OPEL VEaRA III

H.R. Etzold

^ naprawiam
samochód I
OPELVECTRAIII
i SIGNUM
OPEL YEGRA III
i SIGNUM
Vectra - od marca 2002
Signum - od maja 2003

Z języka niemieckiego ttumaczyt

mgr inż. Andrzej Wendrychowicz

WYDAWNICTWA
WARSZAWA KOMUNIKACJI I ŁĄCZNOŚCI
Dane o o r y ^ i a l e :
H E n & f l t k ^ BzoM
SO W M y S GtMACHT
B a n d 132: O p e l Vecłra C a b 3/02 u n d O p e l S i g n u m a b 5/03
1. A i i B a g e - 2 0 0 5

Redaktor: Krzysztof Wiśniewski

Redaktor techniczny: Marla Łat^omy
Korekta: zespól

629.114.6.004.67

Bogato ilustrowany f a c h o w y poradnik p o ś w i ę c o n y o b s ł u d z e i naprawie s a m o c h o d ó w Opel Vectra III

(sedan, k o m b i i GTS) p r o d u k o w a n y c h o d marca 2002 oraz Opel S i g n u m p r o d u k o w a n y c h o d m a j a 2003,
z silnikami b e n z y n o w y m i i w y s o k o p r ę ż n y m i . Dane techniczne i regulacyjne, m o m e n t y dokręcania połączeń
g w i n t o w y c h , tablice w y k r y w a n i a i usuwania niesprawności, s c h e m a t y instalacji elektrycznej (Opel Vectra III
m o d e l roku 2004).
O d b i o r c y : użytkownicy o p i s a n y c h m o d e l i s a m o c l i o d 6 w , w t y m także o s o b y nie p o s i a d a j ą c e d o ś w i a d c z e n i a
w naprawie p o j a z d ó w .

e C o p y r i g h t by Delius, Klasing & Co. KG, Bieleteld, Deutschland

© C o p y r i g h t for the Polish edition by W y d a w n i c t w a Komunikacji i Łączności sp. z o.o.,
W a r s z a w a 2008, 2 0 1 1 .

Utwór ani w całości, ani we fragmentach nie może być skanowany, kserowany, powielany bądź rozpowszech­
niany za p o m o c ą urządzeń elektronicznych, m e c h a n i c z n y c h , k o p i u j ą c y c h , n a g r y w a j ą c y c h i i n n y c h , w t y m
rówmież nie m o ż e być umieszczany ani r o z p o w s z e c h n i a n y w postaci cyfrowej z a r ó w n o w Internecie, jak
i w sieciach l o k a l n y c h bez pisemnej z g o d y p o s i a d a c z a p r a w autorskich.

ISBN 978-83-206-1813-6

T ł u m a c z i w y d a w c a informują, że podjęli wszelkie możliwe starania, aby zapewnić p r a w i d ł o w o ś ć d a n y c h

oraz porad zawartych w tej książce, i za ewentualne btędy nie m o g ą być pociągnięci d o o d p o w i e d z i a l n o ś c i .

W y d a w n i c t w a Komunikacji i l i ą c z n o ś c i s p . z o-o.
ul, Kazimierzowska 52, 02-546 W a r s z a w a
tel. 22-849-27-51; fax 22-849-23-22
Dział handlowy tel./fax 22-649-23-45
tel. 22-849-27-51 w. 555
Prowadzimy sprzedaż wysyli^ową książelt
Księgarnia f i r m o w a w siedzibie w y d a w n i c t w a
tel. 22-849-20-32, c z y n n a p o n . - p t . w g o d z . 10.00-18.00
e-mail w k l @ w k l . c o m . p i
Petna oferta WKŁ w INTERNECIE http://www.wkl.com.pl
W y d a n i e 2. W a r s z a w a 2 0 1 1 .
Druk i o p r a w a : Drukarnia T R E N D
e-mail: drukarniatrend@wp,pl
Spis treści

Obsługa zawieszenia przedniego

Do Czytelnika 10 i układu kierowniciego 40
Sprawdzanie osłon przegubów
WIADOMOŚCI WSTĘPNE 11
pótosi napędowych 40
Sprawdzanie osłon przegubów drążków
Dane identyfikacyjne 12 kierowniczych 41
Podstawowe dane silników 13 Sprawdzanie przegubów drążków kierowniczych
i wahaczy 41
OBSŁUGA SAMOCHODU 15
Sprawdzanie poziomu oleju w obwodzie
Wiadomości wstępne 15 wspomagania układu kierowniczego 42
Zerowanie wskaźnika terminów przeglądów . . . . 15 Obstuga układu liamulcowego i koi 42
Plan obsługi 16
Sprawdzanie poziomu p4ynu hamulcowego . . . . 42
Narzędzia 18
Sprawdzanie grubości wkładek ciernych 43
Czynności obsługowe 18 Sprawdzanie hamulca awaryjnego 44
Obstuga silnika 19 Wzrokowe sprawdzanie przewodów
Wzrokowe sprawdzanie szczelności przedziału hamulcowych 44
silnika 20 Wymiana płynu hamulcowego 45
Sprawdzanie poziomu oleju silnikowego 20 Sprawdzanie głębokości bieżnika i stanu opon
Wymiana oleju silnikowego i filtru oleju 21 oraz dokręcenia kół 46
Sprawdzanie poziomu I uzupełnianie cieczy Sprawdzanie ciśnienia w ogumieniu 46
chłodzącej 25 Sprawdzanie zaworu powietrza 47
Sprawdzanie i korygowanie gęstości cieczy
Obsługa nadwozia
chłodzącej 25
i wyposażenia wnętrza 47
Odwadnianie i wymiana filtnj paliwa w silnikach
wysokoprężnych 27 Wzrokowe sprawdzanie czołowych
Wymiana filtru paliwa w silnikach benzynowych . 31 poduszek gazowych 48
Sprawdzanie paska wieloklinowego 32 Wymiana filtru przeciwpyłowego 48
Wymiana paska zębalego i sprawdzanie stanu Smarowanie zawiasów drzwi tylnych
rolek 34 oraz zamków drzwi i pokryw 48
Sprawdzanie układu wylotowego 34
Obsługa wyposażenia elektrycznego 49
Wymiana wkładu filtru powietrza 34
Wymiana świeć zapłonowycłi 35 Sprawdzanie działania odbiorników
Obsługa skrzynki przekiadniowej elektrycznych 49
Wymiana baterii nadajnika zdalnego sterowania
i półosi napędowych 36 zamka centralnego 50
Wzrokowe sprawdzanie szczelności skrzynki Sprawdzanie gumowych piór wycieraków 50
przekładniowej 36 Sprawdzanie poziomu płynu w zbiorniku
Sprawdzanie poziomu oleju w mechanicznej spryskiwaczy szyb 51
skrzynce przekładniowej 36 Sprawdzanie akumulatora 51
Sprawdzanie poziomu 1 wymiana oleju
w automatycznej skrzynce przekładniowej . . . 37
 OPEL VECTRA III i SIGNUM

ZABIEGI KONSERWACYJNE Wycieraczki 89

I POMOCNICZE 52 Wymiana gumowego pióra wycieraka 89
Mycie samochodu 52 Sprawdzanie i regulacja ustawienia
Pielęgnacja samochodu 52 wycieraków 90
Ochrona antykorozyjna spodu nadwozia Wymontowanie, zamontowanie i regulacja
i przestrzeni zamkniętych 54 dysz spryskiwaczy 90
Pielęgnacja obić tapicerskich 54 Wymontowanie i zamontowanie ramion
Naprawa drobnych uszkodzeń lakienj 54 wycieraków 92
Uruchamianie silnika z zastosowaniem Wymontowanie i zamontowanie silnika
akumulatora p czego wycieraczki szyby przedniej 92
Holowanie samochodu 57 Wymontowanie i zamontowanie silnika
Unoszenie i podpieranie samochodu ... 58 wycieraczki szyby tylnej 93
Wymontowanie i zamontowanie pompki
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE i zbiornika spryskiwaczy 93
Wiadomości wstępne Typowe niesprawności gumowych piór
Montaż dodatkowego wyposażenia wycieraków 94
elektrycznego
Oświetlenie i sygnalizacja 95
Wykrywanie niesprawności wyposażeń Wykaz żarówek 95
elektrycznego Wymiana żarówek reflektorów 96
Sprawdzanie żarówek Wymontowanie i zamontowanie reflektora
Sprawdzanie silników eleklrycznych , . , . głównego 99
Sprawdzanie wyłączników Wymontowanie i zamontowanie reflektora
Sprawdzanie przekaźników przeciwmgłowego 100
Sprawdzanie ogrzewania szyby tylnej , . . Wymontowanie i zamontowanie kierunkowskazu
Rozłączanie złączy wtykowych bocznego 101
Światłowody 65 Wymontowanie i zamontowanie lampy tylnej . . . 102
Sprawdzanie świateł hamowania 65 Wymontowanie i zamontowanie lampy
Wymontowanie i zamontowanie sygnału dodatkowego światła hamowania 104
dźwiękowego Wymontowanie i zamontowanie lampy
Wymiana bezpieczników oświetlenia tablicy rejestracyjnej 106
Wymontowanie i zamontowanie przedniej lampy
Akumulator oświetlenia wnętrza 107
Wymontowanie i zamontowanie akumulatora . . . 68 Wymiana żarówek oświetlenia wewnętrznego . , 108
Wymontowanie i zamontowanie wspornika
Wskaźniki kontrolne, wyłączniki
akumulatora 69
i radioodbiornik 109
Sprawdzanie akumulatora 70
Ładowanie akumulatora 72 Wymontowanie i zamontowanie zestawu
Typowe niesprawności akumulatora 74 wskaźników 109
Przechowywanie akumulatora 75 Wymontowanie i zamontowanie wyłączników
Czyszczenie czopów biegunów akumulatora . . . 75 przy kole kierownicy 110
Wymontowanie i zamontowanie wyświetlacza
Alternator 75 na środku tablicy rozdzielczej 110
Sprawdzanie napięcia alternatora 75 Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
Wymontowanie i zamontowanie alternatora . . . . 76 świateł 111
Wymontowanie i zamontowanie regulatora Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
napięcia oraz sprawdzanie i wymiana szczotek w przedniej części konsoli środkowej 111
alternatora 82 Wymontowanie i zamontowanie wyłączników
Typowe niesprawności alternatora 83 wtylnej części konsoli środkowej 112
Wymontowanie i zamontowanie wyłączników
Rozrusznik 84 w drzwiach 112
Wymontowanie i zamontowanie rozrusznika . . . . 84 Wymontowanie i zamontowanie zapalniczki . . . . 114
Sprawdzanie włącznika elektromagnetycznego Wymontowanie i zamontowanie
rozrusznika 87 radioodbiornika 114
Typowe niesprawności rozrusznika 87 Wymontowanie i zamontowanie głośników . . . . 116
OGRZEWANIE, PRZEWIETRZANIE UKŁAD KIEROWNICZY
I KLIMATYZACJA WNĘTRZA 118
I PODUSZKI GAZOWE 146
Wiadomości wstępne 118
Wiadomości wstępne 146
Urządzenie klimatyzacyjne '118
Zasady zachowania bezpieczeństwa
Wymontowanie i zamontowanie nawiewów
w samochodzie z poduszkami gazowymi . . . . 146
powietrza 119
Wymontowanie i zamontowanie zespołu
Wymontowanie i zamontowanie zespołu
poduszki gazowej 149
regulacji ogrzewania i klimatyzacji 121
Wymontowanie i zamontowanie koła k i e r o w n k y . 150
Wymontowanie i zamontowanie nastawnika
Wymontowanie i zamontowanie zespołu
przesłony mieszania powietrza 121
wyłączników w kole kierownicy 151
Wymontowanie i zamontowanie nastawnika Wymontowanie i zamontowanie przegubu
przesłony recyrkulacji powietrza 122 drążka kierowniczego 152
Wymontowanie i zamontowanie nastawnika Wymontowanie i zamontowanie elastycznych
przesłony rozdziału powietrza 122 osłon drążków kierowniczych 152
Wymontowanie i zamontowanie kanału
prowadzącego powietrza po stronie K O Ł A ł OGUMIENIE 154
pasażera 123 Wiadomości wstępne 154
Wymontowanie i zamontowanie silnika Ciśnienie w ogumieniu 154
dmuchawy przewietrzania 124 Oznakowanie opon i obręczy kół 155
Wymontowanie i zamontowanie rezystora Głębokość rowków bieżnika 156
wstępnego oraz regulatora prędkości Wyrównoważanie kół 156
dmuchawy 124 Łańcuchy przeciwpoślizgowe 157
Urządzenie dogrzewające wersji z silnikiem Wymontowanie i zamontowanie koła 157
wysokoprężnym 125 Przestawianie i wymiana kół 158
Typowe niesprawności układu ogrzewania Zasady użytkowania opon 159
i przewietrzania 126 Nierównomierne zużycie ogumienia 160
ZAWIESZENIE 1 PÓŁOSIE NAPĘDOWE 127 UKŁAD HAMULCOWY 161
Zawieszenie przednie i półosie napędowe . . . 128
Wiadomości wstępne 161
Wymontowanie i zamontowanie kolumny Urządzenia ABS,EBV, TC, ESP 162
zawieszenia 128 Wymontowanie i zamontowanie wkładek
Rozkładanie i składanie kolumny zawieszenia . . 130 ciernych hamulców przednich 163
Sprawdzanie amortyzatora 131 Wymontowanie i zamontowanie zacisku
Złomowanie amortyzatora 132 hamulca przedniego 166
Odkręcanie i dokręcanie nakrętki mocującej Wymontowanie i zamontowanie wkładek
piastę koła 133 ciernych hamulców tylnych 168
Wymontowanie i zamontowanie półosi Wymontowanie i zamontowanie zacisku
napędowej 134 hamulca tylnego 169
Wymontowanie i zamontowanie wałka Wymontowanie i zamontowanie tarczy hamulca . 171
pośredniego 136 Sprawdzanie grubości tarczy hamutea 172
Wymontowanie i zamontowanie zwrotnicy 137 Wymontowanie i zamontowanie linki
Sprawdzanie przegubu wahacza 139 oraz dźwigni hamulca awaryjnego 173
Wymontowanie i zamontowanie wahacza Wymontowanie i zamontowanie giętkich
poprzecznego oraz sprawdzanie i regulacja przewodów hamulcowych 175
tulei hydraulicznej 139 Odpowietrzanie układu hamulcowego 177
Rozkładanie i składanie p ó b s i oraz wymiana Sprawdzanie urządzenia wspomagającego . . . . 179
elastycznej osłony przegubu 141 Wymontowanie i zamontowanie włącznika
Zawieszenie tylne 143 świateł hamowania 179
Wymontowanie i zamontowanie amortyzatora Typowe niesprawności układu hamulcowego . . . 180
zawieszenia tylnego 143
SILNIK 183
Wymontowanie i zamontowanie sprężyny
śrubowej zawieszenia tylnego 144 Wiadomości wstępne 183
Wymontowanie i zamontowanie piasty koła Wymontowanie i zamontowanie górnej
tylnego wraz z łożyskiem 145 osłony silnika 184
8 OPELVECTRAIII i SIGNUM

G ł o w i c a , układ rozrządu i pasek Układ wtryskowy silnika wysokoprężnego ... 231

Wiadomości wstępne 231
wieloklinowy 185 Układ podgrzewania wstępnego 232
Ustawianie tłoka 1. cylindra w położeniu GlvlP
suwu sprężania i sprawdzanie kątów rozrządu 185 O b w o d y d o p r o w a d z e n i a paliwa i powietrza . . 235
Wymontowanie i zamontowanie paska Wiadomości wstępne 235
zębatego 189 Zasady bezpieczeństwa i utrzymania czystości
Ustawianie rozrządu i regulacja naciągu paska podczas obsługi obwodu doprowadzenia
zębatego silnika benzynowego paliwa 235
6-cylindrowego Z32SE 193 Zmniejszanie ciśnienia paliwa 236
Wymontowanie i zamontowanie prawej podpory Wymontowanie i zamontowanie pompy paliwa
zawieszenia silnika 194 oraz czujnika poziomu paliwa , , . 236
Dokręcanie śrub głowicy cylindrów 197 Wymontowanie i zamontowanie crashboksu 239
Sprawdzanie i regulacja luzu zaworów 198 Odpowietrzanie obwodu doprowadzenia paliwa , 240
Wymiana paska wieloklinowego 201 Wymontowanie i zamontowanie zaworu
Uruchamianie siinika 204 odpowietrzającego zbiornik paliwa 241
Utrudnione uruchamianie siinika 204 Wymontowanie i zamontowanie filtru powietrza . 242

Układ s m a r o w a n i a 205 Układ w y l o t o w y 242

Wiadomości wstępne 205 Użytkowanie samochodu z katalizatorem spalin . 242
Właściwe oleje silnikowe do samochodów Działanie katalizatora 243
OPELYectra 111 i Signum , 206 Turbosprężarka 244
Obieg oleju 207 Wymontowanie i zamontowanie elementów
Zużycie oleju 207 układu wylotowego 244
Pomiar temperatury oleju 207 Wymontowanie i zamontowanie sondy lambda . . 248
Sprawdzanie ciśnienia oleju 208 Wymontowanie i zamontowanie filtru
cząstek stałych 249
Układ chłodzenia 210 Sprawdzanie szczelności układu wylotowego . . . 250
Obieg cieczy chłodzącej 210
środek zapobiegający zamarzaniu cieczy WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE
chłodzącej 210 NADWOZIA 251
Wymiana cieczy chłodzącej 210
Wymontowanie i zamontowanie termostatu . . . . 212 Wskazówki ogólne 251
Sprawdzanie termostatu 215 Wymontowanie i zamontowanie zacisków
Wymontowanie i zamontowanie chłodnicy 215 mocujących oraz klamer sprężystych 251
Wymontowanie i zamontowanie wentylatora Wymontowanie i zamontowanie uchwytu
chłodnicy 219 nad drzwiami 252
Wymontowanie i zamontowanie pompy Wymontowanie i zamontowanie (usterka
cieczy chłodzącej 221 wewnętrznego 252
Typowe niesprawności układu chłodzenia 223 Wymontowanie i zamontowanie osłony
przeciwsłonecznej 253
Sterowanie pracą silnika 223 Wymontowanie i zamontowanie zamykanego
schowka podręcznego 253
Wiadomości wstępne 223 Wymontowanie i zamontowanie konsoli
Układ wtrysku benzyny 224 środkowej 254
Sterowanie pracą silnika benzynowego 224 Wymontowanie i zamontowanie popielniczek . . . 256
Sprawdzanie i regulacja prędkości obrotowej Wymontowanie i zamontowanie osłony
biegu jałowego, kąta wyprzedzenia zapłonu gniazda dźwigni wyboru biegów 257
i zawartości CO w spalinach 225 Wymontowanie i zamontowanie listwy ozdobnej
Ogólne sprawdzenie układu wtrysku benzyny . . 225 w tablicy rozdzielczej 257
Wymontowanie i zamontowanie wtryskiwacza Wymontowanie i zamontowanie bocznego
paliwa 225 pokrycia wnęki na nogi 257
Typowe niesprawności układu wtrysku benzyny . 228 Wymontowanie i zamontowanie dolnego pokrycia
tablicy rozdzielczej od strony kierowcy 258
Układ zapłonowy 228 Wymontowanie i zamontowanie obudowy kolumny
Wiadomości wstępne 228 kierownicy 258
Wymontowanie i zamontowanie zespołu zapłonu
bezpośredniego 230
Wymontowanie i zamontowanie gumowej Wymontowanie i zamontowanie pokrywy
uszczell^i w drzwiach 260 bagażnika 281
Wymontowanie i zamontowanie listwy progu . . . 260 Wymontowanie i zamontowanie pokrycia
Wymontowanie i zamontowanie pokrycia pokrywy bagażnika 281
słupka „A" 261 Wymontowanie, zamontowanie i regulacja
Wymontowanie i zamontowanie pokrycia drzwi tylu nadwozia 282
słupka „B" 261 Wymontowanie i zamontowanie zamka drzwi
Wymontowanie i zamontowanie pokrycia tyłu nadwozia lub pokrywy bagażnika 284
słupków „ C i „D" 263 Wymontowanie i zamontowanie pokrycia drzwi
Wymontowanie i zamontowania pokrycia tyłu nadwozia 285
bocznego w bagażniku 265 Wymontowanie i zamontowanie drzwi
Wymontowanie i zamontowanie półki bocznych 287
pod tylną szybą 266 Wymontowanie i zamontowanie zamka drzwi
Wymontowanie I zamontowanie pokrycia bocznych 288
tylnej ścianki bagażnika 267 Wymontowanie i zamontowanie klamki
Wymontowanie I zamontowanie siedzenia zewnętrznej 289
przedniego 267 Wymontowanie i zamontowanie pokrycia
Wymontowanie i zarTKmtowanie siedzenia drzwi bocznych 291
tyłnego 268 Wymontowanie i zamontowanie trójkątnej
osłony drzwi 293
CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA 272 Wymontowanie i zamontowanie lusterka
Wiadomości wstępne 272 zewnętrznego 293
Wymontowanie i zamontowanie bocznej listwy Wymontowanie i zamontowanie szkła lusterka
ochronnej 273 zewnętrznego 294
Wymontowanie i zamontowanie silnika
Wymontowanie i zamontowanie kratki wlotu
elektrycznego lusterka zewnętrznego 294
powietrza 274
Wymontowanie i zamontowanie zderzaka Wymontowanie i zamontowanie pokrywy
lusterka zewnętrznego 295
przedniego oraz jego osłony 274
Wymontowanie i zamontowanie mechanizmu
Wymontowanie i zamontowanie zderzaka tylnego
ofaz jego ostony 275 podnoszenia szyby drzwi przednich 295
Wymontowanie i zamontowanie dolnej ostony Wymontowanie i zamontowanie mechanizmu
przedziału silnika 277 podnoszenia szyby drzwi tylnych 296
Wymontowanie I zamontowanie osłony
przecjwbłotnej błotnika przedniego 277 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ . . . 298
Wymontowanie i zamontowanie osłony
przecrwt>tolnej błotnika tylnego 278 Posługiwanie się schematami instalacji
Wymiana btotnika przedniego 278 elektrycznej 298
Wymontowanie i zamontowanie bocznej Oznaczenia najważniejszych zacisków 298
okładziny progu 279 Układ schematów instalacji elektrycznej 300
Wymontowanie i zamontowanie pokrywy Rozmieszczenie przekaźników 300
przedziału silnika 279 Objaśnienia skrótów 301
Do Czytelnika
Ponieważ samochody s ą coraz bardziej
skomplikowane pod względem teciinicznym
i icti o b s ł u g a w y m a g a w i ę k s z e j w i e d z y , z roku
na rok z w i ę k s z a się liczba u ż y t k o w n i k ó w s a ­
m o c h o d ó w s i ę g a j ą c y c h p o p o r a d n i k i z tej
serii. S t o s o w a n e w s p ó ł c z e ś n i e r o z w i ą z a n i a
techniczne s ą coraz bardziej ztoźone i przy
o b s ł u d z e s a m o c h o d u nie m o ż n a j u ż poradzić
sobie wyłącznie intuicyjnie, bez z n a j o m o ś c i
instrukcji. D o t y c z y to r ó w n i e ż f a c h o w c ó w
z a j m u j ą c y c h się n a p r a w a m i .
Każdy mechanik amator, samodzielnie
naprawiający I obsługujący samochód, po­
winien pamiętać, że fachowiec ma duże
doświadczenie, a dzięki stałemu dokształca­
niu d y s p o n u j e w i e d z ą o n a j n o w s z y m stanie
techniki. Dlatego warto regularnie odwiedzać
a u t o r y z o w a n e stacje obsługi w celu utrzyma­
nia n i e z a w o d n o ś c i eksploatacyjnej i z a c h o ­
wania bezpieczeństwa jazdy.
Amator powinien zdawać sobie sprawę
z tego, że korzystając z poradnika nie stanie
się od razu mechanikiem s a m o c h o d o w y m .
N a l e ż y w y k o n y w a ć t y l k o p r a c e nie p r z e ­
rastające własnych możliwości. Dotyczy
to szczególnie czynności m a j ą c y c h w p ł y w
na bezpieczeństwo ruchu. Dzięki dokład­
nemu opisowi i niezbędnym ostrzeżeniom
zawartym w książce, amator eksploatujący
samochód otrzymuje praktyczne wskazów­
ki d o t y c z ą c e p r a w i d ł o w e g o postępowania,
w t y m także informacje, które prace powinien
zlecić fachowcom.
O s t r z e ż e n i a u m i e s z c z o n e w tekście tej
książki s ą s y g n a ł e m , że przed przystąpie-
..niem do pracy przy s a m o c h o d z i e naieży
u w a ż n i e je przeczytać i s t o s o w a ć się d o
podanych zaleceń.
W książce podano również zakres oraz
stopień trudności naprawy i obsługi, a także
informacje o częściach zamiennych oraz
specjalnych przyrządach niezbędnych do
wykonania określonych prac.
Wartości m o m e n t ó w dla połączeń, które
każdorazowo należy dokręcać kluczem
dynamometrycznym (głowica cylindrów,
p ó ł o s i e n a p ę d o w e itp.) p o d a n o w y t ł u s z c z o ­
nym drukiem. W zasadzie każde połączenie
gwintowe powinno być dokręcane w miarę
możliwości kluczem dynamometrycznym.
D o wielu z nich s ą niezbędne klucze do ł b ó w
lub g n i a z d typu Torx.
G d y n a p o c z ą t k u lat s i e d e m d z i e s i ą t y c h u k a ­
zała się pienwsza książka z tej serii, tylko
w nielicznych s a m o c h o d a c h stosowano ele­
m e n t y elektroniczne. Teraz sterowanie elek­
troniczne w samochodach jest powszechne
- sterowanie silnikiem, układem napędo­
w y m , hamulcami. Elektronika przyczynia się
do wyeliminowania części podlegających
zużyciu, na przykład styków przerywacza
w rozdzielaczu zapłonu, niezbędnego daw­
niej d o w y t w o r z e n i a iskry. J e d n a k d o s p r a w ­
dzania wielu elementów elektronicznych
wymaga się użycia d r o g i c h przyrządów
kontrolnych, dostosowanych do określonych
układów i modeli samochodów, których z a ­
kup nie opłaca się m e c h a n i k o w i a m a t o r o w i ,
d l a t e g o t e g o rodzaju c z y n n o ś c i nie o p i s a n o
w niniejszej książce.
M a m nadzieję, że dokonany wybór porad na­
prawczych, konserwacyjnych i obsługowych
p o m o ż e w bezpiecznej oraz bezawaryjnej
eksploatacji s a m o c h o d u . Pragnę także zwró­
cić u w a g ę , ż e w produkcji s a m o c h o d ó w s ą
w p r o w a d z a n e z m i a n y techniczne, które za­
s t r z e g a s o b i e p r o d u c e n t i m o ż e się z d a r z y ć ,
że o p u b l i k o w a n e w niniejszej książce opisy
czynności oraz wartości regulacyjne zostały
zmienione. W razie wątpliwości należy za­
sięgnąć informacji w dziale obsługi klienta
u producenta samochodu.
Rudiger Etzold
Wiadomości wstępne
w m a r c u 2 0 0 2 roku oficjalnie z a p r e z e n t o w a ­
no s a m o c h ó d Opel Vectra trzeciej g e n e r a ­
cji ( n a n i e k t ó r y c h r y n k a c h , n p . w N i e m c z e c h ,
oznaczany jako Vectra C). Początkowo za­
oferowano dwie wersje nadwozia: cztero­
drzwiową (sedan) oraz pięciodrzwiową z wy­
o d r ę b n i o n y m b a g a ż n i k i e m (o oznaczeniu
GTS). W 2003 roku w p r o w a d z o n o na rynek
V e c t r ę III k o m b i ( n a n i e k t ó r y c h r y n k a c h o n a ­
z w i e C a r a v a n ) , c h a r a k t e r y z u j ą c ą się z w i ę k ­
s z o n y m o 13 c m w z g l ę d e m wersji s e d a n
i G T S r o z s t a w e m osi oraz z b u d o w a n y n a
tej s a m e j płycie p o d ł o g o w e j m o d e l S i g n u m
- pięciodrzwiowy hatchback o oryginalnym
nadwoziu, bogato wyposażonym i bardzo
przestronnym wnętrzu, w którym wykorzy­
stano podzespoły modelu Vectra.
O p e l V e c t r a III m a w i e l e z a l e t w p o r ó w n a ­
niu z p o p r z e d n i m m o d e l e m . J e s t to m i ę d z y
innymi większy komfort jazdy oraz wysokie
b e z p i e c z e ń s t w o bierne. Dzięki z n a c z n e j ilo­
ści o c y n k o w a n y c h e l e m e n t ó w n a d w o z i a jest
udzielana dwunastoletnia gwarancja na koro­
OPEL VECTRA III SEDAN - WIDOK Z PRZODU
zję perforacyjną. Przedłużono przebiegi m i ę ­
dzy przeglądami obsługowymi. Na przykład
świece z a p ł o n o w e w silnikach b e n z y n o w y c h
należy w y m i e n i a ć dopiero po 120 000 k m .
Główne zmiany w wyglądzie nadwozia nowej
Vectry to osłona wlotu powietrza do chłod­
nicy z i n t e g r o w a n a z p o k r y w ą przedziału sil­
nika oraz zupełnie n o w e , piętrowe reflekto­
ry p r z e d n i e z g ł a d k ą s z y b ą . T y ł s a m o c h o d u
w y r ó ż n i a się d u ż y m i , z a c h o d z ą c y m i na boki
lampami tylnymi. Zastosowanie szerokiej
c h r o m o w a n e j listwy powiększa optycznie po­
krywę bagażnika.
V e c t r a III j e s t w y p o s a ż o n a w w i e l e e l e m e n ­
t ó w z w i ę k s z a j ą c y c h b e z p i e c z e ń s t w o . S ą to
czołowe poduszki gazowe kierowcy i pasa­
żera, poduszki boczne, poduszki w zagłów­
kach oraz pirotechniczne napinacze pa­
s ó w bezpieczeństwa przednich siedzeń. Tak
zwane crashboksy, stanowiące przestrzen­
ne łączniki p r z y k r ę c a n e d o beiki p o p r z e c z ­
nej, przy m n i e j s z y c h kolizjach pochłaniają
energię łagodniejszych zderzeń, skutecznie
OPEL VECTRA III SEDAN - WIDOK Z TYŁU
1 2 WIADOMOŚCI WSTĘPNE

OPEL SIGNUM

chroniąc elementy struktury nośnej nadwo­

zia przed uszkodzeniem.
O p e l Vectra I I I m o ż e b y ć w y p o s a ż o n y w sil­
niki b e n z y n o w e lub w y s o k o p r ę ż n e o z r ó ż ­
nicowanej mocy, pojemności i konstrukcji.
Umożliwia to w y b ó r m i ę d z y o s z c z ę d n y m i
i dynamicznymi wersjami samochodu. Tabliczka z n a m i o n o w a jest umieszczona
w dolnej części s ł u p k a ś r o d k o w e g o (rys.
Dane identyfikacyjne 0-6622), widoczna po otwarciu przednich
prawych drzwi, a w niektórycti modelach -
Numer nadwozia w przedziale silnika na gnieździe m o c o w a n i a
prawej kolumny zawieszenia. Oprócz nume­
N u m e r e m nadwozia jest numer identyfikacyj­ ru V I N , na tabliczce z n a m i o n c w ^ z n a j d u j ą
ny pojazdu VIN. Na podstawie numeru nad­ s i ę t e ż i n n e d a n e , n a p i z j ^ d a d fcotor l a k i e r u .
wozia można zidentyfikować model samo­
Objaśnienie oznaczeń n » nadwozia
c h o d u . W n u m e r z e zawarto też informacje
o roku m o d e l o w y m oraz odmianie nadwozia. WOL 0 z c F 35 3 2 123 456
N u m e r identyfikacyjny V I N jest wybity w e 0 9 ® <9 e 9 8 ®
wnętrzu nadwozia na podłodze obok siedze­
nia pasażera I osłonięty r u c h o m ą p o k r y w ą ® Oznaczenie WOL = Adam
(rys. 0 - 6 6 2 1 } . W niektórych m o d e l a c h n u m e r Opei AG.
VIN m o ż e być umieszczony także na tablicy ® Wykonanie O—wykonanie nor-
rozdzielczej, widoczny przez przednią szybę. malne.
 DANE IDENTYFIKACYJNE 13

G) K o d w g G e n e r a l M o t o r s : Z - V e c t r a ;
C-Signum.
® M o d e l : C - V e c t r a III.
© Wyposażenie.
© Rodzaj nadwozia: 69 - 4-drzwiowy se­
dan; 68 - 5-drzwiowy hatchback Vectra
G T S ; 4 8 - 5-drzwiowy hatctiback Signum;
35 - 5-drzwiowe kombi.
® Model roku: Y - 2 0 0 0 ; 1 - 2 0 0 1 ; 2 - 2002:
3 - 2003; 4 - 2004; 5 - 2005; 6 - 2006;
7 - 2007; 8 - 2008; 9 - 2009.
® Zakład produkcyjny; 1 - Rijsselsheim;
2 - Bochum.

® Bieżący n u m e r seryjny.

Numer silnika ® P o j e m n o ś ć s k o k o w a : 18 - 1,8 d m ^ ;

1 9 - 1,9 d m ^ 2 0 - 2 , 0 d m ^ ; 2 2 - 2 , 2 d m ^
Typ i n u m e r silnika s ą wybite na jego kadłu­
3 0 - 3 , 0 dm3; 3 2 - 3 , 2 d m ^ .
bie. Na r y s u n k u 0 - 6 6 2 3 p o k a z a n o niektóre
d) S t o p i e ń s p r ę ż a n i a : L - 8,5 d o 9,0;
miejsca umieszczenia n u m e r u silnika.
N - 9,0 do 9.5; S - 9,5 do 10,0;
Objaśnienie oznaczeń typu silnika X - 10,0 d o 11,5; Y - p o n a d 11,5.
Silnik benzynowy z 18 X E U w a g a . W oznaczeniu typu silników w y s o k o ­
Silnik wysokoprężny Y 20 D T H p r ę ż n y c h p o m i j a s i ę literę Y n a t r z e c i e j p o z y c j i .
Pozycja (D ® ® ® ® ® ® Sposób tworzenia mieszanki: E - wtrysk
benzyny; D - w t r y s k oleju n a p ę d o w e g o .
® Spełniana norma czystości spalin: © O d m i a n a : H-zwiększona moc, L - z m n i e j ­
Y - E U R O 3; Z - E U R O 4. szona moc. T - turbodoładowanie-

Podstawowe dane silników

Oznaczenie silnika 1,6 1,8 2,0 turbo 2,2 2,2 direct 3,2 V6
Okres produkcji od - do Vtll 04 - III 02 - V03- III 02 - V03- X03-
Typ silnika Z16XE Z18XE Z20NET Z22SE Z22YH Z32SE
Pojemność f o k o w a cm* 1598 1796 1998 2198 2198 3175
Moc kW przy obr/min 74 / 6 0 0 0 90/6000 129 / 5500 108/5600 114/5600 155/6200
KM przy obr/min 100/6000 122 / 6000 175/5500 147/5600 155/5600 211 /62D0
Moment obrotowy
150/3600 167/3800 265 / 2500 203 / 4000 220/3800 300/4000
N-mprzy obr/młn
Średnica cylindra mm 79,0 80,5 86.0 86,0 86,0 87,5
Skok tłoka mm 81.5 88,2 86.0 94,6 94,6 88,0
SEopień sprężania 10.5 10.5 9.5 10,0 12,0 10.0
Uczba cylindrów / zaworów
4/4 4/4 4/4 4/4 4/4 6/4
w cylindrze
Sterowanie silnika Multec S Simtec 71 Trionlc 8 GMPT- E15 Simtec 81 ME 3.1.1
Paliwo'1 LO BB 95 BB 95 BB 95 BB 95 BB 95 BB 95
Ilość do wymiany.
- układ smarowania dm' 3,5 4.25 6.0 4,75 5.0 4,75
- układ cłik>dzenia dm= 6,1 5.5 7.4 7.1 7,1 7.4
1 4 WIADOMOŚCI WSTĘPNE

Oznaczenie sMka 1,9 CDTI 1,9 CDTI 2,0 DTl 2.2 DTl 3.0 V6 CDTI
Okces produkcji od - do V04- V04- III 02 - 11102- V03-
Oznaczenie silnika 219DT Z19DTH Y20DTH Y22DTR Y30DT
Pojemność skokowa dm= 1910 1910 1995 2172 2958
Moc kW przy obr/min 88 / 3500 110/4000 74 / 4000 92 / 4000 130/4000
KM przy obr/min 120/3500 150/4000 100/4000 125/4000 177/4000
Moment obrotowy
280 / 2000 315 / 2000 =1 230/1500 280/1500 370/1900
N m przy obr/min
Średnica cylindra mm 82,0 82,0 84,0 84,0 87,5
Skok tłoka mm 90,4 90,4 90,0 98,0 82,0
Stopień sprężania 18,0 17,5 18,5 18,5 18.5
Liczba cyiindrów / zaworów 4/2 4/4 4/4 4/4 6/4
w cylindrze
Sterowanie silnil^a EDC 1609 EDC 1609 PSG 16 PSG 16 Denso-0100
Paliwo" ON ON ON ON ON
Ilość do wymiany:
- układ smarowania dm= 4,3 4,3 5,5 5,5 7,25
- uktad chłodzenia dm^ 7,5 7,5 7,3 7,3 8.3
" BB - benzyna bezołowiowa, ON - olej napędowy.
^> Od IX 2004 maksymalny moment obnatowy wynosi 320 Nm przy 2000 obr/min.
Uwaga. Podano przybliżone ilości oteju sinikowego i deczy chłodzącej. W zależności wyposażenia samochodu mogą wystąpić różnice.
U w a g a . Liter H lub L u ż y w a się w o z n a c z e n i u d e m silnika p o d s t a w o w e g o . N a przykład silnik
o d m i a n silników, których m o c została o d p o ­ Vectry oznaczony Z 1 9 D T H o m o c y 150 K M
w i e d n i o z w i ę k s z o n a lub z m n i e j s z o n a w z g i ę - jest o d m i a n ą silnika Z 1 9 D T o m o c y 120 K M .

SILNIK BENZYNOWY 1,8 dm^ O MOCY 90 kW
(122 KM)
1 - urządzenie sterujące przepustnicy 2 - alternator,
3 - pasek wieloklinowy. 4 - rotka napinająca,
5 - uchwyt zawieszenia silnika, 6 - koło pasowe wału
korbowego, 7 - górna osłona silnika, 8 - wskaźnik
poziomu oleju, 9 - korek wiewu oleju, 10 - sonda
lambda przed katalizatorem, 11 - blaszana osłona
termiczna. 12 - sprężarka klimatyzacji
SILNIK WYSOKOPRĘŻNY 1,9 d m ' O MOCY 110 kW
(150 KM)
I - v/tryskiwacz paliwa, 2 - wskaźnik poziomu oleju.
3 - głowica cylindrów, 4 - pasek wieloklinowy.
5 - sprężarka klimatyzacji, 6 - blaszana osłona
termiczna, 7 - miska olejowa, 8 - zasobnik paliwa,
9 ~ korek wlewu oleju, 10 - pompa podciśnienia,
I I - obudowa termostatu, 12 - zespół dociskowy
sprzęgła
Obsługa samochodu

WIADOMOŚCI WSTĘPNE Jeżeli d o obowiązkowego przeglądu pozo­

stało m n i e j niż 1 5 0 0 k m , na w y ś w i e t l a c z u z e ­
Okresy między przeglądami samochodów stawu w s k a ź n i k ó w (w o b r o t o m i e r z u ) ukazu­
Opel Vectra i Signum są zmienne. S ą one j e się komunikat informujący, że pozostało
obliczane przez sterownik silnika w zależ­ 1000 km do następnego przeglądu.
ności od sposobu eksploatacji samochodu, U w a g a . Taki k o m u n i k a t m o ż n a z o b a c z y ć na
przy uwzględnieniu następujących czynni­ wyświetlaczu w obrotomierzu także przy wyłą­
ków; liczby p r z e j e c h a n y c h kilometrów, pręd­ czonym zapłonie. W tym celu należy wcisnąć
kości obrotowej silnika, momentu obroto­ przycisk nastawczy pod licznikiem przebiegów
w e g o silnika, cykli j a z d , t e m p e r a t u r y cieczy dziennych. Wskaźnik terminów poinformuje
chłodzącej i temperatury oleju silnikowego. wtedy o przebiegu do najbliższego przeglądu,
Uwaga. W samochodach z silnikiem wyso­ np. 10 0 0 0 k m , jak na rysunku 0 - 6 2 1 8 0 .
koprężnym 1,9 dm^ może być stosowany Po wykonaniu przeglądu należy wyzerować
także plan obsługi o stałych okresach mię­ wskaźnik terminów.
d z y p r z e g l ą d a m i . Te m o d e l e s ą wyposażo­ Uwaga. Okresy, w których byt odłączony
ne w ostrzegawczy wskaźnik obsługowy dla akumulator nie s ą uwzględniane do oblicze­
użytkowników niewiele jeżdżących samo­ nia t e r m i n u n a s t ę p n e g o p r z e g l ą d u ,
chodem.

ZEROWANIE WSKAŹNIKA
TERMINÓW PRZEGLĄDÓW

U w a g a . Wskaźnik terminów przeglądów na­

leży zerować po przeprowadzeniu każdej
planowej obsługi,
• Wyłączyć zapłon, pozostawić kluczyk
w pozycąi z e r o w e j . W zestawie wskaźników
wyświetli się licznik p r z e b i e g ó w d z i e n n y c h .
• Wcisnąć i przytrzymać przycisk nastawczy.
• Włączyć zapłon i przytrzymać przycisk na­
stawczy przez dalsze 10 sekund, aż zmieni
się w y ś w i e t l a n a informacja,
• Po 10 s e k u n d a c h u k a ż e się na 2 s e k u n d y
k o m u n i k a t „ I N S P 3 4 0 0 0 K M " (silniki benzy­
n o w e ) a l b o „ I N S P 5 0 0 0 0 K M " (silniki w y s o k o ­
prężne), albo tylko „ I N S P " (przegląd).
1 6 OBSŁUGASAMOCHODU

• Po skutecznym wyzerowaniu wskaźnika, • Pasek wieloklinowy: sprawdzić stan i na­

na wyświetlaczu ukaże się z n a k „ " aż ciąg paska.
d o chwili zwolnienia przycisku n a s t a w c z e g o . • Układ wylotowy: sprawdzić wzrokowo, czy
P o tej p r o c e d u r z e w s k a ź n i k p o k a ż e przebieg nie m a u s z k o d z e ń .
dzienny, albo aktualną godzinę.
U w a g a . W t e n s p o s ó b licznik c z a s o w y zosta­ Skrzynka przekładniowa
nie ustawiony na 24 miesiące, a w sterowni­ i półosie napędowe
ku silnika zostanie zapisana informacja „Po­
z i o m oleju 100%". • Skrzynka przekładniowa i półosie napę­
d o w e : sprawdzić w z r o k o w o , czy nie m a nie­
PLAN OBSŁUG) szczelności oraz stan osłon przegubów na­
pędowych.
Obsługę samochodu należy przeprowadzać • S a m o c h o d y z silnikiem Z 1 8 X E i a u t o m a ­
nie p ó ź n i e j niż co 2 lata a l b o p o p r z e j e c h a n i u tyczną skrzynką przekładniową CV-Tronic:
3 0 0 0 0 k m (silniki b e n z y n o w e ) lub 5 0 0 0 0 k m o d ś w i e ż y ć olej p r z e k ł a d n i o w y za p o m o c ą
(silniki w y s o k o p r ę ż n e ) . odpowiednich dodatków.
U w a g a . W silnikach w y s o k o p r ę ż n y c h z fil­ U w a g a . Dodatki w l e w a się do oieju b a z o w e ­
t r e m c z ą s t e k s t a ł y c h ( s i l n i k i 1,9 d m ^ w p r z y ­ go w celu polepszenia j e g o właściwości (np.
bliżeniu o d m a j a 2 0 0 4 ) olej w silniku n a l e ż y lepsze właściwości smarne, ochrona przed
w y m i e n i a ć c o 2 lata albo co 2 5 0 0 0 k m . K a ż ­ starzeniem).
d o r a z o w o n a l e ż y l e ż w y m i e n i ć filtr p a l i w a .
Podczas przeglądu należy także wykonać Zawieszenie przednie
wszystkie czynności oznaczone w planie
i układ kierowniczy
znaczkiem „•", przypisane określonemu
przebiegowi. • Z a w i e s z e n i e : s p r a w d z i ć , c z y nie m a w i ­
U w a g a . Niezależnie od przebiegu, co roku docznych uszkodzeń.
m u s i b y ć o d w o d n i o n y filtr p a l i w a w s i l n i k a c h • Wspomaganie układu kierowniczego:
wysokoprężnych. sprawdzić, czy nie m a w y c i e k ó w i w razie po­
Po każdym przeglądzie należy wyzerować trzeby sprawdzić poziom oleju.
wskaźnik terminów przeglądów. • Przekładnia kierownicza: sprawdzić osło­
U w a g a . C z ę s t e j a z d y po silnie z a p y l o n y c h ny elastyczne.
d r o g a c h w y m a g a j ą w y m i a n y filtru p o w i e t r z a • Przeguby drążków kierowniczych: spraw­
i filtru p r z e c i w p y ł k o w e g o j u ż po p o ł o w i e w y ­ d z i ć s t a n o s ł o n i luzy.
kazanego w planie o b s ł u g o w y m przebiegu.
Hamulce i koła
Silnik
• Hamulce przednie i tylne: sprawdzić gru­
• Silnik i przedział silnika: s p r a w d z i ć w z r o ­ bość wkładek ciernych.
k o w o , czy nie m a ś l a d ó w n i e s z c z e l n o ś c i . • Układ hamulcowy: sprawdzić p o z i o m pły­
• Silnik: s p r a w d z i ć p o z i o m oleju, s p r a w d z i ć nu hamulcowego
ewentualne wycieki oleju. • Układ hamulcowy: sprawdzić, czy są
• Silnik: w y m i e n i ć o l e j i filtr o l e j u . szczelne i nieuszkodzone sztywne oraz gięt­
• Uktad chłodzenia i ogrzewania: sprawdzić kie p r z e w o d y h a m u l c o w e i ich złącza.
poziom cieczy chłodzącej i stężenie środka z a ­ • Hamulec awaryjny: sprawdzić działanie.
pobiegającego zamarzaniu. Sprawdzić wzro­ • Ogumienie (włącznie z kołem zapaso­
k o w o przewody i chtodnicę, zwracając u w a g ę wym): sprawdzić ciśnienie powietrza i głę­
na ewentualne wycieki i zanieczyszczenia. b o k o ś ć bieżnika oraz czy nie jest zużyte lub
• Silniki Y 2 0 D T H , Y 2 2 D T R , Y 3 0 D T : w y m i e ­ uszkodzone.
n i ć filtr p a l i w a . W s i l n i k u Y 3 0 D T o d w o d n i ć filtr • Koła: poluzować śruby i ponownie dokrę­
paliwa. cić m o m e n t e m 110 N-m.
 PLAN OBSŁUGI 17

Nadwozie i wyposażenie wnętrza • Warstwa ochronna spodu nadwozia:

sprawdzić stan.
• P o d u s z k i g a z o w e : s p r a w d z i ć , c z y nie m a ­ • Apteczka samochodowa: sprawdzić datę
ją widocznych uszkodzeń. ważności (zalecane).
• Klimatyzacja: sprawdzić szczelność układu. • B a d a n i e s k ł a d u s p a l i n : pienń^szy r a z p o 3 l a ­
• Filtr p r z e c i w p y t k o w y : w y m i e n i ć w k ł a d f i l t r u . tach, potem po 2 latach, następnie co roku.
U w a g a . W razie pogorszenia pracy klima­
t y z a c j i , w y m i e n i ć filtr p r z e c i w p y t k o w y w c z e ­ C o 50 000 km
śniej.
• Ograniczniki otwarcia i zawiasy drzwi • Silnik Z19DT: sprawdzić luz zaworów,
(tylko tylnych), z a m k i i e l e m e n t y blokujące ewentualnie wyregulować.
drzwi, z a m k i p o k r y w bagażnika i silnika: na­
smarować. C o 4 lata lub co 60 000 km

Wyposażenie elektryczne • Filtr p o w i e t r z a : w y m i e n i ć w k ł a d f i l t r u .

• Wszystkie odbiorniki energii elektrycznej:
sprawdzić działanie.
• Sygnał dźwiękowy: sprawdzić działanie.
• Oświetlenie, lampki kontrolne: sprawdzić
działanie.
• Ustawienie świateł reflektorów: sprawdzić
i w razie p o t r z e b y w y r e g u l o w a ć (w stacji o b ­
sługi).
• Wycieraczki szyb przedniej i tylnej: spraw­
dzić zużycie g u m o w y c h piór w y c i e r a k ó w
i w razie potrzeby wymienić.
• Spryskiwacze szyb i reflektorów: spraw­
dzić działanie, ustawienie dysz, uzupełnić
płyn w zbiorniku.
• Akumulator: sprawdzić stan i z a m o c o w a n i e .
• Wskaźnik terminów przeglądów: wyzero­
wać.
U w a g a . O g r a n i c z e n i e dla silników w y s o k o ­
p r ę ż n y c h : w y m i e n i a ć filtr c o 5 0 0 0 0 k m .
• S i l n i k i b e n z y n o w e : w y m i e n i ć filtr p a l i w a .
• S i l n i k i b e n z y n o w e 1,6 d m ^ i 1,8 d m ^ : w y ­
mienić ś w i e c e z a p ł o n o w e - d o t y c z y tylko sil­
ników Z 1 6 X E od numeru 20 C K 0775 oraz
silników Z 1 8 X E od numeru 20 C K 0 5 5 1 .
• Automatyczne skrzynki przekładniowe
AF23 i AF33: w trudnych warunkach eksplo­
atacji w y m i e n i ć olej p r z e k ł a d n i o w y .
• Skrzynka przekładniowa CV-Tronic V T 20-
-E: w y m i e n i ć olej przekładniowy.
C o 6 lat lub co 90 000 km
• Silniki Z 1 6 X E o r a z Z 1 8 X E : w y m i e n i ć p a ­
sek z ę b a t y i rolkę napinacza, sprawdzić koło
prowadzące i koło napędowe.

Dodatkowe czynności obsługowe C o 6 lat lub co 120 000 km

C o 25 000 km • Silnik Z 1 9 D T : w y m i e n i ć p a s e k zębaty.

• Silniki Z 1 9 D T ( H ) : o d w o d n i ć i w y m i e n i ć filtr C o 8 lat lub co 120 000 km

paliwa.
• Silniki b e n z y n o w e : w y m i e n i ć ś w i e c e za­
Co 2 lata płonowe.
U w a g a . W s i l n i k a c h 1,6 d m ^ t y p u Z 1 6 X E
• Płyn hamulcowy: wymienić (wspólny dla o d n u m e r u 2 0 C K 0 7 7 5 o r a z 1,8 d m ^ t y p u
układu hamulcowego i hydraulicznego ob­ Z 1 8 X E od numeru 20 C K 0551 świece zapło­
wodu sterowania sprzęgła). n o w e należy w y m i e n i ć w c z e ś n i e j - c o 4 lata
• Zdalne sterowanie zamka centralnego: lub co 6 0 0 0 0 k m .
w/ymienić baterie w nadajniku. • Silnik Z 3 2 S E : w y m i e n i ć p a s e k zębaty na­
• Nadwozie: sprawdzić wzrokowo powłokę pędu rozrządu i rolkę napinacza, sprawdzić
lakierową, czy nie m a u s z k o d z e ń . koło p r o w a d z ą c e i koło n a p ę d o w e paska.
18 OBSŁUGA SAMOCHODU

• Silnik Y 3 0 D T ( H ) : w y m i e n i ć pasek wielo­ t y p u Torx, z a l e c a się r ó w n i e ż p o s i a d a n i e klu­

klinowy. czy dynamometrycznych.
D o w y k o n a n i a niektórych czynności nie­
C o 10 lat lub co 120 000 km zbędne s ą jednak narzędzia specjalne. Do­
brej jakości narzędzia oferuje np. firma Ha-
• Silniki Z 1 9 D T ( H ) : w y m i e n i ć p a s e k wielo­ zet (42804 Remscheid, Postfach 100461).
klinowy. N u m e r y k a t a l o g o w e n a r z ę d z i tej firmy, p r z e d ­
s t a w i o n y c h na r y s u n k u , p o d a n o w tablicy.
C o 10 lat lub co 150 000 km
CZYNNOŚCI OBSŁUGOWE
• Silnik Y 3 0 D T : w y m i e n i ć p a s e k z ę b a t y i rol­
kę napinacza, sprawdzić koło p r o w a d z ą c e W rozdziale tym opisano wszystkie naka­
i koło n a p ę d o w e paska. zane czynności obsługowe, wynikające
• Silnik Y 3 0 D T : s p r a w d z i ć i e w e n t u a l n i e w y ­ z planu obsługi samochodu, w odniesieniu
regulować luz zaworów, do poszczególnych podzespołów. Wskazano
• Silnik Z 1 9 D T H : w y m i e n i ć p a s e k zębaty. także niezbędne części zamienne i potrzeb­
ne do pracy narzędzia specjalne.
NARZĘDZIA Zaleca się sprawdzać i ewentualnie uzupeł­
niać, przynajmniej co 4 do 6 tygodni: ciśnie­
Oprócz zestawów kluczy płaskich, nasado­ nie p o w i e t r z a w o p o n a c h , p o z i o m oleju w sil­
w y c h i oczkowych o najczęściej używanych niku, poziomy cieczy chłodzącej oraz płynu
wielkościach oraz różnych wkrętaków, także w spryskiwaczach.
 19

Poz. na rys. Rodzaj narzędzia Nr katalogowy łHazet

1 Przyrząd do wykręcania zaworu powietrza w ogumieniu 666-1
2 Przyrząd do wyciskania przegubów drążków [kierowniczych, dwustopniowy 779/1
rozwartość 20-22 mm
3 Szczypce do sprężystych opasek mocuiących 798-2
A Szczypce do blokowania korbki do opuszczania szyb 799
5 Szczypce zaciskowe do opasek ze stali nierdzewnej mocujących elastyczne 1874
osłony przegubów półosi napędowych
6 Szczypce do pierścienia osadczego przegubów synchronicznych 1847-3
7,8 Kliny montażowe 1965-20
9 Przyrząd z końcówką namagnesowaną do szukania drobnych części 1976
10 Szczelinomierz o zakresie pomiarowym 0,05-1,0 mm 2147
11 Kiucz do pokrywy filtru oleju (32 mm) 2169-32
12 Przyrząd do środkowania tarczy sprzęgła 2174
13 Wkrętak Toru do śruby wewnętrznej poduszki gazowej 2223Lg^T30
14 Szczypce zaciskowe do przewodów paliwa 4501-1
15 Zestaw zacisków do przewodów giętkich 4590/2
16 Klucz nasadowy do sondy lambda (silniki benzynowe 1,6 /1,8) 4680^
17 Łańcuchowy przecinak rury wylotowej 4682
18 Klucz do świec 4766-1
19 Szczypce do przekaźników 4770-1
20 Próbnik gęstości elektrolitu i cieczy chłodzącej 4810 6
21 Przyrząd do ustawiania dysz spryskiwacza szyb 4850-1
22 Przyrząd do ustawiania ramion wybieraków 4851-1
23 Przyrząd do napinania sprężyny kolumny zawieszenia 4900-2A
24 Przyrząd do napinania sprężyny tarczy dociskowej sprzęgła samochodów 4900-12
Opel Vectra III i Signum
25 Suwmiarka do tarcz hamulców 4956-1
26 Pilnik do zacisku hamulca 4968-1
27 Szczotka druciana do czyszczenia zacisku hcmulca 4968-2
28 Klucz do odpowietrznika zacisku hamulca 4968-9
29 Klucz dynamometryczny 1-6 N-m 6003 CT
30 Klucz dynamometryczny 4-40 N^m 6109-2 CT
31 Klucz dynamometryczny 40-200 N • m 6122-1 CT
32 Tarcza do pomiaru kąta dokręcenia śrub 6690

U w a g a . Przy zakupie części zamiennych - S i l n i k : w y m i e n i ć o l e j i filtr o l e j u .

wskazane jest zabranie ze sobą dowodu
rejestracyjnego w celu identyfikacji s a m o ­
chodu. N u m e r VIN jest konieczny do jed­
noznacznego przyporządkowania właściwej
części zamiennej do danego pojazdu. Przy­
datne jest też zabranie ze s o b ą starej części
dla p o r ó w n a n i a jej z nową.
Obsługa silnika
Zgodnie z planem obsługi należy wykonać
następujące czynności.
Silnik i przedział silnika: s p r a w d z i ć w z r o k o ­
w o , czy nie m a nieszczelności.
- Silnik; s p r a w d z i ć p o z i o m oleju.
- Układ chłodzenia: sprawdzić- poziom cie­
czy chłodzącej i stężenie dodatku zapobie­
gającego zamarzaniu. Sprawdzić wzrokowo,
czy nie m a nieszczelności oraz czy c h ł o d n i c a
nie jest zanieczyszczona z zewnątrz.
- Silnik wysokoprężny: o d w o d n i ć lub w y m i e ­
n i ć filtr p a l i w a .
- S i l n i k b e n z y n o w y : w y m i e n i ć filtr p a l i w a .
- Pasek wieloklinowy: sprawdzić stan i na­
ciąg paska.
- Filtr p o w i e t r z a : w y m i e n i ć w k ł a d filtru.
- Układ wylotowy: sprawdzić wzrokowo, czy
nie m a uszkodzeń.
- Silnik b e n z y n o w y : w y m i e n i ć ś w i e c e zapło­
nowe.
20 OBSŁUGA SAMOCHODU
- Pasek zębaty: sprawdzić rolkę napinacza.
- W y m i e n i ć pasek zębaty i rolkę napinacza
(patrz rozdział „Silnik").
- W y m i e n i ć pasek wieloklinowy (patrz roz­
dział „Silnik").
- Silniki Z 1 9 D T / Y 3 0 D T : s p r a w d z i ć i w razie
potrzeby w y r e g u l o w a ć luz z a w o r ó w (patrz
rozdział „Silnik").
- S p r a w d z i ć s k ł a d spalin w stacji o b s ł u g i .
Wzrokowe sprawdzanie szczelności
przedziału silnika
C z y n n o ś c i t e nie w y m a g a j ą specjalnych! n a ­
rzędzi.
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• S p r a w d z i ć w z r o k o w o , czy nie m a w y c i e ­
k ó w o r a z czy nie s ą przetarte, p o r o w a t e lub
pęknięte sztywne I giętkie przewody:
- o b w o d u doprowadzenia paliwa,
- układu ctiłodzenia i ogrzewania,
- układu łiamulcowego.
Wzrokowe sprawdzanie wycieków
oleju silnikowego
W razie zanieczyszczenia silnika
i n a d m i e r n e g o zużycia oleju należy ustalić
miejsce wycieku, sprawdzając:
- korek w l e w u oleju i czy uszczelka korka nie
j e s t u s z k o d z o n a lub p o r o w a t a ,
- elementy odpowietrzania skrzyni korbowej,
w tym przewód między głowicą cylindrów
i rurą dolotową powietrza,
- uszczelkę pokrywy głowicy,
- u s z c z e l k ę głowicy,
- pierścień uszczelniający korka spustu oleju,
- u s z c z e l k ę filtru o l e j u p r z y j e g o k o ł n i e r z u ,
- uszczelkę miski olejowej,
- uszczelnienia przednie i tylne wału korbo­
wego oraz wałka rozrządu.
W y c i e k a j ą c y olej z w y k l e p o k r y w a d u ż ą p o ­
wierzchnię z e w n ę t r z n ą silnika, w i ę c ustale­
nie miejsca w y c i e k u nie jest ł a t w e . Z a l e c a
się postępować w następujący sposób.
• U m y ć silnik, u p r z e d n i o zabezpieczając
przed zalaniem elementy elektryczne i elek­
troniczne, s p r y s k a ć silnik s p e c j a l n y m ś r o d ­
kiem do mycia na zimno i po odczekaniu
spłukać go wodą.
• Miejsca p o ł ą c z e ń i uszczelnień siinika po­
kryć z zewnątrz kredą w proszku albo posy­
pać talkiem.
• Sprawdzić p o z i o m oleju I w razie potrzeby
uzupełnić j e g o ilość.
• Odbyć jazdę próbną na około 30-kiio-
m e t r o w y m odcinku drogi szybkiego ruchu;
w r o z g r z a n y m silniku olej łatwiej przenika
przez szczeliny.
• Oświetlić silnik l a m p ą , o d n a l e ź ć m i e j s c e
wycieku i usunąć nieszczelność.
Sprawdzanie układu cłiłodzenia
• Wyginając i ściskając giętkie przewo­
d y cieczy chłodzącej s p r a w d z i ć , c z y nie
s ą sparciałe, stwardniałe lub o d k s z t a ł c o n e .
Uszkodzone przewody należy wymienić.
• P r z e w o d y nie p o w i n n y być o s a d z o n e z b y t
płytko na króćcach złączy.
• S p r a w d z i ć dociśnięcie p r z e w o d ó w na złą­
c z a c h , w razie potrzeby w y m i e n i ć opaski m o ­
cujące.
• Sprawdzić, czy uszczelka korka zbiornika
w y r ó w n a w c z e g o cieczy chłodzącej nie jest
uszkodzona.
Uwaga. Niedokręcona pokrywa może spo­
olejem w o d o w a ć wyciek cieczy z układu.
• W y r a ź n e ubytki cieczy chłodzącej, o b e c ­
n o ś ć oleju silnikowego w cieczy oraz kłęby
j a s n y c h spalin przy g o r ą c y m silniku ś w i a d ­
czą c uszkodzeniu uszczelki głowicy cylin­
drów.
U w a g a . Czasami trudno odnaleźć miejsce
wycieku. W ó w c z a s zaleca się dokonanie
w stacji obsługi p o m i a r u ciśnienia w układzie
chłodzenia oraz sprawdzenie zaworu nadci-
śnieniowego w korku zbiornika w y r ó w n a w ­
czego cieczy chłodzącej.
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
Sprawdzanie poziomu oleju
silnikowego
C z y n n o ś ć ta nie w y m a g a s p e c j a l n y c h n a r z ę ­
dzi.
Niezbędne materiały eksploatacyjne:
- do uzupełniania używać wyłącznie oleju
z a l e c a n e g o przez firmę Opel (patrz „Układ
smarowania").
 OBStUGA SILNIKA
• N a g r z a ć s i l n i k i u s t a w i e s a m o c h ó d n a raw-
nej, poziomej powierzchni.
• Po w y ł ą c z e n i u silnika odczel<,aćco najmniej
5 minut, a b y olej spłynął d o miski olejowej.
• Wyjąć prętowy wskaźnik poziomu oleju
{strzałka na rys. 0 - 6 2 1 8 1 ) i w y t r z e ć g o czy­
stą szmatką
• Wsunąć wskaźnik do oporu, wyjąć ponow­
nie i o d c z y t a ć p o z i o m oleju, który p o w i n i e n
znajdować się m i ę d z y oznaczeniami „ M A X "
i „MIN".
• U z u p e ł n i a ć olej tylko wtedy, kiedy p o z i o m
jest zbliżony d o z n a k u „ M I N " , Ilość oleju m i ę ­
d z y z n a k a m i „ M A X " i „ M I N " w y n o s i 1,0 d m ^
• Olej uzupełnia się przez w l e w w p o k r y w i e
głowicy (rys. O - 6 2 2 0 9 ) . Należy u ż y w a ć z a ­
21
lecanego rodzaju oleju, bez żadnych dodat­
ków. (1) - korek w l e w u oleju.
Uwaga. Nadmiar oleju (powyżej znaku
„MAX") należy usunąć, gdyż m o ż e on być
p r z y c z y n ą u s z k o d z e n i a uszczelnień silnika
lub katalizatora.
• P o d c z a s jazdy przy z n a c z n y m obciążeniu
silnika, np. długotrwałej j a z d y z d u ż ą prędko­
ścią p o d c z a s upałów, w górach albo z przy­
c z e p ą , z a l e c a się u t r z y m y w a n i e poziomu
oleju z b l i ż o n e g o d o z n a k u ,.MAX".
Wymiana oleju silnikowego
i filtru oleju
Potrzebne narzędzia specjalne:
- p r z y r z ą d do o d k r ę c a n i a filtru o l e j u ,
- k l u c z n a s a d o w y d o o d k r ę c a n i a p o k r y v i / y fil­
tru,
- jeśli olej będzie odsysany, urządzenie
do odsysania (średnica zewnętrzna sondy:
4,5 m m ) oraz naczynie do zebrania oleju wy­
c i e k a j ą c e g o z filtru,
- jeśli olej b ę d z i e z l e w a n y , k a n a ł w g a r a ­
żu albo podnośnik hydrauliczny 1 podstawki
oraz naczynie do zebrania oleju o p o j e m n o ­
ści d o 8.
Niezbędne materiały eksploatacyjne i części
zamienne:
- z a l e ż n i e o d t y p u silnika o d 3,5 do 7,5 dm^'ole­
ju silnikowego {należy stosować wyłącznie
KOMPLETNE FILTRY I WKŁADY FILT HGVJ OLEJU
1 - obudowa filtru przy1<ręcana do kadłuba silnika
(zamiast nierozbieralnego filtru), 2 - pokrywa filtru,
3 - wkład filtru, 4 - śruba spustu oleju
W sieci sprzedaży występują wymienne papierowe
wkłady filtrów. Wkłady filtrów różnych producentów
są wzajemnie zamienne
2 2 OBSŁUGA SAMOCHODU

oleje z a l e c a n e przez firmę O p e l (patrz p o d ­

rozdział „Układ smarowania"),
- o d p o w i e d n i dla d a n e g o silnika w k ł a d filtru
o l e j u l u b k o m p l e t n y filtr,
- jeśli olej jest zlewany, a l u m i n i o w a albo m i e ­
dziana uszczelka korka spustu oleju (niekie­
dy u s z c z e l k a jest s p r z e d a w a n a r a z e m z fil­
trem oleju).
U w a g a . Z e względu na ochronę środowiska
naturalnego nie wolno w y l e w a ć zużytego
oleju w miejscach przypadkovi/ych ani w y r z u ­
cać go razem z odpadami komunalnymi.

Ilość oleju silnikowego do wymiany

Rodzaj silnika Ilość oleju (dm')
Benzynowy 1,6 dnr' 3,5
Benzynowy 1,8 dm= 4,25 U w a g a . O d k r ę c e n i e p o k r y w y filtru s p o w o d u ­
j e otwarcie z a w o r u , przez który olej w y c i e k ­
Benzynowy 2.0 dm^ 6,0
nie z filtru do miski o l e j o w e j .
Benzynowy 2.2 d m '
4.75 • Po ścieknięciu oleju z o b u d o w y wyjąć
(108 k W / 1 4 7 KM)
w k ł a d filtru.
Benzynowy 2,2 d m '
5,0 • Za pomocą odpowiedniego urządzenia
(114 k W / 1 5 5 KM)
o d e s s a ć olej przez otwór p r o w a d n i c y w s k a ź ­
Benzynowy 3,2 d m ' 4,75
nika poziomu oleju.
Wysokoprężny 1,9 d m ' 4.3 • W razie braku takiego urządzenia, unieść
Wysokoprężne 2,0 dm^ i 2,2 dm= 5,5 i p o d e p r z e ć s a m o c h ó d w pozycji poziomej
Wysokoprężny 3,0 dm^ 7,25 o r a z z l a ć olej d o p o d s t a w i o n e g o n a c z y n i a .

Uwaga. W tabeli podano wartości przybliżone. Po napełnie­
niu należy sprawdzić poziom oleju i w razie potrzeby uzupeł­
nić jego ilość.
Nadmiar oleju m o ż n a odessać przez otwór
prowadnicy wskaźnika poziomu oleju albo
zlać z miski olejowej. Do odsysania trzeba
d y s p o n o w a ć o d p o w i e d n i ą p o m p k ą (jej p r z e ­
w ó d ssący musi być d o p a s o w a n y do otworu
p r o w a d n i c y w s k a ź n i k a poziomu oleju).
Zlewanie oleju silnikowego
• Silniki Z 2 0 N E T / Z 2 2 S E / Z 2 2 Y H / Y 2 0 D T H
/ Y 2 2 D T R : w y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika
(patrz odpowiedni opis).
• Odkręcić korek w l e w u oleju ( 1 , patrz rys.
O-62209)
• Silniki Z 2 0 N E T / Z 2 2 S E / Z 2 2 Y H / Z 1 9 D T
/ Y 2 0 D T H / Y 2 2 D T R : odkręcić p o k r y w ę (2,
rys. 0 - 6 2 1 8 2 ) filtru o d p o w i e d n i m k l u c z e m
nasadowym. Na rysunku 0-62182 pokazano
silnik Z 2 0 N E T / Z 2 2 S E / Z 2 2 Y H oraz klucz
specjalny (1) O p e l K M - 6 1 5 0 .
•Ostrzeżenie. Podczas unoszenia sarri&i
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
^podpieranie samochodu". ^
• S i l n i k i Z ł 9 D T ( H ) : w y k r ę c i ć 17 ś r u b i w y m o n ­
t o w a ć d o l n ą osłonę przedziału silnika, (patrz
rozdział „Części zewnętrzne nadwozia").
• Silniki Y 2 0 D T H A ' 2 2 D T R / Y 3 0 D T : odkręcić
pokrywę obsługową w dolnej osłonie prze­
działu silnika. W t y m celu, w z a l e ż n o ś c i
o d typu silnika, wykręcić cztery albo pięć
śrub (patrz rozdz. „Części zewnętrzne nad­
wozia").
• Pod miskę olejową podstawić naczynie
d o zebrania zlewanego oleju.
• W y k r ę c i ć korek s p u s t o w y (strzałka na rys.
0 - 6 2 9 1 ) z miski o l e j o w e j (1) k l u c z e m t y p u
Torx i zlać zużyty olej.
Ostrzeżenie. Odkręcając korek spustowp
u w a ^ C r a b y gorący olej ąjej^paayłii-^ki,--.^
 OBSŁUGA SILNIKA 23

• Wkręcić korek spustowy wraz z nową W y m i a n a filtru oleju

uszczelką. U w a g a . P r z y u t y l i z a c j i z u ż y t y c h filtrów o l e ­
j u i w k ł a d ó w t y c h filtrów n a l e ż y p r z e s t r z e g a ć
Momenty dokręcania korka spustu oieju
obowiązujących przepisów ochrony środowi­
w misce olejowej silnika
ska naturalnego.
Typ silnika M o n en l dokręcania • Silniki Z 2 0 N E T / Z 2 2 S E / Z 2 2 Y H / Z 1 9 D T
Z16XE/Z18XE 14 N-m / Y20DTH / Y22DTR: włożyć nowy wkład (1,
Z20NET / Z22SE / Z22YH 25 N-m r y s . 0 - 6 2 1 8 3 ) filtru d o o b u d o w y ( r y s u n e k d o ­
tyczy silników Z 2 0 N E T / Z 2 2 S E / Z 2 2 Y H ) .
Z32SE 10 N m
• Z a ł o ż y ć n o w ą u s z c z e l k ę (2) i w k r ę c i ć p o ­
Z19DT 20 N m
k r y w ę (3) filtru.
Y20DTH / Y22DTR 10 N-m W s k a z ó w k a . W silnikach Z 3 2 S E / Z 1 9 D -
Y30DTH 42 N m T(H) uszczelka jest umieszczona w wybraniu
w obudowie filtru.
U w a g a . W y k r y c i e w oleju silnikowym z n a c z - • Silniki Y 2 0 D T H / Y 2 2 D T R : przykręcić po­
nycti ilości m e t a l o w y c t t o p i ł k ó w i p r o d u k ­ k r y w ę ( 1 , r y s . 0 - 6 2 1 8 4 ) filtru w r a z z n o w y m
tów ścierania wskazuje na konieczność na­ w k ł a d e m (2) i n o w y m i u s z c z e l k a m i (3) d o
prawy silnika (np. m o ż l i w e zatarcie łożysk o b u d o w y filtru m o m e n t e m 2 5 N - m .
głównych lub korbowych wału korbowego).
Po dokonaniu odpowiedniej naprawy jest
konieczne staranne oczyszczenie kanałów
i p r z e w o d ó w oleju, a b y uniknąć uszkodze­
nia naprawionego silnika. M o ż e być także
k o n i e c z n a w y m i a n a c h ł o d n i c y o l e j u (jeśli w y ­
stępuje w silniku).
• Silnik Y 3 0 D T H : p o d s t a w i ć odpowiednie
n a c z y n i e p o d filtr o l e j u . W y k r ę c i ć k o r e k s p u ­
s t o w y u d o ł u o b u d o w y filtru i s p u ś c i ć o l e j
z silnika. Następnie wkręcić korek w r a z z n o ­
w ą u s z c z e l k ą w o b u d o w ę filtru o l e j u .
• Silnik Y 3 0 D T H : odkręcić pokr ywę o b u d o ­
w y filtru o l e j u i w y j ą ć j ą r a z e m z w k ł a d e m fil­
tru ( w stacji o b s ł u g i u ż y w a się d o t e g o k l u c z a
specjalnego OPEL-KM6374).
24 OBSŁUSASAMOCHODU

krywę obsługową do dolnej osłony przedzia­

łu silnika.

• Opuścić s a m o c ł i ó d na podłoże.

Wlewanie oleju silnikowego

• W l a ć ś w i e ż y olej przez w l e w w pokry­
w i e głowicy (rys. 0 - 6 2 1 8 6 ) i przykręcić ko­
rek w l e w u .
U w a g a . Z a l e c a się w l a ć najpierw o 1^ d m ^
oleju m n i e j . U r u c h o m i ć silnik, p o z o s t a w i ć
pracujący przez kilka minut, w y ł ą c z y ć g o
i s p r a w d z i ć p o z i o m oleju. U z u p e ł n i ć olej
do w y m a g a n e g o p o z i o m u . N a d m i a r oleju na­
leży u s u n ą ć , a b y nie s p o w o d o w a ć u s z k o d z e ­
nia uszczelnień silnika lub katalizatora.
• Wyjąć prętowy wskaźnik p o z i o m u oleju
Momenty dokręcania korka wlewu
(strzałka na rys. 0 - 6 2 1 8 7 ) i w y t r z e ć g o czy­
Moment stą szmatką.
Typ silnika
dokręcania
Z19DT(H) 30 N-m
Z20NET / Z22SE / Z22YH / Z32SE 25 N-m

W s k a z ó w k a . W razie z a o b s e r w o w a n i a wy­
cieku dokręcić m o m e n t e m 30 N-m,
• Silnik Y 3 0 D T : p o w l e c olejem i założyć no­
w e u s z c z e l k i n a p o k r y w i e filtru i g ó r n e j c z ę ­
ści w k ł a d u filtru. O s a d z i ć p o k r y w ę filtru w r a z
z w k ł a d e m w o b u d o w i e filtru i d o k r ę c i ć .
• S i l n i k i Z 1 6 X E / Z 1 8 X E : w y m o n t o w a ć filtr
oleju ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 8 5 ) . W stacji obsługi u ż y ­
w a się do tego narzędzia specjalnego Opel
(A), e w e n t u a l n i e H a z e t 2 1 7 2 . M o ż n a także
w b i ć ostry w k r ę t a k w o b u d o w ę filtru. S p o w o ­
duje to j e d n a k wyciek oleju przy obracaniu
wkrętaka. Podstawić odpowiednie naczynie
i spuścić zużyty olej.
• Silniki Z 1 6 X E / Z 1 8 X E : o c z y ś c i ć b e n z y -
n ą k o ł n i e r z filtru. W razie p o t r z e b y z e s k r o b a ć
resztki uszczelki.
• Silniki Z 1 6 X E / Z 1 8 X E : przed z a ł o ż e n i e m
p o w l e c n o w ą g u m o w ą u s z c z e l k ę filtru ś w i e ­
ż y m olejem silnikowym.
• Silniki Z 1 6 X E / Z ł 8 X E : przykręcić r ę k ą no­
w y filtr o l e j u . S p r a w d z i ć , c z y u s z c z e l k a p r z y ­
lega na c a ł y m o b w o d z i e d o k a d ł u b a silnika
i d o k r ę c i ć filtr o '/^ o b r o t u . M o m e n t d o k r ę c a ­
nia 15 N-m. S t o s o w a ć się d o instrukcji n a
o b u d o w i e filtru.
• Silniki Y 2 0 D T H / Y 2 2 D T R / Y 3 0 D T : przy­
kręcić c z t e r e m a lub p i ę c i o m a ś r u b a m i p o ­
 OBSŁUGA SILNIKA
• Wsunąć wskaźnik do oporu i ponownie go
wyjąć. P o z i o m oleju powinien zawierać się
między oznaczeniami „MAX" i „MIN".
• U z u p e ł n i a ć olej tylko wtedy, k i e d y p o z i o m
zbliża się d o z n a k u „ M I N ' : liość oleju m i ę d z y
z n a k a m i „ M A X " i „ M I N " w y n o s i 1,0 d m ^
• Silnik Y 3 0 D T H ; u r u c h o m i ć silnik i p o z o s t a ­
wić pracujący na biegu jałowym aż do zga-
śnięcia kontrolki ciśnienia oleju. Sprawdzić
i ewentualnie uzupełnić poziom oleju.
• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność
k o r k a s p u s t o w e g o i filtru o l e j u , w razie p o ­
trzeby ostrożnie dokręcić.
• P o ok. 5 minutach o d wyłączenia silnika
ponownie sprawdzić poziom i ewentualnie
uzupełnić ilość oleju.
• Silniki Z 1 9 D T ( H ) : z a m o n t o w a ć i d o k r ę ­
cić s i e d e m n a s t o m a ś r u b a m i d o l n ą o s ł o n ę
przedziału silnika (patrz rozdział „Części z e ­
wnętrzne nadwozia").
Sprawdzanie poziomu
i uzupełnianie cieczy ctiłodzącej
C z y n n o ś ć ta n i e w y m a g a s p e c j a l n y c h n a r z ę ­
dzi.
Niezbędne materiały eksploatacyjne:
- zalecana przez firmę Opel ciecz chłodzą­
ca (należy s t o s o w a ć tylko jasnoczerwony,
bezkrzemowy środek zapobiegający zama­
rzaniu c i e c z y c h ł o d z ą c e j ; nie w o l n o u ż y w a ć
środka w kolorze zielononiebieskim, zawie­
rającego krzem),
- czysta, miękka woda.
25
Z a niski poziom.cieczy c h ł o d z ą c e j jest s y g n a ­
lizowany na wyświetlaczu zestawu wskaźni­
ków. J e d n a k przed k a ż d ą d ł u g ą j a z d ą p o ­
w i n n o się sprawdzić poziom cieczy chłodzą­
cej.
• Poziom cieczy chłodzącej przy z i m n y m
silniku (temperatura cieczy ok. +20''C) po­
winien nieco przekraczać oznaczenie „KALT/
C O L D " na zbiorniku w y r ó w n a w c z y m (rys. O -
Uwaga. Początkowo jasnoczerwony do po­
m a r a ń c z o w e g o kolor cieczy chłodzącej m o ­
że po dłuższej eksploatacji zmienić się na
żółtawy. Jest to zjawisko normalne, niepo-
garszające własności cieczy chłodzącej.
• Jeżeli poziom cieczy chłodzącej, przy zim­
n y m i niepracującym silniku, spadnie poniżej
oznaczenia ..KALT/COLD", należy uzupełnić
jej ilość.
• Dolewać tylko zimnej cieczy przy z i m n y m
silniku, a b y u n i k n i e jego uszkodzenia.
Ostrzeżenie / e w z g l ę d u tia rmi)&tp^
c z e n s t w o f ' o a r z e n i a r s e z ą ^ e ^ s i ę oćr
Kiijcanta t"'^wy k o r n i k a " * * ^ ^ n ^ w ( i £ 0 -
g o cieGzy o h t o d z ą c e j W Fa2fel©nrecajraŚ!CJ
p r z y m a ś a a n y m silrwku p b k P j ^ - ^ h i M m -
:,:,Ka:.'W¥rówraewcz!eso n a l e ż y D l ^ r i i ^ r b a r «
d ż o ostrożnie Z s t e c a się położyć na pokry­
wę szff^kĘ ' t r e i , ii i \ i i o p r o r o w o w t / * .
gdy temper,' j r a Oeczy chtolfeąp^ spatlme
p o n i ż e j +9C
• Najpierw lekko odkręcić pokrywę, zeby
zmniejszyć ciśnienie w układzie chłodzenia -
po chwili odkręcić p o k r y w ę całkowicie.
• Jeżeli poziom cieczy chłodzącej' obniży
się po krótkim czasie, s p r a w d z i ć s z c z e l n o ś ć
układu chłodzenia.
Sprawdzanie i liorygowanie
gęstości cieczy cłiłodzącej
Przed rozpoczęciem okresu zimowego na­
leży sprawdzić stężenie w cieczy chłodzą­
cej ś r o d k a c h r o n i ą c e g o przed z a m a r z a n i e m ,
zwłaszcza wówczas, gdy do układu chłodze­
nia dolewano wody.
Potrzebne narzędzia specjalne:
- areometr do pomiaru gęstości cieczy chło­
dzącej, na przykład Hazet 4 8 1 0 - B .
26 OBSŁUGA SAMOCHODU

N i e z b ę d n e materiały el<sploatacyjne; U w a g a . Nie zdejmować pokrywy przy gorą­

- zalecana przez firmę Opel ciecz chłodzą­
ca (należy s t o s o w a ć tylko jasnoczerwony,
bezkrzemowy środek zapobiegający zama­
rzaniu cieczy c h ł o d z ą c e j ; nie w o l n o u ż y w a ć
środka w kolorze zielononiebieskim, zawie­
rającego krzem),
- czysta, miękka w o d a pitna.
Sprawdzanie
• R o z g r z a ć silnik tak, ż e b y górny przewód
c i e c z y c h ł o d z ą c e j p r z y c h ł o d n i c y byt w y c z u ­
w a l n i e ciepły.
• Ostrożnie otworzyć pokrywę zbiornika w y ­
równawczego.
c y m silniku.
• Z a s s a ć d o próbnika ciecz c h ł o d z ą c ą (rys.
0 - 6 2 1 8 9 ) I o d c z y t a ć jej gęstość. W n a s z y c h
szerokościach geograficznych ciecz chło­
d z ą c a nie powinna z a m a r z a ć do - 3 0 ° C .
Uzupełnianie środka chroniącego
przez zamarzaniem
U w a g a . Chłodnica i nagrzewnica są wyko­
nane z blachy aluminiowej, dlatego stoso­
w a ć wyłącznie zalecane przez firmę Opel
środki chroniące przed zamarzaniem i przed
korozją.
P r z y k ł a d . W s i l n i k u 1,8 d m ^ b e z k l i m a t y z a ­
cji p o p o m i a r z e a r e o m e t r e m g ę s t o ś c i c i e c z y
chłodzącej stwierdzono ochronę przed za­
marzaniem do - 1 0 ° C . A b y uzyskać ochro­
nę przed zamarzaniem do - 3 0 X , należy
z l a ć z u k ł a d u c h ł o d z e n i a 1,3 d m ^ c i e c z y i d o ­
l a ć 1,3 d m ^ c z y s t e g o ś r o d k a z a p o b i e g a j ą ­
cego z a m a r z a n i u . W celu uzyskania ochro­
n y d o - 4 0 ° C n a i e ż y w y m i e n i ć 1,6 d m ^ c i e c z y
chłodzącej.
• Wkręcić pokrywę zbiornika wyrównawcze­
g o i po jeździe próbnej ponownie sprawdzić
s t ę ż e n i e ś r o d k a z a p o t3 l e g a j ą c e g o z a m a r z a ­
niu w c i e c z y c h ł o d z ą c e j .
U w a g a . Zbyt duże stężenie środka chronią­
cego przed zamarzaniem (powyżej 55%) po­
woduje pogorszenie właściwości cieczy chło­
dzące] i ochrony w niskich temperaturach.

Ilości cieczy chłodzącej wymienianej na środek chroniący przed zamarzaniem

Temperatura zmierzona ("C) 0 1 -5 1 -10 1 -15 1 -20 1 -30 Pojemność
Silnik Temp. wymagana ("C) Ilość cieczy do wymiany (dm^) układu (dm')
-30 1.4 1.2 1,0 0,8 0,6 -
Z16XE 3,5
-40 1.8 1.5 1,3 1,0 0,8 0,3
-30 1.7 1.5 1,3 1,0 0,8 -
Z18XE/Z19DT(H) 4,3
-40 2,2 1.8 1.6 1,3 1.0 0,4

Z22SE / Z22YH / Z32SE

-30 2,0 1,7 1,5 1,2 0,9 - 5.0
^0 2.5 2.2 1.8 1.5 1,2 0,5

Y 2 0 D T H / Y22DTR
-30 2.2 1,9 1,6 1,3 1,0 - 5.5
-40 2.8 2.4 2.0 1,6 1,3 0,5

Y30DT
-30 2,9 2,5 2,1 1,7 1,3 - 7.3
-40 3.7 3.1 2.7 2,2 1,7 0,7
Uwaga. Wartości podane w laiieli odnosząsię do temperatury cieczy chłodzącej ok. t20''C
 OBSŁUGA SILNIKA 27

Odwadnianie i wymiana fUtru paliwa

w silnikach wysokoprężnycłi

U w a g a . Rozlany olej n a p ę d o w y należy nie­

zwłocznie ścierać, zwłaszcza z części g u ­
m o w y c h , np. p r z e w o d ó w cieczy chłodzą­
cej, g d y ż p o w o d u j e ich p r z e d w c z e s n e z u ż y ­
cie.
Oleju napędowego nie m o ż n a wylewać
w miejscach p r z y p a d k o w y c h tub d o iranaliza-
cji, l e c z o d d a w a ć d o p u n k t ó w g r o m a d z e n i a
odpadów szkodliwych.
Potrzebne narzędzia specjalne:
- szczypce do opasek mocujących przewody
paliwa, np. Hazet 4 5 0 1 - 1 .
- odpowiednie naczynie do zebrania zgro­
madzonej wody.
- w silnikach w y s o k o p r ę ż n y c h 2,0 dm^ to konieczność odpowietrzania o b w o d u d o ­
i 2,2 d m ^ : u r z ą d z e n i e d o o d p o w i e t r z a n i a np. p r o w a d z e n i a paliwa. D l a t e g o nie z a l e c a się
O p e l Klyl-948 (jeśli nie d y s p o n u j e się t a k i m s p u s z c z a n i a z filtru w i ę c e j n i ż 1 0 0 c m ^ c i e ­
u r z ą d z e n i e m , lepiej z l e c i ć w y m i a n ę filtru p a ­ czy.
liwa stacji obsługi). • D o k r ę c i ć c e n t r a l n ą ś r u b ę n a p o k r y w i e filtru
Niezbędne części zamienne i materiały eks­ momentem 6 N-m. Zbyt mocne dokręcenie
ploatacyjne: ś r u b y g r o z i r o z s z c z e l n l e n i e m filtru p a l i w a .
- w k ł a d filtru p a l i w a , U w a g a . P o o d w o d n i e n i u filtru n i e m a p o t r z e ­
- u s z c z e l k a p o k r y w y filtru p a l i w a , by odpowietrzania obwodu doprowadzenia
- około 2 d m ^ oleju n a p ę d o w e g o do napeł­ paliwa.
nienia filtru.
Silniki wysokoprężne 1,9 dm^
Odwadnianie • Rozłączyć złącze elektryczne ( 1 , rys.
0 - 6 2 1 6 1 ) p o d g r z e w a c z a p a l i w a o r a z (jeśli
Silniki wysokoprężne 2,0 dm^,
występuje) wyjąć wtyk czujnika temperatury
2,2 dm^ oraz 3,0 dm^
p a l i w a . W y m o n t o w a ć filtr ( 5 ) .
• P o d s t a w i ć o d p o w i e d n i e n a c z y n i e p o d filtr • O s t r o ż n i e w y j ą ć w g ó r ę filtr ( 5 ) z t z w . c r a ­
paliwa. shboksu.
U w a g a . Można także nałożyć odpowiedni U w a g a . Nie ma potrzeby odłączania przewo­
przewód elastyczny na króciec śruby s p u ­ d ó w p a l i w a o d filtru.
stowej (dolna strzałka na rys. 0 - 6 2 8 3 ) i po­ • Podstawić odpowiednie naczynie (3)
prowadzić p r z e w ó d przez przedział silnika p o d filtr p a l i w a .
do naczynia. U w a g a . Nie potrząsać filtrem.
• Poluzować nieco centralną śrubę (górna • P o l u z o w a ć ś r u b ę s p u s t o w ą (4) o j e d e n o b ­
strzałka) na p o k r y w i e filtru. rót i s p u ś c i ć w o d ę ( o k . 1 0 0 c m ^ ) . K i e d y z a ­
• Odkręcić o jeden obrót śrubę spustową cznie w y p ł y w a ć czyste paliwo, zakręcić śru-
u d o ł u filtru ( d o l n a s t r z a ł k a ) i s p u ś c i ć w o d ę b ę (4).
(ok. 100 cm^) d o p o d s t a w i o n e g o naczynia. U w a g a . N i e n a l e ż y c a ł k o w i c i e o p r ó ż n i a ć fil­
Kiedy zacznie wypływać czyste paliwo, za­ tru z paliwa.
kręcić śrubę. • W ł o ż y ć filtr d o t z w , c r a s h b o k s u i p r z e s u ­
U w a g a . Nie n a l e ż y c a ł k o w i c i e o p r ó ż n i a ć fil­ n ą ć w dół w p r o w a d n i c a c h .
tru z paliwa, zwłaszcza w silnikach w y s o k o ­ • Połączyć złącze elektryczne ( 1 , rys.
p r ę ż n y c h 2,0 d m ^ i 2,2 d m ^ g d y ż s p o w o d u j e 0 - 6 2 1 6 1 ) wstępnego podgrzewacza paliwa
28 OBSŁUGA SAMOCHODU

• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć z o b u d o w y filtru ( 3 )
w t y k czujnika p o z i o m u w o d y w filtrze.
U w a g a . W razie u s z k o d z e n i a czujnika należy
w y m i e n i ć c a ł ą o b u d o w ę filtru p a l i w a .
• Jeśli w y s t ę p u j e , w y j ą ć w t y k czujnika t e m ­
p e r a t u r y p a l i w a u dołu filtru.
• Z d j ą ć z filtru p r z e w ó d (5) d o p r o w a d z e n i a
paliwa. W tym celu otworzyć zacisk narzę­
dziem specjalnym Opel KM-796-A albo Ha­
zet 4501-1. Zacisnąć albo zaślepić przewód
korkiem o odpowiedniej średnicy.
• Z d j ą ć z filtru p r z e w ó d (4) d o p r o w a d z a j ą c y
paliwo do pompy. Zacisnąć go albo zaślepić
korkiem o odpowiedniej średnicy
• O s t r o ż n i e w y j ą ć o b u d o w ę filtru ( 3 ) z tzw.
c r a s h b o k s u (6).

Silniki wysokoprężne 2,0 dnf,

o r a z Gęśli w y s t ę p u j e ) w t o ż y ć w t y k c z u j n i k a 2,2 dm^ oraz 3,0 dm^
temperatury paliwa. • Odkręcić pokrywę (3, rys. 0 - 6 2 1 6 5 ) od
U w a g a . P o o d w o d n i e n i u filtru nie t r z e b a o d ­ o b u d o w y (6) filtru.
powietrzać o b w o d u doprowadzenia paliwa. • W y j ą ć w k ł a d (5) filtru z o b u d o w y i o d ł o ż y ć
do przygotowanego naczynia.
Wymontowanie
• W y l a ć resztę paliwa z o b u d o w y filtru
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ do naczynia.
tora. • P o k r y w ę i o b u d o w ę filtru w y c z y ś c i ć s z m a t -
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek ą nie p o z o s t a w i a j ą c ą w ł o s ó w .
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• O d b l o k o w a ć i r o z ł ą c z y ć na o b u d o w i e filtru
(3, rys. O-62190) złącze w i e l o s t y k o w e p o d ­
g r z e w a c z a paliwa (2).
U w a g a . N a r y s u n k u O - 6 2 1 9 0 p o k a z a n o sil­
n i k 1,9 d m ^

FILTR PALIWA SILNIKÓW WYSOKOPRĘŻNYCH

2.0 dm^; 2.2 d m ' oraz 3.0 dm=
1 - śruba centralna, 2 - uszczelka, 3 - pokrywa filtru,
4 - uszczelka pokrywy, 5 - w^ład filtru, 6 - obudowa
filtru
 OBSŁUGA SILNIKA
Silniki wysokoprężne 1,9 dm^
• W celu o d k r ę c e n i a pierścienia {2, rys.
0 - 6 2 1 6 2 ) u m i e ś c i ć o b u d o w ę filtru w u c h w y ­
cie (3) Opel E N - 4 6 7 8 4 - 0 2 0 , zaciśniętym
w imadle, a następnie odkręcić pierścień klu­
c z e m s p e c j a l n y m (1) O p e l E N - 4 6 7 8 4 - 0 1 0
U w a g a . Nie dysponując narzędziami spe­
cjalnymi należy postępować bardzo ostroż­
nie, aby nie u s z k o d z i ć pierścienia i o b u d o ­
w y filtru.
2 9
• Z a c i s n ą ć o b u d o w ę filtru w i m a d l e i p o l u z o ­
w a ć pierścień, uderzając go młotkiem przez
drewniany klocek. Klocek przykładać do ko­
lejnych żeber pierścienia.
• Odkręcić pierścień ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 6 3 ) o d
o b u d o w y (5) filtru.
• W y j ą ć p o k r y w ę (2) z w k ł a d e m (3) filtru.
• W y j ą ć uszczelkę (4).
• O b r ó c i ć w k ł a d (3) filtru o 5 0 ' p r z e c i w ­
nie d o ruchu w s k a z ó w e k z e g a r a i o d ł ą c z y ć
od pokrywy.
• P o k r y w ę i o b u d o w ę filtru w y c z y ś c i ć s z m a t ­
k ą nie p o z o s t a w i a j ą c ą w ł o s ó w .
Zamontowanie
Silniki wysokoprężne 2,0 dm^,
2,2 dm^ oraz 3,0 dm^
• W ł o ż y ć n o w y w k ł a d do o b u d o w y filtru.
• N a p e ł n i ć o b u d o w ę filtru c z y s t y m p a l i w e m .
U w a g a . Nawet jedno ziarno piasku po „czy­
s t e j " s t r o n i e filtru m o ż e z n i s z c z y ć u k ł a d w t r y ­
skowy.
• Osadzić pokrywę wraz z nowymi uszczel­
k a m i ( 2 1 4 , rys. 0 - 6 2 1 6 5 ) .
• W ł o ż y ć śrubę c e n t r a l n ą (1) i d o k r ę c i ć j ą
momentem 6 N-m. Zbyt mocne dokręcenie
ś r u b y g r o z i r o z s z c z e l n i e n i e m filtru p a l i w a .
Silniki wysokoprężne 1,9 dm3
• W ł o ż y ć n o w y w k ł a d d o p o k r y w y filtru i o b ­
rócić go o 50° zgodnie z r u c h e m w s k a z ó w e k
zegara.
• Włożyć n o w ą uszczelkę.
• Osadzić nowy wkład wraz z pokrywą
w o b u d o w i e filtru, n a k r ę c i ć p i e r ś c i e ń n a o b u ­
dowę. Wskazówka. Pokrywę z wkładem
m o ż n a w ł o ż y ć d o o b u d o w y filtru t y l k o w j e d ­
nym położeniu (niemożliwy jest nieprawidto-
wy montaż).
• Dokręcić pierścień m o m e n t e m 30 N-m.
Wszystkie silniki wysokoprężne
• W ł o ż y ć filtr d o t z w , c r a s h b o k s u .
• Wyjąć korki zaślepiające z p r z e w o d ó w pa­
liwa, o s a d z i ć ich k o ń c e n a k r ó ć c a c h i z a m o ­
cować przewody paliwa,
• Połączyć i zablokować złącza elektryczne.
• Podłączyć przewód masy (-) do akumu­
latora.
30 OBSŁUGA SAMOCHODU

U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek - Akumulator powinien być dobrze nałado­

podanych w podrozdziale „Wymontowanie
I zamontowanie akumulatora".
• S i l n i k i 1,9 d m - o r a z 3 , 0 d m ^ : u r u c h o m i ć s i l ­
nik i p o z o s t a w i ć pracujący na biegu j a ł o w y m .
Sprawdzić szczelność obwodu doprowadze­
nia paliwa.
Uwaga. W zasadzie obwód doprowadzenia
paliwa p o w i n i e n o d p o w i e t r z y ć się s a m o c z y n ­
nie p o u r u c h o m i e n i u silnika. Jeżeli silnika nie
m o ż n a u r u c h o m i ć , albo po chwili s a m się
w y ł ą c z a , n a l e ż y o d p o w i e t r z y ć o b u d o w ę filtru
paliwa. W tym celu należy trzykrotnie obró­
cić kluczyk w stacyjce d o położenia zapłonu
i przytrzymać przez co najmniej trzy s e k u n ­
dy. .Po w ł ą c z e n i u z a p ł o n u z o s t a j e u r u c h o m i o ­
na p o m p a w s t ę p n a , z n a j d u j ą c a się w zbiorni­
ku paliwa i paliwo jest tłoczone do o b u d o w y
filtru. W razie potrzeby p o w t ó r z y ć p r o c e d u r ę
odpowietrzania.
• Silniki 2,0 d m ^ o r a z 2,2 d m ^ : o d p o w i e t r z y ć
o b w ó d doprowadzenia paliwa.
wany.
U w a g a . Wyciekające paliwo zebrać do od­
powiedniego naczynia.
Przebieg czynności
• Rozłączyć s z y b k o m o c u j ą c e złącze (4, rys.
0 - 6 2 1 9 1 ) . oddzielić przedni przewód paliwa
(1) od p r z e w o d u (3) w przegrodzie c z o ł o w e j
i w y c i ą g n ą ć z uchwytu (2).
• Podłączyć p r z e w ó d ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 9 2 ) p o m ­
py podciśnienia (Opel K M - 9 4 8 ) do p r z e w o d u
paliwa (2) w p r z e g r o d z i e c z o ł o w e j . W t y m celu
połączyć s z y b k o m o c u j ą c e złącze (strzałka).
• P o d ł ą c z y ć p r z e w ó d (3, rys. 0 - 6 2 1 9 3 ) p o m ­
py podciśnienia (Opel K M - 9 4 8 ) do przednie­
go p r z e w o d u paliwa (4). W tym celu połączyć
szybkomocujące złącze (strzałka).

