Αντισεισμικός Σχεδιασμός ΙΙ

9o Μάθημα
Σχεδιασμός κατά τον ΕΚ8 - ΙΙ

Δρ. Μιχάλης Φραγκιαδάκης

Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
 χωρική επαλληλία

Κατά τον αντισεισμικό σχεδιασμό των κατασκευών οι σεισμικές

αναλύσεις γίνονται (τουλάχιστον) για δύο κάθετες μεταξύ τους
διευθύνσεις, π.χ. υποθέτοντας σεισμό κατά Χ και σεισμό κατά Y.

εαν exΕ(x) και exΕ(y) οι τιμές ενός μεγέθους για σεισμό κατά Χ και Υ,
αντίστοιχα (π.χ. ex Μx(x), ex Μx(y)), η ακραία τιμή του μεγέθους θα
είναι:

(exE ) + (exE )
2 2
exE = ± (x) ( y)

Η χρήση του κανόνα SRSS είναι εφικτή αφού τα μέγιστα που

συνδυάζονται δεν συμπίπτουν χρονικά ή σε πρόσημο – όπως
ακριβώς κάναμε και με τον συνδυασμό των ιδιομορφικών
μεγεθών.

2
 χωρική επαλληλία

Εναλλακτικά/απλοποιητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο

δυσμενέστερος από τους συνδυασμούς:

exE = ±exE ( x ) ± 0.30exE ( y )

exE = ±0.30exE ( x ) ± exE ( y )

3
 παράδειγμα

Για ένα κτίριο από ΩΣ έγιναν δύο αναλύσεις: (α) για σεισμό κατά την διεύθυνση Χ , και (β) για
σεισμό κατά την διεύθυνση Υ.

Έστω ένα υποστύλωμα της κατασκευής:

• Οι αναλύσεις έδωσαν ακραία μεγέθη ανά διεύθυνση {exΝ(x),ex Μx(x), exΜy(x) } και {exΝ(y),ex
Μx(y), exΜy(y)}.
• Μετά τη χωρική επαλληλία των μεγεθών, τα ακραία μεγέθη υπολογίζονται ως εξής:

( ) ( )
2 2
exN = ± exN ( x ) + exN ( y )

(exM ) + (exM )
2 2
exM x = ± (x)
x
( y)
x

(exM ) + (exM )
2 2
exM y = ± (x)
y
( y)
y

4
 παράδειγμα

• Μετά τη χωρική επαλληλία των μεγεθών, τα ακραία μεγέθη υπολογίζονται ως εξής:

( ) ( )
2 2
exN = ± exN ( x ) + exN ( y )

(exM ) + (exM )
2 2
exM x = ± (x)
x
( y)
x

(exM ) + (exM )
2 2
exM y = ± (x)
y
( y)
y

• Κρατώντας τις θετικές τιμές των exN, exMx και exMy, προκύπτουν 8 συνδυασμοί που πρέπει
να ελεγχθούν προκειμένου να λάβουμε υπόψιν την εναλλαγή των προσήμων:

Οκτώ συνδυασμοί φόρτισης:

1 2 3 4 5 6 7 8
exΝ + + + + - - - -
exΜx + - + - + + - -
exMy + + - - - + + -

5
 ταυτόχρονα μεγέθη

Συχνά οι έλεγχοι των μελών μίας κατασκευής εξαρτώνται από περισσότερα από ένα
εντατικά μεγέθη.

π.χ. έλεγχοι υποστυλωμάτων από χάλυβα:

έλεγχοι υποστυλωμάτων από Ωπλισμένο Σκυρόδεμα

ανηγμένη αξονική νd

6
ανηγμένη ροπή μd
 ταυτόχρονα μεγέθη

Οι ακραίες τιμές των εντατικών μεγεθών (π.χ. exΜx, exN):

α. δεν συμβαίνουν την ίδια χρονική στιγμή
β. «χάνουν» το πρόσημο τους

για να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω δύο προβλήματα, θα μπορούσαμε:

α. να συνδυάσουμε τις ακραίες τιμές ex(Μx), ex(Μy), ex(N), θεωρώντας ότι είμαστε (;)
υπέρ της ασφαλείας
β. να εξετάσουμε και τις δύο πιθανές περιπτώσεις προσήμων, δηλαδή «+» και «-».

