‫ﺑﺴﻢ ﻟﻠﻪ ﻟﺮﺣﻤﻦ ﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﭼﺎ ﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮ ﺳﺘﻔﺎ‬

‫ده‬ ‫اي ا‬ ‫ً‬ ‫پ ا‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺠﺎ ﺳﺖ ﻣﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺸﺮ‬

‫ز‬ ‫‪ ،‬ا‬ ‫ز ا‬

‫ی‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‬

‫و‬ ‫در‬ ‫از‬

‫ﻳﮕﺮ ﯾﺎ ﭼﺎ ﻛﺘﺐ ﻣﺴﺘﻠﺰ ﻛﺴﺐ‬

‫م‬ ‫پ‬ ‫و‬ ‫د‬

‫ﺟﺎ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻛﺘﺎ ﻻﺑﺮ ﺑﻮ‬

‫ده‬ ‫ار‬ ‫ب ا‬ ‫از‬ ‫زه‬ ‫ا‬

‫ﻳﻦ ﻣﺘﻮ ﻣﺘﻀﻤﻦ‬

‫ن‬ ‫ﺳﺘﻔﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎ‬
‫ز از ا‬ ‫ده‬ ‫و ا‬

‫ف‬‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺮﻋﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺳﺖ ﺗﺼﺮ‬

‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻣﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺴﻮ ﻣﻴﺸﻮ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫د و‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫در‬

‫اي‬‫ﺣﻘﻮ ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻳﻦ ﻣﺘﻮ ﺑﺮ‬

‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ق‬

‫ﻧﺎﺷﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺤﻔﻮ ﺳﺖ‬

‫ظ ا‬ ‫ۤان‬ ‫و‬

‫‪www.alabrar.info‬‬

‫‪salsabeel@alabrar.info‬‬
 ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻳﻘﺎن‬

‫اﻟﺤﻜﻴﻢ اﻟﺼﻤﺪاﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻟﺮﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺼﻨﻔﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اﻟﻜﺮﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺧﺎن‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﻛﺮﻳﻢ‬ ‫اﻟﻤﺮﺣﻮم اﻟﺤﺎج‬ ‫ﻣﻮﻻﻧﺎ‬

‫اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬

 ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻳﻘﺎن‬ ‫رﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﻓﻬﺮس‬

‫‪٢.‬‬ ‫ﻟﻜﺘﺎ ‪.‬ب‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫ﺗﺼﻨﻴﻒ ‪.‬ا ‪. .‬‬

‫ﻋﻠﺔ ‪. . . .‬‬‫‪.‬ﻓﻲ‪. . .‬‬
‫ل ‪٤. . . . . . . . . . . . . :.‬‬ ‫ﻓﺼﻮ ‪.‬‬
‫ﻓﻴﻬﺎ ‪. . .‬‬
‫ﻏﻴﺮه‪ .‬و‪. . .‬‬
‫ﻟﺴﺤﺮ‪.‬و‪. . .‬‬
‫ﺑﻴﻦ‪ .‬ا ‪. . .‬‬
‫ﺑﻴﻨﻪ ‪.‬و ‪. .‬‬
‫ﻟﻔﺮ‪.‬ق‪. . .‬‬‫ﻻﻋﺠﺎز‪. .‬و ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﻲ‪ .‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ‪. . .‬‬ ‫ﻟﻤﻘﺪﻣﺔ‪. .-.‬‬
‫ا‪. . . .‬‬
‫ﻻﻛﻮ‪.‬ان‪٤. . . . . .‬‬
‫ﺟﻤﻴﻊ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﺻﻠﻮ ‪.‬ح ‪. . .‬‬
‫ﻻﻣﻜﺎ‪.‬ن‪. .‬ﻫﻮ‪. . .‬‬
‫ﻻﻣﻜﺎ ‪.‬ن ‪.‬و ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﺧﻠﻖ ‪.‬ﻣﺎ‪. .‬ﺳﻮ‪.‬اه‪. .‬ﻣﻦ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﺟﻞ ‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪. .‬ان ‪.‬ا ‪.‬ﻟﻠﻪ‪. .‬ﻋﺰ‪.‬و‪. .‬‬
‫ﻓﺼﻞ ‪. . -.‬‬
‫‪...‬‬
‫ﻣﺠﻬﻮ‪.‬ل‪. . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪١٣‬‬ ‫ﻛﻞ ‪. . .‬‬
‫ﺑﻪ ‪. .‬‬
‫ﻳﺴﺘﻌﻠﻢ‪. .‬‬
‫ون ‪.‬و ‪. . . .‬‬
‫ﻣﺨﺰ ‪. .‬‬
‫ﻛﻞ‪. . .‬‬ ‫ﻳﺴﺘﺨﺮ‪.‬ج‪. .‬ﺑﻪ ‪. .‬‬
‫ﺻﻴﻞ‪. . . .‬‬ ‫ﺻﻞ‪.‬ا ‪. .‬‬‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻓﺼﻞ ‪. . -.‬‬
‫‪...‬‬
‫ﻳﻜﻮ‪.‬ن‬
‫ﺑﺤﻴﺚ ‪. .‬‬
‫ﻓﻴﻪ ‪. . . .‬‬
‫ﻟﺬ ‪.‬ي ‪. .‬‬
‫ﻟﻜﻠﻲ ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺔ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ف‪..‬‬ ‫ﻳﻌﺮ‪. .‬‬
‫ﻳﺠﺐ ‪.‬او‪.‬ﻻ‪. .‬ان ‪. .‬‬
‫ﺧﺎﺻﺎ ‪. . .‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎ‪. . . .‬‬
‫ف‪....‬‬ ‫ﻳﻌﺮ‪. .‬‬‫اراد‪. .‬ان ‪. .‬‬
‫ﻣﻦ ‪. .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ان‪. . .‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ‪. . -.‬‬
‫‪...‬‬
‫‪٢٦‬‬ ‫اﻓﺮاده‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫اﻟﻤﻮﺿﻮع‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫‪..‬‬
‫‪٣٢‬‬ ‫ﻟﻤﻌﺠﺰ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ ‪. . .‬‬‫ﻓﺼﻞ ‪. . -.‬‬
‫‪...‬‬
‫ﺑﺎﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‪. .‬ﻣﻦ‪. . .‬‬
‫ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎء‪. . . . .‬‬
‫ﻓﻴﻬﺎ‪. .‬ﺛﻢ‪. .‬‬
‫ﻧﺸﺄ ‪. .‬‬
‫ﺑﻤﻜﺔ‪ .‬و‪. . .‬‬
‫ﺗﻮﻟﺪ ‪. . .‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ‪.‬و‪ۤ .‬ا‪.‬ﻟﻪ‪. . .‬‬
‫ﻟﻠﻪ‪. . .‬‬
‫ﺻﻠﻲ ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ان ‪. . .‬‬
‫ول‪. .- .‬ﻓﻲ‪. .‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن ‪. .‬‬
‫ب ‪.‬اﻻ‪. .‬‬
‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫‪٣٤‬‬ ‫و اﻳﺪه‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﺳﺪده‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫وا ‪. .‬‬
‫ﻋﻦ‬ ‫ﻋﺠﺰ ‪.‬‬
‫ﻟﻘﻮم‪. .‬ﺑﻪ‪ .‬و‪. . . .‬‬
‫ﺗﺤﺪ‪.‬ي‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻟﻜﺮﻳﻢ ‪.‬و‪. . .‬‬
‫ۤن ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ﺑﺎﻟﻘﺮ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﺟﺎء‪. . .‬‬
‫ﻋﻠﻴﻪ‪. .‬و ‪ۤ.‬ا ‪.‬ﻟﻪ ‪. .‬‬
‫ﻟﻠﻪ ‪. .‬‬
‫ﺻﻠﻲ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻟﺜﺎﻧﻲ‪. .- .‬ﻓﻲ‪. .‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪ .‬ا‪.‬ﻧﻪ‪. . .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫‪٣٧‬‬ ‫اﻻﺧﺘﺼﺎر‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮاۤن‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫و ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫اﺗﻴﺎن‬
‫‪..‬‬
‫‪٥٣‬‬ ‫ﻟﻬﻢ ‪. . . . . . . . .‬‬ ‫ﻗﻮا‪. .‬‬‫ﻧﻘﻞ ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻟﻘﺮا‪ۤ.‬ن‪ .‬و‪. . .‬‬
‫ﻋﺠﺎز‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺔ ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻟﻌﻠﻤﺎ ‪.‬ء ‪.‬ﻓﻲ‪. . . .‬‬
‫ال ا‪. . .‬‬
‫ﺧﺘﻼ‪.‬ف‪ .‬ا‪.‬ﻗﻮ‪. .‬‬
‫ﻟﺜﺎﻟﺚ‪. .- .‬ﻓﻲ‪. .‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. .‬‬ ‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪٦٤‬‬ ‫ﻟﻘﺮا‪ۤ.‬ن‪ .‬ا ‪. . . .‬‬
‫ﻋﺠﺎز‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﺟﻪ ‪.‬ا ‪. .‬‬ ‫ﻣﻦ ‪.‬ﻗﺎ‪.‬ل‪. .‬ان ‪.‬و‪. .‬‬‫رد‪. .‬ﻗﻮ ‪.‬ل ‪. .‬‬
‫ﻓﻲ‪ّ . .‬‬‫ب ‪.‬ا ‪.‬ﻟﺮا‪.‬ﺑﻊ‪. .- .‬‬
‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ﻟﻘﺎﺋﻞ‪. . .‬‬
‫‪٧٠‬‬ ‫رد ‪.‬ﻗﻮ‪.‬ل‪. .‬ﻫﺬ‪.‬ا ا‪. . .‬‬
‫ﻣﻌﺎ ‪.‬و‪. .‬ﺑﻴﺎ ‪.‬ن ‪.ّ .‬‬
‫ﻟﻨﻈﻢ ‪. .‬‬
‫ﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‪ .‬و‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﻋﺠﺎ‪.‬زه‪ .‬ا‪. . . .‬‬‫ﻓﻲ ‪.‬ﻗﻮ‪.‬ل‪. .‬ﻣﻦ‪. .‬ﻗﺎ ‪.‬ل ‪.‬ان‪. .‬و ‪.‬ﺟﻪ‪ .‬ا‪. .‬‬‫ﻟﺨﺎﻣﺲ ‪. . -.‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . . .‬‬ ‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫ص‪. . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪٧٥‬‬ ‫ﻟﻤﺨﺼﻮ‪. .‬‬
‫ﻟﻨﻈﻢ‪ .‬ا‪. . . .‬‬
‫ﻟﻘﺮا‪ۤ.‬ن‪. .‬ﻫﻮ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻋﺠﺎ ‪.‬ز ا‪. .‬‬
‫ﻟﻘﺎﺋﻠﻴﻦ ‪.‬ﺑﺎ‪.‬ن‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬رد‪ .‬ا‪. . . .‬‬ ‫دس‪. . -. .‬‬‫ب ‪.‬ا ‪.‬ﻟﺴﺎ‪. .‬‬‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬

‫ﻣﺴﺘﻤﺮة‪. . .‬‬
‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺻﺤﻴﺤﺔ‪. . . . .‬‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻴﻪ ‪. . . .‬‬
‫ﻛﺎﻧﺖ‪. . . .‬‬
‫ﺣﻴﺚ ‪. . .‬‬
‫ۤن‪. .‬ﻣﻦ‪. . . .‬‬
‫ﻟﻘﺮا‪.‬‬
‫ﻋﺠﺎ‪.‬ز‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻣﻦ ‪.‬ﻗﺎ‪.‬ل‪. .‬ان‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻗﻮ ‪.‬ل ‪. .‬‬
‫ﻓﻲ‪. .‬ﺑﻴﺎ ‪.‬ن ‪. .‬‬
‫ﻟﺴﺎﺑﻊ ‪. . -.‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫‪٧٧‬‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺎﺋﻞ اﻳﻀﺎ‬ ‫و رد ﻗﻮل‬ ‫اﻟﻨﻈﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺔ ﻟﻠﻌﻘﻞ‬

‫ﻻﺧﺘﻼل‪. .‬و ‪. . . . . . . . . .‬‬

‫اﻟﺘﻨﺎﻗﺾ ﻋﻠﻲ وﺟﻪ‬ ‫ﻋﻨﻪ ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫زال‪. . .‬‬
‫ﺣﻴﺚ ‪. .‬‬
‫ﻣﻦ ‪. . .‬‬
‫ﻟﻘﺮ‪.‬اۤن‪. . .‬‬
‫ﻋﺠﺎ ‪.‬ز ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﺟﻪ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻟﻘﺎﺋﻞ ‪.‬ﺑﺎ‪.‬ن‪ .‬و‪. .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ﻗﻮ‪.‬ل‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﻟﺜﺎﻣﻦ‪. . -. .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫‪٧٨‬‬ ‫و ﺑﻴﺎن رد ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺠﺮي اﻟﻌﺎدة‬
‫‪..‬‬
‫‪٨١‬‬ ‫رده ‪. . . . . . . . . .‬‬ ‫ﻟﻐﻴﻮ ‪.‬ب ‪.‬و‪. . .‬‬
‫ﻋﻦ ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻻﺧﺒﺎ ‪.‬ر ‪. .‬‬
‫ﺗﻀﻤﻨﻪ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫زه ‪. . .‬‬
‫ﻋﺠﺎ‪. .‬‬‫ﺟﻪ ا‪. .‬‬
‫ﻟﻘﺎﺋﻞ ‪.‬ﺑﺎ ‪.‬ن ‪.‬و‪. .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ﻗﻮ‪.‬ل‪ .‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻟﺘﺎﺳﻊ‪. . -. .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. .‬‬ ‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ﻳﻀﺎ ‪. . . . . . .‬‬
‫‪٨١‬‬ ‫ﻫﺬا ‪.‬ا ‪.‬ﻟﻘﻮ‪.‬ل‪ .‬ا‪. .‬‬
‫رد ‪. .‬‬
‫ﻧﻈﻤﻪ‪. .‬و ‪. .‬‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻔﻪ‪ .‬و‪. . .‬‬
‫ۤن ‪. . .‬‬
‫ﻟﻘﺮا ‪.‬‬
‫ﻋﺠﺎ‪.‬ز‪.‬ا ‪. .‬‬‫ﻣﻦ‪.‬ﻗﺎ‪.‬ل‪ .‬ﺑﺎ‪.‬ن‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪. .‬ﻗﻮ‪.‬ل ‪. .‬‬
‫ﻟﻌﺎﺷﺮ ‪. . -.‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . .‬‬ ‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ﺣﻘﺎ‪.‬ق‬
‫ﻋﻠﻲ ‪.‬ا ‪.‬ﻟﻠﻪ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻟﻀﻼﻟﺔ‪. .‬و ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪ .‬ا‪.‬ﻧﻪ‪. . .‬‬
‫ﻋﻠﻲ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ده ‪. .‬‬
‫ﻻﻳﻐﺮ‪.‬ي‪. .‬ﻋﺒﺎ‪. .‬‬
‫در‪. . .‬‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ‪. .‬ﻗﺎ ‪.‬‬
‫ﻟﻠﻪ ‪. . .‬‬‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪. .‬ان‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻋﺸﺮ ‪. . -.‬‬
‫دي‪. . .‬‬‫ب ‪.‬ا ‪.‬ﻟﺤﺎ‪. .‬‬
‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫‪٨٤‬‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و اﺑﻄﺎل‬ ‫اﻟﺤﻖ‬

‫ﺑﻴﺎ‪.‬ن‬
‫ﻟﺴﻠﻴﻤﺔ‪. .‬ﻓﻲ‪. .‬‬
‫ﻟﻔﻄﺮ‪.‬ة ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ‪. .‬ﻛﺘﺎ‪.‬ب‪. .‬ا ‪. .‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻪ ‪. .‬‬
‫‪...‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ‪ .‬ا ‪.‬ﻟﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻟﻤﺼﻨﻒ ‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ‪. .‬ذ ‪.‬ﻛﺮ‪.‬ه‪ .‬ا‪. . . .‬‬
‫ﻧﻘﻞ ‪. . .‬‬
‫ﻟﺜﺎﻧﻲﻋﺸﺮ ‪. .-.‬ﻓﻲ‪. . .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . . . .‬‬
‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫‪٩٦‬‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮاۤن‬
‫‪...‬‬
‫‪١٠٠‬‬ ‫ﻳﻀﺎ‪. . . . . . . . . . .‬‬
‫ﻟﺴﻠﻴﻤﺔ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻟﻔﻄﺮ‪.‬ة‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻣﻦ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻧﻘﻼ‪. .‬‬
‫ۤن ‪. .‬‬
‫ﻟﻘﺮا ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻋﺠﺎ‪.‬ز‪.‬ا ‪. .‬‬
‫ﻻﻣﺔ‪. . .‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﺔ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺔ‪. . . .‬‬
‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪. . .‬‬
‫ﻓﺼﻞ ‪. . -.‬‬
‫‪...‬‬
 ‫ﺑﻴﺎن‪. . . .‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺔ‬ ‫ﻓﻲ ‪. .‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻪ ‪. .‬‬
‫ﻟﻠﻪ‪. . . .‬‬
‫ﻋﻠﻲ ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻟﻠﻤﺆﻟﻒ‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﻟﺒﺎﻃﻞ ‪. . . .‬‬
‫ﻛﺘﺎ ‪.‬ب‪. .‬از ‪.‬ﻫﺎ‪.‬ق‪ .‬ا‪. . .‬‬
‫ﻣﻦ ‪. .‬‬
‫ﻛﻼم‪. . .‬‬
‫روا‪.‬ﻳﺔ‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ ‪. .‬‬
‫ﻟﺜﺎﻟﺚﻋﺸﺮ‪. . .- .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . . . .‬‬
‫ﻟﺒﺎ ‪.‬‬
‫ا‪. .‬‬
‫‪١١٢‬‬ ‫ﺻﻴﺮورة اﻟﻜﻼم ﻣﻌﺠﺰا‬
‫‪...‬‬
‫‪١٢٥‬‬ ‫ﻋﺎﻣﻲ ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬‫ﻛﻞ ‪. . .‬‬
‫‪..‬‬ ‫ۤن‪. . . .‬‬
‫ﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫ﻟﻘﺮا‪.‬‬
‫ﻻﻋﺠﺎ‪.‬ز‪ .‬ا‪. .‬‬ ‫ٍ‬
‫ﺟﻪ‪. . .‬‬‫ﻓﻲ ‪.‬ﺑﻴﺎ‪.‬ن‪. .‬و ‪.‬‬
‫ﺑﻊﻋﺸﺮ ‪. . -.‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪.‬ﻟﺮا‪. . . .‬‬
‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‪. . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪١٢٩‬‬ ‫ﺗﺨﺎﻟﻒ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻛﻠﻤﺎ ‪.‬ت‪. . . .‬‬ ‫ﻟﻘﺮا‪ۤ.‬ن‪. . .‬‬
‫ﻟﻘﺎﺋﻠﻴﻦ‪ .‬ﺑﺎ‪.‬ن‪. .‬ﻓﻲ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫رد ‪.‬ا ‪. . .‬‬
‫ﻓﻲ ‪. .‬‬
‫ﻟﺨﺎﻣﺲﻋﺸﺮ ‪. .-.‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪. . . . . .‬‬ ‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
‫ۤن ‪. . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪١٣٥‬‬ ‫ﻋﺠﺎ‪.‬ز ‪.‬ا ‪.‬ﻟﻘﺮ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺔ‪ .‬ا‪. .‬‬
‫ﺗﺒﻴﻦ‪. . .‬‬
‫ﺧﺒﺎ‪.‬ر‪.‬و‪ۤ .‬ا‪.‬ﻳﺎ ‪.‬ت‪. . .‬‬
‫ﻛﺮ ‪.‬ا ‪.‬‬
‫ﻓﻲ‪.‬ذ‪. .‬‬
‫ﻋﺸﺮ ‪. .-.‬‬
‫دس‪. . .‬‬
‫ب ‪.‬ا ‪.‬ﻟﺴﺎ‪. .‬‬
‫ا‪.‬ﻟﺒﺎ‪. .‬‬
 ‫ﺑﺴﻢ ﻟﻠﻪ ﻟﺮﺣﻤﻦ ﻟﺮﺣﻴﻢ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ ﻟﺬ ﻧﺰ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺪ ﻟﻜﺘﺎ ﻟﻢﻳﺠﻌﻞ ﻟﻪ ﻋﻮﺟﺎ ﻗﻴﻤﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﻔﻆ ﻻﺣﻜﺎ ﺟﻌﻠﻪ ﻣﻬﻴﻤﻨﺎ ﻋﻠﻲ‬
‫ٰ م و‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ً‬ ‫ب و‬ ‫ه ا‬ ‫ل‬ ‫ي ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﺳﺎﺋﺮ ﻟﻜﺘﺐ ﺣﺠﺔ ﺑﺎﻗﻴﺔ ﻣﻨﻪ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺎ ﻟﻲ ﻳﻮ ﻟﻘﻴﺎ ﻟﺼﻠﻮ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ ﺧﺺ ﺑﻨﺰ ﻛﻼ ﷲ ﻋﻠﻲ‬
‫م ا‬ ‫ول‬ ‫ة‬ ‫ٰ م و ا‬ ‫م ا‬ ‫ٰ ده ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ﻗﻠﺒﻪ ﺟﺮﻳﻪ ﻋﻠﻲ ﻟﺴﺎﻧﻪ ﻟﻴﻨﺬ ﻻﻧﺎ ﻋﻠﻲ ﻟﻪ ﻟﻤﺴﺘﺤﻔﻈﻴﻦ ﻟﻪ ﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﺑﺘﺄ ﻳﻠﻪ ﻟﻤﻘﺮ ﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺮ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ۤا‬ ‫م و‬ ‫ر ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫م‬ ‫ﻟﺪﻫﻮ ﻻﻋﻮ ﻋﻠﻲ ﺧﺰﻧﺔ ﻋﻠﻮﻣﻬﻢ ﻟﺪ ﻋﻴﻦ ﻟﻴﻪ ﻟﻴﻬﻢ ﻟﻤﺘﻤﺴﻜﻴﻦ ﺑﻬﻤﺎ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻻﻋﺼﺎ ﻻﻳﺎ‬
‫ّ‬
‫ٰ ر و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ام و‬ ‫ر و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻌﻨﺔ ﷲ ﻋﻠﻲ ﻟﺼﺎ ﻳﻦ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﻟﻤﻨﻜﺮﻳﻦ ﻟﺸﺎﻧﻬﻤﺎ ﻃﻔﺎ ﻟﻨﻮ ﷲ ﺗﺸﻴﻴﺪ ﻟﺒﻨﻴﺎ ﻟﻜﻔﺮ ﻟﻄﻐﺎ ‪.‬‬
‫م‬ ‫ة ا‬ ‫ن ا‬ ‫ًا‬ ‫و‬ ‫ر ا‬ ‫ءا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ د‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻟﺠﻮ ﻗﺪ ﻣﺪ ﺑﺎﻋﻪ ﻟﻐﻲ ﻗﺪ ﻋﺎ ﺗﺒﺎﻋﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ‪ -‬ﻳﻘﻮ ﻟﻌﺒﺪ ﻻﺛﻴﻢ ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻦ ﺑﺮﻫﻴﻢ ﻧﻲ ﻟﻤﺎ ﺟﺪ‬
‫ٰ‬

‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫و ا‬ ‫ر‬ ‫ت ان ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫و‬

‫ا‬‫ﻧﻘﺮ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻟﻌﺎﻣﻠﻮ ﻟﻔﻀﻼ ﻟﻤﺴﺘﺤﻔﻈﻮ ﺧﻠﻒ ﻣﻦ ﺑﻌﺪﻫﻢ ﺧﻠﻒ ﺿﺎﻋﻮ ﻟﺼﻠﻮ ﺗﺒﻌﻮ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫و ان‬ ‫ﻟﺸﻬﻮ ﻗﻨﻌﻮ ﺑﺤﺼﻮ ﻟﺮﻳﺎﺳﺔ ﻧﻔﺎ ﻻﻣﺮ ﻟﺴﻴﺎﺳﺔ ﺗﻠﻘﻲ ﻟﻨﺎ ﻣﺮﻫﻢ ﺑﺎﻟﺴﻤﻊ ﻟﻄﺎﻋﺔ‬
‫و ا‬ ‫س اوٰ ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ذ ا‬ ‫و‬ ‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ات و‬ ‫ا‬

‫رٰ اع‬ ‫ﻟﻢﻳﺼﺮﻓﻮ ﻣﻦ ﻋﻤﺮﻫﻢ ﻓﻲ ﻟﺔ ﺷﻜﻮ ﻟﻨﺎ ﺳﺎﻋﺔ ﺑﻘﻲ ﻟﻨﺎ ﻛﺴﻔﻴﻨﺔ ﻻ ﺑﺎﻧﻲ ﻟﻬﺎ ﻛﻐﻨﻢ ﺑﻼ‬
‫او‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫س‬ ‫ك ا‬ ‫ازا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺸﺒﻬﺎ ﺛﻢ ﺷﻨﻖ ﻟﻬﻢ ﻋﻦ ﻻﺳﺘﻤﺎ ﻟﻠﺒﻴﻨﺎ ﻻﺳﻴﻤﺎ‬

‫ٰ‬ ‫ت‬ ‫ع‬ ‫ﻗﺪ ﺳﻠﺲ ﻟﻬﻢ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﻼﺻﻐﺎ ﻟﻲ ﻟﺸﻜﻮ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻀﻼ ﺗﺮ ﻟﺴﻔﺮ ﻟﺠﻬﺎ ﻓﻲ ﻻﻗﺎﻟﻴﻢ ﺑﻬﺬ ﻟﺨﻼ ﺣﻤﻞ‬

‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ﺗﻔﺎ ﻟﺪ ﻟﻌﻀﺎ ﻣﻦ ﺗﺮ‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫اء‬ ‫ا‬ ‫دد‬ ‫و‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫دول‬ ‫اود‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫ٰ اء‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻟﻘﻠﻮ ﺿﻌﻴﻔﺔ‬ ‫ﺷﺒﻬﺎ ﻛﻞ ﻣﻤﻠﻜﺔ ﻟﻲ ﻣﻤﻠﻜﺔ ﺧﺮ ﻧﻘﻞ ﺿﺎﻟﻴﻞ ﻛﻞ ﻓﺮﻗﺔ ﻟﻲ ﻓﺮﻗﺔ‬
‫ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اردي‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ت‬

‫ﻟﻨﻔﻮ ﻋﻠﻴﻠﺔ ﻟﺨﻠﻖ ﺟﻬﺎ ﻟﻨﻘﻠﺔ ﺿﻼ ﻻ ﻻﻣﺮ ﷲ ﻳﻌﻘﻠﻮ ﻻ ﻣﻦ ﻟﻴﺎﺋﻪ ﻳﻘﺒﻠﻮ ﻳﺤﻤﻠﻮ ﻛﺘﺐ‬
‫ن‬ ‫ن‬ ‫ٰ‬ ‫او‬ ‫ن و‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ٰ ل و ا‬ ‫و ا‬ ‫س‬ ‫ا‬

‫ﻛﻞ ﻗﻮ ﻟﻲ ﻛﻞ ﻗﻮ ﻳﺠﻮﺳﻮ ﺧﻼ ﻟﺒﻼ ﺑﺎﻟﻘﺎ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻟﻮ ﻟﻨﻔﻮ ﻣﺠﻴﺒﺔ ﻟﻜﻞ ﻻ‬

‫داع ا‬ ‫س‬ ‫م و ا‬ ‫ٰ ت‬ ‫ء ا‬ ‫د‬ ‫ل ا‬ ‫ن‬ ‫م و‬ ‫م ا‬

‫ٰ ت‬‫ﺧﺮﻓﻮﻫﺎ ﺑﻤﺎ ﻋﻨﺪﻫﻢ ﻣﻦ ﻟﻤﺘﺸﺎﺑﻬﺎ‬ ‫ا‬ ‫ﻟﺤﻖ ﻣﻠﺒﻴﺔ ﻟﻜﻞ ﻻ ﻟﺼﺪ ﻟﻤﻄﻠﻖ ﻓﺘﻤﺴﻜﻮ ﺑﺘﻠﻚ ﻟﺸﺒﻬﺎ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ت و ز‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ق ا‬ ‫ا‬ ‫دٰ اع ا‬ ‫ا‬

‫ون‬ ‫ﻳﺘﻼﻗﻮ ﺑﻬﺎ ﻓﻲ ﻻﻧﺎ ﻳﺠﺎ ﻟﻮ ﺑﻬﺎ ﻟﺤﺎﺿﺮ ﻟﺒﺎ ﻳﺘﻔﻜﻬﻮ ﺑﻤﺎ ﻳﻮ ﻧﻘﺼﺎ ﻓﻲ ﻟﺪﻳﻦ ﻳﻬﻤﺰ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫رد‬ ‫ن‬ ‫ٰ دي‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ٰ د‬ ‫دي و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫و‬

‫ﺑﻤﻦ ﻳﻼ ﺳﻨﻦ ﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ ﻳﺴﺨﺮ ﻣﻦ ﻟﺬﻳﻦ ﻳﺴﺘﻨﻜﻔﻮ ﻋﻦ ﻣﺠﺎﻟﺴﺘﻬﻢ ﻳﺴﺘﻬﺰﺋﻮ ﺑﻤﻦ ﻳﺘﻨﺰ ﻋﻦ‬
‫ه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ا‬
‫ِ‬
‫ون‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫زم‬

‫ﻣﺴﺎ ﺗﻬﻢ ﻃﺎ ﺑﻬﻢ ﻟﺤﺎ ﺣﺘﻲ ﺗﺪ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ ﻟﺠﻬﺎ ﻫﻢ ﻣﻊ ﻟﻚ ﻳﻤﺸﻮ ﻓﻲ ﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻟﻐﻠﺒﺔ‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫ذ‬ ‫و‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫ار‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ٰ ور‬

‫و‬ ‫ﺟﻬﻞ ﻟﺒﺎﻗﻴﻦ ﻣﺴﺎﻣﺤﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﻟﺪﻳﻦ ﻋﺪ ﻣﻌﺮﻓﺘﻬﻢ ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻻ ﺗﺪ ﻋﻦ ﻟﺪﻳﻦ ﻟﻤﺒﻴﻦ ﻓﻴﺠﺎﻟﺴﻮﻧﻬﻢ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ اد‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻳﻌﺎﺷﺮ ﻧﻬﻢ ﻓﻴﺠﺎ ﻟﻮﻧﻬﻢ ﻓﻲ ﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﺳﻠﻪ ﻛﺘﺒﻪ ﺣﺠﺠﻪ ﺣﺘﻲ ﺣﺰﺣﻮﻫﻢ ﺑﺎﻟﻜﻠﻴﺔ ﻋﻦ ﻻﻳﻤﺎ‬
‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ٰ‬

‫ﻟﺰﻟﻮﻫﻢ ﻋﻦ ﻟﺼﺮ ﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﺮﺟﻮﻫﻢ ﻋﻦ ﻟﺪﻳﻦ ﻟﻘﻮﻳﻢ ﺣﺘﻲ‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫ﺣﺮﺟﻮﻫﻢ ﻋﻦ ﻛﺜﻴﺐ ﻻ ﻋﺎ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ اط‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫د‬

‫ﻋﻤﻮ ﺟﻤﻴﻊ ﻟﻚ ﺣﺎ ﻳﺚ ﻟﻬﻮ ﺧﺒﺎ ﻟﻐﻮ ﻋﻤﻮ ﻻﻧﺒﻴﺎ ﻛﺎﻧﻮ ﺟﺎﻻ ﻃﻼ ﻧﻴﺎ ﻓﺎﺣﺘﺎﻟﻮ ﻓﻲ‬
‫ا‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ د‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫ز‬

‫ﻛﺮ ﻟﺠﻨﺔ ﻟﻨﺎ ﺣﻴﻠﺔ ﻟﻠﺘﺮﻏﻴﺐ ﻟﺘﺮﻫﻴﺐ ﻛﺮ ﷲ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻟﻠﺘﺨﻮﻳﻒ ﻓﻲ‬ ‫ﻃﻠﺒﻬﺎ ﺑﻮﺿﻊ ﻳﻦ‬
‫ا‬ ‫ذ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫د‬

‫اي‬ ‫ﻟﻈﺎﻫﺮ ﻟﺒﺎﻃﻦ ﻗﺎﻟﻮ ﻟﻘﺮ ﺗﺎ ﻳﺦ ﻧﺎﻗﺺ ﻟﻌﺎ ﺛﻤﻮ ﻛﺘﺎ ﻣﺸﻮ ﻛﺸﻜﻮ ﻣﺎ‬
‫ادري‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫ٰ ان‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻣﺰﺧﺮﻓﺎﺗﻬﻢ ﻗﻮ ﻟﻠﺴﺎ ﻣﻨﻬﺎ ﻛﻠﻴﻞ ﻓﻲ ﻟﺼﺪ ﻣﻦ ﺗﺼﻮ ﻫﺎ ﻏﻠﻴﻞ ﻟﻘﻠﺐ ﻣﻦ ﻣﺤﻨﺘﻬﻢ ﻋﻠﻴﻞ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫و ا‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ل و ا‬ ‫ا‬

‫ﻣﺮﻫﻢ ﻟﻲ ﻧﻜﺎ ﺟﻤﻴﻊ ﺿﺮ ﻳﺎ ﻻﺳﻼ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺟﻤﻴﻊ ﻫﺎ ﻻﻧﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﺣﺘﻤﺎ ﻛﺬ ﻓﻲ‬
‫ب‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ٰ م‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ور‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ۤال‬

‫ﻫﺬ ﻳﻜﻔﻚ ﺷﺊ ﻛﻔﺎ ﻓﺒﺬﻟﻚ ﺳﺨﻂ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺘﻮ ﻟﺒﻼﻳﺎ ﻓﻊ‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ارد‬ ‫ﻫﺬ ﺻﺪ ﻓﻲ‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ذاك‬ ‫ق‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻻﻓﺎ ﺟﻌﻞ ﺑﺄﺳﻬﻢ ﺑﻴﻨﻬﻢ ﻓﻀﺮ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺒﻌﺾ ﻓﻊ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺒﻌﺾ‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ﻟﺒﺮﻛﺎ ﻟﺰ ﻟﻌﺎﻫﺎ‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ت‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫وم‬ ‫و‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬

‫ﻟﻢﻳﺒﻖ ﺷﺒﺮ ﻓﻲ ﻣﻤﺎﻟﻜﻬﻢ ﺧﻼ ﻣﻦ ﻟﻈﻠﻢ ﻟﻌﻈﻴﻢ ﻣﺮ ﻣﻦ ﻣﻮ ﻫﻢ ﻻ ﻓﻴﻪ ﺟﻮ ﺟﺴﻴﻢ ﻣﻊ ﻟﻚ‬

‫ذ‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ن‬ ‫ﻟﻢﻳﺘﻨﺒﻬﻮ ﻻﻳﺘﻨﺒﻬﻮ ﻟﻢﻳﺮﺗﺪﻋﻮ ﻻﻳﺮﺗﺪﻋﻮ ﺣﻜﻤﺔ ﺑﺎﻟﻐﺔ ﻓﻤﺎﺗﻐﻦ ﻻﻳﺎ ﻟﻨﺬ ﻋﻦ ﻗﻮ ﻻﻳﺆﻣﻨﻮ‬
‫م‬ ‫ر‬ ‫ت و ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا و‬ ‫ن و‬ ‫ا و‬

‫ﻣﻦ ﺟﻤﻠﺔ ﺗﻠﻚ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﻣﺎ ﻋﺮﺿﻬﻢ ﻓﻲ ﻣﺮ ﻟﻘﺮ ﻟﻤﺠﻴﺪ ﻟﺬ ﻻﻳﺄﺗﻴﻪ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻣﻦ ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ ﻻ ﻣﻦ‬
‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ان ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫ﺧﻠﻔﻪ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻟﺤﻜﻴﻢ ﻟﺤﻤﻴﺪ ﻋﻤﻮ ﻧﻪ ﻳﺴﻌﻬﻢ ﻳﺼﻨﻔﻮ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻣﺜﻠﻪ ﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻌﺠﺰ ﻋﺠﺐ ﻣﻦ‬
‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا ا‬ ‫و ز‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ن‬ ‫ﻟﻚ ﻛﻠﻪ ﻧﻬﻢ ﻋﻤﻮ ﺑﻌﺾ ﻟﻔﺎﻇﻪ ﻳﺎﺗﻪ ﻳﺨﺎﻟﻒ ﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻣﻊ ﺻﺪ ﻣﻦ ﻓﺼﺢ ﻟﻌﺮ ﻓﻲ ﻋﺼﺮ ﻛﺎ‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫وره‬ ‫ا‬ ‫و ۤا ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا ان‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ذ‬

‫ﻓﺼﺢ ﻻﻋﺼﺎ ﻓﻲ ﻗﺮﻳﺔ ﻛﺎﻧﺖ ﻓﺼﺢ ﻟﻘﺮ ﺣﺘﻲ ﻋﻢ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻧﻪ ﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻠﻲ‬
‫م‬ ‫ان‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﺳﻮ ﺗﻲ ﺑﺨﺰﻋﺒﻼ ﻣﺠﻬﺎ ﻛﻞ ﺳﻤﻊ ﻧﻔﺮ ﻧﻲ ﻟﻤﺎ ﻳﺖ ﻟﻚ ﻳﺖ ﺣﺪ‬

‫ًا‬ ‫ان ا‬ ‫و رأ‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎ‬ ‫ذ‬ ‫رأ‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ت‬ ‫ر و ا‬ ‫ب ذي‬

‫ﻣﻦ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻟﻤﺎﺿﻴﻦ ﻟﻢﻳﺄﺗﻮ ﻓﻲ ﺟﻪ ﻋﺠﺎ ﻟﻘﺮ ﻓﻴﻤﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻤﺎ ﻳﺴﻜﻦ ﻟﻴﻪ ﻟﻨﻔﺲ ﻳﻄﻤﺌﻦ ﻟﻴﻪ ﻟﻘﻠﺐ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ۤان‬ ‫ٰ ز ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ء ا‬ ‫ا‬

‫ا‬‫ﻟﻢﻳﻔﺮ ﻟﺬﻟﻚ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻣﻊ ﻋﺎﻧﻬﻢ ﺟﻤﻴﻌﺎ ﺑﺎﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻻﻳﺄﺗﻲ ﺣﺪ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﺣﺒﺒﺖ ﻓﺮ ﺳﺎﻟﺔ ﻓﻲ ﻫﺬ‬
‫ٰ‬ ‫د ر‬ ‫ان ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫اذ‬ ‫دوا‬ ‫و‬

‫ﺑﺬ ﻣﺠﻬﻮ ﻓﻲ ﺟﻤﻊ ﻻﻗﻮ ﻣﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﻣﻘﺒﻮ ﻟﻨﻈﺮ ﻣﺮ ﻟﻔﻜﺮ ﺛﻢ ﻛﺮ ﻟﻴﻪ ﻣﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫اذ‬ ‫ﻟﺒﺎ‬ ‫ا‬ ‫دود‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ ال‬ ‫ا‬ ‫دي‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻳﺆ ﻟﻴﻪ ﻧﻈﺮ ﻟﻘﺎﺻﺮ ﻓﻜﺮ ﻟﻔﺎﺗﺮ ﻣﺴﺘﻌﻴﻨﺎ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻻ ﺣﻮ ﻻ ﻗﻮ ﻻ ﺑﻪ ﻫﻮ ﻟﻌﻠﻲ ﻟﻌﻈﻴﻢ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ة ا‬ ‫ل و‬ ‫و‬ ‫ي ا‬ ‫و‬ ‫ي ا‬ ‫دي ا‬

‫ﺗﺒﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﻘﺪﻣﺔ ﺧﻤﺴﺔﻋﺸﺮ ﺑﺎﺑﺎ ﺳﻤﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻﻳﻘﺎ ﻓﻲ ﻋﺠﺎ ﻟﻘﺮ ﻋﻠﻲ ﷲ ﻟﺘﻜﻼ ﻧﻪ ﻛﺮﻳﻢ‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫ّ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ۤان‬ ‫ا‬ ‫ٰ ز‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫و‬ ‫ر‬

‫ﻣﻨﺎ ‪.‬‬ ‫ن‬

‫ﻟﻤﻘﺪﻣﺔ‬ ‫ا‬

‫ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ ﻻﻋﺠﺎ ﻟﻔﺮ ﺑﻴﻨﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﺴﺤﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﻦ ﺛﺎ ﻟﻌﻠﻮ ﻟﻐﺮﻳﺒﺔ ﻟﺤﻴﻞ ﺑﻌﺾ ﻣﺎ ﻳﺠﺐ‬
‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫م ا‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ق‬ ‫ز و ا‬ ‫ا‬

‫ﺗﻘﺪﻳﻤﻪ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﺼﻮ ‪:‬‬ ‫ل‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ -‬ﻋﻠﻢ ﷲ ﻋﺰ ﺟﻞ ﺧﻠﻖ ﻣﺎ ﺳﻮ ﻣﻦ ﻻﻣﻜﺎ ﻻﻣﻜﺎ ﻫﻮ ﺻﻠﻮ ﺟﻤﻴﻊ ﻻﻛﻮ ﻓﻜﻞ‬

‫ٰ ان‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ٰ اه‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬
‫ْ‬ ‫َ‬

‫ﺣﺼﺔ ﻣﻨﻪ ﻳﺼﻠﺢ ﻟﺠﻤﻴﻊ ﻻﻛﻮ ﻻﻳﺨﺮ ﻛﻮ ﻣﻦ ﻻﻛﻮ ﻣﻦ ﻻﻣﻜﺎ ﻻ ﺑﺴﺒﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺮﺟﺢ ﻳﺮﺟﺢ‬ ‫ٰ ن ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ان‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ٰ ان و‬ ‫ا‬

‫ﺟﻮ ﻟﻚ ﻟﻜﻮ ﻋﻠﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﻻﻛﻮ ﻛﺎﻟﻘﺎﻟﺐ ﻟﻤﺮﺟﺢ ﻟﻬﻴﺌﺔ ﻟﻠﺒﻨﺔ ﻋﻠﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﻟﻬﻴﺌﺎ ﻓﻴﺨﺮﺟﻬﺎ ﻣﻦ‬‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫د‬ ‫و‬

‫ﻣﻜﺎ ﻟﻄﻴﻦ ﺑﻲ ﻟﻠﻪ ﻳﺠﺮ ﻻﺷﻴﺎ ﻻ ﺑﺎﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﺗﻠﻚ ﻻﺳﺒﺎ ﻳﻀﺎ ﻣﻦ ﻟﺨﻠﻖ ﻣﻦ ﻻﻣﻜﺎ‬
‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬

‫ﻓﺠﻌﻞ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻟﻜﻮﻧﻪ ﻣﻠﻘﻲ ﻣﺜﺎﻟﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﻛﻤﺎﻟﻪ ﺳﺒﺒﺎ ﻟﺸﺊ ﻣﺴﺒﺒﺎ ﻟﺸﺊ ﻓﻮﻗﻪ ﻋﻠﺔ ﻟﺸﺊ ﻣﻌﻠﻮﻻ ﻟﺸﺊ‬
‫ً‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫و‬
‫ُ‬

‫ﻓﻮﻗﻪ ﻓﺠﻌﻞ ﻟﺠﻤﻠﺔ ﻣﻦ ﻻﺷﻴﺎ ﻻﻧﺴﺎ ﺳﺒﺒﺎ ﻓﺎﺟﺮ ﻫﺎ ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ ﻛﺎﻟﻜﺘﺎﺑﺔ ﻟﺤﻴﺎﻛﺔ ﻟﺰ ﻋﺔ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫رٰ ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰا‬ ‫ً‬ ‫ن‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫ا‬

‫ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ ﻋﻤﺎﻟﻬﻢ ﻟﺼﻨﺎﻋﻴﺔ ﻓﺎﻧﻬﺎ ﻛﻠﻬﺎ ﻣﺨﻠﻮﻗﺔ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺟﺮ ﻫﺎ ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻬﻢ ﺟﻌﻠﻬﻢ ﺳﺒﺎﺑﺎ ﻟﻬﺎ ﻟﻠﻪ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ﺧﻠﻘﻜﻢ ﻣﺎ ﺗﻌﻤﻠﻮ ﻗﻞ ﻓﺮ ﻳﺘﻢ ﻣﺎ ﺗﺤﺮﺛﻮ ﻧﺘﻢ ﺗﺰ ﻋﻮﻧﻪ ﻧﺤﻦ ﻟﺰ ﻋﻮ ﻓﻴﺤﺴﺐ ﻻﻧﺴﺎ ﻧﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ٰ ن ا‬ ‫ا‬ ‫ن ‪،‬‬ ‫ار‬ ‫ا‬ ‫ام‬ ‫ر‬ ‫ن ءا‬ ‫أ‬ ‫ا‬ ‫ن ‪،‬‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﻣﻦ ﺻﻨﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﻗﺪ ﺗﻪ ﻟﻠﻪ ﻫﻮ ﻟﻤﺎﻟﻚ ﻟﻤﺎ ﻣﻠﻜﻬﻢ ﺣﻴﻦ ﺗﻤﻠﻜﻬﻢ ﻟﻘﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻗﺪ ﻫﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻴﻦ‬
‫ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫در‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ر‬ ‫و‬

‫ٰ ن و‬‫ﻗﺪ ﺗﻬﻢ ﻗﻞ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻟﻠﻪ ﻗﻞ ﻟﻠﻪ ﺧﺎﻟﻖ ﻛﻞ ﺷﺊ ﺟﻌﻞ ﻟﺠﻤﻠﺔ ﻣﻦ ﻻﺷﻴﺎ ﺳﺒﺎﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻻﻧﺴﺎ‬
‫ا‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ر‬

‫ٰ اق و‬‫ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻣﻤﺎ ﻳﻨﺎﻟﻪ ﻳﺪﻳﻬﻢ ﻓﻬﻢ ﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺳﺒﺎﺑﻪ ﻓﻲ ﺗﻠﻚ ﻻﺳﺒﺎ ﻛﻤﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﻨﺎ ﺳﺒﺐ ﻻﺣﺮ‬
‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫رون‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬

‫ﺟﻌﻞ ﻻﻧﺴﺎ ﻗﺎ ﻋﻠﻲ ﺷﻌﺎﻟﻬﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﻬﺎ ﺗﺒﻌﻴﺪﻫﺎ ﻟﻤﺎ ﺳﺒﺒﺎ ﻟﻠﺘﺮﻃﻴﺐ ﺟﻌﻞ ﻻﻧﺴﺎ ﻗﺎ ﻋﻠﻲ‬
‫در ًا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫ء‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫در ًا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬

‫ﺟﺮ ﺋﻪ ﺻﺒﻪ ﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻪ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻫﺬ ﻟﻘﺴﻢ ﻧﻮﻋﺎ ﻓﻤﻨﻬﻤﺎ ﺳﺒﺎ ﻋﺎﻣﺔ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻏﻠﺒﻬﻢ ﻫﻲ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا ا‬ ‫و‬ ‫ل ذ‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﺷﺎﻳﻌﺔ ﺗﻌﺮ ﺑﺎ ﻧﻲ ﺗﺄﻣﻞ ﻣﻨﻬﻤﺎ ﺳﺒﺎ ﺧﻔﻴﺔ ﻻﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻻ ﻻﻗﻠﻮ ﻛﺎﺳﺒﺎ ﻟﻜﻴﻤﻴﺎ ﻟﺴﻴﻤﻴﺎ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ف‬ ‫او‬

‫د‬‫ﻟﻬﻴﻤﻴﺎ ﻟﻠﻴﻤﻴﺎ ﻟﺮﻳﻤﻴﺎ ﻟﺸﻌﻮ ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻣﻦ ﻟﻌﻠﻮ ﻟﻐﺮﻳﺒﺔ ﻟﺤﻴﻞ ﻟﻌﺠﻴﺒﺔ ﻟﺘﻲ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﺣﺎ‬
‫ۤا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ذة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﻨﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﺠﻤﻠﺔ ﻣﻦ ﻻﺷﻴﺎ ﺳﺒﺎﺑﺎ ﻏﻴﺮ ﻻﻧﺴﺎ ﻻﻳﻨﺎﻟﻬﺎ ﻳﺪﻳﻬﻢ ﻻﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻟﺘﺼﺮ ﻓﻴﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫رون‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ن و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫ا‬ ‫س و‬ ‫ا‬

‫ان‬ ‫ﻛﺎﻻﺳﺒﺎ ﻟﺴﻤﺎ ﻳﺔ ﻟﻌﻠﻮﻳﺔ ﻓﺎﻧﻬﻢ ﺑﺒﺸﺮﻳﺘﻬﻢ ﻟﻈﺎﻫﺮ ﻟﻌﺎﻣﺔ ﻻﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻟﺘﺼﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﻠﻬﻢ ﻻ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫رون‬ ‫ٰ‬ ‫ة ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ و‬ ‫ٰ ب ا‬

‫ب‬ ‫ﻳﺘﺼﺮﻓﻮ ﻓﻲ ﻟﻘﺎﺑﻞ ﺑﻤﺎ ﺟﻌﻠﻮ ﺳﺒﺒﺎ ﻟﻪ ﻛﺘﻐﻄﻴﺘﻬﻢ ﻟﺸﺊ ﺣﺘﻲ ﻻﻳﻨﺎﻟﻪ ﺣﺮ ﻟﺸﻤﺲ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻣﻦ ﻻﺳﺒﺎ‬
‫ا‬ ‫ل ذ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻈﺎﻫﺮ ﻟﺨﻔﻴﺔ ﻟﺨﺎﺻﺔ ﺑﺎﺣﺎ ﻟﻨﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﺠﻤﻠﺔ ﻣﻦ ﻻﺷﻴﺎ ﺳﺒﺎﺑﺎ ﺣﺎﻧﻴﺔ ﻛﻤﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﺠﻦ ﺳﺒﺐ‬
‫ا‬ ‫رو‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫ء ا‬ ‫ا‬ ‫س و‬ ‫د ا‬ ‫ۤ‬ ‫ا‬ ‫ة او ا‬ ‫ا‬

‫روٰ اح‬‫ﻻ‬ ‫ﻣﻲ ﺣﺠﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻨﻴﺎ ﻛﻤﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﻤﻠﺌﻜﺔ ﺳﺒﺐ ﺟﺮ ﻣﺮ ﻓﻲ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﺟﻌﻞ ﻟﻨﻔﻮ‬
‫س و ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫اء ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن و‬ ‫ٰ رة او‬ ‫ر‬

‫ﻻﻧﺴﺎ ﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫ﻟﻐﻴﺒﻴﺔ ﺳﺒﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻻﺟﺴﺎ ﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻚ ﻣﻦ ﻻﺳﺒﺎ ﻟﻐﻴﺒﻴﺔ ﻟﺸﻬﺎ ﻳﺔ ﻓﻤﻘﺪ‬
‫ٰ ن ا‬ ‫ورات ا‬ ‫ٰ د‬ ‫و ا‬ ‫ٰ ب ا‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ٰ م ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺸﺊ ﻋﻼﺟﻴﺎ ﻳﻨﺎﻟﻪ‬ ‫ﻟﻌﺎﻣﺔ ﻣﻮ ﻣﻌﻠﻮﻣﺔ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ ﻟﻢﻳﻘﺪ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻓﺎﻧﻪ‬
‫ً‬ ‫اذا رأي ا‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬ ‫و ان‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫او‬ ‫ﺟﻪ ﻟﻌﻼ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻓﻴﻪ ﺑﻌﻘﻠﻪ ﺑﻐﻴﺮ ﺳﻄﺔ ﺳﻄﺔ ﻳﻌﻠﻢ ﻧﻪ ﻗﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ‬
‫در‬ ‫ا‬ ‫ﻳﺪ ﻟﺒﺸﺮ‬ ‫او وا‬ ‫وا‬ ‫ج و ا‬ ‫ا‬ ‫و ادرك و‬ ‫ا‬

‫اذا رأي‬ ‫ﺗﻪ ﻳﻌﻠﻢ ﻧﻪ ﻓﻮ ﻗﺪ ﺗﻪ ﻣﺜﻼ‬ ‫ﺑﺎﻻﻣﻜﺎ ﻛﻠﻤﺎ ﻟﺸﺊ ﻏﻴﺮ ﻋﻼﺟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺸﺮ ﻻﺗﻪ‬
‫ر‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫و ادوٰ ا‬ ‫و ۤا‬ ‫ي ا‬ ‫رأي ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ن و‬

‫ﻻﻧﺴﺎ ﻣﻘﺪ ● ﻟﻄﻴﻔﺎ ﻗﻴﻘﺎ ﻳﻌﻠﻢ ﻧﻪ ﻣﻦ ﺻﻨﻊ ﻟﺒﺸﺮ ﻟﻢﻳﻘﺪ ﻫﻮ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﻠﻲ ﺻﻨﻌﺔ ﻣﺜﻠﻪ ﻟﻜﻨﻪ‬
‫و‬ ‫ر‬ ‫و ان‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً د‬ ‫ٰ ار ًا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬

‫ج‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ ﺑﻌﻘﻠﻪ ﻧﻪ ﻣﻤﺎ ﺗﻨﺎﻟﻪ ﻻﻳﺪ ﻵﻻ ﻳﻤﻜﻦ ﻣﻌﺎﻟﺠﺘﻪ ﻟﻢﻳﻘﺪ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﺧﺮ‬
‫اذا ا‬ ‫و ا‬ ‫ر‬ ‫و ان‬ ‫ت و‬ ‫ي و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ي‬ ‫ﺟﻞ ﻣﻘﺪ ﻣﻦ ﺟﻮ ﻟﺠﺒﻞ ﻣﺜﻼ ﻛﺎﺧﺮ ﻟﻨﺎﻗﺔ ﻳﻌﻠﻢ ﻫﺬ ﻻﺧﺮ ﻟﻴﺲ ﺑﻌﻼﺟﻲ ﻻﻳﻨﺎﻟﻪ ﻳﺪ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫اج‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫اج‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ار ًا‬ ‫ر‬

‫رك‬ ‫ﺗﻪ ﻟﺒﺘﺔ ﻟﻘﻮ ﻟﻔﺼﻞ ﻧﻪ ﻛﺎ ﻳﺒﻠﻎ ﻋﻘﻞ ﻟﺒﺸﺮ ﺟﻪ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻓﻲ ﻟﺸﺊ ﻳﺪ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ﻟﺒﺸﺮ ﻻﺗﻪ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و ادوٰ ا‬ ‫و ۤا‬ ‫ا‬

‫م‬‫ﻟﻢﻳﺘﻤﻜﻦ ﻓﻲ ﻟﺨﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﻼﺟﻪ ﺑﻴﺪ ﻟﻌﺪ‬

‫ه‬ ‫ﻛﻴﻒ ﺟﻪ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻟﻌﻼ ﻓﻴﻪ ﻫﻮ ﻣﻘﺪ ﻟﻠﺒﺸﺮ‬ ‫رج‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ور‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻣﻘﺪ ﻟﻠﺒﺸﺮ ﻫﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻟﺒﻌﺾ ﺧﻔﻴﺔ ﻋﻦ‬‫و‬ ‫ﻣﻤﺎ ﺳﺘﻪ ﻟﻌﺪ ﺗﻬﻴﺆ ﺳﺒﺎﺑﻪ ﻧﻌﻢ ﻗﺪ ﺗﻜﻮ ﻻ‬
‫ة‬ ‫ورة‬ ‫ت و ادوٰ ات‬ ‫ن ۤا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫او‬ ‫ر‬

‫ه‬‫ﺑﻌﺾ ﻣﺜﻼ ﻟﻢﻳﺮ ﺣﺪ ﻟﻤﻘﻨﺎﻃﻴﺲ ﻓﻲ ﻋﻤﺮ ﻟﻢﻳﺴﻤﻊ ﺑﻪ ﻋﺮﻓﻪ ﺣﺪ ﻓﺎﺧﻔﺎ ﻓﻲ ﻛﻤﻪ ﻗﺮ ﻳﺪ‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ه و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً اذا‬

‫ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺪ ﻧﺠﺬ ﻟﺤﺪﻳﺪ ﻟﻴﻪ ﻛﺬﻟﻚ ﻟﺸﻴﺦ ﻟﻤﻀﻞ ﻟﺬ ﻛﺎ ﻳﺠﻌﻞ ﻟﻤﻘﻨﺎﻃﻴﺲ ﻓﻲ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻳﻨﻌﻞ‬
‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬

‫ﻧﻌﻠﻴﻪ ﺑﺎﻟﺤﺪﻳﺪ ﻓﺎ ﻣﺪ ﺟﻠﻪ ﻟﻴﻠﺒﺲ ﻧﻌﻠﻪ ﻛﺎ ﻳﻨﺠﺬ ﻟﻴﻬﺎ ﻧﻌﻼ ﺳﺘﻘﺒﻼﻫﺎ ﻓﺠﻌﻞ ﻟﻚ ﻛﺮ ﻣﺔ ﻟﻪ ﻋﻨﺪ‬
‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ه و ا‬ ‫ب ا‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ذا‬

‫ﺟﻬﺎ ﻣﺮﻳﺪﻳﻪ ﻓﺎﻟﺠﺎﻫﻞ ﻻﻳﺮ ﻟﻚ ﻣﻦ ﻣﻘﺪ ﺗﻪ ﻳﺤﺴﺒﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻓﺎﻣﺜﺎ ﻫﺬ ﻟﺤﻴﻞ ﻛﺜﻴﺮ ﻓﻲ ﻟﻌﻘﺎﻗﻴﺮ‬
‫ا‬ ‫ة‬ ‫ه ا‬ ‫ل‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫ورٰ ا‬ ‫ي ذ‬ ‫ٰ‬ ‫ل‬

‫ﺳﺮﻋﺔ ﻟﺤﺮﻛﺎ ﻟﺸﻌﻮ ﻟﺴﺤﺮ ﺗﺨﻔﻲ ﻋﻠﻲ ﻋﺎﻣﺔ ﻟﻨﺎ ﻓﺎﻧﻬﺎ ﺳﺒﺎ ﻣﻘﺪ ﻟﻠﺒﺸﺮ‬
‫ورة‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ﻟﺤﺮ‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ذة و ا‬ ‫ٰ ت و ا‬ ‫ا‬ ‫وف و‬ ‫و ا‬

‫ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻟﻴﺴﺖ ﻣﻤﺎ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻟﻌﺎﻣﺔ ﻓﻌﻠﻲ ﻟﻚ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻋﻨﺪ ﻟﻨﺒﻴﻪ ﺑﻬﺬ ﻻﻣﻮ ﺟﻤﺎﻻ ﻛﻮ ﻛﺜﺮ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻣﻦ‬
‫ات‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫ر ا‬ ‫ه ا‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬

‫و‬ ‫ﻫﺬ ﻟﻘﺒﻴﻞ ﻓﻴﺮﺗﺎ ﻟﻴﺲ ﻫﺬ ﻟﺮﻳﺒﺔ ﻟﻠﺠﺎﻫﻞ ﻟﻔﻄﻦ ﺑﻨﻘﺺ ﻓﻴﻪ ﻣﺎ ﻟﻢﻳﻘﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﺠﺔ ﺑﻞ ﻫﻮ ﻣﻦ ﻛﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ه ا‬ ‫ب و‬ ‫ا ا‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻠﻒ ﻟﻠﻪ ﺣﺪ ﺷﻄﻄﺎ ﺑﻞ ﻟﻠﻪ ﻋﺰ ﺟﻞ ﻟﺤﺠﺔ ﻋﻠﻲ ﺧﻠﻘﻪ ﻇﻬﺮ ﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﻣﻘﺪ ﻟﻠﺒﺸﺮ‬
‫ورة‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫اذا ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻓﻠﻢﻳﻘﺒﻠﻪ ﻻﻧﺴﺎ ﻋﺎﻧﺪ ﻣﺎ ﺑﻘﻲ ﻻﻣﺮ ﻣﺸﺘﺒﻬﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻠﻢﻳﻘﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺤﺠﺔ ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻠﻪ ﻳﺆ ﺧﺬ ﺑﺘﺄﻣﻠﻪ‬
‫ه‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫اذا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ن و‬ ‫ا‬

‫ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻣﻦ ﻓﻀﻠﻪ ﺟﻮ ﺟﻌﻞ ﻟﺬﻟﻚ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﺧﺮ ﻳﻌﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻣﻦ‬

‫ف‬ ‫ﻟﻢﻳﻨﻜﺮ ﻟﻢﻳﻌﺎﻧﺪ‬
‫ً ۤا‬ ‫ٰا‬ ‫ده‬ ‫و‬ ‫و ان ا‬ ‫و‬ ‫اذا‬

‫و‬ ‫ﻟﺒﺸﺮ ﻣﺎ ﻟﻴﺲ ﻣﻨﻬﺎ ﺳﻨﺬﻛﺮ ﺑﻌﺪ ﻫﺬ ﻟﻔﺼﻞ ﺷﺎ ﷲ ﻣﻦ ﻟﻢﻳﻌﺮ ﻟﻚ ﻟﻤﻴﺰ‬

‫ان‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ف‬ ‫ﻣﻘﺪ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ورٰ ات‬

‫ﺷﻚ ﻓﻲ ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻬﻮ ﻓﻲ ﻣﺤﻠﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻜﻠﻒ ﺑﺎﻟﻘﺒﻮ ﻣﺎ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻋﻨﺪ ﻧﻪ ﻣﻦ ﺳﺒﺎ ﺧﻔﻴﺔ ﻣﻘﺪ ﻟﺒﺘﺔ‬
‫ورة ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫ه ا‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ة‬

‫ﻟﻴﺲ ﺑﺠﺎﺣﺪ ﻟﻠﺤﻖ ﻻ ﺑﻤﺮﺗﺎ ﻓﻴﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﻜﺎﻓﺮ ﻟﺒﺘﺔ ﻟﻚ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻟﻌﺪ ﻟﺬ ﻻ ﺷﻚ ﻓﻴﻪ ﻻ‬
‫و‬ ‫ي‬ ‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫و ذ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫و‬

‫ﻳﺐ ﻳﻌﺘﺮﻳﻪ ﻧﻌﻢ ﻋﻠﻲ ﻫﺬ ﻟﺠﺎﻫﻞ ﻟﺘﺄﻣﻞ ﻟﺘﻮﻗﻒ ﻋﺪ ﻻﻧﻜﺎ ﻟﺠﺤﻮ ﻟﻌﻨﺎ ﻟﻔﺤﺺ ﻋﻦ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬

‫ﻟﻜﻮ ﺷﻒ ﻟﺨﺎ ﺟﻴﺔ ﺣﺘﻲ ﻳﺘﺒﻴﻦ ﻟﻪ ﻻﻣﺮ ﻻﺗﺤﺘﺞ ﺑﺪﺧﻮ ﻗﻮ ﻓﻲ ﻟﺪﻳﻦ ﻋﻤﻴﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﺗﺪﺑﺮ ﻟﻨﺒﻲ‬
‫و ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻤﺪ ﻻﻳﻤﻨﻊ ﺣﺪ ﻋﻦ ﻟﺪﺧﻮ ﻓﻲ ﻳﻨﻪ ﻟﻮ ﻛﺎ ﻋﻤﻴﺎﻧﺎ ﻓﻠﻌﻠﻪ ﺳﻴﺘﺒﺼﺮ ﻋﻦ ﻗﻠﻴﻞ ﻓﻼﺗﺤﺘﺞ ﺑﻔﻌﻞ‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫اري‬ ‫ا‬

‫ﻟﺠﻬﺎ ﻟﻌﺎﻗﻞ ﻻﻳﻄﺎ ﻋﻪ ﻗﻠﺒﻪ ﻟﺘﺼﺪﻳﻖ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﺗﻌﻘﻞ ﻣﻦ ﺧﻞ ﻓﻲ ﻟﺪﻳﻦ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻟﻴﻞ ﺣﺠﺔ‬
‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬

‫ﺧﺮ ﻣﻦ ﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﻧﻲ ﺷﺒﻬﺔ ﻻﻳﺠﻮ ﻟﻠﻌﺎﻗﻞ ﻟﺘﺼﺪﻳﻖ ﺑﻐﻴﺮ ﻟﻴﻞ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻋﻨﺪ ﻳﻜﻮ ﻟﻚ ﻣﻦ‬
‫ن ذ‬ ‫ه ان‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ج‬

‫ن‬‫ﻟﺘﻮﻗﻒ ﻓﺎ‬ ‫ﻟﻤﺪﻋﻲ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﺧﻔﻴﺔ ﻣﻘﺪ ﻟﻠﺒﺸﺮ ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻻﻳﻜﻮ ﻓﻤﻘﺘﻀﻲ ﻟﻄﺒﻊ ﻟﺴﻠﻴﻢ ﻟﺘﺮ‬
‫دد و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ورة‬ ‫ب‬ ‫ا‬

‫ﻟﻮﻗﻮ ﻋﻨﺪ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﻻﻗﺘﺤﺎ ﻓﻲ ﻟﻬﻠﻜﺎ ﻓﺘﻜﻠﻴﻒ ﻫﺬ ﻟﺮﺟﻞ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻟﻠﻪ ﻋﺰ ﺟﻞ ﻟﺘﻮﻗﻒ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ا‬

‫ف‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺄﺗﻴﻪ ﻟﺒﻴﻨﺔ ﻟﺤﺠﺔ ﻟﻮ ﺿﺤﺔ ﺑﻞ ﻟﻮ ﺑﺎ ﻟﻲ ﻟﻘﺒﻮ ﻟﻜﺎ ﺧﺎ ﺟﺎ ﻋﻦ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺗﻜﻠﻴﻔﻪ ﺗﻴﺎ ﺑﺨﻼ‬
‫ً‬ ‫ۤا‬ ‫ً‬ ‫ر‬ ‫ٰ ن‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫در ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻟﻔﻄﺮ ﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻤﺔ ﻓﺎﻣﺎ ﻣﺎ ﻛﺮ ﻟﻘﻮ ﻣﻨﻬﻢ ﻗﻄﺐ ﻟﺪﻳﻦ ﻫﺒﺔ ﻟﻠﻪ ﻟﺮ ﻧﺪ ﻓﻲ ﻟﺨﺮ ﺋﺞ‬
‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ٰ او‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﺠﺮ ﺋﺢ ﺻﺪﻗﻪ ﻟﻤﺠﻠﺴﻲ ﻟﺴﺤﺮ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻻ ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻟﻬﺎ ﻧﻤﺎ ﻫﻲ ﺗﺨﻴﻴﻞ ﺋﺔ ﺣﻴﻠﺔ ﻋﻼﺟﻴﺔ‬
‫او‬ ‫و ارا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ان ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﻄﻠﻊ ﻋﻠﻲ ﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻓﻠﻴﺲ ﺑﻤﻔﻴﺪ ﻟﻠﺠﺎﻫﻞ ﻟﺬ ﻟﻢﻳﻄﻠﻊ ﻋﻠﻲ ﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻳﺮ ﻻﻣﺮ ﻋﻼﻧﻴﺔ ﻫﺬ ﺑﺎﻟﺴﺤﺮ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ذن‬ ‫ﻛﺎ ﻻﻳﻀﺮ ﻻ ﺑﺎ‬ ‫ون ا‬ ‫ﺟﻪ ﻫﻮ ﻗﻌﻲ ﻟﻴﺲ ﺑﺘﺨﻴﻴﻞ ﻳﻀﺮ ﺑﺎﻟﻨﺎ‬ ‫ن‬ ‫ﻳﻔﺮﻗﻮ ﺑﻴﻦ ﻟﻤﺮ‬
‫س و ان‬ ‫ون‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ء و زو‬ ‫ا‬ ‫ن‬

‫و‬ ‫ﻳﻌﺎﻟﺠﻮ ﻟﻤﺠﺎﻧﻴﻦ‬ ‫ﻳﻌﺎﻟﺠﻮ ﻟﻤﺮﺿﻲ ﻳﺠﻨﻨﻮ ﻟﻨﺎ‬

‫ا‬ ‫ن‬ ‫ﻟﻠﻪ ﻳﻤﺮﺿﻮ ﻳﺨﺮﺑﻮ ﻟﺒﻴﻮ‬
‫و‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻳﺮﻗﻮ ﻟﺴﻤﻮ ﻟﺤﻴﻮ ﻧﻴﺔ ﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ ﺑﺎ ﻻﺗﻀﺮ ﻳﺒﺮﺋﻮ ﻟﻤﺴﻤﻮ ﺑﺎﻟﺮﻗﻲ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ﻳﻌﺰﻣﻮ ﻋﻠﻲ ﻻ‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫رواح‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ﻓﺎﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﻄﻠﻌﻮ ﻋﻠﻲ ﻟﻌﻠﻮ ﻟﻐﺮﻳﺒﺔ ﺗﺼﺮﻳﻔﺎﺗﻬﺎ ﻣﺎ‬
‫و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻓﻜﻴﻒ ﻟﻴﺲ ﻟﻬﺎ ﻗﻌﻴﺔ ﻟﻜﻨﻬﻢ ﻣﻌﺬ‬
‫و‬ ‫م ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ورون‬ ‫و‬ ‫وا‬

‫ﻳﻤﻜﻦ ﻣﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺿﺎ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﺑﻬﺎ ﻧﺴﺄﻟﻬﻢ ﻫﻞ ﻳﻌﺮ ﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻓﻲ ﻟﻔﻮ ﺑﻌﺪ ﺟﻬﺪ ﺟﻬﻴﺪ ﻻ ﺷﻚ ﻧﻪ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ر او‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ف ا‬ ‫و‬ ‫ع ا‬ ‫او‬

‫زون‬ ‫ﻻﻳﻌﺮ ﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻓﻲ ﻟﻔﻮ ﻻ ﺑﺪ ﻣﻦ ﻟﺠﻬﺪ ﻟﻔﺘﺶ ﻓﻲ ﻟﺒﻼ ﻟﺘﺠﺴﺲ ﻳﺎﻣﺎ ﺑﻞ ﻋﻮ ﻣﺎ ﻓﻬﻞ ﻳﺠﻮ‬
‫ً‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ٰ د و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ر و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ف ا‬

‫ﻛﺎ ﺟﻪ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻻﻋﺠﺎ ﻟﻔﺘﺶ ﻓﻘﺪ‬ ‫ﻻﻳﺼﺪ ﻟﻨﺒﻲ ﻋﻮ ﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻔﺘﺶ ﻋﻦ ﺟﻪ ﻋﺠﺎ ﻻ‬
‫ٰ ز ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن و‬ ‫و اذا‬ ‫ٰ زه ام‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ق ا‬ ‫ان‬

‫ﻋﻨﺪ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻻ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻳﻌﻠﻢ ﺟﻪ‬

‫و‬ ‫ﺳﻘﻂ ﻟﺘﻜﻠﻴﻒ ﻋﻦ ﻟﻘﺒﻮ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﺤﺘﺎ ﻟﻲ ﻟﻔﺘﺶ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻻ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫رض و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ج ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ا‬‫ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻳﺨﺒﺮ ﻳﺤﺘﺎ ﻟﻲ ﻟﻔﺘﺶ ﻋﻦ ﻟﻤﺎﺿﻴﻦ ﻵﺗﻴﻦ ﻓﻲ ﻟﻚ ﺳﻘﻮ ﻟﺘﻜﻠﻴﻒ ﻋﺠﺐ ﻣﻦ ﻫﺬ‬
‫و ا‬ ‫ط ا‬ ‫ذ‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ج ا‬ ‫ه و‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻧﻪ ﻛﺮ ﻓﻲ ﻟﻄﻠﺴﻢ ﻣﺮ ﺗﻠﻘﺎ ﻟﻤﺠﻠﺴﻲ ﺑﺎﻟﻘﺒﻮ ﻫﻮ ﻟﻄﻠﺴﻤﺎ ﻟﺘﻲ ﻇﺎﻫﺮﻫﺎ ﺑﺎﻃﻨﻬﺎ ﺳﻮ‬
‫ٰ اء‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ا‬

‫ﻻﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ ﺟﻪ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻓﻌﻨﺪﻧﺎ ﻫﻲ ﻣﻌﺠﺰ ﻻﻧﺒﻴﺎ ﻟﻤﺎﺿﻴﻦ ﻻ ﺻﻴﺎ ﻟﻤﺘﻘﺪﻣﻴﻦ ﺻﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ات‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬

‫ﺟﻤﻌﻴﻦ ﻟﻬﺬ ﻟﻢﻳﻈﻬﺮ ﻃﻠﺴﻢ ﺑﻌﺪ ﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻪ ﺑﻌﺪ ﻗﺼﻮ ﻳﺪ ﻻﺋﻤﺔ ﻧﺘﻬﻲ ﻗﻮ ﻋﺪ‬
‫ل‬ ‫‪ ،‬ا‬ ‫ا‬ ‫ي ا‬ ‫ر ا‬ ‫و‬ ‫و ۤا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ام‬‫ﻣﺜﻠﻜﻤﺎ ﻋﺎﻟﻤﻴﻦ ﻓﺎﺿﻠﻴﻦ ﻟﻄﻠﺴﻢ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﻴﻞ ﻧﺒﻮ ﻣﻤﺎ ﻳﻮﻫﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻣﻤﺎ ﻳﺰﻟﺰ ﻗﺪ‬
‫ا‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ا‬

‫واة‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺜﺎﻟﻜﻢ ﻟﻠﻤﻌﺠﺰ ﻓﻠﻌﻞ ﻟﺮ‬

‫ا‬ ‫ﻟﺠﻬﺎ ﻳﻄﻴﻞ ﻟﺴﺎ ﻟﺰﻧﺎ ﻗﺔ ﻟﻀﻼ ﻳﻮﻫﻦ ﻟﻬﻢ ﻳﺎﺗﻜﻢ‬
‫ات‬ ‫ت ا‬ ‫و روا‬ ‫روا‬ ‫ل و‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ن ا‬ ‫ٰ ل و‬ ‫ا‬

‫ﻏﺘﺮ ﺟﻬﻠﻮ ﻣﺜﻠﻜﻢ ﻟﻌﻤﺮ ﻟﻮﻻ ﺻﻞ ﻋﻨﺪﻧﺎ ﻻﺣﺘﻤﻞ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻻﻣﻮ ﺣﺘﻤﺎﻻ ﻻﺗﺤﺼﻲ ﺧﻔﺎ ﻣﺮ‬
‫ء ا‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫وا و‬ ‫ا‬

‫ﻟﻄﻠﺴﻢ ﻋﻠﻴﻜﻤﺎ ﻣﻤﺎ ﻳﺰﻳﺪ ﻓﻲ ﺣﺘﻤﺎ ﻟﺠﺎﻫﻞ ﻟﻨﺒﻴﻪ ﻳﻜﻮ ﺳﺒﺎ ﺧﻔﻴﺔ ﺧﺮ ﻋﻦ ﻛﺜﺮ ﻟﺒﺸﺮ ﻛﻤﺎ ﺧﻔﻲ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ن ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻄﻠﺴﻢ ﻋﻠﻴﻜﻤﺎ ﻋﺪ ﺗﻤﻮ ﻣﻌﺠﺰ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎ ﻟﻌﺎ ﻻﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻏﻴﺮ ﻻ ﻗﻠﻴﻞ ﺣﺪ ﺑﻌﺪ‬
‫وٰ ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ٰ دة‬ ‫ا‬ ‫رق‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ة‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ت و‬ ‫ﻟﺒﺴﺔ ﻣﻜﻨﺔ ﻛﺘﺎﺑﺎ‬ ‫ﻟﻄﻠﺴﻢ ﻋﻠﻢ ﻋﻼﺟﻲ ﺑﺒﺨﻮ‬

‫و‬ ‫ﺣﺪ ﻟﻌﻠﻪ ﻓﻲ ﻗﺼﻲ ﻃﺮ ﻻ‬
‫و ا‬ ‫رات و ا‬ ‫و ا‬ ‫رض‬ ‫ا‬ ‫ٰ اف‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫وا‬

‫ﺿﺎ ﻳﺘﺼﺮ ﻻﻧﺴﺎ ﺑﻬﺎ ﻓﻲ ﻟﻘﺎﺑﻞ ﺣﺘﻲ ﻳﺠﺬ ﻣﺪ ﺳﻤﺎ ﻳﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻣﺮ ﻓﻴﺤﺼﻞ ﻻﻣﺮ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ‬
‫ا‬ ‫ٰ اده‬ ‫ً‬ ‫ٰ و‬ ‫د ًا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ف ا‬ ‫ع‬ ‫او‬

‫ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎﻃﻨﺎ ﻛﻤﺎ ﻻﻛﺴﻴﺮ ﻣﺮ ﻋﻼﺟﻲ ﻳﻨﻘﻠﺐ ﺑﻪ ﻟﻨﺤﺎ ﻓﻀﺔ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎﻃﻨﺎ ﻓﺎﻧﻲ ﻧﻲ ﻣﺘﻲ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ًا‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ًا‬

‫ﻳﻜﻮ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻣﻤﺎ ﻳﻨﺎﻟﻪ ﻳﺪ ﻟﺒﺸﺮ ﺑﺎﺻﻼ ﻓﺎﻋﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺎ ﻋﺠﺐ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻓﻲ ﺑﺤﺚ ﻛﺮ ﻗﻴﻞ‬
‫ه ان‬ ‫ذ‬ ‫رد‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫ح‬ ‫ي ا‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬

‫و اذا‬ ‫ﺣﺼﻞ ﻓﻲ ﻋﺼﺎ ﻧﺤﻮﻫﺎ ﺻﺎ ﺣﻴﺔ‬ ‫ٰ ر‬‫ﻣﺎ ﻧﻜﺮﺗﻢ ﻳﻜﻮ ﻓﻲ ﻻ ﻳﺔ ﻣﺎ ﻣﺲ ﺑﻪ ﻣﻴﺖ ﻋﺎ‬
‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ش و اذا‬ ‫اذا‬ ‫ٰ‬ ‫دو‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ن‬ ‫ﺳﻘﻲ ﺣﻴﻮ ﺗﻜﻠﻢ ﺷﺮﺑﻪ ﻧﺴﺎ ﺻﺎ ﺑﻠﻴﻐﺎ ﻓﺎﺟﺎ ﻣﺎ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻛﺎ ﻟﻠﻨﺎ ﺳﺒﻴﻞ ﻟﻴﻪ ﻟﺰ ﻳﻜﻮ‬
‫م ان‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ٰ ن‬ ‫ان‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ب‬ ‫ً‬ ‫ٰ ر‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫و اذا‬ ‫ٰ ان‬

‫ﻳﻜﻮ ﻟﻈﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﻲ‬

‫ًا ا‬ ‫ﻟﻢﻳﻤﻜﻦ ﻟﺰ‬ ‫ﻟﻈﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻤﻜﻨﺎ ﻛﺎﻧﻮ ﻳﻌﺎ ﺿﻮﻧﻪ ﻓﻼﻳﻜﻮ ﻣﻌﺠﺰ‬
‫ن ا‬ ‫ان‬ ‫م‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ًا‬ ‫ن‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ه و‬ ‫ﻟﻲ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﺑﻬﺬ ﻻﻣﻮ ﻟﻌﻠﻤﻮ‬ ‫ﺧﺮ ﻛﻼﻣﻪ ﻛﻢ ﻣﻦ ﺷﺊ ﻳﻈﻔﺮ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻻﻳﻈﻔﺮ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻓﻠﻮ‬
‫ر‬ ‫ه ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ردوه ا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ۤا‬

‫ت‬ ‫ﺣﻠﻮ ﻋﻘﺪ ﺳﺘﺮ ﺣﻮ ﻟﻜﻨﻬﻢ ﺗﻜﻠﻔﻮ ﻃﺎﻟﻮ ﻟﺴﻨﺔ ﻟﺰﻧﺎ ﻗﺔ ﻟﻌﻤﺮ ﻫﺬ ﻻﺟﻮﺑﺔ ﻛﺒﻴﺖ ﻟﻌﻨﻜﺒﻮ‬
‫ا‬ ‫ه ا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ا و ا‬ ‫ا و‬ ‫ا‬ ‫ه و ا‬ ‫ا‬

‫ل‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﺎﻧﺐ ﻟﻌﺠﺐ ﻣﻦ ﻧﻔﻮ ﺗﺴﻜﻦ ﻟﻲ ﻫﺬ ﻻﺟﻮﺑﺔ ﻳﺘﺨﺬﻫﺎ ﻳﻨﺎ ﻳﻘﻴﻨﺎ ﻗﺎ‬
‫‪ ،‬و‬ ‫ً و‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ه ا‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬

‫ﻟﻤﺨﺎ ﻳﻖ‬ ‫ر‬ ‫ﻳﻀﺎ ﻓﻲ ﻟﻔﺮ ﺑﻴﻦ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻟﺸﻌﻮ ﻧﺤﻮﻫﺎ ﻗﺪ ﻓﺮ ﻗﻮ ﻣﻦ ﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﻟﻤﻌﺠﺰ‬
‫ات و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ق‬ ‫ٰ‬ ‫ذة و‬ ‫ة و ا‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬

‫ﺻﻲ ﺳﻮ ﻋﻨﺪ ﻻﻓﺎﺿﻞ ﻣﻦ ﻫﻞ ﻋﺼﺮ ﻻﻣﺎﺛﻞ‬

‫ٰ‬ ‫ه و ا‬ ‫ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻻﺗﻜﻮ ﻻ ﻋﻠﻲ ﻳﺪ ﺳﻮ‬ ‫ﺑﺎ ﻗﺎ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ل او و‬ ‫ر‬ ‫ن ا‬ ‫ة‬ ‫ل ان ا‬ ‫ن‬

‫ﻣﻦ ﻗﻮﻣﻪ ﻓﻴﻌﺮﻓﻮﻧﻬﺎ ﻋﻨﺪ ﻟﺘﺄﻣﻞ ﻟﺸﻌﺒﺬ ﺗﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺪ ﻃﺮ ﻟﻨﺎ ﺳﻘﻄﻬﻢ ﻋﻨﺪ ﻟﻀﻌﻔﺔ ﻣﻦ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫اف‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫و‬ ‫ﻟﻌﻮ ﻟﻌﺠﺎﺋﺰ ﻗﻮ ﻛﻢ ﻣﻦ ﺷﻌﺒﺬ ﺣﻴﺮ ﻋﻘﻮ ﻓﺤﻮ ﻟﻌﻘﻼ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻓﻠﻢﻳﻬﺘﺪ ﻟﻲ ﻛﻨﻬﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫وا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ام‬ ‫ا‬

‫ر‬ ‫ﻋﺘﻘﺪ ﻛﻮﻧﻬﺎ ﻛﺮ ﻣﺔ ﺗﺨﺬ ﺻﺎﺣﺒﻬﺎ ﻣﺮﺷﺪ ﻟﻲ ﻓﻀﺤﻬﻢ ﻟﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺣﻴﻦ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﺬ ﻻﻣﻮ‬
‫ه ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ًا ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫وا‬ ‫و ا‬ ‫ٰا‬ ‫ٰ‬ ‫وا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺎ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻣﻦ ﺑﻴﻦ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﺷﺄ ﻟﻤﺘﻜﻠﻤﻴﻦ ﻣﻦ ﺑﻴﻦ ﻟﻤﺘﻜﻠﻤﻴﻦ ﺷﺄ ﻟﺤﻜﻤﺎ ﻟﺮﺑﺎﻧﻴﻴﻦ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬

‫ﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﻻ ﻏﻴﺮ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻫﻮ ﺳﻮ ﻫﻢ‬

‫ٰا‬ ‫ﻟﻌﺮﻓﺎ ﻟﺼﻤﺪ ﻧﻴﻴﻦ ﻵﺧﺬﻳﻦ ﻋﻦ ﻟﺤﺠﺞ ﻟﻄﺎﻫﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎ‬
‫و‬ ‫ب رب ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ء ا‬ ‫ا‬

‫ان‬ ‫ﻣﺘﻜﻠﻒ ﻳﻘﻮ ﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻪ ﺑﺘﻌﻠﻴﻢ ﻟﻠﻪ ﻋﺰ ﺟﻞ ﻣﺎ ﻧﺎ ﻣﻦ ﻟﻤﺘﻜﻠﻔﻴﻦ ﻗﺪ ﻋﺮﻓﺖ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و ۤا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫و‬

‫ل‬ ‫ﻟﺒﺸﺮ ﻋﻠﻲ ﻗﺴﻤﻴﻦ ﻗﺴﻢ ﻣﻨﻬﻤﺎ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﻋﺎﻣﺔ ﻣﻌﺮ ﻓﺔ ﻛﺎﻟﻘﻄﻊ ﺑﺎﻟﺴﻜﻴﻦ ﻟﺤﺮ ﺑﺎﻟﻨﺎ ﻣﺜﺎ‬
‫ر و ا‬ ‫ق‬ ‫ﻣﻘﺪ‬
‫و ا‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ٰ‬ ‫ورٰ ات ا‬

‫و‬ ‫ﻟﻚ ﻗﺴﻢ ﻣﻨﻬﻤﺎ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﺧﺎﺻﺔ ﻳﻌﻠﻤﻬﺎ ﺑﻌﺾ ﻟﺒﺸﺮ ﻳﻨﺘﻘﻞ ﻣﻦ ﺻﺪ ﻟﻲ ﺻﺪ ﻛﺎﻟﺴﻴﻤﻴﺎ ﻟﺴﺤﺮ‬
‫و ا‬ ‫ر‬ ‫ر ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ذ‬

‫ﻟﺮﻳﻤﻴﺎ ﻟﻬﻴﻤﻴﺎ ﻟﻠﻴﻤﻴﺎ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻟﻚ ﺷﺒﻴﻬﺔ ﺑﺎﻟﻤﻌﺠﺰ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻟﻬﺎ ﺣﻘﻴﻘﺔ ﺧﺎ ﺟﻴﺔ ﻛﺎﻟﺴﻴﻤﻴﺎ‬
‫ر‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ات و‬ ‫و ذ‬ ‫ل ذ‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬
‫رج‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺗﺨﻴﻴﻞ ﺗﺼﺮ ﻓﻲ ﻟﺤﺲ ﻟﻤﺸﺘﺮ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺮ ﺑﺤﺴﻪ ﻟﻤﺸﺘﺮ ﺷﻴﺌﺎ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻟﺨﺎ‬
‫ا‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﻛﻤﺎ ﻳﺼﻨﻌﻪ ﻟﻤﺴﻜﺮ ﻟﺬ ﻳﺴﻜﺮ ﻻﺑﺼﺎ ﻓﻴﺮ ﻧﻪ ﻗﺘﻞ ﺣﻴﻲ ﺻﻌﺪ ﻟﻲ ﻟﺴﻤﺎ ﻧﺰ ﺧﻞ ﻓﻲ‬
‫ل و د‬ ‫ء و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ون ا‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ّ‬ ‫ا‬

‫ﻗﺮﻋﺔ ﺧﺮ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺑﻬﺮ ﻛﺎﻟﻠﻴﻤﻴﺎ ﻓﺎﻧﻪ ﺑﺴﺮﻋﺔ ﻟﺤﺮﻛﺎ ﻟﺘﻲ ﺗﺒﻬﺮ ﻻﻋﻴﻦ ﻓﻴﺰﻋﻢ ﻧﻪ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ت ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل ذ‬ ‫ج و ا‬ ‫و‬

‫ﺷﻴﺌﺎ ﻟﻢﻳﺮ ﻧﻪ ﻓﻌﻞ ﺷﻴﺌﺎ ﻟﻢﻳﻔﻌﻠﻪ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻋﻼ ﺗﻬﻴﺌﺔ ﺳﺒﺎ ﻻ ﻻﻳﺮ ﺷﻴﺌﺎ‬
‫ي‬ ‫ت و‬ ‫ٰ ب و ۤا‬ ‫ا‬ ‫ج و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ه و ا‬ ‫و‬ ‫رأي‬

‫ﻻ ﺑﻬﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻛﺎﻟﻼﻋﺐ ﺑﺎﻟﺤﻖ ﻓﻠﻮ ﺧﺬ ﻋﻨﻪ ﻻﺗﻪ ﻟﻌﺠﺰ ﻋﻦ ﺋﺔ ﻟﻐﺮ ﺋﺐ ﻓﺎﻣﺜﺎ ﻫﺬ ﻟﻐﺮ ﺋﺐ ﺗﺸﺘﺒﻪ‬
‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ارٰ ا‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻻﻳﺠﺐ ﻳﻨﻜﺸﻒ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻘﺪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻌﺠﺰ ﻟﺠﺎﻫﻞ ﺑﺎﻻﺳﺒﺎ ﻻﻳﺪ ﻫﻞ ﻫﻲ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﻣﻘﺪ‬ ‫و‬ ‫ورة‬ ‫او‬ ‫ورة‬ ‫ب‬ ‫ري‬ ‫ٰ ب‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻻﺳﺒﺎ ﻟﻜﻞ ﺣﺪ ﻟﺮﺑﻤﺎ ﺗﺒﻘﻲ ﻣﺸﺘﺒﻬﺔ ﻟﻲ ﺧﺮ ﻻﺑﺪ ﻻﻳﺠﺐ ﻳﻜﻮ ﻗﺪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺸﺮ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ر‬ ‫ن اذا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬

‫ﺳﺎﺋﺮ ﻟﺒﺸﺮ ﻻﻳﺠﺪ ﻣﺎ ﻛﺮ ﺷﻴﺌﺎ ﻳﺄﺗﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻻﻣﺮ ﻓﻲ ﻟﻔﺼﻞ ﻟﺜﺎﻧﻲ ﻓﺘﺮﻗﺐ ﻣﺎ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫وه‬ ‫ذ‬ ‫ٰ‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻓﺎ ﻳﻔﻌﻠﻪ ﺻﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﻳﻌﺠﺰ ﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﺗﻌﺎﻃﻴﻬﺎ ﻛﺎﻻﺳﺒﺎ ﻟﺴﻤﺎ ﻳﺔ ﻟﻐﻴﺒﻴﺔ ﻟﻨﻔﺴﺎﻧﻴﺔ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ و‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ب‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ا‬

‫ك‬ ‫ﻟﻘﺪ ﻓﻴﺤﺮ‬ ‫ﻓﻴﺘﺼﺮ ﻓﻲ ﻟﺸﺊ ﺑﻘﻮ ﻧﻔﺴﻪ ﻟﻜﺎﻣﻠﺔ ﻟﻤﻔﺎ ﻗﺔ ﻟﻜﻠﻴﺔ ﺑﺎﺳﻤﺎ ﻟﻠﻪ ﻟﻌﻈﻴﻤﺔ ﻗﻮ‬
‫س‬ ‫ة روح ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ء ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ف‬

‫ﻳﺨﺴﻒ ﺑﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ﻳﺴﻜﻦ ﻣﺎ ﻳﺮﻳﺪ ﻛﻤﺎ ﺗﺤﺮ ﻧﺖ ﻳﺪ ﻳﺪﻳﺮ ﻟﺴﻤﺎ ﻛﻴﻒ ﻳﺸﺎ ﻳﺰﻟﺰ ﻻ‬
‫رض و‬ ‫ل ا‬ ‫ٰ ء و‬ ‫ٰ وات‬ ‫ا‬ ‫ك و‬ ‫ك ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ر‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻓﺘﻄﻴﻌﻪ ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺗﻠﻚ ﻟﻨﻔﺲ ﻟﻜﻠﻴﺔ ﻓﻼﻳﻘﺪ‬ ‫ا‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﺸﺎ ﻓﻴﺤﻜﻢ ﻓﻲ ﻟﺴﻤﺎ ﻻ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫رض و‬ ‫ٰ ء و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬

‫اح‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻟﻜﻞ ﻻ ﻧﻪ ﻗﺎ ﻋﻠﻲ ﻟﺒﻌﺾ ﻓﺬﻟﻚ ﻳﻀﺎ ﻣﻌﺠﺰ ﻻﻳﺠﺐ ﻳﻜﻮ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻗﺘﺮ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫در‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻻ ﺑﻞ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻣﺎ ﻋﻄﻲ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻛﻤﺎﻟﻪ‬ ‫ﻟﻘﻮ ﻟﻮ ﺗﺒﻊ ﻟﺤﻖ ﻫﻮ ﻫﻢ ﻟﻔﺴﺪ ﻟﺴﻤﻮ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫رض‬ ‫ات و ا‬ ‫ت ا‬ ‫اء‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫م و‬ ‫ا‬

‫ﻗﻮﺗﻪ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﺎ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻟﻤﺼﻠﺤﺔ ﻓﺒﻤﺤﺾ ﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺳﺒﺎ ﺑﺸﺮﻳﺔ‬
‫ب‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﻳﻜﺘﻔﻲ ﺑﻜﻮﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﺒﺘﺔ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻻﻳﻜﻮ ﻻ ﻟﻨﺒﻲ ﺻﻲ ﻧﺒﻲ ﻓﺎﻧﻬﻤﺎ ﻣﺤﻞ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻛﺮ ﺗﻪ‬
‫اراد‬ ‫و و‬ ‫ا‬ ‫او و‬ ‫ن ا‬ ‫و ا‬ ‫ًا ا‬

‫و‬ ‫ﺑﻞ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻣﺮ ﺣﻜﻤﻪ ﻓﻜﻞ ﺳﺒﺐ ﻳﺘﺤﺮ ﻳﺴﻜﻦ ﻓﻲ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﻤﺎ ﻫﻮ ﺑﺘﺤﺮﻳﻚ ﻟﻠﻪ ﻳﺎ ﺑﻬﻢ‬
‫ه‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ك او‬ ‫ه و‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻓﻲ ﻟﺰﻳﺎ ﺑﻜﻢ ﺗﺤﺮﻛﺖ ﻟﻤﺘﺤﺮﻛﺎ ﺳﻜﻨﺖ ﻟﺴﻮ ﻛﻦ ﻓﻼ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﻐﻴﺮﻫﻢ ﺑﺪ ﻳﺪ ﻋﻠﻲ ﻟﻚ ﻣﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ذ‬ ‫ل‬ ‫ًا و‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ت و‬ ‫ا‬ ‫رة‬ ‫ا‬

‫ف‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻻﻣﺎ ﺑﻮﻳﻌﻘﻮ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻦ ﻳﺎ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺳﻴﺎ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻟﻲ ﺳﺎﻣﺮ ﻟﻤﻜﺘﻮ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ٰ‬ ‫وا‬ ‫ٰ ر‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ٰ م‬ ‫ا‬ ‫روي‬

‫اي‬ ‫ﻟﻤﺘﻬﻢ ﻣﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻟﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻟﺴﻼ ﻓﻘﺎ ﻟﻮ ﻟﻲ ﻟﻠﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺴﻼ ﻗﺪ ﻳﺖ ﻟﻪ‬
‫رأ‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ل ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫وره‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ل او‬ ‫ﻟﻠﻤﻜﺘﻮ ﻣﻦ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻣﺎ ﻻﻳﻜﻮ ﻻ ﻟﻼﻧﺒﻴﺎ ﻓﻘﺎ ﻟﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻟﺴﻼ ﻟﻼ ﺻﻴﺎ ﻓﻘﺎ‬
‫ٰ ء‬ ‫و‬ ‫م او‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ن ا‬ ‫ٰ‬ ‫ات‬ ‫ا‬ ‫ف‬

‫ﻟﻼ ﺻﻴﺎ ﻟﻲ ﻗﺎ ﻻﻣﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺴﻼ ﻟﻠﻮ ﻟﻲ ﻧﺖ ﻗﺪ ﻛﺬﺑﺖ ﻛﺬﺑﺔ ﻟﻮ ﺗﻌﻤﺪﺗﻬﺎ ﻛﺬﺑﺘﻬﺎ ﻻﺑﺘﻼ ﻟﻠﻪ‬
‫ك ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ٰا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ل ا‬ ‫ان‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫و‬

‫ﺑﻀﺮ ﻟﻒ ﺳﻮ ﺳﺠﻦ ﺛﻠﺜﻴﻦ ﺳﻨﺔ ﻓﻲ ﻟﻤﻄﺒﻖ ﻗﺎ ﻣﺎ ﻫﻲ ﻳﺎ ﺑﻦ ﺳﻮ ﻟﻠﻪ ﻗﺎ ﺑﺰﻋﻤﻚ ﻧﻚ ﻳﺖ‬

‫رأ‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ل ا‬ ‫ر‬ ‫ٰ‬ ‫ل و‬ ‫ا‬ ‫ط و‬ ‫ب ا‬

‫ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻟﻴﺴﺖ ﻟﻪ ﻧﻤﺎ ﻫﻲ ﻟﻨﺎ ﻇﻬﺮﻫﺎ ﻟﻠﻪ ﻓﻴﻪ ﺑﺎﻧﺔ ﻟﺤﺠﺘﻨﺎ ﻳﻀﺎﺣﺎ ﻟﺠﻼﻟﺘﻨﺎ ﺷﺮﻓﻨﺎ‬
‫و‬ ‫ً‬ ‫ﻟﻪ ﻟﻤﻌﺠﺰ‬
‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ات‬ ‫ات ان ا‬ ‫ا‬

‫ام‬ ‫ﻟﻮ ﻗﻠﺖ ﺷﺎﻫﺪ ﻓﻴﻪ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻟﻢ ﻧﻜﺮ ﻋﻠﻴﻚ ﻟﻴﺲ ﺣﻴﺎ ﻋﻴﺴﻲ ﻟﻤﻴﺖ ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻬﻲ ﻟﻠﻤﻴﺖ‬
‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ات‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫و‬

‫ﻟﻌﻴﺴﻲ ﻟﻴﺲ ﺧﻠﻖ ﻣﻦ ﻟﻄﻴﻦ ﻛﻬﻴﺌﺔ ﻟﻄﻴﺮ ﻓﺼﺎ ﻃﻴﺮ ﺑﺎ ﻟﻠﻪ ﻫﻲ ﻟﻠﻄﺎﺋﺮ ﻟﻌﻴﺴﻲ ﻟﻴﺲ ﻟﺬﻳﻦ‬
‫ا‬ ‫او‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذن‬ ‫ًا‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫او‬

‫ب‬ ‫ﺟﻌﻠﻮ ﻗﺮ ﺧﺎﺳﺌﻴﻦ ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻬﻲ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﻠﻘﺮ ﻟﻨﺒﻲ ﻟﻚ ﻟﺰﻣﺎ ﻓﻘﺎ ﻟﻮ ﻟﻲ ﺳﺘﻐﻔﺮ ﻟﻠﻪ ﺗﻮ‬
‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫دة او‬ ‫ة‬ ‫ة ا‬ ‫دة‬ ‫ا‬

‫ﻟﻴﻪ ﻟﺨﺒﺮ ﻓﺎﻟﻤﻌﺠﺰ ﻟﻠﻨﺒﻲ ﻟﺤﺠﺞ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻟﺴﻼ ﻧﻤﺎ ﺗﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ ﻟﺼﺎﻟﺤﻴﻦ ﻛﺮ ﻣﺔ ﻣﻦ ﻟﻠﻪ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻟﺤﺠﺞ ﻛﻤﺎ ﻛﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻣﺮﻳﻢ ﻛﻠﻤﺎ ﺧﻞ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻛﺮﻳﺎ ﻟﻤﺤﺮ ﺟﺪ ﻋﻨﺪﻫﺎ ﻗﺎ ﻗﺎ ﻳﺎ ﻣﺮﻳﻢ‬
‫ل‬ ‫رز‬ ‫اب و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ز‬ ‫د‬ ‫ٰ ن‬