Odpowietrzanie obwodu
doprowadzenia paliwa
(silniki w y s o k o p r ę ż n e 2 , 0 d m '
oraz 2 , 2 dm^)
W silnikach wysokoprężnych 2,0 dm^
( Y 2 0 D T H ) oraz 2,2 d m ^ ( Y 2 2 D T R ) o b w ó d
doprowadzenia paliwa po wymianie wkładu
filtru n a l e ż y o d p o w i e t r z y ć . B e z t e g o z a b i e ­
g u , p o w y m i a n i e filtru p a l i w a a l b o p o c a ł k o w i ­
t y m o p r ó ż n i e n i u zbiornika paliwa, nie m o ż n a
u r u c h o m i ć silnika. K o n i e c z n e jest z a s t o s o ­
wanie specjalnego urządzenia do odpowie­
trzania (zewnętrzna p o m p a paliwa) Opel
K M - 9 4 8 . W ł ą c z a n i e rozrusznika nie o d p o ­
wietrzy obwodu, może natomiast doprowa­
dzić do pracy pompy wysokiego ciśnienia
„na sucho" I jej uszkodzenia.
U w a g a . P o m p a y i ^ s o k i e g o ciśnienia w sil­
n i k a c h 1,9 d m ^ i 3 , 0 d m ^ j e s t s a m o o d p o w i e -
trzająca i samossąca.

Warunki skutecznego odpowietrzenia

- W zbiorniku powinno z n a j d o w a ć się co naj­
mniej 5 d m ^ paliwa.
- Wszystkie przewody doprowadzenia i od­
prowadzenia paliwa powinny być szczelnie
osadzone.
 OBSŁUGA SILNIKA 31

- szczypce do szybkomocujących złączy

p r z e w o d ó w paliwa, np, Hazet 4 5 0 1 - 1 ,
Niezbędne części zamienne i materiały eks­
ploatacyjne:
- f i l t r paliwa.

Wymontowanie
U w a g a . Ze względu na niebezpieczeństwo
powstania pożaru należy przygotować ga­
śnicę i unikać otwartego ognia.
• Obniżyć ciśnienie w obwodzie d o p r o w a ­
dzenia paliwa (patrz podrozdział „ O b w o d y
doprowadzenia paliwa i powietrza').
• Uniesc t stabilnie podeprzeć s a m o c h o d .

Ostrzezenie. Podczas unoszenia samo-,

• Odpowietrzyć wstępnie obwód doprowa­
dzenia paliwa: uruchomić na ok, 3 minuty
urządzenie do odpowietrzania. Nie włączać
w tym czasie rozrusznika,
• N a s t ę p n i e , nie z a t r z y m u j ą c u r z ą d z e n i a ,
w ł ą c z y ć rozrusznik i p r z y t r z y m a ć , a ż silnik
się uruchomi.
U w a g a . Nie m o ż n a włączać rozrusznika
dłużej niż n a 4 0 s e k u n d . Jeżeli w t y m c z a ­
sie silnik się nie u r u c h o m i , o d c z e k a ć o k .
20 sekund, a następnie ponowić próbę uru­
chomienia silnika,
• Po skutecznym uruchomieniu na pewien
c z a s p o z o s t a w i ć silnik pracujący na biegu ja­
ł o w y m , nie odłączając urządzenia do o d p o ­
wietrzania.
• W y ł ą c z y ć silnik.
• Wymontować urządzenie do odpowietrza­
nia. W y c i e k a j ą c e paliwo z e b r a ć do o d p o ­
wiedniego naczynia,
• Połączyć z powrotem przewody paliwa
i zawiesić w uchwycie.
• U r u c h o m i ć silnik i s p r a w d z i ć s z c z e l n o ś ć
o b w o d u doprowadzenia paliwa.
c h o d u n i o z e z d a r z y ć stę w y p a d e k , dlate-.
g o należy wcześniej z a p o z n a ć sie z zalece­
niami p o d a n y m i w podrozdziale ..Unoszenie
1podpieranie samochodu'. .
• P o d filtr p a l i w a p o d s t a w i e o d p o w i e d n i e n a ­
czynie.
• Kolorowym przylepcem odpowiednio ozna­
kować przewody paliwa. Kierunek przepływu
paliwa w filtrze jest o z n a c z o n y strzałką.
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d p o w r o t n y paliwa (2,
rys, 0 - 6 2 1 5 4 ) z u c h w y t u (1) na filtrze.
• O d ł ą c z y ć c i ę g n o (3) h a m u l c a a w a r y j n e g o
od u c h w y t u (4).
• Odblokować szybkomocujące złącza
{1 i 2 , r y s , 0 - 6 2 1 5 5 ) s p e c j a l n y m i s z c z y p c a m i
i odłączyć obydwa przewody paliwa.
U w a g a . O w i n ą ć złącza s z m a t k a m i w celu
zebrania wyciekającego paliwa.

Wymiana filtru paliwa

wsilnikacf} benzynowych

Filtr p a l i w a j e s t z a m o c o w a n y p o d p o d ł o g ą
s a m o c h o d u , po lewej stronie zbiornika pa­
liwa.
Potrzebne narzędzia specjalne:
- podnośnik hydrauliczny i podstawki albo
kanał przeglądowy.
32 OBSŁUGA SAMOCHODU
• O d c h y l i ć z a c z e p (3) z t w o r z y w a s z t u c z n e ­
g o i w y s u n ą ć filtr p a l i w a z u c h w y t u .
U w a g a . Filtr j e s t w y p e ł n i o n y p a l i w e m .
Zamontowanie
• Zaciski m o c u j ą c e ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 6 7 ) ze z u ­
ż y t e g o filtru p r z e ł o ż y ć n a n o w y filtr
• W s u n ą ć o d p r z o d u filtr w u c h w y t ( 1 , r y s .
0-62154) i zablokować, Sprawdzić, czy
s t r z a ł k a n a o b u d o w i e filtru j e s t s k i e r o w a n a
zgodnie z p r z e p ł y w e m paliwa, czyli o d zbior­
nika d o silnika.
• U m i e ś c i ć c i ę g n o (3) h a m u l c a a w a r y j n e g o
w u c h w y c i e (4).
• Opuścić s a m o c h ó d na podłoże.
• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność
obwodu doprowadzenia paliwa.
Sprawdzanie paslta wieloldinowego
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.
N a c i ^ u p a s k a w i e l o k l i n o w e g o nie trzeba re­
gulować. Samoczynnie działający napinacz
rolkowy zapewnia prawidłowy naciąg paska.
Podczas przeglądów należy tylko sprawdzać,
czy p a s e k wieloklinowy nie jest u s z k o d z o n y ;
w razie potrzeby w y m i e n i ć zużyty pasek.
Sprawdzanie naciągu paska
• Sprawdzić położenie ruchomego ramienia
(2, rys. 0 - 6 2 1 5 8 ) napinacza paska. R a m i ę
p o w i n n o z n a j d o w a ć się m i ę d z y o g r a n i c z n i ­
k a m i (1) i (3). Jeżeli ramię opiera się o j e ­
d e n z o g r a n i c z n i k ó w (jak p o k a z a n o na d o l n e j
części rysunku), należy wymienić pasek wie­
loklinowy i rolkę napinacza.
• Silniki Y 2 0 D T H oraz Y 2 2 D T R : u c h w y c i ć
z a sześciokątny nadlew, obrócić rolkę napi­
nacza przeciwnie do ruchu wskazówek ze­
gara i powoli zwolnić. Napinacz powinien
wrócić do położenia początkowego.
U w a g a . Przy naciąganiu paska należy zwró­
cić u w a g ę , aby g u m o w a nakładka nie spadła
z hydraulicznego e l e m e n t u napinacza. Jeśli
nakładka ta spadnie, m o ż n a j ą założyć tyl­
ko p r z y n a p r ę ż o n y m n a p i n a c z u (czyli o p a r ­
tym o ogranicznik).
Sprawdzanie stanu
paska wieloklinowego
• Wyłączyć zapłon.
• Nanieść kredą poprzeczny znak na pasku
wieloklinowym, w dobrze widocznym miejscu.
• W o l n o obracać wał korbowy (patrz „Usta­
wianie tłoka 1. cylindra w GMP, sprawdzanie
 OBSŁUGA SILNIKA 33

-<H)
kątów rozrządu") i sprawdzić stan paska wie-
toklinowego.
U w a g a . Nie wolno obracać wału korbowego
w kierunku przeciwnym do jego obrotu pod­
czas pracy siinika.
• Sprawdzić, czy pasek wieloklinowy nie m a
następujących uszkodzeń:
- ś l a d ó w o l e j u i smaru;
- zużycia b o c z n y c h powierzchni ż e b e r - ich
wierzchołki (B, rys. S X - 6 2 3 8 ) s t a j ą się ostre
(w n o w y m pasku m a j ą przekrój trapezu),
a na dnie rowków jest widoczna o s n o w a jako
jaśniejsze miejsca (C);
- stwardniałych i szklistych bocznych po­
wierzchni żeber;
- p o p r z e c z n y c h p ę k n i ę ć (D, rys. S X - 6 2 3 9 )
na grzbiecie;
- żeber oderwanych od osnowy (E);
34 OBSŁUGA SAMOCHODU

- w y s t r z ę p i o n e j z e w n ę t r z n e j o s n o w y {F, rys. • Unieść i podeprzeć samochód.

SX-6240); • Sprawdzić osadzenie obejm i kołnierzy
- wyrwanej z boku o s n o w y (G); mocujących.
- p o p r z e c z n y c h p ę k n i ę ć (H) przez klika że­ • Sprawdzić, czy nie m a przetarć i dziur
ber; s p o w o d o w a n y c h korozją ani uszkodzeń m e ­
- wyrwanych odcinków żeber (J, rys. chanicznych.
SX-6241); • Znacznie zniekształcone lub zgniecione
- poprzecznych pęknięć pojedynczych że­ rury wylotowe należy wymienić.
ber (K); • Wyginając, skręcając I rozciągając wie­
- stwardniałych zanieczyszczeń i żwiru na szaki g u m o w e s p r a w d z i ć , czy nie s ą s p a r c i a ­
dnie rowków; łe; w razie potrzeby wymienić.
- zgrubień gumy w rowkach. • Samochody z silnikami benzynowymi:
• W razie wykrycia choćby j e d n e g o z w y ­ sprawdzić prawidłowość z a m o c o w a n i a złą­
mienionych uszkodzeń, pasek wieloklinowy cza elektrycznego sondy lambda.
należy wymienić. • Opuścić s a m o c h ó d na koła.

Wymiana paska zębatego Wymiana wkładu filtru powietrza

i sprawdzanie stanu rolek
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.
Wymiana paska zębatego Niezbędne części zamienne i materiały eks­
• W y m i a n ę paska zębatego opisano w roz­ ploatacyjne:
dziale „Siinik". - w k ł a d filtru p o w i e t r z a .
Uwaga. Nieprawidłowo założony pasek zę­
baty m o ż e s p o w o d o w a ć bardzo poważne Wymontowanie
uszkodzenia silnika; w y m i a n ę p a s k a z ę b a t e ­ • W c i s n ą ć rygiel (2, rys. 0 - 6 2 2 1 0 ) i w y j ą ć
g o lepiej p o w i e r z y ć a u t o r y z o w a n e j stacji o b ­ w t y k z ł ą c z a (1) m a s o w e g o p r z e p ł y w o m i e r z a
sługi. powietrza (3).
• Poluzować opaski mocujące (4, rys.
Sprawdzanie stanu rolek
0 - 6 2 2 1 1 ) i zdjąć przewód powietrza (5).
• Rolki należy w y m i e n i ć w razie wystąpie­ • Wykręcić pięć w k r ę t ó w o łbach krzyżo­
nia c h o c i a ż j e d n e g o z n a s t ę p u j ą c y c h u s z k o ­ w y c h (strzałki).
dzeń: • P o d w a ż y ć p o k r y w ę (6) filtru p o w i e t r z a
- g ł o ś n a p r a c a ł o ż y s k a rolki napinającej lub od strony silnika. O d c z e p i ć trzy zatrzaski (A)
prowadzącej, zarówno przy założonym, jak od strony błotnika I zdjąć pokrywę.
i zdjętym pasku zębatym; • W y j ą ć w k ł a d filtru p o w i e t r z a .
- wielokrotny obrót rolek po iekkim w p r a w i e ­
niu ich w ruch przy z d j ę t y m p a s k u ;
- widoczne uszkodzenia powierzchni robo­
czej roiek, np. z p o w o d u zalegania piasku,
zanieczyszczeń albo solanki.

Sprawdzanie układu wylotowego

Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.

Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­

chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
go naieży wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami p o d a n y m i w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
 OBSŁUGA SILNIKA 35

U w a g a . W silnikach D O H C należy stosować

klucze, których korpus {4, rys. 0 - 6 2 1 1 4 ) nie
d o s i ę g a d o izolatora ś w i e c y (5) i się nie z a ­
kleszcza. Ponadto jest konieczny przedłu­
ż a c z (2) z p r z e g u b e m (3). (1) - klucz d y n a ­
mometryczny.
Niezbędne części zamienne i materiały eks­
ploatacyjne:

- nowe świece zapłonowe zalecanego typu.

5w/ece zapłonowe
Odstęp Moment
Silnik Typ świecy elektrod dokręcania
(mm) (N-m)
Zamontowanie
Z16XE
• W ł o ż y ć n o w y w k ł a d filtru p o w i e t r z a d o o b u ­ do numeru
dowy. 20CK0774
Bosch
• Założyć i przykręcić pięć w k r ę t ó w m o c u ­ Z18XE 0,9,..1,1 25
FRL8LDCU
j ą c y c h p o k r y w ę filtru p o w i e t r z a m o m e n t e m do numeru
3,5 N m . 20CK0550
Uwaga. Wkręty mocujące same nacina­ Z20NET
j ą g w i n t w o b u d o w i e filtru. M o ż n a ich u ż y ć Z16XE
d o 10 r a z y . G d y w k r ę t y p r z e s t a n ą s k u t e c z ­ od numeru
20CK0775 Bosch
nie m o c o w a ć p o k r y w ę filtru, z a l e c a się r o z - 1,35 25
Z18X£ FQR 8 LEU2
w i e r c i ć ich o t w o r y i z a s t o s o w a ć ś r u b y z n a ­
od numeru
krętkami. 20CK0551
• Wykonać dalsze czynności zamontowania
Bosch
w kolejności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . Z22SE 1,1 25
HLR 8 STEX
Opel
Wymiana świec zapłonowych Z22YH 0,8 25
1214027
Potrzebne narzędzia specjalne: Bosch
Z32SE 1,35 25
- klucz d o ś w i e c 16 m m , n p . H a z e t 4 7 6 6 - 1 . FGR 8 KOEO

U w a g a . Do niektórych typów silników pro-

ducent obecnie może zalecać inne świece
z a p ł o n o w e , niż p o d a n o w tabeli. D o d o b o r u
właściwych świec sprzedawca musi znać nu­
m e r n a d w o z i a (VIN) i trzy cyfry k o d u . D a n e
te w p i s a n o w d o w o d z i e rejestracyjnym sa­
m o c h o d u , który w a r t o m i e ć przy sobie p o d ­
czas zakupu świec zapłonowych.

Wymontowanie
U w a g a . Świece zapłonowe należy wymie­
niać w ó w c z a s , g d y silnik jest z i m n y albo m a
temperaturę umożliwiającą dotykanie go rę­
ką. W y k r ę c a n i e ś w i e c z g o r ą c e g o silnika m o ­
że spowodować uszkodzenie gwintowanych
otworów gniazd świec w głowicy wykonanej
z e stopów lekkich.
36 OBSŁUGASAMOCHODU

• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika. - Półosie napędowe: sprawdzić osłony prze­

• W y m o n t o w a ć z e s p ó ł z a p ł o n u , W silniku gubów.
Z 2 0 N E T w y m o n t o w a ć cztery indywidualne U w a g a . Nie w o l n o w y l e w a ć zużytego oleju
c e w k i z a p ł o n o w e (patrz podrozdział „Układ w miejscach przypadkowych oraz do kanali­
zapłonowy"). zacji ani d o d a w a ć d o o d p a d ó w z g o s p o d a r ­
• Wykręcić świece zapłonowe odpowiednim stwa domowego.
k l u c z e m (nie ustawiać klucza ukośnie, a b y nie
uszkodzić ceramicznego izolatora świecy). Wzrokowe sprawdzanie szczelności
U w a g a . Zbyt mocno dokręcone świece pod­ skrzynki przekładniowej
c z a s w y k r ę c a n i a m o g ą p ę k n ą ć lub u s z k o d z i ć
gwint w głowicy cylindrów. Uszkodzony gwint Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
można naprawić za pomocą odpowiedniego części zamienne.
zestawu, np. firmy Beru. Olej przekładniowy m o ż e wyciekać w nastę­
pujących miejscach:
Sprawdzanie - s ^ k kadłuba silnika ze s k r z y n k ą przekła­
• Sprawdzić wygląd świec. Zaolejenie świe­ dniową,
cy może być przyczyną „wypadania" zapło­ - wyjścia półosi n a p ę d o w y c h z e skrzynki
n ó w i w s k a z u j e na zużycie pierścieni ttoko- przekładniowej,
wycti (należy sprawdzić ciśnienie sprężania - wokół korka w l e w u oleju do skrzynki,
w cylindracti silnika). - w o k ó ł korka spustu oleju.
W celu ustalenia miejsca w y c i e k u należy w y ­
Zamontowanie konać następujące czynności,
• Wkręcić ręką świece do oporu uważając, • U m y ć o b u d o w ę skrzynki przekładniowej
a b y się nie z a k l e s z c z y ł y w g n i a z d a c h . specjalnym środkiem do mycia na zimno.
• Dokręcić świece momentem 2 5 N-m. • P o s y p a ć k r e d ą lub talkiem p r a w d o p o d o b ­
U w a g a . Nie u s t a w i a ć klucza ukośnie, a b y nie ne miejsca wycieków.
uszkodzić c e r a m i c z n e g o izolatora świecy. • O d b y ć próbną jazdę na około 30-ki!ome-
• Z a m o n t o w a ć z e s p ó ł z a p ł o n u (w silniku trowym odcinku drogi szybkiego ruchu; roz­
Z 2 0 N E T cztery indywidualne cewki zapłono­ g r z a n y olej szybciej w y p ł y w a w n i e s z c z e l ­
w e - patrz podrozdział „Uktad zapłonowy"). nych miejscach.
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz • Unieść I podeprzeć samochód. Oświetla­
odpowiedni opis). j ą c o b u d o w ę skrzynki l a m p ą ustalić miejsce
wycieku oleju.
Obsługa skrzynki przekładniowej Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
i półosi napędowycłi chodu m o ż e zdarzyć się wypadek, dlate­
g o należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
Zgodnie z planem obsługi należy wykonać
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie,
następujące czynności.
i podpieranie samochodu".
- Mechaniczna skrzynka przekładniowa:
sprawdzić wzrokowo szczelność. • Usunąć nieszczelność I uzupełnić ilość
- Automatyczne skrzynki przekładniowe oieju przekładniowego.
AF23 orazAFSS: w samochodach eksploato­
w a n y c h w t r u d n y c h w a r u n k a c h w y m i e n i ć olej Sprawdzanie poziomu oleju
przekładniowy. w mecłianicznej skrzynce
- Automatyczna skrzynka przekładniowa
przekładniowej
C V - T r o n i c V T 2 0 E: w y m i e n i ć o l e j .
- Automatyczna skrzynka przekładniowa Uwaga. W wersjach z 6-biegową skrzynką
CV-Tronic wersji z silnikiem Z 1 8 X E : odświe­ przekładniową (współpracującą z silnikami
ż y ć olej w s k r z y n c e , d o l e w a j ą c z a l e c a n y c h Z 2 2 N E T oraz Y 3 0 D T ) nie trzeba sprawdzać
dodatków. p o z i o m u oleju, gdyż skrzynka ta jest fabrycz-
 OBSŁUGA SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWEJ 1 PÓŁOSI NAPĘDOWYCH
n i e n a p e ł n i o n a o l e j e m w i l o ś c i 1,3 d m = p o n a d
poziom otworu kontrolnego.
P o z i o m oleju s p r a w d z a się tylko w razie
stwierdzenia zewnętrznych
skrzynki.
U w a g a . Skrzynka przekładniowa może być
fabrycznie napełniona olejem także do 20 m m
poniżej otworu kontrolnego,
• Wykręcić korek z otworu
go. Znajduje się o n po lewej stronie u dołu
skrzynki przekładniowej, za półosią napędo­
w ą (strzałka n a rys, O-62150),
• P o z i o m oleju 2 0 m m poniżej dolnej krawę­
dzi otworu kontrolnego o d p o w i a d a minimalne­
m u stanowi oleju. D o sprawdzenia poziomu
w s u n ą ć w otwór odpowiednio zagięty drut.
• W razie k o n i e c z n o ś c i olej m o ż n a u z u p e ł ­
nić d o dolnej krawędzi otworu kontrolnego,
• Skrzynki F17 / F17+: w celu uzupełnienia
oleju z boku skrzynki rozłączyć złącze włącz­
nika świateł cofania i wykręcić ten włącznik.
W l a ć olej przez o t w ó r w ł ą c z n i k a .
• Skrzynki F 2 3 / F 3 5 / F40: olej w l e w a ć
przez otwór kontroli p o z i o m u oleju.
• Olej należy w l e w a ć ostrożnie do chwili w y ­
płynięcia z otworu kontrolnego.
U w a g a . Olej przekładniowy jest dość gęsty
i dopiero po p e w n y m czasie spływa na dno
skrzynki, dlatego należy go dolewać małymi
porcjami, za każdym razem sprawdzając po­
ziom.
• W k r ę c i ć k o r e k w o t w ó r k o n t r o l n y i, j e ś l i b y ł
wykręcany, odpowietrznik skrzynki m o m e n ­
tem 4 N-m oraz dokręcić je następnie o 45°
d o 1 3 5 ° , c z y l i o 1/8 d o 3 / 8 o b r o t u .
37
• Założyć nową uszczelkę i wkręcić włącz­
nik świateł cofania m o m e n t e m 2 0 N-m.
• Sprawdzić osadzenie odpowietrznika
skrzynki przekładniowej.
U w a g a . Zakleszczony albo niedrożny odpo­
wietrznik powoduje powstanie nadciśnienia
wewnątrz skrzynki przekładniowej, wpływa­
jące ujemnie na działanie skrzynki.
Sprawdzanie poziomu
i wymiana oleju w automatycznej
skrzynce przekładniowej
Skrzynki przekładniowe AF23 i AF33
Potrzebne narzędzia specjalne:
- lejek z g ę s t y m sitkiem.
Niezbędne części zamienne i materiały eks­
ploatacyjne:
nieszczelności - olej p r z e k ł a d n i o w y O p e l 19 4 0 7 7 1 (nr c z ę ­
ści z a m i e n n e j 9 3 2 6 0 3 9 3 ) w ilości:
d o w y m i a n y : 3,0 d o 3,5 d m ^ ;
całkowitej: ok. 7,2 d m ^
kontrolne­ Zlewanie oleju
U w a g a , Opis odnosi się d o skrzynek a u ­
tomatycznych wersji z silnikami Z 2 2 S E /
Z 3 2 S E / Y22DTR, Na końcu tego punktu za­
mieszczono dodatkowe wskazówki dotyczą­
ce skrzynki automatycznej wersji z silnikiem
w y s o k o p r ę ż n y m Y 3 0 D T - 3,0 dm^.
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Unieść i podeprzeć samochód albo wje­
chać na kanał o b s ł u g o w y
Uwaga. Do prawidłowego sprawdzenia po­
ziomu oleju w skrzynce przekładniowej nie­
z b ę d n e jest zachowanie poziomego położe­
nia s a m o c h o d u .
Ostrzeżenie. Podczas- unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się w-ypad^k. dlate­
go należy wczesniej-zapoznaorSip z zalece­
n i a m i p o d a n y m i :w:po.dr0zdzi9te .,Unoszente
i p o d p i e r a n i e s a m o c h o d u " : - ^ •.
• Wersje z silnikiem w y s o k o p r ę ż n y m : w y ­
m o n t o w a ć d o l n ą osłonę przedziału silnika
(patrz o d p o w i e d n i opis),
• Pod skrzynkę przekładniową podstawić
odpowiednie naczynie do zebrania zużyte­
go oleju.
38 OBSŁUGA SAMOCHODU
• W y k r ę c i ć korek s p u s t o w y ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 9 4 )
z o b u d o w y skrzynki przekładniowej i odcze­
kać na spłynięcie oleju.
U w a g a . Zauważenie w zlanym oleju meta­
lowych opiłków albo fragmentów okładziny
ciernej sprzęgła jest s y g n a ł e m w s k a z u j ą c y m
na konieczność naprawy skrzynki przekła­
dniowej w stacji obsługi.
• Wkręcić korek spustowy wraz z n o w ą
uszczeiką i dokręcić go m o m e n t e m 40 N-m.
• Opuścić samochód na podłoże.
Uzupełnianie ilości oleju
• O d ł ą c z y ć c i ę g n o (4, rys. 0 - 6 2 1 9 5 ) z m i a n y
b i e g ó w od dźwigni (5).
U w a g a . W stacji o b s ł u g i d o o d ł ą c z a n i a u ż y w a
się narzędzia specjalnego Opel KM-6042.
• W y k r ę c i ć korek w l e w u oleju (3)
• W l a ć ok. 3 d m ^ oleju przekładniowego
i wkręcić korek wlewu.
• Podłączyć cięgno zmiany biegów do dźwi­
gni.
Sprawdzanie poziomu oleju
• Ustawić s a m o c h ó d na płaskiej powierzch­
ni i w ł ą c z y ć h a m u l e c awaryjny.
• W ł ą c z y ć silnik i p o z o s t a w i ć p r a c u j ą c y n a
biegu jałowym.
• Przesunąć dźwignię w y b o r u biegów kolej­
no w położenia o d „P" do „D" i z p o w r o t e m
d o „P".
• Temperatura oleju w skrzynce powinna
wynosić ok. 70,..80°C.
• W y m o n t o w a ć w s k a ź n i k (2) p o z i o m u o l e j u .
M o ż e być przy t y m k o n i e c z n e odłączenie
wiązki przewodów elektrycznych od skrzynki.
W y k r ę c i ć ś r u b ę (1) I w y c i ą g n ą ć w s k a ź n i k (2).
U w a g a . Nie wolno wykręcać dużej sześcio-
lub pięciokątnej zablokowanej śruby, gdyż
s p o w o d u j e to konieczność całkowitego roz­
montowania albo w y m i a n y skrzynki przekła­
dniowej.
• P o z i o m oleju powinien zawierać się między
z n a k a m i „ H O T " (strzałka na rys. 0 - 6 2 1 9 5 ) .
• O s a d z i ć w s k a ź n i k (2) p o z i o m u oleju i d o ­
kręcić ś r u b ę (1) m o m e n t e m 2 0 N-m. P o d ­
łączyć wiązkę przewodów elektrycznych
do skrzynki.
• W k r ę c i ć korek (3) w l e w u oleju w r a z z no­
w ą uszczelką, m o m e n t e m 40 N-m.
• P o d ł ą c z y ć c i ę g n o (4) z m i a n y biegów
do dźwigni (5).
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
o d p o w i e d n i opis).
• Wersje z silnikiem w y s o k o p r ę ż n y m : za­
m o n t o w a ć d o l n ą osłonę przedziału silnika
(patrz odpowiedni opis).
Tylko skrzynka przekładniowa wersji
z silnikiem Y30DT
• W celu uzyskania dostępu do wskaźnika
p o z i o m u oleju skrzynki przekładniowej nale­
ż y w y m o n t o w a ć tłumik drgań silnika.
• W celu uzyskania dostępu do otworu w l e ­
w u oleju skrzynki przekładniowej należy w y ­
montować akumulator i jego uchwyt.
• Przy temperaturze oleju ok. 7 0 . . , 8 0 ° C j e ­
go poziom w skrzynce przekładniowej powi-
 OBSŁUGA SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWEJ I PÓŁOSI NAPĘDOWYCH 39

nien się zawierać między z n a k a m i „ H O T " na

wskaźniku. Odstęp między znakami odpo­
w i a d a 0,3 d m ^ ' o l e j u .
Momenty dokręcania;
- korek w l e w u oleju: 30 N-m,
- uctiwyt akumulatora: 15 N-m,
- uchwyt akumulatora: 10 N-m,
- śruba blokująca wskaźnik poziomu oleju:
20 N-m,
- trzy śruby tłumika d r g a ń silnika: 80 N-m,
- dwie śruby uchwytu przewodu cieray cłiło­
dzącej; 6 N-m,
- ś r u b a p r z e d n i e j p o d p o r y (z n o w ą n a k r ę t ­
ką); 80 N-m.

Skrzynka przekładniowa AF40 wersji

• P o w y k r ę c e n i u śruby kontrolnej olej p o w i ­
z silnikiem Z19DT(H)
nien k a p a ć z otworu. O d c z e k a ć , aż olej prze­
W s k a z ó w k a . P o z i o m oleju w skrzynce przekła­ stanie wypływać.
dniowej s p r a w d z a się tak s a m o , j a k w s k r z y n ­ U w a g a . Przy prawidłowym poziomie ze
kach CV-Tronic V T 2 0 - E (patrz dalszy opis). skrzynki powinno wypłynąć ok. 0,5 d m ^ oleju.
• Wkręcić śrubę kontrolną i dokręcić ją mo­
Skrzynka przekładniowa CV-Tronic VT 20-E
m e n t e m 11 N - m o r a z d o l a ć o l e j u .
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.
Niezbędne części zamienne i matenały eks­ Uzupełnianie oleju
ploatacyjne: U w a g a . W zależności od temperatury dole­
- olej p r z e k ł a d n i o w y Texaco G M C V T Fluid w a się r ó ż n e ilości oleju p o d a n e w t a b l i c y
w ilości:
d o w y m i a n y ; 3,5 d o 4 dm^; Ilość dolewanego
Temperatura oleju w skrzynce
oleju (dm^)
całkowitej: ok. 8 dm^;
+20-0 0,47
- specjalny dodatek d o oleju O p e l 9 3 1 6 0 5 4 7 . +40-C 0.71

Sprawdzanie poziomu oleju +60°C 0,95

• O d b y ć jazdę w celu rozgrzania oleju +80"C 1,18

w skrzynce przekładniowej do ok. 70...80°C.
• Postawić s a m o c h ó d na równej powierzch­
ni i w ł ą c z y ć h a m u l e c a w a r y j n y
• U r u c h o m i ć silnik i p o z o s t a w i ć pracujący
na biegu jałowym.
• Przesunąć dźwignię wyboru biegów ko­
lejno w p o ł o ż e n i a o d ,.P"do „ D " i z p o w r o t e m
do „P".
W k a ż d y m z położeń dźwigni o d c z e k a ć ok.
10 s e k u n d .
• Podstawić pod skrzynkę odpowiednie na­
c z y n i e na s p u s z c z a n y olej.
• Wykręcić śrubę ( 1 , rys. 0 - 6 2 1 9 6 ) z otwo­
ru kontrolnego.
U w a g a . Nie wykręcać całego korka spusto­
w e g o (2), tylko u m i e s z c z o n ą w korku kontro­
lną ś r u b ę (1).
40 OBSŁUGA SAMOCHODU

Uwaga. W stacji obsługi temperaturę oieju - Elastyczne osłony przegubów: sprawdzić,

o!<reśla s i ę z a p o m o c ą p r z y r z ą d u O p e l T e c h 2 . czy nie s ą uszkodzone.
• Wykręcić korek wlewu oleju (1, rys. - Przekładnia kierownicza: sprawdzić, czy
0-62197). o s ł o n y e l a s t y c z n e nie s ą u s z k o d z o n e .
• W l a ć olej. - Przeguby drążków kierowniczych: spraw­
U w a g a . Przed w l a n i e m d o skrzynki olej n a ­ dzić, czy osłony elastyczne nie s ą u s z k o d z o ­
ieży w z b o g a c i ć specjalnym d o d a t k i e m O p e ! n e o r a z luz p r z e g u b ó w .
93160537. Stosować jedną dawkę dodatku - Wspomaganie układu kierowniczego:
na 1 d m ^ oleju. sprawdzić wzrokowo szczelność obwodu
• Wkręcić korek wlewu oleju. i ewentualnie poziom oleju.

Wzbogacanie oleju przekładniowego

Sprawdzanie osłon przegubów
(tylko s k r z y n k a CV-Tronic V T 2 0 - E w wersji
półosi napędowycłi
z silnikiem Z 1 8 X E )
• Wykręcić korek w l e w u oleju. Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
• D o d a ć do oleju przekładniowego 8 d a w e k części zamienne.
dodatku Opel 93160537. • Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
• Wkręcić korek w l e w u oieju. chód.

Wymiana oleju przekładniowego Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo*^

chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k dlate^"
• Ustawić s a m o c h ó d na płaskiej powierzch­
g o n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć się z z a l e c e ­
ni i w ł ą c z y ć h a m u l e c a w a r y j n y
niami p o d a n y m i w podrozdziale „Unoszenie^;
• Podstawić odpowiednie naczynie pod
i podpieranie samochodu".
skrzynkę przekładniową.
• Wykręcić korek spustowy (2, rys. O- • Oświetlić silną lampą g u m o w e osłony ( 1 ,
6 2 1 9 6 ) i zlać zużyty olej. rys. S X - 6 2 3 7 ) i s p r a w d z i ć , czy nie s ą s p a r ­
Uwaga. Wypłynie ok. 3,5...4,0 dm^ oieju ciałe, rozerwane albo wciśnięte do wnę­
z ł ą c z n e j ilości o k o ł o 8 d m ^ P o d c z a s w y m i a ­ trza przegubu z p o w o d u panującego w nim
ny oleju w skrzynce przekładniowej wlewa podciśnienia. W razie wykrycia opisanych
się tylko 3,5. ..4,0 dm^. uszkodzeń osłony niezwłocznie należy wy­
• Wkręcić korek spustowy mienić.
• Przygotować mieszankę z 4 dm^ oleju • Zwrócić uwagę na ślady smaru na osło­
przekładniowego GI^-CVT-Fluid i 8 dawek n a c h l u b w Ich b e z p o ś r e d n i m s ą s i e d z t w i e .
dodatku Opel 93160537. • S p r a w d z i ć o p a s k i (2) m o c u j ą c e elastycz­
• Wykręcić korek wlewu oleju (1, rys. ne osłony przegubów.
0-62197). •-• • Opuścić s a m o c h ó d na podłoże.
• Wlać około 3 d m ^ oleju w z b o g a c o n e g o do­
datkiem I wkręcić korek wlewu.
• S p r a w d z a ć p o z i o m i dolewać olej, aż z a ­
cznie wypływać z otworu kontrolnego.

Obsługa zawieszenia przedniego

i układu kierowniczego

Zgodnie z planem obsługi należy wykonać

następujące czynności.
- Zawieszenie przednie: sprawdzić wzroko­
wo sprężyny i amortyzatory, czy nie mają
u s z k o d z e ń o r a z ś l a d ó w oleju ( d o p u s z c z a się
niewielkie zawilgocenie amortyzatorów).
 OBSŁUGA ZAWIESZENIA PRZEDNIEGO 1 UKŁADU KIEROWNICZEGO 41

PRZEGUB DRĄŻKA KIEROWNICZEGO

Sprawdzanie osłon przegubów

drążków kierowniczycti

Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani

części zamienne.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.

O s t r z e ż e n i e ; ; :;PQdGzas u n o s z e r w s t s a m o ­
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , d l a t e ­
g o aateży wcześniej-zapoznać się z zalece­ PRZEGUB WAHACZA
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samo-<*odu"v. Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samocho­
d u m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlatego na­
• Oświetlić silną l a m p ą g u m o w e ostony (3, leży wcześniej z a p o z n a ć się z zaleceniami
rys. 0 - 6 2 1 0 4 ) i s p r a w d z i ć , c z y nie s ą u s z k o ­ podanymi w podrozdziale „Unoszenie i pod­
dzone. Zwrócić uwagę na ślady smaru na pieranie s a m o c h o d u " .
osłonach lub w ich b e z p o ś r e d n i m sąsiedz­ • Oświetlić lampą elastyczne osłony prze­
twie. g u b ó w d r ą ż k ó w kierowniczych (rys. SX-
• S p r a w d z i ć , czy o s ł o n y nie s ą sparciałe, 6221) i w a h a c z y (rys. S X - 6 2 2 2 ) po lewej
popękane lub rozerwane. i prawej stronie samochodu oraz sprawdzić,
• Sprawdzić osadzenie opasek mocujących czy nie s ą uszkodzone. Zwrócić u w a g ę na
osłon. ślady s m a r u n a o s ł o n a c h lub w ich b e z p o ­
• Opuścić s a m o c h ó d na podłoże. średnim sąsiedztwie.
• S p r a w d z i ć , czy o s ł o n y nie s ą p o p ę k a n e
Sprawdzanie przegubów drążków i czy s ą dobrze osadzone.
kierowniczych i wahaczy • Jeśli osłona jest u s z k o d z o n a , w y m i e n i ć
przegub wraz z osłoną. Zanieczyszczenia
Sprawdzanie elastycznych osłon w przegubie prowadzą do jego zniszczenia.
przegubów • Sprawdzić nakrętki mocujące przegubów;
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani nie d o k r ę c a ć ich z a m o c n o .
części zamienne. • S p r a w d z i ć luz p r z e g u b ó w w a h a c z y W t y m
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­ celu uchwycić przednie koła na górze i na
mochodu. dole oraz próbować wychylić je w płaszczyż-
42 OBSŁUGA SAMOCHODU

nie pionowej. Nie powinno się w y c z u w a ć lu­ U w a g a . W zależności od wersji zbiornik

zu. W p r z e c i w n y m razie w y m i e n i ć przegub. w y r ó w n a w c z y z n a j d u j e się bezpośrednio
• Opuścić s a m o c h ó d na podłoże. nad przekładnią kierowniczą albo z przodu
po prawej stronie przedziału silnika.
Sprawdzanie luzu p r z e g u b ó w drążków (3) - filtr p a l i w a . N a r y s u n k u 0 - 6 2 2 1 2 p r z e d ­
kierowniczych
stawiono wersję z silnikiem Z 1 9 D T H ,
Nie są potrzebne narzędzia specjalne ani • Wytrzeć wskaźnik (4) przymocowany
części zamienne. do korka wlewu. Wkręcić i ponownie odkrę­
• Wjechać s a m o c h o d e m nad kanał, cić korek zbiornika w y r ó w n a w c z e g o .
• U s t a w i ć kota p r z e d n i e d o j a z d y prosto. • P o z i o m oleju powinien zawierać się mię­
• W y j ą ć kluczyk ze stacyjki i z a b l o k o w a ć ko­ dzy z n a k a m i „ M A X " (b) i „ M I N " (a).
ło k i e r o w n i c y • W p r z e c i w n y m razie uzupełnić ilość oleju.
• W ł ą c z y ć hamulec awaryjny. U w a g a . Należy zachować jak największą
• Chwycić od dołu oburącz drążek kierowni­ czystość.
czy i próbować przesuwać go osiowo w pra­ • Wkręcić korek zbiornika wyrównawczego.
w o i w lewo, a następnie usiłować go skręcać
w o k ó ł w ł a s n e j osi. Nie p o w i n n o się w y c z u ć Obsługa układu hamulcowego i kół
luzów, W przeciwnym razie wymienić prze­
gub drążka kierowniczego. Zgodnie z planem obsługi należy wykonać
następujące czynności,
Sprawdzanie poziomu oleju - Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w obwodzie wspomagania układu w zbiorniku wyrównawczym,
- Hamulce przednie i tylne: sprawdzić gru­
kierowniczego
bość wkładek ciernych,
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani - Hamulec awaryjny: sprawdzić działanie.
części zamienne. - Układ hamulcow/y: sprawdzić stan oraz
Niezbędne części zamienne i materiały eks­ szczelność sztywnych i giętkich p r z e w o d ó w
ploatacyjne: hamulcowych,
- s p e c j a l n y olej O p e l 19 4 9 7 1 5 (nr k a t a l o g o ­ - W y m i e n i ć płyn h a m u l c o w y
wy; 9 3 160 548). - Koła: sprawdzić ciśnienie w ogumieniu,
• Przy w y ł ą c z o n y m silniku odkręcić korek głębokość bieżnika oraz stan opon (włącznie
(1, rys. 0 - 6 2 2 1 2 ) zbiornika w y r ó w n a w c z e ­ z kołem zapasowym).
go (2), - Koła: p o l u z o w a ć śruby kół i p o n o w n i e d o ­
kręcić m o m e n t e m 110 N - m ,

Sprawdzanie poziomu
płynu hamulcowego

Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani

części zamienne.
Niezbędne części z a m i e n n e i materiały eks­
ploatacyjne:
- płyn h a m u l c o w y D 0 T 4 .
Zbiornik płynu h a m u l c o w e g o znajduje się
w przedziale silnika przed p r z e g r o d ą czoło­
wą.
Zbiornik jest przezroczysty, w i ę c p o z i o m pły­
nu jest widoczny z zewnątrz. Chociaż za ni­
ski p o z i o m płynu jest s y g n a l i z o w a n y ś w i e c e ­
niem się odpowiedniej kontrolki w zestawie
 OBSŁUGA UKŁADU HAMULCOWEGO 1 KÓŁ
wskaźników, przy okazji sprawdzania pozio­
m u oleju w silniku warto także spojrzeć na
poziom ptynu h a m u l c o w e g o w zbiorniku wy­
równawczym.
• Poziom ptynu h a m u l c o w e g o powinien za­
w i e r a ć się m i e d z y o z n a c z e n i a m i „ M A X " o r a z
„ M I N " na zbiorniku (rys. 0 - 6 2 1 9 8 ) .
• W r a z i e p o t r z e b y u z u p e ł n i e n i a ilości n a l e ż y
stosować wyłącznie świeży płyn hamulcowy.
U w a g a . Zjawiskiem normalnym jest powolne
o b n i ż a n i e się p o z i o m u płynu h a m u l c o w e g o
w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m wskutek zuży­
w a n i a się w k ł a d e k ciernych h a m u l c ó w . Z p o ­
wodu naturalnego zużycia wkładek ciernych
nie trzeba u z u p e ł n i a ć ptynu h a m u l c o w e g o .
Z n a c z n e ubytki płynu h a m u l c o w e g o w krót­
kim czasie lub o b n i ż e n i e się p o z i o m u płynu
poniżej znaku „ M I N " na zbiorniku w y r ó w n a w ­
czym świadczą o nieszczelności układu ha­
mulcowego. W ó w c z a s należy niezwłocznie
ustalić miejsce w y c i e k u i u s u n ą ć nieszczel­
ność. Z e w z g l ę d ó w bezpieczeństwa zaleca
się sprawdzić i naprawić układ h a m u l c o w y
w stacji obsługi.
Sprawdzanie grubości wkładek
ciernych
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
części zamienne.
• P o l u z o w a ć ś r u b y kół.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
43
Ostizezenie P o d c z a s u n o s z e n i a sdnro-;^
chof 1 •::
g o naiezy wcześniej zapoznać się z zalece­
niami p o d a n y m r w podrozdziale-jiUnoszenre
I podpieranie samochodu .
• O z n a c z y ć k r e d ą k i e r u n e k o b r o t u kół. w y ­
kręcić śruby mocujące i zdjąć koła.
U w a g a . Należy z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi dotyczącymi wymontowania i zamonto­
w a n i a kół.
• Sprawdzić grubość tarcz h a m u l c ó w (patrz
odpowiedni opis).
• Sprawdzić grubość wkładek ciernych ( 1 ,
rys. 0 - 6 2 1 7 3 ) w r a z z m e t a l o w ą p ł y t k ą (2)
podstawy. Minimalna grubość wl^adki (mie­
rzona z płytką) dla h a m u l c a p r z e d n i e g o w y ­
nosi 9 m m , a dla t y l n e g o 8 m m . (3) - t a r c z a
hamulca.
U w a g a . Grubość nowych wkładek ciernych
(mierzona z płytką) wynosi odpowiednio
2 0 m m i 17 m m .
• W razie trudności dokonania pomiaru
z z e w n ą t r z n a l e ż y w y m o n t o w a ć w k ł a d k i cier­
n e i s p r a w d z i ć ich g r u b o ś ć .
• Jeżeli g r u b o ś ć w k ł a d e k zbliża się do m i ­
nimalnej, wymienić wkładki cierne. Należy
zawsze wymieniać wszystkie wkładki jednej
osi. Nawet w t e d y kiedy tylko jedna wkładka
osiągnęła graniczne zużycie.
U w a g a . Ohentacyjnie m o ż n a przyjąć, że
zmniejszenie się grubości wkładki ciernej ha­
mulca przedniego o 1 m m w trudnych warun­
kach eksploatacji odpowiada przebiegowi
1000 km. W normalnych warunkach eksplo­
atacji w k ł a d k i z u ż y w a j ą się z n a c z n i e mniej
intensywnie.
 OBSŁUGA SAMOCHODU
• Z a c h o w a ć kierunek obrotu i zamontować
koła. Opuścić s a m o c h ó d na podłoże. Dokrę­
cić na k r z y ż ś r u b y kół m o m e n t e m 1 1 0 N - m .
Sprawdzanie hamulca awaryjnego
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
części zamienne.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód. Koła powinny się znaleźć przynajmniej
5 c m nad podłożem.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c h o d u m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• W y ł ą c z y ć h a m u l e c a w a r y j n y i o b r a c a ć rę­
k ą tylne koła, które p o w i n n y s w o b o d n i e się
obracać.
• Z a c i s n ą ć dźwignię hamulca awaryjnego
na trzeci ząb zapadki i obracać ręką tylne ko­
ła, H a m u l e c a w a r y j n y p o w i n i e n r ó w n o m i e r ­
nie działać na o b a koła tylne, które p o w i n n y
stawiać w y r a ź n y opór, ale j e s z c z e się o b r a ­
cać.
• W p r z e c i w n y m razie ustalić p r z y c z y n ę nie­
sprawności (patrz o d p o w i e d n i opis w roz­
dziale „Układ hamulcowy").
U w a g a . W m o d e l a c h V e c t r a III i S i g n u m n i e
przewidziano możliwości regulacji hamulca
awaryjnego.
• Nasmarować prowadnice cięgna hamulca
a w a r y j n e g o , n p . s m a r e m O p e l 1 9 7 0 2 0 6 (nr
części zamiennej 90167353).
• Opuścić s a m o c h ó d na podłoże.
Wzrokowe sprawdzanie przewodów
hamulcowych
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
części zamienne.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
g o należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• Umyć zanieczyszczone przewody hamul­
cowe.
U w a g a . W celu ochrony przed korozją sztyw­
ne przewody hamulcowe s ą pokryte powło­
k ą z t w o r z y w a s z t u c z n e g o , d l a t e g o nie w o l ­
no ich czyścić d r u c i a n ą s z c z o t k ą p a p i e r e m
ś c i e r n y m ani s k r o b a k i e m .
• Sprawdzić przy świetle l a m p y sztywne
przewody od pompy hamulcowej do hamul­
c ó w p o s z c z e g ó l n y c h kół. P o m p a h a m u l c o w a
znajduje się w przedziale silnika pod zbiorni­
kiem w y r ó w n a w c z y m ptynu h a m u l c o w e g o .
• Przewody h a m u l c o w e nie m o g ą być zała­
m a n e ani zgniecione. Nie p o w i n n y mieć rów­
nież ś l a d ó w korozji ani przetarcia. Jeśli w y ­
stępują tego rodzaju uszkodzenia, należy
wymienić odpowiedni odcinek przewodu ha­
mulcowego,
• Giętkie przewody h a m u l c o w e łączą sztyw­
ne przewody z zaciskami hamulców przy ko­
łach. S ą wykonane z materiałów odpornych
na w y s o k i e ciśnienie, Z c z a s e m j e d n a k m o ­
g ą stać się porowate, napęcznieć lub zostać
uszkodzone przez ostre przedmioty i wtedy
należy je niezwłocznie wymienić,
• Sprawdzić stan giętkich p r z e w o d ó w ha­
mulcowych, wyginając je ręką w obie strony
(rys. S X - 6 2 3 1 ) , P r z e w o d y nie m o g ą być s k r ę ­
cone (niekiedy na przewodach s ą kolorowe li­
nie w z d ł u ż n e ułatwiające s p r a w d z e n i e ) ,
• Obrócić kołem kierownicy do oporu w pra­
w o i w lewo. Giętkie przewody hamulcowe
w ż a d n y m p o ł o ż e n i u kół nie p o w i n n y d o t y k a ć
do elementów podwozia.
• Miejsca połączenia sztywnych I giętkich
p r z e w o d ó w nie m o g ą mieć śladów wycieku
płynu hamulcowego.
 OBSŁUGA UKŁADU HAMULCOWEGO I KÓŁ
U w a g a . Siady ptynu tiamulcowego na zbior­
niku w y r ó w n a w c z y m nie m u s z ą świadczyć
o uszkodzeniu pompy tiamulcowej. Płyn
mógł się wydostać przez otwór odpowietrza­
jący albo spod uszczelki korka zbiornika.
• Opuścić s a m o c h ó d na podłoże.
Wymiana płynu łiamulcowego
U w a g a . Płyn h a m u l c o w y zasila także o b w ó d
hydrauliczny sterowania sprzęgła. Wymia­
na płynu dotyczy z a t e m obu układów. Firma
Opel wymaga, aby obwód sterowania sprzę­
gła był o d p o w i e t r z a n y u r z ą d z e n i e m d o o d ­
powietrzania układu h a m u l c o w e g o (nie d o ­
puszcza się ręcznego odpowietrzania tego
o b w o d u ) , dlatego zaleca się w y m i e n i a ć płyn
h a m u l c o w y w stacji obsługi. M o ż n a nato­
miast nadal odpowietrzać ręcznie układ ha­
mulcowy, diatego dalszy opis dotyczy wymia­
ny płynu w układzie h a m u l c o w y m .
Zalecenia
Potrzebne narzędzia specjalne:
- klucz o c z k o w y do odpowietrzników,
- przezroczysty przewód elastyczny i naczy­
nie na zużyty płyn hamulcowy.
Niezbędne materiały eksploatacyjne:
- 1,0 d m ^ p ł y n u h a m u l c o w e g o D O T 4 .
Płyn hamulcowy wchłania wilgoć z powie­
trza (przez pory elastycznych p r z e w o d ó w
h a m u l c o w y c h i otwór odpowietrzający w kor­
ku zbiornika w y r ó w n a w c z e g o ) , która obniża
temperaturę wrzenia płynu, co przy dłuż­
szym intensywnym hamowaniu może dopro­
w a d z i ć d o ich przegrzania, w y t w o r z e n i a pę­
cherzyków pary w przewodach i znacznego
pogorszenia skuteczności działania hamul­
ców.
Płyn h a m u l c o w y należy wymieniać co d w a
lata, najlepiej na w i o s n ę . W p r z y p a d k u c z ę ­
stych jazd w górach należy skrócić okres
między kolejnymi wymianami płynu.
Przebieg czynności
U w a g a . Należy z a p o z n a ć się z o p i s e m
w punkcie „Odpowietrzanie układu hamul­
cowego". Poniżej ograniczono się do czyn­
ności wykraczających p o z a opisane w t a m ­
tym punkcie.
45
• Na zbiorniku wyrównawczym zazna­
czyć pisakiem poziom płynu hamulcowego.
Po wymianie należy uzupełnić poziom płynu
do zaznaczonego stanu, co pozwoli uniknąć
wylania się płynu ze zbiornika w y r ó w n a w ­
czego przy w y m i a n i e wkładek ciernych,
• Odkręcić korek zbiornika wyrównawcze­
go.
• Do przygotowanego wcześniej naczynia
odessać jak najwięcej płynu hamulcowego
ze zbiornika w y r ó w n a w c z e g o (poziom płynu
w zbiorniku nie m o ż e s p a ś ć poniżej 10 m m ) .
• Dolać świeżego płynu hamulcowe­
go do zbiornika w y r ó w n a w c z e g o do znaku
„MAX".
• Zachowując właściwą kolejność odpowie­
trzania, przy k a ż d y m z czterech zacisków
hamulcowych, poprzez „pompowanie" pe­
dałem hamulca, spuścić ok. 2 0 0 cm^ ptynu.
S p u s z c z a n y płyn powinien być czysty i po­
zbawiony pęcherzyków powietrza.
U w a g a . N a bieżąco uzupełniać świeży płyn
hamulcowy w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m . Nie
wolno dopuścić do całkowitego opróżnienia
zbiornika, gdyż wtedy do układu hamulcowe­
g o p r z e d o s t a n i e się p o w i e t r z e i b ę d z i e k o ­
nieczne odpowietrzenie całego układu ha­
m u l c o w e g o w stacji obsługi,
• Po wymianie płynu wcisnąć pedał hamul­
ca i s p r a w d z i ć s k o k j a ł o w y p e d a ł u , który nie
p o w i n i e n p r z e k r a c z a ć 1/3 c a ł k o w i t e g o s k o k u
pedału.
• Uzupełnić płyn h a m u l c o w y w zbiorniku
wyrównawczym do poziomu zaznaczonego
przed w y m i a n ą płynu,
• Przykręcić korek zbiornika w y r ó w n a w c z e g o .
U w a g a . Ze względów bezpieczeństwa nale­
ży sprawdzić:
- dokręcenie odpowietrzników zacisków ha­
m u l c ó w w s z y s t k i c h kół,
- poziom płynu hamulcowego w zbiorniku
wyrównawczym,
- szczelność układu h a m u l c o w e g o przy pra­
c u j ą c y m silniku z a p o m o c ą nacisku na pe­
dał hamulca siłą 2 0 0 do 300 N przez około
10 s e k u n d - p e d a ł h a m u l c a nie p o w i n i e n o b ­
niżać się w tym czasie,
• Na zakończenie, na mało uczęszczanej
d r o d z e , gdy z tyłu nie b ę d ą j e c h a ł y pojazdy,
co najmniej raz gwałtownie z a h a m o w a ć sa-
4 6 OBSŁUGA SAMOCHODU

m o c h ó d w taki s p o s ó b , a b y nastąpiło z a d z i a ­ Jeżeli rozmieszczone w wielu miejscach n a

łanie układu A B S (rozpoznawane p o pulso­ obwodzie opony specjalne wskaźniki zużycia
waniu pedału liamulca). o w y s o k o ś c i 1,6 m m ( r y s . S X - 6 2 3 3 ) w y k a ż ą
U w a g a . Uważać na pozostalycti uczestni­ b r a k b i e ż n i k a , o p o n ę należy w y m i e n i ć .
ków rucłiu drogowego. U w a g a . Opony zimowe („M+S") zachowują
dobrą przyczepność na ośnieżonej i zabło­
Sprawdzanie głęboitości bieżnika c o n e j p o w i e r z c h n i , jeżeli g ł ę b o k o ś ć b i e ż n i k a
i stanu opon oraz dokręcenia kół wynosi co najmniej 4 m m .
• Sprawdzić, c z y nie m a przecięć na opo­
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani nie; w razie ich w y k r y c i a m a ł y m w k r ę t a k i e m
części zamienne. ustalić g ł ę b o k o ś ć przecięć. Jeśli przecię­
O p o n y w y r ó w n o w a ż ę nycti kół z u ż y w a j ą się cia s i ę g a j ą d o osłony, w n i k a j ą c a w o d a m o ż e
prawie r ó w n o m i e r n i e na całej powierzctini s p o w o d o w a ć korozję stalowego kordu, oder­
b i e ż n i k a (jeśli c i ś n i e n i e w o g u m i e n i u i u s t a ­ w a n i a s i ę b i e ż n i k a o d o s n o w y i rozenA/ania
wienie kół s ą prawidłowe, a amortyzato­ o p o n y W razie wykrycia głębokich przecięć
ry s ą s p r a w n e ) . P r z y p a d k i n i e p r a w i d ł o w e ­ bieżnika, ze względów bezpieczeństwa, na­
go zużycia opon opisano w rozdziale „Koła leży w y m i e n i ć oponę.
i ogumienie". Niemożna jednoznacznie oce­ • Poluzować wszystkie śruby kół i przykrę­
nić i p o r ó w n a ć trwałości o p o n p o s z c z e g ó l ­ cić j e n a krzyż m o m e n t e m 1 1 0 N - m .
nych producentów. Zużycie ogumienia zale­
ży przede wszystkim od: Sprawdzanie ciśnienia w ogumieniu
- stanu nawierzchni drogi,
- ciśnienia w ogumieniu, Potrzebne jest urządzenie d o pompowania
- sposobu jazdy, o g u m i e n i a d o s t ę p n e n a stacji b e n z y n o w e j .
- w a r u n k ó w atmosferycznych. Czynność nie w y m a g a żadnych części z a ­
Sportowa jazda, gwałtowne ruszanie z miej­ miennych.
sca i intensywne hamowanie znacznie przy­ Ciśnienie w ogumieniu należy sprawdzać raz
spieszają zużycie opon. w miesiącu, gdy opony s ą zimne.
Uwaga. W przepisach ruchu drogowego • Odkręcić kapturek ochronny zaworu {rys.
określono minimalną głębokość bieżnika na 0-62199). Żeby nie pobrudzić sobie rąk,
1,6 m m . Z e w z g l ę d ó w b e z p i e c z e ń s t w a z a l e ­ można użyć nasadki z e sztucznego tworzy­
ca się j e d n a k w y m i a n ę o p o n letnich j u ż przy w a , umieszczonej na pokrywie w l e w u pali-
głębokości bieżnika 2 m m .
 OBSŁUGA UKŁADU HAMULCOWEGO t KÓŁ
• Sprawdzić ciśnienie w o g u m i e n i u {rys.
O-62109). Właściwe wartości ciśnienia po­
d a n o na nalepce umieszczonej na w e w n ę t r z ­
nej s t r o n i e pol^rywy w l e w u p a l i w a { w k s i ą ż c e
podano j e w tabeli w rozdziale „Koła i o g u ­
mienie").
• W ramach obsługi należy sprawdzić ci­
śnienie w e wszystkich kołach (także w kole
zapasowym, w którym obowiązuje wartość
podana dla pełnego obciążenia pojazdu).
• Nakręcić kapturek ochronny zaworu po­
wietrza.
Sprawdzanie zaworu powietrza
Potrzebne narzędzia specjalne:
- metalowy kapturek ochronny zawonj albo
przyrząd Hazet 666-1.
47
C z y n n o ś ć nie w y m a g a ż a d n y c h części z a ­
miennych.
• Odkręcić z zaworu kapturek ochronny.
• Nałożyć kroplę w o d n e g o roztworu mydła
lub śliny na zawór. Jeśli t w o r z y się p ę c h e ­
rzyk, d o k r ę c i ć z a w ó r (3, rys. S X - 6 2 3 5 ) o d ­
w r ó c o n y m k a p t u r k i e m m e t a l o w y m (2).
U w a g a . Z a w ó r należy dokręcać tylko meta­
lowym kapturkiem. M o ż n a go kupić na sta­
cjach b e n z y n o w y c h . (1) - osłona g u m o w a ,
(4) - k o r p u s z a w o r u .
U w a g a . Zamiast metalowego kapturka moż­
na z a s t o s o w a ć narzędzie Hazet 666-1 {5,
rys- S X - 6 2 4 7 ) . (4) - k o r p u s z a w o r u .
• P o n o w n i e sprawdzić zawór. Jeśli nadal
t w o r z ą się pęcherzyki lub nie m o ż n a j u ż w i ę ­
cej dokręcić z a w o r u , należy go w y m i e n i ć .
• Nakręcić na z a w ó r kapturek ochronny.
Obsługa nadwozia i wyposażenia
wnętrza
Zgodnie z planem obsługi należy wykonać
następujące czynności.
- P o d u s z k i g a z o w e : s p r a w d z i ć , czy nie m a j ą
widocznych uszkodzeń.
- Klimatyzacja: sprawdzić szczelność ukła­
du,
- Filtr p r z e c i w p y t k o w y : w y m i e n i ć w k ł a d f i l t r u .
- Ogranicznik otwarcia i zawiasy drzwi tyl­
nych, zamek i bębenek zamka drzwi przed-
 OBSŁUGA SAMOCHODU

nich, z a m k i p o k r y w y silnika i bagażnika: na­

smarować.

Wzrokowe sprawdzanie czołowych napływające z zewnątrz powietrze z kurzu,

sadzy i pyłków. W razie częstych jazd po za­
poduszek gazowych
k u r z o n y c h d r o g a c h filtr p r z e c i w p y ł k o w y z a l e ­
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani ca się w y m i e n i a ć częściej, niż przewidziano
części zamienne. w planie obsługi.
Czołowe poduszki gazowe s ą umieszczo­ W s k a z ó w k a . Występują dwa rodzaje filtrów
ne w kole kierownicy ( p o d u s z k a kierowcy) przeciwpyłkowych. Samochody wyposażo­
o r a z w tablicy rozdzielczej po p r a w e j stronie n e w k l i m a t y z a c j ę m a j ą filtr p r z e c i w p y ł k o w y
(poduszka pasażera) i s ą oznaczone „AIR- bez w a r s t w y w ę g l a a k t y w n e g o Gaśniejszy).
BAG". S a m o c h o d y nie w y p o s a ż o n e w klimatyzację
• W miejscach zamontowania czołowych m a j ą filtr z w a r s t w ą w ę g l a a k t y w n e g o ( c i e m ­
p o d u s z e k g a z o w y c h (1 i 2 , t y s . O - 6 2 2 0 0 ) niejszy). Podczas w y m i a n y należy z a c h o w a ć
nie p o w i n n o być żadnych widocznych uszko­ t e n s a m t y p filtru.
dzeń.
Wymontowanie
Ostrzeżenia
• Otworzyć pokrywę w kratce wlotu powie­
- Nie wolno oklejać, nakładać p o k r o w c ó w
trza (2, rys. O - 6 2 2 0 1 ) .
i w ż a d e n inny s p o s ó b zmieniać osłon z e ­
• O d b l o k o w a ć z a c z e p y po lewej (3) i prawej
społów poduszki gazowej.
(4) stronie w k i e r u n k u w s k a z a n y m s t r z a ł k a m i .
Osłony zespołów poduszki gazowej nale­
U w a g a . W celu łatwiejszego montażu zapa­
l i ^ c z y ś c i ć s u c h ą lub lekko z w i l ż o n ą w o d ą
m i ę t a ć p o ł o ż e n i e filtru.
j^iereczką.
• O d c h y l i ć d o p r z o d u i w y j ą ć filtr ( 1 ) .
Uwaga. W samochodach wyposażonych
w b o c z n e poduszki g a z o w e na o p a r c i a sie­ Zamontowanie
d z e ń przednich m o ż n a zakładać tylko spe­
• Z a ł o ż y ć filtr p r z e c i w p y ł k o w y
c j a l n e p o k r o w c e z a l e c a n e p r z e z firnie O p e l .
• Z a m k n ą ć pokrywę kratki wlotu powietrza.
Wymiana filtru przeciwpyłkowego Smarowanie zawiasów drzwi tylnych
oraz zamków drzwi i pokryw
Nie są potrzebne narzędzia specjalne.
Niezbędne części zamienne: Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.
- w k ł a d filtru p r z e c i w p y ł k o w e g o . Niezbędne materiały eksploatacyjne:
Filtr p r z e c i w p y t k o w y z n a j d u j ą c y s i ę w ś r o d ­ - d o b ę b e n k a z a m k a : s m a r O p e l 1 9 4 8 6 1 0 (nr
kowej części pod s z y b ą przednią, oczyszcza części zamiennej 09163311),
 OBSŁUGA NADWOZIA I WYPOSAŻENIA WNĘTRZA
- do pozostałych punktów smarowania:
s m a r d o łożysk kół albo inny s m a r o d p o r n y
na wysokie ciśnienia, np. Opel 1948607 lub
1 9 4 6 6 0 8 (nr c z ę ś c i z a m i e n n e j 9 0 5 1 0 3 3 6 lub
90512280).
U w a g a . Nie należy s m a r o w a ć ogranicznika
otwarcia i z a w i a s ó w przednich drzwi bocznych.
Miejsca smarowania:
- zawiasy tylnych drzwi bocznych,
- ogranicznik otwarcia tylnych drzwi bocznych,
- z a c z e p z a m k a drzwi (rys. 0 - 6 2 2 1 3 ) ,
- z a m e k p o k r y w y przedziału silnika (rys.
0-62214),
- zawiasy p o k r y w y b a g a ż n i k a (rys. 0 - 6 2 2 1 5 ) ,
- bębenek zamka przednich drzwi bocznych,
Obsługa wyposażenia elektrycznego
Zgadnie z planem obsługi należy w y k o n a ć
następujące czynności.
- wszystkie odbiorniki energii elektrycznej:
sprawdzić działanie,
- sprawdzić i w razie potrzeby w y r e g u l o w a ć
u s t a w i e n i e ś w i a t e ł r e f l e k t o r ó w w stacji o b s ł u g i ,
- w y c i e r a c z k i s z y b przedniej i tylnej; spraw­
dzić zużycie g u m o w y c h piór wybieraków,
- spryskiwacze szyb i reflektorów: sprawdzić
działanie, ustawienie dysz, uzupełnić płyn
w zbiorniku.
- nadajnik zdalnego sterowania w kluczyku:
wymienić batehe,
- akumulator: sprawdzić stan i zamocowanie.
Sprawdzanie działania odbiorniliów
elektrycznycti
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne ani
części zamienne.
Sprawdzić działanie i usunąć ewentualne
usterki następujących odbiorników (zależ­
nie o d w y p o s a ż e n i a s a m o c h o d u niektóre o d ­
biorniki m o g ą nie w y s t ę p o w a ć w p o s z c z e g ó l ­
nych modelach).
- Oświetlenie zewnętrzne i sygnalizacja;
światła drogowe, mijania, pozycyjne przed­
nie i tylne, p r z e c i w m g ł o w e przednie i tylne,
kierunkowskazy światła awaryjne, światła
hamowania i cofania.
- Oświetlenie wnętrza i lampki do czytania
(z a u t o m a t y c z n y m w y ł ą c z n i k i e m o ś w i e t l e ­
nia w n ę t r z a z p r z o d u ) , oświetlenie b a g a ż n i ­
ka, s c h o w k a , popielniczki, światło w osłonie
przeciwsłonecznej.
- Kontrolki zestawu wskaźników: sprawdzić,
czy g a s n ą po ok. 4 sekundach od włączenia
zapłonu.
- Brzęczyk ostrzegawczy pozostawienia nie-
w y ł ą c z o n y c h świateł lub radioodbiornika.
- Wszystkie wyłączniki na tablicy rozdziel­
czej i w konsoli środkowej.
- Komputer pokładowy
5 0 OBSŁUGA SAMOCHODU

- Z e s t a w w s k a ź n i k ó w ze wszystkimi licznika­
mi, wskaźnikami, kontrolkami i oświetleniem.
- Sygnał dźwiękowy.
- Wycieraczki i spryskiwacze szyb oraz re­
flektorów.
- Zapalniczka.
- Lusterka zewnętrzne: elektryczne sterowa­
nie i o g r z e w a n i e .
- Elektryczne podnoszenie szyb drzwi. • W y m i e n i ć baterię (rys. 0 - 5 4 2 1 ) , z a c h o w u j ą c
- Elektryczne rozsuwanie dachu. taki s a m jej rodzaj ( C R 2 0 3 2 ) i b i e g u n o w o ś ć .
- Centralny zamek i zdalne sterowanie. U w a g a . Baterię należy wymienić w ciągu
- Ogrzewanie siedzeń. 3 minut, w przeciwnym razie nadajnik trzeba
- Radioodbiornik. będzie od n o w a s y n c h r o n i z o w a ć (patrz o d ­
powiedni opis).
Wymiana baterii nadajniifa zdalnego • Z a m k n ą ć pokrywę nadajnika i zabloko­
w a ć ją.
sterowania zamita centralnego
• Połączyć nadajnik z kluczykiem i zabloko­
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne. wać.
Niezbędne części zamienne:
- bateria ( C R 2032). Sprawdzanie gumowych
U w a g a . Z a l e c a się w y m i a n ę baterii r ó w n o ­ piór wycieraf(ów
cześnie w obu kluczykach otrzymywanych
w r a z z s a m o c h o d e m . Baterie p o d l e g a j ą utyli­ Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne,
zacji. Z e w z g l ę d u na o c h r o n ę ś r o d o w i s k a nie Niezbędne części z a m i e n n e i materiały eks­
w o l n o ich w y r z u c a ć d o śmieci. S p r z e d a w c a ploatacyjne:
baterii powinien przyjąć z u ż y t e d o utylizacji. - płyn do spryskiwaczy
• W s u n ą ć ostrze wkrętaka, jak pokazano na - pióra wycieraków.
rysunku 0-62113, podważyć pokrywę i od­ • Unieść i odchylić wycieraki.
dzielić kluczyk od nadajnika z d a l n e g o stero­ • W y c z y ś c i ć g u m o w e pióra w y c i e r a k ó w pły­
wania centralnego zamka. nem do mycia szyb.
• Otworzyć pokrywę nadajnika. • S p r a w d z i ć s t a n piór i w razie p o t r z e b y w y ­
U w a g a . Sprawdzić, czy na baterii z a z n a c z o ­ mienić (patrz podrozdz. „Wycieraczki").
no b i e g u n o w o ś ć . Jeżeli nie, z a p a m i ę t a ć uło­ • Sprawdzić ustawienie ramion wycieraków.
żenie baterii. W tym celu zmierzyć odstęp od dolnej krawę-

^ ^ ^ ^ ^
0-62113
 OBStUGA WYPOSAŻENIA ELEKTRYCZNEGO
dzi s z y b y d o w y c i e r a k a (rys, 0 - 6 2 1 3 9 ) . W ra­
zie potrzeby przestawić ramiona na wielowy-
puście osi (patrz podrozdz. „Wycieraczki").
Sprawdzanie poziomu płynu
w zbiornit(u spryskiwaczy
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne.
Niezbędne materiały eksploatacyjne:
- płyn do s p r y s k i w a c z y
• Otworzyć pokrywę zbiornika spryskiwa­
czy, w p r z e d z i a l e silnika, po lewej stronie.
• Wyciągnąć wskaźnik prętowy i odczytać
poziom ptynu.
• Poziom płynu powinien sięgać znaku „ 1 / 1 "
(rys. O-62202). W razie potrzeby dolać płynu
i z a m k n ą ć pokrywę zbiornika.
Sprawdzanie akumulatora
Nie s ą potrzebne narzędzia specjalne
materiały eksploatacyjne.
51
Sprawdzanie stanu akumulatora
• Obejrzeć akumulator. Zielony kolor w s k a ź ­
nika o p t y c z n e g o świadczy o n a ł a d o w a n y m
akumulatorze; czarny informuje o potrzebie
doładowania.
Uwaga. Jeśli wskaźnik pozostaje czar­
ny po n a ł a d o w a n i u a k u m u l a t o r a , p o n o w i ć
sprawdzenie po p e w n y m czasie. W spraw­
n y m akumulatorze w czasie jazdy nastą­
pi w y m i e s z a n i e e l e k t r o l i t u i w s k a ź n i k s a m o ­
c z y n n i e z m i e n i się na z i e l o n y
• Sprawdzić, czy o b u d o w a a k u m u l a t o r a nie
jest uszkodzona, Z pękniętej o b u d o w y m o ż e
w y c i e k a ć elektrolit, p o w o d u j ą c niszczenie są-
siadnich elementów. Akumulator o uszkodzo­
nej o b u d o w i e należy niezwłocznie w y m i e n i ć .
Sprawdzanie zamocowania akumulatora
Nieprawidłowo zamocowany akumulator
z powodu wstrząsów może mieć mniejszą
trwałość. Ponadto niestabilny akumulator
zwiększa zagrożenie w razie zderzenia,
szyb
• Dokonać próby poruszania akumulatorem
w różne strony
• W razie stwierdzenia niedostatecznego
dociśnięcia dokręcić śruby uctiwytu a k u m u ­
latora.
• Spróbować poruszyć przewody akumula­
tora zwracając u w a g ę , czy s ą m o c n o o s a ­
dzone na czopacti biegunowych. W razie ko­
nieczności dokręcić obejmę odpowiedniego
przewodu.
U w a g a . Przed dokręceniem luźnego prze­
w o d u dodatniego należy odłączyć przewód
ujemny, aby uniknąć ewentualnego zwarcia.
Dokręcić przewód dodatni i podłączyć prze­
ani w ó d ujemny (patrz „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n ­
towanie akumulatora").
Zabiegi konserwacyjne
i pomocnicze
MYCIE SAMOCHODU
Mycie samocfiodu w miejscacii publicznych
w większości miejscowości jest zabronione
z e w z g l ę d u na o c h r o n ę ś r o d o w i s k a . C z ę s t e
korzystanie z myjni automatycznych na po­
w ł o c e lai^ierowej p o z o s t a w i a ś l a d y od w i r u ­
jących szczotek. M o ż n a tego uniknąć, ko­
rzystając z ogólnodostępnych urządzeń
do samodzielnego ręcznego umycia samo­
chodu.
• Samochód należy myć możliwie szybko
po zabrudzeniu o d c h o d a m i ptasimi, reszt­
kami owadów, ż y w i c ą smolą, roztworem so­
li d o p o s y p y w a n i a j e z d n i i i n n y m i a g r e s y w ­
nymi substancjami, uszkadzającymi powłokę
lakierową.
• D o m y c i a u ż y w a ć d u ż y c h ilości w o d y B r u d
z m y w a ć w o d ą pod niewielkim ciśnieniem za
p o m o c ą miękl^iej s z c z o t k i , g ą b k i iub r ę k a w i ­
cy, k t ó r e n a l e ż y c z ę s t o p ł u k a ć . M y c i e z a l e c a
się r o z p o c z y n a ć o d d a c h u 1 s c h o d z i ć s t o p ­
niowo w dół.
U w a g a . W razie u ż y w a n i a myjki w y s o k o c i ­
śnieniowej przestrzegać zaleceń podanych
w jej instrukcji obsługi, d o t y c z ą c y c h wartości
ciśnienia i odległości dyszy myjącej od po­
włoki lakierowej.
• Do usuwania silnych zanieczyszczeń sto­
sować odpowiednie środki myjące i dokład­
nie s p ł u k a ć ich resztki c z y s t ą w o d ą . R e g u l a r ­
ne stosowanie środków myjących w y m a g a
c z ę s t e g o konsenA^owania lakieru; o d p o w i e d ­
ni ś r o d e k konsenń/ujący m o ż n a d o d a ć d o w o ­
dy
• Nie należy kierować silnego stnjmienia
w o d y na otwory w l o t o w e układu przewietrza­
nia w n ę t r z a s a m o c h o d u oraz nie s t o s o w a ć
d y s z myjki w y s o k o c i ś n i e n i o w e j na c h ł o d n i ­
cę albo na miejsca z u s z k o d z o n ą powłoką
lakierową,
• Do suszenia s a m o c h o d u stosować czy­
s t e i r c h y . N i e n a l e ż y u ż y w a ć t e j s a m e j ir-
chy do wycierania szyb I powierzchni lakie­
r o w a n y c h , g d y ż z n a j d u j ą c e się n a niej resztki
ś r o d k ó w konsenrt/ujących p o w ł o k ę l a k i e r o w ą
zmniejszają przejrzystość szyb.
• Sól sypana na jezdnię powoduje korozję
w miejscach łączenia blach oraz szczelinach
w d r z w i a c h i p o k r y w a c h . Z w ł a s z c z a po k a ż ­
d y m pobycie w myjni mechanicznej miejsca
te n a l e ż y d o k ł a d n i e o c z y ś c i ć g ą b k ą s p ł u k a ć
i o s u s z y ć Irchą.
• Nie należy m y ć i s u s z y ć s a m o c h o d u w peł­
n y m słońcu. Nie da się wtedy uniknąć zacie­
ków na lakierze.
U w a g a . W trakcie mycia samochodu w o d a
przenika na powierzchnie tarcz h a m u l c ó w
i p o w o d u j e p o g o r s z e n i e siły h a m o w a n i a , d l a ­
tego p o k a ż d y m myciu należy o s u s z y ć tar­
cze h a m u l c ó w przez kilkakrotne z a h a m o w a ­
nie s a m o c h o d u .
PIELĘGNACJA SAMOCHODU
K o n s e r w a c j a lakieru. Umyta i osuszona po­
włoka lakierowa powinna być odpowiednio
do potrzeb pokrywana środkiem konserwu­
j ą c y m w celu ochrony blach nadwozia przed
wpływami atmosferycznymi, dzięki z a m y k a -
 PIELĘGNACJA SAMOCHODU
jącej pory i nie przyjmującej w o d y warstwie
wosl<u. W o s k z a l e c a się n a k ł a d a ć na p o w ł o ­
kę l a k i e r o w ą c o najmniej d w a r a z y w roku,
także w ó w c z a s , gdy po umyciu zastosowano
środek konserwujący.
R o z l a n e paliwo, olej, ślady s m a r u lub płyn
hamulcowy należy niezwłocznie usuwać, po­
nieważ m o g ą odbarwić powłokę lakierową.
K o n s e r w a c j ę lakieru n a l e ż y p o w t ó r z y ć , jeśli
w o d a na powłoce lakierowej przestaje zbie­
rać się w kropelki i rozlewa się na całej po­
wierzchni.
P o l e r o w a n i e . Polerowanie jest konieczne
tylko wtedy, kiedy lakier staje się m a t o w y
w s k u t e k niewłaściwej pielęgnacji lub w p ł y ­
wu zanieczyszczeń atmosferycznych, a za­
s t o s o w a n e środki k o n s e r w u j ą c e nie w y s t a r ­
czają do odzyskania pienwotnego połysku.
Przestrzega się przed s t o s o w a n i e m silnie
ścierających lub działających chemicznie
materiałów do polerowania, m i m o że efekty
osiągnięte po pierwszym użyciu w y d a j ą się
korzystne.
Przed każdym polerowaniem należy dokład­
nie u m y ć i starannie osuszyć s a m o c h ó d .
Sposób polerowania powinien być zgodny
z z a l e c e n i a m i instrukcji z a s t o s o w a n i a d a n e ­
go środka do polerowania.
Nie należy polerować o d razu dużej po­
wierzchni, aby zapobiec zbyt szybkiemu za­
sychaniu środka do polerowania. Nie nale­
ży też p o l e r o w a ć lakieru w słońcu. Po użyciu
niektórych środków jest konieczne dodatko­
w e z a k o n s e r w o w a n i e lakieru.
Nie poleruje się i nie konsenwuje e l e m e n ­
tów nadwozia pokrytych matowym lakierem,
g d y ż p o w o d u j e to p o w s t a w a n i e p l a m
U s u w a n i e p l a m ze smoły. Świeże plamy
ze smoły można usunąć miękką szmatką
n a s ą c z o n ą b e n z y n ą e k s t r a k c y j n ą lub s p e ­
cjalnym środkiem do plam po smole. Osta­
tecznie m o ż n a użyć zwykłej benzyny, nafty
albo terpentyny Skuteczny jest także środek
do konserwacji lakienj, po którym nie trzeba
dodatkowo przemywać zanieczyszczonego
miejsca.
Usuwanie pozostałości owadów. Przy­
schnięte resztki o w a d ó w zawierają ż r ą c e
s u b s t a n c j e , które m o g ą u s z k o d z i ć lakier, j e ­
żeli nie z o s t a n ą w p o r ę usunięte. T r z e b a je
53
niezwłocznie z m y ć letnią w o d ą z dodatkiem
m y d ł a lub ś r o d k a m y j ą c e g o . D o u s u w a n i a
resztek o w a d ó w w handlu s ą również do­
stępne specjalne preparaty
Pielęgnacja oświetlenia zewnętrznego.
Klosze reflektorów i lamp s ą w y k o n a n e
ze sztucznego tworzywa. Zanieczyszcze­
nia u s u w a ć tylko m i ę k k ą , w i l g o t n ą s z m a t ­
ką. N i e m o ż n a s t o s o w a ć d o m o w y c h ś r o d k ó w
do szorowania, płynów do mycia i rozpusz­
czalników, a w zimie unikać używania skro­
baczek do lodu.
Pielęgnacja elementów z tworzyw sztucz­
n y c h . Części z tworzyw sztucznych, obicia
siedzeń ze sztucznej skóry, podsufitkę, klo­
sze lamp oraz czarne matowe części należy
myć w o d ą z dodatkiem szamponu. Elementy
z tworzyw sztucznych można także czyścić
specjalnym, przeznaczonym do tego środ­
k i e m . P o d c z a s m y c i a podsufitki nie w o l n o
dopuścić do jej przesiąknięcia w o d ą
M y c i e s z y b . Lód i śnieg z szyb oraz lusterek
należy usuwać wyłącznie skrobakiem z two­
r z y w a s z t u c z n e g o . A b y nie p o r y s o w a ć s z y b ,
należy przesuwać skrobak po szybie w j e d ­
nym kierunku. Do mycia szyb używać spe­
cjalnych płynów i wycierać je, o d w e w n ą t r z
i z zewnątrz, czystą, m i ę k k ą szmatką. Do m y ­
cia silnie z a b r u d z o n y c h s z y b m o ż n a u ż y w a ć
spirytusu lub r o z t w o r u a m o n i a k u w letniej
wodzie albo płynu do mycia okien. Podczas
czyszczenia przedniej szyby odchylić ramio­
n a w y c i e r a k ó w i u m y ć także ich pióra.
U w a g a . W razie stosowania ś r o d k ó w d o kon-
senwacji lakieru z a w i e r a j ą c y c h silikony nie
s t o s o w a ć d o m y c i a s z y b s z c z o t e k , g ą b e k , ir­
chy i szmatek używanych wcześniej do pie­
lęgnacji lakieru- Przed natryskaniem lakieru
środkiem konserwującym osłonić szyby np.
papierem.
K o n s e r w a c j a uszczelek g u m o w y c h . Po­
wierzchnie uszczelek gumowych powinny
być co jakiś czas p o s y p y w a n e talkiem albo
natryskiwane specjalnym preparatem siliko­
n o w y m w celu zachowania elastyczności.
Z a p o b i e g a to także p i s k o m i z g r z y t o m p o d ­
czas zamykania drzwi.
M y c i e o p o n . O p o n nie należy myć m y j k ą
p a r o w ą p o d w y s o k i m ciśnieniem. Jeśli dy­
sza myjki zostanie zbyt blisko przystawiona
54 ZABIEGI KONSERWACYJNE i POMOCNICZE
d o opony, w a r s t w a g u m y w c i ą g u kilku s e ­
kund m o ż e ulec nieodwracalnemu uszko­
dzeniu, nawet wtedy, kiedy myje się z i m n ą
w o d ą pod dużym ciśnieniem. Oponę umytą
w ten sposób ze w z g l ę d ó w bezpieczeństwa
p o w i n n o się w y m i e n i ć .
Pielęgnacja obręczy kół ze s t o p ó w lek­
k i c h . Tego rodzaju koła należy konser­
wować, zwłaszcza w okresie zimowym,
p r z e z n a c z o n y m do tego celu specjalnym
ś r o d k i e m . D o m y c i a nie należy u ż y w a ć ś r o d ­
ków zawierających substancje agresywne,
ścierne i silnie z a s a d o w e . Kół takich nie n a ­
leży m y ć w o d ą p o d ciśnieniem o t e m p e r a t u ­
rze powyżej e C C .
Czyszczenie p a s ó w bezpieczeństwa. Pa­
sy b e z p i e c z e ń s t w a należy m y ć w stanie z a ­
m o n t o w a n y m wyłącznie łagodnym roztwo­
rem mydła. Nie wolno myć pasów żadnymi
środkami chemicznych, gdyż mogą uszko­
dzić ich w ł ó k n a . B e z w ł a d n o ś c i o w e pasy bez­
pieczeństwa m o ż n a zwinąć dopiero po do­
k ł a d n y m ich o s u s z e n i u .
OCHRONA ANTYKOROZYJNA
SPODU NADWOZIA I PRZESTRZENI
ZAMKNIĘTYCH
Spód nadwozia jest chroniony okładzi­
ną ze sztucznego tworzywa. W miejscach
szczególnie narażonych na uderzenia ka­
mieni, czyli w e w n ą t r z nadkoli z a m o n t o w a n o
osłony z tworzywa sztucznego. Przed każdą
z i m ą należy umyć podwozie, sprawdzić stan
zabezpieczenia i ewentualnie uzupełnić ubyt­
ki p o w ł o k i o c h r o n n e j , W z a k a m a r k a c h p o d ­
w o z i a zbiera się kurz, błoto I piasek. U s u w a ć
nagromadzone zanieczyszczenia, szczegól­
nie, że z i m ą dochodzi do tego j e s z c z e sól.
PIELĘGNACJA OBIĆ TAPICERSKICH
P o k r y c i a t e k s t y l n e . Tekstylne obicia tapicer-
skie należy czyścić o d k u r z a c z e m i szczotką.
Silnie z a n i e c z y s z c z o n e miejsca trzeba czy­
ścić m y d ł e m w płynie, 25-procentowym roz­
t w o r e m amoniaku albo octem spirytusowym.
Plany z e s m a r u i oleju na pokryciach tapicer­
skich u s u w a ć b e n z y n ą e k s t r a k c y j n ą lub pły­
n e m do wywabiania plam. Nie należy nano­
sić ś r o d k a c z y s z c z ą c e g o b e z p o ś r e d n i o n a
plamę, gdyż p o w s t a n ą zacieki, lecz usu­
w a ć p l a m ę okrężnymi ruchami od b r z e g ó w
d o ś r o d k a . Inne z a n i e c z y s z c z e n i a na ogół
m o ż n a usunąć letnim roztworem mydła.
P o k r y c i a ze skóry. Skórzane pokrycia sie­
dzeń należy chronić przed działaniem pro­
mieni słonecznych.
Powierzchnię skóry czyścić wilgotną szmat­
ką, nie d o p u s z c z a j ą c d o n a s i ą k n i ę c i a w o d ą
skóry i szwów. O s u s z o n ą skórę wytrzeć czy­
stą, m i ę k k ą s z m a t k ą
Silniej z a b r u d z o n e p o w i e r z c h n i e skóry m o ż ­
na m y ć letnim roztworem ł a g o d n e g o środ­
ka p i o r ą c e g o nie z a w i e r a j ą c e g o w y b i e l a c z a
{2 łyżki s t o ł o w e na 1 d m ^ w o d y ) lub m y d ł e m
w płynie. P l a m y oleju lub s m a r u należy u s u ­
w a ć o s t r o ż n i e (nie r o z c i e r a j ą c ) s z m a t k ą n a ­
s ą c z o n ą benzyną ekstrakcyjną.
Oczyszczone pokrycia skórzane powin­
ny być z a k o n s e r w o w a n e środkiem do pie­
lęgnacji skóry. Przed użyciem ś r o d e k sil­
nie wstrząsnąć i nanosić cienką w a r s t w ą za
p o m o c ą miękkiej szmatki. Po wyschnięciu
przetrzeć pokrycia czystą miękką ścierecz-
ką, W n o r m a l n y c h w a r u n k a c h e k s p l o a t a c j i
zaleca się przeprowadzenie takiej k o n s e r w a ­
cji c o 6 m i e s i ę c y .
NAPRAWA DROBNYCH USZKODZEŃ
LAKIERU
W y k o n y w a n i e prac blacharskich i lakierni­
czych wymaga znajomości materiałów oraz
d o ś w i a d c z e n i a w ich s t o s o w a n i u , których na­
b y w a się dopiero po wieloletniej praktyce.
Dlatego w tym rozdziale opisano tylko napra­
w ę drobnych uszkodzeń lakieru.
D o u z u p e ł n i a n i a u b y t k ó w p o w ł o k i (tzw. z a -
prawek) niezbędny jest lakier o t y m s a m y m
kolorze, gdyż nawet najmniejsze różnice
koloru s ą w i d o c z n e . K a ż d y kolor m a n a d a ­
ny przez producenta numer lakieru. Jest on
umieszczony na tabliczce znamionowej sa­
m o c h o d u (strzałka na rys, 0 - 6 6 2 2 ) . która
znajduje się, w zależności od m o d e l u , pod a l ­
bo nad z a c z e p e m z a m k a przednich prawych
drzwi. Przykładowe numery lakierów: Z157 -
gwiezdny srebrny III, Y 2 0 Z - królewski nie­
bieski, Z 5 9 4 - njbensowski c z e r w o n y
 NAPRAWA DROBNYCH USZKODZEŃ LAKIERU
Ewentualne różnice kolorów między lakierem
nadwozia a zaprawkami wynikają z efektu
Starzenia się lakieru, działania uitrafiloieto-
w e g o promieniowania słonecznego, różnic
temperatur, w p ł y w u warunków atmosferycz-
nycin i d z i a ł a n i a z w i ą z k ó w c h e m i c z n y c ł i z a -
wartycti w zanieczyszczonej atmosferze. Po­
nadto stosowanie nieodpowiednicłi środków
do mycia i pielęgnacji s a m o c t i o d u m o ż e spo­
w o d o w a ć z m i a n ę koloru lakieru.
Lakier metalizowany składa się z d w ó c h
warstw: lakieru p o d s t a w o w e g o i bezbarwnej
warstwy wierzchniej. W czasie lakierowania
s a m o c h o d u lakier z e w n ę t r z n y jest kładzio­
ny n a j e s z c z e m o k r y lakier podstawowy. Z a ­
c h o w a n i e oryginalnego koloru lakieru metali­
z o w a n e g o przy z a p r a w k a c h jest szczególnie
trudne, g d y ż nawet inna lepkość lakieru re­
nowacyjnego względem oryginalnego wywo­
łuje różnicę kolorów.
Zaleca się regularne naprawianie nawet naj­
mniejszych uszkodzeń lakieru, ponieważ
z a p o b i e g a to p o w s t a w a n i u ognisk korozji
i większym uszkodzeniom.
• Małe odpryski lakieru, s p o w o d o w a n e np.
uderzeniami drobnych kamieni, niesięgają-
c e d o blachy, m o ż n a zlikwidować n a n o s z ą c
kroplę lakieru m a ł y m p ę d z e l k i e m . D o s t ę p n e
s ą w t y m celu małe zestawy renowacyjne,
zawierające pojemnik iakieru z pędzelkiem
w pokrywce.
• Głębsze uszkodzenia z widocznymi ogni­
s k a m i korozji w y m a g a j ą oczyszczenia sko­
5 5
rodowanego miejsca, aż do odsłonięcia m e ­
talicznego podłoża np. skrobakiem do rdzy
nożem lub małym drucianym pędzelkiem.
Należy usunąć nawet najmniejsze śladzy
rdzy.
• Oczyszczonąpowierzchnię dokładnie osu­
szyć i starannie odtłuścić {np. środkiem d o
usuwania silikonu).
• Na czystą powierzchnię metalową nanieść
w a r s t w ę lakieru p o d k ł a d o w e g o .
• Po wyschnięciu podkładu nałożyć cienką
w a r s t w ę lakieru n a w i e r z c h n i o w e g o i o d c z e ­
kać do całkowitego wyschnięcia. Nakładanie
lakieru powtarzać a ż d o całkowitego wypeł­
nienia ubytku.
URUCHAMIANIE SILNIKA
Z ZASTOSOWANIEM AKUMULATORA
POMOCNICZEGO
O s t r z e ż e n i e . Uruchamiając s8nik z z a ­
s t o s o w a n i e m a k u r a u i a t o r a : : porno:cnJGHeao:::
n a ł e z y p r z e s t r z e g a c . n a s t ę p u j ą c y c h zasada...
^ C h r o n i ć oczy,, skórę,, o d z t e z i powierżGh^:
nie lakierowane p r z e d eiektroiitem Rozlany
elektrolit należy niezwłocznie z m y ć e ^ s t ą
w o d ą . W razie potrzeby udać s i ę d o leka-
'fza.
- Nie p o c h y l a ć s i ę nad. akumulatorem-.
- . Z a p o b i e g a ć p o w s t a w a n i u . i s k i e r , i; riie,.,zb.l.irr,,
żać się.do akumulatora z otwartym ogniem,
(wydobywający się g a z jest painy)
- Z a k ł a d a ć okL^ary oćhrónii^..-/ •
~ Uważać, aby przewody doprowadzające
prąd nie zostały u s z k o d z o n e przez w i r u ^ o e :
e l e m e n t y {np. wentylator chłodnicy).
• Przekrój przewodów rozruchowych dla
silników benzynowych do pojemności
do 2,5 d m ^ powinien wynosić minimum
16 m m ^ (średnica o k . 5 m m ) . D l a w s z y s t ­
kich silników w y s o k o p r ę ż n y c h i silników b e n ­
zynowych o pojemności ponad 2,5 dm^ mini­
malny przekrój p r z e w o d ó w powinien wynosić
2 5 m m ^ {przelcrój p r z e w o d ó w n a o g ó ł p o d a ­
je się n a ich o p a k o w a n i u ) . Z a l e c a się k u p n o
przewodów o przekroju 2 5 m m ^z izolowany­
mi szczękami zaciskowymi, gdyż nadają się
one do wszystkich typów samochodów.
56 ZABIEGI KONSERWACYJNE I POMOCNICZE
• Oba akumulatory powinny mieć takie sa­
m o napięcie z n a m i o n o w e (12 V).
• W roztadowanym akumulatorze elektro­
lit m o ż e z a m a r z n ą ć j u ż p r z y - 1 0 ° C . J e ś l i z a ­
marzł, przed rozruclnem należy go rozmro­
zić.
• Rozładowany akumulator musi być właści­
wie p o d ł ą c z o n y d o instalacji elektrycznej sa­
mochodu.
• P o z i o m elektrolitu w r o z ł a d o w a n y m aku­
mulatorze powinien być prawidłowy; w razie
potrzeby dolać wody destylowanej.
• S a m o c h o d y powinny być ustawione obok
siebie w takiej odległości, a b y się nie stykały.
W p r z e c i w n y m razie w chwili łączenia b i e g u ­
n ó w d o d a t n i c h (+) o b u a k u m u l a t o r ó w p r z e z
połączone nadwozia może popłynąć prąd.
• W obu samochodacli hamulce awaryjne
powinny być włączone. W wersjach z me­
chaniczną skrzynką przekładniową dźwignia
zmiany biegów powinna być ustawiona w po­
łożeniu neutralnym, a w wersjach z auto­
matyczną skrzynką przekładniową dźwignia
w y b o r u biegów p o w i n n a z n a j d o w a ć się w po­
łożeniu „P" (parkowanie).
• Wszystkie odbiorniki energii elektrycznej
p o w i n n y b y ć w y ł ą c z o n e (światła, radio itp.).
• P o d c z a s u r u c h a m i a n i a silnika s a m o c h o d u
z r o z ł a d o w a n y m a k u m u l a t o r e m silnik s a m o ­
chodu z akumulatorem pomocniczym powi­
nien pracować na biegu j a ł o w y m , co pozwoli
uniknąć uszkodzenia aiternatora przez gwał­
t o w n ą z m i a n ę napięcia w chwili rozruchu.
• Przewody rozrucłiowe należy podłączać
w następującej kolejności (rys. O-52203):
1 - p r z e w ó d (1) p o d ł ą c z y ć d o d o d a t n i e g o z a ­
cisku (+) a k u m u l a t o r a p o m o c n i c z e g o ,
2 - drugi koniec p r z e w o d u (1) p o d ł ą c z y ć
do dodatniego zacisku (+) r o z ł a d o w a n e g o
a k u m u l a t o r a (2),
3 - drugi przewód rozruchowy podłączyć
do ujemnego zacisku {-) akumulatora po­
m o c n i c z e g o (3),
4 - drugi koniec drugiego przewodu podłą­
czyć d o m a s y (-) s a m o c h o d u z r o z ł a d o w a ­
n y m a k u m u l a t o r e m (4) w m i e j s c u z a p e w n i a ­
j ą c y m d o b r y styk (najlepiej w y b r a ć m e t a l o w y
e l e m e n t przykręcony do kadłuba silnika).
U w a g a . Nie należy podłączać drugiego prze­
w o d u do ujemnego zacisku (-) rozładowane­
go akumulatora. W niesprzyjających w a r u n ­
k a c h , na s k u t e k iskrzenia i w y d o b y w a n i a
się ł a t w o p a l n e g o g a z u z a k u m u l a t o r a , m o ż e
dojść do jego eksplozji.
Zaciski podłączanych p r z e w o d ó w rozrucho­
w y c h nie m o g ą się z e t k n ą ć , a zaciski prze­
w o d u d o d a t n i e g o (+) nie m o g ą m i e ć k o n t a k ­
tu z m a s ą ( - ) np. n a d w o z i a a l b o ramy.
• W ł ą c z y ć z a p ł o n i u r u c h o m i ć silnik s a m o ­
c h o d u z rozładowanym akumulatorem. Nie
włączać rozrusznika Jednorazowo na dłuż­
szej niż 10 s e k u n d , p o n i e w a ż przy d u ż y m
poborze prądu zarówno zaciski, jak i prze­
w o d y rozruchowe znacznie się nagrzewają.
Po nieudanej próbie rozruchu zaleca się o d ­
c z e k a n i e co najmniej pół minuty.
• W razie trudności w u r u c h o m i e n i u silni­
ka nie w ł ą c z a ć r o z r u s z n i k a w i ę c e j niż kilka­
krotnie, gdyż przy każdej próbie rozruchu n a ­
stępuje wtrysk paliwa do cylindrów. Należy
w ó w c z a s ustalić i u s u n ą ć p r z y c z y n ę u t r u d ­
nionego rozruchu silnika.
• P o u d a n y m uruchomieniu silnika p o z o s t a ­
wić oba samochody pracujące na biegu ja­
ł o w y m z podłączonymi przewodami na oko­
ło 3 minuty.
• W celu zmniejszenia skoku napięcia pod­
czas odłączania przewodów w samochodzie
z r o z ł a d o w a n y m a k u m u l a t o r e m zaleca się
włączyć d m u c h a w ę I ogrzewanie szyby tyl­
nej. Nie należy w ł ą c z a ć świateł reflektorów
z e w z g i ę d u na ryzyko p r z e p a l e n i a się ż a r ó ­
wek.
 URUCHAMIANIE SILNIKA Z ZASTOSOWANIEM AKUMULATORA POMOCNICZEGO
• P o u d a n y m uruchomieniu silnika o d ł ą c z y ć
p r z e w o d y w o d w r o t n e j k o l e j n o ś c i : najpien/i/
koniec przewodu łączącego ujemny biegun
akumulatora w uruchamianym samocho­
dzie (4), p o t e m w s a m o c h o d z i e z a k u m u l a ­
t o r e m p o m o c n i c z y m (3). N a s t ę p n i e odłączyć
koniec przewodu łączącego dodatni biegun
akumulatora w samochodzie uruchomionym
(2), a p o t e m w s a m o c h o d z i e z a k u m u l a t o r e m
p o m o c n i c z y m (1).
HOLOWANIE SAMOCHODU
S a m o c h ó d w o l n o holować tylko za przezna­
czony do tego celu zaczep.
Zaczepy holownicze
• Wcisnąć dolną część, odblokować i zdjąć
pokrywę zaczepu holowniczego z przodu,
po prawej stronie s a m o c h o d u (patrz rys.
O-62205).
• Z a c z e p holowniczy znajduje się w pojem­
niku na p o d n o ś n i k i narzędzia, w b a g a ż n i k u
pod kołem zapasowym,
• Wkręcić zaczep do oporu w kieoinku od­
w r o t n y m d o r u c h u w s k a z ó w e k z e g a r a (rys.
O - 6 2 2 0 4 ) i k l u c z e m d o kół ustawić u c h o
w płaszczyźnie poziomej-
U w a g a . Po zakończeniu holowania wykręcić
zaczep. Z a w s z e przechowywać go w s a m o ­
chodzie.
• Tylny zaczep holowniczy jest przyspawa-
ny do n a d w o z i a , p o prawej stronie.
57
Holowanie samochodu
z mechaniczna skrzynką
przekładniową
• Włożyć kluczyk i włączyć zapłon, żeby o d ­
blokować kierownicę, uaktywnić kierunkow­
skazy i sygnał d ź w i ę k o w y oraz móc, w razie
potrzeby, uruchomić wycieraczki szyb.
• Ustawić dźwignię zmiany biegów w poło­
żeniu neutralnym.
• Ponieważ wspomaganie układów hamul­
c o w e g o i kierowniczego działają tylko pod­
czas pracy silnika, należy pamiętać, że przy
u n i e r u c h o m i o n y m silniku p e d a ł e m h a m u l c a
i kołem kierownicy trzeba będzie operować
z o d p o w i e d n i o w i ę k s z ą siłą.
• Zaleca się używanie holu sztywnego. Uży­
w a n i e liny h o l o w n i c z e j w i ą ż e się z n i e b e z p i e ­
c z e ń s t w e m zderzenia obu pojazdów. Lina
powinna być elastyczna, co pozwoli uniknąć
szarpania zarówno samochodu holujące­
go, jak i holowanego. Należy stosować wy­
ł ą c z n i e liny z t w o r z y w a s z t u c z n e g o lub z e l a -
s ^ c z n y m i ogniwami pośrednimi,
• Kierowca samochodu holującego podczas
zmiany biegów powinien łagodnie włączać
sprzęgło. Kierowca samochodu holowane­
g o m u s i d b a ć , a b y lina cały c z a s była n a p r ę ­
żona.
• S a m o c h o d y b e z oleju w m e c h a n i c z n e j al­
bo automatycznej skrzynce przekładniowej
m o g ą być holowane wyłącznie z uniesiony­
mi kołami n a p ę d o w y m i .
58 ZABIEGI KONSERWACYJNE 1 POMOCNICZE

Holowanie samochodu O s t r ^ ź e n i e . Jeśli b ę d ą wykor>ywane pra­

z automatyczną skrzynką ce pod samochodem, należy ustawić go na
przekładniową odpowiednich podstawkach. Po podparciu
samochodu wyłącznie podnośnikiem z wy­
• Ustawić dźwignię wyboru biegów w poło­ posażenia w o l n o tylko w y m i e n i ć koło. W y ­
żeniu „N". konywanie czynności pod samochodem
• P o d c z a s l i o l o w a n i a nie p r z e k r a c z a ć p r ę d ­ jest w ó w c z a s zabronione, gdyż grozi śmier­
kości 80 km/h. telnym wypadkiem.
• Nie naieży łiolować s a m o c h o d u na odle­
g ł o ś ć w i ę k s z ą niż 1 0 0 k m . • S a m o c h ó d należy unosić i podpierać tylko
• W razie konieczności holowania na więk­ w stanie niezaładownym, na r ó w n y m i utwar­
szą odległość samochód należy ustawić dzonym podłożu.
przednimi kołami na w ó z k u albo załadować • S a m o c h ó d należy opierać na podstaw­
na pojazd e w a k u a c y j n y kach tak, aby w każdej z nich j e d n a noga by­
Uwaga. W celu uniknięcia zniszczenia ła skierowana n a zewnątrz.
s k r z y n k i p r z e k ł a d n i o w e j nie w o l n o h o l o w a ć
s a m o c h o d u d o tyłu z obracającymi się koła­ Punkty podparcia dla podnośnika
mi napędowymi. z wyposażenia samochodu

Uruchamianie silnika przez holowanie • Punkty podparcia podnośnikiem występu­

lub pchanie samochodu j ą z o b u stron s a m o c h o d u , w przedniej i tyl­
nej części.
Przed u r u c h o m i e n i e m silnika przez holowa­ • Podnośnik należy podstawiać dokładnie
nie lub pchanie s a m o c h o d u należy p o d j ą ć pod wgłębienia w p o d ł u ż n i c y Punkty te s ą
próbę jego uruchomienia za p o m o c ą prze­ o z n a c z o n e na k r a w ę d z i a c h p r o g ó w (strzał­
wodów rozruchowych. ki, rys. O-62208).
Uruchomienie silnika s a m o c h o d u w y p o s a ż o ­ • Ustawić podnośnik pod punktem pod­
nego w automatyczną skrzynkę przekładnio­ parcia i obracać ręcznie wrzeciono, aż sto­
w ą przez holowanie jest niemożliwe. pa p o d n o ś n i k a o p r z e się c a ł ą p o w i e r z c h n i ą
U w a g a . Nie p o w i n n o się h o l o w a ć albo p c h a ć o podłoże. Skorygować ułożenie podnośni­
n a o d c i n k u d ł u ż s z y m niż 5 0 m s a m o c h o d u ka; m u s i s t a ć p i o n o w o , d o k ł a d n i e p o d p u n k ­
z r o z g r z a n y m silnikiem b e n z y n o w y m w y p o s a ­ t e m podparcia (rys. O - 6 2 2 0 7 ) .
żonego w mechaniczną skrzynkę przekładnio­
w ą g d y ż grozi to u s z k o d z e n i e m katalizatora.
• Przed rozpoczęciem holowania wcisnąć
p e d a ł s p r z ę g ł a i w ł ą c z y ć 2 . l u b 3. b i e g .
• Po r o z p ę d z e n i u się o b u p o j a z d ó w m i ę k k o
włączyć sprzęgło.
• P o uruchomieniu silnika natychmiast w c i ­
snąć pedał sprzęgła I wyłączyć bieg, aby
uniknąć najechania na pojazd holujący.

