You are on page 1of 88

AYT

MATEMATİK

Konularına Göre Düzenlenmiş

Son 20 Yılın
(2021 - 2002)
AYT - YGS - LYS - ÖSS

Soruları ve Ayrıntılı Çözümleri

1
AYT • Matematik
Matematik
SON 20 YILIN
......................................
KONULARINA GÖRE DÜZENLENMİŞ
MATEMATİK SORULARI VE AYRINTILI ÇÖZÜMLERİ

ISBN
978 - 625 - 7648 - 39 - 4

Editör
Mehmet Emrah TEKTEN

Dizgi, Grafik Tasarım


Ankara Ödev Eğitim Yayıncılık
Dizgi ve Grafik Tasarım Birimi

Basım Yeri
Grupçağ Webofset

Yayınevi
Ankara Ödev Eğtm Yayıncılık San. Tc. AŞ
İlkbahar Mah. 596. Sokak No: 49/5 Çankaya - ANKARA
Tel.: 0 312 472 72 34

2
20 Yıl Çıkmış Sorular
Matematik

İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl. Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli-
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkf ERSOY

3
AYT • Matematik
......................................
Atatürk’ün
Gençliğe Hitabesi

E y Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâli-


ni, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve
müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur.
Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi,
seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahilî ve
haricî, bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cum-
huriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atıl-
mak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şerai-
tini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok nâmüsait
bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine
kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülme-
miş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile
ile aziz vatanın, bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün ter-
sanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve mem-
leketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu
şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, mem-
leketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet
ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar
sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emel-
leriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde ha-
rap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait
içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kur-
tarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asîl
kanda, mevcuttur!

4
20 Yıl Çıkmış Sorular
Matematik
ÖN SÖZ
.................................

Sevgili Öğrenciler,
İnsanın dönem dönem yaşamı için belirlediği kimi hedefleri olur. Sizlerin, yaşamınızın bu dönemin-
de kendiniz için belirlediğiniz en büyük hedef, TYT ve AYT'yi başarılı bir biçimde atlatarak istediğiniz
bölümlerde okuyabilmektir. Bireyin hedefine ulaşabilmesi için o hedefe giden yolu doğru bir şekilde
yürüyebilmesi gerekir.

2002 - 2021 yılları arasında üniversite sınavlarında sorulan matematik sorularından güncel müfre-
data uygun olanlarının toplandığı bu kitap, hedefinize ulaşmanız için yürüyeceğiniz yolda sizlere ışık
tutmak amacıyla hazırlanmıştır. Sorular konularına göre sınıflandırılmış ve yeniden eskiye kronolojik
olarak dizilmiştir. Her konuyla ilgili AYT, YGS, LYS ve ÖSS sorularına, soruların bitiminde ayrıntılı
çözümlere yer verilmiştir.

Öğrencilere önerimiz, bir konuyu öğrendikten ve yeterince alıştırma yaptıktan sonra ilgili konunun
sorularını çözmeleridir. Kitabın içeriğinin tamamı videolaştırılmış ve İnternet üzerinden öğrencilerimize
sunulmuştur.

Bu çalışmanın, geleceğinize yön vermek konusunda belirleyici rol oynamasını, AYT’de yararlı bir
yol arkadaşı olmasını temenni eder, hepinizin yüzünüzü güldürecek başarılara imza atmanızı dileriz.

Yayın Kurulu

5
AYT • Matematik
Matematik
İÇİNDEKİLER

BÖLÜM: 1 Fonksiyonlarda Uygulamalar ...............................................................................................................7

BÖLÜM: 2 Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri..........................................................................................................8


A. Üç Bilinmeyenli Denklemler .........................................................................................................8
B. İkinci Dereceye Dönüştürülebilen Denklemler ...........................................................................10
C. İkinci Dereceden Eşitsizlikler .....................................................................................................11

BÖLÜM: 3 Trigonometri ......................................................................................................................................14


A. Temel Trigonometrik Kavramlar ................................................................................................14
B. Trigonometrik Özdeşlikler ..........................................................................................................18
C. Geometrik Uygulamalar .............................................................................................................24
D. Trigonometrik Denklemler, Fonksiyonlar ve Ters Trigonometrik Fonksiyonlar ........................27

BÖLÜM: 4 Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar ......................................................................................................32

BÖLÜM: 5 Reel Sayı Dizileri ...............................................................................................................................42

BÖLÜM: 6 Türev .................................................................................................................................................45


A. Limit ...........................................................................................................................................45
B. Süreklilik .....................................................................................................................................50
C. Türev Alma Kuralları ..................................................................................................................52
D. Türev Yardımıyla Teğet-Normal Denklemlerini Bulma ..............................................................55
E. Türevin Polinomlara Uygulanması .............................................................................................58
F. Türevle Artan ve Azalan Aralıkları Bulma ..................................................................................58
G. Maksimum-Minimum (Ekstremum) Noktalar .............................................................................61
H. Maksimum-Minimum Problemleri .............................................................................................. 63

BÖLÜM: 7 İntegral............................................................................................................................................... 68
A. Belirsiz İntegral ..........................................................................................................................68
B. Belirli İntegral .............................................................................................................................70
C. İntegralle Alan Bulma ................................................................................................................76

6
20 Yıl Çıkmış Sorular
1. Bölüm
FONKSİYONLARDA UYGULAMALAR

AYT SORUSU AYT SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ


1. a, b ve c gerçel sayılar olmak üzere, dik koordi- 1.
nat düzleminde f(x) + a, b$f(x) ve f(c$x) fonksi-
yonlarının grafikleri şekilde verilmiştir.

f(x) + a "a br yukarı (a>0) veya abr aşağı (a<0)


ötelenmiştir.

a>0 seçelim. O hâlde


Buna göre a, b ve c sayılarının işaretleri sıra-
sıyla aşağıdakilerden hangisidir? y

A) +, +, – B) +, –, + C) +, –, – •
A f(x) = y
D) –, +, + E) –, –, +
Y
(2021 - AYT) A x
0
Y
I
N
L olur.
A
y = f(c$x), y'ye göre simetri alınmış.
R
I O hâlde c<0

y = b$f(x), x'e göre simetri alınmış.
O hâlde b<0
a b c
+ – – olur.
a < 0 seçilince sağlamıyor.

Yanıt C

7
AYT • Matematik
2. Bölüm
DENKLEM VE EŞİTSİZLİK SİSTEMLERİ

A. ÜÇ BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER LYS SORUSU

1. 2x + 2y – z = 1
YGS SORULARI
x+y+z=2
x y z 1 y–z=1
1. 2$3$5 - 22 $3 + 32 $5 = 10
Yukarıdaki denklem sisteminin çözümünde x
olduğuna göre, 6x – 15y + 4z ifadesinin değeri kaçtır?
kaçtır?
A) –3 B) –2 C) –1 D) 0 E) 3
A) 9 B) 11 C) 12 D) 15 E) 18
(2010 - LYS1)
(2012 - YGS)


A
Y
2. x, y ve z gerçel sayıları için A ÖSS SORULARI
Y
x$y = 14 I
N 1. A+B=7
x$z = 20
L B+C=9
3x + 2y + z = 24 A
R C + D = 13
olduğuna göre, x kaçtır?
I olduğuna göre, A + D toplamı kaçtır?
8 14 •
A) 3 B) 5 C) 3 D) 4 E) 7
A) 15 B) 14 C) 13 D) 12 E) 11
(2012 - YGS)
(2009 - ÖSS Mat-1)

3. a-1 c
b =a
a b+3
c-2 = a-1 2. 3a – 3b + 4c = 7

olduğuna göre, 3c – 2b ifadesinin değeri kaç- 2a – 6b + 8c = 2


tır? olduğuna göre, a kaçtır?

A) 8 B) 9 C) 6 D) 3 E) 4 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
(2011 - YGS) (2002 - ÖSS)

8
20 Yıl Çıkmış Sorular
Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri 2. Bölüm
3. a-1 c
& b$c = a 2 - a dır.
A. ÜÇ BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER b =a
a b+3
c-2 = a-1 & a 2 - a = ^c - 2h $ ^b + 3h
YGS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ & a 2 - a = b.c + 3c - 2b - 6
& b$c = b$c + 3c - 2b - 6
x y z 1
1. 2$3$5 - 22 $3 + 32 $5 = 10 6 = 3c - 2b bulunur.

x y z 1 Yanıt C
& 30 - 12 + 45 = 10
^6h ^15h ^4h ^18h

6x - 15y + 4z 18
& 180 = 180

& 6x – 15y + 4z = 18 bulunur.

Yanıt E

LYS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ

1. 2x + 2y – z = 1 ………… (i)
x + y + z = 2 ………… (ii)
• y – z = 1 & z = y – 1 ..…… (iii)
A
(iii), (i) ve (ii) de yerine yazarsak
Y
A 2x + 2y – y + 1 = 1 –2/ 2x + y = 0
Y x+y+y–1=2 + x + 2y = 3
I
N –3x = 3
L x = –1
A
R Yanıt C
I

2.
14
x$y = 14 ise, y = x , ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
20
x$z = 20 ise, z = x olur. 1. Birinci ve ikinci denklem taraf tarafa çıkarılıp
üçüncü denklemle toplanarak bu denklem siste-
3x + 2y + z = 24 mi çözülebilir.

14 20 A+B=7 A+B=7
& 3x + 2$ x + x = 24 &
–1/B + C = 9 + –B – C = –9
A – C = –2 denklemi elde edilir.
48
& 3x + x = 24 & 3x2 – 24x + 48 = 0
A – C = –2
& x2 – 8x + 16 = 0 & (x – 4)2 = 0 + C + D = 13
A + D = 11 bulunur.
–4 –4 & x = 4 bulunur.

Yanıt D Yanıt E

9
AYT • Matematik
2. Bölüm Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri

2. 3a – 3b + 4c = 7
2a – 6b + 8c = 2
B. İKİNCİ DERECEYE
1. denklemi (–2) ile çarpıp 2. denklemle toplaya­
DÖNÜŞTÜRÜLEBİLEN DENKLEMLER
lım.
ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
–6a + 6b – 8c = –14
+ 2a – 6b + 8c = 2
–4a = –12 & a = 3 olur. 1. a4 – 2a2 = 8 denkleminde a2 = t dönüşümü ya­
pılırsa
Yanıt A
(a2)2 – 2a2 – 8 = 0
& t2 – 2t – 8 = 0
/\
–4 2
& (t – 4)$(t + 2) = 0
& t – 4 = 0 ve t + 2 = 0
t=4 t = –2
a2
=4 a2 = –2 olamaz.
a=±2
adR+ olacağı için a = +2 dir.

Yanıt E

B. İKİNCİ DERECEYE A
DÖNÜŞTÜRÜLEBİLEN DENKLEMLER Y
A
Y
ÖSS SORULARI I
N
1. a pozitif bir gerçel sayı ve L
A
a4 – 2a2 = 8 olduğuna göre, a kaçtır? R
1 1 1 I
A) 8 B) 4 C) 2 D) 1 E) 2 •
2
cx2 - m $ b x l = x x+ 2
2. 4
(2006 - ÖSS Mat 1)
x2 3x + 2

x4 - 4 x x2 + 2
& 2 $ 3x + 2 = x
x x

(x2 - 2)(x2 + 2) x2 + 2
& x $ (3x + 2) = x

x2 - 2
& 3x + 2 = 1

& x2 – 2 = 3x + 2
& x2 – 3x – 4 = 0
/\
2. x > 0 olmak üzere –4 1

4 x x2 + 2 (x – 4)$(x + 1) = 0
(x 2 - ) $ ( 3x + 2 ) = x
x2 x–4=0&x=4
olduğuna göre, x kaçtır? x + 1 = 0 & x = –1

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 8 x > 0 olacağı için x = 4 bulunur.

(2002 - ÖSS) Yanıt D

10
20 Yıl Çıkmış Sorular
Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri 2. Bölüm

C. İKİNCİ DERECEDEN EŞİTSİZLİKLER LYS SORULARI

1. (x - 1) 2 < x - 1 + 6
AYT SORULARI
eşitsizliğini sağlayan x tam sayılarının topla-
1. a, b, c ve d gerçel sayılar olmak üzere, mı kaçtır?
ax2 + bx + 12 $ 0 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
cx2 + dx + 24 # 0 (2017 – LYS1)
eşitsizlik sisteminin çözüm kümesini bulmak için
6x + 1
aşağıdaki tablo yapılarak çözüm kümesi 2. >1
(x + 1) 2
[–2, –1],[4, 6] olarak bulunuyor.
eşitsizliğini sağlayan tüm gerçel sayıların kü-
mesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) (–1, 4) B) (–1, 6) C) (0, 4)
D) (0, 3) E) (2, 3)
(2017 – LYS1)

Buna göre, a + b + c + d toplamı kaçtır?


3.
3
A) 15 B) 16 C) 17 D) 18 E) 19 x$ (3 - x) > 0
• (2x + 1) $ (x - 2) < 0
(2021 - AYT) A
Y Yu ka rı da ve ri len eşitsiz lik sis te mi nin çözüm
A kü me si (a, b) açık ara lı ğı ol du ğu na gö re,
Y
a – b far kı kaçtır?
I
N 1 3
2. Dik koordinat düzleminde, tanım kümeleri gerçel A) –2 B) 0 C) 1 D) 2 E) 2
L
sayılardan oluşan f, g ve h fonksiyonlarının gra- A
(2011 - LYS1)
fikleri şekilde verilmiştir. R
I

4. (2x – 1)$(4x2 – 1) < 0
eşitsizliğinin gerçel sayılardaki çözüm küme-
si aşağıdaki açık aralıkların hangisidir?

-1 -1
A) a- 3, 2 k B) a 2 , 0k

-1 1 1 1
C) a 2 , 2 k D) a 4 , 2 k

1
E) a 2 , 3k
Buna göre, xd[–2, 2] olmak üzere, (2010 - LYS1)
f(x)$g(x) > 0
g(x)$h(x) < 0 1
5. f(x) = m$x – 1 + x fonksiyonu veriliyor.
eşitsizlik sisteminin çözüm kümesi aşağıda-
Buna göre, her x > 0 için f(x) ≥ 0 özelliğini
kilerden hangisidir?
sağlayan en küçük m değeri kaçtır?
A) (–2, –1) B) (–1, 0)
1 1 1
C) (1, 2) D) (–2, –1)j(1, 2) A) 2 B) 3 C) 4
E) (–1, 0)j(1, 2) 1 1
D) 5 E) 6
(2018 - AYT) (2010 - LYS1)

11
AYT • Matematik
2. Bölüm Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri

2. f(x) fonksiyonunun kökleri –2, 2


ÖSS SORUSU
g(x) fonksiyonunun kökleri –1, 1

1. f (x) = 2 1 - x2 h(x) fonksiyonunun kökü de 0 dır.

ile verilen f fonksiyonunun gerçel sayılardaki –2 –1 0 1 2


en geniş tanım kümesi T ve görüntü kümesi f(x) + – – – – +
G = {f(x) | xdT} olduğuna göre, TkG kesişim
g(x) – – + + – –
kümesi aşağıdaki aralıklardan hangisine eşit-
tir? h(x) – – – + + +
A) [0, 1] B) [1, 2] C) [2, 3]
f(x)$g(x) > 0 eşitsizlik sistemini sağlayan çö-
D) 60, 2@ E) 61, 2@
g(x)$h(x) < 0 züm aralığı (1, 2) aralığıdır.
(2007–ÖSS Mat 2)
Yanıt C


A
Y
A
Y
I
N
L
A
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
R
I 1. x>1
C. İKİNCİ DERECEDEN EŞİTSİZLİKLER • (x – 1)2 < x – 1 + 6
x2 – 2x + 1 < x + 5 & x2 – 3x – 4 < 0
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
(x – 4) (x + 1) < 0
1. Kökleri –1 ve 4 olan ifade de
x=4 x=–1
Kökler toplamı = –1 + 4 = 3
Kökler çarpımı = –1$4 = –4
deneyelim:
–1 < x < 4 / x >1
cx2 + dx + 24 = 0
1<x<4
24 d
c =- 4 c = –6 -c =3 d = 18
x #1 & (x–1)2 < 1 – x + 6
Kökleri –2 ve 6 olan ifade de x2 – 2x + 1 < 7 – x & x2 – x – 6 < 0
Kökler toplamı = –2 + 6 = 4 (x – 3)$(x + 2) < 0
Kökler çarpımı = –2$6 = –12 x=3 x = –2
ax2 + bx + 12 = 0 –2 < x < 3 / x#1
12 b
a = - 12 a = –1 -a =4 b=4 –2 < x#1
a + b + c + d = –1 + 4 – 6 + 18 = 15 O hâlde x!{–1, 0, 1, 2, 3}
diğer denemede sağlamaz. –1 + 0 + 2 + 3 = 5 bulunur.
Yanıt A Yanıt D

12
20 Yıl Çıkmış Sorular
Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri 2. Bölüm
6x + 1 6x + 1 1
2. >1& -1 > 0 & 5. f(x) = m$x – 1 + x $0
(x + 1) 2 (x + 1) 2
6x + 1 - (x + 1) 2 mx2 - x + 1
>0 & $ 0 & x > 0 olduğu için
(x + 1) 2 x
m$x2 – x + 1$0 dır.
6x + 1 - x2 - 2x - 1 - x2 + 4x
= 2 >0& >0
(x + 1) (x + 1) 2 & m$x2 – x + 1$0 ise m > 0 ve 3#0 olmalıdır.
3= b2 – 4ac#0
–x2+4x = 0 & –x$(x – 4) = 0
& (–1)2 –4$m$1#0
x=0 x=4
& 1 – 4m#0
(x+1)2 = 0 & x = –1 çift katlı kök
& 1 – 4m#0

Ç.K = (0, 4) & 1#4m


1 1
Yanıt C & 4 # m ve m > 0 ise, m değeri en küçük 4
olur.

Yanıt C
3. x$(3 – x) > 0 (I)
(2x + 1)$(x – 2) < 0 (II)
(I) eşitsizliğinin kökleri 0 ve 3,
1
(II) eşitsizliğinin kökleri - 2 ve 2 dir. •
Ortak tablo yapılırsa A
Y
A
Y
I
N
L
A
R
I

Eşitsizlik sisteminin çözüm kümesi (0,2) aralığı ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
olduğuna göre, a = 0 ve b = 2 dir.
a – b = 0 – 2 = –2 bulunur. 1. f (x) = 2 1 - x2 ise f fonksiyonunun gerçel sa-
yılardaki en geniş tanım kümesi için 1 – x2 ≥ 0
Yanıt A
olmalıdır.
1 – x2 = (1 – x)(1 + x) ≥ 0
x = 1, x = –1
4. (2x – 1)$(4x2 – 1) < 0
(2x – 1)$(2x – 1)$(2x + 1) < 0
1
2x – 1 = 0 & x = 2 (Çift katlı kök)

1
2x + 1 = 0 & x = - 2
Eşitsizlik tablosuna göre f fonksiyonunun en ge-
niş tanım kümesi T = [–1, 1] dir.
f fonksiyonu çift dereceden köklü bir fonksiyon
olduğu için görüntü kümesi G = [0, 3) olacağın-
dan,
1
Çözüm kümesi a- 3, - 2 k aralığıdır. TkG = [–1, 1]k[0, 3) = [0, 1] olur.

Yanıt A Yanıt A

13
AYT • Matematik
3. Bölüm
TRİGONOMETRİ

r
3. 0 < x < 2 olmak üzere
A. TEMEL TRİGONOMETRİK
KAVRAMLAR 1 + tan x sin x - cos x
cot x : sin x =2

olduğuna göre, sin x değeri kaçtır?


AYT SORULARI
1 3 2
a ! b 6 , 4 l olmak üzere, A) 3 B) 5 C) 2
r r
1.
3 5
x = tan a D) 2 E) 3
y = tan(2a) (2020 - AYT)
z = tan(3a)
sayılarının doğru sıralanışı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) x < y < z B) x < z < y C) y < x < z
D) z < x < y E) z < y < x
(2021 - AYT)

a d b 12 , 6 l olmak üzere,
r r
• 4.
A
Y x = sin(3a)
A y = cos(3a)
Y
I z = tan(3a)
N
sayılarının doğru sıralanışı aşağıdakilerden
L
2. Dik koordinat düzleminde O merkezli yarıçapı 1 hangisidir?
A
birim olan yarım çember ile B ve D noktaları bu R
A) x < y < z B) x < z < y
yarım çember üzerinde olan OAB ve OCD dik üç- I
genleri aşağıda gösterilmiştir. • C) y < x < z D) y < z < x
E) z < x < y
(2019 - AYT)

Şekilde [OA] ve [OD] doğru parçaları dik kesiş-


mektedir.
r
5. 0 < x < 2 olmak üzere,
Buna göre, OAB üçgeninin alanının OCD üç-
geninin alanına oranının a türünden eşiti aşa- 1
sec x$tan x$(1 – sin x) = 4
ğıdakilerden hangisidir?
olduğuna göre, csc x değeri kaçtır?
A) tana B) cota C) csca
3 5 7
D) tan2a E) sec2a A) 2 B) 2 C) 2 D) 2 E) 3
(2020 - AYT) (2019 - AYT)

14
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
6. Birer kenarları çakışık olan ABC ile BCD dik üç- (sin x - cos x) 2
genleri şekildeki gibi çizildikten sonra oluşan iki 3. cos x + 2 sin x
bölge sarı ve mavi renge boyanmıştır. ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?
1 1
A) cos x B) sin x C) 1

D) arcsinx E) arccosx
(2010 - LYS1)

% ) = m (BAC
m (DCA %)=x

olduğuna göre, sarı bölgenin alanının mavi


bölgenin alanına oranının x türünden eşiti
aşağıdakilerden hangisidir?
A) sin 2x B) cos 2x C) sin2x •
D) cot2x E) csc2x A
(2019 - AYT) Y
A
Y
I
N
L
A
R
LYS SORULARI I

cot x
1. tan x + cot x = 4 sin x - 3 olduğuna göre, sinx
değeri kaçtır? ÖSS SORUSU
A) 3 – 2 2 B) 1 - 3 %)=i
1. m (AOP
C) - 1 + 2 D) - 1 + 3
% ') = –i
m (AOP
E) - 2 + 2 2
(2013 - LYS1) Şekildeki O mer-
kezli birim çem-
ber üzerindeki
P ve P´ nokta-
ları Ox eksenine
cos 135° + cos 330° göre birbirinin simetriğidir.
2. sin 150°
Buna göre, P´ noktası aşağıdakilerden hangi-
ifadesinin değeri kaçtır? siyle ifade edilemez?
A) 3- 2 B) 3-1
A) (cos(–i), sin(–i)) B) (cos(–i), sini)
C) 2-1 D) 2+1 C) (cosi, – sini) D) (cosi, sin(2r – i))

E) 2+ 3 E) (cos(2r – i), – sini)


(2012 - LYS1) (2006 - ÖSS Mat 2)

15
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

3. sin x
A. TEMEL TRİGONOMETRİK 1 + cos x sin x - cos x
=2
cos x : sin x
KAVRAMLAR sin x
cos x + sin x sin x - cos x
: 1 =2
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ cos2 x

sin2x – cos2x = 2cos2x


a!f 6
S S p
r r
, 4
1. sin2x = 3cos2x
y
30c 45c
sin 2 x
= 3 = tan 2 x
a!(30°, 45°) cos 2
2a!(60°, 90°) tan 2a
tan x = 3
3a!(90°, 135°) tan a x = 60° dir.
x = tan a > 0 a 2a x
0 3
sin 60 = 2
y = tan 2a > 0
Yanıt D
z = tan 3a < 0 tan

z<x<y
Yanıt D


A
Y r r r r
4. 12 < a < 6 & 4 < 3a < 2 olur.
A
Y tan45° = 1 olup 90° ye doğru sürekli artar.
I
N Sinüs ve kosinüs maksimum 1 olabileceğinden
L tan3a değeri en büyüktür.
A sin45° = cos45° olup 90° ye doğru sinüs sürekli
R
I artar kosinüs sürekli azalır.
• O halde cos3a < sin3a < tan3a dır.
Yani y < x < z
Yanıt C
2.