‫ﻧﻲ ﻟﻚ ﻫﺬ ﻗﺎﻟﺖ ﻫﻮ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻟﻠﻪ ﻇﻬﻮ ﻟﻜﺮ ﻣﺎ ﻋﻠﻲ ﻻ ﻟﻴﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻜﺮ ﻧﻤﺎ ﻫﻲ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﺔ‬
‫دا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ٰ ب‬‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎﻣﺔ ﻻﻣﺎ ﻧﺒﻮ ﻟﻨﺒﻲ ﻓﺎ ﻟﻮﻟﻲ ﻻﻳﺪﻋﻲ ﻻ ﻋﺒﻮ ﻳﺘﻬﻢ ﻻﻳﺮ ﺗﻠﻚ ﻟﻜﺮ ﻣﺔ ﻻ ﻻﺟﻞ ﻻﻧﺘﺴﺎ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫ة ا‬ ‫ٰ م و‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻴﻬﻢ ﻟﻄﺎﻋﺘﻬﻢ ﻗﺘﺪ ﺋﻪ ﺑﻬﻢ ﻋﺘﻘﺎ ﻣﺎﻣﺘﻬﻢ ﻻﻳﺘﻬﻢ ﻓﻬﻮ ﻛﺮ ﻣﺔ ﻟﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻟﺔ ﻟﻬﻢ ﻳﻈﻬﺮ ﻧﻪ‬
‫و‬ ‫ة دا‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫و و‬ ‫ٰ د ا ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻓﻲ ﻛﻞ ﻋﺼﺮ ﻟﺘﺠﺪﻳﺪ ﻟﻌﻬﺪ ﻟﻴﻜﻮ ﻟﻤﺸﻬﻮ ﻟﻴﻼ ﻋﻠﻲ ﻟﻐﺎﺋﺐ ﻟﻤﺎﺿﻲ ﻣﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻟﻤﺒﻄﻞ ﻋﻠﻲ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫د‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﺧﻼ ﻋﻮ ﻓﻬﻮ ﻳﻀﺎ ﻣﻌﺠﺰ ﻣﺎ ﻟﺰﻣﺎ ﻣﻦ ﻋﻲ ﻣﻘﺎﻣﻪ ﻇﻬﺮﻫﺎ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻟﺤﺠﺔ ﻟﻤﺤﻖ‬
‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫ن او‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ة ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫اه‬ ‫ف د‬
‫ﺣﺎﺿﺎ ﻟﺤﺠﺔ ﻟﻤﺒﻄﻞ ﻛﻤﺎ ﻇﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻣﺴﻴﻠﻤﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻧﻘﻞ ﻧﻪ ﻗﻴﻞ ﻟﻪ ﺳﻮ ﻟﻠﻪ ﺻﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻪ‬
‫و ۤا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫ان ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫اد‬

‫ﺷﺎﻓﻲ ﻋﻮ ﻓﻘﺎ ﻧﺎ ﻳﻀﺎ ﺷﺎﻓﻲ ﺋﺘﻮﻧﻲ ﺑﺎﻋﻮ ﻓﺪﻋﻲ ﻟﻪ ﻓﻌﻮ ﻋﻴﻨﻪ ﻟﺼﺤﻴﺤﺔ ﻳﻀﺎ ﺳﻤﻊ ﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ‬
‫ان ا‬ ‫ً و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ً ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ﻃﻔﺎ ﻓﺼﺎ ﻛﻠﻬﻢ ﻗﺮﻋﻴﻦ ﺣﻨﻚ ﻃﻔﺎﻻ‬

‫ا‬ ‫ﻻﻃﻔﺎ ﻟﻠﺒﺮﻛﺔ ﻓﻤﺴﺢ‬
‫و‬ ‫ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻪ ﻣﺴﺢ‬ ‫ا‬ ‫ٰ روا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫رؤوس‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫رأس‬ ‫و ۤا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻠﺒﺮﻛﺔ ﻓﺼﺎ ﻟﻜﻨﻴﻦ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻓﺎ ﻟﻚ ﻣﻌﺠﺰ ﺻﺎﺣﺐ ﻟﻤﻌﺠﺰ ﻇﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺪ ﻟﻤﺒﻄﻞ ﺣﺎﺿﺎ‬
‫ً‬ ‫اد‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ذ‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫روا‬

‫ﻟﺤﺠﺘﻪ ﺛﺒﺎﺗﺎ ﻟﺤﺠﺔ ﻟﺤﻖ ﻛﻤﺎ ﻇﻬﺮ ﻓﻲ ﺗﻜﻠﻢ ﻟﺬﺋﺐ ﻣﻊ ﺑﻲ ‪.‬‬ ‫ذر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ -‬ﻋﻠﻢ ﻟﻨﺎ ﺻﻼ ﺻﻴﻼ ﻧﺴﺘﺨﺮ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﺨﺰ ﻧﺴﺘﻜﺸﻒ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﺤﺠﻮ ﻧﺴﺘﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻛﻞ‬
‫ب و‬ ‫ون و‬ ‫ج‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬

‫ﻣﺠﻬﻮ ﻧﺴﺘﻴﻘﻦ ﺑﻪ ﻣﺮ ﻛﻞ ﻣﺸﻜﻮ ﻫﻮ ﻣﻤﺎ ﻋﺮﻓﻨﺎ ﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﻋﺰ ﻣﻦ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﻞ ﻣﻦ ﻃﻠﻊ‬

‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ك و‬ ‫ا‬ ‫ل و‬

‫ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﺿﻮ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻗﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ ﻧﺼﺮ ﻓﻼﺟﻞ ﻟﻚ ﻟﺘﺰﻣﻨﺎ ﻧﺤﻦ ﻧﻨﺼﺮ ﻫﺬ ﻻﺻﻞ‬
‫ا ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ه‬ ‫و ا‬ ‫ٰ ان ا‬ ‫ر‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻳﻨﻤﺎ ﻧﺎﺳﺐ ﻛﺮ ﻧﻨﺼﺮ ﺑﻐﺎﻳﺔ ﺟﻬﺪﻧﺎ ﻋﻨﺪ ﻣﻦ ﻟﻢﻳﻌﺮ ﻫﺬ ﻻﺻﻞ ﻻﺻﻴﻞ ﻻﻳﻔﻮ ﺑﺎﻟﻴﻘﻴﻦ ﻓﻲ‬
‫ز‬ ‫ا‬ ‫ا ا‬ ‫ف‬ ‫ي ان‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ه و‬ ‫ذ‬ ‫ا‬

‫ﺷﺊ ﻣﻦ ﻣﺮ ﻟﺪﻧﻴﺎ ﻵﺧﺮ ﻻﺳﻴﻤﺎ ﻣﻊ ﻓﻘﺪ ﻟﻨﺒﻲ ﻏﻴﺒﺔ ﻟﻮﻟﻲ ﻛﺜﺮ ﻟﻌﺪ ﻗﻠﺔ ﻟﻌﺪ ﺷﺪ ﻟﻔﺘﻦ‬
‫ة ا‬ ‫د و‬ ‫ا‬ ‫و و‬ ‫ة ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻖ‬ ‫ﺧﺘﻔﺎ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻧﻄﻤﺎ ﻻﻋﻼ ﺗﺮ ﻛﻢ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﻏﻠﺒﺔ ﻟﺸﻜﻮ ﻋﻠﻲ ﻟﺒﺮﻳﺎ‬
‫دة‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻣﻌﺎ ﻧﺔ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﻌﻀﺎ‬ ‫ﻣﺮ‬ ‫ﻟﻨﺎ ﻓﻲ ﻻﻣﻮ ﻣﻊ ﻧﻈﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺘﺪﻟﺔ ﻫﻮ ﻣﻌﻮﺟﺔ ﻏﺮ‬
‫و‬ ‫و‬ ‫اض‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اض‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ اء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ا‬

‫ﺗﺸﻜﻴﻚ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﺒﻌﺾ ﺣﺘﻲ ﻧﻪ ﻟﻢﻳﺒﻖ ﺷﺊ ﻓﻲ ﺧﺮ ﻟﺰﻣﺎ ﻫﺬ ﻻ ﻗﺪ ﻗﻊ ﻓﻴﻪ ﺷﺒﻬﺎ ﻗﺎ ﻓﻴﻪ‬

‫م‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬

‫اء‬‫ﻟﻴﻘﻴﻦ ﻟﻌﻠﻢ ﻋﻦ ﻟﺨﻠﻖ ﺑﺎﻟﻜﻠﻴﺔ ﻟﻘﻲ ﻛﻞ ﺣﺪ ﺷﺒﻬﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﻵﺧﺮ ﺳﻔﺮ ﺑﻬﺎ ﻟﺴﻔﺮ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺘﻤﺎﻻ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ت و زال ا‬ ‫ا‬

‫ﺣﺘﻲ ﺑﻠﻐﺖ ﻋﻨﺎ ﻟﺴﻤﺎ ﻓﻤﺎ ﻻﺣﺪ ﻟﻲ ﻟﻌﻠﻢ‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫ﻛﺘﺐ ﺑﻬﺎ ﻟﻜﺘﺐ ﻓﺘﺮ ﻛﻤﺖ ﺑﺖ ﻧﻤﺖ‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ازدادت‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ر‬
‫َ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﺳﺒﻴﻞ ﻧﺴﺪ ﺑﺎ ﻟﻌﻠﻢ ﺣﺘﻲ ﺿﻲ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻻﻋﻼ ﺑﻔﺘﺢ ﺑﺎ ﻟﻈﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻛﻞ ﻟﻤﻴﺘﺔ ﻋﻤﻠﻮ ﺑﺎﻟﻈﻦ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ب ا‬ ‫ب ا‬ ‫م‬ ‫ء ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ب ا‬ ‫و ا‬

‫ة‬‫ﻟﺘﻌﻤﻖ ﻻﻧﺴﺪ ﺑﺎ ﻟﻈﻦ ﻳﻀﺎ ﻟﻜﺜﺮ‬

‫ً‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻮ ﻟﺪﻳﻦ ﻓﻤﺎ ﻇﻨﻚ ﺑﺴﺎﺋﺮ ﻟﺨﻠﻖ ﻟﻌﻤﺮ ﻟﻮ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫زادوا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ﻻﺣﺘﻤﺎﻻ ﻟﺘﻲ ﻗﺪ ﻗﺎﻣﺖ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻛﺜﺮ ﻻﻗﻮ ﻟﺮ ﻟﺒﺤﺚ ﻣﻦ ﻟﻤﻮ ﻓﻖ ﻟﻤﺨﺎﻟﻒ ﻓﻤﻦ‬

‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ال‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﺣﺮ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻫﺬ ﻻﺻﻞ ﻏﺮ ﻓﻲ ﺑﺤﺮ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﻟﺸﻜﻮ ﻫﺬ ﻟﻔﺘﻨﺔ ﻟﻌﻤﻴﺎ ﻟﺘﻲ ﻳﻬﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﻜﺒﻴﺮ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫م‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫ا‬ ‫ه ا‬ ‫ك و‬ ‫ت و ا‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ا ا‬ ‫م‬

‫و‬ ‫ﻳﺸﻴﺐ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﺼﻐﻴﺮ ﻳﻜﺪ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺆﻣﻦ ﺣﺘﻲ ﻳﻠﻘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺎ ﺑﻤﻌﺮﻓﺘﻪ ﺻﻞ ﻟﻲ ﻣﻘﺎ ﻟﻴﻘﻴﻦ‬
‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ا‬‫ﻟﺮ ﺣﺔ ﺣﻴﺐ ﻟﺼﺪ ﺑﺎ ﻟﻘﻠﺐ ﺛﻠﺞ ﻟﻔﺆ ﺿﻊ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﻲ ﺣﺪ ﻣﻘﺎﻣﻪ ﻧﺤﻦ ﻗﺪ ﻛﺘﺒﻨﺎ ﻓﻲ ﻫﺬ‬ ‫و‬ ‫ه و‬ ‫اد و و‬ ‫ا‬ ‫رد ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬

‫ل‬ ‫ﻻﻣﺮ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻣﺒﺴﻮﻃﺎ ﻃﻮﻳﻞ ﻟﺬﻳﻞ ﻛﺮﻧﺎ ﻓﻴﻪ ﻧﻮ ﻻ ﻟﺔ ﻣﻦ ﻟﻜﺘﺎ ﻟﺴﻨﺔ ﻟﻴﻞ ﻟﻌﻘﻞ ﻻﻣﺜﺎ‬
‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و د‬ ‫ب و ا‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ٰ اع ا‬ ‫ا‬ ‫و ذ‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻵﻓﺎﻗﻴﺔ ﻻﻧﻔﺴﻴﺔ ﺳﻤﻴﻨﺎ ﺑﻌﻠﻢ ﻟﻴﻘﻴﻦ ﻧﻜﺘﻔﻲ ﻫﻴﻬﻨﺎ ﺑﺎﻟﺪﻟﻴﻞ ﻟﻌﻘﻠﻲ ﻻ ﻗﻮ ﻻ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻟﻜﻦ ﻧﺬﻛﺮ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﺪﻟﻴﻞ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﺞ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻻ ﻟﻤﺠﺎ ﻟﺔ ﻟﻤﻮﻋﻈﺔ ﻓﺎﻋﻠﻢ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺣﺪ ﻻﻳﺜﻨﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻨﻔﺴﻪ ﻟﻨﻔﺴﻪ ﻏﻨﻲ‬ ‫ا‬ ‫ان ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ د‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻋﻤﺎ ﺳﻮ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﺳﻮ ﻇﻬﻮ ﻣﺮ ﻧﻮ ﻣﺮ ﺣﺪ ﻻﻧﻪ ﻏﺎﻳﺔ ﻟﻐﺎﻳﺎ ﻧﻬﺎﻳﺔ ﻟﻨﻬﺎﻳﺎ ﻣﻄﻠﻖ‬

‫ت و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ت و‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ه وٰ ا‬ ‫ره و ا‬ ‫ه و‬ ‫ر ا‬ ‫ٰ اه‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ اه و‬ ‫ٰ‬

‫ﻟﻤﻄﻠﻘﺎ ﻛﻠﻲ ﻟﻜﻠﻴﺎ ﻋﻠﺔ ﻟﻌﻠﻞ ﺳﺒﺐ ﻻﺳﺒﺎ ﻓﺎﻻﺷﻴﺎ ﻛﻠﻬﺎ ﺗﻨﺘﻬﻲ ﻟﻴﻪ ﻛﻤﺎ ﻳﻨﺘﻬﻲ ﻻﺟﺴﺎ ﻟﻲ‬
‫ٰ م ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ء‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ت و‬ ‫ا‬ ‫ت و‬ ‫ا‬

‫ﻟﺠﺴﻢ ﻟﻤﻄﻠﻖ ﻻﻋﺪ ﻟﻲ ﻻﺣﺪ ﻓﺠﻤﻴﻌﻬﺎ ﺗﻔﺎﺻﻴﻞ ﺷﺆ ﻟﻚ ﻻﻣﺮ ﺟﻬﺎﺗﻪ ﺣﻜﺎ ﺣﻴﻮﺛﻪ ﻛﻤﺎ‬
‫ٰ ة‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﺤﻜﻲ ﻟﺴﻤﺎ ﻻ ﺟﻬﺎ ﻟﺠﺴﻢ ﻟﻤﻄﻠﻖ ﻟﻤﺨﻠﻮ ﺑﻨﻔﺴﻪ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ ﻟﻴﻬﻤﺎ ﻓﻼﺟﻞ ﻟﻚ ﺟﺐ ﻓﻲ‬
‫و‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫رض‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬

‫ات‬ ‫ﻟﺤﻜﻤﺔ ﺗﻜﻮ ﺟﺰ ﻟﺨﻠﻖ ﻣﺮﺗﺒﻄﺔ ﻓﻴﻜﻮ ﻟﻤﻌﻠﻮﻻ ﻣﺮﺗﺒﻄﺔ ﺑﻌﻠﻠﻬﺎ ﻟﻤﺴﺒﺒﺎ ﺑﺎﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻟﻤﻌﺪ‬
‫و ا‬ ‫ت‬ ‫و ا‬ ‫ت‬ ‫ن ا‬ ‫اء ا‬ ‫ن ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬

‫ﺑﻤﻌﺪ ﺗﻬﺎ ﻟﻤﺸﺮ ﻃﺎ ﺑﺸﺮ ﻃﻬﺎ ﻟﺘﻮ ﺑﻊ ﺑﻤﺘﺒﻮﻋﺎﺗﻬﺎ ﻻ ﻧﻲ ﺑﺎﻋﺎﻟﻴﻬﺎ ﻟﺸﻬﺎ ﺑﻐﻴﻮﺑﻬﺎ ﻟﻈﻮ ﻫﺮ‬
‫ا‬ ‫و ا‬ ‫دات‬ ‫و ا‬ ‫دا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰا‬

‫و‬ ‫ﺑﺒﻮ ﻃﻨﻬﺎ ﻫﻜﺬ ﻻﺟﻞ ﻟﻚ ﺗﺪ ﻟﺨﻠﻖ ﺑﺎﺗﺴﺎ ﻟﺘﺪﺑﻴﺮ ﻧﺘﻈﺎ ﻻﻣﺮ ﻋﻠﻲ ﺣﺪ ﻟﺨﺎﻟﻖ ﻟﻘﺪﻳﺮ‬
‫ا‬ ‫ة ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫و ا‬ ‫ق ا‬ ‫ل ا‬ ‫ذ‬ ‫ا و‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻟﻮ ﻛﺎ ﻓﻴﻬﻤﺎ ﻟﻬﺔ ﻻ ﻟﻠﻪ ﻟﻔﺴﺪﺗﺎ ﻟﺬﻫﺐ ﻛﻞ ﻟﻪ ﺑﻤﺎ ﺧﻠﻖ ﻓﻮﺣﺪ ﻣﺮ ﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﺟﺒﺖ ﺗﺴﺎ‬
‫ٰ ق‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ن‬

‫ﻟﺨﻠﻖ ﻧﺘﻈﺎ ﻻﻣﺮ ﻗﻮ ﻟﺨﻠﻖ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﺞ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻟﻴﺲ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻻ ﻻ ﺗﺒﺎ ﻻﻧﺘﻈﺎ ﻟﻴﺴﺎ ﻻ‬
‫ا‬ ‫م و‬ ‫ط و ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ع ا‬ ‫و و‬ ‫م ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻇﻬﻮ ﻟﻮﺣﺪ ﻟﻠﻮ ﺣﺪ ﻟﻐﻨﻲ ﻟﻘﺪﻳﻢ ﻣﻦ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎ ﻟﻮﺣﺪ ﻻ ﺗﺒﺎ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻳﻜﻮ ﻛﻞ ﻣﻘﺘﻀﻲ‬
‫ن‬ ‫ان‬ ‫ٰ ط و ا‬ ‫ر‬ ‫ة و ا‬ ‫ٰ ت ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ة‬ ‫ر ا‬

‫ن‬ ‫ﻻ ﻣﻘﺘﻀﻴﻪ ﻛﻞ ﺛﺮ ﻻ ﻣﺆﺛﺮ ﻟﻜﻞ ﻣﻘﺘﺾ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺧﺎ ﺑﻪ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ ﺛﺮ ﻣﺨﺼﻮ ﺑﻪ ﻻ‬

‫ص‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ص‬
‫ٰ‬
‫و‬ ‫ه‬ ‫زم‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫زم‬
 ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻟﺨﻠﻖ ﺛﺮ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻟﻘﺖ ﻓﻲ ﻫﻮﻳﺘﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ ﻓﺎﻧﺼﺒﻎ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﺎﺧﺮﺟﺖ ﻣﻨﻬﺎ ﻓﻌﺎﻟﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻻﻧﺼﺒﺎ‬
‫ٰ غ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻛﻤﺎ ﻳﻠﻘﻲ ﻟﺸﻤﺲ ﺷﺒﺤﻬﺎ ﻓﻲ ﻟﻤﺮ ﻟﺨﻀﺮ ﻓﻴﻨﻌﻜﺲ ﻣﻨﻬﺎ ﺧﻀﺮ ﻓﻲ ﻟﺼﻔﺮ ﻓﻴﻨﻌﻜﺲ ﻣﻨﻬﺎ ﺻﻔﺮ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ اء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫اء‬ ‫ا‬ ‫ۤاة‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻧﻚ ﻟﻦﺗﺠﺪ ﺷﻴﺌﻴﻦ ﻓﻲ ﻣﻠﻚ ﻟﻠﻪ ﻳﺘﺤﺪ ﺛﺮﻫﻤﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻛﻤﺎ ﻻﻳﺘﺤﺪ ﻟﻤﺆﺛﺮ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ‬
‫ان‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻚ ﺷﺮ ﻻﺛﻨﻴﻨﻴﺔ ﻓﺎ ﻛﺎ ﻫﺬ ﺣﺎ ﻟﺸﻴﺌﻴﻦ ﻟﻤﺘﻘﺎ ﺑﻴﻦ ﻟﻤﺘﺸﺎ ﻛﻴﻦ ﻓﻲ ﻛﺜﺮ ﻻﻣﻮ ﻓﻤﺎ ﻇﻨﻚ‬
‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ذا‬ ‫ا‬ ‫ط‬ ‫ذ‬

‫ﻛﺎ ﻟﻚ ﻓﻲ ﻟﺸﻴﺌﻴﻦ ﻟﻤﺘﺒﺎﻳﻨﻴﻦ ﻛﺬ ﻓﻤﺎ ﻇﻨﻚ ﺑﺎﻟﺸﻴﺌﻴﻦ ﻟﻤﺘﻀﺎ ﻳﻦ ﻓﺎ ﻻﻫﻞ‬

‫ذا‬ ‫‪،‬‬ ‫ٰ د‬ ‫ﺑﺎﻟﺸﻴﺌﻴﻦ ﻟﻤﺘﺒﺎﻳﻨﻴﻦ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن ذ‬ ‫و اذا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ة‬‫ﻟﺤﻖ ﻟﻨﻮ ﺛﺎ ﻻﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻟﻈﻠﻤﺔ ﺛﺎ ﻻﺗﺸﺘﺒﻬﺎ ﻟﻚ ﻣﻦ ﺣﻜﻤﺔ ﻟﺤﻜﻴﻢ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺣﺪ‬
‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن و ذ‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ر و‬ ‫ر ۤا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻻﻣﺮ ﻟﻮ ﺣﺪ ﻫﺬ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﻋﺰ ﻻﻳﻐﺮ ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ ﻻﻳﺸﺒﻪ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﺑﺎﻟﺤﻖ ﻫﺬ ﻫﻮ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬

‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ان‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻳﻘﺎ ﻓﻲ ﻫﺬ ﻟﺒﺎ ﻣﻦ ﺟﻮ ﻟﻴﻞ ﻟﻤﻮﻋﻈﺔ ﻟﺔ ﻟﺴﻴﺎﺳﺔ ﻟﻈﺎﻫﺮ ﻟﺔ ﻟﻤﺠﺎ ﻟﺔ ﻻ‬

‫ا‬ ‫ٰ د‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ٰ ب‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ٰ‬

‫ش‬ ‫ﺗﻠﻚ ﻻ ﻟﺔ ﺗﻨﺨﺪ ﺑﻮﺣﺪﺗﻬﺎ ﻫﺬ ﻟﺪﻟﻴﻞ ﻻﻳﻨﺨﺪ ﻫﺬ ﺣﺎ ﻟﻴﻞ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻣﻘﺎ ﻓﻼﻳﻨﺨﺪ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل د‬ ‫ا‬ ‫ش و‬ ‫ا ا‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ا‬

‫ﻟﻤﺘﻨﺒﻲ‬ ‫ﻓﺎﻫﻞ ﻟﺤﻖ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻻﻳﺸﺘﺒﻬﺎ ﺑﺪ ﻓﻤﺘﻲ ﻳﺸﺘﺒﻪ ﻟﻤﺘﻨﺒﻲ ﺑﺎﻟﻨﺒﻲ ﻟﻤﻔﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﺑﺎﻟﺼﺎ‬
‫ٰ دق و ا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ًا‬ ‫ٰ ن ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻤﻔﺘﺮ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﺑﺮﺳﻠﻪ ﻟﻴﺎﺋﻪ ﻓﺎﺳﻖ ﻓﺎﺟﺮ ﺿﺎ ﻣﻀﻞ ﻣﻦ ﻋﻈﻢ ﻫﻴﺎﻛﻞ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﺗﺨﺬ ﻟﻪ ﺟﺎ‬
‫ٰ ر ًا‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ن ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل‬ ‫ٰ‬ ‫و او‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ي‬ ‫ا‬

‫ون‬ ‫ﺟﺤﺮ ﻳﺘﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ ﻓﻮﺟﺎ ﺑﻌﺪ ﻓﻮ ﻗﻠﺒﻪ ﻣﺮﺑﻂ ﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ ﻫﻢ ﻫﻞ ﻟﺸﺮ ﻵﻣﺮ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ج‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ارد‬ ‫ًا‬ ‫و‬

‫ء‬‫ﺑﺎﻟﻨﻜﺮ ﻟﻌﺎﻣﻠﻮ ﻟﻠﻘﺒﺎﺋﺢ ﻟﺪ ﻋﻮ ﻟﻲ ﻟﻔﺠﻮ ﻟﻔﺴﻮ ﻓﺴﺎ ﻟﺪﻧﻴﺎ ﻵﺧﺮ ﻗﺪ ﺟﺒﻠﻮ ﺑﺴﻮ‬
‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ د‬ ‫و‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﺧﺘﻴﺎ ﻫﻢ ﻋﻠﻲ ﻟﻚ ﺗﻌﻴﺸﻬﻢ ﺑﻤﺎ ﻛﺮﻧﺎ ﻟﻨﺒﻲ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﺳﻠﻪ ﻛﺘﺒﻪ ﻟﻴﺎﺋﻪ ﻣﻌﺼﻮ ﻣﻄﻬﺮ‬
‫م‬ ‫ٰ‬ ‫و او‬ ‫و‬ ‫و ر‬ ‫و ا‬ ‫ذ‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ذ‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬

‫ف‬ ‫ﻫﺎ ﻣﻬﺪ ﻣﻦ ﻋﻈﻢ ﻫﻴﺎﻛﻞ ﻟﺘﻮﺣﻴﺪ ﻣﻈﻬﺮ ﻟﻮﺣﺪ ﻻﺗﺴﺎ ﻓﻲ ﻻﻣﻮ ﻻﻧﺘﻈﺎ ﻋﺪ ﺧﺘﻼ‬
‫ا‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ ق‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ي‬
‫ٍ‬
‫ٰ د‬

‫و‬ ‫ﻟﻌﻤﻞ ﻳﺘﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻤﻠﺌﻜﺔ ﺑﺎﻟﻮﺣﻲ ﻻﻟﻬﺎ ﻗﻠﺒﻪ ﻣﻨﺒﺮ ﻟﻤﻠﺌﻜﺔ ﻳﺼﻌﺪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻟﺘﻬﻠﻴﻞ‬
‫ون‬ ‫ﻟﺮ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ارد‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫أي‬ ‫ا‬

‫ت و‬ ‫ﻟﺘﺴﺒﻴﺢ ﻟﺬﻛﺮ ﻟﺨﻀﻮ ﻟﺨﺸﻮ ﻫﻢ ﻫﻞ ﻟﺨﻴﺮ ﻟﻨﻮ ﻵﻣﺮ ﺑﺎﻟﻌﺮ ﻟﻌﺎﻣﻠﻮ ﺑﺎﻟﺤﺴﻨﺎ‬
‫ن‬ ‫ف ا‬ ‫ون‬ ‫ر ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ع و‬ ‫ع و ا‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻘﺮﺑﻲ ﻟﻨﺎﻫﻮ ﻋﻦ ﻟﻔﺤﺸﺎ ﻟﻤﻨﻜﺮ ﻟﺒﻐﻲ ﻓﻠﻜﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﺪ ﻋﻮ ﻟﻲ ﻟﻌﺪ ﻻﺣﺴﺎ ﻳﺘﺎ‬
‫و ا‬ ‫ء و ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و ا‬ ‫ء ذي ا‬ ‫ٰ ن و ا‬ ‫ل و ا‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﺛﺎ ﻓﻲ ﻟﺪﻧﻴﺎ ﻻﻳﺸﺘﺒﻬﺎ ﻻ ﻋﻠﻲ ﻟﺬﻳﻦ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻣﺮ ﻓﺰ ﻫﻢ ﻟﻠﻪ ﻣﺮﺿﺎ ﻫﺬ ﻓﻲ ﻟﻮﺿﻊ‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬

‫ﻻﻟﻬﻲ ﻻ ﻟﻲ ﻓﻲ ﻃﺮﻓﻲ ﻟﻨﻮ ﻟﻈﻠﻤﺔ ﻟﺨﺎﻟﺼﻴﻦ ﻗﺪ ﻟﺘﻄﺦ ﻟﻀﻌﻔﺎ ﻟﻤﺘﻮﺳﻄﻮ ﻟﺬﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﻦ‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻫﺆﻻ ﻓﺤﺼﻞ ﻟﻄﺦ ﻓﻲ ﻻﺧﻴﺎ ﺑﺎﻻﺷﺮ ﻓﻲ ﻻﺷﺮ ﺑﺎﻻﺧﻴﺎ ﻓﻠﻮ ﺧﻠﺺ ﻟﺤﻖ ﻋﻦ ﺷﻮ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻟﻢﻳﺨﻒ‬
‫ب ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ار‬ ‫ا‬ ‫ار و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ء‬

‫ﻋﻠﻲ ﺣﺠﻲ ﻟﻮ ﺧﻠﺺ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻋﻦ ﺷﻮ ﻟﺤﻖ ﻟﻢﻳﺨﻒ ﻋﻠﻲ ﺣﺠﻲ ﻟﻜﻨﻬﻢ ﻟﻤﺎ ﻣﺘﺎ ﻓﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ٰ‬ ‫زوا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ذي‬ ‫ب ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ذي‬

‫ﻟﺬ ﻣﺎﺗﻮ ﻧﺰﻟﻮ ﺧﺘﻠﻄﻮ ﻟﺘﻄﺨﻮ ﻗﺪ ﺷﻴﺐ ﻫﻞ ﻟﺤﻖ ﺑﺸﺊ ﻣﻦ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﻢ ﺛﺎ ﺷﻴﺐ‬
‫ره و‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا و ا‬ ‫ا و ا‬ ‫ا و‬ ‫ر و‬ ‫ا‬

‫م‬‫ﺗﻔﻖ ﺣﺪ ﻣﻦ ﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﺑﻼ ﻋﺮ ﻣﺘﻠﻄﺦ ﺑﻬﻢ ﻗﺎ‬

‫ا‬ ‫ﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﺑﺸﺊ ﻣﻦ ﻟﺤﻖ ﻓﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﻢ ﺛﺎ‬
‫ض‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ره‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻣﻦ ﻟﺨﺎ ﻋﺮ ﺿﺎ ﻓﻲ ﻧﻈﺮ ﻟﻨﺎﻇﺮﻳﻦ ﺣﺘﻲ ﻳﺸﺘﺒﻪ ﻻﻣﺮ ﻧﻤﺎ ﻟﻚ ﻓﺘﻨﺔ ﻟﻠﺬﻳﻦ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ‬ ‫ذ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫رج ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬

‫ﻟﻘﺎﺳﻴﺔ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻟﺘﺼﻐﻲ ﻟﻴﻪ ﻓﺌﺪ ﻟﺬﻳﻦ ﻻﻳﺆﻣﻨﻮ ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻟﻴﺮﺿﻮ ﻟﻴﻘﺘﺮﻓﻮ ﻣﺎ ﻫﻢ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ض‬

‫ض و‬ ‫ﺛﺎ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻴﻬﻢ ﺑﺎﻟﻌﺮ‬ ‫ﻣﻘﺘﺮﻓﻮ ﻓﻈﻬﺮ ﻣﻦ ﻛﻞ ﻃﺎﺋﻔﺔ ﺛﺎ ﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﺛﺎ ﻟﺨﻴﺮ ﻓﻲ ﻫﻠﻪ ﺑﺎﻟﺬ‬ ‫ات و ۤا ٰ ر ا‬ ‫ا‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬ ‫ن‬

‫و‬ ‫ﺛﺎ ﻟﺨﻴﺮ ﻓﻴﻬﻢ ﺑﺎﻟﻌﺮ ﻓﻘﺮ ﻟﻬﺆﻻ ﻟﻤﺘﻮﺳﻄﻴﻦ ﺑﺬﻟﻚ ﻟﻔﺘﻨﺔ‬
‫ا‬ ‫ﺛﺎ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻲ ﻫﻠﻪ ﺑﺎﻟﺬ‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫رت‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫و ۤا‬ ‫ات‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬

‫وم‬ ‫ﻟﺘﻤﺤﻴﺺ ﻻﺑﺘﻼ ﻻﺧﺘﺒﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﺨﻠﺺ ﻛﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻜﻨﻮ ﺳﺮ ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻣﺮ ﻻﻳﻘﺎ‬
‫و‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﻌﺮﺿﻲ ﻟﺬ ﺗﻲ ﺑﺪ‬ ‫ًا و ‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺘﺤﻔﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﻧﻚ ﻋﺎ‬ ‫ٰ ر‬ ‫ﺛﻮ ﻟﺮﻳﺎ ﻳﺸﻒ ﻋﻤﺎ ﺗﺤﺘﻪ‬ ‫و ان ا‬ ‫ٰ‬ ‫ء‬ ‫ب ا‬

‫ﻟﺬ ﺗﻲ ﻳﻐﻠﺐ ﻟﻌﺮﺿﻲ ﺑﺪ ﻧﻤﺎ ﻣﺜﻠﻬﻤﺎ ﻛﺎﻟﺮ ﺟﺢ ﻟﻤﻮﻫﻮ ﻓﻤﻦ ﻫﺐ ﻟﻲ ﻟﺮ ﺟﺢ ﺧﺬ ﻃﺮﻳﻖ ﻟﻨﺠﺎ‬
‫ٰ ة‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫م‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ًا و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫و ا‬

‫ﻣﻦ ﻫﺐ ﻟﻲ ﻟﻤﻮﻫﻮﻣﺎ ﻗﻊ ﻓﻲ ﻟﻬﻠﻜﺎ ﺿﻞ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻻﻳﻌﻠﻢ ﻧﻤﺎ ﺟﻌﻞ ﻟﻤﻮﻫﻮ ﻟﻴﻬﻠﻚ ﻣﻦ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ ت و‬ ‫ا‬ ‫ت و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫و‬

‫ن‬ ‫ﻫﻠﻚ ﻋﻦ ﺑﻴﻨﺔ ﻳﺤﻴﻲ ﻣﻦ ﺣﻲ ﻋﻦ ﺑﻴﻨﺔ ﻳﻜﻮ ﻟﻜﻞ ﻣﻦ ﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﻣﺴﺘﻤﺴﻚ ﻳﻤﻜﻦ ﻟﻪ ﺑﻪ ﻇﻬﺎ ﻣﻜﻨﻮ‬
‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ﺳﺮ ﻓﺎﻟﻈﺎﻫﺮ ﻟﺮ ﺟﺢ ﻻﻳﺸﺘﺒﻪ ﺑﺎﻟﻤﻮﻫﻮ ﻻﻳﻘﺎ ﻣﻪ ﻟﻤﻮﻫﻮ ﻣﺎ ﻻﻧﺴﺎ ﺑﺎﻗﻴﺎ ﻋﻠﻲ ﻟﻔﻄﺮ ﻻﻟﻬﻴﺔ‬
‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ً‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫دام‬ ‫ٰ‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬

‫و‬ ‫ﻟﻜﻦ ﺑﺎﻟﻔﻄﺮ ﻟﻤﺒﺪﻟﺔ ﻗﺪ ﻳﻤﻴﻞ ﻟﻲ ﺟﺎﻧﺐ ﻟﻤﻮﻫﻮ ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻌﺪ ﺷﺊ ﻳﻜﺜﺮ ﻟﻨﻈﺮ ﻓﻴﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺜﻘﻞ ﻳﺮﺟﺢ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ة ا‬

‫و‬ ‫ﻳﺴﺘﻮﺿﺢ ﻳﺒﻌﺪ ﻋﻦ ﻟﺮ ﺟﺢ ﺣﺘﻲ ﻳﺨﻒ ﻳﺨﻔﻲ ﻓﻴﺼﻴﺮ ﻋﻨﺪ ﻛﺎﻟﻤﻮﻫﻮ ﻓﻬﺬ ﻫﻲ ﻟﻤﺼﻴﺒﺔ ﻟﻌﻈﻤﻲ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻟﺮ ﻳﺔ ﻟﻜﺒﺮ ﻏﺎﻳﺔ ﻻﺷﻜﺎ ﻟﺪ ﻟﻌﻀﺎ ﻟﺬ ﻻﻳﻘﺒﻞ ﻟﻌﻼ ﻻ ﻳﺸﺎ ﻟﻠﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﺻﺎ ﻳﺪﻋﻲ‬
‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫اء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ا‬

‫ا‬‫ﻟﻤﻌﺎﻳﻨﺔ ﻛﻤﺎ ﻛﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻟﺮ ﺟﺢ ﻳﺪﻋﻲ ﻟﻤﻌﺎﻳﻨﺔ ﻫﻮ ﻗﻮ ﻣﻴﺮ ﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺴﻼ ﻻﺗﺮﺗﺎﺑﻮ ﻓﺘﺸﻜﻮ‬
‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ن‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻓﺘﻜﻔﺮ ﻓﻤﻦ ﻋﻢ ﺑﺎﻃﻼ ﺑﺎﻟﺬ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻋﻼﻣﺎ ﻟﺔ ﻋﻠﻲ ﺑﻄﻼﻧﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻴﻨﺔ ﺟﺤﺔ ﻓﻘﺪ ﻓﺘﺮ ﻋﻠﻲ‬
‫ي‬ ‫ا‬ ‫رٰ ا‬ ‫ة‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ت دا‬ ‫ات‬ ‫ان‬ ‫ز‬ ‫وا‬

‫ﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﻋﻢ ﺣﻘﺎ ﺑﺎﻟﺬ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻋﻼﻣﺎ ﻟﺔ ﻋﻠﻲ ﺣﻘﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻴﻨﺔ ﺟﺤﺔ ﻓﻘﺪ ﻛﺬ ﻋﻠﻲ ﻟﻠﻪ‬
‫ا‬ ‫ب‬ ‫را‬ ‫ة‬ ‫ٰ ت دٰ ا‬ ‫ات‬ ‫ان‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻓﺎ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻗﺪ ﺧﻠﻖ ﻛﻞ ﺷﺊ ﺑﻤﺸﻴﺘﻪ ﻟﻜﺎﻣﻠﺔ ﻟﻘﻲ ﻓﻲ ﻫﻮﻳﺘﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ ﻓﺎﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ ﻓﻌﺎﻟﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن ا‬

‫ﻣﺼﺒﻮﻏﺔ ﺑﺼﺒﻐﻬﺎ ﻣﺸﻜﻠﺔ ﺑﺸﻜﻠﻬﺎ ﻓﺎﻫﻞ ﻟﺨﻴﺮ ﻟﻬﻢ ﺛﺎ ﻳﺘﺒﻴﻦ ﺧﻴﺮﻫﻢ ﻃﻴﺐ ﺗﻬﻢ ﻓﻲ ﻗﻮ ﻟﻬﻢ ﻓﻌﺎﻟﻬﻢ‬
‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬ ‫ا‬

‫ﺣﻮ ﻟﻬﻢ ﻻﻣﺤﺔ ﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻟﻬﻢ ﺛﺎ ﻳﺘﺒﻴﻦ ﺑﻄﻼﻧﻬﻢ ﺧﺒﺚ ﺗﻬﻢ ﻓﻲ ﻗﻮ ﻟﻬﻢ ﻓﻌﺎﻟﻬﻢ ﺣﻮ ﻟﻬﻢ‬
‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ذا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰا‬ ‫و ا‬

‫ء‬‫ﻟﺤﺠﺎ ﻓﺎ ﻋﺮﺻﺔ ﻟﺬ ﻋﺮﺻﺔ ﻟﺒﻘﺎ‬

‫ا‬ ‫ﻻﻣﺤﺔ ﻳﻬﺘﻚ ﺗﻴﺘﻬﻢ ﺳﺘﺮ ﻋﺮ ﺿﻬﻢ ﺗﺸﻘﻪ ﺗﻈﻬﺮ ﻣﻦ‬
‫ات‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ورٰ اء ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ذا‬ ‫و‬

‫زم‬ ‫ﻟﺜﺒﺎ ﻋﺮﺻﺔ ﻟﻌﺮ ﻋﺮﺻﺔ ﻟﻔﻨﺎ ﻟﺰ ﻓﺎ ﻟﺜﺒﺎ ﻻ ﺗﻴﺔ ﻟﺬ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ ﻟﻔﻨﺎ ﻻ‬
‫ء‬ ‫و ا‬ ‫ات و‬ ‫ا‬ ‫زم ذا‬ ‫ٰ ت‬ ‫ن ا‬ ‫وٰ ال‬ ‫ء و ا‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫ٰ ت و‬ ‫و ا‬

‫و‬ ‫ﻋﺮ ﺛﺒﺎﺗﻪ ﻓﻘﺪ ﻓﺮ ﺗﻴﺘﻪ ﻟﻚ ﺧﻼ ﻟﻮ ﻗﻊ‬

‫ٰا‬ ‫ف ا‬ ‫ﻋﺮﺿﻴﺔ ﻟﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ ﻓﻠﻮ ﻓﺮ ﻓﺎ‬ ‫و ذ‬ ‫ض ذا‬ ‫ض و‬ ‫رض دوٰ ام‬ ‫ض‬ ‫ض و‬ ‫ا‬

‫ﻟﺬ ﺗﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺠﻤﻴﻊ ﻻﻗﻮ ﻻﻓﻌﺎ ﻻﺣﻮ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻻﻣﻜﻨﺔ ﻻ ﻗﺎ ﻟﻘﺮ ﻧﺎ ﻇﺎﻫﺮ ﻓﻲ ﻛﻠﻬﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ت و ا‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ال‬ ‫ٰ ل و ا‬ ‫ٰ ال و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻌﺮ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻮﺟﻪ ﻣﻦ ﻟﻮﺟﻮ ﺣﻴﺚ ﻣﻦ ﻟﺤﻴﻮ ﻟﻴﺲ ﻳﺤﻴﻂ ﺑﺠﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻛﺮ ﻟﻚ ﻟﻮﺟﻪ‬
‫ا‬ ‫ذ‬ ‫و‬ ‫ذ‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ث‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ي و‬ ‫ﻟﻤﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻟﻌﺮ ﻳﻀﺎ ﻣﺸﻴﺐ ﻏﻴﺮ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻀﻄﺮ ﺧﺎﻓﻖ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻓﺎ ﺛﺒﺖ ﻗﺪ ﻣﻨﻪ ﺧﺮ‬
‫زال ا‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ً‬ ‫ض ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺘﻔﺖ ﺻﺎﺣﺒﻪ ﺣﻔﻈﻪ ﻣﺮ ﻏﻔﻞ ﻋﻨﻪ ﻓﺎﺗﻪ ﺧﺮ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﻻﻳﻜﺎ ﻳﺸﺘﺒﻬﺎ ﻫﺬ ﻟﺪ ﻋﻲ ﻟﻲ ﻟﺤﻖ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا و ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ٰ دان‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫ان ا‬

‫ر‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺒﻮ ﻻﻣﺎﻣﺔ ﻫﻮ ﻟﻤﻌﺼﻮ ﻟﻤﻄﻬﺮ ﻟﻤﻌﺼﻮ ﻟﻤﻄﻬﺮ ﻣﻦ ﻻ ﻋﺮ ﻓﻴﻪ ﻓﻠﻮ ﻛﺎ ﻓﻴﻪ ﻋﺮ ﺻﺪ‬
‫ض و‬ ‫ٰ ن‬ ‫ض‬ ‫م ا‬ ‫و ا‬ ‫م ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ة و ا‬

‫ﻣﻨﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻣﻌﺼﻮﻣﺎ ﻟﺪ ﻋﻲ ﻟﻲ ﺧﻼﻓﻪ ﺑﺎﻟﺘﻨﺒﻲ ﻟﺘﻮﻟﻲ ﻛﺎﻓﺮ ﻓﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﺤﺮ ﻋﻦ ﻟﺨﻴﺮ ﻓﻠﻮ‬
‫ا‬ ‫وم‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ً و ا‬ ‫ٰ ه‬

‫ﺻﺪ ﻋﻨﻪ ﺧﻴﺮ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺿﺪ ﻟﻤﻌﺼﻮ ﻓﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻟﻜﺎ ﺑﻘﺪ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺎﺑﻌﺎ ﻟﻠﺤﻖ ﻫﻠﻪ ﻓﺎﻻﻣﺮ ﻓﻴﻬﻤﺎ‬
‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ً‬ ‫ر‬ ‫ٰ ن‬ ‫و‬ ‫م و‬ ‫ا‬ ‫ر‬

‫ر‬ ‫ﺿﺢ ﻣﻦ ﻧﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻫﻤﺎ ﺑﻤﻨﺰﻟﺔ ﻟﻴﻘﻴﻨﻴﻦ ﻟﺒﻴﻨﻴﻦ ﻟﻮ ﺿﺤﻴﻦ ﻣﺤﺎ ﻳﺸﺘﺒﻬﺎ ﻓﺎ ﺷﺘﺒﻪ ﻟﻨﻮ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫ٰ ل‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫او‬

‫ﻟﺤﻲ ﺑﺎﻟﻤﻴﺖ ﻟﻈﻞ ﺑﺎﻟﺤﺮ ﺷﺘﺒﻪ ﻣﺮﻫﻤﺎ ﻟﻠﻬﻢ ﻻ ﻳﻜﻮ ﻟﻨﺎﻇﺮ‬

‫ا‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫ﺑﺎﻟﻈﻠﻤﺔ ﻟﺴﻤﺎ ﺑﺎﻻ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ور‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫رض‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻫﻮ‬ ‫ﺷﺮﻳﻚ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻣﻦ ﺳﻨﺨﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎ ﻳﺸﺘﺒﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻻﻣﺮ ﻓﻲ ﻵﺧﺮ ﻻ ﻓﻲ ﻻ‬
‫و‬ ‫ول‬ ‫ا‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻏﺮ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ض‬ ‫ٰ‬

‫ﻟﻌﺮ ﻟﺬ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻪ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻣﻦ ﻟﺨﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻟﺘﻄﺎﺧﻬﻤﺎ ﻓﺎ ﻟﻠﻪ ﺧﻠﻖ ﻟﻜﻞ ﺣﺪ ﻓﻄﺮ ﻟﻬﻴﺔ‬
‫ا‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫رج‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫ا‬

‫ف‬ ‫ﻫﻠﺔ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻳﻨﻈﺮ ﺑﻔﻄﺮﺗﻪ ﻻ ﻟﻴﺔ ﻳﻌﺮ‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﻘﺘﻀﻲ ﻣﺸﻴﺘﻪ ﻓﻄﺮ ﻣﻌﻮﺟﺔ ﺑﺴﻮ ﺧﺘﻴﺎ ﻓﻔﻲ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اول‬ ‫ٰ ره‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ة‬ ‫و‬

‫ﻟﺤﻖ ﺛﻢ ﻳﻠﺘﻔﺖ ﻟﻲ ﻏﺮ ﺿﻪ ﻣﺮ ﺿﻪ ﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﺣﺠﺎ ﺑﻴﻨﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﻮ ﻗﻊ ﻓﻴﺸﺘﺒﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻻﻣﺮ ﺑﺬﻟﻚ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﺜﺒﺖ ﻟﺤﺠﺔ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻗﺎ ﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺟﺤﺪ ﺑﻬﺎ ﺳﺘﻴﻘﻨﺘﻬﺎ ﻧﻔﺴﻬﻢ ﻳﻌﺮﻓﻮ ﻧﻌﻤﺔ ﻟﻠﻪ ﺛﻢ‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﻨﻜﺮ ﻧﻬﺎ ﻓﻠﻤﺎ ﺟﺎ ﻫﻢ ﻣﺎ ﻋﺮﻓﻮ ﻛﻔﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﻟﻮﺿﻊ ﻻﻟﻬﻲ ﻓﻲ ﺧﻠﻖ ﻟﺨﻠﻖ ﻟﺰ ﻛﻞ ﺷﺊ ﺛﺮ ﻋﻈﻢ‬
‫ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ام‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫وا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ء‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻻﻫﻞ ﻟﺤﻖ ﻋﻠﻲ ﺣﻘﻬﻢ ﻻﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻋﻠﻲ ﺑﺎﻃﻠﻬﻢ ﻫﺬ ﻫﻮ ﺗﺴﺪﻳﺪ ﻟﻠﻪ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ‬
‫ه‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ﺷﻬﺎ ﺗﻪ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﻓﺮﻳﻖ ﺑﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﻠﻪ ﻓﻤﻦ ﻣﺸﻲ ﺑﻬﺬ ﻟﻤﺼﺒﺎ ﺻﻞ ﻟﻲ ﻟﻔﻼ ﻫﺘﺪ ﻟﻲ ﻟﺤﻖ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ح‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ح‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ د‬

‫و‬ ‫ﻗﻊ ﻓﻲ ﺷﺒﻬﺎ ﻻﺗﺮﻓﻊ‬ ‫ﺑﺎﻻﺳﺘﻴﻀﺎ ﻣﻦ ﺑﺘﻐﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻚ ﻓﻘﺪ ﺿﻞ ﻏﻮ ﻫﻠﻚ ﺗﺮ‬
‫ت‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫دي‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ح‬

‫ﺣﺘﻤﺎﻻ ﻻﺗﺪﻓﻊ ﻟﻌﻤﺮ ﻻﻳﺴﻜﻦ ﻋﻠﻲ ﺿﺎ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﻻ ﺣﺪ ﺟﻠﻴﻦ ﺟﻞ ﻗﺪ ﻛﺸﻒ ﻟﻪ ﻋﻦ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ع‬ ‫او‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ا‬

‫س‬ ‫ﻻﻣﻮ ﻓﻌﺎﻳﻨﻬﺎ ﺑﻌﻴﻨﻪ ﺻﻞ ﻟﻲ ﺣﺎ ﻟﻮ ﻗﻊ ﺟﻞ ﻣﻐﺮ ﺟﺎﻫﻞ ﻟﻢﻳﻌﺮ ﺿﺎ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﻃﺒﺎﺋﻊ ﻟﻨﺎ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ع ا‬ ‫ف او‬ ‫ٰ‬ ‫ور‬ ‫و ر‬ ‫ٰا‬ ‫ٰ ق ا‬ ‫ا‬ ‫و و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫م‬ ‫ﺣﻴﻠﻬﻢ ﻣﻜﺮﻫﻢ ﺿﺎﻋﻬﻢ ﻏﺮ ﺿﻬﻢ ﻣﺎ ﻣﻦ ﺗﺒﺼﺮ ﻋﺮ ﻣﻦ ﻟﻚ ﺷﻴﺌﺎ ﻟﻢﻳﺼﻞ ﻟﻲ ﻣﻘﺎ‬

‫ا‬ ‫و‬ ‫ذ‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ٰا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و او‬ ‫و‬ ‫و‬

‫ﻟﻨﺎ ﺣﺘﻲ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﻗﺒﻞ‬ ‫ء‬ ‫ﻟﻜﺸﻒ ﻻﻳﻜﺎ ﻳﺴﺘﻴﻘﻦ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻣﻮ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﺑﻞ ﻻﻳﻜﺎ ﻳﻈﻦ ﻟﻌﻤﺮ‬
‫ا‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ٰ د‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ٰ د‬ ‫ا‬
‫و‬ ‫ﻟﻤﻠﻞ ﻟﻤﺬ ﻫﺐ ﺳﻴﺮ ﻟﻨﺎ‬
‫س‬ ‫ا‬ ‫ﻻﻫﻮ ﻟﺸﺒﻬﺎ‬
‫ة‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺎ ﻫﺬ ﻟﻘﺪ ﻛﺎﻧﻮ ﻓﻲ ﻏﻔﻠﺔ ﻣﻦ ﻵ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ اء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫رٰ اء‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ز‬

‫ﺣﺎﻻﺗﻬﻢ ﻗﺪ ﻛﺎﻧﻮ ﻳﻤﺸﻮ ﺑﺼﺮ ﻓﻄﺮﺗﻬﻢ ﻋﺮﻓﻮ ﺑﻌﺾ ﻻﺧﺘﻼ ﻓﻬﻮ ﻻﺧﺘﻼﻓﺎ ﻻﺳﻼﻣﻴﺔ ﻧﻲ‬
‫و ا‬ ‫ت ا‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و ان‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬

‫ﻫﻢ ﺷﺒﻬﺎﺗﻬﻢ ﻟﻨﺎ ﻗﺪ ﺗﺮﻗﻮ ﻓﻲ‬

‫ا‬ ‫ﺟﺎﺋﺘﻬﻢ ﻛﺘﺐ ﻻ ﻟﺠﺪﻳﺪ ﻻﻗﺎﻟﻴﻢ ﻟﺒﻌﻴﺪ ﺳﻔﺮ ﻫﻢ‬
‫س‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و ۤارٰ اؤ‬ ‫ٰ اؤ‬ ‫ة و‬ ‫ا‬ ‫ة و ا‬ ‫رض ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬

‫ﺷﻴﺎ ﺟﺮﺑﻮ ﺷﻴﺎ ﺷﺘﺒﻜﺖ ﻵ‬

‫رٰ اء و‬ ‫ا‬ ‫ﺷﻴﻄﻨﺘﻬﻢ ﻧﻜﺮ ﺋﻬﻢ ﻋﻠﻮﻣﻬﻢ ﺣﻴﻠﻬﻢ ﻣﻜﺎﺋﺪﻫﻢ‬
‫ٰ ء و ا‬ ‫ا ا‬ ‫ٰ ء و‬ ‫و رأوا ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫َ‬ ‫و‬
‫َ‬

‫اذا‬ ‫ﺷﺠﻨﺖ ﻻﻫﻮ ﺗﺮ ﻛﻤﺖ ﻟﻔﺘﻦ ﺟﺘﻤﻌﺖ ﻟﻤﺤﻦ ﺗﺮ ﻛﻤﺖ ﻟﻈﻠﻤﺎ ﻣﻦ ﺗﻮ ﻟﺸﺒﻬﺎ ﺑﺤﻴﺚ‬
‫ت‬ ‫ا‬ ‫ارد‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ اء‬ ‫ا‬

‫ب‬ ‫ﺗﻔﻄﻦ ﻋﻠﻤﺎ ﻧﺎ ﻻﺻﻮﻟﻴﻮ ﺑﻬﺬ ﻟﺪ ﻫﻲ ﻻ ﻋﻨﻮ ﺑﺎ‬

‫ان‬ ‫ا‬ ‫ذ‬‫ﺧﺮ ﻻﻧﺴﺎ ﻳﺪ ﻟﻢﻳﻜﺪ ﻳﺮ ﻫﺎ ﻟﻌﻤﺮ‬
‫وٰ ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ؤ‬ ‫اذا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ٰا‬ ‫ه‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ا‬

‫ﻟﻈﻦ ﻣﺴﺪ ﻣﺴﻜﺮ ﺑﺤﻴﺚ ﻻﻳﻨﻔﺘﺢ ﺑﺪ ﻻ ﻧﺠﺎ ﻻﺣﺪ ﻣﻦ ﻫﺬ ﻟﺪ ﻫﻲ ﻻﻳﻤﻜﻦ ﻟﻮﺻﻮ ﻟﻲ ﻣﺮ‬
‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫وٰ ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ٰ ة‬ ‫و‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫ود‬ ‫ا‬

‫ل‬ ‫ﻟﺤﻖ ﻟﻴﻮ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻻﺷﻴﺎ ﻻ ﺑﺎﺣﺪ ﺣﺒﻠﻴﻦ ﻻﻃﻮ ﻻﻣﺘﻦ ﻫﻮ ﻟﻜﺸﻒ ﻟﻤﺸﺎﻫﺪ ﻟﻴﺲ ﻟﻚ ﻣﻨﺎ‬
‫ذ‬ ‫ة و‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء ا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ي‬ ‫ﻣﺎ ﻻﻗﺼﺮ ﻻ ﻓﻊ ﻓﻬﻮ ﻟﻴﻞ ﻟﺘﻘﺮﻳﺮ ﻟﺬ‬

‫ا‬ ‫ﻛﻞ ﻧﺎﺋﻞ ﻃﻌﻤﺔ ﻛﻞ ﺳﺎﺋﻞ ﻳﻦ ﻟﺜﺮﻳﺎ ﻣﻦ ﻳﺪ ﻟﻤﺘﻨﺎ‬
‫ا‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ول ‪ ،‬و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫‪ ،‬و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫م‬ ‫ﻫﻮ ﺑﺼﺮ ﻛﻞ ﺿﺮﻳﺮ ﻣﻨﺎ ﻛﻞ ﺿﺎ ﻋﺼﺎ ﻛﻞ ﻋﺮ ﻟﻴﻞ ﻛﻞ ﺳﺎﻟﻚ ﻟﻌﻤﺮ ﻣﻦ ﻟﻢﻳﺘﻤﺴﻚ ﻟﻴﻮ‬
‫ا‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ج و د‬ ‫ا‬ ‫ٰ ل و‬ ‫ر‬ ‫و‬

‫ﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﺑﻬﺬ ﻟﺒﺮﻫﺎ ﻻﻳﺼﻞ ﻟﻲ ﺣﺪ ﻻﻳﻘﺎ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻣﻮ ﻻﺳﻼ ﻻﻳﻤﺎ ﻻﻳﺪ ﻟﻚ ﻻ‬

‫ا‬ ‫رك ذ‬ ‫ٰ ن و‬ ‫م و ا‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا ا‬ ‫ه‬ ‫ٰ‬ ‫و‬

‫ﻟﻔﻄﻦ ﻟﻴﻘﻈﺎ ﻓﺨﺬ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻌﺎ ﻋﻠﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻫﺬ ﻫﺬ ﻟﺒﻴﺎ ﺷﻜﺮ ﻟﻠﻪ ﻟﻤﻨﺎ ﻛﻦ ﺛﻠﺞ ﻟﻔﺆ ﺑﺎ ﻟﻘﻠﺐ‬
‫رد ا‬ ‫ٰ اد‬ ‫ا‬ ‫ن و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن و ا‬ ‫ا ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ش‬ ‫ﻟﺨﺪ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﺣﻖ ﻓﺎﻧﻪ ﺷﻘﻴﻖ ﻟﻌﻴﺎ ﻟﻴﺲ ﻓﻮﻗﻪ ﺑﺮﻫﺎ ﺳﺘﻌﻤﻠﻪ ﻣﻦ ﻟﺘﻮﺣﻴﺪ ﻓﻤﺎ ﻧﻪ ﻟﻲ‬
‫ارش ا‬ ‫ا‬ ‫دو‬ ‫ا‬ ‫ن و ا‬ ‫ن و‬ ‫ا‬

‫ف‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻌﺮ‬ ‫ﻓﻤﺎ ﻓﻮﻗﻪ ﺑﻞ ﻗﻮ ﻫﺬ ﻟﺒﺮﻫﺎ ﻟﻴﺲ ﻳﺨﺘﺺ ﺑﻬﺬ ﻟﺰﻣﺎ ﻧﻤﺎ ﻫﻮ ﺟﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ‬
‫و‬ ‫اوان‬ ‫ٰ ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ل‬ ‫ا‬

‫ﺣﻘﻴﺔ ﺟﻤﻴﻊ ﻻﻧﺒﻴﺎ ﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ ﺻﻴﺎﺋﻬﻢ ﻟﻤﻜﺮﻣﻴﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻳﻨﻬﻢ ﻟﻤﺒﻴﻦ ﺑﻞ ﻛﻞ ﺣﻖ ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬

‫اط‬ ‫ﻣﻮ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻛﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﺎﻫﻞ ﺳﻔﻴﻪ ﻋﺎﻗﻞ ﻓﺎﻧﻪ ﻟﻤﻴﺰ ﻟﻘﻮﻳﻢ ﻟﻌﺮ ﻟﻮﺛﻘﻲ ﻟﺼﺮ‬
‫و ا‬ ‫وة ا‬ ‫و ا‬ ‫ان ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬

‫ان‬ ‫ﻟﻤﺴﺘﻘﻴﻢ ﻓﺨﺬ ﻣﺎ ﺗﻴﺘﻚ ﻛﻦ ﻣﻦ ﻟﺸﺎﻛﺮﻳﻦ ﻗﻞ ﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ ﻟﺬ ﻫﺪ ﻧﺎ ﻟﻬﺬ ﻣﺎﻛﻨﺎ ﻟﻨﻬﺘﺪ ﻟﻮﻻ‬
‫ي‬ ‫ٰ‬ ‫ٰا و‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻫﺪ ﻧﺎ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻢ ﻟﺤﻖ ﻫﻮ ﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻫﻮ ﻋﺪ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻛﻞ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺣﻖ ﻓﻬﻮ ﻣﻦ ﷲ‬

‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن و‬ ‫وه ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ان ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻟﻲ ﻟﻠﻪ ﻛﻞ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﻓﻬﻮ ﻣﻦ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﻲ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺻﻞ ﻟﻨﻮ ﻟﺨﻴﺮ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻫﻞ ﻻﺗﺴﺎ ﻻﺗﺤﺎ ﻟﺘﺸﺎﻛﻞ ﻟﺘﺸﺎﺑﻪ ﻓﻲ ﻻﻣﻮ ﻻﺣﻜﺎ ﻟﺴﻨﺔ‬

‫م و ا‬ ‫ﻟﻜﻤﺎ ﻟﺜﺒﺎ ﻟﺪ‬
‫ر و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ د و ا‬ ‫ٰ ق و ا‬ ‫ا‬ ‫وٰ ام و ا‬ ‫ت و ا‬ ‫ٰ ل و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻌﺪ ﻟﺼﺪ ﻏﻴﺮ ﻟﻚ ﻣﻤﺎ ﻳﺪﺧﻞ ﺑﺎ ﻟﺨﻴﺮ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﺻﻞ ﺿﺪ ﻟﻚ ﻫﻞ ﻟﻬﺎ ﻓﻤﺎ ﻣﻦ ﻟﻠﻪ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ٰ اد ذ‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫و ا‬ ‫ب ا‬ ‫ذ‬ ‫ق و‬ ‫ل و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻲ ﷲ ﻳﻐﻠﺐ ﻓﻴﻪ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻣﻦ ﻟﻠﻪ ﻟﻲ ﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﻟﺼﻔﺎ ﻣﺎ ﻣﻦ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﻲ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻳﻐﻠﺐ ﻓﻴﻪ ﻣﺎ‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫ن و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ت و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬

‫ﻫﻮ ﻣﻦ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﻲ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻟﺒﺘﺔ ﻓﺎ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺧﻠﻖ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻣﻦ ﻧﻮ ﻇﻠﻤﺔ ﺟﻮ ﻣﺎﻫﻴﺔ‬

‫د و‬ ‫و و‬ ‫ر و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن ا‬ ‫ن ا‬ ‫ا‬ ‫ن و ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﺟﻬﺔ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺔ ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ ﻓﺎﻟﻨﻮ ﻟﻮﺟﻮ ﺟﻬﺔ ﻟﺮ ﻳﻜﻮ ﻟﻲ ﺑﺼﻔﺎ ﻟﻠﻪ ﻣﺎ ﻣﻦ ﻟﻠﻪ‬
‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ت ا‬ ‫ن او‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫د و‬ ‫ر و ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫و‬

‫ن‬ ‫ﻟﻲ ﻟﻠﻪ ﻻﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﻴﺘﻪ ﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻣﺠﻤﻊ ﺻﻔﺎﺗﻪ ﻇﻬﻮ ﺗﻪ ﻟﻈﻠﻤﺔ ﻟﻤﺎﻫﻴﺔ ﺟﻬﺔ ﻟﻨﻔﺲ ﺗﻜﻮ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫را‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻲ ﺑﺼﻔﺎ ﻟﺸﻴﻄﺎ ﻣﺎ ﻣﻨﻪ ﻟﻴﻪ ﻻﻧﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺧﻼ ﺻﻔﺎ ﻟﻠﻪ ﻇﻬﻮ ﺗﻪ ﻓﻤﻦ ﻛﺎ ﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫را‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ف‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫او‬

‫ﻟﻨﻮ ﻫﻮ ﻫﻞ ﻟﻨﻮ ﻫﻞ ﺻﻔﺎﺗﻪ ﺗﻈﻬﺮ ﻣﻨﻪ ﻣﻦ ﻛﺎ ﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻈﻠﻤﺔ ﻫﻮ ﻫﻞ ﺻﻔﺎﺗﻬﺎ ﺗﻈﻬﺮ‬
‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ر و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ر‬ ‫ﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺼﻔﺮ ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻪ ﺛﺎ ﻟﺼﻔﺮ ﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺒﻠﻐﻢ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺛﺎ‬
‫ۤا‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻟﺒﺘﺔ ﻻﺗﺮ‬
‫ا‬ ‫اء و ا‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬ ‫اء‬ ‫ا‬ ‫ي ان ا‬ ‫‪ ،‬ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﺘﻄﺒﻊ ﻟﺒﻠﻐﻢ ﻣﻦ ﻟﺼﻔﺮ ﻳﻴﻦ ﻓﻲ ﺟﻬﺔ ﻻﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻟﺒﻠﻐﻢ ﻟﺒﺘﺔ ﻓﺎ ﻟﻄﺒﻴﻌﻲ ﻻﻳﺘﺨﻠﻒ ﻋﻠﻲ ﻓﺮ‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ض‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ﻳﺘﻄﺒﻊ‬ ‫ﻣﻜﺎ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻟﺒﺘﺔ ﻋﻠﻲ ﻓﺮ‬

‫ض ان‬ ‫ﻟﺒﻠﻐﻢ ﻻ ﺛﺎ ﻻﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﺗﻠﻚ ﻵﺛﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن و‬ ‫ۤان و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ره و‬ ‫ۤا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﺼﻔﺮ ﻣﻦ ﻟﺒﻠﻐﻤﻴﻦ ) ﻟﺒﻠﻐﻤﻴﻴﻦ ( ﻓﻲ ﺟﻬﺔ ﻻﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﺔ ﺛﺎ ﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬ ‫ۤا‬ ‫ادا‬ ‫ر‬ ‫ظ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اء‬ ‫ا‬

‫ﻟﺘﺤﻔﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﻧﻚ ﻋﺎ‬ ‫ٰ ري‬ ‫ﺛﻮ ﻟﺮﻳﺎ ﻳﺸﻒ ﻋﻤﺎ ﺗﺤﺘﻪ‬ ‫و ان ا‬ ‫ٰ‬ ‫ء‬ ‫ب ا‬

‫ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻦ ﻫﻞ‬ ‫ا‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺪ ﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻋﻠﻲ ﻟﺘﺸﺒﻪ ﺑﺎﻫﻞ ﻟﺤﻖ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻮ ﻫﻢ ﺑﺪ ﺑﺪ ﻻ ﺑﺪ‬
‫ان‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫ًا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬

‫ي‬ ‫ﻳﺘﺒﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻫﻞ ﻟﺤﻖ ﺻﻔﺎ ﻟﺤﻖ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺻﻔﺎ ﻟﺤﻖ ﻓﻬﻮ ﻟﺬ‬
‫ا‬ ‫ت ا‬ ‫ﻟﺒﺎﻃﻞ ﺻﻔﺎ ﻟﺒﻄﻼ‬ ‫ادٰ ام‬ ‫و‬ ‫ت ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن و ان‬ ‫ت ا‬ ‫ا‬
‫ت‬ ‫ﻳﻨﺠﻮ ﻟﻤﻘﺘﺪ ﺑﻪ ﻓﻲ ﺻﻔﺎﺗﻪ ﻻ ﻏﺮ ﺑﻌﺪ ﻟﻚ ﻧﺎ ﻻﻧﺮﻳﺪ ﻣﻦ ﻣﻘﺘﺪ ﻟﺤﻖ ﻻ ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻪ ﺻﻔﺎ‬
‫ان‬ ‫ا‬ ‫ي ا‬
‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫ذ‬ ‫ض‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ا‬

‫ﻳﻬﺘﺪ ﺑﻬﺎ ﻻﻧﺴﺎ ﻳﻘﺘﺪ ﺑﻪ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﺎﻧﻲ ﻣﺘﻲ ﻳﻤﻜﻦ ﻫﻞ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻳﺼﻠﺤﻮ ﺟﻤﻴﻊ ﻇﺎﻫﺮﻫﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ٰ ن‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ي‬

‫ﻻﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺛﺎ ﻟﺒﻄﻼ ﻛﺬ ﺗﻠﻚ ﻵﺛﺎ ﻻﺧﺮ ﻟﺘﻲ ﺗﻄﺒﻊ ﺗﻜﻠﻒ ﻧﻲ ﻣﺜﻞ ﻟﻚ ﻣﺜﺎﻻ ﻓﻲ ﻣﺘﻨﺒﻲ‬
‫ً‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ن و‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬

‫ﻳﺘﻨﺒﻲ ﻣﺜﻼ ﻓﻠﻤﺎ ﻛﺎ ﺑﺎﻃﻼ ﺟﺐ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺛﺎ ﻟﺒﻄﻼ ﻫﻮ ﻗﻮﻟﻨﺎ ﻳﺠﺐ ﻳﺒﻄﻞ ﻟﻠﻪ ﻣﺮ ﻳﻈﻬﺮ‬
‫ه و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ن و‬ ‫ر ا‬ ‫ۤا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ٰ ن‬ ‫ً‬

‫ﺧﺎﻓﻲ ﺳﺮ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﻓﺘﺸﺖ ﻋﻨﻪ ﺟﺪﺗﻪ ﻟﻐﻴﺔ ﻣﺜﻼ ﻓﻴﻜﻔﻲ ﻓﻲ ﺑﻄﻼﻧﻪ ﺛﻢ ﻳﺘﺮﻛﻪ ﻟﻠﻪ ﺷﺄﻧﻪ ﻓﻠﻌﻠﻪ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اذا‬ ‫‪،‬‬ ‫ه‬

‫ان‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ ﺧﻮ ﻋﺎ ﻓﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻐﻴﺔ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﺑﺎﻧﻪ ﻟﺪ ﺣﻴﺾ ﻣﺜﻼ ﻛﻔﻲ ﺑﻪ‬
‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ٰ دٰ ات‬ ‫ارق‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﺬ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻗﺒﻞ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣﺒﺘﻠﻴﺎ ﺑﻤﻌﺎ ﻗﺒﻴﺤﺔ ﻛﺒﺎﺋﺮ ﻣﻮﺑﻘﺔ ﻛﺎ ﺑﻪ ﺑﻨﺔ ﻣﺜﻼ ﻛﺎ ﻣﻠﻮﻃﺎ‬
‫ٰ ن‬ ‫ً او‬ ‫ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ٍ‬
‫ص‬ ‫ٰ‬ ‫ً‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻟﻢﺗﻜﻦ ﻓﻠﻌﻞ ﺑﻪ ﺧﻼ ﻗﻴﻘﺔ ﻣﻨﻜﺮ‬

‫ة‬ ‫ﻛﻔﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺒﺎ ﻓﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﺬ ﻓﻠﻌﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻫﺎ ﻣﻨﻔﺮ‬
‫د‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ٰ ت‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ً‬ ‫و‬

‫ﻟﻢﺗﻜﻦ ﻓﻠﻌﻠﻪ ﻳﻌﺮ ﻣﻨﻪ ﻳﺜﺎ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻫﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﻟﺤﻖ ﻫﻠﻪ ﻟﻢﻳﻜﻦ‬
‫و ان‬ ‫و ا‬ ‫ﻓﻈﺎﻇﺔ ﻓﺤﺶ ﺑﺬ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫اء و ان‬ ‫و‬ ‫و‬

‫ك‬ ‫ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺮ ﻓﻴﻪ ﺣﺐ ﻟﺪﻧﻴﺎ ﻳﺜﺎ ﻫﺎ ﻗﻠﺔ ﻻﻋﺘﻨﺎ ﺑﺎﻟﺪﻳﻦ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺠﺪ ﻋﻴﺎ ﻟﻲ ﻟﺸﺮ‬
‫ا‬ ‫ً ا‬ ‫ه دا‬ ‫و ان‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ي‬

‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺠﺪ ﻣﻨﻜﺮ ﻟﺒﻌﺾ ﻻﻧﺒﻴﺎ‬

‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ﺻﻔﺎ ﺑﻪ ﺑﻐﻴﺮ ﺻﻔﺘﻪ ﻟﺘﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﺎ ﻟﻌﻘﻼ‬
‫ًا‬ ‫ه‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ٰ ع‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫وا‬ ‫او‬

‫ﻓﻠﻌﻠﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬
‫ذاك‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺠﺪ ﻳﺪﻋﻮ ﻟﻲ ﻻﻳﺔ ﺑﻌﺾ ﻟﻜﻔﺮ ﻳﻤﺪﺣﻬﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻛﺘﺒﻬﻢ‬‫و‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ان‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻳﻌﺮ ﻣﻨﻪ ﻟﻤﻜﺮ ﻟﺤﻴﻠﺔ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﺬ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺮ ﻧﺰ ﺧﺮ ﺳﻔﻪ ﺧﻔﺔ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ‬
‫ل ذ‬ ‫و ا‬ ‫و‬ ‫ق و‬ ‫ق و‬ ‫اه ذا‬ ‫ا‬ ‫و ان‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ف‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺑﻪ ﻟﻚ ﻓﻠﻌﻠﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺆﺗﻤﺮ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺠﺪ ﺳﻬﻮ ﻛﺜﻴﺮ ﺧﻄﺎ ﻏﻔﻠﺔ ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫ذ‬ ‫ة و ان‬ ‫ء و‬ ‫و‬ ‫ه ذا‬ ‫ان‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﺬﻟﻚ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﺗﺠﺪ ﺟﻤﻠﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ه‬ ‫ﻳﺄﻣﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻪ ﻋﻤﺎ ﻳﻨﻬﻲ ﻣﻌﺘﺬ ﺑﺎﻋﺬ ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺟﻬﺔ‬ ‫و ان‬ ‫ار‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﺬ ﻓﻠﻌﻠﻪ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺳﻴﺮ ﻻﻧﺒﻴﺎ ﺳﻨﺘﻬﻢ ﻟﻪ ﺷﺮ ﺑﻄﺮ ﻓﺨﺮ ﻋﺠﺐ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻨﻜﺮ‬
‫ا‬ ‫و ان‬ ‫او‬ ‫او‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء و‬ ‫ة ا‬

‫ﻗﺎ ﻣﺘﺎﻧﺔ ﻧﺔ ﺣﻠﻢ ﻋﻠﻢ ﻛﺮ ﻓﻜﺮ ﻧﺒﺎﻫﺔ ﻧﺰ ﻫﺔ ﺣﻜﻤﺔ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬

‫‪،‬‬ ‫ل ذ‬ ‫و ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫او ذ‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫و رزا‬ ‫ر و‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻟﻜﺎﻓﺮ ﻟﻔﺎﺳﻖ ﻟﻔﺎﺟﺮ ﻻﻳﺨﻠﻮ ﻣﻦ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻟﻚ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ ﻻﻳﻘﺪ ﻋﻠﻲ ﺣﻔﻆ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﻦ ﻧﻔﺎ‬
‫ق‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻣﻜﺮ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻟﺠﻬﺎ ﻣﻦ ﺻﻠﺢ ﺟﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻪ ﻫﻮ ﻟﺼﺎﻟﺢ ﻟﺒﺎﻃﻦ ﻻﻳﻤﻜﻦ ﻳﺘﻢ ﺻﻮ ﺑﺪ ﻋﻠﻲ‬
‫ن‬ ‫رة‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ ت و‬ ‫ا‬

‫ٰ ل و‬‫ﺣﻴﻮ ﻣﻦ ﻟﺤﻴﻮ ﻧﺎ ﻓﺎ ﻻﻋﻤﺎ‬ ‫ن ا‬ ‫ﻻﻧﺴﺎ ﺑﻞ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬

‫ت‬ ‫ﺻﻔﺔ ﺻﻮ ﻻﻧﺴﺎ ﻻﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ان‬ ‫روح‬ ‫ٰ ن‬ ‫روح ا‬ ‫ٰ ن و‬ ‫رة ا‬

‫ﺗﻈﻬﺮ ﻓﻲ ﺻﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻬﺎ ﺑﺬﻟﻚ ﺟﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻟﻌﺰﻳﺰ‬

‫ا‬ ‫ي‬ ‫ﻟﻤﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻬﺎ ﻻ‬ ‫ﻟﺼﻮ ﺟﻮ ﻟﻼ‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫رواح‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫روٰ اح ا‬ ‫ٰ اذب‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ﻟﻌﻠﻴﻢ ﻟﻤﺘﻨﺒﻲ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺄﺷﺪ ﻟﻜﻔﺮ ﻓﺎﺳﻖ ﻓﺎﺟﺮ ﺳﺎﻗﻂ ﻣﻨﻔﺼﻞ ﻋﻦ ﻟﻤﺒﺪ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻟﺮ ﺑﻬﻴﻤﺔ ﻣﻦ‬
‫وح‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﺣﻮ‬
‫ٰ ال‬ ‫ﻟﺒﻬﺎﺋﻢ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺔ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻻﻳﻈﻬﺮ ﺣﻪ ﻻ ﻓﻲ ﺑﺪ ﻋﻤﺎ ﻗﻮ ﺻﻔﺎ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ال‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ل‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫رو‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻬﺎ ﻟﺒﺘﺔ ﻓﻔﺮ ﻛﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﺻﺎﻟﺢ ﻟﻌﻤﻞ ﻟﺼﻔﺔ ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ ﻟﺠﻬﺎ ﻓﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﻏﻴﺮ ﻗﻊ ﻏﻴﺮ‬
‫و‬ ‫وٰ ا‬ ‫ض‬ ‫ٰ ت‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن‬ ‫ض‬ ‫ا‬

‫ﻣﻤﻜﻦ ﻗﺪ ﺧﺒﺮ ﻟﻠﻪ ﺑﺬﻟﻚ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻗﺎ ﻗﻞ ﻫﻞ ﻧﺒﺌﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ ﺗﻨﺰ ﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ ﺗﻨﺰ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬
‫ل‬ ‫ل ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ن و‬ ‫ﻓﺎ ﺛﻴﻢ ﻳﻠﻘﻮ ﻟﺴﻤﻊ ﻛﺜﺮﻫﻢ ﻛﺎ ﺑﻮ ﻟﺸﻌﺮ ﻳﺘﺒﻌﻬﻢ ﻟﻐﺎ ﻟﻢﺗﺮ ﻧﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻳﻬﻴﻤﻮ‬
‫وٰ اد‬ ‫ا‬ ‫وون ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ اء‬ ‫ن و ا‬ ‫ٰ ذ‬ ‫و ا‬ ‫ن ا‬ ‫ك ا‬ ‫ا‬

‫ﻻﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻪ ﻋﻴﺐ ﻓﻲ ﺟﻬﺔ ﻣﻦ ﻟﺠﻬﺎ ﻻﻳﻤﻜﻦ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ‬

‫ان‬ ‫ﻧﻬﻢ ﻳﻘﻮﻟﻮ ﻣﺎ ﻻﻳﻔﻌﻠﻮ ﻋﻠﻲ ﻓﺮ‬
‫ت‬ ‫ا‬ ‫ض ان‬ ‫ن و‬ ‫ن‬ ‫ا‬

‫ﻳﺪﻳﻪ ﺧﺎ ﻋﺎ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ ﻻﻳﻨﻜﺸﻒ ﻛﻮﻧﻪ ﺣﻴﻠﺔ ﺷﻌﻮ ﺑﺎﺳﺒﺎ ﻣﻘﺪ ﻟﺴﺎﺋﺮ ﻓﺮ ﻻﻧﺴﺎ ﻟﺒﺘﺔ‬
‫ٰ ن ا‬ ‫اد ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ورة‬ ‫ٰ ب‬ ‫ذة او‬ ‫و‬ ‫ٰ دة‬ ‫رق‬

‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻟﺬ ﺧﺒﺮ ﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻣﺎ ﺟﺌﺘﻢ ﺑﻪ ﻟﺴﺤﺮ ﻟﻠﻪ ﺳﻴﺒﻄﻠﻪ ﻟﻠﻪ ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻋﻤﻞ ﻟﻤﻔﺴﺪﻳﻦ‬
‫ا‬ ‫ان ا‬ ‫ان ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ي ا‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻗﺎ ﻻﻳﻔﻠﺢ ﻟﺴﺎﺣﺮ ﺣﻴﺚ ﺗﻲ ﻟﻤﺎ ﻛﺎ ﻫﺬ ﻻﻳﺎ ﻣﻮ ﻓﻘﺔ ﻟﻠﻌﻘﻞ ﻟﺴﻠﻴﻢ ﺳﺘﺪﻟﻠﻨﺎ ﺑﻬﺎ ﻣﻊ ﻛﻮ ﺿﻊ‬
‫ن و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ٰ ت‬ ‫ه ا‬ ‫ٰ ن‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل و‬

‫و‬ ‫ﺷﺌﺖ ﻓﺮ ﺟﻌﻪ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫ﻟﻜﺘﺎ ﻓﻲ ﺛﺒﺎ ﻋﺠﺎ ﻟﻘﺮ ﻗﺪ ﻛﺮﻧﺎ ﻳﺎ ﻛﺜﻴﺮ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻨﺎ ﻋﻠﻢ ﻟﻴﻘﻴﻦ‬
‫ا‬ ‫و ان‬ ‫ا‬ ‫ة‬ ‫ً‬ ‫ۤا‬ ‫ذ‬ ‫ۤان و‬ ‫ٰ ز ا‬ ‫ٰ ت ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬

‫ﺗﺴﺪﻳﺪ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻋﻈﻢ ﻟﺪﻻﻻ ﻋﻠﻲ ﺣﻘﻴﺔ‬ ‫ت‬ ‫ﻇﻬﺮ ﻟﻤﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﺼﺮ ﺷﻬﺎ ﻟﻠﻪ ﻛﺒﺮ ﻟﺸﻬﺎ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ٰ دات‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫دة‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻟﻨﺎ ﻟﻤﺤﻘﻴﻦ ﻟﻴﺲ ﻟﻚ ﻳﺨﺘﺺ ﺑﺎﻻﻧﺒﻴﺎ ﻻ ﻟﻴﺎ ﺑﻞ ﻳﻌﻢ ﺳﺎﺋﺮ ﻟﻨﻘﺒﺎ ﻟﻨﺠﺒﺎ ﻟﺤﻜﻤﺎ‬
‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ٰ ء‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫ذ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ا‬

‫ن‬ ‫ﻟﻌﺮﻓﺎ ﻟﻌﻠﻤﺎ ﺳﺎﺋﺮ ﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﺪﻋﻮ ﺳﺎﺋﺮ ﻟﺮ ﻳﺎ ﻟﺪﻳﺎﻧﺎ ﺳﺎﺋﺮ ﻣﻮ ﻟﻌﺎﻟﻢ ﻓﺎ‬
‫ٰ‬ ‫ر ا‬ ‫ا‬ ‫ت و‬ ‫ت و ا‬ ‫وٰ ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ن و‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ء و‬ ‫ء و ا‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻮ ﻓﻖ ﻟﻠﻮ ﻗﻊ ﺣﻖ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻤﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻛﻞ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻟﻠﻮ ﻗﻊ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻋﻦ ﻣﺸﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﻟﻜﻞ ﻋﻼﻣﺔ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ٰا‬
‫و‬ ‫ﺛﺎ ﻻ ﻓﻲ ﻏﻴﺮ ﻻﻧﺒﻴﺎ ﻻ ﻟﻴﺎ ﻋﺪ ﺋﻬﻢ ﻳﺮ ﻋﻲ ﺟﻬﺔ ﻟﺮ ﺟﺢ ﻟﻐﺎﻟﺐ ﻟﺨﻠﻄﻬﻢ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺧﻮ‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ء‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫و ۤا‬ ‫ٰ اص‬

‫ﻟﻚ ﻳﻀﺎ ﻻﻳﻨﺎﻓﻲ ﻋﺎ ﻫﻢ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫ٰ ء‬ ‫ﻟﻄﺨﻬﻢ ﻋﺪ ﻛﻮﻧﻬﻢ ﻧﻮ ﻻ ﻇﻠﻤﺔ ﻓﻴﻪ ﺧﺎﻟﺼﻴﻦ ﻋﻦ ﻻﻋﺮ‬
‫اد‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫اض و ذ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر ًا‬ ‫م‬ ‫و‬

‫اذا‬ ‫ﻻﻳﺪﻋﻮ ﻟﻌﺼﻤﺔ ﻧﻌﻢ ﻋﻮ ﻟﻌﺼﻤﺔ ﻓﻴﻜﻮ ﺟﻮ ﻟﻤﺨﺎﻟﻒ ﻓﻴﻬﻢ ﻟﻮ ﻗﻠﻴﻼ ﻣﻀﺮ ﺑﺪﻋﻮ ﻫﻢ ﻣﺎ‬
‫و ا‬ ‫ٰا‬ ‫ًا‬ ‫و‬ ‫د ا‬ ‫ن و‬ ‫ا ا‬ ‫ان اد‬ ‫ن ا‬

‫ﻟﻨﺠﺎﺑﺔ ﻟﻨﻘﺎﺑﺔ ﻓﻔﻲ ﻛﻞ ﺣﺪ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﺟﺎﺗﻬﻢ ﻳﺮ ﻋﻲ‬

‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫در‬ ‫ﻋﻮ ﻟﻌﻠﻢ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻟﻌﺮﻓﺎ‬ ‫وٰ ا‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اد‬

‫ﻟﺮ ﺟﺢ ﻣﺜﻼ ﻋﻲ ﺟﻞ ﻧﻪ ﻧﺤﻮ ﻓﻌﻼﻣﺘﻪ ﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎﻟﻨﺤﻮ ﻧﻮﻋﺎ ﻻﻳﻀﺮ ﺟﻬﻠﻪ ﺑﻤﺴﺌﻠﺔ ﻗﻮ ﻓﺎﻧﻪ ﻟﻴﺲ‬
‫ل‬ ‫او‬ ‫ً و‬ ‫ا‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ً اذا اد‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫ر‬ ‫ﻳﻨﺎﻓﻲ ﻋﻮ ﻣﺎ ﻋﻲ ﻋﻠﻤﺎ ﻻ ﺟﻬﻞ ﻓﻴﻪ ﻓﻴﻜﺬﺑﻪ ﺟﻬﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﻲ ﻣﺴﺌﻠﺔ ﻓﺎﻓﻬﻢ ﺧﺘﺒﺮ ﻛﻞ ﺣﺪ ﺑﺎﺛﺎ‬
‫ۤ‬ ‫وٰ ا‬ ‫و ا‬ ‫د‬ ‫ً‬ ‫اذا اد‬ ‫ٰ اه و ا‬ ‫د‬

‫ﻣﺎ ﻳﺪﻋﻴﻪ ﻓﻼﺗﻜﺬ ﻟﻨﺤﻮ ﺑﻔﺴﻘﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻋﻲ ﻟﻌﺪ ﻟﺔ ﻻﺗﻜﺬ ﻟﻤﺪﻋﻲ ﻟﻠﻌﺪ ﻟﺔ ﺑﺠﻬﻠﻪ ﺑﻌﻠﻢ ﻟﻨﺤﻮ ﻓﺎﻧﻪ‬
‫ا‬ ‫ٰا‬ ‫ب ا‬ ‫و‬ ‫ٰا‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫ي‬ ‫ب ا‬ ‫ٰ‬

‫ﻣﺎ ﻋﻲ ﻟﻨﺤﻮ ﻛﺬﻟﻚ ﻻﺗﻜﺬ ﻟﻌﺎ ﺑﺠﻬﻠﻪ ﺑﺎﻟﻨﺠﻮ ﻻﺗﻜﺬ ﻟﻤﻨﺠﻢ ﺑﺠﻬﻠﻪ ﺑﺎﻟﻔﻘﻪ ﻫﻜﺬ ﻣﺎ‬
‫ا و ا‬ ‫و‬ ‫ب ا‬ ‫م و‬ ‫ٰ رف‬ ‫ب ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ اد‬

‫و‬ ‫ﻣﺪﻋﻲ ﻟﻨﺠﺎﺑﺔ ﻓﺎﺧﺘﺒﺮ ﺑﺎﻟﻌﻠﻢ ﻟﻌﻤﻞ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻻﺷﻴﺎ ﻟﻌﺪ ﻟﺔ ﻟﺘﻘﻮ ﻟﺰﻫﺪ ﻟﻔﻜﺮ‬
‫و ا‬ ‫ي و ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء و ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ه‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬

‫ﻟﺬﻛﺮ ﻟﻌﻠﻢ ﻟﺤﻠﻢ ﻟﻨﺒﺎﻫﺔ ﻟﻨﺰ ﻫﺔ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻋﻠﻤﻪ ﺑﺠﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻳﺤﺘﺎ ﺑﻪ ﻓﻲ ﻟﺪﻳﻦ ﻳﺆ ﻟﻲ‬
‫ل ا‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ٰ‬ ‫و‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ٰ‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺪﻳﻦ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻟﺪﻳﺎﻧﺎ ﻣﺜﺎ ﻟﻚ ﻓﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻴﻪ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻟﻚ ﻋﻲ ﻟﻨﺠﺎﺑﺔ‬
‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و اد‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ل ذ‬ ‫ت و ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻓﻜﺬﺑﻪ ﻋﺮ ﻟﻨﻘﺒﺎ ﻣﺰﻳﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻣﺮ ﺑﻨﻔﺎ ﻟﺤﻜﻢ ﻻﻣﺮ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﺎﻻﺳﻤﺎ ﻟﻌﻈﻴﻤﺔ ﻟﻔﺎﻋﻠﺔ ﻓﻲ‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ٰ ء‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ذ‬ ‫ٰ‬ ‫ًا‬ ‫ٰ ء‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ان‬ ‫ﻟﻜﻮ ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺎ ﺳﻮ ﻟﺼﻮﻓﻴﺔ ﻟﻔﺴﻘﺔ ﻟﻜﻔﺮ ﺗﻤﻮﻳﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺮﻳﺪﻳﻬﻢ ﻣﻦ ﻟﻨﺎﻗﺺ ﻻﻳﻜﻮ ﻣﻴﺰ‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ً‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬

‫ق و‬ ‫ﻳﻌﻤﻠﻮ ﺑﻜﻞ ﻓﺴﻮ‬ ‫ﻟﻜﺎﻣﻞ ﻻﻳﺠﻮ ﻳﺰﻧﻪ ﺑﻌﻘﻠﻪ ﺑﻞ ﻟﻜﺎﻣﻞ ﻫﻮ ﻟﻤﻴﺰ ﻓﺬﻟﻚ ﻻﺟﻞ ﻧﻬﻢ‬
‫ا‬ ‫ارادوا ان‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫ز ان‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ن‬ ‫ﻓﺠﻮ ﺳﺎﻛﻨﻲ ﻟﻘﻠﺐ ﻻﻳﻌﺘﺮ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻟﻤﺮﻳﺪ ﻓﻴﻌﻤﻠﻮ ﺑﻜﻞ ﻓﺴﻮ ﻓﺎ ﻋﺘﺮ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻟﻤﺮﻳﺪ ﻳﻘﻮﻟﻮ‬
‫ا‬ ‫ض‬ ‫ذا ا‬ ‫ق‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ٰ‬ ‫ر‬

‫ﻧﺖ ﻧﺎﻗﺺ ﻧﺤﻦ ﻛﺎﻣﻠﻮ ﻟﻨﺎﻗﺺ ﻻﻳﺠﻮ ﻳﺰ ﻟﻜﺎﻣﻞ ﺑﻤﻴﺰ ﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﻧﻪ ﻗﺎ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﻮ ﻟﻤﺮﻳﺪ‬
‫ان ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن ا‬ ‫ز ان‬ ‫ن و ا‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ﻟﻤﺮﺷﺪ ﺟﺎﻟﺴﺎ ﻓﻲ ﻣﺤﺮ ﻟﻤﺴﺠﺪ ﻟﺠﺎﻣﻊ ﻳﺸﺮ ﻟﺨﻤﺮ ﻻﻳﺠﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻳﻌﺘﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻳﺠﺐ‬
‫و‬ ‫ض‬ ‫ان‬ ‫ز‬ ‫ب ا‬ ‫ٰ‬ ‫ا‬ ‫اب ا‬ ‫ً‬ ‫ٰ‬ ‫رأي ا‬

‫ا‬‫ﻟﻠﻌﻴﻦ ﻳﻔﺴﻖ ﺑﻜﻞ ﻓﺴﻖ ﺳﺎﻛﻦ ﻟﻘﻠﺐ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﻻﻳﻌﺘﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﺪ ﻻﻳﻨﻘﺼﻮ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻟﺘﺴﻠﻴﻢ‬
‫ض‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و اراد ا‬ ‫ا‬

‫ﻟﺤﻖ ﻣﻦ ﻻﻣﻮ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺑﺪﻳﻬﻲ ﻋﻨﺪ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻮﻻ ﻟﻚ ﻛﻼ ﺑﺎﻃﻞ ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻻﺳﻼ ﺧﺎ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫رج و ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ه و ذ‬

‫و‬ ‫ﻟﻌﻘﻼ ﻧﻪ ﺣﺴﻦ ﻗﺒﻴﺢ ﻓﻴﺠﺐ ﻳﻮ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﺪ ﺳﻮ ﻛﺎ ﻧﺒﻴﺎ ﻟﻴﺎ ﻻ ﻻﺗﺴﻊ ﻟﺨﺮ‬

‫ق‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫او‬ ‫ن‬ ‫اء‬ ‫ع‬ ‫زن‬ ‫ان‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬

‫ت‬ ‫ﻻﻳﺒﻘﻲ ﻋﻼﻣﺔ ﻟﻠﺤﻖ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻳﺴﻊ ﻛﻞ ﻓﺎﺟﺮ ﻳﺪﻋﻲ ﻻﻟﻮﻫﻴﺔ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﻋﺮﻓﻨﺎ ﻟﻨﺒﻲ ﺑﻀﺮ ﻳﺎ‬
‫ور‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻟﻌﻘﻼ ﺻﺎ ﻫﻮ ﻣﻴﺰ ﺣﻖ ﻧﺰ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻳﺪﻋﻲ ﻻﻣﺎﻣﺔ ﻟﻮﺻﺎﻳﺔ ﻓﺎ ﻃﺎﺑﻖ ﻣﺎ ﺻﺢ ﻋﻦ ﻟﻨﺒﻲ ﻓﻬﻮ‬

‫ا‬ ‫ن‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ان‬ ‫ر‬ ‫ء‬ ‫ا‬

‫ﺣﻖ ﻻ ﻓﻬﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﻋﺮﻓﻨﺎ ﻻﻣﺎ ﺻﺎ ﻫﻮ ﻳﻀﺎ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﺪﻋﻲ ﻟﻜﻤﺎ ﻣﻦ ﻟﻤﺘﺸﻴﻌﻴﻦ‬
‫ا‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫زن‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫و ا‬

‫م و‬ ‫ﻋﻲ ﻟﻨﻘﺎﺑﺔ ﻟﻨﺠﺎﺑﺔ ﻻ ﺷﺎ ﻟﻌﻠﻢ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻟﻌﺪ ﻟﺔ ﻻﻳﻤﺎ ﻓﺎ ﻃﺎﺑﻖ ﻟﻨﺒﻲ ﻻﻣﺎ‬
‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫او ا‬ ‫و ا‬ ‫د او ا‬ ‫ر‬ ‫او ا‬ ‫او ا‬ ‫ا‬ ‫و اد‬

‫ﻟﻴﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﻓﻬﻮ ﻟﺤﻖ ﻻ ﻓﻬﻮ ﻟﺒﺎﻃﻞ ﻧﻌﻢ ﻟﻴﺲ ﻋﻘﻞ ﻟﻨﺎﻗﺺ‬
‫ا‬ ‫ﻣﺎ ﺛﺒﺖ ﺻﺢ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﺑﺎﺟﻤﺎ ﺿﺮ‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ورة او د‬ ‫ع او‬ ‫و‬

‫ﺑﻮﺣﺪﺗﻪ ﺣﺠﺔ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﻣﺎ ﻟﻨﺒﻲ ﻻﻣﺎ ﺿﺮ ﻟﻌﻘﻼ ﻓﻬﻮ ﻣﻴﺰ ﺣﺠﺔ ﻗﺎﻃﻌﺔ ﻻﺗﺮ ﻧﻌﻢ‬
‫‪،‬‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ان‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ورة‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬

‫ﻳﻜﻮ ﺑﻴﻦ ﻟﻌﻘﻼ ﺷﻴﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻴﻬﺎ ﻟﻴﺴﺖ ﻫﻲ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﺧﺎﻟﻒ ﻟﻤﺪﻋﻲ ﺑﻌﻀﺎ ﻓﻖ ﺑﻌﻀﺎ ﺗﻲ ﺑﻤﺎ‬
‫و ا‬ ‫و وا‬ ‫ا‬ ‫اذا‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ء ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬

‫ﺧﺘﺎ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺑﻴﻦ ﺣﺠﺔ ﻣﺘﺒﻌﺔ ﻳﻜﻮ ﻓﻲ ﺳﻨﺔ ﻟﻨﺒﻲ ﻻﻣﺎ ﺷﻴﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻴﻬﺎ ﻓﻠﻴﺴﺖ ﻫﻲ ﻳﻀﺎ‬
‫ا‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ره‬ ‫ا‬

‫ت‬ ‫ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﺧﺎﻟﻒ ﻟﻤﺪﻋﻲ ﺑﻌﻀﺎ ﻓﻖ ﺑﻌﻀﺎ ﺗﻲ ﺑﻤﺎ ﺧﺘﺎ ﻟﻤﺪﻋﻲ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺿﺢ ﻓﺎ ﺟﺪ‬
‫و‬ ‫ذا‬ ‫‪،‬‬ ‫وا‬ ‫ا‬ ‫ره‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫اذا‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫اذا‬ ‫ا‬

‫ﻟﻤﺮﺷﺪ ﻳﺸﺮ ﻟﺨﻤﻮ ﻳﻌﺸﻖ ﻟﻤﺮ ﻓﺪ ﺳﻪ ﺟﻊ ﻇﻬﺮ ﻻ ﻛﺮ ﻣﺔ ﻓﺎﻧﻪ ﻛﺎ ﻳﺪﻋﻲ‬

‫ن‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫رأ‬ ‫ق‬ ‫دان‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬

‫ﻻﺳﻼ ﻓﺬﻟﻚ ﺧﻼ ﺿﺮ ﻣﻠﺔ ﻻﺳﻼ ﻫﻮ ﻓﺎﺳﻖ ﻛﺎ ﻣﺴﺘﺤﻼ ﻓﻬﻮ ﻛﺎﻓﺮ ﻛﺎ ﻳﺪﻋﻲ ﻏﻴﺮ‬
‫ن‬ ‫و ان‬ ‫ن‬ ‫و ان‬ ‫م و‬ ‫ا‬ ‫ورة‬ ‫ف‬ ‫م‬ ‫ا‬

‫ﻻﺳﻼ ﻓﻬﻮ ﻛﺎﻓﺮ ﻓﻜﻴﻒ ﻳﻜﻮ ﻣﺮﺷﺪ ﻟﻢﻳﺼﺮ ﻟﻨﺎﻗﺺ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﻧﻤﺎ ﺻﺎ ﻛﻤﻞ ﻟﻜﺎﻣﻠﻴﻦ ﻣﻴﺰ ﻧﺎ ﻫﻮ‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ر ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا و‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ا‬

‫ه‬‫ﻟﻨﺒﻲ ﻟﻮﻟﻲ ﺻﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻟﻬﻤﺎ ﻓﺘﺒﻴﻦ ﻓﺴﺎ ﻳﻬﻢ ﺿﻼﻟﺔ ﻃﺮﻳﻘﻬﻢ ﻟﻜﻞ ﻣﻦ ﻧﺼﻒ ﻣﺎ ﻛﺮﻧﺎ‬
‫ذ‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫د رأ‬ ‫و ۤا‬ ‫ا‬ ‫و ا‬ ‫ا‬

‫ﻓﻲ ﻟﻤﻘﺪﻣﺔ ﻛﺎ ﻟﻤﺎ ﻧﺤﻦ ﻓﻲ ﺻﺪ ﺑﻴﺎﻧﻪ ﻋﺰﻣﻨﺎ ﻋﻠﻲ ﺷﺮﺣﻪ ﻻ ﻗﻮ ﻻ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻟﻌﻠﻲ ﻟﻌﻈﻴﻢ ‪.‬‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫ة ا‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ف‬ ‫ا‬
‫او‬ ‫ﻳﺤﺘﻤﻞ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اوﻻ ﺻﻔﺔ اﻟﻜﻠﻲ‬ ‫ان ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎ ﺧﺎﺻﺎ ﻳﺠﺐ‬ ‫ان ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻦ ﻳﺮﻳﺪ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ اوﻻ‬ ‫ﻓﺼﻞ ‪-‬‬
‫ﻋﺮﻓﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ اﻟﻜﻠﻴﺔ ﺣﻖ اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ ﻳﺒﺤﺚ ﻋﻦ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻘﻘﻪ‬ ‫اذا‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫اﻓﺮاده‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫اﻟﻤﻮﺿﻮع‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻈﻦ‬

‫ﻻﻳﺠﻮز‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ اﻟﻜﻠﻴﺔ ﻣﺜﻼ‬ ‫اﻟﺴﺮاج‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫ﻓﻤﻦ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻻ‬ ‫ام‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﻜﻠﻲ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻫﻞ ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﻮﺿﻮع‬

