Professional Documents
Culture Documents
Mamin Sibirjak
Rusaj Rakontoj
Fabeloj al Helenjo
Tradukis
N. Kabanov
GERMANA
N-o 4
ESPERANTISTO
Mamin Sibirĵak
Monata gazeto por la disvastigo de la lingvo
Esperanto kun instrua kaj literatura aldono
E S P E R A N T O -P R A K T IK O Rusaĵ Rakontoj
ĉefredaktoro: F r ie d r ic li E lle r s ie k Fabeloj al Helenjo
Respondeca redaktoro: A r n o ld B e h r e n d t
Tradukis
La plej malnova el la nun ekzistantaj N. Kabanov
E-gazetoj, redaktata ĉefe nur en Esperanto.
Gia ĉiam interesa pnhavo konsistas el Tria eldono
(8 a — 15 a miloj)
originalaj aŭ tradukitaj artikoloj pri ĉiuj
temoj, propagando, kroniko, literaturo,
ekzercoj por komencantoj kaj progresantoj,
prilingvaj demandoj, konkursoj, biblio-
grafio, korespondo ktp.
Pri abonprezo oni demandu la eldonejon.
Por specimena numero oni sendu 0.25 Gm.
aŭ 1 novan respond-kuponon, kiuj ĉe abono
estos repagataj.
al mi. Jen mi surrampos sur herbeton kaj Nia kulineto eĉ malfacile spiras pro ĝojo kaj
ĝin formanĝos; enrampos mi en kian ajn baldaŭ tute forgesas koleran burdon kaj
floreton mi volos kaj ankaŭ formanĝos ĝin; seriozan vermon.
Gis revido! . . . — Ha, kiel bone! . . . murmuretas ŝi kun
ravo. — Cio estas mia: kaj suneto, kaj
II. herbeto, kaj akvo. Pro kio aliaj koleras, mi
Post kelkaj horoj la kulineto sciis Cion, entute ne komprenas. Cio estas mia, sed mi
nome, ke krom suno, blua ĉielo kaj verda neniun malhelpas vivi: ili ĉiuj flugadu, zumadu,
herbeto ekzistas ankoraŭ la koleraj burdoj, la gaju. Mi permesas . . .
seriozaj vermoj kaj la diversaj pikiloj sur la Finis la kulineto ludi kaj gaji kaj sidiĝis
floroĵ. Unuvorte, ŝi eksentis grandan ĉagrenon. por ripozi sur marĉa kariko.*) Necesas ja
La kulineto eĉ ofendiĝis. Efektive, ŝi estis ripozi, efektive. La kulineto rigardas, kiel
certiĝinta, ke ĉio apartenas al ŝi kaj estas gajas ŝiaj fratinetoj; subite alflugas pasero; de
kreita por ŝi, sed aliaj opinias tion saman. Ne, kie nur li ekaperis? Tiel ege li preterflugis,
tio estas ne vera . . . ne povas esti! kvazaŭ ĵetita ŝtono.
Flugas Ia kulineto pluen kaj vidas . . . Ha! Ho! ekkriis la kulinetoj kaj disflugis
akvon. Ciuflanken.
— Nu, Ci tio estas ankaŭ mia! gaje Kiam la pasero forflugis, mankis tuta deko
ekpepis ŝi. — Mia akvo . . . Ha, kiel estas da kulinetoj.
gaje! Tie ĉi estas la herbeto, la floretoj. — Ha, rabisto! — mallaŭdis la maljunaj
Dume al la kulineto flugas renkonte aliaj kulinetoj. Tutan dekon li formanĝis . . .
kulinetoj. Ci tiu estis pli malbona, ol la burdo. La
— Bonan tagon, fratino!
— Bonan tagon, bonulinoj! Ja mi jam kulineto komencis timi kaj kaŝiĝis kun aliaj
ekenuis flugadi sola. Kion vi faras ĉi tie? junaj amikinoj ankoraŭ pli profunde en la
— Ni ludas, fratino! Venu do al ni. Ce ni marĉa herbo. Sed ĉi tie alia malbono: du
estas gaje . . . Cu vi antaŭ nelonge naskiĝis? kulinetojn formanĝis la fiŝo, du aliajn — la
_Nur hodiaŭ . . . La burdo preskaŭ pikis rano.
min; poste mi vidis vermon. Mi opiniis, ke — Kion do signifas tio? — miris la kulineto.
Cio estas mia, sed ili diras, ke ĉio estas ilia. — ĉi tio estas vere tute nebona . . . Ja
Aliaj kulinetoj trankviligis la gastinon kaj neeble estas vivi! Ha, kiaj malbonuloj!
invitis ŝin ludi kune. Super la akvo Ia kulinoj
ludis kolone: ili turnadas, flugadas, pepadas. ‘) Lat. carex.
—• 14 15
Bone, ke estis multe da kulinetoj kaj menciĝis la pluvoj, la malvarmaj noktoj. Nia
neniu rimarkis la malpliiĝon. Nu, alflugis kulineto naskis ovetojn, kuŝigis ilin en densan
ankoraŭ novaj kulinetoj, kiuj ĵus naskiĝis. Ili herbon kaj diris:
ilugadis kaj pepadis: — Ho, kiel mi estas laca!
Neniu vidis, kiel la kulineto mortis. Nu
— ĉio estas nia . . . Cio estas nia . . . ja, ŝi ne mortis, sed nur ekdormis por la
— Ne, ne ĉio estas nia, — ekkriis al ili nia vintro; en printempo ŝi revekiĝos kaj denove
kulineto. — Ekzistas ankoraŭ la koleraj burdoj, vivos.
la seriozaj vermoj, la malbonaj paseroj, la
fiŝoj kaj la ranoj. Estu singardemaj, frat-
inoj!
Cetere, venis la nokto, kaj ĉiuj kulinetoj
kaŝiĝis en la kanoj, kie estas tiel varme. Dis-
ŝutiĝis la steloj sur la ĉielo, supreniĝis la luno,
kaj ĉio rebrilis en akvo.
Ha, kiel estis bone!