1
a
1 5.
1 sin x 1
cos x $ cos x $ ]1 - sin xg = 4
| AB | | OC | sin x$ (1 - sin x) 1
tan a = 1 sin a =1 & | OC | = sin a & = 4
cos2 x
| DC |
| AB | = tan a cos a = 1 & | DC | = cos a sin x$ (1 - sin x) 1
= 4
tan a: 1 sin a 1 - sin2 x
A (OAB) 2 cos a
= sin a: cos a = sin a: cos sin x$ (1 - sin x) 1
A (OCD) a & (1 - sin x) (1 + sin x) = 4
2
1
= = sec2 a 1
cos2 a 4sinx = 1 + sinx 3sinx = 1& sin x = 3 = cscx

Yanıt E Yanıt E

16
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
6. |BC| = y olsun.
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
DC
BÿDC'de sin x = y & DC = y$ sin x cot x
1.
tan x + cot x = 4 sin x - 3
BD
cos x = y & BD = y$ cos x cos x
& sin xsin xcos x = 4 sin x - 3
y$ sin x$y$ cos x sin x$ cos x
A (BDC) = 2 = y2 $ 2 cos x + sin x

y y cos x
AÿBC'de tan x = & AC = tan x
AC sin x
& = 4 sin x - 3
sin2 x + cos2 x
y sin x$ cos x
y$ tan x y2 y2 $ cos x
A (ABC) = 2 = 2 tan x = 2 sin x
cos x sin x$ cos x
& sin x $ 1 = 4 sin x - 3
SB A (ABC) - A (BDC) A (ABC)
MB = A (BDC) 1
= -
A (BDC)
& cos2x = 4sinx – 3
& 1 – sin2x = 4 sinx – 3
y2 $ cos x
2 sin x 1 & 0 = sin2x + 4 sinx – 4
= -1 = 2 -1
2 sin x. cos x sin x
y $ 2 sinx = t için
0 = t2 + 4t – 4
1 - sin2 x cos2 x
= 2 = • 3 = 42 – 4$1$(–4) = 32 ve
sin x sin2 x
A
- 4 + 32 -4 + 4 2
= cot2x Y t1 = 2$1 = 2 =- 2 + 2 2
A t2 = - 2 - 2 2 dir.
Yanıt D
Y
I –1#sinx#1 olduğu için
N
L sinx = – 2 + 2 2 olur.
A
R Yanıt E
I

2. cos 135° + cos 330° - cos 45° + cos 30°


sin 150° = sin 30°
2 3
- 2 + 2
= 1
2
- 2+ 3 2
= 2 $1
= 3 - 2 bulunur.

Yanıt A

3. (sin x - cos x) 2
cos x + 2 $ sin x
sin 2 x + cos 2 x - 2$ sin x$ cos x 2$ sin x
= cos x + 1
(cos x)
1 - 2$ sin x$ cos x + 2$ sin x$ cos x
= cos x
1
= cos x elde edilir.
Yanıt A

17
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

2 tan x - sin (2x)


ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ 3.
sin2 x
1. P noktası (cosi, sini) ve Pl noktası da P nokta- ifadesinin sadeleştirilmiş biçimi aşağıdakiler-
sının x– eksenine göre simetriği olduğu için den hangisidir?
Pl(cos(–i), sin(–i))
A) 2tanx B) tan(2x) C) 2cosx
= Pl(cosi, –sini) olmalıdır.
B seçeneğindeki (cos(–i), sini) noktası Pl nok- D) cos(2x) E) 1
tasını ifade etmez. (2020 - AYT)
Yanıt B

B. TRİGONOMETRİK ÖZDEŞLİKLER
AYT SORULARI
cos2 (80°) + 5 sin2 (80°) - 3
1.
cos (50°)
ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? LYS SORULARI
A) cot(50°) B) sec(20°) C) sec(40°) 1.
r
0 < x < 2 olmak üzere,
D) cosec(20°) E) cosec(40°)
• sec (x) - 1 3
(2021 - AYT) 2 =
A sec (x) + 1
2. Y eşitliği sağlanmaktadır.
A Buna göre, tan(x) değeri kaçtır?
Y
I A) 2 B) 3 C) 5
N
L D) 6 E) 7
A
R (2017 - LYS1)
I

Şekilde verilen O merkezli birim çemberin üze-


rindeki P(0, 1) ve S(1, 0) noktaları ile RO doğru
parçasının x-ekseniyle yaptığı pozitif yönlü i
2. Her x gerçel sayısı için A sayısı
açısı kullanılarak tanımlanan yeni trigonometrik
fonksiyonlar aşağıdaki gibidir: 4
/ cos (2kx) = A
kas i = |RS| k=2

sas i = |RP| şeklinde tanımlanıyor.


Buna göre, Buna göre,
2 4
kas i
2 - sas2 i / cos2 (kx)
k=2
ifadesi, tanımlı olduğu i değerleri için aşağı-
ifadesinin A türünden eşiti nedir?
dakilerden hangisine eşittir?
A+1
A) A+2 B) A + 4 C)
A) sin(2 i ) B) cos2(2i ) C) seci 2
i i A+2 A+3
D) tan b 2 l E) cot b 2 l D) 2 E) 2

(2021 - AYT) (2017 - LYS1)

18
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
r
5 6. 0 < x < 2 olmak üzere
3. cosx = 3

olduğuna göre, 1
cotx – 3tanx = sin 2x
I. sinx
olduğuna göre, sin2x kaçtır?
II. sin2x
1 1 1 1 1
III. cos2x A) 9 B) 8 C) 7 D) 5 E) 4
değerlerinden hangileri bir rasyonel sayıya
(2011 - LYS1)
eşittir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
(2016 - LYS1)

-4
7. cos x = 5

olduğuna göre, cos2x kaçtır?


3 5 12
A) 5 B) 13 C) 13
r
4. a, b ! 80, 2 B olmak üzere,
• 24 7
D) 25 E) 25
sin (a – b) = sin a . cos b A
(2011 - LYS1)
Y
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi doğ- A
rudur? Y
r I
A) a = 0 veya b = 2 N
L
r A
B) a = 0 veya b = 4
R
r I
C) a = 2 veya b = 0 •
8. 3sinx – 4cosx = 0
r r
D) a = 2 veya b = 2 olduğuna göre, |cos2x| değeri kaçtır?
r 3 3 4
E) a = 4 veya b = 0 A) 4 B) 5 C) 5
(2013 - LYS1) 7 9
D) 25 E) 25

(2010 - LYS1)

1
5. cos x$ cos 2x = 16 sin x
1 + cos 40°
olduğuna göre, sin4x kaçtır? 9. cos 55°$ cos 35°
1 2 1 ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?
A) 2 B) 3 C) 4
A) cos20° B) 2cos20° C) 4cos20°
2 3
D) 2 E) 2 D) cos40° E) 2cos40°
(2012 - LYS1) (2010 - LYS1)

19
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

r r
10.
tan 60° 1 3. cos ` 2 + xj = sin ` 2 - xj
sin 20° - cos 20°
ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir? olduğuna göre, tanx kaçtır?

A) 4 B) 2 C) 1 - 3 3
A) 3 B) 3 C) –1
3 1
D) 2 E) 2
D) - 3 E) 3
(2010 - LYS1)
(2008 - ÖSS Mat 2)

4. sin2x = a
olduğuna göre, (sinx + cosx)2 ifadesinin a tü-
ründen değeri aşağıdakilerden hangisidir?
ÖSS SORULARI A) a + 1 B) 2a + 1 C) 2a + 2

1. O noktası yarım D) a2 +1 E) 2a2 +1


çemberin merkezi (2008 - ÖSS Mat 2)

|AB| = 3 cm
|AC| = 1 cm •
% A r r 2
m (AOC) = x 5. `sin 12 + cos 12 j
Y
Yukarıdaki verilere göre, sinx kaçtır? A
Y ifadesinin değeri kaçtır?
2 3 3 I
A) 3 B) 4 C) 5 1 3 5
N A) 2 B) 2 C) 2
4 2 L
D) 9 E) 10 A D) –1+ 3 E) 1+ 3
R
(2009 - ÖSS Mat 2) I (2007 - ÖSS Mat 2)

cos 2a
6.
1 - tan2 a
ifadesinin sadeleştirilmiş biçimi aşağıdakiler-
1 den hangisidir?
2. | DC | = 4 | AC |
A) sin2a B) cos2a C) cot2a
%
m (DBC) = x D) 1 + sin2a E) 1 + tan2a
(2007 - ÖSS Mat 2)

Şekildeki ABC üçgeni bir eşkenar üçgen ol-


sin 10°$ cos 40° + cos 10°$ sin 40°
duğuna göre, tanx kaçtır? 7. cos 50°$ cos 10° + sin 50°$ sin 10°
3 3 3 3 işleminin sonucu kaçtır?
A) 10 B) 7 C) 5
2 3 3
A) B) C) 2
3 2 3
D) 3 E) 3 1
D) 2 E) 1
(2009 - ÖSS Mat 2) (2007 - ÖSS Mat 2)

20
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
8.
sin 2a sin x
1 - cos 2a ifadesinin sadeleştirilmiş biçimi 3.
=
2: cos x – 2: sin x: cos x

aşağıdakilerden hangisidir? sin2 x


1 (1 – cos2 x)
A) sina B) cosa C) tana 2 sin x a cos x – cos xk 2 sin x:
= = cos x
(1 – cos 2 x) (1 – cos2 x)
D) cota E) sina + cosa
sin x =
= 2 cos
(2006 - ÖSS Mat 2) x 2 tan x
Yanıt A

B. TRİGONOMETRİK ÖZDEŞLİKLER
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
cos2 (80°) + 5 sin2 (80°) - 3
1.
cos (50°)

1
64444444444447 4444444444448
cos2 (80°) + sin2 (80°) + 4 sin2 (80°) - 3
=
cos (50°) LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ

4 cos2 (10°) - 2 2 _2 cos2 (10°) - 1i 1. İçler dışlar çarpımı yaparsak


= sin (40°) = sin 40° •
A
2 $ cos (20°) 1 Y
= = 1 + tan2x = sec2x olduğundan
2$ sin (20°) $ cos (20°) sin (20°) A
Y sec2x – 1 = tan2 x = 6 & tanx = " 6
= cosec(20°) I
N I. bölge ise tanx = 6 dır.
Yanıt D L
A Yanıt D
R
I
2. Cos. teo.

kas2 i = |RS|2 = 1 2 + 12 – 2$1$1$cosi
= 2 – 2$cosi
sas2 i = |RP|2 = 1 2 + 12 – 2$1$1$cos(90–i )
= 2 – 2$sini 4

kas i2
2 - 2 cos i
2. / cos (2kx) = cos 4x + cos 6x + cos 8x = A
= k=2
2 - sas2 i 2 - ]2 - 2 sin i g
istenen
2 (1 - cos i)
= 4
2 sin i / cos2 (kx) = cos2 2x + cos2 3x + cos2 4x = B
k=2
i
1 - 1 + 2 sin2 2
= yarım açı formülünü kullanırsak:
i i
2 sin 2 $ cos 2 cos2x = 2cos2x – 1 ise
i A = cos 4x + cos 6x + cos 8x
2 sin 2 2
=
i i = 2 cos2 2x - 1 + 2 cos2 3x - 1 + 2 cos2 4x - 1
2 sin 2 $ cos 2
A = 2$ (cos2 2x + cos2 3x + cos2 4x) = 3
144444444444444424444444444444443
i B
sin 2 i A+3
= = tan 2 A = 2B - 3 & 2 = B
i
cos 2
Yanıt D Yanıt E

21
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

5 1
3. cosx = 3 ise 6. cot x - 3 tan x = sin 2x

I. sin2x + cos2x = 1 cos x sin x 1


& sin x - 3$ cos x = 2$ sin x$ cos x
2 (2 cos x) (2 sin x)
sin2x + c
5m
=1
3 & 2$cos2x – 6$sin2x = 1
4 2
sin2x = 9 & sinx = " 3 & 2$(1–sin2x) – 6$sin2x = 1
& 2 – 2sin2x – 6$sin2x = 1
sayısı, bir rasyonel sayıdır.
& 8sin2x = 1
II. sin2x = 2sinx$cosx
1
& sin2x = 8 bulunur.
5 4 5
= 2$ b" 3 l $ 3 = " 9
2
Yanıt B
sayısı, bir rasyonel sayı değildir.

III. cos2x = 2$cos2x – 1


2
= 2$ c
5m 5 1
- 1 = 2$ 9 - 1 = 9
3

sayısı, bir rasyonel sayıdır.


Yanıt D

• 4
7. cos x = - 5 ise,
A
Y cos2x = 2cos2x – 1
A
4 2
Y = 2$ a- 5 k - 1
I
N 32 7
4. sin(a – b) = sina$cosb L = 25 - 1 = 25 bulunur.
sina$cosb – cosa$sinb = sina$cosb A Yanıt E
R
– cosa$sinb = 0 I
cosa $ sinb = 0 •

cosa = 0 veya sinb = 0


r
a = 2 veya b = 0 olur.
Yanıt C

8. 3sinx – 4cosx = 0 & 3$sinx = 4$cosx


sin x 4
& cos x = 3

4
& tan x = 3 tür.
1
5. cos x$ cos 2x = 16 sin x
|cos2x| = |2cos2x –1|
& 16$sinx$cosx$cos2x = 1 3 2
= 2$ a 5 k - 1
& 8$(2$sinx$cosx)$cos2x = 1
9
& 8$sin2x$cos2x = 1 = 2$ a 25 k - 1
& 4$(2$sin2x$cos2x) = 1
1 18 - 25 7
sin4x = 4 bulunur. 25 = 25 olur.

Yanıt C Yanıt D

22
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
1 + cos 40° 1 + 2 cos2 20° - 1
9. cos 55°$ cos 35° = sin 35°$ cos 35° ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ

2 cos2 20° 1.
=
2$ sin 35°$ cos 35°
2
4$ cos 2 20°
=
sin (2$35°)

4$ cos2 20°
= sin 70°
\) = 90° (Çapı gören çevre açı)
m (BAC
4$ cos2 20°
= cos 20°
|OA| = |OB| olduğu için
= 4cos20° bulunur. % ) = x olur.
% ) = m (BAO
m (ABO 2
Yanıt C
x x
sin x = 2$ sin 2 $ cos 2

| AC | | AB |
= 2$
| BC | $ | BC |

1 3 6 3
= 2$ $ = = 5 olur.
10 10 10

• Yanıt C
A
Y
A 2.
Y
I
N
L
A
R
I

|DC| = 2 cm alınırsa |BC| = 8 cm olur.
& de (30° – 60° – 90° üçgeni)
DKC
|KC| = 1 br ve |DK| = 3 br
tan 60° 1 tan 60°$ cos 20° - sin 20°
10. sin 20° - cos 20° = sin 20°$ cos 20°
(cos 20°) (sin 20°)
|BK| = 8 – 1 = 7 br dir.
BDK dik üçgeninden,
sin 60°
= cos 260 ° $ cos 20° - sin 20° | DK |
$ sin 20°$ cos 20° 3
tan x = | BK | = 7 bulunur.
2
Yanıt B
sin 60°$ cos 20° - cos 60°$ sin 20°
= cos 60°
sin 40°
2 r r
3. cos ` 2 + xj = sin ` 2 - xj
sin (60° - 20°) 2
= cos 60° $ sin 40° & – sinx = cosx

sin 40° 2 sin x


= & - cos x = 1
1 $ sin 40°
2
& – tanx = 1
= 4 bulunur. & tanx = –1 olur.
Yanıt A Yanıt C

23
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

4. (sin x + cos x) 2 = sin2 x + cos2 x + 2 sin x$ cos x


1444444442444444443 14444444244444443
1 sin 2x C. GEOMETRİK UYGULAMALAR
= 1 + sin2x
AYT SORUSU
= 1 + a bulunur.

Yanıt A 1. Ali, bir pergelin sivri ucunu kâğıt üzerindeki bir


noktaya koyup pergelin açıklığını bozmadan çapı
21 cm olan bir çember çiziyor.

2
5. `sin r + cos r j
12 12
r r r r
= sin2 12 + 2 sin 12 $ cos 12 + cos2 12

r r r r
= sin2 12 + cos 2 12 + 2 sin 12 $ cos 12
14444444444244444444443 144444444424444444443
1 r Ali’nin kullandığı pergelin kollarının uzunluk-
sin `2$ 12 j

r ları 7,5 ve 12 cm olduğuna göre, pergelin kol-


= 1 + sin 6
ları arasındaki açının ölçüsü kaç derecedir?
1
= 1+ 2
A) 30 B) 45 C) 60 D) 90 E) 120
3
= 2 olur. (2021 - AYT)

Yanıt B
A
Y
A
Y
6. cos 2a cos 2 a - sin2 a I
2 = N
1 - tan a sin2 a
1- L
cos 2 a
A
cos2 a - sin2 a $ cos2 a R
= 1 I
cos a - sin2 a
2

= cos2a bulunur.
Yanıt B

sin 10°$ cos 40° + cos 10°$ sin 40° LYS SORULARI
7. cos 50°$ cos 10° + sin 50°$ sin 10°
sin (10° + 40°) sin 50° 1. ABCD
= = cos 40°
cos (50° - 10°) dikdörtgen
DEFG kare
cos 40°
= cos 40° = 1 bulunur. |DE| = 6 birim
Yanıt E |AE| = 3 birim
|AB| = 12 birim
%) = x
m (BFC
Buna göre, cot(x) kaçtır?
sin 2a 2 sin a$ cos a
8. 1 - cos 2a = 1 - (1 - 2 sin2 a) 1 1
A) B) 3 C) 1
2
2 sin a$ cos a cos a
= = sin a = cot a bulunur. D) 3 E) 2
1 - 1 + 2 sin2 a
Yanıt D (2017 - LYS1)

24
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
2. ABCD bir kare 5.
AE + BF = {G}
|BC| = 6 birim
|DE| = 4 birim
|AF| = 3 birim

m(FG†
E) = x

Yukarıdaki verilere göre, cot(x) değeri kaçtır? Birim kareler üzerinde çizilmiş yukarıdaki
ABC üçgeninin B açısının tanjantı kaçtır?
-1 -5 -3
A) 4 B) 4 C) 8
25 34 40
A) 4 B) 5 C) 9 D) 4 E) 5
-1 -5
D) 8 E) 8
(2011 - LYS1)
(2016 - LYS1)

3.
|AB| = 6 birim •
|BH| = 2 birim A

[BC] + [GF] = H Y
A
m(GH†
C) = x Y
I
N
L
A
Yukarıdaki şekilde, ABCD ve AEFG eş karelerdir. R
I
Buna göre, tan(x) değeri kaçtır? •
1 2 5 3 5
A) 3 B) 3 C) 3 D) 4 E) 4
ÖSS SORUSU
(2015 - LYS)
1. AL = KL
BA // KL
|AL| = 3 km
|BA| = 12 km
|KL| = 21 km
4. ABCD bir kare
K noktasındaki kontrol kulesinde bulunan bir gö-
|BE| = 5 cm revli, yerden 3 km yükseklikte yere paralel uçan
|EC| = 7 cm bir uçağın, A noktasından B noktasına kadar 12
% km lik hareketini radarla izliyor.
m (EAC) = x
A noktasının yerdeki dik izdüşümü L noktası
ve |KL| = 21 km olduğuna göre, radarın tara-
Yukarıdaki verilere göre, tanx kaçtır? dığı AKB açısının tanjantı kaçtır?

4 6 9 5 7 3 4 2 3 7
A) 13 B) 13 C) 13 D) 17 E) 17 A) 7 B) 9 C) 11 D) 13 E) 17

(2012 - LYS1) (2006 - ÖSS Mat 2)

25
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

2.
C. GEOMETRİK UYGULAMALAR
AYT SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
1.

12 7,5

10,5 1 1 - tan a$ tan b


cotx = cot(a + b) = = tan a + tan b
tan ]a + bg
6 4
1- 3$6
= 6 4
12
a 7,5 3+6
1
-3 -1
10,5
= 8 = 8 olur.
3
Cos. teo.
Yanıt D
(10,5)2 = (7,5)2 + 122 – 2$12$7,5$cosa
110,25 = 56,25 + 144 – 180$cosa
90 1
180$cosa = 90 cosa = 180 = 2

A
a = 60°
Y
Yanıt C A
Y
I
N
L
A
R
I

LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ


3. Eş kare olduğundan AGHB deltoid olur.
1. |GH| = |HB| = 2
|AG| = |AB| = 6
[AH] açıortaydır.

x + 2a = 180°
x = 180° – 2a
6
1 tana = 2 = 3
cotx = cot(a+b) =
tan (a + b)

6 3 1
1 - tan a$ tan b 1 - 6 $ 6 1- 2
= tan a + tan b = 6 3 = 1
6+6 1+ 2
1 tanx = tan(180 – 2a) = –tan2a
2 =1
= 3 3 - 2 tan a - 2$3 3
2 = = = 4 tür.
1 - tan2 a 1 - 32

Yanıt B Yanıt D

26
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
4. Karede köşegen aynı za-
manda açıortay olduğu
ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
için, m(BA†
E) = 45°– x tir.
1. Soruda verilen şekil bir dik yamuktur.

& 'den tan (45° - x) = 5 dir.


ABE 12

tan 45° - tan x


tan ^45° - xh = 1 + tan 45°$ tan x i + a + b = 90°
i = 90° – (a + b) dir.
5 1 - tan x
& 12 = 1 + tan x
tani = tan(90° – (a + b))

& 5 + 5tanx = 12 – 12 tanx = cot(a + b)

& 17tanx = 7 1 1 - tan a$ tan b


= = tan a + tan b
tan (a + b)
7
& tanx = 17 bulunur. 9 3
1 - 3 $ 21 3 4
Yanıt E 1- 7 7 4 2
= 9 3 = = 22 = 22 = 11
1
3 + 21 3+ 7 7
bulunur.