‫ﻳﺠﻮز ان‬ ‫اﻟﻔﻴﻞ ﻣﺜﻼ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ ﻛﻠﻲ ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺳﺮاج ام‬ ‫ﻫﻞ ﻫﻮ‬ ‫اﻟﻔﺮد اﻟﺨﺎص‬ ‫ﻳﺒﺤﺚ ﻋﻦ‬ ‫ان‬

‫ﻃﻮل‬ ‫اﻏﻠﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼ ﻃﺎﺋﻞ‬ ‫ﻳﺠﺎدل‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﺘﺮض‬ ‫و‬ ‫ﻳﺮد‬ ‫و‬ ‫ﻻ‬ ‫ام‬ ‫اﻟﻤﺮﺋﻲ ﻫﻞ ﻫﻮ ﻓﻴﻞ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫ﻳﺒﺤﺚ ﻋﻦ‬

‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻟﻜﻠﻲ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻮن‬ ‫ﻟﻌﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﺤﻘﻘﻮا اﻟﻜﻠﻲ‬ ‫و ﻃﻮل اﻟﻤﻨﺎزﻋﺎت‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻃﺎﺋﻞ‬ ‫اﻟﻤﺒﺎﺣﺜﺎت‬

‫ﻋﻈﻴﻢ ﻏﻔﻞ ﻋﻨﻪ ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﺳﺒﺐ ﻧﺰاﻋﻬﻢ ﻓﻲ اﻟﺠﺰﺋﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻏﺎﻓﻠﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺰاﻋﻬﻢ ﻓﻲ اﻟﻜﻠﻲ‬

‫ان ﻳﻌﺮﻓﻮا‬ ‫اﺟﺎﺑﻮا ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫و ﻗﺪﺣﻮا و ردوا و اﻋﺘﺮﺿﻮا و‬ ‫ﻻﻧﺴﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺪاﻟﻬﻢ ﺑﻠﻢ‬ ‫ﻃﺎل‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اﻟﻔﺮد اﻟﺨﺎص‬ ‫ﻛﻞ ﺑﺤﺚ ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻟﻜﻠﻲ ﺛﻢ ﺑﺎﺣﺚ ﻋﻦ‬ ‫ﻫﺬا و ﻗﺪم اﻣﺎم‬ ‫ﻓﺘﻨﺒﻪ اﻧﺖ ﻳﺎ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻘﻴﻘﺔ اﻟﻜﻠﻲ‬

‫ﻋﺮﻓﺖ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻳﺴﻤﻲ ﺑﺎﻟﻨﺒﻲ‬ ‫اﻻﻧﻮاع‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻮع‬ ‫اي‬

‫ّ‬
‫و‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﻫﻮ‬ ‫اي‬
‫ّ‬
‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﻌﺮف‬ ‫ان‬ ‫ﻓﺎﻟﻮاﺟﺐ ﻫﻴﻬﻨﺎ‬

‫اﻟﻮاﺟﺐ‬ ‫‪ ،‬ﻓﺎﻗﻮل‬ ‫ﻻ ﺣﺘﻲ ﻳﺴﻬﻞ ﻋﻠﻴﻚ اﻟﺨﻄﺐ‬ ‫اﻟﻨﻮع ام‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻫﻞ ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺨﺎص‬ ‫ﻓﺘﻔﻜﺮ ﻓﻲ اﻟﺮﺟﻞ‬

‫ﻣﺴﺨﺮة ﻟﻼﻧﺴﺎن‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا ﺣﻴﻮان و ﻧﺒﺎت و ﺟﻤﺎد و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫دون‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺸﺮا ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ اوﻻ اﻧﺴﺎﻧﺎ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬

‫و‬ ‫اﻻﻣﻮر‬ ‫ﻋﻮاﻗﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻜﻠﻴﺎت‬ ‫اﻻدراك‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻌﻮر‬ ‫ﺣﻤﻞ اﺛﻘﺎﻟﻪ ﻋﺪﻳﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫رزﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻣﺨﻠﻮﻗﺔ ﻟﻤﻨﺎﻓﻊ‬

‫اﻟﺮب‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﺴﻔﺎرة‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﺣﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻧﺰول‬ ‫ﻳﺴﺘﺤﻖ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﺠﻮز‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﺒﺪء‬ ‫اﺑﻌﺪ ﻋﻦ‬

‫ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﺑﺪﻳﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻘﺎم‬ ‫ﻟﻬﺬا‬ ‫ﺟﺒﻠﺘﻬﺎ ﺻﺎﻟﺤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ ﺻﻮرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺪ اﻟﻘﺪﻳﻢ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ‬

‫اﺷﺒﻪ ﺑﺎﻟﻤﺸﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﻤﺒﺪء‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻗﺮب‬ ‫و‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﻴﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ اﻛﻤﻞ ﻣﻤﺎ ﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﺎﺗﻴﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎدﻳﺔ ﻛﺎﻣﻠﺔ‬

‫و‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﺞ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﻳﺠﺮي‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻻﺣﺪ اﻟﻮاﺣﺪ اﻟﺤﻜﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺔ ﻣﺰﻳﺪا ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬

‫و‬ ‫ﺗﺠﺴﻤﻮا‬ ‫اذا‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻻﻳﺮون‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫اﻟﻤﻠﻚ ﻓﻬﻢ ﻏﻴﺐ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎ اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻗﺪﻣﻨﺎ ﻓﻲ اﻟﻤﻘﺪﻣﺔ‬ ‫اﻟﺼﻮاب‬

‫ﻛﻮﻧﻬﻢ ﻛﻠﻤﺔ ﺗﺎﻣﺔ ﺣﺎﻣﻠﺔ ﻟﺴﺮ اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن و ﻋﺪم‬ ‫ﻏﻠﻈﻮا ﻓﻬﻢ ﻣﻊ ﻛﻮﻧﻬﻢ ادﻧﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﺻﺎروا‬

‫ﻛﺎﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﺻﺎروا‬ ‫و‬ ‫ﻏﻠﻈﻮا‬ ‫اذا‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫اﻟﻤﺒﺪء‬ ‫اﺑﻌﺪ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎﻗﺼﺔ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫و‬ ‫ﻛﻮﻧﻬﻢ اﻃﺮاﻓﺎ ﻟﻠﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺎﻣﻊ‬

‫ﻣﻘﺪورات‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻦ اﻟﻤﻌﺠﺰ ﻫﻞ ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺑﺸﺮ‬ ‫او‬ ‫اﻧﻬﻢ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬

‫ﻟﺠﻌﻠﻨﺎه‬ ‫ﻣﻠﻜﺎ‬ ‫ﺟﻌﻠﻨﺎه‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪ اﺧﺒﺮ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﺑﻬﺬا اﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻴﺎ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ام‬ ‫ﻧﻮﻋﻬﻢ‬

‫ﻳﻜﻮﻧﻮا روﺣﺎﻧﻴﻴﻦ ﻣﺨﻔﻴﻴﻦ ﻋﻦ اﻟﺒﺸﺮ ﻻﻳﺮاﻫﻢ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ اﻗﺘﻀﺖ‬ ‫ﻳﻠﺒﺴﻮن ﻫﺬا و‬ ‫ﻟﻠﺒﺴﻨﺎ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫رﺟﻼ‬

‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺑﺸﺮا ﻛﻠﻤﺔ ﺗﺎﻣﺔ ﻳﺼﻠﺢ ﻟﻠﺒﻌﺜﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻨﺔ ﻓﻮﺟﺐ ﻓﻲ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﺑﻤﺸﺎﻋﺮه‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬

‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻻ اﺟﻤﻊ ﻣﻦ‬ ‫اﺷﺮف و‬ ‫ﻟﻢﻳﺨﻠﻖ اﻟﻠﻪ ﺧﻠﻘﺎ‬ ‫اذ‬ ‫اﻟﻘﺮﻳﺒﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﻮة‬ ‫اﻟﺘﺎﻣﺔ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬

‫اﻓﺮاد اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻛﺴﺎﺋﺮ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻳﺠﺐ‬ ‫اﻓﺮاد اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻓﺮاد اﻻﻧﺴﺎن ﻓﺎذا ﺻﺎر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮد‬ ‫ﻓﻬﻮ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﻋﻨﺪ‬

‫و ﻳﻤﻮت‬ ‫ﻳﻌﻴﺶ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﻴﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻮﻟﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻠﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﻜﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺴﺘﻴﻘﻆ‬ ‫و ﻳﺸﺮب و ﻳﻨﺎم و‬ ‫اﻟﻨﻮﻋﻲ ﻳﺄﻛﻞ‬ ‫اﻟﺨﻮاص‬ ‫ﻓﻲ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻻﻳﺠﻮز ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻻﻳﺠﺐ ﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻮﻋﻴﺔ اﻟﻤﺸﺘﺮﻛﺔ ﺑﻴﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﺨﻮاص‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻲ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻛﺴﺎﺋﺮ‬

‫ﻋﻠﻴﻨﺎ‬ ‫اﺳﺘﺪل‬ ‫ذﻟﻚ ﻓﻤﺎ‬ ‫و اﻣﺜﺎل‬ ‫ﻣﺠﻨﻮﻧﺎ‬ ‫و ﻋﺎﺟﺰا و‬ ‫ﺟﺎﻫﻼ ﻓﺎﺳﻘﺎ ﻛﺎﻓﺮا ﻏﺒﻴﺎ‬ ‫ﻓﻴﻜﻮن‬ ‫اﻟﺘﻨﺎﻗﺾ‬ ‫اﻻﻓﺮاد ﻓﻴﻠﺰم‬

‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺳﺎﻫﻴﺎ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﺟﺰا‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎﻫﻼ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫اﻧﺎ ﺑﺸﺮ ﻣﺜﻠﻜﻢ ﻓﻴﺠﺐ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‬ ‫ﻣﻨﻜﺮوا‬

‫اوﻟﻴﺎء‬ ‫ﻟﻔﻀﺎﺋﻞ‬ ‫و ﻛﺘﻤﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺻﺮف و اﺧﻤﺎد ﻟﻨﻮر‬ ‫ﻧﺼﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻄﺄ ﻣﺤﺾ‬ ‫اﻟﺮأي و‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺸﺮ ﻓﺬﻟﻚ ﺳﻔﻪ ﻣﻦ‬

‫و‬ ‫اﻟﻮﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ان ﺗﻜﻮن‬ ‫ﻫﻲ اﻟﻮاﺟﺒﺔ‬ ‫اﻻﻓﺮاد و‬ ‫ﻧﻮﻋﻴﺔ ﻣﺸﺘﺮﻛﺔ ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﺧﺼﺎل‬ ‫اﻧﻤﺎ اﻟﺒﺸﺮ ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫و ﻓﺮد‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﺎن ﻓﺮد‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻬﻢ‬ ‫و اﺷﺮف‬ ‫ﻓﻴﻪ اﻓﻀﻞ ﺧﺼﺎﻟﻬﻢ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﺨﺎﺻﺔ ﻓﺎﻟﻮاﺟﺐ‬ ‫اﻟﺨﺼﺎل‬ ‫اﻣﺎ‬

‫و‬ ‫ﺑﺨﻴﻼ‬ ‫ﻛﺎﻟﻔﺮد اﻟﻌﺎدل و ان ﻛﺎن ﻓﺮد‬ ‫ﻋﺎدﻻ ﻓﻬﻮ‬ ‫و ﻓﺮد‬ ‫ﻇﺎﻟﻤﺎ‬ ‫و ان ﻛﺎن ﻓﺮد‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﺎﻟﻔﺮد‬ ‫ﺟﺎﻫﻼ ﻓﻬﻮ‬

‫ان‬ ‫ﻳﺠﺐ‬ ‫و ﻫﻜﺬا و‬ ‫اﻟﺬاﻛﺮ‬ ‫ﻛﺎﻟﻔﺮد‬ ‫ﻧﺎﺳﻴﺎ ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻛﺎﻟﻔﺮد اﻟﺠﻮاد و ان ﻛﺎن ﻓﺮد ذاﻛﺮا و ﻓﺮد‬ ‫ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻓﺮد ﺟﻮادا‬
‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻢ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺣﺠﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺑﻌﺚ ﺑﻪ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻛﻤﻠﻬﻢ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﺪﻋﻲ ﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺘﻪ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻫﻮ اﻓﻀﻞ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬

‫ﻣﻨﻪ اﻟﻲ رﻋﻴﺘﻪ ﻓﺎﻧﻪ اﻟﺴﻔﻴﺮ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﻨﺰل‬ ‫اﻟﻔﻴﺾ اﻟﻴﻪ اوﻻ ﺛﻢ‬ ‫ﻧﺰول‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻠﻪ ﻳﺴﺘﺤﻖ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﺑﻌﺚ ﺑﻪ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫انادري‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻛﻘﻮل‬ ‫ﻟﻢﻳﺒﻌﺚ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻠﻚ اﻟﺠﻬﺔ ﻓﻼﻳﻀﺮ ﺟﻬﻞ اﻟﻨﺒﻲ ﺑﺸﺊ ﻻﻳﺪﻋﻴﻪ‬

‫ﻣﺜﻼ ﺑﻤﻮﺿﻊ‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن‬ ‫ﻻاﻋﻠﻢ ﻣﺎ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻚ ﻓﻼﻳﻀﺮ ﺟﻬﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻘﻮﻟﻪ ﺗﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺑﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﻌﻞ ﺑﻲ‬

‫ﻓﺎن‬ ‫دﻟﻴﻞ اﻟﺠﻬﻞ‬ ‫ﺳﺆال‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫واﻗﻌﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﺪر‬ ‫ﺛﺒﺖ اﻧﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن اذا‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﺪع‬ ‫اﻟﻬﺪﻫﺪ ﻓﺎﻧﻪ‬

‫اﻻوﻓﻖ ﺑﺎﻟﻘﻮاﻋﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻣﻲ اﻟﻬﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺗﺨﺬوﻧﻲ‬ ‫ﻟﻠﻨﺎس‬ ‫ءاﻧﺖ ﻗﻠﺖ‬ ‫و ﻳﻘﻮل‬ ‫ﻣﺎ ﺗﻠﻚ ﺑﻴﻤﻴﻨﻚ ﻳﺎ ﻣﻮﺳﻲ‬ ‫ﻳﻘﻮل‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫ﺣﺮوف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬا ﻻﻳﻀﺮ ﺟﻬﻞ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺠﻬﻞ ﺷﻴﺌﺎ ﻳﻌﻠﻤﻪ رﻋﻴﺘﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﻴﺔ‬

‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﻘﺘﻀﻲ اﻻﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻋﻠﻢ ﻣﻨﻪ ﻳﻘﻴﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺴﻮﻳﺔ ﻋﻠﻤﻪ ﻣﻊ ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﺪع‬ ‫اﻻﺳﻢ اﻻﻋﻈﻢ ﻣﺜﻼ ﻻﻧﻪ‬

‫ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﺟﻞ‬ ‫اﻟﻐﻨﺎء‬ ‫ﻟﻢﻳﺪع‬ ‫ﻻﻳﻀﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﺟﺘﻪ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﺪ اﻻﻋﻠﻢ ﻣﺎ ﻟﻴﺲ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻻﻋﻠﻢ اﻟﺒﺘﺔ‬

‫اﻟﺒﺪاء و‬ ‫ﺑﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻢ اﻻﻋﻈﻢ‬ ‫ﺣﺮوف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ﺛﺒﺖ اﻧﻪ ﺟﺎﻫﻞ واﻗﻌﺎ‬ ‫اﻟﺒﺪاء ﻫﺬا اذا‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻼﻟﻪ‬

‫اﻻﺣﺪ‬ ‫ذات‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ‬ ‫اﺷﺮف‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﺿﺮورة‬ ‫و‬ ‫اﻟﺜﺎﺑﺖ ﻓﻲ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﺗﺄوﻳﻞ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن‬

‫ﻻ ﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ذاﺗﻬﺎ ﻓﻼﻳﻌﻘﻞ ﺟﻬﻠﻪ ﺑﺬاﺗﻪ‬ ‫دون‬ ‫او‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻣﺎ ذاﺗﻪ اﻟﺸﺮﻳﻔﺔ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻓﻤﺎ‬ ‫ﻓﺎذا ﻛﺎن‬ ‫ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ‬

‫ﻣﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻬﻢ اﻟﺪاﻧﻴﺔ ﻻ اﻋﻠﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻬﻢ‬ ‫ﺑﻤﻘﺎم‬ ‫ﺗﺨﺼﻴﺼﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻣﺜﺎل‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ورد‬ ‫دوﻧﻬﺎ ﻓﺎﻟﻮاﺟﺐ ﺗﺄوﻳﻞ ﻣﺎ‬

‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻜﻠﻲ اﻟﺜﺎﺑﺖ ﺑﺎﻟﺤﻜﻤﺔ اﻧﻪ ﻳﺠﺐ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻤﻘﺎم و‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻟﺘﺤﻘﻴﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺼﻒ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺪﺑﺮ‬

‫اﻟﻨﺒﻲ ﻣﻦ ﻳﻨﺒﻲ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﺣﺠﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ رﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻔﻴﺮا ﺑﻴﻨﻬﻢ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻓﻀﻞ رﻋﻴﺘﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﺑﻌﺚ ﺑﻪ ﺣﺘﻲ‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻨﺒﻲ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﺸﻴﺘﻪ ﻻﻳﺸﻒ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫ﻣﻨﻘﺎدا‬ ‫ﻣﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻣﻀﻤﺤﻼ ﻣﺘﻼﺷﻴﺎ ﻓﻲ ﺟﻨﺐ اﻟﻠﻪ ﻣﻄﻴﻌﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻋﻨﻬﺎ ﺣﺘﻲ اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻻﻧﺒﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﺤﺠﻮﺑﺎ ﻋﻦ ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ ﻣﺜﻠﻬﻢ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻣﺜﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺻﻔﺔ رﻋﻴﺘﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫ﻣﺤﺠﻮﺑﺎ ﻋﻨﻬﺎ ﻓﻲ ﺗﻠﻚ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ ﻓﻲ ﺗﻠﻚ اﻟﺠﻬﺔ‬ ‫اﻻﻧﺒﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫واﺣﺪة ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﺧﺎﻟﻒ ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﺟﻬﺔ‬

‫اﻓﻀﻞ ﻣﻦ ﻛﻠﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻓﻴﺠﺐ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻣﺒﻌﻮﺛﺎ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺠﻬﺔ‬

‫اﻟﻤﺤﺴﻮﺳﺔ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻟﺨﺼﺎل‬ ‫ﺻﻔﺔ ﺑﺎﻃﻨﻴﺔ ﻟﻴﺴﺖ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻ ﻓﻌﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﺑﻌﺜﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﺔ‬

‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺑﻤﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ وﺟﺐ‬ ‫و ﻣﻘﺎم ﻗﺮب‬ ‫وﺳﺎﻃﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺧﻠﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﻮاس اﻟﻈﺎﻫﺮة و ﻣﻘﺎم ﺳﻔﺎرة‬

‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﺻﻤﺪاﻧﻴﺔ‬ ‫و ۤاﻳﺎت‬ ‫رﺑﺎﻧﻴﺔ‬ ‫و اﺳﻤﺎء‬ ‫اﻟﻬﻴﺔ‬ ‫ﺻﻔﺎت‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫و ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺤﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺎﻣﻞ ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ‬
‫ٍ‬
‫ان‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻮﺟﺐ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻫﻮ ﻏﻴﺮ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺰ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﺟﻞ‬ ‫اٰت‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ ﺣﺘﻲ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻪ ﺳﻔﻴﺮ‬

‫ﻳﻜﺮﻫﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺻﻔﺔ ﻋﺴﻲ‬ ‫‪ ،‬و ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة او ﻣﻌﺠﺰات ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫ﻳﺠﺮي‬

‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﺠﺮي‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻻ ﺑﺪ‬ ‫ﻧﻮع‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﻳﺸﺎﻛﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﻴﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﺎﻗﻞ ﻣﻤﺎ ﻗﺪﻣﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ‬

‫ﻋﻠﻲ اﻟﺠﺴﻢ‬ ‫ﺗﺠﺮي‬ ‫ﻗﻬﺮﻳﺔ‬ ‫ﺣﺎﻻت‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﺎ‬ ‫و ﻳﻤﻮت‬ ‫ﻳﺼﺢ‬ ‫و ﻳﻤﺮض و‬ ‫ﻳﻨﻜﺴﺮ‬ ‫اﻟﺤﻮادث و اﻟﻤﻮت ﻓﻴﻨﺠﺮح و‬

‫ﻛﺴﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ۤادم‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ رﺟﻞ ﻣﻦ وﻟﺪ‬ ‫و ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫اﻣﺮء‬ ‫ﻻ ﻏﻀﺎﺿﺔ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﻨﻬﺎر و‬ ‫اﻟﻠﻴﻞ‬ ‫ﺑﺤﻮادث‬

‫ﻓﻲ ذﻟﻚ اﻟﺒﻠﺪ ﻓﻲ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻓﻴﻈﻬﺮ‬ ‫اﻟﺒﻼد‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻠﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ ﺑﺎﻻﻣﺮ‬ ‫اﻟﺒﻼد و‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻠﺪ ﻣﻦ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻧﻮﻋﺎ‬ ‫اوﻻده‬

‫ﺛﻢ ﻳﻨﺘﺸﺮ ﺷﻴﺌﺎ ﻓﺸﻴﺌﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻏﺎﻓﻠﻮن‬ ‫ﻛﻞ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻋﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ ذﻟﻚ اﻟﻤﺠﻤﻊ‬ ‫ﺑﺎﻣﺮه‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﻤﺠﻤﻊ اﻟﻤﻌﻴﻦ ﻓﻴﺴﻤﻊ‬

‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ واﺣﺪ ﺑﻌﺪ واﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻳﻘﺮب‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺒﻠﺪ ﻣﻤﺎ‬ ‫زﻣﺎن ﺣﻮل‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺒﻠﺪ ﺛﻢ ﻳﻨﺘﺸﺮ ﺑﻌﺪ‬

‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮض و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻗﻠﻴﻞ‬ ‫اﻟﻌﺮض و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻬﻢ‬ ‫ﺑﻄﻲء‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮﻳﻊ اﻟﻔﻬﻢ‬

‫ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺑﻠﺪ واﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻌﺪ ﺷﺊ ﻓﻲ ﺑﻠﺪ ﺑﻌﺪ ﺑﻠﺪ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻣﻦ ﻻﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ اﺑﺪا ﻟﺸﻘﺎﺋﻪ ﺛﻢ ﻳﻨﺘﺸﺮ‬

‫اﻣﺮ‬ ‫و ﻫﺬا ﻋﺎدة‬ ‫ﻻﻳﺮوﻧﻪ اﻻ ﻣﻦ ﻳﺴﺎﻓﺮ اﻟﻴﻪ‬ ‫اﻟﻨﺎس ﻳﺴﻤﻌﻮن ﺧﺒﺮه و‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﺎﻳﻨﻪ ﻣﻦ ﻣﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ واﺣﺪ‬

‫ﺑﻘﺪر‬ ‫ﻻﻳﻐﻴﺮ وﺿﻊ ﺣﻜﻤﺔ اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻻ‬ ‫ﺧﻼف اﻟﻌﺎدة و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻣﻮره‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اﻫﻠﻬﺎ‬ ‫و ﻋﺎدة‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ‬

‫اذا‬ ‫ﻓﻼﻳﺠﻴﺐ‬ ‫اﻟﺠﻬﺎل‬ ‫اﻗﺎﻣﺔ اﻟﺤﺠﺔ ﻣﻤﺎ ﻻﻳﻨﺎﻓﻲ اﻟﺤﻜﻤﺔ ﻓﻼﻳﺠﻴﺐ اﺑﺪا اﻟﻲ ﻛﻞ ﻣﺎ ﻳﻘﺘﺮﺣﻪ‬ ‫و ﺑﻘﺪر‬ ‫اﻟﺤﺎﺟﺔ‬
‫اﻟﻘﻤﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ‬ ‫او ﺧﺮب اﻟﺴﻤﺎوات او ازل‬ ‫اﻟﺒﺤﺮ ﻳﺒﺴﺎ‬ ‫ﺑﺤﺮا و‬ ‫ﻛﻨﺖ ﺻﺎدﻗﺎ ﻓﺎﺟﻌﻞ اﻟﺒﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻪ رﺟﻞ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫اﻣﺜﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻮات‬ ‫اﺣﻲ ﻛﻞ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﺎت‬ ‫اﻣﺖ ﻛﻞ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎت‬ ‫اﻓﻦ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺠﺎرﻳﻬﺎ‬ ‫اﻟﻨﺠﻮم‬ ‫و‬

‫اﻟﻠﻪ ﺧﻠﻖ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮن ﻓﺎن‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫اﻟﺠﻬﺎل‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ اﻟﺤﻜﻤﺔ اﺟﺎﺑﺔ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻦ ﻣﺎ ﻳﺨﺎﻟﻒ اﻟﻤﺼﺎﻟﺢ اﻟﻌﺎﻣﺔ‬

‫اﻗﺎﻣﺔ‬ ‫ﺑﻘﺪر اﻟﻀﺮورة و‬ ‫ﺧﻼﻓﻬﺎ اﻻ‬ ‫ﻓﻼﻳﺠﻮز‬ ‫ﺟﻌﻞ ﻋﺎدﺗﻪ ﻓﻴﻪ ﻛﺬا ﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻘﻪ ﻫﻜﺬا ﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺤﻜﻤﺔ‬

‫ﻳﻔﻌﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﺠﺐ‬ ‫ﻳﻌﻤﻠﻮن و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻧﻄﺎﻗﻬﺎ‬ ‫ﺣﺼﺎة واﺣﺪة‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺧﺮق اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﻳﻜﻔﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺠﺔ‬

‫اﻟﻌﺪل‬ ‫اﺧﺒﺎر‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺸﻴﺎع‬ ‫ﻳﻔﻌﻠﻪ ﻋﻨﺪ ﺟﻤﺎﻋﺔ ﺛﻢ ﻳﺼﻞ اﻻﻣﺮ اﻟﻲ اﻟﺒﺎﻗﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻜﻞ اﺣﺪ ﺑﻞ ﻳﻜﻔﻲ‬

‫ﺧﺮق‬ ‫ﻫﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻓﻠﻴﺲ ﻳﺠﺐ اﺟﺎﺑﺔ ﻛﻞ اﺣﺪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻄﻊ‬ ‫ﺣﺼﻮل‬ ‫اﻟﻐﺮض‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﺎدي‬ ‫اﻟﻤﻮﺟﺐ ﻟﻠﻘﻄﻊ‬

‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻻﻳﻨﺒﻐﻲ اﻻ ﻋﻨﺪ اﻟﺤﺎﺟﺔ‬ ‫ﻋﺎدة‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ذﻟﻚ ﻟﻜﻞ واﺣﺪ واﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻜﺮر‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎدة‬

‫ﻛﺬﻟﻚ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻮاﺗﺮ ﻓﻼ ﺣﺎﺟﺔ اﻟﻲ اﻟﺘﻜﺮﻳﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺪول‬ ‫اﺧﺒﺎر‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻴﺎع‬ ‫ﺗﺮﺗﻔﻊ اﻟﺤﺎﺟﺔ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻘﺪرﻫﺎ‬

‫اﻟﺜﻘﺎت‬ ‫اﺧﺒﺎر‬ ‫و‬ ‫اﻟﻀﺮورة‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫ﺑﻠﺪ ﻓﻲ‬ ‫او‬ ‫ﺣﺼﻞ اﻟﻘﻄﻊ ﻻﻫﻞ ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻻﺑﻼغ‬

‫اﻟﻌﺬر‬ ‫ﻳﺮﺗﻔﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺠﺔ ﺣﺘﻲ ﻳﺤﺼﻞ اﻟﻘﻄﻊ‬ ‫ان ﻳﺠﺪد‬ ‫اﻻ وﺟﺐ ﻋﻠﻲ اﻟﻮﺻﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺣﺎﺟﺔ اﻟﻲ ﺷﺊ زاﺋﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻬﻮ‬

‫ﻓﻴﻬﺎ ﺣﻜﻤﺔ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﺧﻼف‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﺗﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼ ﺑﺪ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫وﺻﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻦ ﻧﺒﻲ‬ ‫ﺗﻜﺮر‬ ‫ان‬ ‫و‬

‫ﻳﺠﺐ‬ ‫و‬ ‫‪.‬‬ ‫اﻟﻘﻄﻊ ﻟﻠﻄﺎﻟﺐ اﻻ ﺑﻬﺎ ﻓﺤﻴﻨﺌﺬ ﻳﺠﺐ‬ ‫ﺣﺼﻮل‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻻ ﻓﻼ ﺣﺎﺟﺔ اﻟﻲ اﻟﺘﻜﺮﻳﺮ اﻻ‬ ‫ﻣﺠﻮزة و‬

‫و‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﺣﻘﺎﺋﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮاﺋﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻜﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ اﻫﻞ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫اﻳﻀﺎ‬

‫اﻟﺨﺼﺎل ﻓﺎن‬ ‫اﻛﻤﻠﻬﻢ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺨﺎﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺠﻌﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ازﻫﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اورﻋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺗﻘﺎﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻀﻠﻬﻢ‬

‫اﻟﺠﻬﺎت و ﻳﻜﻮن اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﺎت‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻳﻜﻮن اﻻﻧﺴﺎن ﻓﻮق‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫ﻓﻮق ﻧﻮع‬ ‫ﻧﻮﻋﻪ‬

‫ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺗﻴﺔ‬ ‫ﻳﻜﻮن ﻧﺒﺎت اﻗﻮي‬ ‫ﻧﻌﻢ ﻗﺪ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫ﻓﻮق ﻧﻮع‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫اﻟﺠﻬﺎت ﻳﻜﻮن ﻧﻮع‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻓﻮق اﻟﻨﺒﺎت‬

‫ﻣﻦ‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻗﻮي‬ ‫ﺣﻴﻮان‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻛﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮة‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ‬ ‫ﺻﻠﻮح‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﺠﺜﺔ ﻻ اﻟﻠﻄﺎﻓﺔ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮان‬

‫ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﻬﺬه‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫روح اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ‬ ‫و ﺻﻠﻮح‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﺠﺜﺔ ﻻ اﻟﻠﻄﺎﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻴﺚ اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ اﻟﻜﺜﻴﻔﺔ‬

‫ﻳﻜﻮن اﻧﺴﺎن اﻗﻮي و‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ ﻗﺪ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻻﻋﻠﻲ‬ ‫ﻟﺮوح‬ ‫ﻣﻊ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫اذا ﻛﺎن‬ ‫دﻟﻴﻞ اﻓﻀﻠﻴﺔ اﻻدﻧﻲ‬

‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ ﻣﻦ اﻟﻨﺒﻲ ﻟﻜﻦ ﻫﻮ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻛﺒﺮ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﺠﺜﺔ‬

‫ﻓﻲ ﺟﻬﺔ‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻓﻀﻠﻴﺔ‬ ‫و ﻻﻳﺪل‬ ‫ﻓﺬﻟﻚ ﻏﻴﺮ ﺿﺎﺋﺮ‬ ‫ﻟﺮوح اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺻﺎﻟﺢ‬ ‫ﻣﻌﺘﺪل و‬ ‫ﻛﺜﻴﻒ ﻏﻠﻴﻆ ﻏﻴﺮ‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻋﻠﻲ اﻓﻀﻠﻴﺔ روﺑﻴﻞ‬ ‫ﻓﻼﻳﺪل‬ ‫ﺣﻠﻢ روﺑﻴﻞ ﻣﺜﻼ اﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻳﻮﻧﺲ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻋﻠﻲ اﻓﻀﻠﻴﺔ‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻓﻠﻢﻳﺪل‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻨﻤﻠﺔ ﻣﺎ ﻟﻢﻳﻌﻠﻢ‬ ‫ﻗﻮة اﻻﺧﺘﻴﺎر و ان‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻠﻚ اﻟﺠﻬﺔ ﻓﻼ ﻛﻞ ﺣﻠﻢ ﻣﻦ‬

‫ﻓﻬﺬا‬ ‫اﻟﻨﺨﻠﺔ اﻛﺒﺮ ﻣﻦ اﻟﻨﻤﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻟﺐ اﻛﺒﺮ ﻣﻦ اﻟﺬﺋﺐ‬ ‫ﻛﻜﻮن ﺷﺠﺮة‬ ‫ﻫﻮ اﻻ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺗﻠﻚ اﻟﺠﻬﺔ‬ ‫اﻟﻨﻤﻠﺔ ﻣﻦ‬

‫ﻣﻦ اﻟﻨﺨﻠﺔ‬ ‫اﺷﺮف‬ ‫اﻟﻨﻤﻠﺔ‬ ‫ﻟﺮوح اﻟﺤﻴﻮة و‬ ‫ﻛﺜﻴﻔﺔ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻠﺔ‬ ‫اﺟﺰاء‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫زﻳﺎدة‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ اﻟﺒﺘﺔ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﻻﻳﺠﺪي‬ ‫اﻟﻜﺒﺮ‬

‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ اﻛﺒﺮﻳﺔ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻣﺮة‬ ‫ﻣﻦ ﺟﺒﻞ اﺑﻲﻗﺒﻴﺲ اﻟﻒاﻟﻒ‬ ‫ان ارزة ﻣﺎس اﺷﺮف‬ ‫ﻛﺎﺋﻨﺔ ﻣﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﻛﻤﺎ‬

‫ﻋﻠﻲ اﺷﺮﻓﻴﺘﻪ ﻓﺎﻓﻬﻢ ﻓﺎﻧﻪ دﻗﻴﻖ ﻟﻄﻴﻒ ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫اﻟﻌﺎدﻳﺎت‬ ‫ﻟﻮ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﺋﻴﺘﻪ ﻋﻦ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻟﻄﻒ‬ ‫اﺷﺮف و‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻟﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻟﻴﺴﺖ ﻻﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫روح اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻓﺎﻟﻨﺒﻲ ﻻﺟﻞ ﻛﻮﻧﻪ ﺻﺎﺣﺐ‬

‫ﻧﻔﺨﺖ ﻓﻴﻪ ﺑﻬﺎ ‪.‬‬ ‫روح اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫ﺑﻬﺎ اﺳﺘﺤﻖ‬ ‫اذ‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻦ ﻟﻴﺲ ﺑﻨﺒﻲ‬ ‫و اﻗﻮي‬ ‫اﻛﻤﻞ‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﺻﻲ ﻻ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺟﻤﺎدﻳﺘﻪ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ اﻟﻤﻌﺠﺰ اﻳﻀﺎ ﻓﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ ﻓﻌﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫ﻓﺼﻞ ‪-‬‬
‫ﻫﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻓﻴﻪ‬ ‫ۤاﺛﺎر روح اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻧﺴﺎﻧﻴﺘﻪ ﺑﻞ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺣﻴﻮاﻧﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻧﺒﺎﺗﻴﺘﻪ‬

‫اﻟﺠﻤﺎدات و اﻟﻨﺒﺎﺗﺎت و‬ ‫ﻫﻴﻤﻨﺔ‬ ‫اﻵﺛﺎر ۤاﺛﺎر ﻓﻮق‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫ۤاﺛﺎره و‬ ‫ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ اﻟﻤﻠﻘﻲ ﻓﻲ ﻫﻮﻳﺘﻪ ﻓﻴﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﻣﺜﺎل‬

‫ﻋﻦ ﻓﻌﻞ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻌﻞ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎت‬ ‫ﻫﻲ ﺗﻌﺠﺰ ﻋﻨﻬﺎ اﻟﺒﺘﺔ ﻛﻤﺎ ﻳﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺎﺳﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﺎت‬

‫اﻟﻮاو‬ ‫ﻣﻜﻮﻧﺔ ﺑﻜﺴﺮ‬

‫ِ‬ ‫روح‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫روح‬ ‫و‬ ‫ﻫﻴﻤﻨﺘﻪ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻦ ﻓﻌﻞ اﻟﻨﺒﻲ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬
‫ّ‬
‫اﻟﻮﺻﻔﻴﺔ ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺣﺎﻣﻠﺔ ﻟﻤﺸﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻤﻴﺔ اﻟﺘﺸﺮﻳﻌﻴﺔ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻐﻴﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺘﻜﻮﻳﻦ‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫ﻋﻠﻴﺔ ﻟﻬﺎ‬

‫و‬ ‫ﻣﺮادﻫﺎ‬ ‫و ﺗﺸﺮح‬ ‫ﺗﺒﻠﻎ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و ﺗﺆدي‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ ﺗﺤﻜﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻠﻬﺎ ﻣﻀﻤﺤﻠﺔ ﻣﺘﻼﺷﻴﺔ ﻓﻲ ﺟﻨﺒﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫ﻳﺘﺼﻞ ﺑﻬﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﺘﺼﻞ ﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺧﺬ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻄﻴﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺴﻤﻊ ﻟﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫وﺟﺐ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ اﺣﺘﺠﺐ ﺑﻨﻔﺴﻪ ﻋﻨﻬﺎ‬

‫ﺗﺴﻤﻊ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﻠﻜﻮﺗﻴﺔ ﻏﻴﺮ اﻟﻤﻄﻠﻌﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﺮادﻫﺎ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫اﻟﻤﺤﺠﻮﺑﺔ ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻋﻀﺎء‬ ‫اﺗﺼﻠﺖ ﺑﻬﺎ ﻛﻤﺎ ﻳﺠﺐ ﻋﻠﻲ‬

‫ﻟﺘﻜﻮن‬ ‫اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺄﺧﺬ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺘﺼﻞ ﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻄﻴﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﻜﻮﺗﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫اﻟﺒﺨﺎرﻳﺔ اﻟﻤﻀﻤﺤﻠﺔ ﻓﻲ ﺟﻨﺐ‬ ‫ﻟﻠﺮوح‬

‫ﻋﻨﻬﺎ ﻗﺪ اﻟﻘﺖ‬ ‫و ﺗﺆدي‬ ‫ﻣﺮادﻫﺎ‬ ‫و ﺗﺸﺮح‬ ‫اﻟﻤﻠﻜﻮﺗﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫اﻟﺒﺨﺎرﻳﺔ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺗﻨﺒﺊ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫ﺣﺮاك‬ ‫ﻣﻴﺘﺔ ﻻ‬

‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻋﻀﺎء‬ ‫ﺗﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﻀﺎء‬ ‫ﻫﻴﻤﻨﺔ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ اﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫اﻇﻬﺮت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﻜﻮﺗﻴﺔ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﺮوح‬

‫ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ اﻟﻴﻬﻢ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫روح اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻌﻞ‬ ‫اﻓﺮاد اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻳﻌﺠﺰ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻌﻠﻬﺎ اﻟﺒﺘﺔ‬

‫اﻻ ﻓﻔﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺘﻪ ﻓﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﺎﺗﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻨﺒﻲ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺟﻤﺎدﻳﺘﻪ‬ ‫اﻓﻌﺎل ﺗﺼﺪر‬ ‫اﻟﻠﻬﻢ اﻻ‬ ‫‪،‬‬

‫ﺣﻴﻮاﻧﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﺎﺗﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎدﻳﺘﻪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ اﻟﺮﻋﻴﺔ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻪ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ‬

‫ﺷﺮﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ اﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻛﻠﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺷﺮب‬ ‫و‬ ‫اﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺮﻋﻴﺔ ﻓﻬﻮ‬ ‫اﻋﺪل‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺘﻪ‬ ‫و‬

‫‪،‬‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻓﻲ اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ‬ ‫اﻟﺸﺮب‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻻﻛﻞ ﺑﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻋﻴﺔ‬

‫ذﻟﻚ ﻣﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻔﻌﻞ ﻓﻌﻼ اﻻ ﺑﺎﻣﺮ اﻟﻠﻪ ﻛﻤﺎ اﻣﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫ﻻﻳﺸﺮك‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﻣﺨﻠﺺ ﻓﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﺪرون ان‬

‫اﻟﺼﻮرة‬ ‫ﺑﻌﺾ اﻓﻌﺎﻟﻪ ﻓﻲ‬ ‫و ان ﻛﺎن‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫اﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻪ اﻟﺮﻋﻴﺔ ﻓﺎﻟﻨﺒﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻪ‬

‫ﻣﻌﺠﺰا دون اﻻول و‬ ‫اﻻﺧﻴﺮ‬ ‫ﻳﻌﺪون‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻌﻞ اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫ﺧﻼف ﺻﻮرة‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻔﻌﻞ اﻟﺮﻋﻴﺔ‬

‫ان‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ اﻻ‬ ‫ﻣﺎءا و ﻗﺎل ﻏﻴﺮه‬ ‫اﺳﻘﻨﻲ‬ ‫و ان ﻗﺎل‬ ‫ﻓﺎﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة ﺑﺎﻫﺮة ‪،‬‬ ‫ﺑﺸﺄﻧﻬﻢ ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺎرف‬ ‫ﻋﻨﺪ‬

‫ﻣﻌﺠﺰا‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫ان اﻟﺬي ﻳﻌﺪه‬ ‫ﻛﻨﺖ ﺗﻔﻬﻢ اﻻ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ واﻗﻊ ﻣﻮﻗﻌﺎ ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻪ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺮﻋﻴﺔ ﻓﺎﻓﻬﻢ‬ ‫ﻗﻮل‬

‫ﻃﺎﻫﺮ ﻣﺜﻼ ﻻﻳﺒﻠﻐﻪ ﻋﻘﻞ اﺣﺪ‬ ‫ﻣﺎء‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﻣﻦ ﻗﻮﻟﻪ ﻛﻞ‬ ‫ﻗﺼﺪه‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻧﻘﻮل ان‬ ‫ﻣﺎ ﻳﺨﺎﻟﻒ اﻓﻌﺎﻟﻬﻢ ﻇﺎﻫﺮا ﻓﺒﺬﻟﻚ‬

‫ﺗﻜﻮﻳﻨﻴﺔ‬ ‫ﺑﺎﺳﺒﺎب‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﻛﺎن ‪،‬‬ ‫ﻓﻬﻮ ﻣﻌﺠﺰ ﻛﺎﺋﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻘﻮل اﻟﺮﺟﺎل‬ ‫واﻗﻊ ﻣﻮﻗﻌﺎ ﻻﻳﺒﻠﻐﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺮﻋﻴﺔ‬

‫ﻫﻲ ﻧﻔﺴﻪ اﻟﺸﺮﻳﻔﺔ ﻳﻔﻌﻞ‬ ‫اﻟﻜﺒﻴﺮة و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻌﻈﻴﻤﺔ‬ ‫اﺳﻤﺎء‬ ‫اﻟﺘﻜﻮﻳﻨﻴﺔ‬ ‫و اﻻﺳﺒﺎب‬ ‫ﻋﻼﺟﻴﺔ‬ ‫ﺑﺎﺳﺒﺎب‬ ‫اﻳﺠﺎدﻳﺔ ﻻ‬

‫ﻫﻲ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻌﺎﻋﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻣﺜﺎل‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻓﺮوح‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻳﻔﻌﻞ اﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻣﺎ‬

‫ﻗﻮة‬ ‫ﺿﺮﺑﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ ﻗﻴﻞ ﻗﻮﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻬﻮ ﺗﺄﻛﻴﺪﻫﺎ‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎﻟﻀﺮب‬ ‫اﻟﺤﺎﺻﻞ ﻣﻦ اﻟﻔﻌﻞ‬ ‫ﻛﺎﻟﻤﺼﺪر‬

‫ﻫﻲ اﻟﻤﺸﻴﺔ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫روح‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﻤﻞ ﻋﻤﻠﻪ‬ ‫ﻟﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﻠﻲ‬ ‫اﻟﺘﺄﻛﻴﺪي‬ ‫ﻓﻬﻮ اﻟﻔﻌﻞ‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫ﻗﻮﻟﻚ‬

‫اﻣﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﻛﺎن‬ ‫اﻟﻴﻪ ﺑﻘﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫اﻟﻤﺸﺎر‬ ‫ﻫﻲ اﻻﻣﺮ اﻟﻤﻔﻌﻮﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﻬﺎ‬ ‫و ﺗﻘﻮم‬ ‫اﻟﺘﺄﻛﻴﺪﻳﺔ اﻟﻈﻠﻴﺔ ﺗﻌﻤﻞ ﻋﻤﻠﻬﺎ‬

‫ﻫﻲ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻳﺮﻳﺪ اﻟﻠﻪ ﻣﺎ ﻧﺮﻳﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ﺷﺌﻨﺎ‬ ‫اذا‬ ‫ﺣﻜﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺤﺪﻳﺚ ﻧﺤﻦ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻔﻌﻮﻻ‬

‫ﻓﻴﻤﺎ ﻫﻮ ﻣﻬﻴﻤﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻤﺎ دوﻧﻪ ﻓﻠﻤﺎ ﻇﻬﺮ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻋﺰ اﺳﻢ اﻟﻠﻪ ﻳﻔﻌﻞ اﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻻﻟﺔ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺟﻞ‬

‫‪.‬‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻛﻮﻧﻪ اﺳﻤﺎ ﻟﻠﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻘﻮة‬ ‫ﻧﺒﻴﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ اﻟﺘﺸﺮﻳﻊ‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻻ رﻳﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ اﻧﻪ ﻻ ﺷﻚ‬ ‫و اﻟﻜﻠﻴﺎت‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ ﻣﺎ ﺗﻤﻬﺪ ﻣﻦ ذﻛﺮ اﻟﻤﻘﺪﻣﺔ‬ ‫اذا‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب اﻻول‬

‫و ﻛﺎن‬ ‫ﺑﻤﻜﺔ ﻣﻦ ﺑﻨﻲﻫﺎﺷﻢ ﻗﺪ ﻧﺸﺄ ﻓﻴﻬﺎ اﻟﻲ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ‬ ‫اﻟﻤﻮﻟﻮد‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻦ ۤاﻣﻨﺔ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ‬

‫اﻟﻘﻮم‬ ‫اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ اﻟﻲ‬ ‫ﺑﺎﻇﻬﺎر‬ ‫ﺻﻔﺤﺘﻪ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة و اﺑﺪي‬ ‫اﺧﻼﻗﺎ ﺛﻢ ادﻋﻲ‬ ‫و ﺳﻴﺮة و‬ ‫ﻧﺴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺒﺎ‬ ‫ﻣﺸﻬﻮرا‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﺎ‬

‫اﻧﺘﻬﻲ اﻟﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﺗﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ اﻓﻀﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫ﺑﺒﺪع‬ ‫ادﻋﻲ اﻧﻪ ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ ﻋﻼﻧﻴﺔ‬ ‫ﺑﺎﻋﺒﺎء‬ ‫ﻓﺎﺿﻄﻠﻊ‬

‫اﻟﻲ ﺗﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫دﻋﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻇﻬﺮاﻧﻲ‬ ‫ﻓﻘﺎم‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺮﺳﻞ‬

‫و‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺴﺎﺑﻘﺔ ﻣﺼﺪﻗﺎ ﺑﺎﻧﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺴﺦ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺸﺮاﺋﻊ‬ ‫و‬ ‫اﺣﻜﺎﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮاﺋﻊ‬ ‫اﻻﻧﺪاد و ﺷﺮع ﻟﻠﻨﺎس‬ ‫ﺧﻠﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫ﺳﻠﻚ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﻳﺴﻠﻚ اﻓﻀﻞ ﻧﺒﻲ ﻓﻲ اﻣﺘﻪ ﺑﺤﻴﺚ ﻟﻮ وﺻﻒ ﻋﺎﻗﻞ ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ ﻣﻦ اﻟﺮﺳﻞ ﺣﻖ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻬﺎ‬

‫اﺣﺪ‬ ‫و ﻟﻢﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﺴﺎﻟﻔﻴﻦ ﻟﻤﺎﻛﺎﻧﻮا ﺑﺎﻓﻀﻞ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺣﺎل اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻟﻮ ﻓﺘﺸﺖ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺘﻪ‬ ‫ﻟﻤﺎﺗﺠﺎوز‬ ‫ﻧﺒﻴﺎ ﺣﻘﺎ ﻛﺎﻣﻼ‬
‫ﻣﻦ ﻻﻳﻌﺒﺄ‬ ‫اﻟﻠﻤﺎزون و اﻟﻤﺴﺘﻬﺰؤن و‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻪ اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺧﻼﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﺋﺒﺔ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﻧﺴﺒﻪ‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫ﻟﻢﻳﻌﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﺎﻗﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﻻﻳﺴﻠﻢ ﻣﻦ ﺷﺮﻫﻢ ﺣﻖ‬ ‫ﻳﻘﺎل‬ ‫ﻻ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻘﻮل و‬ ‫ﺑﻘﻮﻟﻪ ﻣﻤﻦ ﻻﻳﺒﺎﻟﻲ ﻣﺎ‬

‫اﻟﻤﺮﺗﺪﻳﻦ ﻋﻦ اﻟﻤﺬﻫﺐ‬ ‫ﻟﻼﺳﻼم‬ ‫ﺑﻌﺾ اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻴﻦ اﻟﻤﻈﻬﺮﻳﻦ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻋﺎب‬ ‫اﻋﺠﺐ ﻣﻦ ذﻟﻚ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺸﺊ‬

‫ﺳﺎرﻗﺎ ﻗﺎﻃﻊ ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻴﺎ وﻳﻠﻪ ﻣﻦ ﻛﺎﻓﺮ ﻣﺎ اﺟﻬﻠﻪ ﻫﻮ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫اﻗﺮار ﺑﺎﻻرﺗﺪاد ان‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﺎ‬

‫زوﺟﺘﻪ وﺻﻴﻔﺔ ﻳﺤﻞ ﺳﺒﻴﻬﺎ‬ ‫ﻫﺪر و‬ ‫دﻣﻪ‬ ‫ﺣﻼل و‬ ‫ﻣﺎﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻢﻳﺪﺧﻞ ﻓﻲ دﻳﻨﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﻳﺠﺐ ﻗﺘﻠﻪ‬ ‫ﺟﺎء ﺑﺎن‬ ‫ﻗﺪ‬

‫ﻋﻴﺐ‬ ‫و اي‬
‫ّ‬
‫ﻣﻐﻤﺾ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اي‬
‫ّ‬
‫اﺧﺬ اﻣﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻄﻊ ﺳﺒﻴﻼ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و اﻣﺎء ﻓﺎذا‬ ‫ﻛﻠﻬﻢ ﻋﺒﻴﺪ‬ ‫و اوﻻده‬ ‫ﻓﺮﺟﻬﺎ‬ ‫و‬

‫ام‬ ‫ءاﻣﻮاﻟﻬﻢ اﻛﺜﺮ ﺣﺮﻣﺔ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻳﻨﻜﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﺧﺬت‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺚ ﻋﻠﻲ ﻗﺎﻓﻠﺔ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻳﺴﺒﻲ ﻋﻴﺎﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﺎرا‬ ‫ﻫﻮ ﻳﻘﺎﺗﻞ‬

‫اﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ﺑﻮار‬ ‫ﻧﺴﺘﻌﻴﺬ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻓﺮوﺟﻬﻢ ﻧﺤﻦ ﻧﺴﺘﺤﻞ دﻣﺎءﻫﻢ ﻓﻜﻴﻒ ﻻﻧﺴﺘﺤﻞ اﻣﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻴﺎﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫دﻣﺎؤﻫﻢ‬

‫ﻟﻢﻳﻨﻜﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻢﻳﻌﺐ ﻋﻠﻴﻪ اﺣﺪ ﺑﺸﺊ‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت‬ ‫ﺗﻮﻛﻴﻠﻪ اﻟﻌﺒﺪ اﻟﻲ ﻧﻔﺴﻪ ﻓﻤﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﺧﺬﻻن‬ ‫ﻗﺒﺢ اﻟﺰﻟﻞ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ازﺟﺮﻫﻢ ﻋﻤﺎ ﻳﻨﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻘﻮل‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻋﻤﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻻ ﻋﻤﻼ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺧﻠﻘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺣﺴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﺣﺪ ﻧﺴﺒﺎ‬

‫ﻫﻮ‬ ‫ﻓﻜﺎن‬ ‫ﻣﺪﺣﻲ ﻟﻪ ﻗﺒﻴﺢ‬ ‫و‬ ‫وﺻﻔﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و ﻛﺎن‬ ‫اﺷﺪﻫﻢ ﺗﻮاﺿﻌﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺧﻀﻌﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ازﻫﺪﻫﻢ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬

‫و‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت‬ ‫ﻣﻜﺎرﻣﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﻨﻪ‬ ‫ﻛﻠﻴﺎت‬ ‫و‬ ‫ﻣﻀﺒﻮط‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﺮوف‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻫﻮ ﻛﻤﺎ‬

‫اﻟﻲ‬ ‫ۤادم‬ ‫ﺑﻤﺎ ﻳﺜﺒﺖ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻛﻞ ﻧﺒﻲ ﻣﻦ‬ ‫اﻣﻮره‬ ‫ﻗﺪ ﺛﺒﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻨﺪ ﻋﻨﺪ ﻣﻦ ﻟﻢﻳﺮﻫﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻴﻦ‬ ‫اﻟﻤﺘﻮاﺗﺮات ﻛﻮﺟﻮد‬

‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ ﻓﺎدﻋﻲ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫وﺟﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و اﻣﺎم‬ ‫ﻫﻮ ﺑﻌﻴﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ ﻛﻞ ﻏﺎﺋﺐ ﻋﻦ اﻟﺤﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﺎﺗﻢ‬

‫اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻛﺮم‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎﻳﻨﻄﻖ اﻻ ﺑﻮﺣﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ۤات‬ ‫وﺟﻪ اﻟﻠﻪ اﻧﻪ‬ ‫اﻣﺎم‬

‫اﻟﻲ‬ ‫دﻋﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺴﺦ ﺷﺮاﺋﻊ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻣﺎء‬ ‫ﺳﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎد‬ ‫اﻓﻀﻞ رﺳﻞ اﻟﻠﻪ ﻓﻘﺘﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺼﻔﺎت‬ ‫اﺷﺒﻬﻬﻢ‬ ‫و‬

‫ﺑﻞ‬ ‫رده‬ ‫ﺳﻜﺖ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﻘﺮره‬ ‫دﻣﺎﺋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻣﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻓﺮوﺟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎد‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫اﻟﻤﺘﻮاﺗﺮات‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻌﺎدات‬ ‫ﺧﻮارق‬ ‫ﻧﻮع‬ ‫ﺻﺪور‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﺎدات‬ ‫ﺧﻮارق‬ ‫ﻟﺴﺎﻧﻪ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫اﺟﺮي‬

‫ﻋﻨﻬﻢ ﻣﺎ ﻻﻳﺤﺼﻲ‬ ‫ﺧﻮارق ﻋﺎدات و روي‬ ‫اﻣﻮاﺗﺎ‬ ‫اﺣﻴﺎءا و‬ ‫ﻣﻦ اوﺻﻴﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺻﺪر‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺔ اﻟﻘﻄﻌﻴﺔ‬

‫روﻳﺖ ﻋﻨﻬﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮدا‬ ‫ﻓﺮدا‬ ‫ﻟﻢﻳﺜﺒﺖ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻟﻀﺮورة‬ ‫ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻤﺎ ﺣﺼﻞ اﻟﻘﻄﻊ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﻨﻮع‬ ‫ﺻﺪور‬ ‫و‬

‫ﻛﻠﻬﺎ ﺑﻌﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺮرﻫﺎ ﻧﻮﻋﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﺮدﻫﺎ ﺑﻞ ﺻﺪﻗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﺬﺑﻬﺎ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺧﻮارق اﻟﻌﺎدات و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺘﺠﺎوز اﻻﺣﺼﺎء‬

‫و‬ ‫ﻓﻬﺬا ﻫﻮ ﺗﺴﺪﻳﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮث‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻮﺟﻮه و‬ ‫وﺟﻪ اﻟﻠﻪ ﻓﻠﻢﻳﻨﻜﺮ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻮﺟﻪ ﻣﻦ‬ ‫و اﻣﺎم‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻋﻈﻢ ﻣﻦ ذﻟﻚ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و اﻻوﻟﻴﺎء و اي‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻘﻪ ﻟﻴﺲ ﻓﻮﻗﻪ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻻﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺮه و‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫ﻧﻮره‬ ‫ﻳﺴﻄﻊ‬ ‫زور‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫اي‬ ‫و‬ ‫ﻋﺪل‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫اﻟﺘﺼﺪﻳﻖ ﻫﻮ ﺣﺠﺘﻨﺎ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻧﺒﻲ ﺣﻖ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻓﻨﻔﺲ‬

‫ﻻﻳﺪﺣﺾ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫اﻟﻌﻨﺎد او ﻋﺪم اﻋﺘﻨﺎء‬ ‫ﺑﻪ ﻻﺟﻞ‬ ‫ﻋﺪم اﻳﻤﺎن اﻟﻜﻔﺮة‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ اﻟﻨﻜﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻧﻜﻴﺮ‬

‫ﺑﻪ‬ ‫اﻻرض‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻫﻞ‬ ‫اﻳﻤﺎن‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻟﻠﻪ ﻟﺼﺎﺣﺒﻬﺎ‬ ‫ﺻﺪق اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺷﺮاﺋﻂ‬ ‫اﺑﺪا و‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ ﺣﺠﺔ ﻧﺒﻲ‬

‫ﻓﻴﻪ ﺷﺊ ﻣﻦ‬ ‫و ﻫﺬا اﻟﺒﺮﻫﺎن ﺑﺮﻫﺎن ﺳﻤﺎوي ﻻﻳﺘﻄﺮق‬ ‫ارﺿﻴﺔ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫ﻛﻠﻬﺎ‬ ‫اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ذﻛﺮوه‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻌﻴﺪا‬ ‫ﻣﺸﺮﻛﺎ ﺿﺎﻻ ﻗﺮﻳﻦ اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎﻓﺮا‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫ﺗﻠﻚ‬

‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎوﻳﺔ‬ ‫اﻟﻌﺰة‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻟﺒﺎ ﻟﻠﺮﻳﺎﺳﺔ‬ ‫ﻓﺎﺟﺮا‬ ‫ﻓﺎﺳﻘﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ اﻟﺮوﺣﺎﻧﻴﻴﻦ‬

‫اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻘﻄﻌﺔ‬ ‫اﻟﺠﻼل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻤﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻬﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻻﺗﺴﺎق‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻤﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻮر‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻴﺮ‬ ‫اﻣﺪاد‬

‫و ﺑﺬاء و‬ ‫ﺑﻄﺮ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺮ‬ ‫اﺻﺤﺎب ﺧﺮق و ﻧﺰق و‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫واﺣﺪا و‬ ‫اﻧﻔﺴﻬﻢ ﻳﻮﻣﺎ‬ ‫اﻣﺴﺎك‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﺷﺎر‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ اﻟﻲ اﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻚ ﻓﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺒﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫رﺟﺲ‬ ‫و ﻗﺬارة و‬ ‫ﻛﺜﺎﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺤﺶ‬

‫ﻛﺎذﺑﻮن و‬ ‫اﻛﺜﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻊ‬ ‫ﻳﻠﻘﻮن‬ ‫اﺛﻴﻢ‬ ‫اﻓﺎك‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬ ‫ﺗﻨﺰل‬ ‫اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ﺗﻨﺰل‬ ‫ﺑﻘﻮﻟﻪ ﻗﻞ ﻫﻞ اﻧﺒﺌﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻔﻌﻠﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮن‬ ‫اﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻬﻴﻤﻮن‬ ‫واد‬ ‫اﻟﻢﺗﺮ اﻧﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻐﺎوون‬ ‫ﻳﺘﺒﻌﻬﻢ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺔ‬ ‫ۤاﻳﺎت‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺎﺳﻘﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫ﻻﻳﻬﺪي اﻟﻘﻮم‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﻗﺎل ان‬ ‫ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻔﺴﺪﻳﻦ‬

‫ﻗﺪ ﺳﺮدﻧﺎﻫﺎ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻨﺎ ﻋﻠﻢاﻟﻴﻘﻴﻦ ﻛﻠﻬﺎ ﺑﺮاﻫﻴﻦ ﻋﻘﻠﻴﺔ ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫ۤاي ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻛﺬا ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺒﺮاﻫﻴﻦ اﻟﻌﻘﻠﻴﺔ‬

‫اﻟﻘﻮام و اﻟﺪوام و اﻻﺗﺴﺎق و اﻟﺼﺪق و ﺑﺎﻟﺨﻀﻮع و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺼﻔﺎت‬ ‫اﻟﺴﺎﻗﻂ اﻟﻤﻨﻘﻄﻊ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﻻﻳﺘﺼﻒ‬ ‫ﻓﺎن‬

‫و اﻟﻮﻗﺎر‬ ‫ﻓﻲ ﺳﺒﻴﻞ اﻟﻠﻪ ﻣﻊ ذﻟﻚ اﻟﺰﻫﺪ‬ ‫و اﻟﺠﻮع و اﻟﺠﻬﺎد‬ ‫اﻟﺴﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺒﺘﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺬﻟﻞ‬ ‫اﻟﺨﺸﻮع و اﻟﺒﻜﺎء و‬

‫و ﺗﻨﺎزع و اﺧﺘﻼف و اﺧﺘﻼل و ﻣﻦذا‬ ‫ﺗﺸﺎﺟﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻌﺐ‬ ‫ﻫﺰل و‬ ‫اﻫﻞ اﻟﺒﺎﻃﻞ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺪ‬ ‫و اﻻﻧﺘﻈﺎم و‬ ‫اﻟﻌﺰ‬ ‫و‬

‫ﺳﺎﺣﺔ اﻟﺤﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ واﻗﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺟﺎرﻳﺔ‬ ‫ﺷﺒﻬﺎت‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﺑﺎﻃﻼ ﺑﺼﻔﺔ اﻫﻞ اﻟﺤﻖ اﺑﺪا اﺑﺪا ﻛﻞ ذﻟﻚ‬ ‫رأي‬

‫ﻻ‬ ‫اﻟﻤﺘﻌﺎل‬ ‫اﻟﺸﺎﻫﺪ اﻟﻘﺎﻫﺮ‬ ‫اﻟﻘﺎدر‬ ‫ﻧﻜﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫ﻧﻜﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻤﺮادﻧﺎ‬ ‫ﺑﻌﺪم‬ ‫اﺳﺘﺪﻟﻠﻨﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ ﻣﻨﺰﻫﺔ ﻓﻨﺤﻦ‬

‫اﻟﻤﺼﺪق‬ ‫ﻓﻬﻮ‬ ‫اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻘﺎل ﺟﻬﻠﻮا او ﻏﻔﻠﻮا او ﺧﺎﻓﻮا او ﻓﻌﻠﻮا او‬ ‫ﻧﻜﻴﺮ اﻟﺨﻠﻖ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻋﺪم‬

‫ِ‬
‫ﺻﺪق‬ ‫ﺑﻤﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻛﺬﺑﻪ اﺑﺪا ﻓﻬﻮ ﻧﺒﻲ‬ ‫اي ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫ﻜﺬﺑ ْﻪ اﺣﺪ‬
‫ﻟﻢﻳ ُ ْ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫و ﻟﻢﻳﻌﺠﺰه‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻓﻴﻤﺎ ادﻋﻲ‬

‫ﻋﺪﻻ ﻓﺎﻛﺘﺒﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺪﻗﺎ‬ ‫و ﻟﻢﻧﺸﺎﻫﺪه‬ ‫اﺳﻠﻤﻨﺎ ﻣﻌﻪ‬ ‫و ﻟﻢﻧﺮه و‬ ‫ﺳﻠﻢ ۤاﻣﻨﺎ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻖ ﻣﻄﻠﻖ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ‪.‬‬ ‫رب ا‬ ‫اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻬﻢ ﻣﻦ اﻟﺸﺎﻫﺪﻳﻦ‬

‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻓﻘﺎم‬ ‫اﻟﺤﻤﻴﺪ‬ ‫اﻟﻔﺮﻗﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺠﻴﺪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺳﻼﻣﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺻﻠﻮات‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻣﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻲ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ﺧﻮارق ﻋﺎدات‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﻌﺜﺘﻪ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻋﺎدات و رأوا‬ ‫ﺑﻤﻌﺠﺰات ﺑﺎﻫﺮات و ﺧﻮارق‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫اﻟﻘﻮم و‬ ‫ﻇﻬﺮاﻧﻲ‬

‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫ﻧﺴﻮا ﺳﻨﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺮﻛﻮا ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻢ ﻓﻲ اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ‬ ‫ان ﻋﺎدت‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة و‬

‫اﻟﺤﻖ ﻓﻲ‬ ‫ۤاﺛﺎر‬ ‫ﺑﺪﻟﻮا ﺣﺘﻲ ﻟﻢﻳﺒﻖ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﻐﻴﺮوا و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﺘﺤﻞ ﻣﻨﻬﻢ دﻳﻨﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻬﺔ‬ ‫اﺗﺨﺬوا اﻻﺻﻨﺎم‬

‫ﻋﻠﻲ‬
‫ّ‬
‫رﺑﻜﻢ اﻧﺰﻟﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﺟﻬﻞ ﻣﻦ اﻻﻣﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫ﻓﺘﺮة‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻳﺪﻳﻬﻢ اﻻ ﺷﺊ ﻗﻠﻴﻞ ﻓﺎﺗﻲ‬

‫ﻏﻴﺮه‬ ‫اﻇﻬﺮ ﻛﺜﻴﺮا ﻣﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮاﺋﻌﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻬﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺴﻂ‬ ‫و اﻟﻌﺪل و‬ ‫ﻗﺪ اﻣﺮ ﻓﻴﻪ ﺑﺎﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻻﺣﺴﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺪل‬ ‫ﺷﺮاﺋﻊ اﻟﻠﻪ ﻓﺎﻣﺮ‬ ‫ﺟﺪد‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻢ ﺷﻌﺎﺋﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫دﻳﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺘﺒﻬﻢ‬ ‫اﺧﻔﻮه‬ ‫و‬ ‫اﻣﻤﻬﻢ‬

‫و ﺟﺪد ﻟﻠﻨﺎس‬ ‫اﻟﺨﺒﺎﺋﺚ‬ ‫اﻟﻄﻴﺒﺎت و ﺣﺮم‬ ‫اﺣﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﻜﺮ‬ ‫اﻟﻔﺤﺸﺎء و‬ ‫ﻧﻬﻲ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮﺑﻲ‬ ‫اﻳﺘﺎء ذي‬

‫و‬ ‫اﻟﻜﻔﺮ ﺑﺎﻟﺠﺒﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫اﻻﻳﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ ﺑﺎﻟﺰﻫﺪ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﺎﺋﻢ رﺗﻊ‬ ‫ﺻﺎروا‬ ‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ‬ ‫رﺳﻮم‬

‫ﺳﻨﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻨﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﺣﻜﻲ ﺳﻨﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﻻﺧﻼص‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺪاد‬ ‫ﺧﻠﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺎﻏﻮت‬

‫ذﻛﺮ اﻟﻨﺼﺎﺋﺢ‬ ‫و اﻟﻨﺎر و‬ ‫اﻟﺠﻨﺔ‬ ‫و اﺣﻮال‬ ‫ﺑﻤﺎ ﻻ ﻣﺰﻳﺪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻵﺧﺮة‬ ‫ﻋﻈﻢ‬ ‫اﻻﻣﺜﺎل و‬ ‫ذﻛﺮ‬ ‫اﻻوﺻﻴﺎء ﻟﻼﻋﺘﺒﺎر و‬

‫و‬ ‫اﻟﺠﻼﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﻤﺄﻧﻴﻨﺔ‬ ‫اﻟﻮﻗﺎر و اﻟﺴﻜﻮن و‬ ‫ذﻟﻚ ﻓﻲ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و اﻣﺜﺎل‬ ‫رﻫﺐ‬ ‫و‬ ‫رﻏﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻮاﻋﻆ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺒﺮ‬ ‫و‬

‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻣﺴﺘﻬﺰئ‬ ‫ﻻﻋﺐ ﺑﺎﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب ﻫﺎزل‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫اﺑﺪه اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت ان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻬﻴﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻈﻤﺔ‬

‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺪﻳﻞ اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ اﻟﻔﺎﺳﻘﻴﻦ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮاﻳﻌﻪ ﺟﻠﻴﺲ اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻛﻴﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻜﺮﻫﻢ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﺧﺪﻋﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫ﻣﺘﺎع‬ ‫ﻣﻈﻬﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺎ ﻳﻜﺘﻤﻪ ﻳﺮﻳﺪ ﺟﻠﺐ‬ ‫ﻣﺴﻮل ﻟﻠﻨﺎس‬

‫ﻳﺴﺘﻬﺰئ‬ ‫اﻓﻀﺢ ﻣﻨﺎﻓﻖ‬ ‫ﻣﺸﺮك و‬ ‫اﻋﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺘﻨﺒﻲ اﻛﻔﺮ ﻛﺎﻓﺮ‬ ‫ﺻﻮاب ﻧﻮرا و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺣﻖ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬

‫ﺑﻘﻲ ﻟﻪ‬ ‫اذا‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺘﻔﻊ‬ ‫اذا‬ ‫ﻣﻦ ﺿﻞ‬ ‫ﻻﻳﻀﺮه‬ ‫ﻳﻠﻌﺐ ﺑﻬﻢ ﻳﺮاﻋﻲ داﺋﻤﺎ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬

‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫اﻻﻋﺮاض‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰﻫﺎدة‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺒﺎدة‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺣﺎﻣﻞ اﻳﺎﻫﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫رﻳﺎﺳﺘﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻬﺘﻢ ﺑﻬﺪاﻳﺔ‬

‫ﻓﻮج‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻐﺪو‬ ‫ﻫﻮ اﺻﻄﺒﻞ اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻌﻪ‬ ‫و ﺣﺼﻮل‬ ‫رﻳﺎﺳﺘﻪ‬ ‫ﺛﺒﻮت‬ ‫ﻫﻤﺘﻪ ﻓﻲ‬ ‫و ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻛﺴﺐ اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬

‫و اﻓﺘﺮاء و ﻛﺬب و زور و ﺑﻬﺘﺎن اﻓﺎك ﻗﻔﺎز‬ ‫اﻓﻚ‬ ‫و ﻓﺠﻮر و‬ ‫ﻫﻮ اﻫﻞ ﻓﺴﻖ‬ ‫ﻓﻮج و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﻳﺮوح‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ‬

‫ﻻﻳﻄﺎوﻋﻪ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﻠﻲ اﻻﺳﺘﻘﺎﻣﺔ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل و‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻻﻳﺘﻜﻠﻢ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﺟﺮ ﻣﺎﺟﻦ ﺧﺎﺋﻦ‬ ‫ﻫﻤﺎز ﻟﻤﺎز‬

‫اﻟﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ‬ ‫اﻻﻋﺘﺪال‬ ‫ﺛﻢ ﻳﺴﺘﻘﻴﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻻﻳﺼﺒﺮ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ ﺑﻼ ﻋﺎﺋﺒﺔ ﻳﺆﻧﺐ ﺑﻬﺎ ﺛﻢ ﻳﺪﻋﻲ‬ ‫ﻃﻮل ﻋﻤﺮه و‬

‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻟﺘﻴﻘﻨﺖ ﺑﺤﻘﻴﺘﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ ﻃﺒﺎﺋﻊ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫ذﻛﺮت و‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫ﻧﻈﺮت‬ ‫ﻟﻮ واﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺟﻠﻪ‬

‫ﺳﻠﻮﻛﻪ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫زﻫﺎدﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻋﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺒﺎداﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮاﺋﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺧﻼﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻴﺮﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺎﻻﺗﻪ‬ ‫ﺑﺼﺮف‬
‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫و اﻟﻴﻮم‬ ‫ﺑﺮﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺟﻞ ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﻜﻔﺮ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻘﺘﻀﻲ اﻟﻌﻘﻞ اﻟﺴﻠﻴﻢ‬

‫و‬ ‫ﻻﻳﺨﻄﻲ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ اﺣﻮاﻟﻪ ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻌﻘﻞ اﻟﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ اﺗﻲ ﺑﻜﺘﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎدة‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﻮة‬ ‫ﻻﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫اﻧﻪ ﻓﻴﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﻳﻜﻮن و‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻘﻮم ذاﻛﺮا ان‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻇﻬﺮاﻧﻲ‬ ‫ﻗﺮأه‬

‫اﻟﻴﻪ اﻻﻣﺔ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻳﺎﺑﺲ اﻻ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ رﻃﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫و ﻣﺎﻓﺮط‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ‬ ‫و ﺿﺮب‬

‫اﻟﺴﻤﺎء‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻦ ﻏﺎﺋﺒﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﺑﻌﺪي و ﻗﺎل و‬ ‫ﻻ ﻧﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺷﺮﻋﻲ‬ ‫ﺷﺮع‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﺑﻌﺪه و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻻﻧﻪ ﻻ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬

‫و‬ ‫ﻗﺒﻮﻟﻪ ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﺬﺑﻪ ﺑﻮﺟﻪ ﻓﻠﻤﺎ اﺑﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﻫﺬا اﻟﻤﺪﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻻ ﻓﻲ‬ ‫و اﻻرض‬

‫ﻓﻲ ﻗﻮﻟﻲ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﻛﺎذب‬ ‫اﻧﻲ‬ ‫ﺗﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻣﻊ ﺳﺎﺋﺮ ﻣﻌﺠﺰاﺗﻪ ﺗﺤﺪاﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎﺧﺒﺎره‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻨﻌﻮا‬

‫ﺟﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻗﻮاﻟﻪ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻓﺎﻧﺘﻢ اﻳﻀﺎ ﺑﺸﺮ ﻣﺜﻠﻲ ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻠﻪ‬

‫ان‬ ‫ﻓﻠﻴﺄﺗﻮا ﺑﺤﺪﻳﺚ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺆﻣﻨﻮن‬ ‫ﺗﻘﻮﻟﻪ ﺑﻞ‬ ‫ام ﻳﻘﻮﻟﻮن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﻟﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﻤﺮة ﻗﺎل‬ ‫ﻟﺘﺤﺪﻳﻪ ﻣﺮاﺗﺐ‬

‫اﻻﻟﺴﻦ ﻓﺄﺗﻮا اﻧﺘﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫ذووا‬ ‫ﻋﻘﻼء‬ ‫اﻧﺘﻢ ﺑﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺻﻨﻊ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ان اﻟﻜﻼم اﻟﻤﺘﻘﻮل‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬

‫ﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫رأي‬ ‫اﻵﻳﺔ اﻟﻲ ﺣﻜﺎﻳﺔ ﺗﺎﻣﺔ اﻳﻀﺎ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ ﺗﻨﺰﻳﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻤﺎ ﺣﺪﺛﺖ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻳﺤﺪث‬ ‫ﺑﺤﺪﻳﺚ ﻣﺜﻠﻪ‬

‫ﺳﻮر‬ ‫ﻗﻞ ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫ام ﻳﻘﻮﻟﻮن اﻓﺘﺮاه‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰ اﻟﺤﺎﺿﺮﻳﻦ اﻟﻤﻜﺬﺑﻴﻦ ﻋﻦ‬ ‫اي‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﻓﻨﺰﻟﻨﺎ ﻋﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ادﻋﻮا ﻣﻦ اﺳﺘﻄﻌﺘﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻔﺘﺮﻳﺎت و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬

‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻋﻦ ذﻟﻚ اﻳﻀﺎ‬ ‫رأي‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫ﺳﻮر ﻗﺼﺎر‬ ‫اﻛﺘﻔﻲ ﻣﻨﻜﻢ ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻗﺼﺎر‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻔﻴﻪ‬ ‫ﺳﻮر‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻌﺸﺮ‬

‫ﺗﻔﺼﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻟﻜﻦ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و ﻣﺎﻛﺎن ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان ان ﻳﻔﺘﺮي‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫ادﻋﻮا ﻣﻦ اﺳﺘﻄﻌﺘﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻗﻞ‬ ‫ام ﻳﻘﻮﻟﻮن اﻓﺘﺮاه‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫ﻻ رﻳﺐ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬

‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ رﻳﺐ ﻣﻤﺎ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻋﻦ ذﻟﻚ اﻳﻀﺎ‬ ‫رأي‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬

‫ﻓﺎن ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا و‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ادﻋﻮا ﺷﻬﺪاءﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺪﻧﺎ‬

‫ﺑﻘﻮﻟﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫اراد‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫اﻋﺪت‬ ‫اﻟﺤﺠﺎرة‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﺘﻲ وﻗﻮدﻫﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎر‬ ‫ﻓﺎﺗﻘﻮا‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا‬

‫ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺤﻒ اﺑﺮﻫﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰﺑﻮر‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﻤﻨﺰﻟﺔ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻛﻤﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ اﻟﺮﺳﻞ ﻣﺜﻠﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺳﺎﺋﺮ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺴﻤﺎوﻳﺔ اﻟﺘﻲ ﻧﺰﻟﺖ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ‬

‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻋﻦ ﻛﻞ ذﻟﻚ ﺗﺮﻗﻲ‬ ‫رأي‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻣﺜﻞ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ ﻳﻤﻜﻦ‬

‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ ﻗﻞ ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻛﻔﻮرا‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ ﻓﺎﺑﻲ اﻛﺜﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻠﻨﺎس‬ ‫ﻟﻘﺪ ﺻﺮﻓﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬

‫ﻋﺠﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﺮﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺔ ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺷﺘﻤﺎﻟﻪ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﻟﻮ ﺑﻐﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻓﻲ اﺷﺘﻤﺎﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫ﻋﻠﻮﻣﻬﻢ‬ ‫ﺟﻌﻠﻮا‬ ‫و‬ ‫ﺗﻌﺎوﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫ﺻﺤﺢ ﻛﻞ واﺣﺪ ﻏﻠﻂ اﻵﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻛﻞ واﺣﺪ ﺟﻬﻞ اﻵﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮوا‬ ‫ﻟﻮ‬

‫ﻻ ﺟﻤﻴﻌﺎ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﻣﻨﻔﺮدﻳﻦ‬ ‫ﻻﻳﺤﻴﻄﻮن‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻓﻠﻤﺎ راﻫﻢ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﻤﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬

‫اﻟﺒﻠﺪة‬ ‫ﻟﻌﻞ اﻫﻞ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻋﺠﺰوا و‬ ‫ﻳﺤﺘﻤﻞ ﻋﻨﺪ ﺑﻌﺾ اﻧﻪ ﻟﻌﻠﻬﻢ ﻓﻲ زﻣﺎﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫ﻻﻳﻘﻨﻌﻮن ﺑﺎﻟﺘﺤﺪي و‬

‫ﻳﺴﺄﻟﻚ‬ ‫ﻗﺪره‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎن ﻓﻘﺎل‬ ‫اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ ﺑﺎوﺿﺢ‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ دﺧﻞ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫ﻋﺠﺰوا و‬

‫ﺟﻬﺮة ﻓﺴﺎق‬ ‫ﻓﻘﺪ ﺳﺎﻟﻮا ﻣﻮﺳﻲ اﻛﺒﺮ ﻣﻦ ذﻟﻚ ﻓﻘﺎﻟﻮا ارﻧﺎ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب ان ﺗﻨﺰل‬ ‫اﻫﻞ‬

‫اﻟﻴﻚ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫و اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن ﻳﺆﻣﻨﻮن‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اﻟﺮاﺳﺨﻮن‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫ان ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻲ ﺳﺎﺋﺮ اﻋﻤﺎﻟﻬﻢ اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬

‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻚ اﻧﺰﻟﻪ ﺑﻌﻠﻤﻪ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻟﻠﻪ ﻳﺸﻬﺪ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﺳﺎق‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻚ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬

‫داﻫﻨﻮا او ﺟﻬﻠﻮا او ﻟﻢﻳﻌﺘﻨﻮا او ﻋﺠﺰوا‬ ‫اﻟﺸﺎﻫﺪﻳﻦ‬ ‫ان ﻫﺆﻻء‬ ‫ﻳﺤﺘﻤﻞ‬ ‫ﺷﻬﻴﺪا ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫ﻛﻔﻲ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺸﻬﺪون و‬
‫ﻓﺎﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﻻﻳﺤﺘﻤﻞ ﻓﻲ ﺣﻘﻪ ﺷﺊ ﻣﻦ‬ ‫او ﻋﺎرﺿﻮا ﺳﺮ ًا و ﻟﻢﻳﺠﺴﺮوا ان ﻳﺒﺮزوا‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ ﻟﻴﺲ ﺑﻌﺎﺟﺰ‬ ‫و‬

‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺸﺒﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻬﻤﻞ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ﻻﻳﻐﺮي‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺨﺎف‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺪاري‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻻﻳﺪاﻫﻦ‬

‫و‬ ‫ﺧﻄﺒﺎﺋﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻬﺎﻛﻢ‬ ‫اﻗﺮار ذوي‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻪ ﻟﺼﺪﻗﻲ اﻋﻈﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﺷﻬﻴﺪا و‬ ‫ﻛﻔﻲ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﻴﺪ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ اﻧﺰﻟﻪ ﺑﻌﻠﻤﻪ‬

‫ﻟﻘﺎل‬ ‫ﺑﺎﻳﺪﻳﻬﻢ‬ ‫ﻗﺮﻃﺎس ﻓﻠﻤﺴﻮه‬ ‫ﻟﻮ ﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻴﻚ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اوﻟﺌﻚ‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﺷﻌﺮاﺋﻜﻢ‬

‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻞ اﻟﻠﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺷﻬﺎدة‬ ‫ﺷﺊ اﻛﺒﺮ‬ ‫اي‬ ‫ﻗﻞ‬ ‫ان ﻗﺎل‬ ‫ﻫﺬا اﻻ ﺳﺤﺮ ﻣﺒﻴﻦ اﻟﻲ‬ ‫ﻛﻔﺮوا ان‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬

‫اﻟﺸﻬﺎدات‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻪ اﻛﺒﺮ‬ ‫ﻣﻌﺘﺮﻓﻮن ان‬ ‫اﻧﺘﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻠﻎ ﻓﺒﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻧﺬرﻛﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻟﻲ‬ ‫اوﺣﻲ ا‬
‫ّ‬

‫ﻻادرﻳﻜﻢ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﺎﺗﻠﻮﺗﻪ ﻋﻠﻴﻜﻢ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ﻗﻞ ﻟﻮ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺑﺼﺪﻗﻲ‬ ‫ﻻﺗﻌﺘﺮﻓﻮن‬ ‫ﺷﻬﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺻﺪﻗﻲ ﻓﻤﺎ ﺑﺎﻟﻜﻢ‬

‫ﺑﺎﻳﺎﺗﻪ اﻧﻪ ﻻﻳﻔﻠﺢ‬

‫ۤ‬ ‫او ﻛﺬب‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻛﺬﺑﺎ‬ ‫اﻓﺘﺮي‬ ‫ﻓﻤﻦ اﻇﻠﻢ ﻣﻤﻦ‬ ‫اﻓﻼﺗﻌﻘﻠﻮن‬ ‫ﻓﻘﺪ ﻟﺒﺜﺖ ﻓﻴﻜﻢ ﻋﻤﺮا ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻪ‬

‫اﻟﻈﺎﻟﻢ ﻫﺎﻟﻚ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻋﻦ‬ ‫اﺑﺪا و‬ ‫ﻣﺎﻛﻨﺖ اﻓﻠﺢ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻓﻠﻮ ﻛﻨﺖ ﻣﻔﺘﺮﻳﺎ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻟﻜﻨﺖ اﻇﻠﻢ‬ ‫اﻟﻤﺠﺮﻣﻮن‬

‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﻨﻘﻄﻌﻮن‬ ‫ﺧﻴﺒﺔ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫و ﺷﺮح‬ ‫ۤاﺧﺮﺗﻪ‬ ‫دﻧﻴﺎه و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺧﺎﺋﺐ ﺧﺎﺳﺮ ﻻﻳﻬﺪﻳﻪ اﻟﻠﻪ اﻟﻲ ﺧﻴﺮ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ادﻋﻮا ﻣﻦ اﺳﺘﻄﻌﺘﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻔﺘﺮﻳﺎت و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﺳﻮر‬ ‫ﻗﻞ ﻓﺎﺗﻮا ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫ﻓﻘﺎل ام ﻳﻘﻮﻟﻮن اﻓﺘﺮاه‬ ‫ﻣﻔﺼﻼ‬ ‫ﻫﻮد‬

‫ﻣﺴﻠﻤﻮن‬ ‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ ﻓﻬﻞ اﻧﺘﻢ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﻌﻠﻢ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫ﻟﻢﻳﺴﺘﺠﻴﺒﻮا ﻟﻜﻢ ﻓﺎﻋﻠﻤﻮا اﻧﻤﺎ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫ان‬

‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻟﻮ‬ ‫ﻻﻳﺒﺨﺴﻮن‬ ‫ﻫﻢ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻬﻢ اﻋﻤﺎﻟﻬﻢ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﻧﻮف‬ ‫زﻳﻨﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮة‬ ‫ﻳﺮﻳﺪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اوﻟﺌﻚ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻋﻤﺎﻟﻪ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﺛﻢ‬ ‫وزر‬ ‫ﻟﺤﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻣﻔﺘﺮﻳﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺑﻴﻨﺔ ﻣﻦ رﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻓﻤﻦ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻌﻤﻠﻮن‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺒﻂ ﻣﺎ ﺻﻨﻌﻮا ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎر و‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻵﺧﺮة‬ ‫ﻟﻬﻢ ﻓﻲ‬

‫اﻻﺣﺰاب‬ ‫ﻣﻦ ﻳﻜﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻳﺆﻣﻨﻮن‬ ‫رﺣﻤﺔ اوﻟﺌﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻮﺳﻲ اﻣﺎﻣﺎ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻳﺘﻠﻮه‬

‫ﻣﻦ اﻇﻠﻢ ﻣﻤﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺆﻣﻨﻮن‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼﺗﻚ ﻓﻲ ﻣﺮﻳﺔ ﻣﻨﻪ اﻧﻪ اﻟﺤﻖ ﻣﻦ رﺑﻚ‬ ‫ﻣﻮﻋﺪه‬ ‫ﻓﺎﻟﻨﺎر‬

‫اﻟﺬﻳﻦ ﻛﺬﺑﻮا ﻋﻠﻲ رﺑﻬﻢ اﻻ ﻟﻌﻨﺔ‬ ‫و ﻳﻘﻮل اﻻﺷﻬﺎد ﻫﺆﻻء‬ ‫ﻋﻠﻲ رﺑﻬﻢ‬ ‫ﻳﻌﺮﺿﻮن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻛﺬﺑﺎ اوﻟﺌﻚ‬ ‫اﻓﺘﺮي‬

‫اوﻟﺌﻚ‬ ‫ﻛﺎﻓﺮون‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎﻵﺧﺮة‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺒﻐﻮﻧﻬﺎ ﻋﻮﺟﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﺳﺒﻴﻞ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺼﺪون‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﻈﺎﻟﻤﻴﻦ اﻟﺬﻳﻦ‬

‫ﻣﺎﻛﺎﻧﻮا‬ ‫اﻟﻌﺬاب‬ ‫ﻳﻀﺎﻋﻒ ﻟﻬﻢ‬ ‫اوﻟﻴﺎء‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫دون‬ ‫ﻟﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺎﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻻرض‬ ‫ﻣﻌﺠﺰﻳﻦ ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻮﻧﻮا‬

‫ان‬ ‫ﻳﻔﺘﺮون‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﺿﻞ ﻋﻨﻬﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻔﺴﻬﻢ‬ ‫ﺧﺴﺮوا‬ ‫اوﻟﺌﻚ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻳﺒﺼﺮون‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻊ‬ ‫ﻳﺴﺘﻄﻴﻌﻮن‬

‫و‬ ‫اﻻﺻﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻞ اﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﻛﺎﻻﻋﻤﻲ‬ ‫ﺧﺎﻟﺪون‬ ‫اﻟﺠﻨﺔ ﻫﻢ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﺻﺤﺎب‬ ‫اﺧﺒﺘﻮا اﻟﻲ رﺑﻬﻢ اوﻟﺌﻚ‬ ‫ۤاﻣﻨﻮا و‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬

‫ﺷﺮح‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ دﻟﻴﻞ اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫اﻧﻈﺮ اﻟﻲ ﺻﺮاﺣﺔ‬ ‫اﻓﻼﺗﺬﻛﺮون‬ ‫ﻣﺜﻼ‬ ‫ﻳﺴﺘﻮﻳﺎن‬ ‫اﻟﺴﻤﻴﻊ ﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺼﻴﺮ‬

‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻓﺮﻳﻖ ﻋﻼﻣﺘﻪ اﻟﺨﺎﺻﺔ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﺰام‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎذﺑﻴﻦ‬ ‫اﺣﻮال‬

‫ﻋﺮﺑﻲ‬ ‫ﺑﻠﺴﺎن‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻤﻨﺬرﻳﻦ‬ ‫ﻟﺘﻜﻮن‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻗﻠﺒﻚ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺰل‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫اﻧﻪ ﻟﺘﻨﺰﻳﻞ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء و‬

‫ﺑﻤﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ‬ ‫ان اﻟﺒﺸﺎرة‬ ‫ﺑﻨﻲاﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻓﺒﻴﻦ‬ ‫ﻋﻠﻤﺎؤ‬ ‫ﻳﻌﻠﻤﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻔﻲ زﺑﺮ اﻻوﻟﻴﻦ اوﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻬﻢ ۤاﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ‬

‫ﻳﻜﻔﻲ ﺑﻬﺎ ۤاﻳﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮدة ﺑﻨﺰول ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬ ‫و اﻟﺒﺸﺎرة‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻓﻲ زﺑﺮ اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻧﻬﻢ‬ ‫و ﻣﺎﻳﺴﺘﻄﻴﻌﻮن‬ ‫ﻣﺎﻳﻨﺒﻐﻲ ﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎﺗﻨﺰﻟﺖ ﺑﻪ اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ان ﻗﺎل و‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺻﺪق‬

‫ﻳﻠﻘﻮن‬ ‫اﺛﻴﻢ‬ ‫اﻓﺎك‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬ ‫ﺗﻨﺰل‬ ‫اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ﺗﻨﺰل‬ ‫ﻫﻞ اﻧﺒﺌﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﻤﻌﺰوﻟﻮن‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺴﻤﻊ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮن‬ ‫اﻧﻬﻢ‬ ‫واد ﻳﻬﻴﻤﻮن و‬ ‫اﻟﻢﺗﺮ اﻧﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻐﺎوون‬ ‫ﻳﺘﺒﻌﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎذﺑﻮن و اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫اﻛﺜﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻊ‬

‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﻣﺒﺎﻳﻦ ﺣﺎﻟﻪ ﻣﻊ ﺣﺎﻟﻬﻢ‬ ‫ان‬ ‫ذﻛﺮ‬ ‫و ﺣﺎل اﻟﺸﻌﺮاء و‬ ‫ﻣﻦ ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﻓﺒﻴﻦ‬ ‫ﻻﻳﻔﻌﻠﻮن‬

‫ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻣﻦ رﺑﻪ ﻗﻞ اﻧﻤﺎ‬ ‫ۤاﻳﺎت‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺳﻮرة اﻟﻌﻨﻜﺒﻮت و ﻗﺎﻟﻮا ﻟﻮﻻاﻧﺰل‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻗﻮاﻟﻪ ﻣﻊ اﻗﻮاﻟﻬﻢ‬

‫و ذﻛﺮي ﻟﻘﻮم‬ ‫ﻓﻲ ذﻟﻚ ﻟﺮﺣﻤﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺘﻠﻲ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﻧﻤﺎ اﻧﺎ ﻧﺬﻳﺮ ﻣﺒﻴﻦ اوﻟﻢﻳﻜﻔﻬﻢ اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻴﻚ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ۤاﻣﻨﻮا‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻرض‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻬﻴﺪا‬ ‫ﺑﻴﻨﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻞ ﻛﻔﻲ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﻳﺆﻣﻨﻮن‬

‫و اﻟﺬﻛﺮي‬ ‫ﻓﻴﻪ اﻟﺮﺣﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻜﻔﻲ ﻣﻦ ﻛﻞ ۤاﻳﺔ ﺑﺎﻗﻴﺔ‬ ‫ان ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻓﺒﻴﻦ‬ ‫اﻟﺨﺎﺳﺮون‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ اوﻟﺌﻚ ﻫﻢ‬ ‫ﻛﻔﺮوا‬
‫ﻛﻔﺮ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﺧﺎﺳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ۤاﻣﻦ ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﺛﻢ ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻻرض‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺛﻢ اﺳﺘﺸﻬﺪ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻳﻤﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺸﺄ اﻟﻠﻪ ﻳﺨﺘﻢ ﻋﻠﻲ ﻗﻠﺒﻚ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻛﺬﺑﺎ‬ ‫اﻟﺸﻮري ام ﻳﻘﻮﻟﻮن اﻓﺘﺮي‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺴﺪده‬

‫ان‬ ‫ﻗﻞ‬ ‫ام ﻳﻘﻮﻟﻮن اﻓﺘﺮاه‬ ‫اﻻﺣﻘﺎف‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﺪور‬ ‫ﺑﺬات‬ ‫ﻳﺤﻖ اﻟﺤﻖ ﺑﻜﻠﻤﺎﺗﻪ اﻧﻪ ﻋﻠﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬

‫اﻟﻐﻔﻮر‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻛﻔﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﻴﺪا ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺗﻔﻴﻀﻮن‬ ‫ﻫﻮ اﻋﻠﻢ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻟﻲ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫ﻓﻼﺗﻤﻠﻜﻮن‬ ‫اﻓﺘﺮﻳﺘﻪ‬

‫ﻣﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻟﻘﻮل‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻻﺗﺒﺼﺮون‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺒﺼﺮون‬ ‫اﻟﺤﺎﻗﺔ ﻓﻼاﻗﺴﻢ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﻋﻠﻴﻨﺎ‬ ‫ﺗﻘﻮل‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺬﻛﺮون‬ ‫ﻛﺎﻫﻦ ﻗﻠﻴﻼ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻘﻮل‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺗﺆﻣﻨﻮن و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻗﻠﻴﻼ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻘﻮل‬

‫ﺑﻌﺾ اﻻﻗﺎوﻳﻞ ﻻﺧﺬﻧﺎ ﻣﻨﻪ ﺑﺎﻟﻴﻤﻴﻦ ﺛﻢ ﻟﻘﻄﻌﻨﺎ ﻣﻨﻪ اﻟﻮﺗﻴﻦ ﻓﻤﺎ ﻣﻨﻜﻢ ﻣﻦ اﺣﺪ ﻋﻨﻪ ﺣﺎﺟﺰﻳﻦ اﻟﻲ ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ‬

‫اﻟﺪﻟﻴﻞ‬ ‫ﻓﺒﻬﺬا‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ اﻧﺒﻴﺎﺋﻪ ﺑﺎﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻴﻪ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﺳﺘﺪل‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻻﻳﻌﻴﻦ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺼﺎﻟﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺴﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺪاري‬ ‫و‬ ‫ﻳﺴﻤﻌﻨﻲ ﻻﻳﺪاﻫﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫ان‬ ‫اوﺿﺢ‬

‫ﻫﻮ ﻗﺪ ﺻﺪﻗﻨﻲ ﻓﻤﺎ ﺗﺄﻣﻠﻜﻢ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻓﻊ‬ ‫ﺑﺎﻧﻮاع‬ ‫ﻛﻨﺖ ﻣﻔﺘﺮﻳﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ دﻓﻌﻲ‬ ‫ﻗﺎدر‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و ﻻﻳﻐﺮي‬ ‫اﻟﺤﻖ‬

‫اﻟﻌﺬاب‬ ‫اﺳﺘﺤﻖ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﺠﺔ‬ ‫و وﺿﻮح‬ ‫اﻟﺤﺠﺔ‬ ‫اﺗﻤﺎم‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻋﻨﺎدا‬ ‫ﻛﻔﺮ ﻣﻦ ﻛﻔﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻣﻦ ﻣﻦ ۤاﻣﻦ‬
‫ۤ‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫ﻟﻠﻪ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ﺻﻔﺔ اﺳﺘﺪﻻﻟﻪ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺑﻬﺬا اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﻫﺬا ﺻﻔﺔ ﺗﺤﺪﻳﻪ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻻﻟﻴﻢ‬

‫اﻟﺴﻼﺳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺻﻮري و‬ ‫ﻓﻀﻞ‬ ‫ﻓﻀﻼن‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﻻﺧﺘﺼﺎر ان اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫اﻣﺎ وﺟﻪ‬ ‫و‬

‫ﻫﻮ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ اﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻓﻲ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫ﻣﻌﻨﻮي و‬ ‫ﻓﻀﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻣﻦ ﻣﺤﺎﺳﻦ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺰاﻟﺔ‬ ‫و‬

‫ﻋﻠﻲ اﻛﻤﻞ وﺟﻪ ﺑﺠﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻪ واﻗﻌﺎ ﻓﻲ ﻣﺤﻞ‬ ‫اﻟﻤﺮاد‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ ﺑﺎﻟﻐﺎ ﻓﻲ ﺗﺄدﻳﺔ‬ ‫ﻛﻮن‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺠﺴﺪ‬ ‫ﻛﺎﻟﺮوح‬

‫ﻓﻴﻪ ﺑﻞ ﻫﻮ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﻤﺎل‬ ‫اﻻ ﻓﻼ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻀﻞ اﻟﺜﺎﻧﻲ ﺛﺎﺑﺘﺎ‬ ‫ﻛﻤﺎل ان ﻛﺎن‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﻔﻊ‬ ‫اﻻول‬ ‫اﻟﻔﻀﻞ‬ ‫ﻟﻐﻴﺮه و‬ ‫ﻻﻳﺴﻊ‬

‫ﻛﺘﺒﻬﺎ واﺣﺪا ﺑﻌﺪ واﺣﺪ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ اﻟﻔﺎﻇﺎ ﺳﻠﻴﺴﺔ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻮ ﺟﻤﻊ واﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫‪ ،‬اﻻﺗﺮي‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺔ اﻟﻘﺒﺎﺣﺔ‬

‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺪ ﻫﺬا اﻟﺮﺟﻞ ﻣﺘﻜﻠﻤﺎ ﻓﺼﻴﺤﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺗﻨﻄﻖ ﺑﺘﻠﻚ‬ ‫ﺻﺮف اﻻﻟﻔﺎظ او‬ ‫ﺑﻞ ﺟﻤﻊ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﻮي‬ ‫رﺑﻂ‬

‫ﻓﺎﺿﻼ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪ اﻟﻤﺤﺎﺳﻦ اﻟﻠﻔﻈﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫روح‬ ‫ذا‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ ﺣﻴﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اذا‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ رﻛﻴﻚ ﻗﺒﻴﺢ ﻣﻴﺖ‬

‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﺣﻴﻮة‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻟﺨﺮق و اﻻﺧﺸﺎب ﻣﻌﺘﺪل اﻟﺼﻮرة‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺒﺪن ﻣﺼﻨﻮع‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻣﺜﻞ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﻴﺤﺎ ﺣﻴﺎ اﻟﺒﺘﺔ‬

‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ ﺟﻠﻴﻠﺔ ﻣﻮاﻓﻘﺔ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ ﺑﻤﻌﺎﻧﻴﻬﺎ ﻓﻜﻠﻤﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺑﻌﻴﺪ ﻓﺘﻔﺎﺿﻞ‬ ‫ﺑﻮن‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻲ ﺟﻤﻴﻞ‬ ‫ﺑﺪن‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻬﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻮاﻗﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻮرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﻮادﻫﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫دﻻﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫دﻗﻴﻘﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻟﻠﻮاﻗﻊ ﻣﺸﺘﻤﻠﺔ ﻋﻠﻲ‬

‫ﻛﻼم‬ ‫اذ‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ ﻋﻠﻲ ﻛﻼﻣﻬﻢ‬ ‫ﻳﻔﻮق‬ ‫ﻋﻠﻢ اﺣﺪ ﺟﻤﺎﻋﺔ‬ ‫ﻓﺎق‬ ‫ﺟﻠﻴﻼ ﻓﻤﻬﻤﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﻊ اﻟﻤﺤﺎﺳﻦ اﻟﻠﻔﻈﻴﺔ‬

‫ﻋﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اﻟﺠﻠﻴﻠﺔ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻢ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻋﻠﻤﻪ ﻓﻴﺮﺗﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻧﺎﻃﻖ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻋﻘﻠﻪ‬

‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻟﻔﻈﻴﺔ ﺑﻼ ﻣﻌﻨﻲ ﺻﺤﻴﺢ‬ ‫ﻛﺎن ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﺗﺨﻠﻔﺎ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫‪ ،‬و ان‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻪ ﻣﻦ ﻻ ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ﺑﻬﺎ اﻟﺒﺘﺔ‬

‫اﺟﺘﻤﻌﺎ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻓﺎﺋﺪة‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﻻ‬ ‫و رد اﻻول‬ ‫اﻻﺧﻴﺮ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫ﻗﺪم‬ ‫اﻟﻔﺎﻇﻪ ﻏﻴﺮ ﺳﻠﻴﺴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫ﻣﻌﺎن‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬

‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻪ ﻣﻦ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺗﻠﻚ اﻟﺪرﻳﺔ اﻟﺒﺘﺔ ارأﻳﺖ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﻟﻜﻤﺎل‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻤﺎل‬ ‫ﻛﺎن‬

‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﺑﺪوﻳﻬﻢ اﺟﺘﻤﻌﻮا ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﺣﻀﺮﻳﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﺮﺳﻮل‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮا ﻓﻲ ﻋﻬﺪ‬

‫ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻬﺎ ﺑﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء ﻗﺪروا‬ ‫ۤاﺧﺮ ﻣﻦ ﻛﺘﺐ‬ ‫او ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻟﺤﺪاﺋﻖ‬ ‫او اﻟﺮﻳﺎض او‬ ‫اﻟﺮوﺿﺔ‬

‫ﻳﺘﻌﻠﻤﻮا ذﻟﻚ اﻟﻌﻠﻢ ﻓﻴﻤﻜﻨﻬﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻬﺎ اﺑﺪا اﻻ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻼﻛﺎﻧﻮا ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﻜﻮﻧﻮا ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﻌﻠﻢ‬

‫اﻵﺧﺮﻳﻦ ﻓﻀﻼ ﻋﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻊ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻃﺒﻖ ﺗﻠﻚ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﺻﻮغ اﻻﻟﻔﺎظ‬

‫ﻟﺸﻴﺨﻨﺎ اﻻوﺣﺪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬ ‫اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻜﺎﻣﻠﻴﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮﻓﺎء‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬

‫و‬ ‫ﻋﻠﺔ وﺿﻊ ﻛﻠﻤﺔ ﻣﻨﻪ ﻣﻮﺿﻌﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﺪرﻛﻮن‬ ‫ﺳﻄﺮ ﺑﻞ‬ ‫ﻣﺮاد‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﻔﻮن‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻞ ﻋﻠﻲ ﻓﻬﻤﻪ ﺑﻞ‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬

‫ﺣﺴﻦ‬ ‫و ﻻﻳﻔﻬﻤﻮن‬ ‫ﻟﻔﻈﺎ ۤاﺧﺮ ﻳﺤﻔﻆ اﻟﺴﺠﻊ اوﻟﻲ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و ﻇﻨﻮا ان‬ ‫اﻧﻬﺎ ﺗﺨﺎﻟﻒ اﻟﺴﺠﻊ‬ ‫ﻳﺮون‬ ‫ﻧﻜﺘﺘﻬﺎ ﻓﻠﻌﻠﻬﻢ‬
‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻪ ﻣﻦ ﻛﺘﺎﺑﻪ اﺑﺪا اﺑﺪا ﻓﺎﻧﻬﻢ ﻟﻴﺲ ﻟﻬﻢ ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻟﺸﻴﺦ ﺑﺤﻘﺎﺋﻖ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻔﻈﻪ‬

‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق ﺷﻬﺎدات‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ وﺿﻊ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ ذﻟﻚ ﻓﺎﻋﻠﻢ‬

‫ان‬ ‫ﺑﻼﻏﺔ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺒﺘﺔ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬

‫ﻛﻞ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﺗﺎﻣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻔﺎﻳﺔ ﻓﻲ اﺣﺴﻦ اﻟﺪﻻﻟﺔ‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﻓﻲ وﻗﺘﻪ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﺣﻘﻘﻨﺎه‬ ‫ﻣﻌﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﺣﻘﺎﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬

‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻻﻳﻨﻄﻖ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن اﺑﺪا ﻓﺎن‬ ‫ﻛﺎﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﻬﺪ ﻓﻲ اﻟﺒﻼﻏﺔ ﺣﺘﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺄﺗﻲ ﻓﻠﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ‬

‫ﻳﺘﻜﻠﻢ ﺑﺒﻼﻏﺔ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﻲ ﻳﺴﻊ ﻏﻴﺮ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﻼﺣﻈﺔ ﺳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺟﻞ ﺣﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻ ﻓﻲ ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫ﻓﺎء‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺑﻮاو و‬

‫ﻛﺎﻧﺖ ﻣﺴﺘﻌﻤﻠﺔ ﻋﻨﺪ‬ ‫و ﻛﻠﻤﺎت اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﺻﻔﺔ اﻟﻜﻠﻤﺔ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻬﺎ‬ ‫ﺑﻤﻌﺠﺰة ﻓﺎن‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﻗﺪرﺗﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺷﻴﻮع اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ و‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺴﺘﻌﻤﻠﻮن‬ ‫ﻛﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﺋﻌﺔ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬

‫ﻟﻠﻪ اﻟﻤﺜﻞ اﻻﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺼﺎﺋﺪ اﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ ﻣﺜﻼ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﺑﻬﺎ ﺳﺒﺐ رﻓﻊ‬ ‫اﻟﺘﻔﻮه‬

‫وﺻﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮزن‬ ‫وﺻﻒ‬ ‫اﻟﻤﺠﻤﻮع‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻌﺮض‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺟﻤﻌﻬﺎ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺷﺎﺋﻌﺔ ﻣﻌﺮوﻓﺔ ﻋﻨﺪ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻮ ﻓﻲ درﺟﺘﻪ ﻓﻲ اﻟﺸﻌﺮ‬ ‫و ﺧﻮاص‬ ‫ﺗﺄدﻳﺔ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻋﻠﻲ اﺣﺴﻦ وﺟﻪ ﻟﻢﻳﻜﻦ اﻻ ﻣﻦ ﺧﻮاﺻﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬

‫و‬ ‫ﻛﻠﻬﻢ ﻳﺴﺘﻌﻤﻠﻮﻧﻬﺎ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻟﻠﺸﻴﺦ اﻻوﺣﺪ ﻣﺜﻼ ﻛﻠﻬﺎ ﻋﺮﺑﻴﺔ ﻣﻌﺮوﻓﺔ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت ﺷﺮح اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ اﻻ ﻣﻦ‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫اﻟﻌﻈﻴﻤﺔ ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرف‬ ‫و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺟﻤﻌﻬﺎ ﺑﺤﻴﺚ ﺗﻔﻴﺪ ﺗﻠﻚ اﻟﻤﻄﺎﻟﺐ اﻟﺠﻠﻴﻠﺔ‬

‫ﻣﻦ ﻫﻮ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﻻﻳﻌﺮﻓﻪ اﻻ ﻫﻮ‬ ‫اداء‬ ‫اﻻ ﻻﺟﻞ‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫درﺟﺘﻪ ﻣﻦ اﻟﻌﻠﻢ ﻓﺎﻧﻪ ﻻﻳﺄﺗﻲ ﺑﻜﻠﻤﺔ‬

‫ﻓﺮب‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ اﻟﻤﻄﻠﺐ‬ ‫ﺑﺪل و ﺣﺮف ﻟﻢﻳﺪل‬ ‫ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺔ ﻓﻲ ﻣﺤﻞ ﻟﻮ‬ ‫ﺣﺮف و‬ ‫ﺑﻮﺿﻊ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻓﺘﻔﺎﺿﻞ‬

‫ﻋﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫و رب‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ واﺣﺪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫ﺑﺤﺮف او‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻳﺄﺗﻲ‬

‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺻﻔﺎﺗﻪ اﻟﻤﻌﺮوﻓﺔ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎه اﻟﻠﻐﻮي‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺑﺤﺮف ﻳﺪل‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ﻋﺪﻳﺪة و رب‬

‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﺧﻮاﺻﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻔﺮﻳﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫و ﻗﻮاه‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻣﻨﺴﻮﺑﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺠﻮﻳﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻞ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﺎ ﺑﻈﺎﻫﺮ ﻇﺎﻫﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻲ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﻌﺾ ﻣﺮاداﺗﻪ ﺑﻈﺎﻫﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻲ ﺑﻜﻠﻤﺔ اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻳﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫اﻣﺜﺎل ﻫﺬه اﻻﻣﻮر و‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻓﺘﻔﺎﺿﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﺎ ﺑﺘﺄوﻳﻼﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﺎ ﺑﺒﺎﻃﻦ ﺑﺎﻃﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﺎ ﺑﺒﺎﻃﻨﻬﺎ‬

‫و ان ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ اﻟﻤﻄﺎﻟﺐ‬ ‫اﻟﺪال‬ ‫اﻟﺘﺮﺗﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫اﻟﺤﺮوف و اﻟﻜﻠﻤﺎت و اﻟﻔﻘﺮات‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻌﺮض‬

‫ادﻧﻲ ﻣﻦ ﺣﺴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺧﺲ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺣﺴﻦ اﻟﻨﻈﻢ ﻣﻊ ﻏﻴﺮ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻤﻘﺎم‬ ‫دﺧﻞ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ ﺑﺎﻟﺒﺪاﻫﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻧﻔﺴﻬﺎ ﻻ‬ ‫ﻓﺤﺮوف اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫اﻟﻘﺼﻮي‬ ‫اﻟﺘﺄﻟﻴﻒ ﻣﻊ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻓﻲ اﻟﺪرﺟﺔ‬

‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻟﻪ ذﻟﻚ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎﻧﻤﺎ ﻳﻨﺸﺄ ﻣﻦ ﻋﻠﻢ ﻓﻤﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﺣﺮف و‬ ‫اﻣﺎ وﺿﻊ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬا ﻛﻠﻤﺎﺗﻬﺎ‬

‫ان ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻳﺰﻋﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻳﻤﺮ ﺑﻬﺎ ﻣﻦ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺗﻠﻚ اﻟﺪرﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻪ ذﻟﻚ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻻﺣﻆ ﺟﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻬﺎ ﻛﻮﺿﻊ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﺑﻌﻴﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻ ﻇﺎﻫﺮﻫﺎ‬ ‫ﻻﻳﺮي‬ ‫اوﻟﻲ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫او‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اذ‬ ‫اﺣﺴﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ اﺑﻌﺪ‬ ‫او‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ اوﻟﻲ‬ ‫اﻻرض‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻗﺮب‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ان‬ ‫ﺟﺎﻫﻞ ﻳﺰﻋﻢ‬ ‫ﻓﻠﺮب‬

‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ زﻋﻤﻮا اﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﻓﻠﺮب اﻧﺎس اذا ﻧﻈﺮوا‬ ‫ﺑﻌﻴﻨﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ اﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮ ﺧﻠﻘﺔ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻻﻳﺪري‬

‫اﻟﺼﺮف و ﻻﻳﺘﺪﺑﺮون ان اﻟﻌﺮب ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﺑﺴﺒﺐ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻞ ﻋﺮﺑﻲ ﻓﺼﻴﺢ ﺑﺎﻟﻎ‬

‫اﻻ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻴﺲ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺼﻨﻴﻒ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﺘﺐ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺼﻨﻴﻒ‬

‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ اﻟﺘﻲ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻛﻞ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻓﻤﺎ روﺣﻪ ﻫﻞ روﺣﻪ‬ ‫روح‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫روح ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ام‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫روح‬ ‫ﺟﺴﺪا ﻣﻴﺘﺎ ﻻ‬

‫ﻣﻨﻄﻮﻳﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫ﺗﺒﻴﺎﻧﺎ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و اﺳﺮار‬ ‫ﻟﻄﺎﺋﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻘﺎﺋﻖ‬ ‫ﺑﻄﻮن و ﺗﺄوﻳﻼت و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﺑﺪوي ام‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﺑﻞ ﻛﻴﻒ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫اﻵﺧﺮ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻻول‬ ‫ﻋﻠﻢ‬
‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ وﺿﻊ ﻓﻴﻪ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﻌﻠﻢ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫ۤاﻟﻪ ﺗﺤﺪ واﻗﻌﻲ ﻻﻧﻪ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬

‫ﻻﺗﻤﻨﻲ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫اﻟﺪﻻﻟﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻀﻊ ﺣﺮﻓﺎ ﻣﻜﺎﻧﻪ اﻻ ﻻﺟﻞ ﺣﻜﻢ ﻻﺗﺤﺼﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن و‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬

‫اﻟﻤﻘﺼﻮد و‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ﻟﻔﺴﺪ ذﻟﻚ‬ ‫ﻣﻜﺎن‬ ‫ﻟﻮ وﺿﻊ ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫اﻟﻤﺮاد و‬ ‫اﺧﺮ ﻋﻦ ﻣﺤﻠﻪ ﻻﺧﺘﻞ ذﻟﻚ‬ ‫ﻗﺪم ﺣﺮف او‬ ‫ﻟﻮ‬

‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻗﻮﻣﻪ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻨﺤﺼﺮا‬ ‫ﻧﻈﺮه‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻻ ﺧﻄﻴﺒﺎ ﻣﺤﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬ ‫ﻟﻴﺲ اﻟﻨﺒﻲ‬

‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻻﻧﺲ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫وﺣﺪﻫﻢ‬ ‫ﺷﻌﺮاء اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻢﻳﺘﺤﺪ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة و‬ ‫ﺗﺤﺪﻳﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬

‫و‬ ‫اﻻوﻟﻴﺎء‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﻢ اﻟﺮﻋﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮﻓﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﺻﻨﻮف‬ ‫و‬ ‫اﻻدﻳﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻄﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﻢ اﻟﺸﺎﻋﺮ‬

‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﺟﻤﻴﻌﻬﻢ ﻻﻧﻪ ﻧﻈﻢ ﻛﻼﻣﻪ ﻧﻈﻤﺎ‬ ‫ﻓﺘﺤﺪي‬ ‫اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬

‫اﻟﺘﻲ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻌﻠﻢ ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬

‫ﺑﻞ ﻛﻠﻪ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫و ﺳﻮره‬ ‫ۤاﻳﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﺣﺮوﻓﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻳﻔﻬﻢ‬ ‫اﻋﺠﺎز و‬ ‫ﻋﺮﺑﻲ ﻓﻠﻴﺲ ﻓﻴﻬﺎ ﺣﺪ‬

‫ﻣﻌﺠﺰا و ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫ﻛﻮﻧﻪ ﺑﻨﻔﺴﻪ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﻻﺟﻞ ذﻟﻚ اﻧﻜﺮ‬ ‫اﻋﺠﺎزا و‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻤﻌﻨﻲ ﺑﻬﺬا اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫اﻟﻌﺮب و ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻣﺘﻔﺎﻫﻢ‬

‫اﻧﻤﺎ ﻣﺜﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻏﻔﻠﺔ ﻣﻨﻬﻢ ﻋﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻦ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ ﻫﻮ‬ ‫ان‬

‫اﻟﺠﻬﺎل و اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫اﻟﺸﻴﺦ اﻻوﺣﺪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬ ‫ان ﻳﺘﺤﺪي‬ ‫ﻟﻠﻪ اﻟﻤﺜﻞ اﻻﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺤﺪﻳﻪ‬

‫و‬ ‫اﻧﻲ اﻓﺘﺮﻳﺖ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﻫﺬﻳﻦ اﻟﻜﺘﺎﺑﻴﻦ‬ ‫ﺗﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻴﻘﻮل‬ ‫اﻟﻔﻮاﺋﺪ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫اﻟﺸﺮح‬ ‫ﺑﻜﺘﺎﺑﻪ‬

‫ان اﺋﺘﻮا ﺑﺤﺮوف‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ان ﻣﺮاده‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﻓﻼ ﺷﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﺜﻞ واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻤﺎ‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻧﺴﺠﺘﻬﻤﺎ ﺑﺎﻃﻼ‬

‫ﻻ ﺑﻤﻌﺎﻧﻴﻪ اﻟﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﺎ ﻣﻨﻄﻮﻗﺔ ﻛﻞ ﺻﺒﻲ‬ ‫ﻻ ﺑﻜﻠﻤﺎﺗﻪ‬ ‫اﻟﻠﺴﺎن و‬ ‫ﻳﻨﻄﻖ ﺑﻬﺎ ﺟﻤﻴﻊ اﻫﻞ‬ ‫ﺣﺮوف‬ ‫ﻫﺠﺎﺋﻪ ﻓﺎﻧﻬﺎ‬

‫اﻟﺬات و‬ ‫ﺗﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﺮاد ان اﺋﺘﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫اﻟﻌﺮب ‪ ،‬و‬ ‫ﻫﻲ ﻣﻘﺘﻀﻲ ﻟﻐﺔ‬

‫و‬ ‫ﻓﻀﺎﺋﻞ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻌﻠﻘﺎﺗﻪ‬ ‫و ﺟﻬﺎت‬ ‫ﻣﺸﻴﺘﻪ‬ ‫و ﺷﺌﻮن‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺼﻔﺎت و اﻻﻓﻌﺎل و اﻟﻌﺒﺎدات و اﺳﻤﺎء‬

‫ﻓﻀﺎﺋﻞ ﺷﻴﻌﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻮﻧﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺎﻣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺑﻮاب‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ﻫﻲ اﻻﺳﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻓﺎﺟﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺔ اﻟﺘﺎﻣﺔ اﻟﺘﻲ ﻻﻳﺠﺎوزﻫﺎ ﺑﺮ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎد و ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻇﻮاﻫﺮﻫﻢ ﺑﻴﻦ ﻇﻬﺮاﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﺷﻌﺘﻬﻢ‬

‫اﻻﻳﺠﺎد و اﺣﻮاﻻت اﻟﻨﻔﻮس و‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻌﻮاﻟﻢ اﻻﻟﻒاﻻﻟﻒ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺣﻘﺎﺋﻖ‬ ‫و ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫اﻻﻋﻈﻢ‬

‫اﺻﻮل‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺮﻳﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺮﻳﻌﺔ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺒﺎﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﻗﻴﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ﻣﺪارج‬

‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﻌﻤﺪ‬ ‫اذا‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻋﻠﻤﻪ ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺸﻴﺦ‬ ‫ان‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺔ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﻳﺴﺘﻔﺎد‬

‫ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﻘﺪر ﺟﻬﺪه و‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻻﻳﻔﺮط‬ ‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ ذﻟﻚ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬

‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب و ﻗﺎل‬ ‫اﻓﻀﻞ ﺧﻠﻖ اﻟﻠﻪ اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻣﺎ وﺻﻔﻲ ﻟﻪ ﺑﺎﻧﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺜﻞ اﻻﻋﻠﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬

‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻫﻮ ﻓﻴﻪ ﺛﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء و اﻻرض‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻦ ﻏﺎﺋﺒﺔ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫و ﻣﺎﻓﺮط‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬

‫و‬ ‫اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫ﻓﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬

‫ﺧﻄﻴﺒﺎ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا او‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ ﻓﻲ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫او‬ ‫اوﻟﻮا اﻻﻣﺮ ﻓﺘﺒﻴﻦ اﻧﻪ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺗﺤﺪﻳﻪ ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫وﺣﺪﻫﻢ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫او اﻟﺨﻄﺒﺎء او اﻟﻌﺮب او‬ ‫وﺣﺪﻫﻢ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ وﺟﻪ ﺧﻄﺎﺑﻪ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻤﻪ ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻫﻮ ﻋﺎﻟﻤﺎ ﺑﻤﺎ وﺿﻊ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫ﺑﻞ ﺧﺎﻃﺐ اﻟﺨﻠﻖ اﻟﻲ‬

‫ﻋﻠﻲ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﺎ‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫وﻗﻮع‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﺎﻋﺠﺎز‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺤﺮوف و اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫اﻻﻧﺲ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺠﻦ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻔﻈﺎ‬ ‫اﻵن‬ ‫ﻓﻬﻮ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬

‫اﻟﻨﺎﻇﺮ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻟﻴﺲ ﺣﺪ ﻛﻞ اﺣﺪ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي و درك ﻫﺬا اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﻨﻄﻮﻳﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺒﻪ‬

‫ﻋﻠﻤﻪ ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺴﺎوي‬ ‫ﻻ اﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻪ ﻣﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻋﺎﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮ ﻧﻈﻢ ﺣﺮوﻓﻪ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻓﻲ‬

‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا‬ ‫ﺑﻤﺎذا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ان‬ ‫ﻗﻠﺖ ﻓﻬﺐ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻮاﻗﻊ اﺷﺎراﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺣﺘﻲ‬

‫و‬ ‫ﻋﻦ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﺧﺎرج‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻗﻮل ان اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻋﺘﺮﻓﻮا ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻋﺠﺰوا‬ ‫ﻛﻴﻒ‬
‫ﻳﺸﺘﻤﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻟﻚ اﻳﻀﺎ ﻻﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ذﻟﻚ ﺣﺪﻫﻢ‬

‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﻢ ﻓﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ ﻋﻦ ﺣﺪ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﻓﻮﻗﻬﻢ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻧﻘﺼﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬

‫اﻧﻪ‬ ‫ﻳﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﺟﻬﺎل‬ ‫ﺑﻞ ﻟﻌﻞ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻓﻼ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ اﻟﻲ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ اﻟﺒﺸﺮﻳﺔ اﻳﻀﺎ‬

‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺸﻬﻮرة‬ ‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺣﺮوف‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﻔﺎﻫﻤﻬﻢ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬

‫و‬ ‫ﺛﻢ ﻧﻈﺮ ۤاﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻳﺔ ﻛﻴﻒ‬

‫ۤاﻟﻪ اﻳﻀﺎ ﻟﻢﻳﺘﺤﺪﻫﻢ ۤ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻠﻐﻮﻳﺔ ﻣﻨﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﺔ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬

‫ﻓﺎذا رﻛﺒﻮا‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫رﺑﻂ‬ ‫و ﻫﻜﺬا و ﻻﻳﺪرﻛﻮن‬ ‫ۤاﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻳﺔ‬
‫ۤ‬ ‫ﺑﺎﻳﺔ‬
‫ۤ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ۤاﻳﺔ ﻓﻴﻤﻜﻦ ﻋﻨﺪﻫﻢ‬ ‫ﻣﺪﻫﺎﻣﺘﺎن‬

‫و‬ ‫ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺻﺎرت‬ ‫اﻧﻬﺎ‬ ‫زﻋﻤﻮا‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫ﺳﻤﻮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻳﺎت‬ ‫ﻋﻠﻲ زﻋﻤﻬﻢ‬ ‫اﻟﻤﻘﺪورة‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻠﻚ‬

‫اﻟﺒﺤﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﻔﺤﺺ‬ ‫ﺗﺤﻴﺮوا‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻧﻬﺎ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﻈﺎﻫﺮ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫اﻗﺼﺮ‬

‫ﻻﻳﺸﻌﺮون‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺠﺄﻫﻢ اﻟﻲ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن ﻇﺎﻫﺮه ﻣﻌﺠﺰا و‬ ‫اﻟﻌﻈﻴﻢ ﻓﺎﻧﻜﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﻨﻬﻢ‬

‫اﻟﺘﻲ ﻟﻢﺗﻜﻦ ﻋﻨﺪﻫﻢ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻦ اﺷﺘﻤﺎﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫ﻗﻠﺖ ﺗﺮﻛﻮا اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻟﻤﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺎرﺿﻮه‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻓﻠﻢ‬ ‫و ان‬

‫ﻛﻼم‬ ‫ﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻛﻮﻧﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﺪ‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻗﻄﻌﺎ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﻢ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻣﻊ ﻓﺼﺎﺣﺔ ﻛﺎﻧﺖ‬

‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺗﺤﻴﺮ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﺎرﺿﻮﻧﻪ‬ ‫ﺻﺎروا‬ ‫ﻓﻲ ازﻣﺎﻧﻨﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻨﻮاﻟﻪ ﺟﻬﻼ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻧﺴﺠﻮا‬

‫اﻧﻤﺎ ذﻟﻚ ﻟﻐﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻀﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺣﺘﻲ اﻋﺘﺮﻓﻮا ﺑﺎﻧﻪ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﺠﻬﻠﻬﻢ ﻓﻴﻪ ﺣﺘﻲ زﻋﻤﻮا اﻧﻪ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬

‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻳﺪﻳﻨﺎ اﺳﺘﺨﺮﺟﻨﺎ ﻋﻮارﻫﺎ‬ ‫اﻟﺨﺰﻋﺒﻼت‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ وﻗﻊ ﺗﻠﻚ‬ ‫اﻻﺳﺮار‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﺟﻬﻠﻬﻢ ﺑﻤﺎ‬

‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و ﻻﻋﺮﻓﻮا‬ ‫ﻟﻢﻳﻔﻬﻤﻮا وﺟﻪ‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻈﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫ﻳﺨﺰي‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻨﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻛﺘﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺴﺎدﻫﺎ‬

‫اﻧﻪ ﻓﻲ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ذﻟﻚ ﻣﻦ ﺷﺄﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺠﺎزﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﻤﻤﻜﻨﺔ‬

‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺤﺼﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻊ ﺑﺤﺜﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﺗﺤﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ ﻛﻠﻤﺎﺗﻬﻢ ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﻫﻮ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ﻗﺎل‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫درك‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻟﻤﺎ ﻋﺠﺰ ﻋﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻤﻬﻢ ﻓﻲ ذﻟﻚ ﻓﻜﻞ ﻣﻨﻬﻢ ذﻫﺐ اﻟﻲ ﺷﺊ ﺣﺘﻲ‬

‫ان‬ ‫ﻧﻌﻢ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻋﻘﺎﺑﻬﻢ ﻛﻴﻒ‬ ‫اﻟﺒﻮاﻟﻮن‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺮب‬ ‫اﺿﺤﻚ اﻟﺜﻜﻠﻲ ﺑﻘﻮﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻗﺪﻳﻢ‬

‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻول‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﺧﺮ اﻋﺠﺰﺗﻬﻢ ﺛﻢ اﺗﻲ‬ ‫ﺑﻤﻌﺠﺰات‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ اﺗﻲ‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اﺧﺒﺎرﻫﻢ‬ ‫ﺳﻴﺮة اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺳﻨﺔ اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن ﺗﻮﺣﻴﺪا و‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻬﺬه‬ ‫ﺟﻬﻠﺔ‬

‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اﻟﻌﺒﺮ ﻓﺎﻧﻬﻢ ﻛﺎﻧﻮا اﻫﻞ ﺑﺎدﻳﺔ ﺟﻬﺎﻻ‬ ‫اﻻﻣﺜﺎل و‬ ‫ﻻ ﺗﻠﻚ‬ ‫اﻻﺧﻼق و اﻻﻋﻤﺎل و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻤﺪح و ﻳﺬم‬ ‫ﻣﺎ‬

‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻊ اﻧﻪ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﺒﺸﺮﻳﺔ ﻓﻮﻗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﻋﻦ ﺗﻠﻚ اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﻓﻌﺠﺰوا‬ ‫اﻟﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺒﺮ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺴﺮون‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﺒﺆﻫﻢ ﺑﻤﺎ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫و ۤاﺛﺎر‬ ‫اﻻﻧﺠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬ ‫ﺷﻬﻮد‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﻮب‬

‫ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺮﻳﺪ اﻗﺎﻣﺔ اﻟﺤﺠﺔ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﺼﺮه و‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫او ﻗﺮأ‬ ‫ﻣﻦ ﻓﻢ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫اذا ﺧﺮج‬ ‫ﻟﻪ وﻗﻊ ﻋﻈﻴﻢ ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻮاﺗﻬﻢ‬

‫اﻳﻀﺎ اﻓﺼﺢ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺰﻳﺪا ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﻫﻮ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﻘﻠﻮب و‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫رﻋﺐ‬

‫و‬ ‫اﻓﺼﺤﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اذﻋﻨﻮا ﻻﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ ﻻﻧﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻛﺜﺮ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻴﺲ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﺣﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﺳﻠﺲ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻠﻎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺎﺗﻬﻢ‬

‫ﺷﻌﺮه‬ ‫ﺑﺸﻌﺮ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫اﻳﺴﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻠﻤﻮا‬

‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻟﻢﻳﺪرﻛﻮا ﺣﺪ‬ ‫و ان‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ اﻳﻀﺎ اﻓﺼﺢ ﻣﻨﻬﻢ اﻗﻼ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪ اﻟﻤﺜﻞ اﻻﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻟﻨﺒﻲ‬

‫اﻟﻌﺠﺰ‬ ‫ﺑﺪوﻳﻮن اﻇﻬﺮوا‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺑﻬﺎ ﺟﻬﺎﻻ ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮا ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا و اﻧﻄﻮي‬ ‫اﻓﺼﺢ ﻣﻦ ﻛﻠﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﻏﻴﺮ اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫ذﻛﺮت ان اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻏﺮو و‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬

‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮﻧﻪ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻇﺎﻫﺮا اﻓﺼﺢ ﻣﻦ ﻛﻠﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻋﺠﺰوا‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺮب‬

‫ﻗﺪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰات و ان‬ ‫ﻣﻊ ﻣﺎ ﻳﺸﺎﻫﺪوﻧﻪ ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و اذﻋﻨﻮا و اﻧﻘﺎدوا‬ ‫ﻓﺨﻀﻌﻮا ﻟﺪﻳﻪ‬

‫ﻫﺬه‬ ‫ﻣﺸﺘﻤﻴﻦ راﺋﺤﺔ‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﻮا‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫اﻻ ﻓﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻧﺰول‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺷﺎع‬

‫ﻋﺒﺪة اﻟﻨﺎر‬ ‫ﻻ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻘﺒﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب اﻟﺒﻮاﻟﻮن‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ دﻳﻦ ﻧﺒﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﻤﺮﺗﺪون‬ ‫اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﻻ اﻫﻞ ﻛﺘﺎﺑﻬﻢ‬
‫و‬ ‫اﻟﺜﺎﺑﺘﻴﻦ ﻋﻠﻲ دﻳﻦ ﻧﺒﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ اﻻ ﻗﻠﻴﻼ ﻣﻦ اﻫﻞ‬ ‫ﺑﻬﺬه‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺟﺎﻫﻠﻴﻦ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ ﻓﺠﻤﻴﻊ‬ ‫و‬

‫اﻟﻘﺮۤان و ان ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺘﺒﻬﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻴﺮﻫﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ ﺑﻌﻠﻢ ﺟﻤﻴﻊ ﻛﺘﺐ‬

‫ﺗﻠﻚ ﻣﻦ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻏﻠﺐ ﺳﻴﺮﻫﻢ ﻣﺠﻬﻮﻟﺔ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻮن و ﻛﺎن‬ ‫ﻫﻢ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻳﻘﺺ ﻋﻠﻲ ﺑﻨﻲاﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻛﺜﺮ‬

‫رأوا ﻫﺬه اﻻﺣﻮال ﻋﺠﺰوا ﻇﺎﻫﺮا و‬ ‫اﻓﺼﺤﻬﻢ اﻳﻀﺎ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﻴﺐ ﻧﻮﺣﻴﻬﺎ اﻟﻴﻚ‬ ‫اﻧﺒﺎء‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﺤﻤﺪ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻼ ﻓﺎﻧﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫و ﻓﻮق‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫درك‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﺎ ﻋﻦ ﻇﺎﻫﺮ‬

‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫اوﺗﻮا‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﺻﺪور‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎت‬ ‫ۤاﻳﺎت‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻞ ﻫﻲ‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻮن‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ ﻫﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﺗﻌﻠﻤﻮا اﻟﻌﻠﻮم اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺰﻋﻢ اﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺟﺎء ﺑﻌﺒﺎرات‬ ‫ﻓﻤﻦ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬

‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻜﺎﺗﻪ‬ ‫ﺷﺄن اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻳﻔﻀﺤﻬﻢ ﻟﻤﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﺧﺮوﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪﻣﻮﻫﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم و ﺳﺮﻗﻮا اﻵﻳﺎت و‬

‫ﻟﻤﺎ ﺣﺘﻢ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫اﻻول و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﺎﻟﺘﻘﺮﻳﺮ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻌﺎﻧﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ۤاﺗﻲ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻟﻬﺬا‬ ‫ﻫﺪاﻧﺎ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻓﺎﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻛﻤﺎ ﻓﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﻖ اﻟﺤﻖ ﺑﻜﻠﻤﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺎﺳﻘﻴﻦ‬ ‫ان ﻳﺨﺰي‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ‬

‫ﺑﺼﻴﺮة‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ﻟﺘﻜﻮن‬ ‫ﻓﻲ وﺟﻪ‬ ‫اﻗﻮال اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻟﻨﺬﻛﺮ ﺷﻄﺮا ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺪاﻧﺎ اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻮﻻ‬ ‫ﻟﻨﻬﺘﺪي‬ ‫ﻣﺎﻛﻨﺎ‬ ‫و‬

‫‪.‬‬
‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫دال‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻌﺪ اﺗﻔﺎﻗﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫ﻟﺜﺎﻟﺚ ‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫ﻋﻠﻲ وﺟﻪ‬ ‫ﻟﻢﺗﺼﺪر‬ ‫اﻻﺣﺎدﻳﺚ اﻟﻘﺪﺳﻴﺔ ﻓﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺨﻼف‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻋﻠﻲ وﺟﻪ‬ ‫ﺻﺪر‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬

‫اﺣﺪ ﺑﻤﺎ‬ ‫و ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻢ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ اﺣﺪ ﺑﻤﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫ﻳﻮم ﻧﺰل اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻌﺪ اﺗﻔﺎﻗﻬﻢ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز و‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺴﻤﺎوﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺎﻟﻔﻴﻦ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻻ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﺤﺪث و‬ ‫ﻳﻤﺎﺛﻠﻪ ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻻ ﻣﻦ ﻛﻼﻣﻬﻢ‬

‫ﺧﺎﺻﺘﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و اي‬ ‫ﺻﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎي‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اي‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ اﻋﺠﺰ‬ ‫اﺧﺘﻠﻔﻮا‬ ‫ﻏﻴﺮ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻠﻐﺎت‬ ‫ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ‬

‫اﻟﻘﺪﻳﻢ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺔ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻻﻧﻪ ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺷﺘﻲ ﺣﺘﻲ وﻗﻌﻮا ﺗﺤﺖ ﻛﻞ ﻛﻮﻛﺐ ﻓﻤﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫اﻗﻮال‬

‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪ ﻇﻬﺮ ﻟﻜﻞ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻄﻼﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫اﺷﺒﻪ ﻓﺎﻧﺎ ﻓﻲ ﻋﻮﻳﻞ ﻣﻦ‬ ‫و اﻟﻬﺬﻳﺎن‬ ‫ﺑﺎﻟﻬﺠﺮ‬ ‫و ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬

‫ان‬ ‫ﻻﻫﻴﺔ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﺛﻢ‬ ‫ﻳﻠﻌﺒﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫اﺳﺘﻤﻌﻮه و‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻣﺤﺪث‬ ‫ﻣﺎﻳﺄﺗﻴﻬﻢ ﻣﻦ ذﻛﺮ ﻣﻦ رﺑﻬﻢ‬ ‫و ﻳﻘﻮل‬ ‫ﻳﻨﻄﻖ ﺑﺤﺪوﺛﻪ‬

‫و‬ ‫ﻗﺪ ﻋﺮﻓﻮا ﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ اﻟﻘﺪﻳﻢ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰوا‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻟﻬﻢ ﺑﺎﻧﻪ ﻗﺪﻳﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫اي‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬

‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫رد و‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﺑﻘﺪﻣﻪ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫اﻋﺘﺮاف‬ ‫ﻟﻪ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫اذﻋﻨﻮا و اﻧﻘﺎدوا‬

‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻠﺒﻬﻢ اﻟﻌﻠﻢ ﺑﻜﻴﻔﻴﺔ ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬

‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺴﻴﺪ اﻟﻤﺮﺗﻀﻲ‬ ‫ﻣﺮوي‬ ‫و ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﻣﺘﻤﻜﻨﻴﻦ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎدرﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻟﻮﻻ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻗﺪ‬

‫ﻻن‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻟﻬﺬا‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﻌﺪول‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺻﺮﻓﻬﻢ ﻋﻦ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﺳﺘﺪل‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻣﻦ اﻟﻌﺎﻣﺔ‬

‫اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ ﺑﺤﺎﻟﻬﻤﺎ‬ ‫(‬ ‫ظ‬ ‫ﻟﻢﺗﺨﻒ‬ ‫)‬ ‫ﻛﺜﺮ ﻟﻢﺗﻘﻒ‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﻔﻀﻞ ﺑﻴﻦ اﻟﺸﻴﺌﻴﻦ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﺧﺮﻗﺖ ﻋﺎدﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫و ﻟﻬﺬا ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫اﻣﺮﻫﻤﺎ ﻋﻦ اﻟﺮوﻳﺔ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫ﻇﻬﻮر‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻢﻳﺴﺎوﻫﻢ ﺑﻞ ﻳﻐﻨﻲ‬ ‫دون‬ ‫اﻟﻘﺮاﺋﺢ اﻟﺬﻛﻴﺔ‬ ‫ذوي‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫ﻳﺸﻜﻞ‬ ‫اﻟﺘﻘﺎرب اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺘﺄﻣﻞ اﻟﺸﺪﻳﺪ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺰازﻳﻦ‬ ‫اﺣﺬق‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫و اﻟﺼﻮف‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﺨﺰ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻓﻲ‬

‫و‬ ‫ﺪﺛﻴﻦ‬
‫ﺤ َ‬
‫ْ‬
‫ﻟﻤ‬
‫ُ‬
‫ﻣﻦ ا‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺷﻌﺮ اﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ‬ ‫ﻧﻔﺮق‬ ‫ﻧﺤﻦ ﻧﻌﻠﻢ اﻧﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺒﻠﻎ ﻋﻠﻤﻨﺎ ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﻔﻜﺮة‬ ‫اﻟﻲ ﻣﻦ ﻫﻮ اﻟﻐﺎﻳﺔ ﻓﻲ ﻋﻠﻢ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﺑﻞ ﻧﺴﺘﻐﻨﻲ ﻣﻌﻪ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺮﺟﻮع‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻻﻳﺤﺘﺎج‬

‫و اﻟﻤﻌﺘﺎد و‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻤﻜﻦ‬ ‫اﺷﻌﺎر ﻫﺆﻻء و ﻛﻼم ﻫﺆﻻء ﻗﺪر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و اﻟﻤﻔﻀﻮل‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻔﺎﺿﻞ‬

‫ﺑﻤﺜﻞ ﺷﻌﺮ اﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ‬ ‫ۤات‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﻄﺎﺋﻴﻴﻦ ﺛﻢ اﺗﻲ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻻن‬ ‫اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺨﺎرج‬

‫و‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺤﻤﻴﺪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻜﺘﺎﺑﺔ ﻓﻲ ﻃﺒﻘﺔ اﻫﻞ ﻋﺼﺮﻧﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫اﻟﺒﻠﻐﺎء‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬

‫ﻗﺼﺎر ﺳﻮر‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻫﺬا و ﻛﺎن اﻟﻔﺮق‬ ‫اﺳﺘﻘﺮ‬ ‫و اذا‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا ﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺤﻮﻫﺎ ﺧﺎرﻗﺎ ﻟﻌﺎدﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎس و‬ ‫اﺑﺮﻫﻴﻢ ﺑﻦ‬

‫ﻓﻬﻮ ﻣﻤﺎ‬ ‫ﻓﺮق‬ ‫ﺛﻢ‬

‫َ‬
‫ان ﻛﺎن‬ ‫ﻓﻠﻌﻠﻪ‬ ‫اﻟﻈﻬﻮر اﻟﺬي ذﻛﺮﻧﺎه‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻟﻨﺎ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻓﺼﺢ ﻗﺼﺎﺋﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﺼﻞ‬

‫‪،‬‬ ‫ﻋﻦ ﻃﺮﻳﻘﻬﺎ اﻧﺘﻬﻲ‬ ‫و اﺧﺬوا‬ ‫ﺻﺮﻓﻮا ﻋﻦ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ان اﻟﻘﻮم‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫دل‬ ‫ﻻﻳﺒﻠﻐﻪ ﻋﻠﻤﻨﺎ ﻓﻘﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻘﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﻏﻴﺮﻧﺎ‬

‫ان‬ ‫اﻟﻤﺮﺗﻀﻲ ﻣﻦ اﻟﺸﻴﻌﺔ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻛﺜﺮ اﻟﻤﻌﺘﺰﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻈﺎم‬ ‫ذﻫﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺠﺮﻳﺪ‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫اﻟﻘﻮﺷﺠﻲ ﻓﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬

‫ذﻟﻚ اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻤﻢ اﻟﻤﺘﺤﺪﻳﻦ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ ﻣﻊ ﻗﺪرﺗﻬﻢ ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬

‫ﻛﺎﻧﻮا ﻗﺎدرﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎن ﻓﺼﺤﺎء اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻧﺎ ﻧﻘﻄﻊ‬ ‫اﻻول‬ ‫‪:‬‬ ‫اﺣﺘﺠﻮا ﺑﻮﺟﻬﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺴﻠﺐ دواﻋﻴﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺴﻠﺐ ﻗﺪرﺗﻬﻢ‬

‫ﻫﻜﺬا اﻟﻲ اﻵﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫ﻣﺜﻞ اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﺼﻴﺮة‬ ‫ﻣﺮﻛﺒﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ﻣﻔﺮدات اﻟﺴﻮر و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺘﻜﻠﻢ ﺑﻤﺜﻞ‬

‫ﻓﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺘﻮﻗﻔﻮن‬ ‫اﻟﺼﺤﺎﺑﺔ ﻋﻨﺪ ﺟﻤﻊ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻲ‬ ‫اﻟﺴﻮرة و‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻗﺎدرﻳﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻴﻜﻮﻧﻮن‬

‫ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﻮذﺗﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻔﺎﺗﺤﺔ‬ ‫ﻣﺘﺮددا‬ ‫ﻗﺪ ﺑﻘﻲ‬ ‫ﺷﻬﺎدة اﻟﺜﻘﺎت و اﺑﻦﻣﺴﻌﻮد‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺴﻮر و اﻵﻳﺎت‬

‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺣﻜﻢ اﻟﺠﻤﻠﺔ ﻗﺪ‬ ‫ان‬ ‫●‬ ‫اﻻول‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺸﻬﺎدة و اﻟﺠﻮاب‬ ‫ﻛﺎﻓﻴﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻟﻮ ﺻﺢ ﻣﺎ ذﻛﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﺒﺮ اﻟﻤﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫اﻻﺟﻤﺎع و‬ ‫ﺑﻌﻴﻨﻬﺎ ﺷﺒﻬﺔ ﻣﻦ ﻧﻔﻲ ﻗﻄﻌﻴﺔ‬ ‫اﻻﺟﺰاء و ﻫﺬه‬ ‫ﻟﺤﻜﻢ‬

‫اﻟﺒﻄﻼن‬ ‫ﻗﻄﻌﻲ‬ ‫و اﻟﻼزم‬ ‫اﻗﺮاﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﻗﺼﺎﺋﺪ ﻓﺼﺤﺎﺋﻬﻢ ﻛﺎﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ۤاﺣﺎد اﻟﻌﺮب ﻗﺎدرا‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫و ﻛﻮن‬ ‫ﻻ ﻓﻲ زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﺼﻠﻮة و اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﺠﻤﻊ ﺑﻌﺪ اﻟﻨﺒﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﻛﻮن‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺜﺎﻧﻲ ﺑﻌﺪ ﺻﺤﺔ اﻟﺮواﻳﺔ‬ ‫و‬

‫ﺑﺎﻻﻋﺠﺎز و ان اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻋﻦ ادﻧﻲ ﺗﻐﻴﺮ ﻻﻳﺨﻞ‬ ‫و اﻻﺣﺘﺮاز‬ ‫●‬ ‫ﻛﺎن ﻟﻼﺣﺘﻴﺎط‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﺑﺎﻻﻋﺠﺎز ان‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻠﺔ‬ ‫ﺳﻮرة‬
‫‪:‬‬ ‫ﺑﻮﺟﻮه‬ ‫اﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ﺑﻄﻼن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و اﺳﺘﺪل‬ ‫اﺻﻼ‬ ‫ﺗﺮدد‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻤﺎ ﻳﻈﻬﺮ ﻟﻜﻞ اﺣﺪ ﺑﺤﻴﺚ ﻻﻳﺒﻘﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻛﻞ‬

‫و ﻳﺮﻓﻀﻮن‬ ‫ﺳﻼﺳﺘﻪ ﻓﻲ ﺟﺰاﻟﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺘﻌﺠﺒﻮن‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫اﻻول ان ﻓﺼﺤﺎء اﻟﻌﺮب‬

‫ﺗﺄﺗﻲ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻣﻊ ﺳﻬﻮﻟﺘﻬﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻌﺪم‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ ﻻ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻵﻳﺔ‬ ‫ﻣﺎءك‬ ‫اﺑﻠﻌﻲ‬ ‫ارض‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﺳﻤﺎع‬ ‫رؤﺳﻬﻢ ﻋﻨﺪ‬

‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻠﻮ ﻃﺒﻘﺘﻪ ﻻﻧﻪ ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺒﻼﻏﺘﻪ‬ ‫ﺗﺮك اﻻﻋﺘﻨﺎء‬ ‫اﻻﻧﺴﺐ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻧﻔﺴﻬﺎ اﻟﺜﺎﻧﻲ اﻧﻪ ﻟﻮ ﻗﺼﺪ‬
‫ّ‬

‫اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺧﺮق اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﺗﻴﺴﻴﺮ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ اﺑﻠﻎ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺎن ﻋﺪم‬ ‫ادﺧﻞ ﻓﻲ اﻟﺮﻛﺎﻛﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫اﻧﺰل‬

‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻞ ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬

‫و‬ ‫ﻟﻠﺒﻌﺾ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن ﻣﻘﺪورا‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻳﺤﺴﻦ ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎم اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﻴﺮ ﻓﻲ‬ ‫اﻻﺟﺘﻤﺎع و اﻻﺳﺘﻈﻬﺎر‬ ‫ذﻛﺮ‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا ﻓﺎن‬

‫و‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻟﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫و اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻄﻮﺳﻲ ﻓﻲ اﻟﻤﺘﻦ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻟﻠﻜﻞ ﻓﻴﻘﺼﺪ ﻧﻔﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻣﻘﺪورا‬ ‫ﻳﺘﻮﻫﻢ ﻛﻮﻧﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻟﺨﺮاﺋﺞ ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻜﻞ ﻣﺤﺘﻤﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻟﻠﺼﺮﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻣﻌﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻻﺳﻠﻮﺑﻪ‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺮ اﻟﺪﻟﻴﻞ ﻋﻠﻲ ﺻﺤﺔ ذﻟﻚ ﻓﻲ اﻟﺼﺮﻓﺔ ﻫﻮ اﻧﻪ ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻗﺎل و‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫و اﻟﺠﻮاب‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاض‬

‫اﻟﺸﺪﻳﺪ‬ ‫ﻛﻼم اﻟﻌﺮب اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫اﻟﻴﻪ ﻣﻦ اﻓﺼﺢ‬ ‫ﻳﻀﺎف‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻪ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻟﻮﺟﺐ‬ ‫ﻟﻠﻌﺎدة‬ ‫ﺧﺎرﻗﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻣﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻛﻼﻣﻴﻦ ﻓﺼﻴﺤﻴﻦ‬ ‫اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻻﻳﺸﺘﺒﻪ‬ ‫ﻓﻜﺎن‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﺬي ﻳﻜﻮن‬

‫ﺑﺎول‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺤﺪﺛﻴﻦ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺷﻌﺮ اﻟﻄﺒﻘﺔ اﻟﻌﻠﻴﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻔﺮق‬ ‫اﺣﺪﻧﺎ‬ ‫اﻻﺗﺮي ان‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻤﻜﻦ‬

‫ﻗﺪ ﻋﻠﻤﻨﺎ اﻧﻪ ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺮﺟﻊ اﻟﻲ ﻣﻦ ﺗﻨﺎﻫﻲ ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﺔ ذﻟﻚ اﻟﻔﻀﻞ‬ ‫و ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻧﻈﺮ‬

‫ﺳﻮر‬ ‫ﻗﺼﺎر‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻻﻧﻔﺮق‬ ‫ﻛﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺛﺒﺖ ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻟﻠﻌﺎدة‬ ‫اﻟﺨﺎرق‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺘﺎد‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻫﺬﻳﻦ اﻟﺸﻌﺮﻳﻦ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ‬

‫ﻓﻠﻢﻳﺤﺼﻞ‬ ‫ﻗﺪﻣﻨﺎه‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻈﻬﻮر‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻜﻼﻣﻴﻦ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫ﻻﻳﻈﻬﺮ ﻟﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻓﺼﺢ ﺷﻌﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﺼﻞ‬

‫و‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫ﻟﻢﻳﺮﺗﻔﻊ ﻣﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫ﻟﻢﻳﺮﺗﻔﻊ اﻟﻠﺒﺲ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﺤﺼﻞ اﻟﻜﺜﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻠﻴﻞ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﻮﻗﻮف‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻓﺼﺢ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻗﻮﻟﻬﻢ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاﺿﺎت‬

‫اﻟﻌﻈﻴﻢ ﻟﻮﻗﻒ ﻣﺎ دوﻧﻪ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫ذﻟﻚ ﻟﻮ وﻗﻒ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻣﻊ‬ ‫و اﻟﺠﻮاب ان‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺤﺪوا‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫ﻣﺘﻘﺪﻣﻲ‬

‫ﺑﺬﻟﻚ اﻟﻲ‬ ‫ﻓﺎن اﺷﺎر‬ ‫اﻟﻤﺤﺪﺛﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ‬ ‫اﺷﻌﺎر‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻗﺪ ﻋﻠﻤﻨﺎ ﺧﻼﻓﻪ ﻓﺎﻣﺎ ﻣﻦ ﻳﻨﻜﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻀﺎ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ﻓﺎن ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺬﻳﻦ ﻋﺮﻓﻮا اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻓﺎﻧﻪ ﻻﻳﺨﻔﻲ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و ان اﺷﺎر‬ ‫اﻻﻋﺎﺟﻢ ﻓﻼﻳﻨﻜﺮ ذﻟﻚ‬ ‫ﻋﻮام اﻟﻨﺎس و‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻜﻼم ﻳﺴﺎوي او ﻳﻘﺎرب اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫وﻗﻊ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺼﺮف‬ ‫وﻗﻊ ﻗﻠﻨﺎ‬ ‫اﻟﺼﺮف ﻋﻤﺎذا‬

‫اﻟﺘﻲ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﺑﻬﺎ ﻣﻦ ذﻟﻚ ﺿﺮورﻳﺔ‬ ‫ﻓﺎن اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﺘﺄﺗﻲ ﺑﻬﺎ ذﻟﻚ‬ ‫رام‬ ‫ﺳﻠﺐ ﻛﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬

‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻮﻧﻮا ﻣﻌﺎرﺿﻴﻦ ﺛﻢ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻫﺬا ﻟﻮ ﻋﺎرﺿﻪ ﺑﺸﻌﺮ‬ ‫ﺑﻤﺠﺮي اﻟﻌﺎدة و‬ ‫ﻣﻦ ﻓﻌﻞ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻌﺎرﻓﻮه‬ ‫اﻧﻤﺎ اﻃﻠﻖ ﺗﻌﻮﻳﻼ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ارﺳﻠﻪ ﻓﻮﺟﺐ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي و‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻃﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻬﺬا ﻟﻢﻳﺘﺤﺪ اﻟﺨﻄﻴﺐ اﻟﺸﺎﻋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﺔ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻋﺘﺎدوا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﻌﻀﺎ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻏﺮﺿﻪ‬ ‫ﻓﻬﻤﻮا‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻬﻢ‬ ‫دل‬ ‫ﻟﻢﻳﺴﺘﻔﻬﻤﻮه‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫ﻻﺳﺘﻔﻬﻤﻮه‬ ‫ﻣﻮاده‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻜﻮا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺎﻋﺮ اﻟﺨﻄﻴﺐ‬

‫ﺑﻨﻈﻢ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻟﺴﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﺧﺘﺼﺎص‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻟﻪ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺑﺎﻟﺸﻌﺮ‬ ‫ﻟﻌﺎرﺿﻮه‬ ‫ﻟﻢﻳﻔﻬﻤﻮه‬

‫ﺛﺒﺖ ﻓﻲ ﻓﺼﻴﺢ ﻛﻼﻣﻬﻢ‬ ‫اذا‬ ‫ﻫﻮ اﻧﻪ‬ ‫اﻟﺼﺮف ﻟﻌﺎرﺿﻮه‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻟﻮﻻ‬ ‫ﺿﺮورة و ﻗﺎل و اﻟﺬي ﻳﺪل‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻳﻌﻠﻢ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺸﺘﺮك اﻟﺸﺎﻋﺮان‬ ‫اﻟﺘﻔﺎﺿﻞ ﺑﺪﻻﻟﺔ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻻﻳﺼﺢ ﻓﻴﻪ اﻟﺘﺰاﻳﺪ‬ ‫ۤاي اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻘﺎرب‬ ‫ﻣﺎ‬

‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﺪﺧﻞ اﻟﻨﻈﻢ ﺗﻔﺎﺿﻞ ﻟﻢﻳﺒﻖ اﻻ‬ ‫و اذا‬ ‫ﺗﺒﺎﻳﻨﺖ ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﻤﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﻧﻈﻢ واﺣﺪ ﻻﻳﺰﻳﺪ اﺣﺪﻫﻤﺎ ﻋﻠﻲ ﺻﺎﺣﺒﻪ‬

‫ﻣﻦ اوزاﻧﻪ اﺗﻲ‬ ‫و وزن‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ‬ ‫اﺑﺘﺪاء‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺒﻖ اﻟﻲ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ذﻟﻚ ﻳﻘﺘﻀﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻀﻞ ﻓﻲ اﻟﺴﺒﻖ اﻟﻴﻪ‬ ‫ﻳﻘﺎل‬

‫ﻧﻈﻮم ﻏﻴﺮه و ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻦ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻤﺠﺮي اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫و ﻻﻳﺘﻌﺬر‬ ‫ذﻟﻚ ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ﺑﻤﻌﺠﺰة و‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و ﻏﻴﺮه و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺘﻄﻮﻳﻞ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺘﺒﺴﻴﻂ‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻓﻤﻦ‬ ‫ﻧﻘﻮل‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻛﻤﺎ‬ ‫زﻳﺎدة‬ ‫ﻓﻲ ذﻟﻚ اﻟﻲ‬

‫و‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻻﻳﻘﻊ ﻓﻴﻪ ﺗﻔﺎﺿﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﺧﻼ ﻛﻼﻣﻪ ﻣﻦ ﻓﺼﺎﺣﺔ ﻓﻌﻠﻢ ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺘﺬاء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬
‫ﻣﻦ ﻛﻮﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰا ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻘﻮﻟﻜﻢ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا ﻳﺨﺮج‬ ‫اﺣﺪﻫﺎ اﻧﻬﻢ‬ ‫وﺟﻮه‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاض‬

‫ﻫﺬه‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻮاب‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ‬ ‫اﺟﻤﺎع‬ ‫ﺧﻼف‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﺮف‬ ‫اﻟﻤﺬﻫﺐ اﻟﻤﻌﺠﺰ ﻫﻮ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬

‫ﻣﺎ ﻓﻲ اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫اﻟﻌﺮف ﺑﺨﻼف‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﻗﻮﻟﻨﺎ ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻻﺟﻤﺎع‬ ‫ﻳﺪﻋﻲ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﺠﻮز ان‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﺔ ﺧﻼﻓﻴﺔ‬

‫اﻟﺼﻔﺔ ﻋﻨﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺪه و اﻟﻘﺮۤان ﺑﻬﺬه‬ ‫ﻣﻦ ﻇﻬﺮ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫ﻣﺎ ﻟﻪ ﺣﻆ ﻓﻲ اﻟﺪﻻﻟﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮف‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﻤﺮاد‬

‫ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻌﺠﺰ ﻣﺘﻲ ارﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﻪ‬ ‫اﻟﻌﻮام ان ﻳﻘﺎل اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻳﻨﻜﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻮﺻﻒ ﺑﺎﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ﻓﺠﺎز ان‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫ﺑﻤﺎ ﻳﺴﺘﻨﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻨﻔﺴﻪ‬ ‫ﺧﺎرق ﻟﻠﻌﺎدة‬ ‫اﻣﺎ اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﺑﻤﻌﻨﻲ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة و ان اﻟﻌﺒﺎد ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫دال‬ ‫ﻏﻴﺮ‬

‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﺸﻨﺎﻋﺔ ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻌﻞ ﺟﻬﺔ‬ ‫ﻳﻠﺰم‬ ‫اﻟﻤﺒﺮزﻳﻦ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻤﻮﻗﻮف‬ ‫اﻟﻴﻪ‬

‫ﻋﻠﻮم‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻟﻴﺴﺖ ﻟﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮن ان‬

‫ارك اﻟﻜﻼم و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻤﻌﺠﺰ ﻓﻠﻢ ﻟﻢﻳﺠﻌﻞ‬ ‫ﻗﺎل و اﻋﺘﺮﺿﻮا و ﻗﺎﻟﻮا اذا ﻛﺎن اﻟﺼﺮف‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬

‫ﻓﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻣﻌﺘﺒﺮة‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻟﻤﺼﻠﺤﺔ‬ ‫ﻟﺠﺎز‬ ‫ﻟﻮ ﻓﻌﻞ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﺠﻮاب‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫اﺑﻬﺮ ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻴﻜﻮن‬ ‫اﻗﻠﻪ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻓﻼﺟﻞ ذﻟﻚ ﻟﻢﻳﻨﻘﺺ ﻣﻨﻪ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻼﻳﻤﻨﻊ اﻧﻬﺎ اﻗﺘﻀﺖ‬

‫دﻻﻟﺔ‬ ‫ان ﻛﺎن‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻳﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﻳﻘﺘﻀﻴﻪ اﻟﻤﺼﻠﺤﺔ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻇﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﻌﻞ ﻣﺎ ﻫﻮ اﺑﻬﺮ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻻﻳﻠﺰم‬

‫ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻓﺼﺢ ﻣﻤﺎ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻤﺎ ﻗﺎﻟﻮا ﻓﻬﻮ ﺟﻮاﺑﻨﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﻼﺟﻌﻞ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻘﺎل‬ ‫ﻗﺎﺋﻤﺔ ﻓﻴﻪ ﺛﻢ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻗﺎل و‬ ‫اﻟﻔﺼﻴﺢ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻨﺎﻫﻴﺔ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻳﻨﺘﻬﻲ اﻟﻴﻬﺎ‬ ‫زﻳﺎدة ﻻن اﻟﻐﺎﻳﺎت‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫وراء ﻫﺬه‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻳﻘﻮل‬

‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺘﺄﺗﻲ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اذا‬ ‫ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫ﻓﺼﺤﺎء اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻤﺎﺧﻔﻲ ذﻟﻚ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺼﺮف‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﻬﻢ ﻗﻮﻟﻬﻢ ﻟﻮ‬

‫ﻟﻢﻳﻨﻘﺎدوا و‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮة‬ ‫ﻓﻲ اﻧﻬﻢ ﺻﺮﻓﻮا ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫ﻓﺎﻟﺤﺎل‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫روم‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺗﻌﺬر ﺑﻌﺪه و‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻗﺒﻞ‬

‫اﻟﻲ اﻟﺴﺤﺮ‬ ‫اﻻﺗﻔﺎﻗﺎت او‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﺠﻮز ان ﻳﻨﺴﺒﻮه‬ ‫ﻣﺘﺄﺗﻴﺎ ﻣﻨﻬﻢ ﻟﻜﻨﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و ان ﻳﻌﻠﻤﻮا ﺗﻌﺬر‬ ‫ﻻ ﺑﺪ‬ ‫اﻟﺠﻮاب‬

‫اذا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻘﺎل‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻳﺪﺧﻞ ﻋﻠﻴﻬﻢ اﻟﺸﺒﻬﺔ ﻋﻠﻲ اﻧﻬﻢ ﻳﻠﺰﻣﻬﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎ اﻟﺰﻣﻮﻧﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺠﻮز‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻨﺎد‬ ‫او‬

‫و‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻓﺠﻮاﺑﻬﻢ ﺟﻮاﺑﻨﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﻨﻘﺎدوا‬ ‫ﺷﺒﻬﺔ ﺑﻘﻴﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻓﻠﻢ‬ ‫ﻓﺎي‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﺧﺮق‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا‬

‫ﻛﺎﻟﻮﻟﻴﺪ ﺑﻦ‬ ‫ﻣﺘﻘﺪﻣﻮا اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻪ ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺷﻬﺪوا‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﻠﻢ‬ ‫اﻋﺘﺮﺿﻮا ﻓﻘﺎﻟﻮا اذا ﻟﻢﻳﺨﺮق اﻟﻘﺮۤان اﻟﻌﺎدة‬

‫ﻛﻌﺐ ﺑﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻌﺪي‬ ‫ﻛﺎﻟﻨﺎﺑﻐﺔ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫دﻋﻮﺗﻪ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫اﺟﺎب‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﻧﻘﺎدت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻐﻴﺮة‬

‫ﻋﻠﻴﻚ اﻻﻃﻴﺒﻴﻦ ﻓﻠﻮﻻ اﻧﻪ‬ ‫ﻳﺤﺮم‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﺧﺪﻋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺴﻠﻢ ﻓﻤﻨﻌﻪ اﺑﻮﺟﻬﻞ‬ ‫ورد‬ ‫اﻻﻋﺸﻲ اﻟﻜﺒﻴﺮ ﻻﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫زﻫﻴﺮ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻻن‬ ‫واﻗﻌﺔ ﻣﻮﻗﻌﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻼﻏﺔ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﺷﻬﺪ ﺑﻪ‬ ‫و اﻟﺠﻮاب‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﻨﻘﺎدوا‬ ‫ﺑﻬﺮﻫﻢ ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬

‫ﻳﺨﺮق اﻟﻌﺎدة و‬ ‫ﺗﻠﻚ اﻟﻤﺰﻳﺔ ﻟﻴﺴﺖ ﻣﻤﺎ‬ ‫ﻳﻘﻮل‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ ﻻﻳﻨﻜﺮ ﻣﺰﻳﺔ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫و‬ ‫اﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫اﻟﻘﻮل ﺑﺒﻄﻼن‬ ‫ﻣﺎ ﻳﻮﺟﺐ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻬﻢ ﺑﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻗﻮل اﻟﻔﺼﺤﺎء و‬ ‫ﻓﻠﻴﺲ ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻳﺒﻠﻎ ﺣﺪ‬

‫اﻧﺘﻬﻲ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺷﺊ اﺑﻠﻎ ﻣﻦ اﻟﺼﺮﻓﺔ ﻓﻲ ذﻟﻚ‬ ‫اي‬ ‫و‬ ‫اﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼﻣﺮ ﺑﻬﺮﻫﻢ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫اﻣﺎ دﺧﻮﻟﻬﻢ ﻓﻲ‬

‫ذﻛﺮوا ﻟﻮﺟﺪت‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮاﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺮاﺿﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ادﻋﺎﺋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻗﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫ﺗﺪﺑﺮت‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫رﺣﻤﻪ اﻟﻠﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫اﺻﻮل‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺜﺒﺖ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻇﻨﻴﺔ ﻻﻳﻤﻜﻦ اﻟﺘﻌﻮﻳﻞ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻓﻲ اﻣﺮ اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫اﻣﻮرا‬ ‫ﻛﻠﻬﺎ‬

‫ﻧﺬﻛﺮ ﻋﻴﺐ ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺔ ﻛﻠﻤﺔ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻮ اردﻧﺎ‬ ‫اﻟﻨﻬﺎر و‬ ‫ﻛﺎﻟﺸﻤﺲ ﻓﻲ راﺑﻌﺔ‬ ‫ﺑﺎﻫﺮة‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻬﻢ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺣﺠﺔ ﻋﻘﻠﻴﺔ‬

‫ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﻪ ﻣﻦ اﺻﻠﻪ‬ ‫ﻟﻬﺬا اﻟﻘﻮل ﻳﺨﺮب‬ ‫اﺟﻤﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮد‬ ‫ﻓﻲ ﻏﻴﺮ ﻃﺎﺋﻞ ﻛﺜﻴﺮ ﻓﻨﻜﺘﻔﻲ‬ ‫اﻟﻤﻘﺎل‬ ‫ﺑﻨﺎ‬ ‫ﻟﻄﺎل‬ ‫ﺟﻤﻠﺔ ﻣﺎ ﻣﺮ‬

‫و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺻﺮﻓﺖ ﻣﺸﺎﻋﺮﻫﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺗﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻗﺎدرة‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ ﺑﻤﻘﺘﻀﻲ ﺑﺸﺮﻳﺘﻬﺎ‬ ‫اﻟﻌﺮب او‬ ‫ﻫﻞ‬ ‫ﻓﻨﻘﻮل‬

‫ﺧﺎرق‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻗﺪرة‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻘﺪ ﺛﺒﺖ‬ ‫ﻗﺎدرة‬ ‫ﻟﻢﺗﻜﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻗﺎدرة‬ ‫ﻟﻢﺗﻜﻦ‬ ‫ام‬ ‫ۤاﻻﺗﻬﺎ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻬﺎ‬

‫ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫ﺑﻌﺪه‬ ‫و‬ ‫اﺑﺪا‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺘﻜﻠﻢ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻗﺒﻞ‬ ‫ﺻﺮﻓﻮا‬ ‫ﻓﻬﻞ‬ ‫ﻗﺎدرة‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎدﺗﻬﻢ‬

‫اﻟﻲ‬ ‫و ﻻﻳﺼﺪر ﺑﻌﺪه‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫زﻣﺎن ۤادم‬ ‫ﻣﻨﺬ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻣﻦ اﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻢﻳﺼﺪر‬
‫اﻟﺘﺤﺪي ﻓﺎن‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻳﺘﺄﺗﻮن و ﻋﺠﺰوا‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻣﻦ ﻗﺒﻞ‬ ‫ام‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬

‫او‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫او‬ ‫وﺻﻲ ﻧﺒﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻦ اﺣﺪ ﻣﻦ ﻧﺒﻲ‬ ‫ﺻﺪر‬ ‫او‬ ‫ﻣﺎ ﻳﻘﺎرﺑﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻳﺘﺄﺗﻮن‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﺻﺪر‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫اذ‬ ‫وﺟﺪ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻮرض‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ ﻓﻘﺪ‬ ‫او‬ ‫ادﻳﺐ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻠﻴﻢ‬

‫ﻟﻢﻳﻘﻞ ﻣﻦ ﺗﺄﻟﻴﻔﻜﻢ ﺑﻞ ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻗﺎل ﻓﺄﺗﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻓﻮق اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻤﻜﻨﺎﺗﻬﻢ‬

‫ﺻﺮﻓﻮا‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻤﻦ ﻇﻦ اﻧﻪ‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻴﺮﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬

‫ﻛﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻣﺘﻤﻜﻨﺎت‬ ‫ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼ ﺣﺠﺔ‬ ‫ﻋﻮرض‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻗﺎل ﺑﺎن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫ﻣﺮت‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻳﻔﻬﻢ ﻣﻦ ﺑﻌﺾ ﻋﺒﺎﺋﺮ‬

‫و‬ ‫اﺣﺪ ﺛﻢ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻬﺎ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﻤﺘﺄﺧﺮﻳﻦ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺻﻨﻌﺔ اﺗﻲ ﺑﻬﺎ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺴﺎﻟﻔﻴﻦ‬

‫ﻣﻌﻨﻲ اﻟﻄﻒ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﺴﻜﺮي‬ ‫اﻟﺴﻠﻒ ﺑﻞ ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻟﻮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫اﻟﺤﺎل‬

‫ﺻﺤﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰﺑﻮر‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮرة ﻛﺴﻮرة‬ ‫ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﻛﺘﺐ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻻﺗﺠﺪون‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ اﻻرﺑﻌﺔﻋﺸﺮ ﻓﺎﻧﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺮﻫﻴﻢ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد و اﻟﻨﺼﺎري‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ ﻳﺎ ﻣﻌﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻓﻀﻞ ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻤﺘﻘﻮل‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻳﻜﻮن ﻛﻼم‬

‫ﻟﻢﻳﺸﺘﺮط‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻧﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺻﺪري و‬ ‫ﻳﺨﺘﻠﺞ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺤﺪﻳﺚ اﻟﺸﺮﻳﻒ ﻳﻔﻬﻢ ﻣﻌﻨﻲ ۤاﺧﺮ‬

‫واﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ‬ ‫اﻟﻐﺮض اﺗﻴﺎن ﻛﺘﺎب او ﺳﻮرة‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻓﻲ‬

‫ﻟﻠﻨﺒﻲ‬ ‫ان ﻳﻘﻮل‬ ‫ﻳﺴﻌﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﺑﻬﺮت‬ ‫ﻋﺠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬

‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻟﻀﻌﻒ ﻋﻠﻤﻬﻢ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺑﻬﺮت اﻟﻌﺮب و ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻧﺖ ﺟﺌﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟﻌﺠﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﺑﻬﺮت‬ ‫ﻋﺠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﺗﻴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻚ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ادﻋﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻫﺎ اﻧﺎ ﻟﺴﺖ ﺑﻨﺒﻲ‬ ‫و‬

‫ﺳﻮرﺗﻲ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﺑﻬﺮت‬ ‫ﺳﻮرﺗﻚ‬ ‫ﺑﻬﺮت‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻀﺎ ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻞ ﺳﻮرﺗﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺳﻮرﺗﻚ‬

‫ﻟﻲ ﺳﺮﻳﺮا ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ ﻓﻴﻔﺘﺨﺮ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺎن‬ ‫ﻳﻔﺘﺨﺮ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﺑﻄﻞ ﺣﺠﺘﻪ‬ ‫ﻋﺎرض اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ اﻧﻪ‬ ‫ﻓﻴﺼﺪق‬

‫ﻟﻪ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫اﻓﺮاد‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮد‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺣﺪﻫﻤﺎ ﻋﻠﻲ اﻵﺧﺮ ﻓﻀﻞ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫ﻓﻼﻳﻜﻮن‬ ‫ﻟﻲ ﺗﺎﺟﺎ ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ۤاﺧﺮ‬

‫اﻧﺎ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫واﺣﺪ ۤاﺧﺮ‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﺟﺎب‬ ‫اﻟﺠﺪار‬ ‫دﻋﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻮة‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻮ ادﻋﻲ اﺣﺪ‬ ‫اﻻﺗﺮي‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ ﻟﻴﺴﺖ ﻟﻶﺧﺮ‬

‫ﻳﻈﻬﺮ ذﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻓﻘﺪ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻟﻤﺎء‬ ‫ﻗﻒ ﻓﻮﻗﻒ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻗﻒ ﻓﻴﻘﻒ‬ ‫و اﻗﻮل ﻟﻠﻤﺎء اﻟﺠﺎري‬ ‫ﻟﺴﺖ ﺑﻨﺒﻲ‬

‫ﻋﺪم‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫ۤات ﺑﺨﺎرق ﻟﻠﻌﺎدة‬ ‫ﻓﻬﻮ اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻟﻢﻳﺒﻄﻞ‬ ‫اﻣﺮه ﻓﺎن‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫وﻗﻮف اﻟﻤﺎء و‬ ‫اﻟﻤﺪﻋﻲ وﺟﻪ اﻟﺤﻴﻠﺔ ﻓﻲ‬

‫ﻓﺎرﺳﻴﺔ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻓﻌﻠﻲ ذﻟﻚ ﻟﻮ‬ ‫اﺳﺒﺎب اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫ان ﺻﺪور ﺧﺎرق اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﻓﻴﻈﻬﺮ‬ ‫ادﻋﺎء اﻟﻨﺒﻮة‬

‫وﺟﻮه اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺸﺘﻤﻼ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻠﺴﺎن و ﻛﺎن‬ ‫ﻫﻨﺪﻳﺔ ﺗﺒﻬﺮ اﻫﻞ ذﻟﻚ‬ ‫او‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺔ‬ ‫او‬

‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫اﻋﺼﺎر‬ ‫او‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﻫﻞ ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻼﻣﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﺘﺒﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ۤاﺗﻴﺎ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬

‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﺴﻜﺮي‬ ‫اﻟﻌﺒﺮاﻧﻴﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ اﺧﺒﺮ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻣﻦ اﻟﺴﺮﻳﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ان‬ ‫رﺿﻲ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻋﻦ ﻣﻮﺿﻊ اﻟﺒﺤﺚ ﻓﻤﻦ ﻳﺼﻌﺐ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺧﺎرج‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻀﻢ اﻟﻴﻪ اﻣﺮ ۤاﺧﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻪ اﻟﻠﻬﻢ اﻻ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻼم‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﺑﺎي‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ‬ ‫ﻓﻠﻴﺄت‬ ‫ﻳﺰﻋﻢ اﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫درك‬

‫ﻗﺎل ﺑﺎن‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪه‬ ‫ﺻﺮﻓﻮا ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻨﻬﻢ ﻣﺜﻞ‬ ‫زﻣﺎن اﻟﺘﺤﺪي ﻳﺼﺪر‬ ‫ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ زﻋﻢ اﻧﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻈﻬﺮ‬

‫اﻟﻤﺒﺎﻻة‬ ‫ﻟﻘﻠﺔ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻛﺎن و ﺿﺎع‬ ‫اﺣﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﺿﺮا ﺑﻞ‬ ‫و ان ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫اﺑﻄﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻋﻮرض و‬

‫ﻻﺗﻘﺪرون‬ ‫اﻧﺘﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻜﻢ ﻛﺎﻧﻮا ﻗﺎدرﻳﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻞ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻣﻘﺪور‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﻳﻜﻔﻲ ﻓﻲ‬

‫اﺣﺘﺮاﻣﺎ‬ ‫ﻻﺣﻘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻣﺼﺮوﻓﻴﻦ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﺳﺎﺑﻘﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﺘﺄﻟﻴﻔﻜﻢ ﻻ ﺑﺘﺄﻟﻴﻒ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻜﻢ‬ ‫ﻋﺎرﺿﻮه‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻞ‬ ‫و‬

‫ﻣﻦ اﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫زﻣﺎن اﻟﺘﺤﺪي و ﻻﻳﺼﺪر‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻋﻦ اﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻠﻘﺮۤان و ﻟﻢﻳﺼﺪر‬

‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﺮﺟﺢ ﻟﺒﺮوزﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ اﻟﺘﻲ ﻳﻤﻜﻦ ﺑﺮوزﻫﺎ‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻓﻠﻴﺲ ذﻟﻚ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬

‫ﻳﺠﻌﻞ ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻗﺪرة‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺮض اﻻﻣﻜﺎن و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻻ اﺣﺪ ﻳﻤﻨﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻲ ﻓﻲ اﻣﻜﺎﻧﻬﻢ اﻟﺒﻌﻴﺪ‬
‫ﻛﺎﻧﺖ ﻓﻲ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ۤادم‬ ‫ﻟﺒﻨﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪور‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان اذا‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ذا‬ ‫اﺣﺪ ﻧﺒﻴﺎ‬

‫ۤادم ذا‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺑﺨﻠﻖ ﺑﻨﻲ‬ ‫ﺟﺮي ﻋﺎدة‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫رأﺳﻴﻦ‬ ‫وﻟﺪا ذا‬ ‫ﺗﺼﻴﺮ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻨﻄﻔﺔ‬ ‫اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﻬﻢ‬

‫ﺧﻠﻔﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻛﻠﻬﻢ ﺳﻠﻔﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻛﺬا‬ ‫اﻳﺠﺎدﻫﻢ‬ ‫ﻋﺎدة‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬا‬ ‫ﻳﻜﻮﻧﻮا‬ ‫ان‬ ‫واﺣﺪ ﻓﺠﺒﻠﺔ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫رأس‬

‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺬي ﻳﺨﺮج‬ ‫ﻓﻤﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫اﺗﻴﺎن‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻟﻢﻳﺨﻠﻖ اﻟﻠﻪ اﺳﺒﺎﺑﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺼﺮوﻓﻴﻦ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻋﻦ اﻟﻨﻄﻖ ﺑﺤﻴﺚ ﻻﻳﻨﻄﻖ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫ۤادم‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﺑﻨﻲ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻟﻮ‬ ‫‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان‬ ‫اﻟﻲ اﻟﻔﻌﻠﻴﺔ‬ ‫ﻫﺬه اﻟﻘﻮة‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﻬﻢ‬

‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫ﻟﻠﻌﺎدة و‬ ‫ﺧﺎرﻗﺎ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻳﻜﻮﻧﻮا ﺑﻜﻤﺎ ﻓﻠﻮ ﺗﻜﻠﻢ واﺣﺪ ﺑﻌﺪ‬ ‫ان‬ ‫ﺳﻴﺮﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻟﻜﺎن ﻋﺎدة‬ ‫اﺣﺪ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻗﺪرة‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ اﻳﻀﺎ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ ﻓﻲ‬ ‫و رد‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻓﺤﺎﺻﻞ ﻟﻬﻢ ﻓﻲ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ‬ ‫ﻗﺪرة‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻤﻮﻗﻮف‬ ‫اﻟﺒﻌﻴﺪ‬

‫ﻫﻜﺬا و‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻟﻢﻳﺨﻠﻖ اﻟﻠﻪ ﻏﻴﺮ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺬﺋﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ‬ ‫و اﻧﻄﺎق‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ‬ ‫ﻗﺎدرا‬ ‫ﺟﻌﻞ ﻛﻞ اﺣﺪ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﺎ ﻣﺎ ﺑﻠﻎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻛﺎﺋﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺼﺮف‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺷﺊ ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫ﻟﻢﻳﻬﻴﺊ ﻻﺣﺪ‬

‫ﺗﻮﻓﻴﻘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺮﻓﺎ‬ ‫ان ﻳﺠﺮي اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫اﺑﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﺎ ﻣﺎ ﺑﻠﻎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺷﺊ ﻓﺒﺘﻮﻓﻴﻖ اﻟﻠﻪ ﻛﺎﺋﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫اﺣﺪ‬

‫اﻟﻌﻤﻞ‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻴﺄ اﻟﻠﻪ ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺪا‬ ‫اﻟﺘﺼﺮف‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﺼﺮف‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫اﻻ ﺑﺎﺳﺒﺎﺑﻬﺎ ﻓﻤﻦ ﻫﻴﺄ اﻟﻠﻪ ﻟﻪ‬

‫ﻟﻔﻌﻠﻮا و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺑﻤﻘﺘﻀﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻬﻢ‬ ‫ﺑﺼﺮف‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻓﻌﺪم اﺗﻴﺎن اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬

‫ﻋﻨﻪ ﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﺛﻢ ﻳﻤﻨﻌﻪ‬ ‫ﻛﺎﻟﻘﻴﺎم‬ ‫ﻗﺪرﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫زﻳﺪ‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫ﻳﺠﻌﻞ اﻟﺸﺊ ﻓﻲ‬ ‫ﻣﺮة‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﺮق ﻓﺎن‬ ‫ﻗﻴﻞ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻘﺎﻣﻴﻦ‬ ‫ان‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﻠﺖ‬ ‫اﻻول‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻴﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﺮاد‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺠﻌﻞ اﻟﺸﺊ ﻓﻲ ﻗﻮﺗﻪ اﺻﻼ‬ ‫ﻣﺮة‬ ‫و‬

‫ﻫﺬا و‬ ‫ﻣﺼﺮوﻓﻴﻦ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺪﻫﻮر و ﻳﻜﻮﻧﻮن‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻻﻳﻔﻴﺪﻛﻢ ﺷﻴﺌﺎ ﻓﺎﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬

‫ﻓﻼﺟﻞ ذﻟﻚ ﻗﻀﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻠﺼﺮف‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎ‬ ‫ﻓﻜﺎن ﻃﺒﺎع‬ ‫ﻟﻬﻢ‬ ‫و اﺳﺘﻌﺪاد‬ ‫ﻟﻢﻳﺼﺮﻓﻬﻢ اﻟﻠﻪ اﻟﺒﺘﺔ اﻻ ﺑﻘﺎﺑﻠﻴﺔ‬

‫ﻳﺸﺎء و‬ ‫ﻳﻔﻌﻞ ﻣﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻴﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﻔﻮض‬ ‫ﻳﻘﺘﻀﻴﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻳﺠﺒﺮ اﻟﻠﻪ اﺣﺪا ﻋﻦ ﺷﺊ ﻳﺴﺘﻌﺪ ﻟﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮف و‬ ‫ﻟﻬﻢ‬

‫ﻣﺜﻠﺘﻢ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎدرﻳﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻋﻠﻤﺘﻢ اﻧﻬﻢ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﺟﻤﻠﺔ اﻟﺒﺸﺮ ﻣﺼﺮوﻓﺎ ﻋﻦ‬ ‫ﻃﺒﺎع‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اذا‬

‫ﻟﻢﻳﻈﻬﺮ‬ ‫اذا‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﺎ ﻓﻲ ﻗﻮﺗﻪ‬ ‫ﺑﺼﺮف‬ ‫ﻻﻳﻔﻌﻞ ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻓﺎﻟﺬي‬ ‫واﺣﺪ ﻻﻳﻔﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫واﺣﺪ ﻳﻔﻌﻞ‬ ‫ﻳﻌﺮف اذا ﻛﺎن‬

‫ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﻢ ذﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻤﺤﺎل‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻜﻞ ﻟﺤﻜﻤﺔ ﻋﺎﻣﺔ‬ ‫اﻟﻈﻬﻮر‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫ﻓﻜﺎن‬ ‫اﺑﺪا‬ ‫ﻋﻠﻲ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ ذﻟﻚ‬

‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻣﺘﻤﻜﻨﺎت‬ ‫ﻻ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻋﺎدة‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻓﺎذ ًا‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﻧﺒﻴﺎ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫ﻟﻮﻻ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﺎﻧﻲ‬ ‫ﺟﺎر‬ ‫ﻓﺬﻟﻚ‬ ‫اﻟﺼﺮف ﻟﻘﺪروا‬ ‫ﻗﻮﻟﻜﻢ ﻟﻮﻻ‬

‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ‬ ‫‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان‬ ‫ﺗﻮﻓﻴﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﻳﻨﺎﻟﻪ ﺑﻔﻀﻞ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻨﺎل‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﻨﻊ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺤﺮم‬ ‫ﻋﻦ ﺷﺊ‬ ‫ﻳﺤﺮم‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻓﻴﺠﻴﺒﻪ اﻟﺒﺘﺔ ﻓﻤﻦ‬ ‫ﻓﻴﺪﻋﻮه‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ ﺷﺠﺮا ﻓﻴﺠﻴﺒﻪ ﻳﻤﻜﻦ ﻟﻪ ذﻟﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﺣﺪ‬ ‫اذن‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻟﻜﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻌﺎ‬ ‫ﻟﻬﺪي اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮﻓﻴﻘﻪ ﻟﻪ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫و‬ ‫اذﻧﻪ‬ ‫و ﻋﺪم‬ ‫ﻣﻨﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﺒﺼﺮف‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫ﺑﻮﺟﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﻓﻼﻳﻨﻔﻌﻬﻢ‬ ‫اﻻرض ﻳﺨﻠﻔﻮن‬ ‫ﻟﺠﻌﻠﻨﺎ ﻣﻨﻜﻢ ﻣﻠﺌﻜﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﻧﺸﺎء‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ ﺣﻴﺚ ﻳﺠﻌﻞ رﺳﺎﻟﺘﻪ‬

‫ﻟﻴﺲ ﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺜﻴﺮ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼل‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ ﺳﺎﻗﻂ ﺑﺎﻟﻜﻠﻴﺔ ﻣﻊ ﻣﺎ ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﻛﻠﻤﺎﺗﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ان‬ ‫ﻇﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺒﻴﻦ‬

‫ﻟﺴﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﺘﻌﺮض‬ ‫ﻓﻼﺟﻞ ذﻟﻚ اﻋﺮﺿﻨﺎ ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاﺿﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮد‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺎﺣﺜﺎت‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫اﻣﺜﺎل‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻗﺒﺎل‬ ‫اﻵن‬

‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻬﻢ ‪.‬‬
‫و اﻻﻗﺮب‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺨﺮاﺋﺞ اﻻﺷﺒﻪ ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺮ ﺑﻊ ‪-‬‬ ‫ا‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫اﻟﻌﺎدة‬ ‫اﻟﻤﺠﻴﺪ ﺧﺮوﺟﻪ ﻋﻦ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫اﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫اﻟﻘﻮل اي‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺤﺠﺔ ﺑﻌﺪ ذﻟﻚ‬

‫ﻣﻨﻪ اﻧﻪ ﻳﺮﺟﺢ اﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ﻳﻠﻮح‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻤﻌﺠﺰ اﻟﻲ ۤاﺧﺮ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫اﻟﻤﻌﺘﺎد‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫زاد‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻓﻴﻜﻮن‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﺑﻪ ﻓﻠﺮﺑﻤﺎ‬ ‫اﻟﻌﺎرف‬ ‫اﻗﻞ ﻣﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﺎﻓﺮ ﺑﺎﻟﺤﻖ ﻗﻠﻴﻞ‬ ‫و ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﺑﻌﺪﻫﺎ‬ ‫اﻻﻗﻮال و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺳﺎﺋﺮ‬

‫وﺟﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺮﻳﺪون‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫ﻋﺎرف‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻇﺎﻓﺮا‬ ‫ﻓﻴﻜﻮن‬ ‫اﺣﺪ اﻟﺤﻖ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻻﻳﺸﻌﺮ‬ ‫ﻳﺨﺘﺎر‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﺤﺾ‬ ‫ﺧﻄﺎء‬ ‫ﻓﺬﻟﻚ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫دون‬ ‫وﺣﺪﻫﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﺪرﻛﻬﺎ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬
‫اﻧﻬﻢ‬ ‫اﺧﺘﺎروا‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺘﻬﻢ ﻟﻤﺎ‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺛﻢ اﻟﺪﻟﻴﻞ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ان‬ ‫ﻛﻤﺎ ﺳﻴﺄﺗﻴﻚ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫وﺟﻮه‬

‫ان‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻋﺘﺮﻓﻮا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻓﺼﺤﺎء‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺴﺘﺪﻟﻮن‬ ‫ﺻﺎروا‬

‫و‬ ‫ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ ﻣﺜﻼ‬ ‫اﻟﻤﺸﺮق و اﻟﻤﻐﺮب ان ﻳﻘﻠﺪوا‬ ‫اﻧﻪ ﻳﺠﺐ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻓﻮق‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫درﺟﺎت‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺤﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫وﻟﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺸﻲ اﻟﻜﺒﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻌﺐ ﺑﻦ زﻫﻴﺮ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ ﻛﻤﺎ اﻧﻪ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻻﻓﻌﺎل ﻓﻴﻌﺮف اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻛﺪرﺟﺎت‬

‫اﻟﻤﺠﻴﺊ‬ ‫و اﺳﻮد ان اﻟﻘﻴﺎم و اﻟﻘﻌﻮد و اﻟﺬﻫﺎب و‬ ‫اﺣﻤﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺒﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻐﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻬﻞ‬ ‫و اﻣﺮأة و ﺷﺎب و‬ ‫رﺟﻞ‬

‫و‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ ﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﻃﺎﻗﺔ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫و اﻧﻄﺎق‬ ‫اﺟﺎﺑﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺠﺮ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء و دﻋﻮة‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫و اﻟﺼﻌﻮد‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﻟﻜﻦ ﻟﻴﺲ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻮاﻗﻊ ﻟﻬﺎ ﺣﺪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻨﺎس و ان ﻛﺎن‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫ﻣﺤﺪود‬ ‫ﺣﺪﻫﻢ ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻠﻔﺼﺎﺣﺔ ﺣﺪ‬

‫ﻛﻞ ﺻﻨﻌﺔ‬ ‫ان‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ‬ ‫ﻳﺸﻘﻮن‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻟﻤﺎاﻧﻜﺮه اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس و ﻳﻘﻔﻮن‬ ‫ﺑﺪرﺟﺔ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ‬

‫اﻟﻄﺮﻳﻖ اﻟﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫وﺟﻪ اﻟﺤﻴﻠﺔ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻬﺎ‬ ‫ﺗﺼﻮر‬ ‫او‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺼﻮرﻫﺎ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫او‬ ‫اﺳﺒﺎﺑﻬﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻳﻌﺮف‬

‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻤﺎرﺳﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺰاوﻟﺘﻬﺎ‬ ‫او ﻋﺪم‬ ‫اﺳﺒﺎﺑﻬﺎ‬ ‫ﻟﻌﺪم‬ ‫ﻟﻬﻢ ﻏﺎﻳﺔ اﻻﻣﺮ اﻧﻬﺎ ﻻﺗﺘﺄﺗﻲ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫ﻣﻘﺪورة‬ ‫اﻧﻬﺎ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬

‫ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫اﻧﻬﺎ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﺑﻼ ﺳﺒﺐ ﻋﻼﺟﻲ‬ ‫ﺻﺪرت‬ ‫اﻧﻬﺎ‬ ‫او ﻳﺮون‬ ‫وﺟﻪ ﻋﻼﺟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺒﺎﺑﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﺻﻨﻌﺔ‬

‫اﻧﻬﻢ‬ ‫ﻓﻴﺮون‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻧﺤﻮ‬ ‫ﺑﺎي‬

‫ّ‬
‫ﻋﻠﻢ وﺟﻪ اداﺋﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻫﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ ﺳﺒﺒﺎ‬ ‫ﻻﻳﺮون‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﻞ ﺣﺎﺻﻼ‬ ‫ﻳﺮون‬

‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ﻧﻜﺎت ﻛﻼم ﻳﻘﺪر ان‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ۤاﺧﺮ ﻓﻜﻞ ﻣﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻧﻜﺎت ﻛﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻛﻌﺎﻟﻢ ﻳﻔﻬﻢ‬ ‫ﻗﺎدرون‬

‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا ﻧﻜﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ﻏﻴﺮه و ان‬ ‫ﻟﻮ ﺑﺎﻋﺎﻧﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺑﺠﻬﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺑﻌﺪ ﺣﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻬﺎ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫اﻟﻨﻜﺎت او‬ ‫ﻳﺠﻌﻞ ﻓﻴﻪ ﺗﻠﻚ‬

‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ان‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﺗﻌﺮف و‬ ‫ازﻳﺪ ﻣﻤﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم ﻧﻜﺎت و اﺷﺎرات و ﻣﺤﺴﻨﺎت‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻓﻼﻳﺼﺪﻗﻮن ان‬ ‫اﺷﺎراﺗﻬﺎ‬ ‫و‬

‫ﻻ‬ ‫ﻧﻜﺎت ام‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و ﻻﻳﺪري‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻛﻌﺎﻣﻲ ﻳﺴﻤﻊ‬

‫ّ‬
‫ﻟﻢﺗﻌﻠﻢ ﻓﻬﻲ ﻣﺠﻬﻮﻟﺔ‬ ‫و ان‬ ‫ﻋﻠﻤﺖ ﻋﻠﻤﺖ‬ ‫ان‬ ‫اﻣﺮ ﻋﻠﻤﻲ‬

‫ﻳﻌﺮف و‬ ‫ﻣﻤﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم ﻧﻜﺎت ﻋﺪﻳﺪة‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ اﺟﻤﺎﻻ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺬﻋﻦ‬ ‫ﻧﻜﺎت‬ ‫اﻧﻪ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻳﺼﺪق‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬

‫ﻣﺠﻬﻮﻻﺗﻪ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻻﻳﺮي‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻳﺒﻠﻎ ﺑﻪ ذﻟﻚ اﻟﻈﻦ اﻟﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺬﻟﻚ ﺣﺴﻦ ﻇﻦ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﺎ‬

‫ﻋﺮف‬ ‫ﻋﻼﺟﻴﺔ ﻓﻜﻞ ﺣﺪ‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫اﻧﻪ ﺑﻐﻴﺮ‬ ‫ﻳﺮاه و ﻳﺮي‬ ‫ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ ﻣﺜﻼ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺨﻼف‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻬﺎ‬

‫و‬ ‫ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫ﻣﻘﺪاره‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺣﺪه و‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺠﻬﻮل‬ ‫ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻏﺎﻳﺔ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻳﻌﺮف اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻟﻴﺲ ﻟﻬﺎ ﺣﺪ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﺘﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺼﻒ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺼﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﺮ ﻟﻤﻦ ﻧﻈﺮ‬

‫و ﻗﻮل‬ ‫ﻣﺤﺾ ﻣﺠﺎزﻓﺔ‬ ‫ﻣﻘﺘﺪون‬ ‫ﻧﺤﻦ ﻋﻠﻲ ۤاﺛﺎرﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا ذﻟﻚ‬ ‫و اﻟﻘﻮل ﺑﺎن ﻓﺼﺤﺎء اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﺰاﺋﺪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﺑﻼﻏﺘﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺎﻟﻴﺒﻪ‬ ‫ﺑﻔﻨﻮن اﻟﻜﻼم و‬ ‫ﻟﻴﺴﻮا ﺑﺎﻗﻞ ﻣﻌﺮﻓﺔ‬ ‫ﻓﺎن ﻣﺘﺄﺧﺮي اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ ﻋﻠﻢ‬

‫ﻻ‬ ‫ﺻﻐﻴﺮا و‬ ‫ﻟﻢﻳﺘﺮﻛﻮا ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫و‬ ‫دوﻧﺖ اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫اﻻﻧﻈﺎر و‬ ‫ﻟﺘﻢ ﻟﺪﻳﻬﻢ‬
‫ّ‬
‫ا‬ ‫اﻻﻓﻜﺎر و‬ ‫ﻗﺪ اﺟﺘﻤﻊ ﻋﻨﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺘﻘﺪﻣﻴﻦ‬

‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﻤﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﻣﻦ ﻣﺘﻘﺪﻣﻲ‬ ‫ﻓﺎﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻴﺔ‬ ‫ﺿﺒﻄﻮه‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺟﻬﺎت‬ ‫ﻛﺒﻴﺮا ﻣﻦ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫اﻟﺒﻮادي و‬ ‫ﻣﻦ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا اﻣﻴﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻈﺎرﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻜﺎرﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻاﺟﺘﻤﻌﺖ ﻋﻠﻮﻣﻬﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻬﻢ‬

‫داﺋﻤﺎ‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻤﻮن‬ ‫ﻟﻜﻦ ﺑﻼ ﻋﻠﻢ ﻛﺎﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻓﺼﺤﺎء و‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻢ ﺑﻤﻘﺘﻀﻲ ﻓﻄﺮﺗﻪ ﻏﺎﻳﺔ اﻻﻣﺮ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻢ‬

‫ﻣﻦ اﻟﻌﺎرﻓﻴﻦ ﺑﺎﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻤﻨﻄﻘﻴﺔ اﻟﻤﺘﺪﺑﺮﻳﻦ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻋﻮام‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻤﻨﻄﻖ ﻓﺎﻳﻦ‬ ‫و ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﺑﻘﻮاﻋﺪ ﻣﻨﻄﻘﻴﺔ‬

‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻋﺮف ﺑﻔﻨﻮن‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ ﻫﻢ‬ ‫اﻻدب‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻓﻤﺘﺄﺧﺮوا‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ اﻟﻜﺎﺗﺒﻴﻦ ﻟﻠﻜﺘﺐ ﻓﻴﻬﺎ‬

‫ﻳﺼﺮف‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻌﺎ ﻣﻨﻬﻢ زﻋﻤﻮا اﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ اﻟﺘﻜﻠﻢ ﺑﻔﺼﺎﺣﺔ ﻣﺜﻞ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺣﺪ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﺪرك‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ اﻧﻪ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﻟﻮ اﻧﺼﻒ‬ ‫ﻫﺬا و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺘﻨﻄﻖ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬

‫ﻳﺴﺘﺪﻟﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻤﺎاﺣﺘﺎﺟﻮا‬ ‫ادرﻛﻮا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﺪرﻛﻮن‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﺪﻋﻮن‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ ﺑﻞ‬

‫و اري اﻟﻌﻠﻤﺎء اﻻزﻛﻴﺎء و اﻟﺸﻌﺮاء اﻻدﺑﺎء و اﻟﺨﻄﺒﺎء اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ وﻟﻴﺪ‬

‫ﻏﻠﻄﺎ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫ﻗﺮأت‬ ‫ﺑﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﺸﻌﺮون‬ ‫اﻟﺨﺎرج‬ ‫ﻫﻢ ﻻﻳﺤﻔﻈﻮﻧﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻠﻄﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻮ ﺗﻠﻲ ﻋﻠﻴﻬﻢ ۤاﻳﺔ ﻣﻦ‬
‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻋﺰﻣﻮا‬ ‫اﻻوﻟﻴﻦ ﻟﻤﺎ‬ ‫ان‬ ‫روي‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺸﻌﺮون‬ ‫و‬ ‫ﻟﻬﻢ‬ ‫ﺗﺤﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﺎ‬ ‫ﻳﺪرﻛﻮن‬

‫ﻛﻞ ۤاﻳﺔ ﻟﻴﺲ ﻣﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺛﺒﺘﻮﻫﺎ‬ ‫ﺷﻬﻮد‬ ‫ﻓﻜﻞ ۤاﻳﺔ ﻣﻌﻬﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺸﻬﻮد‬ ‫ﻓﻴﻄﻠﺒﻮن‬ ‫ﺑﺎﻳﺎت‬
‫ۤ‬ ‫ﻳﺆﺗﻮن‬

‫ﻃﻠﺐ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و اﻟﻘﻮل ﺑﺎن‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ ﺗﺮﻛﻮا ﻛﺜﻴﺮا ﻣﻦ اﻟﺘﻨﺰﻳﻞ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﻛﻮﻫﺎ‬ ‫ﺷﻬﻮد‬

‫ﺣﺴﻦ اﻟﻈﻦ‬ ‫اﻟﻨﻔﻮس‬ ‫اﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻻ ﺣﺠﺔ ﻟﻬﻢ ﻋﻠﻴﻪ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ ﺗﺨﻤﻴﻦ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫اﻟﻀﺒﻂ‬ ‫ﻟﺸﺪة‬ ‫اﻟﺸﻬﻮد‬

‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻣﻘﺘﺪون ‪ ،‬ﻫﺬا و‬ ‫اﻧﺎ ﻋﻠﻲ ۤاﺛﺎرﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻘﻠﻴﺪ اﻟﻤﺎﺿﻴﻦ اﻧﺎ وﺟﺪﻧﺎ ۤاﺑﺎءﻧﺎ ﻋﻠﻲ اﻣﺔ‬ ‫ﺑﺎﻻﻣﻮات و‬

‫ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫ﻟﺴﺎن و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫و ﺗﻮﺟﺪان‬ ‫ﻛﻞ ﻟﻐﺔ‬ ‫ﻛﻤﺎل‬ ‫ﻋﺼﺮ اﻟﻤﺎﺿﻴﻦ ﺑﻞ ﻫﻤﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫ﻟﻴﺴﺘﺎ ﻣﻦ‬

‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ ﻳﺒﻠﻐﻪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻫﻞ ﻳﻤﻜﻨﻪ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺣﺪ ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺼﺮ ﻓﻠﻴﺘﺪﺑﺮ ﻣﺘﺪﺑﺮ ﻓﻲ ﻟﻐﺘﻪ‬

‫ﻫﺬا و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ ﻟﻴﺲ ﻳﻨﻔﻊ ﻓﻲ اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ‬ ‫ﺣﺪ ًا ﻓﻮق‬ ‫ﻋﻘﻼ‬
‫ً‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﻘﻮل ﺑﺎن‬ ‫ﺣﺪ ﻻﻳﺒﻠﻐﻪ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻫﻞ ﻟﻐﺘﻪ ﻓﻘﻂ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻘﻂ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻟﻢﻳﺘﺤﺪ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬

‫ﻇﻬﻴﺮا و ﻗﺎل ﻓﺎن ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬

‫ان‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ وﻟﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ﺷﻬﺪاءﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫ادﻋﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫و‬

‫ﺻﺤﺢ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻊ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻓﻬﻤﻪ ﻣﻊ ﻓﻬﻢ اﻵﺧﺮ‬ ‫اﺟﺘﻤﻌﻮا و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻟﻮ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬
‫ِ‬
‫ﻟﻬﺎ ﺛﻠﺚ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﻌﺎوﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻟﻶﺧﺮ‬ ‫اﻟﻨﻜ ٰﺎت‬ ‫ﻛﻞ واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻢ ﻣﺎ ﻳﻌﺮﻓﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫واﺣﺪ ﻏﻠﻂ اﻵﺧﺮ‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻜﻔﺎر و‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻛﺎﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ۤاﻳﺎت‬

‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻻﻳﻮﺟﺪ واﺣﺪ‬ ‫ﺟﺰاﺋﺮه‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻼد‬ ‫ﻓﻲ اﻗﺼﻲ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ ﺣﺠﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬

‫ﻗﻮم‬ ‫ﻟﻢﻳﺴﻤﻌﻮا ﺑﺎﺳﻤﻬﺎ ﻣﺜﻼ ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻻرض اﻟﺠﺪﻳﺪة و ﺑﻼد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻞ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﻻﻳﻘﺪر ‪،‬‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻫﺐ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻫﻢ اﻓﺼﺢ ﻣﻦ اﻫﻞ ﻣﻜﺔ‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻤﻮن‬

‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺗﻮازﻳﺎن‬ ‫ﺑﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻟﺴﺎﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻋﻠﻤﻮا ان اﻟﻌﺮب ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻫﺐ‬

‫و ﻛﻤﺎل اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﺋﺘﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻟﻢﻳﻘﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ ﻓﻲ ﻋﺮﺑﻴﺘﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬

‫ﺣﺮف‬ ‫ﻟﻢﻳﻀﻊ‬ ‫ﻳﻜﻮن و‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﻋﺮﺑﻴﺎ ﺑﻞ ﻓﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﻓﺼﻴﺤﺎ ﺑﻠﻴﻐﺎ ﺣﺎوﻳﺎ ﻟﻌﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬

‫ﺧﺎرﺟﺔ ﻋﻦ‬ ‫ﻛﻤﺎﻻت‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺘﻲ ﻛﻤﺎ ﺑﻴﻨﺎ‬ ‫ﺟﻬﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫دﻻﻟﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻓﻲ ﻣﻮﺿﻊ اﻻ ﻟﺤﻜﻤﺔ‬

‫اﻟﻌﻠﻮم ﺗﻮازي‬ ‫اﺣﺘﻮاﺋﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﻲ ﻟﻐﺘﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻻﻃﻴﻨﻲ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ ﻓﻠﻮ اﺗﻲ اﺣﺪ‬ ‫ﺧﺼﻮص‬

‫اﻟﻌﺒﺮي و‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﻪ ﺗﺤﺪاﻫﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﺴﻜﺮي‬ ‫ان‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻣﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻘﺪ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻟﻮ‬ ‫ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫و‬ ‫اﺷﻴﺎء‬ ‫ﻏﺎﺑﺖ ﻋﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫ان‬ ‫اﺑﺼﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﺮ ﻟﻤﻦ ﻧﻈﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺮﻳﺎﻧﻲ اﻳﻀﺎ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬

‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫اﻟﻤﺸﺮق و اﻟﻤﻐﺮب و‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و ان‬ ‫ﻓﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﺴﻨﺎد و اﻟﻌﻤﺎد‬

‫ﻫﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻴﺮﻫﻤﺎ ﻣﻦ ﺷﺮﻫﻤﺎ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﺎن‬ ‫وﻟﻴﺪ اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ اﻻﻣﻴﻴﻦ اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﻦ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬

‫اﺳﺨﻒ ﺑﻪ دﻳﻨﺎ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻤﺎﻻﺗﻬﻢ ﻓﺎﺿﻌﻒ ﺑﻪ اﻳﻤﺎﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻓﺮق‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﺧﻠﻖ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻏﺎﻓﻼن‬

‫اﻫﻞ‬ ‫اﻟﻔﻄﺮة و ﻃﺒﺎع‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا ﺷﻴﺌﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻜﻮﻛﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺷﺒﻬﺎت‬ ‫اﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﻜﻮﻧﻮا ﻋﺎﻟﻤﻴﻦ ﺑﻤﺎ ﻗﺎﻟﻮا ﻏﺎﻓﻠﻴﻦ ﻋﻦ‬

‫ﻋﻼم‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﺎد‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻨﺎد‬ ‫ﻗﻠﺖ ﻓﻤﺎ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﻳﻨﺴﺞ ﻋﻠﻲ ﻣﻨﻮاﻟﻪ اﻵﺧﺮ‬ ‫ﻗﺪم‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻟﺘﻘﻠﻴﺪ ﻓﻜﻞ ﻣﻦ‬

‫اﻻرض‬ ‫وﺿﻊ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء و‬ ‫رﻓﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻖ اﻻﻧﺲ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻗﻠﺖ ﻋﻠﻲ اﻟﻌﻠﻴﻢ اﻟﺨﺒﻴﺮ اﻟﺸﻬﻴﺪ اﻟﻘﺪﻳﺮ‬ ‫اﻻﻋﺘﻤﺎد‬

‫ﻫﻨﺎ ﻛﻼﻣﺎ‬ ‫و ﺗﻘﺪم‬ ‫ﻟﺨﺒﻴﺮ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻠﻄﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻳﻌﻠﻢ ﻣﻦ ﺧﻠﻖ‬ ‫ﺗﻘﺪﻳﺮا ‪،‬‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﻗﺪر‬ ‫ﺑﻜﻞ ﺷﺊ ﻋﻠﻤﺎ‬ ‫و اﺣﺎط‬

‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ اﻳﻀ ًﺎ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻧﻔﺼﻞ اﻟﺤﻖ ﺗﻔﺼﻴﻼ ﻓﺎﻋﻠﻢ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻓﺆادك‬ ‫ﻣﺠﻤﻼ ﻟﺘﺴﻜﻴﻦ‬

‫و اﻟﺬي‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻴﺘﻪ‬ ‫و اﻟﻨﺎزل‬ ‫اﻟﻤﻄﻬﺮ اﻵﺗﻲ ﺑﻪ‬ ‫و اﻟﻤﻌﺼﻮم‬ ‫ﻻﻳﻘﻒ ﻋﻠﻲ ﺣﺪ اﻋﺠﺎزﻫﻤﺎ اﺣﺪ اﻻ اﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ‬

‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻪ ﺳﺎﺋﺮ اﻟﺒﺸﺮ ﻛﻞ واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻢ‬

‫اﻟﻘﺮۤان ﻓﺎن‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ واﺣﺪا ﻳﻨﺒﻬﻪ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻧﺎﻗﺺ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﺣﺪ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫ﻳﻈﻦ اﻧﻪ‬
‫ﻳﻌﺮﻓﻪ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫ﻓﺎﻻﻣﺎم اﻟﻤﻌﺼﻮم ﻳﻘﻮم‬ ‫اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻻ ﻓﺠﻤﺎﻋﺔ ﻣﻦ اﻣﺜﺎﻟﻪ ﺑﻌﺪ اﻟﻤﻮازﻧﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻬﻪ واﺣﺪ ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻬﻮ‬

‫اﻧﻪ ﻟﻢﻳﺼﺮ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﺠﻊ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫رﺟﻞ ﺗﻜﻠﻢ‬ ‫رب‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺗﺮي‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻧﺎﻗﺺ ﻟﻴﺲ ﻳﺒﻠﻎ ﺣﺪ‬ ‫ﻛﻼم‬

‫رﺟﻞ ﺗﻜﻠﻢ‬ ‫ﻟﺮب‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻤﺎﺛﻞ‬ ‫ام‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﻞ ﻣﺎﺛﻞ‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﺠﻊ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﺗﻜﻠﻢ ﺟﺎﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﺎرب اﻟﻘﺮۤان و ﻋﺮف‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫وﻗﻊ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻟﺠﻬﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻇﻦ اﻧﻪ ﻣﺎﺛﻞ‬ ‫ﺑﻜﻼم و‬

‫ﻧﻘﺼﻪ ﻋﻦ درﺟﺔ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫ﻻ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻳﺘﻜﻠﻢ ﻓﺼﻴﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻘﺼﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻮاره‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ‬

‫اﻟﻌﺮب و ﻳﺼﺪﻗﻮن‬ ‫اﻓﺼﺢ ﻗﺼﺎﺋﺪ‬ ‫ﻗﺼﺎر ﺳﻮر اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻻﻧﻔﺮق‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ اﻧﺎ‬ ‫اﻋﺘﺮف اﻟﻘﺎﺋﻠﻮن‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻳﺒﻌﺚ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺠﺔ‬ ‫اﻻﻣﺎم و‬ ‫ﺣﺼﻞ اﻟﺸﺒﻬﺔ ﻓﻌﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﺣﺪ‬ ‫ﻓﺎذا ﺻﺪر ﻛﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻔﺴﻬﻢ‬

‫ﻗﺪ ﻋﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ اﻟﺘﻤﻴﻴﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﻜﻼم اذ‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و ﻳﻌﺮف ﻋﻮار‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ اﻟﺤﺠﺔ‬ ‫واﺣﺪا او‬

‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻧﻌﺮف‬ ‫ﻓﻨﺤﻦ‬ ‫اﻻرض‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺘﻜﺒﺮون‬ ‫ﻋﻦ ۤاﻳﺎﺗﻲ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﺳﺎﺻﺮف‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬

‫و ﺟﺎء ﺑﻬﺬا اﻟﻜﺘﺎب و ﺗﺤﺪي اﻟﻌﺮب و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ان‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﺳﻜﺖ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ اﻟﺸﻬﻴﺪ اﻟﻘﺪﻳﺮ اﻟﻌﻠﻴﻢ اﻟﺤﻜﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﺰ ﻣﻦ ﺳﻤﻌﻪ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬

‫ﻛﻤﺎ‬ ‫ﺻﺎدق‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﺮﻓﻨﺎ اﻧﻪ‬ ‫ﺳﻜﻮت‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻓﻠﻤﺎ رأﻳﻨﺎ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫اﺣﺪا ﻳﺮده و‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫رده و‬ ‫ﻋﻦ‬

‫ﻓﺼﺤﺎء‬ ‫ﻋﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺪﻗﻨﺎ ﻗﻮﻟﻪ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬

‫اﻟﺠﻦ ﻛﺎﻧﻮا ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻗﺒﻞ ﺧﻠﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﻻﻧﺲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﺠﺰ اﻟﺠﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﻻﻳﺪل‬

‫ﻳﻮم‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻻﻳﺄﺗﻲ اﺣﺪ ﺑﻤﺜﻠﻪ اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻴﻮم ﻻﻳﺪل‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻋﺮب‬ ‫ﻋﺠﺰ‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا و‬ ‫ﺻﺪﻗﻨﺎ ﻗﻮﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ اﻳﻀﺎ‬

‫ۤاﺧﺮه‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﺨﻠﻖ ﻣﻦ اوﻟﻪ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻜﻞ ﺷﺊ ﻋﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﺬي اﺣﺎط‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬه اﻵﻳﺎت‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻓﻜﻤﺎ ﺻﺪﻗﻨﺎ‬

‫اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز و ان ﻟﻢﻧﺪرك ﺣﺪه ‪ ،‬اﻻﺗﺮي‬ ‫ﺑﻠﻎ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻣﺒﻠﻎ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﺻﺪﻗﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫و ﻋﺮف‬

‫و‬ ‫ﻣﺒﻠﻎ ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫ﻟﻢﺗﻌﺮف‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼﻧﺎ ﻓﻘﻴﻪ ﺗﺘﻴﻘﻦ اﻧﻪ ﻓﻘﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ ﻣﺆﻣﻦ ﻣﻤﺘﺤﻦ‬ ‫ﻋﺎدل‬ ‫ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫ﺻﺪق‬

‫و ان ﻟﻢﻧﻌﺮف‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻟﻮﻟﻴﺪ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫اﻧﺎ ﻋﺮﻓﻨﺎ‬ ‫و ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫اﻟﻮﻟﻴﺪ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻘﻮم ﺳﻜﻨﻮا ﻫﺬا اﻟﺴﻜﻮن‬ ‫ﻟﻜﻦ‬

‫اﻟﺬﺑﺎب‬ ‫ﻳﺴﻠﺒﻬﻢ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﺟﺘﻤﻌﻮا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ذﺑﺎﺑﺎ‬ ‫ﻟﻦﻳﺨﻠﻘﻮا‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺪﻋﻮن‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ان‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺣﺪ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬

‫اﻟﻮﻟﻴﺪ ﻛﺒﻴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫ﻗﺪره و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺣﻖ‬ ‫و اﻟﻤﻄﻠﻮب ﻣﺎﻗﺪروا‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺿﻌﻒ اﻟﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻻﻳﺴﺘﻨﻘﺬوه‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ‬

‫اﻟﻔﺮﺳﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺮﻛﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮوﻣﻲ‬ ‫اﻟﻬﻨﺪي و‬ ‫ﻳﺤﺘﺞ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻮاﻋﺠﺒﺎ ﻫﻞ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﺒﻴﻮت‬ ‫ﻣﻊ اﻧﻪ اوﻫﻦ‬ ‫اﻟﻌﻨﻜﺒﻮت‬

‫ﻳﻘﺎل‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن‬ ‫ﺳﺄﻟﻮا‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻻﻳﻤﺎن‬ ‫ﻳﻜﻠﻔﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﻟﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫اﻟﺠﺪﻳﺪة‬ ‫اﻻرض‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻓﺮﻧﺠﻲ‬ ‫و‬

‫و ان‬ ‫ﻓﻼ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻣﻮاﻟﻜﻢ ﻧﻬﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻠﻜﻢ ﺳﺒﻲ‬ ‫ﻣﺒﺎح و‬ ‫اﻻ ﻓﺪﻣﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺪﻗﻮا ﺟﻤﻴﻌﻜﻢ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫اﻟﻮﻟﻴﺪ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻬﻢ‬

‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻲ ﻗﻮﻣﻪ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺨﺮاﺋﺞ ﻟﻤﺎ‬ ‫‪ ،‬ﻗﺎل‬ ‫اﻋﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺮ اﻋﻈﻢ ﻣﻦ ذﻟﻚ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﺸﺊ ﻛﺘﻔﺎﺧﺮﻫﻢ ﺑﻬﺎ ﺟﻌﻞ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻣﻌﺠﺰﺗﻪ ﻣﻦ ﻫﺬا اﻟﻘﺒﻴﻞ ﻓﺎﻇﻬﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻻﻳﺘﻔﺎﺧﺮون‬ ‫ﺣﺘﻲ‬

‫ﺟﺎء اﻟﻤﺤﻀﺮﻣﻮن و ۤاﻣﻨﻮا‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺎﻣﻨﻮا‬

‫ۤ‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ذﻟﻚ ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫ﻓﻌﻠﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫و ﻣﺪح‬ ‫اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫و ﺟﺎء‬ ‫ﻛﻌﺐ ﺑﻦ زﻫﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻣﻨﻬﻢ ﻛﻌﺐ ﺑﻦ ﻗﻴﺲ ﺑﻦ زﻫﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﺮﺳﻮل‬

‫ۤاﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ‬ ‫ان ﻗﺎل ﻣﺎت ﻛﺎﻓﺮا و ﺟﺎء‬ ‫ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﺪاﻓﻌﺘﻪ ﻗﺮﻳﺶ اﻟﻲ‬ ‫و اراد ان‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﺔ‬ ‫ﺑﻘﺼﻴﺪة‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬

‫ذﻟﻚ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﺒﻠﻐﻬﻢ ﻣﻦ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫‪ ،‬اﻗﻮل‬ ‫اﻧﺘﻬﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ ﺗﻌﻈﻴﻤﺎ ﻻﻣﺮ‬ ‫و ﺗﺮك ﻗﻮل‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺮﺳﻮل‬

‫‪.‬‬ ‫ﺑﻴﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﺰﻳﺪ‬ ‫ان ﺷﺎء‬ ‫ﻳﺄﺗﻴﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺼﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺪﺑﺮ‬ ‫ﺟﻮع‬ ‫ﻻﻳﻐﻨﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ اﻧﻪ ﻻﻳﺴﻤﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻬﻢ‬

‫ان اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا اﻟﺬي ﻳﺪل‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻣﻌﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺨﺎﻣﺲ ‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫اﻃﻠﻘﻪ اﻃﻼﻗﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ارﺳﺎﻻ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ۤاﻟﻪ ارﺳﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻣﻌﺎ اﻧﺎ رأﻳﻨﺎ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﻈﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫و ان‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫‪ ،‬و ﻗﺎل‬ ‫ﻣﺨﺒﺮ ًا ﻋﻦ رﺑﻪ ﻗﻞ ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻵﻳﺔ‬ ‫ﻳﺤﺼﺮه او اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻳﻘﺼﺮه ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺗﺨﺼﻴﺺ‬
‫دون‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اراد‬ ‫ﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻣﺮاده‬ ‫اﺳﺘﻔﻬﺎﻣﻪ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫ﻓﺘﺮك‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ رﻳﺐ اﻵﻳﺔ‬

‫اﻟﺮﻳﺐ ﻋﻨﻪ‬ ‫و ازال‬ ‫ﻓﻲ ﻏﻴﺮﻫﻤﺎ ﻓﻌﻞ ﻣﻦ ﺳﺒﻖ اﻟﻔﻬﻢ اﻟﻲ ﻗﻠﺒﻪ‬ ‫او‬ ‫ﻓﻴﻬﻤﺎ ﺟﻤﻴﻌﺎ‬ ‫وﺣﺪه او‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫او‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ‬

‫واﻗﻊ ﺑﺤﺴﺐ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫و‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻟﻢﻳﺠﺮ ذﻟﻚ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺳﺘﻔﻬﻤﻮه‬ ‫ﺷﻜﻮا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺴﺄﻟﻮه‬ ‫ارﺗﺎﺑﻮا‬ ‫ﻻﻧﻬﻢ ﻟﻮ‬

‫ﻃﺮﻳﻘﺔ‬ ‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎر‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻋﺎدﺗﻬﻢ ﺟﺎرﻳﺔ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺪ ﻋﻠﻤﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻢ‬ ‫ﻣﻌﺮوف‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎدﺗﻬﻢ ﻋﻨﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻬﺪﻫﻢ‬

‫اﻟﺸﺎﻋﺮ‬ ‫ﻻﻳﺘﺤﺪي‬ ‫ﻟﻬﺬا‬ ‫و‬ ‫ﺗﻔﺎوﺗﻪ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻳﻘﻊ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻔﻦ‬ ‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎر‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻣﻊ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫ﺣﺘﻲ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرض‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎﻟﻔﻦ‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻳﺘﺤﺪي‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻟﺨﻄﻴﺐ اﻟﺸﺎﻋﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻄﻴﺐ ﺑﺎﻟﺸﻌﺮ‬

‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫اﻟﺤﻜﻢ ﻓﻲ‬ ‫ﺟﺮي‬ ‫ﻋﺎدﺗﻬﻢ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫و‬ ‫ﺟﺮﻳﺮ ﻟﻼﺧﻄﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮزدق‬ ‫و‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻪ ﻛﻤﻨﺎﻗﻀﺔ ﺟﺮﻳﺮ‬ ‫ﻋﺮوض‬

‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻛﻤﺎ ذﻛﺮﺗﻢ ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺎدة اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫و ان‬ ‫اﺟﻮﺑﺘﻬﺎ ﻣﺎ ﺣﺎﺻﻠﻪ اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺑﺤﺎث و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺛﻢ ذﻛﺮ ﺑﻌﺾ‬

‫ﻳﻨﻘﻞ اﻟﻴﻨﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻛﺬا ﻟﻮﺟﺐ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫ﻗﺼﺪه و اﺟﺎب‬ ‫اﻧﻪ اﻓﻬﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻻﻳﻤﺘﻨﻊ ﺻﺤﺔ‬

‫ﻗﺼﺎر‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﺑﺒﻌﺾ ﺷﻌﺮﻫﻢ ﻻﻧﺎ ﻻﻧﻌﻠﻢ ﺣﻖ‬ ‫ﻟﻌﺎرﺿﻮه‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻛﺎن ﻣﻘﺼﻮرا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ان اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫ﻟﻬﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫ﺑﻬﺬا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫و‬ ‫ﻟﻼﻋﺠﺎز‬ ‫اﻟﻤﺰﻳﻞ‬ ‫اﻟﺘﻘﺎرب‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﺼﻴﺢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻮر‬

‫ﻛﺎﻟﻘﻮل‬ ‫ﻓﻲ ذﻟﻚ‬ ‫‪ ،‬اﻗﻮل ان اﻟﻘﻮل‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ اﻧﺘﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ﻳﻘﺎرب اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﻼم اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻻﻳﺼﺎب‬

‫ان‬ ‫ﻓﻴﻜﻔﻲ‬ ‫زﻣﺎن اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻜﻼﻣﻬﻢ اﻟﺴﺎﺑﻖ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻟﻢﻳﺘﺤﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﺻﺎﺣﺒﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻈﻢ‬ ‫ان اﻟﻤﻘﺪار اﻟﻤﻌﺮوف‬ ‫ﻻ ﺷﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻃﻼﻋﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺳﻤﺎﻋﻬﻢ‬ ‫اﻟﻔﻮه‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺎ‬

‫وﺟﻬﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫و ﻋﺮف‬ ‫ﺑﻌﻘﻠﻪ‬ ‫ادرك‬ ‫ﺑﻔﻌﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻓﺎن اﻻﻧﺴﺎن ﻗﺎدر‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻘﺘﻔﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬

‫اﻟﺬي ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﺤﺴﺐ اﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻤﺎ ﻣﻦ‬ ‫و ﺳﺠﺎح و‬ ‫اﻟﻒ ﻣﺴﻴﻠﻤﺔ‬

‫ﻻ اﻟﻤﺘﻘﺪﻣﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﻼﻳﻌﺮف‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ام‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ اﺣﺪ اﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﺣﺪ‬ ‫ﻓﻤﺠﻬﻮل‬ ‫ﻣﻨﻪ‬

‫ﻣﺤﺾ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻪ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫ﻣﺎ ادﻋﻮا ﻣﺤﺾ‬ ‫اي‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻋﺠﺎزه و‬ ‫ﻻ اﻟﻤﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﻟﻨﻈﻢ ﻣﻦ ﺣﺪ‬ ‫و‬

‫ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻧﻌﻢ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﻈﻢ ﺑﻌﻴﻨﻪ‬ ‫ﻓﺎﻟﻘﻮل‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﺳﻤﻌﻨﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻢ رأﻳﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ادﻋﺎء‬

‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺗﻘﺪم‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻃﺎﻗﺔ اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫ﻟﻠﻘﺮۤان‬

‫ﻗﺪ ﻧﻄﻠﻊ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﻀﻬﺎ‬ ‫ﻗﺮاﻧﺎت و اوﺿﺎع‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﺎﺋﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮاﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮوﻓﻬﺎ‬ ‫و ﺧﻮاص‬ ‫ﺗﺄﺧﺮ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﻋﻦ ﺑﻌﺾ‬

‫ﻻ‬ ‫ام‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﻨﻈﻢ ﺣﺘﻲ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﺬي ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻗﺔ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺒﻬﺮ اﻟﻌﻘﻞ ﻓﺬﻟﻚ‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻻﻧﺲ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻤﻌﺮﻓﺔ‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﻮاﺷﻲ ﻓﻲ ﺑﺮﻫﻢ‬ ‫وراء‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻟﻤﺎﺷﻴﻦ‬ ‫اوﺿﺎع‬ ‫اﻻﻣﻴﻴﻦ اﻟﺒﺪوﻳﻴﻦ اﻟﺠﻬﻠﺔ اﻟﻐﻔﻠﺔ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻆ‬

‫ﺣﺴﻦ اﻟﻈﻦ ﻓﻴﻬﻢ ﻏﺎﻳﺔ اﻻﻣﺮ اﻧﻬﻢ ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﺗﻘﻠﻴﺪﻫﻢ‬ ‫ﻋﻘﻼء‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻀﺎﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻛﺎﻣﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮادﻳﻬﻢ‬

‫ﻻ ﻧﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻧﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺷﻌﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا اﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﺨﻄﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫راﻋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫راﻗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺠﺒﻬﻢ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺳﻤﻌﻮا ﻧﻈﻢ‬

‫ﻓﻤﻌﺮﻓﺔ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻓﻼ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻦ ﻓﻠﻖ ﻓﻢ اﻟﺒﺸﺮ ﻣﺜﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻳﺨﺮج‬ ‫ان‬ ‫ﻣﺤﺎل‬ ‫اﻣﺎ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ﻛﺎﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﺣﺮﻓﺎ‬

‫اﻟﻤﺒﻄﻞ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻫﻮ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫اﻟﻤﻌﺼﻮﻣﻴﻦ‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬

‫اﻋﻈﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻦ اﻣﺮ‬ ‫اﻻﻣﻮر‬ ‫اﻋﺠﺐ‬ ‫‪ ،‬و ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫ﺣﺠﺠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﻘﻖ اﻟﺤﻖ ﻓﺎﻧﻪ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﺑﻪ‬ ‫و ﻳﻌﺮف ﻋﻮاره و‬

‫ان ‪،‬‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰاﺗﻪ ﻣﺎ ﺳﺎﺣﻜﻴﻪ ﻟﻚ‬

‫ۤادم و اﻻم ﺣﻮاء‬ ‫اﺑﻮﻫﻢ‬ ‫اﻟﺘﻤﺜﺎل اﻛﻔﺎء‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺴﺐ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﻮن‬ ‫اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ‬ ‫و ﻋﺮب‬ ‫ﻫﺰﻟﻬﻢ ﻣﺘﻮاﻓﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻐﻮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻔﺎﻓﻬﻢ‬ ‫و ﻋﺪم‬ ‫ﻣﺘﺸﺎﻛﻠﺔ‬ ‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫ﻃﺒﺎﺋﻊ اﻫﻞ‬ ‫و‬

‫ﻣﺒﺎﻻﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻔﺠﻮر و ﻋﺪم‬ ‫ﻫﻠﻌﻬﻢ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺨﻤﻮر و‬ ‫ﻓﻲ ﺷﺮﺑﻬﻢ‬ ‫ﺣﻤﻴﺘﻬﻢ ﺛﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺼﺒﻴﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺠﺎﺟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﺎدﻫﻢ‬

‫وﺣﻴﺪا‬ ‫ۤاﻟﻪ ﺑﻴﻦ ﻇﻬﺮاﻧﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫اﻟﻐﺮور و‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺮﻳﺔ‬ ‫اﻟﻜﺬب و اﻟﺰور و‬ ‫ﻋﻦ‬
‫ﺗﺤﺪاﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان و‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺻﺪﻗﻪ واﺣﺪ ﺑﻌﺪ واﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺮ‬ ‫اول‬ ‫ﻻ اﺣﺪ ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮﻳﺪا ﻳﺘﻴﻤﺎ‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان ﻓﻠﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺬل‬ ‫اﻟﺒﺴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫وﺿﻊ اﻟﺴﻴﻒ ﻋﻠﻲ ۤاﻧﺎﻓﻬﻢ‬ ‫و‬

‫ﻳﺸﻜﻜﻮا اﻟﻌﺒﺎد‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﺒﻼد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻓﻴﺸﻬﺮوه‬ ‫ﻳﺪﻋﻮا ﻛﺬﺑﺎ اﻧﺎ اﺗﻴﻨﺎ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫و ﻻﻗﺪروا ان ﻳﻠﻐﻮا و‬ ‫ذﻟﻚ ﺳﻬﻞ ﺑﻞ‬

‫ﻋﺮﻓﻨﺎ‬ ‫ﻓﺼﺤﺎء‬ ‫ﻧﺤﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼﻧﺎ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ادﻋﺎء ان‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻮﻧﻮا ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ان ﻋﺠﺰوا‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﻢ‬

‫ﻳﺼﺪﻗﻮا ﻛﻼﻣﺎ ﻣﻌﺮوﻓﺎ ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻣﺎﻗﺪروا ان‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫ﻳﺸﻜﻜﻮا اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫و ﻳﺸﻬﺮوه‬ ‫ﻳﺴﺎوﻳﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫اﻧﻪ ﻳﻤﺎﺛﻞ‬

‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻫﺆﻻء‬ ‫ﻳﺸﻜﻜﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻨﻔﻊ ﻟﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻗﻞ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﺼﺒﻴﺔ اﺑﻄﺎﻻ ﻻﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻤﻴﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺴﺎوي‬

‫ﻻﺗﺰﻋﻢ‬ ‫و ﺣﺴﺪا و‬ ‫ﻋﺼﺒﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﺣﻤﻴﺔ‬ ‫ﻳﻔﻌﻠﻮن‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا ﻣﺎ‬ ‫و اﻟﺸﻌﺮاء و اﻻدﺑﺎء‬ ‫ﺑﻬﻢ‬ ‫و ﻳﻘﺘﺪون‬ ‫ﻳﻘﻠﺪوﻧﻬﻢ‬

‫ﺑﻘﺪر‬ ‫ﺗﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﺗﻮا ﺑﻌﺒﺎرة‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻓﻠﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﻤﻘﺪار اﻟﻤﻔﻬﻮم‬ ‫اﻧﻬﻢ ﻛﺎﻧﻮا ﻋﺎﺟﺰﻳﻦ ﻋﻦ‬

‫ﺻﺪق‬ ‫ﻫﺎ اﺗﻴﻨﺎ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﺛﻢ‬ ‫ﻓﺼﺤﺎء‬ ‫ﻋﺮب‬ ‫اﻧﺎ‬ ‫اﻟﺒﻼد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻬﺮوا‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫اﻟﻤﻌﻠﻮم‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻨﻈﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﻬﻮم‬

‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﻤﺎ ﻓﻘﺪ اﺗﻮا ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻓﺎن اﻟﻤﻘﺪار اﻟﻤﻔﻬﻮم‬ ‫اﻟﻲ ۤاﺧﺮ اﻻﺑﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﺸﻚ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﻌﻀﺎ ﻟﻮﻗﻊ اﻟﺸﺒﻬﺔ‬

‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺠﻬﺎل‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ اﻟﺸﺒﻬﺔ اﻟﻌﻈﻴﻤﺔ‬ ‫ﻓﻜﺎن‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻻﻳﻄﺎﻟﺒﻮن‬ ‫ﻓﻤﺠﻬﻮل‬ ‫ﻣﻨﻬﻤﺎ‬ ‫اﻟﻤﻔﻬﻮم‬ ‫ﻏﻴﺮ‬

‫ﺑﻜﻼم‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫اﻻﺳﻼم ﻓﻠﻢﻳﺄت‬ ‫ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ‬ ‫اﻟﻜﻼم و‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا ﻧﺴﺞ‬ ‫و ﺗﻨﺒﻬﻮا ﺑﺎﻟﺸﺒﻬﺎت و‬ ‫ﻗﺪ ﻛﺜﺮ اﻟﺰﻧﺎدﻗﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪﻫﻢ‬

‫ﻗﺎﻟﻮا ﺧﺎﻓﻮا ﺻﻮﻟﺔ‬ ‫اﻻذﻫﺎن و ان‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﻘﻊ اﻟﺸﺒﻬﺔ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻤﻌﺮوف‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻄﺎﻗﺔ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫ﺑﻘﺪر‬ ‫ﻓﺼﻴﺢ‬

‫ﻟﻪ ﻣﺼﻨﻒ ﻓﻬﻼﻛﺘﺒﻮا ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎﺋﻠﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻗﻠﺖ ﻛﻢ ﻣﻦ ﺷﻌﺮ ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬

‫ﺧﺮﺟﻮا‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﺻﺤﺎب اﻟﻨﺰق‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ ﺑﻪ اﻟﻠﻬﻢ اﻻ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻏﺮﺿﻬﻢ‬ ‫و ﻳﺸﻬﺮوه ﻓﺎن‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻧﺴﺒﺔ اﻟﻲ اﺣﺪ‬

‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻀﺤﻚ اﻟﺜﻜﻠﻲ‬ ‫و اﺗﻮا ﺑﺨﺰﻋﺒﻼت‬ ‫اﻟﻮﺣﻲ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و ﻧﺰول‬ ‫ﻋﺠﻴﺒﺔ‬ ‫ﻫﺬه اﻻزﻣﺎن و ادﻋﻮا ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﻓﻲ‬

‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﺗﺒﻴﻦ ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺗﺤﺎوﻟﻮا اﻟﻤﺠﺎراة و ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫ﺑﻨﻴﺎﻧﻪ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و ﺷﻴﺪت‬ ‫اﺣﻜﻤﺖ اﻣﺮ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺼﻮن و ﺻﺮف اﻟﻨﻔﻮس و اﻟﻌﺰﻳﻤﺎت‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ﻳﻘﺎرب اﻟﻘﺪر اﻟﻤﻌﺮوف‬ ‫ﺑﻤﺎ‬

‫ﻣﻨﻪ ﺑﻞ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻤﻔﻬﻮم‬ ‫ﻳﺴﺎوي‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻدﻋﺎء‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫اﻟﺘﻌﺮض‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬

‫ﺧﺎرق ﻟﻠﻌﺎدة و ﺧﻼف ﻣﻌﺘﺎد‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻳﻘﻊ ﻛﺜﻴﺮا اﻣﺮ‬ ‫ﻓﻴﺸﻬﺮوه‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺬﺑﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺎ ﺟﺌﻨﺎ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ادﻋﺎء‬ ‫ﺑﻞ ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻘﺎرب‬

‫ﺳﺎﺻﺮف‬ ‫ﺗﺒﻴﻦ ﺑﺬﻟﻚ ﻣﻌﻨﻲ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺰﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻐﻮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻬﻮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﺎﺋﻊ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻲ ﺣﻘﺪﻫﻢ‬

‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ﻟﺤﺎﻓﻈﻮن و‬ ‫اﻧﺎ ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ اﻧﺎ ﻧﺤﻦ ﻧﺰﻟﻨﺎ اﻟﺬﻛﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ اﻟﺤﻖ‬ ‫اﻻرض‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺘﻜﺒﺮون‬ ‫ﻋﻦ ۤاﻳﺎﺗﻲ اﻟﺬﻳﻦ‬

‫و‬ ‫اﻟﻨﻮر‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻃﻔﺎء‬ ‫اﻟﺰﻧﺎدﻗﺔ اﻟﺴﺎﻋﻴﻦ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺪاء‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ذﻟﻚ ﻟﻤﺎﺧﻔﻲ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻣﻊ‬

‫ﺑﻬﺬا اﻟﻤﻌﻨﻲ واﻗﻊ‬ ‫ﻓﺎﻟﺼﺮف‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻃﺮﻳﻔﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺮﻳﻔﺔ ﺑﻞ‬ ‫و ﻋﺒﺎرة‬ ‫ﻓﺼﻴﺢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻟﻨﺎﻗﻠﻴﻦ ﻟﻜﻞ‬ ‫اﻻدﺑﺎء و اﻟﺸﻌﺮاء‬

‫و‬ ‫ﻣﻌﺎرﺿﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺗﺤﺎول‬ ‫ﻟﻢﻳﺴﻠﻢ ﺷﺊ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ اﻟﺒﺘﺔ ﻛﻴﻒ ﻻ‬ ‫ﻟﻌﺎدة‬ ‫ﺧﺎرق‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬

‫ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻟﻨﻔﺲ ﻓﻲ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﺑﺎب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫ارادة‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫ﻟﻮ ﻣﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫اﺗﻴﺎن‬ ‫اﻟﺴﻌﻲ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺠﺎراﺗﻬﻢ‬

‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺟﻞ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫ﻫﺬا اﻻ ﻣﻦ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺧﻼف ﻣﻌﺘﺎد‬ ‫ﻫﺬا اﻻ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻌﺎرﺿﺘﻬﻢ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﻨﻌﺔ‬

‫ﻟﻮ اﺗﻲ‬ ‫و ان ﻛﺎن و‬ ‫ﻟﻤﺜﻞ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﺘﻌﺮض‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﺑﺴﺒﺐ ﻋﻦ‬ ‫ﻓﺎﻧﺼﺮف‬ ‫ﻫﺬا ﻣﺤﻞ ﺗﻌﺠﺐ‬ ‫و ﻟﻌﻤﺮي ان‬ ‫ﻋﺰ‬

‫ﻛﺮه اﻟﻤﺸﺮﻛﻮن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫اﻣﺮه و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻈﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻮاﻗﻊ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ۤاﺛﺎره ﻻن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﺑﻄﻞ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻋﻮاره و‬ ‫ﺑﺸﺊ ﻟﺘﺒﻴﻦ‬

‫ﺑﺎﻟﺤﺠﺞ اﻟﺒﻴﻨﺔ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﺸﻜﻮك‬ ‫اﻟﺸﺒﻬﺎت‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ رﻓﻊ‬ ‫اي ﺣﺎل و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﺣﻘﻴﺘﻪ‬ ‫و اﺛﺒﺎت‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﺎﻧﻪ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﺗﻌﺮﺿﻬﻢ ﻋﻦ اﻟﻠﻐﻮ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫اﻧﻤﺎ اﻟﻌﺠﺐ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺗﻴﺎﻧﻬﻢ ﺑﻤﺜﻠﻪ واﻗﻌﺎ‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﻌﺠﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﻮال‬ ‫ﻛﻞ‬

‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻧﻜﺮ‬ ‫ﺟﻬﺎرا و ﻋﻨﺎدا و‬ ‫اﻟﺨﻠﻂ ﻓﻲ اﻻﻣﺮ ﺑﻞ ﻛﻔﺮ ﻣﻦ ﻛﻔﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﺒﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻬﻢ اﺗﻮا ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ادﻋﺎء‬

‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻣﻦ ﻣﻦ ۤاﻣﻦ ﻋﻦ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺑﺤﻘﻴﺘﻪ‬ ‫اﻟﻌﺪو و‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ ﺳﺪ ﻓﻢ‬ ‫اﻓﺘﺮاء و‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫او‬ ‫اﻧﻪ ﺳﺤﺮ‬ ‫اﻻدﻋﺎء و ﻗﻮل‬

‫ﻟﻌﺠﺐ ﻣﻤﺎ ﻧﺒﻬﺖ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ﻟﻘﻀﻴﺖ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫ﺗﺪﺑﺮت‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﻟﻮ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﺗﺒﻌﻬﻤﺎ ﻣﻦ اﺗﺒﻌﻬﻤﺎ ﻋﻦ ﺟﻬﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺸﺄﻧﻪ‬
‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل ﺑﺎن‬ ‫ﻳﺸﻌﺮ‬ ‫اﻟﻤﺨﺼﻮص و‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫ﻗﺎل ان اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب اﻟﺴﺎدس‬

‫ﻳﻌﻠﻢ ﻣﺒﺎﻧﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻫﻮ‬ ‫ﺑﺎﻋﺠﺎز‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺠﺐ‬ ‫و ﻗﺎﻟﻮا اﻟﺬي‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻧﻌﻮذ‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ ﻟﻴﺴﺘﺎ ﺑﻤﻌﺠﺰﺗﻴﻦ‬

‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻔﺼﻴﺢ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺒﺎﻳﻦ اﻟﻔﺎﻇﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺔ ﺗﺮﺗﻴﺒﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻓﻲ اﻟﻔﺎﻇﻬﺎ‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻼم‬

‫ﻓﻮاﺻﻞ‬ ‫اﻟﻤﻨﺜﻮر و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﻨﻈﻮم‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﺘﺒﻴﻦ‬ ‫و اﻻوزان و‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺑﻠﻎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻠﻴﻎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻓﺼﺢ‬

‫و‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اي ﻧﻮع‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺛﻢ ﻳﻨﻈﺮ ﻓﻴﻤﺎ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪ‬ ‫و اﻧﻮاع‬ ‫ﻣﺒﺎدﻳﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻘﺎﻃﻌﻪ‬ ‫اﻟﻜﻼم و‬

‫ﻋﻦ‬ ‫ﺧﺎرج‬ ‫ﻧﻤﻂ‬ ‫اﻟﻤﻨﻈﻮم و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻪ ﻧﻈﻢ ﻣﺒﺎﻳﻦ ﻟﺴﺎﺋﺮ‬ ‫اﻧﻮاع اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻓﻀﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻓﻀﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ‬

‫ﻣﻦ اﻟﺮﺟﺰ‬ ‫و اﻟﻤﻨﻈﻮم و اﻟﻤﻨﺜﻮر‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺳﺎﺋﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻄﺐ‬ ‫اﻧﻮاع‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ ﺑﻴﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا اﻋﺘﺎدوه‬ ‫ﺟﻤﻠﺔ ﻣﺎ‬

‫ﺳﻬﻮﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻔﺎﺗﺤﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻘﺎﻃﻌﻪ‬ ‫ﺗﺪﺑﺮت‬ ‫و‬ ‫ﺗﺄﻣﻠﺖ ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﻘﺼﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮﻳﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺰدوج‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺨﻤﺲ‬ ‫و‬

‫ﻳﺆﺗﻲ ﺑﺪﻟﻬﺎ ﺑﻠﻔﻈﺔ ﻫﻲ اوﻓﻖ ﻣﻦ ﺗﻠﻚ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮت‬ ‫ﻛﻞ ﻟﻔﻆ ﻣﻨﻬﺎ ﻟﻮ‬ ‫و ان‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻴﻪ‬ ‫و اﺳﺘﺠﻤﺎع‬ ‫اﻟﻔﺎﻇﻪ‬

‫ﻛﺬﻟﻚ ﻓﻌﻨﺪ ﺗﺄﻣﻞ ﺟﻤﻴﻊ ذﻟﻚ‬ ‫و اذا ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺰواﺋﺪ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺟﻤﻊ ﻟﻠﻔﻮاﺋﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و ادل‬ ‫اﻟﻠﻔﻈﺔ‬

‫ﻳﻮﺟﺪ ﻣﺜﻠﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻻﻳﻜﺎد‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﺤﻘﻖ ﻣﺎ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ اﻟﻨﻈﻢ اﻟﻼﺋﻖ اﻟﻤﺒﺎﻳﻦ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫ﻓﻬﻤﻮا‬ ‫ﻫﻞ‬ ‫ﻣﺎادري‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻋﺒﺎرات‬ ‫ﻧﺴﺠﻮا‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫اﻟﺨﻄﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﺟﺘﻬﺪ اﻟﺒﻠﻴﻎ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺒﺎرة‬

‫ﻓﻮق‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻣﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﻮا ﻣﻦ اﻟﻨﻈﻢ ﻣﺎ ﻫﻮ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻫﻞ ﻓﻬﻤﻮا ﺑﺎﻧﻔﺴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا ام‬

‫ﻻ ﺷﻚ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا و‬ ‫ﻻ ﻧﻌﻢ ﻗﺎﻟﻮا ﻣﺎ‬ ‫ام‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻞ ﻋﺮﻓﻮا ﻣﺎ ﻫﻮ ﺣﺪ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﻫﻞ ﻫﻮ‬ ‫و ﺻﺪق‬ ‫ﻋﺮﻓﻪ ﻛﻌﺐ ﺑﻦ زﻫﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ان ﻣﻘﺪار‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫ان‬

‫اﺳﺘﻘﻀﻲ ﻗﻠﻨﺴﻮﺗﻪ ﻛﻤﺎ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻦ راﺟﻊ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ‬ ‫ام‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﻣﺮ‬

‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﻏﺎﻳﺔ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺣﺪ اﻟﻤﻌﺠﺰ ﻧﻌﻢ ﻫﻮ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻦ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫ﻻﻳﻔﺮق‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫اﻟﻤﺜﻞ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎد ﻗﺎﻟﻮا و‬ ‫ﻫﺬا ﻫﻮ اﻟﻐﺎﻳﺔ ﻓﻲ ﻓﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻳﺪﻋﻲ اﻧﻪ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫و ﺧﻄﺎء‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻪ ﻋﺠﺰ ﻧﻔﺴﻪ‬

‫اﻧﻮاع اﻟﻤﻨﻈﻮم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺷﺒﻪ‬ ‫ﻋﺪم وﺟﻮد‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﺳﺒﺎب اﻟﻤﻨﻈﻮﻣﺎت‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ ﻋﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﺧﺮوج‬ ‫اوﻟﻬﺎ‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺧﻮاص‬

‫ﻏﻀﺎ ﻃﺮﻳﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﺰل‬ ‫اﻟﺴﺎﻣﻌﻴﻦ اﻟﺜﺎﻟﺜﺔ اﻧﻪ‬ ‫ﻗﻠﻮب‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻴﺔ ﻫﻲ اﻟﺮوﻋﺔ اﻟﺘﻲ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻘﻄﻌﺖ اﻃﻤﺎﻋﻬﻢ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬

‫ﻟﻪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺨﺎﻣﺴﺔ ﻣﺎ ﻳﻮﺟﺪ ﻓﻲ ﺟﻤﻌﻪ‬ ‫اﺧﺮي‬ ‫ﻟﺨﻠﻘﻪ‬ ‫ﺗﺎرة و‬ ‫ﻟﺮﺳﻮﻟﻪ‬ ‫ﺧﻄﺎب‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﺻﻮرة ﻛﻼم‬ ‫اﻟﺮاﺑﻌﺔ اﻧﻪ ﻓﻲ‬

‫اﻧﻮاع اﻟﻜﻼم‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫اﻣﺘﺰاج‬ ‫اﻟﺴﺎدﺳﺔ ﻣﺎ وﻗﻊ ﻓﻲ اﺟﺰاﺋﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻤﺎ ﻛﺎﻟﻤﺘﻀﺎدﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺬوﺑﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺘﻲ اﻟﺠﺰاﻟﺔ‬

‫اﻟﻠﺴﺎن‬ ‫ﻛﻞ ﻓﻀﻴﻠﺔ ﺑﻨﻔﺴﻬﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ اﻟﻠﻐﺔ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺴﺎﺑﻌﺔ‬ ‫اﻟﻜﻼم و‬ ‫ﻧﺎﻇﻤﻲ اﻟﺒﺸﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و ﻋﺎدة‬ ‫ﺑﺒﻌﺾ‬

‫ﻓﺎﻟﺴﻮرة‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻮر‬ ‫اﻟﺘﻔﺎﺿﻞ ﺑﻴﻦ اﺟﺰاﺋﻪ ﻣﻦ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫اﻟﺜﺎﻣﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮدة‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻲ ﻫﻲ‬

‫ﺑﻬﺎ ﻟﺠﻼﻟﺔ‬ ‫ﻳﺴﺘﺤﻠﻔﻮن‬ ‫ﻋﺸﺮ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻮﺻﺎﻳﺎ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻓﻲ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬ ‫اﻟﻤﺨﺘﻠﻔﺎت‬ ‫اﻟﺤﺴﻨﺔ ﺗﻈﻬﺮ ﺑﻴﻦ‬

‫اﻟﺘﺎﺳﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺴﺎﺑﻴﺢ ﻳﻘﻮﻟﻮﻧﻬﺎ ﻓﻲ ﺻﻠﻮﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺤﺎﻣﻴﺪ‬ ‫اﻟﺰﺑﻮر‬ ‫ﻛﺬا ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬا ﻓﻲ اﻻﻧﺠﻴﻞ ارﺑﻊ ﺻﺤﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪرﻫﺎ‬

‫اﻗﺎﻣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻘﻠﻴﺎت‬ ‫ﻃﺮق‬ ‫ﻓﺮوﻋﻪ ﻣﻦ اﻟﺘﻨﺒﻴﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫دﻳﻨﻬﻢ‬ ‫اﺻﻮل‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻲ ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎد‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫وﺟﻮد‬

‫و‬ ‫اﺑﻠﻐﻪ‬ ‫ﻛﻼم و‬ ‫اﻟﻘﺎﺋﻠﻴﻦ ﺑﺎﻟﻄﺒﺎﺋﻊ ﺑﺎوﺟﺰ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺒﻌﺚ‬ ‫و اﻟﻤﻨﻜﺮة‬ ‫اﻟﺜﻨﻮﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺮاﻫﻤﺔ‬ ‫اﻟﻤﻼﺣﺪة و‬ ‫اﻟﺤﺠﺞ ﻋﻠﻲ‬

‫ﻫﻮ ﻣﻬﻴﻤﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﺴﻮخ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎﺳﺦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺠﺎز‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺮاب‬ ‫اﻧﻮاع‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ‬

‫ﻻ‬ ‫ﺗﻔﺎوت و‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻓﻲ اﺟﺰاﺋﻪ ﻛﻠﻬﺎ ﺣﺘﻲ ﻻﻳﻈﻬﺮ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ذﻟﻚ‬ ‫و اﻟﻌﺎﺷﺮة وﺟﻮد ﻗﻮة‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ اﻟﻤﺘﻘﺪﻣﺔ‬

‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺑﻜﻠﻴﺘﻬﺎ ﻣﺆﻟﻔﺔ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻟﻔﺎظ اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻓﻬﻼﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة و ﻗﺎل ﻓﺎن‬ ‫ﺳﻮاﻫﺎ‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﺧﺘﻼف و‬

‫ﻛﺎن‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﻨﻈﻢ اﻻﻓﻀﻞ اﻻﺣﺴﻦ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻟﻴﻜﻮن‬ ‫زادﺗﻪ ﺣﺴﻨﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫وﻗﻌﺖ ﻓﻲ‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﻤﻮﺟﺰة‬

‫اﻟﻲ اﻧﻪ ﻛﻴﻒ ﻟﻢﻳﺮﺗﻔﻊ‬ ‫ﻳﻌﻮد‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻮاب‬ ‫اﻟﻐﺎﻳﺔ ﻛﻤﺎ ﻳﻌﺠﺰ اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻦ ذﻟﻚ‬ ‫ﺑﻠﻮغ‬ ‫ﺷﺊ ﻋﻦ‬ ‫ﻻﻳﻌﺠﺰه‬

‫ﻛﻴﻒ ﻓﻀﻞ ﺑﻌﺾ‬ ‫اﻻﺟﺰاء و اﻻﺑﻌﺎض و‬ ‫ﻛﻠﻬﺎ ﺳﺒﺒﺎ واﺣﺪا ﻣﺘﺸﺎﺑﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫اﻟﺘﻔﺎﺿﻞ ﺑﻴﻦ‬ ‫اﺳﺒﺎب‬

‫ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫و ﺿﺪه‬ ‫ﺑﻪ اﻟﺸﺊ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻟﻢﻳﻮﺟﺪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ‬
‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺮح‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺴﻂ‬ ‫ﻟﺬة‬ ‫ﻻﻳﻮﺟﺪ ﻟﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻤﻌﻤﻲ‬ ‫ﺻﻮرة‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻟﺨﺮج‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻛﻠﻪ ﻛﻤﺎ ذﻛﺮ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻛﺎن‬

‫اﻟﻤﺒﻌﻮث‬ ‫اﻟﻄﺎﺋﻔﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﺒﺴﻮﻃﺎ ﻟﻢﻳﺒﻦ ﻓﻀﻴﻠﺔ اﻟﺮاﺳﺨﻴﻦ ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ ﺳﻮاﻫﻢ ﺛﻢ اﻧﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺣﻜﻴﻢ ﻋﻠﻲ‬

‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ۤاﺧﺮ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻄﻔﺎ ﺑﻬﻢ اﻧﺘﻬﻲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻧﺰﻟﻪ ﻓﻠﻮ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻴﻬﻢ اﻧﻤﺎ ﻫﻮ ﻓﻲ اﻟﻨﻤﻂ‬

‫ﺑﺼﺪد ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻟﺴﻨﺎ‬ ‫ﺗﺮي و‬ ‫ﻫﻲ ﻛﻤﺎ‬ ‫ﺳﻮاء و‬ ‫ﻏﻠﻄﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻدﻟﺔ ﺻﺤﻴﺤﻬﺎ‬ ‫ﻓﺎن ﻫﺬه‬ ‫اﻟﺨﻄﺐ ﻓﻴﻪ ﺳﻬﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻐﻠﻮﻃﺎ‬

‫ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻛﺎﻟﻘﻮل‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫ﺧﺒﺮا ‪،‬‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎﻫﺎ ﻟﺘﺤﻴﻂ ﺑﻤﺒﺎﻟﻎ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ردﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻴﻮﺑﻬﺎ‬

‫ﺣﺎ ‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺮو‬ ‫ﻗﺪ ﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻊ اﻟﻨﻈﻢ‬ ‫ﻣﻨﻔﺮدة و‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﺴﺘﻤﺮة‬ ‫ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻌﺎﻧﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺴﺎﺑﻊ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﻌﺎﻧﻴﻬﺎ ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫او‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫اﻟﻴﺲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻮﺟﻪ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﺎ اوﻫﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻈﺮ ﻣﻮاﻓﻘﻪ ﻟﻠﻌﻘﻞ‬

‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﺒﻌﺾ‬ ‫اﻟﻨﺎس ان‬ ‫ﻳﺴﻊ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻬﺎ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎﻋﺠﺰ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻣﻜﻦ ﻣﺜﻠﻬﺎ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻣﻮاﻓﻘﻪ ﻟﻠﻌﻘﻞ‬

‫ﻟﻢﻳﺘﺤﺪ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻴﻬﺎ ﺻﺤﻴﺤﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻓﺎن‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮا ﻫﺬا ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و اﻻوﻟﻴﺎء و‬ ‫اﺣﺎدﻳﺚ‬

‫اﻟﻤﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﺑﻞ اﻟﻴﺲ ﻳﺴﻊ اﺣﺪا ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻤﺘﻘﺪﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺷﺨﺺ‬ ‫اي‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺆﻟﻒ ﻣﻨﻬﻢ ﺑﻞ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬

‫ﻓﻀﻞ اﺣﺪ‬ ‫او‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻓﻲ اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫ﺗﻜﻮن‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻌﺒﺎرة ﺑﻘﺪر ﺳﻮرة‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﻳﻘﻮل‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎرة‬ ‫و‬ ‫اﻻرض‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء‬ ‫ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ﺧﻠﻖ‬ ‫او‬ ‫ﻓﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ ﻗﺼﺼﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻓﻴﻜﻮن‬ ‫ﺑﺎﻃﻼ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اذ ًا‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻓﻘﺪ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻄﻠﺒﻪ‬ ‫ﺑﻴﺎن‬ ‫اﻟﻤﺪﻋﻲ ﻓﻲ‬

‫و‬ ‫ﻣﻊ ﺻﻐﺮ ﺣﺠﻤﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫اﻧﻪ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻗﺎل اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻼ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺒﺎب‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﺧﺘﻴﺎره‬

‫ﺻﺤﻴﺤﺎ ﻣﻄﺎﻋﺎ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻣﺴﻤﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺑﻤﺮءي‬ ‫ﻗﺪ ادﻋﻲ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎﻛﺬﺑﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺻﺪق ﻣﺪﻋﺎه‬ ‫ﻳﻌﻠﻢ‬

‫‪.‬‬ ‫ﺳﻨﺬﻛﺮه‬ ‫ﻛﻤﺎ‬

‫اﻟﺘﻨﺎﻗﺾ ﻋﻠﻲ وﺟﻪ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼل و‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫زال‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺜﺎﻣﻦ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻳﺴﺘﻨﺒﻂ اﻟﻮﺟﻪ ﻣﻦ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻟﻮ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻘﺎﺋﻞ‬ ‫اراد ﻫﺬا‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺠﺮي اﻟﻌﺎدة‬

‫اﻻﻳﻮﺟﺪ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻣﻦ ﻣﺒﺪﺋﻬﺎ اﻟﻲ ﻣﻨﺘﻬﺎﻫﺎ‬ ‫و ﻻﻋﺮف اﻟﻤﺮاد ‪،‬‬ ‫اﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا و ﻣﺎاﺻﺎب‬ ‫ﻓﻴﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎ‬ ‫ﻟﻮﺟﺪوا‬

‫ﻗﻴﻞ ﻳﻮﺟﺪ ﻓﻘﺪ‬ ‫و ان‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻻﻳﻮﺟﺪ ﻓﻘﺪ ﻗﻴﻞ ﺷﻄﻄﺎ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺗﻨﺎﻗﺾ‬ ‫اﺧﺘﻼل و‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ ﻟﻴﺲ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻛﻼم ﺑﻘﺪر ﺳﻮرة‬

‫ﻣﺨﺘﻼ ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﺎ ﻓﻼ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻘﺎﺋﻞ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﺣﺼﻞ ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻓﻜﻴﻒ ﻟﻢﻳﺠﺮ‬

‫‪.‬‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اذا‬ ‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻓﻘﺪ اﺗﻲ‬ ‫اﺧﺘﻼف و‬ ‫ﺑﻼ‬ ‫و ان ﻛﺎن‬ ‫ﺣﺠﺔ ﻓﻴﻪ‬

‫ان‬ ‫اﺑﻮﺑﻜﺮ اﻻﺻﻢ‬ ‫اﻻول ﻗﺎل‬ ‫ﺣﺎﺻﻠﻬﺎ‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺛﻠﺜﺔ اوﺟﻪ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﻼﻣﺘﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺮازي ذﻛﺮوا‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻟﻮ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻋﻦ ﺳﺮاﺋﺮ اﻣﻮرﻫﻢ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﻳﺨﺒﺮ اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﺣﺎﻻ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻫﻮ ﻣﺬﻫﺐ اﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺴﺮاﺋﺮ‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا‬ ‫ﻓﻴﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎ‬ ‫ﻟﻮﺟﺪوا‬ ‫ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻓﻴﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎ‬ ‫ﻟﻮﺟﺪوا‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﻠﻮ‬ ‫اﻧﻮاع اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻛﺒﻴﺮ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻟﻤﺘﻜﻠﻤﻴﻦ‬

‫ﻓﺎن اﻻﻧﺴﺎن و ان ﻛﺎن‬ ‫ﻓﻲ رﺗﺒﺔ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ان اﻟﻤﺮاد اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫اﺑﻮﻣﺴﻠﻢ اﻻﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ذﻛﺮه‬ ‫اﻟﺜﺎﻟﺚ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا ‪،‬‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﺸﺊ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫‪ ،‬اﻗﻮل‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎوت‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫و ان‬ ‫ﻛﺘﺐ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻛﺒﻴﺮا ﻻ ﺑﺪ‬ ‫اذا‬ ‫ﻓﻲ ﻏﺎﻳﺔ اﻟﺒﻼﻏﺔ‬

‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ﻻﻧﺴﺎن ان‬ ‫اﻟﻴﺲ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻗﺼﺮﻫﺎ اﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ﺗﺤﺪي اﻟﻨﺎس ﺑﺎﺗﻴﺎن ﺳﻮرة و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫او‬ ‫ﻓﻲ ﺧﺒﺮ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﺧﺎﻟﻴﺎ ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ﺑﻘﺪر‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ اﻵﻳﺔ ﻓﻬﻮ اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻟﻤﺮاد‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻬﻢ ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ اﻵﻳﺔ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺸﺊ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬

‫اﻟﻜﺜﻴﺮ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼل‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﻳﻀﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻻﺑﻄﺎل‬ ‫ﻳﺴﺘﺤﻖ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻔﺘﺮي‬

‫و‬ ‫ﺗﻨﺰﻳﻼ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ اﻟﻌﺰﻳﺰ اﻟﺤﻤﻴﺪ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻃﻞ‬ ‫اﻻﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﻋﻦ ﺣﻠﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﻌﻠﻢ ﻛﻞ ﻧﺎﻇﺮ اﻧﻪ ﺑﺎﻃﻞ‬

‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻔﺘﺮي و اﻟﻤﻔﺘﺮي‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن ﻧﻌﻮذ‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ذﻟﻚ ﻟﻤﺎ ﻗﺪﻣﻨﺎ ﻣﻦ ﺳﺮ اﻟﺘﺴﺪﻳﺪ ﻓﻠﻮ‬

‫و دوام‬ ‫ﺻﺤﺔ‬ ‫و ﻧﻮر و وﺣﺪة و اﺗﺴﺎق و ﻛﻤﺎل و‬ ‫ﻛﻞ ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻣﺒﺪء‬ ‫ﻇﺎﻟﻢ ﺑﻌﻴﺪ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻣﺸﺮك‬ ‫ﻛﺎﻓﺮ ﻣﻨﺎﻓﻖ‬

‫ﻓﻴﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎ‬ ‫ﻳﺠﺪون‬ ‫ﻓﻜﺎﻧﻮا‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﺑﺎﺿﺪاد‬ ‫ﻳﻀﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﻜﺎن‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﺿﺪاد‬ ‫ﻳﺴﺘﺤﻖ ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺛﺒﺎت‬ ‫و‬

‫اوﻻ ﺑﺎﻧﻪ ﻧﻘﻴﺐ ﺛﻢ ادﻋﻲ اﻻﻣﺎﻣﺔ‬ ‫ﺧﺮج‬ ‫رﺟﻞ ﻣﺘﻠﺒﺲ‬ ‫ﺧﺮوج‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا ﻛﻤﺎ اراﻧﺎ اﻟﻠﻪ ۤاﻳﺔ ذﻟﻚ ﻓﻲ ﻋﺼﺮﻧﺎ ﻣﻦ‬

‫اﺟﺘﻤﻌﻮا ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا‬ ‫اﻻﻧﺲ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و ان‬ ‫زﻋﻢ اﻧﻪ اﻓﻀﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺛﻢ اﻻﻟﻮﻫﻴﺔ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﺛﻢ‬

‫ﺿﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻟﻒ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﺣﻜﻲ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻘﻄﺔ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫اﻧﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬
‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫ﺑﺎﻏﻼط و اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫و ﺧﺮج‬ ‫ﻋﻦ ﺟﻬﻠﻪ‬ ‫و اﺑﺎن‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺜﻴﺮ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺘﻼف‬

‫و‬ ‫اﻗﻼ‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮة‬ ‫اﻻﻏﻼط‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻴﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻢﻳﺪع‬ ‫و‬ ‫ﺻﻨﻒ رﺟﻞ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻤﻪ‬

‫وﺟﺪ‬ ‫اﻻﻏﻼط و ان‬ ‫ﻫﻲ ﺧﺎﻟﻴﺔ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫ﻳﻜﺘﺒﻮن‬ ‫داﺋﻤﺎ‬ ‫ﻓﺎن اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻨﺔ اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻻﻏﻼط‬ ‫ﻟﻌﻠﻪ ﺧﻠﻲ ﻣﻦ‬

‫ذﻟﻚ ﻻﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺤﺼﻲ‬ ‫ﺑﺎﺧﺘﻼﻓﺎت و اﻏﻼط ﻻﺗﻜﺎد‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺮﺟﻞ‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫و ان‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ ﺳﻬﻮ ﻓﻘﻠﻴﻞ‬

‫ﻋﻮاره و‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫رؤس اﻻﺷﻬﺎد و‬ ‫ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻓﻔﻀﺤﻪ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ وﺣﻲ‬ ‫ان‬ ‫ادﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻧﺴﺐ ﻧﻔﺴﻪ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻣﻔﺴﺪا و ان‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن ﻣﻔﺘﺮي و اﻟﻤﻔﺘﺮي‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﻣﻌﻨﻲ اﻵﻳﺔ‬ ‫ﺧﻄﺎءه‬

‫ﺑﻌﻼﻣﺎت اﻟﺒﻄﻼن‬ ‫ﻳﻀﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﻠﻜﺎن‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﻖ اﻟﻠﻪ اﻟﺤﻖ ﺑﻜﻠﻤﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻔﺴﺪﻳﻦ‬

‫ﻻﻳﺄﺗﻴﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻣﻦ ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺣﻴﻨﺌﺬ ﻟﻴﺲ ﻫﻜﺬا ﺑﻞ ﻫﻮ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف و اﻻﺧﺘﻼل ﻓﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و اﻟﻔﺴﺎد و‬

‫اﺧﺘﻼف و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﻞ اﻟﺼﺎﻟﺢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺧﻠﻔﻪ ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬

‫ﻧﺎﺳﺦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﺸﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻜﻢ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼت و‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫و ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻓﻼﺟﻞ اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺎﻳﺮي‬

‫و اﺟﺎب‬ ‫ﻟﻴﺲ ادراﻛﻪ ﻣﺸﺮﻋﺔ ﻛﻞ ﺧﺎﺋﺾ ﻛﻤﺎ ذﻛﺮ اﻟﺰﻧﺎدﻗﺔ ﺑﻌﺾ اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻪ‬ ‫و ﻣﻨﺴﻮخ و ﻋﺎم و ﺧﺎص و‬

‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫اﺧﺘﻼﻓﻪ ﻋﻠﻢ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﺎﻟﻘﺮۤان ﺑﻌﺪم‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم و اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫اﻻﺋﻤﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫اﻟﻴﺲ ﻳﻮﺟﺪ ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻦ ﺗﺼﻨﻴﻒ اﻟﺒﺸﺮ وﺟﺐ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﺘﻨﺰﻳﻞ اﻟﻠﻪ‬

‫ادﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ﺑﻜﻼم ﺑﻘﺪر ﺳﻮرة‬ ‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻓﻠﻮ اﺗﻲ‬ ‫اﺧﺘﻼف و‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ ﻟﻴﺲ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻛﻼم ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻘﺪر ﺳﻮرة‬

‫و‬ ‫ﻛﻤﺎ ادﺑﺮ‬ ‫و ان ﻳﺒﻌﺪه‬ ‫اﺳﺘﻤﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫ان ﻳﻤﺪه‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و اراد اﻻﻓﺘﺮاء‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻗﺎدر ‪،‬‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺘﺒﻴﻦ اﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﺑﺘﻨﺰﻳﻞ ﻋﻠﻴﻢ ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫و اﻻﺧﺘﻼﻓﺎت‬ ‫اﻟﻨﻘﺎﺋﺺ‬ ‫و اﻻﻏﻼط و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ﺑﻌﻼﻣﺎت‬ ‫ﻳﻀﺮﺑﻪ‬

‫ﻣﺸﺮﻋﺔ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ان ﻳﺮاد ﺑﺎﻻﺧﺘﻼف اﻟﺘﺮدد و اﻟﻤﺮاد ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ۤاﺧﺮ ﻟﻶﻳﺔ‬ ‫و‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻠﻮ‬ ‫اﻓﻬﺎم ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻳﺮدﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺸﺮﻋﺔ اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ‬ ‫ﺗﻜﻮن‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺋﺮ ﻛﺘﺐ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻻﻓﻬﺎم ﻛﺜﻴﺮة‬

‫اﻟﻤﺘﻌﻠﻢ‬ ‫و اﻟﺮﺳﻮل‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ ﺗﺄوﻳﻠﻪ اﻻ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺧﺒﺮا و اﻟﺤﺎل ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺼﻨﻔﻪ ﺑﻤﻌﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﻻﺣﺎط اﻣﺜﺎل‬ ‫ﻋﻨﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﻟﻴﺲ ﺣﻆ ﻏﻴﺮﻫﻢ ‪.‬‬ ‫اﻟﺮﺳﻮل و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و اﻟﺮاﺳﺨﻮن اﻟﻤﺘﻌﻠﻤﻮن‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻣﻨﻬﻢ ﻛﺎﻟﺼﺮﻳﺢ‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب و ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫اﻧﻪ ﻳﺘﻀﻤﻦ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺘﺎﺳﻊ ‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻳﺘﻀﻤﻦ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻨﻈﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻲ‬

‫ﻓﻤﻦ اﺧﺒﺮ ﻋﻦ ﻏﻴﺐ ﻓﻘﺪ اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻠﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ اﻳﻨﻤﺎ ﺣﺼﻞ ﻓﻼ دﺧﻞ‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬

‫ﺧﺒﺮ ﻓﻴﻪ ﺑﺎﻟﻐﻴﺐ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫وﺟﻮه اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻗﻮال و ان ﻛﺎن‬ ‫ﺳﺎﻗﻂ ﻓﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ‪،‬‬

‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻋﺠﺰ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﻣﻌﺠﺰان‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﻌﺎﺷﺮ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫و‬ ‫وﻗﻮﻋﻪ ﻣﻨﻬﻢ اﻟﻲ ۤاﺧﺮ اﻗﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫ﻣﺤﺎل‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻜﻦ‬ ‫ﻓﻴﻘﺪرون‬ ‫ﻳﺮﺗﻔﻊ‬ ‫ﻛﺎن ﻳﺠﻮز ان‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻬﻤﺎ ﺑﻤﻨﻊ ﺧﻠﻘﻪ‬

‫ان‬ ‫ﻟﺮأﻳﺖ اﻛﺜﺮﻫﺎ ﻗﻮﻻ ﺑﺎﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ ﻟﻠﺨﻠﻖ‬ ‫اﻻﻗﻮال‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﺪﺑﺮت‬ ‫ﻓﻠﻮ‬ ‫اﻟﻔﺴﺎد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻول‬ ‫ﻛﺎﻟﻘﻮل‬ ‫ﻫﺬا‬

‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻗﺪ ﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ﻛﺎﻟﻘﻮل‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ‪،‬‬ ‫ﺑﻔﺼﺎﺣﺔ ﻣﺜﻞ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻤﻮا‬

‫ﻟﻌﻠﻢ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﺒﻠﻐﻬﻢ ﻣﻦ‬

‫ﻣﺴﺎوﻳﺎ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫اﻻول‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا ﻃﺮﻳﻘﻴﻦ‬ ‫ﻛﻮن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻧﻪ ﻗﺪ ذﻛﺮ ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻨﻴﺸﺎﺑﻮري‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و‬

‫ﻻﻧﻬﻢ ﻣﻊ ﻛﻮﻧﻬﻢ‬ ‫و اﻻوﻻن ﺑﺎﻃﻼن‬ ‫ﺑﻤﺎ ﻧﻘﻀﻬﺎ‬ ‫اﻟﻌﺎدة او‬ ‫زاﺋﺪا ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻤﺎ ﻻﻳﻨﻘﺾ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء او‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻟﻜﻼم‬

‫اﺑﻄﺎل‬ ‫ﻣﻨﻔﺮدﻳﻦ ﺛﻢ ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا ﺑﻬﺎ ﻣﻊ اﻧﻬﻢ ﻛﺎﻧﻮا ﻣﺘﻬﺎﻟﻜﻴﻦ ﻓﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻣﺠﺘﻤﻌﻴﻦ‬ ‫ﺗﺤﺪوا ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﺋﻤﺔ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬

‫اﻻﻧﻔﺔ اﻟﻲ ﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺤﻤﻴﺔ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺨﺎوف‬ ‫ارﺗﻜﺒﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻮال‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻔﻮس‬ ‫ﺑﺬﻟﻮا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻣﺮه‬

‫ﺑﻬﺎ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪي‬ ‫اﻟﺴﻮرة‬ ‫ﺑﻠﻐﺖ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻘﺎل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻲ‬ ‫‪.‬‬ ‫اﻟﺤﻖ ﻛﻴﻒ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻴﺘﻌﻴﻦ اﻟﻘﺴﻢ اﻟﺜﺎﻟﺚ‬ ‫ﻻﻳﻘﺒﻠﻮن‬

‫دواﻋﻴﻬﻢ اﻟﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ‬ ‫ﺷﺪة‬ ‫اﻻ ﻓﺎﻣﺘﻨﺎﻋﻬﻢ ﻣﻦ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻣﻊ‬ ‫اﻟﻤﻘﺼﻮد و‬ ‫ﻓﻘﺪ ﺣﺼﻞ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﻲ ﺣﺪ‬
‫اﻟﺰﻣﺎن و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ‬ ‫ﻟﻦﻳﻌﺎرض‬ ‫ﻣﺎ ﻳﺪرﻳﻚ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻴﻞ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﻓﻌﻠﻲ اﻟﺘﻘﺪﻳﺮﻳﻦ ﻳﺤﺼﻞ‬ ‫اﻣﺮه‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺮ اﻟﻤﺸﺒﻪ‬ ‫ﻟﺰم‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي و‬ ‫اﻟﻲ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ اﺷﺪ ﻣﻦ وﻗﺖ‬ ‫اﺣﺘﻴﺎج‬ ‫ﻗﻠﺖ ﻻﻧﻪ ﻻ‬ ‫اﻵن‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ان ﻟﻢﻳﻌﺎرض‬

‫و ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا و‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﻘﻮﻟﻪ‬ ‫اﺷﺎر‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻟﻢﻳﻘﻊ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ وﻗﺘﺌﺬ ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺤﻖ‬

‫او‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫ﺻﺮف‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺴﺮ‬ ‫و‬ ‫وﺻﻔﻪ‬ ‫ان ﺷﺄن اﻻﻋﺠﺎز ﻻﻳﺪرك‬ ‫اﻋﻠﻢ‬

‫ﺑﻜﻮﻧﻪ ﻣﺸﺘﻤﻼ ﻋﻠﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺘﻨﺎﻗﺾ‬ ‫ﻣﺒﺮءا‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ ﻫﻮ ﻛﻮﻧﻪ‬ ‫اﻟﻜﻼم او‬ ‫اﺳﻠﻮﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎ ﻻﺳﺎﻟﻴﺐ‬ ‫ﻛﻮن‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ ﻫﻮ‬

‫ان اﻻﺳﺘﻐﺮاب‬ ‫اﺑﻦ اﺧﺖ ﺧﺎﻟﺘﻪ ﻓﺎﻧﺎ ﻧﻘﻄﻊ‬ ‫ﻛﺬب‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫ﻫﺬه اﻵراء‬ ‫ﻓﻲ ﺳﻠﻚ‬ ‫ﻳﻨﺨﺮط‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر ﺑﺎﻟﻐﻴﻮب و‬

‫ﻟﻪ ﻗﻠﺐ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﻦ‬ ‫اﻧﻜﺎره‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮا ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﻘﻠﻮب‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ اﻟﻤﺆﺛﺮ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻫﻮ ﻣﻦ اﺳﻠﻮﺑﻪ‬ ‫ﺳﻤﺎع اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻣﻊ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻧﻘﺼﺎن‬ ‫ﺗﻘﺘﻀﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان وﺟﻮه ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﺛﻢ اﻧﻪ اﺟﺘﻤﻊ ﻓﻲ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻫﻮ ﺷﻬﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻲ اﻟﺴﻤﻊ‬ ‫او‬

‫اﻛﺜﺮﻫﺎ ﻓﻲ وﺻﻒ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا‬ ‫ذﻟﻚ ﻋﻠﻲ ﻛﻮﻧﻪ‬ ‫ﻓﺪل‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﺑﻠﻎ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ اﻟﻨﻬﺎﻳﺔ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ‬ ‫ﺣﺮب و‬ ‫وﺻﻒ‬ ‫او‬ ‫ﻃﻌﻨﺔ‬ ‫او‬ ‫ﺿﺮﺑﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻠﻚ‬ ‫او‬ ‫ﺟﺎرﻳﺔ‬ ‫او ﻓﺮس او‬ ‫ﻛﺒﻌﻴﺮ‬ ‫اﻟﻤﺸﺎﻫﺪات‬

‫اﺣﺴﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺪ ﻗﻴﻞ‬ ‫اﻟﻜﺬب و‬ ‫ﺗﺒﺮأ ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺼﺪق و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ اﻧﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ راﻋﻲ ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺜﻴﺮ‬ ‫ﻣﻘﺪار‬ ‫ﻫﺬه اﻻﺷﻴﺎء‬

‫رك‬ ‫اﻟﺘﺨﻴﻞ‬ ‫اﻟﻜﺬب و‬ ‫ﺗﺮﻛﺎ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻟﻤﺎ اﺳﻠﻤﺎ‬ ‫و ﺣﺴﺎن‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ ﺑﻦ رﺑﻴﻌﺔ‬ ‫و ﻟﻬﺬا ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ اﻛﺬﺑﻪ‬

‫ﻛﻠﻪ‬ ‫ﻗﺼﻴﺪة و اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻴﺘﻴﻦ ﻣﻦ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ اﻟﻔﺼﻴﺢ اﻧﻤﺎ ﻳﺘﻔﻖ ﻓﻲ ﺑﻴﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﻴﺢ‬ ‫ان اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻌﺮﻫﻤﺎ‬

‫اﻻول و‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ ﻟﻢﻳﻜﻦ اﻟﺜﺎﻧﻲ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﺑﻤﻨﺰﻟﺔ‬ ‫اذا ﻛﺮر‬ ‫اﻟﺸﺎﻋﺮ اﻟﻔﺼﻴﺢ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺟﺰء‬ ‫ﻓﺼﻴﺢ ﺑﻜﻞ‬

‫‪،‬‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ اﻟﻤﻼﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻬﻮ ﻓﻲ ﻧﻬﺎﻳﺔ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻜﺮر‬ ‫ﻛﻞ‬

‫ﻳﺘﻀﻮع‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻤﺴﻚ ﻣﺎ ﻛﺮرﺗﻪ‬ ‫ان ذﻛﺮه‬ ‫ﻟﻨﺎ‬ ‫ﻧﻌﻤﺎن‬ ‫اﻋﺪ ذﻛﺮ‬

‫اﻟﺰﻫﺪ ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻜﺎرم اﻻﺧﻼق و‬ ‫اﻟﺤﺚ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻤﻨﻜﺮات و‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻢ‬ ‫اﻳﺠﺎب اﻟﻌﺒﺎدات و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ اﻧﻪ اﻗﺘﺼﺮ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬

‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ اﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻮاد‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻻﻳﺨﻔﻲ ﺿﻴﻖ ﻋﻄﻦ اﻟﺒﻼﻏﺔ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻗﺒﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ‬

‫ﺷﻌﺮ اﻻﻋﺸﻲ ﻋﻨﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺮب‬ ‫ﺷﻌﺮ اﻟﻨﺎﺑﻐﺔ ﻋﻨﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺔ اﻟﺨﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺴﺎء‬ ‫اﻣﺮئاﻟﻘﻴﺲ ﻳﺤﺴﻦ ﻓﻲ وﺻﻒ‬

‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﻓﺼﻴﺤﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻓﻦ ﻣﻦ‬ ‫و اﻟﺮﺟﺎء و اﻟﻘﺮۤان ﺟﺎء‬ ‫ﺷﻌﺮ زﻫﻴﺮ ﻋﻨﺪ اﻟﺮﻏﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫وﺻﻒ اﻟﺨﻤﺮ‬ ‫اﻟﻄﺮب و‬

‫و اﻟﺼﺮف و‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻔﻘﻪ‬ ‫اﻻﺻﻮل و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫اﻟﻜﻼم و‬ ‫ﻛﻠﻬﺎ ﻛﻌﻠﻢ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫اﺻﻞ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم و‬

‫ﻓﺎن ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا و ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫اﻣﺎ ﻗﻮﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﺷﺌﺖ ‪.‬‬ ‫اﻻﺧﻼق و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫اﻻﺣﻮال و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و اﻟﺒﻴﺎن و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺤﻮ‬

‫اﺣﺪﻫﺎ اﻧﺎ ﻧﻌﻠﻢ ﺑﺎﻟﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫‪:‬‬ ‫وﺟﻮه‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻧﺒﻮة‬ ‫ﺻﺤﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ‬

‫ﺑﺬل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺸﻴﺮة‬ ‫و‬ ‫اﻻوﻃﺎن‬ ‫ﻓﺮاق‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺘﻬﺎﻟﻜﻮن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎداة‬ ‫ﻳﻌﺎدوﻧﻪ اﺷﺪ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ان‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ﻫﻮ ﻗﻮﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻘﺮﻳﻊ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻴﻪ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻧﻀﺎف‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻗﻮي‬ ‫اﻟﻤﻬﺞ ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻔﻮس‬

‫ﺛﺎﻧﻴﻬﺎ اﻧﻪ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا و‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا ﺑﻪ ﻇﻬﺮ ﻛﻮﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻻﺗﻮا ﺑﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا ﻓﻠﻮ اﻣﻜﻨﻬﻢ‬ ‫ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا و‬

‫اﻟﻌﻘﻞ ﻓﻠﻮ‬ ‫وﻓﻮر‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺎن ﻣﻌﻠﻮم اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻓﻘﺪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻣﺘﻬﻤﺎ ﻋﻨﺪﻫﻢ ﻓﻴﻤﺎ ﻳﺘﻌﻠﻖ‬ ‫ان ﻛﺎن‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻗﺎﻃﻌﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﺛﺎﻟﺜﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﺎﻳﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺘﺤﺪي‬ ‫ﻋﻦ ذﻟﻚ ﻟﻢﻳﺒﺎﻟﻎ ﻓﻲ‬ ‫ﺣﺎﺷﺎه‬ ‫ﻟﺘﻬﻤﺔ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺔ‬ ‫ﺧﺎف‬

‫و‬ ‫ﻗﻄﻌﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻻﻳﻘﻄﻊ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻤﺰور‬ ‫ﺧﻼﻓﻪ ﻳﻈﻬﺮ ﻛﺬﺑﻪ ﻓﺎﻟﻤﺒﻄﻞ‬ ‫وﻗﻮع‬ ‫ﺑﺘﻘﺪﻳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻼﻓﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن ﻳﺠﻮز‬ ‫ﺑﻨﺒﻮﺗﻪ‬

‫ﻳﻮم‬ ‫ﻓﻲ ﻟﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﻠﻴﻎ ﻓﻲ ﻧﻔﻲ اﻟﻤﺴﺘﻘﺒﻞ اﻟﻲ‬ ‫و ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا و‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ‬ ‫ان‬ ‫راﺑﻌﻬﺎ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺻﺪﻗﻪ‬ ‫ﺟﺰم دل‬ ‫ﺣﻴﺚ‬

‫اﻟﻨﺎس و ﻳﺘﻨﺎﻗﻠﻮه ﻋﺎدة‬ ‫ﻻﻳﺘﻮاﺻﻔﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪا ﻟﻮ ﻋﺎرﺿﻪ ﻻﻣﺘﻨﻊ‬ ‫ﻗﺎل ﻻن‬ ‫ﻗﺪ وﻗﻊ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﻴﺐ‬ ‫اﺧﺒﺎر‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬

‫ﺑﺎﻧﻬﺎ‬ ‫اﻟﺠﺰم‬ ‫ﺣﺼﻞ‬ ‫اﻵن‬ ‫ﻟﻢﺗﻘﻊ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ اﻟﻲ‬ ‫اذا‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺬاﺑﻴﻦ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻋﺪدا‬ ‫ﻓﻴﻪ اﻛﺜﻒ‬ ‫اﻟﻄﺎﻋﻨﻮن‬ ‫و‬ ‫ﻻﺳﻴﻤﺎ‬

‫ﻧﺘﻬﻲ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ﻗﻠﺔ ﺷﻮﻛﺔ اﻟﻄﺎﻋﻨﻴﻦ‬ ‫اﺑﺪا ﻻﺳﺘﻘﺮار اﻻﺳﻼم و‬ ‫ﻻﺗﻘﻊ‬
‫ان‬ ‫اﻟﻌﻤﺮ اﻋﺰ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﺨﺎﻟﻒ ﺑﻌﻀﻪ ﺑﻌﻀﺎ‬ ‫اﻟﻨﻈﺎم‬ ‫ﻣﺨﺘﻞ‬ ‫اﻟﺰﻣﺎم‬ ‫ﻣﻨﺤﻞ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫و ﻟﻌﻤﺮي‬

‫و‬ ‫ۤاراﺋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺑﺎﻓﻬﺎم‬ ‫ذﻟﻚ ﻟﺘﺤﻴﻂ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻋﻴﻮب‬ ‫اﻇﻬﺎر‬ ‫ﻧﺼﺮﻓﻪ ﻓﻲ‬

‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻳﻔﻬﻢ ﺷﺊ ﻣﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻤﺪح‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻣﻮرﻫﻢ‬ ‫اس‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺎﺑﻘﻴﻦ‬ ‫اﻓﻬﺎم‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬

‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻋﺠﺰ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻣﻦ اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺮوﺟﻪ ﻋﻦ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬

‫اﻣﺎ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻻ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫درﺟﺘﻬﻢ‬ ‫ﻗﺼﻮر‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و ﺳﻨﺬﻛﺮه و‬ ‫اﻻ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫و ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻲ ﻳﻮﻣﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ۤادم‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻣﻦ ﻋﻬﺪ‬ ‫اﻟﻤﻐﺮب و اﻟﻤﺸﺮق و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ‬

‫اﻻﻗﻮال‬ ‫ﺟﻤﻠﺔ ﻣﻦ‬ ‫و ﻧﺬﻛﺮه ‪ ،‬و ﻫﺬه‬ ‫اﻟﻜﻌﺒﺔ اﻻ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫و رب‬ ‫ﻓﻼ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻋﺠﺰ‬

‫ﻧﺬﻛﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻨﺎ‬ ‫ﺣﺎن‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻃﻠﻌﻨﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ذﻛﺮﻧﺎﻫﺎ ﻟﺘﺤﻴﻂ ﺑﻬﺎ ﻋﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و اﻻﻧﻈﺎر و اﻟﺨﻴﺎﻻت و اﻻﻓﻜﺎر‬

‫ﻣﻨﻪ ‪.‬‬ ‫ﺷﻄﺮا‬ ‫ﻛﻨﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻨﺪﻧﺎ‬

‫اﻗﻮال ﺻﻨﻮف‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺳﻤﻴﻊ ﻳﺴﻤﻊ‬ ‫ان‬ ‫ﻻ رﻳﺐ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ اﻧﻪ ﻻ ﺷﻚ‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺤﺎديﻋﺸﺮ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ﻻﻳﻌﺒﺚ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻠﻐﻲ‬ ‫و اﻳﺠﺎده‬ ‫ﻏﻴﻮﺑﻬﻢ ﺣﻜﻴﻢ ﻓﻲ ﺻﻨﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮاﻃﻨﻬﻢ ﻋﻠﻴﻢ ﺑﺸﻬﺎداﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻘﻪ ﺑﺼﻴﺮ ﺑﻈﻮاﻫﺮﻫﻢ‬

‫اﻟﺴﺮﻣﺪي‬ ‫اﻟﻨﻌﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺑﺪﻳﺔ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮة‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻮﺻﻮل‬ ‫ﺗﻠﻚ اﻟﻐﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻄﻠﻖ‬ ‫ﻟﻐﻨﺎه‬ ‫ﺧﻠﻖ اﻟﺨﻠﻖ ﻟﻐﺎﻳﺔ ﺗﺼﻞ اﻟﻴﻬﻢ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻻ ﻟﻢﻳﺼﻠﻮا اﻟﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﻢ‬ ‫ﻫﺬه اﻟﻘﻮة‬ ‫ۤاﻳﺔ اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻫﻮ دوﻧﻪ ﻓﺠﻌﻞ‬ ‫و اﻻﺳﺘﻴﻼء و‬ ‫اﻟﻬﻴﻤﻨﺔ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻟﻜﻮن‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫ﻳﺠﻌﻠﻬﺎ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻛﻤﺎ ﺟﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻤﻮﻧﻬﻢ اﻟﻲ ﺷﻬﻮدﻫﻢ‬ ‫اﻟﻘﻮة‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻳﺨﺮج‬ ‫اﻟﻲ ﻣﻦ‬ ‫اﺣﺘﺎﺟﻮا‬

‫ﻫﻮ اﻟﻤﺸﻴﺔ اﻟﻜﻮﻧﻴﺔ ﻓﻜﺬﻟﻚ ﻟﻤﺎ ﺧﻠﻘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮي‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻜﻤﻞ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد‬ ‫اﺳﺘﺨﺮﺟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫اﻟﻌﻴﻦ ﻓﻲ‬

‫اﻟﻘﻮة‬ ‫ﻳﺮﺟﺢ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻗﻮي‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻜﻤﻞ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫اﺣﺘﺎﺟﻮا اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﺎﻟﻮا ﺗﻠﻚ اﻟﻐﺎﻳﺔ ﻛﺎﻧﻮا اﻣﻜﺎﻧﻬﺎ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﺻﺎﻟﺤﻴﻦ‬

‫ﻓﻠﻮﻻﻫﻢ‬ ‫اﻻوﻟﻴﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻤﺸﻴﺔ اﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﺮﺟﻬﺎ اﻟﻲ ﻋﺮﺻﺔ اﻟﻔﻌﻠﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎﻣﻨﺔ‬

‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ ﻟﻀﻌﻔﻬﺎ ﺑﻞ ﻛﻮﻧﻬﺎ ﻣﻌﺪوﻣﺎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ اﻟﻲ اﻟﻔﻌﻠﻴﺔ ﻓﺒﻌﺚ اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫ﻛﻤﻮن‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻢﻳﺨﺮج ﻗﻮة ﺳﻌﺎدة‬

‫ﺗﻠﻚ اﻟﺮﺳﻞ ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻮة‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫اﺧﺮاج‬ ‫اﺳﺒﺎب‬ ‫ﻫﻴﺄ ﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻦ اﻟﺴﻨﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺮاﺋﻊ‬ ‫ﺷﺮع‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫اﻧﺰل‬ ‫و‬

‫ﺗﺄﺧﺮ‬ ‫و ان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻜﻮن و ﻣﻘﺪم‬ ‫ﻫﻮ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و اﻟﺸﺮع‬ ‫اﻟﻜﺎﻣﻞ اﻟﻤﻜﻤﻞ‬ ‫و اﻟﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﺸﻴﺔ اﻟﻠﻪ اﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬

‫ﺟﻬﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻬﻢ ﺟﻬﺔ اﻟﻲ رﺑﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫و اﻗﺮب‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺧﻠﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻫﻢ اﻟﻮاﺳﻄﺔ ﺑﻴﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻇﻬﻮرا و‬

‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ ﻻﻣﺤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻬﺎ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫و‬ ‫رﺑﻮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫ﻋﻨﻬﻢ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺨﻠﻖ وﺟﺐ‬

‫اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ ﺑﻴﻨﺔ‬ ‫اﻻﻓﻌﺎل اي اﻓﻌﺎل‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﺔ اﻟﻲ اﻧﻔﺴﻬﻢ‬ ‫ﻟﻮﺟﻮد‬ ‫ﻋﺒﻮدﻳﺔ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫ﻋﻨﻬﻢ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬

‫ﺟﻬﺔ اﻟﻌﺒﻮدﻳﺔ ﻓﻴﻬﻢ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫اﻟﻌﺒﻮدﻳﺔ ﻣﻨﻬﻢ ﺑﻴﻨﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان اﻓﻌﺎل‬ ‫ﺟﻬﺔ اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ ﻓﻴﻬﻢ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻛﻤﺎ‬ ‫وﺟﻮد‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ ﻓﻬﻢ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫ﻳﻔﺎرﻗﻮﻧﻬﻢ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺒﻮدﻳﺔ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ اﻟﺨﻠﻖ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺸﺘﺮﻛﻮن‬ ‫ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻓﻬﻢ‬

‫ﻣﻦ ﺣﻜﻤﺘﻪ ﺟﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺒﻮدﻳﺔ‬ ‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ اﻟﻨﻔﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻪ‬ ‫اﻟﺮب اﺻﺤﺎب ﻣﻌﺠﺰات‬

‫اﻟﻘﻲ‬ ‫ﻟﻢﺗﻜﻮن و ان‬

‫ّ‬
‫ﻣﺸﻴﺘﻪ ﻓﻲ ﻫﻮﻳﺔ اﻟﻘﻮاﺑﻞ اﻻﻣﻜﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﻣﺜﺎل‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ ﻓﻲ ﻣﻠﻜﻪ اﺛﺮا ﻻﻧﻪ ﻟﻮ ﻟﻢﻳﻠﻖ‬

‫ﻻﻣﺤﺔ‬ ‫اﺛﺮان‬ ‫ﻟﻬﻤﺎ‬ ‫اﺛﺮا ﻓﺎﻟﺸﻴﺌﺎن‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ ﻛﻤﺎ ﻫﻲ ﻓﺠﻌﻞ ﻻﺟﻞ ذﻟﻚ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﺧﺮج‬ ‫اﻧﺼﺒﻎ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻬﺎ‬

‫ﻗﺎﻣﺎ ﻋﻠﻲ ﻃﺮﻓﻲ‬ ‫اذا‬ ‫اﺛﺮﻳﻬﻤﺎ اﻟﺒﺘﺔ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﻛﺜﺮ اﻣﺘﻴﺎزﻫﻤﺎ ﻛﺜﺮ‬ ‫و ان‬ ‫اﺛﺮﻫﻤﺎ‬ ‫اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﻗﻞ اﻣﺘﻴﺎزﻫﻤﺎ ﻗﻞ‬ ‫ﻓﺎن‬

‫ﻳﺸﺘﺒﻪ‬ ‫ﻓﻼﻳﻜﺎد‬ ‫ﻓﻲ ﺻﻔﺔ ﻓﻼﻳﺠﺘﻤﻊ اﺛﺮاﻫﻤﺎ اﻳﻀﺎ ﻓﻲ ﺻﻔﺔ‬ ‫ﻻﻳﺠﺘﻤﻌﺎن‬ ‫اﻟﻨﻘﺎﺿﺔ ﺑﺎﻳﻦ اﺛﺮاﻫﻤﺎ ﻣﺒﺎﻳﻨﺔ ﺗﺎﻣﺔ ﻻﻧﻬﻤﺎ‬

‫اﻟﻨﻮر‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻟﻈﻠﻤﺎت و‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺼﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﻤﻲ‬ ‫ﻓﻼﻳﺴﺘﻮي‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫اﻟﻨﻘﻴﻀﺎن‬ ‫اﺛﺮ اﺣﺪ اﻟﻨﻘﻴﻀﻴﻦ ﺑﺎﻵﺧﺮ ﻛﻤﺎ ﻻﻳﺸﺘﺒﻪ‬

‫و‬ ‫ﻻ اﻟﻌﺎﻗﻞ‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻤﻮن و‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻳﻌﻠﻤﻮن و‬ ‫ﻻ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﻻﻣﻮات و‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻻﺣﻴﺎء و‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻟﺤﺮور و‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻟﻈﻞ‬ ‫و‬

‫ۤاﺛﺎرﻫﻢ ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻤﺎ ﺗﺒﺎﻳﻦ ذواﺗﻬﻢ ﺗﺒﺎﻳﻦ ﺻﻔﺎﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن و اﻟﻔﺎﺳﻘﻮن اﺑﺪا اﺑﺪا و‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻟﻤﺠﻨﻮن و‬

‫ﻫﻢ‬ ‫ﻓﺎﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻓﻲ ﻋﻨﻘﻪ ﻗﻞ اﻧﻤﺎ ﻃﺎﺋﺮﻛﻢ ﻣﻌﻜﻢ‬ ‫اﻧﺴﺎن اﻟﺰﻣﻨﺎه ﻃﺎﺋﺮه‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻛﻼ ﻣﻦ اﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ ﻋﻤﻠﻪ‬ ‫اﻟﺰم‬

‫اﻟﻜﺮم و‬ ‫ﻓﻌﻠﻬﻢ‬ ‫اﻟﺘﻘﻮي و‬ ‫وﺻﻴﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮﻫﻢ رﺷﺪ‬ ‫ﻧﻮر و‬ ‫ﻫﻢ اﻫﻞ اﻟﺤﻖ ﻛﻼﻣﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻗﺮب‬
‫اﻟﺮب‬ ‫ﺳﻜﻴﻨﺔ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫وﻗﺎر‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﺼﺪق‬ ‫ﻗﻮﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻌﻠﻬﻢ اﻟﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺠﻴﺘﻬﻢ اﻟﺨﻴﺮ‬ ‫اﻻﺣﺴﺎن و‬ ‫ﻋﺎدﺗﻬﻢ‬

‫ﺣﺰن‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﺑﺔ‬

‫ۤ‬ ‫ذو‬ ‫ﺑﻜﺎء‬ ‫زاﻫﺪ ﻋﺎﺑﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻤﺎ ﻳﺄﻣﺮ ﻣﻨﺘﻪ ﻋﻤﺎ ﻳﻨﻬﻲ‬ ‫اﻟﻬﺰل‬ ‫ﻓﺎﻟﻨﺒﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻟﺠﺪ ﻣﺠﺘﻨﺐ ﻋﻦ‬

‫اﻣﺎ اﻫﻞ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻬﻢ اﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﺤﻴﺎه و‬ ‫ﻳﺘﺸﻌﺸﻊ اﻟﺤﻖ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﻨﺎﺛﺮ اﻟﻌﻠﻢ ﻣﻦ ﺟﻮاﻧﺒﻪ‬ ‫اﻟﻨﻬﺎر‬ ‫ﻗﺎﺋﻢ اﻟﻠﻴﻞ ﺻﺎﺋﻢ‬

‫و ذووا ﻧﺰق و‬ ‫ﻣﻜﺮ‬ ‫ﻓﺴﺎق ﻓﺠﺎر ذووا ﻏﺪر و‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻜﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺟﻬﻠﻬﻢ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ‬

‫ﻓﺤﺎوي‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ اﻟﺤﻤﻖ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻏﻴﺮ راﻏﺒﻴﻦ ﻓﻲ اﻟﻄﺎﻋﺔ ﻳﺘﻨﺎﺛﺮ اﻟﺠﻬﻞ ﻣﻦ ﺟﻮاﻧﺒﻬﻢ‬ ‫ﺣﺮﺻﺎء‬ ‫ﺧﺮق‬

‫ﻳﻜﺜﺮون‬ ‫ﻳﺴﺘﻘﻴﻠﻮﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺴﺘﻌﻠﻤﻮﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻬﺮا‬ ‫ﺑﺎﻻﺻﺤﺎب‬ ‫ﻳﺴﺘﻌﻴﻨﻮن‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﻮاب‬ ‫ﻋﻦ اﻛﺜﺮ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﻛﻼﻣﻬﻢ‬

‫ﻓﻼﻳﺸﺘﺒﻬﺎن اﺑﺪا اﺑﺪا و ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫ﻻﻧﻔﺴﻬﻢ وﻻﺋﺞ ﻳﻄﻠﻌﻮﻧﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﺳﺮﻳﺮﺗﻬﻢ‬ ‫اﻻﻋﺘﺬار ﻳﺘﺨﺬون‬ ‫اﻗﺒﺢ‬ ‫اﻟﻌﺜﺎر و‬

‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﻔﺮار‬ ‫ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫ﺗﻬﺎون‬ ‫ﻫﻮ اﻻ‬ ‫و ان‬ ‫اﻻﺿﺎﻟﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻋﻈﻢ اﻻﺑﺎﻃﻴﻞ‬ ‫دﻋﻮي اﻻﺷﺘﺒﺎه‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻞ اﻟﻠﻪ ﺧﺎﻟﻖ ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﺛﺮا و‬ ‫ﺟﻌﻠﻪ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫اﺛﺮﻫﻢ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻛﻞ‬ ‫ﺑﺎﻟﺰام‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻔﺮﻳﻘﻴﻦ‬ ‫ﻫﺬه اﻵﺛﺎر‬

‫او‬ ‫درﺟﺔ ﻛﺎﻧﻮا ﻧﺒﻴﺎ‬ ‫اي‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻼﻣﺔ ﺻﺪﻗﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ ﺣﻖ اﻻ‬ ‫ﻻﻳﺪع‬ ‫ﻓﺎﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﻌﻤﻠﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻘﻜﻢ‬

‫اﻫﻞ‬ ‫و ﻻﻳﺪع‬ ‫داﻟﺔ ﻋﻠﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﺣﻘﺎ‬ ‫ﻋﻼﻣﺎت و ۤاﺛﺎرا‬ ‫ﻳﺠﻌﻞ ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﺣﻘﺎ اﻻ‬ ‫ﻻﻳﺪع‬ ‫ﻣﺆﻣﻨﺎ ﺑﻞ‬ ‫او‬ ‫وﺻﻲ ﻧﺒﻲ‬