— Mia luno, miaj steloj, — pensis nia
kulineto, sed ŝi diris tion al neniu: oni ja
povus eĉ tion ĉi forpreni . . .
Tiel pasigis la kulineto la tutan someron.
Multe ŝi gajis, sed ankaŭ estis multe da mal-
agrablajoj. Dufoje preskaŭ glutis ŝin la lerta
hirundo; poste nerimarkeble alŝteliĝis la rano,
— nu, ja multajn malamikojn havas la kulin-
etoj! Tamen estis ankaŭ ĝojoj. La kulineto
renkontis alian kuleton, kun vilaj lipharetoj,
kiu diris:
_ Kiel bela vi estas, kulineto . . . Vivu
kun mi . . .
Kaj ili ekvivis kune, tute bone ekvivis.
Ciam kune: kien iris unu, tien iris la alia. Kaj
eĉ ili ne rimarkis, kiel la somero pasas. Ko-
17
ĉion, kio estas necesa por la malgranda
muŝeto. Ci tio estis des pli miriga, ke li mem
ne sciis flugikaj iradis kungranda malfacileco,
— li iom ŝanceliĝis kaj paroladis tute nekom-
preneble.
— Kaj de kie nur aperas ĉi tiuj malbenitaj
Kiel vivis la lasta muŝo muŝoj? murmuretis la bona ĝardenisto.
I. Kredeble, li, malfeliĉulo, parolis tion ĉi
Kiel estis gaje somere . . . Ha, kiel estis simple pro envio, ĉar ii sciis nur surfosi bedojn,
gaje! Eĉ malfacile estas, rakonti ĉion laŭorde ... displanti florojn kaj surverŝi ilirr per akvo, sed
Kiom da muŝoj estis — miloi; ili flugadis, li ne povis flugi. La juna muŝeto intence ronde
zumis, gajis . . . Kiam naskiĝis la malgranda flugadis super la ruĝa nazo de la ĝardenisto
muŝeto, ĝi ordigis siajn flugiletoĵn, — al ĝi kaj treege tedis lin.
ankaŭ fariĝis gaje. Tiel gaje, tiel gaje, ke eĉ
neeble estas prirakonti. Plej interesa estis tio, Homoj ĝenerale estas tiel bonaj, kaj ĉie ili
ke de matene oni malfermadis ĉiujn fenestrojn faras diversajn plezurojn precipe al muŝoj.
kaj pordojn — en kiun fenestron vi volas Ekzemple, Helenjo matene trinkis lakton,
flugi, en tiun flugu! manĝis panon kaj poste petis de onklino Olga
sukeron, — tion ĉi ŝi faris nur por lasi al muŝoj
— Kia bona estajo estas homo! rimarkis kelkajn gutojn da elverŝita lakto kaj ĉefe —
la malgranda muŝeto, flugante de fenestro al pecetojn da pano kaj sukero. Nu diru, kio
fenestro. Ja por ni estas faritaj la fenestroj, povas esti pli bongusta ol tiuj ĉi peĉetoj,
kaj onl malfermas ilin ankaŭ por ni. Tre bone, precipe kiam oni flugadis tutan matenon kaj
sed precipe, gaje . . . malsatiĝis?. .. Sed la kuiristino Paŭlinjo estis
Oi milfoje elflugis en ĝardenon, sidis tie ankoraŭ pli bona ol Helenjo. ŝi ĉiumatene iris
sur verda herbeto, kun plezuro rigardis intence por muŝoj al magazeno kaj alportis de
florantan siringon, delikatajn folietojn de tilio, tie mirige bongustajn aĵojn: viandon, iafoje
disvolvinta siajn burĝonojn, kaj florojn sur fiŝon, kremon, buteron, — unuvorte, la pleĵ
florbedoj. Gardenisto, ĝis nun nekonata de ĝi,. bona virino en la tuta domo. Ŝi perfekte sciis,
jam antaŭe prizorgis ĉion. Ha, kiel bona li kio estas necesa por muŝoj, kvankam ŝi ankaŭ
estas, tiu Ci ĝardenisto! La muŝeto ankorau ne sciis flugi, kiel la ĝardenisto. Tre bona
ne estis naskiĝinta, kiam li jam ĉion preparis, virino, unuvorte! . . .
Rusaj Rakontoj 2
18 19
Kaj la onklino Olga? Ho, Ci tiu virino, Ho jes. Ci tiu estas tre stranga sinjoro.
ŝajne, vivis speciale nur por muŝoj . . . Ŝi \ i estas tre prava, bona maljuna muŝo . . . .
per siaj propraj manoj malfermis ĉiumatene Por kio li fumas sian pipon, kiam li bonege
ĉiujn fenestrojn, por ke estu al muŝoj pli scias, ke mi tute ne toleras la tabakan fumon?
oportune enflugi, kaj kiam pluvis aŭ estis Sajnas al mi, ke li tion ĉi faras malbonintence
malvarme — ŝi fermis la fenestrojn, por ke kontraŭ mi . . , Kaj li nenion deziras fari por
muŝoj ne malsekigu siajn piedetojn kaj ne ™uŝ°j. Mi unu fojon provis la inkon, per kiu
malvarmumu. Poste la onklino Olga rimarkis, ĉiajn ion skribas, kaj mi preskaŭ mortis . . .
ke muŝoj tre ŝatas sukeron kaj berojn, pro tio Tio ĉi, fine, povas indignigi. Mi vidis per miaj
ŝi komencis ĉiutage kuiri berajn konfitaĵojn. propraj okuloj, kiel en lia inkujo dronis du tre
La muŝoj certe tuj divenis, por kio ĉio estas belaj, sed nespertaj muŝetoj. Estis terura
farata, kaj pro dankemo rampis rekte en vidaĵo, kiam li eltiris per plumo unu el ili kaj
la pelveton kun bera konfitaĵo. Helenjo ankaŭ faris sur sia papero grandan inkan ma-
tre volonte manĝis konfitaĵon, sed la onklino kulon . . . Imagu vi, li kulpigis pri tio ĉi ne sin
donadis al ŝi nur unu aŭ du kulerojn da ĝi, mem, sed nin! kie do estas la justeco?