A Yanıt C

Y
A
Y
I
N
L
A
R
I

D. TRİGONOMETRİK DENKLEMLER,
FONKSİYONLAR VE TERS
TRİGONOMETRİK FONKSİYONLAR

AYT SORULARI
5. 1.
3r
0 # x # 2 olmak üzere,

|sin x| = cos(50°)
eşitliğini sağlayan x değerlerinin toplamı kaçtır?
13r 11r 3r
A) 18 B) 9 C) 2

31r 20r
D) 18 E) 9

Yanıt D (2021 - AYT)

27
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

2. Dar açılı bir ABC üçgeninin iç açılarının ölçüleri 5. Aşağıda, O merkezli yarıçapı 1 birim olan yarım
derece türünden x, y ve z olmak üzere, x > y > z çember ile OAB ve ODC dik üçgenleri gösteril-
olduğu biliniyor. miştir. A ve C noktaları hem OAB üçgeninin hem
Buna göre, de yarım çemberin üzerindedir.

a = sin(x + y)
b = sin(x + z)
c = sin(y + z)
sayılarının doğru sıralanışı aşağıdakilerden
hangisidir?

A) a < b < c B) b < a < c C) b < c < a Buna göre,

D) c < a < b E) c < b < a AB + BC


CD + DA
(2020 - AYT)
oranının x türünden eşiti aşağıdakilerden
hangisidir?
A) sin x B) tan x C) cot x
D) csc x E) sec x
(2018 - AYT)


A
Y
A LYS SORULARI
cot (34°) $ sin (44°) Y
3.
sin (22°) $ sin (56°) I
N 1. x ! [0, 2r) olmak üzere,
ifadesinin eşiti aşağıdakilerden hangisidir? L cos(5x) = cos(3x)$cos(2x)
A
A) 2 cot(22°) B) 2 cos(56°) R denkleminin kaç farklı çözümü vardır?
C) 4 sin(44°) D) 4 cos(34°) I
• A) 3 B) 6 C) 8 D) 11 E) 12
E) 4 tan(56°) (2017 - LYS1)
(2018 - AYT)

2. cos2x = 3sin4x
olduğuna göre, tan2x ifadesinin değeri kaçtır?
1 3 4 3 4
A) 2 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

(2016 - LYS1)

4. 0 < x < r olmak üzere,


3. 0 < x < r olmak üzere,
sin x $ cos x sin x - cos x
sin x + cos x = 2 sin x$ tan x
= 1 - cos x
3
eşitliğini sağlayan x değerlerinin toplamı kaçtır?
denklemini sağlayan x değerlerinin toplamı
r 5r 7r kaçtır?
A) 2 B) 4 C) 4
r 2r 4r
D) r E) 2r A) 3 B) 3 C) 3 D) r E) 2r

(2018 - AYT) (2015 - LYS1)

28
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
4. 0 < x < r olmak üzere,
sin4x = cos4x D. TRİGONOMETRİK DENKLEMLER,
eşitliğini sağlayan x değerlerinin toplamı kaçtır? FONKSİYONLAR VE TERS
3r
A) 2
4r
B) 3
5r
C) 4 D) r E) 2r TRİGONOMETRİK FONKSİYONLAR
(2013 - LYS1) AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. sinx = cos50°
sinx = sin40°

x = 40° ve x = 180° – 40°


1
5. x2 – (sina)x – 4 ^cos2 ah = 0 x = 140°
sinx = – cos50°
2
denkleminin bir kökü 3 ’tür.
sinx = – sin40°
Buna göre, sina kaçtır? sinx = sin(–40°)

2 2 2 x = –40° + 360°k (k!Z)


A) 2 B) 3 C) 6
x = 320° (aralıkta değil) ve
1
D) 2
1
E) 3 x = 180° – (–40°) + 360k
x = 220° + 360°k
(2012 - LYS1) •
A x = 220°
Y 400c R 20r
A 40° + 140° + 220° = 400°& 180c = r & R = 9
Y
I Yanıt E
N
x L
6. f (x) = arcsin ` 3 + 2j
A
R
fonksiyonunun ters fonksiyonu olan f– 1(x) I
aşağıdakilerden hangisidir? •
A) 2sin(x) – 6 B) 2sin(x) + 3 2. x + y > x + z > y + z > 90 olur.
C) 3sin(x) – 6 D) sin(2x – 6) O hâlde 2. bölgede açı büyüdükçe sinüs değeri
E) sin(2x) – 3 küçüleceğinden a < b < c olur.

(2011 - LYS1) Yanıt A

7. f : R " R fonksiyonu cos34 sin44


3. sin34 $ sin22$sin56
2 sin x, sin x $ 0 ise
f (x) = )
0, sin x < 0 ise =
cos34 $2$sin22 $cos22
sin34$sin22 $cos34
biçiminde tanımlanıyor.
Buna göre (–r , r) açık aralığının f altındaki = 2$cos22 = 2$sin68
sin34 sin34
görüntüsü aşağıdakilerden hangisidir?
2$2$sin34 $cos34
= sin34
A) [–2, 2] B) (–1, 2) C) [0, 1]
D) (0, 2) E) [0, 2] = 4$cos34 bulunur.
(2010 - LYS1) Yanıt D

29
AYT • Matematik
3. Bölüm Trigonometri

4. İçler dışlar çarparsak


LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
2$sinx$cosx = sin2x – cos2x
sin2x = –cos2x 1. cos5x = cos3x$cos2x

sin2x cos(3x + 2x) = cos3x$cos2x


cos2x = - 1 (toplam – fark formülüyle açarsak)
tan2x = –1 olur. (cos(a + b) = cosa$cosb – sina$sinb)
3r
2x = 4 + kr Cos(5x) = cos(3x + 2x)
= cos3x$cos2x – sin3x$sin2x
3r kr
x= 8 + 2
Sin3x = Sin0° Sin2x = sin0°
3r sinr = sinr
k = 0 için x = 8
sin2r = sin2r
3x = 0° + k$2r 2x = 0° + k$2r
3r r
k = 1 için x = 8 + 2 = r + k$2r = r + k$2r
(1) (4)
= 2r + k$2r = 2r + k$2r

x = &0, 3 , 3 , r, 3 , 3 0 x = &0, 2 , r, 2 0
7r r 2r 4r 5r r 3r
x= 8

3r 7r 10r 5r Birleştirirsek x 8 değer alır.


8 + 8 = 8 = 4 bulunur.
Yanıt B Yanıt C

A
Y
A
Y
I
N
L
A
AB AB R
5. OÿAB de tanx = = 1 = AB I
OA

OA 1 1
cosx = = & OB = cosx
OB OB
1
|BC| = |OB| – |OC| = cosx – 1

CD CD 2. cos2x = 3sin4x & 1 – 2sin2x = 3(sin2x)2


OÿDC de sinx = = 1 = CD
OC
k = sin2x olsun.
OD OD
cosx = = 1 = OD 1 – 2k = 3k2 & 3k2 + 2k – 1 = 0
OC
3k –1
|DA| = |OA| – |OD| = 1 – cosx
k 1
Bulunan değerleri yerine yazarsak.
1
sin2x = 3 sin2x = –1
1 sinx 1 cosx
tanx + cosx - 1 cosx + cosx - cosx
= (olamaz.)
sinx + 1 - cosx sinx + 1 - cosx
sin2x + cos2x = 1
sinx + 1 - cosx 1
= cosx $ sinx + 1 - cosx 1 2
2 2
3 + cos x = 1 & cos x = 3
1 1
= cosx 2
tan2x = sin 2x = 3 1
2 = 2
= secx bulunur. cos x
3
Yanıt E Yanıt A

30
20 Yıl Çıkmış Sorular
Trigonometri 3. Bölüm
sin x 1
sin x$ tan x sin x$ cos x 5. x2 - ^sin ah x - 4 ^cos2 ah = 0
3. = 1 - cos x & = 1 - cos x
3 3
2
denkleminde x = 3 yazılırsa;
sin2x = 3cosx – 3cos2x
1 – cos2x = 3cosx – 3cos2x 2
2k ^ 2 1
a3 - sin ah $ 3 - 4 ^cos 2 ah = 0
2cos2x – 3cosx + 1 = 0
4 2 sin a cos2 a
cosx = t olsun. & 9 - 3 - 4 =0
(4) (12) (9 )
2t2 – 3t + 1 = 0
& 16 – 24sina – 9cos2a = 0
2t –1
& 16 – 24sina – 9(1 – sin2a) = 0
t –1
& 16 – 24sina – 9 + 9sin2a = 0
(2t – 1) (t – 1) = 0
1 & 9sin2a – 24sina + 7 = 0
t = 2 veya t = 1
3sina –7
1 3sina –1
cosx = 2 veya cosx = 1

r & (3sina – 7)$(3sina – 1) = 0


x = 3 veya x = 0
7
& 3sin – 7 = 0 & sina = 3 (olamaz.)
r r
3 + 0 = 3 olur. 1
& 3sina – 1 = 0 & sina = 3 olur.
Yanıt A
• Yanıt E
A
Y x
A
6. f (x) = arcsin ` 3 + 2j
Y
x
I & y = arcsin ` 3 + 2j
N
L y
A & x = arcsin a 3 + 2k
R
I y
• & sin x = 3 + 2

y
& sin x - 2 = 3

& 3 sin x - 6 = y & f–1(x) = 3sinx – 6 bulunur.


Yanıt C

7.

4
4. sin4x = cos4x & sin 4 x = 4 cos 4 x

& sin x = cos x tir.

sinx = cosx veya sinx = –cosx 0 # x < π için sinx $ 0 ve 0 # sin x # 1


tanx = 1 veya tanx = –1 0 # 2sin x # 2
r 3r 0 # f(x) # 2
x = 4 veya x = 4 tür.
–r < x < 0 için sinx < 0 ve f(x) = 0 dır.
r 3r
4 + 4 = r olur. O hâlde, görüntü kümesi [0,2] aralığıdır.
Yanıt D Yanıt E

31
AYT • Matematik
4. Bölüm
ÜSTEL VE LOGARİTMİK FONKSİYONLAR

4. a ve b, 1’den farklı pozitif gerçel sayılar olmak


AYT SORULARI üzere,
1. Bir hesap makinesinde işlem yapıldığında maki- loga2 < 0 < log2b
ne; işlemin sonucu tam sayı ise o sayıyı, ondalık- eşitsizliği sağlanmaktadır.
lı sayı ise bu sayının tam kısmı ile birlikte virgül- Buna göre,
den sonraki ilk iki basamağını görüntülemektedir.
I. a + b > 1
Nevzat, bu hesap makinesine ln(9,6) işlemini
II. b – a > 0
yaptırdığında ekranda 2,26 değerini, ln(0,3) iş-
lemini yaptırdığında ise ekranda –1,20 değerini III. a:b > 1
görüyor. ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
Nevzat, bu hesap makinesine ln(0,5) işlemini A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
yaptırdığında ekranda hangi değeri görür? D) I ve III E) I, II ve III
A) –0,61 B) –0,65 C) –0,69 (2020 - AYT)
D) –0,73 E) –0,77
(2021 - AYT)
5. Matematik dersinde, Canan sırasıyla aşağıdaki
adımları takip ederek işlemler yapmıştır.
• I. adım : 6 = 1:2:3 = eln1:eln2:eln3
A II. adım : eln1:eln2:eln3 = eln1 + ln2 + ln3
Y III. adım : eln1+ ln2 + ln3 = eln6
A
Y IV. adım : eln6 = e ln(2 + 4)
I
2. Bir çubuk eşit uzunlukta 4 parçaya bölündüğün- N V. adım : eln(2 + 4) = eln2 + ln4
de her bir parçanın uzunluğu log5(x) birim, eşit L VI. adım : eln2 + ln4 = e ln2:eln4
uzunlukta 10 parçaya bölündüğünde her bir par- A
R VII. adım : eln2:eln4 = 2:4 = 8
2
çanın uzunluğu log5 c x m birim olmaktadır. I Bu adımlar sonunda Canan, 6 = 8 sonucunu elde
25 •
Buna göre, çubuğun uzunluğu kaç birimdir? etmiştir.
Buna göre, Canan numaralandırılmış adımla-
A) 5 B) 8 C) 10 D) 12 E) 15
rın hangisinde hata yapmıştır?
(2020 - AYT)
A) II B) III C) IV D) V E) VI
(2019 - AYT)

6. x sayısı, 1’den büyük bir tam sayı olmak üzere,


64
• x oranının bir tam sayı olduğu,

3. n bir tam sayı ve 1 < n < 100 olmak üzere, ln 64


• ln x oranının bir tam sayı olmadığı
log2(log3n)
veriliyor.
ifadesinin değeri bir pozitif tam sayıya eşittir.
Buna göre, n sayısının alabileceği değerler Buna göre, x’in alabileceği değerler toplamı
toplamı kaçtır? kaçtır?

A) 36 B) 45 C) 63 D) 72 E) 90 A) 40 B) 42 C) 48 D) 54 E) 56
(2020 - AYT) (2019 - AYT)

32
20 Yıl Çıkmış Sorular
Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar 4. Bölüm
7. Ada, kullandığı bilimsel bir hesap makinesinde
n#32 olmak üzere, her n pozitif tam sayısı için
LYS SORULARI
log2n değerini hesaplıyor ve her bir değerin ya 1. xln4 – 6$2lnx + 8 = 0
tam sayı ya da ondalıklı sayı olduğunu görüyor.
denklemini sağlayan x değerlerinin çarpımı
Ada; ekranda görünen değer tam sayı ise o sa-
kaçtır?
yıyı, ondalıklı sayı ise o sayının tam kısmını bir
kâğıda yazdıktan sonra yazdığı bu sayıların top- e2 e3
A) e6 B) e4 C) e 3 D) 2 E) 3
lamını buluyor.
(2017 - LYS1)
Buna göre, Ada’nın bulduğu toplamın sonucu
kaçtır?

A) 94 B) 97 C) 100 D) 103 E) 106


(2019 - AYT)
log3 27 + log27 3
2.
log3 27 - log27 3

işleminin sonucu kaçtır?


3 4 5 6 7
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
8. Üzerinde 1’den 50’ye kadar olan tam sayıların
yazılı olduğu bir cetvel türünde her n tam sayısı- (2017 - LYS1)
nın 1’e olan uzaklığı log n birimdir. •
A
Y
A
Y
I 3. Inx + Iny = 9
N
L Inx – Iny = 3
A
olduğuna göre, logyx değeri kaçtır?
R
Bu özellikteki özdeş iki cetvel şekildeki gibi alt I A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
alta getirildiğinde üstteki cetveldeki 42 sayısı alt- •
(2017 - LYS1)
takinde 28 sayısına, üstteki cetveldeki 33 sayısı
ise alttakinde x sayısına denk gelmektedir.
Buna göre, x kaçtır?

A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
(2018 - AYT) 4. t bir gerçel sayı olmak üzere,
x = e2cost
y = e3sint
eşitlikleri veriliyor.
Buna göre, her t gerçel sayısı için sağlanan x
9. log4x ve log8 1x sayılarının aritmetik ortalaması ile y arasındaki bağıntı aşağıdakilerin hangi-
1 sinde verilmiştir?
2 'dir.
A) ln2x + ln2y = 4
Buna göre, log16x ifadesinin değeri kaçtır? B) ln2x + ln2y = 9
1
A) 2
3
B) 2
5
C) 2 C) 9ln2x + 2ln2y = 27
D) ln2x + 4ln2y = 28
1 5
D) 4 E) 4 E) 9ln2x + 4ln2y = 36
(2018 - AYT) (2016 - LYS1)

33
AYT • Matematik
4. Bölüm Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar

10. f(x) = – log2x


5. log2 8 4 2
g(x) = log10x
işleminin sonucu kaçtır?
olduğuna göre, (gof–1)(a) = ln2 eşitliğini sağ-
13 15 17
A) 8 B) 8 C) 8 layan a değeri kaçtır?
23 27 ln 2 ln 10
D) 16 E) 16 A) ln2 B) ln 10 C) ln 2

(2016 - LYS1) 1 1
D) ln a 10 k E) ln a 2 k

(2013 - LYS1)

6. k pozitif bir gerçel sayı olmak üzere,


f(x) = logx(x – k)
2
fonksiyonu için f(3k) = 3 olduğuna göre, k
kaçtır? 11. f: [1, 3) $ [1, 3)

3
A) 8
9
B) 8
27
C) 8
2
D) 9
4
E) 9 f(ex) = x+1

(2015 - LYS1) olduğuna göre, f–1(2) değeri kaçtır?

A) 1 B) e – 1 C) e D) e2 E) in2

A (2013 - LYS1)
Y
A
Y
7. log4x ile log4(x2) ardışık iki pozitif çift tam sayıdır. I
N
Buna göre, logx4 değeri kaçtır?
L
1 1 1 A
A) 2 B) 4 C) 16 D) 1 E) 2 R 12. log23x + log4x2 = 2
I
(2015 - LYS) denklemini sağlayan x değeri kaçtır?

2 3 2 5 2
A) 2 B) 2 C) 2
3 2 3
D) 3 E) 3
-2
8. log8 _log9 ^ x + 1hi = 3
(2012 - LYS1)
olduğuna göre, x kaçtır?

A) 2 B) 3 C) 5 D) 7 E) 8
(2013 - LYS1)

1
13. 2x = 5

1
3y = 4
9. 9x + 1 + 3x+1 –6=0
olduğuna göre, x aşağıdakilerden hangisidir? olduğuna göre, x.y çarpımının değeri kaçtır?
ln 3 ln 15 ln 5
ln 3
A) ln 2 B)
1 + ln 3
C)
2 + ln 3 A) ln 2 B) ln 2 C) ln 4
ln 2 ln 2
3 + ln 2 ln 2 – ln 3 ln 25 ln 5
D) E) D) ln 3 E) ln 6
ln 3 ln 3
(2013 - LYS1) (2012 - LYS1)

34
20 Yıl Çıkmış Sorular
Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar 4. Bölüm
14. 22x – 2$2x – 8 = 0 18. 1’den farklı a, b, c pozitif gerçel sayıları için
olduğuna göre, x aşağıdakilerden hangisidir? 1
loga b = 2 , logac = 3
A) 2 B) 1 C) In2
b2 n
D) In4 E) 2In4 olduğuna göre, logb d ifadesinin değeri
c a
(2011 - LYS1) kaçtır?
3 5 5
A) 2 B) 2 C) 3

D) –6 E) –5
(2010 - LYS1)

15. log9(x2 + 2x + 1) = t (x > –1) 19. 0 # log2 (x – 5) # 2 eşitsizliklerini sağlayan


olduğuna göre, x’in t türünden eşiti aşağıda­ kaç tane x tam sayısı vardır?
kilerden hangisidir?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 3t – 1 B) 3t–1 C) 3 – 2t
(2010 - LYS1)
D) 2.3t–1 E) 3t – 2
(2011 - LYS1) •
A
Y
A
Y ÖSS SORULARI
I
N 1. y
L f(x) = logax
A
R 1
16. log3 5 = a I

olduğuna göre, log515’in değeri kaçtır?
a a+1 a
A) a + 1 B) a C) a + 3 x
O 1
a+3 4a 3
D) a E) 3
Yukarıda logax fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
(2010 - LYS1)
1
Buna göre, f af a 27 kk değeri kaçtır?

A) –3 B) –1 C) 1 D) 2 E) 3

(2009 - ÖSS Mat 2)

1 1
17. log2 6 + log3 6
2. log49 + log2(a – 3) < 4
ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?
eşitsizliğini sağlayan kaç tane a tam sayısı
1
A) 3 B) 1 C) 2 vardır?
D) log6 2 E) log6 3 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
(2010 - LYS1) (2008 - ÖSS Mat 2)

35
AYT • Matematik
4. Bölüm Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar

3. log2(log3(5x + 6)) = 2 x2
2. Çubuğun uzunluğu = 4:lg5x = 10:lg5 c 25 m
olduğuna göre, x kaçtır?
10
x2
A) 6 B) 8 C) 9 D) 15 E) 18 lg5x4 = lg5 c 25 m

(2007 - ÖSS Mat 2) 20


x4 = x 20 & x16 = 520
5
x4 = 55
Çubuğun uzunluğu = 4:lg5x = lg5x4 = lg555 = 5

Yanıt A

–1
4. f: a 3 , 3k " R fonksiyonu f(x) = log3(3x + 1) ile

tanımlanıyor.
Buna göre, ters fonksiyonu belirten f–1(x)
aşağıdakilerden hangisidir?
3. n = 31, 32, 33, 34 olabilir.
A) f–1(x) = 3x B) f–1(x) = 3x + 1
n=3 ise lg2(lg33) = lg21 = 0 " Z+
x
C) f–1(x) = log(3x + 1) D) f -1
^xh = 3 - 1
3 n = 32 ise lg2(lg332) = lg22 = 1 d Z+

E) f-1 ^xh =
x3 + 1 • n = 33 ise lg2(lg333) = lg23 " Z+
3 A
n = 34 ise lg2(lg334) = lg24 = 2 d Z+
(2006 - ÖSS Mat 2) Y
A 9 + 81 = 90
Y
I Yanıt E
N
L
A
R
I

AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. ln(9,6) – ln(0,3) = 2,26 – (–1, 20) 4. lga2 < 0 & 0 < a < 1
0 < lg2b & b > 1 olur.
ln c m = 3,46
9, 6
0, 3 I Doğru

ln(32) = 3,46 II Doğru


III Kesin değil
ln(25) = 3,46
Yanıt C
5$ln2 = 3,46
3, 46
ln2 = 5 = 0,692

ln(0,5) = ln b 2 l = ln(2–1)
1

= –1$ln2 = –1$0,692
5. V. adımda eln(2+4) = eln6 oysa
= –0,692
eln2 + ln4 = eln2$4 = eln8 olur.
Seçenekleri incelediğimizde,
eln6 ! eln8 olduğundan bu adımda hata yapıl-
C) –0,69 olduğunu görürüz. mıştır.
Yanıt C Yanıt D

36
20 Yıl Çıkmış Sorular
Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar 4. Bölüm
64 8.
6. x oranı bir tamsayı ise x, 64 ün bölenidir.
1'den büyük bölenleri 2, 4, 8, 16, 32, 64 tür.
ln 64
Taban değiştirince ln x = log x 64 olarak yazılır.

logx64 bir tamsayı değilse, 64, x'in tam kuvveti


değildir. n

64 sayısı 2, 4, 8 ve 64 ün tam kuvvetidir. Dolayı- log42 – log28 = n


sıyla geriye 16 ve 32 kalır.
log b 28 l = log 2 = n olur.
42 3
Toplamları 16 + 32 = 48 olur.
log33 = logx + n
Yanıt C
3
log33 = logx + log 2