‫ﻧﺒﻲ‬ ‫ﻛﺎن ﻋﺪو‬ ‫درﺟﺔ‬ ‫اي‬ ‫اﻧﻘﻄﺎﻋﻪ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻄﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻼﻣﺔ ﻛﺬﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺷﺊ ﺑﺎﻃﻞ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻞ‬

‫اﻟﻨﻮر اﺑﺪا و‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻓﻼﻳﺴﺘﻮي اﻟﻈﻠﻤﺎت و‬ ‫ﺑﺎﻟﻐﺎ ﻣﺎ ﺑﻠﻎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺷﺊ ﺑﺎﻃﻞ ﻛﺎﺋﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫او‬ ‫ﻣﺆﻣﻦ‬ ‫او ﻋﺪو‬ ‫وﺻﻲ‬ ‫او ﻋﺪو‬

‫اﺛﺮه‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﺰم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻳﻊ ﺣﻜﻤﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺸﺘﺒﻬﺎن‬ ‫ﻓﺎﻧﻲ‬ ‫اﻟﻨﻮر‬ ‫ﻛﻞ ﺣﻖ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﻠﻤﺎت‬ ‫ﻛﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﻣﻦ‬

‫ﻧﻮرﻳﺔ ﻓﺎﻧﻤﺎ ﻟﻬﻢ‬ ‫ۤاﺛﺎر‬ ‫ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻂ ﻋﺮﺿﻲ ﻧﻮراﻧﻲ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫و ان ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻔﺎرﻗﺘﻪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬

‫و‬ ‫ﺧﻠﻄﻪ اﻟﻌﺮﺿﻲ ﺧﺎﻟﺼﺎ‬ ‫ۤاﺛﺎر‬ ‫ﻻﻳﺒﻘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺬاﺗﻲ ﻳﻐﻠﺐ اﻟﻌﺮﺿﻲ اﻟﺒﺘﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻠﻤﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ۤاﺛﺎر‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻠﻤﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ذوات‬

‫ﻳﻤﺘﺤﻦ ﻣﻦ ﻳﻤﺘﺤﻦ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻴﻬﻨﺎ ﻳﻔﺘﺘﻦ ﻣﻦ ﻳﻔﺘﺘﻦ‬ ‫و‬ ‫ذاﺗﻴﺘﻪ‬ ‫ﻇﻠﻤﺎت‬ ‫ذاﺗﻴﺘﻪ ﻣﻊ ﻏﻠﺒﺔ‬ ‫ﺑﻈﻠﻤﺎت‬ ‫ﻣﻤﺘﺰﺟﺔ‬ ‫ﺗﻜﻮن‬

‫اﻟﻤﺸﺒﻬﺔ‬ ‫اﻻﻋﺮاض‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﺧﺎﻟﺼﻮن‬ ‫ﻓﻬﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺿﺪادﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ درﺟﺔ اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬ ‫ان اﻻﻣﺘﺤﺎن ﻫﺬا ﻳﻜﻮن‬

‫اﻻﺷﻴﺎء و‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺪاء اﻟﻌﻀﺎل‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺸﺒﻬﺔ‬ ‫اﻻﻋﺮاض‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﺧﺎﻟﺼﻮن‬ ‫ﻛﺬا اﻋﺪاؤﻫﻢ‬ ‫و‬

‫ﻳﻨﺠﻮ ﻣﻦ ﻧﺠﻲ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻠﺔ ﻓﻬﻨﺎﻟﻚ ﻳﻬﻠﻚ ﻣﻦ ﻳﻬﻠﻚ ﻋﻦ ﻣﺴﺘﻤﺴﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﺔ‬ ‫اﻻﺣﻜﺎم‬ ‫و‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬

‫ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫اﺛﺮه ﻓﺎﻟﺰم‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﺰم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ان اﻟﻐﺮض ان‬ ‫ﻣﺴﺘﻤﺴﻚ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬

‫و اﺣﻘﺎق‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺻﺤﺎﺑﻬﺎ ۤاﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺤﺮ‬ ‫ﻋﻨﺪه اﺛﺮه و اﻟﺸﻌﻮذة و‬

‫ﺑﺼﻨﻮف‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻠﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻠﺔ‬ ‫و اﻟﺸﻌﻮذة و‬ ‫اﻟﺴﺤﺮ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز و‬ ‫اﻣﺎ اﻟﺨﻠﻖ اﻟﻀﻌﻴﻒ ﻓﻤﺎ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﺤﻘﻴﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ‬

‫اﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻼد‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﺎﻧﻪ ﻻ اﺣﺪ ﻓﻲ اﻗﺼﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﺮاﺋﺐ‬ ‫و اﻟﺨﻮاص و‬ ‫ﻋﺠﺎﺋﺐ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬

‫ان‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻴﺒﺔ ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﻵﺛﺎر‬ ‫رأي‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﻤﻜﻦ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﺟﺰاﺋﺮه‬

‫ﻋﻦ‬ ‫اﻻﻗﻮال ﻏﺎﻓﻠﻮن‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﺪﻟﻴﻦ ﺑﺒﻌﺾ اﻻدﻟﺔ اﻟﻘﺎﺋﻠﻴﻦ ﺑﺒﻌﺾ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة و ان اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻦ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺘﻴﻘﻦ‬

‫ﻋﻦ ﻣﺒﺎﻟﻎ‬ ‫ﻏﺎﻓﻠﻮن‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﻨﺎﻫﺎ‬ ‫اﻻﻟﺒﺎب‬ ‫ﻏﺮاﺋﺐ اﻋﻤﺎﻟﻬﺎ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺘﺤﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ۤاﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺻﻨﻮف‬

‫ﻟﺬﻟﻚ ﻳﻨﻘﻞ‬ ‫اﻻﺟﺴﺎم و‬ ‫اﺳﺘﻴﻼﺋﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺗﺮﻗﻴﺎت اﻟﻨﻔﻮس و‬ ‫ﻋﻦ ﻣﻨﺘﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫ۤاﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫ﺧﻮاص اﻟﺮﻳﺎﺿﺎت و‬

‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻣﺔ ﻣﻦ‬ ‫ان ﻧﻜﺬب‬ ‫ﺑﻨﻴﻨﺎ‬ ‫اﻧﻮاع اﺷﺒﺎه ﺧﻮارق اﻟﻌﺎدات ﻓﺎن‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ ﻣﻦ ﻣﺘﺒﻮﻋﻪ‬ ‫ﻣﺮﺗﺎض و‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫اﺗﺒﺎع‬

‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰات‬ ‫ﻧﻘﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻜﺬﻳﺐ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻓﻲ رواﻳﺎﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﺨﺮق و ﻟﺠﺎز‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺮﺷﺪﻫﻢ ﺷﻴﺌﺎ ﻻﺗﺴﻊ‬ ‫ﻳﺤﻜﻮن‬

‫ﻟﻌﺪم‬ ‫ﻣﻌﺬورون‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ اﻟﻘﻄﻊ ﻣﻦ ﺗﻮاﺗﺮﻫﻢ ﻛﻤﺎ ﻳﺤﺼﻞ اﻟﻘﻄﻊ ﻣﻦ ﺗﻮاﺗﺮ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ‬

‫ﺷﺊ ﻟﻮ رأوﻫﺎ‬ ‫و اﻟﺸﻌﻮذات و ﻟﺮب‬ ‫اﻃﻼﻋﻬﻢ ﺑﺎﻟﺤﻴﻞ‬ ‫و ﻋﺪم‬ ‫ﻋﺠﺎﺋﺒﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ۤاﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﺮﻳﺒﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﻠﻮم‬ ‫اﺣﺎﻃﺘﻬﻢ‬

‫رواﻳﺎﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻟﻊ ﻛﺘﺐ اﻫﻞ اﻟﻤﻠﻞ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻟﻮﻻ ﺣﻔﻆ اﻟﻠﻪ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ اﻟﻌﺎﻗﻞ اﻟﻔﻄﻦ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫ﻟﻈﻨﻮا اﻧﻬﺎ‬

‫ﺣﻖ ﻓﻲ‬ ‫رأي ﻓﺎن اﻟﺸﻴﻄﺎن ﻟﻢﻳﺪع ﺻﻮرة‬ ‫ﻟﻮ اﺟﻤﺎﻻ ﻳﺸﻚ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم و اﻟﺘﺪﺑﻴﺮات و‬ ‫اﻃﻠﻊ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬

‫ﺳﺠﻴﻦ ﻓﻴﻤﻜﻦ ﻻﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ ﻓﻲ ﺟﺎﻧﺐ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ﺻﻮرة‬ ‫ﻗﺪ ﻧﺴﺞ ﻋﻠﻲ ﻣﻨﻮاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻴﻦ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ اﻟﺤﻖ‬
‫ﺗﻜﻔﻞ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اﺛﺮه‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻤﻠﺰم‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻤﻄﻠﻊ ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‬ ‫ان‬ ‫ﺣﻖ اﻻ‬ ‫ﺻﻮرة‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬

‫ﻛﻞ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﺛﺮ ﻛﻞ واﺣﺪ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و اﻇﻬﺎر‬ ‫ﺗﻤﻴﻴﺰ اﻟﺤﻖ ﻣﻦ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻔﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻇﻬﺎر‬

‫ذﻟﻚ ﺣﺘﻢ ﻓﻲ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﻠﻲ ﻣﻦ اﻟﻌﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻔﻜﺮ اﻟﺤﻖ ﻣﻦ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫ﻃﻠﺐ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺼﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻈﺮ‬

‫ﻋﺠﺎﻳﺐ اﻫﻞ‬ ‫ﺻﻨﻮف‬ ‫اذﻛﺮ‬ ‫ﻻاﻗﺪر ان‬ ‫اﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫اﻻﺣﺘﺠﺎج و ﺳﻮي‬ ‫ﻟﻮ ﺗﺨﻠﻒ ﻟﺒﻄﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺘﺨﻠﻒ‬

‫رﻗﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻗﻴﻞ ﺑﻠﻎ ﻓﻲ ﺑﺎﻃﻠﻪ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﻠﻎ ﻣﻘﺎﻣﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ اﻟﻲ اﻳﻦ وﺻﻞ ﺣﺪﻫﻢ‬

‫و‬ ‫ارﺟﻌﻲ ﻓﺘﺮﺟﻊ‬ ‫اﻟﺠﺮاد ان‬ ‫ﻳﺮﺳﻞ اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻤﺤﻤﻮم ﻓﻴﺒﺮأ و‬ ‫ﻳﺴﻘﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫اﻟﻤﺎء‬ ‫ﻋﺰاﺋﻤﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎ ﻳﺼﺐ‬ ‫و‬

‫ﻋﻤﺪا‬ ‫ﻣﻀﺖ ﻣﻦ اﻟﻠﻴﻞ ﻓﻴﺘﺄﺧﺮ‬ ‫ﺳﺎﻋﺎت‬ ‫ﻟﺜﻠﺚ‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻌﺪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫رﺟﻼ‬ ‫اﻟﺮاوي ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و اﻟﻌﻬﺪة‬ ‫ﻗﻴﻞ‬

‫ﻓﻴﺨﺮﺟﻮن ﻣﺄة ﻣﻘﺪار‬ ‫اﺧﺮﺟﻮا ﻣﻘﺎدﻳﺮﻛﻢ‬ ‫وﻋﺪي‬ ‫ﻣﺎ ﺧﺎﻟﻔﺖ‬ ‫ﻓﻴﻘﻮل‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺨﻤﺲ ﻓﻴﻌﺎﺗﺒﻮﻧﻪ ﻋﻠﻲ ﺧﻠﻔﻪ اﻟﻮﻋﺪ‬

‫اﻟﺒﻠﺪ‬ ‫اﺑﻮاب‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫واﺣﺪة‬ ‫ﻓﻲ دﻗﻴﻘﺔ‬ ‫اﻟﻬﻮاء و ﻳﺨﺮج‬ ‫ﻋﺴﺎﻛﺮ ﻓﻲ‬ ‫و ﻳﺮي‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ اﻟﻌﻤﻞ ﻛﻠﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺛﻠﺚ‬

‫اﻟﻤﺎء و ﻳﻄﻮون‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻤﺸﻮن‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺪﻗﻴﻘﺔ اﻟﻔﻼﻧﻴﺔ‬ ‫ﺧﺮج‬ ‫ﻓﻼﻧﺎ‬ ‫اﻻﺑﻮاب ان‬ ‫ﻓﻴﺄﺗﻲ اﻟﺨﺒﺮ ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫اﻟﺮواﻳﺔ ﻟﻢﻳﺒﻖ ﻟﻠﺨﻠﻖ اﻟﻀﻌﻴﻒ‬ ‫و ﺗﻀﺎﻓﺮت‬ ‫ﺑﻠﻎ اﻻﻣﺮ ﻫﺬا اﻟﻤﺒﻠﻎ‬ ‫اﻻرض و ﻳﺪﺧﻠﻮن اﻟﻨﺎر و ﻻﻳﺤﺘﺮﻗﻮن ﻓﺎذا‬

‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ام‬ ‫ﻟﻜﻢ‬ ‫اذن‬ ‫ءاﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺼﺮاط‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻟﻠﻪ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﺮﻛﻮن‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫اﻻﻋﺘﺼﺎم‬ ‫اﻻ‬

‫اﻧﺖ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫اﻻﻣﻮر و‬ ‫ﺑﻮاﻃﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻲ ﺻﺪﻗﺘﻚ ﺣﻴﺚ ﻛﻨﺖ اﻧﺎ اﻟﺠﺎﻫﻞ ﺑﺎﻟﻐﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺖ اذﻧﺖ ﻟﻲ‬ ‫ﺗﻔﺘﺮون ﻳﻘﻮل‬

‫اﻧﺖ اﺟﺮﻳﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﻳﻔﻌﻠﻪ ﻓﻌﻞ رﺑﻮﺑﻴﺔ‬ ‫و ان‬ ‫ادﻋﻲ ﻧﺴﺒﺘﻪ اﻟﻴﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻚ‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫اﻟﺤﻜﻴﻢ ﻓﻬﻮ‬ ‫اﻟﻘﺎدر اﻟﻌﺎدل‬

‫ﻋﻤﻠﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻧﻲ ﺳﻜﻨﺖ اﻟﻲ ﺗﺼﺪﻳﻘﻚ‬ ‫اﻟﻌﺎدل‬ ‫اﻟﻌﻠﻴﻢ‬ ‫اﻟﻘﺎدر‬ ‫اﻟﺮب‬ ‫اﻧﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻜﺖ ﻋﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺪﻋﺎه‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻳﺪﻳﻪ‬

‫و‬ ‫اﺻﻼﺣﻪ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻔﺴﺪ‬ ‫و ﻋﺪم‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺸﻬﺎدة‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺻﺪﻗﻬﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ اﺣﺘﺞ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﺑﺮﺿﺎك و‬

‫اﻟﻤﺒﺴﻮط‬ ‫ﻗﺪ ذﻛﺮﻧﺎ ﺷﻮاﻫﺪ ذﻟﻚ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻀﻼل‬ ‫اﻏﺮاﺋﻪ اﻟﻲ‬ ‫ﻋﺪم‬ ‫و‬ ‫اﺑﻄﺎﻟﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫اﺣﻘﺎﻗﻪ اﻟﺤﻖ‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﺸﺮق‬ ‫ﺑﻌﺚ اﻟﻨﺒﻲ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰات اﻟﻘﺮۤان اﻟﺬي‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻦ ﻣﻦ اﻟﺸﺎﻛﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢاﻟﻴﻘﻴﻦ ﻓﺨﺬ ﺑﻪ‬

‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﻋﻲ ﻓﻴﻪ ﻋﺠﺎﺋﺐ ‪:‬‬ ‫و اد‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺒﻮﺗﻪ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا و اﺳﺘﺪل‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫و ﺟﺎء‬ ‫اﻟﺴﻨﺘﻬﻢ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻤﻐﺮب‬

‫ﻓﻴﻪ ﺗﺼﺮﻳﻒ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻳﺎﺑﺲ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻻ رﻃﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬

‫ﻫﻮ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺬا ﻣﻤﺎ ﻻﻳﻤﻜﻦ ﺗﺼﺪﻳﻘﻪ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻓﻬﻢ ﻻﺣﺪ اﻻ ﺑﻀﻢ اﻣﺮ ۤاﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫ﻟﻢﻳﻔﺮط‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺑﺤﻴﺚ‬

‫ان ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ اﻧﻪ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﺑﺼﺪده‬ ‫ﻧﺤﻦ‬

‫ﻳﻌﻠﻢ‬ ‫ﺳﻬﻮه و‬ ‫ﻳﻨﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺼﺤﺢ ﻛﻞ واﺣﺪ ﻏﻠﻂ اﻵﺧﺮ‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬

‫ﻻﻃﻼق اﻟﻘﻮل و‬ ‫ﻋﻤﺮ اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻛﻞ ذﻟﻚ‬ ‫ﻋﻤﺮوا‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻤﺎرﻫﻢ‬ ‫و ﻳﺘﻔﻜﺮون ﻣﺪي‬ ‫ﻳﻮﻗﻔﻪ ﻋﻠﻲ ﺧﻄﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﻠﻪ‬

‫اﻟﺬي‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻣﺮ اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﺑﺼﺪده‬ ‫ﻫﻮ اﻳﻀﺎ ﻣﺎ ﻧﺤﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ ﺗﺼﺪﻳﻘﻪ اﻻ ﺑﺎﻣﺮ ۤاﺧﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف و‬ ‫ﻫﺬا ﻣﻤﺎ‬

‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻏﻴﺮ اﻟﻤﻔﺎرﻗﻴﻦ‬ ‫اوﺿﺎع‬ ‫اﻫﻞ اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ اﻟﻐﻔﻠﺔ ﻋﻦ‬ ‫ﻟﻠﻌﺮب‬ ‫اﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻻ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن ﻛﺬا‬ ‫ذﻟﻚ اﻧﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬

‫اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻢ ﻳﻮﻣﺌﺬ اﻫﻞ ﻣﻜﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺠﻬﻠﻬﻢ‬ ‫ﻟﻢﻳﻐﺘﺮوا‬ ‫اﻧﻬﻢ‬ ‫ان ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻟﻐﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺰﻳﺮﺗﻬﻢ ﻣﻌﺮﻓﺔ ذﻟﻚ‬

‫اﺿﻌﺎﻓﻬﻢ ﻗﺪ‬ ‫ﻧﺮي‬ ‫و‬ ‫اﻟﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺒﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻛﻞ ﻧﺎﻋﻖ‬ ‫اﺗﺒﺎع‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ ﻫﻢ‬ ‫اﻟﺒﻮادي‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻮﻟﻬﻤﺎ ﻣﻦ اﻫﻞ‬ ‫و‬

‫اراد‬ ‫اﻳﻢ اﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫رواﻳﺎت و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﺑﺎﻻﻋﺠﺎز و رووا‬ ‫ﻓﺼﺪﻗﻮا ﻟﺮﺟﻞ ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻏﺘﺮوا‬

‫ﻟﻚ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻧﻲ اﻓﺼﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻘﺎن‬ ‫اﺿﻌﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻤﺎن‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻔﻲ اوﻫﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ان‬

‫ﻳﻐﻴﺮ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎﻻﻧﻌﺎم ﻣﺮة و ﻛﺎﻟﺴﺒﺎع اﺧﺮي‬ ‫ﺳﻜﻨﺔ اﻟﺒﺮ‬ ‫و اﻟﺨﻴﺎم و‬ ‫ﺗﻔﺼﻴﻼ ﻓﻤﻨﻬﻢ اﻫﻞ اﻟﻤﻮاﺷﻲ‬

‫ﻫﻢ ﻓﻲ ﻋﺮﺑﻴﺘﻬﻢ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺒﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻓﻬﻢ‬ ‫ﺳﻔﺎﻛﻮن ﻟﻠﺪﻣﺎء ﻗﻄﺎﻋﻮن ﻟﻠﻄﺮق‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺑﻌﻀﺎ‬ ‫و ﻳﺴﺮق‬

‫اﻻ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻄﺎﻟﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ ﻓﻲ ﻋﺠﻤﻴﺘﻬﻢ اﻧﻲ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﺎﻟﻜﺘﺐ‬ ‫ﺑﺪاوي‬ ‫اﻻ ﻛﺴﺎﺋﺮ‬

‫ﻫﻢ اﻻ ﻛﺒﻬﺎﺋﻢ رﺗﻊ ﺑﻞ ﻫﻢ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻐﻨﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺑﻞ‬ ‫و اﻻرض و اﻟﻤﺎء و اﻟﺠﺒﺎل و اﻵﻛﺎم و اﻟﻬﻀﺎب و‬ ‫اﻟﺸﻴﺢ‬
‫اﻟﺒﻮادي‬ ‫اﻟﻨﺨﻞ ﻣﻨﻬﻢ ﻛﺎﻫﻞ‬ ‫اﻛﺮة‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻟﺰراع‬ ‫اﻟﻘﺮي‬ ‫اﻣﺎ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻌﺎﻗﻞ ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫ﻻﻳﺠﺪي‬ ‫اﺿﻞ ﻓﺘﺼﺪﻳﻘﻬﻢ‬

‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺑﻤﻘﺪار‬ ‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻘﻬﻢ‬ ‫ﻋﺒﺮة‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺮا ﻣﻦ ﺑﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬

‫اﻟﻐﺮﺑﺎء‬ ‫ﻟﻌﻞ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻢ ﻳﻮﻣﺌﺬ اﻫﻞ ﻣﻜﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎ اﻫﻞ اﻟﺒﻠﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻋﻠﻤﺎء اﻻﻣﺼﺎر‬ ‫ﻗﺪ ﺗﺤﻴﺮ‬

‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻓﻤﺎ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫اﻟﺨﺎﻧﺎت‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫اﻟﺴﻮق و اﻟﺤﻤﺎﻟﻮن و اﻟﻜﻨﺎﺳﻮن و‬ ‫ﻓﻴﻬﻤﺎ ﻓﺎﻣﺎ اﻫﻞ‬ ‫اﻟﺒﻼد‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬

‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺑﺤﺪود‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻠﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫و ﻏﻴﺮه و ﻋﺪم اﺧﺘﻼف اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻗﺪرة‬ ‫ﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬

‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن ان اﻟﻘﺮۤان ﻓﻮق‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫اﻟﺨﻄﺒﺎء‬ ‫ﺧﻄﺒﺔ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء و‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬

‫ﺑﺤﺪودﻫﺎ ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻗﻠﻴﻠﻮا اﻻﻃﻼع‬ ‫ﻗﻠﻴﻠﻮا اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻳﻬﻮد و ﻧﺼﺎري‬ ‫ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﻌﺘﺒﺮ ﺗﺼﺪﻳﻘﻬﻢ‬

‫و‬ ‫رأي‬ ‫و‬ ‫ﻋﻘﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ ﻣﻦ اﻫﻞ ﺣﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰﻫﻢ ﺑﻘﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺘﺒﺮ ﻗﻮﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻘﺎم‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﺑﻌﻴﺪون‬

‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻦ ﻧﻴﻞ ﻣﻌﺮﻓﺔ‬ ‫ﺑﻌﻴﺪون‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اﻻدب‬ ‫ﻏﻴﺮ اﻫﻞ‬ ‫و اﻟﺴﺤﺮة و اﻟﻤﻨﺠﻤﻮن و اﻻﻃﺒﺎء و‬ ‫ﻓﺎﻟﻜﻬﻨﺔ‬ ‫ﻋﺰم‬

‫ﻓﻲ‬ ‫او ﺧﻄﻴﺒﺎن‬ ‫ﻓﻲ ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺗﻨﺎزع ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻞ ﻓﻦ ﻳﻌﺘﺒﺮ ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻫﻞ اﻟﻔﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻻﻳﻌﺘﺒﺮ ﺗﺼﺪﻳﻘﻬﻢ‬

‫ﺑﻘﻲ‬ ‫اﻟﻤﺸﺮق و اﻟﻤﻐﺮب‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻘﻬﻢ ﺣﺠﺔ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫ﻻ ﻛﺎﻫﻦ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻄﺒﺔ ﻟﻢﻳﺘﺤﺎﻛﻤﺎ اﺑﺪا اﻟﻲ ﻣﻨﺠﻢ‬

‫ﻓﻲ ﻛﻞ ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻋﺪدﺗﻬﺎ‬ ‫اﻟﻔﺮق‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻋﺪدا‬ ‫ﻫﻢ ﻳﻮﻣﺌﺬ اﻗﻞ‬ ‫و اﻟﺨﻄﺒﺎء اﻟﻔﺼﺤﺎء و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﺰﻳﺪون‬ ‫اﺛﻨﺎن‬ ‫او‬ ‫ﻳﺤﻜﻢ ﻋﻠﻲ اﻟﺴﺎﺋﺮﻳﻦ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺑﻠﺪ واﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺗﺼﺪﻳﻘﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻳﻌﺪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻄﺒﺘﻪ‬ ‫ﺑﺸﻌﺮه و‬ ‫ﺧﻄﻴﺒﺎ ﻳﻌﺘﻨﻲ‬ ‫ﺧﻤﺴﻮن ﺷﺎﻋﺮا و‬ ‫اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻜﺔ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫اﻓﺮض‬ ‫اﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫ﻫﺬه‬ ‫ﻓﺒﻴﻦ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﻳﻮزن‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺷﻌﺮ ﻳﻌﺘﺒﺮ ﻋﻘﻠﻪ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻻ ﻛﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻاﻇﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺘﺒﺮﻳﻦ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻣﻤﻦ ﻳﺘﺤﺎﻛﻢ اﻟﻴﻪ ﻓﺒﻌﺪ ذﻟﻚ ﻛﻠﻪ ﻟﻴﺲ‬ ‫او ﻋﺸﺮة‬ ‫ارﺑﻌﺔ‬ ‫او‬ ‫ﺛﻠﺜﺔ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫اﻓﺮض ان‬ ‫اﻟﺨﻤﺴﻴﻦ‬

‫ان‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫اﻟﺘﺤﺎﻛﻢ ﺑﻴﻦ‬ ‫و ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫ﻻ ﺧﻄﺒﺔ ﻳﺘﺤﺎﻛﻢ ﻓﻴﻪ اﻟﻲ ﺧﻄﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺸﻌﺮ ﻳﺘﺤﺎﻛﻢ ﻓﻴﻪ اﻟﻲ ﺷﺎﻋﺮ‬

‫ﻻ ﻓﻲ اﻟﺮﺳﺎﺋﻞ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻓﻲ اﻟﺸﻌﺮ اﻟﻲ ﺧﻄﻴﺐ ﻟﻴﺲ اﻟﺸﻌﺮ ﻣﻦ ﻓﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺘﺤﺎﻛﻢ ﻓﻲ اﻟﺨﻄﺐ اﻟﻲ ﺷﺎﻋﺮ‬

‫ﻓﺼﺤﺎء اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻ رﺳﺎﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺧﻄﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻞ ﺑﺸﻌﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﺑﺎﻋﺘﺮاف‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻄﻴﺐ‬

‫و ﺟﻬﺎل‬ ‫ﺳﻨﻦ اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺎﺿﻴﻦ‬ ‫و اﺧﺒﺎر‬ ‫اﻟﺤﻜﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎل ﺑﺎﻟﻌﻠﻮم و‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﻫﺬه اﻻﺻﻨﺎف و‬ ‫ﻳﻮﻣﺌﺬ اﻻ ﻣﻦ‬

‫ﻫﻢ اﻓﺼﺢ ﻣﻦ اﻫﻞ‬ ‫ﻋﺮب‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻌﺮب‬ ‫ﺟﺰﻳﺮة‬ ‫ﻟﻌﻞ ﻓﻲ اﻟﺒﺤﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻃﺮاﻓﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺰاﺋﺮه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﺒﻼد‬

‫ﻣﻦ ﺗﺄﺧﺮ ادﻋﻲ اﻧﻪ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫او‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻟﻮ ﺳﻤﻊ‬ ‫ﺗﻘﺪم‬ ‫ﻟﻌﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻤﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻠﻎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻜﺔ‬

‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ اﻫﻞ ﻓﻦ‬ ‫ﻟﻴﺴﻮا‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫او ﻋﺸﺮة‬ ‫ﺳﺘﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻤﺴﺔ‬ ‫ﻧﻔﻮس‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ ﻳﻌﺘﺒﺮ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬

‫ﻋﺠﺰ اﻧﻔﺴﻬﻢ ﻋﻦ‬ ‫ﻫﺆﻻء‬ ‫ﻫﺐ ﻏﺎﻳﺔ ﻣﺎ ﻳﻌﻠﻤﻪ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻨﻔﺮ‬ ‫اﻟﻤﺸﺮق و اﻟﻤﻐﺮب ان ﻳﻄﻴﻌﻮا ﻫﺆﻻء‬ ‫ﻳﺠﺐ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬

‫ﻻ ﻓﻠﻴﺲ ﻣﻌﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ام‬ ‫ﻟﻌﺎدﺗﻬﻢ‬ ‫و اﻟﺨﺎرق‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﻣﺎ اﻧﻪ ﻫﻞ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﻟﻬﺎ ﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا ﺣﻘﻴﻘﺘﻪ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻮن و‬ ‫اﻟﻤﺴﺌﻠﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﺘﻨﺒﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﻓﺎن ﻋﻠﻤﺎء اﻻﺳﻼم‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺄﻧﻬﻢ‬

‫و‬ ‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫ﻋﻠﻤﺎء‬ ‫ﻟﺠﻤﻴﻊ‬ ‫ﺗﻘﻠﻴﺪه‬ ‫ﺟﺎز‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻓﻌﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺟﺎﻫﻞ ﺑﺴﻨﻦ اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬

‫ﻧﻌﻢ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻟﻴﺴﻮا ﺑﻤﻄﻠﻌﻴﻦ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺑﻮﺑﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮﻳﺔ‬ ‫ﺣﺪود‬ ‫ﻟﻴﺴﻮا ﻣﻦ اﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺔ‬ ‫اﻻﻣﺼﺎر و‬

‫ﺑﺬﻟﻚ ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﻳﺴﺘﺪل‬ ‫ﻻ رﻳﺐ ﻳﻌﺘﺮﻳﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺬا ﻣﺴﻠﻢ ﻻ ﺷﻚ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻋﺠﺰوا‬ ‫اﻣﺮﻫﻢ اﻧﻬﻢ‬

‫ﻫﺬه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻨﺒﻬﻮا‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻌﻤﺮي‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺒﺸﺮ اﻻ ﺑﻀﻢ اﻣﺮ ۤاﺧﺮ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﻣﻮرﻧﺎ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬

‫ﺣﻴﻠﺔ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻏﺘﺮ‬ ‫و ﻏﺮور‬ ‫ﻋﺠﺎﺋﺐ ﻣﺎ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﺣﻮال‬ ‫اﻃﻼﻋﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻮﻣﻬﻢ‬ ‫اﻻﻳﺎم و زاد‬

‫ﻓﻼﻳﻜﻔﻴﻬﻢ‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺎس‬ ‫ﺣﺴﻦ ﻇﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻨﻬﻢ اﻟﻘﻨﺎﻋﺔ ﺑﺎدﻟﺔ اﻟﺴﻠﻒ اﻟﻐﺎﻓﻠﻴﻦ اﻟﺠﺎرﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﺻﺪﻗﻬﻢ‬ ‫اﺣﺘﺎل و‬

‫و‬ ‫اﻟﺘﻲ اﺗﻲ ﺑﻬﺎ ﺷﻴﺨﻨﺎ اﻻوﺣﺪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ اﻇﻬﺮ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺷﺄﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺳﻮم‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﺗﻠﻚ‬

‫ﻋﻦ‬ ‫ﺟﺎزاه‬ ‫و‬ ‫ﺷﻜﺮ اﻟﻠﻪ ﺳﻌﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫رﻓﻊ ﻓﻲ اﻟﺨﻠﺪ اﻋﻼﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻼذﻧﺎ اﻻﻣﺠﺪ اﻟﺸﻴﺦ اﺣﻤﺪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬

‫اﻻﻋﺼﺎر‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻮﻻﺑﻌﺜﻪ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫اﻳﻢ اﻟﻠﻪ ﻗﺴﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﺴﻨﻴﻦ‬ ‫ﺟﺰاء‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻼم‬
‫ﺿﻞ ﺟﻢ ﻏﻔﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻرﺗﺪ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺘﻴﻦ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﻋﻔﻲ رﺳﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫اﻋﻼم‬ ‫ﻻﻧﻄﻤﺲ‬

‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻛﻤﺎ ﻳﻤﺴﻚ‬ ‫ﻗﻠﻮب‬ ‫اﻣﺴﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫اﻟﺸﺮﻳﻒ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮده‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺣﻔﻆ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬

‫ﻣﻦ ﻓﻀﻠﻚ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﻔﺎءا و زده‬ ‫ﻟﺤﻘﻪ ﻋﻠﻴﻨﺎ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻻﻳﺤﺼﻲ‬ ‫ﺟﺰاءا‬ ‫ﻋﻨﺎ‬ ‫اﺟﺰه‬ ‫اﻟﻠﻬﻢ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﺴﻔﻴﻨﺔ رﺑﺎﻧﻴﻬﺎ‬ ‫ﺳﻜﺎن‬

‫اﺳﻼﻣﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان ﻳﺒﻨﻮا ﺑﻨﺎء‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻨﻬﻢ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺰﻣﺎن‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ اﻫﻞ‬ ‫ﺷﻜﻮر وﻫﺎب‬ ‫ﻓﺎﻧﻚ‬ ‫اﻧﺘﻬﺎء‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺣﺪ‬

‫و اﺻﺤﺎب اﻟﺨﻤﻮر و اﻟﻔﺠﻮر اﻟﺠﻬﺎل اﻟﺸﻌﺮاء اﻟﻔﺴﺎق ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﺒﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫وﻟﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻌﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻻﻋﺸﻲ‬

‫ﻓﻲ ﻋﺠﺰﻫﻢ‬ ‫ﻣﺼﺪﻗﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻌﻢ ﺗﺼﺪﻳﻘﻬﻢ ﻋﻠﻲ اﻧﻔﺴﻬﻢ ﺟﺎﺋﺰ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬

‫ﺑﺎﻇﻬﺎر ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ ﻋﺼﺮﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺼﻨﺎ اﻟﻠﻪ ﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ ﺿﻢ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪﻳﻨﺎ‬ ‫و ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻛﺠﻤﻴﻊ‬

‫اﻟﻨﺎس ﻻﻳﺸﻜﺮون و ﻟﻌﻤﺮي ﻟﻮﻻه ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻛﺜﺮ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻦ ﻓﻀﻞ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺮ ﻓﻴﻬﻢ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﻟﻜﻦ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻪ‬ ‫اﻟﺮﻛﻮن‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫و اﻵﺛﺎر‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺸﺮاﺋﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫اﻣﺮ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫اﻟﺤﻤﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﻴﻦ‬ ‫و اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ اﻟﻤﻨﺰﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫اﻻﺻﻞ اﻻﺻﻴﻞ ﻧﺤﺼﻞ اﻟﻴﻘﻴﻦ ﺑﺎﻣﺮ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫اﺗﻲ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫ادﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺎ ﻟﻤﺎ رأﻳﻨﺎ ﻣﺤﻤﺪا ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫‪ ،‬ﻓﻨﻘﻮل‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫ﻟﻠﻪ‬

‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ اﻧﺰﻟﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬

‫و ﺣﻼوة و‬ ‫ﺳﻼﺳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ ﻓﻲ ﻧﻈﻢ ﻋﺠﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻞ ﻓﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب و ﻓﺎق‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬

‫ﺳﻮرة‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﺑﻞ‬ ‫ﺳﻮر‬ ‫ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﺣﺪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﺣﺘﻲ اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﺣﺪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﺟﺰاﻟﺔ‬

‫و ﻛﺎن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺣﺪﻳﺚ واﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫ﻗﺼﻴﺮة‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫واﺣﺪة و‬

‫ﻳﻘﻮم‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫اﺟﺰاء‬ ‫ﻻ ﺷﻴﺌﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪا‬ ‫ﻣﺎﺣﺮك‬ ‫رأﻳﻨﺎ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻣﺎاﺗﻮا‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬

‫و‬ ‫اﻟﺰﻫﺪ‬ ‫و اﻟﺼﺪق و‬ ‫اﻟﺨﻴﺮ‬ ‫اﻟﻨﻮر و‬ ‫ﺑﺤﻠﻴﺔ‬ ‫ﺣﻼه‬ ‫ادﻋﻲ اﻟﻲ ﻳﻮﻣﻨﺎ ﻫﺬا ﺑﻞ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دﻋﻮاه‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎزاﺋﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﺬﻛﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺰاﻫﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻮ اﻟﺤﺴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺻﻞ‬ ‫اﻟﻮرع و اﻟﺘﻘﻮي و ﻛﺮم‬

‫اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻛﺮ ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﺳﻤﻪ ﻓﻲ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺴﺎﻟﻔﺔ ﻋﻠﻲ اﻟﺴﻨﺔ اﻧﺒﻴﺎﺋﻪ‬ ‫و ﻧﻮه‬ ‫اﻟﺴﻜﻴﻨﺔ‬ ‫و اﻟﻮﻗﺎر و‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﻫﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻜﺮ‬

‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﺳﻨﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎد‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻧﺸﺮ‬ ‫رأﻳﻨﺎه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﻫﻮ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬

‫ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻏﻮاﻣﺾ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺘﻨﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻌﻪ ﻳﻮاﻓﻖ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻻ ﺑﻪ‬ ‫ﻻﻳﻘﻮم‬ ‫ﻋﺠﻴﺐ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﺑﻨﺎﻣﻮس‬

‫و‬ ‫ﻓﺤﺺ‬ ‫ﻋﻠﻮم و‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻞ‬ ‫اﻓﻜﺎر و‬ ‫ﺣﻴﻨﺎ ﺑﻌﺪ ﺣﻴﻦ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﻜﻤﻪ ﻋﺼﺮا ﺑﻌﺪ ﻋﺼﺮ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء و اﻟﻌﻠﻤﺎء‬

‫اﻣﺮه‬ ‫ﻳﺘﺄﻣﻞ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﺨﺎﻃﺮ ﺑﺮوﺣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﻦ ﻻﻳﻌﺎﻧﺪ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻣﺠﺎل‬ ‫ﻻﻳﺒﻘﻲ‬ ‫ﻫﺬه اﻟﺘﺼﺪﻳﻘﺎت‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻓﻠﻌﻤﺮي‬ ‫ﺑﺤﺚ‬

‫اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫اﻣﺎ ﺗﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﺑﺎي‬ ‫دﻋﻮاه‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ ﻛﻠﻪ ﻟﻢﻳﻘﻢ اﺣﺪ‬ ‫و‬

‫ﻣﺎﻛﺎن‬ ‫ﻟﻌﻠﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺳﻴﻔﻪ‬ ‫و ﺧﺎف اﻟﻨﺎس‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻣﻠﻚ ﺑﺎﻟﺘﻐﻠﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻘﻮﻟﻮن‬ ‫اﻟﺘﻲ‬

‫ﻟﻌﻠﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻟﻌﻠﻪ‬ ‫او‬ ‫ﻗﺒﻞ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫و ﻛﺎن‬ ‫اﻓﺼﺢ ﺣﺘﻲ ﻳﻘﺎﺑﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻮ اﻓﻀﻞ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺑﻠﺪه‬ ‫ﻓﻲ‬

‫اﻟﺠﻮاب‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ارﺿﻴﺔ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻت‬ ‫ذﻟﻚ ﻓﻜﻠﻬﺎ‬ ‫اﻣﺜﺎل‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎاﻋﺘﻨﻮا‬ ‫ﻟﻌﻠﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫اﺗﺒﺎﻋﻪ‬ ‫اﺧﻔﺎه‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎرﺿﻮه‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻦ اﺟﻮﺑﺔ ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﺮاغ‬ ‫اﻣﺎ ﻧﺤﻦ ﻓﻔﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﻢ دﻟﻴﻠﻬﻢ‬ ‫و ﻻﻳﻜﺎد‬ ‫ﺑﻘﺮاﺋﻦ ارﺿﻴﺔ‬ ‫ﻳﺴﺘﺪﻟﻮن‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻻﻳﻐﻠﺐ ﻋﻠﻴﻪ اﺣﺪ ﻓﻠﻮ ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺼﺎﻟﺢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ﻻﻳﻐﺮي‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺪاﻫﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺨﺎف‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫ﺗﻘﻮل‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﻟﻔﺎ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻣﺘﺼﻼ ﺑﻪ ﻟﻀﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ ﺑﻤﺎ ﻗﻠﻨﺎ ۤاﻧﻔﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و ﻗﺎل ان‬ ‫ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﻌﺾ اﻻﻗﺎوﻳﻞ ﻻﺧﺬﻧﺎ ﻣﻨﻪ ﺑﺎﻟﻴﻤﻴﻦ ﺛﻢ ﻟﻘﻄﻌﻨﺎ ﻣﻨﻪ اﻟﻮﺗﻴﻦ ﻓﻤﺎ ﻣﻨﻜﻢ ﻣﻦ اﺣﺪ ﻋﻨﻪ ﺣﺎﺟﺰﻳﻦ‬

‫ﻻﻧﺨﺸﻲ ﺷﻴﺌﺎ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻻﻳﻔﻠﺢ اﻟﺴﺎﺣﺮ ﺣﻴﺚ اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻳﻌﻠﻢ اﻟﻤﻔﺴﺪ ﻣﻦ اﻟﻤﺼﻠﺢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻔﺴﺪﻳﻦ‬

‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻳﺘﻮﻛﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻓﻬﻮ ﺣﺴﺒﻪ ﻓﻨﺤﻦ ﻧﺘﻮﻛﻞ ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻲ دﻳﻨﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺘﻜﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬه اﻻﺣﺘﻤﺎﻻت و‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻣﺎ ﻛﺬﺑﻪ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻟﻮ ﻟﻢﻳﺼﺪﻗﻪ‬ ‫ﺻﺪﻗﻨﺎه و‬ ‫ﻧﺤﺼﺮ ﻧﻈﺮﻧﺎ ﻓﻲ ﺗﺼﺪﻳﻘﻪ ﻓﻤﺎ ﺻﺪﻗﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﺣﺴﺒﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫دﻧﻴﺎﻧﺎ‬

‫ﺑﻪ‬ ‫اﻻرض و‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺬﺑﻬﻢ ﺟﻤﻴﻊ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ اﺋﻤﺘﻨﺎ‬ ‫ﻧﻌﺮف‬ ‫ﻧﺤﻦ ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻧﺒﺎﻟﻲ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻟﻮ ﺻﺪﻗﻪ‬ ‫ﻛﺬﺑﻨﺎه و‬
‫ﻟﻮ اﻣﺘﻸ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺮوع‬ ‫اﻣﺮ دﻳﻨﻨﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻌﺮف‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺬﺑﻬﻢ ﺟﻤﻴﻊ اﻫﻞ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ ﻣﺸﺎﺋﺨﻨﺎ‬ ‫ﻧﻌﺮف‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻔﺮوا‬ ‫ﻳﺌﺲ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻓﻲ ﺷﻚ‬ ‫ﺑﻘﻮا‬ ‫و‬ ‫ﺳﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻫﺐ ﻋﻨﻬﻢ اﻟﻈﻦ اﻳﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻت‬

‫اﻻﺳﻼم‬ ‫رﺿﻴﺖ ﻟﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺗﻤﻤﺖ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻧﻌﻤﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻛﻤﻠﺖ ﻟﻜﻢ دﻳﻨﻜﻢ‬ ‫و اﺧﺸﻮن ‪ ،‬اﻟﻴﻮم‬ ‫دﻳﻨﻜﻢ ﻓﻼﺗﺨﺸﻮﻫﻢ‬

‫و‬ ‫اﻟﺮوس‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺮاﻧﺴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺠﻠﻴﺲ‬ ‫ﺷﺒﻬﺎت‬ ‫اﺧﺬ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺒﻬﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻤﺘﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﺷﻜﺎ‬ ‫ﻓﺪع‬ ‫دﻳﻨﺎ‬

‫اﻟﺸﻴﻄﺎن اﺑﺪا‬ ‫ﻻﻳﺸﺘﺒﻪ ﺑﺎﻣﺮ‬ ‫ان اﻣﺮه‬ ‫ﻧﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺘﻜﻞ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺤﻮل‬ ‫ﻓﻼﻧﺨﺸﺎﻫﻢ‬ ‫و اﻟﻜﻔﺮة‬ ‫اﻟﺰﻧﺎدﻗﺔ‬

‫و‬ ‫ﻃﺮﻓﻚ اﻟﻲ رﺑﻚ‬ ‫ﻗﺼﺮت‬ ‫اﻧﺖ ﻟﻮ‬ ‫اﺑﺪا و‬ ‫ﻻﻳﻜﻠﻨﺎ اﻟﻲ اﻧﻔﺴﻨﺎ ﻃﺮﻓﺔ ﻋﻴﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻧﺴﺄﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻ ﺑﺎﻟﻠﻪ‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬

‫اذا اردت‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫و اﻣﺎن و‬ ‫ﻗﻮﺗﻚ ﻟﻮﻗﻌﺖ ﻓﻲ اﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﺗﻪ اﻟﻲ ﺣﻮﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻮﻟﻪ‬ ‫و ﻟﻢﺗﺒﺮأ‬ ‫ﺗﻮﻛﻠﺖ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻓﺜﻖ‬ ‫ﻟﻤﺎل‬
‫ۤ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺪأ‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼل‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺰﻟﺰل‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﺗﻚ ﻻﺑﺘﻠﻴﺖ ﺑﻘﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺠﻬﺪك‬ ‫دﻳﻨﻚ‬ ‫ﺗﻌﺮف‬ ‫ان‬

‫ﻫﺪاﻧﺎ اﻟﻠﻪ ﻫﺬا ﺳﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻮﻻ‬ ‫ﻟﻨﻬﺘﺪي‬ ‫ﻣﺎﻛﻨﺎ‬ ‫ﻟﻬﺬا و‬ ‫ﻫﺪاﻧﺎ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻗﻞ اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻦ ﻣﻦ اﻟﺸﺎﻛﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻠﻪ‬

‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺻﻔﺔ‬ ‫اﻟﺤﺎل و‬ ‫ﺑﺎﺑﺎ ۤاﺧﺮ ﻟﻠﻜﺸﻒ ﻋﻦ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬ ‫و ﻟﻨﻌﻨﻮن‬ ‫اﻻﺟﻤﺎل‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺮ‬

‫ﺻﻔﺔ‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﻗﺪ ﻛﺘﺒﺖ ﺳﺎﺑﻘﺎ ﻓﻲ ﺑﻌﺾ اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﺎ‬ ‫اﻻﺷﺘﻐﺎل‬ ‫ﻻ ﺑﺪ ﻟﻲ ﻣﻦ‬ ‫اﺷﻐﺎل ﻛﺜﻴﺮة و‬ ‫ﻟﻲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻧﻲ ﻟﻤﺎ‬

‫اﻟﺮاﺟﻊ اﻟﻴﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﺮاد و ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫واﻓﻴﺎ‬ ‫ﺣﺪه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻴﻜﻮن ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﺑﻌﻴﻨﻬﺎ ﻫﻨﺎ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎرات‬ ‫اﻧﻘﻞ ﺗﻠﻚ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬

‫ﻟﻜﺘﺐ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺮﺟﻮع‬ ‫اﻟﻲ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻄﻠﺒﺎ‬ ‫ﺑﻴﺎن اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺴﻠﻴﻤﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻔﻄﺮة‬ ‫ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ اﻟﻜﺒﻴﺮ اﻟﻤﺴﻤﻲ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻟﺜﺎﻧﻲﻋﺸﺮ ‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫ﺻﻴﺮورة اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻫﻮ اﻟﻮاﻗﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﻬﻢ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﻌﻨﻲ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫اﻣﻮرا‬ ‫ﻟﻨﺜﺒﺖ اوﻻ‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻟﻔﻈﻪ‬

‫اﻻﺗﻘﺎن و‬ ‫ﺷﺮﺣﻮا ﺑﻨﻬﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻮا ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ ﺑﺎﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺼﻮا اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ ﺑﺎﻟﻠﻔﻆ‬ ‫و ان‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا اﻋﻠﻢ اﻧﻬﻢ‬

‫ﺑﺘﺤﺮﻳﻚ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﺼﺪر‬ ‫اﺛﺮ‬ ‫ان اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫ﻓﺎﻗﻮل‬ ‫اﻻ اﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺎ ﻳﻤﺲ اﻟﺤﺎﺟﺔ اﻟﻴﻪ ﻫﻨﺎ‬ ‫اﻻﺣﻜﺎم‬

‫ﻓﻲ ﻧﻔﺲ اﻟﻤﺘﻜﻠﻢ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﻟﻠﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﻟﻴﺨﺮج اﺻﻮات‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻬﺎ‬ ‫اﻟﺠﻮف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻬﻮاء‬ ‫ﺿﻐﻂ‬ ‫ۤاﻻت اﻟﻜﻼم و‬

‫ﻛﺎﻟﺼﻮرة‬ ‫ارادﺗﻪ اﻧﻄﺒﻊ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮﺟﻬﺖ اﻟﻴﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻓﻲ ﻧﻔﺲ اﻟﻤﺘﻜﻠﻢ ﻫﻮ ﺷﺒﺢ ﻣﻦ ﻣﻘﺼﻮدﻫﺎ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫و‬

‫اﻟﻨﻔﺲ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺸﻴﻊ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﺘﻬﻲ اﻟﻲ ﻛﻴﻔﻴﺎﺗﻬﺎ اﻻرﺑﻊ‬ ‫ﻣﻤﻴﺰات اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫اﻟﻤﺮۤاة و‬ ‫ﻓﻲ‬

‫و‬ ‫اﺟﺘﻤﻊ ﻟﺪﻳﻬﺎ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اذا‬ ‫ﻳﺘﺸﺎﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻃﺒﺎﺋﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺸﻴﻊ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﺻﻨﺎف اﻟﻤﺪرﻛﺎت‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻲ دراﻛﺔ ﻣﻄﻠﻘﺔ‬

‫ﺑﻠﻎ‬ ‫و ﺷﺎع اذا‬ ‫ﻣﺸﺎﻋﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻗﻮاﻫﺎ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﺗﻤﻴ ّﺰ ﻋﻦ‬ ‫ﻣﺪرك‬ ‫اﻧﻄﺒﻊ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اذا‬ ‫ﺧﺎرﺟﺎ‬ ‫ﻣﻤﻴﺰة‬ ‫ﻓﻌﻠﻴﺎﺗﻬﺎ‬ ‫ان ﻛﺎن‬

‫ﻣﻦ ذﻟﻚ اﻟﻄﺒﻊ‬ ‫اﺧﺮي‬ ‫ﻓﻲ ﻃﺒﺎﺋﻌﻬﺎ ﻓﺎدرﻛﺖ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻣﻨﻪ ﺷﻴﺌﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺎ ﻣﻊ ﺧﺼﻠﺔ‬ ‫ﻣﺎع‬ ‫و‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎ‬

‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﺮﻃﻮﺑﺔ‬ ‫اﻟﺒﺮودة و‬ ‫اﻟﻠﻴﻦ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﺒﻴﺎض و‬ ‫اﻟﻴﺒﻮﺳﺔ‬ ‫اﻟﺤﺮارة و‬ ‫اﻟﺴﺮﻋﺔ ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫اﻟﺤﻤﺮة و‬ ‫ﻛﻤﺸﺎرﻛﺔ‬

‫ﺻﺢ اﻟﺘﻌﺒﻴﺮ ﺛﻢ ﻗﺪرﺗﻪ ﺑﺴﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻤﺸﺎرك و‬ ‫ﺑﻤﺸﺎرﻛﻬﺎ ﻻﻫﻞ ﻋﺮﺻﺔ‬ ‫ادرﻛﺖ ذﻟﻚ اﻣﻜﻨﻬﺎ اﻟﺘﻌﺒﻴﺮ ﻋﻦ ﺧﺼﻠﺔ‬

‫اﻟﺒﺎب‬ ‫ﻟﻮﻻ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫داﻻ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻣﻄﺎﺑﻘﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺎ ﻣﻌﻪ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﺞ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﻓﺼﺎر‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻪ‬ ‫ﺗﻘﺎدﻳﺮه‬

‫ﻏﻴﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﻓﻠﻤﺎ ﻋﺮﻓﺖ ذﻟﻚ‬ ‫و ﻛﺎن‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‬ ‫اﻟﻨﺎر ﺑﺎﺣﺪي ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت اﻟﻤﺎء و‬ ‫ﻳﻌﺒﺮ ﻋﻦ ﻣﻘﺘﻀﻲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ‬

‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻫﻴﺌﺔ اﻟﺠﺴﺪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺔ ﻟﻬﻴﺌﺔ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺠﺴﺪ‬ ‫ﻛﺎﻟﺮوح‬ ‫اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻓﻲ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﺎﻋﻠﻢ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻼﺳﺘﺪﻻل‬ ‫ﺻﻠﺢ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻪ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﺻﻠﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻻﺳﺘﻘﺮاره‬ ‫ﺻﻠﺢ‬

‫او‬ ‫ﺑﺎﻟﺬات‬ ‫ﺗﻀﺎد‬ ‫او‬ ‫ﺗﺨﺎﻟﻒ‬ ‫او‬ ‫ﻧﻘﻴﺼﺔ‬ ‫او‬ ‫زﻳﺎدة‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻣﻄﺎﺑﻘﺎ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪوده‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻪ‬

‫ﺑﻪ‬ ‫اﻻﺳﺘﺪﻻل‬ ‫ﻟﻢﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺟﻤﻴﻊ اﻓﻌﺎﻟﻪ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫و ﻻن‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻻﺳﺘﻘﺮاره‬ ‫ﻟﻢﻳﺼﻠﺢ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺮض‬

‫ﻳﻮاﻓﻘﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ ﻻﻳﻮﺟﺪ ﺟﺴﺪ ۤاﺧﺮ‬ ‫ﺧﺎص‬ ‫ﺟﺴﺪ واﺣﺪ‬ ‫روح‬ ‫اﻟﻤﻄﺎﺑﻖ ﻟﻜﻞ‬ ‫اﻟﺨﺎص‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻓﺎﻟﺠﺴﺪ‬

‫اﺣﺪ اﻟﺠﺴﺪﻳﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺴﻮاء‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﺗﻜﻮن‬ ‫ﻧﺴﺒﺔ اﻟﺸﻴﺌﻴﻦ اﻟﻤﻤﺘﺎزﻳﻦ اﻟﻲ ﺷﺊ واﺣﺪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ‬

‫واﺣﺪ ﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺧﺎص‬ ‫ﺟﺴﺪ‬ ‫روح‬ ‫ﺟﺴﺪ ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﻤﻤﺘﺎز‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺎ‬

‫ﺧﻠﻘﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺷﺘﻲ ﻻﻳﺤﻴﻂ ﺑﺠﻤﻴﻌﻬﺎ اﻻ‬ ‫و ﻟﻠﺮوح ﺟﻬﺎت‬ ‫ﻳﻮاﻓﻘﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻋﻨﻪ ﻟﻢﻳﺠﺪ‬ ‫ﺗﺠﺎوز‬ ‫ﻣﻦ‬
‫و‬ ‫ﻟﻌﻠﻠﻬﺎ‬ ‫اذﻛﺎر‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﻻﻧﻮاع و‬ ‫ﻋﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻣﺘﺎزت‬ ‫ﻧﻮﻋﻴﺔ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﺣﺪود‬ ‫ﻟﻤﺎدﺗﻪ‬ ‫ﻣﺎدة و ﺻﻮرة و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﺣﺎدث‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻢ‬ ‫اﻧﻮاع‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺪود‬ ‫ﻟﺼﻮرﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮﻋﻴﺔ‬ ‫و ﺻﻮرة‬ ‫ﻧﻮﻋﻴﺔ‬ ‫ﻣﺎدة‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺒﺎﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺒﺎدﻳﻬﺎ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫اﺣﻜﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺧﻮاص‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮاﻧﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻻوﺿﺎع‬ ‫و‬ ‫اﻵﺟﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﻗﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻜﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺗﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻬﺔ‬

‫ﻣﺎ ﻳﺘﺄﺧﺮ ﻋﻨﻪ ﻣﺎ ﻻﻳﺤﻴﻂ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﻳﺴﺎوﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻫﻮ اﻋﻠﻲ ﻣﻨﻪ‬ ‫اذﻛﺎر‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮاﻧﺎت‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻴﺚ ﻧﻔﺴﻪ‬

‫ﻓﻲ ﻣﻠﻚ‬ ‫ﻣﺘﻌﺪد‬ ‫ﻫﻮ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫اﻟﻤﺨﺼﻮص‬ ‫اﻟﺠﺴﺪ اﻟﻤﻮاﻓﻖ ﻟﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺠﻤﻴﻌﻬﺎ اﻻ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﺣﺪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻦ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻟﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ ﺑﻤﻮﻗﻌﻪ اﻻ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫اﻟﺮوح و‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ اﻟﻤﻌﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻪ ﻫﻮ ﺑﻤﻨﺰﻟﺔ اﻟﺠﺴﺪ ﺑﻞ ﻫﻤﺎ‬ ‫اﻟﺮوح و‬ ‫ﻫﻮ ﺑﻤﻨﺰﻟﺔ‬ ‫اﻟﻤﺮاد‬ ‫اﺑﺪا ﻓﻜﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ‬

‫ﺗﻤﻜﻨﻪ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻟﻈﻬﻮره و‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ اﻣﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻗﺪ ﺻﻴﻎ‬ ‫دﻫﺮي و‬ ‫اﻟﻤﻌﻨﻲ اﻣﺮ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺠﺴﺪ ﺣﻘﻴﻘﺔ‬

‫ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﺘﻌﺒﻴﺮات‬ ‫ﻫﻮ اوﻓﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺠﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻪ اﻟﺘﻲ ﻻ ﻧﻬﺎﻳﺔ ﻟﻬﺎ ﻛﻤﺎ ﺑﻴﻨﺎ اﻻ واﺣﺪ‬ ‫ﺣﺎك‬ ‫ﻓﻜﻞ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻟﻔﻆ‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫و ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫اﺑﻠﻐﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻓﺼﺤﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻴﻨﻬﺎ ﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺴﺒﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻗﺮﺑﻬﺎ ﻣﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺻﺪﻗﻬﺎ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬

‫ﻋﻦ‬ ‫ﻛﺎن ﻛﺘﻌﺒﻴﺮه‬ ‫ﻋﺒﺮ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻋﻦ ذﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﺑﺬﻟﻚ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﺧﻠﻘﻬﻤﺎ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ ﻟﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ اﻻ‬

‫ﻛﻞ ﻟﻔﻆ‬ ‫اذ‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﻟﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻟﻔﻈﺎ ۤاﺧﺮ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺪر‬ ‫زﻳﺪ ﺑﺠﺴﺪ زﻳﺪ‬ ‫روح‬

‫و‬ ‫اﻣﺎ ﺗﻮاﻓﻘﻪ ﻓﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫او ﺗﻀﺎده و‬ ‫اﻣﺎ ﺗﺨﺎﻟﻔﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﺬات او ﺑﺎﻟﻌﺮض و‬ ‫ﺗﻨﻘﺺ‬ ‫او‬ ‫اﻣﺎ ﻳﺰﻳﺪ دﻻﻟﺘﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺳﻮاه‬

‫او‬ ‫وﻗﺘﺎ‬ ‫او‬ ‫رﺗﺒﺔ‬ ‫او‬ ‫ﺟﻬﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻛﻴﻔﺎ‬ ‫ﺎ او‬

‫اﻟﺼﻮرة ﻛﻤ ً‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻤﺎدة او‬ ‫ﻫﻜﺬا رﺑﻤﺎ ﻳﺨﺎﻟﻔﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺨﺎﻟﻔﻪ ﻓﻲ ﺑﻌﺾ‬

‫او‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻬﺔ اﻟﻜﻮاﻛﺐ اﻟﻤﺮﺑﻴﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻬﺔ اﻟﻄﺒﻊ‬ ‫او‬ ‫ﻗﺮاﻧﺎ‬ ‫او‬ ‫ﻧﺴﺒﺔ‬ ‫او‬ ‫وﺿﻌﺎ‬ ‫او‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺎ‬ ‫او‬ ‫اﺟﻼ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﺎ‬

‫و‬ ‫واﺣﺪا‬ ‫ﻓﺎﻟﻠﻔﻆ اﻟﻤﻄﺎﺑﻖ ﻣﻊ اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ اﻻ‬ ‫اﻟﻤﻨﺴﻮﺑﺎت‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺒﺮوج‬

‫اﻟﻜﺎﺋﻨﺎت‬ ‫ﻟﻤﺎ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻛﻤﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻠﻐﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻫﻮ ﻻﻣﺤﺔ اﻓﺼﺢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﻠﻢ ﺑﻤﻮﻗﻌﻪ اﻻ اﻟﻮاﺣﺪ ﺟﻞ ﺷﺄﻧﻪ‬

‫او‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻛﻮﻧﻬﺎ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻬﺎ‬ ‫ذرة‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻼﻳﻄﺮؤ‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ اﻟﻜﺎﻣﻞ‬ ‫ﻛﻤﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﺠﻤﻴﻞ‬ ‫ﺟﻤﺎل‬

‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﺣﺴﻦ ﻣﻤﺎ‬ ‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻗﻴﻞ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻮﺟﻮه‬ ‫اﻧﺘﻈﺎﻣﻬﺎ ﻣﻊ ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻧﻘﺺ ﺑﻮﺟﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻗﺘﺮاﻧﻬﺎ‬

‫اﺑﺪا اﺑﺪا و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻻﻳﻮﺟﺪ اﺣﺴﻦ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﻌﺒﺮ ﺑﻬﺎ ﻋﻨﻬﺎ اﻳﻀﺎ ﻋﻠﻲ اﺣﺴﻦ ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬

‫ﺻﻨﻌﻪ ﻓﻤﺎ ﻇﻨﻚ ﺣﻴﻨﺌﺬ‬ ‫و‬ ‫اﺗﻘﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻜﻤﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻤﺎل‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻪ داﻻ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬

‫اﻟﻘﻠﻮب و‬ ‫وﻗﻌﻬﺎ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻼﺳﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺰاﻟﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﺻﻴﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﻦ ﻣﻮاﻗﻊ اﻟﻔﺎﻇﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻨﻈﻢ ﻛﻼﻣﻪ‬

‫ﻣﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻤﺎ ﺑﻴﻨﺎ ﺗﺒﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫رﺷﺎﻗﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻀﺎﺿﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺪاﻋﺘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻃﻼوﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻼوﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﺘﻬﺎ‬

‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻓﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﻣﺮادات‬ ‫ﻛﺎﺷﻔﺎ ﻋﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﺑﺤﻴﺚ ﻻﻳﻮﺟﺪ ﻓﻲ ﻣﻠﻜﻪ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﺟﻬﺎﺗﻪ ﻳﺠﺐ‬

‫اﻻﺷﻴﺎء و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﺷﻔﺎءا و اﺳﺘﻴﻼءا‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ‬ ‫و اﺛﺮا و‬ ‫وﻗﻌﺎ‬ ‫و ﺗﻴﺴﻴﺮا و‬ ‫ﺳﻼﺳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺰاﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﻤﺎ‬

‫ﻋﻦ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﺮا‬ ‫ﻳﺠﻌﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻋﺰم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫و ﻫﻜﺬا ‪ ،‬ﻫﺬا و‬ ‫ﺣﻜﻤﺔ‬ ‫و ﻗﺪرة و‬ ‫ﻫﻴﻤﻨﺔ‬

‫ﻛﺒﺮﻳﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻼﻟﻪ‬ ‫و ﻣﺠﺪه و‬ ‫ﺳﻨﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺳﻤﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻜﻤﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪرﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫ﺷﺆن‬

‫ﻟﻘﺪ ﺟﺌﻨﺎﻫﻢ‬ ‫و ﻗﺎل و‬ ‫ﺗﺒﻴﺎﻧﺎ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎﻓﺮﻃﻨﺎ ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻋﻮاﻟﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮاﺣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬

‫ﻟﻴﻌﻠﻤﻮا اﻧﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮﺣﻴﺪه و ﻗﺎل ﻫﺬا ﺑﻼغ ﻟﻠﻨﺎس و ﻟﻴﻨﺬروا‬ ‫ﺟﻌﻠﻪ دﻟﻴﻞ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب ﻓﺼﻠﻨﺎه‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن‬ ‫ﻗﺪ ﺟﺎءﻛﻢ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻳﺎ اﻳﻬﺎ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن اﻟﺮب‬ ‫ﺟﻌﻠﻪ‬ ‫اوﻟﻮا اﻻﻟﺒﺎب ‪ ،‬و‬ ‫ﻟﻴﺬﻛﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻪ واﺣﺪ‬

‫ﻳﺘﻠﻲ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اوﻟﻢﻳﻜﻔﻬﻢ اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻴﻚ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن‬ ‫ﺟﻌﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﺒﻴﻨﺎ‬ ‫ﻧﻮرا‬ ‫اﻧﺰﻟﻨﺎ اﻟﻴﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫رﺑﻜﻢ‬

‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻟﻠﻨﺎس‬ ‫ﻟﻘﺪ ﺿﺮﺑﻨﺎ‬ ‫و ﻗﺎل و‬ ‫ﺟﻌﻞ ﻓﻴﻪ ﺻﻔﺔ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﺧﻠﻖ ﻓﻲ ﻣﻠﻜﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫واﺣﺪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻮاﺣﺪ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻓﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺘﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺼﻒ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺼﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﺮ ﻟﻤﻦ ﻧﻈﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫‪،‬‬

‫اﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻤﺎ اﻧﻪ‬ ‫ﻟﻠﺮوح و‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻌﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻛﺎﻟﺠﺴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺘﻲ‬

‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻤﺎ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﻠﻖ ﻗﺮۤاﻧﺎ ۤاﺧﺮ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻳﺨﻠﻖ اﻧﺴﺎﻧﺎ ﻛﻤﺎ ﺑﻴﻨﺎ ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫ان‬
‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﺣﻜﻴﻤﺎ ﻋﻠﻴﻤﺎ ﻗﺪﻳﺮا ﻛﺎﻣﻼ ﻋﻈﻴﻤﺎ ﺟﻠﻴﻼ ﻛﺒﻴﺮا ﺳﻠﻄﺎﻧﺎ وﻟﻴﺎ ﻣﺜﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻛﺬﻟﻚ‬

‫ﻛﻔﻀﻞ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻓﻀﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﻟﺬا روي‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﻼﻣﻪ‬

‫اﻟﻤﺤﺎﻻت‬ ‫ﻫﺬا ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺮﺑﻪ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﺨﻠﻮق‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻢ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺪر ﻣﺨﻠﻮق‬ ‫ﺧﻠﻘﻪ‬

‫ﻏﻴﺮه‬ ‫اﻟﻜﺎﺋﻨﺎت‬ ‫ﻫﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺮادات‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻋﻦ‬ ‫و‬

‫ﺑﻜﻠﻤﺔ ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻲ ﻣﻮﻗﻌﻬﺎ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫ﺑﺤﺪﻳﺚ ﻣﺜﻠﻪ ﺑﻞ‬ ‫ﺳﻮر او ﺑﺴﻮرة او‬ ‫ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫او‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻓﺎﻧﻲ ﻟﻬﻢ‬

‫او‬ ‫ﺣﺮوﻓﻪ ﻣﻦ ﺟﻬﺮ‬ ‫ﺧﺼﺎل‬ ‫ﺧﺼﻠﺔ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫وﺻﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﻞ‬ ‫و ﺳﻜﻮن و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻲ ﻣﻮﻗﻌﻪ ﺑﻞ ﺣﺮﻛﺔ‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﺑﻞ‬

‫ﻣﺘﺪاوﻟﺔ ﺑﻴﻦ‬ ‫و ﺑﻌﺪه‬ ‫ﻗﺒﻠﻪ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت و اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫و ان‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻓﻲ ﻣﻮﺿﻌﻬﺎ‬ ‫او اﻃﺒﺎق او‬ ‫ﻗﻠﻘﻠﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻫﻤﺲ‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻛﻌﻀﻮ ﻣﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﻠﻖ ﻣﻨﻬﺎ ﻛﺰﻳﺪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﻣﺒﺬوﻟﺔ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب ‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺤﻤﻪ ﻣﺜﻼ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﻪ‬ ‫ﻛﻠﻮن‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اوﺗﺎره‬ ‫وﺗﺮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﺮوﻗﻪ‬ ‫ﻛﻌﺮق‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫دﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﺤﻤﻪ‬

‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ ﻣﺒﺬوﻟﺔ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮدة‬ ‫اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ اﻟﺘﻲ ﻫﻲ اﺻﻮﻟﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﺟﺰاﺋﻪ ﻓﻲ ﻣﻮﻗﻌﻪ ﻣﻊ‬ ‫ﺧﺼﺎل‬ ‫ﻛﺸﺊ ﻣﻦ‬

‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻮاﻗﻌﻬﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﺘﻠﻚ‬ ‫اﺣﺪا ان‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ ﻻﻳﺴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺬوﻟﺔ‬ ‫اﻟﺤﺮوف و اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫اﻟﻤﺒﺬوﻟﺔ ﺧﺒﻂ ﺧﺒﻂ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻣﻦ زﻋﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻮاﺿﻌﻬﺎ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﺘﻠﻚ‬

‫و‬ ‫ﺧﺰاﺋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺎدة‬ ‫و‬ ‫روح‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻟﻪ ﺟﺴﻢ‬ ‫ﻓﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﺸﻮاء‬

‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺧﻠﻖ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اذ‬ ‫ﻣﺮاﺗﺐ‬

‫اﻟﻤﻘﺎل‬ ‫ﻻ‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻘﺎل‬ ‫اﻟﺮﺟﺎل‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﻓﺎﻋﺮف‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ﻟﻮ ﺣﺮﻓﺎ ﻣﻨﻪ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻀﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮا‬ ‫او‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮه‬ ‫ان‬

‫‪.‬‬ ‫اﻻﺟﻤﺎل‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫اﻟﻤﺘﻌﺎل‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫اﻋﺠﺎز ﻛﻼم‬ ‫ﻫﺬا وﺟﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﺮﺟﺎل و‬

‫ﻟﻜﻦ اﻟﺒﺎﻗﻲ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا و‬ ‫ﺑﺠﻤﻴﻊ ﺟﻬﺎﺗﻪ‬ ‫ﺻﻴﺮورة اﻟﻜﻼم ﻣﻌﺠﺰا و ﻛﻮن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ذﻛﺮﻧﺎ وﺟﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺬي‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻓﺼﻞ‬

‫ﻻ ﻋﻤﻼ ﺑﻞ ﻻﺗﻔﻴﺪ اﻻ وﻫﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﻔﻴﺪ ﻋﻠﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎﻣﻮر‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ اﻳﻀﺎ اﺗﻲ‬ ‫ﺗﻌﺮض‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﻟﺬي ﻟﻢﻳﺘﻌﺮض‬

‫ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻧﻪ ذﻟﻚ اﻟﻠﻔﻆ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻦ اﻻﻣﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻓﻘﻞ ﻟﻨﺎ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻧﻪ ﻫﺐ‬

‫رﺳﻮﻟﻪ اﻟﺒﺘﺔ ﻓﻤﺎ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ اﺣﺪ اﻻ اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻋﺪﻳﻠﻪ ﻓﻲ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺸﻌﺮ ﺑﺎﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬

‫و‬ ‫اﻻﻣﻮر‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺔ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻳﺸﺘﺒﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺪﻳﻊ ﻣﻦ اﺣﺪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻠﺮﺑﻤﺎ ﻳﻘﻊ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫اﻟﻲ ﻣﻌﺮﻓﺔ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬

‫اﻟﻤﻜﻠﻒ ﻋﺠﺰ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﺛﻤﺮة‬ ‫و‬ ‫اوﻓﻖ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﺑﻞ رﺑﻤﺎ ﻳﺰﻋﻢ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻤﻴﺰ ﺑﻴﻦ ذﻟﻚ اﻟﻮاﺣﺪ‬

‫ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫و‬ ‫ۤاﻳﺘﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻓﻴﺬﻋﻦ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ‬

‫ﻣﻦ ﺗﺒﻌﻪ ﺣﺘﻲ زﻋﻢ اﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺘﺒﻪ اﻻﻣﺮ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺮﺗﻀﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺒﺎب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻮﻟﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻳﻌﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢاﺟﺪ ﻣﻦ اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﺑﻴﺎﻧﺎ ﻟﺬﻟﻚ ﻳﻜﺸﻒ ﻋﻦ اﻟﻮاﻗﻊ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻳﺼﺮف‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬
‫ّ‬

‫ﻟﻨﺎ ﻓﻲ‬ ‫و اﻗﻮي و‬ ‫ﻧﻮاﻗﻀﻬﺎ اوﺿﺢ‬ ‫و‬ ‫ادﻟﺘﻬﻢ ﻣﻌﺮوﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻻ ﺑﻌﺠﺰ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫اﻟﻤﻜ َﻠﻒ‬

‫‪:‬‬ ‫ﺑﻴﺎﻧﺎت‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫ﻏﻴﺮ اﻟﻼﻋﺐ ﺑﺎﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﻟﻬﺎدي‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﺸﻬﻴﺪ اﻟﻌﻠﻴﻢ اﻟﺤﻜﻴﻢ اﻟﻘﺪﻳﺮ‬ ‫ﻗﺎم ﺑﺤﻀﺮة‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪﻫﺎ اﻧﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و اﻋﻄﺎه‬ ‫ﻧﺴﺐ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ اﻧﻪ ارﺳﻠﻪ ﺑﺎﻟﺤﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﻟﻤﻐﺮي‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﻖ ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎد‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫و ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻳﺪﻋﻮﻫﻢ اﻟﻴﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎده و‬ ‫ﻳﺒﺸﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻨﺎﻣﻮس و اﻟﻜﺘﺎب ﻟﻴﻨﺬر و‬

‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﺒﻴﻦ‬ ‫اﻣﺮه و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻟﻢﻳﺒﻄﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ‬ ‫اﻣﺮي و‬ ‫اﺑﻄﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻠﻜﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻘﻮﻟﺖ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻻﺧﺬﻧﻲ‬

‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫اﻧﺲ ﻳﻌﺎرﺿﻪ ﺑﻤﺜﻞ ﻣﺎ‬ ‫او‬ ‫ﺟﻦ‬ ‫او‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻢ اﺣﺪا ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ ﻣﻦ ﻣﻠﻚ‬ ‫ﻛﺬب و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ ﻓﺮﻳﺔ‬

‫ﺑﻜﻼم‬ ‫رﺟﻼ ﻣﺜﻠﻪ ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫ﻻﺛﺎر‬ ‫ﻓﺮﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺬﺑﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻗﺪﻳﺮ ﻋﻠﻴﻢ ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮﻳﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﺬﺑﻪ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ۤاﻳﺔ‬

‫اﻋﻠﻲ‬ ‫و اﺷﺎع اﻣﺮه و‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺎء ﻓﺎذ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫او‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﻼﻣﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺒﻄﻞ ﺗﺤﺪﻳﻪ‬

‫ﺑﻌﺪه‬ ‫ﻣﻦ اﺗﻲ‬ ‫ﻋﺼﺮه و‬ ‫ﻣﻦ ﻓﻲ‬ ‫و ﻗﻮي ﻇﻬﺮه و ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫ﺷﻴﺪ ﺑﻨﻴﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻓﻠﺞ ﺣﺠﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻇﻬﺮ دﻳﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻌﺒﻪ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﺮﻓﻨﺎ‬ ‫ﻃﺎﻟﺒﻮن ﺑﺎﺣﺜﻮن ﻣﺠﺎﻫﺪون‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻄﻼﻧﺎ ﻟﻪ‬

‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﺸﺒﻬﺎت‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎ ﺷﺊ ﻣﻦ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪح‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻻ ﺑﻤﺜﻞ ﺑﻌﻀﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﺗﺪﺑﺮ اﻟﻤﻜﻠﻒ ﻓﻲ ذﻟﻚ‬ ‫اﻻرض ﻓﺎذا‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﺷﺒﻬﺎت‬ ‫ﻻﺗﺼﻞ اﻟﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ارﺿﻲ‬ ‫ﺳﻤﺎوي‬ ‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اوردوﻫﺎ‬

‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﺨﺰﻋﺒﻼت‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ ﺑﻤﺎ ﻳﺸﺎﻛﻠﻪ‬ ‫و ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫ﻟﻢﻳﻮﺟﺪ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫اذ‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﻳﻘﻴﻨﺎ‬ ‫اﻋﺠﺎزه و ﻋﺮف‬ ‫ﺗﺒﻴﻦ ﻟﻪ‬

‫و‬ ‫ﻓﻜﺎﻧﺖ ﻣﻤﺎ ﻳﻀﺤﻚ ﻣﻨﻬﺎ اﻟﺜﻜﻠﻲ‬ ‫اﻟﻄﻐﺎم‬ ‫اﻟﺒﺎﺑﻴﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻌﻮام‬ ‫ﺷﻬﺮوﻫﺎ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻳﺎم‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺣﺪﺛﺖ ﻓﻲ‬

‫ﻋﻦ ۤاﻳﺎﺗﻲ‬ ‫ﻗﺎل ﺳﺎﺻﺮف‬ ‫ﻋﻦ ۤاﻳﺎﺗﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻣﺮه و ﺻﺮف‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻓﺎﺑﻄﻞ اﻟﻠﻪ‬ ‫اراد‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻛﻞ ﻣﻦ اﺗﻲ ﺑﺸﺊ‬

‫اﻟﺮﺟﻞ ﻣﻨﻬﻢ رﺑﻤﺎ ﻫﻮ ﻓﺼﻴﺢ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻈﻢ ﻣﻦ‬ ‫‪ ،‬و اي ﺻﺮف‬ ‫ﺑﻐﻴﺮ اﻟﺤﻖ اﻵﻳﺔ‬ ‫اﻻرض‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺘﻜﺒﺮون‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬

‫ﻳﻨﺴﻲ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﺣﺘﻲ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻳﺴﻠﺐ ﻋﻨﻪ ﻓﻬﻤﻪ‬ ‫ﻓﺎذا ﻋﺰم‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺿﻊ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬

‫ﻓﻲ اﻟﻮاﻗﻊ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫اﻟﻤﺮﺗﻀﻲ ﻓﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻼﻣﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻄﻼﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻟﻜﻞ اﺣﺪ ﺧﺮاﻓﺘﻪ‬

‫ﻳﺮوم‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﺑﺘﻔﻀﻞ زاﺋﺪ ﻛﻤﺎ ﻳﻔﻀﺢ ﻛﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺮوم‬ ‫ﻳﻔﻀﺢ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﻛﺨﻠﻘﻪ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬

‫ان‬ ‫ﻋﻦ ﻗﺮﻳﺐ ﻓﺒﺬﻟﻚ ﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫ﻳﺨﺘﺮم‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﻘﻄﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻔﺴﺪ‬ ‫اﻟﻤﺪد‬ ‫ﻳﻤﻨﻊ ﻋﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﺬﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻨﻘﺺ ﻓﻲ اوﻟﻴﺎﺋﻪ‬

‫ﻣﻌﺠﺰ ‪.‬‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺟﺎﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﻤﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﻜﻠﻒ ﻣﻦ ﻋﺮﺑﻲ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬

‫ﺑﻮاﺣﺪ‬ ‫اﺣﺪي اﻟﻤﺪرﻛﺎت و ﻳﺪرك‬ ‫ﻫﻮ ﻣﻦ ﺟﻨﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ﺣﺎدث‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ان‬ ‫ﺛﺎﻧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬

‫ذي‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪرﻛﻪ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻟﻪ ﻋﻴﻦ‬ ‫اﻟﻤﺒﺼﺮات‬ ‫ﻣﺜﻼ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ ﻣﻌﺠﺰ ﻣﻦ ﺟﻨﺲ‬ ‫ﺑﻐﻴﺮه‬ ‫ﻻ‬ ‫اﻟﻤﺪارك‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اﻟﺤﺼﻲ ﻣﻌﺠﺰ ﻣﻦ ﺟﻨﺲ‬ ‫اﻧﻄﺎق‬ ‫و‬ ‫ﺑﺼﻴﺮ‬ ‫اﺧﺒﺎر‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ اﻻ ﻣﻦ ﺟﻬﺔ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻌﻴﻦ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺣﻆ ﻣﻦ‬

‫ﺑﻮﺟﻪ ۤاﺧﺮ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﻼم‬ ‫اﻣﺎ اﻻﺻﻢ ﻓﻼ ﺣﻆ ﻟﻪ ﻣﻨﻪ اﻻ ﻣﻦ ﺟﻬﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪرﻛﻪ ﻛﻞ ﻣﻦ ﻟﻪ ﺳﻤﻊ‬ ‫اﻟﻤﺴﻤﻮﻋﺎت‬

‫ﻣﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻬﻴﺔ‬ ‫اﻟﻤﻔﻬﻮﻣﺎت‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﻬﻢ ﺑﺎﻟﻌﻘﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻻذن‬ ‫ﻟﻜﻨﻪ ﻣﻤﺎ ﻳﺴﻤﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫و‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺎﻣﻌﻴﻦ‬

‫ﻣﻨﻬﺎ ﺑﺪﻳﻬﻴﺔ ﺑﻌﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮاﺣﺪ ﻧﺼﻒ اﻻﺛﻨﻴﻦ ﻣﺜﻼ‬ ‫ان‬ ‫ﻛﻘﻮﻟﻲ‬ ‫ﻋﺮوﺿﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﺸﺨﺺ‬ ‫ﻟﺘﻜﺮر‬ ‫اﻟﻲ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻻﺗﺤﺘﺎج‬

‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﻳﺼﻴﺮ ﺑﺪﻳﻬﻴﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺑﻌﻴﺔ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ اﻟﻲ اﺛﻨﻲﻋﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻤﺴﺔﻋﺸﺮ ﻟﻪ ﻧﺴﺒﺔ اﻟﻤﺜﻠﻴﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﻛﻘﻮﻟﻲ‬

‫ﻳﺨﺺ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺮﻛﺐ ﺣﺎدﺛﺎ ﻣﺜﻼ‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت ﻛﻜﻮن‬ ‫ﻟﻜﻦ ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺮ ﻃﻮﻳﻞ ﻛﺎﻟﻤﺴﺎﺋﻞ اﻟﻨﻈﺮﻳﺔ اﻟﺘﻲ ﺗﻨﺘﻬﻲ اﻟﻲ‬

‫رﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮاﻫﻴﻨﻪ ﻟﻐﻴﺮﻫﻢ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ذﻟﻚ اﻟﻐﻴﺮ ﺑﻌﺪ اﻟﺘﻨﺒﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ادﻟﺘﻪ‬ ‫ﺑﻴﻨﻮا‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ اوﻻ اﻫﻞ اﻟﻨﻈﺮ‬

‫ﻗﺎل‬ ‫ﻓﻬﻢ ﻛﻤﺎ‬ ‫ذا‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫اذا‬ ‫رﺑﻤﺎ ﻻﻳﻔﻬﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺑﻤﺎ ﻳﻔﻬﻤﻪ ذﻟﻚ اﻟﻐﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺎت‬ ‫اﻟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬

‫ﻟﺸﺎﻋﺮ ‪:‬‬ ‫ا‬

‫ﻋﻨﺎ‬ ‫ﻓﻴﺄﺧﺬه‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫و ان‬ ‫ﻓﻬﻢ ﻳﺸﺎﻫﺪ ﻣﺎ ﻗﻠﻨﺎ‬ ‫ﻛﺎن ذا‬ ‫ﻓﻤﻦ‬

‫ﺧﺮ ‪:‬‬ ‫ﻗﺎل ۤا‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬

‫ﻟﻢﻳﻔﻬﻢ اﻟﺒﻘﺮ‬ ‫اذا‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﺤﺖ اﻟﻘﻮاﻓﻲ ﻣﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻬﺎ‬
‫ﻓﻮق‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫اﻻﻃﻼع‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰ اﻣﺎ ﺑﺪﻳﻬﻲ‬ ‫‪ ،‬و اﻋﺠﺎز‬ ‫اﻟﺸﻤﺲ ﻣﻦ رﻣﺪ‬ ‫ﺿﻮء‬ ‫ﻗﺪ ﻳﻨﻜﺮ اﻟﻌﻴﻦ‬ ‫و ‪،‬‬

‫اﻻﻃﻼع ان‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫ﺗﻌﺮف‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ ﻓﺎﻧﻬﺎ‬ ‫و اﻟﻄﻴﺮان و اﻧﻄﺎق‬ ‫ﻣﺜﻼ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎء‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻛﺎﻟﺼﻌﻮد‬ ‫ﻃﺎﻗﺔ ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫اﻣﺜﺎﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻤﻄﻠﻊ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺗﺘﺒﻊ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺘﺤﺎن‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻬﺎ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﺑﻌﺪ ذﻟﻚ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺗﺘﺒﻌﻪ اﻟﻲ اﻧﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺎﻟﺠﺔ ﻇﺎﻫﺮﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺘﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﺎن اداه ﻧﻈﺮه و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬

‫ﻟﻠﺼﻨﺎﺋﻊ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ﻣﻨﻪ ﺑﻌﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﺣﺼﻮل‬ ‫ﺑﻤﻌﺎﻟﺠﺔ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﻌﺴﺮ‬ ‫وﺟﺪه‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻨﻪ اﻟﺒﺸﺮ‬

‫ﻣﻦ ﻫﺬا اﻟﻘﺴﻢ اﻻﺧﻴﺮ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫و اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﺪﻫﺎ‬ ‫اﻻﻃﻼع‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ ﻳﻌﺴﺮ‬ ‫و ان‬ ‫ﻻ ﻏﺎﻳﺔ ﻟﻬﺎ‬ ‫درﺟﺎت‬ ‫اﻟﻌﻼﺟﻴﺔ‬

‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻏﺎﻳﺘﻪ اﻟﺘﻲ ﻟﻴﺲ ﻟﻠﺒﺸﺮ‬ ‫اﻻﻃﻼع‬ ‫ﻓﻼﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﺪرب و اﻟﻤﺠﺎﻫﺪة‬ ‫ﻣﺮاﺗﺒﻪ‬ ‫اﻟﻜﻼم و ﻳﺘﺪرج‬ ‫ﻣﻦ ﺻﻨﺎﻋﺔ‬

‫ﻋﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻓﻼﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ ﺗﺤﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﺠﺎوزﻫﺎ‬

‫اذا ﻗﺮئ ﻋﻨﺪه‬ ‫ﻻﻳﻤﻴﺰ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻢﻳﺤﻔﻆ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء اذا‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫ﺗﺮي‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ادﻟﺔ اﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺑﻨﻔﺴﻪ ﻟﻮﻻ ﻗﺮاﺋﻦ‬

‫ﻟﻮ‬ ‫او اﺧﺮت و‬ ‫ﻗﺪﻣﺖ ﻋﻠﻲ ۤاﻳﺔ‬ ‫او‬ ‫اﺧﺮ ﻓﻴﻬﺎ ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫او ﻗﺪم او‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫او ﻣﻐﻴﺮة او ﺣﺬف‬ ‫ۤاﻳﺔ ﻣﺤﺮﻓﺔ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺟﻤﻌﺔ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫واﺣﺪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ واﺣﺪ ﺑﻞ ﻛﻤﺎ ﻧﻘﻞ‬ ‫و اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﺑﻨﻔﺴﻬﺎ ﻟﻤﺎاﺷﺘﺒﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻌﺮﻓﻮن‬

‫ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ وﺣﺪﻫﺎ ﻋﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﻌﺮب ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻓﻠﻮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻵﻳﺔ ﻣﻦ‬ ‫ان ﻫﺬه‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻄﻠﺒﻮن اﻟﺸﻬﻮد‬

‫ﺑﻨﻔﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﻓﻠﻴﺲ‬ ‫اذ‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﺸﻬﻮد‬ ‫ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ اﻟﻲ‬ ‫ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻟﺸﻬﻮد‬ ‫ﻳﻄﻠﺒﻮن‬ ‫ﻟﻤﺎﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﻨﻈﺮﻳﺔ ﺑﻞ‬ ‫اﻻﻣﻮر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﺠﻢ‬ ‫ﻋﺮب و‬ ‫ﻟﻐﻴﺮ اﻫﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻟﻮﻻ دﻟﻴﻞ ۤاﺧﺮ ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫اﻟﻲ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﺟﺎﻫﻞ ﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻨﻄﻖ اﻟﺤﺼﻲ ﺣﺘﻲ ﻳﻌﺮﻓﻪ ﻛﻞ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻨﻈﺮﻳﺎت و‬ ‫اﻋﻈﻢ‬

‫ﻓﻠﻴﺲ ﺣﻈﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻓﺎﻣﺎ ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻟﻤﺮادات‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺘﻪ اﻟﺘﺎﻣﺔ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻃﻮﻳﻞ ﻓﺎﻧﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬

‫ﺟﻤﺎﻟﻮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻌﻮاﻣﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻘﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻬﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬ ‫ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻓﻬﻢ اﻧﻔﺴﻬﻢ ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ‬

‫ﻓﻬﻢ ﻣﺮاداﺗﻬﻢ ﻓﻀﻼ ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء و‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻣﺤﺴﻨﺎت اﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻓﻤﺤﺮوﻣﻮن‬ ‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫رواﻋﻴﻬﻢ‬ ‫و‬

‫اﻻدﺑﺎء و اﻟﺨﻄﺒﺎء و اﻟﻔﺼﺤﺎء و اﻟﺸﻌﺮاء و‬ ‫ﺑﻘﻲ ﺧﻮاﺻﻬﻢ ﻓﻤﻨﻬﻢ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻀﻼ ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت اﻟﻌﻠﻤﺎء‬

‫اﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﺖ ﺗﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺟﻞ ﺷﺄﻧﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻀﻼ ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬ ‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ ﻓﻬﻢ‬

‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ ﻓﻲ وﻗﻮﻋﻪ ﻣﻮﻗﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻔﻆ ﺑﺎﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﻓﺤﻴﻮة‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺠﺴﺪ‬ ‫ﻛﺎﻟﺮوح‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻠﻔﻆ‬

‫ﻓﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫رﺟﻼ ﻟﻮ اﺗﻲ‬ ‫اﻻﺗﺮي ان‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻘﻴﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﻨﻪ‬ ‫اﻟﻜﻼم ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻮاﻗﻊ‬

‫و‬ ‫ﺳﺨﺎﻓﺔ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﺎﻧﺎﺗﻪ ﻣﺰﺧﺮﻓﺔ ﻳﺤﻜﻢ ﺑﺒﻄﻼﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺘﺪﻻﻻﺗﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺗﺒﻄﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ ﺑﺎﻃﻼ‬ ‫و ﻛﺎن‬ ‫ﻏﺎﻣﻀﺔ‬

‫اﻟﻔﺎﻇﻪ ﺳﻠﻴﺴﺔ‬ ‫ﻣﻔﺮدات‬ ‫ﻛﻮن‬ ‫دﻋﻮاه‬ ‫ﻓﻼﻳﻜﻔﻲ ﻓﻲ ﺻﺤﺔ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫اﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻛﻠﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻔﺮدة‬ ‫اﻟﻔﺎﻇﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬

‫ﺑﺎﻃﻞ ﻓﺎﻟﻌﺮﺑﻲ اﻻدﻳﺐ اﻟﺸﺎﻋﺮ اﻟﺨﻄﻴﺐ ﻣﺎ ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺰﺧﺮف‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻳﺤﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﻓﺮة‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﺔ ﻏﻴﺮ‬

‫ﺣﻖ ﻻﻳﺄﺗﻴﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﺑﺮاﻫﻴﻨﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺤﻜﻢ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ادﻟﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫دﻗﺎﺋﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻘﺎﺋﻘﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﻤﻮاﻗﻊ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻳﺰﻋﻤﻪ ﺑﻌﻀﻬﻢ‬ ‫ﻇﻮاﻫﺮه و‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺧﻠﻔﻪ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻦ ﺣﻜﻴﻢ ﺣﻤﻴﺪ ﻏﺎﻳﺔ اﻻﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ‬

‫ۤاﺧﺮﻫﺎ ﻓﻲ ﺷﺊ ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫اوﻟﻬﺎ ﻓﻲ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻮاﺣﺪة‬ ‫اﻵﻳﺔ‬ ‫ﻳﺮي‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻵﻳﺎت و اﻟﻔﻘﺮات‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻧﻪ‬

‫ﻓﻲ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻻﻳﺠﺪي‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎﺗﻪ ﺳﻠﻴﺴﺔ ﻓﺼﻴﺤﺔ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن ان‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا ﻧﻌﻢ‬ ‫ﻛﻮن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬

‫ﻟﻜﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺗﺒﻄﺔ‬ ‫اﻟﻔﺎظ اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫رﺟﻼ ﻟﻮ ﻧﻈﻢ ﺷﻌﺮا ﺟﻤﻴﻊ ﻛﻠﻤﺎﺗﻪ ﻣﺄﻧﻮﺳﺔ ﺑﻞ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ‪ ،‬اﻻﺗﺮي ان‬

‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺘﻨﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت اﻟﻔﺼﺤﺎء و‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺷﻌﺮه‬ ‫ﻻﻳﻌﺪ‬ ‫ﻣﺰﺧﺮف و‬ ‫ﺑﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮاء‬ ‫ﻻﺗﻔﻴﺪ ﻣﻀﻤﻮﻧﺎ ﻳﺤﻜﻢ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬

‫ﻓﻼﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻓﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺳﻤﺎﺟﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫زﺧﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻟﻚ ﻻﻧﻬﻢ‬

‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﺑﻘﻲ‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻓﻼﻳﻌﻠﻤﻮن‬ ‫اﻟﺤﻘﺔ‬ ‫و اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺘﻪ ﻣﻊ اﻟﺤﻜﻢ‬ ‫و ﺻﺪق اﺧﺒﺎره و‬ ‫ﺻﺤﺔ ﻣﻀﺎﻣﻴﻨﻪ‬

‫ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫ﻓﺮق اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺴﺎﺑﺔ‬ ‫ﻓﺎﻟﻜﻬﺎﻧﻮن و اﻟﺴﺤﺮة و اﻟﻤﻨﺠﻤﻮن و اﻻﻃﺒﺎء و اﻟﻤﻮرﺧﻮن و‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ﻣﻨﻬﻢ‬

‫ﺑﺼﺮف‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻻدﺑﺎء‬ ‫ﻋﻦ ذﻟﻚ ﺑﻌﻴﻦ ﻣﺎ ذﻛﺮﻧﺎ ﻓﻲ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬ ‫اﻳﻀﺎ‬
‫وﺟﻪ اﻟﺤﻜﻤﺔ ﻛﻤﺎ اﻧﻪ رﺑﻤﺎ ﻳﻈﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان اذ ﻻﻳﻌﻠﻤﻮن‬ ‫ﻓﻲ ﻧﻈﺮﻫﻢ اوﻓﻖ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻼم ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻳﻘﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻬﻤﻬﻢ‬

‫اﻟﻔﻘﻬﺎء و ﻋﻠﻤﺎء‬ ‫اوﻓﻖ ﺑﺎﻟﺤﻜﻤﺔ ﺑﻘﻲ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻟﻴﻞ‬ ‫ﺷﻤﺴﺎن او ﻗﻤﺮان او‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻟﻈﺎن‬

‫اﻟﻔﻘﻴﻪ‬ ‫ﺗﺮي ان‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ ﻛﻤﺎ‬ ‫وﺟﻮه‬ ‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ ﺑﺠﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻜﻢ اﻟﻌﻤﻠﻴﺔ‬ ‫وﺟﻮه‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻓﺎوﻟﺌﻚ‬ ‫اﻻدﻳﺎن‬

‫ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ اﻟﻮﺟﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ ﻳﻈﻦ اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫اﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫اﺷﻴﺎء‬ ‫وﺟﻪ ﺧﻠﻖ ﺷﺊ ﺑﻞ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫رﺑﻤﺎ‬

‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ذﻟﻚ ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫ﺷﺮع‬ ‫اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫ﻳﻈﻨﻮن‬ ‫ﻟﺮﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‬ ‫اﻻﺣﻜﺎم‬ ‫ﺣﻜﻤﺔ اﻛﺜﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اوﻓﻖ ﺑﻞ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬

‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ ﺑﻤﻌﺮﻓﺔ ذﻟﻚ ﻓﺎوﻟﺌﻚ اﻳﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎﺋﻨﺎت‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻊ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻻن‬ ‫اوﻓﻖ ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ ﻛﺴﺎﺑﻘﻴﻬﻢ‬

‫ﻋﺠﺰ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ اوﻟﺌﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰات‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻳﻔﻬﻤﻮن‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻋﻦ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻮن‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻛﺜﻴﺮا ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻤﺎ اﻧﺎ رأﻳﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫ﺳﻤﺎع اﻟﻘﺮان‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﻣﻌﺎرﺿﺔ‬

‫اﻟﻌﺠﺰ ﻣﻨﻪ ﺑﺎﻟﺼﺮﻓﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ زﻋﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻴﺪ اﻟﻤﺮﺗﻀﻲ ﻣﻊ ﻋﺮﺑﻴﺘﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻳﻨﺘﺤﻠﻮن‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬

‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻓﻬﻢ ﻋﺠﺰ ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ‬ ‫ﻻن‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﺑﻤﺜﻞ اﻟﻔﺎﻇﻪ‬ ‫اﺗﻴﺎن‬ ‫اﻣﺘﻨﺎع‬ ‫ﻻ ﻣﻦ اﺟﻞ‬

‫ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻓﺬﻟﻚ ﺣﻆ اﻟﺨﺼﻴﺼﻴﻦ‬ ‫ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻻﻧﻪ‬ ‫اﻟﻨﻈﺮﻳﺎت‬ ‫ﻣﻦ اﻋﻈﻢ‬ ‫ﻧﻈﺮي‬

‫اﻻﻗﺪار‬ ‫اﻟﻮﺻﺎﻳﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺘﻠﻮن ﻣﻘﺎم اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫اﻻﺳﺮار‬ ‫اﻟﻤﻄﻠﻌﻴﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻻﻃﻬﺎر‬ ‫اﻟﺮﺑﺎﻧﻴﻴﻦ‬ ‫اﻻﺑﺮار و اﻟﺤﻜﻤﺎء‬

‫و‬ ‫اﺣﺪا ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﻠﺖ اﻧﻚ ﻗﻠﺖ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻛﻞ ﻧﺎﻫﺾ‬ ‫و ﻣﻨﺎل‬ ‫ﻟﻴﺲ ذﻟﻚ ﻣﺸﺮﻋﺔ ﻛﻞ ﺧﺎﺋﺾ‬ ‫و‬

‫اﻟﺮﺑﺎﻧﻴﻴﻦ‬ ‫ان اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ ﻗﻠﺖ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻏﻴﺮ رﺳﻮﻟﻪ ﻻﻳﻄﻠﻊ ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ اﻟﺠﺴﺪ اﻟﻤﻄﺎﺑﻖ ﻣﻦ ﻛﻞ ﺟﻬﺔ ﻣﻊ‬

‫اﻟﻨﺎس ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻓﻼن‬ ‫ﺑﻌﺠﺰ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻗﻠﺖ اﻣﺎ اوﻻ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و ﻳﺸﻌﺮون‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬

‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻋﻠﻤﻪ ﻋﻨﺪ اﺣﺪ‬ ‫ﻓﺎذ‬ ‫ﻋﻦ ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫ﺣﺎك‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺘﻜﻠﻢ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﻼم‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺤﻜﻴﻢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻋﻦ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﻦ‬ ‫ﻓﺎذا ﻋﺮف‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻧﻬﻢ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ‬