UNOSZENIE I PODPIERANIE
SAMOCHODU

Przed przystąpieniem do pracy pod samo­

c h o d e m , jeśfi nie d y s p o n u j e się p o d n o ś n i ­
kiem warsztatowym, należy unieść i bez­
piecznie podeprzeć s a m o c h ó d w d w ó c h lub
czterech punktach.
 UNOSZENIE I PODPIERANIE SAMOCHODU 5 9

Punkty podparcia dla podnośnika

warsztatowego

U w a g a . W celu uniknięcia uszkodzeń pod­

w o z i a zaleca się z a s t o s o w a n i e g u m o w y c h
lub d r e w n i a n y c h p o d k ł a d e k p o d ramiona
podnośnika. Nie wolno opierać ramion pod­
nośnika o elementy układu napędowego.

• Włożyć korbę w otwór na końcu wrzecio­

na podnośnika i obracać korbą, aż koło o d e ­
rwie się od podłoża. Podeprzeć s a m o c ł i ó d
na p o d s t a w k a c h , ustawionych np. pod po-
dtużnicą.
• Pod pozostałe kola, dotykające podłoża,
podstawić kliny zapobiegające toczeniu się
pojazdu.
• P u n k t y p o d p a r c i a dla p o d n o ś n i k ó w w a r s z ­
tatowych, przewoźnych i stacjonarnych, prze­
widziano te s a m e , jak dla podnośnika z w y ­
posażenia s a m o c h o d u ( 1 , rys. O-62206).
Wyposażenie elektryczne
i i s t r z e ż e n i e . W instalacji elektrycznej s a ­
m o c h o d u jest w/ytwarzanie w y s o k i e napię­
cie, na przykład w układzie z a p ł o n o w y m
i w lampach wyładowczych. Osoby z wszcze­
p i o n y m rozrusznikiem serca nie powinny
w y k o n y w a ć ż a d n y c h prac przy instalacji
elektrycznej.
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
W opisach sprawdzania elementów wypo­
sażenia elektrycznego często występują ta­
kie pojęcia, j a k napięcie, n a t ę ż e n i e i rezy­
stancja. N a p i ę c i e m i e r z y się w w o l t a c h (V),
natężenie w a m p e r a c h (A), a rezystancję
w o m a c h (Q).
W samochodzie napięcie odnosi się na ogół
do napięcia akumulatora. Chodzi przy tym
o p r ą d s t a ł y 12 V. W a r t o ś ć n a p i ę c i a a k u m u l a ­
tora zależy od stopnia jego naładowania oraz
od temperatury zewnętrznej. Może ono wyno­
s i ć o d 1 0 d o 13 V. N a t o m i a s t n a p i ę c i e w p o ­
kładowej instalacji elektrycznej j e s t w y t w a r z a ­
ne przez alternator i przy średniej prędkości
o b r o t o w e j s i l n i k a w y n o s i o k o ł o 14 V.
Pojęcie natężenia prądu w elektrotechnice
s a m o c h o d o w e j występuje rzadziej. Wartość
natężenia prądu jest p o d a w a n a na przykład
na korpusie bezpiecznika I określa maksy­
m a l n y prąd, który m o ż e płynąć w obwodzie
elektrycznym, nie powodując przepalenia
bezpiecznika i przerwania obwodu.
Płynąc w każdym obwodzie, prąd musi po­
k o n a ć opór. O p ó r elektryczny c z y n n y (rezy­
stancja) zależy m i n . od przekroju i długo­
ści p r z e w o d u , j e g o materiału, p o b o r u p r ą d u .
Jeżeli rezystancja jest zbyt duża, w y s t ę p u ­
j ą zakłócenia. Na przykład rezystancja prze­
w o d ó w wysokiego napięcia w układzie z a ­
p ł o n o w y m s i l n i k ó w b e n z y n o w y c h nie m o ż e
być zbyt d u ż a , g d y ż w ó w c z a s nie p o w s t a ­
nie d o s t a t e c z n i e silna iskra na e l e k t r o d a c h
świec zapłonowych, niezbędna do zapalenia
m i e s z a n k i p a l i w o w o - p o w i e t r z n e j i nie będzie
m o ż n a u r u c h o m i ć silnika.
U w a g a . Przed wykonaniem wszelkich cz^^
n o ś c i d o t y c z ą c y c h w y p o s a ż e n i a elektryćż^'^
nego samochodu należy odłączyć od aku­
mulatora przewód masy (-), przestrzegając
w s k a z ó w e k p o d a n y c h w p o d r o z d z i a l e „Vyyń:
montowanie i zamontowanie akumuiatori^l^
Montaż dodatkowego wyposażenia
elektrycznego
P r z e w o d y elektryczne, które m a j ą być uło­
żone w związku z zamontowaniem dodat­
kowego wyposażenia elektrycznego, należy
w miarę możliwości układać wzdłuż seryj­
n y c h w i ą z e k p r z e w o d ó w , w y k o r z y s t u j ą c ist­
niejące opaski m o c u j ą c e i osłony (rys. S X -
-5406).
Jeżeli jest to konieczne, np. w cetu wyelimi­
nowania hałasu i ocierania p r z e w o d ó w pod­
czas jazdy dodatkowe przewody elektryczne
należy m o c o w a ć za p o m o c ą t a ś m y izolacyj­
nej, kitu u s z c z e l n i a j ą c e g o , o p a s e k itp. N a ­
leży z a c h o w a ć minimalną odległość 10 m m
między giętkimi p r z e w o d a m i h a m u l c o w y m i
 WIADOMOŚCI WSTĘPNE
ELEMENTY DO MOCOWANIA PRZEWODÓW
1 - taśma izolacyjna, 2 - zacisk taśmowy, 3 - opaska
mocująca, 4 - opaska mocująca przytwierdzana
w otworze, 5 - osłona, 6 - samoprzylepna taśma
z tworzywa piankow ego
i przewodami eiektrycznymi ułożonymi na
stałe oraz 25 m m między giętkimi przewoda­
mi Inamulcowymi i przewodami eiektryczny­
mi, które d r g a j ą r a z e m z silnikiem lub i n n y m i
elementami samocłiodu.
Po nawierceniu otworów w nadwoziu trze­
ba usunąć zadziory na krawędziach oraz za­
gruntować i polakierować krawędzie otwo­
r ó w (opiłki u s u n ą ć z n a d w o z i a ) ,
W celu uniknięcia zwarcia przed w y k o n a ­
niem wszelkich czynności dotyczących insta­
lacji e l e k t r y c z n e j z a w s z e p o w y ł ą c z e n i u z a ­
płonu powinno się odłączyć i odwiesić na bok
przewód masy (-) akumulatora s a m o c h o d u .
Uwaga. Odłączenie akumulatora może spo­
w o d o w a ć utratę k o d ó w usterek zapisanych
w pamięci sterowników silnika i skrzynki
przekładniowej oraz unieruchomienie urzą­
d z e ń elektrycznych, j a k np, radioodbiornik
i z e g a r lub s k a s o w a n i e ich k o d ó w z a b e z p i e ­
czających. Specjalne zalecenia w tym zakre­
sie p o d a n o w p o d r o z d z i a l e „ W y m o n t o w a n i e
i zamontowanie akumulatora".
Przed zamontowaniem dodatkowych od­
biorników elektrycznych należy każdorazo­
w o sprawdzić, czy istniejący alternator m o ż e
j e s z c z e z a p e w n i ć ich z a s i l a n i e . W razie k o ­
61
nieczności powinno się z a m o n t o w a ć alterna­
tor o większej mocy.
WYKRYWANIE NIESPRAWNOŚCI
WYPOSAŻENIA ELEKTRYCZNEGO
Wykrywanie niesprawności wyposażenia
elektrycznego powinno przebiegać według
ustalonych z a s a d . Dotyczy to z a r ó w n o w y ­
miany przepalonej żarówki, jak i uszkodzo­
n e g o silnika elektrycznego.
Pienfl/szą c z y n n o ś c i ą kontrolną jest za­
w s z e s p r a w d z e n i e bezpieczników, jeśli d a ­
ny e l e m e n t jest z a b e z p i e c z o n y bezpieczni­
kiem. Rozmieszczenie bezpieczników jest
opisane na naklejkach umieszczonych na
obu skrzynkach bezpieczników.
Przepalony bezpiecznik należy wymienić,
włączyć sprawdzany odbiornik i sprawdzić,
czy n o w y b e z p i e c z n i k p o n o w n i e się przepali.
Jeżeli tak, należy wykryć i usunąć przyczynę
uszkodzenia, którą na ogół jest zwarcie.
Kolejną czynnością kontrolną jest spraw­
dzenie d o p ł y w u p r ą d u , jeśli n o w y b e z p i e c z ­
nik nie uległ n a t y c h m i a s t o w e m u p r z e p a l e n i u ,
a ż a r ó w k a nie ś w i e c i się lub silnik elektrycz­
ny n a d a l nie działa.
Sprawdzanie żarówek
• W y j ą ć i obejrzeć ż a r ó w k ę . Jeśli w ł ó k n o
jest p r z e p a l o n e lub s z k a n a b a ń k a luźno o s a ­
dzona w oprawce, wymienić żarówkę.
• Sprawdzić działanie żarówki: połączyć
ją dwoma przewodami pomocniczymi bez­
pośrednio z biegunami akumulatora, Jeże­
li ż a r ó w k a s i ę n i e z a ś w i e c i , n a l e ż y j ą w y ­
mienić.
U w a g a . U p e w n i ć się, że styki i o p r a w k a ż a ­
rówki nie s ą s k o r o d o w a n e . W y g i ę t e styki
trzeba wyprostować, a skorodowane oczy­
ścić papierem ściernym.
• Sprawną żarówkę osadzić w gnieździe
i w ł ą c z y ć zasilanie. Jeśli ż a r ó w k a się nie z a ­
świeci, sprawdzić dopływ prądu. W tym ce­
lu p o d ł ą c z y ć l a m p k ę p r ó b n ą d o m a s y , t z n . j e ­
d e n jej p r z e w ó d p o d ł ą c z y ć d o k a d ł u b a silnika
aSbo b e z p o ś r e d n i o d o u j e m n e g o ( - ) b i e g u ­
na akumulatora. Koniec drugiego przewodu
p r ó b n e g o (+) przytknąć do styku p r ą d o w e g o
62 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
albo wkłuć w izolację przewodu d o p r o w a d z a ­
jącego prąd.
• Jeśli lampka próbna się zaświeci, a ż a r ó w ­
ka nie, o z n a c z a to, ż e ż a r ó w k a nie m a połą­
czenia z m a s ą A b y to sprawdzić, trzeba d o ­
łączyć pomocniczy przewód m a s y do oprawki
żarówki, która p o w i n n a się zaświecić.
• W przypadku braku napięcia w przewodzie
d o p r o w a d z a j ą c y m prąd d o ż a r ó w k i , czyli g d y
l a m p k a p r ó b n a s i ę nie ś w i e c i , n a j p r a w d o p o ­
dobniej jest uszkodzony wyłącznik. Spraw­
dzić, czy wyłącznik przewodzi prąd.
Sprawdzanie silników elektrycznych
W s a m o c ł l o d z i e coraz więcej funkcji przej-
m u j ą m a t e silniki e l e k t r y c z n e . N a l e ż ą d o nich
silniki u r z ą d z e ń z w i ę k s z a j ą c y c h k o m f o r t j a z ­
d y np. mechanizmu sterowania szyb, odsu­
wania dachu, centralnego blokowania drzwi.
Silniki s ą u r u c h a m i a n e w y ł ą c z n i k a m i , na
ogół ręcznie.
• Sprawdzić i ewentualnie wymienić bez­
piecznik p r z y p o r z ą d k o w a n y d a n e m u silni­
kowi.
U w a g a . Silniki e l e k t r y c z n e g o sterowania
szyb i odsuwania dachu są przeważnie wy­
posażone w elementy zabezpieczające, po­
wodujące samoczynne wyłączenie silnika
po natrafieniu na w i ę k s z y o p ó r i p o n o w n e
włączenie silnika po upływie określonego
c z a s u . P r z e d p o n o w n y m w ł ą c z e n i e m silni­
ka należy ustalić i usunąć przyczynę przecią­
żenia, którą m o ż e być np. oblodzenie szyby
albo znaczne zanieczyszczenie prowadnic
szyb.
• Jeżeli po użyciu wyłącznika natychmiast
przepala się bezpiecznik, o z n a c z a to zwar­
cie w obwodzie.
• W celu ustalenia, czy nie jest u s z k o d z o ­
ny silnik, n a l e ż y d w a p o m o c n i c z e p r z e w o d y
(o ś r e d n i c y o k . 2 m m ) p o d ł ą c z y ć b e z p o ś r e d ­
nio o d a k u m u l a t o r a d o silnika. B i e g u n d o ­
datni (+) a k u m u l a t o r a p o ł ą c z y ć z z a c i s k i e m
d o d a t n i m (+) silnika, a ujemny (-) a k u m u ­
latora z u j e m n y m silnika, czyli m a s ą . W ra­
zie wątpliwości określić b i e g u n o w o ś ć silnika
na p o d s t a w i e s c h e m a t u instalacji elektrycz­
nej lub w y m o n t o w a ć silnik. W s z y s t k i e silni­
ki e l e k t r y c z n e w s a m o c h o d z i e s ą z a s i l a n e
n a p i ę c i e m a k u m u l a t o r a {12 d o 14 V ) . Jeśli
p o b e z p o ś r e d n i m p o d ł ą c z e n i u silnik działa,
przyczyną usterki jest brak zasilania.
U w a g a . Zbyt wolna albo przerywana praca
silnika elektrycznego m o ż e w s k a z y w a ć n a
zużycie szczotek węglowych, które w takim
przypadku należy wymienić.
• Jeżeli silnik się uruchomił, na p o d s t a w i e
s c h e m a t u instalacji elektrycznej ustalić, k t ó ­
ry p r z e w ó d j e s t o d p o w i e d z i a l n y z a z a s i l a n i e
s p r a w d z a n e g o silnika po włączeniu zapłonu
i wyłącznika.
• Odnaleziony na schemacie przewód elek­
tryczny doprowadzający prąd d o silnika
sprawdzić lampką próbną. Ze względu na
znaczne natężenie prądu w silnikach, m o ż n a
posłużyć się w tym celu dostępnym w handlu
próbnikiem z żarówką. Próbniki takie m a j ą
przeważnie ostre końcówki, którymi przekłu­
w a się o s ł o n ę p r z e w o d u . To n a j p r o s t s z y s p o ­
sób sprawdzania zasilania.
• Jeśli napięcie nie d o c h o d z i d o silnika elek­
trycznego, o z n a c z a to u s z k o d z e n i e j e g o o b ­
w o d u zasilania. Należy zlokalizować i usu­
nąć niesprawność na podstawie s c h e m a t ó w
elektrycznych. Z uwagi na duży pobór prądu
silniki e l e k t r y c z n e s ą p r z e w a ż n i e w y p o s a ż o ­
ne w d o d a t k o w e p r z e k a ź n i k i z a ł ą c z a j ą c e .
• Jeśli nadal nie w y k r y t o usterki, n a l e ż y
sprawdzić wyłącznik silnika.
• W razie stwierdzenia uszkodzenia prze­
w o d u elektrycznego, najlepiej poprowadzić
nowy przewód, gdyż ustalenie miejsca prze­
rwania i wymiana przewodu zwykle s ą bar­
dzo pracochłonne.
Sprawdzanie wyłączników
Większość odbiorników elektrycznych w sa­
m o c h o d z i e włącza się i w y ł ą c z a ręcznymi
wyłącznikami. Występują również wyłącz­
niki u r u c h a m i a n e s a m o c z y n n i e , d o k t ó r y c h
n a l e ż ą np. czujniki p o z i o m u oleju w silniku
( ptynu h a m u l c o w e g o w zbiorniku w y r ó w n a w ­
czym.
P o d s t a w o w y m z a d a n i e m wyłącznika jest z a ­
mykanie albo przerywanie o b w o d u elektrycz­
nego. S ą wyłączniki, które przerywają prze­
w ó d m a s y {-) oraz takie, które przerywają
p r z e w ó d p r ą d o w y (•*•).
 WYKRYWANIE NIESPRAWNOŚCI WYPOSAŻENIA ELEKTRYCZNEGO
Sprawdzanie wyłączników świateł
i silników elektrycznych
• W y m o n t o w a ć sprawdzany wyłącznik.
• Proste wyłączniki mają tylko d w a zaci­
ski elektryczne. W ó w c z a s na j e d n y m z a c i ­
sku z a w s z e jest napięcie (+), a po w ł ą c z e ­
niu wyłącznil<a napięcie pojawia się także na
drugim. S ą również wyłączniki z wieloma za­
ciskami i w t e d y w e d ł u g s c h e m a t u instalacji
elektryczne] należy ustalić, który zacisk p o ­
winien z n a j d o w a ć się pod napięciem.
• Sprawdzić l a m p k ą kontrolną, czy na za­
cisku w e j ś c i o w y m wyłącznika jest napię­
cie. C z ę s t o p r z e d s p r a w d z a n i e m w y ł ą c z n i ­
ka należy w ł ą c z y ć zapłon. Jeśli l a m p k a się
zaświeci, włączyć wyłącznik i sprawdzić na­
pięcie na zacisku w y j ś c i o w y m . Jeśli i t a m jest
napięcie, wyłącznik działa prawidłowo.
• Brak napięcia na zacisku wejściowym
oznacza przenwanie przewodu doprowadza­
jącego prąd, Należy sprawdzić o b w ó d zasila­
j ą c y w e d ł u g s c h e m a t u instalacji elektrycznej
i w razie potrzeby p o p r o w a d z i ć n o w y prze­
wód.
Sprawdzanie czujników
Wyłącznikami będącymi jednocześnie czuj-
nil<ami s ą m . i n . : c z u j n i k c i ś n i e n i a o l e j u , c z u j ­
nik p o z i o m u cieczy chłodzącej i czujnik płynu
hamulcowego.
• Wyjąć wtyk złącza elektrycznego z czujni­
ka i p o d ł ą c z y ć miernik ( l a m p k ę p r ó b n ą a l b o
omomierz) do zacisków wejściowego i wyj­
ściowego czujnika.
U w a g a . Czujniki w k r ę c a n e w kadłub silnika
z r e g u ł y nie m a j ą p r z e w o d u m a s y . Ich k o r p u ­
sy p o ł ą c z o n e z k a d ł u b e m s ł u ż ą j a k o b i e g u n
masy (-).
• Przy włączonym czujniku próbnik m u ­
si w y k a z a ć p r z e w o d z e n i e p r ą d u . Najlepiej
d o s p r a w d z e n i a p o s ł u ż y ć się o m o m i e r z e m ,
który powinien w s k a z a ć przy włączonym
c z u j n i k u O Q, a p r z y w y ł ą c z o n y m c z u j n i k u
» O.
• Dodatkowo sprawdzić lampkę kontrolną
w z e s t a w i e w s k a ź n i k ó w . Wła^czyć z a p ł o n ,
wyjąć z czujnika wtyk złącza elektrycznego
i przyłożyć g o d o m a s y (np, do k a d ł u b a silni­
ka). L a m p k a kontrolna powinna się zaświe­
cić.
Sprawdzanie przeltaźników
Przekaźniki znajdują się w wielu o b w o d a c h
elektrycznych. Przekaźnik załączający działa
jak wyłącznik. Po ręcznym włączeniu danego
odbiornika prądu, przekaźnik otrzymuje sy­
gnał przełączenia zasilania na ten odbiornik.
Można byłoby naturalnie doprowadzić prąd
z akumulatora poprzez wyłącznik prosto
do odbiornika. Jednak w odniesieniu do od­
biorników prądu o znacznej wartości natęże­
nia w o b w ó d z a w s z e jest w ł ą c z o n y przekaź­
nik, a b y o d c i ą ż y ć w y ł ą c z n i k (ub s k r ó c i ć d r o g ę
przepływu prądu.
Sprawdzanie przekaźników
załączających
Działanie przekaźnika załączającego najpro­
ściej m o ż n a s p r a w d z i ć , z a s t ę p u j ą c g o n o ­
w y m . Tak z reguły robi się na stacjach o b s ł u ­
gi. Ponieważ użytkownik s a m o c h o d u zwykle
nie d y s p o n u j e d o d a t k o w y m p r z e k a ź n i k i e m ,
zaleca się w y k o n a n i e następujących czyn­
ności.
• Wyjąć przekaźnik z gniazda specjalnymi
szczypcami, np. Hazet 4 7 7 0 - 1 .
• Włączyć zapłon i odpowiedni wyłącznik.
• Za p o m o c ą próbnika napięcia lub wolto­
mierza sprawdzić, czy jest napięcie na o d ­
p o w i e d n i m zacisku (+) gniazda przekaźni­
ka. W t y m celu podłączyć próbnik do m a s y
(-) i d r u g ą końcówkę w p r o w a d z i ć ostroż­
nie d o z a c i s k u w g n i e ź d z i e p r z e k a ź n i k a . Z a ­
świecenie się diody próbnika o z n a c z a , ż e
j e s t n a p i ę c i e na t y m z a c i s k u . Jeśli p r ó b n i k
nie w y k a ż e napięcia, korzystając ze s c h e ­
m a t ó w instalacji elektrycznej należy z n a l e ź ć
przerwę w obwodzie na odcinku od biegu­
na d o d a t n i e g o (+) akumulatora do przekaź­
nika,
• Wykonać mostek z kawałka izolowanego
p r z e w o d u z o c z y s z c z o n y m i z izolacji k o ń ­
cówkami.
• Za p o m o c ą tak przygotowanego przewo­
du połączyć zacisk (+) w gnieździe prze­
k a ź n i k a Oest o n z a w s z e p o d n a p i ę c i e m )
64 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Z wyjściem zamyl<ającym przekaźnika. Z a ­
bieg taki o z n a c z a odtworzenie połączenia
w sprawnym przekaźniku,
• Jeżeli po zastosowaniu mostka odbior­
nik elektryczny zacznie działać (np. z a ś w i e ­
c ą się światła drogowe), m o ż n a założyć, ż e
przekaźnik jest uszkodzony.
• Jeśli odbiornik nie zadziała (np. nie z a ­
ś w i e c ą się światła d r o g o w e ) , n a l e ż y s p r a w ­
dzić, czy odbiornik (np. reflektory) ma
właściwe połączenie z masą. Następnie, ko­
rzystając z e s c t i e m a t ó w instalacji elektrycz­
nej, należy odnaleźć i usunąć przerwę w ob­
wodzie na odcinku od zacisku przekaźnika
do odbiornika (np, reflektora głównego).
• W razie potrzeby wymienić przekaźnik.
U w a g a . Jeżeli przekaźnik działa popraw­
nie, ale z przerwami, p o w ó d leży przeważnie
w s a m y m przekaźniku. Oznacza to zaklesz­
czanie się styków. Po w y s t ą p i e n i u t a k i e g o
objawu należy ostukać o b u d o w ę przekaźni­
k a i jeśli następnie się przełączy, w y m i e n i ć
go na sprawny.
Sprawdzanie ogrzewania
szyby tylnej
P o w ł ą c z e n i u o g r z e w a n i a s z y b y tylnej pole
z wtopionymi drutami grzewczymi powinno
stać się w o l n e o d lodu i pary.
• W razie niesprawności ogrzewania tylnej
szyby najpierw należy sprawdzić bezpiecz­
nik.
• Jeśli bezpiecznik nie jest przepalony
sprawdzić osadzenie wtyków w złączu elek­
t r y c z n y m tylnej szyby. W razie potrzeby u s u ­
nąć korozję złącza.
• Jeśil o g r z e w a n i e tylnej szyby nadal nie
działa, sprawdzić przewody i wyłącznik,
• Sprawdzić drut grzewczy. Z m i e r z y ć na­
pięcie między drutem g r z e w c z y m a złączem
elektrycznym, W tym celu owinąć k o ń c ó w k ę
próbnika szerokąfoliąaluminiowąi przyłożyć
j ą d o drutu g r z e w c z e g o (strzałka na rys. SX-
5424).
• W ł ą c z y ć silnik I o g r z e w a n i e tylnej szyby.
• Zmierzyć napięcie w połowie długości każ­
dego drutu grzewczego. Jeżeli wynosi ono
o k , 6 V, d r u t j e s t s p r a w n y J e ś l i m i e r n i k w s k a ­
ż e o k o ł o 1 0 V a l b o O V, d r u t j e s t p r z e r w a n y
• Przesuwając końcówkę próbnika z folią
w z d ł u ż każdego drutu grzewczego, m o ż n a
ustalić miejsce p r z e r w y W miejscu tym n a ­
stępuje skokowa zmiana wartości napięcia
o d zera do wielu voltów,
• W razie przerwania drutu g r z e w c z y e g o
można przywrócić połączenie za p o m o c ą
- B
C
dostępnego w łiandlu lakieru p r z e w o d z ą c e ­
go prąd w następujący sposób.
• O c z y ś c i ć m i e j s c e przenwania o b w o d u (A,
rys, S X - 5 4 2 2 ) ,
• Uszkodzone miejsce (A) okleić z obu stron
t a ś m ą (B) i m a ł y m p ę d z e l k i e m n a n i e ś ć lakier
przewodzący na odcinku (C).
• P o z o s t a w i ć lakier d o w y s c h n i ę c i a p r z e z
o k , 2 4 g o d z i n y w t e m p e r a t u r z e o k . •*-25°C.
W ceiu skrócenia okresu oczekiwania moż­
na u ż y ć d m u c h a w y g o r ą c e g o powietrza (w
t e m p . + 1 3 0 ° C lakier w y s c h n i e p o ok. 30 m i ­
nutach).
U w a g a . Przed całkowitym w y s c h n i ę c i e m la­
kieru p r z e w o d z ą c e g o p r ą d nie w ł ą c z a ć o g r z e ­
w a n i a tylnej s z y b y D o c z y s z c z e n i a miejsca
 SPFWkWDZANIE OGRZEWANIA SZYBY TYLNEJ 65

m i e j s c a p r z e r w a n i a o b w o d u nie s t o s o w a ć Sprawdzanie świateł hamowania

b e n z y n y ani innych rozpuszczalników.
Sprawdzanie bezpiecznika i żarówek
Rozłączanie złączy wtykowych
• Sprawdzić żarówki i bezpiecznik. W razie
potrzeby wymienić uszkodzoną część.

• Jeśli bezpiecznik i żarówki s ą s p r a w n e ,

sprawdzić włącznik świateł hamowania.

Sprawdzanie włącznika

Wciśnięcie pedału hamulca powoduje z a m ­

knięcie zestyku włącznika i włączenie świa­
teł h a m o w a n i a . W ł ą c z n i k świateł h a m o w a n i a
znajduje się w e w n ą t r z n a d w o z i a przy p e d a ­
0-5466 le h a m u l c a ( p a t r z „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n ­
towanie włącznika świateł hamowania").
• w złączu zatrzaskowym z rysunku O- • Włączyć zapłon.
-5466A należy wcisnąć do dołu wkrętakiem • Wyciągnąć wtyk ze złącza włącznika
zaczep i wyjąć wtyk złącza. Przy łączeniu świateł h a m o w a n i a i z m o s t k o w a ć oba styki
wciskać wtyk do usłyszenia zatrzaśnięcia za­ w e w t y k u . Jeśli światła h a m o w a n i a się z a ­
czepu. świecą, o z n a c z a to u s z k o d z e n i e w y ł ą c z n i ­
• W złączu z rysunku 0 - 5 4 6 6 B wcisnąć ka.
d o w e w n ą t r z o b y d w a r a m i o n a (slrzaH^i) z a ­
czepu i rozłączyć złącze. Wymontowanie i zamontowanie
sygnału dźwiękowego
Światłowody
U w a g a . P o d k a ż d y m z reflektorów umiesz­
Światłowody w samochodzie są coraz czę­ czono jeden sygnał dźwiękowy.
ściej s t o s o w a n e d o s t e r o w a n i a różnych
u r z ą d z e ń . S ą o n e w stanie b e z strat p r z e ­ Wymontowanie
nosić dane w szerokim paśmie częstotliwo­
ści. Dzięki t e m u m o ż n a j e d n y m p r z e w o d e m • Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
przekazywać wiele zróżnicowanych sygna­ tora.
ł ó w sterujących. Im s z e r s z e p a s m o p r z e n o ­ U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
szenia danego przewodu, tym więcej kana­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
łów transmisji danych. i zamontowanie akumulatora".
• Z wnętrza każdego błotnika przedniego
Zasady bezpieczeństwa w y m o n t o w a ć osłonę przeciwbłotną (patrz
odpowiedni opis).
przy obsłudze światłowodów
• Sitniki w y s o k o p r ę ż n e : w y m o n t o w a ć d o \ n ą
- Złącza w t y k o w e ś w i a t ł o w o d ó w należy roz­ osłonę przedziału silnika.
łączać ostrożnie. • Wersje w y p o s a ż o n e w reflektory przeciw­
- Miejsca łączenia światłowodów powinny mgłowe: wymontować poszycie przedniego
być c z y s t e , nie n o s i ć ś l a d ó w u s z k o d z e ń m e ­ zderzaka (patrz odpowiedni opis).
chanicznych oraz być chronione p o k r y w a m i • W y k r ę c i ć ś r u b ę (strzałka na rys. O - 5 4 1 0 2 )
iub zaślepkami. i wyjąć sygnał dźwiękowy
- Ś w i a t ł o w o d ó w nie w o l n o zginać, rozciągać • O d b l o k o w a ć i w y j ą ć wrtyk z ł ą c z a e l e k ­
ani z g n i a t a ć trycznego sygnału.
 4§
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

// W11
mj 1j u

l
B
A SX-54Z-1

• Przepalony bezpiecznik rozpoznaje się

A
p o p r z e n w a n y m p a s k u m e t a l o w y m : (A, rys.
S X - 5 4 2 1 ) - bezpiecznik sprawny, (B) - bez­
A piecznik przepalony.
• Za pomocą umocowanych do pokrywy
s z c z y p i e c (patrz rys, S X - 5 4 1 1 ) w y j ą ć z g n i a z ­
da przepalony bezpiecznik.
Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e p r z e b i e g a w l<o!ejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymiana bezpiecznilców

Bezpieczniki s ą rozmieszczone w trzech

skrzynkach. Pierwsza z nich znajduje się z b o ­
k u tablicy rozdzieiczej, druga za pokryciem
w b a g a ż n i k u , a trzecia w przedziale silnika.
P o s z c z e g ó l n e o b w o d y instalacji elektrycz­
nej s ą c h r o n i o n e b e z p i e c z n i k a m i t o p i k o w y -
mi, a b y zapobiec zwarciom i uszkodzeniom
w instalacji elektrycznej w w y n i k u p r z e c i ą ż e ­
nia p r z e w o d ó w i odbiorników.
• Przed wymianą bezpiecznika zawsze wy­
łączać zapłon i stosowny odbiornik. • W ł o ż y ć nowy bezpiecznik o takiej s a m e j
• Zaleca się wozić w s a m o c h o d z i e zapaso­ wartości prądu znamionowego, podanej na
w e bezpieczniki. Przewidziano na nie miej­ grzbiecie o b u d o w y (prąd z n a m i o n o w y bez­
sce w skrzynce bezpieczników. p i e c z n i k a m o ż n a tahiże r o z p o z n a ć p o k o l o ­
• Jeżeli w y m i e n i o n y bezpiecznik przepali rze obudowy).
się po krótkim czasie, n a l e ż y s p r a w d z i ć o d ­ U w a g a . Takie s a m e kolory s ą stosowane dla
powiedni obwód elektryczny. bezpieczników o małej i dużej wartości prą­
U w a g a . Nie w o l n o z a s t ę p o w a ć ani n a p r a ­ d u z n a m i o n o w e g o , gdyż te drugie s ą z n a c z ­
wiać bezpieczników drutem ze względu na nie w i ę k s z e .
niebezpieczeństwo zniszczenia wyposaże­
nia e l e k t r y c z n e g o lub p o ż a r u . Skrzynka bezpieczników
• Informację o rozmieszczeniu bezpieczni­
w tabiicy rozdzielczej
k ó w p o d a n o w instrukcji o b s ł u g i s a m o c h o d u .
Uwaga. Rozmieszczenie i przeznaczenie U w a g a . W tej s k r z y n c e z n a j d u j ą s i ę t e ż e l e k ­
bezpieczników zależy od w y p o s a ż e n i a oraz troniczne sterowniki wyposażenia elektrycz­
roku budowy s a m o c h o d u . nego nadwozia.
 WYMIANA BEZPIECZNIKÓW 67

Kolory oznakowania bezpieczników

Małe bezpieczniki Duże bezpieczniki

Prąd znamionowy (A) Kolor obudowy Prąd znamionowy (A) Kolor obudowy
3 Fioletowy 30 Zielony
5 Betowy 40 Czerwony
7,5 Brązowy 60 Niebieski
10 Czerwony -
-
--
15 Niebieski -
20 Żółty
-
25
30
Pizezroczysty
Zielony
-- --

• o t w o r z y ć b o G z n ą p o k r y w ę ( 1 , rys. 0 - 5 4 1 2 0 ) • O p e l V e c t r a III k o m b i o r a z S i g n u m : z w i n ą ć
po lewej stronie tablicy rozdzielczej. W tym wykładzinę przestrzeni ładunkowej.
celu p o d w a ż y ć palcem z a c z e p (2) i energicz­
n y m szarpnięciem zdjąć pokrywę. W razie ko­ Skrzynka bezpieczników
nieczności wsunąć miedzy pokrywę i korpus
w przedziale silnika
tablicy klin z e s z t u c z n e g o t w o r z y w a ,
• W y s u n ą ć p o k r y w ę d o tytu, w y c i ą g a j ą c d w a U w a g a . Ta s k r z y n k a b e z p i e c z n i k ó w z n a j d u ­
zaczepy prowadzące pokrywy. je się po lewej stronie akumulatora. U m i e s z ­
c z o n y j e s t w niej t a k ż e e l e k t r o n i c z n y s t e r o w ­
Skrzynka bezpieczników w bagażniku nik silnika.
• O t w o r z y ć p o k r y w ę przedziału silnika i o d ­
U w a g a . S k r z y n k a ta z n a j d u j e się za pokry­ chylić osłonę n a d a k u m u l a t o r e m (patrz p o d -
w ą obsługową w lewym, bocznym pokryciu
b a g a ż n i k a . Z n a j d u j e się w niej t a k ż e s t e r o w ­
nik w y p o s a ż e n i a e l e k t r y c z n e g o tylnej c z ę ś c i
nadwozia.
• O t w o r z y ć p o k r y w ę b a g a ż n i k a !ub drzwi ty­
łu n a d w o z i a ,
• W d s n ą ć d w a z a c z e p y {2, rys. 0 - 5 4 1 2 1 )
i zdjąć p o k r y w ę o b s ł u g o w ą (1) w l e w y m po­
kryciu bagażnika.
U w a g a . W s a m o c h o d a c h O p e l V e c t r a III
kombi oraz Signum s ą dwa, a w pozostałych
w e r s j a c h n a d w o z i a m o d e l u O p e l V e c t r a 111 j e ­
den zaczep pokrywy.
 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

r o z d z . „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n t o w a n i e ai<u~ odłączeniem akumulatora należy podłączyć

mulatora"). do gniazda zapalniczki w g wskazań produ­
• W c i s n ą ć z a c z e p z przodu (strzałka A na centa.
rys. O-54104) i otworzyć p o k r y w ę skrzynki
bezpieczników. Ostrzeżenie. Kupując nowy akumulator,
• Odchylić do góry pokrywę (strzałka B) należy oddać sprzedawcy zużyty akumula­
skrzynki bezpieczników. tor W przeciwnym razie trzeba wnieść spe­
cjalną opłatę dodatkową.

AKUMULATOR
Wymontowanie
Wymontowanie i zamontowanie
• Wyłączyć zapłon i wszystkie odbiorniki
akumulatora
prądu. Uniknie się w ten s p o s ó b uszkodze­
Uwaga. Odłączenie akumulatora spowodu­ nia elektronicznych urządzeń sterujących.
je skasowanie zawartości pamięci niektórych
urządzeń elektronicznych.
• W wersjach w y p o s a ż o n y c h w radioodbior­
nik i nawigację satelitarną ustalić k o d y d o ­
stępu radioodbiornika i urządzenia nawiga­
cji s a t e l i t a r n e j p r z e d i c h w y m o n t o w a n i e m i u b
o d ł ą c z e n i e m a k u m u l a t o r a . W p r z e c i w n y m ra­
z i e b e z p o m o c y stacji o b s ł u g i p r o d u c e n t a nie
uda się ponownie uruchomić radia. Kod jest
p o d a n y w Instrukcji obsługi odbiornika. Nie
p o z o s t a w i a ć instrukcji w s a m o c h o d z i e .
• Po odłączeniu akumulatora albo w y m o n ­
towaniu zestawu wskaźników trzeba będzie
p o n o w n i e n a s t a w i ć c z a s i d a t ę na w y ś w i e ­
tlaczu. • Zwolnić z a c z e p i odchylić d o góry (strzałka
• Po odłączeniu akumulatora należy po­ n a rys. O - 5 4 1 0 8 ) o s ł o n ę (1) a k u m u l a t o r a .
nownie ustawić punkty krańcowe mechani­ • Jeśli występuje w danej wersji, w y m o n t o ­
z m u elektrycznego podnoszenia szyb w na­ w a ć osłonę termiczną akumulatora.
stępujący sposób: • Odłączyć najpienw p r z e w ó d m a s y W t y m
- z a m k n ą ć wszystkie drzwi i włączyć za­ celu odkręcić nakrętkę, zdjąć zacisk z bie-
płon,
- podnieść szybę do oporu i przytrzymać wy­
łącznik co najmniej przez 2 s e k u n d y
- powtórzyć poprzednią czynność dla
wszystkich drzwi.
• W s a m o c h o d a c h z układem E S P po pod­
łączeniu akumulatora trzeba ponownie ska-
librować czujnik kąta obrotu koła kierownicy
w następujący sposób:
- w ł ą c z y ć zapłon,
- obrócić koło kierownicy o d lewego do pra­
wego oporu.
Uwaga. W celu zachowania danych zapi­
sanych w pamięci urządzeń elektronicz­
nych m o ż n a posłużyć się d o d a t k o w y m źró­
d ł e m z a s i l a n i a o n a p i ę c i u 1 2 V, k t ó r e p r z e d
 69

guna u j e m n e g o (-) i odłożyć przewód na Wymontowanie i zamontowanie

bok. wspornilta akumulatora
U w a g a . Jeśli akumulator m a b y ć tylko odłą­
czony bez wymontowania, przeważnie wy­ Wymontowanie
starczy odłączyć tylko przewód masy.
• Jeśli występuje w danej wersji, zdjąć po­ • W y m o n t o w a ć akumulator.
k r y w ę bieguna dodatniego (+) akumulatora.
Odkręcić nakrętkę, zdjąć zacisk i odłożyć na
bok przewód dodatni.
• Wykręcić śrubę ( 1 , rys. O-54105) u p o d ­
stawy akumulatora i wyjąć nakładkę m o c u ­
jącą.
• W y j ą ć d o g ó r y a k u m u l a t o r z przedziału sil­
nika.

Zamontowanie

• Przed zamontowaniem dokładnie oczy­

ścić czopy b i e g u n ó w a k u m u l a t o r a , najlepiej
mosiężną drucianą szczotką.
• W s t a w i ć akumulator d o przedziału silnika,
założyć i przykręcić nakładkę mocującą.
• Akumulator z giętkim p r z e w o d e m do od­ • Wersje z silnikami wysokoprężnymi: o d ­
p r o w a d z a n i a g a z ó w : nie o d ł ą c z a ć p r z e w o d u . kręcić zbiornik podciśnienia ( 1 , rys. O-
• Przed podłączeniem akumulatora spraw­ 54107). Odłączyć i wyjąć do góry sterownik
dzić, c z y wszystkie odbiorniki prądu s ą w y ­ ś w i e c ż a r o w y c h (2).
łączone. • O d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d cieczy chłodzą­
• Podłączyć najpienw przewód dodat­ cej {4, rys. O - 5 4 1 0 6 ) .
ni d o d o d a t n i e g o (+} b i e g u n a a k u m u l a t o r a ,
a następnie przewód masy do bieguna ujem­
nego {-). Dokręcić nakrętki zacisków prze­
wodów.
Uwaga. Odwrotne podłączenie przewodów
może s p o w o d o w a ć uszkodzenie alternatora
i innych podzespołów elektrycznych.
• Powlec lekko o b y d w a czopy i zaciski prze­
w o d ó w s m a r e m Potfet albo w a z e l i n ą tech­
niczną. U w a g a . Nie s m a r o w a ć czopów przed
podłączeniem przewodów.
• Jeśli występuje w danej wersji, założyć po­
krywę bieguna dodatniego.
• Jeśli występuje w danej wersji, z a m o n t o ­
wać osłonę termiczną akumulatora.
• Założyć i zablokować osłonę akumulatora.
• Wprowadzić kod radioodbiornika.
• Ponownie z a p r o g r a m o w a ć stacje radiowe. • Odczepić uchwyt rozgałęzienia dodatnie­
• Jeśli występuje w danej wersji, a k t y w o w a ć go p r z e w o d u a k u m u l a t o r a (5).
funkcję samoczynnego podnoszenia szyb. • Jeśli w y s t ę p u j e w d a n e j wersji, wyjąć
• S a m o c h o d y z ESP: skalibrować czujnik sterownik skrzynki przekładniowe] wraz
kąta obrotu koła kierownicy. z u c h w y t e m (2),
70 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Odblokować z zaczepów przednią osłonę
(3) a k u m u l a t o r a .
• Odłączyć prowadnicę przewodu akumula­
tora o d wspornika.
• W y k r ę c i ć trzy śruby (1) i w y j ą ć d o g ó r y
wspornik akumulatora.
Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby mocujące
wspornik dokręcać momentem 15 N-m.
Sprawdzanie akumulatora
Przed z i m ą należy koniecznie sprawdzić aku­
mulator. Przy niskich temperaturach napięcie
r o b o c z e nie w pełni n a ł a d o w a n e g o a k u m u l a t o ­
ra z n a c z n i e s p a d a p o d c z a s r o z r u c h u silnika.
Atfumuiator bezobsługowy
W a k u m u l a t o r a c h b e z o b s ł u g o w y c h nie m a kor­
k ó w poszczególnych ogniw. Nie m a też potrze­
by s p r a w d z a n i a gęstości i p o z i o m u elektrolitu.
Na bezobsługowym akumulatorze często jesl
u m i e s z c z o n e tzw. m a g i c z n e o k o . Ten optycz­
n y w s k a ź n i k , z m i e n i a j ą c s w ó j kolor, informu­
je o poziomie elektrolitu i stopniu naładowa­
nia a k u m u l a t o r a . W celu o d c z y t a n i a oświetlić
w s k a ź n i k od góry latarką.
• Zielony kolor w s k a ź n i k a : a k u m u l a t o r jesl
w d o b r y m stanie.
• Czarny kolor wskaźnika: należy dołado­
wać akumulator
• Inny kolor: a k u m u l a t o r w b a r d z o z ł y m s t a
nie; należy go wymienić.
U w a g a . Akumulatory najnowszej generacj
s ą w y p o s a ż o n e w z a b e z p i e c z e n i e p r z e d za^
płonem. Gaz powstający podczas ładowania
akumulatora wydostaje się przez otwór w po­
krywie, w którym jest umieszczony zawór
w postaci krążka z maty szklanej.
Alfumufator obsługowy
Akumulator obsługowy można rozpoznać
po korkach na każdym ogniwie albo jednej
w s p ó l n e j listwie z korkami. Trzeba w n i m re­
gularnie s p r a w d z a ć poziom elektrolitu.
Sprawdzanie poziomu elektrolitu
Elektrolit w k a ż d y m o g n i w i e p o w i n i e n się­
gać około 5 m m powyżej górnej krawędzi
płyt i separatorów, W niektórych a k u m u l a ­
torach m o ż n a sprawdzić poziom elektroli­
tu o d z e w n ą t r z . P o w i n i e n się on z a w i e r a ć
między znakami „MIN" I „MAX", W akumu­
latorach z żebrami wewnątrz otworów
d o napełniania elektrolit p o w i n i e n sięgać
d o t y c h żeber. Oświetlić otwór o d g ó r y latar­
k ą i sprawdzić poziom elektrolitu. Nie zbliżać
się z otwartym o g n i e m .
• Wykręcić po kolei korki szerokim w k r ę t a ­
kiem lub n a r z ę d z i e m Hazet 4 6 5 0 - 3 albo p o d ­
w a ż y ć w k r ę t a k i e m i zdjąć listwę z korkami.
• W razie konieczności za p o m o c ą odpo­
w i e d n i e g o lejka d o l a ć w o d y destylowanej
do wymaganego poziomu.
• W k r ę c i ć korki albo założyć listwę z korkami.
• Doładować akumulator i sprawdzić go
pod obciążeniem.
Sprawdzanie gęstości elektrolitu
S p r a w d z e n i e gęstości elektrolitu oraz pomiar
napięcia umożliwiają dokładną ocenę stop­
nia naładowania akumulatora. Do s p r a w d z e ­
nia gęstości elektrolitu j e s t n i e z b ę d n y a r e o ­
metr, np. H a z e t 4 6 5 0 - 1 . P o m i a r z a l e c a się
w y k o n y w a ć przy temperaturze elektrolitu co
najmniej +10°C.
• Wyłączyć zapłon.
• W y k r ę c i ć korki o g n i w a k u m u l a t o r a s z e ­
rokim wkrętakiem lub narzędziem Hazet
4 6 5 0 - 3 albo ostrożnie zdjąć listwę z korkami.
 7 1

• Końcówkę próbnika włożyć do pienvsze- • Odłączyć przewody od czopów biegunów

go z ogniw (rys. S X - 5 4 1 3 ) i z a c z e r p n ą ć tyle akumulatora co najmniej 2 godziny przed
elektrolitu, a b y p ł y w a k s w o b o d n i e się w nim sprawdzaniem napięcia.
zanurzył.
• Im w i ę k s z a g ę s t o ś ć z a s s a n e g o elektrolitu,
t y m bardziej z a n u r z y się w nim pływak.
• Na skali m o ż n a odczytać gęstość elektroli­
tu w jednostkach masy właściwej (g/ml) albo
w stopniach B a u m e g o (+°Be). Gęstość elek­
t r o l i t u p o w i n n a w y n o s i ć c o n a j m n i e j 1,24 g / m l .
Jeżeli jest mniejsza, należy d o ł a d o w a ć a k u ­
mulator.

stan naładowania +=B6 g/ml

akumulatora
Rozładowany 16 1.12
Naładowany w połowie 24 1,20
Całkowicie naładowany 32 1,28

• Sprawdzić kolejno wszystkie ogniwa, któ­

re p o w i n n y m i e ć j e d n a k o w ą g ę s t o ś ć e l e k t r o ­
litu ( d o p u s z c z a l n a r ó ż n i c a w y n o s i 0 , 0 4 g / m l ) .
Znaczne różnice gęstości świadczą o uszko­
dzeniu akumulatora. • Podłączyć woltomierz do biegunów aku­
• W k r ę c i ć korki albo w c i s n ą ć listwę z kor­ mulatora (rys. S X - 5 4 1 5 ) i z m i e r z y ć napięcie:
kami. ~ w a r t o ś ć 12,7 V lub w i ę k s z a o z n a c z a d o b r y
stan akumulatora,
Sprawdzanie akumulatora - w a r t o ś ć m n i e j s z a niż 1 2 V o z n a c z a zły s t a n
akumulatora - należy go naładować lub w y ­
pod obciążeniem
mienić.
• Podłączyć woltomierz do zacisków aku­ • Przy wyłączonym zapłonie najpierw zało­
mulatora. Nie odłączać przewodów a k u m u ­ ż y ć z a c i s k p r z e w o d u na b i e g u n d o d a t n i (+)
latora. akumulatora, a następnie zacisk przewodu
• Podczas uruchamiania silnika zmierzyć na biegun ujemny (-).
napięcie na akumulatorze.
• Podczas pracy rozrusznika napięcie cał­ Samoroziadowanie akumulatora
kowicie n a ł a d o w a n e g o akumulatora nie po­
w i n n o s p a ś ć p o n i ż e j 10 V ( p r z y t e m p e r a t u ­ Różne odbiorniki prądu, pracujące także
rze elektrolitu ok. + 2 0 ° C ) . po w y ł ą c z e n i u silnika, p o w o d u j ą rozłado­
• Jeśli napięcie gwałtownie spada poniżej wywanie akumulatora również w samocho­
podanej wartości, a gęstość elektrolitu w po­ dzie nieeksplDatowanym przez dłuższy czas.
szczególnych o g n i w a c h znacznie się różni, W s a m o c h o d z i e n i e e k s p l o a t o w a n y m co 6 ty­
to akumulator jest uszkodzony. godni należy doładowywać akumulator. Je­
śli istnieje p o d e j r z e n i e u p ł y w u p r ą d u , n a l e ż y
Sprawdzanie napięcia sprawdzić instalację elektryczną w następu­
jący sposób.
spoczynkowego
Uwaga. Podczas sprawdzania akumulator
Napięcie akumulatora sprawdza się wolto­ powinien być naładowany i sprawny.
mierzem podłączonym do biegunów a k u m u ­ • Na amperomierzu ustawić najwyższy za­
latora. kres pomiarowy.
7 2 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Jeśli po odłączeniu któregoś z niezabez­

pieczonych urządzeń wskazówka ampero­
mierza w s k a ż e zero, należy naprawić iub
w y m i e n i ć to urządzenie. W razie wykrycia
upływu prądu w rozruszniku albo w układzie
zapłonowym, trzeba także sprawdzić wyłącz­
nik z a p ł o n u w e d ł u g s c h e m a t u instalacji e l e k ­
trycznej.
• Podłączyć przewód masy (-) d o a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
tora. Ładowanie altumulatora
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie Ostrzeżenia
i zamontowanie akumulatora".
- Nie wolno odłączać akumulatora przy
• Podłączyć a m p e r o m i e r z do u j e m n e g o bie­
pracującym silniku.
guna akumulatora i do przewodu masy w ten
- Nie wolno zwierać biegunów akumula­
sposób, że przewód dodatni amperomie­
tora, czyli łączyć jego bieguna dodatniego
rza p o d ł ą c z y ć do p r z e w o d u m a s y , a u j e m n y
(+) z u j e m n y m (-). P o d c z a s zwarcia a k u ­
przewód do ujemnego bieguna akumulatora
mulator z n a c z n i e się n a g r z e w a i m o ż e ulec
(rys. S X - 5 4 0 4 ) .
zniszczeniu.
Uwaga. Sprawdzanie można przeprowadzić
- Nie w o l n o zbliżać się do akumulatora
również przy użyciu próbnika z lampką. Je­
z otwartym ogniem.
śli j e d n a k l a m p k a w ł ą c z o n a m i ę d z y p r z e w ó d
- Chronić oczy, skórę i ubranie przed elek­
m a s y a u j e m n y z a c i s k a k u m u l a t o r a nie z a ­
trolitem, który jest żrący. W razie kontaktu
świeci się, należy z a s t o s o w a ć a m p e r o m i e r z .
naieży spłukać go d u ż ą ilością wody.
• W y ł ą c z y ć wszystkie odbiorniki prądu, tak­
- Podczas ładowania akumulatorów z cen­
że zegar i inne urządzenia włączone na sta­
tralnym odprowadzeniem gazów korki
łe.
(z r o w k a m i k r z y ż o w y m i ) należy p o z o s t a w i ć
• Z a m k n ą ć wszystkie drzwi.
z a k r ę c o n e oraz sprawdzić, czy giętki prze­
• Zmniejszać zakres pomiarowy ampero­
w ó d o d p r o w a d z e n i a g a z ó w jest niezagięty.
mierza tak długo, aż na przyrządzie pojawi
- Zamarznięty akumulator przed ładowa­
s i ę j a k i e ś w s k a z a n i e (1 - 3 m A Jest d o p u s z ­
niem należy rozmrozić. Naładowany aku­
czalne).
mulator zamarza w temperaturze oko­
• W y j m o w a ć po kolei bezpieczniki w celu
ło - 6 5 ° C , n a ł a d o w a n y w połowie w około
przerywania poszczególnych obwodów. Je­
- 3 0 X , a rozładowany już w około - 1 2 ° C .
śli p r z y kolejnej p r ó b i e w s k a z ó w k a a m p e r o ­
Po rozmrożeniu trzeba sprawdzić, czy o b u ­
mierza wskaże zero, w tym obwodzie należy
d o w a akumulatora nie jest pęknięta.
szukać źródła usterki. M o g ą nim być skoro­
- Akumulator należy ł a d o w a ć tylko w do­
d o w a n e lub zanieczyszczone styki, przetar­
brze przewietrzanym pomieszczeniu albo
ta izolacja p r z e w o d u lub w e w n ę t r z n e z w a r c i e
na świeżym powietrzu
w odbiorniku.
• Jeśli nie z n a l e z i o n o usterki w o b w o d a c h
zabezpieczonych odrębnym bezpiecznikiem, W celu naładowania akumulatora za p o m o c ą
należy odłączać kolejno p r z e w o d y urządzeń urządzenia do ładowania akumulator należy
niezabezpieczonych, jak alternator i rozrusz­ wymontować z samochodu, a przynajmniej
nik. odłączyć od niego oba przewody (-) i [+).
 AKUMULATOR 7 3

U w a g a . Ł a d o w a n i e al^umulatora b e z odłącze­ lać gaz, a trzy p r z e p r o w a d z a n e c o godzinę

nia p r z e w o d ó w m o ż e s p o w o d o w a ć z n i s z c z e ­ pomiary nie w y k a ż ą zwiększenia gęstości
nie e l e m e n t ó w e l e k t r o n i c z n y c h s a m o c h o d u . elektrolitu i napięcia akumulatora.
Podczas ładowania temperatura akumulatora • Po zakończeniu ładowania pozostawić
powinna wynosić co najmniej + 1 0 ' C , akumulator przez ok. 20 minut d o czasu ulot­
nienia się g a z ó w i wkręcić korki w ogniwa.
Przebieg ładowania
Ładowanie znacznie rozładowanego
• W y m o n t o w a ć akumulator. I zasiarczonego akumulatora
• Akumulatory obsługowe: przed rozpoczę­ Akumulator nieużywany przed dłuższy czas
ciem ł a d o w a n i a sprawdzić p o z i o m elektrolitu (np. z p o w o d u postoju s a m o c h o d u ) rozłado­
i w razie potrzeby dolać w o d y destylowanej. w u j e się s a m o c z y n n i e i ulega zasiarczanieniu.
• Jeśli w u r z ą d z e n i u d o ł a d o w a n i a m o ż n a Jeśli napięcie spoczynkowe akumulato­
regulować prąd ładowania, ustawić jego war­ r a s p a d n i e p o n i ż e j 1 1 , 6 V. a k u m u l a t o r j e s t
tość na ok. 1 0 % p o j e m n o ś c i a k u m u l a t o r a . znacznie rozładowany. Sprawdzić napięcie
Dla akumulatora o pojemności znamionowej s p o c z y n k o w e (patrz podrozdz. „ S p r a w d z a ­
5 0 A-h będzie to ok. 5 A. Orientacyjny c z a s nie a k u m u l a t o r a " ) .
ł a d o w a n i a w y n o s i w ó w c z a s ok. 10 h. W znacznie rozładowanym akumulato­
• Przy wyłączonym urządzeniu do ładowania rze elektrolit, normalnie s t a n o w i ą c y m i e s z a ­
j e g o p r z e w ó d dodatni (+) połączyć z b i e g u n e m ninę kwasu siarkowego i w o d y składa się
d o d a t n i m {+) a k u m u l a t o r a , a p r z e w ó d u j e m n y prawie wyłącznie z w o d y
(-) z biegunem u j e m n y m (-) akumulatora. Uwaga. Rozładowany akumulator może za­
• Włożyć wtyk przewodu zasilającego do marznąć, a jego obudowa popękać.
gniazda elektrycznego i włączyć urządzenie Znacznie rozładowany akumulator jest za­
doładowania. siarczony, c o o b j a w i a się u t w a r d z e n i e m catej
• Jeśli akumulator jest ł a d o w a n y p r ą d e m p o w i e r z c h n i płyt ogniw. Elektrolit j e s t z m ę t ­
o stałej wartości, s p r a w d z a ć r ę k ą t e m p e r a ­ niały i m a lekko białe zabanwienie. Jeśli ta­
turę o b u d o w y akumulatora. Podczas łado­ ki a k u m u l a t o r z o s t a n i e n a ł a d o w a n y z a r a z
w a n i a t e m p e r a t u r a elektrolitu nie p o w i n n a po rozładowaniu, jego zasiarczanlenie zanik­
przekroczyć + 5 5 ° C . W p r z e c i w n y m razie na­ nie. W p r z e c i w n y m razie płyty akumulatora
leży przerwać ł a d o w a n i e akumulatora albo ulegną dalszemu utwardzeniu i skuteczność
zmniejszyć prąd ładowania. ładowania będzie ograniczona.
• P o n a ł a d o w a n i u a k u m u l a t o r a najpienw trze­ • Znacznie rozładowany i zasiarczony aku­
b a w y ł ą c z y ć u r z ą d z e n i e d o ł a d o w a n i a (jeśli j e s t mulator należy ładować mniejszym prądem,
taka możliwość), a p o t e m odłączyć j e od sieci. o d p o w i a d a j ą c y m ok. 5 % j e g o p o j e m n o ś d
• Odłączyć od akumulatora przewody urzą­ (np. dla a k u m u l a t o r a o p o j e m n o ś c i z n a m i o ­
dzenia do ładowania. nowej 60 A-h prąd ładowania powinien wy­
• Sprawdzić naładowany akumulator (patrz nosić ok. 3 A).
poprzednie podrozdziały). • N a p i ę c i e ł a d o w a n i a nie p o w i n n o p r z e k r a ­
• Zamontować akumulator do samochodu. c z a ć 14,4 V.
Uwaga. Znacznie rozładowanego akumula­
Zalecenia dotyczące akumulatorów tora nie w o l n o ł a d o w a ć urządzeniem do szyb­
obsługowych kiego ładowania.
• Przed ł a d o w a n i e m wykręcić korki z a k u ­
mulatora i położyć je na otworach ogniw. Po­ Szybkie ładowanie, uruchamianie innego
z w o l i to u n i k n ą ć r o z p r y s k i w a n i a elektrolitu n a samochodu
s ą s i e d n i e części i u m o ż l i w i w y d o b y w a n i e się • Ładowanie akumulatora urządzeniem
gazów powstających podczas ładowania. do szybkiego ładowania oraz używanie go
• Akumulator należy ł a d o w a ć tak długo, aż do uruchomienia innego samochodu za po­
wszystkie ogniwa zaczną wyraźnie wydzie­ mocą przewodów rozruchowych można
7 4 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Typowe niesprawności akumulatora

Objawy Objawy Sposób postępowania

Za mata oddawana moc, Rozładowany akumulator • Naładować akumulator

naczny spadek napięcia

Za niskie napięcie ładowania • Sprawdzić regulator napięcia

i w razie potrzeby wymienić

Łużne lub utlenione zaciski • Oczyścić zaciski i czopy biegunów,

dokręcić nakrętki mocujące

Niewłaściwe połączenie masy: • Sprawdzić połączenie z m a s ą w razie

akumulator-silnik-nadwozie potrzeby zapewnić metaliczny styk
iub dokręcić połączenia gwintowe.
Skorodowane śruby zastąpić
ocynkowanymi

Za duże samorozładowanie • Wymienić akumulator

akumulatora

Zasiarczenie akumulatora • Naładować akumulator małym prądem.

Jeśli oddawana moc będzie nadal
za mała, wymienić akumulator

Zużyty akumulator, wypadła • Wymienić akumulator

czynna masa płytek

Niedostateczne ładowanie Niesprawność alternatora, • Sprawdzić aiternator i regulator napięcia,

akumulatora regulatora napięcia lub połączeń naprawić lub wymienić
przewodów

Luźny pasek wieloklinowy, • Sprawdzić mechanizm regulacji naciągu,

uszkodzony mecłianizm w razie potrzeby wymienić pasek
regulacji naciągu wieloklinowy

Podłączono zbyt dużo odbiorni­ • Zamontować akumulator o większej

ków pojemności, ewentualnie także
alternator o większej mocy

Za niski poziom elektrolitu *) Nadmierne ładowanie .odparowa­ • Dolać wody destylowanej do właściwego
nie elektrolitu (szczególnie latem) poziomu (po ładowaniu akumulatora)
ładowaniu akumulatora)

Za mata gęstość elektroliJu") Roziadowany akumulator • Naładować akumulator

Zwarcie w instalacji • Sprawdzić instalację elektryczną

Gęstość eiektroiitu w jednym Zwarcie w jednym ogniwie • Wymienić akumulator

ogniwie wyraźnie mniejsza
niż w pozostałych')

Gęstość elektrolitu w dwóch Nieszczelna ścianka działowa, • Wymienić akumulator

sąsiednicłi ogniwacłi wyraźnie co powoduje połączenie
mniejsza niż w pozostaiycłi') elektryczne między ogniwami
i ich rozładowanie

*) Dotyczy tylko akumulatorów obsługowych

 AKUMULATOR 75

s t o s o w a ć tylko w wyjątkowych przypad­ Czyszczenie czopów biegunów

kach. Szybkie ładowanie szkodzi akumu­
latorowi, ponieważ jest on w krótkim cza­
sie narażany na działanie d u ż e g o p r ą d u
ładowania {20 do 5 0 % pojemności zna­
mionowej akumulatora). Długo przechowy­
w a n e g o lub z n a c z n i e r o z ł a d o w a n e g o a k u ­
mulatora nie należy ł a d o w a ć u r z ą d z e n i e m
do szybkiego ładowania, ponieważ docho­
dzi w t e d y d o tzw. naładowania p o w i e r z c h ­
niowego.
Przecłiowywanie akumulatora
Jeśli s a m o c h ó d m a być n i e e k s p l o a t o w a n y
dłużej niż 2 miesiące, należy w y m o n t o w a ć
akumulator i przechowywać go w stanie na­
ładowanym. Najodpowiedniejsza tempera­
tura przechowywania wynosi O do +27''C.
W takiej t e m p e r a t u r z e następuje najmniej­
sze samorozładowanie akumulatora. Naj­
później po 2 miesiącach akumulator trze­
ba n a ł a d o w a ć , gdyż w p r z e c i w n y m razie
nie będzie n a d a w a ł się do dalszej e k s p l o ­
atacji.
Jeśli p r z e c h o w y w a n y przez dłuższy c z a s
akumulator zostanie podłączony do urządze­
nia d o s z y b k i e g o ł a d o w a n i a , m o ż e w ogóle
nie p o b i e r a ć prądu lub zbyt w c z e ś n i e w y k a ­
zywać oznaki pełnego naładowania z powo­
d u tzw, n a ł a d o w a n i a p o w i e r z c h n i o w e g o . Taki
akumulator prawdopodobnie jest uszkodzo­
ny. W c e l u u p e w n i e n i a się, ż e a k u m u l a t o r
rzeczywiście jest uszkodzony, należy w y k o ­
nać następujące czynności.
• Sprawdzić gęstość elektrolitu. Jeżeli róż­
nice gęstości dla p o s z c z e g ó l n y c h o g n i w nie
przekraczają 0,04 g/ml, akumulator m o ż n a
naładować w normalny sposób.
• Po naładowaniu sprawdzić akumulator
pod obciążeniem (patrz odpowiedni opis).
W a r t o ś ć napięcia poniżej 9,6 V ś w i a d c z y
o uszkodzeniu akumulatora.
• Jeśli g ę s t o ś ć elektrolitu w j e d n y m
d w ó c h sąsiednich ogniwach jest znacznie
m n i e j s z a , ś w i a d c z y to o z w a r c i u w e w n ę t r z ­
nym i uszkodzeniu akumulatora,
• Naładować znacznie rozładowany i za­
siarczony akumulator (patrz odpowiedni
opis).
akumulatora
• Sprawdzić, czy czopy biegunów akumula­
tora nie s ą pokryte b i a ł y m lub ż ó ł t a w y m o s a ­
dem,
• W y m o n t o w a ć akumulator.
• Oczyścić czopy biegunów akumulatora
w o d n y m r o z t w o r e m sody. W w y n i k u reakcji
chemicznej w y t w o r z ą się pęcherzyki i brązo­
w y nalot na c z o p a c h .
• Po z a k o ń c z e n i u reakcji o b m y ć c z o p y o r a z
obudowę akumulatora czystą w o d ą i osu­
szyć.
• Zamiast sody można zastosować specjal­
ny środek do czyszczenia czopów albo użyć
drucianej szczotki w celu m e c h a n i c z n e g o
pozbycia się o s a d u ,
• Z a m o n t o w a ć akumulator.
ALTERNATOR
S a m o c h o d y s ą w y p o s a ż o n e w prądnicę prą­
d u przemiennego (alternator). W zależności
o d m o d e l u i wersji s a m o c h o d u montuje się
alternatory o różnej mocy.
U w a g a . Jeśli w s a m o c h o d z i e m a b y ć z a m o n ­
towane dodatkowe urządzenie o dużym po­
b o r z e p r ą d u , należy s p r a w d z i ć , czy nie b ę ­
dzie konieczne z a m o n t o w a n i e alternatora
0 większej m o c y
Sprawdzanie napięcia alternatora
Jeśli akumulator w y k a z u j e objawy niedosta­
tecznego ładowania, należy sprawdzić na­
pięcie alternatora.
• Podłączyć woltomierz między dodatni
1ujemny biegun akumulatora.
• U r u c h o m i ć silnik. P o d c z a s pracy rozrusz­
nika napięcie m o ż e spaść do ok, 8 V (przy
temp, zewnętrznej ok. +20''C).
• Zwiększyć prędkość obrotową silnika
lub d o 3 0 0 0 o b r / m i n - J e ś l i p r z y tej p r ę d k o ś c i n a ­
p i ę c i e w y n o s i 1 3 d o 14,5 V, o z n a c z a t o . ż e
alternator i regulator napięcia działają prawi­
dłowo. Napięcie alternatora (napięcie w in­
stalacji p o k ł a d o w e j ) musi być w y ż s z e od n a ­
pięcia akumulatora, ż e b y p o d c z a s jazdy a k u ­
mulator mógł być ł a d o w a n y
76 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Sprawdzić stabilność regulacji. W t y m celu

włączyć światła drogowe i powtórzyć pomiar
n a p i ę c i a p r z y 3000 o b r / m i n N a p i ę c i e n i e p o ­
w i n n o w z r o s n ą ć w i ę c e j n i ż o 0,4 V w s t o s u n ­
ku do p i e r w s z e g o pomiaru.
• Jeśli wyniki p o m i a r ó w nie m i e s z c z ą się
w w y z n a c z o n y c t i granicach, należy naprawić
a l t e r n a t o r w s t a c j i c"

Ostrzeżenia.
- Podczas wykonywania czynności przy
u r z ą d z e n i u e l e k t r y c z n y m w przedziale sil­
nika z a w s z e należy odłączyć przewód m a ­
s y (~) o d a k u m u l a t o r a . S p o w o d u j e t o s k a s o ­
wanie danych przechowywanych w pamięci
urządzeń elektronicznych, np. k o d ó w uste­
rek s t e r o w a n i a silnika, jeśli były w niej p r z e ­
c h o w y w a n e (zapoznać się z u w a g a m i po­
danymi w punkcie „Wymontowanie i z a m o n ­
towanie akumulatora".
- Nie o d ł ą c z a ć a k u m u l a t o r a ani regulatora
napięcia przy pracującym silniku.
- Nie w y m o n t o w y w a ć alternatora przy pod­
łączonym akumulatorze.
."-T. P r z e d s p a w a n i e m e l e k t r y c z n y m z a w s z e
ć akumulator.

Wymontowanie i zamontowanie
alternatora

Silniki benzynowe 1,6 dm' i 1,8 dm^

Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• P o l u z o w a ć śruby p r a w e g o kota przednie­
go. Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
s a m o c h o d u oraz zdjąć prawe przednie koło.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła",
• W y k r ę c i ć cztery śruby (strzałki n a rys. O -
- 5 4 1 0 9 ) i zdjąć p o k r y w ę (1) p a s k a wielokli-
nowego.
• Zaznaczyć kredą kierunek pracy paska
wielokt i n o w e g o .
• K l u c z e m 15 m m o d ł u g i m r a m i e n i u o b r ó c i ć
w kierunku strzałki (rys. 0 - 5 4 8 9 ) i przytrzy­
m a ć rolkę napinacza paska wieloklinowego.
• Zablokować napinacz paska trzpieniem
Opel KM-6130(1).
• Zdjąć pasek wieloklinowy (patrz „ W y m o n ­
towanie i zamontowanie paska wieloklinowe­
go").
• P o n o w n i e obrócić rolkę napinacza, wyjąc
trzpień blokujący (1) i z w o l n i ć napinacz.
• W y k r ę c i ć ś r u b ę (3) i w y m o n t o w a ć napi­
nacz.
• Wyjąć wtyk złącza czujnika ciśnienia oleju
(3, rys. O-54110).
• Poluzować nakrętkę (2).
• W y k r ę c i ć dwie śruby (1) u c h w y t u alterna­
tora i poluzować dolną śrubę (4).
• Opuścić samochód.

• W y m o n t o w a ć g ó m ą osłonę siinika. W tym
celu wykręcić pokrywę w l e w u oleju, w y k r ę ­
cić dwie śruby i zdjąć osłonę silnika. Z a ł o ż y ć
z powrotem pokrywę w l e w u oleju.
• Wymontować obudowę filtru powietrza
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y m o n t o w a ć z a w ó r odpowietrzania zbior­
nika paliwa (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Odkręcić dwie nakrętki ( 1 , rys. 0 - 5 4 1 1 1 )
i odłączyć przewody od zacisków (B+) i (D+)
alternatora.
• S i l n i k 1,6 d m ^ : w y k r ę c i ć d w i e g ó r n e ś r u b y
• S i l n i k 1,8 d m ^ : w y k r ę c i ć g ó r n ą i d o l n ą ś r u -
bę.
• W y j ą ć do góry z przedziału silnika alterna­
tor r a z e m z uchw/ytem.
« Wykręcić śrubę i odłączyć
od u c h w y t u .
ALTERNATOR 77
Zamontowanie
• Z a m o c o w a ć uchwyt do alternatora, nie d o ­
kręcać m o c n o śrub.
• Włożyć od góry alternator do przedziału
silnika.
• S i l n i k 1,6 d m ^ : w k r ę c i ć d w i e g ó r n e ś r u b y
• S i l n i k 1,8 d m ' : w k r ę c i ć g ó m ą i d o l n ą ś r u b ę .
• Podłączyć przewody do zacisków (B+)
i (D+) alternatora. Dokręcić obie nakrętki.
• Podeprzeć przód samochodu.
• Przykręcić trzy śruby oraz nakrętki uchwy­
tu alternatora m o m e n t e m 35 N-m.
• Włożyć wtyk elektrycznego złącza czujni­
ka ciśnienia oleju.
• Osadzić napinacz paska wieloklinowego
i dokręcić śoibę napinacza m o m e n t e m 35 N-m.
• Opuścić samochód.
• Dokręcić śruby m o c u j ą c e alternator.
Momenty dokręcania:
- s i l n i k 1,6 d m ^ : 3 5 N - m ,
- s i l n i k 1,8 d m ^ ( g ó r n a ś r u b a ) : 2 0 N - m .
• Z a m o n t o w a ć zawór odpowietrzania zbior­
nika paliwa (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Zamontować obudowę filtru powietrza
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Unieść przód samochodu,
• Obrócić rolkę napinacza paska wieloklino­
w e g o i zablokować trzpieniem. Zamontować
pasek wieloklinowy, zachowując dotychcza­
sowy kierunek jego przesuwania się podczas
pracy silnika. Zwolnić napinacz i wyjąć trzpień
blokujący (patrz podrozdz. „ W y m o n t o w a n i e
I zamontowanie paska wieloklinowego").
• Zamontować pokrywę paska wieloklino­
wego,
• Założyć przednie prawe koło i wkręcić
śruby jego mocowania. Opuścić samochód
i dokręcić śruby koła na krzyż m o m e n t e m
110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika; śruby
dokręcać m o m e n t e m 8 N-m,
• Podłączyć przewód masy (-) d o a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
alternator podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
7 8 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Silnik benzynowy 2,2 dm^

Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• P o l u z o w a ć śruby prawego koła przednie­
go. Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
samocłiodu oraz zdjąć prawe przednie ko­
ło.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
podrozdz. „Wymontowanie i zamontowanie • Z a p o m o c ą w c i ą g n i k a p o d w i e s i ć silnik z a
paska wieloklinowego"). uchwyty do podnoszenia i odciążyć podpory
• Poluzować z przodu obejmę stabilizato­ zawieszenia zespołu napędowego.
ra. W t y m celu odkręcić nakrętkę (strzałka na U w a g a . W stacji o b s ł u g i s t o s u j e się p r z y r z ą d
rys. 0 - 5 4 1 1 2 ) i w y j ą ć ś r u b ę (1). do p o d w i e s z a n i a silnika Opel M K M - 8 8 3 - 1 .
• Opuścić s a m o c h ó d na koła. • Odkręcić prawą elastyczną podporę ( 1 ,
• Zlać ciecz chłodzącą (patrz „ W y m i a n a cie­ rys. 0 - 5 4 1 1 3 ) zawieszenia silnika. W t y m ce­
czy chłodzącej"). lu w y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (3) i n a k r ę t k ę (4).
• W y k r ę c i ć trzy śruby i ostrożnie zdjąć gór­ U w a g a . N i e w y k r ę c a ć śrub (2) u c h w y t u p o d ­
n ą osłonę silnika. pory.
• W y m o n t o w a ć o b u d o w ę filtru powietrza • P o d c i ą g n ą ć silnik w g ó r ę na tyle, ż e b y
( p a t r z „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n t o w a n i e filtru p o d p o r a (1) z a w i e s z e n i a silnika uniosła się
powietrza"). o k o ł o 3,5 c m .
• O d głowicy cylindrów odłączyć górny ela­ • O d k r ę c i ć nakrętkę (3, rys. 0 - 5 4 1 1 4 ) i odłą­
styczny przewód cieczy chłodzącej. czyć przewód od zacisku (B+) alternatora.
• W y m o n t o w a ć zawór odpowietrzania zbior­ • W y c i ą g n ą ć w t y k (2) z ł ą c z a z a c i s k u ( D + )
nika paliwa (patrz odpowiedni opis). alternatora.
 ALTERNATOR
• W y k r ę c i ć cztery ś r u b y (1) i d o góry w y j ą ć
alternator z przedziału silnika.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Momenty dokręcania:
- śruby mocujące alternator: 20 N-m,
- śruby i nakrętki elastycznej podpory za­
wieszenia silnika: 55 N-m,
- śruba obejmy stabilizatora: 80 N-m.
Silnik benzynowy 3,2 dm^
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Poluzować śruby prawego koła przednie­
go. Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
s a m o c h o d u oraz zdjąć prawe przednie koło.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
opis dla silników b e n z y n o w y c h 1,6 d m ^ '
i 1,8 d m ^ ) .
• Wymontować prawą półoś napędową
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y m o n t o w a ć wałek pośredni wraz z obu­
d o w ą łożyska pośredniego prawej półosi
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Odkręcić łącznik stabilizatora o d prawej
kolumny zawieszenia (patrz „ W y m o n t o w a n i e
i zamontowanie kolumny zawieszenia").
• Odkręcić blaszaną osłonę rozrusznika.
• Odkręcić dwie nakrętki i odłączyć przewo­
dy od zacisków (B+) i (D+) alternatora.
• Wymontować osłonę paska wieloklinowe­
go (patrz odpowiedni opis).
• W y k r ę c i ć dwie ś r u b y i do góry w y j ą ć alter­
nator z przedziału silnika.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­
wrotnej do wymontowania. Śruby mocują­
ce alternatora należy dokręcać m o m e n t e m
35 N-m.
7 9
Silnik wysokoprężny 1,9 dm^
Wymontowanie
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Silnik Z 1 9 D T : w y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę
silnika. W t y m celu odkręcić p o k r y w ę w l e ­
w u oleju, wykręcić dwie śruby i zdjąć osło­
nę silnika. Założyć z p o w r o t e m p o k r y w ę w l e ­
w u oleju.
• Silnik Z 1 9 D T H : zwolnić cztery z a c z e p y
i zdjąć g ó r n ą osłonę silnika.
• W y j ą ć w t y k z e z ł ą c z a n a o b u d o w i e filtru p a ­
liwa (patrz podrozdział „ O d w a d n i a n i e i w y m i a ­
n a filtru p a l i w a w silnikach w y s o k o p r ę ż n y c h " ) .
• Ostrożnie wyjąć do góry i odłożyć na bok
o b u d o w ę filtru p a l i w a w r a z z tzw. c r a s h b o k -
sem.
• Odłączyć przewody elektryczne z uchwy­
tów na crashboksie.
• Zdjąć pokrywę obsługową w rynnie
pod przednią szybą. Odkręcić trzy nakrętki,
wyjąć blaszany element usztywniający oraz
crashbox.
• Unieść i podeprzeć przód samochodu.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c h o d u m o ż e z d a r z y ć s i ę w y p a d e k , dtate^•
g o n a i e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć srę z . z a t e c e -
niami p o d a n y m i w podrozdziale „Unoszenję^
i podpieranie samochodu".
 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
Silniki wysokoprężne
nika (patrz odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz 2,0 dm^ i 2,2 dm^
odpowiedni opis).
• Wykręcić d o l n ą śrubę ( 1 , rys. 0 - 5 4 1 1 6 ) Wymontowanie
m o c u j ą c ą alternator. • Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
• Opuścić samochód. tora.
• Silnik Z 1 9 D T : w y m o n t o w a ć filtr p a l i w a U w a g a , Należy przestrzegać wskazówek
( p a t r z „ O d w a d n i a n i e i w y m i a n a filtru p a l i w a podanych w podrozdziale „Wymontowanie
w silnikach wysokoprężnych") i zamontowanie akumulatora".
• Silnik Z 1 9 D T H : w górnej części w y k r ę c i ć • Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa-
dwie śruby uchwytu p r z e w o d ó w alternatora mochodu-
i odczepić przewody z uchwytu.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
• Odkręcić dwie nakrętki i odłączyć przewo­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
dy od zacisków (6+) i (D+) alternatora.
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
• Wykręcić dwie górne śruby ( 1 , rys. O-
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
-54117) m o c u j ą c e alternator.
i podpieranie samochodu".
U w a g a . W silniku Z ł 9 D T alternator jest m o ­
c o w a n y od góry tylko j e d n ą śrubą, • W y m o n t o w a ć dolną osłonę przedziału sil­
• Wyciągnąć do góry alternator z przedzia­ nika (patrz o d p o w i e d n i opis).
łu silnika. • Uchwycić płaskim kluczem sześciokątny
n a d l e w ( 1 , rys. O - 1 0 1 4 8 ) n a p i n a c z a p a s k a
wieloklinowego i obrócić go w kierunku prze­
Zamontowanie
c i w n y m do ruchu w s k a z ó w e k z e g a r a (strzał-
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
M o m e n t y dol<ręcania:
- śruby m o c u j ą c e alternator: 60 N-m,
- nakrętka zacisku alternatora (M6): 5 N-m,
- nakrętka zacisku alternatora (M8):
10 N - m ,
- n a k r ę t k i m o c u j ą c e filtr o l e j u d o c r a s h b o k -
su: 2 5 N-m.
 ALTERNATOR
ka). Poluzować i zdjąć pasek wieloklinowy
(patrz „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n t o w a n i e pa­
ska wieloklinowego").
• W y m o n t o w a ć elementy uWadu wylotowe­
go (patrz odpowiedni opis).
• Wykręcić dwie śruby i jedną nakrętkę oraz
zdjąć blaszaną osłonę rozrusznika.
• Wyjąć wtyk złącza czujnika ciśnienia oleju
{ 1 , rys. 0 - 5 4 1 1 5 ) .
• Odkręcić dwie nakrętki i odłączyć przewo­
dy od zacisków (B+) i (D+) alternatora.
• O d k r ę c i ć d o l n ą ś r u b ę tunelu (2) p r z e w o ­
dów elektrycznycti.
• Opuścić samocłiód.
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika - w y ­
kręcić trzy śruby i ostrożnie p o c i ą g n ą ć osło­
nę d o góry.
• Wykręcić dwie górne śruby tunelu przewo­
d ó w alternatora.
• W y m o n t o w a ć giętki p r z e w ó d d o p ł y w u p o ­
w i e t r z a do silnika. W t y m celu w y j ą ć w t y k złą­
cza masowego przepływomierza powietrza,
poluzować dwie opaski i zdjąć przewód do­
lotowy razem z przepływomierzem i przewo­
d e m odpowietrzania silnika,
• W y j ą ć z ucłiwytu giętki p r z e w ó d cieczy
cłiłodzącej ( 1 , rys. 0 - 5 4 4 2 ) .
• O d k r ę c i ć g ó r n ą nakrętkę (2) alternatora
i zdjąć uchwyt przewodu cieczy chłodzącej.
• Unieść samochód.
• W y k r ę c i ć trzy śruby i zdjąć osłonę cieplną
kolumny kierownicy.
• O d k r ę c i ć d o l n ą n a k r ę t k ę (3) a l t e r n a t o r a ,
wyjąć górną i dolną śrubę, ostrożnie docisnąć
81
w górę tunel p r z e w o d ó w elektrycznych i wy­
jąć do góry alternator z przedziału silnika.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby mocują­
ce alternatora należy dokręcić m o m e n t e m
35 N-m.
Silnik wysokoprężny 3,0 dm^
Wymontowanie
• Wyjąć prętowy wskaźnik poziomu oleju
w silniku i zaślepić jego prowadnicę,
• Wykręcić cztery śruby i zdjąć g ó r n ą osło­
nę silnika.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Wymontować akumulator wraz z uchwy­
tem (patrz odpowiedni opis).
• Poluzować opaski mocujące i odsunąć
na bok pośredni przewód powietrza, łączą­
cy turbosprężarkę z dolnym sztywnym prze­
w o d e m powietrza doładowanego.
• W y m o n t o w a ć zbiornik wyrównawczy cie­
czy chłodzącej. W tym celu odłączyć ela­
styczne przewody cieczy chłodzącej i wyjąć
wtyki złączy elektrycznych. Wyjąć zbiornik
z uchwytów i zaślepić złącza przewodów.
• Odkręcić nakrętkę i wyjąć z uchwytu prze­
w ó d cieczy chłodzącej prowadzący do zbior­
nika w y r ó w n a w c z e g o . Odkręcić uchwyt.
• Wyjąć przewody elektryczne z uchwytów
na skrzynce przekładniowej i odkręcić osło­
nę cieplną turbosprężarki.
• Poluzować śruby prawego koła przednie­
go. Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
s a m o c h o d u oraz zdjąć prawe przednie koło.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz o d p o w i e d n i opis),
• Wymontować elementy układu wylotowe­
go (patrz odpowiedni opis).
• Wykręcić dwie śruby oraz dwie nakrętki
i w y m o n t o w a ć podporę katalizatora.
8 2 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Wykręcić dwie nakrętki i w y m o n t o w a ć Wymontowanie i zamontowanie

osłonę cieplną katalizatora. regulatora napięcia oraz sprawdzanie
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz i wymiana szczotek alternatora
odpowiedni opis).
• Wykręcić dwie śruby i zdjąć napinacz pa­
ska wieloklinowego. Wymontowanie
U w a g a . O d ł o ż y ć napinacz w taki s p o s ó b ,
Wszystkie silniki z wyjątkiem silnika
a b y napis „ T O P " był s k i e r o w a n y d o góry.
w y s o k o p r ę ż n e g o 3,0 d m ^
W przeciwnym razie będzie konieczne o d p o ­
wietrzenie napinacza. • W y m o n t o w a ć alternator (patrz p o p r z e d ­
• W y m o n t o w a ć rolkę p r o w a d z ą c ą paska ni o p i s ) .
wieloklinowego: zdjąć kołpak ocłironny, wy­ • O d k r ę c i ć ś r u b ę (2, rys. 0 - 5 4 9 2 ) oraz d w i e
kręcić śrubę i wyjąć rolkę. nakrętki (1) p o drugiej stronie regulatora.
• Wymontować prawą półoś napędową Zdjąć osłonę ochronną.
(patrz o d p o w i e d n i opis). • W y k r ę c i ć trzy śruby (3, rys. 0 - 5 4 9 3 ) i odłą­
• Odkręcić dwie nakrętki i odłączyć przewo­ c z y ć r e g u l a t o r n a p i ę c i a (4) o d a l t e r n a t o r a .
dy od zacisków (B+) i (D+) alternatora. Pozostałe o z n a c z e n i a : (5) - szczotka w ę g l o ­
• Wyjąć przewody alternatora z uchwytu. w a , (6) - o s ł o n a o c h r o n n a .
Wykręcić dolną śrubę i zdjąć uchwyt.
• Odkręcić i odłożyć na bok tunel przewo­
d ó w alternatora i rozrusznika.
• Wykręcić dwie śruby mocujące alterna­
tor.
• Obrócić alternator tak, a b y koło p a s o ­
w e było skierowane w stronę pokrywy roz­
rządu. W y j ą ć bokiem alternator z przedzia­
łu silnika.

Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Momenty dokręcania:
- śruby mocujące alternator: 28 N-m,
- ś r u b a rolki p r o w a d z ą c e j p a s k a wieloklino­
wego: 50 N-m,
- śruby napinacza paska wieloklinowego:
25 N-m,
- śruby osłony cieplnej turbosprężarki:
21 N-m.
• Założyć przednie prawe kolo i wkręcić
śruby jego mocowania. Opuścić samochód
i dokręcić śruby koła na krzyż m o m e n t e m
110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W s u n ą ć prętowy wskaźnik poziomu oleju
do jego prowadnicy.
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej
i w razie p o t r z e b y u z u p e ł n i ć jej ilość.
 ALTERNATOR 83

Sprawdzanie i wymiana szczotek

S i l n i k w y s o k o p r ę ż n y 3,0 d m ^

• W y m o n t o w a ć alternator (patrz o d p o w i e d ­ • Szczotki węglowe alternatora należy wy­

ni o p i s } . m i e n i ć , jeśli s ą k r ó t s z e niż 5 m m a l b o r ó ż n i ­
• Zacisnąć alternator w imadle. ca d ł u g o ś c i s z c z o t e k jest w i ę k s z a niż 1 m m .
• W y k r ę c i ć t r z y ś r u b y i z d j ą ć b l a s z a n ą osto- Odlutować przewody plecione szczotek w ę ­
nę cieplną alternatora. glowych.
• Ostrożne wyjąć z z a c z e p ó w na alternato­ • Sprawdzić zużycie pierścieni ślizgowych,
rze przedni kanał n a w i e w u powietrza. w razie potrzeby przeszlifować i w y p o l e r o ­
• Wykręcić śrubę oraz dwie nakrętki m o c u ­ wać pierścienie (czynności wykonywane
jące tylny kanał nawiewu powietrza i osłonę w stacji obsługi).
octironną. • Oczyścić powierzchnie prowadzące
• Ostrożnie wyjąć z zaczepów element po­ szczotek, sprawdzić napięcie wstępne sprę­
średni kanału nawiewu powietrza. ż y n dociskających szczotki, w razie potrzeby
• W y k r ę c i ć trzy śruby i odłączyć regulator wymienić sprężyny
napięcia od alternatora.

Typowe niesprawności alternatora

Objawy Sposób postępowania

Lampka kontrolna ładowania Rozładowany akumulator i Naładować akumulator

akumulatora nie świeci się
przy włączonym zapłonie

Luźne lub skorodowane . Sprawdzić zamocowanie przewodów,

przewody przy alternatorze oczyścić zaciski i czopy

Luźne lub skorodowane • Sprawdzić zamocowanie przewodów,

przewody przy alternatorze dokręcić śruby

Przepalona lampita kontrolna

Uszkodzony regulator napięcia • Sprawdzić i w razie potrzeby

wymienić regulator

Przerwa w obwodzie między » Sprawdzić obwód omomierzem

alternatorem, wyłącznikiem według scłiematu instalacji elektryczr>ej.
zapłonu i lampką kontrolną w razie potrzeby wymienić przewody

Szczotki węglowe nie przylegają • Sprawdzić minimalną długość

do pierścienia ślizgowego szczotek, swobodę przesuwania się ich
w szczotkotrzymaczu oraz docisk
sprężyn szczotek

Lampka kontrolna nie gaśnie Luźny pasek wietoklinowy, • Sprawdzić naciąg paska, w razie
po zwiększeniu prędkości o b n > pasek się ślizga potrzeby wymienić pasek lub napinacz
towei silnika

• Sprawdzić i w r: e potrzeby wymienić

szczotki

Uszkodzone lub poluzowane • Sprawdzić i e potrzeby wymienić

przewody
84 WYPOSAŻENiE ELEKTRYCZNE

Zamontowanie Silniki benzynowe 1,6 dm^ i 1,8 dm^

• W ł o ż y ć n o w e szczotki (A, rys. S X - 5 4 1 2 ) Wymontowanie

o r a z s p r ę ż y n y (B) w s z c z o t k o t r z y m a c z (C)
i przylutować przewody.
• O d ł ą c z y ć p r z e w o d y m a s y (-) i dodatni (+)
od akumulatora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­
mochodu.

Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­

chodu m o ż e zdarzyć się wypadek, dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".

• W y j ą ć w t y k ( 1 , rys. 0 - 5 4 9 6 } złącza son­

• Płaskimi szczypcami przytrzymać złącza dy lambda.
s z c z o t e k , a b y p o d c z a s l u t o w a n i a c y n a nie
wpłynęła w splot p r z e w o d u .
U w a g a . Nasiąknięcie splotu cyną s p o w o d u ­
j e u s z t y w n i e n i e p r z e w o d u i szczotki s t a n ą się
bezużyteczne.
• Osadzić i przykręcić regulator napięcia.
• Po wymianie sprawdzić, czy szczotki prze­
suwają się swobodnie w szczotkotrzymaczu.
• Przykręcić blaszaną osłonę do alternatora.
• Dokręcić nakrętki.
• Z a m o n t o w a ć alternator (patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s ) .

ROZRUSZNIK

Wymontowanie i zamontowanie
rozrusznika

D o uruchomienia silnika s p a l i n o w e g o w y ­
k o r z y s t u j e się m a ł y silnik e l e k t r y c z n y - roz­
rusznik, który powinien z a p e w n i ć prędkość
o b r o t o w ą silnil<a c o n a j m n i e j 3 0 0 o b r / m i n
uzyskiwaną, gdy rozrusznik jest s p r a w n y
a akumulator dostatecznie naładowany.
P o n i e w a ż p o d c z a s rozruchu silnika w rozrusz­
niku płynie duży prąd, w ramach przeglądu
samochodu należy zwrócić uwagę na prawi­
dłowy stan wszystkich p r z e w o d ó w elektrycz­
nych. Skorodowane złącza należy oczyścić
i powlec specjalnym smarem ochronnym.
U w a g a . W zależności od m o d e l u s a m o c h o ­
du montuje się różne rozruszniki.
 ROZRUSZNIK 85

• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (strzałki) i w y j ą ć p o d p o ­ w u oleju, wykręcić dwie śruby i zdjąć osło­

rę kolektora d o l o t o w e g o . (2) - p r z e w ó d masy.
• Odkręcić dwie nakrętki ( 1 , rys. 0 - 5 4 9 7 )
i odłączyć przewody od rozrusznika,
• Wykręcić dwie śruby (strzałka) i wyjąć
d o góry rozrusznik z przedziału silnika.
U w a g a . D r u g a ś r u b a jest n i e w i d o c z n a n a ry­
sunku 0-5497.
Zamontowanie
• W ł o ż y ć rozrusznik i przykręcić śruby jego
m o c o w a n i a m o m e n t e m 25 N-m.
• Podłączyć przewody do odpowiednich za­
cisków rozrusznika.
• Założyć i przykręcić podporę kolektora do­
lotowego.
Momenty dokręcania:
- ś r u b y na kolektorze d o l o t o w y m : 2 0 N - m ,
- ś r u b y na k a d ł u b i e silnika: 3 5 N - m ,
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a .
Silnik benzynowy 3,2 dm^
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć a l t e r n a t o r {pairz
ni o p i s ) .
• Odkręcić dwie nakrętki i odłączyć przewo­
dy od rozrusznika.
• Wykręcić dwie śruby i wyjąć w dół rozrusz­
nik z przedziału silnika.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby mocują­
ce rozrusznik należy przykręcić m o m e n t e m
40 N-m.
nę silnika. Założyć z p o w r o t e m p o k r y w ę w l e ­
w u oleju.
• Silnik Z 1 9 D T H : zwolnić cztery z a c z e p y
i zdjąć g ó r n ą osłonę silnika.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­
mochodu.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia ^mGf
c h o d u m o ż e z d a r z y ć Się w y p a d e k , .dlate^-
g o n a i e z y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć s i e z zafeee*;-
niami p o d a n y m i w podrozdziale ..Unoszenie.
1 podpieranie samochodu .
• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę p r z e d z i a ł u sil­
nika (patrz odpowiedni opis).
• O d k r ę c i ć d w i e nakrętki (2, rys. 0 - 5 4 1 1 8 )
i odłączyć przewody od rozrusznika.
• Odkręcić nakrętkę i odłączyć przewód m a ­
sy od rozrusznika (3).
• P o l u z o w a ć d w i e nakrętki (1) i zdjąć u c h w y t
przewodów.
• Silnik Z 1 9 D T H : w y k r ę c i ć d w i e śruby o d l e ­
głościowe rozrusznika.
• Opuścić samochód.
• Wyjąć z uchwytów zbiornik wyrównawczy
c i e c z y c h ł o d z ą c e j i o d s u n ą ć g o na bok.
odpowied­ • Silnik Z-19DTH: wyjąć z u c h w y t ó w d w a
giętkie p r z e w o d y cieczy chłodzącej.
• Silnik Z 1 9 D T H : o d ł ą c z y ć w i ą z k ę p r z e w o ­
d ó w rozrusznika i alternatora.
• W y k r ę c i ć dwie śruby (strzałki), zdjąć u-
chwyt przewodów i wyjąć rozrusznik do góry
z przedziału silnika.
Zamontowanie
• Włożyć od góry rozrusznik do przedzia­
łu silnika.

Silnik wysokoprężny 1,9 dm^

Wymontowanie

• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) od a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Silnik Z 1 9 D T : w y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę
silnika. W tym celu odkręcić p o k r y w ę w l e ­
8 6 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Silnik Z 1 9 D T H : wkręcić na dole dwie śru­

by odległościowe rozrusznika.
• Osadzić uchwyt przewodów, wkręcić dwie
śruby mocujące rozrusznik.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
• Siinik Z 1 9 D T H : unieść s a m o c h ó d i dokrę­
cić d w i e śruby odległościowe rozrusznika.

Silniki wysokoprężne
2,0 dm' i 2,2 dm'

Wymontowanie

• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­

tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Wykręcić górną śrubę mocującą rozrusz­
nik.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­
mochodu.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
go należy wcześniej zapoznać się z zalece­
niami p o d a n y m i w podrozdziale „Unoszenie
^podpieranie samochodu".
• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć elementy układu wylotowe­
go (patrz odpowiedni opis).
• Wykręcić dwie śruby i j e d n ą nakrętkę oraz
zdjąć blaszaną osłonę rozrusznika.
• W y j ą ć w t y k złącza ( 1 , rys. 0 - 5 4 1 1 5 ) czuj­
nika ciśnienia oleju.
• W y k r ę c i ć trzy śruby i zdjąć tunel p r z e w o ­
d ó w elektrycznych rozrusznika (2).
• Poluzować górną śrubę, wykręcić dolną
śrubę i odchylić podporę kolektora wyloto­
wego.
• Odkręcić dwie nakrętki (strzałki na rys. O -
-54119) i odłączyć przewody od rozrusznika.
• O d k r ę c i ć n a k r ę t k ę (1) i o d ł ą c z y ć p r z e w ó d
masy od rozrusznika.
• Wykręcić na dole śruby odległościowe,
ostrożnie odchylić do góry tunel przewodów
i wyjąć rozrusznik w dół z przedziału silni­
ka.
Zamontowanie
• Ostrożnie odchylić do góry kanał przewo­
d ó w rozrusznika i od dołu osadzić rozrusznik
w przedziale silnika.
• W k r ę c i ć na d o l e ś r u b y o d l e g ł o ś c i o w e .
• Opuścić samochód.
• Wkręcić górną śrubę mocującą rozrusznik
momentem 40 N-m.
• Unieść samochód i dokręcić śruby odle­
głościowe rozrusznika m o m e n t e m 40 N-m.
• Podłączyć i przykręcić przewody (także
przewód masy) do rozrusznika.
• Przykręcić podporę kolektora wylotowego
m o m e n t e m 25 N-m.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a .

Typowe niesprawności
Objawy
Rozrusznik nie obraca się
po ustawieniu wyłącznika
zapłonu w położeniu rozrucłiu
Rozrusznik obraca się za wolno
i nie uruchomia silnika
Rozrusznik zazębia się
i pracuje, silnik się nie obraca
albo obraca się skokami
Mechanizm zębnika
się nie rozłącza
ROZRUSZNIK
rozrusznika
Rozładowany akumulator
Przerwa w przewodzie od zacisku
„50" do rozrusznika albo
uszkodzony włącznik
elektromagnetyczny rozrusznika
Przerwa w przewodzie lub
podłączeniu masy albo
rozładowany akumulator
Niedoslateczny przepływ prądu
z powodu luźnych
lub zanieczyszczonych zacisitów
Brak napięcia na zacisku „50"
rozrusznika
Rozładowany akumulator
Niedostateczny przepływ prądu
z powodu luźnych lub zanieczy­
szczonych zacisków
Szczotki węglowe nie przylegają
do komutatora, zakleszczają się
w prowadnicach, są zużyte,
pęknięte, zaolejone aibo
zanieczyszczone
Niewłaściwy odstęp między
szczotkami a komutatorem
Komutator ma wyżłobienia lub
jest nadpalony i zanieczyszczony
Zbyt niskie napięcie na zacisku
„50" (powinno być co najmniej
10 V)
Uszkodzone łożyska
Uszkodzony włącznik elektroma­
gnetyczny
Uszkodzony mechanizm zębnika
Zanieczyszczony zębnik
Uszkodzony wieniec zęt>aty
na kole zamachowym
Zanieczyszczony lub uszkodzony
mechanizm zębnika lub
wielowypust śrubowy
8 7
Sposób postępowania
• Naładować akumulator
Usunąć przerwę albo wymienić uszko­
dzone części
" Sprawdzić przewody i podłączenia aku­
mulatora. Zmierzyć napięcie
i ewentualnie naładować akumulator
» Oczyśdć czopy i zaciski akumulatora.
Przywrócić prawidkjwe połączenie
między akumulatorem, rozrusznikiem
i masą
• Przerwa w przewodzie lub uszkodzony
wyłącznik zapłonu
• Naładować akumulator
• Oczyścić czopy i zaciski akumulatora
oraz połączenia rozrusznika.
Dokręcić połączenia
- Sprawdzić, oczyścić i ewentualnie
wymienić szczotki. Sprawdzić
szczotkotrzymacz
. Wymienić szczotki i oczyścić
prowadnice szczotek
« Wymienić rozrusznik
• Sprawdzić wyłącznik zapionu
i włącznik elektromagnetyczny
• Sprawdzić łożyska, ewentualnie wymienić
• Wymienić włącznik elektromagnetyczny
• Wymienić rozrusznik
• Oczyścić zębnik
» Wymienić koto zamacłiowe
Wymienić rozrusznik
 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

C d . tabeli

Mechanizm zębnika Uszkodzony włącznik • Wymienić włącznik elektromagnetyczny

się nie rozłącza elektromagnetyczny

Uszkodzona lub osłabiona • Wymienić włącznik elektromagnetyczny

sprężyna powrotna

Rozrusznik nadal pracuje Zawiesza się i nie rozłącza • Nalyclimiast wyłączyć zapłon.
mimo zwolnienia kluczyka włącznik elektromagnetyczny Wymienić włącznik elektromagnetyczny
w wyłączniku zapłonu

Nie rozłącza się wyłącznik • Natychmiast odłączyć akumulator

zapłonu Wymienić wyłącznik zaptonu

Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­

Silnik wysokoprężny 3,0 dm^
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , dlate­
Kolejność czynności wymontowania roz­ g o n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć się z z a l e c e ­
rusznika w z n a c z n y m stopniu pokrywa się niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
z czynnościami wymontowania alternato­ i podpieranie samochodu".
ra (patrz o d p o w i e d n i o p i s ) . Nie t r z e b a z d e j ­
m o w a ć paska wieloklinowego, ale musi być • Zmostkować pomocniczym przewodem
wymontowana rama pomocnicza przedniego na rozruszniku zacisk „30" (gruby przewód
zawieszenia. Śruby mocujące rozrusznik na­ d o d a t n i ) z z a c i s k i e m „50" w ł ą c z n i k a e l e k ­
leży dokręcać m o m e n t e m 6 4 N-m. t r o m a g n e t y c z n e g o (cienki p r z e w ó d p r o w a ­
dzący do wyłącznika zapłonu). Zębnik roz­
Sprawdzanie włącznika rusznika powinien się w y s u n ą ć i rozrusznik
powinien zacząć pracować. W przeciwnym
elektromagnetycznego rozrusznika
razie naieży wymienić włącznik elektroma­
W razie uszkodzenia włącznika elektroma­ gnetyczny
gnetycznego zębnik rozrusznika nie jest w y ­
suwany w stronę wieńca zębatego koła za- Sprawdzanie po wymontowaniu
m a c ł i o w e g o i rozrusznik nie m o ż e obracać
w a ł u k o r b o w e g o silnika. Uwaga, Warunkiem skutecznego spraw­
dzenia jest w pełni n a ł a d o w a n y a k u m u l a ­
Sprawdzanie w stanie zamontowanym tor.
• W y m o n t o w a ć rozrusznik (patrz o d p o w i e d ­
Uwaga. Warunkiem skutecznego sprawdze­ ni o p i s ) .
nia j e s t całkowicie n a ł a d o w a n y akumulator. • Podłączyć obudowę rozrusznika przewo­
• Włączyć zapłon. d e m p o m o c n i c z y m z biegunem u j e m n y m (-)
• Ustawić dźwignię zmiany biegów w poło­ akumulatora.
żeniu neutralnym w wersjacti z mechaniczną • Drugi przewód pomocniczy podłączyć
s k r z y n k ą p r z e k ł a d n i o w ą lub w p o ł o ż e n i u „ P " do bieguna dodatniego (+) akumulatora.
w wersjach z automatyczną skrzynką prze­ • Drugi koniec drugiego przewodu przyłożyć
kładniową. na chwilę do zacisku „50" włącznika elektro­
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­ magnetycznego.
chód. • Z ę b n i k r o z r u s z n i k a p o w i n i e n się w y s u ­
• Silniki w y s o k o p r ę ż n e : w y m o n t o w a ć d o l n ą nąć i rozrusznik powinien zacząć pracować.
osłonę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d ­ W p r z e c i w n y m razie należy w y m i e n i ć w ł ą c z ­
ni o p i s ) . nik elektromagnetyczny.
 WYCIERACZKI

WYCIERACZKI

Wymiana g u m o w e g o pióra wycieraka

Ostrzeżenie. Niezachowanie ostrożności

podczas obsługi i naprawy wycieraczek gro­
dzi u r a z e m r ą k . W s k r a j n y m w y p a d k u m o ż e
dojść nawet do obcięcia palców przez m e -
:ehanizm wycieraczki. Przed rozpoczęciem
(>racy z a w s z e n a l e ż y w y j ą ć k l u c z y k z w y ­
łącznika zapłonu

U w a g a . Jeśli w y c i e r a k i d r g a j ą p o d c z a s pra­
cy, nie z a w s z e w y s t a r c z a w y m i a n a w y c i e r a -
k ó w lub ich g u m o w y c h piór. D o d a t k o w o t r z e ­
ba s p r a w d z i ć i w y r e g u l o w a ć kąty ustawienia
ramion wycieraków.

Wymontowanie
• Odchylić do góry ramię wycieraka.
• Wycieraczka szyby przedniej: ustawić wy-
cierak prostopadle do jego ramienia. W c i s ­
nąć s p r ę ż y s t y z a c z e p (strzałka A , rys. S X -
-6010) i zsunąć w dół wycierak z zagięcia
ramienia (strzałka B). Przesunąć wycierak
w bok i d o góry, a b y zdjąć g o z ramienia. SX-6011) i wyjąć je w bok z górnego zaczepu.
• Wycieraczka szyby tylnej: odchylić do g ó ­ W y c i s n ą ć g u m o w e pióro w r a z z p r o w a d n i c a ­
ry i u s t a w i ć w y c i e r a k p r o s t o p a d i e d o j e g o r a ­ mi z pozostałych z a c z e p ó w wycieraka.
mienia. Nacisnąć wycierak w kierunku z g o d ­
n y m ze strzałką (rys. O - 6 0 1 8 ) , p o k o n a ć opór Zamontowanie
i w y j ą ć wycierak z u c h w y t u (1). • W ł o ż y ć luźno nowe g u m o w e pióro bez
U w a g a . Oferuje się z a r ó w n o kompletne w y ­ prowadnic w dolne zaczepy wycieraka.
cieraki, jak i s a m e g u m o w e pióra. Jeśli wy­ • Wprowadzić obie prowadnice w pierwszy
m i e n i a się tylko g u m o w e pióra, n a l e ż y u w a ­ r o w e k pióra w taki s p o s ó b , a b y w y c i ę c i a pro­
żać, aby nie zgiąć sprężystych prowadnic. wadnic były skierowane do pióra i wchodziły
• Ścisnąć szczypcami obie stalowe prowadni­ w w y s t ę p y rowka. Dla ułatwienia m o n t a ż u g u ­
c e p o z a m k n i ę t e j stronie g u m o w e g o pióra (rys. m o w e pióro m o ż n a powlec w o d ą z m y d ł e m .
90 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Obie prowadnice stalowe t g u m o w e pió­
ro ścisnąć s z c z y p c a m i oraz w p r o w a d z i ć je
w g ó r n e z a c z e p y w iak\ s p o s ó b , a b y w y s t ę p y
z a c z e p ó w z obu stron weszły w e wgłębienia
m o c u j ą c e pióro (strzałka na rys. S X - 6 0 1 2 ) .
• W s u n ą ć w y c i e r a k na r a m i ę i w c i s n ą ć s p r ę ­
żysty zacisk w wygięcie ramienia.
• Ustawić wycierak w położeniu roboczym.
Zwrócić uwagę, żeby g u m o w e pióro przyle­
gało na całej długości d o szyby. W p r z e c i w ­
n y m razie ostrożnie dogiąć wycierak.
Sprawdzanie i regulacja
ustawienia wycieraków
Jeżeli wycieraki skrzypią albo drgają, należy
w y r e g u l o w a ć icii p o ł o ż e n i e na s z y b i e .
Potrzebne narzędzia specjalne:
- przyrząd od ustawiania wycieraków Ha­
zet 4851 - 1 .
U w a g a . R a m i ę wycieraka tylnej szyby jest
wykonane ze sztucznego tworzywa i dlatego
nie m o ż n a g o d o g i n a ć .
Sprawdzanie
• Ustawić ramiona w położeniu roboczym:
spryskać szybę w o d ą i na chwilę włączyć
wycieraczkę.
• W y m o n t o w a ć wycieraki (patrz opis w po­
przednim punkcie).
• Na odchylone do góry ramię wycieraka
(2, rys. S X - 6 0 1 5 ) n a s u n ą ć przyrząd Hazet
4 8 5 1 - 1 i z a b l o k o w a ć ś r u b ą (3).
• Ostrożnie ułożyć ramię wycieraka na
szybie. Przyrząd musi przylegać do szyby
w trzech punktach. W p r z e c i w n y m razie p o ­
l u z o w a ć śrubę (3), p o n o w n i e u s t a w i ć p r z y ­
rząd i przykręcić śrubę.
• O d c z y t a ć w s k a z a n i e na skali przyrządu.
Wartości wymagane:
- r a m i ę w y c i e r a k a k i e r o w c y : 11°,
- ramię wycieraka pasażera: 10°.
Regulacja
• Odchylić ramię wycieraka i płaskim klu­
c z e m (1) 2 4 m m ostrożnie w y k r ę c a ć ramię
aż do ustawienia pod w y m a g a n y m kątem.
Przytrzymać przy tym szczypcami dół wycie­
raka, ż e b y nie u s z k o d z i ć w i e l o w y p u s t u osi.
• S p r a w d z i ć kąt u s t a w i e n i a r a m i e n i a i e w e n ­
tualnie p o n o w n i e go wyregulować.
• Zdjąć przyrząd, ponownie założyć na wy­
cierak I zablokować. Jeszcze raz sprawdzić
kąty i w razie potrzeby je wyregulować.
Wymontowanie, zamontowanie
i regulacja dysz spryskiwaczy
Szyba przednia
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć kratę wlotu powietrza (patrz
odpowiedni opis).
• Zwolnić z a c z e p y po prawej i lewej stronie
i wyjąć wtyk złącza elektrycznego ogrzewa­
nia dysz.
Uwaga. Prawa dysza ma dwa wtyki.
 W C I E RACZKI 91

• Uwolnić z zaczepu po spodniej stronie

l<raty w l o t u p o w i e t r z a i w y c i s n ą ć d y s z ę ( 1 ,
rys. O - 6 0 2 9 ) .
• Z d j ą ć (strzałlci) p r z e w o d y (2) d o p r o w a d z a ­
jące płyn do spryskiwania szyby.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Sprawdzić dzia­
łanie dysz.

Regulacja

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Należy zwrócić
uwagę na prawidłowe osadzenie uszczelnia­
j ą c e g o pierścienia (2) w g n i e ź d z i e (strzałka).

Szyba tylna modelu Vectra kombi

• Kierunek strumienia płynu wypływającego
z dysz spryskiwacza m o ż n a zmieniać (rys.
SX-6017), np, za p o m o c ą trzpienia Hazet
4 8 5 0 - 1 . W tym celu należy włożyć trzpień
w dyszę i w y c e l o w a ć go w zaznaczony punkt
na szybie.
Szyba tylna modelu Signum
U w a g a . W modelu Signum dysza spryskiwa­
cza s z y b y tylnej jest o s a d z o n a w lampie d o ­
d a t k o w e g o światła h a m o w a n i a (patrz „Wy­
montowanie i zamontowanie dodatkowego
światła hamowania").
Wymontowanie
• Z a p o m o c ą klina ze s z t u c z n e g o t w o r z y w a ,
np. Hazet 1965-20, wydobyć dyszę spryski­
wacza z otworu w dachu.
• Ostrożnie wysunąć dyszę z otworu, zdjąć
k o n i e c e l a s t y c z n e g o p r z e w o d u ( 1 , rys. O -
-6036) doprowadzającego płyn i uszczelkę
(2) oraz wyjąć d y s z ę .
Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Na koniec nale­
ży sprawdzić prawidłowość działania dyszy
spryskiwacza.

Szyba tylna modelu Vectra GTS

Wymontowanie

• Wykręcić antenę z cokołu umieszczonego

na dachu pojazdu,
• Z a p o m o c ą klina z e s z t u c z n e g o t w o r z y w a ,
np. Hazet 1965-20, w y d o b y ć dyszę spryski­
w a c z a ( 1 , rys. 0 - 6 0 3 7 ) z cokołu.
• W y s u n ą ć nieco dyszę, zdjąć koniec ela­
stycznego przewodu doprowadzającego
płyn i wyjąć dyszę.
9 2 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Zamontowanie

• Osadzić każde z ramion wycieraków na

czopie osi, zachowując równoległe ustawie­
nie piór d o p r z y l e p c ó w n a k l e j o n y c h na szy­
bie.
• Z w y c z u c i e m dokręcić nakrętki osi w y c i e ­
raków i założyć kołpaki ochronne na osie.
• Polać szybę wodą.
• Włączyć wycieraczkę i wyłączyć po pew­
n y m czasie. S p r a w d z i ć potożenie piór w y c i e ­
raków na szybie i ewentualnie je wyregulo­
wać.
Wymontowanie i zamontowanie
ramion wycieraków

Szyba tylna
Szyba przednia
Wymontowanie i zamontowanie ramienia
Wymontowanie wycieraka s z y b y tylnej przebiega analogicz­
• Polać szybę w o d ą i na chwilę włączyć, nie, jak opisano to dla s z y b y przedniej. N a
a następnie wyłączyć wycieraczkę, aby końcu należy pamiętać o założeniu kołpaka
umożliwić ustawienie się w y c i e r a k ó w w skraj­ ochronnego na o ś wycieraka.
n y m położeniu,
• Zaznaczyć położenie wycieraków, nakle­
Wymontowanie i zamontowanie
j a j ą c n a s z y b i e p r z y l e p i e c w z d ł u ż piór.
silnika wycieraczki szyby przedniej
• Otworzyć pokrywę przedziału silnika.
• W ł o ż y ć w k r ę t a k ( 1 , rys, 0 - 6 0 3 8 } w s z c z e ­ Wymontowanie
linę i p o d w a ż y ć o c h r o n n y k o ł p a k (2} osi k a ż ­
dego wycieraka. • U r u c h o m i ć na chwilę w y c i e r a c z k ę , a n a ­
• Poluzować o około dwa obroty nakrętkę stępnie w y ł ą c z y ć ją. aby umożliwić usta­
osi każdego wycieraka. wienie się w y c i e r a k ó w w skrajnym położeniu,
• Lekkimi ruchami w obie strony poluzować • Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
ramię (3) każdego wycieraka na czopie osi. tora.
U w a g a . Można także użyć ściągacza Hazet U w a g a . Naieży przestrzegać wskazówek
1966-05. podanych w podrozdziale „Wymontowanie
• Odkręcić całkowicie nakrętki i zdjąć ramio­ i zamontowanie akumulatora".
na wycieraków z czopów. • W y m o n t o w a ć ramiona wycieraków (patrz
opis w poprzednim punkcie),
• W y m o n t o w a ć kratę wlotu powietrza (patrz
odpowiedni opis),
• O d k r ę c i ć ś r u b y m o c u j ą c e silnik i cięgła
(strzałki na rys. O - 6 0 3 0 ) .
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ze złącza silnika
wycieraczki.
• W y j ą ć silnik w y c i e r a c z k i w r a z z cięgłami
z przedziału silnika.
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y i j e d n ą nakrętkę (1),
Z a z n a c z y ć p o ł o ż e n i e w y k o r b i e n i a silnika w y ­
cieraczki.
• O d ł ą c z y ć silnik o d cięgieł.
 WYCIERACZKI 93

Zamontowanie

U w a g a . Przed zamontowaniem sprawdzić,

c z y silnil<: w y c i e r a c z l < i j e s t u s t a w i o n y w sl<raj-
nym położeniu. W tym celu włożyć na chwi­
lę w t y k w z ł ą c z e i p o d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y
do akumulatora. Włączyć, a po chwili wyłą­
c z y ć silnik w y ł ą c z n i k i e m w y c i e r a c z k i , ż e b y
zatrzymał się w skrajnym położeniu.
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
U w a g a . Zwrócić u w a g ę na prawidłowe poło­
ż e n i e cięgieł n a p ę d u . W położeniu neutral­
nym cięgła s ą ułożone równolegle d o wykor-
bienia silnika.
• Sprawdzić ustawienie wybieraków na szy­
bie. c z y ć silnik w y ł ą c z n i k i e m w y c i e r a c z k i , żeby
z a t r z y m a ł się w s k r a j n y m p o ł o ż e n i u .
Wymontowanie i zamontowanie • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
silnika wycieraczki szyby tylnej wrotnej do wymontowania.
• Sprawdzić ustawienie wycieraka na szy­
bie.
Modele Vectra Itombi i Signum

Wymontowanie Wymontowanie i zamontowanie

pompki i zbiornika spryskiwaczy
• Uruchomić na chwifę wycieraczkę, a na­
s t ę p n i e w y ł ą c z y ć ją, a b y u m o ż l i w i ć u s t a ­
Wymontowanie
wienie się wycieraków w skrajnym położe­
niu, • Poluzować śruby lewego koła przedniego.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ Unieść i bezpiecznie podeprzeć samochód
tora. oraz zdjąć lewe koło przednie.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
podanych w podrozdziale „Wymontowanie nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
i zamontowanie akumulatora", m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć ramiona wycieraków (patrz
odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Odblokować i wyjąć wtyk złącza elektrycz­
nego ( 1 , rys. O-6026),
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki) i ostrożnie
w y j ą ć silnik z p r o w a d n i c w d r z w i a c h tyłu n a d ­
wozia.

Zamontowanie
U w a g a . Przed zamontowaniem sprawdzić,
czy silnik wycieraczki jest u s t a w i o n y w skraj­
n y m położeniu, W tym celu w ł o ż y ć na c h w i ­
lę w t y k w z ł ą c z e i p o d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y
do akumulatora. Włączyć, a po chwili wyłą­
9 4 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

1 !

• z wnętrza btotnika lewego przedniego ko­

ła w y m o n t o w a ć osłonę przeciwbłotną (patrz
odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyk złącza elektrycznego pomp­
ki s p r y s k i w a c z y s z y b i z d j ą ć przewody
( 1 , rys. O - 6 0 3 5 ) p ł y n u z p o m p k i (2). P o d s t a w i ć
n a c z y n i e do zebrania w y c i e k a j ą c e g o pły­
nu.
• W y j ą ć do góry p o m p k ę z ucłiwytu na zbior­
niku spryskiwaczy.
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k czujnika (3) p o ­ • W wersjacti wyposażonycłi w spryskiwa­
ziomu płynu w zbiorniku spryskiwaczy Wyjąć c z e reflektorów o d ł ą c z y ć p o m p k ę (4) spryski­
czujnik poziomu płynu z e zbiornika. w a c z y reflektorów od zbiornika płynu, W tym

Typowe niesprawności g u m o w y c h piór wycieraczek

Objawy
la szybie woda
zbiera się ii kropelki
Jedna strona pióra wyciera do-
brze, druga żle. wycierak drga
Część powierzcłini szyby
nie jest wycierana
Przyczyny
Zanieczyszczone gumowe pióro
Postrzępione krawędzie .widoczne
> Wymienić gumowe pióro
ubytki lub wytarcia
Zestarzała i popękana guma piórs
Szyba zanieczyszczona środkiem
konsenwującym lakier lub olejem
Pióro gumowe odkształcone
jednostronnie, nie „przekłada się"
Skręcone ramię wycieraka, pióro
jest ustawione skośnie na szybie
Pióro gumowe wysunięte
z zaczepów
Wycierak nie przylega
równomiernie do szyby, gdyż
są wygięte prowadnice sprężyste
lub uchwyty pióra gumowego
Za mały docisk pióra do szyby
> Oczyścić gumę pióra twardą szczotką
i roztworem myjącym
i Wymienić gumowe pióro
Oczyścić szybę czystą szmatką
nasączoną środkiem odtłuszczającym
• Skręcić ostrożnie ramię wycieraka
aż do uzyskania jego właściwego
ułożenia {patrz odpowiedni opis)
• Włożyć pióro w zaczepy
- Wymienić wycierak.Niesprawność
występuje po niewłaściwym
zamontowaniu pióra wycieraka
• Nasmarować nieco przeguby ramienia
i sprężynę iub wymienić ramię wycieraka
 95

celu odblokować i wyjąć wtyk złącza elek­ U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­

trycznego, zdjąć przewód płynu z pompki
i wyjąć pompkę z ucłiwytu.
• O d ł ą c z y ć k l a m r ę m o c u j ą c ą ( 1 , rys. O -
-6033) i wyjąć d o góry (strzałka) gardziel wle­
w u zbiornika płynu spryskiwaczy.
• Wymontować okładzinę przedniego zde­
rzaka (patrz o d p o w i e d n i opis).
• O d k r ę c i ć trzy nakrętki (strzałki na rys. O -
-6034), o d ł ą c z y ć i w y j ą ć zbiornik (1) spryski­
waczy.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
• Założyć koło i wkręcić śruby mocujące.
Opuścić s a m o c ł i ó d i dokręcić śruby koła na
krzyż m o m e n t e m 110 N - m .
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
Uwagi wstępne
- Nowa żarówka powinna być tego samego
typu jak wymieniana. Przed w y m i a n ą żarów­
ki n a l e ż y u p e w n i ć się, ż e j e s t w y ł ą c z o n y s t o ­
sowny wyłącznik oświetlenia.
- Nie dotykać palcami bańki żarówek o dużej
mocy. Najlepiej chwytać bańkę przez czystą
szmatkę albo zakładać bawełniane rękawicz­
ki. P o z o s t a w i o n e n a s z k l e z a n i e c z y s z c z e n i a
odparowują w wysokiej temperaturze i para
osadza się na odtiłyśniku reflektora, p o w o -

Wykaz żarówek

źródło światła (12 V) Typ Moc

Żarówka świateł mijania, hialogenowa H7 55 W
Lampa świateł mijania, wyładowcza (światła ksenonowe) D2S 35 W
Żarówka świateł drogowycłi H7 55 W
Żarówka przednicii świateł przeciwmgłowycłi H3 55 W
Żarówka przednicłi świateł pozycyjnych W 5W
Żarówka kierunkowskazów przednich PY 21 W
Żarówka kierunkowskazów bocznych WY " 5W
Żarówka kierunkowskazów tylnych PY 21 W
Żarówka tylnych świateł pozycyjnych i świateł hamowania ^> P 21 W
Żarówka tylnych świateł pozycyjnych " P 21 W
Żarówka świateł cofania P 21 W
Żarówka tylnego światła przeciwmgłowego P 21 W
Żarówka oświetlenia tablicy rejestracyjnej W 5W
Żarówka światła do czytania W 5W
Żarówka oświetlenia wnętrzna W 5W
Żarówka oświetlenia bagażnika c IOW

Uwagi H3 i H7-żarówki hatogenowe; P-okrągła bańka żarówki, oprawka bagnetowa;

w - trzonek Siklany, C - żarówka rurkawa, Y - światło pomarańczowe.
1] W wersji sedan-W,
2) Żarówka pełni dwie funkcje: światła hamowania (jaśniejsze) i światła pozycyjnego (mniej jasne), chociaż rr is tylko Jeden żarnik,
Efekt len osiąga się dzięki modulacji impulsowej przyłożonego napięcia: jasne światło hamowania jes • jne (przyciemniane) na
potrzeby światła pozycyjnego.
3) Zdolność oświetleniowa pojedynczego światła pozycyjnego 21 W jest tnwale tłumiona dzięki zastosowaniu impulsowej modula­
cji napięcia,
4) Występuje tylko po lewe) stronie.
9 6 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

dując jego zmętnienie. Dotyczy to zwłaszcza

reflektorów głównycłi i przeciwmgłowych.
Piamy powstałe po p r z y p a d k o w y m dotknię­
ciu palcami banki żarówki należy wytrzeć
s z m a t k ą nie p o z o s t a w i a j ą c ą w ł ó k i e n n a s ą ­
c z o n ą w spirytusie.
- Pokrytych lakierem ochronnym szyb re­
flektorów, w y k o n a n y c h ze sztucznego two­
r z y w a , nie w o l n o czyścić s u c h ą s z m a t k ą ani
ś r o d k i e m d o s z o r o w a n i a . Nie należy t a k ż e
stosować domowych środków do czyszcze­
nia ani rozpuszczalników. Szyby reflektorów
z a l e c a się c z y ś c i ć m i ę k k ą w i l g o t n ą s z m a t k ą .

Wymiana żarówek reflektorów

W zależności od modelu samochodu i pozio­ ROZMIESZCZENIE ŚWIATEŁ

m u jego w y p o s a ż e n i a w y s t ę p u j ą różne ro­
dzaje reflektorów głównych (halogenowe al­
bo ksenonowe) oraz żarówek.
W zależności od modelu samochodu po­
krywy oprawek żarówek m o g ą być trudno­
dostępne albo niedostępne i wówczas za­
chodzi konieczność wymontowania całego
reflektora.
Uwaga. Żarówki halogenowe są wypełnione
g a z e m pod ciśnieniem i moga. eksplodować.
P o d c z a s Ich w y m i a n y z a w s z e n a l e ż y n o s i ć
okulary i rękawice ochronne.
• W y ł ą c z y ć włącznik o d p o w i e d n i c h świateł.
• Wyłączyć zapłon.
• O t w o r z y ć pokrywę przedziahj silnika.
• P r a w y reflektor ~ w z a l e ż n o ś c i o d t y p u sil­
nika odłączyć p r z e w ó d dolotowy ( 1 , rys. O-
- 5 6 8 0 ) o d o b u d o w y Ultru p o w i e t r z a I w y m o n ­
t o w a ć o b u d o w ę t e g o filtru ( p a t r z o d p o w i e d ­
ni o p i s ) .
1 - światło pozycyjne, 2 - światło drogowe, 3 - światło
mijania, 4 - kierunkowskaz przedni
• L e w y reflektor - o d b l o k o w a ć i odchylić
osłonę akumulatora. Odczepić klamrę mo­
cującą i wyjąć do góry gardziel w l e w u zbior­
nika s p r y s k i w a c z a (patrz „Wymontowanie
i zamontowanie pompki i zbiornika spryski­
waczy).
• Odłączyć przewód masy {-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Po wymianie żarówki sprawdzić działanie
reflektorów, w razie potrzeby w y r e g u l o w a ć
u s t a w i e n i e ś w i a t e ł w stacji o b s ł u g i .
Ś w / a t f e mijania - żarówki tialogenowe

Wymontowanie
• Zdjąć najdalszą od środka samochodu po­
krywę g n i a z d a żarówki z tyłu reflektora.

m
• Obrócić o p r a w k ę żarówki ( 1 , rys. 0 - 5 6 8 1 )

'fu lu,
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara
(strzałka), o d b l o k o w a ć i wyjąć o p r a w k ę ra­

J
zem z żarówką.

\ ll • W y j ą ć (strzałka na rys. 0 - 5 6 8 2 )
(2) z o p r a w k i (1).
żarówkę

yojŁ 111 O-56B0

Zamontowanie

• Włożyć nową żarówkę w oprawkę.

 OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA 97

• O s a d z i ć oprawl<:ę w r a z z ż a r ó w k ą w r e ­
flektorze tak, a b y w y s t ę p y ustalające w e s z ł y
w wybrania w obudowie reflektora.
• Obrócić oprawkę zgodnie z rucłiem wska­
zówek zegara i zablokować.
« Wcisnąć pokrywę gniazda żarówki.
• Osadzić o p r a w k ę w r a z z ż a r ó w k ą w re­
flektorze tak, aby w y s t ę p y ustalające weszły
w wybrania w o b u d o w i e reflektora.
• Obrócić oprawkę zgodnie z ruchem wska­
zówek zegara i zablokować.
• Założyć i zablokować pokrywę gniazda
żarówki.

Światło drogowe Światło pozycyjne przednie

Wymontowanie Wymontowanie
• Nacisnąć ramię zatrzasku z tyłu reflekto­ • N a c i s n ą ć j ę z y k zatrzasku z tyłu reflekto­
ra i zdjąć bliższą środka pojazdu p o k r y w ę ra i z d j ą ć b l i ż s z ą ś r o d k a p o j a z d u p o k r y w ę
gniazda żarówek. gniazda żarówki.
• Obrócić oprawkę żarówki ( 1 , rys. 0 - 5 6 8 3 ) • Wyjąć z reflektora (strzałka na rys. O-
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara -5685) oprawkę światła pozycyjnego (1)
(strzałka), o d b l o k o w a ć i wyjąć z reflektora wraz z żarówką.
oprawkę razem z żarówką. • Wyjąć żarówkę z oprawki.
• Wyjąć (strzałka na rys. 0 - 5 6 8 4 ) ż a r ó w k ę
(2) z o p r a w k i (1). Zamontowanie
• Włożyć nową żarówkę w oprawkę.
Zamontowanie • Osadzić oprawkę wraz z ż a r ó w k ą w gnieź­
dzie reflektora.
• Włożyć nową żarówkę w oprawkę.
 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• O s a d z i ć o p r a w k ę w gnieździe reflektora,
obrócić zgodnie z ruchem wskazówek zega­
ra d o z a b l o k o w a n i a o p r a w k i .

Światła mijania - lampy wyładowcze

Ostrzeżenie. Podczas wymiany lamp wyła­

d o w c z y c h (światła k s e n o n o w e ) należy z a ­
chować ostrożność. Występujące w obwo­
dzie świateł ksenonowych wysokie napięcie
grozi porażeniem p r ą d e m (zagrożenie ży­
cia). 2 e w z g l ę d ó w bezpieczeństwa przed
w y m i a n ą lamp w y ł a d o w c z y c h zaleca się
założyć buty na g u m o w y c h podeszwach.

Wymontowanie
U w a g a . W razie konieczności w y m i a n y lam­
py wyładowczej zawsze należy najpierw
wyłączyć światła mijania, potem odłączyć
al^umulator o d Instalacji e l e k t r y c z n e j s a m o ­
chodu, a następnie kilkakrotnie włączyć i w y ­
łączyć światła mijania, aby zlikwidować na­
pięcie resztkowe występujące w o b w o d z i e
tych świateł.
• W y m o n t o w a ć reflektor (patrz opis w n a ­
stępnym punkcie),
• W y k r ę c i ć trzy śruby z tyłu reflektora i zdjąć
najdalszą od środka samochodu pokrywę
zablokować pokrywę gniazda gniazda z tyłu reflektora.
• Obrócić urządzenie z a p ł o n o w e ( 1 , rys. O-
-5686) przeciwnie do ruchu wskazówek ze­
gara (strzałka); w y s u n i e się przy tym z gniaz­
Kierunkowskaz przedni d a w t y k (2) złącza e l e k t r y c z n e g o . Z d j ą ć

Wymontowanie

U w a g a . Przy wymianie żarówek w prawym

reflektorze nie trzeba w y m o n t o w y w a ć prze­
w o d u dolotowego powietrza.
• O b r ó c i ć o p r a w k ę ż a r ó w k i (4, rys. 0 - 5 6 7 9 )
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara i od­
blokować.
• Wyjąć o p r a w k ę w r a z z ż a r ó w k ą z reflekto­
ra (rys. 4 5 5 2 V ) .
• Docisnąć żarówkę do oprawki, obrócić
przeciwnie do ruchu wskazówek zegara i wy­
jąć z oprawki.

Zamontowanie

• Włożyć nową żarówkę w oprawkę i zablo-

kować-
 OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA

z e g a r a a ż d o z a b l o k o w a n i a . M u s z ą się p r z y
t y m p o k r y ć o z n a c z e n i a (3, patrz rys. 0 - 5 6 8 6 )
na reflektorze i na urządzeniu z a p ł o n o w y m .
U w a g a . Dopiero po osadzeniu urządzenia
z a p ł o n o w e g o w ł o ż y ć w t y k (2) złącza elek­
trycznego.
• Z a ł o ż y ć i z a b l o k o w a ć p o k r y w ę z tyłu re­
flektora.
• Zamontować reflektor (patrz następny
punkt).

Wymontowanie i zamontowanie
refleittora głównego

Wymontowanie

• O t w o r z y ć p o k r y w ę przedziału silnika.
• Odłączyć p r z e w ó d m a s y (-) od a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki na rys. O -
-5690) w błotniku.
• W y c i ą g n ą ć z a c z e p blokujący (1) w p o s z y ­
ciu z d e r z a k a (2).

u r z ą d z e n i e z a p ł o n o w e . (3) - znaki d o prawi­

dłowego montażu.
U w a g a . Po w y m o n t o w a n i u urządzenia za­
p ł o n o w e g o nie w o l n o w ł ą c z a ć świateł mija­
nia.
• Ś c i s n ą ć k o ń c e (strzałki na rys. 0 - 5 6 8 7 )
s p r ę ż y n y blokującej (1) w celu o d b l o k o w a ­
nia lampy.
• W y j ą ć l a m p ę w y ł a d o w c z ą (2, rys. 0 - 5 6 8 8 )
z gniazda reflektora.

Zamontowanie

• L a m p ę w reflektorze osadzić tak, aby pro­

w a d n i c e w o b u d o w i e reflektora weszły w w y ­
brania (3) w o p r a w c e l a m p y
• Założyć sprężynę blokującą.
• Osadzić urządzenie z a p ł o n o w e w reflekto­
rze i obrócićje zgodnie z ruchem w s k a z ó w e k
100 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• W y k r ę c i ć d w i e g ó r n e ś r u b y (1 i 3 , p a t r z
rys. 0 - 5 6 9 1 ) .
• Odcliylić z boku poszycie zderzal^a i w y ­
kręcić d o l n ą śrubę (2).
• Pociągnąć reflektor nieco do przodu.
• Pociągając za rygiel, o d b l o k o w a ć i w y j ą ć
w t y k ztącza elektrycznego z tytu reflektora.
• Wyjąć reflektor
Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby dokręcać
w kolejności; 1 , 2 , 3 (patrz rys. 0 - 5 6 9 1 ) .
• Zwrócić uwagę, aby zachować równą sze­
rokość szczelin między reflektorem i nadwo­
ziem.
• Niezwłocznie wyregulować ustawienie
ś w i a t e ł reflektorów w stacji obsługi.
U w a g a . Właściwe ustawienie świateł m a
p o d s t a w o w e znaczenie dla bezpieczeństwa
ruchu drogowego.
Regulacja ustawienia świateł
refiełftorów
Regulacji ustawienia świateł w płaszczyź­
nie pionowej dokonuje się ś r u b ą ( 1 , rys. O-
-56109), a w płaszczyźnie poziomej - śru­
b ą (2).
U w a g a . Stacje obsługi dysponują specjal­
n y m przyrządem do ustawiania świateł re­
flektorów.
Wymontowanie I zamontowanie
reflektora przeciwmgłowego
Wymontowan/e
• Wyłączyć zapłon i wyłącznik świateł prze­
ciwmgłowych.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć okładzinę przedniego zde­
rzaka (patrz odpowiedni opis).
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k (2, rys. 0 - 5 6 9 2 )
złącza reflektora przeciwmgłowego.
• W y k r ę c i ć trzy śruby (1) z tyłu poszycia
z d e r z a k a i w y j ą ć reflektor p r z e c i w m g ł o w y
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Wymiana żarówki
• Dla ułatwienia unieść p r z ó d s a m o c h o d u .
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się wypadek, dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• O b r ó c i ć p o k r y w ę ( 1 , rys. 0 - 5 6 7 7 ) z tyłu re­
flektora przeciwnie do ruchu w s k a z ó w e k z e ­
gara (strzałka) i z d j ą ć j ą w dół.
• O d b l o k o w a ć s p r ę ż y n ę (2, rys. 0 - 5 6 7 8 )
i odchylić na dół.
• W y j ą ć ż a r ó w k ę o r a z zdjąć w t y k (3) z ł ą c z a
elektrycznego.
 OŚWIETLENIE i SYGNALIZACJA 1 0 1

• Nacisnąć palcem (albo klinem Hazet 1965-

-20) w kierunku do tyłu s a m o c h o d u klosz
l a m p y b o c z n e g o k i e r u n k o w s k a z u ( 1 , rys. O-
-5689) i od przodu wysunąć lampę z gniazda.
• Wfożyć n o w ą ż a r ó w k ę tak, ż e b y jej w y s t ę ­ • W y j ą ć l a m p ę k i e r u n k o w s k a z u (1) z g n i a z ­
py weszły w wybrania w oprawce. da w błotniku.
• Osadzić o p r a w k ę w gnieździe, przytrzy­ • O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k z ł ą t s a (2).
mać ją jedną ręką a drugą zablokować sprę­ • Obrócić o p r a w k ę (3) w kierunku przeciw­
żyną. nym do ruchu w s k a z ó w e k zegara i wyjąć ją
• Wcisnąć wtyk złącza elektrycznego. z lampy.
• Założyć pokrywę i obrócić j ą zgodnie z ru-
cłiem w s k a z ó w e k zegara, pokonując pierw­ • Wyjąć żarówkę z oprawki.
szy opór.
• Sprawdzić działanie żarówki reflektora Zamontowanie
przeciwmgłowego.
• Włożyć nową żarówkę w oprawkę.
• Osadzić oprawkę w lampie i zablokować
Wymontowanie i zamontowanie j ą obracając zgodnie z ruchem wskazówek
kierunkowskazu bocznego zegara.
• W s u n ą ć najpierw przód lampy w otwór
Wymontowanie w błotniku, naciskać o d tyłu, aż zablokuje się
zaczep.
• Wyłączyć zapłon i przełącznik kierunkow­
• P o d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) d o a k u m u ­
skazów.
latora.
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
tora.
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
i zamontowanie akumulatora".
podanycti w podrozdziale „Wymontowanie
• Sprawdzić działanie kierunkowskazu
i zamontowanie akumulatora".
bocznego.
102 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Wymontowanie i zamontowanie
lampy tylnej

Vectra sedan i Vectra GTS

Wymontowanie

• Wyłączyć zapłon i w y ^ c z n i k świateł ze­

wnętrznych.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Otworzyć pokrywę bagażnika albo drzwi
tyłu n a d w o z i a . W c i s n ą ć z a c z e p blokujący
i zdjąć pokrywę obsługową w bocznym we­ • Osadzić płytkę z o p r a w k a m i żarówek
wnętrznym poszyciu bagażnika. w lampie tylnej i z a b l o k o w a ć zaczepy.
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , rys. 0 - 5 6 9 3 ) • Wcisnąć wtyk złącza elektrycznego.
złącza z tyłu lampy tylnej. • Sprawdzić działanie nowej żarówki.
• Odkręcić trzy nakrętki (strzałki) i d o tyłu U w a g a . W obu lampach tylnych występują
wyjąć l a m p ę tyiną. gniazda żarówek tylnego światła przeciwm­
głowego, lecz prąd jest d o p r o w a d z o n y tylko
Zamontowanie
do żarówki w lampie lewej. Można włożyć ża­
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w koiejności o d ­ rówkę także do prawej (ampy tylnej i trakto­
wrotnej do wymontowania. wać jąjako zapasową.

Wymiana żarówki
Vectra kombi
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. 0 - 5 6 9 4 )
złącza z tyłu lampy tylnej. U w a g a . Tylna lampa jest dzielona - jedna
• Ścisnąć jednocześnie oba występy zacze­ część jest umieszczona w narożniku nadwo­
p ó w (3) i w y j ą ć płytkę z o p r a w k a m i ż a r ó w e k zia, d r u g a w d r z w i a c h tyłu n a d w o z i a .
(2) z l a m p y tylnej.
• Docisnąć odpowiednią żarówkę do gniaz­ W y m o n t o w a n i e części iampy tylne]
da, obrócić ją w kierunku przeciwnym d o ru­ w narożniku nadwozia
chu wskazówek zegara i wyjąć z oprawki. • Wyłączyć zapłon i wyłącznik świateł ze­
• Włożyć nową żarówkę i zablokować wnętrznych.
w oprawce. • Odłączyć przewód masy {-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a .
• Wcisnąć zaczepy blokujące i odchylić po­
krywę obsługową w bocznym wewnętrznym
poszyciu przestrzeni bagażowej.
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , rys. 0 - 5 6 9 5 )
złącza z tyłu części l a m p y tylnej w narożni­
ku nadwozia.
• O d k r ę c i ć trzy nakrętki (2) i w y j ą ć d o tyłu
c z ę ś ć l a m p y tylnej w narożniku nadwozia.
 OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA 103

m Wsi f =
0-5697

• Osadzić płytkę z o p r a w k a m i żarówek

w lampie i zablokować zaczepy.
• Z a m o n t o w a ć część lampy tylnej do naroż­
nika nadwozia.
Zamontowanie części iampy tylnej
• Sprawdzić działanie nowej żarówki.
w narożniku nadwozia

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ W y m o n t o w a n i e części lampy tylnej

wrotnej do wymontowania. Należy zwrócić
uwagę, aby występy ustalające lampy prawi­
dłowo weszły w odpowiednie otwory w nad­
woziu.
W y m i a n a żarówki części lampy tylnej
w narożniku nadwozia
• W y m o n t o w a ć część lampy tylnej z naroż­
nika n a d w o z i a .
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y ( 1 , rys. O - 5 6 1 1 0 ) z t y -
łu l a m p y i w y j ą ć płytkę z o p r a w k a m i ż a r ó w e k
(2) z l a m p y
• Docisnąć odpowiednią żarówkę do gniaz­
da, obrócić j ą w kierunku przeciwnym do ru­
chu wskazówek zegara i wyjąć z oprawki.
• Włożyć nową żarówkę i zablokować
w oprawce.
w drzwiacłi tyfu nadwozia
• Wyłączyć zapłon i wyłącznik świateł ze­
wnętrznych,
• Odłączyć przewód m a s y (-) o d akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y j ą ć w t y k z ł ą c z a ( 1 , rys. 0 - 5 6 9 7 ) części
l a m p y tylnej w d r z w i a c h tyłu n a d w o z i a .
• W y j ą ć dwie zaślepki z drzwi tyłu n a d w o ­
zia.
• O d k r ę c i ć trzy nakrętki (strzałki) i d o tyłu
w y j ą ć c z ę ś ć l a m p y tylnej z d r z w i tyłu n a d ­
wozia.

Zamontowanie części lampy tylnej

w drzwiach tyłu nadwozia
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

W y m i a n a żarówki części lampy tylnej

w drzwiach tyłu nadwozia
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y k r ę c i ć o p r a w k ę (2) w r a z z ż a r ó w k ą
z części l a m p y tylnej w d r z w i a c h tyłu n a d ­
wozia.
104 WYP0SA2EN1E ELEKTRYCZNE

• Docisnąć żarówkę w gnieździe, obrócić

w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek
zegara i wyjąć z oprawki.
• Włożyć nową żarówkę i zablokować
w oprawce.
• Wkręcić oprawkę z żarówką w część lam­
py tylnej w drzwiach tyłu n a d w o z i a .
• Sprawdzić działanie żarówki.
• Z a m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu nadwozia
{patrz odpowiedni opis).

Signum

W y m o n t o w a n i e lampy tylnej

• Wyłączyć zapłon i wyłącznik świateł ze­

wnętrznych.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Wcisnąć dwa zaczepy blokujące i zdjąć
pokrywę obsługową w bocznym poszyciu
w e w n ę t r z n y m przestrzeni bagażowej.
• Otworzyć pokrywę w ścianie bocznej za
schowkiem; w tym celu nacisnąć w bok d w a
zaczepy i zdjąć pokrywę.
• Odkręcić trzy nakrętki {strzałki na rys. O -
- 5 6 9 8 ) i w y s u n ą ć d o tyłu l a m p ę tylną.
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k {1) złącza z tyłu
lampy tylnej.
• W y j ą ć l a m p ę tylną.
Zamontowanie lampy tylnej
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Wymiana żarówki lampy tylnej
• W y m o n t o w a ć lampę tylną.
• Ś c i s n ą ć cztery z a c z e p y (strzałki n a rys. O -
-5699) i wyjąć płytkę z o p r a w k a m i ż a r ó w e k
(1) z lampy tylnej.
• Docisnąć odpowiednią żarówkę w gnieź­
dzie, obrócić w kierunku przeciwnym do ru­
chu wskazówek zegara i wyjąć z oprawki.
• Włożyć nową żarówkę i zablokować
w oprawce.
• Włożyć płytkę z o p r a w k a m i żarówek
do lampy tylnej i z a b l o k o w a ć zaczepy.
• Z a m o n t o w a ć lampę tylną.
• Sprawdzić działanie żarówki.

Wymontowanie i zamontowanie
lampy dodatkowego światła
hamowania

Vectra sedan

W lampie dodatkowego światła h a m o w a n i a

s ą umieszczone diody świecące, które w y ­
mienia się tylko w kompiecie.
 OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA 105

Vectra GTS

Wymontowanie
Uwaga. Do wymontowania lampy dodatko­
w e g o światła łiamowania jest niezbędne na­
rzędzie specjalne Opel KM-6343.
• Wyłączyć zapłon,
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie pokrywy bagażnika
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• W s u n ą ć n a r z ę d z i e specjalne ( 1 , rys. O -
-56100) w pokrywę bagażnika i ścisnąć
klamrę b l o k u j ą c ą (2) na j e d n y m k o ń c u kor­
pusu lampy d o d a t k o w e g o światła ł i a m o w a ­
nia. Jednocześnie długim w k r ę t a k i e m z w o l ­
nić boczny z a c z e p (3).
U w a g a . N a r y s u n k u O - 5 6 1 0 0 p o k a z a n o kor­
pus lampy d o d a t k o w e g o światła h a m o w a n i a
po w y m o n t o w a n i u .
• W y s u n ą ć nieco korpus l a m p y d o d a t k o w e g o
światła h a m o w a n i a z jednej strony (strzałka).
• W podany poprzednio sposób odblokować
korpus lampy dodatkowego światła h a m o w a ­
nia z drugiej strony.
• W y s u n ą ć nieco korpus lampy dodatkowe­
go światła hamowania oraz odblokować i w y ­
j ą ć w t y k z ł ą c z a e l e k t r y c z n e g o . W y j ą ć kor­
pus lampy dodatkowego światła h a m o w a n i a
z pokrywy bagażnika.
Zamontowanie
• Włożyć wtyk złącza elektrycznego dodat­
k o w e g o światła hamowania,
• Osadzić korpus lampy dodatkowego świa­
tła h a m o w a n i a w p o k r y w i e b a g a ż n i k a i z a b l o ­
kować zaczepy.
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania
Wymontowanie
U w a g a . W celu wymontowania lampy dodat­
kowego światła hamowania trzeba wywiercić
trzy otwory w d r z w i a c h tyfu n a d w o z i a .
• Wyłączyć zapłon.
• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz odpowiedni opis).
• W zaznaczonych miejscach od wewnętrz­
nej s t r o n y d r z w i t y ł u n a d w o z i a , n a w y s o k o ś c i
dodatkowego światła h a m o w a n i a , wywiercić
d w a otwory o średnicy 6 m m i między nimi j e ­
den otwór o średnicy 8 m m .
• Przez wyv/iercone otwory wykręcić trzy
śruby o łbach z gniazdami sześciokątnymi.
• W y s u n ą ć nieco korpus lampy dodatko­
wego światła hamowania, odblokować i wy­
j ą ć w t y k złącza e l e k t r y c z n e g o . W y j ą ć kor­
pus lampy d o d a t k o w e g o światła hamowania
z drzwi tyłu n a d w o z i a .
• Zabezpieczyć przed korozją krawędzie
wywierconych otworów.
Zamontowanie
• Włożyć wtyk złącza elektrycznego,
• Osadzić korpus dodatkowego światła ha­
m o w a n i a w d r z w i a c h tyłu n a d w o z i a i przykrę­
cić śruby m o c u j ą c e .
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a .
Vectra kombi
Wymontowanie
• Wyłączyć zapłon,
• Odłączyć przewód masy {-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz odpowiedni opis).
106 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

• Wyjąć wtyk złącza elektrycznego.

• Wykręcić cztery śruby i wyjąć l a m p ę do­
d a t k o w e g o światła h a m o w a n i a z drzwi tyłu
nadwozia.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie
lampy oświetlenia tablicy
rejestracyjnej

• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. O-56101)

złącza z tyłu l a m p y d o d a t k o w e g o światła ha­
mowania (2).
• O d b l o k o w a ć z a c z e p y (strzałki) i wyjąć
l a m p ę z drzwi tyłu n a d w o z i a .
Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­
wrotnej d o wymontowania. Zwrócić uwagę na
prawidłowe ułożenie prowadnic i zaczepów
lampy dodatkowego światła hamowania.
Signum
Wymontowanie
• Wyłączyć zapłon i włącznik świateł zew­
nętrznych,
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W s u n ą ć wkrętak po prawej stronie lam­
py oświetlenia tablicy rejestracyjnej, odblo­
kować zaczep i wyjąć lampę ze zderzaka
(patrz rys. 0 - 5 6 7 3 ) .
• Wyjąć wtyk złącza elektrycznego.

Wymontowanie
Zamontowanie
• Wyłączyć zapłon.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
tora. wrotnej do wymontowania.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie Wymiana żarówki
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­ Vectra
zia (patrz odpowiedni opis), • W y m o n t o w a ć lampę oświetlenia tablicy re­
• Zdjąć przewód doprowadzający płyn jestracyjnej ze zderzaka.
do dyszy spryskiwacza.
 OŚWIETLENIE i SYGNALIZACJA 107

• Odblokować oprawkę, obracając ją prze­

ciwnie do ruchu w s k a z ó w e k zegara i wyjąć
razem z ż a r ó w k ą z klosza lampy.
• Wyjąć żarówkę z oprawki.
• Zamontować nową żarówkę do oprawki.
• Z a m o n t o w a ć o p r a w k ę z ż a r ó w k ą do klo­
sza lampy.
• Z a m o n t o w a ć l a m p ę oświetlenia tablicy re­
jestracyjnej w zderzaku.

Signum

• W y k r ę c i ć dwie ś r u b y (strzałki na rys. N 9 4 -

-0141) mocujące klosz. • Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
• Pokonując opór sprężystego gniazda, wy­ tora.
jąć i wymienić żarówkę rurkową. U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
• Z a m o n t o w a ć klosz lampy oświetlenia ta­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
blicy rejestracyjnej. i zamontowanie akumulatora".
• Otworzyć schowek w pokryciu dachu.
Wymontowanie i zamontowanie • Ścisnąć po bokach pokrywę schowka i po­
przedniej lampy oświetlenia wnętrza k o n u j ą c opór, o d c h y l i ć g o w dół.
• Wykręcić dwie śruby i wyjąć schowek
Samochody bez dachu rozsuwanego z pokrycia dachu.
Uwaga. W modelu Signum otworzyć scho­
Wymontowanie
wek, odblokować i wykręcić sześć śrub,
• Wyłączyć zapłon i wyłącznik lampy oświe­ • P o c i ą g n ą ć n i e c o d o p r z o d u p o k r y w ę ( 1 , rys,
tlenia wnętrza. O-56102) przed przednią l a m p ą oświetlenia
wnętrza, odchylić j ą w dół (strzałka) i zdjąć.
• Jeśli jest z a m o n t o w a n y , odczepić mikrofon
telefonicznego urządzenia głośnomówiącego,
• Włożyć palce przez otwór przed lampą
oświetlenia wnętrza i zwolnić dwa zaczepy.
Odchylić w dół (strzałka na rys, O - 5 6 1 0 3 )
i w y j ą ć klosz l a m p y (2).
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki na rys. O -
-56104). ( 3 ) - ż a r ó w k i ,
• Małym wkrętakiem zwolnić dwa przednie
z a c z e p y po lewej i prawej stronie przedniej
lampy oświetlenia wnętrza.
• Zwolnić d w a tylne z a c z e p y po lewej i prawej
stronie, odchylić w dół, p o c i ą g n ą ć d o p r z o d u
i wyjąć klosz przedniej lampy oświetlenia w n ę ­
trza z poszycia w e w n ę t r z n e g o dachu.
• Odblokować i wyjąć wtyk złącza elektryczne­
g o z tyłu przedniej l a m p y oświetlenia w n ę t r z a ,
• W samochodach wyposażonych w auto-
alarm m a ł y m wkrętakiem odblokować po bo­
kach i wyjąć wtyk złącza z gniazda. Odbloko­
wać po bokach i wyjąć element z czujnikami
autoalarmu.
108 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przedniej lampy oświetle­

nia wnętrza przebiega w kolejności odwrot­
nej d o w y m o n t o w a n i a .

Wymiana żarówki

• Przez szczelinę z przodu podważyć m a ­

łym wkrętakiem, lekko pociągnąć do przodu,
odchylić w dćł i wyjąć klosz przedniej lampy
oświetlenia wnętrza.
• W y j ą ć ż a r ó w k ę (3, rys. 0 - 5 6 1 0 4 ) z o p r a w ­
ki i w y m i e n i ć j ą .
U w a g a . Po wymianie sprawdzić działanie
nowej żarówki.
• Osadzić w gnieździe i zablokować zaczepy
klosza przedniej lampy oświetlenia wnętrza.

Samochody z dachem rozsuwanym

Uwaga. Wymontowanie i zamontowanie

przebiega prawie tak samo, jak w s a m o c h o ­
d a c h bez dachu r o z s u w a n e g o . O p i s a n o tyl­
ko różnice.
• Podważyć klinem ze sztucznego tworzy­
wa, np. Hazet 1965-20, tylną część klosza
przedniej lampy oświetlenia wnętrza.
• Przez otwór przed lampą wcisnąć
od góry d w a zaczepy, a następnie odchylić
w d ó ł (strzałka na rys. 0 - 5 6 1 0 5 ) i w y j ą ć klosz
przedniej l a m p y (2) oświetlenia w n ę t r z a .
• Z tyłu przedniej lampy oświetlenia w n ę t r z a
odblokować i wyjąć wtyk wyłącznika dachu
rozsuwanego.

Wymiana żarówek oświetlenia

wewnętrznego

• Wyłączyć zapłon i wyłącznik świateł.

• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Po wymianie z a w s z e sprawdzić działanie ż a ­
rówki.

Tylna lampa oświetlenia wnętrza

• W ł o ż y ć wkrętak po lewej stronie, podwa­

żyć (strzałka na rys. O-56106) i w y j ą ć klosz
 OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA 109

• O b r ó c i ć o p r a w k ę (3) ż a r ó w k i w kierunku
przeciwnym do ruchu w s k a z ó w e k zegara
i wyjąć z lampy.
• W y j ą ć ż a r ó w k ę (4) z o p r a w k i i w y m i e n i ć ją.
• Zamontować żarówkę, wykonując czynno­
ści odwrotne d o podanych poprzednio.

WSKAŹNIKI KONTROLNE,
WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK

W tym podrozdziale opisano wymianę zesta­

w u wskaźników i niektórych wyłączników.

Wymontowanie i zamontowanie
zestawu wskaźników

0-56108 Wymontowanie

• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­

(1) z g n i a z d a tylnej l a m p y oświetlenia w n ę ­ tora.
trza.
• O d c h y l i ć z tyłu tylnej l a m p y o ś w i e t l e n i a
w n ę t r z a ( 1 , rys. O-56107), od strony spręży­
stych z a t r z a s k ó w b l a s z a n ą p o k r y w ę (3).
• Odblokować i wyjąć wtyk złącza (2).
• W y j ą ć z o p r a w k i i w y m i e n i ć ż a r ó w k ę (4).
• Zamontować żarówkę, wykonując czynno­
ści o d w r o t n e d o p o d a n y c h p o p r z e d n i o .

Lampy w schowku i bagażniku

• Ostrożnie podważyć wkrętakiem i wyjąć

klosz l a m p y z poszycia w e w n ę t r z n e g o (I. rys.
0-5631).
• Wcisnąć żarówkę rurkową w stronę sprę­
żystego styku (II. rys. 0 - 5 6 3 1 ) , wyjąć z gniaz­
da i wymienić.
• Zamontować żarówkę, wykonując czynno­
ści o d w r o t n e d o p o d a n y c h poprzednio,

Lampa oświetienia progu

• Otworzyć drzwi.
• P o p c h n ą ć d o góry klosz l a m p y (2, rys. O -
• 5 6 1 0 8 ) . W s u n ą ć o d g ó r y klin z e s z t u c z n e ­
go tworzywa (1), np. Hazet 1965-20, pod­
w a ż y ć i w y s u n ą ć klosz lampy z gniazda
w drzwiach.
• Wyjąć lampę z otworu w drzwiach, odblo­
kować i wyjąć wtyk złącza.
110 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Uwaga. Należy przestrzegać wskazówek Wymontowanie i zamontowanie

podanych w podrozdziale ..Wymontowanie wyłączników przy kole kierownicy
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę kolumny kie­ Wyłącznikami przy kole kierownicy s ą włą­
rownicy (patrz następny podrozdział). czane: światła d r o g o w e i światła mijania, kie­
• W y k r ę c i ć d w i e śruby ( 1 , patrz rys. 0 - 5 8 6 2 ) . runkowskazy oraz wycieraczki.
U w a g a . Nie musi być w y m o n t o w a n e koło
kierownicy. Wymontowanie
• W y j ą ć z e s t a w w s k a ź n i k ó w (2, patrz rys.
0 - 5 8 6 3 ) z tablicy rozdzielczej. • Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k (3) z ł ą c z a w i e l o - tora.
s i y k o w e g o z tyłu z e s t a w u w s k a ź n i k ó w . U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
Zamontowanie i zamontowanie akumulatora".
• Z s u n ą ć osłonę elastyczną (2, rys. 0 - 5 8 3 5 )
• Zamontowanie zestawu wskaźników przebie­ na d ź w i g n i w y ł ą c z n i k a .
g a w kolejności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . • Wsunąć kiucz trzpieniowy o średnicy
• Podłączyć przewód masy (-) do akumula­ 1,5 m m w w y ł ą c z n i k ( s t r z a ł k a A ) i o d b l o k o ­
tora. w a ć z a c z e p (1).
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek • Wyjąć wyłącznik (strzałka B).
podanych w podrozdziale „Wymontowanie Uwaga. Przy wyjmowaniu wyłącznika sa­
i zamontowanie akumulatora". m o c z y n n i e r o z ł ą c z y się z ł ą c z e w i e l o s t y k o -
• Jeśli w y m i e n i o n o z e s t a w w s k a ź n i k ó w , zle­ we.
cić stacji obsługi d o p a s o w a n i e do a k t u a l n e ­
g o przebiegu licznika kilometrów i w s k a ź n i k a
Zamontowanie
terminów przeglądów technicznych.
• Włączyć zapłon i sprawdzić działanie • Włożyć w gniazdo i zablokować wyłącznik
wszystkich wskaźników oraz lampek kontrol- w zaczepie.
nycłi. • Nasunąć osłonę elastyczną.
• Podłączyć przewód masy (-) do akumu­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".

Wymontowanie i zamontowanie
wyświetlacza na środku tablicy
rozdzielczej

Wymontowanie
• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Wymontować środkowe nawiewy powie­
trza w r a z z wyświetlaczem (patrz „ W y m o n ­
towanie i zamontowanie nawiewów powie­
trza").
 WSKAŹNIKI KONTROLNE, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK 111

• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k złącza z tyłu w y ­ U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek

świetlacza. podanych w podrozdziale „Wymontowanie
• W y k r ę c i ć z tyłu cztery śruby i odłączyć wy­ i zamontowanie akumulatora",
świetlacz od środkowych nawiewów powie­ • Ustawić pokrętło ( 1 , rys. 0 - 5 8 2 2 ) wyłącz­
trza. n i k a ( 2 ) ś w i a t e ł w p o z y c j i „O".
• IV1ocno w c i s n ą ć p o k r ę t ł o w y ł ą c z n i k a i r ó w ­
Zamontowanie nocześnie obrócić do położenia środkowego
(światła pozycyjne ~ 3).
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ • W c i s n ą ć wyłącznik (2) w głąb w celu o d ­
wrotnej do wymontowania. blokowania zaczepów.
• Ustawić aktualną datę i czas. • W y j ą ć wyłącznik z tablicy rozdzielczej.
• Z l e c i ć stacji obsługi z a p r o g r a m o w a n i e n o ­ • O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k złącza z tyłu w y ­
wego wyświetlacza. łącznika.

Wymontowanie i zamontowanie Zamontowanie

wyłącznika świateł
• Wcisnąć i zablokować wtyk złącza z tyłu
wyłącznika.
Wymontowanie
• Uchwycić mocno korpus wyłącznika, wci­
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula- s n ą ć pokrętło wyłącznika ( 1 , rys. 0 - 5 8 5 3 )
i jednocześnie obrócić w prawo.
U w a g a : W t e n s p o s ó b g ó r n y (4) i dolny z a ­
czep wejdą w gniazda.
• Utrzymać pokrętło w t y m położeniu i w c i ­
snąć z e s t a w w otwór w tablicy rozdzielczej.
• U s t a w i ć p o k r ę t ł o w p o z y c j i „O", ż e b y o s a ­
dzić wyłącznik w zaczepach.
• Sprawdzić, czy wyłącznik zajmuje wszyst­
kie położenia.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".

Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika w przedniej części konsoli
środkowej

Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W s u n ą ć wkrętak (2, patrz rys. 0 - 5 8 6 4 )
w szczelinę na górnej krawędzi wyłącznika
(1), a następnie p o d w a ż y ć i w y s u n ą ć w y ł ą c z ­
nik z gniazda.
112 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Wyjąć wyłącznik z konsoli środkowej.
Zamontowanie
• Włożyć wyłącznik w gniazdo w konsoli
środkowej i zablokować zaczep.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Wymontowanie i zamontowanie
wyłączników w tylnej części konsoli
środkowej
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W s u n ą ć z b o k u klin (2, rys. 0 - 5 8 6 5 )
z e sztucznego tworzywa (na przykład Ha­
zet 1965-20) i podważyć korpus wyłączni­
k ó w (1).
• W y j ą ć korpus wyłączników ( 1 , rys. O-
-5866) z gniazda w konsoli.
• O d b l o k o w a ć (strzałki A i B ) wyłącznik (3)
podgrzewania siedzenia i wyjąć z korpusu
(strzałka C).
Zamontowanie
• Wcisnąć i zablokować wyłącznik podgrze­
wania siedzenia w korpusie.
• Osadzić korpus wyłączników w konsoli
i zablokować.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a , Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Wymontowanie i zamontowanie
wyłączników w di^wiach
Drzwi przednie
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Drzwi kierowcy: podważyć klinem
z e sztucznego t w o r z y w a ( 1 , rys. 0 - 5 8 6 9 )
 WSKAŹNIKI KONTROLNE. WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK 1 1 3

korpus wyłączników wyjąć z gniazda U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek

w drzwiacłi. podanych w podrozdziale „Wymontowanie
• Drzwi pasażera: wymontować przed­ i zamontowanie akumulatora".
nią część pokrycia drzwi (patrz o d p o w i e d ­ • Modele Vectra sedan i G T S : w y m o n t o ­
ni opts). w a ć pokrycie drzwi tylnych (patrz o d p o w i e d ­
• Odblokować wkrętakiem i wyjąć wtyk ni o p i s ) .
(strzałki na rys. O - 5 8 7 0 ) złącza z tyłu k o r p u ­ • Modele Vectra sedan i GTS: zwolnić za­
su wyłączników. c z e p z tyłu i wyjąć z pokrycia drzwi p o k r y w ę
• Drzwi pasażera: odblokować zaczep głośnika wysotcotonowego i wyłącznika pod­
z tyłu i wyjąć korpus w y ł ą c z n i k ó w z pokry­ noszenia szyby
cia drzwi. • Modele Yectra kombi i Signum: ostrożnie
podważyć klinem ze sztucznego tworzywa
Zamontowanie
(strzałka na rys. 0 - 5 8 7 2 ) p o k r y w ę głośnika
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ wysokotonowego i wyłącznika podnoszenia
wrotnej do wymontowania. szyby oraz wyjąć ją z pokrycia drzwi.
U w a g a . Nie trzeba w y m o n t o w y w a ć pokry­
Drzwi tylne cia d r z w i .
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k złącza ( 1 , rys. O -
Wymontowanie -5871) z tyłu korpusu wyłącznika.
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ • O d b l o k o w a ć z a c z e p y (strzałki) i oddzielić
tora, wyłącznik od pokrywy głośnika.
114 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

. W y j ą ć ż a r ó w k ę (6) z o p r a w k i (5). (2) ~

o b u d o w a zapalniczl<i.

Zamontowanie

• Osadzić żarówkę w oprawce i wcisnąć

wtyk złącza w oprawkę,
• Osadzić podświetlany pierścień.
• Wcisnąć wtyk złącza w obudowę zapal­
niczki i osadzić o b u d o w ę w podświetlanym
pierścieniu. Zwrócić uwagę na prowadnice
na pierścieniu i na obudowie zapalniczki.
• W s u n ą ć oprawkę z ż a r ó w k ą w pierścień.
Zamontowanie Sprawdzić, czy metalowy w y s t ę p na o p r a w c e
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ ma metaliczny styk z o b u d o w ą zapalniczki.
wrotnej do wymontowania. • Założyć osłonę i wraz z zapalniczką osa­
dzić w konsoli,
Wymontowanie I zamontowanie • Z a m o n t o w a ć popielniczkę (patrz o d p o ­
wiedni opis).
zapalniczki
• Podłączyć przewód masy (-) do akumu­
latora.
Wymontowanie
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
• Odłączyć przewód masy {-) od akumula­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
tora. i zamontowanie akumulatora".
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie Wymontowanie i zamontowanie
i zamontowanie akumulatora". radioodbiornika
• Wymontować zapalniczkę wraz z obudo­
w ą (patrz odpowiedni opis). Radioodbiornik jest fabrycznie zabezpieczo­
• Wyjąć zapalniczkę z obudowy. ny przed k r a d z i e ż ą za p o m o c ą k o d u , a b y
• P o d w a ż y ć p a l c e m i z d j ą ć o s ł o n ę ( 1 , rys. uniemożliwić nieuprawnione użycie odbior­
0 - 5 8 6 7 ) gniazda zapalniczki. nika p o przerwaniu zasilania, np. na skutek
• Wyjąć dwa wtyki złączy elektrycznych. odłączenia akumulatora, z a m o n t o w a n i a ra­
• P o d w a ż y ć w k r ę t a k i e m (4) o b u d o w ę z a p a l ­ dioodbiornika do innego samochodu albo
niczki (2) i w y j ą ć j ą z p o d ś w i e t l a n e g o pier­ po przepaleniu bezpiecznika radia.
ścienia (3). W razie p o n o w n e g o zamontowania tego sa­
• W y j ą ć p o d ś w i e t l a n y pierścień (3) z gniaz­ mego fabrycznego radioodbiornika, nawet
da. po przenwie w zasilaniu, urządzenia elektro­
• Odblokować wkrętakiem i wyjąć oprawkę niki p o k ł a d o w e j r o z p o z n a j ą r a d i o o d b i o r n i k
(5, rys. 0 - 5 8 5 8 ) w r a z z ż a r ó w k ą z p o d ś w i e ­ i nie zażądają w p r o w a d z e n i a kodu zabezpie­
tlanego pierścienia (3). czającego przed kradzieżą.
 WSKAŹNIKI KONTROLNE, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK 1 1 5

U w a g a . Jeśli radioodbiornik został z a m o n ­

towany dodatkowo, przed jego w y m o n t o w a ­
niem albo odłączeniem akumulatora trzeba
ustalić j e g o kod zabezpieczający. W przeciw­
nym razie odbiornik m o ż e być ponownie uru­
c h o m i o n y tylko przez producenta. Kod jest
p o d a n y w instrukcji obsługi radioodbiornika;
nie powinno się jej p r z e c h o w y w a ć w s a m o ­
chodzie.

Wymontowanie
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
U w a g a . Fabrycznie montowany radioodbior­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
nik j e s t w y p o s a ż o n y w k a s e t ę , u m o ż l i w i a j ą c ą i zamontowanie akumulatora".
jego szybkie wymontowanie i zamontowanie. • Wykręcić cztery zagłębione śruby ( 1 , rys.
Konieczne s ą j e d n a k do tego dwa specjalne 0-5873)
uchwyty Opel KM-6067. • Wsunąć do oporu końce uchwytów Opel
• Odłączyć przewód masy {-) od akumula­ K M - 6 0 6 7 (2, rys. 0 - 5 8 7 4 ) w o t w o r y na płycie
tora, czołowej radioodbiornika.
• Odchylić na bok uchwyty i wyjąć radiood­
biornik z kasety w konsoli.
Uwaga. Odbiornik zostanie wysunięty
z gniazd złączy elektrycznych w kasecie,
• W razie potrzeby wykręcić śrubę (strzałka
na rys. 0 - 5 8 5 6 ) i w y j ą ć k a s e t ę radioodbiorni­
ka z tablicy rozdzielczej,
• W y j ą ć w t y k złącza elektrycznego z tyłu k a ­
sety.
• Odchylić d w a metalowe łączniki i odłączyć
p r z e w ó d a n t e n o w y z tyłu kasety.

Zamontowanie

• Wcisnąć wtyk złącza oraz podłączyć prze­

w ó d a n t e n o w y z tyłu kasety radioodbiornika,
• W s u n ą ć kasetę w otwór w tablicy rozdziel­
czej i przykręcić.
• W s u n ą ć radioodbiornik w kasetę aż do za­
blokowania zaczepów,
• Wkręcić cztery zagłębione ś m b y mocujące.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W razie potrzeby w p r o w a d z i ć kod zabez­
pieczający, włączyć i sprawdzić działanie ra­
dioodbiornika,
© o © o 9 • Jeżeli z a m o n t o w a n o nowy radioodbiornik,
zlecić stacji o b s ł u g i j e g o z a k o d o w a n i e .
116 WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE

Wymontowanie I zamontowanie
głośników

Głośniki szerokopasmowe
z przodu i z tyłu

Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi {patrz o d p o ­
wiedni opis).
• W y k r ę c i ć trzy śruby (strzałki na rys. O -
-5861) i wyjąć głośnik z ramy drzwi.
• Wyjąć wtyk złącza głośnika.

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Głośniki wysokotonowe przednie

Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć p o k r y d e drzwi (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Podważyć od przodu klinem ze sztuczne­
g o t w o r z y w a (na przykład Hazet 1 9 6 5 - 2 0 )
i zdjąć trójkątną osłonę w drzwiacłi (patrz o d ­
powiedni opis).
• W y j ą ć głośnik z z a c z e p ó w z tyłu o s ł o n y
(strzałki na rys. 0 - 5 8 7 5 ) .
• W y j ą ć w t y k (1) z ł ą c z a elektrycznego. Głośniki wysokotonowe tylne

Zamontowanie Wymontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ • Wymontować osłonę głośnika i wyłącz­
wrotnej do wymontowania. Zwrócić uwagę nika elektrycznego sterowania s z y b (patrz
na równe osadzenie głośnika w drzwiacłi. „Wymontowanie i zamontowanie wyłączni­
ków w drzwiacłi").
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , rys. 0 - 5 8 7 8 )
złącza elektrycznego z tyłu o s ł o n y
• Wyciągnąć głośnik z zaczepów (strzałki)
i wyjąć z ramy drzwi.

Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w odwrotnej ko­
lejności do w y m o n t o w a n i a .

Głośnik w tablicy rozdzielczej

Wymontowanie

• Podważyć klinem ze sztucznego two­

rzywa i wyjąć pokrywę głośnika ( 1 . rys. O-
 WSKAŹNIKI KONTROLNE. WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK 1 1 7

• 2

3
0-5877

-5877) z kratki wlotu powietrza na tablicy

rozdzielczej. (2) - czujniki słoneczne (sa-
moctiody z elektronicznie sterowaną klima­ Zamontowanie
tyzacją). • W c i s n ą ć w t y k (4) złącza, o s a d z i ć i przy­
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (strzałki) i w y j ą ć gło­ kręcić głośnik (3) do tablicy rozdzielczej
śnik (3) z tablicy rozdzielczej. (strzałki).
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk (4, rys. 0-5878) • Osadzić i zablokować kratkę wlotu powie­
złącza elektrycznego głośnika (3). trza.
Ogrzewanie, przewietrzanie
i klimatyzacja wnętrza
Wiadomości wstępne
W s a m o c h o d a c h V e c t r a III i S i g n u m ś w i e ż e
powietrze do uktadu ogrzewania i przewie­
trzania kabiny jest zasysane przez d m u c h a ­
w ę z napędem elektrycznym. Zanim po­
wietrze dotrze do wnętrza samochodu, jest
o c z y s z c z a n e w filtrze p r z e c i w p y i k o w y m . N a ­
stępnie opływa wymiennik ciepła i różnymi
przesłonami jest rozdzielane do poszczegól­
nych nawiewów.
Powietrze jest albo ogrzewane, opływając
o b u d o w ę nagrzewnicy w układzie ogrzewa­
nia, albo s c h ł a d z a n e po opłynięciu skrapla­
cza w urządzeniu klimatyzacyjnym. Zużyte
powietrze wydostaje się na zewnątrz przez
otwory w przestrzeni bagażowej.
Nagrzewnica wykorzystuje gorącą ciecz
c h ł o d z ą c ą silnik. Ś w i e ż e p o w i e t r z e o g r z e w a
się na gorących żebrach nagrzewnicy i d o ­
staje do wnętrza samochodu. Wielozakreso-
w a d m u c h a w a pozwala na zwiększenie wy­
dajności układu ogrzewania.
Temperaturę powietrza w kabinie m o ż n a d o ­
datkowo regulować, zmieniając ustawienie
przesłony mieszania gorącego i zimnego po­
wietrza.
Jeśli chce się uniknąć zasysania powie­
trza z zewnątrz (na przykład podczas j a z d y
przy silnym zapyleniu drogi), m o ż n a ustawić
obieg zamknięty urządzenia klimatyzacyj­
nego. W ó w c z a s wykorzystuje się tylko po­
wietrze znajdujące się w kabinie. Po pew­
nym czasie m o g ą jednak zaparować szyby
o d wewnątrz, dlatego nie zaleca się u ż y w a ­
nia recyrkulacji powietrza w e wnętrzu przez
dłuższy czas.
Usterki w układzie ogrzewania i klimatyza­
cji s ą z a p i s y w a n e w p a m i ę c i e l e k t r o n i c z n e g o
sterownika. Za p o m o c ą odpowiedniego te­
stera podłączonego do złącza diagnostycz­
nego można odczytać kody usterek zareje­
strowane w pamięci sterownika. Nie m a innej
możliwości z d i a g n o z o w a n i a usterki.
U w a g a . Jeśli p o d c z a s prac przy układzie
ogrzewania w y k o n u j e się jakieś czynności
związane z wyposażeniem elektrycznym,
należy odłączyć przewód masy {-) od aku­
mulatora. Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Silniki w y s o k o p r ę ż n e n a g r z e w a j ą się m n i e j
i n t e n s y w n i e niż b e n z y n o w e , d l a t e g o w . s a ­
m o c h o d a c h w y p o s a ż o n y c h w t e silniki p r z e d
przednią przegrodą od strony pasażera,
znajduje się urządzenie dogrzewające. W ni­
skich temperaturach zewnętrznych albo kie­
d y ciecz c h ł o d z ą c a silnik nie jest w s t a n i e d o ­
statecznie ogrzać nagrzewnicy, samoczynnie
w ł ą c z a się u r z ą d z e n i e d o g r z e w a j ą c e . C i e c z
c h ł o d z ą c a silnik jest w ó w c z a s kierowana
także do urządzenia dogrzewającego, dzięki
c z e m u skraca się czas nagrzewania zarów­
no silnika, jak i wnętrza s a m o c h o d u .
Urządzenie klimatyzacyjne
S a m o c h o d y Vectra III i Signum s ą seryj­
nie w y p o s a ż o n e w urządzenie klimatyzacyj­
ne. Jest ono częścią zintegrowanego układu
 URZĄDZENIE KLIMATYZACYJNE
ogrzewania i klimatyzacji. W trybie chłodze­
nia układ pracuje j a k k l a s y c z n a c h ł o d z i a r k a .
Sprężarka spręża gazowy czynnik chłodni­
c z y R 1 3 4 A , który nie z a w i e r a f r e o n ó w . C z y n -
nik n a g r z a n y p o d c z a s s p r ę ż a n i a j e s t d o p r o ­
wadzany do skraplacza, w którym następuje
jego schłodzenie i skroplenie. Ciśnienie czyn­
nika chłodniczego jest zmniejszane w z a w o ­
rze rozprężnym, z którego czynnik przepływa
d o p a r o w n i k a i tu o d p a r o w u j e z p o w o d u o b ­
niżenia ciśnienia oraz ulega silnemu ochło­
dzeniu.
Podczas odparowania i schładzenia czyn­
nik c h ł o d n i c z y o d b i e r a c i e p ł o o d o p ł y w a j ą ­
cego parownik powietrza zewnętrznego. Po­
wietrze ochładza się, zawarta w nim wilgoć
wykrapla się, a skropliny s ą o d p r o w a d z a n e
na zewnątrz. Intensywność chłodzenia zale­
ży od nastawionej temperatury i zakresu pra­
cy dmuchawy.
U w a g a . tJrządzenie klimatyzacyjne powin-
fOstrzeżenie. Nie wolno rozszczelniać ob-
;wodu czynnika chłodniczego, ponieważ ten
czynnik w razie zetknięcia się ze skórą m o ­
że wywołać odmrożenia.
;W fazie przypadkowego kontaktu ze skó­
rą należy natychmiast spłukiwać to miej-
J Ś c e z i m n ą w o d ą przez co najmniej 15 mi-
'^ul. Czynnik chłodniczy w stanie g a z o w y m
śijest b e z b r i f w n y i b e z w o n n y , a w i ę c n i e w y -
iezuwatny. Jest on cięższy od powietrza,
idiatego w y d o b y w a j ą c y się czynnik chłodni-
:jc?y z a g r a ż a u d u s z e n i e m o s o t r o m l e ż ą c y m
1^ przykład na podłodze.
no o y c w f ą c z a n e na p e w i e n czas co naj­
mniej raz w miesiącu, przede w s z y s t k i m
w okresie z i m o w y m , przy największej.pręd­
kości obrotowej dmuchawy podczas jazdy
z umiarkowaną i równomierną prędkością,
gdy silnik jest rozgrzany d o temperatury
n o r m a l n e j pracy. Z a p e w n i a to w p r o w a d z e ­
nie d o o b i e g u oleju s m a r o w e g o z a w a r t e ­
go w czynniku chłodniczym i regularne
smarowanie ruchomych części urządze­
nia k l i m a t y z a c y j n e g o (m.in. sprężarki kli­
matyzacji) oraz zapobieganie porowatości
uszczelek.
1 1 9
Uwaga. Prace przy urządzeniu klimaty­
zacyjnym powinny być w y k o n y w a n e tylko
w w a r s z t a c i e s p e c j a l i s t y c z n y m , d l a t e g o w tej
książce nie opisano jego naprawy.
Wyposażeniem dodatkowym samochodów
V e c t r a III i S i g n u m m o ż e b y ć e l e k t r o n i c z n i e
sterowane urządzenie klimatyzacyjne. Pra­
ca a u t o m a t y c z n a z a p e w n i a utrzymanie stałej
temperatury i osuszanie powietrza w e w n ę ­
trzu s a m o c h o d u , co eliminuje z a p a r o w a n i e
s z y b . T e m p e r a t u r a , ilość i rozdział powietrza
w e wnętrzu samochodu są regulowane au­
tomatycznie, w zależności od zmian tempe­
ratury zewnętrznej. W trybie „ E C O N " (eko­
nomicznym) urządzenie klimatyzacyjne jest
wyłączone, ale układ ogrzewania i przewie­
trzania wnętrza nadal jest regulowany a u ­
tomatycznie. Wyłączenie urządzenia kli­
matyzacyjnego powoduje także wyłączenie
sprężarki i umożliwia zmniejszenie zużycia
paliwa.
Wymontowanie i zamontowanie
nawiewów powietrza
Nawiew boczny
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą z tablicy roz­
dzielczej (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y k r ę c i ć d w i e dolne ś m b y ( 1 , rys. 0 - 5 2 6 2 ) .
• Z w o l n i ć górne z a c z e p y (strzałki na rys.
0 - 5 2 6 2 ) i wyjąć n a w i e w boczny z tablicy roz­
dzielczej.
Zamontowanie
• Osadzić nawiew boczny w górnych zacze­
pach i wcisnąć w tablicę rozdzielczą,
• Wkręcić dwie śruby na dole nawiewu.
1 2 0 OGRZEWANIE. PRZEWIETRZANIE i KLIMATYZACJA WNĘTRZA
• Z a m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą w tablicy roz-
,ej ( p a t r z o d p o w i e d n i o p i s ) .
Nawiew środkowy
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą z tablicy roz­
dzielczej (patrz odpowiedni opis).
• Wykręcić cztery dolne śruby ( 1 , rys.
0-5263).
• W y j ą ć n a w i e w z g ó r n y c h z a c z e p ó w (strzał­
ki n a r y s . 0 - 5 2 6 4 ) i r a z e m z w y ś w i e t l a c z e m
w y s u n ą ć z tablicy rozdzielczej.
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k i (2 i 3, rys.
0 - 5 2 6 3 ) złączy z tyłu korpusu wyświetlacza.
• W y k r ę c i ć cztery śruby z tyłu n a w i e w u
i odłączyć wyświetlacz.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Najpierw osadzić
nawiew w górnych zaczepach, a następnie
od dołu wcisnąć w tablicę rozdzielczą.
Nawiew tylny
Wymontowanie
• Obrócić kierownicę n a w i e w u w dół ( 1 , rys.
0-5265).
• W ł o ż y ć z b o k u , na g ó r z e klin z e sztucz­
nego tworzywa, na przykład Hazet 1956-20,
p o d w a ż y ć (strzałka) i wyjąć n a w i e w z z a c z e ­
pu z e w n ę t r z n e g o (3).
• Ustawić kierownicę nawiewu na wprost,
w y j ą ć z z a c z e p u ś r o d k o w e g o (2) i w y j ą ć
z gniazda.
• W y m o n t o w a ć pokrywę tylnej części środ­
kowej konsoli (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y k r ę c i ć d w i e ś a i b y (4, rys. 0 - 5 2 6 6 ) .
• Poluzować po bokach gniazdo n a w i e w u
(strzałki na części A rys. 0 - 5 2 6 6 ) . P o d w a -
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE NAWIEWÓW POWIETRZA

Żyć g n i a z d o (6) Idinem (5) i z w o l n i ć z a c z e p y

po o b u stronach gniazda {strzałka na części
B rys. 0 - 5 2 6 6 ) .
• Wyjąć gniazdo nawiewu z otworu w środ­
kowej konsoli.