3x
log33 = log 2

3x
2 = 33
3x = 66
x = 22 bulunur.
• Yanıt E
A
Y
A
Y
I
N
L
A
R
I

log 4 x + log8 1/x 1


9. 2 = 2

-1
log22 x + log23 x =1

7. n = 1 için & log21 = 0 & 0 yazar 1 tane 1 1


2 $log2 x - 3 $log2 x = 1
n = 2 için & log22 = 1 & 1 yazar
2 tane
n = 3 için & log23 = 1, ...& 1 yazar b 1 - 1 l $log x = 1
n = 4 için & log24 = 2 & 2 yazar 2 3 2
4 tane
n = 5 için & log25 = 2, ...& 2 yazar 1
h h 6 $log2 x = 1
n = 8 için & log28 = 3 & 3 yazar
8 tane log2 x = 6 & x = 26 olur.
h
n = 16 için & log216 = 4 & 4 yazar log16 x = log24 26
16 tane
h
n = 32 için & log232 = 5 & 5 yazar 1 tane 6
= 4 $log 2
2
Toplayalım.
0$1 + 1$2 + 2$4 + 3$8 + 4$16 + 5$1 = 103 3
= 2 bulunur.
Yanıt D Yanıt B

37
AYT • Matematik
4. Bölüm Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar

4. x = e2cost & lnx = 2cost$lne


LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
lnx = 2cost
log c ln x
1. a b = clogba dır. = cost
2
O halde xh4 = 4Inx olur. y = e3sint & lny = 3sint$lne
xIn4 – 6 $ 2 Inx + 8 = 4Inx – 6$ 2 Inx + 8 = 0 ln y
= sint
Inx = t derseki t2 – 6 $ t + 8 = 0 3

(t – 4)$ (t – 2 ) = 0 Karelerini alıp toplarsak


1
t=4 t=2 2
ln2 x ln y
64444444744444448
2
4 + 9 = sin t + cos2 t
Yani; ]9g ]4g
2hx = 4 = 22 & Inx = 2 & x1 = e2
9ln2x + 4ln2y = 36 olur.
2Inx = 21 & Inx = 1 & x2 = e
Yanıt E
x1$ x2 = e2$ e = e3
Yanıt C

5. log2 8 4 2 = log2 23 22 2

= log2 2 6 $2 2 2

A = log2 28 2
Y = log2 216 $2
A
3 Y
log3 33 + log33 3 log3 3 2 + log33 33 = log2 8 217
2. = 1
I
log3 33 - log33 3 log3 33 - log33 3 2 N = log2 2 8
17

L
1 1 3 1 A 17 17
= 8 $log2 2 = 8 olur.
3
$ log 3 +
1 1
$ $ log 3 2+6 R [
2 3 2 3 3 (3) 1
= 3 = 3 1 I
1 1 •
2 $ log 3 3 - $
2 3 $ log 3 3 2-6 Yanıt C
(3)
1 1
10
= 86 = 10 = 5
8 4
6
6. f(x) = logx(x – k) fonksiyonunda
Yanıt C
2
f ^3kh = 3 ise
2
log3k ^3k - kh = 3
2
log3k 2k = 3
2
3
2k = ^3kh
2 2
2k = 3 3 $k 3
2
3. Inx + Iny = 9
k 33
2 = 2
+ Inx – Iny = 3 k3
2
2Inx = 12 & Inx = 6 1
33
3
k = 2
Iny = 3
32 9
Inx 6 k = 3 = 8 olur.
logy x = Iny = 3 = 2 2
Yanıt B Yanıt B

38
20 Yıl Çıkmış Sorular
Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar 4. Bölüm
7. log4x ile log4(x2) ifadeleri ardışık iki pozitif çift tam 10. f(x) = –log2x ise, f–1(a) değeri
sayı ise –log2 x = a
log4x + 2 = log4(x2) log2x = –a
log4x + 2 = 2log4x x = 2–a dır.
2 = log4x (gof–1) (a) = ln2
x = 42 = 16 dır.
g (f –1 ^ah) = ln2
logx4 = log164 = log424 \
2 -a

1 1 g(2–a) = ln2
= 2 $ log 4 4 = 2
log102–a = loge2
Yanıt A
log 2
–a$ log 2 = log e

1
–a = log e

log 10
–a = log e

–a = loge 10
8. 2
log8 _log9 x + 1 i = - 3 1 k olur.
a = –ln10 = ln10–1 = ln a 10
- 2 /3 1
& log9 ^ x + 1h = 8-2/3 = ^23h = 2-2 = 4 Yanıt D

2h1/4
& x + 1 = 91/4 = ^3 = 31/2 A
2 2
& ^ x + 1h = ^3 h & x + 1 = 3
1 / 2
Y
& x = 2 dir. A
Y
I
Yanıt A N 11. f(ex) = x + 1 ise, f–1 ^ x + 1h = e x tir.
L
A x + 1 = 2 & x = 1 & x = 1 için
R f ^2h = e1 & f-1 ^2h = e dir.
-1
I
• Yanıt C

9. 9x+1 + 3x+1 – 6 = 0 & 9x $ 9 +3x $ 3 – 6 = 0


3x = t için 12. log23x + log4x2 = 2
9t2 + 3t – 6 = 0 0
3t2 + t – 2 = 0 2
log22 x2 = 2 $ log2 x = log2 x
3t –2
O hâlde,
t 1
log23x + log2x = 2
(3t – 2)$(t + 1) = 0
& log2(3x.x) = 2
2
t = 3 veya t = - 1 & 3x2 = 22
2
3 x = 3 veya 3 x = - 1 (olmaz.) 4
& x2 = 3
2
x = log3 a 3 k 2 -2
& x= veya x = (olmaz)
3 3
2
ln a 3 k ln 2 - ln 3
= ln 3 = olur. 2 3
ln 3 x= 3 bulunur.
Yanıt E Yanıt E

39
AYT • Matematik
4. Bölüm Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar

1 1 1
13. 2 x = 5 ise, x = log2 a 5 k ve 16. log35 = a ise log53 = a dır.

1 1 log515 = log5(3$5) = log53 + log55


3y = 4 ise, y = log3 a 4 k tür.
1
= a +1
1 1
x$y = log2 a 5 k $ log3 a 4 k
a+1
= a bulunur.
= log25–1$log32–2
Yanıt B
= ^- 1h $ ^- 2h $ log2 5$ log3 2

= 2$log35

ln 5
= 2$ ln 3

ln 52
= ln 3

ln 25
= ln 3 bulunur. 1 1
17. log2 6 + log3 6 = log6 2 + log6 3
Yanıt D
= log6(2$3)

= log66

= 1 olur.
A
Yanıt B
Y
A
14. 22x – 2$2x – 8 = 0 denkleminde
Y
2x = t olsun. I
N
t2 – 2$t – 8 = 0 L
/\
–4 2 A
R
(t – 4)$(t + 2) = 0 I
t = 4 veya t = –2 dir. •
2x = 4 2x = –2 1
18. loga b = 2 ise logba = 2 dir.
x = 2 dir. Q
1
Yanıt A loga b 2 1
loga c = 3 & logc b = 6 & logb c = 6

b2 n
logb d = logb b2 - logb c a
c a

= 2logbb – _logb c + logb a i

15. 2log9(x2 + 2x + 1) = t = 2$1 – _6 + logb a1/2i

& log32(x + 1)2 = t 1


= 2 - a6 + 2 $ logb ak
2
& 2 $log3(x + 1) = t 1
= 2 – a6 + 2 $2k
& log3(x + 1) = t
= 2 – (6 + 1)
& x + 1 = 3t
=2–7
& x = 3t – 1 bulunur. = –5 olur.
Yanıt A Yanıt E

40
20 Yıl Çıkmış Sorular
Üstel ve Logaritmik Fonksiyonlar 4. Bölüm
19. 0 # log2 (x – 5) # 2 3. log2(log3(5x + 6)) = 2
log21 # log2(x–5) # log2 22 & log3(5x + 6) = 22
1#x–5#4 & log3(5x + 6) = 4
6#x#9 ve x–5>0 & 5x + 6 = 34
x > 5 tir. & 5x + 6 = 81
x ! {6, 7, 8, 9} olmak üzere 4 tane x tam sayısı & 5x = 75
vardır. & x = 15 olur.
Yanıt C Yanıt D

ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ

1. a 13 , 1k noktası f(x) = logax fonksiyonunda yazılırsa

1 = loga b 3 l & a = 3 bulunur.


1 1

1 3
f (x) = log 1 x & f a 27 k = log 1 b 27 l = log 1 a 3 k = 3
1 1
3 3 3

olur. A
Y
& f (3) = log 1 3 = log3 3 = –1$ log3 3
–1

3 A
Y
= –1 bulunur. I
Yanıt B N 4. f(x) = y = log3(3x + 1) ise
L
A & x = log3(3y + 1) & 3x = 3y + 1
R 3x - 1
I & 3x – 1 = 3y & 3 =y &

2. log49 + log2(a – 3) < 4 3x - 1
f-1 (x) = 3
& log2232 + log2(a – 3) < 4 Yanıt D
2
& 2 $log23 + log2(a – 3) < 4

& log23 + log2(a – 3) < 4

& log2[3$(a – 3)] < 4

& 3$(a – 3) < 24


& 3a – 9 < 16
& 3a < 25
25
& a < 3 olur.

Ayrıca,
a–3>0
a > 3 bulunur.
25 25
a > 3 ve a < 3 ise 3 < a < 3 aralığındaki tam
sayılar 4, 5, 6, 7, 8 olmak üzere 5 tanedir.

Yanıt C

41
AYT • Matematik
5. Bölüm
REEL SAYI DİZİLERİ

5. Terimleri birbirinden farklı ve ortak farkı r olan bir


AYT SORULARI (an) aritmetik dizisi için
1. Bir (an) aritmetik dizisi için a1 = 3:r
a2 = 2a1 + 1 a6 = a2:a4
a6 + a 22 = 34 eşitlikleri veriliyor.

eşitlikleri veriliyor. Buna göre, a10 kaçtır?

Buna göre, a7 kaçtır? A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2

A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 (2018 - AYT)

(2021 - AYT)

2. (an) gerçel sayılar dizisi her n pozitif tam sayısı


için
(- 1) n: an
an + 1 = an + 2
eşitliğini sağlamaktadır. LYS SORULARI
a5 = 18 olduğuna göre, a1 kaçtır?

A 1. (an) bir aritmetik dizi olmak üzere,
A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64
Y a10 + a 7 = 6
(2020 - AYT)
A a9 – a6 = 1
Y
I eşitlikleri veriliyor.
3. Bütün terimleri pozitif ve ortak çarpanı r olan bir N
Buna göre, a1 kaçtır?
L
(an)geometrik dizisi için A 7 5 4 5 1
R A) 3 B) 2 C) 3 D) 6 E) 2
1
a1 = 2 + r I
• (2017 - LYS1)
a7 = a5 + 12: a3

eşitlikleri veriliyor.
Buna göre, a8 kaçtır?

A) 180 B) 200 C) 240 D) 280 E) 320


(2020 - AYT)

2. (an) bir geometrik dizi olmak üzere,


4. Herhangi ardışık 3 teriminin toplamı birbirine eşit
a5 - a1 4
olan bir an dizisi için = 9
^ 3h2 - ^a1h2
a
a2 + a 3 = a4 = 2
eşitliği veriliyor.
eşitliği sağlanmaktadır.
3
Buna göre, a2 = 2 olduğuna göre, a4 kaçtır?

a1 + a 2 + ... + a25 2 1 1
A) 3 B) 3 C) 6
toplamının sonucu kaçtır?
27 27
A) 34 B) 35 C) 36 D) 37 E) 38 D) 8 E) 4

(2019 - AYT) (2016 - LYS1)

42
20 Yıl Çıkmış Sorular
Reel Sayı Dizileri 5. Bölüm
3. a1, a2 gerçel sayılar olmak üzere, (an) dizisinin 1: a 4
2. n = 4 & a5 = a4 + 2 & a4 = 12
terimleri arasında
an+2 = an+1 + an (n = 1, 2, ...) –a 3
n = 3 & a4 = a3 + 2 & a3 = 24
bağıntısı vardır.
1: a 2
a8 = 6 olduğuna göre, a6 + a9 toplamı kaçtır? n = 2 & a3 = a2 + 2 & a2 = 16

A) 9 B) 10 C) 12 D) 15 E) 16 –a 1
n = 1 & a2 = a1 + 2 & a1 = 32
(2013 - LYS1) Yanıt D

4. (ak) dizisi

a1 = 40
ak+1 = ak – k (k = 1, 2, 3, ...)
biçiminde tanımlanıyor.
Buna göre, a8 terimi nedir? 3. a1:r6 = a1:r4 + 12:a1:r2

A) 4 B) 7 C) 12 D) 15 E) 19 a1:r4 = a1:r2 + 12:a1

(2011 - LYS1) r4 = r2 + 12

A r4 – r2 – 12 = 0
Y r2 –4
A
Y r2 3
I r2 = 4 r2 = –3
N
ÖSS SORUSU L r=2
A
a1 = 2 + 2 = 2 2 a8 = a1: r7 = 2 : 27
1. 2 ve 162 arasına uygun olan 3 tam sayı yerleşti­ R 1 5 5
I
rilerek 5 sayıdan oluşan bir geometrik dizi oluş­
• = 5: 26 = 320
turuluyor.
Bu üç sayının toplamı kaçtır? Yanıt E

A) 78 B) 80 C) 82 D) 86 E) 90
(2009 - ÖSS Mat 2)

AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ


4. a1 + a2 + a3 = a2 + a3 + a4 = 2 & a1 = a4 = 2
1. a2 = 2a1 + 1 = a1 + r , r = a1 + 1
a1 + a2 + a3 = 4 (ardışık herhangi üç terim toplamı)
a6 + a22 = 34 a1 + 5r + a1 + 21r = 34
2
2
2a1 + 26$(a1 + 1) = 34
28a1 = 8 a1 + a2 + a3 + a4 + . . . + a23 + a24 + a25 = ?

2 2 9 2 + 4 + . . . +4
a1 = 7 , r = 7 + 1 = 7
24 : 3 = 8 tane
2 9 56
a7 = a1 + 6r = 7 + 6 $ 7 = 7 = 8 olur.
= 2 + 4$8 = 34 olur.
Yanıt C Yanıt A

43
AYT • Matematik
5. Bölüm Reel Sayı Dizileri

5. a1 = 3r 3. an + 2 = an+1 + an ve a8 = 6 ise,
a6 = a1 + 5r = 3r + 5r = 8r n = 6 için a8 = a7 + a6
a4 = a1 + 3r = 3r + 3r = 6r n = 7 için – a9 = a8 + a7
a2 = a1 + r = 3r + r = 4r dir. Buradan a8 – a9 = a7 + a6– a8 – a 7

a6 = a2$a4 2a8 = a6 + a9
2
8r = 4r$6r 2$6 = a6 + a9
2 = 6r 12 = a6 + a9 bulunur.
1 Yanıt C
r = 3 olur.

a1 = 3r = 3$ 13 = 1 dir.
a10 = a1 + 9r
1 4. ak+1 = ak – k ve a1 = 40 ise
= 1 + 9$ 3 = 1 + 3 = 4 olur.

Yanıt D


A
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
Y
1. an = a1 + (n – 1)$r A
Y
a10 + a7 = a1 + 9r + a1 + 6r = 6 & 2a1 + 15r = 6 I
1 N
a9 – a6 = a1 + 8r – (a1 + 5r) = 1 & 3r = 1 & r = 3
L
2a1 + 15r = 2a1 + 15 $ 1 3 =6
A
R Yanıt C
2a1 + 5 = 6 I
1 •
2a1 = 1 & a1 = 2
Yanıt E

ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ


1. 2, ––, ––, ––, 162
. . . . .
2. an bir geometrik dizi olduğundan
a1 a2 a3 a4 a5
a5 - a1 4 a1 $r 4 - a1 4
2 2 = 9 & 2 =9 a5 = a1$r4 & 162 = 2$r4
^a3h - ^a1h _a1 $r2i - ^a1h2
& 81 = r4
a1 $ ^r 4 - 1h 4 1 4
= = &a =9
^a1h2 $ ^r 4 - 1h 9 1 & r = 3 bulunur.
9 a2 = a1$r = 2$3 = 6,
& a1 = 4 tür.

3 9 2 a3 = a1$r2 = 2$32 = 18,


a2 = a1$r & 2 = 4 $r & r = 3 olur.
a4 = a1$r3 = 2$33 = 54 ise
3
a4 = a1$r3 = 4 $ b 3 l = 4 $ 27 = 3 tür.
9 2 9 8 2 a2 + a3 + a4 = 6 + 18 + 54 = 78 bulunur.

Yanıt A Yanıt A

44
20 Yıl Çıkmış Sorular
6. Bölüm
TÜREV

3. L bir gerçel sayı olmak üzere, gerçel sayılar kü-


A. LİMİT mesi üzerinde tanımlı f ve g fonksiyonları için
lim f (x) = lim g ( x) = L
AYT SORULARI x"2 x"2

eşitliği sağlanıyor.
1. 1’den büyük gerçel sayılar kümesi üzerinde bir
Buna göre,
f fonksiyonu
I. f(2) = g(2)
f(x) = 3ln(x2 – 1) + 2ln(x3 – 1) – 5ln(x – 1)
II. lim (f (x) - g (x)) = 0
biçiminde tanımlanıyor. x"2
Buna göre, f (x)
III. lim g (x) = 1
lim e f (x) x"2
x " 1+
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
limitinin değeri kaçtır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
A) 30 B) 36 C) 60 D) 64 E) 72
D) II ve III E) I, II ve III
(2021 - AYT)
(2018 - AYT)


A LYS SORULARI
Y
A x2 $ sin (r - x) + r 2 $ sin (x - r)
1. lim
Y x"r (x - r ) 2
I
N limitinin değeri kaçtır?
L
A A) –2r B) –r C) r D) 2r E) 3r
R (2017 - LYS1)
I

2. Gerçel sayılar kümesinde tanımlı f fonksiyonu


her x için,
1#f(x)#2
2. Gerçel sayılar kümesinin bir alt kümesi üzerinde eşitsizliklerini sağlıyor.
bir f fonksiyonu
Buna göre,
x2 - 4x + 4 x2 - 6x + 9
f (x) = x-2 + 2x - 6 1
I. lim vardır.
x " 1 f (x)
biçiminde tanımlanıyor.
Buna göre, f (x)
II. lim x vardır.
x"1
lim f (x) + lim f (x)
x"2 x"3
III. lim ^ f (x) - f (x)h vardır.
x"1
ifadesinin değeri kaçtır?
3 1 4 ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
A) 2 B) 2 C) 3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
3 1
D) 4 E) 4 D) I ve II E) II ve III
(2019 - AYT) (2017 - LYS1)

45
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

x+5- 5 7. f(x) = 2x – 1
3. lim x
x"0 x 1
g(x) = 2 - x
limitinin değeri kaçtır? f ^g ^xhh
olduğuna göre, lim x - 2 limitinin değeri
x"2
5 2 5 5 kaçtır?
A) 5 B) 5 C) 10
1 3
A) 0 B) 1 C) 3 D) 2 E) 2
D) 0 E) 2 5
(2016 - LYS1) (2011 - LYS1)

4. f : R " R fonksiyonunun grafiği aşağıda veril-


miştir.

8.

f fonksiyonu yardımıyla g fonksiyonu, her x0!R •


A
için
Y
g(x0) = f(x0) + lim f (x) A
x " x0+
Y
biçiminde tanımlanıyor. I
N
Buna göre, (gof)(2) değeri kaçtır? L Yukarıdaki şekilde f:R \ {–1} " R \ {2} fonksiyo­
A nunun grafiği gösterilmiştir.
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
R
Buna göre,
(2014 - LYS1) I
• lim f (x) + lim f (x) limitlerinin toplamı kaçtır?
x "-3 x"0

5. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı bir f


A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 3
fonksiyonu için,
(2010 - LYS1)
lim f(x) = 1
x " 3+

lim f(x) = 2
x " 3–

f ^2x - 1h + f ^5 - xh
olduğuna göre, lim limiti-
x " 2+ f ^x2 - 1h
nin değeri kaçtır?

1 3
A) - 2 B) 2 C) 1 D) 3 E) 4
(2012 - LYS1) ÖSS SORULARI
sin 3x 1 - x2
6. lim 1. lim | 1 - x |
x"0 2- 4-x x"1 +

limitinin değeri kaçtır? limitinin değeri kaçtır?

A) 3 B) 9 C) 12 D) 15 E) 16 A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
(2012 - LYS1) (2009 - ÖSS Mat 2)

46
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
2. Z]
]] | x |
, x ! 0 ise
5. f ^xh = ][ x
]]
3 , x = 0 ise
\
fonksiyonu için,
lim f (x) = a
x " 0+

lim f (x) = b
x " 0-

Yukarıda f(x) fonksiyonunun grafiği verilmiştir. olduğuna göre, a – b kaçtır?


Buna göre, A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
lim f (x) + lim f (x) + lim f (x) (2006 - ÖSS Mat 2)
x " a+ x " b- x " c+

toplamı kaçtır?