‫و‬ ‫ۤاﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﺗﺎﻟﻴﺎ ﻟﻬﺎ‬ ‫اذا ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺑﺎﻟﻐﺎ درﺟﺔ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﻼن اﻻﻧﺴﺎن و ان‬ ‫اﻣﺎ ﺛﺎﻧﻴﺎ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻋﺠﺰ اﻟﻜﻞ‬ ‫ﻋﺮف‬

‫ﻣﺠﺘﻬﺪا‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺑﻨﻔﺴﻪ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻳﺴﺘﻴﻘﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺠﺘﻬﺪ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﻻﺟﺘﻬﺎد‬ ‫ﻗﺮﻳﺒﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﻗﻮة‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺴﺘﻴﻘﻦ ﻛﻤﺎ‬

‫اﻻ اﻧﻬﻢ ﻟﻐﺎﻳﺔ‬ ‫ﺑﺎﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﻳﺤﻴﻄﻮا‬ ‫اﻟﻮﺻﺎﻳﺔ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺒﻠﻎ اﻟﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫ﻟﻢﻳﺒﻠﻐﻮا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ اوﻟﺌﻚ‬

‫ﻟﻬﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻠﻮح‬ ‫ﻻ ﻋﺪﻳﻞ ﻟﻪ ﻟﻤﺎ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻮاﺣﺪ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن ان ﻫﺬا اﻟﻜﻼم‬ ‫ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺑﻜﺜﻴﺮ ﻣﻦ اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‬

‫اﻟﺤﻜﻴﻢ اﻟﺒﺎﻟﻎ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻏﻴﺮ اﻟﺒﺎﻟﻎ ﻣﺒﻠﻎ اﻟﺤﻜﻤﺔ اﻟﺘﺎﻣﺔ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﺳﺮاره‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻌﺪ ﺷﺊ ﻣﻦ‬ ‫ۤاﺛﺎره و ﻳﻌﺮﻓﻮن‬

‫اﻧﻮار اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺮون‬ ‫اﻣﺎ ﺛﺎﻟﺜﺎ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻧﻪ ﻋﺎﺟﺰ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮزاﻧﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻓﻲ ﻏﺎﻳﺔ اﻟﻤﺘﺎﻧﺔ‬

‫و ﻻﻳﺮي‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫و ﻏﻴﺮه ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﺤﻖ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﺑﻪ اﻧﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻋﺠﺎﺋﺐ ﺗﺼﺎرﻳﻔﻪ ﻓﻲ اﻟﻤﻠﻚ ﻣﺎ‬ ‫ۤاﺛﺎره و‬

‫و اﺳﺮار‬ ‫اﻟﺤﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﺎﺋﻖ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم و‬ ‫ﻣﻦ اﺣﺘﻮاﺋﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺸﺎﻫﺪون‬ ‫اﻣﺎ راﺑﻌﺎ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫اﻵﺛﺎر‬ ‫ﺗﻠﻚ‬

‫ﺻﻔﺔ ﻣﻦ‬ ‫او‬ ‫ﺣﺮﻛﺔ‬ ‫او‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻃﻴﻪ ﻋﻠﻮﻣﺎ ﺟﻤﺔ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﻜﻮت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺒﺮوت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﺮ‬

‫ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻧﻪ‬ ‫ﻓﻴﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ۤاﻳﺔ ﻣﺎ ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻦ ﺟﻤﻌﻪ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻲ ﻣﺜﻠﻬﺎ‬ ‫او‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﺻﻔﺎت‬

‫و ﻇﻬﻮر اﻧﻮار‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺗﺠﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻟﺨﻠﻘﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﺮون‬ ‫اﻣﺎ ﺧﺎﻣﺴﺎ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺣﻈﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺸﺎﻫﺪ ذﻟﻚ‬

‫ﻓﻬﻢ‬ ‫ﻻﻳﺒﺼﺮون‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫ﻟﻌﺒﺎده‬ ‫ﻟﻘﺪ ﺗﺠﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫روي‬ ‫ﻛﺒﺮﻳﺎﺋﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻼﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻈﻤﺘﻪ‬

‫ﻛﻼم‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ اﻧﻪ‬ ‫ﻓﻴﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اﻵﻳﺔ ﺣﺘﻲ ﺳﻤﻌﺘﻬﺎ ﻣﻦ ﻗﺎﺋﻠﻬﺎ‬ ‫اردد ﻫﺬه‬ ‫ﻣﺎزﻟﺖ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫ﻳﺒﺼﺮون‬

‫ﻋﺠﺰ ﺟﻨﺲ‬ ‫اﻻﺳﺮار ﻓﻼﻳﻔﻬﻤﻮن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﻠﻚ‬ ‫اﻻﻧﻮار و ﻻﻳﻄﻠﻌﻮن‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻻﻳﺮون‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻌﻠﻲ اﻟﻌﻈﻴﻢ‬

‫اﻟﺮﺑﺎﻧﻴﻴﻦ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﻟﻴﺲ اﻻ ﺣﻆ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﺠﺰ ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻦ‬ ‫ﺷﻌﻮر‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻨﻪ‬

‫و‬ ‫اﻣﺎ ﻏﻴﺮﻫﻢ ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻬﻢ اﻻ اﻟﺘﺴﻠﻴﻢ ﻻوﻟﺌﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮاﺳﺨﻴﻦ ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ اﻟﻤﺴﺘﺤﻔﻈﻴﻦ ﻟﻌﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫اﻟﺠﺎﻫﻞ ﺑﺎﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺻﻢ ﺑﺎﻟﺴﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﻤﻲ ﺑﺎﻟﺒﺼﻴﺮ‬ ‫ﻳﻘﺘﺪي‬ ‫اﻟﺘﺄﺳﻲ ﺑﻬﺪاﻫﻢ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﻢ‬ ‫و اﻻﻗﺘﺪاء‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻘﻬﻢ‬

‫‪.‬‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاف ﺑﺎﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﻳﺤﻜﻤﻮن ﺑﺎﻗﺘﺪاء‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬
‫اﻟﻤﺨﺎﻟﻒ ﻛﻴﻒ ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻟﻤﻮاﻓﻖ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫اﺣﻜﻢ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء و‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺛﺎﻟﺜﻬﺎ‬ ‫و‬

‫اﺷﻬﺪ‬ ‫و اﺧﺒﺎره و ۤاﺛﺎره‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻨﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎﻣﻮﺳﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺒﻴﺎﻧﻪ‬ ‫و ﻋﺮف‬ ‫اﻻﺳﻼﻣﻴﺔ اﻧﺘﺸﺮ ﻣﻨﻪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬

‫ﺿﺮﺑﺖ ﻓﻴﻪ ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺑﻬﺬا اﻟﻜﺘﺎب و ﻗﺎل‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻌﺎﻟﻢ اﻟﺤﻜﻴﻢ اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺬﻟﻚ‬

‫ﻧﺤﻦ ﻧﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻻ ﻳﺎﺑﺲ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ رﻃﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎﻓﺮﻃﻨﺎ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﺣﻜﻤﺖ ۤاﻳﺎﺗﻪ ﺛﻢ ﻓﺼﻠﺖ‬ ‫و‬

‫ﻧﻜﺎﺗﻬﺎ اﻟﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﺨﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻋﻠﻤﻬﻢ‬ ‫ﻟﻌﺪم‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﺟﻤﻼ‬

‫ﻋﻮام‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺗﻌﻠﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻤﺮا‬ ‫ﺑﺼﻴﺮة‬ ‫ﻧﺸﺄ ﺑﻴﻨﻬﻢ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺬوﻗﻬﺎ اﻻ ﻣﻦ وﻟﺪ ﻓﻴﻬﻢ‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ﻓﻴﻌﺠﺰون‬ ‫اﻻدﺑﺎء‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﺧﻄﺒﺔ ﺧﻄﻴﺐ ﻓﻀﻼ ﻋﻦ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻟﻌﺠﺰﻫﻢ ﻋﻦ‬ ‫ﻓﻴﻌﺠﺰون‬ ‫اﻟﻌﺮب‬

‫ﺷﻌﺮﻳﺔ ﻛﺎذﺑﺔ‬ ‫ﺑﺨﻴﺎﻻت‬ ‫ﻫﻢ ﻟﻴﺲ ﻟﻬﻢ ﻋﻠﻢ اﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﻨﻲ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ ﻋﻠﻢ اﻟﻤﺘﻜﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻌﻨﻲ‬ ‫ﺣﻴﻮة اﻟﻜﻼم‬

‫ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﺻﻨﻮف‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ ﻓﻀﻼ ﻋﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫اﻧﻬﻢ‬ ‫ﺗﺮي‬ ‫ﻛﻤﺎ‬

‫او‬ ‫ﺣﺮوف‬ ‫او‬ ‫ﺗﺴﺨﻴﺮ‬ ‫او‬ ‫رﻣﻞ‬ ‫او‬ ‫ﻛﻬﺎﻧﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻧﺠﻮم‬ ‫او‬ ‫اﻧﺴﺎب‬ ‫او‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ ﻋﻠﻤﻬﻢ ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬

‫ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻳﻘﺪروا‬ ‫اﻟﻌﻤﻠﻴﺔ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻬﻢ ﺗﻠﻚ اﻟﺤﻜﻤﺔ اﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻣﺜﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﺔ‬

‫اﻋﺘﺮاﻓﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻋﺠﺎزه‬ ‫اﻗﺮارا‬ ‫ﻫﻢ اﺷﺪ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮاﺳﺨﻮن‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﺑﻘﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻀﻼ ﻋﻦ ﻣﺜﻞ‬

‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون و‬ ‫ﻓﺎﻟﺠﻦ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻣﺮة‬ ‫اﻻﻧﺲ اﻓﻀﻞ ﻣﻦ اﻟﺠﻦ ﺑﺴﺒﻌﻴﻦ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون و‬ ‫ﺑﻜﻮﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰا ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬

‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﺎت‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻋﺎﺟﺰون‬ ‫ﻓﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻟﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫واﺣﺪة‬ ‫اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ ﻟﻴﺲ ﻟﻬﻢ اﻻ ﺟﻬﺔ‬ ‫و‬

‫ﻫﺬا‬ ‫ﻧﺆﻳﺪ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﺒﺴﺎﺋﻂ اﻳﻀﺎ واﺿﺤﺔ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﺗﺎت و اﻟﺠﻤﺎدات و‬

‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻣﻦ وراﺋﻬﻢ رﻗﻴﺐ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻼﻣﻲ‬ ‫ان ﻳﻮرده ﻣﻮرد‬ ‫ﻟﺮﻓﻊ ﻣﺎ ﻋﺴﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺒﻨﻴﺎن‬ ‫ﻧﺸﻴﺪ‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن و‬

‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻖ ﻳﺒﻄﻞ ﺗﺤﺪﻳﻪ‬ ‫اﺻﻨﺎف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﺣﺪا‬ ‫اﻟﻤﺴﻨﺪ ﻧﻔﺴﻪ اﻟﻴﻪ ﻟﺒﻌﺚ‬ ‫اﻟﻤﺘﺤﺪي‬ ‫اﻟﻤﺪﻋﻲ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻛﺬب‬ ‫ﻓﻠﻮ ﻋﻠﻢ‬

‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻔﻌﻞ ﻓﻠﻮ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻫﺬا اﻟﻮﺟﻪ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫او‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻛﺘﺎﺑﻪ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ‬

‫ﻻﻳﻌﺘﺮض‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺿﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬

‫‪.‬‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺒﺮﻫﺎن‬ ‫ﺑﺸﺊ‬

‫ﻻﻳﺒﺎﻟﻲ ﻓﺎﺳﻖ ﻓﺎﺟﺮ‬ ‫و‬ ‫دﻳﻨﺎ‬ ‫ﻳﺨﺘﺮع‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﺘﺮي‬ ‫و‬ ‫ﻳﻄﻠﺐ اﻟﺮﻳﺎﺳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻜﺬب‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ان‬ ‫راﺑﻌﻬﺎ‬ ‫و‬

‫ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺨﺬول‬ ‫اﻟﻜﺎﻓﺮ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫ﺗﺸﺎﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﻗﺎر‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻤﺎل‬ ‫ﻋﻦ ﺣﻠﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ﻣﺨﺘﺮم‬ ‫ﻣﺨﺰي‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ اﻟﺘﺪاﺑﻴﺮ‬ ‫اﻟﺤﺎﻻت‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫اﻟﻤﺆﻣﻦ اﻟﻜﺎﻣﻞ ﻗﻠﻴﻞ‬ ‫و اﻟﻜﻔﺮة واﻓﺮة ﻓﺎن‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ ﻓﺎﻣﺜﺎﻟﻪ ﻓﻲ اﻟﻔﺴﻘﺔ‬ ‫ﻓﺎذا ﻛﺎن‬ ‫ذﻟﻚ ﺑﺪﻳﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻃﻞ‬ ‫اﻻﻣﻮر‬

‫ﻓﺎوﻻ ﻣﺜﻞ ذﻟﻚ اﻟﻜﺎﻓﺮ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﻄﺎﻟﺐ ﻟﻠﺪﻧﻴﺎ ﻓﻜﺜﻴﺮ‬ ‫اﻟﻜﺬاب‬ ‫اﻟﻤﻔﺘﺮي‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻔﺎﺳﻖ اﻟﻔﺎﺟﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻟﻜﺒﺮﻳﺖ اﻻﺣﻤﺮ‬

‫ﻳﻨﻬﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮﺑﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺪل و اﻻﺣﺴﺎن و اﻳﺘﺎء ذي‬ ‫ﻳﺄﻣﺮ‬ ‫اﻗﻮم و‬ ‫ﻟﻠﺘﻲ ﻫﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان اﻟﺬي ﻳﻬﺪي‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬

‫و‬ ‫ﻳﻌﻈﻢ اﻣﺮ اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اوﺻﻴﺎءﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫اﻧﺒﻴﺎءه و‬ ‫ﻳﻌﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻌﻈﻢ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﻜﺮ‬ ‫اﻟﻔﺤﺸﺎء و‬ ‫ﻋﻦ‬

‫ﻋﻦ‬ ‫و اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫اﻻﻣﻢ‬ ‫و اﻟﻌﻠﻮم و اﻻﻣﺜﺎل و اﺧﺒﺎر‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻜﻢ‬ ‫و ﻳﻨﻄﻮي‬ ‫ﻳﻨﻬﻲ ﻋﻦ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ اﻟﺤﻖ‬

‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫و اﻟﻨﺰق‬ ‫ﻃﺒﻌﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﻳﺸﺎﻛﻞ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺴﻂ ﺑﻞ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻳﻘﻴﻢ‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب و‬

‫ﻣﺴﺪد‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﻮﻓﻖ‬ ‫ﻣﺨﺰي ﻣﺨﺬول‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﻻﻧﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﺪﻋﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫وﻗﻌﺎ‬ ‫وﻗﺮا و‬ ‫اﻻﻋﻈﻢ‬ ‫ﻛﺎﻟﻄﻮد‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اﻟﺬي‬

‫ﻛﺜﻴﺮة ﻓﺎذا‬ ‫ﺛﺎﻧﻴﺎ اﻣﺜﺎﻟﻪ‬ ‫اﻻﻗﻮال و اﻻﺣﻮال و اﻻﻓﻌﺎل و‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻻﻣﻮر ﻣﻀﺮوب ﺑﺎﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﻋﻦ ﺗﺸﺎﻛﻞ‬ ‫ﻣﺤﺮوم‬

‫ارﻏﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺎﺗﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺒﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺣﻘﺎدﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺴﺎدﻫﻢ‬ ‫اذا ﺗﺤﺪي و اﺛﺎر‬ ‫اﺗﻲ ﻫﻮ ﺑﺸﺊ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ اﻣﺜﺎﻟﻪ ﻻﺳﻴﻤﺎ‬

‫ﻓﻲ اﻟﺤﻜﻤﺔ اﺑﻄﺎﻟﻪ ﻓﺎﻧﻪ ﻳﺒﻌﺚ اﻟﻠﻪ اﻟﺒﺘﺔ ﻣﻦ‬ ‫و ﻛﺎن اﻟﻼزم‬ ‫ﻣﺨﺬوﻻ ﻣﺨﺰﻳﺎ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫اذا ﻛﺎن‬ ‫ﻻﺳﻴﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻮﻓﻬﻢ‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺔ‬ ‫و ﻋﺒﺎدة و زﻫﺎدة و ﻣﻜﺎرم و‬ ‫ﺧﻠﻖ ﻋﻈﻴﻢ ﻻﻳﻨﻜﺮ‬ ‫ذا‬ ‫ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻓﺎذا رأﻳﻨﺎه‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ ﻓﺮﻳﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬

‫ﻳﺪﻋﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻨﻬﻲ ﻋﻦ اﻟﺸﺮ ﺑﺎﻟﺒﺪاﻫﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ اﻟﺨﻴﺮ ﺑﺎﻟﺒﺪاﻫﺔ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب اﻟﺬي‬ ‫اﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻻﻳﺠﻬﻞ‬ ‫و‬
‫وﺿﻊ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻣﻊ ﺑﻐﻀﻬﻢ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺴﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺪل‬ ‫و‬ ‫اوﺻﻴﺎﺋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬

‫اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﺨﺰي‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﻔﺮﻳﺔ‬ ‫اﻟﻠﺴﺎن و‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻫﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻮﻓﻬﻢ‬ ‫و ارﻏﺎم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻫﺎﻣﺎﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﺴﻴﻮف‬

‫ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق ﻗﺪرة‬ ‫اﻣﺎ ﻓﻬﻢ ﻛﻮﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻋﺮﻓﻨﺎ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬

‫اﻟﺼﻤﺪاﻧﻴﻴﻦ ﺑﻌﺪ اﻻﺋﻤﺔ‬ ‫و اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫اﻟﺮﺑﺎﻧﻴﻴﻦ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﻓﻠﻴﺲ اﻻ ﺣﻆ‬ ‫و ذوق اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻳﻔﻬﻢ ﻣﻦ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ‬

‫ﻟﻤﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻛﻤﺎ ﻣﺮ ‪.‬‬ ‫ا‬

‫اﻟﻨﺴﺐ‬ ‫ﻣﻌﺮوف‬ ‫اﻻﻧﻈﺎر‬ ‫ﻣﺤﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻢ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ‬ ‫ﻋﺎش‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺧﺎﻣﺴﻬﺎ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﺘﺐ‬ ‫اﻻدﻳﺎن و‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء و اﻟﺤﻜﻤﺎء و‬ ‫ﻣﻲ ﻟﻢﻳﺨﺘﻠﻒ اﻟﻲ‬

‫ّ‬
‫اﻧﻪ ا‬ ‫و ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻌﻠﻤﻮن‬ ‫اﻟﺤﺴﺐ‬ ‫ﻣﺸﻬﻮر‬

‫ﻳﻜﺮه‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺎﻻﺗﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﺻﺪوﻗﺎ ﻣﺘﻴﻨﺎ اﻣﻴﻨﺎ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ‬ ‫زاﻫﺪا‬ ‫ﺣﻠﻴﻤﺎ‬ ‫وﻗﻮرا‬ ‫اﻟﻤﺪة‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻠﻚ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﺮأ‬

‫و‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺴﻤﺎوﻳﺔ‬ ‫ﻳﺼﺪق‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻄﻖ ﺑﻌﻠﻢ اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ‬ ‫ﻓﻘﺎم‬

‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻟﻴﺲ ﻳﺸﺎﺑﻪ ﺷﻴﺌﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺔ ﻋﺠﻴﺒﺔ ﻏﺮﻳﺒﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻧﻈﻢ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫اﺧﻔﻮه‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺼﺪﻗﻪ‬

‫و‬ ‫ﻋﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ وﻗﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ اﻟﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﺒﺮ ﻓﻴﻪ ﻋﻦ اﻟﻐﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪﻳﺜﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪﻳﻤﻬﻢ‬ ‫ﻛﻼم اﻟﻌﺮب‬

‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻓﻲ ﺑﺤﺒﻮﺣﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﺑﻠﺪ ﻫﻮ ﻣﺮﺟﻊ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫و ﺗﺤﺪي‬ ‫ﻧﺴﺒﻪ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﻠﻮب و‬ ‫ﻫﻴﺒﺔ ﻓﻲ‬

‫اﺣﺮﺻﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻌﺪﻳﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻜﻤﻴﻠﻪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﺑﻠﻐﻬﻢ ﻓﻲ ﻓﻦ ﻫﻢ اﺳﻌﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻫﻢ اﻓﺼﺢ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﺣﻮزﺗﻬﻢ ﻓﻲ‬

‫ﻳﺄﺗﻲ‬ ‫دﻋﻮاه و‬ ‫ﻣﻨﻬﻢ رﺟﻼ ﻳﺒﻄﻞ‬ ‫ﻻﺛﺎر‬ ‫اﻟﻜﻞ رﻗﻴﺐ ﻓﻠﻮ ﻋﻠﻢ اﻧﻪ ﻣﻔﺘﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫وراء‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻤﺠﺎراة و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫اﻟﺤﺴﺪة اﻟﺤﻘﺪة‬ ‫ﻋﺠﺰ ﻣﺜﻞ اوﻟﺌﻚ‬ ‫ﺑﺎﻇﻬﺎر‬ ‫ﺻﺪﻗﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﺎذ‬ ‫ذﻟﻚ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻳﺴﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺴﻦ‬ ‫او‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ ﻣﺎ اﺗﻲ ﺑﻪ‬

‫ذوق‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻻﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻗﺔ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫و ﻓﻮق‬ ‫ﻋﻠﻤﻨﺎ اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء اﻟﺒﻠﻐﺎء اﻟﺪﻫﺎة‬

‫و ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﻻوﺣﺪي اﻟﺰﻣﺎن‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ ﻟﻴﺲ اﻻ‬ ‫اﻧﻄﺎق‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻳﺬاق ﻋﺠﺰه‬ ‫ﻋﺠﺰ ﺟﻨﺲ اﻟﺒﺸﺮ ﻋﻨﻪ ﻛﻤﺎ‬

‫ﻣﺜﻞ ﻋﻠﻢ اﻟﻌﺎﻣﻲ‬ ‫اﻟﻤﻘﺎم‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻣﺜﻞ ﻋﻠﻢ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ذووه‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻟﻔﻀﻞ ﻣﻦ‬ ‫ذا‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﻧﻤﺎ‬

‫ﻣﻘﺎم‬ ‫اﺻﻞ‬ ‫اﻟﻨﺎس و ﻻﻳﺬوﻗﻮن‬ ‫اﻟﺸﺎﻋﺮ اﺷﻌﺮ‬ ‫او ﻓﻼن‬ ‫ﻻ ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻻ ﻋﺪﻳﻞ ﻟﻪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء و‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻔﻀﻞ‬

‫ﺑﺎن‬ ‫اﻟﺒﺎﻗﻴﻦ ﻓﻤﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎ ﻳﺤﺼﻞ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺑﻌﻠﻮ ﻳﻨﺤﻂ دوﻧﻪ‬ ‫ﻻﻳﺸﻌﺮون‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﺸﺎﻋﺮ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬

‫اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﺻﻨﺎف‬ ‫ﻳﻌﺠﺰ ﻋﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﺣﺪوده و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﺑﺠﻤﻴﻊ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰا و ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺼﻴﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬

‫اﻟﺨﺼﻴﺼﻴﻦ‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻧﻔﺲ‬ ‫ادراك‬ ‫و‬ ‫ﺑﺤﺮف‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﺣﺮﻓﺎ‬ ‫او‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻋﻦ ﺧﻠﻘﺔ‬ ‫ﻳﻌﺠﺰون‬ ‫ﻛﻤﺎ‬

‫ﻻ ازﻳﺪ‬ ‫اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻔﺴﻪ ﻋﺠﺰ ﻧﻔﺴﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﻤﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﺑﻲ‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻻﺋﻤﺔ اﻟﻄﺎﻫﺮﻳﻦ ﻟﻴﺲ‬

‫ﻛﻞ اﺣﺪ ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫اﻟﺬي ﻳﻌﺮف اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﺬﻟﻚ اﻟﻤﻌﺠﺰ‬ ‫ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ ذﻟﻚ ﻋﺮﻓﺖ‬ ‫و ان‬ ‫ﻣﻦ ذﻟﻚ‬

‫ﻛﻤﺎ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎع‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺴﺎﻣﻊ ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺠﺔ‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺎم‬ ‫اﻟﻨﻈﺮ‬ ‫و اﻻﻣﺘﺤﺎن و‬ ‫ﻗﺒﻞ اﻟﺘﺘﺒﻊ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎع و‬

‫اﻟﻌﺠﺰ اﻻ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺴﻤﺎع و ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫اﻟﻌﺠﺰ ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫اﻻﻧﻄﺎق ﻳﻌﺮف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ‬ ‫اﻧﻄﺎق‬ ‫ﺑﻤﺤﺾ‬ ‫ﺗﻘﺎم‬

‫ﻟﺬﻟﻚ ﻟﻢﻳﻘﺘﺼﺮ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﺰ‬ ‫و ﻇﻬﻮر‬ ‫اﻟﺴﻌﻲ ﻓﻲ ﻣﺠﺎراﺗﻪ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و اﻟﻌﺮض‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﺘﺘﺒﻊ‬

‫و‬ ‫اﺧﺮ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰات‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻳﻄﻠﺒﻮن‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺑﻤﺤﺾ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﺘﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﺛﻢ‬ ‫ﻳﻘﻮل‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮا اﻋﺠﺎزه‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﻮا ﻳﻔﻬﻤﻮن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫اﻧﻜﺎر‬ ‫ﻳﺄﺗﻴﻬﻢ ﺑﻬﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬

‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫ﺣﻆ اﻻﺋﻤﺔ اﻟﻄﺎﻫﺮﻳﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻬﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺒﻠﻎ اﻟﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫اﺧﺒﺎرا ﻋﺪﻳﺪة‬ ‫اوردﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ان‬

‫ﻓﺎن‬ ‫ذﻟﻚ ﺑﻴ ّﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﺸﺎرﻛﻴﻦ ﻓﻲ ﻓﻬﻤﻪ‬ ‫و اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻣﻌﻤﻲ ﻻﻳﻌﺮﻓﻪ ﻏﻴﺮﻫﻢ‬ ‫و ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﺟﻤﻌﻴﻦ ﻻ ﻏﻴﺮﻫﻢ‬

‫ان‬ ‫ﻗﻠﺖ‬ ‫ﺗﺮي و ان‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫و اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻳﻔﻬﻤﻮﻧﻪ ﻟﻜﺎﻧﻮا ﻋﺎﻟﻤﻴﻦ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﻨﺎس‬ ‫اﻵﺧﺮﻳﻦ ﻓﻠﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻓﻴﻪ‬

‫ﺷﺮﺣﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪ ﻛﺘﺒﻨﺎ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﺑﻠﺴﺎﻧﻬﻢ ﻗﻠﺖ ذﻟﻚ اﻳﻀﺎ اﻣﺮ ﺧﻔﻲ ﻋﻠﻲ ﺟﻞ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﻳﻌﺮﻓﻮن ﻇﺎﻫﺮه‬

‫ﻟﺸﻴﺨﻨﺎ اﻟﺸﻴﺦ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ زﻳﻦاﻟﺪﻳﻦ اﻋﻠﻲ‬ ‫ﺷﺮح اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫ان‬ ‫اﺟﻤﺎﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎ ﻓﻲ ﺑﻌﺾ اﺟﻮﺑﺘﻨﺎ ﻟﻠﻤﺴﺎﺋﻞ‬ ‫و‬

‫ﻛﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻻ‬ ‫ام‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻓﻬﻞ ﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻠﻐﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﻤﻲ ﺑﻞ ﻫﻮ ﻋﺮﺑﻲ‬ ‫ام‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ ﻣﺜﻼ ﻫﻞ ﻫﻮ ﻋﺮﺑﻲ‬
‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻧﺼﻒ ﺳﻄﺮ ﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻪ ﺳﻄﺮا ﺑﻞ‬ ‫و ﻻﻳﻔﻬﻤﻮن‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﻌﺮﻓﻮﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺎﻇﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﺑﻠﻐﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮﻧﻪ‬

‫و ﺣﻴﻮة اﻟﻜﻠﻤﺎت و‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻓﻬﻢ اﻟﻤﻄﻠﺐ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﻓﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﻮاﻃﻨﻪ ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺮاده دون‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ﻣﻦ ﻇﻮاﻫﺮ‬

‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﺷﺮح اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻓﺎﻟﻌﺮب اذا ﻛﺎﻧﻮا ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن و ﻻﻳﻔﻬﻤﻮن‬ ‫ﺑﺎﻟﻤﻄﺎﻟﺐ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬

‫ﻳﻌﺮﻓﻮن ان‬ ‫ﻧﻌﻢ‬ ‫ﻓﻼﻳﻌﺮﻓﻮن ﻇﺎﻫﺮه اﺑﺪا اﺑﺪا‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن و‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻠﻮم‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻔﻬﻤﻮﻧﻪ‬ ‫و‬

‫ﻓﺮاﺟﻊ‬ ‫و ان اردت اﻟﺰﻳﺎدة‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻓﺎﻧﻪ ﺑﻠﻐﺘﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻫﺒﻂ‬ ‫و ﻧﺰل‬ ‫ﻋﺒﺮ ﻋﻤﺎ ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﻌﻨﻲ ﻧﻄﻖ‬ ‫ﻗﺎل‬

‫ﻓﺎذ‬ ‫ﻻ ﺑﺎﻃﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺴﺘﻴﻘﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺒﻬﺔ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ ﻛﺘﺒﻨﺎ ﻳﺮﻓﻊ ﻋﻨﻚ‬

‫ﻛﻠﻬﻢ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﻔﺎﻇﻪ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺑﺎﻃﻨﻪ ﻓﺎﻧﻲ ﻟﻬﻢ ﺑﻤﻌﺮﻓﺔ اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ ﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻇﺎﻫﺮه‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا‬

‫ﺳﺮ‬ ‫و ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻣﻊ ذﻟﻚ ﻛﻞ اﺣﺪ ﻳﺠﺪ ﻓﻲ ﻧﻔﺴﻪ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻧﻘﻞ ﻋﻨﻬﻢ‬

‫ﻛﺮﻧﺎ ﺑﻴﺎﻧﺎ ‪.‬‬ ‫ذ‬ ‫ﻛﻔﻲ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة و‬ ‫ﻛﻔﻲ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﺎﻧﻪ‬ ‫و ﻧﻮع‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬

‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻓﻲ ﻋﺼﺮﻧﺎ‬ ‫اﻟﺬي ﺟﺎري‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ‬ ‫رد‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺘﺎب ازﻫﺎق‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ذﻛﺮت‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺜﺎﻟﺚﻋﺸﺮ ‪-‬‬ ‫اﻟﺒﺎب ا‬

‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫اﻟﻤﻨﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻤﻠﻚ‬ ‫ﺻﻠﻮات‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐاﻟﺰﻣﺎن‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫اﻟﺴﻔﺎرة‬ ‫ادﻋﻲ‬

‫ﻟﻴﺲ وﺟﻪ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﺑﺎﻻﺳﻼم و اراد‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻟﻤﻦ اﻗﺮ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎه و‬ ‫ﻛﻼﻣﺎ اﻧﻘﻠﻪ ﺑﻠﻔﻈﻪ ﻻﻧﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻓﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻳﻨﺎﺳﺒﻪ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺐ‬ ‫ﺧﺎص‬ ‫ﻟﺒﺎﻃﻦ‬ ‫ﺟﺎذب‬ ‫ﻛﻞ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻗﻠﺖ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻓﻼﺗﻐﻔﻞ‬ ‫ﻣﻨﻜﺮي اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬

‫ﺣﻜﻲ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫اﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ‬ ‫و اﻗﻮي‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮ اﺷﺪ اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻗﻠﺘﻪ ﻓﻜﻠﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻪ‬ ‫و ﺷﺪة‬ ‫ﻛﺜﺎﻓﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻄﺎﻓﺘﻪ‬

‫اﻗﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺿﻌﻒ اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻪ‬ ‫اﻋﺪل‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮي‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﻒ‬ ‫و‬ ‫اﺷﺮف‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﺎ اﻋﻠﻲ‬

‫ﻣﺮۤاﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻦ‬ ‫وﻋﺎء‬ ‫اﻟﻈﺎﻫﺮ‬ ‫ان‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﺿﻌﻒ ﻋﻠﻲ ﺣﺴﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻛﺜﻒ‬ ‫و‬ ‫اﺧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻜﻲ ﺑﺎﻃﻨﺎ ادﻧﻲ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬

‫اﻋﺘﺪال‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ ﻧﺤﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﺑﺪ ﻣﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺔ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻓﻤﻬﻤﺎ اﺋﺘﻠﻔﺖ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫اﻟﺠﺎذب‬ ‫اﻟﻘﺎﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺎﻛﻴﺔ ﻟﻪ‬

‫ﻟﻬﺎ‬ ‫و ﻣﻈﻬﺮة‬ ‫ﺣﺎﻛﻴﺔ ﻟﻬﺎ‬ ‫اﻟﻤﺒﺪء و‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﻟﺠﺬب اﻟﺮوح‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﺔ‬ ‫ﺻﺎرت‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺖ‬ ‫ﺗﻘﻮت و‬

‫ﻟﺸﺪة‬ ‫ﻻﺗﻈﻬﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﺠﺬﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻠﻜﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻻﺗﺤﻜﻲ‬ ‫و ﺑﻬﺬا اﻻﻋﺘﺪال‬ ‫ﻻﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫و ﻣﻨﺸﺄة‬ ‫ﻵﺛﺎرﻫﺎ‬ ‫و ﻣﺼﺪرة‬

‫ﺻﻔﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ‬ ‫و‬ ‫رﻗﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻄﻔﺖ‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫ﺗﻨﻔﻌﻞ ﻟﻠﻨﻔﺲ اﻟﻔﻠﻜﻴﺔ‬ ‫ﻻﺗﻜﺎد‬ ‫ﻏﻠﻈﺔ ﺑﺴﺎﺋﻄﻬﺎ اﻟﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺜﺎﻓﺔ ﺟﻮاﻫﺮﻫﺎ‬

‫اﻇﻬﺮ اﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺘﻨﺰﻟﻬﺎ اﻟﻴﻬﺎ ﻓﺤﻜﻲ ﺻﻔﺎﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻠﻚ اﻟﻘﻤﺮ ﺟﺬﺑﺖ اﻟﻨﻔﺲ اﻟﻔﻠﻜﻴﺔ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫ﺳﺎوت‬ ‫ﺣﺘﻲ‬

‫ﻣﻌﺘﺪل‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺘﺮﻛﻴﺐ اﻳﻀﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻈﻬﺮ اﻟﻨﻔﺲ اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ اﻟﻤﺴﺘﻌﻠﻴﺔ ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫و ﻟﻮﻻه‬ ‫ﻣﻌﺘﺪﻻ‬ ‫اﻻول ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎﻟﺘﺮﻛﻴﺐ‬

‫ﻛﺜﻴﻔﺔ ﻏﻠﻴﻈﺔ ﻏﻴﺮ ﻣﻄﺎوﻋﺔ ﻟﻠﻨﻔﺲ‬ ‫اﻻول‬ ‫ﺟﻮاﻫﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﻈﻬﺮ اﻟﻨﻔﺲ اﻟﺤﻴﻮاﻧﻴﺔ اﻟﻤﺴﺘﻌﻠﻴﺔ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻻ‬ ‫ﻟﻮﻻه‬ ‫و‬

‫ﻟﻢﺗﻈﻬﺮ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﺰﻫﺮة‬ ‫ﻓﻠﻚ‬ ‫ﺗﺴﺎوي‬ ‫ﻟﻢﺗﺼﻒ ﺑﺤﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻣﻬﻤﺎ ﻟﻢﺗﻠﻄﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮاﻫﺮ اﻟﺜﺎﻧﻲ ﻟﻄﻴﻔﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﻠﻜﻴﺔ‬

‫و‬ ‫اﻻﻋﺘﺪال‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻣﺰﻳﺪا‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺑﺤﺴﺐ ﻛﻞ‬ ‫ﺷﺮط‬ ‫اﻟﺼﻔﺎء‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﻌﺘﺪﻻ ﻓﻲ ﺣﺪ ذاﺗﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﺑﺪا‬ ‫روﺣﻪ‬

‫ﺑﺼﻔﺎء ﻋﺮش‬ ‫ﺗﺼﻴﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻈﻬﺮ ﻓﻴﻬﺎ روﺣﻪ اﻟﻲ‬ ‫اﻻﻓﻼك‬ ‫ﻓﻠﻜﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﺳﺎوت‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ ﺣﺘﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻛﻠﻤﺎ ﺻﻔﺖ‬

‫اﻟﺸﺊ‬ ‫ﻻن‬ ‫اﻟﻜﺜﺮات‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺪود‬ ‫ﺗﻠﻘﻲ ﻋﻨﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻪ ﻓﻴﺘﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ ﻋﻘﻠﻪ اﻟﻜﻠﻲ ﺛﻢ ﺗﺼﻔﻮ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‬

‫و‬ ‫اﺗﺴﻊ‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫ﻛﻠﻤﺎ ﻗﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫ﻻﻧﻘﺒﺎﺿﻪ ﻳﻘﺒﻞ اﻟﺤﺪ ﻓﻜﻠﻤﺎ ﺻﻔﺎ ﻗﻞ‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﻠﺰم‬ ‫ﻟﺒﺮده‬ ‫ﺑﻜﺜﺎﻓﺘﻪ اﻟﻤﺴﺘﻠﺰﻣﺔ‬

‫ﻟﻠﺒﺮد‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﻠﺰم‬ ‫اﻟﺸﺊ ﻋﻦ اﻟﺤﺪ‬ ‫ﻓﻴﺨﺮج‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ ﺣﻜﻤﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﺴﻊ ﺣﺘﻲ ﻳﻀﻤﺤﻞ ﺑﺮودﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮده‬ ‫ﻳﻘﻞ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬

‫و اﻻﻧﻘﺒﺎض‬ ‫اﻟﻤﺴﺘﻠﺰﻣﺔ ﻟﻠﻀﻴﻖ‬ ‫اﻟﺒﺮودات‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻓﻨﻴﺖ‬ ‫اﻻﻋﺘﺪال‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻼﻳﻨﺤﺪ ﻓﻠﻤﺎ ﺻﻔﺖ اﻟﺠﻮاﻫﺮ‬

‫ﺣﻴﻨﺌﺬ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ ذﻟﻚ‬ ‫و ﻻﺗﺘﻌﺪاه‬ ‫اﻟﺠﺴﻢ اﻟﻤﻄﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺴﻢ اﻟﻜﻠﻲ‬ ‫و ﺳﺎوت‬ ‫اﺗﺴﻌﺖ ﺣﺘﻲ ﺧﺮﺟﺖ ﻋﻦ اﻟﺤﺪ‬

‫ﻟﻴﺲ ﻟﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻜﺬا ﺗﺼﻌﺪ ﻓﻲ اﻟﻠﻄﺎﻓﺔ ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻌﺪ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺪﺧﻞ ﻓﻲ اﻟﻤﺘﻮﺳﻤﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻔﺆاد و ﻧﻮر‬ ‫ﻳﺘﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬

‫‪،‬‬ ‫ﻻ ﻧﻬﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫وﺿﻌﺖ ﻟﻬﻢ ﻋﻠﻤﺎ رﻓﻌﺖ ﻟﻬﻢ ﺣﻠﻤﺎ ﻟﻴﺲ ﻟﻤﺤﺒﺘﻲ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻧﻬﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ‬

‫اﻻﺳﺘﺎر‬ ‫ﻛﺸﻔﻪ‬ ‫اﻻﻏﻴﺎر و‬ ‫ﻣﺠﺎﻧﺒﺘﻪ‬ ‫اﻟﻤﺤﺒﻮب و‬ ‫اﺿﻤﺤﻼﻟﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻨﺎﺋﻪ‬ ‫و ﺷﺪة‬ ‫اﻟﺤﺒﻴﺐ‬ ‫ﺧﻠﻮص‬ ‫ﻣﺤﺒﺘﻪ ﻫﻲ‬ ‫و‬
‫ﻫﺬا اﻟﻤﺜﺎل‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻤﺤﺒﻮب و‬ ‫اﻟﺤﺒﻴﺐ ﻧﺤﻮ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫اﻟﺤﺎﺻﻞ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻧﺠﺬاب‬ ‫ﻓﺎﻟﻤﺤﺒﺔ ﻫﻲ‬ ‫اﻻﻧﻮار‬ ‫اﻧﻐﻤﺎﺳﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻬﺎ‬ ‫زاد‬ ‫اﻟﺠﻤﺎدﻳﺔ ﺑﻬﺎ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫اﻗﺘﻀﻲ ﺗﻌﻠﻖ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫ﻧﻮع‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫اﻋﺘﺪﻟﺖ‬ ‫اذا‬

‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﻓﺎذا ازدادت‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺻﻔﺎﺋﻬﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻬﺎ‬ ‫زاد‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺻﻔﺎﺋﻬﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬

‫ازدادت‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ازدادت‬ ‫ﻓﺎذا‬ ‫اﻟﺠﻨﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫و‬

‫و اذا‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ اﻟﻤﺤﻤﺪﻳﺔ‬ ‫و ﺻﻔﺎء‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﻓﺎذا ازدادت‬ ‫اﻟﻨﺒﻮﻳﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬ ‫و ﺻﻔﺎء‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬

‫ﻻﻳﺼﻞ اﻟﺴﺎﺋﺮ اﻟﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻧﻬﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻠﺴﻴﺮ اﻟﻲ اﻟﻠﻪ ﻏﺎﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ ﻳﺘﺮﻗﻲ ﺷﻴﺌﺎ ﺑﻌﺪ ﺷﺊ‬ ‫ازدادت ﺻﻔﺎء و‬

‫اﻟﻤﻘﺎﻣﺎت و اﻟﻌﻼﻣﺎت و اﻵﻳﺎت و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻬﺎ‬ ‫و ﺻﻔﺎء و‬ ‫ﻟﻄﺎﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻌﻮﻣﺔ‬ ‫اذا ازدادت‬ ‫ﻧﻌﻢ‬ ‫اﺑﺪا اﺑﺪا‬

‫اﻟﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ‬ ‫اﻟﻌﻤﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻄﻠﻖ‬ ‫اﻟﻤﺠﻬﻮل‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻞ ذﻟﻚ ﺣﺘﻲ ﻳﻈﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﺗﺰداد‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻌﻨﻮاﻧﺎت‬

‫ﻟﻌﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ اﺷﺮﻧﺎ اﻟﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﻤﻘﺎم‬ ‫ﻳﻨﺎﺳﺐ ذﻟﻚ‬ ‫اﻋﺘﺪال و ﺻﻔﺎء‬ ‫رﺗﺒﺔ ﻻ ﺑﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎم و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻓﻔﻲ ﻛﻞ‬ ‫ﺷﺎء‬

‫اﻟﻄﻔﺮة‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮاﺗﺐ اﻟﺘﺼﻔﻴﺔ ﺗﺪرﻳﺠﻴﺔ ﻣﺮﺗﺒﻄﺔ ﻣﺘﺼﻠﺔ ﺑﻌﻀﻬﺎ ﺑﺒﻌﺾ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺒﻴﺎن ان‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ ﻣﻦ‬

‫ﺻﻔﺎء‬ ‫ﻟﻤﺎﻳﺒﻠﻎ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫اﻟﻘﺎﺑﻞ ﻣﺜﻼ‬ ‫ﺟﺎوز‬ ‫ﻻﻣﺤﺔ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫ﺑﺮزخ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬

‫ﻣﻘﺎم‬ ‫اﻟﺤﺎﻟﺔ ﻳﺤﻜﻲ ﻣﻘﺎﻣﺎ اﻋﻠﻲ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﺣﺎﻟﺔ ﺑﺮزﺧﻴﺔ ﻻﻣﺤﺔ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻋﺘﺪاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬

‫اﻧﻪ ﻋﺮﺿﺖ‬ ‫روي‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ ﺑﺮزﺧﺎ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫اﺳﻔﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬

‫ﻓﻲ‬ ‫و ﻫﺬا اﻟﺒﺮزخ ﻳﺤﺪث‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬ ‫ﻓﻘﺒﻞ‬ ‫داود‬ ‫ﻋﺮﺿﺘﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻘﺒﻞ اﻟﺤﻜﻤﺔ‬ ‫ﻟﻘﻤﺎن‬ ‫اﻟﺤﻜﻤﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة‬

‫ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﻴﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﺠﻤﻴﻊ اﻟﻤﺮاﺗﺐ‬ ‫ان‬ ‫اﻻﺛﺮ اﻟﻴﻪ ﺑﻈﻬﻮرﻫﻤﺎ ﻣﻦ ﺟﻬﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺆﺛﺮ‬ ‫ﻧﺰل‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﻘﺎﺑﻞ‬

‫ۤاﺛﺎره و‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫و ﻳﺒﺪو‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻛﺎﻣﻨﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﺮ‬ ‫و ﻳﺰداد‬ ‫ﻛﻠﻤﺎ ﻳﺼﻔﻮ اﻟﺸﺊ‬ ‫و‬ ‫ﺛﺎﺑﺘﺔ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺷﺊ‬

‫ﻫﻮ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﺑﻈﻬﻮره‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻲ اﻟﻲ اﻟﺪاﻧﻲ ﻟﻴﺲ ﺑﺬاﺗﻪ‬ ‫ﻧﺰول‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻲ ﻓﻲ اﻟﺪاﻧﻲ‬ ‫ﻧﺰول‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﻫﺬا‬

‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻻﺛﺮ‬ ‫ﺑﺮزخ‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫و ان‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻘﺎﻣﻴﻦ ﻓﻲ رﺗﺒﺔ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ‬ ‫اﻟﺒﺮزخ‬ ‫ﻻﺟﻞ ذﻟﻚ اﻣﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻔﺲ اﻟﺪاﻧﻲ‬

‫ﻫﻮ اﻟﻤﻌﺒﺮ ﻋﻨﻪ‬ ‫اﻟﺒﺮزخ‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻛﻞ رﺗﺒﺘﻴﻦ ﻣﻦ ادﻧﻲ اﻟﻤﺮاﺗﺐ اﻟﻲ اﻋﻼﻫﺎ‬ ‫اﻟﺒﺮزخ‬ ‫اﻟﻤﺆﺛﺮ ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻓﻴﻤﻜﻦ‬

‫و‬ ‫ﺟﺎﺋﺰ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ اﻟﻲ ﻋﺎﻟﻴﻪ‬ ‫دان‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫واﺟﺐ ﺑﺎﻟﻨﺴﺒﺔ اﻟﻲ داﻧﻴﻪ‬ ‫ﻋﺎل‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺑﺤﺴﺒﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺑﺎﻟﺮاﺟﺢ ﻓﻲ ﻛﻞ‬

‫اﻻﻟﻔﺎظ و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻈﻮاﻫﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺒﻴﻨﺖ ﻣﺎ ﻫﻨﺎﻟﻚ ﻓﺎﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﺖ ذﻟﻚ‬ ‫‪ ،‬ﻓﺎذا‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﺑﺎﻟﺮاﺟﺢ‬ ‫اﻟﺒﺮزخ‬ ‫ﻋﺒﺮ ﻋﻦ‬

‫اﻟﻜﻮﻧﻴﺔ ﻓﺮﺑﻤﺎ ﺗﺘﺮﻛﺐ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ و اﻟﺤﺮوف و اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﻫﻲ اﻳﻀﺎ ﻋﻠﻲ ﻃﺒﻖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺮوﻓﺔ‬ ‫اﻟﺤﺮوف و اﻟﻜﻠﻤﺎت‬

‫ﺑﺎﻃﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻬﺎ اﻻ ﻣﻌﻨﻲ واﺣﺪ‬ ‫اﻟﻤﺜﺎل‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻟﺤﻜﺎﻳﺔ اﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻓﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬

‫رﺑﻤﺎ ﺗﺘﺮﻛﺐ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻟﻤﻮاد‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻓﺘﺪل‬ ‫اﺻﻔﻲ‬ ‫اﻻول و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻋﺪل‬ ‫رﺑﻤﺎ ﺗﺘﺮﻛﺐ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ‬ ‫و‬ ‫واﺣﺪ‬

‫و‬ ‫اﻗﻮم‬ ‫و‬ ‫اﻋﺪل‬ ‫ﺗﺘﺮﻛﺐ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﺎﻟﻢ اﻟﻄﺒﺎﺋﻊ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻓﺘﺪل‬ ‫اﻗﻮم‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ذﻟﻚ‬ ‫اﻋﺪل‬

‫و‬ ‫اﻻﻋﺘﺪال‬ ‫ﺛﻢ ﺗﺘﺮﻗﻲ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻮاﺣﺪة‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ ﻣﺎ ﻓﻲ اﻟﺮﺗﺒﺔ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻟﻔﺆاد‬ ‫اﺻﻔﻲ ﻓﺘﺤﻜﻲ ﻣﻊ ﺟﻤﻴﻊ ذﻟﻚ‬

‫ﻣﻮادﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﺎﻟﻬﻢ‬ ‫ان ﺗﺪل‬ ‫ﻓﻲ ذﻟﻚ اﻟﻲ‬ ‫ﺗﺰداد‬ ‫اﻳﻀﺎ ﺛﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﺴﺪ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﺼﻔﺎء و اﻟﻘﻮام‬

‫اﺟﺴﺎم‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﺗﺰداد‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ اﻓﺌﺪﺗﻬﻢ ﺛﻢ ﺗﺘﺮﻗﻲ اﻟﻲ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﺎﺋﻌﻬﻢ‬ ‫و‬

‫ﻣﻮادﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻣﺜﻠﺘﻬﻢ‬ ‫ان ﺗﺪل‬ ‫ﻗﻮاﻣﺎ اﻟﻲ‬ ‫و ﺻﻔﺎء و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫ﻫﻜﺬا ﺗﺰداد‬ ‫اﻳﻀﺎ ﺛﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻌﻮﻣﺔ‬ ‫ﺗﺰداد‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺣﻘﺎﺋﻘﻬﻢ ﺛﻢ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﺎﺋﻌﻬﻢ‬ ‫و‬

‫و ﻫﻜﺬا ﺗﺰداد‬ ‫اﻟﻤﺸﻴﺔ‬ ‫و اﻻﻣﻀﺎء و اﻟﻘﻀﺎء و اﻟﻘﺪر و اﻻرادة و‬ ‫اﻻﺟﻞ‬ ‫و اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫اﻻﻣﻜﺎﻧﻴﺔ‬ ‫اﻟﺼﻠﻮﺣﺎت‬

‫و‬ ‫اﻟﻮاﺣﺪﻳﺔ‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺘﺄﻟﻴﻒ اﻟﻲ‬ ‫ﻣﻼﻳﻤﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺪاﻻ ﻓﻲ ﻧﻬﺞ اﻟﺘﺮﻛﻴﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎء‬ ‫و‬ ‫ﻧﻌﻮﻣﺔ‬

‫ﺑﺤﺮف ‪ ،‬اﻻﺗﺮي‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻛﺎﻧﺖ اﻟﺠﻮاﻫﺮ اﻟﻌﻨﺼﺮﻳﺔ ﻓﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻬﺎ ﺣﺮﻓﺎ‬ ‫و اﻟﺬات‬ ‫اﻟﻬﻮﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻟﻮﻫﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺪﻳﺔ‬

‫ﻳﺪل‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎت‬ ‫ﺟﺴﺪ‬ ‫و ﻻﻳﺪل‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﺎ‬ ‫و ﺗﻜﻮن‬ ‫ﻗﺪ ﺗﺘﺄﻟﻒ‬ ‫و ﺗﻜﻮن ﺷﺠﺮا و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﻗﺪ ﺗﺘﺄﻟﻒ‬ ‫ان‬

‫اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫ﺟﺴﺪ‬ ‫و ﻻﻳﺪل‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﺎ‬ ‫و ﺗﻜﻮن‬ ‫ﻗﺪ ﺗﺘﺄﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻴﻬﻤﺎ ﻣﻦ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ اﻻرﺑﻌﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫اﻟﺤﻴﻮان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺴﺪ‬
‫و ﻻﻳﺪل‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﺟﺴﺪ ﻧﺒﻲ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻗﺪ ﺗﺘﺄﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻴﻬﻤﺎ ﻣﻦ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺴﺪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬

‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﺟﺴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻗﺪ ﺗﺘﺄﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺴﺪ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺟﺴﺪ‬

‫ﻟﻴﺲ ذﻟﻚ اﻻ ﻣﻦ‬ ‫و ﻫﻜﺬا و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﺟﺴﺪ اﻟﻨﺒﻲ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫و ﻻﻳﺪل‬

‫اﻟﻴﻪ‬ ‫روح و ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﺣﺴﻦ اﻟﺘﺄﻟﻴﻒ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﻠﻴﻖ ﺑﻜﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﺮاﺋﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰواﺋﺪ‬ ‫اﻟﺼﻔﺎء و ﺣﺬف‬ ‫ﻣﺮاﺗﺐ‬ ‫ﺗﻔﺎوت‬

‫ﺗﺨﺘﻠﻒ ارواﺣﻬﺎ اﻟﺘﻲ ﻫﻲ ﻣﻌﺎﻧﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﺟﻮاﻫﺮ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬ ‫اﻓﻌﺎﻟﻬﺎ‬ ‫اﺟﺮاء‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻬﺎ‬ ‫اﻇﻬﺎر‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫روح‬ ‫ﻛﻞ‬

‫ﺑﺤﺴﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﺻﻔﻴﺔ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻐﺮاﺋﺐ اﻟﻠﻔﻈﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰواﺋﺪ‬ ‫ﺑﺤﺬف‬ ‫ﺻﻔﺎﺋﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺋﺘﻼﻓﻬﺎ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﺑﺤﺴﺐ‬

‫و‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ازﻳﺪ ﻣﻦ ﻋﻘﻠﻪ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺣﺮوﻓﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ اﻟﻔﺎﻇﺎ‬ ‫ﻳﻘﺪر ان‬ ‫ﻓﻼ ﻛﻞ اﺣﺪ‬ ‫و ﺳﻮءه‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺻﻮﻏﻬﺎ‬

‫ﺑﻨﺎء‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺠﻌﻞ‬ ‫اﻟﻤﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ اﻟﻠﺒﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﺒﻨ ّﺎء‬ ‫ان‬ ‫اﻣﺜﻞ ﻟﻚ ﻓﻲ ذﻟﻚ ﻣﺜﺎﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪه‬

‫ﺑﻴﺖ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻪ ﻣﺜﻼ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻨﺎﺋﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺴﺘﻘﺮ ﻓﻴﻪ ﺑﺤﺴﺐ ﺗﺄﻟﻴﻔﻪ‬ ‫ﺟﺰو‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫اﻻﺟﺴﺎم و ﻳﺪل‬ ‫ﻳﺴﺘﻘﺮ ﻓﻴﻪ‬

‫ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ‬ ‫اﻟﻨﺴﺎء و‬ ‫ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻻﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ اﻟﻀﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻴﻮﺗﻪ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ اﻟﻤﻀﻴﻒ‬

‫ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻻﺟﻞ اﻟﻤﻄﺒﺦ‬ ‫اﻻﻧﺒﺎر و‬ ‫ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻻﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻻﺟﻞ اﻻﺻﻄﺒﻞ‬ ‫اﻟﻤﺨﺰن و‬ ‫ﻻﺟﻞ‬

‫ﻳﺆﻟﻒ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻓﺎﻟﺒﻨﺎء‬ ‫ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺷﺊ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺟﺰو‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬

‫اﻟﻤﺎء و‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ ﻣﻦ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر ان‬ ‫ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫ﻫﻜﺬا ﻳﺪل‬ ‫رواﺑﻂ اﻟﻄﻴﻦ ﻟﻔﻈﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﺒﻦ‬ ‫ﺣﺮوف‬

‫ﻫﺬا اﻟﺘﺄﻟﻴﻒ ﻻﻳﺤﺼﻞ‬ ‫و ﻫﻜﺬا ﻓﺎن‬ ‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻴﻮاﻧﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﺗﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺠﻌﻠﻪ ﺑﻴﺘﺎ ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﺘﺮاب‬

‫اﻟﻲ ﺟﺎرﺣﺔ‬ ‫ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺴﺪاﻧﻴﺔ ﻓﻼﻳﻤﻜﻦ ذﻟﻚ اﻟﺘﺄﻟﻴﻒ ﺑﺎﻟﻴﺪ‬ ‫اﻟﺠﻮارح‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺴﻤﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺑﺎﻵﻻت‬

‫و‬ ‫اﻟﻄﺒﻴﻌﺔ ﺑﺤﻜﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﺗﺼﺮف‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻪ ﻓﻴﻬﺎ اﻻ ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺼﺮف‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻲ ﺧﺎرﺟﺔ ﻋﻦ ﻗﺪرﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ‬

‫ﻫﻮ ﻛﺎﻟﻤﻠﻚ اﻟﻤﺆﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﺎﺗﻲ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﺟﺎرﺣﺔ ﻣﻦ ﺟﻮارﺣﻪ ﻓﻬﻮ ﻳﻤﻜﻨﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻬﺎ‬

‫ﻣﻠﻚ‬ ‫ﺟﻮارح‬ ‫ﻻن‬ ‫اﻟﻔﻠﻜﻴﺔ‬ ‫اﻟﺮوح‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺑﺤﻴﺚ ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﻤﻠﻚ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻨﺒﺎت‬

‫اﻟﻲ ﺟﺎرﺣﺔ ﺣﻴﻮاﻧﻴﺔ ﻓﻠﻜﻴﺔ ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻪ‬ ‫ﻟﻠﺤﻴﻮان ﻳﺤﺘﺎج‬ ‫ﻓﻲ ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺣﺘﻲ ﺗﺼﻴﺮ ﺑﻴﺘﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻴﺔ‬ ‫اﻟﻨﺒﺎت‬

‫اﻟﻌﺎﻣﻲ‬ ‫ﺑﺤﺮف اﻻﺗﺮي ان‬ ‫ﺣﺮﻓﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻫﻜﺬا اﻻﻣﺮ ﻓﻲ‬ ‫و ﻫﻜﺬا و‬ ‫اﻟﻤﻼﺋﻚ اﻻﻓﻼﻛﻴﺔ‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫و اﻟﺬي‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺴﺌﻠﺔ ﻣﻦ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ اﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻧﻔﺲ ﻋﻼﻣﺔ‬ ‫اﻟﺬي‬

‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺣﺮوﻓﺎ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت و‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر ان‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻧﻔﺲ ﻋﻼﻣﺔ ﺑﺎﻻﻛﺴﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻪ ﻧﻔﺲ ﻋﻼﻣﺔ ﻓﻲ اﻟﻔﻘﻪ‬

‫ﻟﻜﻦ ﻻ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻗﺘﺮاﻧﺎﺗﻬﺎ‬ ‫اﻧﺤﺎء‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺤﺮوف و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و ان ﻛﺎن‬ ‫اﻻﻛﺴﻴﺮ‬

‫ﻟﻜﻦ ﻻ ﻛﻞ اﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻤﻜﻨﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻟﻌﻨﺎﺻﺮ ﺑﺠﻤﻴﻊ اﻧﺤﺎﺋﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻻﺗﺮي‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻛﻞ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫اﺣﺪ‬

‫ﻣﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻳﺆﻟﻔﻮا ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﺟﺘﻤﻌﻮا ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن ﻳﻘﺪر ان‬

‫‪ ،‬اﺗﺮي ﻳﺘﺼﺮف‬ ‫ﻓﻴﻪ ﺟﺎرﺣﺔ اﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ﻻﻳﺘﺼﺮف‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻫﻮ ﻋﻘﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮارﺣﻬﻢ‬ ‫ﻻدق‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬

‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺆﻟﻔﻮا‬ ‫ان‬ ‫اﻻﻧﺎﺳﻲ‬ ‫ﻋﻘﻮل‬ ‫ﺟﺎرﺣﺔ‬ ‫ﻻﻳﺘﺼﺮف‬ ‫ﻓﻬﻜﺬا‬ ‫اﻟﻨﺒﺎت‬ ‫ﺟﺎرﺣﺔ اﻟﻴﺪ ﻓﻲ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬

‫اﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮارﺣﻬﻢ‬ ‫و ﻗﺪرة‬ ‫ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺎداﺗﻬﻢ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﻳﺤﻞ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﺴﺪ‬ ‫ﻳﺪل‬

‫ﻟﻜﻦ ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﺎ ﻣﻦ ﻣﺮاﺗﺒﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫اﻣﺜﻠﺘﻬﻢ‬ ‫او‬ ‫ﻋﻠﻲ اﺟﺴﺎدﻫﻢ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﻴﻘﺪر ان‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬

‫ﻓﻮق‬ ‫ﻻﻧﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﺴﺪ ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺣﺮوﻓﺎ‬ ‫ﻳﺆﻟﻔﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻛﻠﻬﻢ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫اﺟﺘﻤﻊ‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮوﻓﺎ‬ ‫ﻳﺮﻛﺒﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻫﻢ ﺑﺎﻧﻔﺴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮارﺣﻬﻢ‬ ‫ﺗﺼﺮف‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻬﻢ‬

‫ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺨﺺ‬ ‫ﺗﺪل‬ ‫ﺣﺮوﻓﺎ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون ان ﻳﺆﻟﻔﻮا ﻛﻠﻤﺎت و‬ ‫ﻫﻢ اﻳﻀﺎ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻌﻮا ﻛﻠﻬﻢ‬ ‫و ﻫﻜﺬا و‬ ‫اﺟﺴﺎدﻫﻢ‬

‫ۤاﻟﻪ اﻧﺖ ﻛﻤﺎ اﺛﻨﻴﺖ ﻋﻠﻲ ﻧﻔﺴﻚ ﻻاﺣﺼﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻤﻘﺎﻣﺎت و اﻟﺼﻔﺎت ﻗﺎل‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻣﻦ‬

‫ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻮا وﺟﻬﻪ‬ ‫و ان‬ ‫اﺗﻔﻘﻮا ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻪ ﺗﻮﻗﻴﻔﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺻﺎرت اﺳﻤﺎء‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻋﻠﻴﻚ‬ ‫ﺛﻨﺎء‬

‫ﻋﻠﻲ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻓﻬﻮ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺻﻔﺎﺗﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ ﺗﺄﻟﻴﻔﺎ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻻﻧﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻪ ﺛﻢ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﺧﻠﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺻﻔﺎﺗﻪ‬ ‫ﻳﺪل‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫اﻟﻬﻴﺔ ﻻﻫﻮﺗﻴﺔ ﻓﻴﺆﻟﻒ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺠﻮارح‬ ‫ذﻟﻚ‬

‫ﻟﻴﺘﻮﺳﻠﻮا‬ ‫ﻋﺮﻓﻪ ﺧﻠﻘﻪ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺘﻮﺳﻠﻮا اﻟﻴﻪ ﺑﻬﺎ ﻛﻤﺎ ﺧﻠﻖ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻬﺎ‬ ‫ان ﻳﺪﻋﻮه‬ ‫ﻳﺄﻣﺮﻫﻢ‬ ‫و‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻳﺆﻟﻔﻮا اﺳﻤﺎ ﻣﻦ اﺳﻤﺎﺋﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض‬ ‫اﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻓﻠﻮ اﺟﺘﻤﻊ اﻫﻞ‬

‫ﺳﺌﻞ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻤﻘﺼﻮد‬ ‫اﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻧﻈﺮ ﻓﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫ﻻﻳﺤﺲ‬ ‫ﺻﻮرة و‬ ‫ﻻﻳﺸﺒﻬﻪ‬ ‫؟ ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻴﻞ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺑﻤﺎ ﻋﺮﻓﻨﻲ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺑﻢ ﻋﺮﻓﺖ رﺑﻚ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬

‫ﻋﻠﻲ ذاﺗﻪ ﺑﺬاﺗﻪ‬ ‫دل‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺪﻋﺎء‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﺑﻌﻴﺪ ﻓﻲ ﻗﺮﺑﻪ اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫ﺑﻌﺪه‬ ‫ﻗﺮﻳﺐ ﻓﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﻮاس و ﻻﻳﻘﺎس ﺑﺎﻟﻨﺎس‬

‫ﻣﺎ‬ ‫ﻟﻢادر‬ ‫ﻟﻮﻻ اﻧﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺖ دﻟﻠﺘﻨﻲ ﻋﻠﻴﻚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻚ ﻋﺮﻓﺘﻚ‬ ‫اﻟﺪﻋﺎء‬ ‫اﻳﻀﺎ ﻓﻲ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺠﺎﻧﺴﺔ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺗﻪ‬ ‫و ﺗﻨﺰه‬

‫وﺻﻔﻮك‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﻤﻦ اﺟﻞ‬ ‫ﻻوﺣﺪوك‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎﻋﺮﻓﻮك‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻚ‬ ‫ﺳﺎﺟﺪا‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻧﺖ‬

‫ﻻاﺷﺒﻬﻚ ﺑﺨﻠﻘﻚ اﻧﺖ اﻫﻞ ﻟﻜﻞ ﺧﻴﺮ ﻓﻼﺗﺠﻌﻠﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺎ وﺻﻔﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﺴﻚ‬ ‫ﻋﺮﻓﻮك ﻟﻮﺻﻔﻮك‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻚ ﻟﻮ‬

‫ﻳﺒﻠﻎ ﻛﻨﻪ ﺻﻔﺘﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻈﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼم ان‬ ‫ﻛﺘﺐ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻓﻠﻴﺲ‬ ‫اﻻﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ادﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺧﺒﺎر‬ ‫اﻟﻲ ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫‪،‬‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻋﻤﺎ‬ ‫ﻛﻔﻮا‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺎ وﺻﻒ ﺑﻪ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ﻓﺼﻔﻮه‬

‫و ﻳﺼﻔﻮه‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻪ ﺧﻠﻘﻪ ﺛﻢ ﻳﺘﻮﺳﻠﻮا ﺑﻪ اﻟﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺼﻒ اﻟﻠﻪ ﺑﺸﺊ ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻻ‬ ‫اﻟﻮﺟﻮه‬ ‫ﻳﺼﻔﻪ ﺑﻮﺟﻪ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﺣﺪ‬

‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت و ﺣﺮوف‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر ان‬ ‫اﻻ ﻓﻼﻳﻤﻜﻦ ﻻﺣﺪ ﻓﻠﻌﻠﻚ ﻋﺮﻓﺖ ﺑﺬﻟﻚ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ‬

‫اﻻﺋﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﺳﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺠﻦ‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻊ ﻋﻠﻴﻪ اﻫﻞ اﻻرﺿﻴﻦ‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺣﺮﻓﻴﻦ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﻼﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻟﻤﺼﻠﻴﻦ‬ ‫ﺻﻠﻮات‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺎﻫﺮﻳﻦ‬

‫و‬ ‫اﻟﻒ‬ ‫ﻗﺎف و‬ ‫ﻣﺜﻼ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﺗﺰﻋﻢ‬ ‫و‬ ‫وﺿﻌﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻮﺿﻊ‬ ‫و‬ ‫رﻛﺐ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻨﻬﺞ‬

‫اﻟﺨﺮق و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫وردة‬ ‫ﻣﺜﻠﻚ ﻓﻲ ذﻟﻚ ﻣﺜﻞ ﻣﻦ ﺻﻨﻊ‬ ‫ﻧﻘﻮل ﻓﺎن‬ ‫ﻧﺤﻦ اﻳﻀﺎ‬ ‫اﻟﻌﺮب ﻛﺎن ﻳﻘﻮل و‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻻم و‬

‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻳﺆﺛﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻫﺬا ﻣﻴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﺣﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﻻﻳﻨﺒﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻳﻨﺒﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎﺑﺖ‬ ‫ﻛﺎﻟﻮرد‬ ‫زﻋﻢ اﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﺎﺗﻴﻞ‬

‫ﻟﻮ اﻫﻨﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻗﻮﻟﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻛﻔﺮت و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻤﻜﺘﻮب ﻗﺎل‬ ‫اﻧﻚ ﻟﻮ اﻫﻨﺖ‬ ‫اﻻﺗﺮي‬ ‫ﻫﺬا ﻻﻳﺆﺛﺮ‬

‫ﻟﻤﺎ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻧﻪ ﻳﺆﺧﺬ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﺗﺮي‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺘﺄﺛﻴﺮ‬ ‫روح ﻟﻤﺎاﺛﺮت‬ ‫ﻟﻮ ﻟﻢﺗﻜﻦ ﻓﻲ ﺗﻠﻚ اﻟﻜﻠﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﺗﻜﻔﺮ‬

‫ﻫﻞ‬ ‫ﻏﻴﺮه و‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اﺑﺪا ﻓﻲ رﻗﻲ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻻﻳﺆﺛﺮ ﻗﻮﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺸﻔﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﺛﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺮﻗﻲ ﺑﻪ‬ ‫اﻻﻟﻮاح و‬ ‫ﻳﻮﺿﻊ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺸﺎء و‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﺑﻬﻴﺌﺔ‬ ‫روح و ان اﻟﻘﺮۤان ﻳﺠﻲء ﻳﻮم‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻛﻼﻣﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻼﻣﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ روﺣﺎ‬ ‫ان‬ ‫ذﻟﻚ اﻻ ﻻﺟﻞ‬

‫ﻟﻤﻦ‬ ‫ﻫﺬه اﻟﺠﻬﺎت‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫ﻫﻜﺬا و‬ ‫ﻛﻼﻣﻚ ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫دار‬ ‫ﻳﺸﻔﻊ ﻟﻜﻞ ﻣﻦ ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫رﺟﻞ‬

‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﺑﺎن‬ ‫ﻓﻴﺘﺤﺪي‬ ‫اﻣﺎ ﻏﻴﺮ اﻟﻤﺴﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮه‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫ان‬ ‫اراد‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬

‫ﻣﺜﻞ ﻛﻠﻤﺔ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻻﺗﻜﻮن‬ ‫ﻛﻠﻤﺘﻬﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻻﻳﺴﻠﻤﻮن ان‬ ‫ذﻟﻚ ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺪوره‬ ‫ﻣﺜﻞ اﻟﻜﻠﻤﺔ اﻳﻀﺎ ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﻤﺎ ذﻟﻚ ﻟﺼﻌﻮﺑﺔ ﺗﻔﻬﻴﻤﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻮر‬ ‫ﺑﻌﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻓﻴﺘﺤﺪون‬

‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﺆﻟﻔﻮا ﻛﻠﻤﺔ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض‬ ‫اﻻ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻊ ﺟﻤﻴﻊ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮه‬

‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻳﺆﻟﻒ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻓﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﺎﻗﺪروا‬ ‫ﻣﺜﻼ‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ‬

‫ﻟﻔﻈﺔ‬ ‫ﺣﺮج و‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻳﺤﺮق و‬ ‫ﻣﻨﻚ‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ‬ ‫اﻻﺗﺮي ان‬ ‫ﻻﻫﻮﺗﻴﺔ‬ ‫و ۤاﻻت‬ ‫ﺳﺮﻣﺪﻳﺔ‬ ‫ﺑﺠﻮارح‬ ‫اﻻ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬

‫ﺧﻮف‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ‬ ‫داء و اﻣﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﺷﻔﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﻤﺲ ﺑﻐﻴﺮ ﻃﻬﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن‬

‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺨﻠﻘﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﺧﻠﻘﺔ‬ ‫ﻏﻴﺮه ﻫﻜﺬا و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮء و‬ ‫ﺣﻔﻆ ﻣﻦ ﻛﻞ‬ ‫و‬

‫اﻟﻘﺮۤان و ﻋﺪم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺨﻠﻖ ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻓﻜﻤﺎ اﻧﻪ‬

‫ﻗﺴﻢ‬ ‫اﻟﺮوح و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﺗﻠﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ ﺻﻮرﺗﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻋﻠﻲ وﺟﻬﻴﻦ وﺟﻪ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻘﺪرة‬

‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻣﺎ ﻣﺎ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﻤﺨﻠﻮق‬ ‫ﻃﺎﻗﺔ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺗﺄﻟﻴﻔﻪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻳﺆﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ ﺻﻮرﺗﻪ اﻳﻀﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬

‫ﺑﻨﻔﺴﻬﺎ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻧﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻻﻳﻌﺮف‬ ‫ﺗﻜﻠﻢ ﺑﻬﺎ وﺣﺪﻫﺎ‬ ‫اذا‬ ‫اﻟﺘﻲ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﺻﻮرة‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬
‫اﻟﻤﻘﺎﻣﺎت و‬ ‫ﻻ دﻻﻟﺔ ﻟﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻤﺎ اﺗﻮا ﺑﻪ‬ ‫روح‬ ‫ﻟﻜﻦ ﻻ‬ ‫ﺻﻮرة و‬ ‫ﻣﺜﻼ ﻓﻤﺜﻠﻬﺎ ﻳﺆﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻬﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻗﺮﻳﻨﺔ ﻛﻠﻔﻈﺔ‬

‫ﻣﻘﺪار ﺳﻮرة‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﻗﺮۤان اذا ﻗﺮئ و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ اﺑﺪا ﻓﻬﻮ ﻣﺎ ﻳﻔﻬﻢ اﻧﻪ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫اﻣﺎ ﻣﺎ ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻼﻫﻮﺗﻴﺔ‬ ‫اﻟﻌﻼﻣﺎت‬

‫اﻟﺠﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻊ ﻋﻠﻴﻪ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﺻﻮرة و‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻻ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ ﻣﺜﻼ ﻓﻠﻴﺲ ﻻﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻮﺛﺮ‬

‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﺑﻌﻴﻨﻪ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺋﺮ اﻟﺨﻠﻖ ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ادوات‬ ‫و‬ ‫رﺑﺎﻧﻴﺔ‬ ‫ﺑﺠﻮارح‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻟﻬﻲ‬

‫ﺟﻤﻴﻌﻬﺎ‬ ‫ﺻﻮرة و‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ اﻛﺜﺮﻫﺎ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون ان‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﻢ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﺑﻌﺾ‬ ‫ﺻﻮرة‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﺸﺒﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬

‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﻴﻘﻴﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﺄﻟﻴﻔﺎت‬ ‫اﻧﻲ ﻟﻬﻢ‬ ‫ﺟﻮع و‬ ‫ﻻﻳﻐﻨﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﺿﻴﺔ ﻻﻳﺴﻤﻦ‬ ‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ‬

‫ﺗﺄﺧﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻘﺪﻳﻢ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﺘﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ان‬ ‫ﻇﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺻﻠﻴﺔ ﻓﺘﺒﻴﻦ‬ ‫اﻟﺘﺮﻛﻴﺒﺎت‬

‫‪٢‬‬ ‫ﻫﻤﺴﻬﺎ‬ ‫‪ ١‬و‬ ‫ﻣﻦ ﻗﻠﻘﻠﺘﻬﺎ‬ ‫●‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﺳﻮرة و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫و ﺳﻮرة‬ ‫ۤاﻳﺔ ﻋﻦ ۤاﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻠﻤﺔ ﻋﻦ ﻛﻠﻤﺔ‬

‫ذﻻﻗﺘﻬﺎ‬ ‫‪ ٩‬و‬ ‫اﻧﺨﻔﺎﺿﻬﺎ‬ ‫‪ ٨‬و‬ ‫اﺳﺘﻌﻼﺋﻬﺎ‬ ‫‪ ٧‬و‬ ‫رﺧﺎوﺗﻬﺎ‬ ‫‪ ٦‬و‬ ‫ﺷﺪﺗﻬﺎ‬ ‫‪ ٥‬و‬ ‫اﻧﻔﺘﺎﺣﻬﺎ‬ ‫‪ ٤‬و‬ ‫اﻃﺒﺎﻗﻬﺎ‬ ‫‪ ٣‬و‬ ‫ﺟﻬﺮﻫﺎ‬ ‫و‬

‫ﻣﻬﺘﻮﺗﻬﺎ‬ ‫‪ ١٦‬و‬ ‫ﻫﺎوﻳﻬﺎ‬ ‫‪ ١٥‬و‬ ‫ﻣﻜﺮرﻫﺎ‬ ‫‪ ١٤‬و‬ ‫ﻣﻨﺤﺮﻓﻬﺎ‬ ‫‪ ١٣‬و‬ ‫ﻟﻴﻨﺘﻬﺎ‬ ‫‪ ١٢‬و‬ ‫ﺻﻔﻴﺮﻫﺎ‬ ‫‪ ١١‬و‬ ‫ﺻﻤﻮﺗﻬﺎ‬ ‫‪ ١٠‬و‬

‫و‬ ‫ﻣﺎﺋﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮاﺋﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎرﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻔﺎﺋﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﻮرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺪﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻜﻮﻧﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻔﻀﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫رﻓﻌﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺤﻬﺎ‬ ‫‪ ١٧‬و‬

‫ﻧﺎﻃﻘﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻏﺮاﺋﺰﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﺎﺋﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺆﻧﺜﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺬﻛﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻇﻠﻤﺎﻧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮراﻧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﻛﺮﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻮاﺧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺮاﺑﻴﻬﺎ‬

‫ﻋﻠﻤﺎﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺎﻣﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎﻣﺪﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﺗﺤﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺎﺑﺴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻌﺎدﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻬﻤﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﻤﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺎﻣﺘﻬﺎ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﺣﻤﻠﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻮاﻣﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺷﻘﻴﺎﺋﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻘﺮاﺋﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻏﻨﻴﺎﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺎﻟﺤﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻠﻮﻛﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻤﺎﻫﺎ اﻻدﻧﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻤﻠﻴﻦ‬

‫و‬ ‫دﻟﻮﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺪﻳﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﺳﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻘﺮﺑﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻴﺰاﻧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻨﺒﻠﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺪﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺮﻃﺎﻧﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻮزاﺋﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺛﻮرﻳﻬﺎ‬

‫اﻟﺼﻐﻴﺮة‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫زﺣﻠﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺸﺘﺮوﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮﻳﺨﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻤﺴﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫زﻫﺮﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻄﺎردﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻤﺮﻳﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻮﺗﻴﻬﺎ‬

‫ﺑﺴﻮﻃﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻛﺒﺮ اﻻﻛﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻛﺒﺮ اﻻﻋﻈﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻛﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺠﻤﻮﻋﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺒﺮي‬ ‫اﻟﻤﺘﻮﺳﻄﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺒﻴﺮة‬ ‫و‬

‫ﻧﻌﺎﻳﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺮﻓﺔ‬ ‫و زﺑﺮة و‬ ‫ﺟﺒﻬﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻄﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻲ ﺷﺮﻃﻴﻦ‬ ‫و ﻣﻨﺴﻮﺑﺎت اﻟﻤﻨﺎزل و‬ ‫ﻗﻮاﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺮﻓﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺪدﻳﺔ‬

‫ﻗﻠﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺮﻓﺔ‬ ‫و ﻧﺜﺮة و‬ ‫اﺧﺒﻴﺔ ﻟﻬﻮاﺋﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻛﻠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫زﺑﺎﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻔﺮ‬ ‫و ذراع و‬ ‫ﻫﻨﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻘﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻨﺎرﻳﻬﺎ‬ ‫و ﺑﻠﺪة‬

‫ﻟﺘﺮاﺑﻴﻬﺎ‬ ‫و ﺳﻌﻮد‬ ‫ﺑﻠﻊ‬ ‫و‬ ‫ذاﺑﺢ‬ ‫و‬ ‫ﺛﺮﻳﺎ‬ ‫و ﺳﻤﺎك و ﻋﻮا و دﺑﺮان و‬ ‫رﺷﺎ ﻟﻤﺎﺋﻴﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺆﺧﺮ‬ ‫و ﻣﻘﺪم و‬ ‫ﺷﻮﻟﺔ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻟﻘﺮون‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﻮام‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﻬﻮر‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻻﻳﺎم‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﺎﻋﺎت‬ ‫و‬ ‫ﻣﻤﺎ ﻳﻨﺘﺴﺐ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻫﻜﺬا‬ ‫و‬

‫اﻟﺒﻴﺎن و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت اﻟﻜﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﺬﻛﺮﻫﺎ‬ ‫ﻳﻄﻮل‬ ‫ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺤﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻮاﺿﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻗﺎﻟﻴﻢ‬ ‫اﻟﻤﻌﺎدن و‬

‫اﻟﻤﻨﺼﺮف‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫و اﻟﻨﻜﺮة و اﻟﻤﻨﺼﺮف و‬ ‫اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ‬ ‫و اﻟﺤﺮف و‬ ‫اﻟﻔﻌﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻢ‬ ‫اﻟﻤﻌﺮوف و اﻟﻤﺠﻬﻮل و‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻣﻤﺎ‬ ‫اﻻﺷﺘﻘﺎﻗﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺼﺎرﻳﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺬﻛﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺆﻧﺚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻤﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺜﻨﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﺮد‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺘﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﺤﻴﺢ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻟﻔﺎﻋﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻄﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﻌﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻤﻴﺰ‬ ‫و اﻟﺤﺎل و‬ ‫اﻟﺘﺮﻛﻴﺐ ﻣﻦ اﻻﺿﺎﻓﺔ‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت‬ ‫ﺑﺬﻛﺮﻫﺎ‬ ‫ﻳﻄﻮل‬

‫ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻌﺮوف و‬ ‫ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻢ‬ ‫اﻟﻤﻔﻌﻮل و اﻻﺳﻨﺎد و اﻻﺑﺘﺪاء و اﻻﺧﺒﺎر و‬

‫و‬ ‫اﻻﻟﻬﻴﺔ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫اﻧﻄﺒﺎﻗﻬﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮوﺿﻴﺔ‬ ‫اﻟﺼﻨﺎﻋﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻴﺎن‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت‬

‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻋﺪاد‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺴﺎب‬ ‫و‬ ‫اﻟﻬﻨﺪﺳﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻔﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻣﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺠﻮم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ اﻟﺮﻳﺎﺿﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺒﻴﻌﻴﺔ‬

‫اﻧﻄﺒﺎﻗﻬﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻣﻨﻄﺒﻘﺎ ﺑﻌﻀﻪ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺮﻳﻘﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻴﺎزﺗﻬﺎ ﻋﻠﻢ اﻟﺸﺮﻳﻌﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ واﺣﺪ‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت‬

‫ﺗﻀﻤﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﺷﺘﻤﺎﻟﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻢ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻜﻮﻳﻨﻲ ﻣﻦ اﻟﻒاﻟﻒ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬

‫رﻛﺐ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻻ ﺣﺴﻦ اﻻ اﺷﺘﻤﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻤﺎل‬ ‫ﻻﻳﻮﺟﺪ‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫اﺟﻤﻞ ﻟﻚ‬ ‫‪.‬‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﺎﻻت‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬

‫اﻟﻢﺗﺴﻤﻊ ﺣﺪﻳﺚ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺑﻞ ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺔ ﻛﻠﻤﺔ ﻣﻨﻪ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﻜﻞ‬ ‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫اﺣﺴﻦ ﻣﺎ ﻳﻤﻜﻦ ﻓﻲ‬

‫وﺟﺪت‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻟﺼﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﺞ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻦ اﺑﻴﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﺼﺎدق‬

‫اﻟﺸﺮاﺋﻊ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻳﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫ﻟﻨﺸﺮت‬ ‫ﺟﻞ ﺣﻤﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫ۤاﺗﺎﻧﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻟﻌﻠﻤﻲ‬

‫ﻳﺘﻨﻔﺲ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺣﻤﻠﺔ ﻟﻌﻠﻤﻪ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺟﺪي‬ ‫ﻟﻢﻳﺠﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻟﻲ ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺼﻤﺪ‬
‫ﻛﻞ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺤﻤﺪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼم ان‬ ‫ﻋﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫روي‬ ‫اﻟﻢﺗﺴﻤﻊ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫اﻟﺼﻌﺪاء‬

‫اﻟﺒﺎء ‪ ،‬و‬ ‫اﻧﺎ اﻟﻨﻘﻄﺔ ﺗﺤﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﻘﻄﺔ‬ ‫اﻟﺒﺎء‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﺒﺎء و‬ ‫ﻛﻞ ﻣﺎ ﻓﻲ اﻟﺒﺴﻤﻠﺔ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻤﺪ ﻓﻲ اﻟﺒﺴﻤﻠﺔ‬

‫ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ اﻟﻲ ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ‬ ‫ﺑﺎء‬ ‫ﺳﺒﻌﻴﻦ ﺑﻌﻴﺮا ﻣﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﻻوﻗﺮت‬ ‫ﻟﻮ ﺷﺌﺖ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻢﺗﺴﻤﻊ اﻧﻪ‬

‫و‬ ‫ﻋﺠﻴﺒﺔ‬ ‫ﻣﻌﺎن‬ ‫اﻟﻤﻘﻄﻌﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ‬ ‫اﻟﻌﻘﻮل و‬ ‫ﺑﺤﻴﺚ ﺗﺤﻴﺮ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬

‫اﻻﺳﺘﺨﺪاﻣﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺰاﺋﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺄﺛﻴﺮات‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻮذ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺮﻗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻮارع‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻣﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻏﺮﻳﺒﺔ‬ ‫اﺳﺮار‬

‫ﻫﻮ ﻣﻊ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻏﻴﺮ ذﻟﻚ ﻣﻤﺎ ﻻﻳﺨﻔﻲ ﻋﻠﻲ اﻫﻠﻪ‬ ‫اﻟﻬﻮام و اﻟﺪواب و‬ ‫رﻗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﻮاﻛﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻠﺌﻜﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺠﻦ‬

‫اي‬ ‫ﺻﺮﻓﺘﻪ اﻟﻲ‬ ‫و اذا‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺘﺄوﻳﻞ ﺑﺎﻟﺘﺄوﻳﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺒﺎﻃﻦ ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻨﻲ‬ ‫ﺑﺎﻻرﺗﺒﺎط اﻟﻈﺎﻫﺮي و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻋﻠﻲ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻞ وﺟﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻪ ﻣﺮﺗﺒﻄﺎ ﻣﺆﺗﻠﻔﺎ‬ ‫ﻳﻨﺼﺮف‬ ‫ﻋﺮﻓﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ذاﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ وﺿﻊ ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺔ‬ ‫و‬ ‫ذاﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻳﻼﺣﻆ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ذﻛﺮ ﻓﻲ وﺿﻊ ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫اﻟﺬي‬

‫ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻻﻧﻄﺒﺎق‬ ‫ﻣﻠﻚ اﻟﻠﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺮاﻋﻲ ﻓﻴﻪ‬ ‫ﺑﺘﻤﺎم‬ ‫ﻟﻤﻦ اﻻﺣﺎﻃﺔ‬ ‫و‬ ‫ذاﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫وﺿﻊ ﻛﻞ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬

‫ﺑﺠﺎرﺣﺔ‬ ‫اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﺗﺮﻛﺐ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﺖ ﻟﻮ ﺷﺌﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻫﺬا اﻟﻨﻬﺞ‬ ‫ﻟﻬﺬه اﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻟﻤﻦ ﺗﻠﻚ اﻟﺠﺎرﺣﺔ اﻟﻤﺮﻛﺒﺔ‬ ‫و‬

‫ﺗﺮﻛﺒﻪ ﺑﺠﺎرﺣﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻳﻨﻔﻚ ﻋﻦ ﺑﺎﻗﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫وﻫﻤﻚ ﻫﺎ ﻫﻮ ﻻﻳﺤﻴﻂ ﺑﻜﻞ ﺷﺊ ﻓﺮﺑﻤﺎ ﻳﻨﻄﺒﻖ ﻛﻼﻣﻚ ﻋﻠﻲ ﺷﺊ‬

‫ﻳﺆﻟﻔﻮا ﻛﻼﻣﺎ ﻳﻨﻄﺒﻖ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون ان‬ ‫ﻋﻘﻠﻚ ﻓﻬﻜﺬا ﺑﻞ ﻟﻮ اﺟﺘﻤﻊ ﺟﻤﻴﻊ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ‬ ‫ﻓﻬﻜﺬا او‬ ‫ﻧﻔﺴﻚ‬

‫اﻟﻤﻜﻮﻧﺎت‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﻼﻣﻬﻢ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و ان ﻛﺎﻧﻮا ﻳﻘﺪرون‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﺑﻞ ﻣﺤﻤﺪ‬

‫و‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻼﻣﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻘﺎﻣﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻻﻓﺎﻋﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻜﺎﻧﻴﺎت‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺗﻄﺒﻴﻘﻪ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻟﻜﻦ‬ ‫و‬

‫ﺑﺴﻄﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮﺣﻨﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻤﻤﺎ ذﻛﺮﻧﺎ‬ ‫ﺗﻜﻮن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻳﻌﻠﻢ اﻧﻬﺎ ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ ﻛﻴﻒ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻟﻢﺗﻜﻦ ﺑﻌﺪ‬ ‫اﻻﻣﻜﺎﻧﺎت‬

‫ﻟﺬا ﺗﻮاﺗﺮ اﻟﺨﺒﺮ اﻧﻲ ﻣﺨﻠﻒ ﻓﻴﻜﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم و‬ ‫اﻻﺋﻤﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺧﻠﻘﺔ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺧﻠﻘﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻢ‬

‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻫﻮ ﺧﻠﻴﻔﺔ‬ ‫ﻓﺎذ ًا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻫﻢ اﻟﺜﻘﻞ اﻻﺻﻐﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺘﺮﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻟﺜﻘﻞ اﻻﻛﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻟﺜﻘﻠﻴﻦ‬

‫اﻻ اﻧﻪ ﻇﻬﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ‬

‫ّ‬
‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻓﺮق‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻨﺴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮره‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻃﻴﻨﺘﻪ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ان‬ ‫اﻻ‬ ‫اﺣﺪا‬ ‫ﻻﻳﺨﻠﻒ اﺣﺪ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫و ﻟﺬا ﻳﺄول اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﺑﻞ ﻫﻮ رﺟﻞ واﺣﺪ ﻇﻬﺮ ﺑﺼﻮرﺗﻴﻦ‬ ‫ﺑﺼﻮرة اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻇﻬﺮ‬ ‫ﺑﺼﻮرة اﻧﺴﺎن و اﻟﻘﺮۤان‬

‫اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﺔ اﻟﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﺼﻮرة‬ ‫اﻟﻤﺒﻴﻦ ﺣﻘﺎ ﻇﻬﺮ ﺑﺼﻮرﺗﻴﻦ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اﻟﺴﻼم و‬ ‫ﺑﻌﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻦ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫رواه‬ ‫اﺳﻤﻊ ﻣﺎ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﺘﺪوﻳﻨﻲ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻫﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺼﻮرة‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﺳﻴﻂ اﻟﻜﻮﻧﻲ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺼﻐﻴﺮ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻫﻲ‬

‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ۤاﻟﻪ اوﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل ﻗﺎل رﺳﻮل‬ ‫ﻓﻲ ﺣﺪﻳﺚ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻦ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﻜﺤﻮل‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻮ اﻻﻓﻀﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫اﻓﻀﻞ‬ ‫ﻓﺎذا ﻛﺎن‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫رﺑﻲ اﻓﻀﻞ‬

‫اﻟﻘﻮل‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻓﻜﻴﻒ ﻳﻤﺎﺛﻞ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﺛﻢ ﻋﻠﻲ ﻓﻬﻮ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ّ‬

‫و اﻟﻘﻮل‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﻮل ﺑﺎﻣﻜﺎن وﺟﻮد‬ ‫ﻫﻮ ﺑﻌﻴﻨﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺎﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﻛﺘﺎب‬

‫ۤاﻟﻪ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻧﺒﻴﺎ ﺑﻌﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﻮل ﺑﺎﻣﻜﺎن اﻧﺰال‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﺎﻣﻜﺎن اﻧﺰال‬

‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﺨﺎﺗﻢ اﺛﻨﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺛﻨﻴﻦ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫ﻣﺒﺪء‬ ‫ﺻﻴﺮورة‬ ‫ﺑﺎﻣﻜﺎن‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ۤاﺧﺮ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﺎﻣﻜﺎن‬ ‫اﻟﻘﻮل‬ ‫و‬

‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﺗﻤﻬﺎ‬ ‫ﻣﺒﺪؤ اﻻﺷﻴﺎء و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺧﺎﺗﻤﻬﺎ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ‬ ‫ﻣﺒﺪؤ‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻻﺟﻞ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺘﻀﻤﻨﺎ ﺑﻬﺎ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء و‬ ‫ﻣﺤﻴﻄﺎ ﺑﺠﻤﻴﻊ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫اﻻﺷﻴﺎء‬ ‫اﻓﻀﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﺳﻌﺔ ﻋﻠﻢ اﻟﻤﺘﻜﻠﻢ‬ ‫اﻟﻌﻤﻮم ﺑﻘﺪر‬ ‫اﻟﻨﻔﻲ ﺗﻔﻴﺪ‬ ‫ﺳﻴﺎق‬ ‫واﻗﻌﺔ ﻓﻲ‬ ‫ﻧﻜﺮة‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻣﺎﻓﺮﻃﻨﺎ ﻓﻲ‬

‫اﻻ‬ ‫ﻻ ﻳﺎﺑﺲ‬ ‫و‬ ‫ﻻ رﻃﺐ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﺳﻌﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻤﺘﻜﻠﻢ‬ ‫اﻟﻌﻤﻮم ﺑﻘﺪر‬ ‫ﻟﻔﻈﺔ ﻛﻞ ﻳﻔﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺒﻴﺎﻧﺎ ﻟﻜﻞ ﺷﺊ‬ ‫و ﻗﺎل‬

‫ﻟﻘﺪ‬ ‫و ﻗﺎل و‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﺑﺎﻟﺒﺪاﻫﺔ‬ ‫اﻟﻌﻤﻮم ﺑﻘﺪر‬ ‫اﻟﻨﻔﻲ ﺗﻔﻴﺪ‬ ‫ﺳﻴﺎق‬ ‫اﻟﻮاﻗﻌﺔ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﻨﻜﺮة‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻓﻲ‬

‫ﻫﻜﺬا ﻓﺎﻳﻦ ذﻛﺮ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺎﻃﺔ اﻟﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ادوات اﻟﻌﻤﻮم ﺑﻘﺪر‬ ‫ﻫﻮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻞ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺻﺮﻓﻨﺎ ﻓﻲ‬
‫ﺻﺪق‬ ‫ﻻ واﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺬب ‪،‬‬ ‫اﻧﻪ ﻗﺪ‬ ‫‪ ،‬اﺗﺮاه‬ ‫ﻟﻮﻻ ﻣﺎاذﻛﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ ﻓﻲ ﻋﻠﻢ اﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﺷﺊ ﻓﻲ‬ ‫ﻫﺬه اﻻﻣﻮر و‬

‫ﻓﻲ اﻟﺨﺒﺮ ﻣﺎ ﻣﻦ ﺷﺊ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺤﻦ ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﻣﻦ اﻟﺸﺎﻫﺪﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫رﺳﻮﻟﻪ اﻟﻨﺒﻲ اﻟﻜﺮﻳﻢ‬ ‫و ﺻﺪق‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﻌﻠﻲ اﻟﻌﻈﻴﻢ‬

‫ﻣﺎﺗﺮﻛﻨﺎ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻓﺎذا ﻗﺎل‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ ﻓﻲ‬ ‫و ان‬ ‫ﺳﻨﺔ‬ ‫ﻛﺘﺎب او‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻻ‬

‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﻧﻲ ۤاﺗﻲ‬ ‫اﺣﺪا ان ﻳﻘﻮل‬ ‫ﺳﻌﺔ ﻋﻠﻤﻪ اﻧﻈﺮ ﺑﻌﻴﻦ ﻋﻘﻠﻚ ﻫﻞ ﻳﺴﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻟﻨﺎﻃﻖ ﻣﻊ اﺣﺎﻃﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻛﺮ ﺷﺊ‬

‫اﻟﻠﻪ ﻋﻤﺎ‬ ‫‪ ،‬ﺳﺒﺤﺎن‬ ‫ﺣﺘﻲ وﺿﻊ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻛﻞ ﻋﻠﻤﻪ‬ ‫اﻻﻣﻜﺎن‬ ‫ﻓﻌﻠﻲ ﻫﺬا ﻫﻮ اﻟﻠﻪ اﻟﻤﺤﻴﻂ ﺑﺠﻤﻴﻊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬

‫ﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ‪.‬‬ ‫رب ا‬ ‫اﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫ﻳﺼﻔﻮن و ﺳﻼم‬
‫وﺟﻬﺎ ﻳﻌﺮﻓﻪ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻻﻋﺠﺎز‬ ‫اذﻛﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻌﻀﺎ ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﻌﻠﻢ ﻃﻠﺐ ﻣﻨﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺮاﺑﻊﻋﺸﺮ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ذﻛﺮﻧﺎه‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻠﺒﻪ‬ ‫ﻳﺒﺮد‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻌﺮف‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫و ﺗﻘﻠﻴﺪه‬ ‫ﻧﻔﺲ ﻻﺗﺴﻜﻦ اﻟﻲ ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻟﻐﻴﺮ‬ ‫رب‬ ‫ﻋﺎﻣﻲ ﻣﻌﺘﻼ ﺑﺎﻧﻪ‬

‫ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻟﺸﺊ ﻋﻠﻲ‬ ‫ان‬ ‫اﻋﻠﻢ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻧﺬﻛﺮ ﻫﻴ ٰﻬﻨﺎ ﺟﻮاﺑﺎ ﺧﺎﺻﺎ ﻟﻪ‬ ‫ان‬ ‫واﻓﻴﺎ ﻛﺎﻓﻴﺎ اﻻ اﻧﺎ اﺣﺒﺒﻨﺎ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﺎ‬

‫ﻳﺪﺧﻞ اﻟﺒﻴﺖ‬ ‫و ان‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ اﻟﺘﻔﺼﻴﻠﻴﺔ ﻓﻤﻦ ارادﻫﺎ ﻓﻼ ﺑﺪ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ اﺟﻤﺎﻟﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺗﻔﺼﻴﻠﻴﺔ‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻗﺴﻤﻴﻦ‬

‫ﻃﻠﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣﺎ ﻳﺘﻮﻗﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﻇﻠﻢ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫دون‬ ‫ﻃﻠﺐ ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﻳﺸﺘﺮط‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎﺑﻬﺎ‬

‫ان‬ ‫ﻛﻤﺎﻻﺗﻪ ﻣﻔﺼﻼ ﻳﺠﺐ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫وﺟﻮه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ ﻋﻠﻢ‬ ‫اراد‬ ‫ﻓﻤﻦ‬ ‫اﻟﻌﺎدة‬ ‫ﻟﻢﻳﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻌﺎدة‬ ‫ﺧﺎرق‬

‫ﻟﻢﻳﻔﺰ ﺑﻌﻠﻢ‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻛﻞ ﻣﺴﺌﻠﺔ ﻓﻤﺎ ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﺗﺒﻴﺎن‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم اذ‬ ‫ﻳﺤﺼﻞ ﺟﻤﻴﻊ‬

‫ﻣﺎ ﻳﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻓﻴﻬﻢ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻﻴﻦ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﻧﺎس‬ ‫ﻋﻠﻤﻪ اﻟﺘﻔﺼﻴﻠﻲ‬ ‫و اﻟﺤﺎل ان‬ ‫ﻣﻔﺼﻼ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫اﻧﻪ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ اوﺗﻮا اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫ﺻﺪور‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ۤاﻳﺎت ﺑﻴﻨﺎت‬ ‫ﺑﻞ ﻫﻲ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و اﻟﺮاﺳﺨﻮن‬ ‫ﺗﺄوﻳﻠﻪ اﻻ اﻟﻠﻪ‬

‫و ﻗﻮل‬ ‫ﻣﻨﺎﻻ ﻟﻜﻞ ﻧﺎﻫﺾ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻔﺼﻼ ﻣﺸﺮﻋﺔ ﻟﻜﻞ ﺧﺎﺋﺾ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻘﻮﻣﻚ ﻓﻠﻴﺲ ﻣﻌﺮﻓﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺬﻛﺮ ﻟﻚ‬