Εάν συνδυάσουμε τις ακραίες τιμές (exΜx exN):

- συνήθως οδηγούμαστε σε υπερδιαστασιολόγηση,
- δεν είμαστε πάντοτε υπέρ της ασφαλείς (π.χ. για διατομές ΩΣ, η ίδια ανηγμένη ροπή
μsd και μεγαλύτερη ανηγμένη αξονική δύναμη (vsd) θα οδηγήσει σε μείωση του
οπλισμού).

7
 ταυτόχρονα μεγέθη

Ο υπολογισμός των ταυτόχρονων μεγεθών βασίζεται στην υπόθεση ότι οι τιμές των Μ και Ν
αποτελούν σημεία μίας έλλειψης:

exN
Ν,Μ
-exM M,N exM

-exN

π.χ. N,M: η τεταγμένη της έλλειψης (αξονική δύναμη)

όταν η τετμημένη (ροπή) είναι ίση με την ακραία
τιμή της exM
8
 ταυτόχρονα μεγέθη

Ο ΕΑΚ (Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός) - όχι ο ΕΚ8 - προτείνει τη χρήση των

πιθανών ταυτόχρονων τιμών.

Έστω δύο εντατικά μεγέθη Α και Β (π.χ. M και Ν) των οποίων οι ακραίες τιμές exA και exB.
Η πιθανή ταυτόχρονη τιμή του μεγέθους Β όταν το Α λαμβάνει την ακραία του τιμή exA
είναι:
PAB
B,A =
exA
k k
όπου: PAB = åå eij Ai B j
i =1 j =1

ο όρος PAB ονομάζεται παράγωντας συσχέτισης των Α και Β.

9
 ταυτόχρονα μεγέθη

…
Η διαδικασία υπολογισμού του PAB είναι παρόμοια με αυτή που ακολουθήσαμε στην
μέθοδο CQC, όπου τα εij δίνονται από τη σχέση:

k k
PAB = åå eij Ai B j
i =1 j =1

ε ij =
) (
8ζ 2 r 3/2 1+ r
10 (1− r ) + 4ζ r (1+ r )
2 2
4 2 2

Εαν οι τιμές εij γραφούν σε ένα μητρώο ε (βλέπε μέθοδο CQC) και Α = {Α1, Α2,…, Αk}Τ,
Β = {Β1, Β2,…, Βk}Τ οι ιδιομορφικές τιμές των μεγεθών A και Β, τότε:

PAB = Α T εΒ

10
 ο κανόνας CQC

Ο κανόνας CQC (Complete Quadratic Combination), δηλαδή «πλήρης τετραγωνικός

συνδυασμός»: k k
exE = ± åå e
i =1 j =1
ij Ei E j

8z 2 r 3/2 (1 + r )
eij =
104 (1 - r 2 ) + 4z 2 r (1 + r )
2 2

• το ζ εισάγεται επί τοις εκατό (π.χ. ζ=5) (διαφορετικά δίνουμε ζ=0.05 χωρίς το 104)
• εαν r = ωi / ωj και i < j
• εij = εji και εii = 1
• εάν Ti > 0.7 Tj (οι ιδιοτιμές διαφέρουν αρκετά) τότε εij ≈ 0 οπότε επιστρέφουμε
στον κανόνα SRSS
• οι τιμές εij μπορούν να γραφούν σε ένα μητρώο ε, ⎡ 1 ε12 … ε1k ⎤
⎢ ⎥
εάν Ε = {Ε1, Ε2,…, Εk} οι ιδιομορφικές τιμές,
Τ
⎢ 1 … ε 2k ⎥
ε=⎢ ⎥
ο υπολογισμός της ακραίας τιμής προκύπτει
⎢ συµµετρικο … … ⎥
ευκολότερα με μητρωϊκές πράξεις: ⎢ 1 ⎥
⎣ ⎦
11
exE = ± E εE
T
 χωρική επαλληλία & ταυτόχρονα μεγέθη