A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 3
(2008 - ÖSS Mat 2) A. LİMİT
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. f(x) = 3$ln(x2 – 1) + 2ln(x3 – 1) – 5ln(x – 1)
= ln(x2 – 1)3 + ln(x3 – 1)2 – ln(x – 1)5

^ 2 h3 $ ^x3 - 1h2
= ln f x - 1 p
A
Y ]x - 1g5
A
]x - 1g3 $ ]x + 1g3 $]x - 1g2 $ ^x2 + x + 1h2
= ln f p
Y
3. lim
1 - cos x I ]x - 1g5 1
x N
f(x) = ln_(x+1)3$(x2 + x + 1)2i bulunur.
x " 0+
L
A
limitinin değeri kaçtır?
lim e f (x) = lim eln _(x + 1) $ (x 2 + x + 1) 2i
3
R
1 I x"1 +
x"1 +

A) 0 B) 2 C) 1 •
D) 2 E) §2 = lim _(x + 1) 3 $ (x2 + x + 1) 2i
+
x"1
(2007 - ÖSS Mat 2)
= (1+1)3$(12+1+1)2 = 8$9 = 72

Yanıt E

x2 - 4x + 4 x2 - 6x + 9
2. f (x) = x-2 + 2x - 6

]x - 2g2 ]x - 3g2
= x-2 + ]
2$ x - 3g
4. R den R ye x-3
f (x) = x - 2 + 2
Z] 2
]] x , x < 3 ise
] 2-3 1
f ^xh = ][ 3 , x = 3 ise lim f (x) = 2 - 2 + 2 =- 2
]] x"2
]x + a , x > 3 ise
\ 3-3
lim f (x) = 3 - 2 + 2 =1
ile tanımlanan f fonksiyonunun x = 3 nokta- x"3

sında limitinin olması için a kaç olmalıdır? O hâlde


1 1
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 lim f (x) + lim f (x) = - 2 + 1 = 2
x"2 x"3
(2007 - ÖSS Mat 2) Yanıt B

47
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

3. I. f(2) = g(2) her zaman olmaz. Çünkü limitte x+5- 5


& b 0 belirsizliği var. l
0
eşitlik olma şartı yoktur. 3. lim x
x"0

II. lim f (x) = lim g(x) & lim ^f (x) - g (x)h = 0 olur. (Payın eşleniği ile çarpılacak)
x"2 x"2 x"2
^ x + 5 - 5 h$ ^ x + 5 + 5h
f (x) = lim
III. Eğer limitleri sıfır ise lim g (x) = 1 olmaz, be- x"0 x$ ^ x + 5 + 5h
x"2
lirsizlik çıkar. x+5-5
= lim
Bu durumda yalnız II her zaman doğru olur. x"0 x ^ x + 5 + 5h

Yanıt B 1
= lim
x"0 x+5+ 5

1 5 5
= = 1 = =
5+ 5 2 5 2$5 10

Yanıt C
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
x2 . sin (r - x) + r 2 . sin (x - r)
= bb l
o
1. lim
x"r (x - r ) 2
4. (gof)(2) = g(f(2)) = g(0) dır.
belirsizliği var. Çarpanlara ayıralım.
g(0) = f(0) + lim f (x)
2 2 x " 0+
x $ sin (r - x) + r $ sin (x - r)
lim = = –1 + (–1)
x " 9r (x - r ) 2 •
(x2 - r2) $ sin (r - x) A = – 2 olur.
lim
x"r (r - x) 2 Y
Yanıt A
1
A
-1 Y
( x - r ) $ (x + r) $ sin (r - x) I
lim (r - x ) $ (r - x) = lim - (x + r)
x"r x"r N
= - 2r L
A 5. lim f(x) = 1 ve lim f(x) = 2 ise
Yanıt A R x"3+ x"3–
I 3 +
3-
• 644474448 E
f (2x - 1) + f (5 - x) 1 + 2
lim = 1 = 3 olur.
x"2 +
f (x 2 - 1)
14444244443
3+
1
2. I. lim olmayabilir. Yanıt D
x " 1 f (x)

1 Y 1
lim = lim olabilir.
x " 1 - f (x) x " 1 f ( x)
+

Örneğin : f(1–) = 1,2 gibi sin 3x sin 0 0


6. lim = = 0 belirsizliği var.
x"0 2- 4-x 2- 4-0
f(1+) = 2
Paydanın eşleniği ile çarparsak
f (x)
II. lim x olmayabilir.
x"1 sin 3x$ ^2 + 4 - xh
lim
x"0 ^2 - 4 - xh $ ^2 + 4 - xh
f (x) f (x)
lim x ] lim x olabilir. 3
x " 1- x"1 +

sin 3x$ (2 + 4 - x ) sin 3x$ (2 + 4 - x )


= lim - lim
III. lim (If (x) I - f (x)) = lim f (x) - f (x) x"0 4 - 4 + x x"0 x
x " 1(f (x) > 0) x"1

= lim 0 = 0 vardır. lim 3$ ^2 + 4 - xh = 3$ ^2 + 4 - 0h = 3$4 = 12


x"1 x"0

Yalnız III doğrudur. dir.


Yanıt C Yanıt C

48
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
7. x 1 1 - cos x 1 - cos 0 1 - 1 0
f (x) = 2x - 1 ve g ( x) = 2 - x 3. lim = = 0 =0
x " 0+ x 0
x 1
f ^g ^xhh = 2$ a 2 - x k - 1
belirsizliği vardır.
2
= x - x - 1 olur. (Payın eşleneğiyle çarparsak)
2
x- x -1 0 ^1 - cos xh $ ^1 + cos xh
lim lim
x"2 x-2 = 0 x"0 +
x$ ^1 + cos xh

^x - 2h $ ]x + 1g 1 - cos2 x
x2 - x - 2 ]x + 1g = lim
lim = lim = lim x x ^1 + cos xh
x " 2 x ]x - 2g
+
x"2 x ^x - 2h x"2
x"0

2+1 3
= 2 = 2 dir. sin2 ^ xh
lim
Yanıt E x " 0+ x $ x$ ^1 + cos xh
JK sin x 1 NO
= lim KK $ OO
x"0 K
KK14442x4443 1 + cos x OOO
+

L 1 P
1 1 1
lim c m = 1 + 1 = 2 olur.
x " 0+ 1 + cos x
Yanıt B
8. x " –3 için y " 2 ve
x " 0 için y " 1 olduğuna göre,

lim f(x) + lim f (x) = 2 + 1 A
x "- 3 x"0
Y
= 3 olur. A Z] 2
]]x , x < 3 ise,
Y ]
Yanıt E 4. f (x) = [] 3 , x = 3 ise,
I
N ]]]
x + a, x > 3 ise,
L \
A ile tanımlanan f fonksiyonunun x = 3 noktasında
R limitinin olması için,
I
• lim f (x) = lim f (x) olmalıdır.
x " 3- x " 3+

ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ Buna göre 32 = 3 + a ise a = 6 dır.


Yanıt B
1 - x2 ^1 - xh $ ^1 + xh
1. lim = lim
x"1 1 - x
+
x"1 - ^1 - xh
+

1+x 1+1
= lim - 1 = - 1 = - 2 olur.
+
x"1
Yanıt A
]Z] | x |
] , x!0
5. f (x) = [] x
]]
3 ,x = 0
\
|x | x
lim f (x) = lim x = xlim = 1 = a ve
x " 0+ x " 0+ "0 x
+

2. lim f (x) = - 4b_b |x | -x


bb lim f (x) = lim
x " a+
b x = xlim x = - 1 = b olur.
lim f (x) = 0 b` & - 4 + 0 + 3 = - 1 olur.
x " 0- x " 0- "0-

x"b - bb
b Bu durumda
lim f (x) = 3 bbb
+
x"c
a a – b = 1 – (–1) = 2 bulunur.
Yanıt B Yanıt E

49
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

B. SÜREKLİLİK LYS SORULARI


Z] ax
]] $ cot x , x ! 0
AYT SORULARI 1. f(x) = [] x + 2b
]]
2 ,x=0
\
1. a ve b birer gerçel sayı olmak üzere, gerçel sayı-
fonksiyonu x = 0 noktasında süreklidir.
lar kümesi üzerinde sürekli olan bir f fonksiyonu
a
Buna göre, b oranı kaçtır?
]Z] x2 - 4 , _
x # a bbb
]] b
f (x) = []5x - 8 , a < x # b`b A) 1 B) 2 C) 4
1
D) 3
1
E) 6
]] bb
]7 , x>b b
\ a
(2016 – LYS1)
biçiminde tanımlanıyor.
Buna göre, a + b toplamı kaçtır?

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
2. Aşağıda, f fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
(2021 – AYT)


2. a bir gerçel sayı olmak üzere, gerçel sayılar kü- A
mesi üzerinde bir f fonksiyonu
Y
Z] a - x , x < 1 A
]]
] Y
f (x) = ][ 5x - 4 , 1 # x # 5 I
]]
] ]x - ag2 + 12 , x > 5 N
\ (f + g) fonksiyonu x = 1 noktasında sürekli ol-
L
biçiminde tanımlanıyor. A duğuna göre, g fonksiyonunun grafiği aşağı-
R dakilerden hangisi olabilir?
f fonksiyonunun sürekli olmadığı yalnızca bir I A) y B)
nokta olduğuna göre, •
f(7) – f(0) 2

ifadesinin değeri kaçtır?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

(2019 – AYT)
C) D)

3. Z]
]]10 - x2, x10
]
f (x) = []ax + b, 0#x#3
]]
](1 - x) 2, x23 E)
\
fonksiyonu gerçel sayılar kümesi üzerinde sürek-
lidir.
Buna göre, a + b toplamı kaçtır?

A) 16 B) 15 C) 12 D) 9 E) 8

(2018 – AYT) (2013 - LYS1)

50
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
Z] 3. x = 0 için 10 – 02 = a$0 + b & b = 10 olur.
]] 1 , x # 1 ise
] 2
3. f ^xh = ][]x + ax + b , 1 < x < 3 ise x = 3 için 3$a + b = (1 – 3)2 & 3a + 10 = 4
]]
5 , x $ 3 ise & 3a = –6
\
fonksiyonu gerçel sayılar kümesinde sürekli & a = –2 olur.
olduğuna göre, a – b farkı kaçtır? a + b = –2 + 10
A) –4 B) –1 C) 2 D) 3 E) 5 = 8 bulunur.
(2012 - LYS1) Yanıt E

B. SÜREKLİLİK

AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ


Z] 2 _
]] x - 4 , x # a bbb
] b
1. f (x) = ][5x - 8 , a < x # bb`
]] bb
]7 , x>b b
\ a LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
f(x) sürekli olduğuna göre,
lim b x + 2b $ cot xl
ax
x = a için, 1. = f(0)
• x"0
a2 – 4 = 5a – 8 &a2 – 5a + 4 = 0 &(a–4)(a–1) = 0 A
lim b tan x $ x + 2b l = 2
ax 1
a –4 Y x"0
a –1 a=4 a=1 A
Y 1
a$ 0 + 2b = 2 & a = 4b olur.
x = b için, I
N a
5b – 8 = 7 , 5b = 15 , b = 3 ise a<b
L b = 4 olur.
olduğundan a = 1 alınır. A Yanıt C
R
a + b = 1 + 3 = 4 bulunur. I
Yanıt A •

2. lim f (x) = a - 1
x " 1-
a-1 = 1 & a = 2
lim f (x) = 5 - 4 = 1
x " 1+

lim f (x) = 5$5 - 4 = 21 ]5 - ag2 + 12 = 21


x " 5- 2. (f + g) fonksiyonu x = 1 noktasında sürekli ise
2 (5 - a) 2 = 9
lim f (x) = ]5 - ag + 12
x"5 a = 2 veya a = 8 lim (f + g) (x) = lim (f + g) (x) = (f + g) (1) dir.
x " 1+ x " 1-

a = 2 alırsak x = 1 de ve x = 8 de sürekli olur. lim f (x) + lim g ( x) = lim f (x) + lim g ( x) = f (1) + g (1)
Sadece bir noktada süreksiz olması için a = 8 x " 1+ x " 1+ x " 1- x " 1-

olmalı. 4 + lim g (x) = 2 + lim g ( x) = 1 + g (1)


+ -
Y
O hâlde; 1x4444
"1
244443 1x4444
"1
244443 2
-1 1
Z] 8 - x,
]] x<1 4-1 = 2+1 = 1+2
]
f (x) = [] 5x - 4, 1 # x # 5 3 =3 =3
]]
]]x - 8g2 + 12, x > 5
\ A seçeneğindeki grafik seçilirse yukarıdaki eşit-
f(7) – f(0) = 13 – 8 = 5 likler sağlanır.
Yanıt C Yanıt A

51
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev
Z] 2. k bir gerçel sayı olmak üzere, gerçel sayılar kü-
]] 1 , x#1
] 2 mesinin birer alt kümesi üzerinde tanımlı ve tü-
3. f ^xh = ][]x + ax + b , 1 < x < 3
]] revlenebilir f ve g fonksiyonları için
5 , x$3
\
f(x) = g(x2) + kx3
f fonksiyonu x = 1 ve x = 3 için sürekli olduğuna
eşitliği sağlanmaktadır.
göre,
fl(–1) = gl(1) = 2
x = 1 için lim1 = lim(x2 + ax + b)
x" 1– x" 1+ olduğuna göre, k kaçtır?

& 1=1+a+b A) 2 B) 1 C) 0 D) –1 E) –2
& a + b = 0 dır. (2019 - AYT)

x = 3 için lim5 = lim(x2 + ax + b)


x " 3+ x " 3–

& 5 = 9 + 3a + b
& 3a + b = –4 tür.
3a + b = –4
– a+b=0
3. Gerçel sayılar kümesi üzerinde bir f fonksiyonu
2a = –4 & a = –2 ve b = 2 dir.
f(x) = x2 + x – 4
a – b = –2 – 2
• biçiminde tanımlanıyor.
= –4 bulunur.
A Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve sürek-
Yanıt A Y li bir g fonksiyonunun türevi olan gl fonksiyonu
A gl(x) = 0 eşitliğini yalnızca x = 2 değeri için sağ-
Y
lamaktadır.
I
N Buna göre,
L
A (gof)l(x) = 0
R eşitliğini sağlayan x değerlerinin çarpımı kaç-
I
tır?

A) 0 B) 1 C) 3 D) 4 E) 6
(2019 - AYT)

C. TÜREV ALMA KURALLARI


AYT SORULARI
1. a ve b gerçel sayılar olmak üzere, pozitif gerçel
sayılar kümesi üzerinde bir f fonksiyonu LYS SORULARI
f(x) = axa + bxb
1. f (x) = x + x
biçiminde tanımlanıyor.
fonksiyonu için fı(1) değeri kaçtır?
f(1) = 6
3 1 1
fı(1) = 20 A) B) C)
4 2 2 2 2
olduğuna göre, fıı(1) kaçtır?
3 1
D) E)
A) 44 B) 46 C) 48 D) 50 E) 52 2 3 2
(2021 - AYT) (2017 - LYS1)

52
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
2. I. f(x) = x – 1 2. Gerçel sayılar kümesi üzerinde, tanımlı ve tü­
II. g(x) = |x – 1| revlenebilir bir f fonksiyonu için f(0) = f´(0)= 4
olduğuna göre,
3
III. h(x) = ]x - 1g2
g(x) = f(x$f(x))
fonksiyonlarından hangilerinin x = 1 nokta-
ile tanımlanan g fonksiyonu için gl(0) kaçtır?
sında türevi yoktur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) 0 B) 4 C) 8 D) 12 E) 16

D) II ve III E) I, II ve III (2007 - ÖSS Mat 2)

(2015 - LYS)

3. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f ve g C. TÜREV ALMA KURALLARI


fonksiyonları için
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
f(g(x)) = x2 + 4x – 1
g(x) = x + a 1. f(x) = axa + bxb f(1) = a + b = 6
fı(0) =1 fı(x) = a$a$xa–1 + b$b$xb–1
olduğuna göre, a kaçtır? • fı(x) = a2$xa–1 + b2$xb–1 fı(1) = a2 + b2 = 20
-1 3 A
A) –2 B) C) 1 D) 2 E) 3 fıı(x) = a2$(a–1)$xa–2 + b2$(b–1)$xb–2
4 Y
A fıı(1) = a2$(a–1) + b2$(b–1) = ?
(2012 - LYS1)
Y = a3 – a2 + b3 – b2 = a3 + b3 – (a2 + b2)
I
N = (a+b)(a2–ab+b2) – (20)
L = 6$(20 – a$b) – 20
A
R = 6$(20 – 8) – 20
4. Türevlenebilir bir f : R " R fonksiyonu için I
= 72 – 20 = 52

fı(x) = 2x2 –1 (a + b)2 = (6)2
f(2) = 4 a2 + 2ab + b2 = 36
f ^xh - 4
olduğuna göre, lim x - 2 limitinin değeri 20 + 2ab = 36
x"2
kaçtır? a$b = 8
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 Yanıt E
(2010 - LYS1)

2. f(x) fonksiyonun türevini alırsak,


ÖSS SORULARI
fı(x) = 2x$g(x2) + 3kx2 olur.

1. f ^xh = 71 + ^x + x 2h A
3 4 x = –1 yazalım.

olduğuna göre, fl(x) türev fonksiyonunun fı(–1) = –2x$gı(1) + 3k bulunur.


x = 1 deki değeri kaçtır? fı(–1) = gı(1) = 2 olduğundan,

A) 23$35 B) 23$37 C) 24$36 2 = –2$2 + 3k & 3k = 6

D) 24$38 E) 25$310 k=2

(2009 - ÖSS Mat 2) Yanıt A

53
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

3. gl(2) = 0 3. g(x) = x + a ise,


fı(x)$gı(f(x)) = 0 & fl(x) = 0 veya f(g(x)) = x2 + 4x – 1
gl(f(x)) = 0 olmalı & f(x + a) = x2 + 4x – 1 dir.

1 Her iki tarafında türevi alınırsa;


fl(x) = 2x + 1 = 0 & x = - 2
fl(x + a)$(x + a)l = 2x + 4
gl(f(x)) = 0 & f(x) = 2 olmalı (gl(2)=0) olduğun- fl(x + a)$1 = 2x + 4
dan fl(x + a) = 2x + 4 tür.

x2 + x – 4 = 2 & x2 + x – 6 = 0 x = –a için fl(0) = –2a + 4

(x + 3)(x – 2) = 0 1 = –2a + 4

x = –3
x = 2 olur. 2a = 3

Tüm x'lerin çarpımı b- 2 l $ ]- 3g $2 = 3 olur.


1 3
a = 2 olur.

Yanıt C Yanıt D

f ^xh - 4 f ^2h - 4 4-4 0


4. lim x - 2 = 2 - 2 = 2 - 2 = 0
x"2

LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ olduğu için L’ Hospital kuralından


^f ^xh - 4hl f l^xh - 0
1. ^ ahl= al biliniyor. lim
x"2 ^x - 2hl
= lim 1 - 0
x"2
2 a

A = fl(2) isteniyor.
(x + x )l
f (x) = x + x & f l (x) = Y fl(x) = 2x2 – 1 & fl(2) = 2$(2)2 –1
2 x+ x
A =8–1
Y
1 1 I = 7 bulunur.
1+ 1+ 2
2 x N
fl(x) = & f l (1) = Yanıt E
2 x+ x 2 1+ 1 L
A
3 R
3
& f l (1) = 2 = I
2 4 2 •
ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
Yanıt A 1. f(x) = [1 + (x + x2)3]4 ise
2. I.
fl(x) = 4$[1 + (x + x2)3]3$[0+3.(x + x2)2]$(1 + 2x)
x = 1'de türev vardır olur ve
ve değeri 1 dir. fl(1) = 4$[1 + (1 + 1)3]3$[3$(1 + 1)2]$(1 + 2)
= 4$93$3$22$3
= 22$36$3$22$3
= 24$38 elde edilir.
II. x = 1'de türev
yoktur. Yanıt D

Sivri uçlu olduğun-


dan 2. g(x) = f(x$f(x)) eşitliğinde her iki tarafın türevi alı­
nırsa
gl(x) = fl(x$f(x))$(1$f(x) + x$fl(x))
2
III. h(x) = (x - 1) 3 & gl(0) = fl(0$f(0))$(f(0)+0$fl(0))
2 1 2 1 = fl(0)$f(0)
hl(x) = 3 $ (x - 1) - 3 = 3 $ 3
x-1 = 4$4
x = 1'de tanımsız olduğundan türev yoktur. = 16 bulunur.
Yanıt D Yanıt E

54
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
D. TÜREV YARDIMIYLA TEĞET - LYS SORULARI
NORMAL DENKLEMLERİNİ BULMA 1. a ve b gerçel sayılar olmak üzere, dik koordinat
düzleminde
AYT SORULARI
y = ax2 + bx
1. Aşağıda; doğrusal olan f, g ve h fonksiyonlarının parabolü üzerinde bulunan (1, 2) noktasındaki
grafikleri Şekil 1’deki birim karelere ayrılmış dik teğet doğrusu y­eksenini (0, 1) noktasında kes-
koordinat düzleminde, bu fonksiyonların türevle- mektedir.
rinin mutlak değerlerinin grafikleri ise Şekil 2’deki
Buna göre, a$b çarpımı kaçtır?
dik koordinat düzleminde gösterilmiştir.
A) –3 B) –2 C) –1 D) 2 E) 4
(2016 - LYS1)

2. y = 4x – 2 doğrusu f(x) = x4 + 1 fonksiyonunun


grafiğine P(a, b) noktasında teğettir.
Buna göre; f(0), g(0) ve h(0) değerlerinin doğ-
ru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre, a + b toplamı kaçır?
A) f(0) < h(0) < g(0) A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

B) g(0) < f(0) < h(0) A (2015 - LYS)
C) g(0) < h(0) < f(0) Y
D) h(0) < f(0) < g(0) A
Y
E) h(0) < g(0) < f(0) I
(2019 - AYT) N
L 3. f(x) = 2x3 – ax2 + 3 fonksiyonunun gösterdi­
A ği eğrinin bir noktasındaki teğet doğrusunun
2. Dik koordinat düzleminde, f(x) = x2 + ax fonksi- R denkleminin y = 4 olması için a kaç olmalıdır?
I
yonunun grafiğine (2, f(2)) noktasından çizilen te-
• A) –3 B) –1 C) 0 D) 1 E) 3
ğet doğrusu, g(x) = bx3 fonksiyonunun grafiğine
(1, g(1)) noktasında teğettir. (2010 - LYS1)

Buna göre, a$b çarpımı kaçtır?

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
(2019 - AYT)
4. y = x2 + bx + c parabolüne x = 2 noktasında
teğet olan doğru y = x ise b+c toplamı kaçtır?
3. a, b ve c gerçel sayılar olmak üzere,
a A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
y = x+a
(2010 - LYS1)
eğrisine P(a, b) noktasında teğet olan doğrunun
denklemi
-x
y = 8 +c

biçiminde veriliyor. 5. y2 = 4x parabolüne üzerinde bulunan A(x, y) nok-


Buna göre, a + b + c toplamı kaçtır? tasından çizilen teğetin eğimi 1’dir.
Buna göre, A noktasının koordinatlarının top-
7 11 13
A) 4 B) 4 C) 4 lamı olan x+y kaçtır?

D) 2 E) 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
(2018 - AYT) (2010 - LYS1)

55
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

2. f(2) = 4 + 2a fı(x) = 2x + a
ÖSS SORULARI
fı(2) = 4 + a = MT
4
x (2, 4 + 2a) geçtiği nokta MT= 4 + a
1. y = 7x – k doğrusu y = 4 - x + 2 fonksiyonu­
Teğet denklemi : y – y0 = MT (x – x0)
nun grafiğine teğet olduğuna göre, k kaçtır?
y – 4 – 2a = (4 + a)$(x – 2)
A) –9 B) –8 C) –7 D) 8 E) 10
g(1) = b (1, b) teğet doğrusunu sağlar.
(2008 - ÖSS Mat 2)
O halde b – 4 – 2a = (4 + a)$(–1)
b – 4 – 2a = –4 – a
b = a bulunur.
gı(x) = 3bx2
gı(1) = 3b = MT = fı(2) dir.
3b = 4 + a & 3a = 4 + a
2. (b = a) a=2 b=2
a$b = 4 bulunur.