Zamontowanie

• O s a d z i ć gniazdo n a w i e w u w tylnej części

środkowej konsoli i wcisnąć w boczne zacze­
py. P r z y k r ę c i ć g n i a z d o d w o m a ś r u b a m i .
• Z a m o n t o w a ć p o k r y w ę tylnej części środ­
kowej konsoli (patrz odpowiedni opis).
• O s a d z i ć n a w i e w najpienw w w e w n ę t r z n y m
z a c z e p i e (2) w g n i e ź d z i e , a n a s t ę p n i e z a ­
b l o k o w a ć z a c z e p zewnętrzny (3, patrz rys.
0-5265).

Wymontowanie i zamontowanie
zespołu regulacji ogrzewania
i klimatyzacji

Wymontowanie

• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W s u n ą ć klin (2, rys. 0 - 5 2 6 7 ) z e s z t u c z n e ­
g o t w o r z y w a p o d płytkę c z o ł o w ą z e s p o ł u (1)
i uwolnić zespół z bocznych zaczepów.
• W y j ą ć zespół regulacji ogrzewania i klima­
tyzacji z tablicy rozdzielczej (strzałka). Zamontowanie
• W y s u n ą ć rygiel b l o k a d y (4, rys. 0 - 5 2 6 8 ) • Z a m o n t o w a n i e z e s p o ł u regulacji o g r z e w a ­
z tyłu z e s p o ł u regulacji i w y j ą ć w t y k (1) złą­ nia i klimatyzacji p r z e b i e g a w kolejności o d ­
cza. Ś c i s n ą ć j e d n o c z e ś n i e o b a z a c z e p y (3) wrotnej do wymontowania. Zablokować ze­
i wyjąć wtyk (2) drugiego złącza. spół regulacji w b o c z n y c h z a c z e p a c h (rys.
0-5269).

Wymontowanie I zamontowanie
nastawnika przesłony mieszania
powietrza

Wymontowanie
• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­
tora.
Uwaga. Należy przestrzegać wskazówek

_^_\r^m^-=--=-^W// 0-5267
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
122 OGRZEWANIE, PRZEWIETRZANIE I KLIMATYZACJA WNĘTRZA

• W y m o n t o w a ć pokrycie pod tabiicą roz­

dzielczą o d strony kierowcy {patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s ) .
• W y m o n t o w a ć pokrycie po prawej stronie
w przestrzeni na nogi kierowcy {patrz o d p o ­
wiedni opis).
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk (4, rys. O-5270)
złącza nastawnika (1).
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (3).
• O d ł ą c z y ć dźwignię n a s t a w c z ą {2) o d ra­
mienia przesłony i w y j ą ć n a s t a w n i k {1) p r z e ­
słony mieszania powietrza.
Zamontowanie
• Osadzić nastawnik przesłony mieszania
powietrza w prowadnicy {strzałka) i zaczepić
dźwignię nastawczą.
• Wkręcić śruby mocujące nastawnik.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia").
• Ustawić wyłącznik klimatyzacji na obieg
wewnętrzny.
• O d b l o k o w a ć {strzałka na rys. 0 - 5 2 7 1 )
i w y j ą ć w t y k {1) złącza nastawnika (3).
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (2) i w y j ą ć n a s t a w n i k
przesłony recyrkulacji powietrza.
Zamontoivan/e
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Osadzić nastaw­
nik przesłony recyrkulacji powietrza w pro­
wadnicach.

Wymontowanie I zamontowanie Wymontowanie i zamontowanie

nastawnika przestany recyrkulacji nastawnika przesłony rozdziału
powietrza powietrza
Wymontowanie l^ymontowan/e
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ • Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora. tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora". i zamontowanie akumulatora".
• Wymontować zamykany scłiowek pod­ • Wymontować zamykany schowek pod­
ręczny w tablicy rozdzielczej {patrz o d p o ­ ręczny w tablicy rozdzielczej (patrz o d p o -
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE NASTAWNIKA PRZESŁONY ROZDZIAŁU POWIETRZA 123

rozdziału powietrza w gnieździe m e c h a n i z m u

n a p ę d o w e g o rozdziału powietrza.

Wymontowanie i zamontowanie
kanału prowadzącego
powietrze po stronie pasażera

Wymontowanie
• Wymontować zamykany schowek pod­
ręczny w tablicy rozdzielczej (patrz o d p o ­
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia"),
• W y m o n t o w a ć pokrycie po lewej stronie
w przestrzeni na nogi pasażera (patrz odpo­
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia"),
• W y k r ę c i ć śrubę ( 1 , rys. 0 - 5 2 7 4 ) , d o c i s n ą ć
w dćł i wyjąć kanał prowadzący powietrza
(strzałka A).
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k (2) złącza n a ­
stawnika przesłony rozdziału powietrza.
U w a g a . Nie dotyczy s a m o c h o d ó w z elektro­
nicznie sterowaną klimatyzacją.
• W y j ą ć kanał (3) p r o w a d z ą c y powietrze.

wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie we­ Zamontowanie

wnętrzne nadwozia"). • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
• W y m o n t o w a ć pokrycie po lewej stronie wrotnej do wymontowania. Umieścić kanał
w przestrzeni na nogi pasażera {patrz o d p o ­ (3) p r o w a d z ą c y powietrze na o b u d o w i e roz­
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­ dzielacza p o w i e t r z a (strzałka B) i d o c i s k a j ą c
wnętrzne nadwozia"). w górę, zatrzasnąć z a c z e p y
• Odłączyć nawiew powietrza na nogi pa­
sażera od obudowy rozdzielacza powietrza.
• Zdjąć p r z e w ó d dolotowy powietrza {2, rys.
0-5272) chłodzenia zamykanego schowka
podręcznego.
• O d b l o k o w a ć (strzałka) i wyjąć w t y k (4) złą­
c z a (1) n a s t a w n i k a ,
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (3) i w y j ą ć nastawnik
przesłony rozdziału powietrza.
• O d ł ą c z y ć trzy d ź w i g n i e s t e r o w a n i a (3)
przesłonami rozdziału powietrza,
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (5) i w y j ą ć m e c h a ­
nizm n a p ę d o w y rozdziału powietrza.

Zamontowanie
m Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Włożyć m e d i a -
nizm n a p ę d o w y rozdziału powietrza w prowad­
nice i osadzić zębnik nastawnika przesłony
124 OGRZEWANIE, PRZEWIETRZANIE I KLIMATYZACJA WNĘTRZA

Wymontowanie i zamontowanie U w a g a . W samochodach z elektronicznie

silnika d m u c h a w y przewietrzania sterowaną klimatyzacją występuje regulator
sterowania prędkością obrotową dmuchawy
l/l^montowan/e i trzeba w nich d o d a t k o w o wyjąć wtyk złącza
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ regulatora.
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek Zamontowanie
podanych w podrozdziale „Wymontowanie • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
i zamontowanie akumulatora". wrotnej do wymontowania. Zwrócić uwagę
• Wymontować zamykany schowek pod­ n a d o k ł a d n e o s a d z e n i e silnika w obudowie
ręczny w tablicy rozdzielczej (patrz o d p o ­ dmuchawy.
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia"). Wymontowanie i zamontowanie
• W y m o n t o w a ć pokrycie po lewej stronie rezystora wstępnego oraz regulatora
w przestrzeni na nogi pasażera (patrz o d p o ­
prędkości dmuchawy
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia"). Jeśli d m u c h a w a nie p r a c u j ę przy j e d n e j
• Odłączyć nawiew powietrza na nogi pasa­ z prędkości obrotowych, na ogół przyczyną
żera od obudowy rozdzielacza powietrza. jest uszkodzenie rezystora wstępnego, który
• W y m o n t o w a ć rezystor w s t ę p n y (2, rys. należy w ó w c z a s wymienić.
0 - 5 2 7 5 ) , patrz n a s t ę p n y punkt. U w a g a . W samochodach z elektronicznie
• W y j ą ć w t y k (1) z ł ą c z a silnika d m u c h a w y . sterowaną klimatyzacją występuje regulator
• W y k r ę c i ć s i e d e m śrub (strzałki na rys. prędkości obrotowej dmuchawy. Jego wy­
0-5276). montowanie opisano na końcu tego punktu.
• Z w o l n i ć z a c z e p y (1) i w y j ą ć w d ó ł silnik
dmuchawy z obudowy. Wymontowanie rezystora wstępnego

• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumulatora.

U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Wymontować zamykany schowek pod­
ręczny w tablicy rozdzielczej (patrz o d p o ­
wiedni opis w rozdziale „Wyposażenie w e ­
wnętrzne nadwozia").
• Odłączyć nawiew powietrza na nogi pa­
sażera od obudowy rozdzielacza powietrza
(patrz odpowiedni opis).
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE REZYSTORA WSTĘPNEGO 125

c
^111 iiiai^
3

...
Zamontowanie
dmuchawy

do wymontowania.

Urządzenie dogrzewające
z silnikiem
regulatora

• Zamontowanie regulatora prędkości d m u ­

c h a w y przebiega w kolejności

wysokoprężnym
odwrotnej

wersji
prędkości

• ś c i s n ą ć o b a r y g l e i w y j ą ć w t y k ziącza re­
zystora w s t ę p n e g o (2, r y s . 0 - 5 2 7 5 ) . Urządzenie dogrzewające znajduje się
(1) - w t y k z ł ą c z a silnika d m u c h a w y . w przedziale silnika po stronie pasażera.
• Za p o m o c ą dźwigni (strzałka na rys.
0 - 5 2 7 7 ) o d b l o k o w a ć rezystor w s t ę p n y (2). Wymontowanie
• Tak przesunąć rezystor wstępny, ż e b y w y ­ • W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
stępy p r o w a d z ą c e (3, r y s . 0 - 5 2 7 8 ) pokryły nika (patrz o d p o w i e d n i opis).
się z e szczelinami w obudowie. • Opróżnić z cieczy układ chłodzenia (patrz
• Wyjąć rezystor wstępny dmuchawy. odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć elastyczny przewód doloto­
Zamontowanie rezystora wstępnego w y powietrza (patrz odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć filtr p a l i w a i o d ł o ż y ć g o n a
• Zamontowanie rezystora wstępnego bok; nie odłączać o d niego p r z e w o d ó w pali­
d m u c h a w y przebiega w kolejności odwrot­ w a (patrz „ O d w a d n i a n i e i w y m i a n a filtru pali­
nej d o w y m o n t o w a n i a . Z a b l o k o w a ć rezystor w a w silnikach wysokoprężnych").
wstępny dmuchawy w gnieździe. • Odblokować i wyjąć wtyk złącza urządze­
nia d o g r z e w a j ą c e g o .
Wymontowanie regulatora prędi(ości • Poluzować opaski mocujące i odłączyć
dmuciiawy giętkie p r z e w o d y cieczy chłodzącej. W y c i e ­
kającą ciecz zebrać do podstawionego na­
• Odblokować i wyjąć wtyk złącza regulato­ czynia.
ra (2, rys. 0 - 5 2 7 9 ) . • Odłączyć przewody paliwa od urządze­
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (1) i o d ł ą c z y ć regula­ nia dogrzewającego i natychmiast je zaśle-
tor (2) o d silnika d m u c h a w y (strzałka). pić.
1 2 6 OGRZEWANIE, PRZEWIETRZANIE 1 KLIMATYZACJA WNĘTRZA

U w a g a . Wyciekające paliwo natychmiast ze­

brać szmatą,
• P o l u z o w a ć śrubę (2, rys. O-5280) i z w o l ­
nić o p a s k ę z a c i s k o w ą
• Odkręcić uchwyt rury wylotowej spalin
i o d ł ą c z y ć rurę (1) o d u r z ą d z e n i a d o g r z e w a ­
j ą c e g o (4).
• W y k r ę c i ć ś r u b ę (3), w y j ą ć urządzenie d o ­
g r z e w a j ą c e (4) z u c h w y t ó w i w y j ą ć w dół
z przedziału silnika.

Zamontowanie
• Zamontowanie urządzenia dogrzewające­
go przebiega w kolejności odwrotnej do wy­
montowania. Wlać ciecz chłodzącą, spraw­
dzić szczelność elastycznych przewodów
cieczy chłodzącej.

Typowe niesprawności układu ogrzewania i przewietrzania

Objawy Przyczyny Sposób postępowania
Nie pracuje dmuchawa Uszkodzony bezpiecznik • Sprawdzić i w razie potrzeby wymienić
ogrzewania silnika dmuchawy trezpiecznik
Uszkodzony przełącznik • Wymontować, sprawdzić i w razie potrzeby
dmuchawy wymienić przełącznik
Uszkodzony rezystor • Wymontować rezystor i sprawdzić, czy jest
wstępny napięcie na zaciskach silnika dmuchawy przy
włączonym zapłonie i włączonej dmuctiawie.
Jeśli nie ma napięcia lub jest za niskie,
wymienić rezystor wstępny
Nie pracuje silnik dmuchawy • Wymontować silnik i rezystor. Sprawdzić,
czy jest napięcie na zaciskach silnika przy
włączonym zapłonie i włączonej dmuchawie.
Jeśli jest napięcie, wymienić silnik dmuchawy

Za mała wydajność
ogrzewania
Dmuchawa pracuje tylko
w jednym zakresie
Hałasy w dmuchawie
Słodkawy zapach ciepłego
powietrza, para skrapla się
na szybach po włączeniu
Za niski poziom cieczy chłodzącej
Niedrożny filtr przeciwpyłkowy
Nieszczelna albo niedrożna
nagrzewnica
Wersje z silnikiem wysokoprężnym;
uszkodzone urządzenie
dogrzewające
Uszkodzony rezystor wstępny
Dmuchawa mocno
zanieczyszczona
Bide wirnika dmuchawy,
uszkodzone łożysko
Nieszczelna nagrzewnica
• Sprawdzić poziom i w razie potrzeby uzupełnić
ilość cieczy
• Wymienić filtr przeciwpyłkowy
• Wymienić nagrzewnicę (w stacji obsługi)
• Sprawdzić i w razie potrzeby
wymienić urządzenie dogrzewające
• Wymienić rezystor wstępny
• Wymontować i oczyścić dmuchawę
oraz przewód powietrza
• Wymontować silnik dmuchawy i sprawdzić,
czy obraca się bez oporów
• Przeprowadzić próbę ciśnieniową układu
chłodzenia (w slaqi obsługi). Jeśli ciecz
chłodząca ogrzewania wycieka z obudowy
zespołu ogrzewania, wymienić nagrzewnicę
Zawieszenie i półosie
napędowe
K o ł a p r z e d n i e w s a m o c ł i o d a c ł i V e c t r a III i S i ­
g n u m s ą zawieszone na kolumnacłi zwrotni-
cowycłi (typu MacPłierson), przykręconycłi
na górze do nadwozia, a na dole do zwrotnic
kół, i p r o w a d z o n e na p o j e d y c z n y c ł i po-
przecznycli wałiaczacłi trójkątnycti z a m o c o ­
w a n y c h d o r a m y p o m o c n i c z e j (rys. 0 - 3 6 8 1 ) .
Do kolumn zawieszenia za p o m o c ą łączni­
k ó w jest z a m o c o w a n y poprzeczny stabiliza­
tor prętowy, który przeciwdziała przechyłom
nadwozia podczas jazdy w zakręcie.
W zawieszeniu tylnym sprężyny śrubowe są
umieszczone oddzielnie od amortyzatorów.
K a ż d e koło tylne jest p r o w a d z o n e przez trzy
wahacze poprzeczne i jeden wahacz podłuż­
n y Modele Vectra kombi i Signum m a j ą roz­
s t a w osi o 13 c m w i ę k s z y niż m o d e l e Y e c t r a
sedan i Yectra G T S .
1 2 8 ZAWIESZENIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE

ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE mierne zużycie opon oraz nieprawidtowe

NAPĘDOWE
Elementem nośnym zawieszenia przedniego
j e s t zaml^nięta r a m a p o m o c n i c z a , przyl<rę-
c o n a w czterech punl^tach do n a d w o z i a za
p o ś r e d n i c t w e m tulei t ł u m i ą c y c h . D o d a t k o w o
zastosowano dwie baczne podpory połączo­
n e z p o d w o z i e m . Taka konstrukcja osi p r z e d ­
niej z a p e w n i a d u ż ą s t a t e c z n o ś ć p o p r z e c z n ą
samochodu.
N a r a m i e p o m o c n i c z e j z n a j d u j ą się p u n k t y
m o c o w a n i a w a h a c z y poprzecznych, prze­
kładani kierowniczej, chłodnicy oraz stabili­
zatora.
W celu zmniejszenia hałasu i drgań podczas
jazdy w a h a c z e poprzeczne z tyłu s ą połączo­
ne z ramą pomocniczą za pośrednictwem
hydraulicznych tulei.
Ostrzeżenie. Niedopuszczalne jest spawa­
nie i u b p r o s t o w a n i e e l e m e n t ó w z a w i e s z e ­
nia p r z e d n i e g o , p r z e n o s z ą c y c h o b c i ą ż e n i a
i prowadzących koła. Podczas naprawy
każdorazowo należy wymieniać nakrętki
samoblokujące oraz wszystkie skorodowa­
ne śruby i nakrętki.
O p t y m a l n ą stateczność s a m o c h o d u i naj­
mniejsze zużycie o p o n m o ż n a osiągnąć tylko
przy w ł a ś c i w y m u s t a w i e n i u kół. N i e r ó w n o ­
zachowanie pojazdu podczas jazdy wskazu­
j ą na konieczność sprawdzenia ustawienia
kół w stacji o b s ł u g i . Z a w i e s z e n i e p r z e d n i e
i ł o ż y s k a piast kół p r z e d n i c h nie w y m a g a j ą
Wymontowanie i zamontowanie
kolumny zawieszenia
Wymontowanie
• Poluzować śrubę koła. Podeprzeć bez­
piecznie przód samochodu i zdjąć koło
przednie.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się wypadek, dlatego
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi p o d a n y m i w podrozdziale „ U n o s z e n i e
i podpieranie samochodu"
• Wyjąć z uchwytu ( 1 , rys. 0 - 3 6 8 4 ) p r z e w ó d
wskaźnika zużycia wkładek ciernych, który
znajduje się u dołu kolumny zawieszenia.
• W y k r ę c i ć śrubę i zdjąć u c h w y t (2) p r z e w o ­
du czujnika prędkości obrotowej koła przed­
niego, który znajduje się u dołu k o l u m n y
zawieszenia.

ZAWIESZENIE PRZEDNIE
I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
I - kolumna zawieszenia,
2 - ł ą c z n i k stabilizatora,
3 - stabilizator,
4 - tuleja hydrauliczna,
5 - sprężyna śrubowa,
6 - zwrofnica,
7 - wahacz poprzeczny,
8 - półoś napędowa,
9 - uchwyt łącznika reakcyjnego
zawieszeniazespołu
napędowego.
1 0 - u c h w y t y chłodnicy,
I I - rama pomocnicza,
12 - jedna z czterech tulei
tłumiących (punktów mocowania
ramy do nadwozia),
1 3 - z a c i s k hamuica
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE 129

• W y j ą ć z a b e z p i e c z e n i e (3) z blachy sprę­

żystej i w y j ą ć z u c h w y t u giętki p r z e w ó d h a ­
mulcowy.
• O d k r ę c i ć n a k r ę t k ę (4, rys. 0 - 3 6 8 5 ) ś r u b y
mocującej łącznik stabilizatora do kolumny
zawieszenia, przytrzymując równocześnie
płaskim k l u c z e m łeb śruby.
• Wyjąć śrubę z otworu w uchwycie na ko­
lumnie zawieszenia i odłączyć łącznik stabi­
lizatora.
• Podeprzeć podnośnikiem hydraulicznym
wahacz poprzeczny zawieszenia przednie­
go.
• Z a z n a c z y ć p o ł o ż e n i e ś r u b (6, rys. 0 - 3 6 8 6 )
mocujących kolumnę zawieszenia do zwrot­
nicy koła, obrysowując łby śrub rysikiem.
Kolumna musi być ponownie przykręcona
dokładnie w takim s a m y m położeniu.
• O d k r ę c i ć nakrętki i w y j ą ć d o l n e śruby (6)
mocujące kolumnę zawieszenia,
• Opuścić podnośnik hydrauliczny i odłą­
c z y ć k o l u m n ę z a w i e s z e n i a (5) o d z w r o t n i c y
koła.
• O t w o r z y ć p o k r y w ę przedziału silnika.
• W y k r ę c i ć t r z y ś r u b y TDrx ( s t r z a ł k i n a r y s ,
0-3687) mocujące kolumnę zawieszenia
(7) o d g ó r y i w y j ą ć w dół k o l u m n ę z w n ę k i
koła.
Zamontowanie

• W ł o ż y ć k o l u m n ę d o w n ę k i koła i osadzić
w g ó m y m gnieździe. Przykręcić kolumnę
nowymi śrubami samoblokującymi. Śruby
dokręcać w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym m o ­
m e n t e m 20 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 4 5 " ,
- 111 e t a p ; k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° .
U w a g a . W celu z a c h o w a n i a w ł a ś c i w e g o kąta
dokręcenia śrub jest w s k a z a n e wycięcie z tek­
tury prowizorycznego kątomierza albo w y k o ­
rzystanie tarczy d o pomiaru kąta Hazet 6690.
• Unieść podnośnikiem hydraulicznym
wahacz poprzeczny i nowymi śrubami sa­
moblokującymi z nowymi nakrętkami przy­
kręcić kolumnę zawieszenia do zwrotnicy
koła, dokładnie w uprzednio z a z n a c z o n y m
miejscu.
U w a g a . W przeciwieństwie do rysunków
0 - 3 6 8 4 i 0-3686 śruby należy wkładać
do otworów w zwrotnicy od przodu.
130 ZAWIESZENIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE

Dolne śruby mocujące kolumnę zawieszenia

dokręcać w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
mentem 85 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 7 5 ° ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° .
• Opuścić i odstawić podnośnik hydrauliczny.
• Przytrzymać kluczem płaskim łeb śruby
i przykręcić lapznik stabilizatora do kolumny
zawieszenia, stosując n o w ą nakrętkę, mo­
m e n t e m 65 N - m .
• W ł o ż y ć giętki p r z e w ó d h a m u l c o w y w u c h ­
wyt u dołu kolumny zawieszenia i zabezpie­
czyć elementem z blachy sprężystej.
• Przykręcić uchwyt czujnika prędkości
obrotowej koła p r z e d n i e g o u dołu k o l u m n y
zawieszenia.
• W ł o ż y ć w uchwyt ( 1 , patrz rys. 0 - 3 6 8 4 )
u dołu kolumny zawieszenia przewód wskaź­
nika zużycia wkładek ciernych.
• Założyć koło i wkręcić wstępnie śruby.
Opuścić s a m o c h ó d i dokręcić śruby koła na
k r z y ż m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Niezwłocznie sprawdzić i w razie potrzeby
wyregulować ustawienie kół przednich w sta­
cji o b s ł u g i .

Rozkładanie i składanie
kolumny zawieszenia

Rozkładanie
• W y m o n t o w a ć kolumnę zawieszenia, patrz
poprzedni podrozdział.
U w a g a . S p r ę ż y n y amortyzatora s ą silnie
naprężone. W celu w y m o n t o w a n i a amorty­
zatora należy ścisnąć sprężynę śrubową za
pomocą odpowiedniego przyrządu.
Ostrzeżenie. Nie wolno odkręcać amor­
tyzatora, jeśli s p r ę ż y n a nie jest w ł a ś c i w i e
ściśnięta. Płytki p r z y r z ą d u do ściskania p o ­
winny pewnie o b e j m o w a ć zwoje sprężyny,
tak aby przyrząd nie m ó g ł się z nich z s u n ą ć
(stosować tyiko solidne przyrządy). Nie
wolno związywać zwojów sprężyny drutem,
gdyżgrozi to wypadkiem.
KOLUMNA ZAWIESZENIA
1 - górne śruby mocujące (20 N-m + 45° + 15°)
samoblokujące (każdorazowo wymieniać). 2 - kołpak,
3 - nakrętka mocująca (100 N-m), 4 - górne
gniazdo kolumny, 5 - górna miseczka sprężyny,
6 - osłona przeciwpyłowa, 7 - zderzak, 8 - sprężyna
śrubowa, 9 - amortyzator, 10 - dolna miseczka
sprężyny, 11 - dolne śruby mocujące samoblokujące
(każdorazowo wymieniać) i nakrętki (85 N-m + 75° +
+ 15°), które również należy każdorazowo wymieniać
• Osadzić kolumnę zawieszenia ( 1 , rys.
0-3689) w specjalnym uchwycie Opel K M -
- 6 0 6 6 (2). Z a m o c o w a ć u c h w y t w i m a d l e .
U w a g a . Aby odkręcić górną nakrętkę m o c u ­
j ą c ą (strzałka A ) i nie d o p u ś c i ć d o w y p a c z e ­
nia rury amortyzatora, sprężyna śrubowa
musi być ściśnięta w napinaczu.
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
• Podważyć wkrętakiem i zdjąć kołpak na
górze kolumny zawieszenia {strzałka A).
• O s a d z i ć napinacz (3) sprężyny, np. H a z e t
4 9 0 0 - 2 A z parą płytek Hazet 4900-12 w z w o ­
jach sprężyny śrubowej. Zwrócić uwagę, aby
przyrząd o b e j m o w a ł co najmniej trzy z w o j e
sprężyny.
U w a g a . W autoryzowanych stacjach obsługi
s t o s u j e się n a p i n a c z e O p e l K M - 6 0 6 8 z płyt­
kami KM-6068-10.
• Zapamiętać i ewentualnie oznaczyć wza­
jemne położenie elementów kolumny zawie­
szenia.
• Ścisnąć sprężynę tak, aby zostały odcią­
ż o n e obie miseczki sprężyny,
• O d k r ę c i ć g ó r n ą nakrętkę m o c u j ą c ą (strzał­
ka A); w czole tłoczyska amortyzatora jest
g n i a z d o na klucz typu Torx w celu przytrzy­
mania tłoczyska przy odkręcaniu nakrętki.
• Zdjąć górne gniazdo kolumny i górną mi­
seczkę sprężyny. Zdjąć zderzak z tłoczyska
amortyzatora.
• Zdjąć z amortyzatora sprężynę śrubową
razem z napinaczem.
• Wyjąć amortyzator z imadła.
• S p r a w d z i ć amortyzator (patrz następny
podrozdział).
• Sprawdzić wzrokowa wszystkie elementy
kolumny zawieszenia, czy nie s ą pęknięte,
zużyte, s k o r o d o w a n e i nie uiegły zestarze­
niu. W y m i e n i ć u s z k o d z o n e lub zużyte ele­
menty.
• Jeśli s p r ę ż y n a m a być w y m i e n i o n a , p o w o l i
zwolnić napinacz i wyjąć sprężynę.
131
Składanie
Sprężyny śrubowe z a w s z e należy wymieniać
równocześnie w obu kolumnach zawieszenia
przedniego. Montując nowe sprężyny, należy
pamiętać, że w zależności od rodzaju i wypo­
sażenia s a m o c h o d u stosuje się różne sprę­
żyny. W s a m o c h o d z i e należy m o n t o w a ć tylko
identyczne s p r ę ż y n y oznaczone na zwojach
tymi samymi kolorami.
• Jeśli w y m o n t o w a n o sprężynę, osadzić
sprężynę w przyrządzie do napinania i ści­
s n ą ć jej zwoje.
• Z a m o c o w a ć amortyzator w imadle.
• Osadzić sprężynę ś r u b o w ą na amortyza­
torze, z w r a c a j ą c u w a g ę n a jej p r a w i d ł o w e
u ł o ż e n i e w d o l n e j m i s e c z c e ( s t r z a ł k a B, r y s .
0-3689).
• Założyć zderzak na tłoczysko amortyzato­
ra, Z a ł o ż y ć g ó r n ą m i s e c z k ę s p r ę ż y n y i g ó r n e
gniazdo kolumny zawieszenia, zwracając
u w a g ę na prawidłowe osadzenie wszystkich
elementów.
• Nakręcić n o w ą nakrętkę m o c u j ą c ą na
tłoczysko amortyzatora i dokręcić ją m o ­
m e n t e m 110 N - m , przytrzymując tłoczysko
k l u c z e m t y p u Torx,
• Powoli odprężyć sprężynę, zwracając
u w a g ę na jej prawidłowe ułożenie z a r ó w n o
w dolnej, jak i w górnej miseczce.
• W y j ą ć płytki n a p i n a c z a z e z w o j ó w s p r ę ż y n y
• Wcisnąć kołpak na górze kolumny zawie­
szenia.
• Wyjąć kolumnę z imadła.
• Z a m o n t o w a ć k o l u m n ę z a w i e s z e n i a (patrz
odpowiedni opis).
Sprawdzanie amortyzatora
Objawy uszkodzeń amortyzatora
O uszkodzeniu amortyzatora świadczą na­
stępujące objawy:
- długo trwające pionowe ruchy nadwozia
po przejechaniu przez nierówność drogi,
- rozkołysanie nadwozia po przejechaniu
kolejnych nierówności drogi,
- podrywanie kół na równej nawierzchni,
- zbaczanie s a m o c h o d u z kierunku jazdy
podczas h a m o w a n i a ( m o g ą być też inne
przyczyny),
1 3 2 ZAWIESZENIE 1 PÓŁOSIE NAPĘDOWE

- niepewne po!<onywanie zakrętów i zarzu­

canie samochodu,
- nadmierne zużycie opon z miejscowym
w y t a r c i e m bieżnil<a,
- stuki i u d e r z e n i a p o d c z a s j a z d y ; c z ę s t o b y ­
w a j ą też i n n e p r z y c z y n y takich olSjawów,
na przykład poluzowane śruby i nakrętki
elementów zawieszenia, uszkodzone ło­
ż y s k a kół lub przeguby napędowe, dlatego
przed ewentualną w y m i a n ą zawsze nale­
ży najpierw sprawdzić amortyzator.
Amortyzator można sprawdzić ręcznie w sta­
nie w y m o n t o w a n y m . Dokładne sprawdzenie
amortyzatora zamontowanego w samocho­ g n i a z d a (znajduje się t a m pierścień uszczel­
dzie jest możliwe tylko za p o m o c ą specjali­ niający tłoczyska) d o dolnej miseczki sprę­
stycznego urządzenia, a po w y m o n t o w a n i u , ż y n y ś r u b o w e j ale się nie p o w i ę k s z a , a m o r ­
na stanowisku do sprawdzania amortyzato­ tyzator jest nadal sprawny. P l a m a oleju jest
rów. wtedy zaschnięta i równomiernie zakurzona.
Niewielki wyciek oleju jest nawet korzystny
Sprawdzanie ręczne g d y ż powoduje dobre s m a r o w a n i e pierścienia
uszczelniającego I opóźnia jego starzenie.
• W y m o n t o w a ć amortyzator (patrz odpo­ • W razie d u ż y c h ubytków oleju w y m i e n i ć
wiedni opis). amortyzator.
• Rozciągać i ściskać amortyzator, trzyma­
j ą c g o w położeniu r o b o c z y m (rys. S X - 3 6 0 3 ) . Złomowanie amortyzatora
Tłoczysko amortyzatora na całej długości
skoku powinno przesuwać się z j e d n a k o w y m Przed złomowaniem uszkodzonego amorty­
oporem i bez zacięć. zatora należy u s u n ą ć z n i e g o olej h y d r a u ­
• S p r a w d z i ć , czy nie m a zewnętrznych liczny.
uszkodzeń, skrzywienia ani zacięć podczas U w a g a . Olej hydrauliczny jest o d p a d e m p o d ­
pracy tłoczyska. l e g a j ą c y m utylizacji i nie m o ż e b y ć w y l e w a n y
• S p r a w d z i ć w z r o k o w o stan g u m o w e j tulei; na ziemię ani u s u w a n y razem z o d p a d a m i
musi być prawidłowo osadzona w gnieździe. komunalnymi. Urząd gminny powinien wska­
Nie m o ż e b y ć p o p ę k a n a lub u s z k o d z o n a . z a ć m i e j s c e utylizacji takich o d p a d ó w .
U s z k o d z o n a tuleja g u m o w a m o ż e być źró­
Ostrzeżenie. Ciśnienie gazu wewnątrz no­
dłem stuków w czasie jazdy.
w e g o a m o r t y z a t o r a s i ę g a 2,5 M P a , dlatego
• W amortyzatorach g a z o w y c h , przy prawi­
przy rozszczeinianiu amortyzatora trzeba,
d ł o w y m ciśnieniu gazu, tłoczysko amortyza­
zabezpieczyć miejsce pracy i konieczni^:
tora ustawia się s a m o c z y n n i e w p o ł o ż e n i u
założyć okulary ochronne. ->
w y j ś c i o w y m . J e ż e l i tak nie jest, nie m u s i to
oznaczać konieczności wymiany amortyzato­ Amortyzator m o ż n a opróżnić z oleju d w o m a
ra. J e s t o n n a d a l s k u t e c z n y jeśli nie m a z b y t sposobami: albo nawiercić otwory, albo na­
dużych ubytków oleju. Pełne własności tłu­ ciąć ściankę zewnętrzną.
m i ą c e a m o r t y z a t o r z a c h o w a t a k ż e przy cał­
kowitym spadku ciśnienia gazu, m o ż e j e d n a k Nawiercanie amortyzatora
z w i ę k s z y ć się hałas p o d c z a s j e g o pracy.
• Niewielkie ślady oleju przy z a c h o w a n i u pra­ • Po wymontowaniu amortyzatora zacisnąć
w i d ł o w e g o działania amortyzatora nie s ą po­ g o w i m a d l e p i o n o w o , t ł o c z y s k i e m w dół.
w o d e m do jego w y m i a n y Obowiązuje zasada: • Wywiercić w rurze zewnętrznej (punkt A ,
jeżeli p l a m a oleju rozpościera się o d g ó r n e g o rys. S X - 3 8 0 7 ) otwór o średnicy 3 m m .
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE 1 PÓLOSIE NAPĘDOWE 1 3 3

U w a g a . Z amortyzatora gazowego zacznie

się ulatniać gaz. Założyć okulary ochronne.
• Uchwycić rurę w e w n ę t r z n ą szczypcami
d o rur i w c i s n ą ć j ą w dół, ż e b y p o z o s t a ł a
w rurze zewnętrznej podczas powolnego wy­
ciągania do góry tłoczyska amortyzatora.
• W y c i s n ą ć całkowicie tłoczysko z rury
wewnętrznej,
• Trzymać amortyzator nad naczyniem na
w y c i e k a j ą c y olej hydrauliczny, aż cały olej
wycieknie z amortyzatora.
• . O d d a ć olej d o p u n k t u utylizacji.
• Z ł o m o w a ć opróżniony amortyzator.

Odkręcanie i dokręcanie
U w a g a . Z amortyzatorów gazowycti po na­ nakrętki mocującej piastę koła
w i e r c e n i u rury z e w n ę t r z n e j z a c z n i e się ulat­
niać gaz; należy osłonić otwór szmatą. N a ­
Odl(ręcanie
stępnie pogłębić otwór do około 25 m m , aż
do przebicia się przez rurę wewnętrzną. • W wersjach ze skrzynką mechaniczną
• W punkcie (B) nawiercić drugi otwór ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu
o średnicy 6 m m do ś r o d k a rury w e w n ę t r z ­ neutralnym, a w wersjach ze skrzynką auto­
nej, matyczną ustawić dźwignię wyboru biegów
• Trzymać amortyzator nad naczyniem na w pozycji „N".
wyciekający olej hydrauliczny i p o r u s z a ć tło­ • Poluzować śruby koła. Unieść i bezpiecznie
czyskiem w obydwie strony do oporu, podeprzeć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć koło.
• O d c z e k a ć , a ż olej h y d r a u l i c z n y w y c i e k n i e U w a g a . Stosować się do w s k a z ó w e k p o d a ­
z amortyzatora. nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
• O d d a ć olej d o punktu utylizacji. m o n t o w a n i e koła".
• Z ł o m o w a ć opróżniony amortyzator. • Podważyć wkrętakiem i zdjąć kołpak
ochronny z piasty koła.
Nacinanie amortyzatora U w a g a . Kołpak zostanie przy tym u s z k o d z o ­
ny i liędzie trzeba go wymienić.
• Llmocować amortyzator w imadle, U w a g a . Nakrętka piasty kota jest d o k r ę c a n a
• Przeciąć rurę zewnętrzną narzędziem d u ż y m m o m e n t e m . Z a l e c a się j ą p o l u z o w a ć
d o c i ę c i a rur, n a p r z y k ł a d S t a h i w i l l e E x p r e s s przed uniesieniem i podparciem samochodu.
150/3 (rys, S X - 3 8 0 8 ) . P o d c z a s luzowania nakrętki druga o s o b a
powinna wcisnąć pedał hamulca.
134 ZAWIESZENIE i PÓŁOSIE NAPĘDOWE
• Jeśli s a m o c h ó d jest uniesiony, p o d c z a s
odkręcania nakrętki należy przytrzymać pia­
s t ę kota z a p o m o c ą długiej d ź w i g n i ( 1 , rys.
O~3690).
U w a g a . S a m o c h ó d musi być stabilnie p o d ­
party.
• Przygotowanie dźwigni: wywiercić dwa
wydłużone otwory w płaskowniku i przykręcić
g o d o piasty ś r u b a m i d o kół.
• Odkręcić całkowicie nakrętkę (strzałka)
m o c u j ą c ą piastę.
• Odkręcić dźwignię od piasty
Dokręcanie
• Wkręcić na półoś n o w ą nakrętkę i dokręcić
j ą w miarę mocno.
U w a g a . N a k r ę t k a piasty kota j e s t d o k r ę c a n a
d u ż y m m o m e n t e m . Zaleca się przed dokrę­
ceniem nakrętki z a m o n t o w a ć koło i opuścić
samochód. Poprosić drugą osobę o wciśnię­
cie pedału hamulca.
• Jeżeli s a m o c h ó d jest uniesiony to podczas
przykręcania nakrętki należy przytrzymać
piastę koła d ź w i g n i ą p r z y k r ę c o n ą d o piasty
• Dokręcić nakrętkę w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
mentem 150 N-m,
- II etap: kluczem sztywnym o 45°,
- III etap: kluczem dynamometrycznym mo­
mentem 250 N-m.
• Odkręcić dźwignię od piasty koła.
• Założyć na piastę n o w y kołpak ochronny.
• Założyć koło i wstępnie je przykręcić. O p u ­
ścić s a m o c h ó d i dokręcić śruby koła na krzyż
m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
V\^montowanie i zamontowanie
półosi napędowej
Wymontowanie
U w a g a . P o d c z a s w y m o n t o w a n i a półosi na­
pędowej ze skrzynki przekładniowej należy
c i ą g n ą ć w y ł ą c z n i e za p r z e g u b , a nie za oś.
• W wersjach ze skrzynką m e c h a n i c z n ą
ustawić dźwignię zmiany biegów w położeniu
neutralnym, a w wersjach ze skrzynką auto­
matyczną ustawić dźwignię wyboru biegów
w pozycji „N".
• O d k r ę c i ć n a k r ę t k ę piasty kota (patrz p o ­
przedni opis).
U w a g a . Nakrętka piasty kota jest dokręcona
dużym momentem!
• Poluzować śruby kola. Unieść i bezpiecznie
podeprzeć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć koto.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• S a m o c h o d y z silnikami wysokoprężnymi:
w y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału silnika
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Sprawdzićtuleję hydraulicznego łożyska w a ­
h a c z a p o p r z e c z n e g o (patrz o d p o w i e d n i opis).
• P o l u z o w a ć o kilka o b r o t ó w n a k r ę t k ę p r z e ­
g u b u d r ą ż k a k i e r o w n i c z e g o . Z a p o m o c ą ty­
p o w e g o ściągacza, na przykład Hazet 7 7 9 ( 1 ,
rys. 0 - 3 6 9 1 ) wycisnąć przegub z ramienia
zwrotnicy i całkowicie odkręcić nakrętkę.
• Odkręcić nakrętkę przegubu wahacza
p o p r z e c z n e g o (2) w z w r o t n i c y i w y j ą ć ś r u b ę
o łbie z e w n ę t r z n y m t y p u Torx.
• Nacisnąć w dół wahacz poprzeczny
(strzałka) i wyjąć przegub w a h a c z a (2)
z e zwrotnicy.
U w a g a . Nie posiłkować się ż a d n y m ściąga­
czem.
• Podwiesić półoś do nadwozia za pomocą
miękkiego drutu, aby podczas wymontowa­
nia nie przeginać nadmiernie przegubów.
• Z a p o m o c ą śrub d o kół p r z y m o c o w a ć
d o piasty ś c i ą g a c z (3, rys. 0 - 3 6 9 2 ) , na przy­
kład H a z e t 7 8 1 - 5 i w y c i s n ą ć półoś z piasty.
U w a g a . Po w y m o n t o w a n i u półosi z piasty
koła nie m o ż n a o b c i ą ż a ć koła, ani p r z e t a c z a ć
s a m o c h o d u , gdyż s p o w o d u j e to uszkodzenie
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE 1 3 5

Zamontowanie

U w a g a . Należy ostrożnie obchodzić się

z półosiami. Nie m o g ą przez dłuższy czas
spoczywać bezpośrednio na elastycznych
osłonach przegubów.
• Oczyścić osadzenia i wielowypusty
w skrzynce przekładniowej oraz w piaście
koła i powlec je olejem przekładniowym.

Lewa półoś oraz prawa półoś

w samochodach bez wałka pośredniego
• P o d w a ż y ć wkrętakiem i wyjąć pierścień
ustalający ( 1 , rys. 0 - 3 6 9 4 ) z r o w k a p r z e g u b u
o d strony skrzynki przekładniowej. Założyć
n o w y pierścień, nie r o z c i n a j ą c g o zbytnio.
• Wyjąć zaślepkę z otworu w skrzynce prze­
kładniowej.
• Wprowadzić półoś w obudowę skrzynki
przekładniowej tak, aby nie uszkodzić znaj­
dującego się t a m pierścienia uszczelniają­
cego. W razie potrzeby użyć tulei ochronnej
Opel KM-6332, Po wprowadzeniu półosi
w wielowypust wyjąć tuleję.
• Wcisnąć półoś do o b u d o w y skrzynki prze­
kładniowej, aż pierścień ustalający znajdzie
się w wybraniu w o b u d o w i e skrzynki. W razie
potrzeby uderzać g u m o w y m młotkiem w o b u ­
d o w ę skrzynki.

Prawa półoś w samochodach z wałkiem

rolek łożyska piasty koła. W razie koniecz­ pośrednim

ności przemieszczenia s a m o c ł i o d u należy • P o d w a ż y ć wkrętakiem i wyjąć pierścień
w ł o ż y ć w piastę koła obcięty koniec zużytej ustalający z rowka w wałku pośrednim. Za­
półosi i przykręcić nakrętkę m o c u j ą c ą piastę. m o n t o w a ć nowy pierścień na wałku pośred­
• L e w a półoś: p o d w a ż y ć łyżką do o p o n (4, nim.
rys. 0 - 3 6 9 3 } i w s u n ą ć półoś (5) z o b u d o w y
skrzynki przekładniowej.
U w a g a . W samochodacłi bez wałka pośred­
niego półosi w taki s a m s p o s ó b w y m o n t o w u -
j e się także p r a w ą półoś.
U w a g a . Po wyjęciu półosi z o b u d o w y skrzyn­
ki p r z e k ł a d n i o w e j w y c i e k a o l e j . P o d s t a w i ć
naczynie do zebrania w y c i e k a j ą c e g o oleju
i szybko zaślepić otwór w skrzynce.
• Samoctiody z wałkiem pośrednim półosi:
za p o m o c ą łyżki do o p o n (2, rys. 0 - 3 6 6 6 ) w y ­
s u n ą ć p r a w ą pófoś (1) z w a ł k a p o ś r e d n i e g o .
136 ZAWIESZENIE! PÓŁOSIE NAPĘDOWE

• Założyć nowy kołpak ochronny na piastę

koła.
• Zdjąć drut, na którym była podwieszona
półoś.
• Osadzić przegub drążka kierowniczego
w ramieniu zwrotnicy i przykręcić n o w ą na­
krętką samoblokującą m o m e n t e m 35 N-m.
• Dolać oleju przekładniowego (patrz
„Wzrokowe sprawdzanie szczelności skrzyn­
ki p r z e k ł a d n i o w e j " ) .
• Silnik w y s o k o p r ę ż n y : z a m o n t o w a ć d o l n ą
osłonę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i
opis).
• Przykręcić koło. Opuścić samochód
i dokręcić śruby koła na krzyż m o m e n t e m
110 N-m.
• N a s u n ą ć p r a w ą pótoś (2, rys. 0 - 3 6 9 5 ) na U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
wałek pośredni. nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
• U d e r z a j ą c m ł o t k i e m w m o s i ę ż n y t r z p i e ń (1) m o n t o w a n i e koła".
wcisnąć półoś na wałek pośredni, aż pierścień
ustalający znajdzie się na s w o i m miejscu. Wymontowanie i zamontowanie
U w a ż a ć , aby nie uszkodzić w i e l o w y p u s t u .
wałka pośredniego

Obie półosie Samochody z silnikami benzynowymi

0 mocy ponad 100 kW i z silnikami
• Po wejściu sprężystego pierścienia usta­
wysokoprężnymi
lającego w wybranie sprawdzić, czy przegub
jest m o c n o o s a d z o n y - ciągnąć tylko za Uwaga. Między skrzynką przekładniową
p r z e g u b (nie należy c i ą g n ą ć za wał). 1 p r a w ą półosią n a p ę d o w ą znajduje się wałek
• Zamontować półoś w wielowypuście pia­ pośredni. Dzięki t e m u eliminuje się drgania
sty koła. skrętne półosi.
• Przykręcić wstępnie n o w ą nakrętkę m o c u ­
j ą c ą piastę koła, Wymontowanie
• Osadzić przegub wałiacza w zwrotnicy • P o l u z o w a ć śruby koła. Unieść i bezpiecznie
Wsunąć od przodu w otwór w zwrotnicy podeprzeć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć koło.
n o w ą śrubę samoblokującą; n o w ą nakrętkę U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
dokręcać w trzecłi etapach: nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
- I etap: kluczem dynamometrycznym, m o ­ m o n t o w a n i e koła".
mentem 30 N-m, • S a m o c h o d y z silnikami w y s o k o p r ę ż n y m i :
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 0 " , w y m o n t o w a ć d o l n ą osłonę przedziału silnika
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° . (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . W celu z a c h o w a n i a prawidłowych • S p r a w d z i ć tuleję hydrauliczną w a h a c z a
wartości kątów w y k o n a ć kątomierz z tektury poprzecznego (patrz odpowiedni opis),
albo zastosować tarczę do pomiaru kąta do­ • Wycisnąć przeguby drążka kierowniczego
kręcenia śrub Hazet 6690. i w a h a c z a p o p r z e c z n e g o z e zwrotnicy (patrz
• Dokręcić właściwym m o m e n t e m nakręt­ opis w y m o n t o w a n i a półosi napędowej),
kę m o c u j ą c ą piastę koła (patrz odpowiedni • Odkręcić nakrętkę u dołu drążka łączą­
opis). cego stabilizator z k o l u m n ą zawieszenia,
U w a g a . Nakrętka piasty koła jest dokręcona przytrzymując kluczem płaską część łba
dużym momentem. sworznia kulistego.
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE 137

0-3B6S

• Osadzić wałek pośredni w łożysku.

• Wprowadzić wałek pośredni w obudo­
w ę skrzynki przekładniowej tak, a b y nie
uszkodzić znajdującego się t a m pierścienia
uszczelniającego. W razie potrzeby użyć t u ­
lei o c h r o n n e j O p e l K M - 6 3 3 2 . P o w p r o w a d z e ­
niu półosi w w i e l o w y p u s t wyjąć tuleję,
• Przykręcić kołnierz wałka pośredniego
do łożyska m o m e n t e m 18 N-m.
• Nasunąć p r a w ą półoś na wielowypust
w a ł k a p o ś r e d n i e g o i z a b l o k o w a ć pierścieri
ustalający,
• Za p o m o c ą miękkiego drutu podwiesić • Z d j ą ć drut, na którym była p o d w i e s z o n a
p r a w ą póloś do nadwozia. półoś,
• Z a p o m o c ą iyżki d o o p o n (2, rys. 0 - 3 6 6 6 ) • Przykręcić łącznik stabilizatora; n o w ą na­
w y c i s n ą ć p r a w ą pótoś (1) z w a ł u p o ś r e d n i e g o . krętkę dokręcić m o m e n t e m 65 N-m,
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki na rys. O- • Zamontować w zwrotnicy przeguby drąż­
- 3 6 6 7 ) z kołnierza (3) w a ł k a p o ś r e d n i e g o . ka kierowniczego i w a h a c z a poprzecznego
• W y c i ą g n ą ć w a ł e k pośredni z łożyska (4), (patrz odpowiedni opis),
a potem z obudowy skrzynki przekładniowej. • Uzupełnić olej w skrzynce przekładniowej
Uwaga. Po wyjęciu wałka, z obudowy (patrz o d p o w i e d n i opis).
skrzynki przekładniowej wycieka olej. P o d ­ • S a m o c h o d y z silnikami wysokoprężnymi:
stawić odpowiednie naczynie do zebrania z a m o n t o w a ć dolną osłonę przedziału silnika
oleju i s z y b k o zaślepić otwór w skrzynce. (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Odkręcić tunel przewodów elektrycznycłi • Przykręcić koło. Opuścić samochód
o d ł o ż y s k a (4) w a ł k a p o ś r e d n i e g o . W y k r ę c i ć i dokręcić śruby koła na krzyż momentem
trzy śruby i z d j ą ć p o d p o r ę z kadłuba silnika. 110 N-m,
U w a g a . S t o s o w a ć się do wskazówek poda­
Zamontowanie nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
• Przykręcić łożysko watka pośredniego m o n t o w a n i e koła".
d o kadłuba silnika t r z e m a śrubami, m o m e n ­
tem 55 N-m. Przykręcić tunel p r z e w o d ó w Wymontowanie i zamontowanie
elektrycznych do łożyska pośredniego. zwrotnicy
• N a ł o ż y ć n o w y pierścieri ustalający ( 1 , rys.
Wymontowanie
0-3668) na wielowypust wałka pośredniego
i przesunąć go tak, ż e b y osiadł w wybraniu. • Samochody z elektroniczną regulacją
U w a g a . Przytrzymać wałek w imadle, chro­ tłumienia amortyzatorów: odłączyć przewód
niąc g o blachą aluminiową z a ł o ż o n ą na czujnika prędkości obrotowej koła przedniego
szelki. od gniazda u dołu kolumny zawieszenia.
138 ZAWIESZENIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE

• O d k r ę c i ć n a k r ę t k ę piasty kota (patrz o d p o ­ • Za p o m o c ą miękkiego drutu podwiesić

wiedni opis).
U w a g a . Nakrętka piasty koła jest d o k r ę c o n a
dużym momentem!
• P o l u z o w a ć ś r u b y kota. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e
p o d e p r z e ć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć koto.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlatego
n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć się z z a l e c e n i a ­
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• W y m o n t o w a ć korpus zacisku hamulca
przedniego (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Korpus zacisku hamulca jest dokrę­
cony dużym momentem.
• W y m o n t o w a ć tarczę hamulca (patrz odpo­
wiedni opis).
• S p r a w d z i ć tuleję hydrauliczną w a h a c z a
p o p r z e c z n e g o (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Wycisnąć przeguby drążka kierowniczego
i w a h a c z a poprzecznego ze zwrotnicy (patrz
opis wymontowania półosi napędowej).
pótoś do nadwozia, a b y po w y m o n t o w a n i u
nie przeginać nadmiernie przegubów.
• W y c i s n ą ć półoś z piasty koła (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Wyjąć z uchwytu u dołu kolumny zawie­
szenia i rozłączyć w t y k o w e złącze elek­
tryczne czujnika prędkości obrotowej koła
przedniego.
• Odkręcić dwie nakrętki ( 1 , rys. 0 - 3 6 9 6 )
dolnego mocowania kolumny zawieszenia
i wyjąć śruby ze zwrotnicy.
U w a g a . W celu zamontowania zwrotnicy
dokładnie w takim s a m y m położeniu przed
w y m o n t o w a n i e m należy obrysować rysikiem
łby obu śrub.
• Od kolumny zawieszenia odłączyć zwrot­
nicę (2) r a z e m z p i a s t ą i ł o ż y s k i e m kota (3)
oraz blaszaną osłoną (4) hamulca.
• Zacisnąć zwrotnicę (2, rys, 0-3697)
w imadle.
• W y k r ę c i ć trzy ś n j b y (strzałki) i w y j ą ć
z e zwrotnicy piastę z ł o ż y s k i e m koła (3) o r a z
b l a s z a n ą o s ł o n ą (4) h a m u l c a .
U w a g a . Piastę z ł o ż y s k i e m koła m o ż n a wy­
m o n t o w a ć bez w y m o n t o w y w a n i a zwrotnicy.

Zamontowanie

• Osadzić w zwrotnicy piastę z łożyskiem

koła oraz blaszaną osłoną hamulca. Włożyć
trzy n o w e śruby s a m o b l o k u j ą c e (strzałki)
i dokręcić w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
m e n t e m 100 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 0 " ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° .
• O s a d z i ć półoś n a p ę d o w ą w piaście koła
i przykręcić zwrotnicę do kolumny zawiesze­
nia, używając n o w y c h śrub i nakrętek s a m o -
blokujących.
Uwaga. Umieścić śruby, wkładając je
do zwrotnicy od przodu, dokładnie w zazna­

^ czonych rysikiem miejscach.

• Z d j ą ć drut, na którym była p o d w i e s z o n a
półoś.
• Śruby mocujące zwrotnicę dokręcać
w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
0-3697
mentem 85 N-m,
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE 1 3 9

- II etap: kluczem sztywnym o 75°,

- III etap: kluczem sztywnym o 15°.
• Zamontować w zwrotnicy przeguby drąż­
ka kierowniczego i wahacza poprzecznego
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Dokręcić nakrętkę piasty koła (patrz o d p o ­
wiedni opis).
U w a g a . Nakrętka piasty koła jest dokręcona
dużym momentem!
• Założyć n o w y kołpak ochronny na piastę
koła.
• Osadzić tarczę hamulca na piaście koła
i wkręcić śrubę zabezpieczającą.
• Zamontować k o r p u s zacisl^u hamulca
(patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Korpus zacisku hamulca jest dokrę­ • Sprawdzić, czy nie jest u s z k o d z o n a osłona
cony dużym momentem. elastyczna przegubu w a h a c z a . W razie uszko­
• Samochody z elektroniczną regulacją dzenia osłony należy wymienić przegub.
tłumienia amortyzatorów: osadzić przewód
czujnika prędkości obrotowej koła przednie­ Wymontowanie i zamontowanie
go w gnieździe na kolumnie zawieszenia.
wahacza poprzecznego
• Przykręcić koło. Opuścić samochód
oraz sprawdzanie i regulacja
i dokręcić śruby koła na krzyż momentem
tulei hydraulicznej
110 N m .
U w a g a . S t o s o w a ć się do wskazówek poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­ Wymontowanie
m o n t o w a n i e koła". • Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
samochodu.
Sprawdzanie przegubu wahacza Ostrzeżenie. Podczas unoszenia '
chodu może zdarzyć się wypadek,;
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć s i ę z zaleC^I.^:^:'.
samochodu.
mi podanymi w podrozdziale „Unosi^iliei
Ostizeżenre. Podczas unoszenia samo­ i podpieranie samochodu".
c h o d u rhoże zdarzyć się w y p a d e k , dlatego
• S a m o c h o d y z retieKtnrami Ksenonowymi
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
- lewy wahacz poprzeczny: wykręcić jedną
m i podanymi w podrozdziale „Unoszenie
śrubę z wahacza oraz dwie śruby z ramy
i podpieranie samochodu".
p o m o c n i c z e j . W y m o n t o w a ć czujnik ( 1 , rys.
• Silnie w y p y c h a ć d o góry i pociągać w dół 0 - 3 6 9 8 ) nastawnika zasięgu świateł.
w a h a c z poprzeczny, obsenwując przy t y m
przegub (rys. V40-1211).
• Silnie odchylać na z e w n ą t r z i d o w e w n ą t r z
koto, obsenyvując przy t y m p r z e g u b w a h a ­
cza.
• Podczas takiego sprawdzania nie powi­
nien być w i d o c z n y lub w y c z u w a l n y luz prze­
gubu wahacza.
U w a g a . Należy wziąć pod uwagę, że m o ż e
się p r z y t y m u j a w n i ć luz ł o ż y s k a koła albo luz
osadzenia kolumny zawieszenia.
140 ZAWIESZENIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
2 - II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 0 ° ,
3
r\Cl&-l>-
4 0-3699
• Sprawdzić tuleję hydrauliczną w a h a c z a
p o p r z e c z n e g o (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Wykręcić ze zwrotnicy śrubę (3, rys.O-
- 3 6 9 9 ) t y p u Torx p r z e g u b u w a h a c z a .
• W y k r ę c i ć z r a m y p o m o c n i c z e j ś r u b ę (2)
z przodu w a h a c z a p o p r z e c z n e g o (4).
• Wykręcić z ramy pomocniczej dwie śruby
(5, rys. 0 - 3 6 1 0 0 ) z tyłu w a h a c z a poprzecz­
n e g o (4).
• N a c i s n ą ć w a h a c z p o p r z e c z n y (4) w dół
i wyjąć przegub w a h a c z a ze zwrotnicy.
U w a g a . Nie posiłkować się przy tym żadny­
mi ściągaczami.
• Wyjąć wahacz poprzeczny.
Zamontowanie
• Oczyścić miejsca połączeń gwintowych
w a h a c z a poprzecznego i zwrotnicy.
• Przykręcić lekko w a h a c z trzema nowymi
śrubami samoblokującymi z przodu i z tyłu
do ramy pomocniczej.
• Osadzić przegub w a h a c z a w zwrotnicy.
W s u n ą ć od przodu w otwór w zwrotnicy
n o w ą śrubę samoblokującą i dokręcić nową
nakrętkę w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
m e n t e m 30 N-m,
- II! etap; k l u c z e m s z t y w n y m o 15°.
• Opuścić samochód,
• Dokręcić w trzech etapach trzy śruby m o ­
cujące z przodu i z tyłu w a h a c z p o p r z e c z n y
do ramy pomocniczej:
- I etap: kluczem d y n a m o m e t r y c z n y m m o ­
m e n t e m 90 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 7 5 ° ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° .
• S a m o c h o d y z reflektorami k s e n o n o w y m i
- lewy wahacz poprzeczny: zamontować
czujnik nastawnika zasięgu świateł.
Sprawdzanie tulei hydraulicznej
Przed każdym wymontowaniem przegubu
wahacza poprzecznego ze zwrotnicy musi
być s p r a w d z o n e o s a d z e n i e tuiei h y d r a u ­
licznej w a h a c z a . Ś r u b a m o c u j ą c a tulei jest
dokręcana momentem 30 N-m.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­
mochodu.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samm
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , dlatąćjlf:
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• Ustawić klucz dynamometryczny na war­
tość 30 N-m.
• Przyłożyć klucz d o śruby mocującej tulei
hydraulicznej wahacza. Obracając klucz
w prawo, sprawdzić wartość momentu do­
kręcenia.
• Tuleja hydrauliczna w a h a c z a jest w y r e ­
g u l o w a n a prawidłowo, jeżeli po przyłożeniu
w y m a g a n e g o m o m e n t u śruba mocująca się
nie poruszy. W przeciwnym razie należy w y ­
regulować tuleję hydrauliczną.
Regulacja tulei hydraulicznej
• S a m o c h o d y z reflektorami ksenonowymi -
lewy w a h a c z poprzeczny: w y m o n t o w a ć czuj­
nik nastawnika z a s i ę g u świateł (patrz opis
wymontowania wahacza poprzecznego).
• W y m o n t o w a ć przegub drążka kierowni­
c z e g o ze zwrotnicy (patrz opis w y m o n t o w a ­
nia półosi napędowej).
 ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
• W y k r ę c i ć ś r u b ę m o c u j ą c ą (2, rys. O -
- 3 6 1 0 1 ) z t u l e i hydraulicznej.
• Oczyścić gwint otworu w w a h a c z u po­
p r z e c z n y m (1).
• W y k r ę c i ć ś r u b ę (3) p r z e g u b u w a h a c z a
z e zwrotnicy. N a c i s n ą ć w a h a c z (1) w dół
i wyjąć przegub ze zwrotnicy.
U w a g a . Nie posiłkować się przy tym żadny­
mi ściągaczami.
• Odchylić w bok kolumnę zawieszenia,
• Unieść w a h a c z p o p r z e c z n y tak, a b y był
ustawiony poziomo i równolegle do ramy
pomocniczej. Zwrócić u w a g ę , aby nie uszko­
dzić przy tym osłony elastycznej przegubu
wahacza.
• W takim położeniu wahacza wkręcić n o w ą
ś r u b ę s a m o b l o k u j ą c ą w tuleję hydrauliczną.
Gwint śruby powlec uprzednio środkiem
zabezpieczającym, na przykład Loctite
243. Przykręcić śrubę w dwóch etapach;
- I etap; kluczem dynamometrycznym m o ­
mentem 40 N-m,
- I! e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 4 0 ° .
• Osadzić przegub wahacza porzecznego
w zwrotnicy i dokręcić nakrętkę mocującą
(patrz odpowiedni opis).
• Osadzić przegub drążka kierowniczego
w zwrotnicy (patrz odpowiedni opis).
• Opuścić s a m o c h ó d na koła.
Rozkładanie i składanie półosi
oraz wymiana elastycznej osłony
przegubu
Uszkodzone osłony elastyczne przegubów
należy niezwłocznie wymienić. W y m a g a to
rozłożenia półosi. Jeśli do s m a r u w e w n ą t r z
141
osłony wniknęły zanieczyszczenia, trzeba
wymienić także przegub i napełnić go świe­
żym smarem.
U w a g a . Należy zachować jak największą
czystość. Nawet najmniejsze zanieczysz­
czenia m o g ą doprowadzić do uszkodzenia
przegubu.
U s z k o d z e n i e kulek o b j a w i a się biciem prze­
gubu i odgłosami klekotania. W ó w c z a s prze­
gub także należy wymienić.
W samochodach o dużym przebiegu zaleca
się w y m i a n ę obu elastycznych osłon prze­
gubów. Przy wymianie obu osłon przeguby
należy w y m o n t o w y w a ć pojedynczo.
Rozkładanie
• W y m o n t o w a ć półoś n a p ę d o w ą (patrz o d ­
powiedni opis).
• Osadzić półoś w imadle, osłaniając jego
szczęki blachą aluminiową.
• Przeciąć szczypcami albo piłą d o metalu
i zdjąć opaski mocujące osłonę elastyczną.
U w a g a . Nie uszkodzić przy tym wału i prze­
gubu,
• Zsunąć osłonę i usunąć smar z przegu­
b u n a tyle, a b y odsłonić pierścieri o s a d c z y
(strzałka na rys. 0 - 3 6 3 9 ) ,
• Zdjąć pierścień osadczy odpowiednimi
szczypcami.
U w a g a . W niektórych modelach s a m o c h o ­
d ó w nie m a pierścienia o s a d c z e g o w e w n ą t r z
zewnętrznego przegubu.
142
• Rozchylając szczypcami pierścień o s a d ­
czy, ś c i ą g n ą ć p r z e g u b z w i e l o w y p u s t u w a ł u
półosi. W razie potrzeby wybić przegub młot­
kiem ze sztucznego tworzywa.
• Modele bez pierścienia
w przegubie zewnętrznym: zdjąć pierścień
sprężysty z wału półosi.
• Zdjąć osłonę elastyczną z półosi.
Składanie
U w a g a . W y m i e n i ć sparciałe lub p o p ę k a n e
osłony elastyczne. Uszkodzone przeguby
należy wymieniać zawsze w komplecie.
• Dokładnie oczyścić benzyną
ze smaru. Drewnianą szpachelką nanieść
nowy smar specjalny Opel 1941522
wszystkie przestrzenie wewnątrz przegubu.
• Osadzić nowy pierścień sprężysty w prze­
gubie.
• Modele bez pierśdenia osadczego w prze­
gubie zewnętrznym: osadzić nowy pierścień
sprężysty w rowku na wielowypuście wału
półosi.
• Sprawdzić, czy pierścień sprężysty do­
brze osiadł w rowku.
• Nasunąć nową osłonę elastyczną z nową
o p a s k ą mocującą na wał półosi.
• Włożyć resztę przygotowanego smaru
d o w n ę t r z a osłony.
• N a s u n ą ć nowy przegub na wielowypust
waHj półosi, aż pierścień osadczy zatrzaśnie
się w wybraniu. W razie potrzeby wbić prze­
gub młotkiem ze sztucznego tworzywa.
ZAWIESZENIE i PÓŁOSIE NAPĘDOWE
osadczego
przegub
we
• Podważyć wkrętakiem na wale półosi
krawędź ostony elastycznej, aby j ą odpowie­
trzyć.
• N a s u n ą ć osłonę elastyczną ( 1 , rys. O -
-3669) na przegub (2).
U w a g a . K o ń c e osłony powinny się znaleźć
w w y b r a n i a c h w w a l e i w p r z e g u b i e . N a ry­
sunku 0 - 3 6 6 9 pokazano przegub od strony
koła.
• Założyć opaski mocujące (4, rys. O-3670)
na ostanę elastyczną i zacisnąć j e za p o m o ­
c ą specjalnych szczypiec, na przykład Hazet
1847-1.
U w a g a . O s ł o n a elastyczna nie m o ż e być p o ­
skręcana i nierówno osadzona na przegubie.
• Z a m o n t o w a ć półoś n a p ę d o w ą (patrz o d ­
powiedni opis).
 ZAWIESZENIE TYLNE
ZAWIESZENIE TYLNE
Z a w i e s z e n i e l y i n e m o d e l i Y e c t r a III i S i g n u m
s k ł a d a się z belki z a w i e s z e n i a tylnego, u m o ­
c o w a n y c h z obu stron pojedynczych w a h a c z y
podłużnych, w a h a c z y p o p r z e c z n y c h oraz piast
ł o ż y s k kół. W a h a c z e p o d ł u ż n e s ą p o ł ą c z o n e
z nadwoziem za pośrednictwem elastycznych
tulei. W a h a c z e p o p r z e c z n e s ą w y k o n a n e c z ę ­
ściowo z aluminium. Stabilizator zmniejsza
przechyły nadwozia na zakrętach i polepsza
przyczepność kół tylnych do jezdni.
Resorowanie tylnej części samocho­
du zapewniają dwie sprężyny śrubowe
i dwa amortyzatory. Sprężyny i amortyza­
tory umieszczono oddzielnie. Dzięki t e m u
wyeliminowano gniazda mocowania kolumn
zawieszenia w przestrzeni bagażowej, co
zwiększyło jej szerokość.
Wymontowanie i zamontowanie
amortyzatora zawieszenia tylnego
U w a g a . Amortyzatory zawsze należy w y m i e ­
niać parami {po o b u stronach samochodu).
W zależności od wersji wyposażenia spotyka
się r ó ż n e o d m i a n y a m o r t y z a t o r ó w ( n a l e ż y
stosować wyłącznie a m o r ^ a t o r y przezna­
czone dla danej wersji s a m o c h o d u ) .
Wymontowanie
• P o l u z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p e c z n i e
p o d e p r z e ć tył s a m o c h o d u . Z a z n a c z y ć n a o p o ­
n a c h strzałką k i e n j n e k ich obrotu i z d j ą ć koła.
1 4 3
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Samochody z elektroniczną regulaqą
tłumienia amortyzatorów: wyjąć wtyk złącza
elektrycznego na amortyzatorze,
• Podeprzeć podnośnikiem hydraulicznym
{2, rys. 0 - 3 8 3 3 ) korpus c z o p a osi koła tyl­
nego.
• W y k r ę c i ć ś r u b ę (3) t y p u Torx i z d j ą ć a m o r ­
tyzator z korpusu c z o p a osi koła tylnego.
• W y k r ę c i ć g ó r n ą ś m b ę {4, rys. 0 - 3 8 3 4 ) typu
Torx i o d ł ą c z y ć a m o r t y z a t o r {1) o d n a d w o z i a ,
• W y j ą ć amortyzator z wnęki koła.
Zamontowanie
• W p r o w a d z i ć amortyzator do wnęki koła
i lekko przykręcić go do nadwozia.
• O s a d z i ć amortyzator w korpusie c z o p a osi
koła tylnego i dokręcić ś r u b ę m o c u j ą c ą m o ­
mentem 150 N-m.
• Dokręcić górną śrubę mocującąamortyza-
tora m o m e n t e m 90 N-m.
• Opuścić s a m o c h ó d na koła i wyjąć pod­
nośnik.
• Samochody z elektroniczną regulacją tłu­
mienia amortyzatorów: włożyć wtyk złącza
elektrycznego na amortyzatorze,
• Przykręcić koła, zachowując kierunek
obrotu opon. Opuścić samochód i dokręcić
śruby kół na krzyż m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
 ZAWIESZENIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE

ZAWIESZENIE TYLNE
1 - sprężyny śmbowe (z górnym
pierścieniem tłumiącym),
2 - belka zawieszenia tylnego,
3 - amortyzator, 4 - zacisk
hamulca, 5 - stabilizator,
6 - wahacz podłużny
(z elastyczną tuleją)

Wymontowanie i zamontowanie • Napinać sprężynę, aż będzie można j ą wy­

sprężyny śrubowej zawieszenia jąć. Wyjąć przyrząd do napinania z e sprężyną
tylnego w r a z z g ó m y m pierścieniem t ł u m i ą c y m (2) i dol­
n y m z d e r z a k i e m s p r ę ż y n y (6) z w n ę k i kola,
U w a g a . Sprężyny śrubowe z a w s z e należy • Powoli zwolnić przyrząd do napinania i w y ­
w y m i e n i a ć parami (po o b u stronach s a m o ­ jąć sprężynę.
chodu). W zależności od wersji w y p o s a ­
żenia spotyka się różne o d m i a n y sprężyn Zamontowanie
zawieszenia (należy stosować wyłącznie
sprężyny przeznaczone dla danej wersji • Wyjąć pierścienie tłumiące ze sprężyn
samochodu). i s p r a w d z i ć ich z u ż y c i e . W razie p o t r z e b y w y ­
mienić. Osadzić pierścienie w sprężynach.
Wymontowanie

• P o l u z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e
p o d e p r z e ć tył s a m o c h o d u . Z a z n a c z y ć n a o p o ­
nach strzałką kierunek ich obrotu i zdjąć koła.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć korpus zacisku hamulca tyl­
nego (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Korpus zacisku hamulca tylnego jest
dokręcany dużym momentem.
• O s a d z i ć o d tyłu o d p o w i e d n i przyrząd
do napinania ( 1 , rys. 0 - 3 8 3 2 ) na sprężynie
ś r u b o w e j (5). j a k najbliżej z w o j ó w sprężyny,
o b e j m u j ą c c o n a j m n i e j trzy z w o j e . W stacji
o b s ł u g i stosuje się n a p i n a c z O p e l M K M -
-6068 z płytkami lVlKM-6068-10.
U w a g a . Podczas napinania należy zwrócić
u w a g ę n a w ł a ś c i w e o s a d z e n i e płytek (4)
w zwojach sprężyny oraz aby nie uszkodzić
giętkiego p r z e w o d u h a m u l c o w e g o (3).
 ZAWIESZENIE TYLNE
• Włożyć w przyrząd do napinania i ścisnąć
sprężynę.
• Zamontować napiętą sprężynę śrubową
razem z górnym pierścieniem tłumiącym
i dolnym zderzakiem. Zwrócić uwagę, aby
nie u s z k o d z i ć giętkiego p r z e w o d u ł i a m u l c o -
w e g o (3),
• Zwolnić i wyjąć przyrząd do napinania
z e sprężyny. Zwrócić uwagę na prawidłowe
osadzenie końców sprężyny w górnym i dol­
nym gnieździe oraz aby przy zdejmowaniu
przyrządu nie u s z k o d z i ć p o w ł o k i ocłironnej
zwojów sprężyny.
• Z a m o n t o w a ć korpus zacisku łiamulca tyl­
nego (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Korpus zacisku łiamuica tylnego jest
dokręcany dużym momentem.
• Przykręcić koła, zacłiowując kierunek
obrotu opon. Opuścić samocłiód i dokręcić
ś r u b y kół n a k r z y ż m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
Wymontowanie i zamontowanie
piasty koła tylnego wraz z łożyskiem
U w a g a . Ł o ż y s k o i piasta koła tylnego s ą z i n t e -
g r o w a n y m b e z o b s ł u g o w y m e l e m e n t e m , który
nie musi być regulowany ani s m a r o w a n y
145
Wymontowanie
• P o l u z o w a ć śruby koła. Unieść i laezpiecznie
p o d e p r z e ć tył s a m o c h o d u o r a z z d j ą ć koto.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć korpus zacisku hamulca tyl­
n e g o (patrz o d p o w i e d n i opis).
U w a g a , Korpus zacisku hamulca tylnego jest
dokręcany dużym momentem.
• W y m o n t o w a ć tarczę hamulca (patrz o d p o ­
wiedni opis),
• Odblokować i wyjąć wtyk ( 1 , rys. 0 - 3 8 3 5 )
złącza czujnika prędkości obrotowej koła
tylnego,
• W y k r ę c i ć cztery nakrętki (strzałki) i w y j ą ć pia­
s t ę w r a z z ł o ż y s k i e m (2) o r a z b l a s z a n ą o s ł o n ą
h a m u l c a (3) Z korpusu c z o p a osi koła tylnego.
Zamontowanie
• Oczyścić miejsce osadzenia piasty w kor­
pusie c z o p a osi koła tylnego o r a z b l a s z a n ą
osłonę hamulca.
• Przykręcić piastę z łożyskiem i blaszaną
o s ł o n ą h a m u l c a do k o r p u s u c z o p a osi koła tyl­
nego. Z a s t o s o w a ć n o w e nakrętki samoblokują­
ce, które należy przykręcić w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
mentem 60 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 0 ° ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 ° .
• Włożyć wtyk złącza czujnika prędkości
obrotowej koła tylnego.
• Osadzić tarczę hamulca na piaście koła
i wkręcić śrubę zabezpieczającą.
• Z a m o n t o w a ć korpus zacisku hamulca tyl­
nego (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Korpus zacisku hamulca tylnego jest
dokręcany dużym momentem.
• Przykręcić koło. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
cić śruby koła n a krzyż m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i z a ­
m o n t o w a n i e kola".
Układ kierowniczy
i poduszki gazowe

Wiadomości wstępne wicznie napełnia się g a z e m i chroni głowę

oraz górną część tułowia kierowcy przed
W skład układu kierowniczego wcliodzą uderzeniem w koło kierownicy. Podczas
następujące podstawowe elementy: koło odpowiednio silnego zderzenia czołowego
i kolumna kierownicy, zębatkowa przekładnia sterownik poduszki gazowej odpala mały
kierownicza oraz drążki kierownicze. Koto ładunek wybuchowy w wytwornicy gazu.
kierownicy jest przykręcone do wału, który Powstaje z n a c z n a ilość g a z u , który w ciągu
przenosi rucłi o b r o t o w y koła na przekładnię kilku m i l i s e k u n d n a p e ł n i a w o r e k p o d u s z k i .
kierowniczą. O b r a c a j ą c y się z ę b n i k prze­ Jest to wystarczający czas, a b y napełniony
kładni p r z e s u w a z ę b a t k ę w j e d n ą lub d r u g ą worek zamortyzował gwałtownie wychyla­
stronę, odpowiednio do stopnia obrotu koła jące się do przodu tułów i głowę kierowcy.
kierownicy. Drążki kierownicze, poprzez P o s p e ł n i e n i u s w e g o z a d a n i a w c\ągu k i l k u
p r z e g u b y i zwrotnice w y c h y l a j ą kota. sekund poduszka wiotczeje (gazy wydosta­
Układ kierowniczy z zębatkową przekładnią j ą się na z e w n ą t r z p r z e z o t w o r y w y l o t o w e
kierowniczą pracuje bez luzów i jest bezob- w worku).
stugowy. Należy jedynie sprawdzać stan ela­ Uwaga. Podczas wykonywania czynno­
stycznych osłon przegubów drążków kierow­ ści przy układzie kierowniczym trzeba
niczych oraz osłon przekładni kierowniczej. bezwzględnie przestrzegać zalecanych
Siła n i e z b ę d n a d o s k r ę c a n i a kół, s z c z e g ó l n e wartości momentów dokręcania połączeń
podczas manewru parkowania, jest zmniej­ gwintowych. Nie dysponując odpowiednim
szana przez elektrohydrauliczne urządzenie d o ś w i a d c z e n i e m , prace przy układzie kie­
w s p o m a g a j ą c e . S k ł a d a się o n o z elektrycz­ r o w n i c z y m n a l e ż y p o w i e r z y ć stacji o b s ł u g i .
nej p o m p y oleju, u m i e s z c z o n e g o nad nią
O s t r z e ż e n i e . Nie jest dozwolone spawanie
zbiornika wyrównawczego oraz przewodów
i prostowanie elementów układu kierow­
oleju. P o m p a z a s y s a olej z e zbiornika w y ­
niczego. W przypadku naprawy należy
równawczego i pod wysokim ciśnieniem
k a ż d o r a z o w o w y m i e n i a ć nakrętki i śruby
tłoczy go do przekładni kierowniczej. Tam,
samoblokujące oraz wszystkie pozostałe
w zależności o d kierunku wychylenia koła
skorodowane śruby i nakrętki.
kierownicy, olej trafia na o d p o w i e d n i ą stro­
n ę cylindra siłownika. Olej w y w i e r a parcie Zasady zachowania bezpieczeństwa
na tłok zębatki, w s p o m a g a j ą c w ten s p o s ó b w samochodzie z poduszkami
działanie układu kierowniczego. gazowymi
W kole kierownicy jest umieszczona podusz­
k a g a z o w a k i e r o w c y . J e s t to z ł o ż o n y w o r e k , Zespół poduszki gazowej składa się z czuj­
który w razie zderzenia c z o ł o w e g o błyska­ nika zderzenia, wytwornicy gazu oraz worka
 ZASADY ZACHOWANIA BEZPIECZEŃSTWA Z PODUSZKAMI GAZOWYMI 147

UKŁAD KIEROWNICZY
I - górna obudowa kolumny
kierownicy, 2 - zespól
wyłączników ze sterownikiem
i czujnikiem kąta obrotu koła
kierownicy. 3 - zespół poduszki
gazowej, 4 - kolo kierownicy,
5 - kolumna kierownicy
(przestawiana poosiowe
i pionowo), 6 - d o l n a
obudowa kolumny kierownicy,
7 - wałek pośrettni kolumny
kierownicy 8 - przegub drążka
kierowniczego. 9 - przewody
oleju. 10 — rama pomocnk:za
zawieszenia przedniego,
I I - przewód czujnika kąta obrotu
koła kierownicy (samochody bez
ESP), 12 - zbiornik wyrównawczy
z elektryczną pompą oleju,
13 - drążek kiereiwniczy,
14 - elastyczna osłona gumowa,
15 - przekładnia kierownicza

poduszki. Impulsem do napełnienia poduszki ż a d n y c h prac o b s ł u g o w o - n a p r a w c z y c h przy

jest sygnał elektryczny. elementach układu poduszek gazowych
Samoctiody Opel Vectra s ą fabrycznie wy­ i pirotechnicznych napinaczy pasów bezpie­
posażone w czołowe oraz boczne poduszki czeństwa.
gazowe, automatyczne napinacze pasów
b e z p i e c z e ń s t w a o r a z o g r a n i c z n i k i siły n a c i ą ­
Przed w y m o n t o w a n i e m i z a m o n t o w a n i e m
gu pasów.
poduszki gazowej kierowcy należy bez­
W samocłiodacłi z poduszkami bocznymi
względnie wykonać następujące czynno­
nie w o l n o u m i e s z c z a ć fotelika do p r z e w o ż e ­
ści.
nia dzieci na p r z e d n i m s i e d z e n i u p a s a ż e r a ,
z wyjątkiem specjalnego fotelika firmy O p e l . • O d ł ą c z y ć od akumulatora najpierw prze­
wyposażonego w urządzenie identyfikujące w ó d m a s y (-), p o t e m p r z e w ó d dodatni (+),
fotelik w połączeniu z czujnikiem zajęcia a następnie odczekać 1 minutę.
przedniego siedzenia pasażera. U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
Uwaga. W samochodach wyposażonych podanych w podrozdziale „Wymontowanie
W czujnik zajęcia przedniego siedzenia pa­ i zamontowanie akumulatora".
sażera po włączeniu zapłonu zaświeca się • Zaizolować bieguny akumulatora, aby
na krótko lampka kontrolna, umieszczona wykluczyć przypadkowe jego połączenie
w przedniej lampie oświetlenia wnętrza. z instalacją elektryczną s a m o c h o d u .
W s a m o c h o d a c h bez czujnika zajęcia przed­ • U s t a w i ć koła j e z d n e d o j a z d y na wprost,
niego s i e d z e n i a p a s a ż e r a nie w o l n o na t y m a koło kierownicy w położeniu ś r o d k o w y m .
siedzeniu umieszczać fotelika do p r z e w o ż e ­ • Przed zdjęciem (dotknięciem) poduszki
nia dzieci t y ł e m d o kierunku jazdy. gazowej zlikwidować ładunek elektrostatycz­
U w a g a . Ze w z g l ę d ó w bezpieczeństwa użyt­ ny, c h w y t a j ą c na c h w i l ę rygiel d r z w i z a m k a
k o w n i k o w i s a m o c h o d u nie w o l n o w y k o n y w a ć albo dotykając nadwozia.
 UKŁAD KIEROWNICZY I PODUSZKI GAZOWE
U w a g a . Podczas podłączania akumulatora
nikt nie m o ż e p r z e b y w a ć w e w n ą t r z s a m o ­
cłiodu.
Wskazówki ogóine
- Nie wolno m o n t o w a ć elementów poduszki
g a z o w e j z innego s a m o c ł i o d u lub z i n n e g o
koła kierownicy. W razie w y m i a n y s t o s o w a ć
wyłącznie nowe części.
- N a w e t po n i e g r o ź n e j kolizji, w w y n i k u
której nie nastąpiło napełnienie p o d u s z k i ga­
zowej, należy sprawdzić poduszkę g a z o w ą
i n a p i n a c z e p a s ó w b e z p i e c z e ń s t w a w stacji
obsługi,
- W y z w o l o n a p o d u s z k a g a z o w a lub n a p i n a ­
cze pasów muszą być niezwłocznie wymie­
nione na nowe,
- Poduszka g a z o w a powinna być spraw­
dzana wyłącznie w specjalistycznym warsz­
tacie. Nie wolno używać przy tym próbnika
z l a m p k ą kontrolną, woltomierza ani o m o ­
mierza,
- Elementy poduszki gazowej, które spadły
z w y s o k o ś c i p r z e k r a c z a j ą c e j 0,8 m, n a l e ż y
wymienić,
- Chronić elementy poduszki gazowej przed
nadmiernym nagrzaniem i bezpośrednim
działaniem płomieni oraz w p ł y w e m tempera­
tury powyżej 80''C, także krótkotrwałym,
- Chronić elementy poduszki gazowej przed
z e t k n i ę c i e m się z w o d ą , s m a r e m i o l e j e m . Te
zanieczyszczenia należy natychmiast wycie­
rać suchą szmatką.
- Po wymontowaniu zespół poduszki gazo­
wej należy przechowywać stroną z nakładką
koła kierownicy s k i e r o w a n ą w górę. Przy
o d w r o t n y m ułożeniu istnieje n i e b e z p i e c z e ń ­
stwo, że w razie przypadkowego zapłonu w y ­
twornica gazu zostanie wystrzelona w górę,
zwiększając zagrożenie zranieniem.
- Podczas przerw w pracy nie wolno po­
zostawiać zespołu poduszki gazowej bez
nadzoru,
- Nie wolno rozkładać zespołu poduszki
g a z o w e j . W razie uszkodzenia należy w y ­
mienić cały zespół. Zespół poduszki gazowej
powinien być przechowywany pod nadzorem
lub p o d z a m k n i ę c i e m , g d y ż z a w i e r a materiał
wybuchowy.
- Przed złomowaniem samochodu jest ko­
nieczne w y m o n t o w a n i e i utylizacja p o d u s z e k
gazowych w specjalistycznym warsztacie.
- Między poduszką gazową a pasażerem
nie p o w i n n y z n a j d o w a ć się ż a d n e p r z e d m i o ­
ty.
- Nie wolno oklejać i zasłaniać koła kierow­
nicy tablicy rozdzielczej i oparć przednich
siedzeń w miejscach, w których s ą zamonto­
wanie poduszki gazowe.
- Na haczykach w kabinie można wieszać
tylko lekkie ubiory bez wieszaków. Nie nale­
ży pozostawiać żadnych przedmiotów w kie­
szeniach wiszących ubrań,
- W ś r o d k o w e j konsoli z n a j d u j e się s t e r o w ­
nik p o d u s z e k g a z o w y c h i p i r o t e c h n i c z n y c h
napinaczy pasów bezpieczeństwa. Aby nie
z a k ł ó c a ć j e g o działania, nie n a l e ż y u m i e s z ­
czać w pobliżu żadnych magnetycznych
przedmiotów,
- Lampka kontrolna układu poduszek gazo­
wych w zestawie wskaźników powinna za­
świecić się po włączeniu zapłonu na około
4 s e k u n d y . N i e z g a ś n i ę c i e tej l a m p k i o z n a ­
cza wykrycie i zarejestrowanie w pamięci
sterownika usterki w układzie poduszek
gazowych.
Dodatkowe zalecenia dotyczące
bocznych poduszek gazowych
- Obecność bocznych poduszek gazowych
jest sygnalizowana n a s z y w k ą . A I R B A G " na
bokach oparć siedzeń przednich,
- Na przednich siedzeniach wolno monto­
w a ć wyłącznie pokrowce nie zasłaniające
bocznych poduszek gazowych,
- Na siedziska przednich siedzeń nie wolno
kłaść podkładek, mat albo innych przedmio­
tów, które m o g ą zakłócić pracę czujników
rozpoznających zajęcie siedzenia i działanie
poduszek gazowych.
- W razie u s z k o d z e n i a p o k r o w c a (na przy­
kład rozdarcie, wypalenie dziur) w miejscu
zamontowania bocznej poduszki gazowej,
ze względów bezpieczeństwa należy w y m i e ­
nić p o k r o w i e c , a b y w o r e k b o c z n e j p o d u s z k i
mógł się prawidłowo rozwinąć.
- Nie w k ł u w a ć w pokrowiec szpilek iub
innych ostrych przedmiotów, w miejscu
 ZASADY ZACHOWANIA BEZPIECZEŃSTWA Z PODUSZKAMI GAZOWYMI
zamontowania poduszki gazowej lub maty
z czujnikiem zajęcia siedzenia.
Wymontowanie i zamontowanie
zespołu poduszki gazowej
Wymontowanie
• Przeczytać i stosować zasady zachowa­
nia b e z p i e c z e ń s t w a w s a m o c h o d z i e z p o ­
duszkami gazowymi.
• Najpienw odłączyć o d akumulatora prze­
w ó d m a s y ( - ) , p o t e m p r z e w ó d dodatni (+),
a następnie odczekać 1 minutę.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Zaizolować bieguny akumulatora, aby wy­
kluczyć przypadkowe połączenie z instalacją
elektryczną samochodu.
• Obrócić kluczyk w wyłączniku zapłonu
( s t a c y j c e ) d o p o ł o ż e n i a „1".
• Obrócić w lewo koło kierownicy o 45°.
W s u n ą ć d o o p o r u w k r ę t a k (2, rys. O - 4 0 2 9 )
z k r z y ż o w ą k o ń c ó w k ą w o t w ó r (3) z b o k u
koła kierownicy.
• Odchylić w k r ę t a k w kierunku strzałki w celu
o d b l o k o w a n i a z a c z e p u w kole kierownicy
i p o d w a ż e n i a zespołu poduszki g a z o w e j (1).
• O b r ó c i ć koto kierownicy w p r a w o d o o d p o ­
wiedniego położenia i odbiokowaćdrugi zaczep
pc^ożony symetrycznie po prawej stronie.
• W y j ą ć zespół poduszki gazowej ( 1 , rys.
O-4030) z koła k i e r o w n i c y
1 4 9
• Z a p o m o c ą w k r ę t a k a (6) p o d w a ż y ć rygiel
z a b e z p i e c z a j ą c y (7) na w t y k a c h i w y j ą ć wtyki
(4) i (5) złączy z tyłu z e s p o ł u p o d u s z k i g a z o ­
wej.
U w a g a . Do kwietnia 2003 roku m o n t o w a n o
tylko j e d e n wtyk.
• Wyjąć zespół poduszki gazowej i odłożyć
go w położeniu nakładką kierownicy skiero­
w a n ą w górę.
Zamontowanie
• W s u n ą ć oba wtyki złączy elektrycznych
w gniazda z tyłu zespołu poduszki gazowej
i zabezpieczyć ryglami.
• Osadzić ostrożnie zespół poduszki gazo­
w e j w kole kierownicy, zwracając u w a g ę na
zachowanie równej szerokości szczelin mię­
dzy nakładką i kołom kierownicy.
• Docisnąć zespół poduszki z prawej i lewej
strony tak, aby było słychać trzaski wejścia
z a c z e p ó w na miejsce.
• Obrócić kluczyk w wyłączniku zapłonu
( s t a c y j c e ) d o p o ł o ż e n i a „O" i w y j ą ć k l u c z y k .
U w a g a . Podczas podłączania akumulatora
nikt nie m o ż e p r z e b y w a ć w e w n ą t r z s a m o ­
chodu.
• Zdjąć taśmę izolacyjną z biegunów aku­
mulatora i podłączyć najpierw przewód do­
datni (+), a następnie p r z e w ó d ujemny (-)
do akumulatora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
1 5 0 UKŁAD KIEROWNICZY I PODUSZKI GAZOWE

• Włączyć zapłon. Lampita kontrolna po­

duszek gazowycłi w zestawie wskaźników
powinna zaświecić się na około 4 sekundy
i zgasnąć.

Wymontowanie i zamontowanie
koła kierownicy

Wymontowanie

• Wymontować zespół poduszki gazowej,

stosując zasady zacinowania bezpieczeń­
stwa w samocinodzie z poduszkami gazowy­
mi (patrz opis w poprzednim podrozdziale),
• U s t a w i ć koła d o j a z d y na wprost, w y j ą ć
kluczyk z wyłącznika zapłonu i zablokować
koto kierownicy,
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. O-4031)
złącza elektrycznego.
• Wykręcić śrubę (2).
U w a g a . Znaki (strzałki na rys. O - 4 0 3 3 ) na
piaście koła kierownicy i na w a l e kierownicy
m u s z ą się pokrywać.
• Zdjąć ręką koło z wału kierownicy
Zamontowanie
• Oczyścić gwint śruby i otworu w wale kie­
rownicy
U w a g a . Podczas osadzania koła kierownicy
koła przednie m u s z ą być ustawione do jazdy
na wprost, W p r z e c i w n y m razie m o ż e zostać
uszkodzony zespół wyłączników.
• Tak o s a d z i ć koło na w a l e kierownicy, a b y
z a b i e r a k ( 1 , rys, O - 4 0 3 2 ) w s z e d ł w gniaz­
d o (2) w koie kierownicy, a znaki (strzałki na
rys. O - 4 0 3 3 ) na kole i na w a l e kierownicy się
pokrywały,
• Powlec gwint środkiem zabezpieczającym,
na przykład Loctite 2 4 3 , w k r ę c i ć śrubę w w a ł
kierownicy i dokręcić j ą m o m e n t e m 30 N - m .
• W ł o ż y ć i zaryglować wtyki złączy elek­
trycznych zespołu poduszki gazowej.
• Sprawdzić, czy koło kierownicy znajduje
się dokładnie w położeniu ś r o d k o w y m i w ra­
zie potrzeby s k o r y g o w a ć osadzenie koła.
• Zamontować zespół poduszki gazowej
(patrz odpowiedni opis).
• Sprawdzić działanie sygnału dźwiękowe­
go, a w wersjach wyposażonych w zdalne
sterowanie radiodbiornika także działanie
wyłączników sterowania radioodbiornika
w kole kierownicy,
• S a m o c h o d y z urządzeniem E S P : skali-
b r o w a ć czujnik kąta o b r o t u kota k i e r o w n i c y
(patrz opis w podrozdziale „ W y m o n t o w a n i e
i zamontowanie akumulatora").
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KOŁA KIEROWNICY

Wymontowanie i zamontowanie
zespołu wyłączników w kole
kierownicy

Wymontowanie

Uwaga. W przypadku wymiany zespołu

wyłączników jest niezbędna
danych pamięci elektronicznego sterownika,
umieszczonego w korpusie zespołu wskaź­
ników, której m o ż n a d o k o n a ć w stacji obsługi
Opel. W samochodach z układem ESP czuj­
nik k ą t a o b r o t u k o ł a k i e r o w n i c y j e s t t a k ż e
elementem zespołu wyłączników,
• Ustawić koła do jazdy na wprost i obrócić
kluczyk w wyłączniku zapłonu (stacyjce)
do położenia „I".
• W y m o n t o w a ć zespół poduszki gazowej
(patrz odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć koło kierownicy (patrz opis
w poprzednim podrozdziale).
aktualizacja
• W y m o n t o w a ć obudowę kolumny kierowni­
cy (patrz o d p o w i e d n i opis w rozdziale „ W y ­
posażenie wewnętrzne nadwozia").
• Zaznaczyć mazakiem położenie zespołu
wyłączników na w a l e kolumny kierownicy
• O d k r ę c i ć n a k r ę t k ę ustalającą ( 1 , rys, O-
-4036),
• P o l u z o w a ć śrubę (2, rys. O-4037),
• W y c i s n ą ć rygiel (strzałka na rys. 0 ^ 0 3 8 )
i w y j ą ć w t y k (3) złącza z e s p o ł u wyłączników.
• Odblokować zaczep i ściągnąć zespół wy­
ł ą c z n i k ó w (4) z w a ł u k i e r o w n i c y .
U w a g a . Po w y m o n t o w a n i u nie należy obra­
cać korpusu wyłączników.

Zamontowanie

Uwaga. Sprężyna śrubowa zespołu wyłącz­

n i k ó w p o w i n n a z n a j d o w a ć się w p o ł o ż e n i u
ś r o d k o w y m , a strzałki o z n a c z e ń m u s z ą się
pokrywać. S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k z a ­
mieszczonych na korpusie wyłączników,
• W s u n ą ć zespół wyłączników na wat kie­
rownicy i ustawić zgodnie z naniesionymi
wcześniej znakami,
• W takim położeniu dokręcić nakrętkę usta­
lającą ( 1 , rys, O - 4 0 3 6 ) m o m e n t e m 15 N - m .
• D o k r ę c i ć ś r u b ę (2, rys. O - 4 0 3 7 ) momen­
t e m 15 N - m ,
• W c i s n ą ć i zaryglować wtyk złącza elek­
trycznego,
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
• Jeśli z a m o n t o w a n o n o w y z e s p ó ł w y ł ą c z n i ­
ków, n a l e ż y g o d o p a s o w a ć w stacji obsługi
Opel za p o m o c ą specjalnego przyrządu na-
stawczego.
152 UKŁAD KIEROWNICZY I PODUSZKI GAZOWE

MW M
• Samochody z układem ESP: skalibrować
czujnik kąta obrotu kota kierownicy (patrz
„Wymontowanie i zamontowanie akumula­
tora").