por ne senigi la muŝojn. Car muŝoj per unu — Mi opinias, ke tiu ĉi „paĉjo“ entute
fojo ne povas elmanĝi ĉion, la onklino Olga malhavas justecon, kvankam li havas unu
konservis la restaĵon de 1’ konfitaĵo en vitraj kvaliton, respondis la maljuna sperta muŝo; li
skatoloj (tial ke ĝin ne elmanĝu musoj, al kiuj trmkas post tagmanĝo bieron. Tio ĉi estas
konfitaĵo tute ne konvenas); kaj poste ŝi el- tute ne malbona kutimo! Mi devas konfesi, ke
metis ĝin ĉiutage al la muŝoj, kiam ŝi trinkis mi ankaŭ ŝatas bieron, kvankam poste mi
teon. havas kapturniĝon . . . . Kion fari? Malbona
— Ha kiel bonaj ĉiuj estas! ekkriis ravita kutimo!
la juna muŝeto, flugante de fenestro al fenestro.
Eble, estas pli bone, ke homoj ne_ scias flugi. — Mi ankaŭ ŝatas bieron, konfesis la juna
Tiam ili fariĝus muŝoj, grandaj kaj manĝemaj muŝeto kaj eĉ iomete ruĝiĝis. — A1 mi fariĝas
muŝegoj, kaj certe mem formanĝus ĉion . . . poste tiel gaje, tiel gaje, kvankam sekvantan
Ha, kiel bone estas, vivi en la mondo! tagon la kapo iomete doioras. Sed „paĉjo“
_ Nu, homoj tute ne estas tiel bonaj, kiel eble nenion faras por muŝoj pro tio, ke li ne
vi opinias, rimarkigis la maljuna muŝo, kiu manĝas konfitaĵon, serLjiur inetas sukeron en
volonte murmuris. — Tio ĉi nur ŝajnas tiel . . . glason da teo. I^aĵbnMtit/pjjinio, neeble estas,
ĉu vi rimarkis la homon, kiun ĉiuj nomas atendi ion bonan/dĈ.horno, <|in ne manĝas kon-
fitaĵon . . . Resras**aMi£nfa fumi sian pipon.
„paĉjo“? Rusaj Rakontoj v l» 2*
21.
20
la k„irŭ" bfDCS,a regaI° Por muŝoj! Parolis
II. a kuirisfmo Paullnf°> dismetante teleretojn sur
La somero estis varmega, kaj ĉiun tagon la plej videblaj lokoj.
aperis ĉiam pli multaj muŝoj. Ili faladis en fara^a i1”6"1 divenis’ ke fio ĉi estas
lakton, en supon, en inkujon, zumadis, flugadis novan m ‘ ‘-kaJ Sajamase surjefis sin sur la
kaj tedis ĉiujn. Nia malgranda muŝeto jam unu L T ajon; Nia muŝ0 ankaŭ rapidis al
fariĝis granda muŝo kaj kelkajn fojojn riskis __felereto, sed om forpuŝis ĝin maldelikate.
perei. Unuan fojon ĝi enigis siajn piedetojn ĝi ofendita PUŜaS’ Sinjoroj? demandis
en konfitaĵon, tiel ke ĝi apenaŭ sukcesis eliĝi, oor fnrn 7~.Cetere m' ja ne estas tiel avida,
alian fojon pro duondormo ĝi surflugis sur S g Ŝ S j " ' ,on de ali“J- Ti» « «»
brulantan lampon kaj preskaŭ ekbruligis siajn
flugiletojn; trian fojon ĝi preskaŭ estis dis- '° slran«a- La Pla avida)
premita inter fenestraj kadroj, — unuvorte, kiel ebrS, ' ,H komenee iradis
okazintaĵoj estis sufiĉe multaj. Paŭlinb e L i P° i!i tufe faladis’ Matene
— Kio estas tio? Vivo fariĝas neebla pro inalvivai Era" dan teleron plenan da
tiuj Ci muŝoj! plendis la kuiristino; — kvazaŭ inter ili Pes.tls vivaj nur la prudentaj,
frenezaj ili ĉien eniĝadas . . . . Necesas ilin L kau nla muso-
ekstermi. Ni ne ph^vofas” V° laS Paperojn! pepis ĉiuj—
Eĉ nia muŝo komencis opinii, ke aperis tro samaedafearoen F. S?kvantan ta«on r«Petiĝis la
multaj muŝoj, precipe en kuirejo. Ciuvespere
la plafono estis kovrita kvazaŭ per viva
inoviĝanta reto, kaj kiam oni alportis
provizaĵon, muŝoj sin ĵetis sur ĝin, kiel viva " "° da liai
amaso, puŝadis unuj la aliajn kaj treege inter-
- Vivo estas neebla pro ili . . . plendis ŝi
inalpaciĝis. La plej bonaj pecoj estis akirataj
Tmm la s.njoro, kiun oni nomis paĉjo al-
nur de la plej lertaj kaj fortaj, kaj al ceteraj We,V‘„r? - ,re beiai” •» v e ri
restis nur manĝrestaĵoj. Paŭlinjo estis prava.
Ĉi kantiĉ s eĉ ?aJ T etlS iIin sur telerojn' Tie
Sed poste okazis io terura. lun fojon,
matene, Paŭlinjo alportis kune kun provizaĵo triĉis ke Ĉ! tn • w P e- prudenfaj "luŝoj. Mon-
tre bongustajn paperojn, t. e. ili fariĝis Mnŝoin n u i°S°J estis simPle muŝkaptiloj.
Muso n a logadis la biera odoro, ili eniĝadis
bongustaj, kiam oni dismetis ilin sur teleretoj, ^ l S " kaS tiC POreiS’ ĉar 111 ne seiis
surŝutis pulvorigitan sukeron kaj surverŝis
varman akvon.
22 23
— Jen nun bonege! aprobis Paŭlinjo. Oni povus opinii, ke revenis la somero . . . .
ŝi montriĝis entute senkora virino kaj Kaj jen konfidemaj muŝoj elflugas tra la
gajiĝis pro la muŝa malfeliĉo. tenestreto, sed la suno nur lumas, ne varmigas.