Yanıt B


A 3. Eğri P(a, b) noktasında teğet ise nokta eğriyi
Y sağlar.
Şekildeki d doğrusu, f(x) fonksiyonunun grafiğine A a 1
A noktasında teğettir. Y P(a, b) & b = a + a & b = 2 olur.
I
h(x) = x$f(x) olduğuna göre, hl(–3) kaçtır? P(a, b) noktasında teğet olduğundan x = a nokta-
N
A) –4 B) –2 C) 0 D) 2 E) 7 L sındaki türev doğrunun eğimine eşittir.
A
(2006 - ÖSS Mat 2) x 1
R y = - 8 + c olduğundan eğim - 8 dir.
I
• 0$ (x + a) - 1$a -a
yı = & yı =
(x + a) 2 (x + a) 2

a 1
x=a& - =- 8
(a + a) 2

a 1
- =- 8
4a2
D. TÜREV YARDIMIYLA TEĞET -
a = 2 olur.
NORMAL DENKLEMLERİNİ BULMA
P b2, 2 l noktası doğruya teğet olduğundan doğ-
1
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
ruyu sağlar.
1. Bir doğrunun türevi eğimini verir. Sağa yatık ise 1 2 1 1
2 =- 8 + c & 2 +4 =c
doğru eğimi pozitif, sola yatık ise negatiftir. Şekil (2)
2 de türevlerin mutlak değerleri çizilmiş o yüzden 3
c = 4 olur.
doğruların sola sağa yatık olmalarıyla ilgilenme-
yeceğiz. En eğimli doğru kırmızı çizgi f(x) olur.
a+b+c 2 1 3
En az eğimli doğru kahverengi h(x) olur. O halde 1 + 2 + 4
(4) (2) (1)
y eksenini kestiği noktalara bakarsak,
h(0) < f(0) < g(0) bulunur. 13
4 bulunur.
Yanıt D Yanıt C

56
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
4.
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. (1, 2) noktası y = ax2 + bx parabolü üzerindeyse
2 = a + b dir.
Teğet noktası A(2, 2) dir.
Teğetin eğimi yl= 2ax + b
y = x doğrusunun eğimi 1 olduğu için fl(2) = 1 dir.
x = 1 için m = 2a + b
f(x) = x2 + bx + c
Teğet doğrusu y – 2 = (2a + b)(x – 1)
& fl(x) = 2x + b
(0, 1) noktası & 1 – 2 = (2a + b)(–1)
& fl(2) = 2$2 + b
–1 = –2a – b & 2a + b = 1
& 1=4+b
3&
2a + b = 1 a = –1
a+b =2 b=3 & b = –3 olur.

a$b = –3 olur. A(2, 2) & y = x2 – 3x + c

Yanıt A &2=4–6+c
& c = 4 bulunur.
2. f(x) = x4 + 1 & fl(x) = 4x3 O hâlde, b + c = –3 + 4 = 1 dir.
fl(a) = 4 (eğim) Yanıt D
4a3 = 4 & a = 1 dir.
b = f(a) = f(1) = 14 + 1 = 2
• 5. y2 = 4x parabolüne üzerindeki A(x0, y0) noktasın­
a + b = 1 + 2 = 3 olur. A
dan çizilen teğetin eğimi 1 ise
Yanıt A Y
A (y2)l= (4x)l& 2y . yl= 4 & yl= 2y olur.
Y 2
3. I y = y0 için eğim y = 1 & y0 = 2 ve
0
N
L y0 = 2 için 22 = 4x0 & x0 = 1 bulunur. O hâlde,
A x0 + y0 = 1 + 2 = 3 tür.
R
I Yanıt C
Teğet doğrusu y = 4 olacağı için eğimin sıfır (yani

fl(x) = 0 denkleminin kökleri) olduğu noktaları
bulmak gerekir.
f(x) = 2x3 – ax2 + 3
ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
fl(x) = 6x2 –2ax
0 = 2x$(3x – a) x4
1. y = 7x – k doğrusu y = 4 - x + 2 eğrisine teğet
2x = 0 veya 3x – a = 0
olduğuna göre, değme noktasındaki teğetin eği-
a
x = 0 veya x = 3 olur. mi 7 dir. Değme noktasının apsisini bulmak için
x = 0 için f(0) = 3 olamaz. fonksiyonun türevi alınarak 7 ye eşitlenir.
a a
x = 3 için f ` 3 j = 4 olmalıdır. x4 4$x3
y = 4 - x + 2 & yl = 4 - 1 & 7 = x 3 - 1

a 3 a 2 & 8 = x3 & 2 = x
2$ ` 3 j - a$ ` 3 j + 3 = 4
Apsisi x = 2 olan noktanın ordinatı
2a3 a3
& 27 - 9 = 1 24
(3) y = 4 - 2 + 2 = 4 bulunur.

& 2a3 – 3a3 = 27 Teğet noktası (2, 4), y = 7x – k doğrusu üzerinde


& –a3 = 27 olduğu için denklemi sağlar.
& a = –3 bulunur. 4 = 7$2 – k & k = 10 bulunur.
Yanıt A Yanıt E

57
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

2.
F. TÜREVLE ARTAN VE AZALAN
ARALIKLARI BULMA
AYT SORULARI
1. a ve b gerçel sayılar olmak üzere,
f(x) = x3 + ax2 + bx + 1
h(x) = x$f(x) olduğuna göre, polinomunun
hl(x) = (x)l$f(x) + x$fl(x) = 1$f(x) + x$fl(x) olur. • (–3, 1) aralığında artan,
hl^- 3h = f ^- 3h - 3$ f l^- 3h • (1, 5) aralığında azalan,
[ 144424443
4 * • (5, 3) aralığında artan
* fl(–3): f fonksiyonunun x = –3 teki eğimidir. olduğu bilinmektedir.
Teğet doğrusu (–3, 4) ve (1, 0) noktalarından Buna göre, f(2) kaçtır?
4-0
geçtiğine göre eğim -3 - 1
= –1 dir. A) 0 B) 3 C) 6 D) 9 E) 12
hl(–3) = 4 – 3$(–1) = 7 bulunur. (2021 - AYT)
Yanıt E

E. TÜREVİN POLİNOMLARA •
UYGULANMASI A
Y
ÖSS SORUSU A
Y
I
1. P(x) polinom fonksiyonunun türevi Pl(x) ve N
P(x) – Pl(x) = 2x2 + 3x – 1 olduğuna göre, P(x) L
in katsayılarının toplamı kaçtır? A
R
A) 11 B) 12 C) 13 D) 14 E) 15 I

(2006 - ÖSS Mat 2)
2. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı f fonksi-
yonunun türevi olan fl fonksiyonunun grafiği aşa-
E. TÜREVİN POLİNOMLARA ğıdaki dik koordinat düzleminde verilmiştir.
UYGULANMASI
ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
1. P(x) – Pl(x) = 2x2 + 3x – 1 olduğuna göre P(x)
polinomu 2. dereceden bir polinomdur.
P(x) = ax2 + bx + c olsun.
Pl(x) = 2ax + b olur.
Buna göre; f(0), f(1) ve f(2) değerlerinin doğru
P(x) – Pl(x) = ax2 + bx + c – 2ax – b
sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?
2x2 + 3x – 1 = ax2 + (b – 2a)x + c – b
A) f(0) < f(1) < f(2)
a = 2, b – 2a = 3, c – b = –1
B) f(0) < f(2) < f(1)
b – 2$2 = 3 c – 7 = –1
C) f(1) < f(2) < f(0)
b=7 c=6
D) f(2) < f(0) < f(1)
P(x) in kat sayılar toplamı da
E) f(2) < f(1) < f(0)
a + b + c = 2 + 7 + 6 = 15 bulunur.
Yanıt E (2018 - AYT)

58
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
3. Aşağıda, [–5, 5] aralığı üzerinde tanımlı bir f
LYS SORULARI fonksiyonunun türevinin grafiği verilmiştir.
1. Gerçel sayılar kümesinde tanımlı bir f fonksiyo-
nunun türevi olan f' fonksiyonunun grafiği aşağı-
da verilmiştir.

Bu grafiğe göre,
I. f fonksiyonu x > 0 için azalandır.
Buna göre, f fonksiyonuyla ilgili olarak
II. f(–2) > f(0) > f(2) dir.
I. Azalandır.
III. f fonksiyonunun x = –2 ve x = 2 noktalarında
II. f(a) bir yerel maksimum değeridir.
yerel ekstremumu vardır.
III. fm(a) tanımlı değildir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) I ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III
• (2011 - LYS1)
(2015 - LYS1) A
Y
A
Y
I
N
L
A
R
2. Aşağıda, gerçel sayılar kümesi üzerinde tanım- I ÖSS SORULARI
lı ve sürekli bir f fonksiyonunun türevinin grafiği •
verilmiştir. 1. Aşağıda, her noktada türevlenebilir bir f fonksiyo­
nunun türevinin (fl nün) grafiği verilmiştir.

Buna göre,
I. f(2) – f(1) = –2’dir. Yukarıdaki verilere uygun olarak alınacak her
II. f fonksiyonunun x = 0 noktasında yerel mak- f fonksiyonu için aşağıdakilerden hangisi ke­
simumu vardır. sinlikle doğrudur?
III. İkinci türev fonksiyonu x = 0 noktasında ta­ A) –2 < x < –1 aralığında artandır.
nımlıdır. B) 0 < x < 3 aralığında azalandır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) x = 1 de bir yerel maksimumu vardır.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) x = –1 de bir yerel maksimumu vardır.
D) II ve III E) I, II ve III E) x = –3 te bir yerel maksimumu vardır.

(2012 - LYS1) (2007 - ÖSS Mat 2)

59
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

2x3 x2
2. f ^xh = 3 - 2 + 5 fonksiyonu aşağıdaki LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
aralıkların hangisinde azalandır? 1. Verilen grafiğe göre işaret tablosunu oluşturalım.
-3 -1 -1
A) a 2 , - 1k B) a- 1, 2 k C) a 2 , 0k

1 1 3
D) a0, 2 k E) a 2 , 2 k

(2006 - ÖSS Mat 2) I. Tablodan da anlaşılacağı üzere f fonksiyonu


azalandır. Doğru
II. x = a noktasında işaret değişmediği için f
fonksiyonunun maksimum ya da minimumu
yoktur. Yanlış
F. TÜREVLE ARTAN VE AZALAN III. x = a noktası fl fonksiyonunda sivri uç (köşe)
olduğundan burada sağdan ve soldan türev-
ARALIKLARI BULMA ler eşit değildir. fm(a) tanımlı değildir. Doğru
Yanıt C
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
2.
1. f(x) = x3 + ax2 + bx + 1

–∞ 1 5 +∞ •
A
fı(x) + – +
Y
f(x) A
Y
I Türevin grafiğine göre,
fı(x) = 3x2 + 2ax + b N
f l^xh = )
3 , x < 0 ise
x = 1 ve x = 5 ekstremum noktalar L
–2 , x > 0 ise
A
fı(1) = 3 + 2a + b = 0 R
& f ^xh = *
3x + c1 , x < 0 ise
fı(5) = 75 + 10a + b = 0 I
• - 2x + c2 , x > 0 ise
–3 – 2a – b = 0
fonksiyonu elde edilir.
+ 75 + 10a + b = 0
I. f(2) – f(1) = –2
8a = –72
–2$2 + c2 – (–2$1 + c2) = –2
a = –9
–4 + c2 + 2 – c2 = –2
b = 15
–2 = –2
f(x) = x3 – 9x2 + 15x + 1
olduğu için I. ifade doğrudur.
f(2) = 23 – 9$22 + 15$2 + 1 II.
= 8 – 36 + 30 + 1 = 3 olur.

Yanıt B

işaret tablosundan f(x)’in x = 0 da yerel mak­


2. y = fı(x)fonksiyonunun grafiğine dikkat edilirse simumu olduğu görülüyor. (II) ifadesi de doğ­
x = 1 de 0 olmuş diğer yerlerde hep pozitiftir. De- rudur.
mek ki fonksiyon daima artandır. O hâlde artan III. fl(x) fonksiyonu x = 0 noktasında tanımlı ol­
fonksiyon tanımından madığı için fm(x) (ikinci türev fonksiyonu)
x = 0 noktasında tanımlı olamaz. (III) ifadesi
0 < 1 < 2 & f(0) < f(1) < f(2) olur.
doğru değildir.
Yanıt A Yanıt C

60
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
3. Türevinin grafiğinden yararlanarak fonksiyonun 2x3 x2
2. f ^xh = 3 - 2 + 5 fonksiyonunun artan veya
işaret tablosu yapılırsa
azalan olduğu aralıkları belirlemek için türevinin
işareti incelenir.

2$3x2 2x
f l^xh = 3 - 2 +0 = 0
& 2x2 – x = 0
x > 0 için f(x) in azalan olduğu anlaşılır. (I ifadesi & x(2x – 1) = 0
doğrudur.)
1
x = 0 için f(x) in yerel maksimumu vardır. & x = 0, x = 2

f(–2) > f(0) ifadesi yanlıştır. (II ifadesi yanlıştır.)


f(x) in sadece x = 0 da yerel ekstremumu olduğu
için (III) ifadesi de yanlıştır.

Yanıt A
1
f fonksiyonu a0, 2 k aralığında azalandır.

Yanıt D


A
Y
A
Y
I G. MAKSİMUM, MİNİMUM
N
L (EKSTREMUM) NOKTALAR
A
R
I LYS SORULARI

1. Gerçel sayılar kümesinde tanımlı bir f fonksiyo-
nunun türevi fl ile gösterilmek üzere, fl fonksiyo-
nunun grafiği şekildeki parabol eğrisidir.

ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ

1. İşaret tablosu yapılırsa;


–3 –1 3

Buna göre, f fonksiyonuyla ilgili olarak


I. f(0) < 0
A) (–2, –1) aralığında artan değil azalandır.
II. (–a, a) aralığında azalandır.
B) (0, 3) aralığında azalan değil artandır.
III. f(a) bir yerel minimum değeridir.
C) x = 1 de yerel maksimumu yoktur. (x = –3 ve
x = 3 te vardır.) ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
D) x = –1 de yerel minimumu vardır. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) x = –3 te yerel maksimumu vardır. D) II ve III E) I, II ve III
Yanıt E (2016 – LYS1)

61
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

2. Aşağıda, f fonksiyonunun grafiği verilmiştir.


G. MAKSİMUM, MİNİMUM
(EKSTREMUM) NOKTALAR
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. Türevinin işaret tablosunu çizersek

Buna göre;
I. f fonksiyonunun [0, 4] aralığında mutlak mak-
simum değeri yoktur. Tablodan da anlaşılacağı gibi (–a, a) aralığında
II. f(a) = 2 olacak şekilde a![0, 4] vardır. azalandır. (II doğru)

III. lim ]fofg]xg = 1 'dir. f(a) yerel minimum değeridir. (III doğru)
x " 1-
Ancak f(0) < 0 doğru da olabilir, yanlış da olabilir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Yanıt D
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
(2015 – LYS)


A
Y
A
Y
I
N
L
3. f(x) = x4 – 5x2 + 4 A
-1 1 R
fonksiyonunun : 2 , 2 D aralığındaki maksi- I

mum değeri kaçtır?

A) 8 B) 6 C) 4 D) 2 E) 0
(2010 - LYS1)

2.

ÖSS SORUSU
I. [0, 4] aralığında f([0, 4]) = [1, 4) olduğundan
1. f(x) = 2x3 + ax2 + (b + 1)x – 3 fonksiyonunun mutlak maksimum değeri yoktur. (Doğru)
1
x = –1 de yerel ekstremum ve x = - 12 de II. y = 2 doğrusu, grafiği A ve B gibi iki farklı nok-
dönüm (büküm) noktası olduğuna göre, a$b tada kestiğinden 2 tane ad[0, 4] sayısı var-
çarpımı kaçtır? dır. (Doğru)

A) –3 B) –2 C) 4 D) 6 E) 12 III. lim ]fofg]xg = f ^f ^1-hh = f(1+) = 1 dir. (Doğru)


x " 1-
(2008 - ÖSS Mat 2) Yanıt E

62
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
3. f(x) in maksimum değerini bulmak için birinci tü­
revinin işaret tablosuna bakmak gerekir. Ayrıca H. MAKSİMUM, MİNİMUM
kapalı aralıktaki sınır değerlerini de hesaplamak PROBLEMLERİ
gerekir.
f(x) = x4 – 5x2 + 4 & f´(x) = 4x3 – 10x AYT SORULARI
0 = 2x$ (2x2 – 5) 1. Saatte V kilometre sabit hızla hareket eden bir
roketin 1 saatte tükettiği yakıt miktarı, birim tü-
2x = 0 veya 2x2 – 5 = 0
ründen
5
x = 0 veya x2 = 2
V3
f (V) = 20 - 7 : V2 + 265 : V
5
x= " 2 olur.
fonksiyonu ile hesaplanmaktadır.
Buna göre, bu roketin sabit bir hızla gideceği
100 kilometre yol için tüketmesi gereken yakıt
miktarı en az kaç birimdir?
A) 1000 B) 2000 C) 3000
D) 4000 E) 5000
(2021 - AYT)
1 1
f a- 2 k, f ^0h ve f a 2 k değerlerini hesaplamak ge-
rekir. •
A
1 1 1 5 4 1 - 20 + 64 45
f ` 2 j = f `- 2 j = 16 - 4 + 1 = 16
=
16 Y
(4) (16)
A
ve f(0) = 4 bulunur. Maksimum değer 4 tür. Y
I
Yanıt C N
L
A
R
ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ I

1. x = –1 de yerel ekstremum varsa f´(–1) = 0 ve
1 1
x = - 12 de dönüm noktası varsa f ma- 12 k = 0
olur.
f(x) = 2x3 + ax2 + (b + 1)x – 3

fl(x) = 6x2 + 2ax + b + 1 ve

fm(x) = 12x + 2a olur.


1 2. Bir internet şirketi en fazla 1000 müşteriye hiz-
f lla– 12 k = 0 ve fl(–1) = 0
met verebilmekte ve aylık internet ücretini 40 TL
1
& 12$ a– 12 k + 2a = 0 6(–1)2 + 2a(–1)+b+1 = 0 olarak belirlediğinde bu sayıya ulaşabilmekte-
dir. Bu şirket aylık internet ücretinde yaptığı her
& – 1 + 2a = 0 6 – 2a + b + 1 = 0 5 TL’lik artış sonrasında müşteri sayısında 50
1 1 azalma olduğunu gözlemlemiştir.
&a= 2 6 – 2$ +b+1=0
2
Bu şirket, aylık internet ücretinden elde ede-
b = –6 olur.
ceği toplam gelirin en fazla olması için aylık
1
a$b = 2 $ ^–6h internet ücretini kaç TL olarak belirlemelidir?
= – 3 bulunur. A) 55 B) 60 C) 65 D) 70 E) 75
Yanıt A (2018 - AYT)

63
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

4. x > 0 olmak üzere; y = 6 – x2 eğrisinin grafi-


LYS SORULARI ği üzerinde ve (0, 1) noktasına en yakın olan
1. Bir ayrıtı x birim uzunluğunda olan küp şeklindeki nokta (a, b) olduğuna göre, b kaçtır?
bir kristalin üretim maliyeti hacim üzerinden bi- 3 5 7 5 8
A) 2 B) 2 C) 2 D) 3 E) 3
rimküp başına 5 TL, satış fiyatı ise yüzey alanı
üzerinden birimkare başına 20 TL olarak hesap- (2012 - LYS1)
lanmaktadır.
Buna göre, x kaç birim olursa bu kristalin sa-
tışından elde edilen kâr en fazla olur?

A) 16 B) 18 C) 20 D) 22 E) 24
(2017 - LYS1) 5. Baş katsayısı 1 olan, üçüncü dereceden gerçel
katsayılı bir P(x) polinom fonksiyonunun kökle-
rinden ikisi –5 ve 2’dir.
P(x)’in x = 0 noktasında bir yerel ekstremumu
olduğuna göre, üçüncü kökü kaçtır?
1 3 7
A) 2 B) 2 C) 3

–5 - 10
D) 2 E) 3
2. Dik koordinat düzleminde, iki köşesi x­ekseni
üzerinde diğer iki köşesi de y = 27 – x2 parabolü • (2012 - LYS1)
üzerinde bulunan ve bu parabol ile x­ekseni ara- A
sında kalan dikdörtgenler çiziliyor. Y
Buna göre, en büyük alana sahip dikdörtge- A
Y
nin çevresi kaç birimdir? I
N
A) 40 B) 42 C) 44 D) 46 E) 48 6. (1, 2) noktasından geçen negatif eğimli bir d
L
(2016 - LYS1) A doğrusu ile koordinat eksenleri arasında ka­
R
lan üçgensel bölgenin alanı en az kaç birim
I
• karedir?
9 7
A) 2 B) 3 C) 4 D) 2 E) 2

(2011 - LYS1)

3. Bir tur şirketi, düzenleyeceği bir gezi için kişi başı


140 TL ücret talep etmektedir. Kayıt yaptıranların
sayısının 80’den fazla olması hâlinde, 80’in üze-
rindeki her bir kişi için tüm katılımcılara 50’şer ku-
ruş geri ödeme yapılacaktır. Kontenjan 200 kişi 7. Koridor, mutfak ve çalış­
ile sınırlıdır. ma odasında oluşan bir
iş yerinin yukarıda veri­
Örneğin, geziye 100 kişi katılırsa herkese 10’ar
TL geri ödeme yapılıyor ve kişi başı 130 TL ücret len modeli ABCD dikdört­
alınmış oluyor. genidir ve bu dikdörtge­
nin çevresinin uzunluğu
Buna göre, geziye kaç kişi katılırsa şirketin
katılımcılardan elde edeceği gelir en fazla 72 metredir.
olur? Bu iş yerindeki mutfağın en geniş alanlı olma-
A) 160 B) 165 C) 175 sı için x kaç metre olmalıdır?

D) 180 E) 185 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
(2013 - LYS1) (2010 - LYS1

64
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
2. Her 5 TL lik artışta 50 müşteri azalıyor. O halde
ÖSS SORUSU 5 in x katı kadar artırdığını düşünürsek denkle-
1. A ve B noktaları Ox ekseni üzerinde, C ve D nok­ mimiz,
taları ise y = 3 – x2 parabolü üzerinde pozitif or­ y = (40 + 5x):(1000 – 50x) olur.
dinatlı noktalar olmak üzere şekildeki gibi ABCD Şimdi bu denklemin türevini alıp sıfıra eşitleyelim.
dikdörtgenleri oluşturuluyor. yı = 5$(1000 – 50x) – 50$(40 + 5x) = 0
5000 – 250x – 2000 – 250x = 0
3000 = 500x
x = 6 olur.
Demek ki fiyatı 6 kez artırılmış.
40 + 5x = 40 + 5$6 = 40 + 30 = 70 bulunur.
Yanıt D
Bu dikdörtgenlerden alanı en büyük olanın
alanı kaç birim karedir?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
(2007 - ÖSS Mat 2)


A
Y
A
Y
I
N
L
A
H. MAKSİMUM, MİNİMUM R
I
PROBLEMLERİ •

AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ


1. 1 saatte V km
x saatte 100 km
x$V = 100
100
x = V saat

100 100 V3 100


g (V) = V : f (V) = V : 20 - V : 7 : V2
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
100
+ V : 265 : V
g(V) = 5V2 – 700V + 26500 1. Vküp = x3, Aküp = 6x2 dir.

(en az olmalı) Maliyet = 5 $x3

gı(V) = 10V – 700 = 0 Satış = 20$6x2 = 120 x2 olur.

10V = 700 Kâr = Satış ­ Maliyet = 5x3 – 120 x2 olur.

V = 70 Kârın fazla olması için (5x3 – 120 x2)ı = 0 dır.