Wymontowanie i zamontowanie
przegubu drążka kierowniczego

Wymontowanie 4
O-4035
• Sprawdzanie luzu drążka kierownicze­
g o . P o d e p r z e ć przód s a m o c h o d u tak, aby
koła swobodnie zwisały Podczas pomszania • Odkręcić całkowicie nakrętkę mocującą
kołami i drążkiem kierowniczym nie powinien przegub drążka kierowniczego.
być w y c z u w a l n y ż a d e n luz. • Odkręcić całkowicie przegub z drążka kie­
• Poluzować śruby koła. Unieść i bezpiecz­ rowniczego, policzyć przy tym i z a n o t o w a ć
nie p o d e p r z e ć p r z ó d s a m o c h o d u o r a z z d j ą ć liczbę obrotów, co ułatwi późniejsze z a m o n ­
koło przednie. towanie.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­ Zamontowanie
m o n t o w a n i e koła".
• Zmierzyć i zanotować długość wystającej • Nakręcić przegub na drążek kierowniczy
c z ę ś c i g w i n t u (X, rys, O - 4 0 3 4 ) z p r z e g u b u zgodnie z zanotowaną przy wymontowaniu
drążka kierowniczego. liczbą obrotów. Zmierzyć i sprawdzić z no­
• O d k r ę c i ć o kilka o b r o t ó w u s t a l a j ą c ą n a ­ tatkami długość wystającej części gwintu (X,
krętkę (1), przytrzymując p r z e g u b płaskim patrz rys. O-4034). Dokręcić ręką ustalającą
kluczem. nakrętkę (1).
• P o l u z o w a ć o klika o b r o t ó w n a k r ę t k ę m o c u ­ • Osadzić przegub drążka kierowniczego
j ą c ą (2) p r z e g u b u drążka kierowniczego (3). w zwrotnicy i przykręcić n o w ą nakrętkę sa­
• Wycisnąć przegub drążka kierowniczego moblokującą momentem 35 N-m.
(3, rys. O - 4 0 3 5 ) z e z w r o t n i c y za p o m o c ą • Dokręcić nakrętkę ustalającą m o m e n t e m
ściągacza (4), na przykład Hazet 779. P o d ­ 60 N m .
czas wyciskania ściągacz powinien opierać • Przykręcić koło. Opuścić samochód
się na n a k r ę t c e . i dokręcić śruby koła na krzyż m o m e n t e m
110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W stacji o b s ł u g i s p r a w d z i ć i w razie p o t r z e ­
by w y r e g u l o w a ć z b i e ż n o ś ć kół przednich.

Wymontowanie i zamontowanie
elastycznych osłon drążków
kierowniczych

Wymontowanie
• Poluzować śruby koła. Unieść i bezpiecz­
nie podeprzeć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć
koło przednie.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE OSŁON DRĄŻKÓW KIEROWNICZYCH 153

U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a -
nycfi w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Jeśli występuje, w y m o n t o w a ć d o i n ą o s ł o n ę
przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y m o n t o w a ć przegub drążka kierownicze­
go (patrz opis w poprzednim podrozdziale).
• Odkręcić nakrętkę ustalającą przegub
drążka l<ierowniczego.
• Oczyścić przegub i drążek kierowniczy
przed zdjęciem g u m o w e j ostony elastycznej.
• Zaznaczyć położenie osłony elastycznej • Z a m o c o w a ć osłonę elastyczną na o b u ­
i z d j ą ć o b i e m o c u j ą c e o p a s k i ( 1 , rys. O - 4 0 2 6 ) . dowie przekładni kierowniczej n o w ą o p a s k ą
U w a g a . Opaska mocująca od strony w e ­ t a ś m o w ą (4), a na d r ą ż k u k i e r o w n i c z y m
wnętrznej musi zostać przecięta. n o w ą o p a s k ą z a c i s k o w ą (3), która p o w i n n a
• Z s u n ą ć e l a s t y c z n ą o s ł o n ę (2) z o b u d o w y z n a l e ź ć się w t y m s a m y m m i e j s c u , j a k p r z e d
przekładni i drążka kierowniczego. wymontowaniem.
• Nakręcić nakrętkę ustalającą na drążek
Zamontowan/e kierowniczy i zamontować przegub drążka
kierowniczego w zwrotnicy (patrz o d p o w i e d ­
• Oczyścić i lekko n a s m a r o w a ć drążek kie­ nie opisy).
rowniczy. • Jeśli występuje, zamontować dolną
« Wymienić g u m o w y pierścień uszczelniają­ o s ł o n ę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i
cy na obudowie przekładni ł«erowniczej ( 1 , opis).
rys. O - 4 0 2 7 ) . S p r a w d z i ć , czy n o w y pierścień • Sprawdzić, czy osłona elastyczna nie jest
jest dokładnie osadzony w wybraniu. poskręcana.
• N a s u n ą ć n o w ą osłonę elastyczną na drą­ • Przykręcić koło. Opuścić samochód
żek kierowniczy i obudowę przekładni zwra­ i dokręcić śruby kół na krzyż m o m e n t e m .
cając uwagę, aby krawędzie ostony zostały 110 N-m.
prawidłowo osadzone w wybraniach na obu­ U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
dowie przekładni kierowniczej (1) i na drążku nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
kierowniczym (2). m o n t o w a n i e kota".
Koła i ogumienie
Wiadomości wstępne
W zależności od wersji i wyposażenia,
w s a m o c h o d a c h V e c t r a III i S i g n u m w y s t ę ­
pują koła o r ó ż n y c h w y m i a r a c h . Z m i e n i a j ą c
koła, oprócz szerokości i średnicy obręczy,
n a l e ż y z w r ó c i ć u w a g ę t a k ż e na g ł ę b o k o ś ć
przetłoczenia i średnicę o k r ę g u osi otwo­
rów obręczy. Głębokość przetłoczenia jest
odległością od płaszczyzny środka obręczy
(tożsamej z płaszczyzną symethi opony)
do płaszczyzny przylegania tarczy koła
d o piasty lub b ę b n a h a m u l c a . Ś r e d n i c a o k r ę ­
gu osi o t w o r ó w o b r ę c z y w y z n a c z a położenie
śrub mocujących koło.
Wszystkie koła tarczowe m a j ą uszczelnione
obręcze. Uszczelnienie stanowi wytłoczone
zgrubienie na o b r z e ż a c h obręczy, które unie­
możliwia zsunięcie się o p o n y bezdętkowej
z o b r ę c z y podczas p o k o n y w a n i a n a w e t bar­
dzo ostrych zakrętów.
U w a g a . Do o p o n y bezdętkowej nie wolno
wkładać dętki.
Ciśnienie w ogumieniu
Ciśnienie powietrza w ogumieniu jest ustala­
ne przez producenta samochodu w zależno­
ści o d r ó ż n y c h parametrów, d o których zalicza
się m.in. obciążenie s a m o c h o d u i prędkość
m a k s y m a l n ą W s a m o c h o d a c h V e c t r a III i S i ­
g n u m d o p u s z c z a się stosowanie o p o n i obrę­
czy o różnych wymiarach, W zamieszczonej
tablicy tylko kilka możliwych kombinacji o p o n
i obręczy Kompletnym wykazem zalecanych
o p o n i obręczy dysponują autoryzowane sta­
cje obsługi firmy O p e l ,
Zachowanie właściwego ciśnienia ma duże
z n a c z e n i e d l a tnAfałości o p o n i b e z p i e c z e ń ­
stwa jazdy, dlatego ciśnienie w ogumieniu
należy sprawdzać co cztery tygodnie i przed
k a ż d ą d ł u g ą j a z d ą (także w kole z a p a s o ­
wym).
U w a g a . Zalecane wartości ciśnienia są
p o d a n e na naklejce umieszczonej na w e ­
wnętrznej stronie pokrywy w l e w u paliwa,
- Z a l e c a n e wartości ciśnienia o d n o s z ą się
do zimnych opon. Ciśnienie wyższe od zale­
canego o 20 do 40 kPa zmierzone po dłuż­
szej jeździe na rozgrzanych o p o n a c h jest
p r a w i d ł o w e i nie n a l e ż y g o zmniejszać,
W oponach zimowych (oznaczonych M+S)
m o ż n a stosować ciśnienie wyższe o oko­
ło 10 k P a o d ciśnienia w o p o n a c h letnich.
Należy uwzględniać zalecenia producen­
tów opon zimowych, dotyczące wartości
ciśnienia w ogumieniu. Jeżeli opony z i m o w e
podlegają ograniczeniu prędkości, w polu
widzenia kierowcy powinna być umiesz­
czona tabliczka z wartością dopuszczalnej
prędkości jazdy,
- W razie holowania przyczepy należy
zwiększyć ciśnienie w ogumieniu do war­
tości p o d a n y c h dla całkowitego obciążenia
s a m o c h o d u . Ciśnienie w ogumieniu przy­
czepy także okresowo powinno być spraw­
dzane.
- Ciśnienie w kole z a p a s o w y m odpowiada
przewidzianemu w samochodzie maksymal­
nemu ciśnieniu w ogumieniu.
 CIŚNIENIE w OGUMIENIU 155

Wybór możliwych zestawień opon i obręczy

Ciśnienie w ogumieniu w kPa

Głębokość
Silnik Wymiar opony Obręcz przetłoczenia Połowa obciążenia Pełne obciążsnie
Przód lY Przód Tył
Z16XE/Z18XE 195/65 R 15" 6yjJ X 15 35 2,0 2.2 2.2 2.7
215/55 R 16 6'/jJ X 16 41 2.0 2.2 2,2 2.7
215/50 R 17 7 J X 17 41 2.0 2,2 2.2 2,7
225/45 R 17 7Jx17 41 2.0 2,2 2.2 2,7
Z20NET 215/55 R 16 6 / 2 J x 16 41 2,3 2,3 2,4 2,9
Z22YH 215/55 R 16 6/=Jx16 41 2.2 2,2 2,3 2,8
225/45 R 18 7 y j x 18 41 2,2 2.2 2,3 2,8
Z32E, sedan autom. 215/55 R 16 6 / , J X 16 41 2.5 2.4 2.6 3.1
Vectra kombi
Z32 SE Signum 225/45 R 18 7y2Jx18 41 2,6 2,3 2,7 3,2
Z19DTH 195/65 R 15':^' 6 y j x 15 35 2,4 2,4 2,5 3,0
215/55 R 16 6 y ; J x 16 41 2,3 2,3 2,4 2,9
Z19DT/Y2QDTH 195/65 R 15" 6y,Jx15 35 2,3 2.3 2,5 3,0
Y22DTR
215/55 R 16 eyrj X 1 6 41 2,2 2.2 2,3 2,8
225/45 R 17 7Jx17 41 2,2 2,2 2,3 2,8
Y30DT, sedan 215/55 R 16 6yjjxi6 41 2,6 2,4 2,7 3,2
Vectra kombi
Y30DT Signum 225/45 R 17 7Jx17 41 2,6 2,5 2,9 3,4

" Signum, tylko jako opony zimowe.

" Signum, wersje z mechaniczną skrzynką przekładniową

Oznakowanie opon i obręczy kół R - o p o n a radialna;

14 - średnica o b r ę c z y w c a l a c h ;
Oznakowanie opon
89 - wyróżnik nośności;
U w a g a . Jeśli m i ę d z y liczbami 14 i 8 9 z n a j ­
d u j e się o z n a c z e n i e M + S , o z n a c z a to o p o n ę
z i m o w ą (z b i e ż n i k i e m b ł o t n o - ś n i e g o w y m ) ;
H - literowe oznaczenie dopuszczalnej pręd­
kości m a k s y m a l n e j (tzw. i n d e k s p r ę d k o ś c i
opony), „H" oznacza prędkość maksymalną
210 km/h. Oznaczenie maksymalnej pręd­
kości znajduje się za liczbami określającymi
w y m i a r o p o n y i o b o w i ą z u j e dla o p o n letnich
i zimowych.
U w a g a . Jeśli po o z n a c z e n i u o p o n y w y s t ę ­
195 - szerokość opony w m m ; puje słowo „reinforced", o z n a c z a to o p o n ę
/70 - stosunek wysokości do szerokości w z m o c n i o n ą na przykład dla s a m o c h o d ó w
( w y s o k o ś ć przekroju o p o n y s t a n o w i 7 0 % jej dostawczych.
szerokości); jeśli w o z n a c z e n i u nie w y s t ę p u ­
je taka d a n a (na przykład 155 R 13), o z n a c z a Data produkcji opony
to tzw. n o r m a l n y s t o s u n e k w y s o k o ś c i d o s z e ­ Data produkcji jest umieszczona na oponie
rokości, który wynosi ok. 8 0 % ; w oznaczeniu producenta.
156 KOŁA I OGUMIENIE
Literowe oznaczenia prędliości opon
Oznaczenie literowe Prędkość maksymalna
Q 160 km/h
S 180 km/h
T 190 km/h
H 210 km/h
V 240 km/h
ZR ponad 240 km/h
Przykład: D O T C U L 2 U M 8 4404 T U B E L E S S
D O T - D e p a r t m e n t o f T r a n s p o r t a t i o n (iVlini-
sterstwo Transportu USA),
C U - skrót oznaczenia producenta opony,
L2 - wielkość opony,
U M 8 - wykonanie opony,
4 4 0 4 - data produkcji - 4 4 . tydzień produkcji
2 0 0 4 roku,
U w a g a . Jeżeli zamiast czterocyfrowej liczby
w o z n a c z e n i u jest liczba trzycyfrowa, po któ­
rej w y s t ę p u j e s y m b o l < , o p o n a _ z o s t a ł a w y ­
produkowana w poprzednim dziesięcioleciu.
N a przykład oznaczenie 509<1 to 50, tydzień
produkcji 1999 roku,
TUBELESS - opona bezdętkowa (TUBETY-
PE - opona z dętką).
U w a g a . O d X 1 9 9 8 r, n o w e o p o n y p o w i n n y
mieć dodatkowo naniesiony na boku numer
kontrolny E C E potwierdzający, że opona
odpowiada wymaganiom norm ECE. Opony
w y p r o d u k o w a n e p o tej dacie b e z n u m e ­
ru k o n t r o l n e g o E C E nie s ą d o p u s z c z o n e
d o eksploatacji w krajach Unii Europejskiej
bez uzyskania indywidualnej homologacji
europejskiej.
Oznakowanie obręczy kół
P r z y k ł a d : 5 'AJ x 1 5 H 2 , E T 3 8 , L K 4 / 1 0 0
5 % - szerokość obręczy między obrzeżami
w calach,
J - literowe oznaczenie wysokości i zarysu
o b r z e ż a obręczy {B - niskie obrzeże),
X - oznaczenie jednoczęściowej obręczy
wgłębionej,
15 - średnica osadzenia o p o n y na obręczy
w calach,
H2 - profil o b r ę c z y po stronie w e w n ę t r z n e j
i zewnętrznej ze zgrubieniem zapobiegają­
c y m zsuwaniu się opony z obręczy.
E T 3 8 - g ł ę b o k o ś ć przetłoczenia 3 8 m m , czyli
odległość płaszczyzny przechodzącej przez
oś symetrii przekroju poprzecznego obręczy
od płaszczyzny przylegania obręczy do pia­
sty koła,
L K 4 - w t y m przykładzie koło jest m o c o w a n e
4 śrubami,
/100 - średnica okręgu, na którym s ą roz­
mieszczone otwory śrub mocujących koło,
wynosi 100 m m .
Głębokość rowków bieżnika
Według wymagań przepisów prawa o ruchu
d r o g o w y m opony powinny mieć rowki bież­
n i k a o g ł ę b o k o ś c i n i e m n i e j s z e j n i ż 1,6 m m
na całej powierzchni bieżnika. Z e w z g l ę d ó w
b e z p i e c z e ń s t w a zaleca się j e d n a k , a b y o p o ­
ny letnie wymieniać, gdy g ł ę b o k o ś ć r o w k ó w
bieżnika osiągnie 2 m m , a opony zimowe,
g d y g ł ę b o k o ś ć ta z m n i e j s z y się d o 4 m m .
Głębol^ość rowków bieżnika należy mierzyć
w głównych rowkach, w najbardziej zużytych
miejscach o p o n y W dnach rowków marko­
wych opon są umieszczone wskaźniki zuży­
cia, których położenie jest o z n a c z o n e litera­
m i T W I ( T r e a d W e a r I n d i c a t o r ) lub s y m b o l e m
trójkąta. Wskaźniki zużycia m a j ą wysokość
1,6 m m . N i e n a l e ż y u w z g l ę d n i a ć i c h p o d c z a s
pomiaru, gdyż właściwy wymiar głębokości
bieżnika jest uzyskiwany w najgłębszym
m i e j s c u r o w k a b i e ż n i k a (P, r y s . S X - 4 6 0 8 ) .
W y równoważą nie kół
Koła są wyrównoważone przez producenta
samochodu. Wyrównoważenie jest ko­
nieczne, aby skorygować nierównomierny
rozkład mas i niejednorodność materiałów.
N i e w y r ó w n o w a ż e n i e kół objawia się galo­
p o w a n i e m i t r z e p o t a n i e m kół p o d c z a s j a z d y
a przy większych prędkościach drganiami
koła kierownicy, Drgania te w y s t ę p u j ą na
ogół tylko w określonym zakresie prędkości
i zanikają poniżej i powyżej tego zakresu,
N i e w y r ó w n o w a ż e n i e kół e k s p l o a t o w a n y c h
przez dłuższy czas może doprowadzić
do uszkodzenia przegubów zawieszenia,
przekładni kierowniczej, amortyzatorów
i bieżników opon.
 WYRÓWNOWAŻANIE KÓŁ 157

Kota należy w y r ó w n o w a ż a ć po każdej na­
prawie ogumienia i zamontowaniu nowych
opon, ponieważ z powodu zużycia
z m i a n w y w o ł a n y c h n a p r a w ą zmienia się roz­
łożenie masy w oponie.
ki, a z a u w a ż o n e ubytki n a l e ż y n i e z w ł o c z n i e
uzupełnić.
• Nanieść kredą strzałkę w s k a z u j ą c ą kieru­
nek obrotu opony.
• Zabezpieczyć samochód przed samo­
czynnym przetoczeniem, włączając hamulec
awaryjny oraz w s t e c z n y albo 1. bieg. W sa­
mochodzie z automatyczną skrzynką prze­
kładniową dźwignię wyboru biegów ustawić
w położeniu „P". Ponadto należy podłożyć
klin p o d p r z e c i w l e g ł e k o ł o p o p r z e k ą t n e j ,
po stronie przeciwnej do miejsca podparcia.
• Koła z pełnym kołpakiem: do zdejmowania
kołpaka służy kabłąk znajdujący się w w y p o ­
sażeniu s a m o c h o d u , który należy zaczepić
oraz o k r a w ę d ź kołpaka (rys, 0 ^ 6 0 9 ) . Nie d y s ­
ponując katiłąkiem, należy w s u n ą ć wkrętak

Łańcuchy przeciwpoślizgowe

Łańcuchy przeciwpoślizgowe można zakła­

d a ć w y ł ą c z n i e na kota p r z e d n i e . W s a m o c h o ­
dach w y p o s a ż o n y c h w stalowe obręcze kół,
aby uniknąć uszkodzenia ozdobnych kołpa­
ków, należy je zdjąć przed założeniem łańcu­
c h ó w i z a m o n t o w a ć z powrotem po zdjęciu
łańcuchów.
W m o d e l a c h V e c t r a III i S i g n u m d o p u s z c z a
się s t o s o w a n i e ł a ń c u c h ó w p r z e c i w p o ś l i z g o ­
w y c h tylko do z e s t a w ó w obręczy i o p o n okre­
ślonych w instrukcji obsługi s a m o c h o d u . N i e
zakłada się ł a ń c u c h ó w na koło z a p a s o w e .
U w a g a . Należy zakładać tylko łańcuchy
o drobnych ogniwach, które razem z z a m ­
k i e m ł a ń c u c h a nie w y s t a j ą na bieżniku i w e ­
w n ę t r z n y m b o k u o p o n y w i ę c e j niż 15 m m .
Dopuszczalna prędkość jazdy z łańcuchami
przeciwpoślizgowymi wynosi w Niemczech
50 km/h. P o wjechaniu na drogę nie pokrytą
śniegiem ani lodem należy zdjąć ł a ń c u c h y

Wymontowanie i zamontowanie koła

Wymontowanie

U w a g a . Obręcze ze stopów lekkich s ą z a ­

bezpieczone przed korozją powłoką bez-
banwnego lakieru. P o d c z a s w y m i a n y koła
n a l e ż y u w a ż a ć , a b y nie u s z k o d z i ć tej p o w ł o ­
1 5 8 KOŁA 1 OGUMIENIE
pod krawędź kołpaka, a następnie podważyć
i zdjąć kołpak.
U w a g a . W kołach z e śrubami zabezpieczo­
nymi przed kradzieżą kołpak koła zdejmuje
się razem z e śrubami koła.
• Koła z obręczami z e stopów lekkich:
ostrożnie podważyć wkrętakiem i zdjąć kap­
turki o c h r o n n e ś r u b koła.
• P o l u z o w a ć ś r u b y k o ł a o YT. o b r o t u , l e c z i c h
nie w y k r ę c a ć .
U w a g a . Śruby koła należy poluzować przed
uniesieniem s a m o c h o d u , przy w ł ą c z o n y m
hamulcu awaryjnym i biegu. Do poluzowania
śrub nie należy s t o s o w a ć klucza d y n a m o m e ­
trycznego.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu może zdarzyć się wypadek, dlatego
należy wcześniej zapoznać się z zalecenia­
mi p o d a n y m i w podrozdziale „ U n o s z e n i e
i podpieranie samochodu".
• Unieść samochód za pomó^>podnośnika
tak, a b y koło o d e r w a ł o się o d podłoża (patrz
podrozdz. „Unoszenie i podpieranie samo­
c h o d u " w r o z d z i a l e „ Z a b i e g i konsenA^acyjne
i pomocnicze"}.
• Wykręcić śruby m o c u j ą c e i zdjąć koło.
Odłożyć śruby w czyste miejsce, ż e b y nie
uległy zanieczyszczeniu.
Zamonto\Name
• W c e l u o c h r o n y p r z e d k o r o z j ą , przed
k a ż d y m z a m o n t o w a n i e m koła powierzchnię
ś r o d k u j ą c ą obręcz na piaście koła zaleca
się powlec cienką w a r s t w ą s m a r u d o łożysk
tocznych.
• Oczyścić zanieczyszczone śruby i gwinty
Nie nakładać s m a r u ani oleju na gwinty śrub
koła.
Uwaga. Skorodowane lub trudno obracające
się śruby koła należy niezwłocznie wymienić.
D o c z a s u ich w y m i a n y zaleca się z a c h o w a ć
ostrożność i jeździć z umiarkowaną prędko­
ścią.
• P o w l e c s t o ż k o w ą powierzchnię śrub kota
s m a r e m d o łożysk.
• Założyć koło, zachowując kierunek obro­
tów opony zaznaczony podczas wymonto­
wania.
• W k r ę c i ć ś r u b y kota i d o k r ę c i ć j e w s t ę p ­
nie przemiennie na krzyż m o m e n t e m około
50 N m .
U w a g a . W kołach ze śrubami zabezpieczo­
nymi przed kradzieżą założyć kołpaki przed
wkręceniem śrub.
• Opuścić samochód n a koła i wyjąć
spod samochodu podnośnik.
• Dokręcić śruby koła przemiennie n a krzyż
w kliku e t a p a c h . D o d o k r ę c e n i a śrub p o w i n ­
no się używać klucza d y n a m o m e t r y c z n e g o ,
który z a p e w n i a dokręcenie z r ó w n o m i e r n ą
siłą. M o m e n t d o k r ę c a n i a ś r u b k ó ł z o b r ę ­
czami stalowymi i z e s t o p ó w lekkich w y n o s i
110 N-m.
U w a g a . Jeśli ś r u b y koła n i e zostały d o k r ę c o n e
kluczem d y n a m o m e t r y c z n y m , konieczne jest
niezwłoczne sprawdzenie momentu dokręce­
n i a w stacji o b s ł u g i . J e d n o s t r o n n e l u b n i e r ó w ­
nomierne dokręcenie śrub koła m o ż e s p o w o ­
d o w a ć odiształcenie obręczy albo piasty koła.
• Koła z pełnym kołpakiem: oczyścić obręcz
w miejscach osadzenia sprężystych klamer
kołpaka. Wcisnąć najpierw kołpak w pobli­
żu zaworu powietrza, zwracając uwagę na
oznaczenie zaworu na odwrocie kołpaka.
Z a m o c o w a ć cały kołpak, w razie potrzeby
uderzając g o pięścią.
• Obręcze z e stopów lekkich: założyć kap­
turki o c h r o n n e n a śruby kół.
• P o w y m i a n i e kota z a w s z e n a l e ż y s p r a w ­
dzić i skorygować wartość ciśnienia powie­
trza w ogumieniu.
U w a g a . P o przejechaniu okoto 1 0 0 k m d o ­
kręcić śruby kół według podanego poprzed­
nio opisu m o m e n t e m 110 N - m .
Przestawianie i wymiana kół
Nie zaleca się przestawiania kół powodują­
cego zmianę kierunku ich obrotów, gdyż d o ­
stosowanie się opon do takiej zmiany łączy
się z ich w i ę k s z y m p o c z ą t k o w y m z u ż y c i e m .
Na niektórych oponach z bieżnikiem niesy­
m e t r y c z n y m (tzw. o p o n y k i e r u n k o w e ) z b o k u
jest naniesiona strzałka wskazująca kierunek
obrotów (patrz rys. S X - 4 6 0 9 ) , którego bez­
względnie należy przestrzegać.
W razie wykrycia w i ę k s z e g o zużycia bież­
nika kół przednich zaleca się zamianę kół
 PRZESTAWIANIE I WYMIANA KÓŁ
przednich na tylne z zachowaniem zgodno­
ści o d p o w i e d n i e j s t r o n y s a m o c h o d u (rys. S X -
-4606). Sprzyja to z a c h o w a n i u w przybliżeniu
jednakowej tnwałosa wszystkich opon.
O s t r z e z e n r e . Nie powinno w y m i e n i a ć się
pojedvnczvch opon. lecz co najmniej obie
Opony tej s a m e j o s i . O p o n y o w i ę k s z e j g ł ę -
:,bokosci r o w k ó w b i e ż n i k a n a l e ż y m o n t o w a ć
:na p r z e d n i e k o ł a . N a j e d n e j o s i w o l n o s t o s o ­
w a ć tytko o p o n y tego s a m e g o producenta
i O takich samych wymiarach oraz rzeźbie
.Ęjieznika. O p o n y s t a r s z e n i z 6 l a t n a l e ż y
•Stosować tylko w w y j ą t k o w y c h w y p a d k a c h
:I;.i:pod w a r u n k i e m z a c h o w a n i a o s t r o ż n o ś c i
podczas jazdy Nie należy stosować opon
używanych niewiadomego pochodzenia.
W y m i e n i a j ą c o p o n ę lub obręcz, każdora-
;j;Owo n a l e ż y w y m i e n i ć t a k ż e z a w ó r p o w i e -
^:*fza.
• W przypadku bieżnika przeznaczonego
tylko dla j e d n e g o kierunku obrotów, o c z y m
informuje strzałka naniesiona na boku opony
(rys. S X ^ 6 0 9 ) , n a l e ż y b e z w z g l ę d n i e z a c h o ­
159
w a ć ten kierunek obrotów o p o n y Z a p e w n i to
optymalne własności trakcyjne w zakresie
poślizgu hydrodynamicznego, przyczepno­
ści, hałasu i zużycia o p o n y
U w a g a . W razie konieczności z a m o n t o w a n i a
koła z a p a s o w e g o przeciwnie do zalecanego
kierunku obrotów opony, należy używać je
jak n a j k r ó c e j , a w z ł y c h w a r u n k a c h a t m o s f e ­
rycznych, np. podczas deszczu, ograniczyć
prędkość, dostosowując j ą do warunków
jazdy
Zasady użytkowania opon
Nieco upraszczając, można powiedzieć,
ż e o p o n y m a j ą „ p a m i ę ć " . Ich n i e w ł a ś c i w e
traktowanie, np. szybkie albo częste najeż­
dżanie na krawężniki lub krawędzie szyn,
po p e w n y m czasie prowadzi do uszkodzenia
opony
Czyszczenie opon
• Nie wolno czyścić opon parą pod ciśnie­
niem. Przybliżenie dyszy parowego urządze­
nia d o m y c i a z b y t blisko o p o n y w c i ^ u zale­
d w i e kilku sekund spowoduje nieodwracalne
zniszczenie powierzchni gumowej. Dotyczy
to także mycia z i m n ą w o d ą po w y s o k i m ci­
śnieniem. Opona poddana takim zabiegom,
ze względów bezpieczeństwa, powinna zo­
stać wymieniona.
• Należy także wymienić o p o n y które przez
d ł u ż s z y c z a s stykały się z o l e j e m lub s m a r e m .
O p o n a taka początkowo pęcznieje w miejscu
zanieczyszczenia. Po wyczyszczeniu wraca
d o piera/otnego kształtu i nie w y g l ą d a z z e ­
wnątrz na uszkodzoną, lecz m a z m n i e j s z o n ą
wytrzymałość.
Przechowywanie opon
• Opony należy przechowywać w chłod­
nych, ciemnych i suchych pomieszczeniach;
nie m o g ą s i ę s t y k a ć z olejami i s m a r a m i .
• Całe koła należy s k ł a d o w a ć leżące pozio­
m o (na b o k u ) lub w i s z ą c e z a o b r ę c z e na o d ­
p o w i e d n i m w i e s z a k u lub stojaku. O p o n y b e z
obręczy należy przechowywać na stojąco,
obracając je co pewien czas.
1 6 0 KOŁA i OGUMIENIE
U
• P r z e d z d j ę c i e m l^ół d o przechowania
z w i ę k s z y ć nieco (ok. 3 0 . . . 5 0 k P a ) ciśnienie
w oponach.
• Z a l e c a się s t o s o w a n i e o d d z i e l n y c h o b r ę ­
czy do opon z i m o w y c h i letnich, aby unikać
konieczności wielokrotnego przekładania
opon, pogarszającego zachowanie szczel­
ności opon bezdętkowych.
Docieranie opon \ n i e c o bardziej z u ż y t a od s t r o n y osi d r o g i (na
Nowe opony, z powodu zastosowanej tech­
nologii, m a j ą bardzo g ł a d k ą powierzchnię.
Dlatego należy je dotrzeć (dotyczy to także
n o w e g o k o ł a z a p a s o w e g o ) . P o d c z a s pienw-
szych 300 k m jazdy na nowych oponach
z a l e c a się z a c h o w a ć u m i a r k o w a n ą p r ę d ­
kość i ostrożność, zwłaszcza na mokrej
nawierzchni. Podczas docierania, dzięki two­
rzeniu się chropowatej powierzchni bieżnika,
zwiększa się przyczepność opony.
Nierównomierne zużycie ogumienia
• Należy zwracać uwagę przede wszyst­
kim na zachowanie właściwego ciśnienia
w o p o n a c h i s p r a w d z a ć je co najmniej raz
na cztery tygodnie, przed każdą dłuższą
jazdą oraz gdy obciążenie samochodu jest
duże.
• Ciśnienie w ogumieniu należy sprawdzać,
gdy opony s ą zimne. Podczas szybkiej jazdy
o p o n y z n a c z n i e się n a g r z e w a j ą i ciśnienie
p o w i e t r z a w z r a s t a ; nie p o w i n n o się w t e d y ani
mierzyć, ani obniżać ciśnienia.
• W k o ł a c h przednich normalnym zjawiskiem
jest nieco większe zużycie b o k ó w bieżnika
niż j e g o ś r o d k a (rys. S X - 4 6 0 3 ) , przy c z y m
z powodu pochylenia jezdni opona może być
lewym kole strona zewnętrzna o p o n y a na
p r a w y m kole strona wewnętrzna opony),
• Przyczyną nierównomiernego zużycia
opon jest najczęściej zbyt duże albo zbyt
m a ł e ciśnienie w o g u m i e n i u , ale m o ż e n i ą
być także n i e w ł a ś c i w e ustawienie kół, ich
niewyrównoważenie, niesprawność amorty­
z a t o r a lub u s z k o d z e n i e o b r ę c z y
• Zbyt wysokie ciśnienie powietrza w o g u ­
mieniu powoduje intensywniejsze zużycie
środkowych części bieżnika, gdyż wtedy
bardziej w y p u k ł a o p o n a s t y k a się z j e z d n i ą
głównie w części środkowej.
• Z b y t niskie ciśnienie powietrza w o g u m i e ­
niu p o w o d u j e opieranie się o p o n y na bocz­
nych częściach bieżnika, które w ó w c z a s
z u ż y w a j ą się intensywniej.
• S c h o d k o w e zużycie bieżnika na ogół jest
spowodowane przeciążeniem samochodu
(rys. S X - 4 6 0 4 ) .
Układ hamulcowy
Wiadomości wstępne
Podczas obsługi układu łiamulcowego na­
leży z a c h o w a ć c z y s t o ś ć i d o k ł a d n o ś ć . Jeśli
nie m a się n i e z b ę d n e g o doświadczenia,
wykonanie czynności z zakresu obsługi
u k ł a d u h a m u l c o w e g o n a l e ż y p o w i e r z y ć stacji
obsługi.
Układ h a m u l c o w y składa się z p o m p y ha­
mulcowej, urządzenia wspomagającego
o r a z h a m u l c ó w t a r c z o w y c h kół p r z e d n i c h
i tylnych. Hamulce przednie mają tar­
cze w e n t y l o w a n e . Tarcze takie stosuje się
również w tylnych hamulcach s a m o c h o d ó w
z silnikami o większej mocy. Układ hamulco­
w y jest d w u o b w o d o w y z podziałem po prze­
kątnej s a m o c h o d u . Jeden o b w ó d zawiera
hamulce koła p r a w e g o przedniego i tylnego
lewego, a drugi h a m u l c e koła lewego przed­
niego i prawego tylnego. Dzięki t e m u w razie
niesprawności jednego obwodu, na przykład
z p o w o d u wycieku płynu hamulcowego, dru­
gi o b w ó d u m o ż l i w i z a t r z y m a n i e s a m o c h o d u .
Ciśnienie płynu hamulcowego w obu obwo­
dach jest w y t w a r z a n e przez d w u o b w o d o w ą
p o m p ę hamulcową podczas naciskania pe­
dału hamulca.
Zbiornik w y r ó w n a w c z y płynu h a m u l c o w e g o
znajduje się w przedziale silnika n a d p o m p ą
h a m u l c o w ą i dostarcza płynu do całego ukła­
du hamulcowego oraz obwodu hydrauliczne­
go sterowania sprzęgła.
W w e r s j a c h z silniićami b e n z y n o w y m i urzą­
dzenie wspomagające wykorzystuje podci­
śnienie wytwarzane w układzie dolotowym.
które w s p o m a g a siłę w y w i e r a n ą na p e d a ł
hamulca przez kierowcę. Podciśnienie wy­
t w a r z a n e w układzie d o l o t o w y m silnika w y ­
sokoprężnego jest za małe i dlatego wersje
z; s i l n i k i e m w y s o k o p r ę ż n y m s ą w y p o s a ż o n e
W^pompę podciśnienia umieszczoną z ^
głowicy cylindrów i napędzaną od wałka
rozrządu.
Wkładki cierne muszą spełniać ogólne
wymagania warunkujące dopuszczenie
do eksploatacji oraz s ą dostosowane przez
producenta do konkretnego modelu samo­
chodu, dlatego należy stosować tylko w k ł a d ­
ki c i e r n e z a l e c a n e p r z e z p r o d u c e n t a p o j a z d u
albo dopuszczone przez odpowiedni organ
upoważniony do homologacji części zamien­
nych. Wkładki cierne mają naniesiony numer
certyfikatu.
Uwaga. Podczas jazdy w deszczu od cza­
su do czasu należy wciskać pedał hamulca
w celu usunięcia zanieczyszczeń z tarcz ha­
m u l c ó w . l\(1imo ż e s i ł a o d ś r o d k o w a p o w o d u j e
odrzucanie w o d y z tarcz hamulca, pozostaje
na nich cienka w a r s t w a z a n i e c z y s z c z e ń po­
garszających skuteczność hamulców.
Z a n i e c z y s z c z e n i a o s a d z a j ą c e się na w k ł a d ­
kach ciernych i zasklepiające rowki odpro­
wadzające wodę powodują powstawanie
wyżłobień na tarczach hamulców, co może
pogarszać skuteczność hamulców.
Ostrzeżenie. Podczas c z y s z c z e m a y k ł ^ a :
h a m u l c o w e g o w y d z i e l a się pyl s z k G ^ B | ^
dla z d r o w i a , d l a t e g o należy u n i k a ć ^ ^ g ^
wdychania.
162 UKŁAD HAMULCOWY
Urządzenia A B S , EBV, TC, ESP
Czynności przy elektronicznis sterowanych
elementach układu hamulcowego i podwozia
powinny być w y k o n y w a n e wyłącznie w odpo­
w i e d n i o w y p o s a ż o n e j stacji obsługi.
A B S to u r z ą d z e n i e p r z e c i w b l o k u j ą c e , k t ó r e
z a p o b i e g a b l o k o w a n i u kół p o d c z a s g w a ł t o w ­
nego hamowania, dzięki czemu s a m o c h ó d
nie traci s t e r o w n o ś c i . Samochody Opel
V e c t r a III i S i g n u m s ą s e r y j n i e w y p o s a ż o n e
w następujące urządzenia: A B S , w s p o m a g a ­
nie gwałtownego h a m o w a n i a i elektroniczny
rozdział siły h a m o w a n i a ( E B V ) .
E B V jest elektronicznym odpowiednikiem
k o r e k t o r a siły h a m o w a n i a , który z a p o m o c ą
obwodu hydraulicznego urządzenia ABS
reguluje siłę h a m o w a n i a kół tylnych. Urzą­
d z e n i e E B V c h a r a k t e r y z u j e się z n a c z n i e
w i ę k s z ą c z u ł o ś c i ą niż m e c i i a n i c z n y korektor
siły h a m o w a n i a , dzięki t e m u w y k o r z y s t u j e
się znacznie w i ę k s z y zakres regulacji.
Podczas h a m o w a n i a przy jeździe na wprost
n a koła t y l n e d z i a ł a p e ł n a siła h a m o w a n i a .
W celu zachowania stateczności samochodu
p o d c z a s j a z d y n a z a k r ę c i e siła h a m o w a n i a
kół tylnych jest o d p o w i e d n i o zmniejszana^. Z a
pośrednictwem czujników prędkośd.ołaroto-
w e j kół urządzenie E B V rozpoznaje, c z y s a ­
m o c h ó d jedzie prosto, czy pokonuje zakręt.
Podczas jazdy na zakręcie jest zmniejszane
ciśnienie płynu h a m u l c o w e g o działające na
h a m u l c e kół tylnych. Dzięki t e m u koła tylne
m o g ą p r z e n o s i ć m a k s y m a l n e siły b o c z n e , c o
zapobiega zarzucaniu samochodu podczas
hamowania na zakręcie.
T C - niektóre modele s a m o c h o d ó w Vectra
III i S i g n u m s ą w y p o s a ż o n e w e l e k t r o n i c z ­
ne urządzenie zapobiegające poślizgowi
kół n a p ę d o w y c h podczas przyspieszania
spowodowanego zbyt gwałtownym wciśnię­
ciem pedału przyspieszenia, na przykład
na mokrej nawierzchni, z w a n e popularnie
k o n t r o l ą t r a k c j i ( a n g . Traction Control). Jeśli
dojdzie do poślizgu kół n a p ę d o w y c h , urzą­
dzenie TC natychmiast zmniejsza rozwijaną
m o c silnika i w razie potrzeby p o w o d u j e
h a m o w a n i e o d p o w i e d n i e g o koła, w którym
w y s t ę p u j e poślizg. Jeśli j e d n o z kół n a p ę d o ­
wych osiągnie granicę poślizgu, w zestawie
wskaźników zaczyna migać lampka kontro­
lna T C / E S P .
E S P - niektóre modele s a m o c h o d ó w Vectra
III i S i g n u m s ą w y p o s a ż o n e w e l e k t r o n i c z n e
u r z ą d z e n i e s t a b i l i z a c j i t o r u j a z d y ( a n g . Elec­
tronic Stability Program), które zmniejsza
niebezpieczeństwo zarzucenia samochodu
i uzupełnia działanie urządzenia A B S . Urzą­
d z e n i e E S P z a p o b i e g a poślizgowi kół t a k ż e
wtedy, k i e d y nie jest w c i s k a n y ani pedał h a ­
mulca, ani przyspieszenia (urządzenie E S P
z a w i e r a w s o b i e f u n k c j e urza^dzenia T C ) .
Podczas szybkiej jazdy na zakrętach lub
gwałtownych manewrów wymijania urządze­
nie E S P w y k r y w a sytuacje, w których grozi
zarzucenie s a m o c h o d u . Czujniki rejestrują
kąt skrętu kół k i e r o w a n y c h i p r ę d k o ś ć obrotu
s a m o c h o d u w o k ó ł osi pionowej - niestabilne
warunki jazdy sąnatychmiast rozpoznawane.
Przez zahamowanie z odpowiednio dobraną
siłą j e d n e g o , d w ó c h lub nawet trzech kół
i z m i a n ę rozwijanej m o c y silnika jest utrzy­
m y w a n y optymalny tor jazdy s a m o c h o d u .
Uaktywnienie działania urządzenia ESP
jest sygnalizowane miganiem lampki kon­
trolnej w zestawie wskaźników. W ó w c z a s
kierowca powinien dostosować sposób jazdy
d o w a r u n k ó w na d r o d z e , a b y nie d o p r o w a ­
dzić do w y p a d k u .
Zalecenia dotyczące urządzeń ABS,
EBV, TC i ESP
Zabezpieczenia w b u d o w a n e w elektroniczne
sterowniki powodują ich s a m o c z y n n e wyłą­
c z e n i e w razie u s z k o d z e n i a (na p r z y k ł a d p r z e ­
rwania p r z e w o d u elektrycznego) lub s p a d k u
napięcia zasilania (napięcie akumulatora
poniżej 10 V ) . W ó w c z a s z a ś w i e c a się l a m p ­
ka kontrolna w zestawie wskaźników. Działa
wtedy zwykły układ hamulcowy i s a m o c h ó d
z a c h o w u j e się p o d c z a s h a m o w a n i a tak, j a k b y
nie był w y p o s a ż o n y w urządzenie A B S .
O s t r z e ż e n i e . Jeśli p o d c z a s jazdy ś w i e c ą
się lampki kontrolne urządzenia A B S i ukła-,
d u hamulcowego, w razie silnego h a m o w a ­
nia m o g ą być b l o k o w a n e kola tylne, p o n i e ­
w a ż nie działa u r z ą d z e n i e rozdzielające siłę
h a m o w a n i a EBV.
 WIADCMOSCI WSTĘPNE 1 6 3

Dane techniczne ulttadu hamulcowego

Hamulce tarczowe Kola przednie^' Kota tylne»

Grubość nowych wkładek ciernych {z płytką nośną) mm 20 17

Minimalna grubość wkładek ciernych {z płytką nośną) mm 9 8

Średnica tarczy hamulca mm 285 302 314 278 292

Grubość nowej tarczy hamulca mm 25 28 28 1231 20

Minimalna grubość tarczy hamulca mm 22 25 25 10 18

Dopuszczalne bicie boczne tarczy hamulca mm 0.12 0,03

Dopuszczalna głębokość wyżłobień w tarczy hamulca mm 0,4 0,4

Dopuszczalna różnica grubości tarczy hamulca mm 0.01 0,01

" Zacisk pływający.

^* Zacisk zespolony
^' Pełna tarcza hamulca.

Jeśii podczas jazdy zaświeci się jedna Wymontowanie i zamontowanie

lub kilka lampek kontrolnych w zestawie wkładek ciernych hamulców
wskaźników, należy podjąć następujące przednich
działania,
• Zatrzymać s a m o c h ó d na chwilę, wyłączyć Wymontowanie

silnik i u r u c h o m i ć g o p o n o w n i e , U w a g a . Wkładki cierne m u s z ą spełniać ogól­

• Sprawdzić napięcie akumulatora. Jeśli ne wyniagania warunkujące dopuszczenie
n a p i ę c i e s p a d ł o p o n i ż e j 1 0 , 5 V, n a l e ż y n a ł a ­ do ekspbatacji. Są one ponadto dostoso­
dować akumulator. wane do konkretnego modelu samochodu,
Uwaga. Jeśli po rozpoczęciu jazdy lampki dlatego należy stosować wyłącznie wkładki
kontrolne z a ś w i e c ą się i z g a s n ą po pewnym zalecane przez producenta samochodu.
czasie, o z n a c z a to, ż e napięcie akumulatora U w a g a . Jeśli wkładki cierne m a j ą być zasto­
było początkowo za niskie, lecz zwiększyło sowane ponownie, podczas wymontowania
się p o d c z a s jazdy po doładowaniu a k u m u l a ­ należy je o d p o w i e d n i o o z n a k o w a ć . Nie w o l ­
tora przez alternator no zamieniać miejscami wkładek ciernych
• Sprawdzić, czy zaciski akumulatora są ze strony zewnętrznej na wewnętrzną lub
prawidłowo dokręcone i zapewniają dobry z kota p r a w e g o n a lewe. P o n a d t o z a w s z e n a ­
styk, leży w y m i e n i a ć wszystkie wkładki cierne ha­
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­ mulców jednej osi nawet, jeśli tylko jedna
chód. Zdjąć koła i sprawdzić, czy nie są wkładka osiągnęła grubość minimalną,
uszkodzone (przetarte) elektryczne prze­ • Z a z n a c z y ć k r e d ą k i e r u n e k o b r o t u kół- P o ­
wody czujników prędkości obrotowej kół. luzować śruby kół. Unieść i bezpiecznie po­
Dalsze sprawdzenie urządzeń A B S , EBV, T C d e p r z e ć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć kota.
i E S P zlecić stacji obsługi. U w a g a , S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k poda­
U w a g a . Przed spawaniem elektrycznym na­ nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
leży odłączyć złącze od sterownika urządze­ m o n t o w a n i e kota".
n i a A B S w p r z e d z i a l e s i l n i k a . Z ł ą c z e to w o l n o
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
odłączyć tylko przy wyłączonym zapłonie.
chodu m o ż e zdarzyć się wyfKidek, dlatego
Podczas prac lakierniczych nie dopuścić,
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia^
nawet chwilowo, do poddania urządzenia
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie,
sterującego działaniu temperatury powyżej
i podpieranie samochodu .
80'C.
164 UKŁAD HAMULCOWY
• Zacisk łiamulca lewego koła: odblokować
i wyjąć wtyk f 1 , rys. 0-4494)--w^aźnika
zużycia wkładek ciernych. Wyjąć przewód
z uchwytów: w podwoziu, u dołu kolumny
z a w i e s z e n i a i na odpowietrzniku (strzałki).
• Podważyć wkrętakiem i wyjąć z zacisku
h a m u l c a sprężynę (2, rys. 0 - 4 4 9 5 ) m o c u j ą c ą
wkładki cierne,
• P o d w a ż y ć i zdjąć kapturki oraz wykręcić
śruby obu p r o w a d n i k ó w (3, rys. 0 - 4 4 9 6 )
zacisku.
U w a g a . Nie u s z k o d z i ć przy t y m p r z e w o d u
czujnika prędkości obrotowej koła przednie-
U w a g a . W celu w y m o n t o w a n i a w k ł a d e k cier­
nych nie trzeba w y m o n t o w y w a ć giętkiego
p r z e w o d u h a m u l c o w e g o (strzałka), jak to
p o k a z a n o na r y s u n k u 0 - 4 4 9 6 ,
• Z d j ą ć zacisk h a m u i c a (4) ze w s p o r n i k a
razem z w e w n ę t r z n ą w k ł a d k ą cierną,
• Wyjąć w e w n ę t r z n ą w k ł a d k ę cierną (5,
rys. 0 - 4 4 9 7 ) r a z e m ze w s k a ź n i k i e m zużycia
w k ł a d e k z zacisku (4) h a m u l c a . Z a p a m i ę t a ć
położenie wkładek ciernych.
• P o d w i e s i ć z a c i s k (4) d o n a d w o z i a z a p o ­
m o c ą miękkiego drutu.
U w a g a . Z a c i s k nie p o w i n i e n z w i s a ć s w o b o d ­
nie na giętkim p r z e w o d z i e h a m u l c o w y m , któ­
ry nie p o w i n i e n być n a r a ż o n y na r o z c i ą g a n i e
lub skręcanie,
• W y j ą ć z e w n ę t r z n ą w k ł a d k ę c i e r n ą (6)
ze wspornika zacisku hamulca.
Zamontowanie
Uwaga. Po wymontowaniu wkładek ciernych
nie m o ż n a n a c i s k a ć n a p e d a ł h a m u l c a , ż e b y
nie w y p c h n ą ć tłoka h a m u l c o w e g o z zacisku.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE WKŁADEK CIERNYCH HAMULCÓW PRZEDNICH
Jeśli tłok w y p a d n i e z zacisku, trzeba w y m o n ­
t o w a ć z a c i s k i p r z e k a z a ć d o stacji obsługi
w celu złożenia.
• Przed zamontowaniem wkładek ciernycłi
sprawdzić dotykając palcami, czy na tarczy
h a m u l c a nie m a w y c z u w a l n y c h w y ż ł o b i e ń .
Tarcze z wyżłobieniami można przetoczyć
w specjalistycznym warsztacie, jeśli są
jeszcze dostatecznie grube. Każdorazowo
n a l e ż y o b r a b i a ć o b i e t a r c z e tej s a m e j osi n a
jednakowy wymiar
• Zmierzyć grubość tarcz h a m u l c ó w {patrz
odpowiedni opis).
U w a g a . Do przemywania elementów ha­
mulców należy wykorzystywać wyłącznie
spirytus. Oczyścić s z m a t k ą powierzchnie
prowadzące i miejsca osadzenia wkładek
ciernych w zacisku. Nie stosować skrobaków.
S p r a w d z i ć , c z y nie m a r e s z t e k folii o c h r o n n e j
na powierzchni przylegania zewnętrznych
wkładek ciernych.
• Sprawdzić stan osłon przeciwpyłowych
tłoków hamulców. Uszkodzone osłony wy­
mienić, g d y ż p r z e d o s t a j ą c e się z a n i e c z y s z ­
czenia szybko powodują nieszczelność zaci­
sku hamulca, W celu wymiany osłon należy
w y m o n t o w a ć i rozłożyć zacisk (czynność
w y k o n y w a n a w stacji obsługi),
• W razie szybkiego z u ż y w a n i a się wkładek
ciernych s p r a w d z i ć , czy tłok nie j e s t zatarty
w zacisku, W tym celu w ł o ż y ć drewniany klo­
cek w zacisk i korzystając z p o m o c y drugiej
osoby powoli wciskać pedał hamulca. Tłok
powinien się w y s u w a ć i wciskać bez oporów.
Podczas próby drugi zacisk hamulca musi
być zamontowany. Podczas sprawdzania nie
dopuścić do całkowitego wypchnięcia tłoka
165
z z a c i s k u . Ślady korozji na powierzchni tłoka
czyścić tylko spirytusem albo płynem h a m u l ­
c o w y m , W razie stwierdzenia zatarcia tłoka
n a p r a w i ć z a c i s k h a m u l c a w stacji obsługi.
U w a g a . P o d c z a s wciskania tłoka płyn ha­
m u l c o w y jest wypierany z cylindra hamulca
do zbiornika wyrównawczego. O b s e r w o w a ć
poziom płynu hamulcowego w zbiorniku
i w razie potrzeby o d e s s a ć nadmiar płynu za
pomocą strzykawki.
O s t r z e ż e n i e . D o zJewanta płynu bamuicb-'
w e g o n a l e ż y w y k o r z y s t y w a ć buteSkę użyyra--
ną do odpowietrzania układu hamulcowego^
Nie wolno używać butelek po n a p o j a d i (nie­
bezpieczeństwo pomyłki). Płyn hamulcowy
j e s t trujący. Nie w o l n o g o odsysać, u s t a m j z a
p o m o c ą przewodu, lecz używać strzykawn
ki. P o w y m i a n i e w k ł a d e k ciernych-p02aom:,
p ł y n u h a m u l c o w e g o n i e moz©.przeł<;raGzać
p o z i o m u m a k s y m a l n e g o o z n a c z o n e g o ; ;:na:
zbiorniku w y r ó w n a w c z y m . Płyn hamulcowy,
z w i ę k s z a s w ą o b j ę t o ś ć w m i a r ę ogrzewaTiia.:..
Wyciekający ze zbiornika wyrównawczego^
płyn spływa na p o m p ę hamulcową, niszczy,
lakier n a d w o z i a i p o w o d u j e korozję, ,
• W c i s n ą ć tłok (7, rys, 0 - 4 4 9 8 ) s p e c j a l n y m
przyrządem, na_przykład Hazet 4970/6 albo
drewniaoyrh' trzonkiem młotka. Zwrócić
u w a g ę , a b y tłok nie ustawił się u k o ś n i e i nie
została uszkodzona powierzchnia tłoka iub
osłona przeciwpyłowa,
• Przed zamontowaniem nowych wkładek
ciernych oczyścić dokładnie hamulce i po­
w l e c p r o w a d n i c e w k ł a d e k (strzałki) c i e n k ą
w a r s t w ą smaru odpornego na w y s o k ą t e m ­
peraturę,
• Zamontować zewnętrzną wkładkę cierną
w e wsporniku zacisku hamulca,
• Zamontować wewnętrzną wkładkę cierną
(5, patrz rys. 0 - 4 4 9 7 ) w r a z z e w s k a ź n i k i e m
zużycia wkładek w zacisku hamulca,
• Osadzić zacisk hamulca na wsporniku,
wkręcić śruby obu prowadników zacisku i do­
kręcić je m o m e n t e m 30 N - m ,
• Nałożyć kapturki ochronne na prowadniki,
• Włożyć sprężynę m o c u j ą c ą wkładki cierne
w otwory w zacisku i wcisnąć pod wspornik.
• Zachowując właściwy kierunek obrotu
opon, przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d
166 UKŁAD HAMULCOWY

i dokręcić śruby kół na krzyż momentem

110 N m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
U w a g a . W c i s n ą ć m o c n o kilka razy p e d a ł
hamulca na postoju, aż będzie wyczuwalny
silny o p ó r Dzięki t e m u wkładki cierne u ł o ż ą
się w ł a ś c i w i e w z g l ę d e m tarcz hamulców
i przyjmą położenie robocze,
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m i w razie potrze­
by uzupełnić ilość płynu d o z n a k u „ M A X " ,
• Dotrzeć ostrożnie n o w e wkładki cierne, U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
W tym celu w y h a m o w a ć kilkakrotnie s a m o ­ nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
chód od prędkości około 80 km/h do 4 0 km/h, m o n t o w a n i e koła".
lekko n a c i s k a j ą c na pedał h a m u i c a i s t o s u j ą c
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
przerwy w celu ostudzenia hamulców.
c h o d u m o ż e zdarzyć się wypadek, dlatego
U w a g a . P o w y m i a n i e Wkładki cierne p o w i n n y
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
zostać dotarte. Przed przejechaniem 200 km
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie?
należy unikać gwałtownego hamowania.
i podpieranie samochodu".
U w a g a . Zużyte wkładki cierne należy usu­
w a ć jako odpady specjalne. • Odkręcić d r ą ż o n ą śrubę ( 1 , rys. 0 - 4 4 9 9 )
giętkiego przewodu hamulcowego z wymie­
U w a g a . W celu zapewnienia bezpieczeń­ n i a n e g o zacisku (2) h a m u l c a i przykręcić j ą
stwa należy sprawdzić: niezwłocznie z n o w y m pierścieniem uszczel­
- dokręcenie giętkich p r z e w o d ó w hamulco­ n i a j ą c y m d o n o w e g o z a c i s k u . (3) - k a p t u r k i
wych,
Ostrzeżenie. Po odkręceniu przewodu wy­
- prawidłowe umieszczenie w e wspornikach
płynie płyn h a m u l c o w y Z e b r a ć płyn do p o d ­
giętkich p r z e w o d ó w hamulcowych,
s t a w i o n e g o n a c z y n i a . lylożna też w c z e ś n i e j :
- dokręcenie odpowietrzników zacisków,
usunąć płyn ze zbiornika w y r ó w n a w c z e g o '
- poziom płynu hamulcowego,
za p o m o c ą strzykawki.
- szczelność wszystkich połączeń układu
h a m u l c o w e g o przy pracującym silniku, na­ ochronne prowadników zacisku hamulca.
ciskając p e d a ł h a m u l c a siłą 2 0 0 d o 3 0 0 N U w a g a . Jeśli zacisk h a m u l c a jest w y m o n t o ­
przez o k o ł o 10 s e k u n d - p e d a ł h a m u l c a nie w a n y tylko w celu w y m i a n y wkładek ciernych
powinien ustępować pod naciskiem, albo t a r c z y h a m u l c a , nie m a p o t r z e b y odłą-
- działanie h a m u l c ó w , w y k o n u j ą c kilka prób­
nych h a m o w a ń na drodze o m a ł y m należe­
niu ruchu.

Wymontowanie i zamontowanie
zacisku łiamuica przedniego

Wymontowanie
• Zaznaczyć kredą kierunek obrotu kół.
P o l u z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i bezpiecznie
podeprzeć przód samochodu oraz zdjąć
koła.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE ZACISKU HAMULCA PRZEDNIEGO
czania giętkiego przewodu łiamulcowego
od zacisku. Należy tylko podwiesić zacisk
tiamulca do nadwozia za pomocą miękkiego
drutu, a b y p r z e w ó d nie został s k r ę c o n y lub
rozciągnięty.
• W y m o n t o w a ć wkładki cierne (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Zdjąć zacisk łiamulca ze wspornika.
U w a g a . Nie u s z k o d z i ć przy t y m czujnika
prędkości obrotowej koła przedniego.
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (4, rys. 0 - 4 4 1 0 0 )
z ł b a m i Torx m o c u j ą c e w s p o r n i k (5) z a c i s k u
do zwrotnicy
U w a g a . Do odkręcenia i dokręcania śrub
mocujących wspornik zacisku hamulca jest
niezbędny duży moment, dlatego przed od­
k r ę c a n i e m tych ś r u b z a l e c a się z a m o n t o w a ć
kota i o p u ś c i ć s a m o c h ó d na p o d ł o ż e . Jeśli
podczas odkręcania śrub samochód pozo­
stanie uniesiony, należy sprawdzić, czy jest
p e w n i e p o d p a r t y i n a k ł a d a ć klucz tak, a b y
ramię klucza było ustawione poziomo,
• Zdjąć wspornik (5) zacisku hamulca
ze zwrotnicy
Zamontowanie
U w a g a . Po w y m o n t o w a n i u wkładek ciernych
nie należy naciskać na pedał hamulca, aby
nie w y p c h n ą ć tłoka z zacisku hamulca. Po­
nadto, w e wszystkich połączeniach, których
gwinty powleka się środkiem zabezpiecza­
jącym przed samoczynnym odkręceniem,
otwory należy przegwintować przed monta­
żem,
• N o w e ś r u b y (4, rys, 0 - 4 4 1 0 0 ) m o c u j ą c e
wspornik zacisku hamulca powlec środkiem
zabezpieczającym przed samoczynnym o d ­
kręceniem, na przykład Loctite 243,
U w a g a . Do przykręcenia wspornika zacisku
hamulca jest niezbędny duży moment, dla­
tego przed dokręceniem zaleca się z a m o n ­
t o w a n i e kół i o p u s z c z e n i e s a m o c h o d u na
podłoże.
• Założyć wspornik zacisku hamulca na
zwrotnicę i dokręcić śruby jego mocowania
momentem 230 N-m.
U w a g a . Jeśli p o d c z a s odkręcania śrub sa­
m o c h ó d pozostanie uniesiony należy spraw­
dzić, czy jest p e w n i e podparty i nakładać
1 6 7
klucz tak, a b y ramię klucza było u s t a w i o n e
poziomo,
• Z a m o n t o w a ć wkładki cierne (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Założyć zacisk hamulca na wspornik
i przykręcić śruby prowadników zacisku mo­
m e n t e m 30 N-m.
• Jeśli o d k r ę c a n o giętki p r z e w ó d h a m u l ­
cowy, wkręcić śrubę drążoną z nowym
pierścieniem uszczelniającym w zacisk ha­
mulca i dokręcić j ą momentem 40 N-m. Zwró­
cić u w a g ę , a b y p r z e w ó d nie był p o s k r ę c a n y
U w a g a . U p e w n i ć się, ż e p r z e w ó d h a m u l c o ­
w y n a w e t przy n a j w i ę k s z y m w y c h y l e n i u kół
nigdzie się nie ociera.
• W c i s n ą ć na postoju kilkakrotnie i silnie pedał
h a m u l c a a ż d o w y c z u w a l n e g o oporu. Dzięki
t e m u w k ł a d k i cierne u ł o ż ą się w z g l ę d e m tarcz
hamulców i przyjmą położenie robocze,
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m i w razie potrze­
by uzupełnić ilość płynu d o p o z i o m u m a k s y ­
malnego,
• O d p o w i e t r z y ć układ h a m u l c o w y (patrz o d ­
powiedni opis),
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić kota. O p u ś c i ć s a m o c h ó d i d o k r ę ­
cić śruby m o c o w a n i a kół na krzyż m o m e n ­
t e m 110 N-m,
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
U w a g a . W celu zapewnienia bezpieczeń­
stwa należy sprawdzić:
- dokręcenie giętkich p r z e w o d ó w hamulco­
wych,
- prawidłowe umieszczenie w e wspornikach
giętkich p r z e w o d ó w h a m u l c o w y c h ,
- dokręcenie odpowietrzników zacisków,
- poziom płynu hamulcowego,
- szczelność wszystkich połączeń układu
h a m u l c o w e g o przy pracującym silniku, na­
ciskając pedał hamulca siłą 200 do 300 N
przez o k o ł o 10 s e k u n d - pedał h a m u l c a nie
powinien ustępować pod naciskiem,
- działanie h a m u l c ó w , w y k o n u j ą c kilka prób­
n y c h h a m o w a ń na d r o d z e o m a ł y m n a t ę ż e ­
niu ruchu,
168 UKŁAD HAMULCOWY
Wymontowanie i zamontowanie
wkładek ciernych hamulców tylnych
Uwaga. Wymontowanie i zamontowanie
w k ł a d e k ciemychi łiamulców tylnycti prze­
biega w zasadzie tak samo, jak łiamulców
przednich (patrz odpowiedni opis). Należy
stosować się do wszystkich zawartych w t y m
opisie ostrzeżeń i zaleceń.
Wymontowanie
U w a g a . Jeśli wkładki cierne m a j ą być zasto­
sowane ponownie, podczas wymontowania
natęży je o d p o w i e d n i o o z n a k o w a ć . Nie w o l ­
no zamieniać miejscami wkładek ciernych
z e s t r o n y z e w n ę t r z n e j na w e w n ę t r z n ą lub
z koła p r a w e g o na iewe. Ponadto z a w s z e na-
l&zy w y m i e n i a ć w s z y s t k i e w k ł a d k i c i e r n e h a -
rriulców j e d n e j osi n a w e t , jeśli tylko j e d n a
wkładka osiągnęła grubość minimalną.
• Z a z n a c z y ć k r e d ą kierunek o b r o t u kół.
P o l u z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e
p o d e p r z e ć tył s a m o c h o d u o r a z z d j ą ć k o ł a .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
chodu m o ż e zdarzyć się wypadek, dlatego
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".
• Podważyć wkrętakiem I wyjąć z otworów
w zacisku hamulca sprężynę ( 1 , rys. O-
-44101) mocującą wkładki cierne.
• P o d w a ż y ć i zdjąć kapturki oraz wykręcić
śruby obu p r o w a d n i k ó w (2, rys. O-44102)
zacisku (3) h a m u l c a .
• Z d j ą ć zacisk (3) h a m u i c a z e w s p o r n i k a
razem z w e w n ę t r z n ą w k ł a d k ą cierną.
• W y j ą ć w e w n ę t r z n ą wkładkę cierną (5,
patrz rys. 0 - 4 4 9 7 ) z zacisku hamulca.
• P o d w i e s i ć z a c i s k ( 3 , rys. 0 - 4 4 1 0 2 ) d o n a d ­
wozia za pomocą miękkiego drutu.
U w a g a . Z a c i s k nie p o w i n i e n z w i s a ć s w o b o d ­
nie na giętkim p r z e w o d z i e h a m u l c o w y m , któ­
ry n i e p o w i n i e n b y ć n a r a ż o n y n a r o z c i ą g a n i e
lub skręcanie.
• Wyjąć zewnętrzną wkładkę cierną ze
wspornika zacisku hamulca.
Zamontowanie
U w a g a . P o d c z a s wciskania tłoka zacisku
płyn h a m u l c o w y jest w y p i e r a n y z cylindra
do zbiornika w y r ó w n a w c z e g o . O b s e r w o w a ć
poziom płynu hamulcowego w zbiorniku, aby
nie nastąpił j e g o n i e k o n t r o l o w a n y w y c i e k .
• Tłok m o ż n a wciskać w zacisk tylko spe­
cjalnymi n a r z ę d z i a m i O p e l KlVl-6007, K M -
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE WKŁADEK CIERNYCH HAMULCÓW TYLNYCH

Wymontowanie I zamontowanie
zacisku hamulca tylnego
Uwaga. Wymontowanie i zamontowanie za­
cisku hamulca tylnego przebiega w zasadzie
tak samo, jak zacisku hamulca przedniego
(patrz odpowiedni opis). Należy stosować
się do wszystkich zawartych w tym opisie
ostrzeżeń i zaleceń.

Wymontowanie

• Zaznaczyć kredą kierunek obrotu kół.

P o l u z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e
-6007-10 i K M - 6 0 0 7 - 2 0 albo przyrządem p o d e p r z e ć tył s a m o c h o d u oraz z d j ą ć koła.
Hazet 4970/6. U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
• D o w c i s k a n i a ttol<a n i e n a l e ż y s t o s o w a ć nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
innych narzędzi, gdyż grozi to z n i s z c z e n i e m m o n t o w a n i e koła'-.
e l e m e n t ó w regulacji h a m u l c a awaryjnego,
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
• Za pomocą^ narzędzia s p e c j a l n e g o o b r a ­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , , 4 t g ^ 9 0
cać tłok w prawo (zgodnie z ruchem w s k a ­
n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć si^/2-za)e<^ni8*;^
z ó w e k zegara) i powoli wciskać g o w zacisk.
m i p o d a n y m i w podrozdziałei::.:i;tiFiaszei1it;
Kołnierz n a r z ę d z i a (2, rys, 0 ^ 4 1 0 3 ) p o w i ­
1 podpieranie s a m o c h o d u '
nien o p i e r a ć się o z a c i s k h a m u l c a ,
• Przed zamontowaniem nowych wkładek • Wyłączyć hamulec awaryjny
ciernych dokładnie oczyścić zacisk spirytu­
sem. Na prowadnice wkładek ciernych w e
wsporniku hamulca nałożyć cienką wars­
twę s m a r u odpornego na wysokie tempera­
tury,
• W s u n ą ć wewnętrzną wkładkę cierną wraz
ze sprężyną trzymającą wkładkę w wybranie
w tłoku. Zwrócić uwagę, aby sprężyna była
d o k ł a d n i e o s a d z o n a w w y b r a n i u (strzałki na
rys. 0 - 4 4 1 0 4 ) .
• Zamontować zewnętrzną wkładkę cierną
w e wsporniku zacisku hamuica.
• Założyć zacisk na wspornik. Dokręcić
śruby prowadników zacisku momentem
30 N - m ,
• Założyć kapturki ochronne na prowadniki.
• Osadzić sprężynę mocującą wkładki
cierne w otworach zacisku i wcisnąć ją
pod wspornik zacisku,
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
cić śruby m o c o w a n i a kół n a krzyż m o m e n ­
t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
1 7 0 UKŁAD HAMULCOWY

• Podważyć wkrętakiem i wyjąć z otworów

sprężynę ( 1 , rys. O-44101) m o c u j ą c ą w k ł a d ­
ki c i e r n e .
• Wcisnąć dźwignię na zacisku łiamulca
i wyjąć linkę hamulca awaryjnego z z a c z e p u
k o ń c o w e g o { 1 , rys. 0 - 4 4 1 0 5 ) .
• W y c i ą g n ą ć linkę (2) z z a c z e p u ustalające­
g o (3) na zacisku h a m u l c a .
• W y k r ę c i ć d r ą ż o n ą ś r u b ę (2, rys. O - 4 4 1 0 6 )
giętkiego przewodu hamulcowego (1)
z wymienianego zacisku hamulca i z nowym
pierścieniem uszczelniającym niezwłocznie Uwaga. Do odkręcenia wspornika zacisku
w k r ę c i ć j ą w n o w y z a c i s k . (3) - ś r u b a d o l n e ­ hamulca jest niezbędny duży moment. Przed
go prowadnika zacisku hamulca. odkręcaniem śrub zaleca się z a m o n t o w a n i e
kół i o p u s z c z e n i e s a m o c h o d u na podłoże.
O s t r z e ż e n i e . P o o d k r ę c e n i u przeił^odu w y ­
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (7, rys. 0 - 4 4 1 0 8 )
płynie płyn hamulcowy. Z e b r a ć płyn do p o d ­
z ł b a m i t y p u Torx. (8) - z e w n ę t r z n a w k ł a d k a
stawionego naczynia. M o ż n a też wcześniej
cierna.
u s u n ą ć płyn ze zbiornika w y r ó w n a w c z e g o
U w a g a . Jeżeli podczas odkręcania śrub
za p o m o c ą strzykawki.
s a m o c h ó d pozostał uniesiony, należy spraw­
U w a g a . Jeśli zacisk h a m u l c a jest w y m o n t o ­ dzić, czy jest p e w n i e p o d p a r t y
w a n y tylko w celu w y m i a n y w k ł a d e k ciernych • Zdjąć wspornik zacisku hamulca z korpu­
a l b o t a r c z y h a m u l c a , nie m a p o t r z e b y o d ł ą c z a ­ su czopa osi koła tylnego.
nia g i ę t k i e g o p r z e w o d u h a m u l c o w e g o o d z a ­
cisku. Należy tylko podwiesić zacisk hamulca Zamontowanie
d o nadwozia za p o m o c ą miękkiego drutu, aby
p r z e w ó d nie został skręcony lub rozciągnięty U w a g a . Po wymontowaniu wkładek ciernych
• Podważyć i zdjąć kapturek ochronny oraz nie m o ż n a n a c i s k a ć na p e d a ł h a m u l c a , aby
w y k r ę c i ć ś r u b ę (3) d o l n e g o p r o w a d n i k a . nie w y p c h n ą ć tłoka z z a c i s k u h a m u l c a .
• Odchylić zacisk hamulca (4, rys. O- • Powlec środkiem zabezpieczającym, na
4 4 1 0 7 ) , w y j ą ć z g ó r n e g o p r o w a d n i k a (5) przykład Loctite 2 4 3 , gwinty n o w y c h śrub (7)
i zdjąć ze wspornika. mocujących wspornik zacisku hamulca
• W y j ą ć wkładki cierne (6) z e w s p o r n i k a z a ­ U w a g a . Do przykręcenia śrub mocujących
cisku hamulca. wspornik zacisku jest niezbędny duży mo-
 WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE ZACISKU HAMULCA TYLNEGO
ment. Przed dokręcaniem śrub zaleca się
z a m o n t o w a n i e kóJ i o p u s z c z e n i e s a m o c h o d u
na podłoże.
• Założyć wspornik zacisku hamulca na kor­
pus czopa osi koła tylnego i dokręcić śruby
m o c o w a n i a wspornika zacisku hamulca tyl­
nego m o m e n t e m 130 N-m.
U w a g a . Jeśli p o d c z a s dokręcania śrub sa­
m o c h ó d jest uniesiony sprawdzić, czy jest
pewnie podparty.
• Założyć zacisk hamulca na wspornik nad
górnym prowadnikiem.
• W c i s n ą ć tłok w zacisk, wykorzystując
wyłącznie zalecane narzędzia specjalne.
Z a m o n t o w a ć wkładki cierne w zacisku (patrz
odpowiedni opis).
• O b r ó c i ć z a c i s k w dół na w k ł a d k i cierne.
• Dokręcić śrubę dolnego prowadnika za­
cisku m o m e n t e m 30 N-m. Założyć kapturek
ochronny
• Włożyć końce sprężyny mocującej wkładki
w otwory i wcisnąć pod wspornik zacisku.
• Jeśli był o d k r ę c a n y giętki p r z e w ó d h a ­
mulcowy, wkręcić śrubę drążoną z nowym
pierścieniem uszczelniającym w zacisk mo­
mentem 40 N-m.
• W p r o w a d z i ć linkę h a m u l c a awaryjnego
w zaczep ustalający na zacisku hamulca.
• Nacisnąć dźwignię na zacisku hamulca
i w ł o ż y ć linkę h a m u l c a a w a r y j n e g o w z a c z e p
końcowy.
• Zaciągnąć dźwignię hamulca awaryjnego,
aby uruchomić s a m o c z y n n ą regulację tego
hamulca,
• Odpowietrzyć układ h a m u l c o w y (patrz o d ­
powiedni opis).
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
cić ś r u b y m o c o w a n i a kół na krzyż m o m e n ­
t e m 110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
Wymontowanie i zamontowanie
tarczy hamulca
W celu zapewnienia równomiernego hamo­
w a n i a o b u kół tarcze h a m u l c ó w p o w i n n y
mieć powierzchnie o zbliżonej chropowatości
171
i powinny być szlifowane w ten s a m sposób.
Dlatego należy każdorazowo wymieniać albo
o b r a b i a ć o b i e tarcze h a m u l c ó w tej s a m e j
osi.
U w a g a . W y m i a n a albo obróbka tarcz hamul­
ców oznacza konieczność wymiany wkładek
ciernych.
Skorodowane tarcze hamulców wydają pod­
c z a s h a m o w a n i a o d g ł o s y tarcia, które nie
zanikają nawet po wielokrotnym h a m o w a n i u .
Takie tarcze należy wymienić.
Wymontowanie
• Zaznaczyć kredą kierunek obrotu i polu­
z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e pode­
p r z e ć tył s a m o c h o d u o r a z z d j ą ć k o ł a .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
O s t r z e ż e n i e . P o d c z a s u n o s z e n i a .samo^,
c h o d u m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlatego;
n a ł e z y w c z e ś n i e j . z a p o z n a ć się, z z a l o o e n i a -
mi p o d a n y m i w podrozdziale- „ U n o s z e m e
1 podpieranie samochodu'. :• .
• W y m o n t o w a ć zacisk oraz wspornik zaci­
sku hamulca (patrz odpowiedni opis).
Uwaga. Nie ma potrzeby wymontowywania
wkładek ciernych i odkręcania giętkiego
przewodu hamulcowego
• Za p o m o c ą miękkiego drutu podwiesić
zacisk h a m u l c a do nadwozia tak, a b y giętki
172 UKŁAD HAMULCOWY
przewód h a m u l c o w y nie został skręcony lub
rozciągnięty
• W celu niedopuszczenia do wysunięcia
tłoka z zacisku hamulca, włożyć w zacisk
drewniany klocek.
• Wykręcić śrubę { 1 , rys. 0 - 4 4 4 1 ) m o c u j ą c ą
tarczę hamulca.
• Z d j ą ć t a r c z ę h a m u l c a z piasty.
U w a g a . Mocno o s a d z o n ą tarczę poluzować
lekkimi uderzeniami g u m o w e g o młotka. Nie
w o l n o ś c i ą g a ć t a r c z y h a m u l c a z piasty, uży­
w a j ą c z n a c z n e j siły ( m o c n y m i uderzeniami
młotka). W razie potrzeby należy zastoso­
wać odpowiedni odrdzewiacz, aby uniknąć
u s z k o d z e n i a t a r c z y Jeśli w y m o n t o w a n i e tar­
c z y w y m a g a ł o użycia z n a c z n e j siły lub ścią­
gacza, ze względów bezpieczeństwa zaleca
się w y m i e n i ć tarczę i łożysko koła.
Zamontowanie
W stacji o b s ł u g i m o ż e b y ć s p r a w d z o n e bicie
tarczy hamulca. Dopuszczalne bicie boczne
podano w tablicy danych technicznych ukła­
du hamulcowego.
• U s u n ą ć e w e n t u a l n ą rdzę z kołnierza tar­
czy hamulca i piasty koła.
• N o w ą tarczę hamulca oczyścić rozpusz­
czalnikiem ze środka konsenwującego.
• Osadzić tarczę hamuica na piaście koła
o r a z w k r ę c i ć i dokręcić jej śrubę m o c u j ą c ą
momentem 7 N*m,
• Zamontować wspornik oraz zacisk hamul­
ca z w k ł a d k a m i ciernymi (patrz odpowiedni
opis).
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
cić śruby m o c o w a n i a kół na krzyż m o m e n ­
t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W c i s n ą ć na postoju kilkakrotnie i silnie p e d a ł
hamulca aż do w y c z u w a l n e g o oporu. Dzięki
t e m u wkładki cierne u ł o ż ą się w z g l ę d e m tarcz
hamulców i przyjmą położenie robocze.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m i w razie potrze­
by uzupełnić ilość płynu do p o z i o m u m a k s y ­
malnego.
U w a g a . W celu zapewnienia bezpieczeń­
stwa należy sprawdzić:
- dokręcenie giętkich p r z e w o d ó w h a m u l c o ­
wych,
- prawidłowe umieszczenie we wspornikach
giętkich p r z e w o d ó w h a m u l c o w y c h ,
- dokręcenie odpowietrzników zacisków,
- poziom płynu hamulcowego,
- szczelność wszystkich połączeń układu
h a m u l c o w e g o przy pracującym silniku, na­
ciskając pedał hamulca siłą 200 do 300 N
przez o k o ł o 10 s e k u n d - p e d a ł h a m u l c a nie
powinien ustępować pod naciskiem,
- działanie h a m u l c ó w , w y k o n u j ą c kilka prób­
nych h a m o w a ń na drodze o m a ł y m natęże­
niu ruchu,
• Dotrzeć ostrożnie n o w e wkładki cierne.
W tym celu w y h a m o w a ć kilkakrotnie s a m o ­
c h ó d o d p[ ę d k o ś c i o k o ł o 8 0 k m / h d o 4 0 k m / h ,
lekko naciskając na pedał hamulca i stosując
przerwy w celu ostudzenia hamulców.
U w a g a . Po wymianie wkładki cierne powinny
zostać dotarte. Przed przejechaniem 200 k m
należy unikać gwałtownego hamowania.
Sprawdzanie grubości tarczy
łiamulca
• Zaznaczyć kredą kierunek obrotu i polu­
z o w a ć ś r u b y kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e pode­
przeć s a m o c h ó d oraz zdjąć koła.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , d l a t e g o
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi p o d a n y m i w podrozdziale „ U n o s z e n i e
i podpieranie samochodu".
• Grubość tarczy hamulca należy mierzyć
w n a j c i e ń s z y m m i e j s c u (strzałki na rys, S X -
4408), W stacjach obsługi stosuje się specjal­
ną suwmiarkę albo mikrometr, gdyż w miarę
z u ż y w a n i a się tarczy p o w s t a j ą w y ż ł o b i e n i a
nie sięgające d o jej z e w n ę t r z n e j krawędzi.
Można zmierzyć grubość tarczy zwykłą suw­
miarką, ale trzeba wtedy po obu stronach
 SPRAWDZANIE GRUBOŚCI TARCZY HAMULCA 1 7 3

p o d ł o ż y ć podl<ładld o z n a n e j g m b o ś c i ( n a
przykład dwie monety). W ó w c z a s w celu
obliczenia grubości tarczy od wyniku pomiaru
należy odjąć grubość obu podkładek.
U w a g a . Grubość tarczy łiamulca należy
mierzyć w kilku miejscacłi. D o p u s z c z a l n e
różnice wyników pomiarów nie powinny
przekraczać 0,01 m m .
• Wymiary nominalne i minimalne tarcz ha­
mulca podano w tablicy danych technicznych
układu hamulcowego.
• Po osiągnięciu grubości minimalnej jednej
z tarcz h a m u i c a danej osi, należy w y m i e n i ć
obie tarcze.
• W razie w y k r y c i a p ę k n i ę ć lub w y ż ł o b i e ń
0 g ł ę b o k o ś c i przekraczającej 0,4 m m należy
wymienić tarczę hamulca.
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
cić ś r u b y m o c o w a n i a kół na krzyż m o m e n ­
t e m 110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".

Wymontowanie i zamontowanie linki

oraz dźwigni hamulca awaryjnego

Wymontowanie

• W y m o n t o w a ć konsolę ś r o d k o w ą (patrz
odpowiedni opis).
• Wyłączyć hamulec awaryjny
• Odciągnąć (strzałka na rys. O-44109)
1 p r z y t r z y m a ć t u l e j k ę p r o w a d z ą c ą (1) urzą­
dzenia regulacyjnego.
• W c i s n ą ć (strzałka na rys. O - 4 4 1 1 0 ) i z a ­
ryglować zabezpieczenie na czas transpor-
174 UKŁAD HAMULCOWY

tu (2). p r z y t r z y m u j ą c w y s u n i ę t ą w c z e ś n i e j
tulejkę prowadzącą.
• W y m o n t o w a ć elementy układu wylotowe­
g o (patrz o d p o w i e d n i opis),
• O d k r ę c i ć o s ł o n ę t e r m i c z n ą ( 1 , rys, O-
-44111) od spodu nadwozia,
• Zdjąć sprężysty pierścień zabezpiecza­
j ą c y ( 1 , rys. 0 - 4 4 1 1 2 ) , w y j ą ć s w o r z e ń (2)
i o d ł ą c z y ć k a b ł ą k w y r ó w n a w c z y (3) o d linki
łiamulca awaryjnego.
U w a g a . Zapamiętać położenie rozłączanych
elementów. Linka z końcem z a b a r w i o n y m na
szaro powinna być z a m o n t o w a n a po prawej
stronie.

Wymontowanie dźwigni hamulca

awaryjnego

• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. 0 - 4 4 1 1 3 )

złącza zestyku dźwigni hamulca awaryjnego,
• O d k r ę c i ć cztery nakrętki (strzałki na rys.
0-44114) w podłodze i wyjąć dźwignię ha­
m u l c a (2) r a z e m z u s z c z e l k ą (3).
• O d c z e p i ć linki o d o b y d w u z a c i s k ó w h a ­
• W y k r ę c i ć ś r u b ę m o c u j ą c ą u c h w y t linki ( 1 ,
m u l c ó w tylnych (patrz punkt „ W y m o n t o w a n i e
rys. 0 - 4 4 1 1 5 ) .
i zamontowanie zacisku hamulca tylnego").
• W y j ą ć linki ( 3 ) z z a c z e p ó w p o l e w e j i p r a ­
w e j stronie (strzałki) i o d c z e p i ć ich k o ń c e (2).

Zamontowanie

• W ł o ż y ć linki p o lewej i p r a w e j s t r o n i e
w uchwyty w podwoziu i zablokować,
• Z a c z e p i ć linki w z a c i s k a c h l e w e g o i p r a ­
w e g o hamulca tylnego.

Zamontowanie dźwigni hamulca

awaryjnego

• Osadzić dźwignię w gnieździe.

 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE LINKI ORAZ OŻWIGM HAMLLCA AWARYJNEGO
• W c i s n ą ć uszczell<ę w z a c z e p y w p o d ł o d z e ,
zwracając u w a g ę na jej równe ułożenie.
• W l ^ r ę c i ć c z t e r y nal^ręti^i m o c u j ą c e d ź w i ­
gnię i doicręcićje m o m e n t e m 10 N-m.
• W c i s n ą ć w t y k { 1 , rys. 0 - 4 4 1 1 3 ) złącza z e ­
styku dźwigni łiamulca awaryjnego.
• Z a c z e p i ć linki w k a b ł ą k u w y r ó w n a w c z y m ;
w s u n ą ć s w o r z e ń od g ó r y i założyć n o w y pier­
ścień zabezpieczający
U w a g a . Linka z k o ń c e m zabanwionym na sza­
ro p o w i n n a z n a j d o w a ć s i ę p o p r a w e j stronie.
• Dalsze zamontowanie przebiega w koiej­
ności odwrotnej do wymontowania.
• Z a c i s n ą ć dźwignię łiamulca awaryjnego,
s p o w o d u j e to o d b l o k o w a n i e z a b e z p i e c z e n i a
na czas transportu i łiamulce samoczynnie
się w y r e g u l u j ą (nie trzeba d o d a t k o w o regulo­
wać łiamulca awaryjnego).
Wymontowanie i zamontowanie
giętkich przewodów hamulcowych
Przewody łiamulcowe łączą pompę hamul­
c o w ą z h a m u l c a m i p o s z c z e g ó l n y c h kół.
Uwaga. Sztywne (metalowe) przewody
h a m u l c o w e nie p o w i n n y być w y m i e n i a n e
przez użytkownika samochodu, gdyż prace
te w y m a g a j ą o d p o w i e d n i e g o doświadczenia
i oprzyrządowania.
Ciśnieniowe, giętkie przewody h a m u l c o w e
łączą sztywne elementy układu hamulco­
w e g o z ruchomymi elementami, takimi jak
zaciski hamulców. Uszkodzone przewody
giętkie należy niezwłocznie wymieniać.
Długo eksploatowane przewody giętkie
m o g ą p ę c z n i e ć . W ó w c z a s z m n i e j s z a się ich
przekrój w e w n ę t r z n y i płyn h a m u l c o w y nie
m o ż e wtedy przepływać z cylindra hamulca
do cylindra w y r ó w n a w c z e g o i hamulec się
n a g r z e w a . Jeśli w t e d y na cylindrze h a m u l c a
zostanie otwarty odpowietrznik i koło prze­
staje być b l o k o w a n e , o z n a c z a to u s z k o d z e ­
nie giętkiego przewodu h a m u l c o w e g o .
O s t r z e ż e n i e . Jeżeli w samochodzie z urzą-
:dzeniem A B S był w y m i e n i a n y giętki prze­
w ó d hamulcowy albo całkiem się opróżniła
jedna komora zbiornika w y r ó w n a w c z e g o
płynu h a m u l c o w e g o (na przykład na skutek
nieszczelności układu albo z p o w o d u nie-
175
u z u p e ł n i e n i a p ł y n u wzbtorniku po odpowie­
t r z e n i u h a m u l c ó w ) , dDvpompy:.:hydrau(iG2nej.,
u r z ą d z e n i a A B S d o s t t i n f e ^^^^.^^ipówietrztt-i
Wtedv układ hamulcowy ^ n a w o^wśe^-
trzyc w stacji o b s ł u g i za p o m o c ą u r z ą d z e n i a
do odpowietrzania hamuteow.
U w a g a . Należy chronić giętkie p r z e w o d y
h a m u l c o w e p r z e d s t y k a n i e m się z o l e j e m
lub naftą, nie p o k r y w a ć ich l a k i e r e m ani
środkiem do konserwacji podwozia. Ponadto
należy przestrzegać zasad obchodzenia się
z płynem h a m u l c o w y m (patrz ..Odpowietrza­
nie u k ł a d u h a m u l c o w e g o " ) .
W dalszej części opisano w y m o n t o w a n i e gięt­
kiego przewodu hamulca przedniego. Prze­
w o d y h a m u l c ó w tylnych w y m o n t o w u j © się
w analogiczny sposób (rysunek obrażMiący
połączenia giętkiego p r z e w o d u h a m u l c a tyl­
nego zamieszczono na końcu tego punktu).
Wymontowanie
• Zaznaczyć kredą kierunek obrotu i polu­
z o w a ć śruby kół. U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e p o d e ­
przeć przód s a m o c h o d u oraz zdjąć koła.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo^
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k . dEatego'
n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć się z z a l e c e n i a ­
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie,
i podpieranie samochodu".
• Odkręcić k o ł p a k o w ą nakrętkę (2, rys. O-
-44117) i odłączyć giętki p r z e w ó d h a m u l c o - •
176 UKŁAD HAMULCOWY

• O s a d z i ć p r z e w ó d giętki w u c h w y c i e na k o ­
lumnie zawieszenia i zabezpieczyć blaszką
sprężystą.
• Obrócić kotem kierownicy do oporu
w lewo, a następnie w prawo (przy nadal
uniesionym samochodzie) i obserwować,
c z y giętki p r z e w ó d h a m u l c o w y nie o c i e r a się
o elementy zawieszenia.
U w a g a . Układ hamulcowy m o ż e być odpo­
wietrzany tylko z a p o m o c ą specjalistycznego
urządzenia. Patrz następny punkt.
• Zachowując prawidłowy kierunek obrotu,
przykręcić koła. Opuścić s a m o c h ó d i dokrę­
w y (4) od p r z e w o d u s z t y w n e g o (1). K l a m r a cić śruby m o c o w a n i a kół n a krzyż m o m e n ­
zabezpieczająca (3) pozostaje przy tym t e m 110 N - m .
w u c h w y c i e . (5) - blaszka sprężysta. U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
Ostrzeżenie. Po odkręceniu przewodu wy­ nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
płynie płyn h a m u l c o w y który należy zebrać m o n t o w a n i e koła".
do podstawionego naczynia. Można też • S p r a w d z i ć p o n o w n i e , czy giętki p r z e w ó d
wcześniej odessać płyn ze zbiornika wy­ h a m u l c o w y p o d c z a s w y c h y l a n i a kół nie ocie­
równawczego za pomocą strzykawki. ra się o e l e m e n t y z a w i e s z e n i a .