Στην περίπτωση σχεδιασμού με περισσότερα από ένα μεγέθη που προκύπτουν από χωρική
επαλληλία, χρησιμοποιούμε ξανά την σχέση των ταυτόχρονων μεγεθών:

PAB
B,A =
exA
όπου
k k
PAB = ∑ ∑ ε ij (Ai( x ) B (j x ) + Ai( y ) B (j y ) )
i=1 j=1

PAB = PAB
(x)
+ PAB
( y)

η ακραία τιμή του Α (exA) προκύπτει με βάση την προηγούμενη διαφάνεια, δηλαδή:

Στην περίπτωση που χρησιμοποιούμε τη μέθοδο ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης, θεωρούμε

ότι η ανάλυση μας δίνει τις ακραίες τιμές για κάθε διεύθυνση φόρτισης και κάνουμε χωρική
επαλληλία ακριβώς όπως με την μέθοδο ανάλυσης φάσματος απόκρισης.
12
 παράδειγμα

Παρατήρηση:
• Έστω ότι οι ιδιομορφικές αναλύσεις κατά Χ και κατά Υ έχουν δώσει τιμές:

όπου i η αντίστοιχη ιδιομορφή.

• O παράγων συσχέτισης υπολογίζεται:

k k
PM = ∑ ∑ ε ij (N i( x ) M x,( xj) + N i( y ) M x,( yj) ) = PM( x )N + PM( y N)
xN x x
i=1 j=1

• και τα ακραία μεγέθη υπολογίζονται ως εξής:

PM
xN
M x,N =
exN

13
 παράδειγμα

Για το προηγούμενο παράδειγμα, όπου για ένα κτίριο από ΩΣ έγιναν δύο αναλύσεις:
(α) για σεισμό κατά την διεύθυνση Χ , και (β) για σεισμό κατά την διεύθυνση Υ.

• Οι αναλύσεις έδωσαν ακραία μεγέθη ανά διεύθυνση {exΝ(x),ex Μx(x), exΜy(x) } και
{exΝ(y),ex Μx(y), exΜy(y)}.

• Οι πιθανοί συνδυασμοί φόρτισης είναι οι παρακάτω 6 συνδυασμοί:

Έξι συνδυασμοί φόρτισης:

1 2 3 4 5 6
exΝ NMx NMy -Σ1 -Σ2 -Σ3
Mx,N exMx Mx,My
My,N My,Mx exMy

• Οι ακραίες τιμές (π.χ. exN) είναι πάντοτε θετικές, οι ταυτόχρονες τιμές έχουν πρόσημο

14
 τυχηματική εκκεντρότητα

Μέθοδος φάσματος απόκρισης:

Για κάθε διεύθυνση (π.χ. κατά Χ) ο ΕΚ8 προτείνει η τυχηματική εκκεντρότητα να λαμβάνεται
υπόψιν με μία πρόσθετη ροπή:
Μaj = ± eaj Fj

όπου Fj το σεισμικό φορτίο του ορόφου (π.χ. από μέθοδο οριζόντιας φόρτισης).

Η εφαρμογή της παραπάνω ροπής ισοδυναμεί με δύο επιλύσεις όπου το ΚΜ μετατοπίζεται

κατά +eaj και -eaj κάθετα προς τη διεύθυνση της φόρτισης.

18
 τυχηματική εκκεντρότητα

Αφού γίνουν οι συνδυασμοί CQC, κλπ και προσδιοριστεί η τιμή ενός μεγέθους για σεισμό
προς μία διεύθυνση,

κάνουμε δυο ακόμα αναλύσεις με ροπές ±Μz, όπου Μz η ροπή που προκύπτει από την
τυχηματική εκκεντρότητα επί τα φορτία του ορόφου που δίνει η μέθοδος ανάλυσης
οριζόντιας φόρτισης (απλοποιητικά).