15x2 – 240 x = 0 & x = 0 veya x = 16 dır.
g(70) = 5$702 – 700$70 + 26500 4
x2 – 16x = 0 0
= 2000 bulunur. olmaz
Yanıt B Yanıt A

65
AYT • Matematik
6. Bölüm Türev

2. 4. (a, b) noktası y = 6 – x2 eğrisinin üzerinde ise,


b = 6 – a2 dir.
C(x, y) olsun.
(a, b) noktası, (a, 6 – a2) olarak düşünüldüğünde
y = 27 – x2 dir. (0, 1) noktası ile arasındaki uzaklık

İki nokta arası uzaklık ^x1 - x2h2 + ^y1 - y2h2


formülünden

A(ABCD) = 2x$y ^a - 0h2 + ^6 - a2 - 1h


2

= 2x$(27 – x2) 2
= a2 + ^5 - a2h
= 54x – 2x3
değerinin en çok olması için Bu ifadenin minimum olmasını sağlayan a değerini
(54x – 2x3)l = 0 bulmak için türevinin kökünü bulmamız gerekir.
54 – 6x2 =0
_a2 + ^5 - a2h2il
` a2 - ^5 - a2h2 jl=
x2 =9
2$ a2 + ^5 - a2h
2 2

x = 3 olmalıdır.
2a + 2 ^5 - a2h $ ^- 2ah
Çevre(ABCD) = 2$(2x + y) 0=
a2 + ^5 - a2h
2
2$
= 2(2x + 27 – x2)
= 2$(2$3 + 27 – 9) 0 = 2a – 4a(5 – a2)

= 48 br bulunur. A 0 = 2a(1 – 2(5 – a2))
Yanıt E Y
A 0 = 2a(–9 + 2a2)
Y
I 2a = 0 veya –9 + 2a2 = 0
N
L a = 0 veya 2a2 = 9
A
R 9
I a2 = 2

3 –3
a= 0 dir.
2 2

3. Geziye x kişi katıldığında elde edilen tüm gelir x > 0 koşulu olduğuna göre, a =
3
dır.
2
x$[140 –(x – 80)$0,5] TL dir. b = 6 – a2
1
f(x) = x$[140 –(x – 80)$ 2 ] a = 0 için b = 6 – 0 = 6 ve
2
x - 80x 3 3 2 3
= 140x - 2 a= için b = 6 – c m = 2 bulunur.
2 2
280x - x2 + 80x
= 2 3
b = 2 değeri elde edilir.
360x - x2
= 2 Yanıt A

Gelirin maksimum olması için f(x) in türevinin


kökü bulunur.
360 - 2x
f l (x) = 2 =0

x = 180 dir.

Geziye 180 kişi katılırsa gelir en çok olur.

Yanıt D

66
20 Yıl Çıkmış Sorular
Türev 6. Bölüm
5. P(x) = a$(x – x1)$(x – x2)$(x – x3) polinomunun 7. ABCD dikdörtgeninin
baş katsayısı 1, köklerinden ikisi –5 ve 2 ise, çevresi 72 m ise
P(x) = 1$(x – (–5))$(x – 2)$(x – x3) 72 - 10x
| AB | = | DC | = 2
P(x) = (x + 5)$(x – 2)$(x – x3)
P(x) = (x2 + 3x –10)$(x – x3) tür. = 36 – 5x olur.

P(x) in x = 0 da bir yerel ekstremumu olduğu için |KC| = |DC| – |DK|


Pl(0) = 0 olur. = 36 – 5x – x
O hâlde, = 36 – 6x tir.
Pl(x) = (2x + 3)$(x – x3) + (x2 + 3x – 10)$1 Mutfağın alanı M(x) ile gösterilirse
Pl(0) = 3$(–x3) –10 M(x) = (36 – 6x)$2x = 72x – 12x2 olur ve maksi-
mum değerini bulmak için türevi alınır.
–10
0 = –3x3 –10 & x3 = 3 bulunur.
Ml(x) = 72 – 24x & 0 = 72 – 24x & x = 3 için
Yanıt E mutfağın alanı en çok olur.

Yanıt C
6. (1, 2) noktasından
geçen negatif eğimli
doğrunun eksenleri
kestiği noktalar (a, 0)
ve (0, b) olsun. •
A
Y
A
Y
a$b
Üçgenin alanı S = 2 dir. I ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
N
L 1.
a ile b arasında bir bağıntı bularak değişkenler­ A
den birini çekip alan formülünde yerine yazaca­ R
ğız. Benzerlik kullanılarak I

b-2 1
b =a
& ab - 2a = b
C noktasının koordinatları (x, 3 – x2) dir.
& a$ ^b - 2h = b
|AB| = 2x ve |BC| = 3 – x2 olur.
b
& a = b - 2 bulunur.
A(ABCD) = 2x$(3 – x2)
= 6x – 2x3 ifadesi maksimum değerini
a$b b b b2 türevinin kökünde alır.
S = 2 = b - 2 $ 1 = 2b - 4 alanının maksi-
(6x – 2x3)l= 6 – 6x2
mum olması için Sl = 0 olmalıdır. 0 = 6 – 6x2
2
2b$ ^2b - 4h - b $ ^2h 6x2 = 6
Sl = =0
^2b - 4h2
x2 = 1
4b2 – 8b – 2b2 = 0&2b2 – 8b = 0&2b(b – 4) = 0 x = "1

4 x = 1 için
b = 4 ve a = 4 - 2 = 2 bulunur.
A(ABCD) = 6$1 – 2$13
a$b 2$4
S= 2 = 2 = 4 birim karedir. = 4 br2 olur.

Yanıt C Yanıt C

67
AYT • Matematik
7. Bölüm
İNTEGRAL

A. BELİRSİZ İNTEGRAL LYS SORULARI


1. Türevi f´(x) = 3x2 olan f fonksiyonunun x = a
AYT SORULARI (a > 0) noktasındaki teğeti y – 12x + 14 = 0
doğrusu olduğuna göre, f(1) değeri kaçtır?
1. Bir bilgisayar programında f(x) ve fı(x) fonksi-
yonlarının grafikleri çizdirildikten sonra koordinat A) –2 B) 0 C) 1 D) 3 E) 5
eksenleri silinmiş ve arka plana eş karelerden (2013 - LYS1)
oluşan bir ızgara yerleştirildiğinde aşağıdaki gö-
rüntü elde edilmiştir.

2. Aşağıda, bir f fonksiyonunun türevinin grafiği ve-


rilmiştir.


A
Y
A f(0) = 1 olduğuna göre, f(2) değeri kaçtır?
Y 3 5 4 -1 -1
Buna göre f(x)’in alabileceği en küçük değer I A) 2 B) 2 C) 3 D) 2 E) 3
kaçtır? N
L (2013 - LYS1)
2 3 5 6 8 A
A) 3 B) 4 C) 3 D) 5 E) 9
R
(2021 - AYT) I

3. # 6ff^l^xxh@h2 dx = # 2dx
5
^3 x + 2h
2. # x
dx
eşitliği veriliyor.

integralinin değeri aşağıdakilerden hangisine 1


f ^0h = 2 olduğuna göre, f(3) değeri kaçtır?
eşittir?
(c keyfî bir sabittir.) -1 3 3
A) 4 B) 4 C) 5 D) –2 E) –1
1 6
A) 18 : ^3 x + 2h + c (2012 - LYS1)

1 6
B) 9 : ^3 x + 2h + c

2 6
C) 9 : ^3 x + 2h + c
4. f´(x) = 3x2 + 4x + 3
1 6
D) 3 : ^3 x + 2h + c f(0) = 2
olduğuna göre, f(–1) değeri kaçtır?
2 6
E) 3 : ^3 x + 2h + c
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
(2021 - AYT) (2011 - LYS1)

68
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
2. 3 x+2 = u
ÖSS SORUSU
3
dx = du
1. f: R " R fonksiyonu her noktada türevli ve 2 x
fl(x) = x + 1
1 2
dx = 3 du
f(2) = –1 x
olduğuna göre, f(0) kaçtır? 5
^3 x + 2h
A) –5 B) –4 C) –2 D) –1 E) 0
# x
dx = # u5 $ 32 du
(2006 - ÖSS Mat 2) 6
= u $ 2 + c = 1 $ ^3 x + 2h + c
6
6 3 9
Yanıt B


A
A. BELİRSİZ İNTEGRAL Y
A
Y
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ I
N
1. L
LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
A
R 1. f(x) in x = a daki teğeti
y I
(3k, 4k) y – 12x + 14 = 0 & y = 12x – 14 ise,

teğetin eğimi 12 dir.
(0, c)
Yani, f'(a) = 12 olur. fl(x) = 3x2 & fl(a) = 3a2
3a2 = 12
a2 = 4
(0, 0) x a = 2 veya a = – 2 (a > 0)
x = a = 2 ise, y = 12$2 – 14
= 24 – 14
= 10 dur.
Türevi doğrusal ve eğimi 1 dir.
Teğet değme noktası (2, 10) olur.
fı(x) = x olsun.
3
x2
f(x) = 2 + c olur. (integrali) f (x) = # f l (x) dx = # 3x2 dx = 33x +c

f(0) = c = 2k = x3 + c
f(3k) = 4k f (2) = 10 & 23 + c = 10
2
9k c = 2 dir.
2 + 2k = 4k
3
4 8 f (x) = x + 2 ise, f (1) = 1 + 2 = 3 olur.
9k2 = 4k &k = 9 , c = 2k = 9 (en küçük değer)

Yanıt E Yanıt D

69
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

2. Grafiğe göre, 4. fl(x) = 3x2 + 4x + 3 ve f(0) = 2 ise

f l (x) = ) # f l^xh dx = # ^3x2 + 4x + 3hdx


x, x < 1
1, x $ 1
x3 x2
2
& f ^xh = 3$ 3 + 4$ 2 + 3x + c
x < 1 için f(x) = # f l (x) dx = # xdx = x2 + c1
& f ^xh = x3 + 2x 2 + 3x + c dir.

02 & f(0) = 0 + 0 + 0 + c
f(0) = 1 ise, 2 + c1 = 1 & c1 = 1 dir.
& 2 = c bulunur. O halde
x2
f (x) = 2 + 1 olur. f(x) = x3 + 2x2 + 3x + 2 dir.
& f(–1) = –1 + 2 – 3 + 2
x $ 1 için f(x) = # f l (x) dx = # 1dx = x + c2 dir.
= 0 bulunur.
Z] 2 Yanıt C
]] x
] + 1, x < 1
f (x) = [] 2 sürekli olduğu için
]]
] x + c 2, x $ 1
\
1 ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
lim f (x) = lim f ( x) & 2 + 1 = 1 + c2
- +
x"1 x"1
1 1. f(2) = –1 ve fl(x) = x + 1 ise
& c2 = 2 dir
• 2

1 A
f ^xh = # f l^xhdx = # ^x + 1hdx = x2 + x + c olur.
x $ 1 için f(x) = x + 2 ise
Y 22
A f ^2h = 2 + 2 + c = - 1
1 5
f(2) = 2 + 2 = 2 olur. Y
I & c = - 5 olur.
Yanıt B
N
L x2
f ^xh = 2 + x - 5 olduğuna göre,
A
R
I f ^0h = - 5 bulunur.
• Yanıt A

f l^xh B. BELİRLİ İNTEGRAL


3. # 6f ^xh@2
dx = # 2dx
AYT SORUSU
u = f(x) ise du = fl(x)dx tir.
1. a ve b gerçel sayılar olmak üzere, gerçel sayılar
# du
u2
= 2x + c1
kümesi üzerinde sürekli bir f fonksiyonu
1 Z] _b
]] 3x2 b
& - u + c2 = 2x + c1 6 - 2 , x < 2b
f (x) = [] `b
]] b
1 ax - b , x $ 2b
&- = 2x + c \ a
f ^xh
biçiminde tanımlanıyor.
-1
& f ^xh = 2x + c dir. 4 6
# f (x) dx = # f (x) dx
1 1 -1 0 2
f ^0h = 2 ise, 2 = c & c = - 2
olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır?
-1 -1
f ^3h = 2$3 - 2 = 4 bulunur. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Yanıt A (2021 - AYT)

70
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
4. a bir pozitif gerçel sayı olmak üzere, baş katsa-
LYS SORULARI yısı 1 olan ikinci dereceden gerçel katsayılı her
1. F gerçel sayılar kümesinde türevlenebilir bir P(x) polinomu için
1
fonksiyon ve f gerçel sayılar kümesinde sürekli
bir fonksiyon olmak üzere her x gerçel sayısı için;
# P]xgdx = P]ag + P]- ag
-1
Fl(x) = f(x)
eşitliği sağlanmaktadır.
eşitliği sağlanıyor.
Buna göre, a değeri kaçtır?
F(2) = 7 ve F(1) = 3 olduğuna göre,
A) 2 B) 3 C) 6
2
# F (x) f (x) dx D) 2
2
E) 3
3
1
(2015 - LYS)
integralinin değeri kaçtır?

(2017 - LYS1)

5. f, gerçel sayılar kümesi üzerinde türevlenebi-


• lir bir fonksiyon ve
A
3

9
Y
A
# f (x) dx = 2
0
2. # 3x - 3
x+1
dx Y 3
I
4
N # xfl(x) dx = 1
integralinin değeri kaçtır? L 0

A
A) 13 B) 18 C) 23 D) 28 E) 33 olduğuna göre, f(3) değeri kaçtır?
R
(2016 - LYS1) I A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

(2014 - LYS1)

6. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve sürekli


bir f fonksiyonu için
3. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı ve iki defa
3
türevlenebilir bir f fonksiyonu için
# f (x) dx = 5 olduğu biliniyor.
f(1) = f(2) = 2 1

fl(1) = fl(2) = –1 Buna göre,


eşitlikleri veriliyor. 1
2 # ^4 + f^2x + 1hhdx
Buna göre, # x$f m]xgdx integralinin değeri 0

kaçtır? 1 integralinin değeri kaçtır?


-1 -2 5 13
A) –1 B) –2 C) –3 D) 2 E) 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 2 E) 2

(2015 - LYS) (2013 - LYS1)

71
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

7. Bir f fonksiyonunun grafiğinin x = a noktasında- 11.


ki teğetinin eğimi 1, x = b noktasındaki teğetinin
eğimi ise 3 ’tür.
fm(x) ikinci türev fonksiyonu [a, b] aralığında
sürekli olduğuna göre,
a
# f l^xh$f m^xhdx
b

integralinin değeri kaçtır?


1 2
A) –1 B) 1 C) 2 D) 3 E) 3

(2011 - LYS1)
Yukarıda grafiği verilen f fonksiyonu için
3
x$f l^xh –f ^xh
# x2
dx
1

integralinin değeri kaçtır?


8. fm(x) = 6x–2
fl(0) = 4 7 3 2 1 5
A) 2 B) 2 C) 3 D) 3 E) 4
f(0) = 1
• (2010 - LYS1)
koşullarını gerçekleyen f fonksiyonu için f(1) A
değeri kaçtır? Y
A
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Y
(2010 - LYS1) I
N
L
A
R
I

4
9. # 6x
2x + 1
dx
0

integralinin değeri kaçtır?

A) 12 B) 15 C) 18 D) 20 E) 24
(2010 - LYS1)

ÖSS SORUSU
f ^xh = )
3 - x , x < 2 ise 1
10.
2x - 3 , x $ 2 ise 1. # 3x 3 + x2 dx integralinin değeri kaçtır?
0
3
için # f^x + 1h dx integralinin değeri kaçtır? A) 1 + 3 B) 2 – 2 3 C) 2 + 3
1

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 D) 4 – 3 E) 8 – 3 3
(2010 - LYS1) (2007 - ÖSS Mat 2)

72
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
9 9
2. 3 (x - 1)
B. BELİRLİ İNTEGRAL # 3x - 3
x+1
dx = # x+1
dx
4 4

AYT SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ 9


3$ ^ x - 1h^ x + 1h
= # x+1
dx
1. f(x) sürekli olduğuna göre, 4

22 9
6 - 3$ 2 = 2a - b =3 #^ x - 1h dx
2a – b = 0 4

9
2a = b 1

4 6
=3 # `x 2 - 1jdx
# f (x) dx = # f ( x) dx
4

3/2
0 2 9
= 3$ b 3 xl
2x
2 4 4 6 4

# f (x) dx + # f (x) dx = # f (x) dx + # f (x) dx


= 3$ b9 - 3 l = 23 olur.
4
0 2 2 4

2 6
Yanıt C
# f (x) dx = # f (x) dx
0 4

2 6
2
# c6 - 32x m $ dx = # ]ax - 2ag dx •
0 4 A
3 2 2 6 Y
c6x - x m = c ax - 2ax m A
2 0 2 4
Y
I
(12 – 4) – 0 = (18a – 12a) – (8a – 8a)
N
8 = 6a L
A
4 8 R
a = 3 , b = 3 olur.
I
4 8 •
a+b = 3 + 3 = 4
3. f(1) = f(2) = 2
Yanıt D
fl(1) = fl(2) = –1
2
# x$f m (x) dx
1

İntegralini tablo yönteminden;

LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ Türev İntegral


+ x fm(x)
2 2
– 1 fl(x)
1. # F (x) $f (x) dx = # F (x) $Fl (x) dx
1 1 + 0 f(x)
2
F(x) = 4 F(2) = 7 = 4 = [x$fl(x) – f(x)]
1
Fl(x)dx = d4 F(1) = 3 = 4
= [2fl(2) – f(2)] – [(1$fl(1) – f(1))]
2 7 7
u2
# F (x) Fl (x) dx = # u$du = 2 = [2$(–1) – 2] – (–1 – 2)
1 3 3
= –4 + 3
49 9 40
= 2 -2 = 2 = –1 olur.

= 20 Yanıt A

73
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

4. P(x) = x2 + bx + c dir. 6. 2x + 1 = 4 dersek değişken değiştirme yöntemiyle


1 du
2dx = du & dx = 2
# P]xgdx = P]ag + P]- ag x=0&u=1
-1

1 x=1&u=3
# (x 2 2
+ bx + c) dx = a + ab + c + a - ab + c 2
O hâlde
-1 1 1 1

x 3
bx 2 1 # ^4 + f]2x + 1gh dx = # 4dx + # f]2x + 1gdx
3 + 2 + cx = 2a 2 + 2c 0 0 0
-1 1444444442444444443
1 b b-1 b l 2
3 + 2 + c - 3 + 2 - c = 2a + 2c
3
1
= 4x | + # f]ug du
2
2 2 0 1
3 + 2c = 2a + 2c 1444442444443
5
1 = ]4 - 0g +
a2 = 3 2
5 13
1 = 4+ 2 = 2
a ="
3
Yanıt E
1 3
a= = 3 olur.
3
Yanıt E

A
Y
A
Y
I
N
L
A
R
I
• 7. f(x) in x = a daki eğimi 1 ise fl(a) = 1 ve
f(x) in x = b deki eğimi 3 ise fl(b) = 3 tür.
a
# f l^xh $f m^xhdx
b

3 3 u = fl(x) & du = fm(x)dx


5. # f (x) dx = 2 ve # 2$fl (x) dx = 1 ise x = a & u = fl(a) = 1
0 0
x = b & u = fl(b) = 3 olur.
3 3
a 1
# f (x) dx + # xf l (x) dx = 2 + 1
# f l^xh$f m^xhdx = # u$du
0 0
b 3
3
# ^f (x) + xf l^xhh dx = 3 u2 1
0 = 2
3 3
# 6x$f (x)@l dx = 3 2
0 1 2 ^ 3h
= 2 - 2
x$f(x) = 3 olur.
1 3 -2
x = 3 için & 3$f(3) = 3 = 2-2 = 2

f(3) = 1 dir. = –1 bulunur.


Yanıt B Yanıt A

74
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
8. fm(x) = 6x – 2 ise
f ^xh = )
3 - x , x < 2 ise
10.
2x - 3 , x $ 2 ise
f l^xh = # f m^xhdx = # ^6x - 2hdx
3
x2 # f^x + 1hdx ifadesinde
= 6$ 2 - 2x + c
1
= 3x2 – 2x + c ve fl(0) = 4 olduğu için
u = x + 1 alınırsa du = dx olur.
fl(0) = 0 – 0 + c & c = 4
x = 1 için u = 2 ve
fl(x) = 3x2 –2x + 4 elde edilir.
x = 3 için u = 4 olur.
f ^xh = # f l^xhdx = # ^3x2 - 2x + 4hdx 3 4
# f^x + 1hdx = # f ^uh du
x3 x2
= 3$ 3 - 2$ 2 + 4x + c 1 2

4
= x3 – x2 + 4x + c ve f(0) = 1 ise = # f^xhdx
2
f(0) = 0 – 0 + 0 + c & c = 1 bulunur.
4
f(x) = x3 – x2 + 4x + 1 olduğuna göre
= # ^2x - 3hdx
f(1) = 1 – 1+ 4 + 1 = 5 elde edilir. 2

Yanıt B
= cY
2$ Y - 3xm
x2 4
2 2


A = (16 – 12) – (4 – 6)

Y = 4 – (–2)
A = 6 elde edilir.
Y
I Yanıt C
N
4
L
A
9. # 6x
2x + 1
dx integralinde R
0 I

2x + 1 = u2 alınırsa 2dx = 2udu
2x = u2 –1 dx = udu olur.
6x = 3u2 –3 olur.
x = 0 için 2$0 + 1 = u2 & u = 1 ve
x = 4 için 2$4 + 1 = u2 & u = 3 bulunur.
4 3
3u2 - 3
# 6x
dx = # $udu
0
2x + 1
1
u2
3
f ^xh l f l^xh $x - f ^xh $1
= # 3u2 - 3
$udu 11. c x m = olduğu için
u x2
1

x$f l^xh - f ^xh


# c f^xxh m dx
3 3
l
3
# dx =
= # ^3u 2
- 3h du 1
x2
1
1
f^xh 3 f ^3h f ^1h
= x = 3 - 1
= cY
3$ Y - 3um
u3 3
1
3 1
4
= 3 -1
= (33 – 3$3) – (13 – 3$1)
= 18 – (–2) = 20 elde edilir. =1
3 bulunur.
Yanıt D Yanıt D

75
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

2. Dik koordinat düzleminde,


ÖSS SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ
f(x) = x2 – 2x
1
g(x) = –x2 + 4x
1. # 3x$ 3 + x2 dx integralinde değişken değiş-
0 fonksiyonlarının grafikleri ile x-ekseni arasında
tirme yöntemi kullanılarak kalan boyalı bölge aşağıda verilmiştir.

du
u = 3 + x2 & du = 2xdx & 2 = xdx olur.

& # 3$ du 3
u$ 2 = 2 # u1/2 du
3 u 3/2 3/2 1
= 3/2 = ^3 + x2h
3/2 u
= 2$
0

3/2 3/2
= ^3 + 1 2h - ^3 + 0 2h = 43/2 - 33/2
3/2
= ^22h - 33 = 23 - 27 Buna göre, boyalı bölgenin alanı kaç birimka-
redir?
= 8 – 3 3 olur.
17 19 20
A) 3 B) 3 C) 3
Yanıt E
22 23
D) 3 E) 3

• (2021 - AYT)
A
Y
A
Y
I
N
L
A
C. İNTEGRALLE ALAN BULMA R
I x
• 3. Dik koordinat düzleminde, y = 2 doğrusu ile
AYT SORULARI y = f(x) fonksiyonunun grafiği aşağıda verilmiştir.