• Zaślepić oba przewody hamulcowe, sztyw­ U w a g a . W celu zapewnienia bezpieczeń­

ny i giętki, niezwłocznie p o ich rozłączeniu.
U w a g a . Podłożyć szmaty pod wypływający
płyn hamulcowy.
• W y k r ę c i ć ś r u b ę d r ą ż o n ą (6, rys. 0 - 4 4 1 1 8 }
giętkiego przewodu hamulcowego z zacisku
h a m u l c a (4). Nie d o p u ś c i ć d o skręcenia
przewodu. Zebrać do podstawionego naczy­
nia Wyciekający płyn h a m u l c o w y
• W y j ą ć blaszkę s p r ę ż y s t ą (5), a następnie
wyjąć przewód hamulcowy z uchwytu u dołu
kolumny zawieszenia.
stwa należy sprawdzić:
- dokręcenie giętkich p r z e w o d ó w hamulco­
wych,
- prawidłowe umieszczenie we wspornikach
giętkich p r z e w o d ó w hamulcowych,
- dokręcenie odpowietrzników zacisków,
- poziom płynu hamulcowego,

Zamontowanie

U w a g a . Stosować wyłącznie przewody ha­

mulcowe dopuszczone przez producenta
samochodu. Nowy przewód zamontować
tak, a b y nie został s k r ę c o n y
• Wkręcić drążoną śrubę giętkiego przewo­
du hamulcowego wraz z nowym pierścieniem
uszczelniającym w zacisk hamulca i dokręcić
ją momentem 40 N-m.
• O s a d z i ć przewód giętki r a z e m z k l a m r ą
zabezpieczającą w uchwycie, zwracając PRZEWODY HAMULCOWE ZACISKU HAMULCA
TYLNEGO
u w a g ę na noski p r o w a d z ą c e . P o ł ą c z y ć o b a
1 - nakrętka kołpakowa, 2 - klamra zabezpieczająca,
p r z e w o d y (sztywny i giętki) o r a z d o k r ę c i ć na­ 3 - sztywny przewód hamulcowy, 4 - giętki przewód
krętkę k o ł p a k o w ą m o m e n t e m 16 N - m . hamulcowy, 5 - śruba drążona
 WYMONTOWANiE I ZAMONTOWANIE GIĘTKICH PRZEWODÓW HAMULCOWYCH
- szczelność wszystkich połączeń układu
h a m u l c o w e g o przy pracującym silniku, na­
ciskając pedał hamulca siłą 2 0 0 do 300 N
przez o k o ł o 10 s e k u n d - p e d a ł h a m u l c a nie
powinien ustępować pod naciskiem,
- działanie h a m u l c ó w , w y k o n u j ą c kilka p r ó b ­
n y c h h a m o w a ń na d r o d z e o m a ł y m n a t ę ż e ­
niu ruchu.
Odpowietrzanie układu hamulcowego
i O s t r z e ż e n i e . P ł y n h a m u l c o w y jest trujący.
;r^!e w o ł n o " g o o d s y s a ć u s t a m i z a p o m o c ą
-przewodu. Płyn hamu!cov/y należy zbierać
:.sfl(yłącznie d o p r z e z n a c z o n e g o d o t e g o n a -
i^CŹyoia- M i e u ż y w a ć b u t e l e k p o n a p o j a c h
:(niebezpieczeństwo pomyłki).
Uwagi wstępne
- Płyn h a m u l c o w y jest żrący i niszczy po­
w ł o k ę lakierową s a m o c h o d u . Rozlany płyn
hamulcowy natychmiast należy usunąć z nad­
wozia i miejsce to obficie spłukać w o d ą .
- Płyn hamulcowy jest higroskopijny (wchła­
nia w i l g o ć z powietrza), dlatego należy g o
przechowywać wyłącznie w szczelnie z a m ­
kniętych pojemnikach.
- Nie wolno ponownie używać płynu zlane­
go z układu hamulcowego. Odpowietrzając
hamulce również należy dolewać tylko świe­
żego płynu hamulcowego.
- Specyfikacja płynu h a m u l c o w e g o to D O T 4
albo S A E J 1703.
- Płyn h a m u l c o w y nie m o ż e się z e t k n ą ć
z olejem mineralnym. Płyn h a m u l c o w y z naj­
m n i e j s z ą n a w e t ilością oleju jest bezużytecz­
ny i m o ż e s p o w o d o w a ć u s z k o d z e n i e układu
h a m u l c o w e g o . Olej mineralny niszczy g u m o ­
we elementy układu hamulcowego, dlatego
nie wolno czyścić tych elementów zaolejony­
mi szmatami.
- Płyn h a m u l c o w y należy w y m i e n i a ć co
2 lata, najlepiej wiosną.
U w a g a . Płyn ł i a m u i c o w y jest o d p a d e m nie­
b e z p i e c z n y m i podlega utylizacji. Nie m o ż n a
go wyrzucać do pojemników z o d p a d a m i do­
mowymi. Władze gminy powinny informować
o p u n k t a c h utylizacji o d p a d ó w n i e b e z p i e c z ­
nych.
177
Po każdej naprawie hamulców, podczas
której odłączano przewody, do układu m o ż e
wniknąć powietrze i dlatego należy odpowie­
trzyć cały układ hamulcowy, O obecności
powietrza w układzie ś w i a d c z y t a k ż e tzw.
miękki pedał hamulca, który po kilkakrotnym
naciskaniu stawia coraz w i ę k s z y opór. W ó w ­
czas należy ustalić i u s u n ą ć nieszczelność
oraz odpowietrzyć układ.
W stacji o b s ł u g i u k ł a d h a m u l c o w y o d p o w i e t r z a
się za p o m o c ą urządzenia d o odpowietrzania.
Ten s p o s ó b odpowietrzenia jest k o n i e c z n y jeśli
był w y m o n t o w a n y giętki p r z e w ó d h a m u l c o w y ,
jeśli d o s z ł o d o całkowitego opróżnienia jednej
z k o m ó r zbiornika w y r ó w n a w c z e g o a l b o jeśli
trzeba odpowietrzyć hydrauliczny układ stero­
wania sprzęgłem. W pozostałych przypadkach
układ hamulcowy można odpowietrzyć bez
specjalnego urządzenia, przez wielokrotne
naciskanie na pedał h a m u l c a , do c z e g o jest
niezbędna p o m o c drugiej o s o b y
Jeśli jest konieczne odpowietrzenie całego
układu hamulcowego, musi być odpowie­
trzony h a m u l e c k a ż d e g o koła o s o b n o oraz
w y p r z ę g n i k sprzęgła. Jeśli powietrze dostało
się d o c y l i n d r ó w h a m u l c ó w w s z y s t k i c h kół,
należy zastosować urządzenie do odpowie­
trzania. Jeśli był n a p r a w i a n y zacisk h a m u l c a
tylko j e d n e g o koła, na ogół wystarczy ręczne
odpowietrzenie cylindra tego zacisku,
Ostrzeżenie. Jesli została opróżniona
cafkowtcie jedna k o m o r a zbiornika w y r ó w ­
n a w c z e g o płynu hamulcowego (naprzy-
ktad z p o w o d u nieszczelności układu albo
nieuzupeinienia płynu w zDiomiku podczas
odpowietrzania hamulców), do pompy hy­
draulicznej urządzenia A B S dostanie się
powietrze. Wtedy układ hamulcowy należy
b e z w z g l ę d n i e o d p o w i e t r z y ć w stacji obsługi.
z a p o m o c ą specjalnego urządzenia. Tak­
że w razie w y m i a n y giętkiego przewodu
hamulcowego do odpowietrzenia układu
należy zastosować urządzenie do odpowie­
trzania.
Kolejność odpowietrzania jest następująca;
1 - zacisk hamulca przedniego lewego,
2 - zacisk hamulca przedniego prawego,
3 - zacisk hamulca lewego tylnego, 4 - za­
cisk hamulca prawego tylnego.
1 7 8
Odpowietrzanie bez specjalnego
urządzenia
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samochód.
• Napełnić zbiornil^ w y r ó w n a w c z y płynu h a ­
mulcowego do znaku „MAX".
U w a g a . Odpowietrzniki zacisków hamulców
należy oczyścić i odkręcać ostrożnie, aby nie
u s z k o d z i ć g w i n t ó w . Z a l e c a się s p r y s k a n i e
odpowietrzników odrdzewiaczem na godzinę
przed o d p o w i e t r z a n i e m . Jeśli nie m o ż n a o d ­
kręcić odpowietrznika, zlecić odpowietrzenie
h a m u l c ó w stacji o b s ł u g i .
U w a g a . Podczas odpowietrzania
do gromadzenia wypływającego płynu ha­
mulcowego należy umieścić 30 c m powyżej
odpowietrznika i obsenwować poziom płynu
hamulcowego w zbiorniku wyrównawczym,
który nie powinien się zbytnio obniżyć, po­
nieważ wtedy zostanie zassane powietrze.
Należy dolewać wyłącznie świeżego płynu
hamulcowego.
• Zdjąć kapturek ochronny z odpowietrznika
zacisku hamulca. Oczyścić odpowietrznik
i nasadzić na niego czysty, przezroczysty
giętki p r z e w ó d . Drugi koniec p r z e w o d u u m i e ­
ścić w butelce napełnionej do połowy płynem
h a m u l c o w y m (rys. S X - 4 4 0 6 ) . A k c e s o r i a te
m o ż n a kupić w sklepach motoryzacyjnych.
• Zlecić drugiej osobie wielokrotne wciska­
nie pedału hamulca („pompowanie") do cza­
su wytworzenia ciśnienia w układzie hamul­
c o w y m (aż do o d c z u w a l n e g o zwiększenia
się oporu pedału).
• Po wytworzeniu ciśnienia wcisnąć pedał
hamulca do oporu i przytrzymać w tym po­
łożeniu.
UKŁAD HAMULCOWY
butelkę
• Specjalnym półotwartym kluczem oczko­
w y m ( 1 , rys. SX-6232), na przykład Hazet
4968/5, odkręcić odpowietrznik zacisku
o około /z o b r o t u . W y p ł y w a j ą c y płyn h a m u l ­
cowy zbierać do przygotowanej butelki.
U w a g a . Rysunek SX-6232 m a charakter po­
g l ą d o w y (nie p r z e d s t a w i o n o na nim z a c i s k u
h a m u l c a s a m o c h o d u V e c t r a III a n i S i g n u m ) .
• Zwracać uwagę, aby umieszczony w bu­
telce drugi koniec p r z e w o d u znajdował się
zawsze poniżej poziomu płynu hamulcowe­
go, a butelka znajdowała się powyżej zaci­
sku hamulca.
• Gdy tylko ciśnienie płynu h a m u l c o w e g o
z m n i e j s z y się, zakręcić o d p o w i e t r z n i k , trzy­
mając nadal wciśnięty pedał hamulca.
• Powtórzyć pompowanie pedałem, aż do
p o n o w n e g o wytworzenia ciśnienia w ukła­
dzie hamulcowym. Wcisnąć pedał do oporu,
przytrzymać i odkręcić odpowietrznik za­
cisku. G d y ciśnienie z n o w u się zmniejszy,
zakręcić z a w ó r
• Powtarzać odpowietrzanie jednego zaci­
sku hamulca do czasu, aż w spływającym
do butelki płynie h a m u l c o w y m przestaną się
pojawiać pęcherzyki powietrza.
• Po zakończeniu odpowietrzania jednego
zacisku dokręcić jego odpowietrznik m o m e n ­
tem 9 N-m i zdjąć przewód z odpowietrznika
oraz założyć na odpowietrznik kapturek
ochronny
• W ten s a m sposób odpowietrzyć zaciski
pozostałych hamulców, zachowując podaną
kolejność.
 ODPOWIETRZANIE UKŁADU HAMULCOWEGO
• Po odpowietrzeniu uktadu napetnić
zbiornik w y r ó w n a w c z y ptynu tiamulcowego
do znaku „MAX".
Odpowietrzanie za pomocą
specjalnego urządzenia
• Odkręcić pokrywę zbiornika wyrównaw­
c z e g o płynu h a m u l c o w e g o i za pomocą
odpowiedniej złączki podłączyć do zbiornika
urządzenie do odpowietrzania.
• Wytworzyć ciśnienie 100 kPa w układzie
hamulcowym.
• Odpowietrzyć w zalecanej kolejności
wszystkie hamulce. W tym celu nałożyć
przezroczysty przewód na odpowietrznik.
Odkręcić odpowietrznik i odczekać, aż w wy­
pływającym płynie h a m u l c o w y m przestaną
pojawiać się pęcherzyki powietrza. Zakręcić
odpowietrznik.
• Po odpowietrzeniu wymontować urzą­
dzenie do odpowietrzania pamiętając, że
w zbiorniku w y r ó w n a w c z y m ptynu hamulco­
w e g o jest zwiększone ciśnienie.
U w a g a . W ceiu zapewnienia b e z p i e c z e ń ­
stwa należy sprawdzić:
- dokręcenie odpowietrzników zacisków,
- poziom płynu Inamulcowego,
- szczelność wszystkich połączeń uktadu
h a m u l c o w e g o przy pracującym silniku, na­
ciskając pedał hamulca siłą 200 do 3 0 0 N
przez o k o ł o 10 s e k u n d - p e d a ł h a m u l c a nie
powinien ustępować pod naciskiem,
- działanie h a m u l c ó w , w y k o n u j ą c kilka p r ó b ­
nych h a m o w a ń na drodze o m a ł y m natęże­
niu ruchu.
• Na drodze o małym natężeniu ruchu wy­
konać ponadto próbę h a m o w a n i a na tyle in­
tensywnego, aby zadziałało urządzenie A B S
(wyczuwalne pulsowanie pedału hamulca).
Uwaga. Podczas hamowania zwrócić uwagę
na pojazdy znajdujące się z tyłu.
Sprawdzanie urządzenia
wspomagającego
Urządzenie wspomagające hamulce znajduje
się na przegrodzie czołowej, pod zbiornikiem
179
w y r ó w n a w c z y m ptynu h a m u l c o w e g o . Dzia­
łanie urządzenia w s p o m a g a j ą c e g o należy
sprawdzić, gdy do skutecznego hamowania
t r z e b a u ż y w a ć d u ż e j sity,
• Przy w y ł ą c z o n y m silniku c o najmniej 5 razy
wcisnąć mocno pedał hamulca, przytrzymać
w c i ś n i ę t y p e d a ł i w ł ą c z y ć silnik. P e d a ł p o ­
winien wyraźnie obniżyć się pod naciskiem
stopy
• W przeciwnym razie od urządzenia w s p o ­
magającego odłączyć przewód podciśnienia
r a z e m z e z ł ą c z k ą i u r u c h o m i ć silnik. P r z y k ł a ­
dając palec do końca przewodu sprawdzić,
czy jest wytwarzane podciśnienie,
• Przy braku podciśnienia sprawdzić, czy
przewód podciśnienia nie jest uszkodzony
albo nieszczelny (w razie potrzeby w y m i e ­
nić). Z a c i s n ą ć m o c n o w s z y s t k i e opaski m o ­
cujące przewód,
• W wersjach z silnikiem w y s o k o p r ę ż n y m
z w o l n i ć rygiel i o d ł ą c z y ć p r z e w ó d podciśnie­
nia o d p o m p y podciśnienia na g ł o w i c y Przy­
kładając palec do króćca p o m p y sprawdzić,
czy jest wytwarzane podciśnienie.
• Jeśli podciśnienie jest w y c z u w a l n e , z m i e ­
rzyć j e g o w a r t o ś ć i w razie potrzeby w y m i e ­
nić urządzenie w s p o m a g a j ą c e (czynność
w y k o n y w a n a w stacji obsługi).
U w a g a . W s a m o c h o d a c h z silnikiem wy­
sokoprężnym po długotrwałym h a m o w a n i u
dochodzi do spadku wartości podciśnienia.
Pedał h a m u l c a w c i s k a się w t e d y głębiej
i jest „miękki". Nie o z n a c z a to j e d n a k usterki
w układzie h a m u l c o w y m .
Wymontowanie i zamontowanie
włącznika świateł hamowania
Włącznik świateł h a m o w a n i a jest umiesz­
czony na wsporniku pedałów i po wciśnięciu
pedału hamulca włącza światła hamowania.
Światła h a m o w a n i a powinny zaświecić się
po p r z e s u n i ę c i u p e d a ł u h a m u l c a o 15 ±
5 mm.
Włącznik świateł hamowania spełnia po­
nadto rolę czujnika sygnalizującego sterow­
nikowi urządzenia A B S / E S P rozpoczęcie
hamowania, dlatego poprawne działanie
i wyregulowanie tego włącznika jest bardzo
istotne.
1 8 0 UKŁAD HAMULCOWY

• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , 0 - 4 4 1 2 1 ) złą­
cza włącznika świateł łiamowania (3).
• Ziecić drugiej osobie wciśnięcie i przytrzy­
manie pedału hamulca.
• W y j ą ć d o o p o r u s w o r z e ń (2) z w ł ą c z n i k a
świateł hamowania.
• W y j ą ć (strzałka) do oporu tulejkę blokują­
c ą (4) z w ł ą c z n i k a (3),
• Odblokować i wyjąć włącznik świateł ha­
m o w a n i a (3) ze w s p o r n i k a pedałów.

Zamontowanie
Wymontowanie

• Zdjąć dolne pokrycie tablicy rozdzielczej • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­

o d strony kierowcy (patrz odpowiedni opis). wrotnej do wymontowania

Typowe niesprawności układu łiamulcowego

Objawy Objawy Sposób postępowania

Zbyt duży skok jałowy Uszkodzony jeden z obwodów • Sprawdzić, czy nie wycieka płyn
pedału hamulca układu hamulcowego z obwodów układu hamulcowego

Pedał hamulca daje się Zapowietrzony układ łiamulcowy • Odpowietrzyć układ hamulcowy
wciskać głęboko
i „sprężynuje"

Za mało płynu hamulcowego • Dolać świeżego płynu hamulcowego

w zbiorniku wyrównawczym i odpowietrzyć uktad

Powstawanie pęcherzyków pary • Wymienić płyn hamulcowy

występujące najczęściej po i odpowietrzyć układ
długotrwałym hamowaniu

Hamulce zawodzą, Nieszczelne przewód hamulcowy • Dokręcić złącza przewodu

pedał można wcisnąć lub wymienić przewód
do oporu

Uszkodzone uszczelnienia • Wymienić uszczelki. Wymienić elementy

w pompie hamulcowej pompy hamulcowej (w stacji obsługi).
Juti zacisku W razie potrzeby wymienić pompę
lub naprawić zacisk

Niedostateczne działanie Zaolejone wkładki cierne • Wymienić wkfadki cierne

łiamulca mimo silnego
nadsku na pedał

Niewłaściwe lub stwardniałe • Wymienić wkładki cierne.

wkładki cierne Zastosować wkładki zalecane
przez producenta samochodu

Zużyte wkładki cieme • Wymienić wkładki cierne

Uszkodzone urządzenie • Sprawdzić urządzenie

wspomagające, porowaty lub wspomagające i przewód
uszkodzony przewód podciśnienia podciśnienia
 TYPOWE NIESPRAWNOŚCI UKŁADU HAMULCOWEGO 181

Hamulce działają Niewłaściwe ciśnienie w oponach • Sprawdzić i poprawić ciśnienie

jednostronnie

Nierównomiernie zużyte opony • Wymienić zużyte opony

Zaolejone wkładki cierne • Wymienić wkładki cierne

Różnej jakości wkładki cierne • Wymienić wkładki cierne. Zastosować

w kołach tej samej osi wkładki zalecar>e przez producenta
samochodu

Nierównomierne przyleganie • Wymienić wkładki cierne

wkładek ciernych

Zanieczyszczone zaciski • Oczyścić powierzcłinie prowadzące

hamulców wkładek w zacisku

Skorodowany cylinderek zacisku - Wymienić zacisk

Nierównomierne zużycie wkładek • Wymienić wkładki cierne (obu kół)

ciernycłi Sprawdzić, czy zacisk hamulca nie jest
zatarty

Hamulce włączają się Uszkodzona pompa hamulcowa • Wymienić pompę hamulcową

samoczynnie

Hamulce grzeją się Zatarte hamulce • Nasmarować ructiome części łiamulca.

podczas jazdy Zlecić naprawę zacisku hamulca stacji
obsługi

Zatarte linki hamulca awaryjnego • Nasmarować lub wymienić linki

Giętki przewód hamufcowy • Wymienić gięlki przewód

napęczniały wewnątrz i niedrożny hamulcowy

Korozja w cylinderkach zacisków • Wymienić zaciski hamulców

Głośna praca łiamulców Niewłaściwe wkładki cierne • Wymienić wkładki cierne. Zastosować
wkładki zalecane przez producenta
samochodu

Miejscami skorodowana tarcza • Oczyścić tarczę z korozji

hamulca

Bicie boczne tarczy hamulca • Obrotiić lub wymienić tarczę

Nierównomierne zużycie Niewłaściwe wkładki cierne • Wymienić wkładki cieme. Zastosować

wkładek ciernych wkładki zalecane przez producenta
samochodu

Zanieczyszczony zacisk hamulca • Oczyścić zacisk

Zakleszczanie zacisków • Usunąć zatarcie tulei i prowadników

Zatarte tioW zacisków • Sprawdzić dziatenie tłoków w stacji obsługi

Nieszczelny układ hamulcowy • Sprawdzić szczelność układu

hamulcowego

Klinowe zużycie wkładek Tarcza hamulca nie obraca się - Sprawdzić powierzchnię przylegania
ciernych równolegle do zacisku zacisku

Skorodowane zaciski • Oczyścić z korozji lub wymienić zaciski

1 8 2 UKŁAD HAIvlULCOWY

Cd. tablicy
Wkładki cieme nie odsuwają się Skorodowane cylinderki • Naprawić lub wymienić zacisk
od tarczy, utrudnione obracanie
kół ręką

Giętki przewód hamulcowy • Wymienić giętki przewód hamulcowy

napęczniały wewnątrz i niedrożny

Hamulce piszczą Wynika to często z warunków » Nie wymaga naprawy, gdy występuje
atmosferycznych (wilgotne po dłuższym postoju przy dużej wilgotności
powietrza) powietrza i zanika po kill<ukrotnym
zahamowaniu

Niewłaściwe vAładki cierne • Wymienić wkładki cierne. Powlec

specjalnym smarem płytki nośne wkładek

Tarcza hamulca obraca się • Sprawdzić powierzchnię przylegania

nierównolegle do zacisku zacisku

Zanieczyszczone gniazda • Oczyścić gniazda zacisków

zacisków

Hamulce działają pulsacyjnie Wfączyto się urządzenie ABS przy • Zjawisko normalne, nie ma potrzeby
gwałtownym hamowaniu naprawy

Bicie boczne lub za duża • Sprawdzić bicie i tolerancję,

tolerancja grubości tarczy hamulca obrobić lub wymienić tarczę

Tarcza hamulca nie obraca się • Sprawdzić powierzcłinie przylegania

równolegle do zacisku zacisku

Lampka kontrolna ABS Za niskie napięcie akumulatora « Sprawdzić napięcie akumulatora.

świeci się podczas jazdy (poniżej ok. 10V) Sprawdzić, czy gaśnie lampka kontrolna
alternatora po uruchomieniu silnika;
w przeciwnym razie sprawdzić pasek
wieloklinowy i alternator

Uszkodzone urządzenie ABS • Zlecić sprawdzenie urządzenia ABS

w stacji obsługi

Niedostateczna skuteczność Skorodowane linki • Zamontować nowe części

działania tiami^lca awaryjnego
Silnik
WIADOMOŚCI WSTĘPNE
Opis ogólny
D o n a p ę d u s a m o c h o d ó w O p e l V e c t r a III i S i ­
g n u m zaoferowano wiele silników benzyno­
w y c h i w y s o k o p r ę ż n y c h o różnej p o j e m n o ­
ści i m o c y W s z y s t k i e s ą c h ł o d z o n e c i e c z ą
i umieszczone poprzecznie z przodu. Ze­
spół n a p ę d o w y jest zawieszony na elastycz­
nych podporach g u m o w o - m e t a l o w y c h , które
umożliwiają jego ruchy wahadłowe. Dzię­
ki e l a s t y c z n e m u z a m o c o w a n i u d r g a n i a s i l n i ­
ka tylko w niewielkim s t o p n i u s ą p r z e n o s z o ­
n e na n a d w o z i e , a silnik m o ż e mieć m n i e j s z ą
prędkość obrotową biegu jałowego, dzięki
c z e m u ogranicza się zużycie paliwa przez
samochód i emisję szkodliwych składników
spalin.
W górnej części k a d ł u b a silnika z n a j d u j ą się
tuleje cylindrów, a w j e g o dolnej części w a ł
korbowy, p o d p a r t y na ł o ż y s k a c h g ł ó w n y c h .
Tłoki s ą poruszane przez k o r b o w o d y obra­
cające się na wale k o r b o w y m w łożyskach
ślizgowych. Kadłub silnika jest z a m k n i ę t y
od dołu m i s k ą olejową, w której znajduje się
olej n i e z b ę d n y d o s m a r o w a n i a i c h ł o d z e n i a
e l e m e n t ó w silnika.
W y k o n a n a z odlewu aluminiowego głowica
cylindrów jest p r z y k r ę c o n a d o k a d ł u b a silni­
ka,
W głowicę są wciśnięte stalowe gniazda i pro­
w a d n i c e zaworów. Aluminium cechuje lep­
sza przewodność cieplna i mniejsza gęstość
w porównaniu z żeliwem szarym. W większo­
ści silników (oprócz Z 1 9 D T i Y 3 0 D T ) zasto­
s o w a n o hydrauliczną regulację luzu z a w o ­
rów, s a m o c z y n n i e z a c h o w u j ą c ą właściwy
roboczy luz zaworów.
Silniki benzynowe 1,6 dm^ (Z16XE)
i 1,8 d m ^ ( Z 1 8 X E ) . W g ł o w i c y s ą u m i e s z ­
czone dwa wałki rozrządu napędzane wspól­
nym paskiem zębatym od wału korbowego.
Krzywki wałków rozrządu poruszają skośnie
położone zawory za pośrednictwem hydrau­
licznych popychaczy szklankowych.
Silniki benzynowe 2,0 dm' (Z20NET)
i 2,2 d m ^ ( Z 2 2 S E , Z 2 2 Y H ) . U m i e s z c z o n e
w głowicy dwa wałki rozrządu s ą napędzane
łańcuchem bezobsługowym od wału korbo­
wego. Drugi łańcuch napędza dwa wałki wy-
równoważające i p o m p ę cieczy chłodzącej.
Głowica i kadłub silnika s ą w y k o n a n e ze sto­
pu aluminium.
S i l n i k w y s o k o p r ę ż n y 1,9 d m ' ( Z 1 9 D T ) j e s t
wyposażony w 8 zaworów sterowanych jed­
nym wałkiem rozrządu za pośrednictwem
popychaczy szklankowych. Podczas okre­
sowej obsługi technicznej s a m o c h o d u luz
z a w o r ó w reguluje się w tych silnikach, w y ­
mieniając podkładki regulacyjne w popycha-
czach szklankowych. Wałek rozrządu jest
n a p ę d z a n y paskiem z ę b a t y m od wału kor­
bowego.
S i l n i k w y s o k o p r ę ż n y 1,9 d m ' ( Z 1 9 D T H ) m a
g ł o w i c ę w y p o s a ż o n ą w 16 z a w o r ó w s t e r o w a ­
nych d w o m a wałkami rozrządu za pośred­
n i c t w e m d ź w i g n i z rolką. Dzięki hydraulicz­
nej regulacji luzu z a w o r ó w jest s a m o c z y n n i e
utrzymywana stała wartość luzu. Pasek zę-
1 8 4

baty napędza wałek rozrządu z a w o r ó w w y ­ sek zębaty napędza tylko wałki rozrządu za­
lotowych, od którego, za p o m o c ą przekładni w o r ó w dolotowych. Każdy z tych wałków, za
zębatej, jest napędzany wałek rozrządu za­ p o ś r e d n i c t w e m kół z ę b a t y c h o z ę b a c h s k o ­
worów dolotowych. śnych, napędza jeden wałek rozrządu zawo­
S i l n i k i w y s o k o p r ę ż n e 2,0 d m ^ ( Y 2 0 D T H ) rów wylotowych.
i 2,2 d m ^ ( Y 2 2 D T R ) s ą w y p o s a ż o n e w 16 z a ­
worów, lecz m a j ą tylko j e d e n wałek rozrzą­ Wymontowanie i zamontowanie
du. W tych silnikach oba zawory dolotowe
górnej osłony silnika
oraz w y l o t o w e każdego cylindra s ą umiesz­
czone pod kątem do podłużnej płaszczyzny
Silnik Z19DTH
s y m e t n i s i l n i k a . W z g l ę d e m s i e b i e pary z a w o ­
rów dolotowych i wylotowych są ustawione Wymontowanie
pod k ą t e m 90°. Jest to konieczne, a b y c e n ­ • P o c i s n ą ć w g ó r ę g ó r n ą o s ł o n ę silnika ( 1 ,
tralnie umieszczony wałek rozrządu, za po­ rys. 0 - 1 0 3 2 7 ) w celu rozłączenia g u m o w y c h
m o c ą tzw. m o s t k a z a w o r o w e g o , m ó g ł j e d n ą g n i a z d (2) od kulistych sworzni (3).
krzywką sterować jednocześnie dwa zawory
jednego cylindra. Zamontowanie

Do napędu wałka rozrządu zastosowa­ • Ułożyć g ó r n ą osłonę silnika tak, aby g u ­

no dwustopniową przekładnię łaiicuchową. m o w e gniazda znalazły się nad kulistymi
Pierwszy z łańcuchów, dwurzędowy, napę­ s w o r z n i a m i i w c i s n ą ć ją. a b y została z a m o ­
dza od wału korbowego koła zębate o s a ­ c o w a n a na sworzniach.
d z o n e na wałku p o m p y wtryskowej. O d tego
wałka drugi łańcuch, jednorzędowy, napędza Silniki Z16XE, Z18XE i Z19DT
wałek rozrządu.
W s z y s t k i e silniki c z t e r o c y l i n d r o w e s ą silnika­ Wymontowanie
mi rzędowymi. • O d k r ę c i ć korek ( 1 , rys. O - 1 0 3 3 7 ) w l e w u
Silniki Y 3 0 D T i Z 3 2 S E są sześciocylindro- oleju.
w e widlaste. Po trzy cylindry s ą u m i e s z c z o n e • W y k r ę c i ć d w i e śruby (2) z górnej osłony
w dwóch blokach, usytuowanych względem silnika (3).
siebie pod k ą t e m . Każdy blok m a w ł a s n ą gło­ • Unieść nieco z tyłu przedziału silnika, prze­
w i c ę z d w o m a w a ł k a m i rozrządu. S ą to silni­ sunąć poziomo do przodu (w stronę chłodni­
ki t y p u D O H C {Double OverHead Camshaft cy) i wyjąć g ó r n ą osłonę silnika z przednich
- d w a wałki rozrządu na głowicy), więc ma­ zaczepów gumowych.
j ą łącznie 4 wałki rozrządu. W silnikach ben­ • Wkręcić korek w l e w u oleju.
zynowych wszystkie wałki rozrządu są napę­
dzane wspólnym paskiem zębatym od wału Zamontowanie
korbowego. W silnikach w y s o k o p r ę ż n y c h pa­
• Odkręcić korek w l e w u oleju.
 WIADOMOŚCI WSTĘPNE 185

rocyl ind rowy ch silnikach Opel pienwszy cy­

linder znajduje się najbliżej n a p ę d u rozrządu
(za kołem paska wieloklinowego). W więk­
s z o ś c i s i l n i k ó w m o d e l i V e c t r a III i S i g m a p o ­
łożeniem odniesienia, umożliwiającym pra­
w i d ł o w e działanie silnika (tzw. u s t a w i e n i e
r o z r z ą d u ) , jest p o ł o ż e n i e G M P tłoka 1, cylin­
dra. Tylko w silnikach Z 2 2 S E i Z 2 2 Y H położe­
niem odniesienia jest położenie G M P tłoka 4,
cylindra (najbliższego koła z a m a c h o w e g o ) ,
W celu ustawienia tłoka 1. cylindra w poło­
żeniu G M P podczas suwu sprężania nale­
ży obrócić wał korbowy do położenia, w któ­
rym pokryją się odpowiednie znaki ustawcze.
Wał korbowy należy obracać powoli i równo­
miernie, zgodnie z ruchem wskazówek zega­
• Osadzić przód górnej osłony silnil<a ra, czyli w p r a w o .
(od strony cłiłodnicy) w g u m o w y c ł i z a c z e - • W a ł k o r b o w y silnika m o ż n a o b r a c a ć j e d ­
p a c ł i i przyl<;ręcić j ą z t y ł u p r z e d z i a ł u silnil<a n y m z następujących sposobów.
d w o m a śrubami m o m e n t e m 8 N-m. • Bezpiecznie podeprzeć z boku przód sa­
• W k r ę c i ć l<orel< w l e w u o l e j u . m o c h o d u . W ł ą c z y ć 5, b i e g i h a m u l e c a w a r y j ­
n y Obracać uniesione koło jezdne, do czego
Silniki Y20DTH i Y22DTR m o ż e być potrzebna p o m o c drugiej o s o b y
• Ustawić samochód na poziomej na­
Wymontowanie w i e r z c h n i . W ł ą c z y ć 5. b i e g i p o w o l i p r z e t a ­
czać samochód do przodu.
• W y k r ę c i ć trzy śruby (rys. 0 - 1 0 3 3 5 ) z gór-
nej o s ł o n y silnika. • Ustawić dźwignię zmiany biegów w położe­
• Ostrożnie unieść do góry i niu neutralnym i w ł ą c z y ć h a m u l e c awaryjny.
i zdjąć górną
osłonę silnika. Za p o m o c ą klucza n a s a d o w e g o z grzechot­
k ą obracać centralną śrubę koła p a s o w e g o
Zamontowanie wału korbowego zgodnie z ruchem wskazó­
• O s a d z i ć g ó r n ą osłonę silnika i przykręcić wek zegara.
trzy ś r u b y jej m o c o w a n i a . U w a g a . Nie należy obracać wału korbowego
za pośrednictwem wałka rozrządu, gdyż po­
GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU woduje to nadmierne naprężenia paska zę­
b a t e g o lub ł a ń c u c h a r o z r z ą d u .
I PASEK WIELOKLINOWY

U s t a w i a n i e tłoka 1. cylindra Czynności wstępne (wszystkie silniki)

w p o ł o ż e n i u GlUlP s u w u sprężania
• Odłączyć przewód masy (-) od a k u m u l a ­
i sprawdzanie kątów rozrządu
tora.
G ó r n e m a r t w e położenie ( G M P ) tłok k a ż d e ­ U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
go cylindra osiąga dwukrotnie - w końcu su­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
w u sprężania i w końcu suwu wylotu. Pod­ i zamontowanie akumulatora".
czas suwu sprężania tuż przed osiągnięciem
położenia G M P następuje zapłon mieszan­ Silniki benzynowe 1,6 dm^ Z16XE
ki ( s a m o c z y n n y w s i l n i k a c h w y s o k o p r ę ż n y c h
i1,8dm' Z18XE
lub w y m u s z o n y w silnikach b e n z y n o w y c h ) ,
W k a ż d y m silniku w i e l o c y l i n d r o w y m p r o d u ­ • W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
cent oznacza kolejność cylindrów, W czte- odpowiedni opis).
186

• W y k r ę c i ć trzy śruby ( 1 , rys. O - 1 0 3 0 4 ) m o ­

cujące górną pokrywę paska zębatego.
Uwolnić górną pokrywę z zacisków mocu-
jącycti w tylnej pokrywie paska z ę b a t e g o
i zdjąć j ą
• Obrócić i ustawić wał k o r b o w y tak, a b y p o ­
kryły się znaki ( 2 , rys. O - 1 0 2 3 1 ) .
• Znaki n a kotacłi zębatych w a ł k ó w rozrzą­
d u (1) powinny b y ć położone naprzeciw sie­
bie i jednocześnie pokrywać się z g ó r n ą kra­
w ę d z i ą głowicy cylindrów. Jeśli znaki t e b ę d ą
znajdowały się pozewnętrznych stronach kół
zębatych wałów rozrządu, należy obrócić wał
korbowy jeszcze o jeden pełny obrót,
• Jeśli znaki n a kołach z ę b a t y c h w a ł k ó w
rozrządu będą nieznacznie przesunięte
w z g l ę d e m siebie, należy w y r e g u l o w a ć ką­
ty r o z r z ą d u , W t y m celu w y m o n t o w a ć p a s e k
zębaty i obrócić wałki rozrządu w położenie
odpowiadające GMP.
U w a g a . Należy przy t y m wybrać najkrótszą
drogę d o położenia GMP. W przeciwnym r a ­
zie zawory 1.14. cylindra zostaną dociśnięte
do tłoków ustawionych w położeniu GMP,
• W razie potrzeby z a m o n t o w a ć pasek z ę ­
baty {patrz odpowiedni opis),
• Połączyć zaciskami mocującymi górną po­
krywę paska zębatego z tyiną pokrywą oraz
wkręcić i dokręcić śruby m o m e n t e m 4 N-m.
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis),

SUniki benzynowe 2,2 dm^ Z22SE

iZ22YH

U w a g a . Kąty rozrządu m o ż n a sprawdzić tyl­

ko z a p o m o c ą przyrządu nastawczego O p e !
KM-6148,
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika.
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis).
• Zmniejszyć ciśnienie w obwodzie dopro­
w a d z e n i a paliwa (patrz odpowiedni opis),
• Odkręcić sztywny przewód paliwa, odblo­
k o w a ć zaciski i wyjąć przewód. Zaślepić złą­
cza, a b ynie dopuścić d o wycieku paliwa,
• W y m o n t o w a ć giętki p r z e w ó d o d p r o w a d z e ­
nia par paliwa I zaślepić złącza.
• W y m o n t o w a ć zespół zapłonu (patrz o d p o ­
wiedni opis).
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
• W y m o n t o w a ć uchwyt wiązki przewodów
elektrycznych, W tym celu:
- od sztywnego przewodu cieczy chłodzą­
cej (3, rys, O - 1 0 3 1 3 ) o d ł ą c z y ć giętki p r z e ­
w ó d c i e c z y c h ł o d z ą c e j , o d k r ę c i ć n a k r ę t k ę (2)
i w y m o n t o w a ć sztywny przewód cieczy chło­
dzącej (3);
- wyjąć dwa wtyki wielostykowego złącza
sondy lambda:
- w y j ą ć w t y k z a w o r u recyrkulacji spalin;
- wykręcić pięć śrub (strzałki);
- odkręcić dwie nakrętki (1);
- wyjąć trzpień i w y m o n t o w a ć taśmowy
przewód masy,
• W y k r ę c i ć 14 ś r u b i z d j ą ć p o k r y w ę głowicy
cylindrów,
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c h o d u m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlafe-
'go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece-
.fiiami p o d a n y m i w podrozdziale „ U n o s z e n i e
i podpieranie samochodu".
• W y m o n t o w a ć pokrywę paska wieloklino­
w e g o (patrz odpowiedni opis).
• U s t a w i ć tłok 4. cylindra w położeniu G M P
suwu sprężania. W tym celu powoli i równo­
miernie obracać w prawo wał korbowy, aż
do pokrycia się z n a k ó w na kole p a s o w y m
i pokrywie napędu rozrządu, W tym położe­
n i u k r z y w k i w a ł k ó w r o z r z ą d u (1 i 2 , r y s . O -
-10314) dla 4, cylindra powinny być skiero­
wane w górę.
187
U w a g a . Jeśli krzywki s ą s k i e r o w a n e w dół,
obrócić wał korbowy o jeszcze jeden obrót.
• Opuścić samochód,
• Osadzić przyrząd nastawczy Opel K M -
- 6 1 4 8 ( 1 , rys, 0 - 1 0 3 1 5 ) za p o m o c ą trzpieni (2)
w przewidzianych do tego otworach ustala­
jących w kołach zębatych wałków rozrządu
i p r z y k r ę c i ć ś r u b y z a c i s k o w e (3).
U w a g a . Jeśli nie m o ż n a w ł o ż y ć trzpieni
w otwory w kołach zębatych w a ł k ó w rozrzą­
d u , należy zlecić stacji obsługi regulację ką­
tów rozrządu.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód,
• Oczyścić powierzchnie uszczelniające
i założyć pokrywę głowicy cylindrów z pięcio­
m a n o w y m i u s z c z e l k a m i . D o k r ę c i ć 14 ś r u b
mocujących momentem 9 N - m .
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
188

Momenty dokręcania:
- zespót zapłonu: 9 N-m,
~ nakrętka przewodu paliwa: 10 N-m,
- ś r u b y filtru p o w i e t r z a : 3,5 N - m ,

Silnik wysokoprężny 1,9 dm^ Z19DT

U w a g a . Kąty rozrządu m o ż n a sprawdzić tyl­

ko za p o m o c ą przyrządu Opel EN-46788,
D o silnika Z 1 9 D T H d o d a t k o w o będzie p o ­
trzebny przyrząd EN-46789 {niezbędne
czynności w s t ę p n e przy tym silniku s ą tak
o b s z e r n e , ż e z r e z y g n o w a n o z ich o p i s u ) .

Wymontowanie
U w a g a . Każde odłączenie akumulatora po­
woduje w y z e r o w a n i e ustawień czujnika kąta
obrotu koła kierownicy Należy skalibrować
czujnik po podłączeniu akumulatora,
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora",
• Poluzować śruby przedniego prawego ko­
ta. Unieść i bezpiecznie p o d e p r z e ć przód sa­
m o c h o d u oraz zdjąć koto.

Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­

chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
g o należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami p o d a n y m i w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".

U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz odpowiedni opis).
• P o l u z o w a ć śruby m o c u j ą c e koto p a s o w e
wału korbowego,
• Zaznaczyć kierunek przesuwania się pa­
ska wieloklinowego i w y m o n t o w a ć ten pasek
(patrz odpowiedni opis),
• Wykręcić śruby mocujące koło p a s o w e g o
w a ł u k o r b o w e g o i z d j ą ć to koto p a s o w e .
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis). • Wykręcić sześć śrub i zdjąć górną pokry­
• Wymontować prawą elastyczną podporę wę paska zębatego. Wyjąć z uchwytu prze­
z a w i e s z e n i a silnika (patrz o d p o w i e d n i opis). w ó d czujnika watka rozrządu.
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
• O b r ó c i ć w a t k o r b o w y d o p o t o ż e n i a , w któ­
rym z n a k ( 1 , r y s . O - 1 0 3 3 0 ) n a k o l e z ę b a t y m
watka rozrządu pokryje się z e z n a k i e m (2) na
tylnej pokrywie paska zębatego.
U w a g a . Z a m i a s t w a t u k o r b o w e g o nie w o l n o
o b r a c a ć w a t k a r o z r z ą d u , a b y nie n a p r ę ż y ć
nadmiernie paska zębatego.
• Zamontować przyrząd blokujący Opel E N -
-46788, W tym celu wykręcić śrubę (strzałka
na rys, O-10331) na p o m p i e oleju i wkręcić
trzpień (1). O s a d z i ć przyrząd specjalny (4)
na koie z ę b a t y m walu korbowego i dokręcić
nakrętkę (2) o r a z ś r u b ę (3).
• Jeśli po z a m o n t o w a n i u przyrządu bloku­
j ą c e g o znaki G M P na kole z ę b a t y m w a ł k a
rozrządu i tylnej p o k r y w i e paska z ę b a t e g o
się pokryją, to kąty r o z r z ą d u s ą p r a w i d ł o w e .
W przeciwnym razie w y m o n t o w a ć pasek zę­
baty i w y r e g u l o w a ć kąty rozrządu (zadanie
d o w y k o n a n i a w stacji obsiugi).
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Momenty dokręcania:
- koto p a s o w e w a ł u k o r b o w e g o : 2 5 N-m,
- śruba na pompie oleju: 9 N-m,
- pokrywa paska zębatego:
- cztery górne śuby; 9 Hm,
- dwie dolne śruby: 25 N-m,
- p r a w a p o d p o r a silnika: 55 N-m,
- śruba uchwytu turbosprężarki: 50 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
paska zębatego
Silniki benzynowe 1,6 dm^ Z16XE
i1,8dm^ Z18XE
Pasek zębaty powinien być wymieniany
zgodnie z planem obsługi, dokładnie w na­
k a z a n y c h t e r m i n a c h , ZenA'anie p a s k a p o w o ­
duje p o w a ż n e uszkodzenie ukiadu rozrządu
silnika, dlatego w y m i a n ę p a s k a z a l e c a się
także wtedy, kiedy musiał być w y m o n t o w a n y
p o d c z a s n a p r a w y silnika.
Naciąg paska jest samoczynnie utrzymywa­
ny na stałym p o z i o m i e przez rolkę napina­
cza; o k r e s o w o nie t r z e b a r e g u l o w a ć nacią­
gu paska. Po zamontowaniu nowego paska
1 8 9
z ę b a t e g o trzeba tylko w y r e g u l o w a ć rolkę na­
pinacza.
U w a g a . Odgłosy huczenia i gwizdania sy­
gnalizują za silny naciąg paska zębatego.
Przy zbyt małym naciągu, może być słychać
uderzanie paska o obudowę.
U w a g a . Jeżeli po n a p r a w i e silnika m a być
z a m o n t o w a n y ten s a m pasek zębaty, przed
wymontowaniem paska należy zaznaczyć
kredą kierunek jego przesuwania się pod­
czas pracy silnika.
Wymontowanie
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis).
• W y m o n t o w a ć prawe przednie koło.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć napinacz paska wieloklino­
w e g o . W tym celu naprężyć nieco napinacz,
pokonując opór s p r ę ż y n y aby m o ż n a by­
ło w y j ą ć trzpień blokujący (2, rys. O - 1 0 2 7 2 ) .
Następnie zwolnić napinacz i wykręcić śru­
b ę (1).
1 9 0
• U s t a w i ć t ł o k 1 . c y l i n d r a w p o ł o ż e n i u GIV1P
s u w u sprężania (patrz o d p o w i e d n i opis).
• O d k r ę c i ć koło p a s o w e w a ł u k o r b o w e g o
po unieruchomieniu wału korbowego. T ą sa­
m ą śrubą zaciskową dokręcić z powrotem
kóio n a p ę d o w e p a s k a z ę b a t e g o .
• W y k r ę c i ć śrubę (strzałka na rys. O - 1 0 2 7 3 ) .
Wyjąć z z a c i s k ó w mocujących w tylnej p o ­
krywie paska zębatego i zdjąć dolną pokry­
w ę paska.
• U n i e ś ć nieco silnik i w y m o n t o w a ć p r a w ą
p o d p o r ę zawieszenia silnika (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Wymontować górną pokrywę paska zęba­
tego. W t y m ceiu wykręcić trzy śruby i w y ­
jąć pokrywę z tylnych zacisków mocujących
(patrz odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyk złącza czujnika wałka rozrzą­
du. Wyjąć przewód elektryczny z uchwytu.
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (2, rys. O - 1 0 3 0 6 )
i w y m o n t o w a ć czujnik w a ł k a rozrządu (1).
• Sprawdzić ustawienie wałków rozrządu
i wału korbowego w położeniu G M P suwu
sprężania tłoka 1. cylindra. Znaki (strzałki na
rys. 0 - 1 0 3 9 ) p o w i n n y się p o k r y w a ć . W sta­
cji o b s ł u g i s t o s u j e s i ę p r z y r z ą d O p e l K M -
- 8 5 2 ( r y s u n e k II) w c e l u u s t a w i e n i a i z a b l o k o ­
w a n i a kół z ę b a t y c h w a ł k ó w r o z r z ą d u .
• Osadzić klucz trzpieniowy w korbie na-
stawczej (2, r y s . O - 1 0 3 3 8 ) . P o l u z o w a ć ś r u ­
b ę z a c i s k o w ą (3) rolki n a p i n a j ą c e j p a s k a z ę ­
batego i obrócić korbę w kierunku strzałki, a ż
w s k a ź n i k (1) u s t a w i s i ę tuż p r z e d l e w y m z d e ­
rzakiem.
• O z n a c z y ć kierunek przesuwania się paska
p o d c z a s pracy silnika i zdjąć p a s e k zębaty.
U w a g a . P o zdjęciu p a s k a z ę b a t e g o nie o b r a ­
cać wału korbowego.
• W y k r ę c i ć ś r u b ę (2, rys. 0 - 1 0 3 0 8 ) i w y m o n ­
t o w a ć rolkę (1) n a p i n a c z a p
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY 1 9 1

• Jeśli będzie to konieczne, odkręcić i zdjąć

także rolkę p r o w a d z ą c ą pasek zębaty.

Zamontowanie
• Jeśli była w y m o n t o w a n a , założyć i d o k r ę ­
cić m o m e n t e m 2 5 N-m rolkę p r o w a d z ą c ą p a ­
sek zębaty,
• Osadzić rolkę napinacza p a s k a z ę b a ­
tego tak, aby blokująca dźwignia ( 1 , rys.
O - 1 0 2 7 8 ) w e s z ł a w w y b r a n i e (2) w o b u d o w i e
p o m p y oleju. Wkręcić lekko śrubę mocującą.
D o k r ę c a się j ą d o p i e r o po w y r e g u l o w a n i u n a ­
ciągu paska zębatego.
• S p r a w d z i ć , c z y znaki G M P na kotacłi z ę -
batycłi w a ł k ó w r o z r z ą d u i na kole watu kor­
b o w e g o pokrywają się ze znakami odniesie-
• Założyć pasek zębaty. Rozciągany odci­
nek p a s k a (I, rys. O - 1 0 2 7 4 ) m u s i b y ć n a ­
pięty. Z a k ł a d a j ą c w c z e ś n i e j u ż y w a n y p a s e k ,
z a c h o w a ć kierunek jego przesuwania się
p o d c z a s pracy silnika.
• Jeśli nie w y m i e n i a n o rolki n a p i n a c z a , p o ­
l u z o w a ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki,
• Obrócić roikę napinacza kluczem trzpie­
niowym, osadzonym w korbie nastawczej,
w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek
z e g a r a (strzałka na rys, 0 - 1 0 3 0 7 ) , aź w s k a ź ­
nik rolki n a p i n a c z a u s t a w i się t u ż p r z e d p r a ­
w y m zderzakiem. W tym położeniu dokręcić
ś r u b ę z a c i s k o w ą roiki,
• Jeśli było z a m o n t o w a n e , zdjąć narzędzie
blokujące Opei KM-852.
• Obrócić powoli wał korbowy o dwa obro­
ty z g o d n i e z k i e r u n k i e m j e g o o b r o t u p o d c z a s
1 9 2
pracy silnika i ustawić w p o ł o ż e n i u o d p o w i a ­
dającym położeniu G M P suwu sprężania.
Jeśli d y s p o n u j e się narzędziem blokującym
Opel KM-852, zamontować je i sprawdzić ką­
ty r o z r z ą d u , a n a s t ę p n i e w y m o n t o w a ć .
• P o l u z o w a ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki n a p i n a ­
cza paska zębatego i obrócić korbę nastaw­
czą zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
a ż w s k a ź n i k rolki z n a j d z i e się w p o ł o ż e n i u
pokazanym na rysunku 0 - 1 0 2 7 6 .
• Po założeniu nowego paska zębatego
w s k a ź n i k (1) rolki n a p i n a c z a p o w i n i e n p o k r y ­
w a ć się ze z n a k i e m „ N E W " (2, rys. A ) .
• Przy u ż y w a n y m pasku z ę b a t y m w s k a ź ­
nik (1) p o w i n i e n p o k r y w a ć s i ę z e z n a k i e m
„ U S E D " (3, rys. B),
• D o k r ę c i ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki n a p i n a c z a
momentem 20 N-m.
• Obrócić powoli wał korbowy o dwa obro­
ty z g o d n i e z k i e r u n k i e m j e g o o b r o t u p o d c z a s
pracy silnika i ustawić w położeniu o d p o w i a ­
dającym GMP.
• Wszystkie znaki G M P powinny jednocze­
śnie się pokryć, W p r z e c i w n y m razie j e s z ­
cze raz w y m o n t o w a ć p a s e k z ę b a t y i po­
wtórzyć wszystkie czynności zamontowania
i n a c i ą g a n i a p a s k a . Jeśli d y s p o n u j e się n a ­
rzędziem Opel KM-852, osadzić je, spraw­
dzić kąty rozrządu i w y m o n t o w a ć narzę­
dzie,
• S p r a w d z i ć p o ł o ż e n i e w s k a ź n i k a rolki n a p i ­
n a c z a . Jeśli w s k a ź n i k nie j e s t u s t a w i o n y n a ­
przeciw właściwego znaku, należy powtó­
rzyć czynności ustawiania naciągu paska.
• S i l n i k Z 1 6 X E : p o w l e c g w i n t śnjby ś r o d ­
kiem zabezpieczającym i dokręcić czujnik
wałka rozrządu m o m e n t e m 8 N-m,
• W ł o ż y ć wtyk złącza czujnika wałka rozrządu
i umieścić przewód elektryczny w uchwycie.
• W zaciski mocujące włożyć dolną pokrywę
p a s k a z ę b a t e g o i d o k r ę c i ć ś r u b ę jej m o c o w a ­
nia m o m e n t e m 4 N - m ,
• W zaciski mocujące włożyć g ó r n ą pokry­
w ę p a s k a z ę b a t e g o i d o k r ę c i ć ś r u b ę jej m o ­
cowania momentem 4 N-m.
• Zamontować prawą podporę zawieszenia
silnika {patrz odpowiedni opis),
• D o k r ę c i ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki n a p i n a c z a
paska wieloklinowego momentem 35 N-m.
• Przykręcić koło p a s o w e wału korbowe­
go, unieruchamiając to koło. Ś r u b ę d o k r ę c a ć
w trzech etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym m o ­
mentem 95 N-m.
- 11 e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 3 0 " ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 1 5 " .
• Z a m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
odpowiedni opis).
• Przykręcić prawe przednie koło. Opuścić
s a m o c h ó d i dokręcić śruby koła na krzyż mo­
m e n t e m 110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Z a m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis),
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis),
• Podłączyć p r z e w ó d m a s y (-) d o a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
U w a g a . Jeśli był w y m i e n i o n y p a s e k z ę b a t y
p o w i n n o się u m i e ś c i ć na p o k r y w i e p a s k a n a ­
klejkę z p o d a n i e m bieżącego stanu licznika
kilometrów i daty w y m i a n y paska.
Silnik wysokoprężny 1,9 dm^ Z19DT
Wymontowanie
• Ustawić tłok 1, cylindra w położeniu G M P
podczas s u w u sprężania (patrz odpowiedni
opis).
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Zwolnić napinacz i odkręcić rolkę napina­
cza paska wieloklinowego.
• Odkręcić g ó r n ą rolkę prowadzenia paska
wieloklinowego.
• Wymontować prawą podporę zawieszenia
silnika (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Zaznaczyć położenie na potrzeby ponow­
nego montażu i wykręcić śruby mocujące
u c h w y t u prawej p o d p o r y z a w i e s z e n i a silni­
ka (po m o n t a ż u ś r u b y m u s z ą b y ć o s a d z o ­
ne w taki s a m s p o s ó b i w tych s a m y c h miej­
scach).
• P o l u z o w a ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki n a p i n a ­
cza paska zębatego i zdjąć pasek z ę b a t y
Zamontowanie
• Z a ł o ż y ć p a s e k z ę b a t y ( 1 , rys. 0-^10332)
tak, ż e b y p o r o z c i ą g a n e j s t r o m e ( A ) był n a ­
pięty. W p r z y p a d k u m o n t a ż u u ż y w a n e g o p a ­
ska zachować wcześniejszy kierunek jego
p r z e s u w a n i a się p o d c z a s pracy silnika.
• Korzystając z p o m o c y drugiej o s o b y na­
ciągnąć pasek w następujący sposób:
« w k r ę c i ć ś r u b ę ( 6 , rys. 0 - 1 0 3 3 6 ) ;
• naprężyć rolkę napinacza. W tym celu d o ­
cisnąć w k r ę t a k i e m (5) dźwignię u s t a w c z ą
w kierunku strzałki, a ż w s k a ź n i k (4, patrz rys.
0 - 1 0 3 3 2 ) rolki napinającej p a s k a z ę b a t e g o
1 9 3
ustawi się n a p r z e c i w otworu (2). W t y m poło­
żeniu dokręcić śrubę z a c i s k o w ą (3);
• obrócić w prawo wał korbowy o dwa obro­
ty, a b y t ł o k 1 . c y l i n d r a z n a l a z ł s i ę w p o ł o ż e ­
niu G M P ;
• p o l u z o w a ć ś r u b ę z a c i s k o w ą rolki n a p i n a ­
cza i ponownie wyregulować naciąg paska
zębatego. Dokręcić śrubę zaciskową mo­
m e n t e m 30 N-m.
• Osadzić i przykręcić uchwyt podpory za­
wieszenia silnika. Śruby p o w i n n y znaleźć się
dokładnie w zaznaczonych uprzednio miej­
scach. Obydwie dolne śruby dokręcić m o ­
m e n t e m 25 N-m.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a .
Momenty dokręcania:
- górna rolka p r o w a d z e n i a p a s k a wieloklino­
w e g o : 50 N-m,
- rolka napinacza p a s k a wieloklinowego:
50 N-m,
- trzy górne śruby uchwytu podpory zawie­
szenia silnika: 50 N-m.
Ustawianie rozrządu I regulacja
naciągu paska zębatego silnika
benzynowego 6-cylindrowego Z325E
• Sprawdzanie ustawienia rozrządu w wi-
dlastym silniku b e n z y n o w y m 6-cyIindrowym
Z 3 2 S E jest skomplikowane i w y m a g a użycia
narzędzi specjalnych O p e l , d l a t e g o nie zale­
ca się s a m o d z i e l n e g o w y k o n y w a n i a tej c z y n ­
ności. Właściwe ustawienie rozrządu poka­
z a n o na r y s u n k a c h O - 1 0 3 1 9 i O - 1 0 3 2 0 .
194

USTAWIENIE ROZRZĄDU
SI LNIKA 6-CYU NDROWEGO
Z32SE
1 - znaki GMP (na tylnej pol<rywie
paska zębatego), 2 - znaki GMP
(na kołach zębatych wałków
rozrządu), 3 - narzędzia
ustawcze GMP Opel KM-800-1
(osadzić między kolami zębatymi
wałków rozrządu 1 i 2, zwracając
uwagę na znak „TOP", który
powinien być skierowany w górę),
4 - rolka napinacza paska
zębatego, 5 - pompa cieczy
chłodzącej, 6 - narzędzie
ustawcze GMP Opel KM-800-2
[osadzić między kołami zębatymi
wałków rozrządu 3 i 4, zwracając
uwagę na znak „TOP", który
powinien być skierowany w górę),
7 - górna rolka prowadzenia
paska zębatego, 8 - dolna rolka
prowadzenia paska zębatego,
9 - koło paska zębatego na wale
korbowym

ZNAKI USTAWCZE ROZRZĄDU

SILNIKA 6-CYLI NDROWEGO
Z32SE
3 - narzędzie ustawcze GMP
- Opel KM-aOO->,- 4 - rolka
napinacza paska zębatego,
6 - narzędzie'ustawcze GMP
- Opei KM-80P-2, 8 - dolna rolka
prowadzenia paska zębatego,
9 - koło paska zębatego na
wale korbowym, 10 - narzędzie
ustawcze GMP - Opel
KM 800-10,11 - znaki (na kole
napędowym paska zębatego),
12 - podwójny znak (na pasku
zębatym), 1 3 - w y b r a n i e
(na pokrywie)

• S p o s ó b s p r a w d z a n i a i regulacji nacią­ się przyrząd specjalny Opel KM-6313, aby

g u paska z ę b a t e g o n a p ę d u rozrządu silnika po w y m o n t o w a n i u podpory z a c h o w a ć poło­
Z 3 2 S E przedstawiono na rysunku O - 1 0 3 2 1 . żenie silnika wraz z e skrzynką przekładnio­
w ą w stosunku do ramy pomocniczej zawie­
Wymontowanie i zamontowanie szenia przedniego. Nie dysponując takim
prawej podpory zawieszenia silnika narzędziem, należy dokładnie zaznaczyć
położenie przedniej podpory zawieszenia
Silniki Z16XE, Z18XE i Z19DT silnika o r a z p o d w i e s i ć silnik na w c i ą g a r c e
warsztatowej i lekko go unieść, aby odcią­
U w a g a . Do wymontowania prawej podpory żyć podporę zawieszenia silnika. P o d a n y
z a w i e s z e n i a silnika w stacji obsługi stosuje dalej o p i s o d n o s i się d o c z y n n o ś c i z z a s t o -
 GŁOWICA. UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY 195

SPRAWDZANIE I REGULACJA NACIĄGU PASKA ZĘBATEGO

Znak (14) na rolce napinacza (4) musi znajdować się powyżej znaku (15). W używanym pasku zębatym znaki te mogą
się pokryć. Znak (14) nie powinien znajdować się poniżej znaku (15), w przeciwnym razie należy wyregulować naciąg
paska zębatego.
W c«iu regulacji naciągu paska zębatego należy poluzować nakrętkę zaciskową (17) rolki napinacza paska zębatego
Włożyć klucz trzpieniowy w otwór mimośrodu nastawczego (18) i lekko obrócić rolkę napinacza w kierunku zderzaka
(strzałka), a następnie zwolnić rolkę na tyle, aby znak (14) znalazł się ok. 3...4 mm nad znakiem (15). W takim położeniu
dokręcić nakrętkę zaciskową (17) momentem 20 N-m.

sowaniem przyrządu specjalnego Opel K M - • Wymontować pokrywę paska wieloklino­

-6313. w e g o (patrz odpowiedni opis).
U w a g a . Jeśli p o d p o r ę zawieszenia silni­ • Wyjąć z zaczepu dwa przewody hydrau­
ka w y m o n t o w u j e się b e z u c h w y t u , p r z e c z y ­ liczne urządzenia w s p o m a g a j ą c e g o układu
tać dodatkowe uwagi na końcu niniejszego kierowniczego.
punktu. • Osadzić przyrząd specjalny Opel K M - 6 3 1 3
(1, rys. O-10265) po lewej stronie na ramie
Wymontowanie
pomocniczej zawieszenia przedniego (strzał­
• Odłączyć przewód masy (-) o d akumula­ k i n a r y s u n k u 1).
tora.
Uwaga. Sworznie prowadzące muszą wejść
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek w otwory w ramie pomocniczej.
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
• Osadzić oba uchwyty przyrządu specjal­
i zamontowanie akumulatora".
nego po prawej stronie na ramie pomocni­
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
c z e j ( s t r z a ł k i n a r y s u n k u II).
odpowiedni opis),
Uwaga. Sworznie prowadzące m u s z ą wejść
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
w otwory w ramie p o m o c n i c z e j (strzałki na
wiedni opis).
r y s u n k u III).
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­ • Dokręcić śruby mocujące przyrząd spe­
m o n t o w a n i e koła", cjalny
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód sa­ • W gniazdach przyrządu specjalnego Opel
mochodu. K M - 6 3 1 3 osadzić trzy p o d p o r y z n a k r ę c o n y ­
mi nakrętkami. W y r e g u l o w a ć p o d p o r y w na­
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo- stępujący sposób.
fiiiliodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate-
O d strony n a p ę d u rozrządu (rys. O - 1 0 3 0 5 A ) :
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece-
umieścić bez luzu podporę w wybraniu ka­
::t:!(iami p o d a n y m i w p o d r o z d z i a l e „ U n o s z e n i e
dłuba silnika (strzałka) i dokręcić nakrętkę
ii^dpieranie samochodu".
podpory.
O d strony skrzynki przekładniowej (rys. O -
-10305 B): obracać wrzeciona podpór, aż
występy prowadzące na skrzynce przekła­
dniowej wejdą w wybrania w główkach pod­
pór (1).
Silnik Z 1 9 D T ; d o d a t k o w o przykręcić łącznik
Zamontowanie
Opel K M - 6 3 1 3 - 1 0 0 (nie p o k a z a n y n a r y s u n ­
ku) do uchwytu turbosprężarki. • O s a d z i ć p r a w ą p o d p o r ę z a w i e s z e n i a sil­
• Opuścić nieco s a m o c h ó d . nika. Przykręcić uchwyt podpory m o m e n t e m
• W y m o n t o w a ć e l a s t y c z n ą p o d p o r ę ( 1 , rys, 55 N-m.
0 - 1 0 3 0 9 ) z a w i e s z e n i a silnika w r a z z u c h w y ­ • Dokręcić dwie śruby i nakrętkę elastycz­
t e m . W t y m celu wykręcić trzy śruby (2) nej p o d p o r y z a w i e s z e n i a silnika m o m e n t e m
u c h w y t u p o d p o r y o r a z dwie śruby (3) i j e d n ą 55 N-m.
nakrętkę (4) p o d p o r y z a w i e s z e n i a silnika. • W y m o n t o w a ć wszystkie podpory przyrzą­
U w a g a . Na rysunku O - 1 0 3 0 9 nie przedsta­ du specjalnego.
w i o n o w i d o k u p o d p o r y z a w i e s z e n i a silnika • Umieścić w uchwycie d w a przewody hy­
s a m o c h o d u V e c t r a III, a l e l i c z b a i r o z m i e s z ­ drauliczne urządzenia wspomagającego
czenie śrub są takie s a m e . układu kierowniczego.
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
• Z a m o n t o w a ć pokrywę paska wieloklino­
wego.
• Przykręcić p r a w e przednie koto. O p u ś c i ć
s a m o c h ó d i dokręcić śruby koła na krzyż m o ­
m e n t e m 110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k poda­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Z a m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis).
• Podtączyć p r z e w ó d m a s y (-) d o a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Dokręcanie śrub głowicy cylindrów
• Włożyć nowe śruby głowicy cylindrów
i wkręcić je wstępnie r ę k ą do w y c z u w a l n e ­
go oporu.
• Silniki Z 1 6 X E i Z18XE:-ścuby cjiowicy cylin­
d r ó w dokręcać w pięciu etapach, z a c h o w u j ą c
w k a ż d y m etapie kolejność o d 1 d o 10 (rys.
O-10310);
- I etap: kluczem dynamometrycznym m o ­
m e n t e m 25 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 " ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 ° ,
- tV etap: k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 ' ,
- V etap: kluczem sztywnym o 45",
• Silniki Z 2 2 S E i Z 2 2 Y H : śruby g ł o w i c y cy­
lindrów dokręcać w czterech etapach, za­
1 9 7
chowując w każdym etapie kolejność
o d 1 d o 10 (rys. 0 - 1 0 3 1 0 ) :
- I etap; kluczem dynamometrycznym mo­
m e n t e m 30 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 " ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 0 " ,
- IV etap: k l u c z e m s z t y w n y m o 15".
• Silniki Z 2 2 S E i Z 2 2 Y H : p o w l e c cztery ś r u b y
pokrywy napędu rozrządu środkiem zabezpie­
czającym i dokręcić je m o m e n t e m 35 N-m,
U w a g a . Przed w k r ę c e n i e m śrub delikatnie
przegwintować otwory śrub.
• Silnik Z 3 2 S E : śruby głowicy cylindrów d o ­
kręcać p o spirali, o d ś r o d k a na z e w n ą t r z ,
w pięciu etapach:
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­
mentem 25 N-m,
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 " ,
- III e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 " ,
- IV etap: k l u c z e m s z t y w n y m o 9 0 " ,
- V etap: kluczem s z t y w n y m o 15",
Pozostałe momenty dokręcania śrub:
- pokrywa łożyska wałka rozrządu 8 N-m,
- k o ł o z ę b a t e w a ł k a r o z r z ą d u 5 0 N - m ••• 6 0 "
•H5",
- rolka prowadzenia paska zębatego
40 N-m
• Silniki Z 1 9 D T ( H ) : ś r u b y g ł o w i c y c y l i n d r ó w
dokręcać w pięciu etapach, zachowując
w k a ż d y m etapie kolejność o d 1 d o 10 (rys.
0-10322):
- I etap: kluczem dynamometrycznym m o ­
mentem 25 N-m,
198

- II e t a p : k l u c z e m d y n a m o m e t t 7 c z n y m m o ­ - pokrywa głowicy; 8 N - m ,
mentem 65 N-m, - pompa podciśnienia: 8 N-m,
- III etap: kluczem sztywnym o 90°, - pokrywa napędu rozrządu (osadzać
- [V etap: kluczem s z t y w n y m o 9 0 ° , z uszczelką z masy silikonowej o średnicy
- V etap: kluczem sztywnym o 90°. 2 mm): 6 N-m.
U w a g a . N a rysunku 0 - 1 0 3 2 2 p o k a z a n o sil­ • Silnik Y 3 0 D T ; wkręcić r ę k ą o s i e m n o w y c h
nik Z 1 9 D T śrub głowicy cylindrów. Zwrócić uwagę, że
• Silniki Y 2 0 D T H i Y 2 2 D T R : ś r u b y g ł o w i ­ ś r u b y 1...4 ( r y s . O - 1 0 3 3 4 ) s ą d ł u g i e , a ś r u ­
cy cylindrów dokręcać w sześciu etapach, by 5...8 - krótkie.
zachowując w każdym etapie kolejność U w a g a . Śruby długie mają inne m o m e n ­
o d I d o 10 (rys. O - 1 0 3 3 3 ) : ty dokręcania,'""nTż-śruby krótkie. R y s u n e k
- I etap: kluczem dynamometrycznym m o ­ 0 - 1 0 3 3 4 odnosi się d o o b u głowic cylindrów
mentem 25 N-m, silnika w i d l a s t e g o Strzałką w s k a z a n o stronę
- II e t a p : k l u c z e m s z t y w n y m o 6 5 ° , zaworów dolotowych. Śruby głowic należy
- III e t a p ; k l u c z e m s z t y w n y m o 6 5 ° , dokręcać w pięciu etapach;
- IV etap; k l u c z e m s z t y w n y m o 65°, - I e t a p : ś r u b y 1,,,8: k l u c z e m d y n a m o m e ­
- V etap: kluczem sztywnym o 65°, trycznym m o m e n t e m 39 N-m,
- VI etap: kluczem sztywnym o 15°. - li e t a p : ś r u b y 1 , . . 4 : kluczem sztywnym
• Silniki Y 2 0 D T H i Y 2 2 D T R : z a s t o s o w a ć o 130°,
cztery n o w e śruby mocowania pokrywy na­ - III e t a p : ś r u b y 5 . . . 8 : kluczem sztywnym
p ę d u rozrządu d o przodu kadłuba silnika; d o ­ o 110°,
kręcać w trzech etapach: - IV e t a p : ś r u b y 1,.,4: kluczem sztywnym
- I etap: kluczem dynamometrycznym mo­ o 130°,
mentem 20 N-m, - V etap: śruby 5..,8: kluczem sztywnym
- II etap: kluczem sztywnym o 30°, o 110°.
- I I I etap: kluczem sztywnym o 5°,
Pozostałe momenty dokręcania śrub: Sprawdzanie i regulacja luzu zaworów
- górna prowadnica 8 N-m,
- koło zębate wałka rozrządu (nowe śruby):
Silnik Z19DT
9 0 N - m •^ 6 0 ° 3 0 ° ,
- śruba zaciskowa napinacza łańcucha na­ U w a g a . W silniku Y 3 0 D T regulacja luzu
pędu rozrządu; 60 N-m, z a w o r ó w przebiega tak s a m o , j a k w silni­
- czujnik impulsowy wału korbowego: ku Z19DT, Potrzebne jest tylko inne narzę­
8 N-m, dzie specjalne do ściskania sprężyn zawo-
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY 199

rów. J e d n a k czynności p r z y g o t o w a w c z e s ą • Poluzować śruby prawego przedniego ko­

z n a c z n i e o b s z e r n i e j s z e , niż w silniku Z 1 9 D T ła. Unieść i bezpiecznie p o d e p r z e ć przód s a ­
i dlatego nie b ę d ą tu o p i s a n e . W ł a ś c i w a w a r ­ m o c h o d u o r a z zdjąć koto.
tość luzu z a w o r ó w dolotowychi i wylotowycłi U w a g a . S t o s o w a ć się do w s k a z ó w e k p o d a ­
w silniku Y 3 0 D T w y n o s i 0,4 m m . nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e kota".
Wiadomości wstępne
W wysokiej temperaturze zawory ulegają wy­ O s t r z e ż e n i e . Podczas unoszenia s:^:^s=
dłużeniu i dlatego w silnikach bez s a m o c z y n ­ c h o d u m o ż e z d a r z y ć stę yĄ^padek. :d!ate-
nej regulacji luzu j e s t n i e z b ę d n e z a c h o w a n i e go należy wcześniej ż a p o ż n ^ s i ę ^ z z a t e c e -
ściśle określonej wartości luzu z a w o r ó w . niami podanymi w podrozdziałe „Unoszenie
Jeśli luz z a w o r ó w jest z b y t m a ł y z m i e n i a j ą i podpieranie samochodu",
się f a z y r o z r z ą d u , o b n i ż a się ciśnienie s p r ę ­
ż a n i a i z m n i e j s z a się m o c silnika, a p r a c a sil­ • W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika na biegu j a ł o w y m staje się n i e r ó w n o ­ nika (patrz o d p o w i e d n i opis).
mierna. W skrajnych przypadkach zawory • W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
m o g ą ulec skrzywieniu, a gniazda z a w o r ó w odpowiedni opis).
-wypaleniu.
Jeśli luz z a w o r ó w j e s t z b y t duży, uktad roz­
rządu pracuje znacznie głośniej, zmieniają
się f a z y r o z r z ą d u , z m n i e j s z a się m o c silni­
ka z p o w o d u z b y t krótkich c z a s ó w o t w a r c i a
zaworów i wynikającego z tego niedosta­
t e c z n e g o napełnienia cylindrów. Praca silni­
ka na biegu j a ł o w y m również jest nierówno­
mierna.
Regulacja luzu z a w o r ó w daje oczekiwa­
ny efekt, jeśli z a w o r y s ą s z c z e l n e , nie m a j ą
n a d m i e r n e g o luzu z a w o r ó w w prowadnicach,
a k o ń c e t r z o n k ó w z a w o r ó w nie s ą zniekształ­
c o n e (zbite).
Luz z a w o r ó w należy sprawdzać i w razie
potrzeby regulować w ramach przeglądów
o k r e s o w y c h , po naprawie silnika i w razie
zbyt głośnego działania układu rozrządu.
L u z z a w o r ó w s p r a w d z a się i reguluje przy
zimnym silniku (po schłodzeniu silnika
do temperatury otoczenia).

Sprawdzanie
Uwaga. Każde odłączenie akumulatora po­
w o d u j e w y z e r o w a n i e ustawień czujnika ką­
ta obrotu koła kierownicy Należy na n o w o
skalibrować czujnik po podłączeniu a k u m u ­
latora,
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
2 0 0
• W y k r ę c i ć d w i e śruby (strzałki na rys.
0-10323) i odłączyć dwa przewody podci­
śnienia.
• Poluzować i zsunąć opaski mocujące (1,
rys. 0 - 1 0 3 2 4 ) oraz odłączyć d w a giętkie
przewody cieczy cłiłodzącej.
• W y k r ę c i ć śruby (strzałki na rys. O - 1 0 3 2 5 )
i zdjąć pokrywę wałka rozrządu.
• Obrócić w a ł k o r b o w y (patrz
nie tłoka 1. cylindra w położeniu G M P s u w u
sprężania i sprawdzanie kątów rozrządu")
tak, a b y obie krzywki ( 1 , rys. O - 1 0 3 2 6 ) były
s k i e r o w a n e d o góry,
• Sprawdzić luz z a w o r ó w za p o m o c ą s z c z e -
linomierza. W s u n ą ć blaszkę szczali n o m i erza
m i ę d z y k r z y w k ę (1) i z n a j d u j ą c y się p o d nią
popychacz zaworu. Blaszka powinna bez
oporu i bez luzu p r z e s u w a ć się w szczelinie.
W przeciwnym razie należy wyregulować
luz z a w o r u . Prawidłowa w a r t o ś ć luzu z a w o ­
rów dolotowycłi i wylotowycłi wynosi 0,30...
0,40 m m .
• Jeśli luz z a w o r u nie m i e ś c i się w d o p u s z -
czalnycłi granicacłi, należy go wyregulować.
• Przed przystąpieniem do regulacji w s u w a ć
różne płytki szczelino mierzą, a ż zostanie d o ­
kładnie zmierzona rzeczywista wartość luzu
danego zaworu. Zanotować wynik pomiaru.
Regulacja luzu zaworów
• Obrócić popycłiacz szklankowy tak, ż e b y
rowek w p o p y c h a c z u był s k i e r o w a n y na ze­
wnątrz (rys. T-1036).
• Luz z a w o r u reguluje się, w y m i e n i a j ą c p o d ­
kładkę regulacyjną, W tym celu popycinacz
musi zostać wciśnięty w dół i przytrzymany
w tym położeniu.
U w a g a . M o ż n a to zrobić jedynie za p o m o c ą
narzędzi specjalnych Opel EN-46797 i E N -
-46799, d o p a s o w a n y c h dokładnie do w y m i a ­
rów popychacza. Ponadto należy uważać,
a b y przy w c i s k a n i u p o p y c h a c z y z a w o r y nie
uderzyły w denko tłoka - p o d c z a s regulacji
luzu z a w o r ó w tłok d a n e g o cylindra nie p o w i ­
nien z n a j d o w a ć się w położeniu G M P .
• W c i s n ą ć p o p y c h a c z s z k l a n k o w y w dół,
p o d w a ż y ć wkrętakiem albo rysikiem podkład­
kę regulacyjną, a następnie wyjąć ją z popy­
chacza za pomocą magnesu prętowego,
• Zmierzyć mikrometrem i zanotować gru­
bość podkładki regulacyjnej wyjętej z popy­
chacza. G r u b o ś ć podkładki jest też w y g r a ­
w e r o w a n a na jej o d w r o c i e .
„Ustawia­
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
Grubość nowej podkładki regulacyjnej N ob­
liczyć z a p o m o c ą r ć w n a n i a :
A/= T + A-S
T - grubość wymontowanej podkładki regu­
lacyjnej,
A - zmierzona wartość luzu z a w o r u ,
S - w y m a g a n a wartość luzu z a w o r u .
Przykład
Grubość wymontowanej
p o d k ł a d k i r e g u l a c y j n e j - 7" 3,15 m m
Z m i e r z o n a wartość luzu między
krzywką i popyctiaczem - A + 0,45 m m
= 3.60 m m
Wymagana wartość
luzu z a w o r u - S -0,40 mm
Grubość nowej podkładki
regulacyjnej - W = 3,20 m m
• Powlec n o w ą podkładkę regulacyjną ole­
jem silnikowym i założyć na denko popycłia-
cza.
U w a g a . Przy wkładaniu podkładki zwrócić
u w a g ę , a b y w y g r a w e r o w a n e na niej o z n a ­
czenie grubości było skierowane w dół
(do popychacza). W zasadzie można wie­
lokrotnie u ż y w a ć tych s a m y c h podkładek re­
g u l a c y j n y c h , jeśli nie n o s z ą w i d o c z n y c h śla­
d ó w zużycia. Jeśli na przykład nie m o ż n a już
odczytać oznaczenia grubości podkładki, nie
należy jej więcej stosować.
• Obrócić wat korbowy w prawo o dal­
s z e '/2 o b r o t u , a b y n a s t ę p n a p a r a k r z y w e k
(2, rys. 0 - 1 0 3 2 6 ) została s k i e r o w a n a d o góry.
Sprawdzić wartość luzu z a w o r ó w w opisany
poprzednio sposób i ewentualnie wyregulo­
w a ć luz z a w o r ó w . O b r a c a ć w a ł k o r b o w y p o !4
obrotu, s p r a w d z a ć i w razie potrzeby regulo­
w a ć luz z a w o r ó w dla par k r z y w e k (3) i (4).
• Na zakończenie ponownie sprawdzić
i ewentualnie w y r e g u l o w a ć luz wszystkich
już regulowanych zaworów.
• Oczyścić powierzchnie uszczelniające, za­
łożyć n o w ą uszczelkę i z a m o n t o w a ć pokrywę
wałka rozrządu. Wkręcić siedem śrub m o c u ­
jących i dokręcić j e m o m e n t e m 10 N-m.
• Założyć dwa przewody cieczy chłodzącej
i zabezpieczyć opaskami zaciskowymi.
2 0 1
• Przykręcić uchwyt przewodów podciśnie­
nia m o m e n t e m 9 N - m .
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Z a m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Przykręcić prawe przednie koło. Opuścić
s a m o c h ó d i dokręcić śruby kola na krzyż m o ­
m e n t e m 110 N-m.
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".
• Podłączyć przewód masy (-) do akumu­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Wymiana paska wieloklinowego
U w a g a . Należy przeczytać także uwagi do­
t y c z ą c e w y m o n t o w a n i a i z a m o n t o w a n i a rolki
napinacza paska wieloklinowego.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo-,
chodu m c z e zdarzyć się wypadek, dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a c s i ę z zalece­
niami podanymi w podrozdziale ,,Unoszenie
1podpieranie samochodu .
• Wyl«-ęcić cztery śruby (2, rys, O-10311)
i w y m o n t o w a ć p o k r y w ę (1) paska wielokli­
nowego.
2 0 2

' Opuścić samochód.

Silniki Z20NET, Z22SE i Z22YH

• Uchwycić kluczem za śrubę z a c i s k o w ą (2,

rys. O - 1 0 3 1 2 ) i obrócić n a p i n a c z w k i e r u n k u
strzałki, aby zwolnić naciąg paska wieloklino­
w e g o . Wymienić pasek wieloklinowy.
• Sprawdzić położenie ramienia ( 1 , rys,
O-10316) napinacza przy naciągniętym pa­
s k u w i e l o k i i n o w y m . Z n a k (2) p o w i n i e n z n a ­
leźć się w ś r o d k u m i ę d z y z n a k a m i (3).

Silnik Z32SE

• Sprawdzić napinacz paska wieloklinowe­

go. Boczny nadlew { 1 , rys. 0 - 6 2 8 1 ) powinien
Silniki ZnXE i Z18XE
• Z w o l n i ć n a c i ą g pasi^a wieloklinowego.
W t y m celu d ł u g i m p ł a s k i m k l u c z e m 15 m m
(2, rys. 0 - 1 0 2 6 9 ) obrócić n a p i n a c z w k i e r u n ­
ku strzałki i z a b l o k o w a ć go trzpieniem (1).
W stacji obsługi u ż y w a się klucza O p e l K M -
- 9 1 3 - A (2) i trzpienia Opel K M - 6 1 3 0 - 1 ( 1 ) .
• Zdjąć pasek wieloklinowy.
• Założyć nowy pasek wieloklinowy.
• Nieco naprężyć napinacz, aby m o ż n a było
wyjąć trzpień blokujący.
• Powoli zwalniać napinacz, przesuwając
ramię klucza w kierunku ruchu w s k a z ó w e k
zegara, W ten sposób pasek wieloklinowy
zostanie naciągnięty
• Osadzić i przykręcić pokrywę paska wie­
loklinowego.
 GŁOWICA. UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLIMOWY 203

Silniki Z19DT(H)

• W y m o n t o w a ć d o l n ą osłonę przedziału sil­

nika (patrz odpowiedni opis).
• Uchwycić kluczem o długim ramieniu (2,
rys. 0 - 1 0 3 2 8 ) n a p i n a c z (1) i obrócić w kie­
runku strzałki d o potożenia pokrycia się o t w o ­
rów przeznaczonych na trzpień blokujący.
(3) - p a s e k w i e l o k l i n o w y
• W ł o ż y ć trzpień b l o k u j ą c y (4, rys. 0 - 3 2 9 )
w otwory w celu zablokowania napinacza pa­
ska wieloklinowego.
z n a j d o w a ć się m i ę d z y d w o m a z d e r z a k a m i (2). • Wymienić pasek wieloklinowy i zwolnić na­
Jeśli nadlew dotyka do j e d n e g o ze zderza­ pinacz.
ków, należy w y m i e n i ć napinacz i pasek wie­ • Z a m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
loklinowy. nika i opuścić s a m o c h ó d .
• Odłączyć przewód m a s y (-} od a k u m u l a ­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Odłączyć od ramy pomocniczej zawiesze­
nia p r z e d n i e g o d w a p r z e w o d y hydrauliczne
urządzenia wspomagania układu kierowni­
czego.
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis).
• P o d w i e s i ć silnik i o d k r ę c i ć p r a w ą e l a ­
styczną p o d p o r ę zawieszenia silnika w r a z
z u c h w y t e m (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Uchwycić kluczem, obrócić napinacz
w kierunku ruchu wskazówek zegara i zdjąć
pasek wieloklinowy.
• Zamontować nowy pasek wieloklinowy,
wykonując czynności odwrotne do poda­
nych poprzednio. M o m e n t dokręcania pra­
w e j p o d p o r y silnika i jej u c h w y t u w y n o s i
55 N-m.

Silniki Y20DTH, Y22DTR i Y30DT

• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz o d p o w i e d n i opis),
• Zwolnić naciąg paska wieloklinowego.
W tym celu uchwycić kluczem za sześcio­
kątny nadiew ( 1 , rys. O-10233) i obrócić na­
pinacz w kierunku strzałki. W y m i e n i ć pasek
wieloklinowy i zwolnić napinacz.
U w a g a . Na rysunku 0 - 1 0 2 3 3 p o k a z a n o sil­
nik 2,0 dm^.
204
Uruchamianie silnika
Wszystkie silniki
u Mechaniczna skrzynka przekładniowa.
Włączyć hamulec awaryjny Wcisnąć całko­
wicie i przytrzymać wciśnięty pedał sprzęgła.
Ustawić dźwignię zmiany biegów w położe­
niu n e u t r a l n y m . W y ł ą c z e n i e sprzęgła ułatwia
u r u c h o m i e n i e silnika, szczególnie w niskich
temperaturach otoczenia, ponieważ eliminu­
je opory ruchu elementów skrzynki przekła­
dniowej.
• Automatyczna skrzynka przekładnio­
w a . Ustawić dźwignię wyboru biegów w po­
zycji „P" albo „N". W c i s n ą ć i p r z y t r z y m a ć pe­
dał hamulca.
U w a g a . Nie włączać rozrusznika na dłużej
niż 3 0 s e k u n d n i e p r z e r w a n e j p r a c y g d y ż
w przeciwnym razie m o ż e dojść do przegrza­
nia rozrusznika i p r z e w o d ó w e l e k t r y c z n y c h .
Silniki benzynowe
m Obrócić kluczyk w wyłączniku zapłonu
(stacyjce) i włączyć rozrusznik bez wciskania
p e d a ł u przyspieszenia. G d y silnik z a c z n i e
pracować, natychmiast zwolnić nacisk na
kluczyk, który powróci s a m o c z y n n i e do poło­
ż e n i a p r a c y s i l n i k a . J e ż e l i p o 10 s e k u n d a c h
p r a c y rozrusznika silnik się nie u r u c h o m i , al­
bo po uruchomieniu natychmiast zgaśnie,
odczekać 30 sekund i ponowić próbę rozru­
c h u silnika. G d y silnik j e s t g o r ą c y w c i s n ą ć
powoli pedał przyspieszenia podczas pracy
rozrusznika.
• Z a l e c a się r o z p o c z y n a n i e j a z d y n i e z w ł o c z ­
nie po uruchomieniu silnika. Tylko p o d c z a s
silnych m r o z ó w w a r t o n a g r z e w a ć silnik na
postoju przez okoto 30 sekund.
U w a g a . Wielokrotnie powtarzane nieuda­
n e próby u r u c h o m i e n i a silnika m o g ą d o p r o ­
wadzić do uszkodzenia katalizatora, g d y ż
niespalona benzyna dociera do katalizatora
i po ogrzaniu spala się w y b u c h o w o .
Silniki wysokoprężne
m Silnik zimny. Włączyć zapłon i zacze­
kać, aż z g a ś n i e l a m p k a kontrolna świec ż a ­
rowych. Niezwłocznie po zgaśnięciu lampki
kontrolnej w ł ą c z y ć rozrusznik, nie w c i s k a ­
j ą c p e d a ł u p r z y s p i e s z e n i a . Jeśli p o d c z a s
uruchamiania silnika następują nieregular­
ne zapłony, utrzymywać włączony rozrusz­
nik (nie d ł u ż e j j e d n a k , niż 2 0 s e k u n d ) , a ż sil­
nik z a c z n i e r ó w n o m i e r n i e p r a c o w a ć . W razie
nieudanej próby uruchomienia silnika usta­
w i ć w y ł ą c z n i k z a p ł o n u w p o ł o ż e n i u „O" i o d ­
czekać około 30 sekund. Ponownie włączyć
p o d g r z e w a n i e w s t ę p n e silnika za p o m o c ą
świec żarowych i powtórzyć proces urucha­
miania silnika.
U w a g a . Silnik w y s o k o p r ę ż n y z w t r y s k i e m
bezpośrednim musi być podgrzewany pod­
czas uruchamiania dopiero w temperaturach
z e w n ę t r z n y c h poniżej 0''C.
Jeśli zbiornik paliwa został całkowicie
opróżniony podczas jazdy uruchamianie
s i l n i k a p o n a l a n i u p a l i w a tnwa z n a c z n i e d ł u ­
ż e j ( d o 1 m i n u t y ) , g d y ż na\c>\erw m u s i z o ­
stać odpowietrzony obwód doprowadzenia
paliwa.
• S i l n i k rozgrzany. Nie trzeba odczekiwać
na nagrzanie silnika za p o m o c ą świec ż a r o ­
w y c h . O d razy w ł ą c z y ć rozrusznik, nie w c i ­
skając pedału przyspieszenia.
Utrudnione uruchamianie
silnika
S i l n i k i b e n z y n o w e . Jeśli silnika nie m o ż ­
na uruchomić, należy wykryć przyczynę w y ­
s t ę p o w a n i a tej n i e s p r a w n o ś c i (patrz tablica).
Przy sprawnym akumulatorze i rozruszni­
ku do uruchomienia silnika b e n z y n o w e g o
jest konieczne spełnienie dwóch podstawo­
wych warunków: do cylindrów musi dopły­
w a ć mieszanka paliwa z powietrzem i mię­
dzy elektrodami świecy zapłonowej musi
przeskakiwać iskra. Dlatego należy naj­
pierw s p r a w d z i ć , c z y p a l i w o d o p ł y w a d o sil­
nika (patrz rozdziały „ O b w ó d d o p r o w a d z e ­
nia p a l i w a " i „ S t e r o w a n i e silnika"). Usterki
w elektronicznych urządzeniach sterują­
cych m o ż n a w y k r y ć tylko za p o m o c ą specja­
listycznych przyrządów.
Silniki wysokoprężne. Sprawdzić układ
w s t ę p n e g o p o d g r z e w a n i a silnika i o b w ó d do­
prowadzenia paliwa.
 GŁOWICA, UKŁAD ROZRZĄDU I PASEK WIELOKLINOWY
Utrudnione uruchamianie lub niemożność uruchomienia
Objawy
Uszkodzony bezpiecznik:
- elektrycznej pompy paliwa.
- elektronicznego układu zapłonowego.
- układu wstępnego podgrzewania silnika
Silnik benzynowy: uszkodzony
układ zapłonowy
Usterka układu sterowania silnika
Uszkodzony lub zanieczyszczony
obwód doprowadzenia paliwa
Za mała prędkość obrotowa
Rozrucłiu
Niewłaściwe kąty rozrządu
Urządzenie zabezpieczające przed kradzieżą
blokuje silnik; silnik się urucłiamia,
ale po chwili przestaje pracować. Zasweca się
lampka oblokady w zestawie wskaźników
Uszkodzona uszczelka głowicy cylindrów
UKŁAD SMAROWANIA
Wiadomości wstępne
Do s m a r o w a n i a silnika p o w i n n y b y ć stoso­
w a n e oleje w i e l o s e z o n o w e , które nie w y m a ­
g a j ą w y m i a n y z a l e ż n i e o d p o r y roku (lato lub
zima). Oleje wielosezonowe s ą produkowa­
ne z oleju j e d n o s e z o n o w e g o o małej lepko­
ści (np. I O W ) i w stanie r o z g r z a n y m s ą sta­
bilizowane przez tzw, u l e p s z a c z w s k a ź n i k a
lepkości. Dzięki t e m u w każdych w a r u n k a c h
eksploatacyjnych oleje wielosezonowe za­
chowują odpowiednie właściwości smarne.
Właściwości lepkościowe olejów silnikowych
określa się w g klasyfikacji S A E (Society of
Automotive Engineers).
Wyjaśnienie przykładowego oznaczenia
SAE 10W-40:
10 - klasa lepkości w niskiej t e m p e r a t u r z e ;
im mniejsza jest ta liczba, t y m płynniejszy
jest z i m n y olej s i l n i k o w y ;
W - m o ż l i w o ś ć stosowania oleju także zimą-
205
silnika
Sposób postępowania
• Sprawdzić bezpieczniki, patrz rozdział
„Wyposażenie elektryczne"
• Sprawdzić układ sterowania silnika (czynności wykonywane
w stacji obsługi)
• Sprawdzić układ sterowania silnika (czynności wykonywane
w stacji obsługi)
• Sprawdzić pompę i przewody paliwa
• Naładować akumulator, sprawdzić obwód elektryczny
rozrusznika, oczyścić skorodowane połączenia
• Sprawdzić i wyregulować kąty rozrządu, ewentualnie wymienić
pasek zębaty
• Wyjąć kluczyk i odwrcitnie włożyć w wyłącznik zaptonu.
Włączyć zdalne sterowanie w pobliżu anteny odbiorczej
(wewnątrz samochodu). Wyłączyć zapłon, odczekać
około 5 sekund, a następnie uruchomić silnik. Posłużyć
się kluczykiem zapasowym. Wymienić baterię zdalnego
sterowania. W stacji obsługi odczytać zawartość pamięci
(kody usterek) urządzenia zabezpieczającego przed kradzieżą
• Wymienić uszczelkę głowicy w stacji obsługi
40 - klasa lepkości w wysokiej temperaturze;
im w i ę k s z a jest ta liczba, t y m g ę s t s z y jest g o ­
r ą c y olej silnikowy.
M o g ą też być s t o s o w a n e oleje o polep­
szonych właściwościach smarnych (tzw.
iekkobieżne). S ą to oleje wielosezono­
w e z d o d a t k i e m m.in, substancji z m n i e j ­
szających współczynnik tarcia. Dzięki t e m u
z m n i e j s z a się tarcie w e w n ę t r z n e silnika. Te­
g o rodzaju oleje s ą p r o d u k o w a n e na bazie
oleju syntetycznego.
Zakres stosowania
i klasy lepkości olejów
N a w y k r e s i e (rys, 0 - 1 6 3 1 ) p o k a z a n o zasto­
sowani© olejów silnikowych o różnych kla­
sach lepkości w zależności od temperatury
z e w n ę t r z n e j dla silników b e n z y n o w y c h i w y ­
sokoprężnych. Ponieważ zakresy stosowa­
nia o l e j ó w s ą s i a d u j ą c y c h z e s o b ą klas S A E
zazębiają się, m o ż n a p o m i n ą ć krótkotrwa-
206

na stosować zarówno do silników benzyno­

w y c h , jak i do w y s o k o p r ę ż n y c h . O z n a c z a się
je na opakowaniu obiema klasami jednocze­
śnie (np, A C E A A 3 - 9 8 / B 3 - 9 8 ) .
Na rynku występują również oleje silnikowe
0 z w i ę k s z o n e j tPA^ałości. S ą t o s i l n i k o w e o l e ­
je wielosezonowe, które dzięki specjalnym
d o d a t k o m s ą bardziej o d p o r n e na starze­
nie i umożliwiają zastosowanie wydłużonych
okresów między wymianami.