Τα αποτελέσματα των δύο φορτίσεων με τις ροπές προστίθενται στα αποτελέσματα της
ιδιομορφικής ανάλυσης ώστε και κρατάμε το δυσμενέστερο αποτέλεσμα.
19
 Κριτήρια για την κανονικότητα

Οι φορείς ταξινομούνται σε κανονικούς και σε μη κανονικούς. Η διάκριση έχει επιπτώσεις:

• Στο προσομοίωμα, π.χ. επίπεδο ή χωρικό
• Στη μέθοδο ανάλυσης
• Στον συντελεστή συμπεριφοράς q

20
 κανονικότητα σε κάτοψη

Γενικά, το κτίριο πρέπει να είναι κατά προσέγγιση συμμετρικό. Επίσης,

• Η διαμόρφωση της κάτοψης πρέπει να είναι συμπαγής, δλδ κάθε πλάκα πρέπει να
οριοθετείται από κυρτή πολυγωνική γραμμή. Εάν υπάρχουν ανωμαλίες (π.χ. εσοχές),
αυτές δεν θα πρέπει να έχουν επιπτώσεις στην δυσκαμψία της πλακάς και επίσης η
περιοχή που καταλαμβάνει η εσοχή να μην υπερβαίνει το 5% της επιφάνειας του ορόφου.

Επιφάνεια εσοχής =
επιφάνεια µεταξύ
εξωτερικής γραµµής
κάτοψης και κυρτής
πολυγωνικής γραµµής που
περιβάλλει την κάτοψη

• Κατόψεις μορφής L, C, H, I και Χ θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά

21
 κανονικότητα σε κάτοψη

• Η λυγηρότητα του κτιρίου λ = Lmax/Lmin δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη του 4, όπου Lmax,
Lmin η μεγαλύτερη και η μικρότερη διάσταση του κτιρίου μετρούμενες σε κάθετες
διευθύνσεις.
• Σε κάθε επίπεδο j, θα πρέπει να ικανοποιούνται οι παρακάτω δύο συνθήκες:

eox, eoy η απόσταση του ΚΜ με το κέντρο δυσκαμψίας σε διεύθυνση παράλληλη στον

αντίστοιχο άξονα

rx ry η ακτίνα δυστρεψίας (του εξεταζόμενου ορόφου)

ls η ακτίνα αδρανείας της μάζας του αντίστοιχου ορόφου

22
 κανονικότητα καθ’ ύψος

Κριτήρια κανονικότητας ΕΚ8 για

εσοχές (setbacs)

23
 κανονικότητα καθ’ ύψος

Επίσης θα πρέπει να ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:

• Τα συστήματα ανάληψης οριζόντιων φορτίων θα πρέπει να είναι κατακόρυφα

και συνεχή από την θεμελίωση έως τον άνω επιφάνεια του κτιρίου

• Η πλευρική δυσκαμψία και η μάζα θα πρέπει να είναι σταθερές ή να

μειώνονται βαθμιαία, χωρίς απότομες αλλαγές.

• Όταν υπάρχουν εσοχές, θα πρέπει να ισχύουν οι περιορισμοί της προηγούμενης

διαφάνειας

24
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

Κατά τον ΕΚ8, η επιτρεπόμενη τιμή του συντελεστή συμπεριφοράς q, εξαρτάται από: (1) το
στατικό σύστημα, και (2) την κατηγορία πλαστιμότητας.