1. Dik koordinat düzleminde, f fonksiyonunun türevi


olan fı fonksiyonunun grafiğinin [0, 10] kapalı ara-
lığındaki görünümü verilmiştir. Bu grafikle x-ek-
seni arasında kalan bölgelerin alanları aşağıdaki
şekilde gösterilmiştir.

4
# f (x) dx = 8
0

-1
# f (x) dx = 3
f (0) = 2 4

olduğuna göre, [0, 10] aralığında f fonksiyo- olduğuna göre, boyalı bölgelerin alanları top-
nunun kaç farklı kökü vardır? lamı kaç birimkaredir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8
(2021 - AYT) (2019 - AYT)

76
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
4. c pozitif bir gerçel sayı olmak üzere; dik koordinat 6. [0,6] kapalı aralığında sürekli ve (0,3), (3,4), (4,6)
düzleminde, y = c doğrusu ile y = f(x) fonksiyo- açık aralıklarının her birinde türevlenebilir bir f
nunun grafiği aşağıda verilmiştir. fonksiyonunun türevi olan fl fonksiyonunun grafi-
ği aşağıdaki dik koordinat düzleminde verilmiştir.

Şekildeki mavi bölgenin alanı, sarı bölgenin ala-


nından 2 birimkare fazladır. 0 < c < 2 olmak üzere,
4 f(0) = 5
# f (2x) dx = 28 olduğuna göre, f(6) değeri aşağıdakilerden
1
hangisi olabilir?
olduğuna göre, c değeri kaçtır?
A) 5,5 B) 7,3 C) 10,1
A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12 • D) 12,7 E) 14,9
A
(2019 - AYT) (2019 - AYT)
Y
A
Y
I
N
L
A
R
I
5. a pozitif bir tam sayı olmak üzere, dik koordinat •
düzleminde x + y = 2 doğrusu ve eksenler arasın- 7. Dik koordinat düzleminde f, g ve h fonksiyonları-
da kalan üçgensel bölge, y = xa eğrisi ile şekilde- nın grafikleri aşağıda gösterilmiştir.
ki gibi iki bölgeye ayrılmıştır.

Şekilde gösterilen boyalı A1 , A2 ve A3 bölgeleri-


nin alanları sırasıyla 1, 3 ve 9 birimkaredir.
Buna göre,
c d
Şekilde; A2 bölgesinin alanı, A1 bölgesinin alanı- # ^h(x) - g (x)h dx + # (f (x) - h (x)) dx
nın 2 katıdır. a b

Buna göre, a değeri kaçtır? integralinin değeri kaçtır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 A) 5 B) 8 C) 12 D) 13 E) 17
(2019 - AYT) (2018 - AYT)

77
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

8. Gerçel sayılar kümesi üzerinde tanımlı, artan ve


sürekli bir f fonksiyonu için
LYS SORULARI
f(0) = 2 1. Gerçel sayılar kümesi üzerinde f(x) = x2 fonksi-
f(1) = 3 yonu tanımlanıyor. [–3, 3] aralığındaki gerçel sa-
yılar için y = f(x) grafiği birim karelere bölünen
f(2) = 4
şekildeki dik koordinat düzleminde verilmiştir.
eşitlikleri verilmiştir.
2
Buna göre, # f (x) dx integralinin değeri
0

aşağıdakilerden hangisi olabilir?


A) 4 B) 4,5 C) 6 D) 7,5 E) 8
(2018 - AYT)

Bu grafiğin böldüğü birim karelerde; grafiğin al-


tında kalan bölgeler maviye, üstünde kalan böl-
• geler ise sarıya şekildeki gibi boyanmıştır.
A Buna göre, mavi bölgelerin alanları toplamı-
Y nın sarı bölgelerin alanları toplamına oranı
A kaçtır?
Y
I 2 3 4 5 6
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
N
L (2017 - LYS1)
A
R
I

2. [2, 6] aralığı üzerinde tanımlı olan bire bir ve ör-


ten f fonksiyonunun grafiği şekilde veriliyor.

9. a ve b pozitif gerçel sayılar olmak üzere, dik ko-


ordinat düzleminde
y = ax2 + b
eğrisi ile x = 0, x = 2 ve y = 0 doğruları arasında
kalan bölge, (2, 0) ve (0, b) noktalarından geçen
doğru ile alanları oranı 3 olan iki bölgeye ayrılı- Boyalı bölgenin alanı 13 birimkare olduğuna
yor. göre,
a 6
Buna göre, b oranı kaçtır?
# f-1 ]xgdx
1 2 3 2
A) 2 B) 3 C) 4
integralinin değeri kaçtır?
4 5
D) 5 E) 6 A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
(2018 - AYT) (2016 - LYS1)

78
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
3. [–1, 7] aralığında tanımlı bir f fonksiyonunun gra- 6. Dik koordinat düzleminde; y = 3 x eğrisi, x = 1
fiği birim karelere bölünen şekildeki dik koordinat
ve y = 0 doğruları arasında kalan bölge, y = mx
düzleminde verilmiştir.
doğrusu tarafından alanları eşit olan iki bölgeye
ayrılıyor.
Buna göre, m kaçtır?

3 4 5
A) 2 B) 3 C) 4 D) 1 E) 2
(2014 - LYS1)

7
Buna göre, # f]xgdx integralinin değeri kaç-
tır? -1

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
(2016 - LYS1)

7. f fonksiyonu bire bir olmak üzere, birinci bölgede


• y = x ve x = 1 doğruları ile y = f(x) eğrisi arasında
4. k pozitif bir gerçel sayı olmak üzere, y = kx doğ- A
kalan taralı bölge aşağıda verilmiştir.
rusu ile y = x2 parabolü arasında kalan sınırlı böl- Y
A
9
genin alanı 16 birimkaredir Y
I
Buna göre, k değeri kaçtır? N
L
3 4 7 7 8 A
A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 5
R
I
(2016 - LYS1) •

5. Dik koordinat düzleminde, y = x2 eğrisi, x-ekse- Taralı bölgenin alanının f–1(x) türünden ifade-
ni ve x = 3 doğrusu arasında kalan boyalı bölge si aşağıdakilerden hangisine eşittir?
aşağıda gösterilmiştir. 2
A) # f-1 ^xhdx
0

2
B) # ^2 - f-1 ^xhhdx
0

1
C) # ^x - f-1 ^xhhdx
0
Bu boyalı bölge, x = a ve x = b doğruları ile eşit
1 2
alanlı üç alt bölgeye ayrılıyor.
Buna göre, a$b çarpımı kaçtır?
D) # ^2 - f-1 ^xhhdx + # f-1 ^xhdx
0 1

A) 5 2 B) 4 3 C) 6 3 1 2
E) # ^x - f-1 ^xhhdx + # ^1 - f-1 ^xhh dx
D) 3 3 6 E) 2 3 9 0 1

(2015 - LYS1) (2013 - LYS1)

79
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

8. f :[1, 3] " [2, 10] 10. Aşağıdaki grafikte A ve B bölgelerinin alanları


f(x) = 1 + x2 eşit olacak şekilde y = k doğrusu verilmiştir.

fonksiyonunun grafiği aşağıda verilmiştir.


[1, 3] aralığı, eşit
uzunlukta iki alt aralı-
ğa bölünüp bu alt ara-
lıkların sağ uç nokta-
ları x1 ve x2 olarak
işaretleniyor. Daha
sonra her bir alt aralı-
ğı taban kabul eden ve yükseklikleri sırasıyla
f(x1), f(x2) birim olan iki dikdörtgen çiziliyor.
Bu dikdörtgenlerin alanları toplamı A ve f
Buna göre, k’nin değeri kaçtır?
fonksiyonu ile x ekseni arasında kalan böl-
genin alanı B olduğuna göre, A – B farkı kaç 9 11
A) 2 B) 3 C) 4 D) 4 E) 2
birim karedir?
(2011 - LYS1)
11 13 15
A) 2 B) 3 C) 4

19 23
D) 6 E) 6

(2013 - LYS1) A
Y
A
Y 11. y = x3 eğrisi ve y = x doğrusu ile sınırlı (sonlu)
I bölgenin alanı kaç birim karedir?
N
L 1 3 1 2
A) 2 B) 2 C) 1 D) 3 E) 3
A
R
(2010 - LYS1)
I

9. Birinci bölgede; koordinat eksenleri, x = 5, y = 5 ÖSS SORULARI


doğruları ve y= x2 + 1, x = y 2 + 1 eğrileri arasında
kalan A bölgesi aşağıda verilmiştir. 1.

Şekildeki parabol ile doğru arasında kalan ta-


A bölgesinin alanı kaç birim karedir? ralı bölgenin alanı kaç birim karedir?
27 35 43 71 77 3 5 4 7 9
A) 2 B) 3 C) 3 D) 6 E) 6 A) 2 B) 2 C) 3 D) 3 E) 4

(2012 - LYS1) (2009 - ÖSS Mat 2)

80
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
2.
C. İNTEGRALLE ALAN BULMA
AYT SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1.

c d
Yukarıda verilen taralı bölgelerin alanları sırasıy- a b
la a, b ve c birim karedir.

Buna göre #0 9 f ^xh dx - #0 7 f (x) dx değeri a a


kaçtır? # fy (x) dx = 3, f (x)
0
= 3, f (a) - f (0) = 3,
0
A) 2a + b B) 2a + c C) 2b + c
1 5
f (0) = - 2 & f (a) = 2
D) 2c + b E) 2a + 2b + c
(2009 - ÖSS Mat 2) b b
# fy (x) dx = - 2, f (x)
a
= - 2, f (b) - f (a) = - 2,
a
5 1
3. b > 0 olduğuna göre, f (a) = 2 & f (b) = 2

#0 b ^2x - x2h dx • c c
A # fy (x) dx = 2, f (x)
b
= 2, f (c) - f (b) = 2,
integralinin alabileceği en büyük değer kaç- Y b
tır? A 1 5
f (b) = 2 & f (c) = 2
Y
1 3 5 1 4 I
A) 2 B) 2 C) 2 D) 3 E) 3 d
N d
L # fy (x) dx = - 4, f (x) = - 4, f (d) - f (c) = - 4,
(2008 - ÖSS Mat 2) c
c
A
R 5 -3
f (c) = 2 & f (d) = 2
I

4. x2 = 2y 10 10
y2 = 2x # fy (x) dx = 5, f ( x)
d
= 5, f (10) - f (d) = 5,
d
eğrileriyle sınırlanan bölgenin alanı kaç birim -3 7
f (d) = 2 & f (10) = 2
karedir?

5 1 2 4 5 f(0) < 0, f(a) > 0, f(b) > 0, f(c) > 0, f(d) > 0, f(10) > 0
A) 2 B) 3 C) 3 D) 3 E) 4
y
(2007 - ÖSS Mat 2) 7
2
5
5. Şekilde grafiği verilen bire 2
1
bir ve örten 2
d
f : [1, 2] " [2, 4] fonksiyonu- x
x1 a b c x2 x3 10
nun tersi f–1 dir. 1
-2
Buna göre,
3
2 4 - -2
#1 f (x) dx + #2 f 1
^xh dx

x1, x2 ve x3 olmak üzere 3 kök vardır.


toplamı kaçtır?
Yanıt C
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
(2006 - ÖSS Mat 2)

81
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

2. 3. y

A
x
y=f(x) y=
2
S (4, 2)
A B
3
D C
x
O 4 6

x2 – 2x = –x2 + 4x
x
2x2 = 6x y = 2 doğrusu x = 4 & y = 2

x=3 4$2
D bölgesinin alanı : 2 = 4br2
3
3 3
A= # ^x2 - 2xh dx = x3 - x2 8
2
2
A+D= # f (x) dx = 8 olduğundan A = 4 br2
0
A = b 3 - 9l - b 3 - 4l = 3
27 8 4
x
y = 2 doğrusunda x = 6 & y = 3
3
3
4x2
3 ]2 + 3g $2
S+A = # ^- x2 + 4xh dx = c -3x + 2 m
0
B + C bölgesi yamuğun alanından 2 =5
0 6
C= # f (x) dx = 3 olduğundan,
S + 3 = b 3 + 2$9 l - 0
4 - 27
• 4
A
4 27 B = 2 br2 bulunur.
S+ 3 = 3 Y
A Boyalı bölgelerin alanları toplamı
27 4 Y A + B = 4 + 2 = 6 br2 bulunur.
S= 3 -3 I
N Yanıt D
23 L
S= 3
A
Yanıt E R
I

82
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
4. y 5.

y=f(x)

A+2
c
A

c
C
S A1/2
x
O 2 8
6 1
8
# f (x) dx = 28 A1 + A2 büyük üçgenin alanı
2$2
2 2 = 2 dir.
= A + C + 2 dir. 2
A2 = 2A1 & 3A1 = 2 & A1 = 3
4
# f (2x) dx = 28 x = 1 ve x = 2 arasındaki küçük üçgenin alanı
1 1
2 dir.
2x = u dönüşümü
1 2 1 1
2dx = du S = A1 - 2 = 3 - 2 = 6 dır.
du
dx = 2 1

8
• Aynı zamanda S = # xa dx tir.
A 0
# f (u) du
2 = 28 Y
2 1
1 xa + 1
8
A
Y
S = 6 = a+1 l0 & 16 = a +1 1 & a = 5 tir
# f (x) dx = 56 I Yanıt D
2
N
L
A + 2 + C = 56 A
R
A + C = 54 " dikdörtgenin alanıdır. I
6$c = 54 & c = 9 bulunur. • 6.

Yanıt B
A C

6
# fy (x) dx = A - B + C
0

6
f (x) l = 2$3 - 1$3 + 2$c
0

f(6) – f(0) = 3 + 2c
f(6) – 5 = 3 + 2c
f(6) = 8 + 2c
0 < c < 2 olduğundan 8 < f(6) < 12 olur.
O hâlde f(6) = 10,1 olabilir.

Yanıt C

83
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

c
7. # ^h (x) - g(x)hdx = –(A1 + A2) = –(1 + 3) = –4 LYS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
a
1. Mavi alanların toplamı :
d
# ^f (x) - h (x)hdx = A2 + A3 = 3 + 9 = 12 olur.
b

Buradan –4 + 12 = 8 bulunur.

Yanıt B

8. Verilen fonksiyon değerlerini düzlemde göstere- 1 1


1 1
lim.
1 1
y 1 1 1 1
4

3 3

2
# f (x) dx - 10 ile bulunur.
-3
x
1 2 3
3
3
# x2 dx - 10 = x3 - 10
Şekle baktığımızda doğrusal bir artanlık görülü- -3 -3

yor. •
27 -10
= ; 3 - b- 3 lE
A 27
O hâlde istenen integral oluşan yamuğun alanı
Y
olur. 18 - 10 = 8
A
2 Y
# f (x) dx = 2 +2 4 $2 = 6 bulunur. I Sarı alanların toplamı için 6x 9 luk dikdörtgenin
0
N alanından 36 br2 çıkarırsak (beyaz kareleri ve
Yanıt C L mavi alanı çıkarırsak)
A
R Sarı = 54 – 36 – 8
9. y=ax2+b I
y = 54 – 44 = 10 olur.

mavi 8 4
= =
sarı 10 5
b
B Yanıt C
A
x
0 2

x=2

2$b
A alanı = 2 =b
B = 3A = 3b olacak. O hâlde
2
# (ax2 + b) dx = A + B = 4b
0

3
c ax + bxm
2
= 4b
3 0

8a 8a
3 + 2b = 4b & 3 = 2b

a 3
& b = 4 bulunur.

Yanıt C

84
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
2. 5.

B = 13 br2, C = 2$2 = 4 br2 ve Alanlar eşit olduğuna göre


6 a b 3
A= # f-1 ]xgdx olur. s= # x2 dx = # x2 dx = # x2 dx
2 0 a b

A + B + C = 6$6 x3 a
x3 b
x3 3

3 = 3 = 3
A + 13 + 4 = 36 0 a b
A = 19 br2 dir. 3 3 3
a b -a 27 - b3
Yanıt B 3 = 3 = 3

a3 = b3 – a3 = 27 – b3
a3 = b3 – a3 & b3 = 2a3
a3 = 27 – b3 & a3 = 27 – 2a3 & 3a3 = 27
7 2 5 7
3.
# f]xgdx = # f ]xg dx + # f]xgdx + # f]xgdx •
a3 = 9 & b3 = 2$9 = 18
3
-1 -1 2 5 A a3$b3 = 9$18 &a$b = 3
9$18 = 33 $6 = 3$ 3 6
]2 + 4g $3 4$2 2$1 Y
= + 2 - 2 - 2$3 Yanıt D
2 A
Y
= 9 + 4 - 1 - 6 = 6 br2 dir. I
N
Yanıt C L
A
R
I 6.

4.

kx = x2 & x = k

k
9
16 = # ^kx - x2h dx
0
Taralı bölge 2 eşit parçaya ayrıldığına göre, altta-
9 kx2 x3 k
16 = 2 - 3 0 1$m m 2
ki alan 2 = 2 br ve üstteki alan
3 3
9 k k ]0 - 0g
16 = 2 - 3 - 1
x3/2 mx2
9 k 3 # ^3 m
x - mxh dx = 2 & 3$ 3/2 - 2
1

0
m
= 2
16 = 6 0

3
k = 2 olur.
a 33/2 - m k ^ h m m m
2 - 0-0 = 2 & 2- 2 = 2 & 2 = m

Yanıt A Yanıt E

85
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

7. 9. Parabol grafiği ile il-


gili yandaki alan
paylaştırma özelliği
kullanılarak integral
hesabı yapmadan
alanı bulabiliriz.
Soruda verilen para-
boller birbirinin tersi
olduğu için
1 2
y = x2 + 1 ile y ek-
A= # ^x - f-1 ^xhdxh ve B = # ^1 - f-1 ^xhhdx seni arasında kalan
0 1
bölgenin alanı ile
olduğu için
x = y2 + 1 ile x ek-
1 2 seni arasındaki böl-
A+B= # ^x - f-1 ^xhhdx + # ^1 - f-1 ^xhhdx genin alanları eşittir.
0 1
olur.

Yanıt E 3B ile gösterilen bölge kenar uzunlukları 2 br ve


5 – 1 = 4 br olan bir dikdörtgen olduğu için,

8
3B = 2$4 & B = 3 br3 olur.

A
A = A(OABC) – 4B
Y
A 8
= 5$5 – 4$ 3
Y
I
32
N = 25 – 3
L
A 43
= 3 br2 bulunur.
R
8. I Yanıt C

S1 = 1$5 = 5 br2
+ S2 = 1$10 = 10 br2
S1 + S2 = 15 br2
A = 15 br2 dir.

3
3
B= # ^1 + x2h dx = x + x3 3

1
1

27 1 4 32
= a3 + 3 k - a1 + 3 k = 12 - 3 = 3 br2 dir.

32 45 - 32 13
A - B = 15 - 3 = 3 = 3 br2 olur.

Yanıt B

86
20 Yıl Çıkmış Sorular
İntegral 7. Bölüm
10.
ÖSS SORULARININ ÇÖZÜMLERİ
1. Doğru ile eğrinin kesim noktaları,

4
y = 4 - x2 4 - x2 = 4 - 2x
y = 4 - 2x

4 – x2 = 4 – 2x
0 = x2 – 2x
0 = x(x – 2)
x = 0 ve x = 2 dir.
A = B ise Aralarındaki bölgenin alanı,
a 3
# ^k - ^x2 + 1hhdx = # ^x2 + 1 - khdx 2
# ^4 - x2 - 4 + 2xhdx = # ^- x2 + 2xh dx
2

0 a
0 0
x3 a x3 3
kx - 3 - x = 3 + x - kx x 3
x 2
8 0
= - 3 + 4 - a 3 + 0k
2
0 a = - 3 + 2$ 2
0
a3 27 a3
k$a - 3 - a - 0 - 0 - 0 = 3 + 3 - 3k - 3 - a + k$a
4
= 3 birim kare olur.
0 = 9 + 3 – 3k & k = 4 bulunur.
• Yanıt C
Yanıt C
A
Y
11. A
Y
I
N
L
A
R
I

4
y = x3 & x3 = x
y=x
& x3 – x = 0 9 4 7 9

& x(x2–1) = 0 2. # f ^xh dx = # f^xhdx + # - f^xhdx + # f^xhdx


0 0 4 7
& x(x – 1) (x + 1) = 0
= a – (–b) + c
& x = 0, x = 1, x = –1
= a + b + c dir.
1
A= # ^x - x3hdx 7 4 7
0 # f^xhdx = # f^xhdx + # f^xhdx
0 0 4
x2 x 4
=c 2 - 4 m
1

0
= a – b olur.
9 7
= a 2 - 4 k - ^0 - 0h
1 1
# f ^xh dx + # f^xhdx = a + b + c - ^a - bh
0 0
1 1 1
= 4 ve toplam alan ise 2A = 2$ 4 = 2 birim = a + b + c –a + b

kare olur. = 2b + c bulunur.

Yanıt A Yanıt C

87
AYT • Matematik
7. Bölüm İntegral

3. 1. yol x2
4. x2 = 2y & y = 2 ve
y = 2x – x2 parabolünün grafiği aşağıdaki gibidir.
y2 = 2x & y = 2x olduğundan iki eğrinin kesi-
şim noktaları,
x2 x4 4
2 = 2x & 4 = 2x & x = 8x

& x 4 - 8x = 0 & x ^x3 - 8h = 0

& x ^x - 2h $ ^x2 + 2x + 4h = 0
x = 0 ve x = 2 dir.
b = 2 değeri için alan maksimum olur. O hâlde,

b 2
# ^2x - x2h dx = # ^2x - x2hdx
0 0

2x2 x3 2
= 2 - 3
0

x3 2
= x2 - 3 Buna göre iki eğri arasındaki alan;
0
2 2 1 2
23 03
= (22 - 3 ) - c02 - 3 m #c 2x - 2 m dx = 2 $
x2
# x 2 dx - 12 # x2 dx
• 0 0 0
8 A
= 4- 3 3

= 2f 3 p - 2c 3 m
x 2 2 1 x3 2
Y
4 0 0
= 3 br2 olur. A 2
Y
3
I 2 2 1 23
N = 2$ 3 - 2 $ 3
2. yol L 2
A
b
2 R 2 2 $2 2 4 4
x3 = - 3 = 3 tür.
# ^2x - x2h dx = 2$ x2 - 3
b
I 3
0
0
• Yanıt D

x3 b
= x2 - 3
0

3
b
= b2 - 3
5.

ifadesinin alabileceği maksimum değeri bulmak


için birinci türevinin kökünü bulmak gerekir.

3 l 2
cb2 - b m = 2$b - 3b = 0
3 3
& b ^2 - bh = 0
2 4
& b = 0 veya b = 2 olur.
3 3
# f^xh dx + # f-1 ^xh dx
b > 0 olduğu için b = 2 & b - b3 = 22 - 23 2 1
1444442444443 1244444424444443
S1 S2

8
= 4- 3 & S1 + S2 = A(OABC) – A(OFED)
4 = 2$4 – 1$2
= 3 olur.
= 6 br2 bulunur.

Yanıt E Yanıt C

88
20 Yıl Çıkmış Sorular

You might also like