Kio do en tio estas bonega? nur pripensu! lh flugas reen, — la fenestreto estas fermita.
Se homoj havus samajn flugilojn, kiel havas Multe da muŝoj pereis tiel dum malvarmaj
muŝoj, kaj se oni metus muŝkaptilojn grandajn autunaj noktoj, nur dank’ al sia konfidemo.
kiel domo, ili ankaŭ enflugus tien. Nia muŝo. Ne, mi ne plu kredas, parolis nia muŝo.
instruita per la maldolĉa sperto eĉ de la plej Nenion plu mi kredas . . . Se eĉ la suno
prudentaj muŝoj, entute ĉesis kredi al homoj. trompas, al kiu oni povas konfidi?
Ili nur ŝajnas bonaj, sed esence ne estas tiaj! ompreneble kun alveno de 1’ aŭtuno ĉiuj
— Ili okupas sin dum sia tuta vivo nur per musoj havis Ia plej malbonan humoron. La
tio, ke ili trompas konfidemajn malfeliĉajn karaktero malboniĝis preskaŭ ĉe ĉiuj. Antaŭaj
muŝojn. Ho, homo estas la plej ruza kaj mal- gojoj entute malestis. Ciuj havis tiel mal-
bona besto, vere! J T Vlzaŝ°in kaj fariĝis tiel malviglaj kaj
Muŝoj tre malmultiĝis pro ĉiuj mal- malkontentaj! Iuj eĉ komencis mordi, kio
agrablaĵoj, kaj poste okazis nova malfeliĉo. antaue tute ne okazis.
La somero pasis, komenciĝis pluvoj, ekblovis Vo 5-a kainktero de nia muŝo tiel malboniĝis,
malvarma vento, kaj unuvorte fariĝis mal- gi tute^ne rekonis sin mem. Antaŭe,
agrabla vetero. e,4 g' kompatis aliajn muŝojn, kiam ili
— Cu efektive pasis la somero? miradis ĴL ’, Se<?. pensis nur Pri si mem. Gi
Ia restintaj vivaj muŝoj. — Kiel do ĝi jam onils diri laŭte, ke ĝi pensis sekrete:
sukcesis pasi? Tio estas nejusta. — Nu, lli pereu — por mi pli multe restos!
Tio estis efektive pli fatala ol venenumitaj unue, la varmaj anguloj, en kiuj bon-
paperoj aŭ vitraj muŝkaptiioj. Oni povis serĉi konduta muso povas travivi la vintron, estas
rifuĝejon kontraŭ la malbona vetero nur ĉe sia tute ne tiel multaj; due, estis tedaj aliaj muŝoj,
pleĵ granda malamiko, t. e. ĉe sinjoro homo. iuj cie enigadis kaj ekkaptis el — sub la nazo
Ho ve! nun la fenestroj jam ne estas mal- P ej bonajn pecojn kaj unuvorte kondutis sufiĉe
fermitaj tutan tagon, sed nur iufoje — la senceremome. Tempo estas mm por ripozi.
fenestretoj. Eĉ la suno mem lumas kvazaŭ Iiuj ci aliaj muŝoj kvazaŭ komprenis tiujn
nur por trompi konfidemajn ĉambrajn muŝojn. malbonajn pensojn kaj mortadis pocente. Eĉ
Kiel plaĉas al vi ekzemple tia afero? Matene ne mortis ili, sed kvazaŭ ekdormis. Ciutage
la suno tiel gaje enrigardas en ĉiujn fenestrojn, lh fariĝis ĉiam pli malmultaj, tiel ke jam
kvazaŭ ĝi invitus Ĉiujn muŝojn en ĝardenon. superfluaj estis venenumitaj paperoj kaj vitraj
24 25
muŝkaptiloj. Sed por nia muŝo eĉ tio ĉi ne precipe kiam vespere oni eklumigis iampojn
estis sufiĉa: ŭi volis resti tute sola. Vi pensu kaj kandelojn. Per unu lampo cetere okazis
nur, kia agrablaĵo: kvin ĉambroj kaj nur unu malgranda malagrablaĵo. La muŝo surflugis
sola muŝo! rekte sur la flamon kaj preskaŭ brulis.
— Tio ĉi estas kredeble vintra muŝkaptilo,
— konsideris ĝi, viŝante la ekbruligitajn
Alvenis fine tia feliĉa tago. Unufoje ma- piedetojn . . . Ne, vi min ne trompos . . .
tene nia muŝo vekiĝis sufiĉe malfrue. ŭi Ho mi bonege komprenas ĉion! Vi volas
delonge jam sentis ian nekompreneblan laciĝon bruligi la Iastan muŝon? Sed mi tute ne
kaj preferis sidi senmove en sia anguleto sub v o las... Ankaŭ jen kuireja forno — ĉu
forno. Sed nun ĝi sentis, ke io neordinara efektive mi ne komprenas, ke tio ĉi estas
okazis. Sufiĉe estis nur, alflugi al fenestro, ankaŭ muŝkaptilo?
kaj ĉio kompreniĝis per unu fojo. Falis unua Nur kelkajn tagojn estis feliĉa la lasta
neĝo . . . La tero estis kaŝita per liela blanka muŝo, sed poste subite ĝi enuis, tiel enuis, tiel
kovraĵo. enuis, ke ŝajnas eĉ neeble prirakonti. Certe
— Ha, jen kio estas vintro! rimarkis ĝi. — al ĝi estis varme, ĝi estis sata, sed poste —
Tio ja estas tute blanka, kvazaŭ peco da bona poste ĝi ekenuis. Flugadas ĝi, flugadas,
sukero . . . ripozas, manĝas kaj denove flugadas — sed
Poste la muŝo konstatis, ke ĉiuj aliaj ho ve, ĝi rekomencas enui poste ankoraŭ pli
muŝoj absolute malaperis. La malfeliĉuloj ne ol antaŭe.