Η γενική σχέση που δίνει την τιμή του q δίνεται είναι:

q = q0 kw ≥ 1.5

• q0 η βασική τιμή του συντελεστή συμπεριφοράς, εξαρτάται από τον τύπο του δομικού
συστήματος και από την κανονικότητα της κατασκευής

• kw συντελεστής που εκφράζει την επικρατούσα μορφή αστοχίας σε συστήματα με

τοιχώματα

• Πατηρείστε ότι πρακτικά q ≤ 1.5 συνεπάγεται ελαστική συμπεριφορά στον σεισμό

σχεδιασμού.

25
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

Ο συντελεστής kw υπολογίζεται ως εξής:

α0, η κυριαρχούσα τιμή του λόγου των πλευρών των τοιχωμάτων του δομικού
συστήματος. Εάν hw, lw οι λόγοι των ύψος προς μήκος των τοιχωμάτων, μπορούμε να
θέσουμε α0 = Σhw / Σlw

συνοπτικά:
• kw = 1
για πλαισιωτά συστήματα ή συστήματα που συμπεριφέρονται ως πλασιωτά.

• 0.5 ≤ kw≤ 1.0

για τοιχωματικά συστήματα ή συστήματα που συμπεριφέρονται ως τοιχωματικά και
για στρεπτικά εύκαμπτα συστήματα. Η τιμή του kw εξαρτάται από το λόγο
ύψους/μήκος των τοιχωμάτων που αποτελεί μέτρο της προέχουσας μορφής
αστοχίας.
26
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

• Για κτήρια κανονικά καθ’ ύψος, οι τιμές του q0 (κανονικά σε όψη) λαμβάνονται από
τον παρακάτω Πίνακα.
• Για συστήματα μη-κανονικά καθ’ ύψος, οι τιμές του q μειώνονται κατά 20%.

Οι τιμές α1 και αu αντιστοιχούν στην 1η διαρροή και στον μηχανισμό αστοχίας, σύμφωνα
με το σχήμα:
uN Pushover Curve oι τιμές του λόγου αu/α1 μπορούν να
F αu υπολογιστούν από τον λόγο των
Vb αντίστοιχων τιμών τέμνουσας βάσεως

α1
ΕΚ8, παράγραφος 5.2.2.2

Vb
uN 27
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

Εαν δεν υπάρχει η καμπύλη ικανότητας, τα α1, αu μπορούν να λαμβάνονται ως εξής:

28
 επεξήγηση

Χαρακτηρισμός Επεξήγηση

Τοιχωματικό Στατικό σύστημα με συζευγμένα ή ασύζευκτα τοιχώματα, των

σύστημα οποίων η συνολική διατμητική αντοχή στη βάση είναι ≥ 65%
της συνολικής διατμητικής αντοχής του κτιρίου στη βάση.
Πλαισιωτό Στατικό σύστημα με χωρικά πλαίσια, των οποίων η συνολική
σύστημα διατμητική αντοχή στη βάση είναι ≥ 65% της συνολικής
διατμητικής αντοχής του κτιρίου στη βάση.
Διπλό σύστημα Τα κατακόρυφα φορτία παραλαμβάνονται κυρίως από τα
(γενικά) πλαίσια και τα οριζόντια εν μέρει από πλαίσια και εν μέρει
από τοιχώματα.
Διπλό σύστημα Διπλό στατικό σύστημα, στο οποίο τα πλαίσια έχουν
που συμπεριφέ- συνολική διατμητική αντοχή στη βάση ≥ 50% της συνολικής
ρεται ως διατμητικής αντοχής του κτιρίου στη βάση.
πλαισιωτό
Διπλό σύστημα Διπλό στατικό σύστημα, στο οποίο τα τοιχώματα έχουν
που συμπεριφέ- συνολική διατμητική αντοχή στη βάση ≥ 50% της συνολικής
ρεται ως διατμητικής αντοχής του κτιρίου στη βάση.
τοιχωματικό