‫ﻟﻴﺲ ﻟﻲ ﻓﺮﺻﺔ‬ ‫و‬ ‫دﻧﻴﻮﻳﺔ‬ ‫اﺷﻐﺎل‬ ‫ﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻاﺣﻀﺮ ﻣﺠﺎﻟﺲ اﻟﻌﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎ‬ ‫اﻻزم‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻣﻲ اﻧﻲ ﻻاﺣﺼﻞ ﻋﻠﻤﺎ‬

‫ﺑﻌﺪ ﻛﺪ‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء اﻟﻤﺎﻫﺮون‬ ‫ﻗﺪ ﻋﺠﺰ ﻋﻨﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻔﺼﻼ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻓﻬﻢ ﻋﻠﻢ‬ ‫ان‬ ‫ارﻳﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻲ ﻓﻬﻢ دﻗﻴﻖ‬ ‫و‬

‫ﻟﻴﺲ ﻋﻨﺪﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺴﺒﻪ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ اﻟﺠﻬﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﻔﺲ‬ ‫و ﻣﺨﺎﻃﺮة‬ ‫ﻓﻴﻪ ﻓﺬﻟﻚ ﻇﻠﻢ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫و ﺗﺤﻴﺮوا‬ ‫ﺟﻬﺪ‬ ‫و‬

‫ﻻﻳﺘﺮﻛﻮا ﻓﻲ اﻟﺪﻧﻴﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﻟﻜﺎن اﻟﻼزم‬ ‫ﻟﻮ ﺑﻨﻮا ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬ ‫اذ‬ ‫ﻻ وﺻﻲ ﻧﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻞ ﻻﻳﺠﻴﺒﻪ ﻧﺒﻲ‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫ﻟﻪ‬

‫ﻓﻠﻴﻨﺼﻒ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻟﺴﻨﺔ‬ ‫و اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫اﻟﻮﻻﻳﺔ‬ ‫و اﻟﻨﺒﻮة و‬ ‫اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﻋﻠﻤﺎ ﺗﻔﺼﻴﻠﻴﺎ ﺑﺠﻤﻴﻊ‬ ‫و ﻳﻌﻠﻤﻮه‬ ‫ﻋﺎﻣﻴﺎ اﻻ‬

‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻤﺎرﺳﺔ‬ ‫دون‬ ‫اﻟﺨﻴﺎﻃﺔ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻨﺠﺎرة‬ ‫ﻣﻨﺼﻒ ﻫﻞ ﻳﻤﻜﻦ اﻟﻌﻠﻢ اﻟﺘﻔﺼﻴﻠﻲ‬

‫ﻳﺴﻜﻦ ﺑﻪ اﻟﻘﻠﺐ ﻓﻬﻮ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻌﻠﻢ اﻻﺟﻤﺎﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫‪.‬‬ ‫اﻟﺪﻗﻴﻘﺔ‬ ‫اﻟﻤﻌﻘﻮﻻت‬ ‫ﻃﻠﺐ ذﻟﻚ ﻓﻲ‬ ‫ﻳﺠﻮز‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬

‫ﻟﻼﻧﺴﺎن‬ ‫ﻻﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻜﺘﻔﻲ ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫اﻟﺤﺎد و ﺷﻘﺎء‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻃﻴﻨﻪ‬ ‫ﻣﺮض و‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻴﺲ ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻪ‬ ‫و‬

‫ﻓﻲ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻲ ﻣﺎ ﺣﺼﻞ ﻟﻪ ﻣﺨﺎﻓﺔ‬ ‫اﻟﻮﺳﺎوس و ﻋﺪم اﻟﺮﻛﻮن‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ‬ ‫ان ﻳﻌﻮد‬ ‫اﻟﺘﻔﺼﻴﻠﻴﺔ‬ ‫اﻟﺘﺎرك ﻟﻠﻌﻠﻮم‬

‫و‬ ‫ﺑﺎﻻذﻛﺎر‬ ‫ﻳﺪﻓﻌﻬﺎ‬ ‫او‬ ‫اﻟﺘﻔﺼﻴﻠﻴﺔ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻳﺘﻮﺟﻪ اﻟﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻪ ﻓﺎﻣﺎ‬ ‫ﻳﻮﺳﻮس‬ ‫اﻟﺘﻔﺼﻴﻞ ﺷﺊ ﻳﻨﺎﻓﻲ ذﻟﻚ ﻓﻤﻦ‬

‫اﻟﻤﺠﻴﺪ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫و ﺻﻔﺎت اﻟﺮب‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﻋﺮﻓﻮا اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫اﻟﻌﻮام‬ ‫ﻷوﻟﺌﻚ‬ ‫اﻟﺸﻴﻄﺎن ﻓﺎﻗﻮل‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎدات‬

‫ﻟﻢﻳﺪع‬ ‫ﻇﻞ ﻓﻴﻬﺎ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻦ ۤاﻣﻨﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﻗﺪ ﻇﻬﺮ ﺑﻤﻜﺔ رﺟﻞ اﺳﻤﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت‬

‫وﻗﻊ ﻓﻴﻪ ﺗﺤﺮﻳﻒ ﻓﻲ اﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫و ان‬ ‫ﻧﻮﻋﺎ ﻳﻘﻴﻨﺎ‬ ‫ﺑﻬﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﺣﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة و ﻧﺰول‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﺛﻢ ادﻋﻲ‬

‫و‬ ‫اﻻﺧﻼص‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ اﻟﺘﻮﺣﻴﺪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﻧﻪ ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺮأﻫﺎ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﺎﻓﺢ ﺑﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﻘﺎط‬ ‫و‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﺎﺿﻴﻦ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫و ﺗﺮك اﻻوﺛﺎن و‬ ‫ﻟﻠﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ‬ ‫و اﻟﺒﻨﺎت و اﻻﻛﻔﺎء‬ ‫اﻟﺒﻨﻴﻦ‬ ‫اﻻﻧﺪاد و اﻧﻜﺎر‬ ‫ﺧﻠﻊ‬

‫ﻳﺪﻋﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﻜﺮ‬ ‫اﻟﻔﺤﺸﺎء و‬ ‫ﻳﻨﻬﻲ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮﺑﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺪل و اﻻﺣﺴﺎن و اﻳﺘﺎء ذي‬ ‫ﻳﺄﻣﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﺒﻮﺑﺔ‬ ‫و اﻟﺨﺼﺎل‬ ‫اﻟﺰﻛﻴﺔ‬ ‫اﻻﺧﻼق‬ ‫ﻳﺪﻋﻮ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﻔﺴﺎد و‬ ‫ﻳﻨﻬﻲ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺒﺮ‬

‫اﻟﻐﻴﺒﺔ‬ ‫و اﻟﻜﺬب و‬ ‫ﻳﻨﻬﻲ ﻋﻦ اﻟﻔﺮﻳﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﺧﻴﺮ‬ ‫و اﻟﻤﺪاراة و‬ ‫اﻟﺼﻔﺢ‬ ‫و اﻟﻜﺮم و اﻟﻮﻓﺎء و اﻟﺠﻮد و‬ ‫اﻟﺰﻫﺪ‬

‫و‬ ‫اﻟﺴﻠﻴﻤﺔ‬ ‫اﻟﻌﻘﻮل‬ ‫ﻳﺼﺪﻗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﻨﻪ ﻋﻦ ﺷﺊ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﺄﻣﺮ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﺑﺸﺊ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻣﺜﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻈﻠﻢ‬ ‫و‬

‫ان‬ ‫اﻟﺼﺎﻟﺤﻴﻦ ﺑﺤﻴﺚ ﻟﻮ ﺳﺄﻟﺖ ﺣﻜﻴﻤﺎ ﻋﺎﻗﻼ‬ ‫ﻣﻨﻬﺎج‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺳﻨﺔ‬ ‫ﺟﺮي‬ ‫و‬ ‫ﺗﺴﺘﺤﺴﻨﻪ‬

‫اﻟﻌﺒﺎد و اﻟﺒﻼد و‬ ‫ﻳﺴﻠﻚ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻴﺮﺗﻪ‬ ‫ان ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺮ ﻳﺪﻋﻮ‬ ‫اي‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻳﻜﻮن و‬ ‫رﺟﻞ‬ ‫اي‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬

‫ﻫﻮ اﻟﺸﺎﻫﺪ اﻟﻌﻠﻴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻏﻴﺮه ﻓﻘﺎم‬ ‫ﻻ وﺻﻒ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻔﺘﻪ‬ ‫ﻟﻤﺎﺗﺠﺎوز‬ ‫ﻣﺎ ﺻﻔﺔ اﻟﻨﺒﻲ اﻟﺤﻖ‬

‫اﻧﻲ ﻗﺪ ﺟﺌﺖ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎده و ﺑﻼده و ﻗﺎل‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ ﻓﻲ‬ ‫ﻓﻘﺎم‬ ‫ﻳﺴﻤﻌﻪ‬ ‫اﻟﻘﺎدر اﻟﻤﻘﺘﺪر ﻳﺮاه و‬ ‫اﻟﺨﺒﻴﺮ‬

‫ﺳﻜﺖ ﻋﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺻﺪﻗﺖ ﻟﺼﺪﻗﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺗﻘﻮﻟﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻻﺧﺬﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﻟﻤﻐﺮي‬ ‫ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻟﻘﺎدر‬ ‫اﻟﺸﺎﻫﺪ اﻟﻤﻄﻠﻊ‬

‫اﻵﺧﺮﻳﻦ ﻋﻠﻲ ﻧﺤﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻗﺪ وﺿﻊ ﻓﻴﻪ ﻋﻠﻢ اﻻوﻟﻴﻦ‬ ‫ﻋﻨﺪه و ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻗﻮاﻧﻲ ﻓﺎﻧﺎ ﻧﺒﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻞ اﻳﺪﻧﻲ‬
 ‫ﻢ‬ ‫ﻊ‬

‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ اﻟﻮﺻﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻜﻴﻢ ﻋﻠﻤﻪ ذﻟﻚ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫او‬ ‫وﺻﻲ ﻧﺒﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻠﻤﻪ ﻫﻮ ﻣﻦ ﻧﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻌﺮﻓﻪ اﻻ ﻫﻮ‬

‫ﻳﻮم‬ ‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﺑﺎﻗﻴﺔ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻓﺎﻧﻲ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻴﻪ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﻣﻮرﻛﻢ اﻟﻲ‬ ‫ﺗﺤﺘﺎﺟﻮن‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﻣﺎ‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺨﻠﻖ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﻳﻘﺪر‬ ‫ﻫﺬا ﻛﺘﺎﺑﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬

‫ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫اﻟﺘﻲ وﺿﻌﻬﺎ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﺴﺠﻊ ﻓﻤﻦ اﻳﻦ ﻟﻬﻢ ﺗﻠﻚ‬ ‫ۤات ﺑﻜﻼم‬ ‫اﻧﻪ اﺗﻲ‬ ‫ﻓﺎن ﻓﺮض‬

‫ﻋﻠﻲ ﻗﺒﺎﺣﺔ ﻳﻌﺮﻓﻬﺎ‬ ‫ﻳﻜﻮن‬ ‫ﻓﺎﻣﺎ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫ﻛﻞ ﻛﻠﻤﺔ ﻓﻤﻦ اﺗﻲ‬ ‫ﺣﺮف و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﻟﻬﻢ‬ ‫اﻳﻦ‬

‫ﻳﻌﺮف و‬ ‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻻدﺑﺎء و‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻋﻮار‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮﻓﻬﺎ ﻧﻔﺲ اﻟﻘﺎﺋﻞ ﻓﻴﻘﻴﺾ اﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﻳﻌﺮﻓﻪ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ‬

‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﺴﻜﻦ‬ ‫ﻳﺘﻔﻘﻮن‬ ‫و‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫ﻋﻮار‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺸﻬﺪون‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﺘﻨﺒﻴﻪ ﻓﻴﻘﻴﺾ اﻟﻠﻪ ﻗﻮﻣﺎ‬ ‫ﻟﻢﻳﻌﺮف‬ ‫ان‬

‫اﻧﺤﻄﺎﻃﻪ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ اﻟﻠﻪ ﺣﻜﻴﻤﺎ ﻋﺎﻟﻤﺎ ﻳﺒﻴﻦ ﻧﻘﺺ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫ﻋﻮاره‬ ‫ﻳﻌﺮف‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻋﺮض‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻲ‬

‫ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫اﻧﺤﻄﺎط‬ ‫ﻳﺒﻴﻦ وﺟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻴﺎ ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫او‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ اﻟﻠﻪ وﺻﻴﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و ان ﻛﺎن ﻓﻮق ادراك اﻟﺤﻜﻤﺎء‬ ‫درﺟﺔ‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﺒﺊ ﻋﻦ اﻧﻪ ﻟﻴﺲ ﻣﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫و ﺑﻴﺎن ﻋﻮاره‬ ‫اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻟﺒﺘﺔ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻧﻘﺾ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻦ درﺟﺔ‬

‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻬﺬا‬ ‫ﻧﺎره‬ ‫اﺧﻤﺎد‬ ‫و‬ ‫ذﻛﺮه‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻘﻪ ﻋﻦ اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮ ﺑﺎزﻫﺎﻗﻪ‬

‫ﺷﺎء ﺑﺎﺳﺒﺎب‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﺷﺎء‬ ‫ﻓﻀﺤﻨﻲ ﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎاﻣﻬﻠﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻘﻮﻟﺖ ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻻﺧﺬ ﻣﻨﻲ ﺑﺎﻟﻴﻤﻴﻦ ﺛﻢ ﻟﻘﻄﻊ ﻣﻨﻲ اﻟﻮﺗﻴﻦ‬

‫ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ‬ ‫ﻗﺎدر‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺒﻄﻞ دﻋﻮاﺋﻲ‬ ‫و‬ ‫ادﻋﺎﺋﻲ‬ ‫ﻓﺴﺎد‬ ‫ﻳﺒﻌﺚ اﺣﺪا ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻻ اﻗﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺎدﻳﺔ‬ ‫او‬ ‫ﻏﻴﺒﻴﺔ‬

‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﺪي‬ ‫ﻻﻳﺼﻠﺢ ﻋﻤﻞ اﻟﻤﻔﺴﺪﻳﻦ ﻓﻠﻤﺎ ﻗﻤﺖ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫و ﻻﻳﻐﺮي‬ ‫ﻻﻳﺴﺎﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺪاﻫﻦ‬ ‫ﻻﻳﺪاري و‬

‫ﻛﻞ ﺣﻖ‬ ‫و ﻣﺼﺪق‬ ‫ﻫﻮ ﻣﺒﻄﻞ ﻛﻞ ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻜﺖ ﻋﻦ دﻓﻌﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺪﻗﻨﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺌﺖ ﺑﻤﺎ ﺟﺌﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻇﻬﺮﻛﻢ‬

‫ﻳﻘﻴﻨﻲ‬ ‫اﺟﺘﻬﺎدي‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻮﺟﻪ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﻦ ﺑﻮﺟﻪ‬ ‫اﻟﻌﻮام‬ ‫ﻓﻌﻠﻲ‬ ‫ﺻﺪق‬ ‫ﻧﺒﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻋﻠﻤﻮا اﻧﻲ ﻋﻠﻲ اﻟﺤﻖ‬

‫ﻛﻞ ﻣﻦ اﺧﺬ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻤﺎﺛﻠﻪ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫اﺣﺪ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫ادﻋﺎﺋﻪ‬ ‫ﻟﺪن ﻇﻬﻮره و‬ ‫ﻳﺸﺎﻫﺪ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎف واف و ﻳﺮي و‬

‫ﻳﺴﺘﻨﻜﺮﻫﺎ‬ ‫ﺑﻔﺴﺎدات ﻋﺪﻳﺪة و اﻏﻼط‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﺎﺧﺘﻼﻓﺎت و‬ ‫ﻇﻦ اﻧﻪ ﻣﺜﻠﻪ ﻗﻤﻌﻪ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺑﻜﻼم‬ ‫اﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﻗﺎﺣﺔ‬

‫ﻳﺒﻌﺚ ﻣﻦ ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻓﻬﺬا ﻫﻮ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻗﺎدرا‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ اﺣﺪ‬

‫ﺳﻤﺎوﻳﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺑﻴﺎﻧﺎﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺼﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﺪﺑﺮ‬ ‫اﺟﺘﻬﺎد‬ ‫ﻳﺴﺘﻴﻘﻦ ﺑﻪ ﻋﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫وﺟﻪ ﻳﻌﺮﻓﻪ ﻛﻞ ﻋﺎﻣﻲ‬

‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺑﻴﺎﻧﺎﺗﻬﻢ اﻻرﺿﻴﺔ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﺗﺮد‬ ‫اﻟﻘﺪﻳﻤﺔ ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﻓﺎﻟﺸﺒﻬﺎت‬ ‫اﻻرﺿﻴﺔ‬ ‫اﻻﻋﺘﺮاﺿﺎت‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪح‬

‫ﻧﺤﻦ ﻻﻧﺄﺧﺬ دﻳﻨﻨﺎ‬ ‫ﺷﻌﺮاء اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﻏﻴﺮﻫﻤﺎ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻮﻟﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﺼﺪﻳﻖ اﻻﻋﺸﻲ‬ ‫اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺴﺘﺪﻟﻮن‬

‫ﻟﺘﻬﻢ ﻓﺮ ﺟﻊ ‪.‬‬
‫ا‬ ‫اد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻗﺪح‬ ‫ﻓﻲ ادﻟﺘﻨﺎ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﺆﻻء ﻓﻼﻳﻘﺪح‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﺸﺒﻬﺔ اﻧﻬﻢ‬ ‫ذﻛﺮه‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻻﺳﺘﻐﺮاب‬ ‫ﻣﺎ ﻳﺰﻳﺪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﺎب‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻌﺠﺐ‬ ‫و‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺨﺎﻣﺲﻋﺸﺮ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫و اﻟﺤﺬف و اﻟﺰﻳﺎدة‬ ‫اﻟﺠﻤﻊ‬ ‫و اﻻﻓﺮاد و‬ ‫اﻟﺘﺄﻧﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺨﺎﻟﻒ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻛﺎﻟﺘﺬﻛﻴﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮن ان‬

‫ذﻛﺮ ﻓﻲ ﻛﺘﺐ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ اﻟﻤﺒﺴﻮﻃﺔ ﻗﻠﻴﻞ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻛﺜﺮﻫﺎ‬ ‫ﻛﺘﺎب اﻻﺗﻘﺎن‬ ‫ﻗﺪ ذﻛﺮ اﻟﺴﻴﻮﻃﻲ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫و اﻣﺜﺎل‬

‫ﺑﻤﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻗﺪ ﻓﺴﺮﻫﺎ اﻻﺋﻤﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﻴﺪة‬ ‫و‬ ‫ﻗﺮﻳﺒﺔ‬ ‫ﺑﺘﻮﺟﻴﻬﺎت‬ ‫وﺟﻬﻮه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻔﺴﺮون‬ ‫ﻗﺪ ﺗﻨﺒﻪ ﺑﻬﺎ‬ ‫و‬

‫اﺳﺘﺤﻮاذ‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻻﺧﻮان‬ ‫اﻳﻬﺎ‬ ‫اﻧﻈﺮوا‬ ‫ﻟﻠﻌﺠﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻴﺎ ﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻜﻠﻤﺎت اﻗﻮل‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻦ‬ ‫و اﻣﺜﺎل‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺒﻌﻬﻢ‬ ‫ﻳﺴﺘﻐﺮب‬

‫اﻟﺨﻄﺎء و اﻟﻨﺴﻴﺎن و‬ ‫اﻧﻪ وﻗﻊ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و زﻋﻤﻮا‬ ‫ﻓﻲ ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺷﻜﻮا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﺰﻣﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫اﻟﺸﻴﻄﺎن‬

‫اﻓﻼﺗﻨﻈﺮون اﻓﻼﺗﺘﻔﻜﺮون ان ﻫﺬا‬ ‫ذﻟﻚ ﻳﻀﺤﻚ اﻟﺜﻜﻠﻲ‬ ‫و اﻟﻤﻴﺰان و ﻟﻌﻤﺮي ان‬ ‫ﻳﺨﺎﻟﻒ اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﻤﻮﺿﻮﻋﺔ‬

‫ﻗﺒﻞ ﺑﻌﺜﺔ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ‬ ‫ان اﻟﻌﺮب‬ ‫ذﻟﻚ‬ ‫اﻻﺳﻼم و‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺔ ﻓﻲ‬ ‫و اﻟﺒﻴﺎن ﻋﻠﻮم‬ ‫اﻟﻤﻌﺎﻧﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺤﻮ‬ ‫اﻟﺼﺮف و‬

‫ﻛﺎﻧﻮا ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ‬ ‫ﻓﺮق‬ ‫ﻻاﺧﺘﻠﻄﻮا ﺑﺴﺎﺋﺮ‬ ‫ﻟﻢﻳﺠﻮﺳﻮا ﺧﻼل اﻟﺪﻳﺎر و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻛﺎﻧﻮا ﻻزﻣﻲ ﺟﺰﻳﺮﺗﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻫﻢ ﻓﻴﻤﺎ ﺑﻴﻨﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻞ ﻓﺮﻗﺔ ﻣﻨﻬﻢ ﻟﻬﻢ ﻟﻐﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮﻗﻬﻢ‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﺑﻠﻐﺘﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻳﺘﻜﻠﻤﻮن‬ ‫ﺑﻮادﻳﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺮاﻫﻢ‬

‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻓﻲ ﻛﺘﺐ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻣﻌﺮوف ﻣﻀﺒﻮط‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎﻻ ﻛﻤﺎ ﻫﻮ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ ﻣﺎدة و ﺻﻮرة و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻮن‬

‫ۤاﺛﺮ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻘﺒﺎﺋﻞ اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺠﻬﺎد ﺟﺎﻫﺪوا‬ ‫دﻋﺎﻫﻢ اﻟﻲ‬ ‫اﻣﺮه و‬ ‫ﻋﻼ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﺨﻠﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺚ اﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺑﻼد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻧﺘﺸﺮوا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﺑﻼد‬ ‫ﻓﺘﺤﻮا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻬﺎد‬ ‫اﺷﺘﻐﻠﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻀﻼﻟﺔ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬ ‫رؤﺳﺎء‬ ‫ﻗﺎم‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺟﻮار‬

‫ﻳﺨﺎﻟﻄﻮن‬ ‫اوﻻدﻫﻢ‬ ‫و ﺗﻨﺎﻛﺤﻮا و ﻧﺘﺠﻮا ﻓﺼﺎر‬ ‫ﻇﻠﻮا ﻋﻨﺪﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ذﻫﺒﻮا ﺑﻬﻢ اﻟﻲ ﺑﻼدﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺮوﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ‬

‫اوﻻد‬ ‫ﺧﺎﻟﻄﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻼد‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻛﺜﺮوا‬ ‫ﺑﻌﺮﺑﻴﺔ ﻧﺎﻗﺼﺔ ﻣﻌﻮﺟﺔ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻧﻄﻘﻮا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ۤاﺑﺎءﻫﻢ‬

‫اﻋﻮﺟﺎﺟﻪ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺴﺎﻧﻬﻢ‬ ‫اﻧﺤﺮاف‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻣﺮ‬ ‫ۤال‬ ‫اﻟﺴﻨﺘﻬﻢ اﻳﻀﺎ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻓﻔﺴﺪت‬ ‫ﻣﻌﻬﻢ‬ ‫ﻧﺸﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬

‫ﻛﻞ ذﻟﻚ ﺑﻤﺨﺎﻟﻄﺔ اﻟﻌﺠﻢ ﻛﻤﺎ ﺗﻐﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮادﻳﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺮاﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ ﺑﻼدﻫﻢ‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻵن‬ ‫ﺗﺮي‬

‫اﻣﺮﻫﻢ‬ ‫و ۤال‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ ﻋﺮﺑﻴﺎ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫اﻏﻠﺐ‬ ‫ﺻﺎر‬ ‫ﻓﻴﻬﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر اﻟﻌﺮب‬ ‫اﻟﻌﺠﻢ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﺑﻼدﻫﻢ ﺣﻴﻦ‬ ‫ﻟﺴﺎن‬

‫اﻟﺪﻳﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻻﻳﻤﺎن و‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻮﻻﻧﺎ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬ ‫رأي‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻧﺴﻮا ﻋﺠﻤﻴﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﻲ‬

‫ﻳﺨﻔﻲ ﻣﺮاداﺗﻬﻤﺎ ﺑﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻨﺔ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫ﻓﻲ ﻓﺴﺎدﻫﺎ ﻳﻔﺴﺪ اﻣﺮ‬ ‫و رأي ان‬ ‫ﻓﺴﺎدﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﺴﻼم ذﻫﺎب‬

‫ﺿﺒﻂ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻔﻆ اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫اراد‬ ‫ﻧﻘﻞ اﻟﺴﻨﺔ ﺑﺎﻟﻤﻌﻨﻲ ﻓﻲ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ اﻻﺣﺎدﻳﺚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎﻗﻠﻴﻦ‬ ‫ﻟﻔﺴﺎد ﻟﺴﺎن‬ ‫ﻳﻔﺴﺪ اﻟﻔﺎﻇﻬﻤﺎ‬

‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﺘﺘﺒﻊ‬ ‫و اﻣﺮه‬ ‫اﻧﺢ ﻫﺬا اﻟﻨﺤﻮ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺪؤﻟﻲ‬ ‫اﺑﺎاﻻﺳﻮد‬ ‫اﻋﻄﺎﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻨﺔ ﻓﻮﺿﻊ ﻗﻮاﻋﺪ ﻛﻠﻴﺔ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب و‬

‫ﺑﻘﺪر‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫ﺳﻜﻨﺎﺗﻬﺎ ﻓﺒﻨﻲ ﻋﻠﻲ ﺗﺘﺒﻊ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮﻛﺎﺗﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻮرﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺿﺒﻂ ﻣﻮادﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬

‫ﻛﺜﺮ ﻃﻼﺑﻪ ﻓﺒﻨﻮا ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻨﺎس و اﺳﺘﺤﺴﻨﻮه و‬ ‫اﻟﻲ ﺗﻠﻚ اﻟﻘﻮاﻋﺪ اﻟﺘﻲ اﻟﻘﻴﺖ اﻟﻴﻪ ﺛﻢ ﺗﻨﺒﻪ‬ ‫اﻟﻤﻴﺴﻮر و اﺿﺎف‬

‫اﻟﺒﻮاﻟﻴﻦ‬ ‫اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻓﺮق اﻟﻌﺮب و اﺳﺘﻌﺎﻧﻮا ﺑﺎﺷﻌﺎر اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺿﺒﻂ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺴﻤﺎﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻟﻘﻴﺎﺳﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻔﺤﺺ‬

‫ﻛﺜﺮت‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫ﻓﺠﻤﻌﻮا ﺳﻤﺎﻋﻴﺎت و‬ ‫ﻟﺴﺎﻧﻬﻢ‬ ‫ﻻن اﻟﻠﺴﺎن‬ ‫اﻻﺑﻞ‬ ‫ﺑﻮل‬ ‫ﺷﺎرﺑﻲ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻛﻠﻲ ﻟﺤﻢ اﻟﻀﺐ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻋﻘﺎﺑﻬﻢ‬

‫و‬ ‫رواﻋﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺠﺎﺋﺰﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ ﺻﺒﻴﺎﻧﻬﻢ‬ ‫اﻟﺼﺎدرة‬ ‫اﻻﺷﻌﺎر‬ ‫ﺑﺘﻠﻚ‬ ‫اﺳﺘﺸﻬﺪوا‬ ‫و‬ ‫اﺧﺮ‬ ‫ﻗﻴﺎﺳﻴﺎت‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﻗﺎﺳﻮا‬

‫ﻓﺸﺎع‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻠﻌﻘﻞ ﻓﻴﻪ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻤﺴﻤﻮع‬ ‫ﻓﻲ اﻻﻣﺮ‬ ‫اﻟﺴﻨﺎد‬ ‫ﺑﻮادﻳﻬﻢ ﻻﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ ﺣﻀﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﻴﻬﻢ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻟﺨﻠﻔﺎء‬ ‫ﻣﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺠﺎدﻻت‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺎﺣﺜﺎت‬ ‫ﻛﺜﺮت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺨﻠﻔﺎء‬ ‫اﻋﺼﺎر‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ﻓﻲ‬ ‫ﻫﺬا‬

‫ﺣﺘﻲ اﺧﺘﻠﻔﻮا ﻓﻨﻔﻲ واﺣﺪ‬ ‫و اﻟﺨﺼﻮﻣﺎت‬ ‫اﻟﺘﺒﺎﻏﺾ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻜﺜﺮ ﻓﻲ ﻋﻠﻤﺎﺋﻬﻢ اﻟﺘﺤﺎﺳﺪ‬ ‫اﻻﻣﻮال‬ ‫ﺑﺬﻟﻮا ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ‬

‫ﻻ ﺗﺪﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺤﺠﺰﻫﻢ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﻓﺎﻧﻬﻢ ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫ﻋﻨﺎدا‬ ‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ ﻟﺠﺎﺟﺎ‬ ‫ﻧﻔﺎه‬ ‫اﺛﺒﺖ واﺣﺪ ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ اﺛﺒﺘﻪ اﻵﺧﺮ‬

‫ﻣﺠﺎل‬ ‫اﻟﺘﺒﺎﻏﺾ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﺘﺤﺎﺳﺪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺘﺸﻨﻴﻊ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫ﻳﺨﺎﻓﻮن‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ ﺗﻠﻚ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺑﻤﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻤﻨﻌﻬﻢ‬

‫ﻛﺜﺮ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻲ ﻛﺘﺒﻬﻢ‬ ‫اﻗﺮوا‬ ‫ﻻﺧﺘﻴﺎرﻫﻢ ﺷﻮاﻫﺪ وﺿﻌﻴﺔ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻧﻔﺴﻬﻢ ﻛﻤﺎ‬ ‫ﻳﻀﻌﻮن‬ ‫رﺑﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫واﺳﻊ‬

‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻛﻮﻓﺔ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﻮﻻﻧﺎ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫اﻟﺒﻼد و‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻌﻠﻢ ﻓﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ان ﺷﺎع‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫اﻻﺟﺘﻬﺎد‬

‫و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻫﻞ ﻛﻮﻓﺔ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺻﺎﺣﺒﺔ اﻟﺠﻤﻞ‬ ‫اﻟﺒﺼﺮة‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺎ اﺷﻜﻞ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫اﺧﺬوا‬ ‫و‬

‫ﻓﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺔ‬ ‫ﺑﺼﺮة‬ ‫اﻛﺜﺮ ﺳﻌﻲ اﻫﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﺎ ﻻﻳﺨﻔﻲ‬ ‫و اﻟﺘﺤﺎرب و اﻟﻠﺠﺎج‬ ‫اﻟﺘﺤﺎﺳﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻤﺨﺎﺻﻤﺔ‬ ‫اﻟﺒﺼﺮة‬

‫ﻛﺎن ﺑﻨﺎء اﻟﻨﺎس و‬ ‫ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺧﺘﻠﻔﻮا ﻓﻲ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ اﻟﻤﺴﺎﺋﻞ اﻻدﺑﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻴﻨﻬﻢ‬ ‫اﻻﺧﺘﻼف‬ ‫ﻟﺬﻟﻚ ﻛﺜﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻜﻮﻓﺔ‬

‫رﺟﺤﻮا اﻫﻞ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺔ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم و‬ ‫ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫اﻃﻔﺎء ﻧﻮر‬ ‫اﻟﺴﻼﻃﻴﻦ ﻋﻠﻲ‬

‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻴﻮم‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﻫﻲ اﻟﻜﺘﺐ اﻟﺸﺎﺋﻌﺔ ﺑﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻮاﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺒﻬﻢ‬ ‫ﻧﺸﺮوا‬ ‫و‬ ‫ﻗﺪﻣﻮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺼﺮة‬

‫اﺣﺪ‬ ‫ﻗﺎل اﻟﻴﻮم‬ ‫ﺣﺘﻲ اﻧﻪ ﻟﻮ‬ ‫اﻟﺒﺼﺮة‬ ‫ﺑﻜﺘﺐ اﻫﻞ‬ ‫اﻻﻋﺘﻘﺎد‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻧﺸﻮا ﻋﻠﻲ‬ ‫او ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺘﻘﻮن‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ اﻫﻞ اﻟﺴﻨﺔ‬

‫ﻟﻴﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ اﻟﻜﻮﻓﺔ‬ ‫اﺧﺘﺎره‬ ‫ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻦ اﻟﻔﻌﻞ ﻛﻤﺎ‬ ‫اﻟﻤﺼﺪر‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻫﻞ ﻛﻮﻓﺔ ﻓﻲ ﻣﺴﺌﻠﺔ ﻣﺜﻼ‬ ‫ﺑﻘﻮل‬

‫ﻋﻠﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺟﺎﻫﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﺔ اﻟﺠﻤﻞ ﻻﻧﻜﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫اﺗﺒﺎع‬ ‫اﺧﺘﺎره‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﻛﻤﺎ‬

‫و‬ ‫اﻟﺒﻮادي‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ‬ ‫اﺷﻌﺎر‬ ‫اﻟﻌﻠﻤﺎء‬ ‫ﻣﺴﺘﻨﺒﻂ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻻﺟﻞ ذﻟﻚ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﺣﺪﺛﺖ ﻓﻲ‬

‫ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫ﻧﺴﺠﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ﻓﺎﺳﺘﻨﺒﻄﻮا‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺼﺒﻴﺎن‬ ‫و‬ ‫اﻟﻨﺴﺎء‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﻲ اﻟﺠﻤﻞ‬ ‫و‬ ‫رواﻋﻲ اﻟﻐﻨﻢ‬

‫راع‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻣﺮأة او‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻤﻌﻮه‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﺮﻳﺎﻧﻪ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻣﻮﺿﻊ ﻗﺎﻟﻮا اﻧﻪ ﺳﻤﺎﻋﻲ‬ ‫و ﻟﻢﻳﻘﺪروا‬ ‫ﺳﻤﻌﻮا ﻣﻨﻬﻢ‬

‫ﻳﻨﺴﺞ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺤﻮ اﻟﺘﻜﻠﻢ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻳﺴﺘﺨﺮج‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻣﻀﺒﻮط‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻳﻮﻣﺌﺬ‬ ‫ﻟﻠﻌﺮب‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻤﺎل‬ ‫او‬
‫ﻟﻴﺴﺖ‬ ‫اﻻﻣﻄﺎر و‬ ‫ﻣﺘﺘﺒﻌﻲ ﻣﺴﺎﻗﻂ‬ ‫اﻟﺒﻮادي و اﻟﻘﻔﺎر و‬ ‫ﺳﻜﻨﺔ‬ ‫ﻋﻠﻤﺎء اﻻدب ﻛﻼم اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﻨﻮاﻟﻪ ﻓﺎﻋﻈﻢ ﻣﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﻋﻦ اﻟﺪﻟﻴﻞ‬ ‫ﻋﺠﺰوا‬ ‫ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫ﺳﻤﻌﻮه و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﺗﻜﻠﻔﻮا ادﻟﺔ ﻇﺎﻫﺮﻳﺔ ﻟﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ادﻟﺔ ﻋﻘﻠﻴﺔ‬ ‫ﻳﻘﺎم‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﺑﻌﻠﻢ ﻋﻘﻠﻲ‬

‫ﻗﻮاﻋﺪﻫﻢ ﺣﺎﻛﻤﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺐ اﻫﻞ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺻﺎرت‬ ‫ﻟﻴﺲ ﻟﻠﻌﻘﻞ ﻓﻴﻪ ﻣﺪﺧﻞ ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻪ ﺳﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا‬

‫ان‬ ‫ﻛﻴﻒ ﻳﻨﺒﻐﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﻔﺎق‬ ‫اﻋﻠﻤﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب و‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﻪ اﻓﺼﺢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬

‫اﺑﺪا‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺣﻴﻦ ﻟﻢﻳﺨﺘﻠﻂ اﻟﺴﻨﺘﻬﻢ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان و ﻗﺮأ‬ ‫اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻘﻤﻬﺎ‬ ‫اﻟﻔﺎظ اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺤﺔ‬ ‫ﻳﻌﺮف‬

‫اﻋﺘﺮﻓﻮا و اذﻋﻨﻮا و ۤاﻣﻨﻮا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫و ﺗﺤﻴﺮوا‬ ‫اﻟﺒﺎﺑﻬﻢ‬ ‫ﻓﻄﺎرت‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﻓﻲ ﻏﺎﻳﺔ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫ﺑﻠﺴﺎن ﻗﻮم و‬

‫ﻛﻼم‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻳﺼﻴﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺠﻮز‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻓﻴﺎ وﻳﻠﻬﻢ ﻛﻴﻒ‬ ‫ﺧﻼف‬ ‫ﻟﻢﻳﻘﻞ اﺣﺪ ﻣﻨﻬﻢ اﻧﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬

‫ﻣﻴﺰان‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫و ﻻﻳﻜﻮن ﻛﻼم‬ ‫اﻻﺑﻞ‬ ‫ﺑﻮل‬ ‫اﻟﺴﺎﻛﻨﺔ ﻓﻲ اﻟﺒﺮ ۤاﻛﻠﺔ اﻟﻀﺐ ﺷﺎرﺑﺔ‬ ‫اﻟﻌﺠﻮز‬

‫ﻫﻼﻧﺰﻟﻮه‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺧﻼف‬ ‫ﻓﻴﻪ اﻏﻼﻃﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻳﺰﻋﻤﻮن ان‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ ﺑﻜﺘﺐ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫و ﺻﺎروا ﻳﺰﻧﻮن‬ ‫ﻋﻠﻢ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬

‫او‬ ‫ذﻛﺮ ﻣﺆﻧﺜﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﺳﻤﺎﻋﻴﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻟﻔﻈﺘﻪ‬ ‫اﻟﻌﺮب و ﻳﻘﻮﻟﻮا ان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻣﺮأة‬ ‫ﻣﻨﺰﻟﺔ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫اﻟﻤﺮﺗﺪﻳﻦ ﻋﻦ‬ ‫ﻫﺆﻻء‬

‫اﻓﺮد‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫اﻻﻟﻔﺎظ‬ ‫ﻓﻲ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻮﺟﻬﺎن‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻛﻤﺎ ﻗﺪ‬ ‫اﻟﻮﺟﻬﺎن‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮا‬ ‫ﻣﺬﻛﺮا‬ ‫اﻧﺚ‬

‫ﻳﺴﺘﻌﻤﻠﻪ‬ ‫اﻟﺼﻮرة‬ ‫ﻣﻔﺮد‬ ‫ﻛﻢ ﻣﻦ ﻟﻔﻆ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻤﺎع‬ ‫ﻛﻞ ذﻟﻚ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻓﻜﺬﻟﻚ‬ ‫ﻣﻔﺮدا‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫او‬ ‫ﺟﻤﻌﺎ‬

‫اﻣﺮ ۤاﺧﺮ‬ ‫اﻟﻤﻔﺮد ‪ۤ ،‬اه ۤاه ۤال‬ ‫ﻓﻲ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻳﺴﺘﻌﻤﻠﻪ‬ ‫اﻟﺼﻮرة‬ ‫ﻛﻢ ﻣﻦ ﻟﻔﻆ ﺟﻤﻊ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻤﻊ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬

‫‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻋﻘﺎﺑﻬﻢ‬ ‫ﻧﺴﺎء اﻟﻌﺮب اﻟﺤﺎﺋﻀﺎت‬ ‫ﻟﻢﻳﺸﻜﻮا ﻓﻲ ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫اﻟﻲ ﻫﻨﺎ ﺣﻴﺚ ﺷﻜﻮا ﻓﻲ ﻋﺮﺑﻴﺔ‬ ‫اﻟﺰﻣﺎن‬

‫ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ اﻟﻢ اﺣﺴﺐ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫اﻻﻣﺔ ﻛﻤﺎ اﻣﺘﺤﻦ اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻬﻢ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻳﻤﺘﺤﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺬﻟﻚ‬

‫ﺻﺪﻗﻮا و‬ ‫ﻟﻘﺪ ﻓﺘﻨﺎ اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻬﻢ ﻓﻠﻴﻌﻠﻤﻦ اﻟﻠﻪ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫ﻻﻳﻔﺘﻨﻮن و‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻳﻘﻮﻟﻮا ۤاﻣﻨﺎ‬ ‫اﻟﻨﺎس ان ﻳﺘﺮﻛﻮا ان‬

‫اﻟﺸﺒﻬﺔ ﺑﺸﺒﻬﺔ ﺑﻌﺾ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻣﺎ اﺷﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺠﻮاب‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﻲ ازﻳﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻻﻳﺤﺘﺎج‬ ‫اﻟﺒﺎب‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫و‬ ‫ﻟﻴﻌﻠﻤﻦ اﻟﻜﺎذﺑﻴﻦ‬

‫وﺟﺪوا‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫ﻓﻠﻢﻳﻌﺮﻓﻮا‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬ ‫ﺗﻌﻠﻤﻮا‬ ‫اﻧﺎ ﺑﻌﺜﻨﺎ رﺟﺎﻻ ﻣﻨﺎ‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا‬ ‫اﻻﻓﺮﻧﺞ ﺣﻴﺚ‬ ‫ﻋﻠﻤﺎء‬

‫وﺟﺪوا‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻟﺪي‬ ‫ﺑﻨﻔﺴﻪ ﺧﺎﺿﻊ‬ ‫اﻟﺤﺮﻳﺮي‬ ‫ان‬ ‫ﻳﺎ وﻳﻠﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻓﺼﺢ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺤﺮﻳﺮي‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت‬

‫اﻧﺠﻴﻠﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ زﺑﻮرﻫﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫ان ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﻧﻲ اﺗﺤﺪﻳﻬﻢ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻪ اﻓﺼﺢ ﻣﻦ‬

‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻧﻬﺎ‬ ‫و ﻳﻘﻮﻟﻮن‬ ‫ﻛﻤﺎ ﻗﺪﻣﻨﺎ‬ ‫ﻟﺴﺎن اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻟﻮ ﻛﺎﻧﺖ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻮرﻳﺘﻬﻢ‬ ‫و‬

‫ﻣﻌﺘﺮف ﺑﻌﺠﺰه‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ اﻟﻤﺴﻜﻴﻦ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻳﻜﻮن ﻛﻼم اﻟﺤﺮﻳﺮي او ﻏﻴﺮه‬ ‫ﻓﻜﻴﻒ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺰﻋﻤﻬﻢ ﻣﺜﻞ‬

‫اﻟﻌﺠﻢ‬ ‫ﺗﺤﺪي اﻟﻌﺮب و‬ ‫اﻧﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫وﺣﺪﻫﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻟﻢﻳﺘﺤﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻴﻨﺎ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ ﻫﺎ‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫ﻋﻦ‬

‫ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻟﺴﺎﻧﻪ ﻳﻤﺎﺛﻞ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻓﻲ ﻟﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻓﻠﻴﺄت‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﺑﻠﺴﺎن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻟﻢﻳﻄﻠﺐ ﻣﻨﻬﻢ‬ ‫و‬

‫و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫و اﻟﻐﻴﻮب ان‬ ‫اﻟﻐﺮاﻳﺐ‬ ‫اﻟﻌﻠﻮم و‬ ‫اﺣﺘﻮاﺋﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻄﺎﻓﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻼﻏﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺘﻪ ﻓﻲ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬

‫اﻟﻠﻪ اﻟﻤﺠﻴﺪ ﻟﻴﺲ ﻫﻮ ﻣﺼﺪﻗﺎ‬ ‫ان ﻛﺘﺎب‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺠﺮاﺋﺢ ﺣﻴﺚ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺨﺮاﺋﺞ‬ ‫اﻟﺮاوﻧﺪي‬ ‫اﻟﻘﻄﺐ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻟﻨﻌﻢ ﻣﺎ‬

‫ﺟﻤﻠﺔ‬ ‫اﻻوﺻﻴﺎء ﺑﻌﺪه‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺒﻠﻪ‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء و اﻻوﺻﻴﺎء‬ ‫ﻟﺴﺎﺋﺮ‬ ‫ﻣﺼﺪق‬ ‫ﻟﻨﺒﻲ اﻟﺮﺣﻤﺔ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﻞ ﻫﻮ‬

‫و‬ ‫اﻟﺮﻣﻞ‬ ‫ﻋﺪد‬ ‫اﻋﻼم‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﺤﺼﻲ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰات‬ ‫ﺑﻞ ﻫﻮ‬ ‫واﺣﺪة‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ ﺟﻤﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻔﺼﻴﻼ‬ ‫و‬

‫ﻋﻦ اﻟﻐﻴﺐ‬ ‫ﺧﺒﺮا‬ ‫ﻣﻦ وﺟﻬﻴﻦ اﺣﺪﻫﻤﺎ اﻧﻪ ﺗﻀﻤﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻧﻤﺎ ﻫﻮ اﻟﻜﻮﺛﺮ‬ ‫ﺳﻮرة‬ ‫اﻗﺼﺮ‬ ‫ﻻن‬ ‫اﻟﺤﺼﻲ‬

‫ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫اﻟﺜﺎﻧﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫‪:‬‬ ‫ان ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺷﺎﻧﺌﻚ ﻫﻮ اﻻﺑﺘﺮ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﻄﻌﺎ ﻗﺒﻞ وﻗﻮﻋﻪ ﻛﻤﺎ اﺧﺒﺮ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﺧﻠﻒ ﻓﻴﻪ‬

‫ﺧﺒﺮا ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺰاﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻈﻤﺎ‬ ‫وﺟﻮه ﻛﺜﻴﺮة‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻟﻼﻋﺠﺎز‬ ‫ﻣﺘﻀﻤﻨﺔ‬ ‫ان اﻟﺴﻮر اﻟﻄﻮال‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫‪:‬‬ ‫ان ﻗﺎل‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻧﻈﻤﻪ‬

‫ﻗﺎل ان‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫ﻻ اﺿﻌﺎﻓﻪ ﻓﻠﺬﻟﻚ ﺧﻄﺄﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻟﻒ ﻣﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ واﺣﺪ‬ ‫ﻻﻳﻘﺎل ان اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻓﻠﺬﻟﻚ‬ ‫اﻟﻐﻴﻮب‬

‫اﻻﻟﻮف‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻻﺣﺼﺎء‬ ‫ﺑﻞ ﻳﺰﻳﺪ ذﻟﻚ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫اﻟﻔﻲ‬ ‫او‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻟﻒ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻤﺼﻄﻔﻲ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻔﺼﺎﺣﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻀﻴﺔ اﻟﻤﻤﺎﺛﻠﺔ ﻋﺎﻣﺔ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻳﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻳﺸﺘﻤﻞ‬ ‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﻓﻠﻴﺄﺗﻮا‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻧﺘﻬﻲ‬

‫اﻟﺠﺎﺳﺮ‬ ‫ﻗﺼﻮر ﻛﻼم‬ ‫اﻻ ﺑﻌﺪ ﺗﻨﺒﻴﻪ اﻟﻤﻨﺒﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و ﻻﺗﻌﺮف‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﺣﺪ اﻋﺠﺎزﻫﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﺣﺪﻫﺎ ﻓﻘﺪ ذﻛﺮﻧﺎ‬
‫ﺧﺼﺎل‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﺗﻌﺮف و ﻳﻌﺮف اﻋﺠﺎز‬ ‫ﻓﺎﻧﻤﺎ ﻫﻲ‬ ‫ﻟﻠﻘﺮۤان‬ ‫ﺧﺎﺻﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎ اﻟﻤﻤﺎﺛﻠﺔ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺷﺊ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻋﻦ ﺣﺪ‬

‫ﻣﺎ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺑﺤﺪﻳﺚ ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫ﻓﻠﻴﺄت‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻌﺠﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﻋﻠﻲ ﺷﺊ ﻓﻤﻦ زﻋﻢ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﺒﺸﺮ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬

‫ان‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫او ﺳﻮرة‬ ‫ﻓﻲ ﻟﺴﺎﻧﻬﻢ ﻛﺘﺎﺑﺎ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﻳﺄﺗﻲ ﺑﻪ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺒﺸﺮ ﻓﻠﻴﺄﺗﻮا ﻛﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﺎ ﻟﻴﺲ ﺑﻤﻌﺠﺰ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫و‬

‫ﺑﺎﻳﺔ ﺗﻌﺎدﻟﻬﺎ‬
‫ﻫﻮ ﺑﺴﻢ اﻟﻠﻪ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ ﻓﻠﻴﺄﺗﻮا ۤ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫واﺣﺪة‬ ‫ﺑﺎﻳﺔ‬
‫اﻧﺎ اﺗﺤﺪﻳﻬﻢ ۤ‬ ‫‪ ،‬و‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬

‫ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﺑﻞ اﺗﺤﺪﻳﻬﻢ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺔ اﻟﻔﺎﻇﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻮﻣﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺮارﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻜﻤﻬﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻓﺼﺎﺣﺘﻬﺎ‬

‫اﻟﻔﻮاﺋﺪ ﻟﻠﺸﻴﺦ اﻻوﺣﺪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫او‬ ‫اﻟﺰﻳﺎرة‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫رﺟﻞ ﻣﻦ اﻣﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﻓﻼ واﻟﻠﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻣﺜﻞ واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻤﺎ‬ ‫ﻓﻠﻴﺄﺗﻮا ﺑﻜﺘﺎب‬ ‫اﻟﺸﻴﺦ اﺣﻤﺪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ‬

‫ﻣﻦ ﺳﻨﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻛﺘﺒﻪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ ﻣﺴﺘﻨﺒﻄﺔ ﻣﻦ‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا ﻓﺎن‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬

‫ﻣﻨﺤﻄﺎ ﻋﻦ درﺟﺘﻪ اﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻣﺜﻠﻬﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻳﻘﺪر‬ ‫ﻟﻴﺲ‬ ‫اﻟﺴﻼم و‬ ‫ﻣﻦ اﺣﺎدﻳﺚ ۤاﻟﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻻ ﺻﻔﺤﺔ ﻣﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ ورﻗﺔ ﻣﻦ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﺑﻞ‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﺑﻞ ﻻ واﻟﻠﻪ‬ ‫اوﺣﺪي اﻟﺰﻣﺎن‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﻪ‬

‫اﻣﺔ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ‬ ‫رﺟﻞ واﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻟﻢﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ ﺻﻔﺤﺔ ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز ﻓﺎذ‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻋﻠﻲ ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫ﻟﻢﻳﺄت‬ ‫اﻧﻪ‬

‫ﻗﺪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫ﻳﺆﺗﻲ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻧﻪ ﻳﻤﻜﻦ‬ ‫ﻳﻈﻨﻮن‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻴﻒ‬

‫ﻫﻢ‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﺑﺎي‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻘﺪرون‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻓﻠﻴﻌﺎرﺿﻮه‬ ‫اﻋﺠﺎزه‬ ‫وﺟﻪ‬ ‫ﻻﻳﺪرﻛﻮن‬ ‫ﻏﺎﻳﺔ اﻻﻣﺮ اﻧﻬﻢ‬ ‫‪،‬‬ ‫اﻻﻋﺠﺎز‬ ‫ﺳﺒﻴﻞ‬

‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻫﻴﻬﺎت ﻫﻴﻬﺎت ﻻﻳﻔﻌﻠﻮن و ﻟﻦﻳﻔﻌﻠﻮا اﺑﺪا اﺑﺪا و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻈﻬﺮ ﻋﻮارﻫﻢ‬ ‫ﻣﺴﻠﻄﻮن‬

‫ﺑﺬﻛﺮ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻟﻨﺨﺘﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮرﻫﻢ اﺟﻤﻌﻴﻦ‬ ‫اﻃﻔﺎء‬ ‫اﻟﺴﺎﻋﻴﻦ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻌﻨﺔ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻲ اﻋﺪاﺋﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ اﻟﻄﺎﻫﺮﻳﻦ‬ ‫و‬

‫ﺧﺘﺎﻣﻪ ﻣﺴﻜﺎ ‪.‬‬ ‫ﻟﻴﻜﻮن‬ ‫ﺑﻌﺾ اﻻﺣﺎدﻳﺚ‬

‫اﺑﻦاﻟﺴﻜﻴﺖ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﻟﺒﻐﺪادي‬ ‫اﺑﻲﻳﻌﻘﻮب‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫ﺑﺴﻨﺪه‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻜﺎﻓﻲ‬ ‫اﻟﺒﺤﺎر‬ ‫ﻓﻔﻲ‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻟﺴﺎدسﻋﺸﺮ‬ ‫اﻟﺒﺎب‬

‫ﺑﻌﺚ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﺔ اﻟﺴﺤﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻴﻀﺎء‬ ‫ﻳﺪه‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺼﺎء‬ ‫ﻋﻤﺮان‬ ‫ﺑﻌﺚ اﻟﻠﻪ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ‬ ‫ﻟﻤﺎذا‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻻﺑﻲاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻓﻘﺎل‬ ‫اﻟﺨﻄﺐ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻜﻼم‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫و‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا‬ ‫ﺑﻌﺚ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺔ اﻟﻄﺐ‬
‫ۤ‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ‬

‫اﻟﺴﺤﺮ ﻓﺎﺗﺎﻫﻢ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫اﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻟﻤﺎ ﺑﻌﺚ ﻣﻮﺳﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫اﻟﻠﻪ ﺑﻌﺚ‬ ‫و ان‬ ‫اﺛﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﺤﺠﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺎ اﺑﻄﻞ ﺑﻪ ﺳﺤﺮﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﺑﻤﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ ﻓﻲ وﺳﻌﻬﻢ ﻣﺜﻠﻪ‬

‫ﻓﺎﺗﺎﻫﻢ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﺑﻤﺎ ﻟﻢﻳﻜﻦ‬ ‫اﻟﻨﺎس‬ ‫اﺣﺘﺎج‬ ‫و‬ ‫اﻟﺰﻣﺎﻧﺎت‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫ﻇﻬﺮت‬ ‫ﻓﻲ وﻗﺖ ﻗﺪ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫و ان‬ ‫اﺛﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﺤﺠﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫و اﻻﺑﺮص ﺑﺎذن‬ ‫اﻻﻛﻤﻪ‬ ‫و اﺑﺮأ‬ ‫ﺑﻤﺎ اﺣﻴﻲ ﻟﻬﻢ اﻟﻤﻮﺗﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻨﺪﻫﻢ ﻣﺜﻠﻪ‬

‫ﻗﺎل‬ ‫اﻇﻨﻪ‬ ‫و اﻟﻜﻼم و‬ ‫اﻟﺨﻄﺐ‬ ‫ﻋﺼﺮه‬ ‫اﻟﻐﺎﻟﺐ ﻋﻠﻲ اﻫﻞ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ۤاﻟﻪ ﻓﻲ وﻗﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺑﻌﺚ ﻣﺤﻤﺪا ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻗﺎل‬ ‫اﺛﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﺤﺠﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫اﺣﻜﺎﻣﻪ ﻣﺎ اﺑﻄﻞ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﺗﺎﻫﻢ ﻣﻦ ﻋﻨﺪ اﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﻮاﻋﻈﻪ‬
‫ۤ‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ‬

‫ذﻛﺮ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻋﻦ اﺑﻴﻪ‬ ‫اﻟﺮازي‬ ‫ﻋﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﻲ‬ ‫اﻟﻌﻴﻮن ﺑﺴﻨﺪه‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻦاﻟﺴﻜﻴﺖ ﺗﺎﻟﻠﻪ ﻣﺎرأﻳﺖ ﻣﺜﻠﻚ ﻗﻂ‬

‫ﻫﻮ ﺣﺒﻞ اﻟﻠﻪ اﻟﻤﺘﻴﻦ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻓﻲ ﻧﻈﻤﻪ‬ ‫اﻟﻤﻌﺠﺰة‬ ‫اﻟﺪﻻﻟﺔ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻌﻈﻢ اﻟﺤﺠﺔ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻳﻮﻣﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫ﻻﻳﻐﺚ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﺨﻠﻖ ﻣﻦ اﻻزﻣﻨﺔ‬ ‫اﻟﻨﺎر‬ ‫اﻟﻤﻨﺠﻲ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻲ اﻟﺠﻨﺔ‬ ‫اﻟﻤﺆدي‬ ‫ﻃﺮﻳﻘﺘﻪ اﻟﻤﺜﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮوﺗﻪ اﻟﻮﺛﻘﻲ‬ ‫و‬

‫ﻻﻳﺄﺗﻴﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﺣﺠﺔ ﻋﻠﻲ ﻛﻞ‬ ‫اﻟﺒﺮﻫﺎن و‬ ‫ﺑﻞ ﺟﻌﻞ دﻟﻴﻞ‬ ‫ﻟﺰﻣﺎن دون زﻣﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻻﻟﺴﻨﺔ ﻻﻧﻪ ﻟﻢﻳﺠﻌﻞ‬

‫ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﺒﺎس‬ ‫ﻋﻦ اﺑﺮﻫﻴﻢ ﺑﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺧﻠﻔﻪ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻦ ﺣﻜﻴﻢ ﺣﻤﻴﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ‬

‫اﻻ‬ ‫اﻟﺪرس‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻨﺸﺮ‬ ‫ﻻﻳﺰداد‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺑﺎل‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﺑﺎﻋﺒﺪاﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺳﺄل‬ ‫رﺟﻼ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﺑﻴﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬

‫زﻣﺎن‬ ‫ﻓﻬﻮ ﻓﻲ ﻛﻞ‬ ‫ﻟﻨﺎس دون ﻧﺎس‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻟﺰﻣﺎن دون زﻣﺎن و‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻟﻢﻳﺠﻌﻠﻪ‬ ‫ﺗﺒﺎرك و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻓﻘﺎل ﻻن‬ ‫ﻏﻀﺎﺿﺔ‬

‫ﺛﻠﺜﺔ ﻧﻔﺮ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﺑﻲاﻟﻌﻮﺟﺎء‬ ‫اﺑﻦ‬ ‫ان‬ ‫روي‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺨﺮاﺋﺞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫ﻏﺾ اﻟﻲ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫ﻋﻨﺪ ﻛﻞ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ‬

‫ﻳﺠﻴﺌﻮا‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻋﺎﻫﺪوا‬ ‫ﺑﻤﻜﺔ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻛﻞ واﺣﺪ ﻣﻨﻬﻢ رﺑﻊ‬ ‫ﻳﻌﺎرض‬ ‫ان‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﺗﻔﻘﻮا‬ ‫اﻟﺪﻫﺮﻳﺔ‬

‫اﺣﺪﻫﻢ اﻧﻲ ﻟﻤﺎ رأﻳﺖ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫اﺑﺮﻫﻴﻢ اﻳﻀﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺣﺎل اﻟﺤﻮل و اﺟﺘﻤﻌﻮا‬ ‫اﻟﻘﺎﺑﻞ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﻌﺎم‬ ‫ﺑﻤﻌﺎرﺿﺘﻪ ﻓﻲ‬
‫و‬ ‫اﻵﺧﺮ‬ ‫و ﻗﺎل‬ ‫ﻛﻔﻔﺖ ﻋﻦ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫اﻟﻤﺎء‬ ‫ﻏﻴﺾ‬ ‫و‬ ‫اﻗﻠﻌﻲ‬ ‫ﺳﻤﺎء‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫ﻣﺎءك و‬ ‫اﺑﻠﻌﻲ‬ ‫ارض‬ ‫ﻗﻴﻞ ﻳﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ‬

‫اذ‬ ‫ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫و ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺴﺮون‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ ﻓﻠﻤﺎ اﺳﺘﻴﺄﺳﻮا ﻣﻨﻪ ﺧﻠﺼﻮا ﻧﺠﻴﺎ ۤاﻳﺴﺖ ﻋﻦ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫وﺟﺪت‬ ‫ﻛﺬا اﻧﺎ ﻟﻤﺎ‬

‫ان ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻗﻞ ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫و ﻗﺮأ‬ ‫ﻓﺎﻟﺘﻔﺖ اﻟﻴﻬﻢ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻟﺼﺎدق‬ ‫ﻣﺮ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ رﻳﺐ ﻣﻤﺎ ﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﺴﻼم و ان‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻻﻣﺎم‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﻓﺒﻬﺘﻮا و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬

‫اﻻﻣﺜﺎل‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺿﺮب‬ ‫ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫اﻋﺪت‬ ‫ﻋﺒﺪﻧﺎ اﻟﻲ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ رﻳﺐ ﻣﻤﺎ ﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺪﻧﺎ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ‬ ‫و ﻋﺘﺎة‬ ‫اﻫﻞ ﻣﻜﺔ‬ ‫ﻟﻤﺮدة‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ان ﻗﺎل ﻗﺎل‬ ‫ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ اﻟﻲ‬

‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻤﻜﺔ‬ ‫اﻇﻬﺎري‬ ‫ﻣﻊ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻼﻣﻲ‬ ‫و ان ﻳﻜﻮن ﻫﺬا اﻟﻤﻨﺰل‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﺗﺠﺤﺪوا ان ﻳﻜﻮن ﻣﺤﻤﺪا رﺳﻮل‬ ‫ﺣﺘﻲ‬

‫اﻟﺠﺒﺎل‬ ‫اﻟﺘﻲ ﻛﺎﻧﺖ ﺗﺴﻠﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﺳﻔﺎره و اﻟﺠﻤﺎدات‬ ‫ﻛﺎﻟﻐﻤﺎﻣﺔ اﻟﺘﻲ ﻛﺎﻧﺖ ﺗﻈﻠﻪ ﻓﻲ‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺒﺎﻫﺮات‬

‫ﻛﺎﻟﺸﺠﺮﺗﻴﻦ اﻟﻤﺘﺒﺎﻋﺪﺗﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻗﺘﻠﻪ اﻳﺎﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺪﻓﺎﻋﻪ ﻗﺎﺻﺪﻳﻪ ﺑﺎﻟﻘﺘﻞ ﻋﻨﻪ‬ ‫و اﻟﺼﺨﻮر و اﻻﺣﺠﺎر و اﻻﺷﺠﺎر و‬

‫ﻓﺠﺎﺋﺘﻪ ﻣﺠﻴﺒﺔ‬ ‫اﻟﺸﺠﺮة‬ ‫ﻛﺪﻋﺎﺋﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﺘﻴﻦ ﺗﻼﺻﻘﺘﺎ ﻓﻘﻌﺪ ﺧﻠﻔﻬﻤﺎ ﻟﺤﺎﺟﺘﻪ ﺛﻢ ﺗﺮاﺟﻌﻬﻤﺎ اﻟﻲ اﻣﻜﻨﺘﻬﻤﺎ ﻛﻤﺎ ﻛﺎﻧﺘﺎ‬

‫ﻳﺎ ﻣﻌﺸﺮ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد‬ ‫و‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻌﺎﺷﺮ ﻗﺮﻳﺶ‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا‬ ‫ﻓﺮﺟﻌﺖ ﺳﺎﻣﻌﺔ ﻣﻄﻴﻌﺔ‬ ‫ﺑﺎﻟﺮﺟﻮع‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫اﻣﺮه‬ ‫ﺧﺎﺿﻌﺔ ذﻟﻴﻠﺔ ﺛﻢ‬

‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﻻﻟﺴﻦ‬ ‫اﻟﻌﺮب اﻟﻔﺼﺤﺎء اﻟﺒﻠﻐﺎء ذوي‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻌﺸﺮ‬ ‫ﺑﺮءاء و‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ ﻫﻢ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﺑﺎﻻﺳﻼم‬ ‫اﻟﻨﻮاﺻﺐ اﻟﻤﻨﺘﺤﻠﻴﻦ‬

‫و‬ ‫ﻻاﺧﺘﻠﻒ اﻟﻲ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺎ‬ ‫و ﻟﻢﻳﺪرس‬ ‫ﻻﻳﻜﺘﺐ‬ ‫ﻻﻳﻘﺮء و‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ رﺟﻞ ﻣﻨﻜﻢ‬

‫ﺑﻘﻲ ﻛﺬﻟﻚ ارﺑﻌﻴﻦ ﺳﻨﺔ ﺛﻢ اوﺗﻲ ﺟﻮاﻣﻊ اﻟﻌﻠﻢ ﺣﺘﻲ‬ ‫اﺳﻔﺎره و ﺣﻀﺮه‬ ‫اﻧﺘﻢ ﺗﻌﺮﻓﻮﻧﻪ ﻓﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﻌﻠﻢ ﻣﻦ اﺣﺪ‬

‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﺮﺟﻞ ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا‬ ‫اﻵﻳﺎت‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ رﻳﺐ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻵﺧﺮﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻋﻠﻢ اﻻوﻟﻴﻦ‬

‫ﻣﻦ ﻋﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﻟﻠﻪ ﻓﺴﻴﻮﺟﺪ ﻟﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﺧﻠﻖ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻛﻠﻤﺎ‬ ‫ﺗﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﻛﻤﺎ‬ ‫ﻛﺎذب‬ ‫ﻟﻴﺘﺒﻴﻦ اﻧﻪ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬

‫و‬ ‫ﻓﻲ ﺷﻚ ﻣﻤﺎ ﺟﺎءﻛﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻦ ﺷﺮاﺋﻌﻪ‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد و اﻟﻨﺼﺎري‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ ﻣﻦ‬ ‫ﻗﺮاء‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﻣﻌﺎﺷﺮ‬ ‫و ان‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫و‬ ‫اﻟﻤﺴﻤﻮﻣﺔ‬ ‫اﻟﺬراع‬ ‫ﻛﻠﻤﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﺪ اﻇﻬﺮ ﻟﻜﻢ ﻣﻌﺠﺰاﺗﻪ اﻟﺘﻲ ﻣﻨﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫ﺳﻴﺪ اﻟﻮﺻﻴﻴﻦ وﺻﻴﺎ ﺑﻌﺪ‬ ‫اﺧﺎه‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺼﺒﻪ‬

‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻃﻌﺎﻣﻬﻢ‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد‬ ‫دﺳﺘﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫دﻓﻊ اﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ اﻟﺴﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻨﺒﺮ‬ ‫اﻟﻌﻮد و‬ ‫ﺣﻦ اﻟﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺎﻃﻘﻪ ذﺋﺐ‬

‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﻟﻄﻌﺎم ﻓﺄﺗﻮا ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻛﺜﺮ اﻟﻘﻠﻴﻞ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻫﻠﻜﻬﻢ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﺒﻼء و‬ ‫ﻗﻠﺐ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ ﻛﺘﺐ‬ ‫ﻻﺗﺠﺪون‬ ‫اﻟﻜﺘﺐ اﻻرﺑﻌﺔﻋﺸﺮ ﻓﺎﻧﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺻﺤﻒ اﺑﺮﻫﻴﻢ‬ ‫و اﻟﺰﺑﻮر و‬ ‫اﻻﻧﺠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ اﻟﺘﻮرﻳﺔ‬

‫ﻛﺘﺒﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﻼم‬ ‫اﻓﻀﻞ ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻤﺘﻘﻮل‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﻳﻜﻮن ﻛﻼم‬ ‫ﻛﻴﻒ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮرة ﻛﺴﻮرة‬ ‫اﻟﻠﻪ‬

‫اﺻﻨﺎﻣﻜﻢ اﻟﺘﻲ‬ ‫ادﻋﻮا‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ﺷﻬﺪاءﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫ادﻋﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻟﺠﻤﺎﻋﺘﻬﻢ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫اﻟﻨﺼﺎري‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻌﺸﺮ‬

‫ادﻋﻮا ﻗﺮﻧﺎءﻛﻢ ﻣﻦ اﻟﻤﻠﺤﺪﻳﻦ ﻳﺎ‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد و اﻟﻨﺼﺎري و‬ ‫ادﻋﻮا ﺷﻴﺎﻃﻴﻨﻜﻢ ﻳﺎ اﻳﻬﺎ‬ ‫اﻟﻤﺸﺮﻛﻮن و‬ ‫ﺗﻌﺒﺪوﻧﻬﺎ اﻳﻬﺎ‬

‫ﺑﺎن‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ اﻋﻮاﻧﻜﻢ ﻋﻠﻲ ۤاراﺋﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻵلﻣﺤﻤﺪ اﻟﻄﻴﺒﻴﻦ‬ ‫اﻟﻨﺼﺎب‬ ‫ﻣﻨﺎﻓﻘﻲ اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻦ‬

‫ﻣﻦ ﻓﻀﻞ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻲ ﺟﻤﻴﻊ اﻣﺘﻪ‬ ‫ذﻛﺮه‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و ان‬ ‫ﻧﻔﺴﻪ ﻟﻢﻳﻨﺰﻟﻪ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺗﻠﻘﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﺗﻘﻮل ﻫﺬا اﻟﻘﺮۤان‬

‫ﻳﺎ اﻳﻬﺎ‬ ‫ﻟﻢﺗﺄﺗﻮا‬ ‫اي‬ ‫ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺰ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﻢ ﻟﻴﺲ ﺑﺎﻣﺮ اﺣﻜﻢ اﻟﺤﺎﻛﻤﻴﻦ‬ ‫ﻗﻠﺪه‬ ‫و‬

‫اﻟﺘﻲ وﻗﻮدﻫﺎ ﺣﻄﺒﻬﺎ‬ ‫اﺑﺪا ﻓﺎﺗﻘﻮا اﻟﻨﺎر‬ ‫ﻫﺬا ﻣﻨﻜﻢ‬ ‫و ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا اي و ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫رب‬ ‫ﺑﺤﺠﺔ‬ ‫اﻟﻤﻘﺮﻋﻮن‬

‫اﻟﻌﺪاوة‬ ‫ﻧﺒﻴﻪ اﻟﻨﺎﺻﺒﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ اﻟﻤﻜﺬﺑﻴﻦ ﻟﻜﻼﻣﻪ‬ ‫اﻋﺪت‬ ‫ﻋﺬاﺑﺎ ﻋﻠﻲ اﻫﻠﻬﺎ‬ ‫ﺗﻜﻮن‬ ‫ﺗﻮﻗﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎس و اﻟﺤﺠﺎرة‬

‫ﻣﻦ ﻗﺒﻞ اﻟﻤﺨﻠﻮﻗﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻌﺠﺰﻛﻢ ﻋﻦ ذﻟﻚ اﻧﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﻓﺎﻋﻠﻤﻮا‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫وﺻﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮﻟﻴﻪ‬

‫و‬ ‫ﺟﻞ ﻗﻞ ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫و اﻟﺘﺤﺪي ﻗﺎل‬ ‫ﺑﻌﺪ اﻟﺘﻘﺮﻳﻊ‬ ‫ﻋﺠﺰوا‬ ‫ﻟﻘﺪرﺗﻢ ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺎرﺿﺘﻪ ﻓﻠﻤﺎ‬

‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫اﻟﻘﺮءان‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬

‫ﺳﺎﺋﺮ اﻟﻨﻮاﺻﺐ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻴﻬﻮد‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺸﺮﻛﻮن‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ اﻳﻬﺎ‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﻟﻪ ﻋﺰ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫اﻟﺤﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ‬

‫ﻻ‬ ‫اﻟﺬي‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻔﺎﺿﻠﻴﻦ اﻟﻔﺎﺿﻞ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‬ ‫اﺧﺎه اﻟﻤﺒﺮز‬ ‫ﻓﻲ ﺗﻔﻀﻴﻠﻪ ﻋﻠﻴﺎ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان‬ ‫اﻟﻤﻜﺬﺑﻴﻦ ﻟﻤﺤﻤﺪ ﻓﻲ‬

‫ﻛﻨﺘﻢ ﻓﻲ‬ ‫ان‬ ‫ﺑﺚ دﻳﻦ اﻟﻠﻪ ﻓﻲ اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻜﺎﻓﺮﻳﻦ‬ ‫و اﻫﻼك‬ ‫ﻗﻤﻊ اﻟﻔﺎﺳﻘﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺘﻘﻴﻦ‬ ‫ﻧﺼﺮة‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ ﻟﻪ ﻓﻲ‬
‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اﻋﺪاء‬ ‫ﻣﻮاﻻة‬ ‫ﻓﻲ اﻟﻨﻬﻲ ﻋﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫دون‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻻوﺛﺎن‬ ‫ﻋﺒﺎدة‬ ‫اﺑﻄﺎل‬ ‫رﻳﺐ ﻣﻤﺎ ﻧﺰﻟﻨﺎ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺪﻧﺎ ﻓﻲ‬

‫ﻓﺎﺿﻼ راﺟﺤﺎ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎده‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎﻣﺎ‬ ‫اﺗﺨﺎذه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﻻﺧﻲ‬ ‫اﻻﻧﻘﻴﺎد‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺤﺚ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫اوﻟﻴﺎء‬ ‫ﻣﻌﺎداة‬

‫ﺗﻨﺴﺒﻪ اﻟﻲ رﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﺪه و‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﺗﻘﻮﻟﻪ ﻣﻦ‬ ‫و ﺗﻈﻨﻮن ان‬ ‫ﻻ ﻃﺎﻋﺔ اﻻ ﺑﻤﻮاﻻﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻞ اﻳﻤﺎﻧﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻳﻘﺒﻞ اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬

‫و‬ ‫ﻻﺗﻠﻤﺬ ﻻﺣﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺘﺐ‬ ‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻲ ﻟﻢﻳﺨﺘﻠﻒ ﻗﻂ اﻟﻲ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا‬

‫ﻟﻢﻳﻔﺎرﻗﻜﻢ ﻗﻂ اﻟﻲ ﺑﻠﺪ ﻟﻴﺲ ﻣﻌﻪ ﻣﻨﻜﻢ ﺟﻤﺎﻋﺔ‬ ‫ﺳﻔﺮه‬ ‫و‬ ‫ﺣﻀﺮه‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﻋﺮﻓﺘﻤﻮه‬ ‫ﻫﻮ ﻣﻦ ﻗﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻻﺗﻌﻠﻢ ﻣﻨﻪ‬

‫ﻛﺎن‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﺠﺎﺋﺐ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫اﻟﻤﺸﺘﻤﻞ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﺑﻬﺬا‬ ‫ﺛﻢ ﺟﺎءﻛﻢ ﺑﻌﺪ‬ ‫اﺧﺒﺎره‬ ‫ﻳﻌﺮﻓﻮن‬ ‫و‬ ‫اﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫ﻳﺮاﻋﻮن‬

‫اﻻدﻳﺎن‬ ‫اﻟﺬﻳﻦ ﻻ ﻧﻈﻴﺮ ﻟﻜﻢ ﻓﻲ ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء و اﻟﺒﻠﻐﺎء و اﻟﺸﻌﺮاء و اﻻدﺑﺎء‬ ‫ﻓﺎﻧﺘﻢ‬ ‫ﺗﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﻣﺘﻘﻮﻻ ﻟﻪ ﻛﻤﺎ‬

‫او‬ ‫ﺳﻴﺘﻔﻖ ﻟﺠﻤﺎﻋﺘﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺒﻌﻪ ﻃﺒﻌﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻨﺴﻪ ﺟﻨﺴﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﺎذﺑﺎ ﻓﺎﻟﻠﻐﺔ ﻟﻐﺘﻜﻢ‬ ‫ﻓﺎن ﻛﺎن‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺎﺋﺮ اﻻﻣﻢ‬ ‫و‬

‫ان‬ ‫ﻓﻼﻳﺠﻮز‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻞ اﻟﺒﺸﺮ ﻻ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻻن‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺎﻓﻀﻞ ﻣﻨﻪ‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫ﻟﺒﻌﻀﻜﻢ ﻣﻌﺎرﺿﺔ ﻛﻼﻣﻪ‬

‫اﻟﻴﻜﻢ ﻓﻲ اﺣﻮاﻟﻜﻢ اﻧﻪ ﻣﺒﻄﻞ‬ ‫اﻟﻨﻈﺎر‬ ‫ﺳﺎﺋﺮ‬ ‫ﻟﺘﻌﺮﻓﻮه و‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻦ ﻳﺘﻤﻜﻦ ﻣﻦ ﻣﺜﻠﻪ ﻓﺄﺗﻮا ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن‬

‫ﺗﺠﻴﺌﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺤﻘﻮن و ان‬ ‫ﺑﺰﻋﻤﻜﻢ اﻧﻜﻢ‬ ‫ﻳﺸﻬﺪون‬ ‫اﻟﻠﻪ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫دون‬ ‫ادﻋﻮا ﺷﻬﺪاءﻛﻢ ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻛﺎذب‬

‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﻟﻌﺒﺎدﺗﻜﻢ ﻟﻬﺎ‬ ‫رب‬ ‫اﻧﻬﻢ ﺷﻬﺪاؤﻛﻢ ﻋﻨﺪ‬ ‫ﺗﺰﻋﻤﻮن‬ ‫ﺷﻬﺪاؤﻛﻢ اﻟﺬﻳﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﻟﻤﺎ‬

‫ﻓﺎن ﻟﻢﺗﻔﻌﻠﻮا ﻫﺬا‬ ‫ﺟﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا ﺗﻘﻮﻟﻪ‬ ‫ان‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ ﻓﻲ ﻗﻮﻟﻜﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﺗﺸﻔﻊ ﻟﻜﻢ اﻟﻴﻪ‬

‫ان‬ ‫و‬ ‫ﻣﺒﻄﻠﻮن‬ ‫اﻧﻜﻢ‬ ‫ﻓﺎﻋﻠﻤﻮا‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻻﺗﻘﺪرون‬ ‫و‬ ‫ذﻟﻚ ﻣﻨﻜﻢ‬ ‫ﻻﻳﻜﻮن‬ ‫اي‬ ‫ﻟﻦﺗﻔﻌﻠﻮا‬ ‫و‬ ‫ﺗﺤﺪﻳﺘﻜﻢ ﺑﻪ‬ ‫اﻟﺬي‬

‫و‬ ‫ﺑﺎﺧﻴﻪ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎﻟﺮوح‬ ‫اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ اﻟﻤﺆﻳﺪ‬ ‫رب‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻟﺔ‬ ‫اﻟﻤﺨﺼﻮص‬ ‫اﻻﻣﻴﻦ‬ ‫اﻟﺼﺎدق‬ ‫ﻣﺤﻤﺪا‬

‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻓﻀﻞ ﻋﻠﻲ وﺻﻴﻪ‬ ‫ﻳﺬﻛﺮه‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻮاﻫﻴﻪ‬ ‫اواﻣﺮه و‬ ‫ﻓﻴﻤﺎ ﻳﺨﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻦ اﻟﻠﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺼﺪﻗﻮه‬ ‫ﺳﻴﺪ اﻟﻮﺻﻴﻴﻦ‬

‫اﻻﺷﻴﺎء ﺣﺮا‬ ‫اﻟﻜﺒﺮﻳﺖ اﺷﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎس و اﻟﺤﺠﺎرة ﺣﺠﺎرة‬ ‫اﻟﺘﻲ وﻗﻮدﻫﺎ ﺣﻄﺒﻬﺎ‬ ‫ﻋﺬاب اﻟﻨﺎر‬ ‫اﺗﻘﻮا ﺑﺬﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﺧﻴﻪ‬

‫اﻟﺠﺎﺣﺪﻳﻦ ﻻﻣﺎﻣﺘﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺪاﻓﻌﻴﻦ ﻟﺤﻖ ﻋﻠﻲ اﺧﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺸﺎﻛﻴﻦ ﻓﻲ ﻧﺒﻮﺗﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻠﻜﺎﻓﺮﻳﻦ ﺑﻤﺤﻤﺪ‬ ‫اﻟﻨﺎر‬ ‫ﺗﻠﻚ‬ ‫اﻋﺪت‬

‫ﻛﺬﺑﺖ ﻗﺮﻳﺶ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻗﺎل اﻻﻣﺎم‬ ‫ﻻ رﻳﺐ ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﻳﻀﺎ اﻟﻢ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫اﻻﻣﺎم‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫و‬

‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫ﺟﻞ اﻟﻢ ذﻟﻚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻋﺰ‬ ‫ﻓﻘﺎل‬ ‫ﻗﺎﻟﻮا ﺳﺤﺮ ﻣﺒﻴﻦ ﺗﻘﻮﻟﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان و‬ ‫و اﻟﻴﻬﻮد‬

‫ﻫﺠﺎﺋﻜﻢ‬ ‫و ﺣﺮوف‬ ‫ﻫﻮ ﺑﻠﻐﺘﻜﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻴﻢ‬ ‫و ﻻم و‬ ‫اﻟﻤﻘﻄﻌﺔ اﻟﺘﻲ ﻣﻨﻬﺎ اﻟﻒ‬ ‫ﺑﺎﻟﺤﺮوف‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺰﻟﺘﻪ ﻋﻠﻴﻚ‬ ‫اﻟﺬي‬

‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻘﻮﻟﻪ ﻗﻞ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫اﺳﺘﻌﻴﻨﻮا ﻋﻠﻲ ذﻟﻚ ﺑﺴﺎﺋﺮ ﺷﻬﺪاﺋﻜﻢ ﺛﻢ ﺑﻴﻦ اﻧﻬﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻛﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﻴﻦ‬ ‫ان‬ ‫ﻓﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻠﻪ‬

‫ﻇﻬﻴﺮا‬ ‫ﺑﻌﻀﻬﻢ ﻟﺒﻌﺾ‬ ‫ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺜﻠﻪ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻘﺮءان ﻻﻳﺄﺗﻮن‬ ‫ﻳﺄﺗﻮا ﺑﻤﺜﻞ‬ ‫ان‬ ‫اﻟﺠﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﻟﺌﻦ اﺟﺘﻤﻌﺖ اﻻﻧﺲ‬

‫ﺑﻌﺪه‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻲ‬ ‫اﻟﻜﺘﺎب اﻟﺬي اﺧﺒﺮت‬ ‫اﻓﺘﺘﺢ ﺑﺎﻟﻢ ﻫﻮ ذﻟﻚ‬ ‫اﻟﻘﺮۤان اﻟﺬي‬ ‫اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ اﻟﻢ ﻫﻮ‬ ‫ﻗﺎل‬ ‫ﺛﻢ‬ ‫‪،‬‬

‫ﻻﻳﺄﺗﻴﻪ اﻟﺒﺎﻃﻞ ﻣﻦ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰا‬ ‫ﺑﻨﻲاﺳﺮاﺋﻴﻞ اﻧﻲ ﺳﺎﻧﺰﻟﻪ ﻋﻠﻴﻚ ﻳﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻋﺮﺑﻴﺎ‬ ‫اﺧﺒﺮوا‬ ‫و‬ ‫اﻻﻧﺒﻴﺎء‬ ‫ﻣﻦ‬

‫ﻋﻨﺪﻫﻢ ﻛﻤﺎ اﺧﺒﺮﻫﻢ اﻧﺒﻴﺎؤﻫﻢ‬ ‫ﻟﻈﻬﻮره‬ ‫ﻻ ﻣﻦ ﺧﻠﻔﻪ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻦ ﺣﻜﻴﻢ ﺣﻤﻴﺪ ﻻ رﻳﺐ ﻓﻴﻪ ﻻ ﺷﻚ ﻓﻴﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻳﺪﻳﻪ‬

‫اﻟﻤﺠﻠﺴﻲ‬ ‫‪ ،‬ﻗﺎل‬ ‫اﻣﺘﻪ ﻋﻠﻲ ﺳﺎﺋﺮ اﺣﻮاﻟﻬﻢ اﻟﺨﺒﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﻻﻳﻤﺤﻮه اﻟﻤﺎء ﻳﻘﺮاؤه‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ان ﻣﺤﻤﺪا ﻳﻨﺰل‬

‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻮ اﻧﻪ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺗﻘﺪم و‬ ‫وﺟﻬﻪ زاﺋﺪا ﻋﻠﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻴﺎن اﻋﺠﺎز اﻟﻘﺮۤان و‬ ‫رﺣﻤﻪ اﻟﻠﻪ ﺑﻌﺪ ذﻟﻚ ﻓﻲ‬

‫ﻣﻊ ﻛﺜﺮﺗﻬﻢ‬ ‫اﻟﻌﺮﺑﺎء‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻔﺼﺤﺎء‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﻠﻐﺎء‬ ‫ﻣﺜﻠﻪ ﻣﺼﺎﻗﻊ‬ ‫ﺑﺴﻮرة‬ ‫اﻻﺗﻴﺎن‬ ‫دﻋﺎ اﻟﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﺮۤان‬ ‫ﺗﺤﺪي‬

‫اﻟﻤﺒﺎﻫﺎة‬ ‫ﺗﻬﺎﻟﻜﻬﻢ ﻋﻠﻲ‬ ‫و‬ ‫ﺣﻤﻴﺔ اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺮﺗﻬﻢ ﺑﻐﺎﻳﺔ اﻟﻌﺼﺒﻴﺔ‬ ‫اﻟﺒﻄﺤﺎء و‬ ‫ﺣﺼﻲ‬ ‫ﻛﺜﺮة رﻣﺎل اﻟﺪﻫﻨﺎء و‬

‫اﻟﻤﻘﺎرﻋﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ۤاﺛﺮوا‬ ‫ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻓﻌﺠﺰوا‬ ‫اﻟﺒﺎب‬ ‫ﻫﺬا‬ ‫اﻟﺸﻄﻂ ﻓﻲ‬ ‫رﻛﻮب‬ ‫و‬ ‫اﻻﺣﺴﺎب‬ ‫ﻋﻦ‬ ‫اﻟﺪﻓﺎع‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺎراة‬ ‫و‬

‫ﻟﻮ ﻋﺎرﺿﻮا ﻟﻨﻘﻞ‬ ‫ﻟﻌﺎرﺿﻮا و‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬ ‫ﻗﺪروا‬ ‫اﻟﻤﺪاﻓﻌﺔ ﻓﻠﻮ‬ ‫و اﻻرواح دون‬ ‫ﺑﺬﻟﻮا اﻟﻤﻬﺞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ‬

‫اﻧﻬﻢ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل‬ ‫ﻓﻴﻪ‬ ‫اﻟﻌﺎدﻳﺎت ﻻﻳﻘﺪح‬ ‫اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺠﻤﻴﻊ ذﻟﻚ ﻗﻄﻌﻲ ﻛﺴﺎﺋﺮ‬ ‫و ﻋﺪم اﻟﺼﺎرف و‬ ‫اﻟﻴﻨﺎ ﻟﺘﻮﻓﺮ اﻟﺪاﻋﻲ‬

‫و‬ ‫اﻻﻟﺘﻔﺎت‬ ‫ﻗﻠﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺒﺎﻻة‬ ‫ﻛﻌﺪم‬ ‫ﻟﻢﻳﻨﻘﻞ اﻟﻴﻨﺎ ﻟﻤﺎﻧﻊ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎرﺿﻮا‬ ‫او‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫اﻟﻘﺪرة‬ ‫اﻟﻤﻌﺎرﺿﺔ ﻣﻊ‬ ‫ﺗﺮﻛﻮا‬
‫ﺑﻪ اﻟﺮﻳﺢ ﻓﻲ‬ ‫اﺷﺘﺪت‬ ‫ﻛﺮﻣﺎد‬ ‫اﻻدﻟﺔ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ‬ ‫ﻟﻜﺎن‬ ‫ﻟﻮﻻ اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫اﻗﻮل‬ ‫اﻟﻲ ۤاﺧﺮ ﻛﻼﻣﻪ‬ ‫اﻻﺷﺘﻐﺎل ﺑﺎﻟﻤﻬﻤﺎت‬

‫ﺣﺪ‬ ‫ﻛﻮن اﻟﻘﺮۤان ﻣﻌﺠﺰة ﻓﻮق‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫اﻟﻌﺮب‬ ‫دﻻﻟﺔ ﻓﻲ ﻋﺠﺰ‬ ‫اي‬ ‫ﻫﺐ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻣﻨﻪ ﻋﻠﻲ ﺷﺊ‬ ‫ﻻﻳﻘﺪرون‬ ‫ﻋﺎﺻﻒ‬ ‫ﻳﻮم‬

‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻗﻮﻳﺎ‬ ‫اﻻﺣﺘﻤﺎل اذا ﻛﺎن‬ ‫ﻟﻢ ﻻﻳﻀﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺪ اﻟﺠﻦ ﻛﺬﻟﻚ‬ ‫و ﻓﻮق‬ ‫اﻟﻘﻴﻤﺔ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ۤادم‬ ‫اﻟﺒﺸﺮ ﻣﻨﺬ ﻋﺼﺮ‬

‫اﻟﻤﺪﻋﻲ اﻻ ﻇﻨﻴﺔ ﻻﺗﻐﻨﻲ ﻣﻦ اﻟﺤﻖ‬ ‫اﺛﺒﺎت‬ ‫اﻻدﻟﺔ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻫﺬه‬ ‫ﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻮﻻ اﻟﺘﻤﺴﻚ ﺑﺎﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﻫﺬا اﻻﺣﺘﻤﺎل‬ ‫ﺿﻌﻒ‬

‫و ﺟﺎء‬ ‫ۤاﻟﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻲ ﺑﻌﺪ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﺻﻠﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺟﺎز‬ ‫ﺑﻬﺎ ﻟﻮ‬ ‫اﻟﻘﻮم‬ ‫اﻻدﻟﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﺘﻤﺴﻚ‬ ‫ﻟﻌﻤﺮي ﻫﺬه‬ ‫ﺷﻴﺌﺎ ﺑﺎﻟﺠﻤﻠﺔ‬

‫ﻋﺼﺮﻧﺎ‬ ‫ﻋﻮام‬ ‫ﻻ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺬه اﻟﻌﻠﻤﺎء و‬ ‫اﻻدﻟﺔ ﻟﻤﺎۤاﻣﻦ ﺑﻪ اﺣﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻬﺬه‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻧﺒﻮﺗﻪ‬ ‫اﻟﻨﺒﻮة و اﺳﺘﺪل‬ ‫ادﻋﻲ‬ ‫و‬ ‫اﺣﺪ‬

‫ﻟﺬﻟﻚ ﻻﻳﻘﺮ ﺑﻬﺎ اﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﺨﺎرﺟﻴﻦ‬ ‫اﻟﺒﻴﻮت و‬ ‫ﻣﻊ اﻧﻪ ﻣﻦ اوﻫﻦ‬ ‫اﻟﻌﻨﻜﺒﻮت‬ ‫اﻻدﻟﺔ اوﻫﻦ ﻣﻦ ﺑﻴﺖ‬ ‫ﻓﺎن ﻫﺬه‬

‫ﻋﻦ اﻟﺪﻟﻴﻞ‬ ‫ﺳﺌﻠﻮا‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻠﻤﺎ‬ ‫اﻃﻤﺄﻧﻮا‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻧﺸﻮا‬ ‫و‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﻓﻲ‬ ‫ﺗﻮﻟﺪوا‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﻟﻜﻦ اﻫﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻦ اﻟﻤﺬﻫﺐ‬

‫ﻓﻲ ادﻟﺔ‬ ‫ﺗﺪﺑﺮت‬ ‫ﻟﻮ‬ ‫ﺗﺮي و‬ ‫ﻫﻲ ﻛﻤﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻲ ﻛﻮﻧﻬﺎ دﻟﻴﻼ ﻣﻔﻴﺪا ﻟﻠﻘﻄﻊ‬ ‫و ﻳﺘﻜﻠﻔﻮن‬ ‫اﻻدﻟﺔ‬ ‫ﻗﺎﻣﻮا ﻳﺴﺘﺪﻟﻮن ﺑﻬﺬه‬

‫اﻟﻘﻴﻤﺔ ﻟﻮﻻ دﻟﻴﻞ اﻟﺘﻘﺮﻳﺮ‬ ‫ﻳﻮم‬ ‫اﻟﻲ‬ ‫ﻫﺬا و‬ ‫اﻟﻲ ﻳﻮﻣﻨﺎ‬ ‫ﻟﺪن ۤادم‬ ‫ۤاراﺋﻬﻢ ﻟﺼﺪﻗﺖ ﻋﻦ ﻣﻌﺮﻓﺔ اﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﻟﻨﺎس و‬

‫اﻻ ﺑﻪ ﻓﻠﻤﺜﻞ‬ ‫اﻟﻤﺤﺴﻮﺳﺎت و اﻟﺒﺪﻳﻬﻴﺎت‬ ‫ﻻﻳﻤﻜﻦ اﻟﻘﻄﻊ ﺑﺸﺊ ﻏﻴﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻻ اﻟﻘﻠﻴﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻟﻢﻳﺘﻢ دﻟﻴﻞ اﺑﺪا اﻻ ﻗﻠﻴﻞ ﺑﻞ‬

‫و‬ ‫ﻧﻮره‬ ‫ﻻﻳﺨﻔﻲ‬ ‫ﻫﺪي‬ ‫ﻣﻨﺎر‬ ‫ﻓﺎﻧﻪ‬ ‫اﻟﺒﺎﺣﺜﻮن‬ ‫ﻋﻨﻪ ﻓﻠﻴﺒﺤﺚ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻄﺎﻟﺒﻮن‬ ‫ﻓﻠﻴﻄﻠﺐ‬ ‫اﻳﺎه‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﺎﻣﻠﻮن‬ ‫ﻓﻠﻴﻌﻤﻞ‬ ‫ﻫﺬا‬

‫و‬ ‫اﻟﺰﻣﺎن‬ ‫اﻟﺪﻟﻴﻞ ﻓﻲ ۤاﺧﺮ‬ ‫ﺑﻬﺬا‬ ‫ﻋﻠﻴﻜﻢ‬ ‫اﻟﺨﻼن‬ ‫ﺟﻤﺎﻋﺔ‬ ‫و‬ ‫اﻻﺧﻮان‬ ‫ﻓﻴﺎ ﻣﻌﺸﺮ‬ ‫ﻇﻬﻮره‬ ‫ﻻﻳﺴﺘﺘﺮ‬ ‫اﻫﺘﺪاء‬ ‫ﻧﺠﻢ‬

‫ﺑﻪ ﻳﻈﻬﺮ‬ ‫و اﻟﺠﺎن و‬ ‫ﻧﺒﻲ اﻻﻧﺲ‬ ‫ﻧﺒﻮة‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺜﺒﺖ‬ ‫اﻟﻤﻨﺎن و‬ ‫اﻟﻠﻪ‬ ‫ﻳﻌﺮف ﺻﻔﺎت‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ۤان اذ‬ ‫اﻟﺒﺤﺚ ﻋﻨﻪ ﻓﻲ ﻛﻞ‬

‫ﺑﻪ ﻳﺜﺒﺖ‬ ‫و اوان و‬ ‫ﺷﻴﻌﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺜﺒﺖ‬ ‫ﻋﻴﻨﺎن و‬ ‫ﻟﻤﻦ ﻟﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫وﻻﻳﺔ ۤالﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻴﻬﻢ‬

‫ان‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻬﻠﻪ ﻟﻢﻳﻔﺰ ﺑﺸﺊ ﻣﻦ اﻟﻴﻘﻴﻦ اﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺛﺒﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻟﻢﻳﺸﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻣﻦ ﻋﺮﻓﻪ‬ ‫و ﻓﺮوع اﻻﻳﻤﺎن‬ ‫ﺟﻤﻴﻊ اﻟﺸﺮاﺋﻊ‬

‫ﺑﻪ‬ ‫و ﻳﻬﺘﺪي‬ ‫اﻟﻘﻠﻢ ﻣﺎ ﻳﻜﺘﻔﻲ ﺑﻪ اﻟﻤﻜﺘﻔﻲ‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺟﺮي‬ ‫اﻧﻪ ﻗﺪ‬ ‫رأﻳﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻫﻨﺎ‬ ‫اﻟﻜﻼم‬ ‫اﻟﻠﻪ ﻓﻠﻤﺎ ﺑﻠﻎ‬ ‫ﻳﺸﺎء‬

‫ﻛﺘﺐ‬ ‫ﺑﻴﺪي‬ ‫و‬ ‫ﻋﺪﻳﺪة‬ ‫ﻟﻲ اﺷﻐﺎﻻ‬ ‫ان‬ ‫رأﻳﺖ‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﺤﻠﻲ ﻣﻦ اﻟﻌﺎﻃﻞ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺤﻖ ﻣﻦ اﻟﺒﺎﻃﻞ‬ ‫ﻋﺮف‬ ‫و‬ ‫اﻟﻤﻬﺘﺪي‬

‫ﺿﺤﻮة‬ ‫ﻣﻦ ﺗﺼﻨﻴﻔﻪ ﻓﻲ‬ ‫اﻟﻔﺮاغ‬ ‫ﻫﻴﻬﻨﺎ ﻓﻮﻗﻊ‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﺘﺎب‬ ‫اﺧﺘﻢ‬ ‫ان‬ ‫ﻗﻠﺒﻲ ﻣﺸﻐﻮﻻ ﺑﺎﺗﻤﺎﻣﻬﺎ رأﻳﺖ‬ ‫ﺳﺪﻳﺪة ﻛﺎن‬

‫اﻻﻟﻒ ﺣﺎﻣﺪا ﻣﺼﻠﻴﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺳﺒﻌﻴﻦ ﺑﻌﺪ اﻟﻤﺄﺗﻴﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻨﺔ ﺛﻠﺚ‬ ‫ﺷﻬﻮر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ذياﻟﻘﻌﺪة‬ ‫اﻟﺴﺒﺖ اﻟﺮاﺑﻊ ﻣﻦ ﺷﻬﺮ‬ ‫ﻳﻮم‬

‫‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺘﻐﻔﺮا‬

‫ﺗﻤﺖ ‪.‬‬
 ‫●‬ ‫ﻟﺴﺎﻋﺔ ‪.‬‬ ‫اﻟﻤﻘﺪار ا‬

‫● ﻫﺬ ﻟﺠﻮ ﻳﻨﻔﻊ ﻋﺮ ﻟﻨﺎ ﺣﻜﻢ ﻟﺠﻤﻠﺔ ﻻ ﻓﻼ ﺟﻮ ﻓﻴﻪ ‪ .‬ﻣﻨﻪ ) ( ‪.‬‬

‫اع‬ ‫اب‬ ‫و ا‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ف ا‬ ‫ان‬ ‫اب‬ ‫ا ا‬

‫ﺣﺘﻴﺎﻃﺎ ‪ .‬ﻣﻨﻪ‬
‫د ا‬‫ﻟﺸﻬﻮ‬ ‫ﻻ ﻟﻴﻞ ﻋﻠﻲ ﻧﻬﻢ ﻛﺎﻧﻮ ﻳﻄﻠﺒﻮ‬
‫ن ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﻘﻄﻌﻲ‬
‫و‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ‬ ‫● ﻫﺬ ﻣﺤﺾ ﺧﺮ‬
‫و‬ ‫ص و‬ ‫ا‬

‫) (‪.‬‬ ‫اع‬

‫‪٧ ،‬‬ ‫ﻗﻄﺒﺖ‬ ‫ك‬ ‫‪ :‬ﺟﺪ‬‫ا‬ ‫‪ :‬ﺧﻼﻓﻬﺎ‬

‫‪٦ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺻﻀﻄﻆ‬
‫‪٥ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺑﺎﻗﻴﻬﺎ‬
‫‪٤ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺳﺘﺸﺤﺜﻚ ﺧﺼﻔﻪ‬
‫‪٣ ،‬‬ ‫‪ :‬ﻗﺪ ﻃﺒﺞ‬ ‫●‬ ‫‪٢ ،‬‬ ‫‪١‬‬

‫و ا ي‬ ‫‪:‬‬‫س ‪١٣ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺻﺰ‬ ‫‪ :‬ﺧﻼﻓﻬﺎ‬

‫‪١٢ ،‬‬ ‫‪ :‬ﻣﺮ ﺑﻨﻔﻞ‬
‫‪١١ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺧﻼﻓﻬﺎ‬
‫‪١٠ ،‬‬ ‫‪ :‬ﺧﺼﻀﻐﻄﻘﻆ‬ ‫‪ :‬ﻟﻢﻳﺰ ﻋﻨﺎ‬
‫‪٩ ،‬‬ ‫‪٨ ،‬‬ ‫و‬

‫‪ ) . :‬ﻣﻨﻪ ﻋﻠﻲ ﻟﻠﻪ ﻣﻘﺎﻣﻪ ( ‪.‬‬

‫ا‬ ‫ا‬ ‫‪:‬‬ ‫ت‬‫‪:‬‬ ‫ا ‪١٧ ،‬‬‫‪:‬‬ ‫ر ‪١٦ ،‬‬ ‫ل ‪١٥ ،‬‬ ‫‪١٤ ،‬‬