eltenis la unuan malvarmon, kaj ili ekdormis. — Ha, kiel mi enuas! pepis ĝi per la plej
kie ili okaze sin trovis. La muŝo en alia kompatinda, delikata voĉo, flugante de ĉambro
tempo kompatus ilin, sed nun ĝi nur pensis: al ĉambro. ■ — Se nur restus ankorafl unu
— Nu jen estas bonege . . . . Nun mi muŝeto, eĉ la plej malbona, sed tamen unu
estas tute sola! Neniu manĝos mian konfitaĵon, muŝeto . . .
mian sukeron, miajn pecetojn . . . Ha kiel
Kiel ege suferis la kompatinda lasta muŝo
bone! pri sia soleco — neniu volis kompreni. Certe,
ŭi ĉirkaŭflugis tra ĉiuj ĉambroj kaj ankoraŭ
unu fojon konvinkiĝis, ke ĝi estas tute sola. ĉi tio kolerigis ĝin ankoraŭ pli, kaj ĝi sin
Nun estas eble, fari Ĉion, kion ĝi volas. Kaj altrudadis al homoj kvazaŭ freneza. A1 unu
kiel agrable, keen la ĉambroj estas tielvarme! ĝi sidiĝis sur la nazo, al alia — sur la orelo;
La vintro estas nur sur la strato, sed en la alifoje ĝi komencis flugi antaŭ la okuloj. Unu-
ĉambroj estas varme, gaje kaj komforte, vorte — ĝi agis vere freneze.
26
27
™ '2 L k:
Ili tre malpaciĝis, kaj tamen la muŝo enuis,
£ a» e “ 'iar 2 , 1 , " , : s v,“ , ',n!i’ • '» " tiel enuis, tiel enuis, ke eĉ neeble estas pri-
rakonti. Oi koleris kontraŭ ĉiuĵ, laciĝis kaj
bonvolus ludl kun mi . . . Sed ne t 7 7 ‘U laŭte diris:
taugas? Kio povas esti pli mallerta
gracia ol homo? La plej malhP7
ka?‘° 7
t „m? '
— Se tiel estas, se vi ne volas kompreni,
ke mi enuas, mi restos sidanta en angulo la
kiun mi iam renkontis . . . kreitajo, tutan vintron . . . Jen! Jes, mi sidos kaj por
La lasta muŝo tedis la hundon, la k a tn n nenio eliros . . .
— fine ciujn. Krome ĝi ofendisic t k , ŭi eĉ ploretis pro malĝojo, rememorantc
onkiino Olga diris: dl£is’ kiam la la pasintan someran ĝojon. Kiom da gajaj
— Ha, lasta muŝo . . . Mi petnc i,Q muŝoj estis; kaj ĝi deziris resti tute sola . . .
t„S« ĝi„. 0! vivu ,a ,„ta^ “ “ ' ĵ ’ »”■ Tio ĉi estis fatala eraro.
- Kio estas Ĉi tio? Jen estas vera ofendn La vintro daŭris senfine, kaj la lasta muŝo
Sajne, si ec opinias, ke ŝi faris komplezon al komencis pensi, ke la somero tute ne revenos.
mi dirante: „ŭi vivu“. _ Sed se 7i ŭi volis morti kaj ploradis mallaŭte. Certe,
Se mi eble eĉ tute ne volas vivi? V u fen homoj elpensis vintron, ĉar ili elpensas entute
mi ne volas, ne volas . . . Ien’ ĉion, kio estas malutila al muŝoj. Sed eble la
La Iasta muŝo tiel koleris kontraŭ ĉiuj onklino Olga kaŝis ien Ia someron, kiel ŝi
ke ec al gi mem fariĝis terure. Ŭi fiugad;? kaŝas sukeron kaj konfitaĵon.
zumis, pepis . . . . ’ La lasta muŝo estis tute preta, morti pro
Araneo, sidanta en angulo, fine kompatis malespero, kiam okazis io eksterordinara. Gi
gm kaj diris: "-umpatis kiel kutime estis sidanta en sia anguleto kaj
koleris, kiam subite ĝi aŭdis — zzzz . . .
— Kara muŝo, venu al mi . . . Kia hfl, Komence ĝi ne kredis al siaj propraj oreloj
estas mia araneaĵo! beIa
kaj pensis, ke io ĝin trompas. Sed poste . . .
Mi tre dankas.. Jen ankoraŭ aperis Ho Dio, kio estis tio! Preter ĝi flugis vera
amiko! Nu, mi scias kio estas via bela viva muŝeto, ankoraŭ tute juna. ŭi ĵus
araneaĵo! Certe vi iam estis homo, kaj nun naskiĝis kaj ĝojis.
vi nur ŝajnigas vin araneo. — La printempo komenciĝas . . . la prin-
— Kiel vi volas, mi ja deziras bonon al vi. tempo! ĝi zumis.
— Ha, kia abomeno! Tio ĉi nomiĝas diziri Kiel ili ekĝojis unu pri alia! Ili ĉirkaŭ-
bonon: formanĝi la Iastan muŝon! prenadis sin reciproke, interkisis kaj eĉ ĉirkafl-
lekis unu la alian per la rostretoj. La maljuna
— 28
muso dum kelkaj tagoj rakontadis, kiel mal
bone gi pasigis la tutan vintrnn u' ,
enuadis sola. La juna m u ŝ e tn n ’ - ^ le l g l
« k a „ v„ĉ„ „ « L ',S F
estas enui. K°mpreni, kio
— Printempo, printempo! rinetadu
Kiam Ia onklino Olga jgis Mrn • *‘
fenestrajn kadrojn de I’ vintro k T w
ngardis el la unua malfermi a rHeIenj0 Lakteto, avena
lasta muŝo subite kom prenV sX .
kaĉeto kaj griza kato Murko
Nun mi scias ĉion, zumi\ s-i a k i
tra la fenestro: Ni, muŝoj, faras Ia I.
Kiel vi volas, sed tio ĉi estas miriga!
Kaj plej mirige estas, ke tio ĉi ripetiĝas
ĉiutage. Jes, kiam estas metitaj sur la fornon
en kuirejo la poto kun lakteto kaj la argila
kaserolo kun avena kaĉeto, tiam la afero
komenciĝas. Unue ili staras kvazaŭ trank-
vile, sed poste komenciĝas interparolado.