29
 επεξήγηση

Χαρακτηρισμός Επεξήγηση

Σύστημα με Τοιχωματικό σύστημα με τις παρακάτω πρόσθετες

μεγάλα ελαφρά προϋποθέσεις:
οπλισμένα i. Τουλάχιστον δύο μεγάλα ελαφρά οπλισμένα τοιχώματα
τοιχώματα στην υπόψη διεύθυνση, τα οποία παραλαμβάνουν
τουλάχιστον το 20% των φορτίων βαρύτητας του σεισμικού
συνδυασμού.
ii. Θεμελιώδης ιδιοπερίοδος στην υπόψη διεύθυνση ≤ 0.5 sec
(με θεώρηση πάκτωσης στη βάση).
Στρεπτικά Διπλό ή τοιχωματικό σύστημα χωρίς την ελάχιστη στρεπτική
εύκαμπτο δυσκαμψία έστω και σε μία οριζόντια διεύθυνση, δηλ. δεν
σύστημα ικανοποιείται η σχέση: rx ≥ ! s ή ry ≥ ! s .

Σύστημα Σύστημα στο οποίο μάζα μεγαλύτερη από το 50% της

ανεστραμένου συνολικής είναι συγκεντρωμένη στο ανώτερο 1/3 του ύψους.
εκκρεμούς Δεν υπάγονται σε αυτή την κατηγορία μονώροφα με νd ≤ 0.3
σε όλα τα υποστυλώματα.

30
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

Πλαισιωτά συστήματα

Α: Μονώροφα κτίρια
Β: Πολυώροφα κτίρια με πλαίσια ενός ανοίγματος
Γ: Πολυώροφα κτίρια με πλαίσια ή διπλά συστήματα που συμπεριφέρονται
ως πλαισιωτά πολλών ανοιγμάτων

31
 συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8

Tοιχωµατικά συστήµατα (kw=1)

Α: τοιχωματικά συστήματα με μόνο δύο ασύζευκτα τοιχώματα ανά διεύθυνση

Β: λοιπά τοιχωματικά συστήματα με ασύζευκτα τοιχώματα
Γ: διπλά συστήματα ισοσδύναμα με τοιχωματικά και συστήματα συζευγμένων
τοιχωμάτων

32
 επιρροές 2ας τάξεως

Εάν δεν γίνεται ακριβέστερος υπολογισμός, προκειμένου να εξεταστεί η επιρροή των

φαινομένων β τάξης, υπολογίζεται ο δείκτης σχετικής μεταθετότητας θ

ΣN2
Δ2

Η2 ΣV2

• ο έλεγχος γίνεται κάθε όροφο και για κάθε διεύθυνση Χ και Y

• Εάν θ<0.10, δεν υπάρχει θέμα φαινομένων β’ τάξεως
• Εάν 0.10<θ<0.20, τότε θα πρέπει τα αποτελέσματα της ανάλυσης να
πολλαπλασιάζονται με 1/(1-θ)
• Εάν θ>0.20 τότε πρέπει να γίνει ανασχεδιασμός (εκτός εάν γίνει ακριβέστερη
ανάλυση)

33
 περιορισμός βλαβών

Η απαίτηση για περιορισμό των βλαβών σε σεισμό λειτουργικότητας (δλδ με

μεγαλύτερη περίοδο επαναφοράς), και έχει να κάνει με τον περιορισμό των βλαβών
στα μη-φέροντα στοιχεία

dr,3
dr,2

dr,1

• Κτίρια με ψαθυρά μη-φέροντα στοιχεία: drν ≤ 0.005h

• Κτίρια με πλάστιμα μη-φέροντα στοιχεία: drν ≤ 0.0075h
• Κτίρια όπου τα μη-φέροντα δεν επηρεάζονται από τις μετακινήσεις (ή κτίρια που
δεν έχουν μη-φέροντα στοιχεία): drν ≤ 0.01h
όπου ν συντελεστής που λαμβάνει υπόψιν τη μικρότερη περίοδο επαναφοράς του
σεισμού λειτουργικότητας. Οι συνιστώμενες τιμές είναι 0.4 για σπουδαιότητα ΙΙΙ και
IV και 0.5 για σπουδαιότητα Ι και IΙ.

34