— Mi estas lakteto . . . .
— Mi estas avena kaĉeto . . . .
Komence la interparolado iras tute mal-
laŭte, murmurete; sed poste kaĉeto kaj
lakteto komencas laŭgrade varmiĝi pro kolero.
— Mi estas lakteto!
'i —■Mi estas avena kaĉeto!
La kaĉeton oni surkovras per argila kovrilo,
kaj ĝi murmuras en sia kaserolo kiel maljunulo.
Sed kiam ĝi komencas koleri, suprenleviĝas
en ĝi veziko, krevas kaj diras:
— Tamen mi estas avena kaĉeto__ pum!
A1 la lakteto tiu ĉi fanfaronado ŝajnis
treege ofenda. Diru, mi petas, kia vidindaĵo
— ia avena kaĉo! La lakto komencis
30
31
varmegiĝi, ŝaumo suprenleviŝ-ic t-o*
eliŝi el sia poteto. Momenton b, v lin. Ciun matenon Murko proksime sekvis la
malatentis jen la lakteto e v e r Ŭ • T u r ? kuiristinon kaj miaŭis per tia plenda voĉo, ke
varmega forno. ‘versigis sur la ŝajne eĉ ŝtona koro devus kompati.
ei.W eN“. Z Ŭ S ± ! eto' ?*endis — Kia nesatigebla ventrego! miris la
kuiristino, forpelante la katon. — Kiom da
.lenlas, ĝi t.j eliĝas. Ie ™>- hepato vi jam manĝis hieraŭ?
— Kion mi povas fari ?,> . — Tio ĉi estis ja hieraŭ! miris siavice
ekflameman karakteron? diris I ? la k tT Murko. — Sed hodiaŭ mi denove volas manĝi.
sia pravigo. — Mi mem ja ne estas £ ? > -P° r Miaŭ!
mi ekflamiĝas. Sed tie ĉi a n t n - , k‘am — Vi kaptu musojn kaj manĝu ilin, mal-
ĉiam fanfaronas: „mi e s t ^ a ĉ e " m i ^ 0 diligentulo!
kaceto, mi . . . kaĉeto“ c-L°’ * ? . • • • — Facile estas, diri tion, sed provu vi
kaserolo murmuras, nu jen m i ekflanŭĝaT mem ekkapti nur unu muson, respondis Murko.
La afero kelkafoje iradis tin v i — Cetere ŝajnas, ke mi jam sufiĉe penas.
M e to elĝuris el I. kas“ ,* n, i Ekzemple, kiu Iastan semajnon kaptis musidon?
S S , - "’ ” >»’ s“ » »>«<»™ »T "c£ Kaj pro kio mi havis graton laŭlonge de la
tuta nazo? Raton mi preskaŭ kaptis, sed ĝi
Mi estas kaĉeto! kaĉeto! kaĉetoi mem tiel alkroĉiĝis al mia nazo . . . . Tre
cĉĉĉĉ! facile estas, nur paroli: kaptu musojn!
Vere tio Ĉi ne okazis ofte, sed tamen Manĝinte hepaton, Murko sidiĝis apud la
ĉS oje: 3 kuiristlno' ripetis malespere forno, kie estas pli varme, fermis la okulojn
kaj dolĉe dormetadis.
—• Nu jam ĉi tiu malbenita kaĉeto! Pro — Jen, kiom li nutris sin, rimarkis la
kio do ĝi ne sidas trankvile en kaserolo'3 Estac kuiristino. —- Eĉ okulojn li fermas, maldiligent-
vere mirige! ulo . . . . kaj li volas, ke ĉiam oni donu al li
viandon!
— Mi do ne estas monafio por ne manĝi
II. viandon, sin pravigis Murko, malfermante nur
La kuiristino ĝenerale $ufiĉe ofte koleris unu okulon. — Krome mi ankaŭ ŝatas manĝeti
kaj estis ja ne malmulte da kaŭzoj por tia fiŝojn. Mi ĝis nun ne povas diri, kio estas pli
kolero. Ekzemple la kato Murko! Jes, li bongusta: hepato aŭ fiŝo. Pro ĝentileco mi
estis tre bela kato, kaj Ia kuiristino tre amis manĝas unu kaj alian... Se mi estus homo,
mi nepre estus aŭ fiŝkaptisto aŭ kolportisto,
32 33
kiu alportas al mi hepaton. Mi nutrus ĝis plena — Mi estas kaĉeto! Kaĉeto, — kaĉeto
satiĝo ĉiujn katojn en la mondo kaj mi mem — ĉĉĉĉ . . . .
ankaŭ estus ĉiam sata . . . . — Ne, mi nekomprenas, tute ne komprenas,
Post manĝo Murko volonte sin okupas parolis Murko. — Pro kio ili malpacas?
diversmaniere por amuziĝo. Ekzemple, li sidas Ekzemple, se mi ripetos: Mi estas kato, nii
dum du horoj sur la fenestro, kie pendas estas kato, kato, kato... Cu estos ofenda por
kago kun sturno. Estas tre agrable rigardi, iu? Ne, mi ne komprenas . . . . Cetere mi
kiel saitas la malsaĝa birdo. devas konfesi, ke mi preferas lakteton, precipe
— Mi konas vin, maljuna friponulo! krias kiam ĝi ne koleras.
la sturno. Nu pro kio vi rigardas min! Unu fojon la lakteto kaj la kaĉeto pli ol
— Sed se mi deziras konatiĝi kun vi? kutime varmege malpacis; ili tiel malpacis, ke
— Mi scias, kiel vi konatiĝas. Kiu antaŭ duone ili eliĝis sur la forno, de kio rezultis
nelonge manĝis vivan paseron? Hu, abomenulo' fortega haladzo. Alkuris la kuiristino kaj
— Neniel mi estas abomenulo, — kaj eĉ ekĝemis.
male. Ciuj min amas. Venu al mi, mi fabel- — Nu kion mi faros nun? plendis ŝi, de-
eton rakontos al vi. metante de la forno la lakteton kaj la kaĉeton.
— Ha friponulo . . . bona fabelisto! Mi — Neeble estas eĉ, momenton foriri.
vidis, kiel vi rakontis fabeletojn al rostita Forpreninte lakteton kaj kaĉeton, la
kokido, kiun vi ŝtelis en la kuirejo kuiristino foriris en magazenon por aĉeti
Bone! provizaĵojn. Murko tuj ekuzis tiun okazon.
Kiel vi volas, mi ja parolas nur por Li sidiĝis ĉe la lakteto, blovis ĝin kaj parolis:
via plezuro. La rostitan kokidon mi efektive — Mi petas, ne koleru, la k te to ....................
manĝis, sed estis ja tute egale, ĝi jam taŭgis La lakteto videble komencis trankviliĝi.
por nenio. Murko ĉirkaŭiris ĝin, ankoraŭ unu fojon blovis
ĝin, ordigis siajn lipharojn kaj diris afable:
III. — Aŭskultu, sinjoroj. . . . Malpaci ĝenerale
ne estas bone. Jes. Elektu min kiel ĵuĝiston;
Interalie Murko ĉiumatene sidiĝis ĉe la mi tuj prijuĝos vian aferon.
hejtiĝanta kuireja forno kaj pacience aŭskultis,
kiel malpacas la lakteto kaj la kaĉeto. Li La nigra blato, sidanta en fendo, eĉ
neniel povis kompreni, en kio kuŝas la kaŭzo ektusetis pro rido. Nu jen la juĝisto. Ha, ha!
kaj nur palpebrumis. Nu, maljuna friponulo, jen kion vi elpensis.
— Mi estas lakteto. Sed la lakteto kaj la kaĉeto estis ĝojaj, ke ilia
Rusaj Rakontoj
34
Tion saman diris azaleoj kaj kamelioj. gastoj, sed via ĉefa manko estas tio, ke vi
Ciuj ili amas malvarmon, kiam iii preparas kreskas nur por riĉuloj; ni kontraŭe kreskas
florajn burĝonojn. por ĉiuj. Ni estas multe pli bonaj . . . . Jen
mi, ekzemple; vi vidas min en manoj de ĉiu
— Jen kio, sinjoroj, ni ĉiuj rakontu ion vilaĝana infano. Kiom da ĝojo mi donas al
pri niaj patrujoj, proponis la blanka narciso. ĉiuj malriĉaj infanoj! Ne necesas pagi monon
— Tio ĉi estas tre interesa . . . Helenjo nin por mi, sed sufiĉas nur eliri en kampon. Mi
aŭskultos. Ja, ŝi amas nin . . . kreskas kune kun sekalo, tritiko, aveno. ..
Nun ekparolis ĉiuj per unu fojo. La rozoj
rememoris kun larmoj la benitajn vaiojn de
ŝirazo, la hiacintoj parolis pri Palestino, III.
azaleoj pri Ameriko, Iilioj pri Egipto. La
floroj kolektiĝis ĉi tien el ĉiuj terpartoj de 1’ Helenjo aŭskultis ĉion, pri kio rakontadis
mondo. Plej multaj floroj alvenis de sudo, al ŝi la floretoj, kaj miris. Si treege deziris
kie estas tiom da suno kaj malestas vintro. rnem vidi tiujn malproksimajn landojn, pri
Kiel bone estas tie! Jes, eterna somero! Kiaj kiuj oni ĵus parolis.
grandegaj arboj kreskas tie, kiaj mirigaj — Se mi estus hirundo, mi tuj ekflugus,
birdoj, kiom da belulinoj — papilioj, similaj al diris ŝi fine. Pro kio mi ne havas flugiletojn?
flugantaj floroj, kaj kiom da floroj, similaj al Ha kiel ĉarme estus, fariĝi birdeto!
papilioj!
ŝi ankoraŭ ne finis paroli, kiam alrampis al
— Norde ni estas nur gastoj, norde estas ŝi kokcineleto, vera kokcineleto, ruĝeta, kun
malvarme al ni, murmuretis ĉiuj sudaj floroj. nigraj makuletoj, kun nigra kapeto, kun tiaj
La enlandaj kampaj floretoj eĉ kompatis maldikaj nigraj Iipharetoj kaj nigraj maldikaj
ilin. Efektive necesas havi grandan paciencon, piedetoj.
kiam blovas malvarma norda vento, falas mal- — Helenjo, niflugu! murmuris la kokcinelo,
varma pluvo kaj neĝo. Certe printempa neĝeto movetante la lipharetojn.
rapide degelas, sed tamen ĝi estas neĝo. — Mi ne havas flugilojn, kokcineleto!
— Vi havas grandegan mankon, klarigis — Sidiĝu sur mi . . . .
la cejano, aŭskultinte tiujn ĉi rakontojn. — _ Kiel mi sidiĝos, kiam vi estas tiel mal-
Mi ne disputas, vi eble estas iufoje pli belaj
ol ni, kampaj floretoj, mi volonte konsentas pri granda?
tio . . . . jes. Unuvorte, vi estas niaj karaj _ Nun jen, rigardu . . . .
40 41
Ili malsupreniĝis, kaj Helenjo fariĝis denove
Helenjo komencis rigardi kaj miris ĉiam
granda, kiel Ŝi estis antaŭe; kaj la kokcineleto
pli. La kokcineleto ordigis la suprajn mal-
molajn flugilojn kaj samtempe ĝi pligrandiĝis fariĝis malgranda.
duoble; poste ĝi ordigis la delikatajn kiel Helenjo longe kuradis sur la roza kampo
araneaĵo malsuprajn flugiletojn kaj fariĝis kaj kolektis grandan bukedon da floroj.
ankoraŭ pli granda. Oi kreskis, kreskis, ĝis belaj ili estas - tiuj Ĉi rozoj; kaj ec la kapo
fine ĝi estis tiel granda, tiel grandega, ke turniĝas pro ilia odoro. Se om p o v u str
Helenjo povis libere sidiĝi sur ĝia dorso, inter porti tiun ĉi rozan kampon al m, norden, kie
ia ruĝaj flugiletoj. Estis tre oportune. rozoj estas nur karaj gastoj!
— Cu vi sentas vin bone, Helenjo? deman- _ Nu, nun ni flugu pluem diris la kok-
dis la kokcineleto. cinelo, ordigante siajn flugilojn.
— Tre bone. ŭi denove fariĝis granda, — grandega kaj
— Nu, tenu vin nun pli forte . . . . Helenjo _ malgranda, — tute malgranda.
En unua momento, kiam ili ekflugis,
Helenjo eĉ fermis la okulojn pro timo. Ekŝajnis
al ŝi, ke flugas ne ŝi, sed ĉio sub ŝi — urboj, IV.
arbaroj, riveroj, montoj. Poste ŝajnis al ŝi, ke
ŝi fariĝas tiel malgranda — malgrandeta, kiel Ili ekflugis pluen. .
pingla kapeto, kaj ĉe tio tiel malmultepeza Kiel estis bele ĉirkaŭe! La ĉielo estis tiel
kiel lanuga semero de leontodo. La kokcineleto blua kaj malsupre ankoraŭ pli blual estis, a
flugis rapide •— rapide, tiel ke vento vere fajfis maro. Ili flugis super kruta kaj stonega bordo.
inter ĝiaj flugiloj. _ C u efektive ni flugos trans la maron?
•— Rigardu, kio estas tie malsupre . . . diris demandis Helenjo.
al ŝi la kokcineleto. _ Jes ... Nur sidu trankvile kaj tenu
Helenjo rigardis malsupren kaj ekmiregis. vin pli forte.
— Ha kiom da rozoj — ruĝaj, flavaj, Komence Helenjo timis, poste — ne. Krorn
blankaj, roza}!' . . . . ĉielo kaj akvo nenio restis. Sur la maro nagis
La tero estis kvazaŭ kovrita per viva ŝipoj kiel grandai birdoj kun blankaj fluglloj. . . .
tapiŝo de rozoj. Malgrandaj ŝipoj estis similaj al musoj. Ha,
kiel bele, kiel bone! Kaj malproksime jam
— Malsupreniĝu ni teren, kokcineleto! vidiĝis la mara bordo, malalta, flava kaj sabla,
petis ŝi.
42 43
— marenfluejo de iu grandega rivero, unu tute Ili flugis al altaj montoj, sur kies suproj
blanka urbo, kvazaŭ ĝi estus konstruita el kuŝas eterna neĝo. Ci tie ne estas tielvarme.
sukero. Kaj poste vidiĝis malviva dezerto, Post montoj komenciĝis netraireblaj arbaroj.
kie staris solaj piramidoj. La kokcineleto Sub arkaĵo de arboj estis mallume, Car la
malsupreniĝis sur la bordon de la rivero. Tie suna lumo ne penetras tra la densaj suprajoj
ĉi kreskis verdaj papirusoj kaj lilioj — mirigaj, ) de 1’ arboj. Sur branĉoj saitis simioj. Kaj
delikataj lilioj. kiom estis da birdoj — verdaj, rugaj,
— Kiel bone estas ĉe vi, tie ĉi, ekparolis flavaj, bluaj... Sed plej mirigaj estis f oroj
Helenjo kun ili. Cu vintro ne ekzistas ĉe vi? kreskantaj rekte sur arbaj trunkoj. Estis floroj
kun tute fajra koloro, floroj simiiaj al tute
— Sed kio estas vintro? miris lilioj. rnalgrandaj birdetoj kaj al grandaĵ papilioj, —
— Vintro — ĝi estas, kiam neĝo falas___ la tuta arbaro kvazaŭ brulis per diverskoloi aj
vivaj fajretoj.
— Sed kio estas neĝo? — Tio ĉi estas orkideoj, klarigis la kok-
La lilioj eĉ ekridis. Ili opiniis, ke !a mal- cineleto. .
granda norda knabineto ŝercas. Vere, de Iradi estis neeble ĉi tie, ĉio interpleKtigis.
nordo ĉiu-aŭtune alflugas ĉi tien grandegaj Ili ekflugis pluen. Jen grandega rivero
amasoj da birdoj, kiuj ankaŭ rakontas pri inter verdaj bordoj. La kokcineieto ma -
vintro; sed iii mem ne vidis ĝin kaj rakontas supreniĝis rekte sur grandan blankan floron,
pri tio, kion ili nur aŭdis. Helenjo ankaŭ ne kreskantan sur akvo. _ Tiajn grandajn f,orojn
kredis, ke vintro povas ne esti kaj sekve Helenjo ankoraŭ ne vidis.
pelteto kaj varmaj ŝuoj povas esti ne necesaj. _ Tio ĉi estas la sankta floro, klarigis la
kokcineleto. — ŭi nomiĝas Lotoso . . . .
Ili ekflugis pluen. Sed Helenjo jam ne
miris pri la blua maro, nek pri la montoj, nek
pri la bruligita de suno dezerto, kie kreskas V.
hiacintoj.
Helenjo vidis tiel multon, ke fine ŝi laciĝis.
— A1 mi estas varmege, ŝi plendis. —
Nu, kokcineleto, estas vere ne bone, kiam Si volis reveni hejmen: ĉiuokaze hejme estas
daŭras eterne somero. pli agrable.
— Mi amas neĝeton, diris Helenjo. Sen
Ne al tiu, kiu kutimis, Helenjo. vintro estas nebone . . . .
44 45
$
llustrita 66 Wŭster.
06 N o. 9. L e s s i n g , Gotthold Ephraim: N atan
M 66 la Saĝu lo. Drameca poemo en kvin aktoj.
SenpagaJ monataj aldonojt 66
■ E1 germana lingvo tradukis K. Minor.
AA „R E V U O “ 6666 N o. 10. E l i n - P e l i n : Elektitaj Rakontoj
60 kaj Prozversaĵoj. E1 la Bulgara tradukis
(Hteratura kaj popolsclenca)
66
00
66
66 Ivan H. Krestanoff. (En preparo.)