\e w a h a n i a t e m p e r a t u r y . D o p u s z c z a s i ę m i e ­ Właściwe oleje silnikowe

s z a n i e z e s o b ą o l e j ó w r ó ż n y c h l<.las l e p k o ś c i , do s a m o c h o d ó w Opei Vectra iii
jeżeli zajdzie potrzeba uzupełnienia pozio­
1 Signum
m u oleju, a t e m p e r a t u r a o t o c z e n i a nie o d p o ­
w i a d a klasie lepkości oleju z n a j d u j ą c e g o się Firma O p e l zaleca następujące oleje silniko­
w silniku. w e do s a m o c h o d ó w Vectra III i Signum.
A n i d o paliwa, ani d o oleju silnikowego nie Do silników benzynowych: oleje o zwiększo­
należy d o d a w a ć żadnych dodatkowych pre­ nej tnwałości Opel G M - L L - A - 0 2 5 (OW-40).
paratów poprawiających smarowanie. Do silników w y s o k o p r ę ż n y c h : oleje o zwięk­
szonej trwałości Opel GM-LL-B-025 (5W-
Charakterystyka oleju silnikowego -40),
Wyjaśnienie podanych oznaczeń:
Jakość oleju silnikowego jest określana G M - General Motors,
przez normy wytwórni samochodowych i pro­ LL - Long-Life (zwiększona tnwałość),
d u c e n t ó w olejów. A lub B ~ o z n a c z e n i e specyfikacji jaKości ole­
Producenci europejscy o z n a c z a j ą ja kość ole­ ju silnikowego,
j ó w w e d ł u g klasyfikacji A C E A {Association 0 2 5 - rok m o d e l o w y ( M o d e l Year) dla d a ­
des Constructeurs Europeens d"Automo- nej specyfikacji jakości oleju silnikowego;
biles - S t o w a r z y s z e n i e Europejskich K o n ­ tu MY2002,5 - modele roku 2002 do 2005.
struktorów Samochodów), uwzględniającej
g ł ó w n i e e u r o p e j s k i e t e c h n o l o g i e produkcji sil­
ników. Oleje do silników b e n z y n o w y c h s a m o ­
chodów osobowych wg A C E A są oznaczone
klasami o d A 1 -98 do A3-98, a do silników wy­
sokoprężnych klasami B I - 9 8 do B4-98. Oleje
najwyższej jakości do silników b e n z y n o w y c h
są oznaczone A3, a do silników wysokopręż­
nych B3. Olej o z n a c z o n y B4 jest p r z e z n a c z o ­
ny d o silników w y s o k o p r ę ż n y c h o b e z p o ś r e d ­
nim w t r y s k u paliwa, ale m o ż n a g o s t o s o w a ć
tylko w ó w c z a s , g d y jest j e d n o c z e ś n i e o z n a ­
czony klasą B3. Liczba 98 oznacza począ­
tek o b o w i ą z y w a n i a klasyfikacji A C E A w ro­
ku 1 9 9 8 . Oleje o z n a c z o n e w i ę k s z ą liczbą niż
98 także m o g ą być stosowane.
U w a g a . Oleje silnikowe przeznaczone przez
producentów tylko do silników w y s o k o p r ę ż ­
nych nie m o g ą być s t o s o w a n e d o silników
b e n z y n o w y c h . S ą j e d n a k oleje, które m o ż ­
 UKŁAD SMAROWANIA
Uwaga. Olej o indeksie większym niż
025 także może być stosowany. Pomiędzy
planowymi w y m i a n a m i oleju m o ż n a d o l e w a ć
olej w g specyfikacji A C E A - A 3 / B 3 w łącznej
ilości d o 1 d m ^ . W razie k o n i e c z n o ś c i d o l a ­
nia w i ę k s z e j ilości oleju niż 1 d m ^ n a l e ż y w y ­
mienić olej j u ż po p r z e b i e g u 30 0 0 0 k m albo
po roku.
Obieg oleju
P o m p a oleju ( 1 , rys. 0 - 1 6 2 9 ) z a s y s a przez
filtr s i a t k o w y ( 2 ) o l e j z m i s k i o l e j o w e j ( 3 ) i t ł o ­
c z y g o d o s z e r e g o w e g o filtru o l e j u (4). P o c i ­
śnieniowej stronie p o m p y oleju znajduje się
z a w ó r p r z e l e w o w y (5), Jeśli ciśnienie oleju
n a d m i e r n i e w z r o ś n i e , z a w ó r t e n się otwiera
i część oleju s p ł y w a do miski olejowej.
Kanałem środkowym we wkładzie filtru
o c z y s z c z o n y olej d o s t a j e się d o g ł ó w n e g o
k a n a ł u o l e j u (6). W razie z a t k a n i a filtru z a w ó r
o b e j ś c i o w y kieruje n i e o c z y s z c z o n y olej bez­
pośrednio do kanału głównego.
Od głównego kanału odchodzą odgałęzie­
nia, p r z e z które olej trafia d o ł o ż y s k g ł ó w ­
n y c h (7) i przez u k o ś n e kanały w w a l e kor­
b o w y m do łożysk korbowych (8). a z nich jest
natryskiwany na sworznie tłoków i gładzie
cylindrów.
R ó w n o c z e ś n i e olej s i l n i k o w y d o p ł y w a p i o n o ­
w y m i p r z e w o d a m i (9) do głowicy cylindrów
i smaruje łożyska wałka (wałków) rozrządu
(10).
Uwaga. Schemat z rysunku 0-1629 nie
p r z e d s t a w i a s i l n i k a m o d e l i V e c t r a III a n i S i ­
gnum.
Zużycie oleju
W silniku s p a l i n o w y m p o d p o j ę c i e m zużycia
oleju r o z u m i e się tę ilość oleju t r a c o n ą na s k u ­
tek spalenia. Zużycia oleju nie m o ż n a utożsa­
m i a ć z w y c i e k a m i oleju na skutek nieszczel­
ności miski o l e j o w e j , p o k r y w y g ł o w i c y i in.
N o r m a l n e zużycie oleju wynika ze spalania
j e g o niewielkich ilości w c y l i n d r a c h i o d p r o ­
w a d z a n i a p r o d u k t ó w spalania i tarcia r a z e m
ze spalinami. Olej podlega też zużyciu z po­
w o d u w y s o k i c h t e m p e r a t u r i ciśniei^, k t ó r y m
jest stale p o d d a w a n y p o d c z a s pracy silnika.
2 0 7
Również zewnętrzne warunki eksploatacyj­
ne, sposób jazdy kierowcy i tolerancje w y k o ­
nania e l e m e n t ó w silnika m a j ą w p ł y w na z u ­
życie oleju s i l n i k o w e g o , które nie p o w i n n o
p r z e k r a c z a ć 0,6 dm= n a 1 0 0 0 k m .
B e z w z g l ę d n i e należy dolać oleju, jeśli j e g o
poziom obniży się do z n a k u oznaczającego
m i n i m a l n y p o z i o m na w s k a ź n i k u .
U w a g a . W razie konieczności uzupełnienia
nie należy dolewać zbyt dużo oleju. Odle­
głość m i ę d z y z n a k a m i „lvllN" i „ M A X " o d p o ­
wiada 1 dm^ oleju.
Pomiar temperatury oleju
Wszystkie silniki
W a r t o ś ć temperatury oleju m a z n a c z e n i e p o d ­
czas wielu czynności regulacyjnych silnika.
• Temperatura oleju p o w i n n a być mierzo­
na na wysokości 1 c m nad d n e m miski ole­
jowej. W tym celu przez prowadnicę prę­
towego wskaźnika poziomu oleju w s u n ą ć
czujnik miernika t e m p e r a t u r y (rys, 0 - 1 6 2 3 )
aż do jego oparcia się o dno miski, a następ­
nie unieść go 1 c m ,
• A b y przez p r o w a d n i c ę nie z a s s a ć p o w i e ­
trza d o d a t k o w e g o (np. z układu odpowie­
trzania skrzyni korbowej), należy uszczel­
nić wlot rury g u m o w y m korkiem (na rysunku
0 - 1 6 2 3 nie p r z e d s t a w i o n o silnika s a m o c h o ­
d u Vectra łli ani S i g n u m ) .
• W temperaturze normalnej pracy silnika
temperatura oleju wynosi ok, 80°C.
2 0 8

U w a g a . Temperatura oleju zależy od o b ­ Odchylić uchwyt d o tyłu.

ciążenia silnika. W szczególnie niekorzyst­ • Podstawić naczynie pod czujnik ciśnienia
nych warunkach m o ż e ona osiągnąć nawet oleju.
+150°C. • W y k r ę c i ć czujnik ciśnienia oleju i zamiast
niego wkręcić łącznik manometru do pomia­
Sprawdzanie ciśnienia oleju ru ciśnienia oleju. D o p o d s t a w i o n e g o naczy­
nia z e b r a ć w y c i e k a j ą c y olej silnikowy.
• Przykręcić uchwyt alternatora m o m e n t e m
SUniki Z16XE i Z1BXE
35 N m .
• R o z g r z a ć silnik. G d y t e m p e r a t u r a cieczy • Z a m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
chłodzącej osiągnie wartość roboczą, prze­ odpowiedni opis),
j e c h a ć jeszcze 5 k m , ż e b y temperatura oleju • Opuścić s a m o c h ó d na koła,
wyniosła około 80°C. • Podłączyć przewód masy {-) do akumu­
• W y ł ą c z y ć silnik i w ł ą c z y ć h a m u l e c a w a ­ latora,
ryjny • U r u c h o m i ć silnik i pozostawić pracujący
• Odłączyć przewód masy (-) od akumulatora. na biegu jałowym,
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek • Z m i e r z y ć ciśnienie oleju przy n a g r z a n y m
podanych w podrozdziale „Wymontowanie silniku- Jeśli w a r t o ś ć ciśnienia nie jest w ł a ­
i zamontowanie akumulatora". ściwa, sprawdzić układ smarowania (zaczy­
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­ nając o d p o m p y oleju). W ł a ś c i w e wartości
chód. ciśnienia oleju i m o m e n t ó w dokręcania czuj­
nika ciśnienia oleju p o d a n o w tabelach na
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
końcu tego punktu.
c h o d u m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlate­
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
g o n a l e ż y w c z e ś n i e j z a p o z n a ć się z z a l e c e ­
tora.
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
i podpieranie samochodu".
chód.
• W y m o n t o w a ć p; , wieloklinowy (patrz • W y m o n t o w a ć p a s e k wieloklinowy (patrz
odpowiedni opis). odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyk złącza czujnika ( 1 , rys. • Poluzować uchwyt alternatora i odchylić
0 - 1 6 3 3 ) ciśnienia oleju. g o d o tyłu,
• Poluzować uchwyt alternatora. W tym ce­ • Wykręcić łącznik manometru z otworu
lu w y k r ę c i ć t r z y ś r u b y i p o l u z o w a ć j e d n ą n a ­ czujnika ciśnienia oleju.
krętkę. • Wkręcić czujnik ciśnienia oleju wraz
z n o w ą uszczelką i dokręcić go m o m e n t e m
30 N-m.
• W ł o ż y ć wtyk złącza czujnika ciśnienia ole­
ju.
• Z a m o n t o w a ć p a s e k wieloklinowy (patrz
odpowiedni opis).
• Opuścić samochód,
• Sprawdzić poziom i ewentualnie uzupeł­
nić ilość oleju (patrz „ W y m i a n a oleju silniko­
w e g o i filtru o l e j u " w r o z d z i a l e „ O b s ł u g a s a ­
mochodu").
• Podłączyć przewód m a s y (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
 UKŁAD SMAROWANIA 2 0 9

Właściwe wartości ciśnienia oleju I m o m e n ­

SUnik Z20NET
Zakres prac jest taki s a m , jak w silnikach
Z 1 6 X E i Z 1 8 X E . Nie trzeba jednak odłączać
przewodu masy (-) o d akumulatora, w y m o n ­
towywać paska wieloklinowego i odkręcać
uchwytu alternatora.
• Wyjąć wtyk (2,rys. 0 - 1 6 3 4 ) ztącza czujni­
k a (1) ciśnienia oleju.
• Sprawdzić ciśnienie oleju. Właściwe war­
tości ciśnienia oleju i m o m e n t ó w dokręcania
czujnika ciśnienia oleju p o d a n o w tabelach
na końcu tego punktu.
SUniki Z22SE i Z22YH
Zakres prac jest taki s a m , jak w silnikach
Z ł 6 X E i Z ł 8 X E . Nie trzeba w y m o n t o w a ć pa­
ska wieloklinowego i odkręcać uchwytu al­
ternatora, ale d o d a t k o w o należy wyjąć wtyk
złącza czujnika d y n a m i c z n e j kontroli ciśnie­
nia oleju i całkowicie w y m o n t o w a ć rozrusz­
nik (patrz „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n t o w a n i e
rozrusznika")
W ł a ś c i w e wartości ciśnienia oleju i m o m e n ­
tów dokręcania czujnika ciśnienia oleju po­
d a n o w tabelach na końcu tego punktu.
tów dokręcania czujnika ciśnienia oleju p o ­
d a n o w tabelach na końcu tego punktu.
Silniki Y20DTH i Y22DTR
W celu uzyskania dostępu do czujnika ciśnie­
nia oleju trzeba w y m o n t o w a ć dolną o s ł o n ę
przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i opis).
W ł a ś c i w e wartości ciśnienia oleju i m o m e n ­
tów dokręcania czujnika ciśnienia oleju po­
dano w tabelach na końcu tego punktu.
Silnik Y30DT
W celu uzyskania d o s t ę p u do czujnika ciśnie­
nia oleju trzeba w y m o n t o w a ć pasek wielokii-
nowy i sprężarkę urządzenia klimatyzacyj­
nego. Moment dokręcania śrub mocujących
sprężarkę wynosi 22 N-m,
U w a g a . Nie wolno otwierać obwodu czynni­
ka chłodniczego klimatyzacji.
W ł a ś c i w e wartości ciśnienia oleju i m o m e n ­
tów dokręcania czujnika ciśnienia oleju p o ­
dano w tabelach na końcu tego punktu.
Silnik Z19DT

Silnik Z32SE W celu uzyskania dostępu d o czujnika ci­

W celu uzyskania dostępu do czujnika ciśnie­
nia oleju t r z e b a w y m o n t o w a ć p o k r y w ę p
wieloklinowego (palrz odpowiedni opis).
śnienia oleju trzeba w y m o n t o w a ć dolną
osłonę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s ) .
W ł a ś c i w e wartości ciśnienia oleju i m o m e n ­
t ó w dokręcania czujnika ciśnienia oleju po­
dano w tabelach na końcu tego punktu.

l V / a ś c / w e wartości ciśnienia oleju

na biegu Jałowym silnika

Typ silnika Ciśnienie oleju

Z16XE, Z18XE 0,14 MPa
Z20NET, Z22SE, Z22YH,
0,15 MPa
Z32SE, y20DTH, V22DTR
Z19DT(H) Ponad 0,10 MPa

Silnik Y 3 0 D T : ciśnienie oleju przy 4 4 0 0 obr/

/min; 0,42 M P a .
Silnik Z19DT(H); ciśnienie oleju przy
4 0 0 0 Obr/min: p o n a d 0,40 M P a .
210
Momenty dokręcania czujnika
ciśnienia oieju
Silnik Moment
dokręcania N'm
Z16XE, Z18XE, Z22SE, Z22YH, 30
Y20DTH, Y22DTR
Z20NET 18
Z32SE 40
Z19DT(H), Y30DT 22
UKŁAD CHŁODZENIA
Obieg cieczy chłodzącej
G d y silnik j e s t z i m n y ciecz c h ł o d z ą c a krą­
ż y tylko w głowicy cylindrów, kadłubie silnika
i nagrzewnicy urządzenia ogrzewania wnę­
trza s a m o c h o d u (tzw. m a ł y obieg cieczy c h ł o ­
dzącej). W miarę wzrostu temperatury termo­
stat otwiera tzw. d u ż y o b i e g cieczy chłodzącej,
która jest w ó w c z a s kierowana do chłodnicy
przez pracującą b e z przenwy p o m p ę . Ciecz
chłodząca przepływa przez chłodnicę z góry
na dół i jest chłodzona powietrzem opływają­
c y m u ż e b r o w a n y rdzeń chłodnicy.
W celu zwiększenia intensywności strumie­
nia chtodnego powietrza z a s t o s o w a n o elek­
trycznie napędzany wentylator W ł ą c z a n i e m
i prędkością obrotową wentylatora za pomo­
c ą j e d n e g o lub kliku p r z e k a ź n i k ó w z a r z ą d z a
elektroniczny sterownik silnika na podstawie
informacji z czujnika temperatury cieczy chło­
d z ą c e j . W zależności o d m o c y silnika i w y p o ­
sażenia s a m o c h o d u (urządzenie klimatyzacyj­
ne) zastosowano jeden albo d w a wentylatory.
Ostrzeżenie. Elektryczny wentylator może
się samoczynnie włączyć także przy wyłą­
c z o n y m silniku. Z powodu nagromadzenia
się d u ż e j ilości ciepła w przedziale silnika
m o ż e to następować kilkakrotnie. Z e wzglę­
dów bezpieczeństwa podczas wykonywa­
nia c z y n n o ś c i w p r z e d z i a l e silnika z a l e c a się
wyjąć bezpiecznik wentylatora chłodnicy
Środek zapobiegający zamarzaniu
cieczy chłodzącej
Układ chłodzenia jest wypełniony przez ca­
ły rok m i e s z a n i n ą w o d y i środka chroniące­
go przed z a m a r z a n i e m oraz korozją. Środek
ten chroni przed korozją i z a m a r z a n i e m cie­
czy c h ł o d z ą c e j , z a p o b i e g a o s a d z a n i u się k a ­
mienia kotłowego oraz podnosi temperatu­
rę wrzenia cieczy chłodzącej. Nadciśnienie
powstające w układzie chłodzenia podczas
pracy silnika jest o g r a n i c z a n e przez z a w ó r
umieszczony w korku zbiornika w y r ó w n a w ­
czego do wartości 0,12...0,15 MPa. W y ­
twarzane nadciśnienie podnosi temperaturę
wrzenia cieczy niezbędną do prawidłowego
działania układu chłodzenia silnika. Zbyt ni­
ska temperatura wrzenia cieczy chłodzącej
m o ż e prowadzić do zatoru cieplnego i pogor­
szenia chłodzenia silnika, dlatego układ chło­
dzenia przez cały rok powinien być w y p e ł n i o ­
ny mieszaniną wody i środka ochronnego.
Jako dodatku należy stosować czenwony
bezkrzemowy środek chroniący przed zama­
r z a n i e m O p e l 19 4 0 6 5 0 / 0 9 1 9 4 4 3 1 l u b I n n y
dopuszczony przez firmę Opel.
U w a g a . Nie wolno wlewać do układu niebie-
skozietonego środka zawierającego krzem,
stosowanego w starszych modelach samo­
chodów.
Ciecz chłodząca jest mieszaniną koncentra­
tu chłodniczego (środka chroniącego przed
zamarzaniem) i w o d y niezawierającej w a p ­
nia.
Proporcje składników cieczy cłiłodzącej
Ochrona przed Ilość
Ilość wody
zamarzaniem koncentratu
Do -30°C 40% 60%
Do -40°C 50% 50%
Z a l e c a się s t o s o w a ć proporcję 1:1, czyli 5 0 %
wody i 5 0 % środka chroniącego przed zama­
rzaniem.
Pojemności układu chłodzenia różnią się dla
poszczególnych samochodów. Podano je
w tabeli „ P o d s t a w o w e d a n e silników" na p o ­
czątku książki.
Wymiana cieczy chłodzącej
Po naprawie lub wymianie głowicy cylin­
drów, uszczelki głowicy, chłodnicy, nagrzew­
nicy albo całego silnika należy w y m i e n i ć
c i e c z c h ł o d z ą c ą . J e s t to k o n i e c z n e , p o n i e ­
w a ż w początkowym okresie eksploatacji no­
w y c h części ze s t o p ó w lekkich odkładają się
 UKŁAD CHŁODZENIA
na nich środki antykorozyjne i t w o r z ą tn«a-
tą w a r s t w ę ochronną. W używanej cieczy
chłodzącej zawartość składników chronią­
cych przed korozjąjest przeważnie zbyt m a ­
ła, a b y z a p e w n i ć w y s t a r c z a j ą c ą o c h r o n ę no­
w y c h części.
Nie m a potrzeby w y m i a n y cieczy chłodzącej
w ramach planowej obsługi samochodu.
U w a g a . Naprawiając układ chłodzenia nale­
ży chronić pasek zębaty przed cieczą cłiło-
d z ą c ą . Z a w a r t y w niej glikol m o ż e u s z k o d z i ć
osnowę paska, spowodować jego zerwanie
i w y r z ą d z i ć bardzo p o w a ż n e s z k o d y w silni­
ku.
U w a g a . Ciecz chłodząca jest lekko trująca,
dlatego należy dowiedzieć się w urzędzie
g m i n y o adres p u n k t u utylizacji c i e c z y
Opróżnianie uliładu
• W wersjach z klimatyzacją wyłączyć klima­
tyzację albo ustawić na tryb pracy „ E C O N " .
• Jeśli w y s t ę p u j e w d a n e j wersji, w y m o n t o ­
w a ć d o l n ą osłonę przedziału silnika (patrz
odpowiedni opis).
O s t r z e ż e n i e . G d y silnik jest gorący, p r z e d
otwarciem pokrywy zbiornika w y r ó w n a w ­
czego należy nałożyć na nią g r u b ą szmatę,
aby uniknąć oparzenia gorącą cieczą chło­
d z ą c ą lub parą. O t w i e r a ć p o k r y w ę d o p i e r o
"wtedy kiedy temperatura cieczy spadnie
poniżej 90°C.
211
• Otworzyć pokrywę zbiornika wyrównaw­
czego.
• Podstawić pod chłodnicę czyste naczy­
nie.
• Wykręcić korek s p u s t o w y (strzałka na rys.
0 - 1 8 7 9 ) na d o l e chłodnicy i zlać ciecz c h ł o ­
dzącą do podstawionego naczynia.
U w a g a . Założenie giętkiego przewodu na
króciec spustowy ułatwi zlanie cieczy cWo-
dzącej,
• Wkręcić z powrotem korek spustowy.
Napełnianie uldadu
• Otworzyć s z y b ko m o c u j ą c e złącze na
przewodzie d o l o t o w y m ogrzewania, po lewej
stronie, patrząc w kierunku j a z d y
• Wlać ciecz chłodzącą do zbiornika w y r ó w ­
n a w c z e g o , aż zacznie w y p ł y w a ć przez złą­
c z e s z y b ko m o c u j ą c e , które w t e d y n a l e ż y z a ­
mknąć.
• Dalej w l e w a ć ciecz c h ł o d z ą c ą do zbiornika
w y r ó w n a w c z e g o , aż do znaku „ K A L T / C O L D "
na zbiorniku.
• Zakręcić do oporu pokrywę zbiornika w y ­
równawczego.
• U r u c h o m i ć silnik. W c e l u o d p o w i e t r z e n i a
układu chłodzenia przeprowadzić następują­
cy cykl pracy silnika:
• 30 sekund przy prędkości obrotowej
2 0 0 0 . . . 2 5 0 0 Obr/min,
2 1 2

• 5 sekund na biegu j a ł o w y m ,
• 30 sekund przy prędkości obrotowej
2 0 0 0 . . . 2 5 0 0 Obr/min.
• P o z o s t a w i ć silnik p r a c u j ą c y na b i e g u j a ł o ­
w y m aż do włączenia się wentylatora cłiłod-
nicy.
• Po włączeniu się wentylatora powtórzyć
opisany poprzednio cykl pracy silnika.
U w a g a . Taka procedura zapewni samoczyn­
ne odpowietrzenie układu cłiłodzenia.
• Sprawdzić szczelność układu chłodze­
nia.
• W y ł ą c z y ć silnik i o d c z e k a ć , a ż ostygnie.
• Ponownie sprawdzić i ewentualnie uzu­
pełnić poziom cieczy chłodzącej do zna­
ku „ K A L T / C O L D " na zbiorniku w y r ó w n a w ­
czym.

Silnik Y30DT

• Przed zlaniem cieczy chłodzącej wykrę­

cić odpowietrznik u góry c h ł o d n i c y po pra­
wej stronie.
U w a g a . Na przewodach dolotowych układu
ogrzewania nie m a odpowietrzników.
• W celu odpowietrzenia układu chłodzenia
p r z e p r o w a d z i ć n a s t ę p u j ą c y cykl p r a c y silni­
ka:
- 7...8 minut przy prędkości obrotowej
2 0 0 0 . . . 2 5 0 0 Obr/min,
- na biegu j a ł o w y m aż do włączenia się
wentylatora chłodnicy,
- 5 minut przy prędkości obrotowej 2 0 0 0 . . .
2 5 0 0 Obr/min.
Silnik Z20NET
U w a g a . W przewodzie powrotnym cieczy
chłodzącej znajduje się d o d a t k o w y odpo­
wietrznik (rys. O - 1 8 1 0 2 ) , który z a p o b i e g a
wytworzeniu poduszki powietrznej w wygię­
tym do góry przewodzie. Podczas odpowie­
trzania układu chłodzenia należy odkręcić
ten odpowietrznik i zakręcić g o dopiero wte­
dy, k i e d y p r z e z j e g o o t w ó r z a c z n i e w y p ł y w a ć
ciecz chłodząca.
Jeśli o p r ó ż n i o n o także chłodnicę oleju silni­
k o w e g o , należy wlać ciecz chłodzącą do po­
ziomu 1 c m powyżej znaku „KALT/COLD" na
zbiorniku w y r ó w n a w c z y m .
Wymontowanie i zamontowanie
termostatu
W m i a r ę n a g r z e w a n i a się silnika t e r m o s t a t
ohwiera d u ż y o b i e g c i e c z y c h ł o d z ą c e j . Jeśli
na skutek usterki termostat się nie o t w o r z y
silnik ulegnie p r z e g r z a n i u . Z a s y g n a l i z u j e to
lampka kontrolna przegrzania silnika u m i e s z ­
czona po prawej stronie wskaźnika tempera­
tury cieczy chłodzącej w zestawie w s k a ź n i ­
ków, a chłodnica będzie zimna. Uszkodzony
t e r m o s t a t m o ż e t a k ż e nie z a m k n ą ć o b i e g u
cieczy chłodzącej p o ochłodzeniu się silnika.
W t e d y silnik nie o s i ą g n i e t e m p e r a t u r y nor­
malnej pracy, co będzie sygnalizował w s k a ź ­
nik t e m p e r a t u r y c i e c z y c h ł o d z ą c e j , p r z e s u ­
w a j ą c się z n a c z n i e w o l n i e j i bliżej niż z w y k l e ,
a z i m ą o d c z u w a l n i e p o g o r s z y się s k u t e c z ­
ność ogrzewania.
Wymontowanie
U w a g a . G ł ó w n y opis odnosi się do silników
Z16XE i Z 1 8 X E . Na końcu tego punktu za-
 UKŁAD CHŁODZENIA 2 1 3

mieszczono informacje dotyczące pozosta­

łych silnif;ów.
W celu w y m i a n y t e r m o s t a t u nie trzeba c a ł k o ­
wicie opróżniać układu chłodzenia. Wystar­
c z y aby poziom cieczy chłodzącej znajdował
się poniżej o b u d o w y t e r m o s t a t u .
• Zlać ciecz chłodzącą do podstawionego
naczynia (patrz o d p o w i e d n i opis),
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika {patrz
odpowiedni opis).
• Poluzować opaskę zaciskową i odłączyć
górny przewód cieczy chłodzącej od króćca
na obudowie termostatu.
• O d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d cieczy chłodzą­
cej (2, rys. 0 - 1 8 8 1 ) , dzącej, prowadzący do zespołu przepust-
• W y j ą ć w t y k (3) złącza czujnika t e m p e r a t u ­ nicy
ry c i e c z y c h t o d z ą c e j . • N a króciec o b u d o w y termostatu z ł o ż y ć
• O d k r ę c i ć d w i e ś r u b y (strzałki) i zdjąć o b u ­ górny przewód cieczy chłodzącej i z a m o c o ­
d o w ę t e r m o s t a t u (4) w r a z z t e r m o s t a t e m . w a ć go opaską,
U w a g a . W silniku Z 1 6 X E s ą trzy ś r u b y • Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
• Sprawdzić termostat i w razie potrzeby odpowiedni opis),
wymienić r a z e m z o b u d o w ą . W takim przy­ • Uzupełnić ciecz chłodzącą (patrz o d p o ­
padku będzie też konieczna wymiana czujni­ wiedni opis).
ka temperatury cieczy chłodzącej - m o m e n t
dokręcania czujnika 14 N-m,
Silnik Z i g D T
Zamontowanie • Wymontować chłodnicę obwodu recyrku­
• Założyć n o w ą uszczelkę i przykręcić obu­ lacji s p a l i n . M o m e n t y d o k r ę c a n i a ;
dowę termostatu wraz z termostatem do gło­ - śruba chłodnicy o b w o d u recyrkulacji s p a ­
wicy cylindrów m o m e n t e m 20 N-m. lin: 2 5 N - m ,
• Włożyć wtyk złącza czujnika temperatury - nakrętka chłodnicy obwodu recyrkulac?
cieczy chłodzącej. spalin: 2 5 N-m,
• Na dole obudowy termostatu założyć i za­ - rura m e t a l o w a o b w o d u recyrkulacji s p a ­
cisnąć o p a s k ą giętki przewód cieczy chło­ lin: 2 5 N - m .
• Zwolnić opaski mocujące i odłączyć trzy
giętkie przewody cieczy chłodzącej od obił-
dowy termostatu.
• Dwie śruby mocujące obudowy termostatu
dokręcić momentem 25 N-m.
• Jeśli był w y m i e n i a n y dokręcić czujnik
temperatury cieczy chłodzące] m o m e n t e m
20 N m

Silnik Z ł 9 D T H

• Wymontować akumulator (patrz odpo­

wiedni opis).
• Zwolnić zaciski mocujące, ostrożnie wyjąć
i odłożyć na bok sterownik wstępnego pod­
g r z e w a n i a silnika (świec żarowych).
214
• Wykręcić rurę cieczy chłodzącej (moment
dokręcania 9 N-m).
• Zwolnić opaski mocujące i odłączyć cztery
giętkie przewody cieczy chłodzącej o d obu­
dowy termostatu.
• Dwie śruby mocujące obudowy termostatu
dokręcić m o m e n t e m 25 N-m.
• Jeśli był wymieniany, dokręcić czujnik
temperatury cieczy chłodzącej m o m e n t e m
20 N m
Silniki Y20DTH i Y22DTR
• W y m o n t o w a ć giętki p r z e w ó d powietrza łą­
czący turbosprężarkę z rurą powietrza dolo­
t o w e g o , (patrz rys. 0 - 1 8 9 3 w p o d r o z d z i a l e
„Wymontowanie i zamontowanie chłodnicy")
• W y m o n t o w a ć i o d ł o ż y ć na b o k giętki p r z e ­
wód łączący turbosprężarkę z zaworem ob­
w o d u recyri<ulacji s p a l i n .
• Cztery śruby mocujące obudowy termo­
statu ( 1 , rys. 0 - 1 8 9 7 ) d o k r ę c i ć m o m e n t e m
8 N-m,a czujnik (2) t e m p e r a t u r y cieczy chło­
dzącej - m o m e n t e m 10 N-m,
Silnik Z20NET
• Wykręcić śrubę s p u s t o w ą (strzałka na
rys. 0 - 1 8 9 9 ) u dołu p o m p y cieczy chłodzą­
cej,
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­
wiedni opis).
• W y m o n t o w a ć p o m p ę podciśnienia. Najpienw
wyjąć d w a wtyki wielostykowego złącza elek-
 UKŁAD CHŁODZENIA 215

trycznego, o d b l o k o w a ć rygiel i o d ł ą c z y ć prze­

w ó d podciśnienia oraz wykręcić dwie ś r u b y
• Przykręcić o b u d o w ę termostatu ( 1 , rys.
O-18100) trzema śrubami momentem
10 N - m . U w a g a . N a r y s u n k u O - 1 8 1 0 0 d o l n a
śruba (strzałka) jest niewidoczna.
• Założyć n o w ą uszczelkę i przykręcić p o m ­ f: 1 1
pę podciśnienia m o m e n t e m 2 2 N-m.
• Powlec gwint taśmą teflonową albo p a ­
stą uszczelniającą i wkręcić śrubę spusto­
U
w ą w pompę cieczy cłiłodzącej, dokręcając
ją momentem 20N-m.

Silniki Z22SE i Z22YH

• Wykręcić śrubę s p u s t o w ą (strzałka na rys.

- b sx-iao2

0 - 1 8 9 9 ) u dołu pompy cieczy chłodzącej.

• Z w o l n i ć i z s u n ą ć o p a s k ę m o c u j ą c ą (1, r y s .
0-18101) oraz o d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d cie­
czy chłodzącej o d obudowy termostatu,
• O d k r ę c i ć ś r u b y (2) m o c u j ą c e o b u d o w ę ter­
mostatu.
• Powlec lekko białym środkiem silikono­
w y m n o w ą uszczelkę i włożyć j ą w obudowę
termostatu. Osadzić i przykręcić śruby obu­
dowy termostatu m o m e n t e m 8N - m ,
• Powlec gwint taśmą teflonową aibo p a ­
stą uszczelniającą i wkręcić śrubę spusto­
w ą w pompę cieczy chłodzącej, dokręcając
ją momentem 20 N-m.
• Nadal podgrzewać w o d ę a ż d o osiągnię­
Sprawdzanie termostatu cia p u n k t u w r z e n i a . W y j ą ć termostat, z m i e ­
rzyć w y m i a r (b, patrz rys, S X - 1 8 0 2 ) i porów­
U w a g a . M o ż n a sprawdzić tylko temperaturę n a ć z w a r t o ś c i ą (a). S k o k otwarcia termostatu
początku otwarcia termostatu, gdyż zamyka­ od początku do końca otwarcia wynosi oko­
nie t e r m o s t a t u n a s t ę p u j e w t e m p e r a t u r z e p o ­ ło 8 m m . P o n i e w a ż p o wyjęciu termosta­
wyżej punktu wrzenia wody, tu z w r z ą c e j w o d y j e g o t e m p e r a t u r a nieco
• W y m o n t o w a ć termostat (patrz odpowied­ s p a d n i e , s p r a w d z i ć , c z y w y m i a r ( b ) jest bli­
ni o p i s ) . ski 8 m m . W p r z e c i w n y m razie w y m i e n i ć ter­
• Zmierzyć i zanotować wymiar (a, rys. mostat,
SX-18a2) t e r m o s t a t u . • Sprawdzić, czy po ochłodzeniu termostat
• Ogrzewać powoli termostat w gorącej w o ­ zamknie się całkowicie.
dzie. Powinien b y ć przy t y m całkowicie z a ­
nurzony i nie dotykać ścianek naczynia (rys. Wymontowanie i zamontowanie
SX-1801). Sprawdzać temperaturę odpo­ cliłodnicy
wiednim termometrem.
• Kiedy temperatura wody osiągnie około U w a g a . Opis dotyczy s a m o c h o d ó w z silnikami
9 2 X (silniki Y30DT, Z22SE i Z22YH: 8 2 X , Z 1 6 X E i Z 1 8 X E w wersji b e z klimatyzacji. Uzu­
a Z2GNET 85°C) t e r m o s t a t p o w i n i e n z a c z ą ć pełniające informacje, dotyczące innych wersji
się otwierać. silników, p o d a n o n a k o ń c u tego p u n k t u .
216

Wymontowanie

• Odłączyć przewód m a s y (-) od akumula­

tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć zderzak przedni (patrz o d ­
powiedni opis).
• Opróżnić uktad chłodzenia (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Poluzować śruby dolnych uchwytów
chłodnicy.
U w a g a . Nie zdejmować uchwytów.
• Poluzować dwa sprężyste prowadniki
( 1 , rys. 0 - 1 8 8 2 ) po lewej i prawej stronie oraz
ostrożnie odchylić chłodnicę do przodu.
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (strzałki).
• P o d w i e s i ć skraplacz (2) d o n a d w o z i a z a
p o m o c ą miękkiego drutu.
• Poluzować i zsunąć opaski mocujące oraz
o d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d p r z e l e w o w y cieczy
chłodzącej od zbiornika wyrównawczego
i górny przewód cieczy chłodzącej od obudo­
wy temiostatu.
• Poluzować i zsunąć opaski mocujące oraz
odłączyć dolny przewód cieczy chłodzącej
o d chłodnicy.
Uwaga. Po odłączeniu przewodu może jesz­
c z e w y p ł y n ą ć p e w n a ilość cieczy c h ł o d z ą c e j ;
podstawić stosowne naczynie.

• Wyjąć w t y k ( 1 , rys. 0 - 1 8 8 3 ) złącza wielo­

stykowego z zespołu chłodnicy silnika.
• Odchylić chłodnicę d o tyłu i odkręcić dolne
uchwyty ( 1 , rys. 0 - 1 8 8 4 ) c h ł o d n i c y

• Ostrożnie wysunąć nieco w dół
cinłodnicy z p r z e d z i a ł u silnil^a.
• Poluzować i zsunąć opaski mocujące oraz
o d ł ą c z y ć o d cłiłodnicy giętki p r z e w ó d przele­
w o w y cieczy cłiłodzącej i górny przewód cie­
czy cłiłodzącej,
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (strzałki n a rys-
0 - 1 8 8 5 ) i zdjąć o b u d o w ę wentylatora (1).
• W y m o n t o w a ć d w a sprężyste prowadniki (2).
Zamontowanie
• Zamontować dwa sprężyste prowadniki.
• Przykręcić o b u d o w ę wentylatora do cłiłod-
nicy m o m e n t e m 4 N-m,
• P o d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d p r z e l e w o w y cie­
czy ciitodzącej oraz górny przewód cieczy
chłodzącej do chłodnicy N a s u n ą ć i zacisnąć
opaski mocujące.
• Korzystając z pomocy drugiej
od dołu włożyć zespół chłodnicy do przedzia­
łu silnika.
• Lekko przykręcić dolne uchwyty chłodnicy
• Osadzić i przykręcić skraplacz.
• Ustawić górną część chłodnicy i wcisnąć
w gniazda sprężyste prowadniki.
U w a g a . Należy przy tym ostrożnie odchylić
chłodnicę d o tyłu.
• Dokręcić dolne uchwyty chłodnicy m o ­
m e n t e m 35 N-m,
• Jeśli nie jest z a k r ę c o n a , dokręcić śrubę
spustową cieczy chłodzącej,
• Wcisnąć wtyk złącza wielostykowego
w zespół chłodnicy
• Podłączyć giętki p r z e w ó d przelewowy
cieczy chłodzącej do zbiornika wyrównaw­
czego oraz górny przewód cieczy chłodzą­
cej d o o b u d o w y termostatu. Z a c i s n ą ć o p a ­
ski m o c u j ą c e .
• Z a m o n t o w a ć zderzak przedni (patrz o d p o ­
wiedni opis),
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis),
• Napełnić układ cieczą chłodzącą (patrz
odpowiedni opis),
• Podłączyć przewód m a s y (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
UKŁAD CHŁODZENIA 217
zespół
Silniki Z19DT(H)
• Zwolnić dwie górne opaski mocujące prze­
w o d y powietrza doładowanego.
• Odłączyć przewód podciśnienia od obudo­
w y wentylatora.
• Wykręcić śrubę dolnego przewodu powie­
trza d o ł a d o w a n e g o .
• W y m o n t o w a ć d o l n ą o s ł o n ę przedziału sil­
nika (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y m o n t o w a ć reflektor
• Wykręcić j e d n ą śrubę na górze i dwie na
dole przewodu powietrza doładowanego.
• Odkręcić zbiornik osuszacza i podwiesić
go do nadwozia za p o m o c ą miękkiego drutu
(moment dokręcania 4 N-m).
• Odkręcić dwie śruby chłodnicy powietrza-
d o ł a d o w a n e g o ( m o m e n t d o k r ę c a n i a 4 N-m),-
osoby • Moment dokręcania uchwytów chłodnicy
wynosi 15 N-m.
Silniki Y20DTH i Y22DTR
• Wymontować, osłonę uchwytu akumula­
tora.
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , rys. 0 - 1 8 9 1 )
złącza wielostykowego z zespołu chłodnicy
silnika, W celu o d b l o k o w a n i a p r z e s u n ą ć ry­
giel w kierunku z a z n a c z o n y m na rysunku O -
-1891 strzałką
• O d k r ę c i ć śrubę ( 1 , rys. 0 - 1 8 9 2 ) i o d ł ą c z y ć
przewód od chłodnicy powietrza doładowa­
nego.
218
• P o l u z o w a ć dwie opaski zaciskowe i odłą­
czyć giętki p r z e w ó d ( 1 , rys. 0 - 1 8 9 3 ) łączący
turbosprężarkę ze sztywnym p r z e w o d e m po­
wietrza doładowanego.
• W y m o n t o w a ć górny przewód cieczy cłiło­
dzącej. Odkręcić zbiornik osuszacza. Zakrę­
cić ś r u b ę s p u s t o w ą cieczy chłodzącej.
• Poluzować dwie opaski zaciskowe i odłą­
c z y ć giętki p r z e w ó d (2, rys, 0 - 1 8 9 4 ) ł ą c z ą c y
sztywny przewód powietrza doładowanego
z chłodnicą powietrza doładowanego.
• Wykręcić dwie śruby i odłączyć sztywny
p r z e w ó d (1) p o w i e t r z a d o ł a d o w a n e g o o d tur­
bosprężarki.
• Poluzować dwie opaski zaciskowe i odłą­
c z y ć giętki p r z e w ó d {2, rys. 0 - 1 8 9 5 ) ł ą c z ą c y
chłodnicę powietrza doładowanego ze sztyw­
nym przewodem powietrza doładowanego.
• W y k r ę c i ć d o l n ą śrubę (1)1 odłączyć sztyw­
ny p r z e w ó d od chłodnicy powietrza d o ł a d o ­
w a n e g o oraz odłożyć sztywny przewód na
bok.
• W y m o n t o w a ć doiny przewód cieczy chło­
dzącej.
• Wykręcić d w a dolne uchwyty chłodnicy
i korzystając z pomocy drugiej o s o b y ostroż­
nie w y j ą ć w dół z e s p ó ł c h ł o d n i c y silnika.
• W razie potrzeby wykręcić dwie śruby
i wymontować chłodnicę powietrza dołado­
wanego,
• Podczas montażu ostrożnie osadzić
chłodnicę powietrza doładowanego w zacze­
p a c h i d o k r ę c i ć śruby jej m o c o w a n i a m o m e n ­
tem 4 N-m.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . M o m e n t
 UKŁAD CHŁODZENIA 219

• Moment dokręcania dolnych uchwytów

chłodnicy cieczy chłodzącej wynosi 15 N - m .

Silniki Z22SE I Z22YH

• Moment dokręcania dolnych uchwytów

chłodnicy cieczy chłodzącej wynosi 15 N-m.

Wymontowanie i zamontowanie
wentylatora chłodnicy

Uwaga. Opis dotyczy silników Z16XE

i Z18XE bez klimatyzacji. Uzupełniające in­
formacje, d o t y c z ą c e innych silników, p o d a n o
na końcu tego punktu.

dokręcania dolnych uchwytów chłodnicy cie­ Wymontowanie

czy chłodzącej wynosi 35 N-m.
U w a g a . Podczas montowania giętkich prze­ • O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
wodów łączących w obwodzie powietrza tora.
doładowanego należy zwrócić uwagę, aby U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
występ na króćcu wszedł w wycięcie w prze­ podanych w podrozdziale „Wymontowanie
w o d z i e (rys. 0 - 1 8 9 6 ) . i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
Silnik Z20NET
• Wymontować przednią osłonę akumula­
• Wymontować przewody powietrza dołado­ tora. W y j ą ć z z a c z e p u giętki p r z e w ó d cieczy
w a n e g o sztywny i giętki. chłodzącej.
• Odkręcić chłodnicę powietrza doładowa­ • Wyjąć wtyk złącza wielostykowe­
n e g o (strzałki na rys. 0 - 1 8 9 8 ) . g o z z e s p o ł u chłodnicy silnika (patrz rys.
• Wyjąć z z a c z e p u giętki p r z e w ó d cieczy 0-1883 w poprzednim podrozdziale).
chłodzącej i w y m o n t o w a ć osłonę uchwytu • Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
akumulatora. chód.

Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­

c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , :.dtate-
go należy wcześniej zapoznać się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale „Unoszenie
i podpieranie samochodu".

• Wymontować dolne poszycie czołowe

(patrz opis w podrozdz. „ W y m o n t o w a n i e i z a ­
montowanie zderzaka przedniego").
• W y k r ę c i ć dwie ś r u b y (strzałki na rys.
0 - 1 8 8 6 ) i ostrożnie wyjąć do góry o b u d o w ę
wentylatora (1).
• W y k r ę c i ć ś r u b y (2) i w y j ą ć w e n t y l a t o r
z obudowy
• P o l u z o w a ć klamrę zabezpieczającą (3,
rys. 0 - 1 8 8 7 ) i w y j ą ć silnik w e n t y l a t o r a .
220

• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".

Silniki Z19DT(H)

W s i l n i k a c h w y s o k o p r ę ż n y c h 1,9 d m ^ s ą z a ­
montowane dwa wentylatory w jednej obu­
dowie.
• W y m o n t o w a ć chłodnicę cieczy chłodzącej
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Odkręcić, wyjąć z zaczepów i zdjąć ste­
rownik wentylatorów.

Silniki Y20DTH i Y22DTR

• W y m o n t o w a ć chłodnicę cieczy chłodzą­

cej w r a z z w e n t y l a t o r e m (patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s ) .
• Odkręcić śruby (2, rys. 0 - 1 8 9 0 ) m o c u j ą c e
o b u d o w ę wentylatora (1) d o c h ł o d n i c y
• W y k r ę c i ć trzy śruby i w y j ą ć silnik w e n t y l a ­
tora (3) iub (4) z o b u d o w y

Silniki Z22SEIZ22YH

• Wymontować akumulator razem z uchwy­

t e m (patrz odpowiedni opis).
Zamontowanie • W y m o n t o w a ć rezonator W tym celu w y ­
kręcić j e d n ą śrubę i ostrożnie oddzielić (za­
• O s a d z i ć silnik wentylatora i z a b e z p i e c z y ć czep) w miejscu połączenia.
klamrą.
• Osadzić wentylator w obudowie i przy­
kręcić trzy ś r u b y dokręcając je m o m e n t e m
5 N-m.
• Osadzić ostrożnie od góry obudowę wraz
z wentylatorem 1 dokręcić dwie śruby
• Osadzić i zablokować w czterech za­
czepach dolne poszycie czołowe zderzaka
przedniego.
• Opuścić samochód.
• Włożyć wtyk złącza wielostykowego w ze­
spół chłodnicy silnika.
• Zamontować przednią osłonę akumula­
tora i p r z y m o c o w a ć p r z e w ó d cieczy chło­
dzącej.
 UKŁAD CHŁODZENIA 221

U w a g a . Rezonator znajduje się w p r o w a d ­ • Wymontować pasek zębaty i napinacz pa­

nicy powietrza d o l o t o w e g o d o silnika, nad ska z ę b a t e g o (patrz o d p o w i e d n i opis).
chłodnicą. • W y k r ę c i ć trzy śruby (strzałki na rys.
0-1876) i wyjąć pompę cieczy chłodzącej.

Wymontowanie i zamontowanie
p o m p y cieczy chłodzącej Zamontowanie

U w a g a . Opis odnosi się do silników Z 1 6 X E • Oczyścić powierzchnie uszczelniające na

i Z 1 8 X E . Uzupełniające informacje dotyczą­ p o m p i e i kadłubie silnika.
ce innych silników zawarto na końcu tego • W ceiu uniknięcia korozji adhezyjnej p o m ­
punktu. py lekko powlec s m a r e m silikonowym (na
przykład O p e i 19 7 0 2 0 6 - biały) p o w i e r z c h ­
nie u s z c z e l n i a j ą c e na p o m p i e i kadłubie silni­
Wymontowanie ka o r a z pierścień u s z c z e l n i a j ą c y w o b u d o w i e
pompy cieczy chłodzącej.
• Opróżnić układ chłodzenia (patrz odpo­ • Osadzić pompę cieczy chłodzącej wraz
wiedni opis).
z n o w ą u s z c z e l k ą (2, rys. 0 - 1 8 2 5 ) w k a d ł u ­
bie silnika.
• Tak ustawić p o m p ę , a b y n a d l e w ( 1 , rys.
0 - 1 8 8 0 ) na pompie oleju wszedł w wybranie
na pompie cieczy chłodzącej.
• Dokręcić śruby mocujące pompę m o m e n ­
tem 8 N-m.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.

Silnik Z ł 9DT

• O d wałka rozrządu odkręcić koło paska

zębatego. Uważać, aby przytrzymując koło
przy o d k r ę c a n i u nie u s z k o d z i ć czujnika poło­
żenia wałka rozrządu.
222

• O d K r ^ i ó c z u j n i k p o ł o ż e n i a waH<a r o z r z ą d u . nia silnika w r a z z u c h w y t e m (patrz o d p o ­

PoÓczas zamontowania powlec jego śrubę wiedni opis).
mobującą środkiem zabezpieczającym przed • Odkręcić koto p a s o w e p o m p y cieczy chło­
odkręceniem i dokręcić j ą m o m e n t e m 7 N-m. dzącej.
• Przykręcić pompę d w o m a śrubami, dokrę­ • Wykręcić trzy śruby I wyjąć p o m p ę z ka­
cając je m o m e n t e m 25 N - m . dłuba silnika.
• Z a m o c o w a ć do wałka rozrządu koło paska • Zamontowanie przebiega w kolejno­
zębatego, dokręcając śrubę jego mocowania ści odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . W y m i e n i ć
momentem 120 N-m. uszczelkę pompy cieczy chłodzącej. M o m e n ­
ty d o k r ę c a n i a ś r u b p o m p y cieczy c h ł o d z ą c e j
Silnik Z19DTH i koła p a s o w e g o p o m p y w y n o s z ą 20 N-m.

• Wymontować pasek zębaty

Silnik Z32SE
• Z a m o c o w a ć p o m p ę cieczy cłiłodzącej, do­
kręcając jej trzy śruby m o m e n t e m 25 N-m. • W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a .
• Poluzować trzy śruby koła paska wielokli­
Silniki Y20DTH i Y22DTR nowego pompy cieczy chłodzącej.
• W y m o n t o w a ć pasek wieloklinowy (patrz
• Opróżnić układ chłodzenia (patrz o d p o ­ odpowiedni opis).
wiedni opis). • Odkręcić koło paska wieloklinowego
• W y m o n t o w a ć przednią rurę wylotową. Po­ od p o m p y cieczy chłodzącej.
zostałe elementy układu wylotowego pod­ • Odkręcić rolkę napinacza i rolkę p r o w a ­
wiesić do nadwozia za p o m o c ą miękkiego dzenia paska wieloklinowego.
drutu (patrz „ W y m o n t o w a n i e i z a m o n t o w a n i e • W y k r ę c i ć pięć śrub mocujących i zdjąć
elementów układu wylotowego"). przednią pokrywę paska zębatego.
• P o l u z o w a ć ś r u b ę m o c u j ą c ą koto p a s o w e U w a g a . Po wykręceniu p o m p y cieczy chło­
pompy cieczy chłodzącej I w y m o n t o w a ć pa­ dzącej m o ż e jeszcze w y c i e k a ć ciecz. Z w r ó ­
sek wieloklinowy (patrz odpowiedni opis). cić u w a g ę , a b y nie d o s t a ł a się o n a n a p a s e k
• O d k r ę c i ć giętki p r z e w ó d cieczy chłodzącej zębaty. Z a w a r t y w cieczy chłodzącej glikol
o d przedniego uchwytu drążka stabilizatora. może uszkodzić osnowę paska zębatego,
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz s p o w o d o w a ć jego zerwanie i wyrządzić bar­
odpowiedni opis). dzo p o w a ż n e szkody w silniku.
• W y m o n t o w a ć górny przewód powietrza • W y k r ę c i ć trzy śruby i wyjąć p o m p ę cieczy
d o ł a d o w a n e g o (patrz rys. 0 - 2 4 3 7 zamiesz­ chłodzącej.
czony przy opisie układu podgrzewania Momenty dokręcania:
wstępnego w podrozdziale „Układ wtryskowy - pompa cieczy chłodzącej: 25 N-m,
silnika w y s o k o p r ę ż n e g o " ) . - pokrywa paska zębatego: 8 N-m,
• W y m o n t o w a ć filtr p o w i e t r z a ( p a t r z o d p o ­ - rolka napinacza p a s k a wieloklinowego:
wiedni opis). 35 N-m,
• W y m o n t o w a ć górny przewód cieczy chło­ - rolka p r o w a d z e n i a p a s k a wieloklinowego:
dzącej. 40 N-m,
• Wyjąć z z a c z e p ó w na głowicy cylindrów - koto p a s k a w i e l o k l i n o w e g o p o m p y cie­
d w a przewody paliwa i odsunąć je na bok. czy chłodzącej (powlec trzy śruby mocują­
• P o d w i e s i ć na w c i ą g a r c e i lekko unieść sil­ ce czerwonym środkiem zabezpieczającym):
nik. W y m o n t o w a ć p r a w ą p o d p o r ę z a w i e s z e ­ 8 N - m + 30= + 3 0 ° .
 UKŁAD CHŁODZENIA 223

Typowe niesprawności układu chłodzenia

Temperatura cieczy cłiłodzącej za w y s o ł t a , wsioźnili temperatury w czerwonym poiu

Przyczyny Sposób postępowania

Zbył mało cieczy cłiłodzącej w ułcładzie • Przy zimnym silniku zbiomik wyrównawczy musi być wypełnfony
cieczą do znaku „KALT". Sprawdzić szczelność układu
chłodzenia, ewentualnie uzupełnić ilość cieczy

Termostat r^ie otwiera się Ciecz chłodząca • Sprawdzić, czy nagrzewa się górny przewód chłodnicy. JeśS
krąży tylko w małym obiegu wymontować, sprawdzić i ewentualnie wymienić termostat
Zanieczyszczony z • Przedmuchać chłodnicę sprężonym powietrzem od strony si

Chłodnica zanieczyszczona wewnątrz • Wymienić chłodnicę

kamieniem kotłowym lub produktami
korozji.Nagrzewa się tylko jej górna część,
dolny przewód chłodnicy się nie nagrzewa

Wentylator elektryczny nie obraca się • Sprawdzićzłącze wtykowe silnika wentylatora,czy jest
prawidłowo osadzone i zapewnia właściwy styk.
Uwaga. Niebezpieczeństwo zranienia przez obracający się
wentylator

Uszkodzony wskaźnik temperatury cieczy • Sprawdzić czujnik i wskaźnik w stacji obsługi

cinłodżącej

Uszkodzona pompa cieczy chłodzącej • Wymontować i sprawdzić pompę

• Zbyt mały naciąg paska wie toklin owego ł Sprawdzić pasek, sprawdzić napinacz paska, w razie pc*zefcy
pompy cieczy chłodzącej, uszkodzony pasek wymienić pasek wieloklinowy
wieloklinowy (dotyczy tylko silników Y20OTH,
Y22DTR i Z32SE)

STEROWANIE PRACĄ SILNIKA stępujących p o d c z a s pracy silnika. Jeśli s i -

nik nie j e s t w pełni s p r a w n y m o ż n a z l e c i ć
Wiadomości wstępne stacji obsługi o d p ł a t n e s p o r z ą d z e n i e w y d r u ­
Ufcład wtrysliu benzyny i układ ku zawartości p a m i ę c i d i a g n o s t y c z n e j i w r a ­
zie potrzeby u s u n ą ć usterki w e w ł a s n y m z a ­
zapłonowy
kresie.
Eiet^troniczny sterownik silnika reguluje ilość S t e r o w n i k silnika to mały, b a r d z o s z y b k i k o m ­
d o z o w a n e g o paliwa i wyprzedzenie zapłonu. puter Oblicza on chwilowe wartości opty^na^
Elektroniczne sterowanie p r a c ą silnika m a nych kątów wyprzedzenia zapłonu, c h w t e
następujące zalety w t r y s k u i ilości w t r y s k i w a n e g o p a l i w a . S t e ­
- D o k ł a d n e d o z o w a n i e ilości p a l i w a w k a ż - rownik silnika współpracuje ze s t e r o w n i k a m i
dycłi w a r u n k a c ł i pracy silnika, z a p e w n i a j ą c e innych układów samochodu, np. ze sterow­
małe zużycie paliwa i d o b r e własności trak­ nikiem skrzynki przekładniowej lub sterowni­
cyjne. kiem urządzenia zabezpieczającego przed
- Zmniejszenie zawartości szkodtiwycłi kradzieżą samochodu.
składników w spalinacłi dzięki optymalizacji Wszystkie elementy uktadu zaptonu i wtry­
dawki paliwa i zastosowaniu regulowanego s k u b e n z y n y s ą b a r d z o tnwałe i w p r a k t y c e
katalizatora. bezobstugowe, W ramach okresowych prze­
- Samodiagnostyka urządzenia sterujące­ g l ą d ó w n a l e ż y j e d y n i e w y m i e n i a ć w k ł a d fHtm
go, umożliwiająca szybkie ustalenie nie­ powietrza i świece zapłonowe. P o d s t a w o w e
sprawności. Sterownik rejestruje w e własnej regulacje i naprawy można p r z e p r o w a d z ę
pamięci diagnostycznej kody usterek, wy­ tylko za p o m o c ą kosztownych urządzeń dia-
224
g n o s t y c z n y c h , dlatego prace te p o w i n n y być
w y k o n a n e w stacjach obsługi dysponujących
odpowiednim wyposażeniem.
Zalecenia bezpieczeństwa podczas
obsługi układu wtrysku benzyny
- Nie zbliżać się z o t w a r t y m o g n i e m , ani
z bardzo gorącymi przedmiotami w pobliże
m i e j s c a p r a c y nie palić. Istnieje realne z a ­
grożenie pożarowe. Przygotować gaśnicę.
- Zapewnić dobre przewietrzanie miejsca
pracy Pary paliwa s ą trujące.
- W obwodzie doprowadzenia paliwa pa­
nuje wysokie ciśnienie. Przed odłączeniem
przewodów należy zmniejszyć je.
U w a g a . W silnikach Z 2 2 Y H o bezpośred­
nim wtrysku benzyny ciśnienie paliwa moż­
na obniżyć tylko w części niskociśnieniowej
(ciśnienie ok. 0,42 M P a ) . Do obniżenia ci­
śnienia w części wysokociśnieniowej (ciśnie­
n i e o k . 11 M P a ) , o b e j m u j ą c e j o d c i n e k u k ł a d u
o d p o m p y wysokiego ciśnienia (zamocowa­
nej z tyłu głowicy cylindrów) d o w t r y s k i w a c z y
s ą niezbędne specjalne przyrządy.
- Przed odłączeniem giętkich p r z e w o d ó w
paliwa należy owinąć grubą szmatę wokół
miejsca połączenia i zmniejszyć ciśnienie
paliwa, ściągając ostrożnie przewód paliwa.
U w a g a . Podczas w y k o n y w a n i a prac przy
układzie wtrysku benzyny należy z a c h o w a ć
zasady bezpieczeństwa i utrzymanie czysto­
ści, opisane w podrozdziale „ O b w o d y d o p r o ­
wadzenia paliwa i powietrza".
Układ wtryskowy silnika
wysokoprężnego
Elektroniczny sterownik silnika oblicza pa­
rametry wtrysku oleju n a p ę d o w e g o . Elektro­
niczne sterowanie pracą silnika m a n a s t ę p u ­
jące zalety
- Samodiagnostyka urządzenia sterują­
cego, umożliwiająca szybkie ustalenie nie­
sprawności.
- D o k ł a d n e d o z o w a n i e ilości paliwa, co
zmniejsza zawartość szkodliwych składni­
ków w spalinach i ogranicza zużycie paliwa.
- Nie w y s t ę p u j e k o n i e c z n o ś ć regulacji pręd­
kości obrotowej biegu jałowego i m a k s y m a l ­
nej prędkości o b r o t o w e j silnika.
Wszystkie elementy układu wtryskowego
silnika w y s o k o p r ę ż n e g o s ą bardzo trwałe
i w praktyce bezobsiugowe. W ramach okre­
sowych przeglądów należy jedynie w y m i e ­
n i a ć w k ł a d f i l t r u p o w i e t r z a i filtr p a l i w a .
Układ wtrysku benzyny
Sterowanie pracą silnika
benzynowego
Elektryczna p o m p a zasysa paliwo ze zbior­
n i k a i p r z e z u m i e s z c z o n y p r z y z b i o r n i k u filtr
tłoczy je do kolektora paliwa. Regulator ci­
śnienia paliwa, umieszczony w pokrywie
p o m p y paliwa, utrzymuje w obwodzie dopro­
wadzenia paliwa stałe ciśnienie, w y n o s z ą ­
ce o k o ł o 0,38 M P a (silniki Z 2 0 N E T i Z 2 2 Y H :
0,42 M P a ) .
Elektrycznie sterowane wtryskiwacze wtry­
skują paliwo w sposób przerywany d o kolek­
tora dolotowego bezpośrednio przed zawory
dolotowe poszczególnych cylindrów. Sterow­
nik silnika s e k w e n c y j n i e u r u c h a m i a wtryski­
w a c z e poszczególnych cylindrów, zgodnie
z kolejnością zapłonu i reguluje czas wtry­
sku, a tym s a m y m ilość w t r y s k i w a n e g o p a ­
liwa.
Powietrze, niezbędne do spalenia paliwa,
j e s t z a s y s a n e p r z e z filtr, n a s t ę p n i e p r z e p ł y ­
w a przez zespót przepustnicy, kolektor dolo­
towy i po obdarciu z a w o r ó w dolotowych tra­
fia d o c y l i n d r ó w silnika. Ilość d o p ł y w a j ą c e g o
powietrza reguluje przepustnica uruchamia­
na przez sterownik silnika z a p o ś r e d n i c t w e m
n a s t a w n i k a (silnika e l e k t r y c z n e g o ) .
Ilość powietrza z a s y s a n e g o przez silnik jest
mierzona przez masowy przepływomierz po­
wietrza. Na podstawie jego sygnałów ste­
rownik silnika r o z p o z n a j e stopień o b c i ą ż e n i a
silnika i o d p o w i e d n i o reguluje ilość wtryski­
w a n e g o paliwa.
U z y s k i w a n e przez sterownik silnika informa­
cje o d i n n y c h c z u j n i k ó w u k ł a d u i s y g n a ł y w y ­
syłane przez sterownik do elementów w y ­
konawczych zapewniają optymalną pracę
silnika w każdych w a r u n k a c h , W razie w y ­
krycia u s z k o d z e n i a c z u j n i k ó w istotnych dla
działania układu, sterownik przełącza się na
tryb a w a r y j n y aby uniknąć uszkodzenia sil-
 STEROWANIE PRACĄ SILNIKA
nika i umożliwić dalszą jazdę, sygnalizując
wykrycie usterki z a ś w i e c e n i e m się lampki
kontrolnej sterowania silnika. P o d c z a s jaz­
dy w trybie a w a r y j n y m silnik m o ż e s z a r p a ć
i mieć skłonność do zmniejszania prędkości
obrotowej po wciśniędu pedału przyspiesze­
nia.
Czujniki i elementy wykonawcze układu
wtrysku benzyny
- Czujnik położenia pedału przyspieszenia
z n a j d u j e się w e w n ą t r z n a d w o z i a na w s p o r n i ­
ku pedału przyspieszenia. W y s y ł a on d o ste­
rownika silnika sygnał napięcia, informujący
o aktualnym położeniu pedału przyspiesze­
nia.
- Czujnik temperatury cieczy chłodzącej
z n a j d u j e się w o b u d o w i e t e r m o s t a t u . Jest
on rezystorem o ujemnym współczynniku
t e m p e r a t u r o w y m rezystancji N T C (Negati-
v e T e m p e r a t u r ę Coefficient), a w i ę c im w y ż ­
sza jest temperatura cieczy chłodzącej, t y m
mniejsza rezystancja czujnika.
- W skład o b w o d u odpowietrzania zbiornika
paliwa wchodzi pochłaniacz par paliwa w po­
staci zbiornika z w ę g l e m a k t y w n y m i z a w ó r
elektromagnetyczny W zbiorniku pochłania­
cza s ą g r o m a d z o n e pary paliwa, powstające
w w y n i k u nagrzewania się paliwa w zbiorni­
ku. P o d c z a s pracy silnika pary paliwa s ą z a ­
s y s a n e p r z e z silnik i s p a l a n e . P o c h ł a n i a c z
par paliwa znajduje się za p r a w y m przednim
błotnikiem.
- Czujnik spalania stukowego jest wkręco­
ny w kadłub silnika p o d k o l e k t o r e m doloto­
w y m i zapobiega występowaniu szkodliwego
spalania stukowego. Dzięki niemu wyprze­
dzenie zapłonu m o ż e być utrzymywane na
granicy spalania stukowego, co umożliwia
lepsze wykorzystanie energii zawartej w pa­
liwie i dzięki t e m u z m n i e j s z a zużycie paliwa
przez samochód.
Sprawdzanie i regulacja prędkości
obrotowej biegu jałowego, kąta
wyprzedzenia zapłonu i zawartości
CO w spalinacłi
Nie ma potrzeby sprawdzania i regula­
cji p r ę d k o ś d o b r o t o w e j b i e g u j a ł o w e g o , k ą ­
225
ta w y p r z e d z e n i a z a p ł o n u i zawartości C O
w spalinach podczas przeglądów okreso­
w y c h , gdyż te wartości s ą na bieżąco regulo­
w a n e elektronicznie.
Jeśli rzeczywiste parametry pracy silnika o d ­
biegają od wartości w y m a g a n y c h , przyczy­
ną jest uszkodzenie części, którą należy wy­
mienić. S p r a w d z e n i e sterownika silnika jest
możliwe tylko za p o m o c ą specjalistycznych
przyrządów diagnostycznych.
Ogólne sprawdzenie układu wtrysku
benzyny
Do wykrywania i usuwania niesprawności są
niezbędne przyrządy pomiarowe dostoso­
w a n e do samochodów danej marki. S ą one
kosztowne i na ogół znajdują się tylko w sta­
cjach obsługi, dlatego w niniejszym punkcie
opisano tylko p o d s t a w o w e czynności kontro­
lne.
• S p r a w d z i ć a k u m u l a t o r (patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s w r o z d z i a l e „ W y p o s a ż e n i e e l e k t r y c z ­
ne").
• Sprawdzić wszystkie bezpieczniki (patrz
odpowiedni opis w rozdziale „Wyposażenie
elektryczne"),
• Rozłączyć i połączyć wszystkie złącza
wtykowe odpowiednich układów elektronicz­
nych. Sprawdzić osadzenie złączy wtyko­
wych i z a m o c o w a n i e p r z e w o d ó w elektrycz­
nych w przedziale silnika.
• S p r a w d z i ć w s z y s t k i e p o ł ą c z e n i a m a s y , czy
s ą p e w n i e o s a d z o n e i m a j ą w ł a ś c i w y styk,
• S p r a w d z i ć s z c z e l n o ś ć p r z e w o d ó w gięt­
kich i sztywnych, zwracając u w a g ę na poro­
w a t o ś ć i pęknięcia. Z a m o c o w a ć luźne połą­
czenia.
Wymontowanie I zamontowanie
wtryskiwacza paliwa
Silniki Z16XEiZ18XE
Wymontowanie
U w a g a . W y m o n t o w a n i e wtryskiwaczy paliwa
w pozostałych silnikach b e n z y n o w y c h prze­
b i e g a w z a s a d z i e t a k s a m o (z w y j ą t k i e m silni­
ka o b e z p o ś r e d n i m w t r y s k u b e n z y n y Z 2 2 Y H ) .
Inny jest tylko zakres prac pomocniczych.
226

ROZMIESZCZENIE ELEMENTÓW STEROWANIA W PRZEDZIALE SILNIKA 1,8 dm^ Z18XE

1 - zawór odpowietrzania zbiornika paliwa, 2 - wlryskiwacz, 3 - czujnik spalania stukowego, 4 - zespót przepustnicy
{zawiera nastawnik przepustnicy, będący elektrycznym silnikiem krokowym regulującym uchylenie przepustnicy
i utrzymującym statą prędkość obrotową biegu jałowego, także po włączeniu dodatkowycli odbiorników oraz
potencjomeiryczny czujnik położenia przepustnicy, przekazujący sterownikowi silnika informacje o chwilowym
uchyleniu przepustnicy), 5 - sonda lambda za katalizatorem (umożliwia sterownikowi silnika kontrolę działania
katalizatora), 6 - sterownik silnika, 7 - zawór recyrkulacji spalin, 8 - zespół zapłonu bezpośredniego DIS (zawiera
moduł wzmocnienia zapłonu oraz indywidualne cewki zapłonowe umieszczcnycin bezpośrednio na świecach
poszczególnych cylindrów, 9 - czujnik położenia i prędkości obrotowej watu korbowego, 10 - czujnik dynamicznej
kontroli poziomu oleju silnikowego. 11 - sonda lambda przed katalizatorem (umożliwia sterownikowi silnika regulację
składu mieszanki), 1 2 - c z u j n i k temperatury cieczy chłodzącej, 1 3 - c z u j n i k położenia wałka n^zrządu (umożliwia
sterownikowi silnika synchronizację cłiwili zapłonu z kolejnością wtrysku w poszczególnych cylindrach), 14 - masowy
przepływomierz powietrza (zawiera termoanemometr chłodzony zasysanym przez silnik powietrzem, podgrzewany
elektrycznie tak, aby jego temperatura była stała; zwiększony przepływ powietrza wymaga zwiększenia natężenia
prądu płynącego przez termoanemometr; na podstawie zmieniającej się wartości natężenia prądu sterownik silnika
oblicza chwilowe obciążenie silnika i odpowiednio dostosowuje ilość paliwa wtryskiwanego do cylindrów)
 STEROWANIE PRACĄ SILNIKA 227

• Odłączyć przewód m a s y (-) o d altumula-
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć giętki p r z e w ó d ł ą c z ą c y filtr
powietrza z zespołem przepustnicy W tym
celu wyjąć wtyk z m a s o w e g o przepływomie­
rza powietrza. Zwolnić o p a s k ę m o c u j ą c ą na
filtrze p o w i e t r z a i z d j ą ć giętki p r z e w ó d ł ą c z ą ­
c y Zdjąć z głowicy przewód odpowietrzania
skrzyni korbowej silnika. Zwolnić opaskę za­
ciskową i zdjąć drugi koniec przewodu z ze­
społu przepustnicy.
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
cłiód.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c ł i o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , dlate­
go należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalece­
niami podanymi w podrozdziale ..Unoszenie
i podpieranie samocłiodu"
• Wyjąć wtyk czujnika potożenia walka roz­
rządu.
• O d k r ę c i ć p r z e w ó d m a s y od z a c i s k u alter­
natora.
• Zmniejszyć ciśnienie w obwodzie dopro­
w a d z e n i a paliwa (patrz o d p o w i e d n i opis),
• Za p o m o c ą specjalnych szczypiec ( 1 , rys.
0 - 2 2 3 4 ) , na przykład Hazet 4 5 0 1 - 1 , odblo­
k o w a ć i zdjąć przewód paliwa z kolektora pa­
liwa. P o ł o ż y ć na z ł ą c z e g r u b ą s z m a t ę , a b y
zebrać wypływające paliwo. Zaślepić prze­
w ó d paliwa i o d s u n ą ć go na bok.
• W y j ą ć u s y t u o w a n e w górnej części silni­
ka wtyki złączy elektrycznych następujących
elementów:
- turbosprężarki,
- czujnika temperatury cieczy chłodzącej.

• Wyjąć na dole wtyki złączy elektrycznych

następujących elementów;
- sondy lambda za katalizatorem,
- czujnika ciśnienia oleju w silniku,
- czujnika położenia i prędkości obrotowej
wału korbowego,
- czujnika dynamicznej kontroli poziomu
oleju silnikowego.
• Opuścić samo<^ód.
228

- czujnika ciśnienia urządzenia klimatyza­ połączenie gwintowe przewodu masy do za­

cyjnego,
- nastawnika przepustnicy,
- sterownika silnika (dwa wtyki),
- czujnika spalania stukowego,
- zestawu wskaźników,
- o b w o d u recyrkulacji spalin,
- zespołu zapłonu,
- sondy lambda przed katalizatorem,
- regulacji składu mieszanki.
• W y m o n t o w a ć kolektor paliwa z wtryski-
w a c z a m i . W t y m celu wykręcić dwie śruby
(strzałki na rys, 0 - 2 2 3 5 ) , p o l u z o w a ć nakręt­
kę kołpakową i wyjąć kolektor paliwa r a z e m
zwtryskiwaczami.
• Z d j ą ć klamrę z a b e z p i e c z a j ą c ą ( 1 , rys.
0 - 2 2 3 6 ) i wyjąć wtryskiwacz (2) z kolektora
(3) paliwa.
• Wymienić pierścienie uszczelniające (4)
wtryskiwacza.
Zamontowanie
• Osadzić wtryskiwacz z n o w y m i pierście­
niami uszczelniającymi w kolektorze paliwa.
• Założyć klamrę zabezpieczającą tak,
aby wycięcie w klamrze weszło na występ
w e wtryskiwaczu paliwa (strzałka na rys,
0-2231),
• Śruby kolektora paliwa dokręcić m o m e n ­
tem 8 N-m, a nakrętkę k o ł p a k o w ą - m o m e n ­
tem 15 N-m.
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania. Dokręcić
cisku alternatora m o m e n t e m 15 N-m,
Typowe niesprawności układu
wtrysku benzyny
Zakłócenia w pracy elektronicznych sterow­
ników można w y k r y ć praktycznie tylko za po­
m o c ą specjalnych przyrządów pomiarowych.
Przed przystąpieniem do poszukiwania nie­
s p r a w n o ś c i (patrz t a b e l a n a s. 2 2 9 ) p o w i n n y
być spełnione następujące warunki wstępne:
- nie p o p e ł n i o n o błędu p o d c z a s u r u c h a m i a ­
nia silnika (patrz opis w podrozdziale „ U r u ­
c h a m i a n i e silnika");
- w zbiorniku jest o d p o w i e d n i a ilość paliwa;
- silnik j e s t s p r a w n y p o d w z g l ę d e m m e c h a ­
nicznym;
- akumulator jest naładowany;
- prędkość obrotowa rozruchu jest wystar­
czająca;
- układ zapłonowy jest sprawny;
- obwód doprowadzenia paliwa jest szczel­
ny i niezanieczyszczony;
- odpowietrzanie skrzyni korbowej silnika
jest sprawne;
- połączenia elektryczne z m a s ą silnika,
skrzynki przekładniowej i nadwozia s ą pra­
widłowe.
Jeśli p o d a n e warunki w s t ę p n e s ą spełnio­
ne, m o ż n a zlecić stacji obsługi o d c z y t a n i e
zawartości pamięci diagnostycznej sterow­
nika silnika.
U w a g a . Przed odłączeniem p r z e w o d ó w pali­
wa oczyścić złącza przewodów benzyną.

Układ zapłonowy

Wiadomości wstępne
Układ z a p ł o n o w y silnika b e n z y n o w e g o w y ­
twarza iskrę, która zapala m i e s z a n k ę pali­
w a z p o w i e t r z e m , W celu w y t w o r z e n i a silnej
iskry napięcie a k u m u l a t o r a w y n o s z ą c e 12 V
jest zwiększane w c e w c e zapłonowej do po­
n a d 3 0 0 0 0 V.
W celu ustalenia właściwej chwili zapłonu
w silnikach benzynowych z elektronicznym
mikroprocesorowym układem zapłonowym
w pamięci sterownika silnika jest zapisana
„mapa" optymalnych wartości kąta w y p r z e -
 STEROWANIE PRACĄSILNIKA 2 2 9

Typowe niesprawności uitładu wtrysitu benzyny

Objawy Przyczyny Sposób postępowania

Nie można uruchomić silnika Nie działa eiektryczna pompa • Sprawdzić napięcie na złączu pompy paliwa
paliwa (nie słychać odgłosów oraz czy styki przewodzą prąd
pracy pompy)

Uszkodzony bezpiecznik pompy • Sprawdzić bezpiecznik

paliwa

Uszkodzony przekaźnik pompy • Sprawdzić przekaźnik

paliwa

Wtryskiwacze nie są zasilane • Sprawdzić złącza wtykowe wtryskiwaczy,

naplędem odłączając je od wtryskiwaczy i podłączając
próbnik z dk)dą świecącą do przewodu
zasilającego oraz włączyć rozrusznik - dioda
powinna migać

Zimny silnik trudno Uszkodzony czujnik temperatury • Sprawdzić czujnik i wtyk jego złącza,
uruchomić,po uruchomieniu cieczy chłodzącej ewentualnie wymienić na wtyk 1 czujnik
pracuje nierówno z pozłacanymi stykami

Nierówna praca silnika przy
zmianie obciążenia
Nieszczelny obwód dopływu
powietrza do siinika
• Sprawdzić szczelność obwodu dopływu
powietrza. W tym celu pozostawić silnik
pracujący na biegu jałowym i zwilżać
benzyną kolejno miejsca połączeń
w obwodzie. Jeśli spowoduje to krótkotrarale
zwiększenie prędkości obrotowej, osunąć
nieszczelność w odpowiednim miejscu.
Uwaga. Nie wdychać par paliwa, ponieważ
są trujące.

Nieszczelny obwód • Sprawdzić wzrokowo wszystkie miejsca

doprowadzenia paliwa połączeń przy silniku i etektrycznej pompie
paliwa

dzenia zaptonu w zależności od prędkości Elektroniczny uktad zapłonowy nie m a ele­

obrotowej i obciążenia silnika. Uktad z a p ł o ­
nowy jest syncłironizowany na podstawie
kierowanych do sterownika sygnałów z czuj­
ników potożenia i prędkości obrotowej w a ­
łu k o r b o w e g o o r a z czujnika potożenia w a ł k a
rozrządu. Ponadto, w celu umożliwienia eko­
n o m i c z n e j pracy silnika przy d u ż y m stopniu
sprężania i reagowania na różnice w jakości
spalanego paliwa, sterownik m o ż e również
d o k o n y w a ć regulacji spalania s t u k o w e g o .
U m i e s z c z o n y w kadłubie silnika czujnik s p a ­
lania s t u k o w e g o rejestruje o b j a w y spalania
detonacyjnego i wysyła sygnał do sterownika
siinika, który o d p o w i e d n i o zmniejsza chwilo­
w y kąt w y p r z e d z e n i a z a p ł o n u . Z a p o b i e g a się
w ten sposób szkodliwemu wpływowi spala­
nia s t u k o w e g o na silnik.
m e n t ó w szybko zużywających się i w zasa­
dzie jest bezobsługowy. Należy jedynie w y ­
mieniać świece zapłonowe zgodnie z planem
obsługi s a m o c h o d u .
Zapłon bezpośredni
W silnikach Z 1 6 X E , Z 1 8 X E , Z 2 2 S E , Z 2 2 Y H
i Z 3 2 S E napięcie d o świec poszczególnych
cylindrów jest d o p r o w a d z a n e bez pośred­
nictwa p r z e w o d ó w z a p ł o n o w y c h . Tak z w a n y
zespół zapłonu bezpośredniego DIS zawie­
ra m o d u ł w z m o c n i e n i a z a p t o n u , i n d y w i d u a l ­
ne cewki zapłonowe umieszczone nad świe­
cami poszczególnych cylindrów oraz nasadki
świec zapłonowych.
W silniku Z 2 0 N E T natomiast cztery indywi­
dualne cewki zapłonowe wraz z nasadkami
2 3 0
świec zapłonowych są umieszczone bezpo­
średnio nad świecami zapłonowymi poszcze­
gólnych cylindrów.
Wymontowanie i zamontowanie
zespołu zapłonu bezpośredniego
Silniki Z16XE, Z18XE, Z22SE i Z22YH
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyk złącza wielostykowego ( 1 ,
rys. 0 - 2 2 3 3 ) zespołu zapłonu bezpośred­
niego.
• W y k r ę c i ć c z t e r y ś r u b y (silniki Z16XE,
Z 2 2 S E i Z 2 2 Y H ) aibo pięć śrub (Z18XE) z e ­
społu zapłonu bezpośredniego.
• W y j ą ć w górę zespół (2) z a p ł o n u b e z p o ­
ś r e d n i e g o . W s i l n i k a c h 1,6 d m ^ i 1,8 d m ^
używa się w tym celu narzędzi (3) O p e i
K M - 6 0 0 9 . Jeśli nie d y s p o n u j e się specjalny­
mi uchwytami, należy wkręcić odpowiednio
długie ś r u b y uchwycić za nie i wyjąć zespół
zapłonu bezpośredniego.
U w a g a . P o d c z a s w y j m o w a n i a nie należy
przekrzywiać zespołu zapłonu bezpośred­
niego, aby nie uszkodzić nasadek świec za­
płonowych.
Zamontowanie
• Umieścić zespół zapłonu bezpośrednie­
g o na świecach zapłonowych i dokręcić śru­
by jego m o c o w a n i a m o m e n t e m 8 N-m (silni­
ki 1,6 d m ^ i 1,8 d m ^ ) a l b o m o m e n t e m 9 N - m
(silniki 2 , 2 d m ^ ) .
• Włożyć wtyk złącza wielostykowego ze­
społu zapłonu bezpośredniego.
• Założyć osłonę zespołu zapłonu bezpo­
średniego.
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika (patrz
odpowiedni opis).
Silnik Z20NET
• Wykręcić cztery śruby I zdjąć z pokrywy
głowicy cylindrów osłonę zespołu zapłonu
bezpośredniego.
• Ściągnąć nasadki z czterech cewek zapło­
nowych.
• Odkręcić po jednej śrubie i wyjąć cztery
cewki zapłonowe.
• Nałożyć cewki zapłonowe razem z nasad­
kami świec na świece zapłonowe i dokręcić
śruby momentem 9 N-m.
• Przykręcić do pokrywy głowicy cylindrów
osłonę cewek zapłonowych.
Silnik Z32SE
U w a g a . Wymontowanie zespołu zapłonu bez­
pośredniego (po j e d n y m dla k a ż d e g o bloku
cylindrów) przebiega p o d o b n i e , j a k w silniku 4 -
-cylindrowym. Trzeba jednak wykonać dodat­
kowe czynności pomocnicze, aby uzyskać do­
stęp d o zespołów zapłonu bezpośredniego.
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika.
• Wymontować harmonijkowy przewód po­
wietrza.
• Wyjąć wtyki złączy elektrycznych z a w o ­
ru o d p o w i e t r z a n i a zbiornika paliwa i z e s p o ­
łu przepustnicy
• Zmniejszyć ciśnienie w obwodzie dopro­
w a d z e n i a paliwa (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Rozłączyć przewody paliwa i zaślepić je
(patrz odpowiedni opis).
• Odłączyć giętki przewód odpowietrza­
nia skrzyni k o r b o w e j o d z e s p o ł u p r z e p u s t ­
nicy oraz giętki p r z e w ó d cieczy chłodzącej
od zbiornika wyrównawczego.
• Odłączyć przewód podciśnienia od urzą­
dzenia wspomagania hamulców,
• Wyjąć wtyk złącza elektromagnetyczne­
g o z a w o r u p r z e s ł o n y regulacyjnej rury dolo­
towej oraz wtyki złączy elektrycznych wtry­
skiwaczy paliwa.
 STEROWANIE PRACĄSILNIKA
• Odfączyć giętki p r z e w ó d o d p o w i e t r z a n i a
oraz giętki p r z e w ó d cieczy ciilodzącej o d ko­
lektora dolotowego.
• Wykręcić sześć śrub i zdjąć kolektor do­
lotowy.
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Moment dokręca­
nia ś r u b m o c o w a n i a kolektora d o l o t o w e g o
w y n o s i 7,5 N-m.
Układ wtryskowy silnika
wysokoprężnego
Wiadomości wstępne
Czyste powietrze jest d o p r o w a d z a n e d o cy­
lindrów silnika w y s o k o p r ę ż n e g o i s p r ę ż a n e
w nich d o w y s o k i e g o ciśnienia, co p o w o d u j e
wzrost temperatury w cylindrach do wartości
przekraczającej temperaturę samozapłonu
oleju n a p ę d o w e g o . K i e d y t ł o k w c y l i n d r z e z n a j ­
duje się tuż przed położeniem GMP, w t e d y
do silnie s p r ę ż o n e g o powietrza o t e m p e r a ­
turze o k o ł o 6 0 0 X zostaje wtryśnięty olej n a ­
pędowy, który szybko odparowuje i zapala
się s a m o c z y n n i e (bez potrzeby w y t w a r z a n i a
iskry przez ś w i e c e z a p ł o n o w e ) .
G d y silnik jest bardzo z i m n y nie m o ż ­
na uzyskać temperatury samozapłonu
przez samo sprężenie powietrza. Powie­
trze w k o m o r z e spalania powinno być do­
datkowo nagrzane i w tym celu w każdej ko­
m o r z e z n a j d u j e się ś w i e c a ż a r o w a . C z a s
podgrzewania zależy od temperatury oto­
czenia i jest regulowany przez sterownik sil­
nika za p o ś r e d n i c t w e m przekaźnika świec
żarowych.
Istnieją d w a z a s a d n i c z e rodzaje silników
w y s o k o p r ę ż n y c h : o p o ś r e d n i m lub b e z p o ­
średnim wtrysku paliwa, W silnikach o wtry­
sku pośrednim (obecnie rzadko już stoso­
wanych w samochodach) paliwo może być
w t r y s k i w a n e d o k o m o r y w i r o w e j lub k o m o ­
ry w s t ę p n e j , u m i e s z c z o n y c h w g ł o w i c y n a d
poszczególnymi cylindrami. Mieszanka pali­
w a z powietrzem w k o m o r z e zapala się na­
t y c h m i a s t . Ilość t l e n u w k o m o r z e w i r o w e j lub
wstępnej wystarcza jednak tylko do częścio­
wego spalenia wtryśniętego paliwa. Pozosta­
ła, niespalona część paliwa, na skutek w y ­
231
tworzonego podczas spalania ciśnienia jest
w y d m u c h i w a n a do drugiej części komory
spalania umieszczonej nad tłokiem i t a m ule­
ga całkowitemu spaleniu.
W silnikach o wtrysku bezpośrednim paliwo
jest wtryskiwane bezpośrednio do cylindra
- do komory spalania umieszczonej w d e n ­
ku tłoka.
Wtrysk bezpośredni w silnikach
2,0 d m ^ Y 2 0 D T H i 2,2 d m ^ Y 2 2 D T R
Paliwo jest zasysane ze zbiornika przez
rozdziełączową pompę wtryskową. Pom­
pa wytwarza odpowiednio wysokie ciśnie­
nie, k o n i e c z n e w silnikach w y s o k o p r ę ż n y c h ,
i rozdziela paliwo do poszczególnych cylin­
drów, z g o d n i e z kolejnością ich p r a c y
P o m p a wtryskowa wytwarza ciśnienie około
90 M P a i tłoczy paliwo w d w ó c h etapach, za
pomocą wielootworowych wtryskiwaczy. Naj­
pierw następuje wtrysk w s t ę p n y niewielkiej
dawki paliwa, w celu poprawienia warunków
z a p ł o n u g ł ó w n e j d a w k i paliwa. S p a l a n i e nie
jest gwałtowne, a tym s a m y m cichsze, po­
dobnie jak w przypadku wtrysku pośrednie­
go do komory wirowej.
Wtrysk bezpośredni w silnikach
1,9 dm^Z19DT(H)
W silnikach tych zastosowano zasobnikowy
u k ł a d w t r y s k o w y C o m m o n Raił s t e r o w a n y
elektronicznie. M a k s y m a l n e ciśnienie wtry­
sku wynosi około 160 MPa, umożliwiając
bardzo dobre rozpylenie paliwa i lepsze wy­
korzystanie zawartej w nim energii, Olej na­
pędowy jest tłoczony ze zbiornika przez elek­
tryczną p o m p ę paliwa do p o m p y wysokiego
ciśnienia, która już przy niewielkiej prędkości
o b r o t o w e j silnika w y t w a r z a bardzo w y s o k i e
ciśnienie paliwa. Paliwo trafia d o z a s o b n i k a
( C o m m o n Raił) p o ł ą c z o n e g o z w t r y s k i w a c z a -
mi, Z zasobnika o względnie dużej objętości
paliwo pod stałym wysokim ciśnieniem jest
kierowane do elektromagnetycznych wtry­
skiwaczy poszczególnych cylindrów. D a w k a
wtryskiwanego paliwa i chwila wtrysku s ą ob­
liczane przez elektroniczny sterownik silnika,
który w odpowiednich chwilach wydaje pole­
cenia otwarcia i zamknięcia poszczególnych
wtryskiwaczy.
232

Filtr c z ą s t e k s t a ł y c h w s i l n i k a c h U w a g a . Uruchamianie silników wysokopręż­

w y s o k o p r ę ż n y c h 1,9 d m ^ nych o bezpośrednim wtrysku paliwa jest
względnie łatwe, dlatego włączanie pod­
Filtr c z ą s t e k s t a ł y c h z a t r z y m u j e z n a j d u j ą c ą
g r z e w a n i a w s t ę p n e g o jest na ogół k o n i e c z ­
się w spalinach sadzę, która stopniowo o d ­
ne dopiero w temperaturze zewnętrznej po­
k ł a d a się w filtrze. P r o c e s ten jest n a d z o r o ­
n i ż e j O^C.
w a n y przez różnicowy zawór ciśnieniowy
mierzący ciśnienie spalin przed i za filtrem.
Wymontowanie I zamontowanie świec
N a podstawie różnicy ciśnień sterownik silni­
żarowych
k a u s t a l a s t o p i e ń z a n i e c z y s z c z e n i a filtru s a ­
d z ą i w razie potrzeby samoczynnie urucha­ Silniki 1,9 dm' Z19DT(H)
m i a p r o c e s regeneracji ( c z y s z c z e n i a ) filtru, Wymontowanie
polegającej na tym, że w czasie jazdy zo­
• Odłączyć przewód masy (-) od a k u m u l a ­
staje zwiększona d a w k a wtryskiwanego pali­
tora.
w a , aby t e m p e r a t u r a w filtrze c z ą s t e k stałych
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
m o g ł a w z r o s n ą ć do 600°C I cząstki sadzy
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
zostały wypalone. Proces ten m o ż e trwać
i zamontowanie akumulatora".
d o 15 m i n u t i w z a s a d z i e j e s t n i e z a u w a ż a l ­
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
ny dla kierowcy.
o d p o w i e d n i opis).
Wtrysk bezpośredni w silniku • Silnik Z ł 9DT: odkręcić p r z e w ó d podciśnie­
3,0 d m ^ Y 3 0 D T nia (patrz rys, O - 1 0 3 2 3 w p o d r o z d z i a l e „ R e ­
Także w tym silniku z a s t o s o w a n o zasobniko­ gulacja luzu zaworów").
w y u k ł a d w t r y s k o w y C o m m o n Raił, P o m p a • Ściągnąć nasadki (1, rys. 0-2435)
paliwa wysokiego ciśnienia jest napędzana z e świec ż a r o w y c h (2).
wielostopniową przekładnią zębatą od wału Uwaga. Na rysunku 0-2435 przedstawiono
korbowego. silnik Z 1 9 D T H .
• Wykręcić świece żarowe.
Wszystkie silniki wysokoprężne
Zamontowanie
Z a n i m paliwo d o s t a n i e się d o p o m p y wtry­
s k o w e j , m u s i p r z e p ł y n ą ć p r z e z filtr, w k t ó r y m • Wkręcić świece żarowe i dokręcić je na­
zatrzymane zostają zanieczyszczenia i wo­ stępującym momentem:
da. Dlatego niezwykle ważne jest zachowa­ - silniki Z19DTH, Y20DTH i Y22DTR:
nie n a k a z a n y c h t e r m i n ó w o d w a d n i a n i a i w y ­ 10 N m ;
m i a n y filtru p a l i w a . - silnikZ19DT25N-m.
P o m p a w t r y s k o w a nie w y m a g a o b s ł u g i . Jej • Nałożyć nasadki na świece żarowe.
wszystkie ruchome elementy są smarowane • Silnik Z 1 9 D T : przykręcić p r z e w ó d p o d ­
olejem n a p ę d o w y m . P o m p a wtryskowa jest ciśnienia, dokręcając połączenie gwintowe
napędzana od wału korbowego tym samym momentem 9 N-m.
p a s k i e m z ę b a t y m , który n a p ę d z a wał rozrzą­
du.
U w a g a . Podczas pracy przy obwodzie do­
prowadzenia paliwa należy przestrzegać za­
sad bezpieczeństwa i utrzymania czystości
(patrz podrozdział „ O b w o d y doprowadzenia
paliwa i powietrza")

Układ podgrzewania wstępnego

Świeca żarowa składa się z o b u d o w y i w p r a -

sowanego w nią elementu grzejnego.
 STEROWANIE PRACĄSILNIKA 233

• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnił<a (patrz U w a g a . Należy przestrzegać wsl^azówelł

odpowiedni opis). podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie
• Podłączyć p r z e w ó d m a s y (-) do al<umu- i zamontowanie akumulatora".
latora.

UKŁAD WTRYSKOWY COMMON RAIL SILNIKÓW Z19DT(H)

1 filtr paliwa, 2 - regulator ciśnienia paliwa, 3 - pompa paliwa wysokiego ciśnienia, 4 - zasobnik paliwa wysokiego
ciśnienia (Common Raił), 5 - czujnik wysokiego ciśnienia paliwa, 6 - w t r y s k i w a c z paliwa, 7 - z b i o r n i k paliwa,
8 - elektryczna pompa paliwa, 9 - sterownik silnika
234

ROZMIESZCZENIE ELEMENTÓW STEROWANIA W PRZEDZIALE SILNIKA Y20DTH i Y22DTR

I - czujnik ciśnienia almosferycznego, 2 - elektromagnetyczny zawór regulacji ciśnienia doładowania,
3 - czujnik położenia pedału przyspieszenia {Informuje sterownik silnika o cłiwilowym położeniu pedału),
4 - zbiomik podciśnienia, 5 - zawór regulacji podciśnienia, 6 - sterownik świec żarowych, 7 - siłownik pneumatyczny
przesłon przełączających, 8 - zawór elektromagnetyczny przesłon przełączających, 9 - zawór elektromagnetyczny
przepustnicy {w chwili wyłączenia silnika zawór ten otrzymuje od sterownika silnika sygnał i umożliwia dopływ
podciśnienia do siłownika pneumatycznego przepustnicy), 10 - czujnik ciśnienia w kolektorze dolotowym.
I I - siłownik pneumatyczny przepustnicy {pod wpływem podciśnienia przepona wychyla się, a połączony z przeponą
drążek zamyka przesłonę przepustnicy, umożliwiając wyłączenie silnika bez wstrząsów), 12 - czujnik położenia
i prędkości obrotowej wału korbowego (przekazuje te informacje do sterownika silnika), 13 - czujnik temperatury
oleju w silniku, 14 - zespól pompy wtryskowej ze sterownikiem silnika {rozdzielaczowa pompa wtryskowa z wtryskiem
wstępnym VP44PSG16 ze sterownikiem siinika PSG16; nie można rozdzielać pompy i sterownika, w razie wykrycia
usterki należy wymienić cały zespół), 1 5 - c z u j n i k temperatury cieczy chłodzącej, 16 - masowy przepływomierz
powietrza (zawiera termoanemometr chłodzony powietrzem dopływającym do silnika, podgrzewany elektrycznie tak,
aby jego temperatura była stała; zwiększony przepływ powietrza wymaga zwiększenia natężenia prądu płynącego
przez termoanemometr; na podstawie zmieniającej się wartości natężenia prądu sterownik silnika oblicza chwilowe
obciążenie silnika i odpowiednio dostosowuje ilość paliwa wtryskiwanego do cylindrów)
 STEROWANIE PRACĄSILNIKA 235

- P o u r u c h o m i e n i u silnika należy niezwłocznie

Silniki Y20DTH i Y22DTR
rozpoczynać jazdę, nawet podczas mrozów.
• Wymontować sztywny przewód doioto- - W y ł ą c z a ć silnik, g d y p r z e w i d y w a n y czas
wy (1, rys. 0-2437) powietrza doładowane­ zatrzymania przekracza 4 0 sekund,
g o i o d s u n ą ć g o n a bol<. W t y m c e l u z w o l n i ć - Jeździć na możliwie najwyższych bie­
dwie tylne opaski (2) i wykręcić dwie śruby gach,
(3) z u c h w y t u . - Utrzymywać j a k najczęściej stałą pręd­
• Ś c i ą g n ą ć n a s a d k i (2, rys. 0 - 2 4 3 6 ) z e ś w i e c kość na długich odcinkach, unikać dużych
ż a r o w y c h s p e c j a l n y m i s z c z y p c a m i (1). prędkości. Przewidywać sytuację na drodze,
• Zamocować sztywny przewód powietrza aby niepotrzebnie nie hamować.
doładowanego, dokręcając jego śruby m o ­ - Nie wozić w bagażniku niepotrzebnego ł a ­
mentem 3 N-m. dunku. Zdejmować zewnętrzne wyposażenie
dodatkowe, g d y nie jest potrzebne (np, b a ­
OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA gażnik dachowy).

I POWIETRZA - Jeździć zawsze z właściwym, nigdy ze zbyt

niskim, ciśnieniem w ogumieniu.

Wiadomości wstępne
Zasady bezpieczeństwa i utrzymania
W skład obwodu doprowadzenia paliwa czystości podczas obsługi obwodu
wchodzą: zbiornik paliwa, pompa i przewody
doprowadzenia paliwa
p a l i w a o r a z filtr p a l i w a . O p i s c z y n n o ś c i w y k o ­
n y w a n y c h przy filtrze paliwa silnika w y s o k o ­ Podczas wykonywania czynności przy o b w o ­
prężnego znajduje się w rozdziale „Obsługa dzie doprowadzenia paliwa należy z a c h o w a ć
samochodu", W skład o b w o d u doprowadze­ następujące zasady bezpieczeństwa i utrzy­
nia p o w i e t r z a w c h o d z ą : p r z e w o d y p o w i e t r z a mania czystości.
i filtr p o w i e t r z a , w s i l n i k a c h t u r b o d o ł a d o w a ­ Ostrzeżenia
nych - sprężarka powietrza, a w silnikach
- Nie zbliżać się z at^jartym ocjniem. ani
turbodoładowanych z chłodzeniem powie­
z bardzo g o r ą c y m i p r z e d m j o t a m i w poblrze
trza d o ł a d o w a n e g o - dodatkowo chłodnica
m i e j s c a p r a c y m e p a l i e : I s t n i e j e realne z a ­
powietrza doładowanego.
g r o ż e n i e p o ż a r e m . P r z y g o t o w a ć gasniee.
Zbiornik paliwa o pojemności ok. 6 0 d m ^ jest
- Zapewnie dobre przewietrzaniE? miejsca
umieszczony przed tylną osią. W s k a ź n i k p o ­
pracy Pary paliwa s ą trujące;
z i o m u paliwa z n a j d u j e się w z e s t a w i e w s k a ź ­
- W obwodzie d o p r o w a d z e n i a paliwa p a ­
ników. Zbiornik paliwa jest odpowietrza­
nuje w y s o k i e ciśnienie. l?©::Otwarciij,obwo­
ny przewodami, które kierują pary paliwa
du może wytrysnąć paliwo;-WycieKć^ce
do pochłaniacza, stanowiącego zbiornik w y ­
paliwo zebrać owijając miejsce połączenia
pełniony węglem aktywowanym, w którym s ą
szmatami. Zakładać okulary ochronne.
zatrzymywane, a następnie w sposób nad­
z o r o w a n y przez sterownik silnika - d o p r o w a ­ - Miejsca połączeń w o b w o d z i e i ich otocze­
d z a n e d o kolektora dolotowego silnika i s p a ­ nie n a l e ż y d o k ł a d n i e oczyścić p r z e d rozłą­
lane. Pochłaniacz p a r paliwa znajduje się z a czeniem,
prawym błotnikiem przednim. - W y m o n t o w a n e elementy należy układać na
c z y s t y m podłożu i p r z y k r y w a ć ć folią lub papie­
Zmniejszanie zużycia paliwa rem. Nieużywać strzępiących się szmat.
- Otwarte elementy obwodu trzeba dokład­
Istotny w p ł y w n a zużycie paliwa m a sposób nie p r z y k r y w a ć lub z a m y k a ć , jeżeli i c h n a p r a ­
prowadzenia samochodu przez kierowcę. w a nie jest n a t y c h m i a s t w y k o n y w a n a .
Poniżej podano kilka w s k a z ó w e k dotyczą­ - Części zamienne zaleca się wyjmować
cych posługiwania się pedałem przyspiesze­ z o p a k o w a n i a t u ż p r z e d ich z a m o n t o w a n i e m .
nia. M o n t o w a ć tylko oczyszczone części.
2 3 6
- Unikać stosowania sprężonego powietrza
i przetaczania s a m o c i i o d u po otwarciu ob­
w o d u doprowadzenia paliwa.
- Nie stosować silikonowych środków usz­
czelniających. Z a s s a n e d o silnika niewielkie
ilości s i l i k o n ó w nie s p a l a j ą się w c y l i n d r a c h
i uszkadzają sondę lambda.
Zmniejszanie ciśnienia paliwa
SUniki benzynowe
J e s z c z e długo po w y ł ą c z e n i u silnika w o b ­
wodzie d o p r o w a d z e n i a paliwa utrzymuje się
wysokie ciśnienie, wynoszące ok. 0,38...
0,42 M P a . P r z e d o t w a r c i e m o b w o d u , na
przykład przed o d ł ą c z e n i e m p r z e w o d u pali­
wa, należy bezwzględnie zmniejszyć ciśnie­
nie w o b w o d z i e .
U w a g a . W silnikach Z 2 2 Y H o bezpośrednim
wtrysku benzyny można zmniejszyć ciśnie­
nie paliwa tylko w części niskociśnieniowej
(ciśnienie ok. 0,42 MPa). D o obniżenia ci­
śnienia w części wysokociśnieniowej (ciśnie­
n i e o k , 11 M P a ) , o b e j m u j ą c e j o d c i n e k o d z a ­
m o c o w a n e j z tyłu głowicy cylindrów p o m p y
w y s o k i e g o ciśnienia do w t r y s k i w a c z y s ą nie­
z b ę d n e specjalne przyrządy (powierzyć tę
p r a c ę stacji pobsługi),
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika (patrz
odpowiedni opis).
• Odkręcić kapturek ochronny (2, rys.
O-2053) z kontrolnego złącza kolektora pa­
liwa (1).
• P o d ł ą c z y ć k o ń c ó w k ę (3, rys. O-2054)
przyrządu d o p o m i a r u ciśnienia paliwa (4),
na przykład Opel-KM-J-34730-91, do złącza
d i a g n o s t y c z n e g o (A). P r z e w ó d (5) o d p r o w a ­
dzający paliwo umieścić w stosownym na­
czyniu. Patrz także rys. O-2053.
• O t w o r z y ć z a w ó r s p u s t o w y (6) i z m n i e j s z y ć
ciśnienie paliwa w obwodzie, pozwalając na
w y p ł y n i ę c i e niewielkiej ilości paliwa z o b w o ­
du do podstawionego naczynia.
• W y m o n t o w a ć przyrząd pomiarowy i zakrę­
cić kapturek o c h r o n n y na kolektorze paliwa.
U w a g a . Nie dysponując opisanym przyrzą­
dem, należy postąpić w następujący spo­
sób.
• Wyjąć przekaźnik pompy paliwa w skrzyn­
ce przekaźników (patrz także „Rozmieszcze­
nie przekaźników"),
• U r u c h o m i ć silnik i p o z o s t a w i ć pracujący
na biegu j a ł o w y m , a ż s a m się w y ł ą c z y
• Włączyć na około 5 sekund rozrusznik
w celu upewnienia się, że w p r z e w o d a c h d o ­
p r o w a d z a j ą c y c h paliwo z m n i e j s z y ł o się c i ­
śnienie,
• Włożyć na miejsce przekaźnik p o m p y pa­
liwa.
Wymontowanie i zamontowanie
p o m p y paliwa oraz czujnika
poziomu paliwa
Silniki b e n z y n o w e : elektryczna p o m p a pali­
w a znajduje się razem z czujnikiem p o z i o m u
paliwa w zbiorniku.
 OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA I POWIETRZA 237

Silnik wysokoprężny 1,9 dm^: elektryczna

pompa wstępnego tłoczenia paliwa znajdu­
j e się r a z e m z czujnikiem p o z i o m u paliwa
w zbiorniku.
W pozostałych silnikach wysokoprężnych
w zbiorniku znajduje się tylko czujnik pozio­
m u paliwa.
Czujnik p o z i o m u paliwa składa się z pływa­
ka i potencjometru. W miarę obniżania się p o ­
ziomu paliwa w zbiorniku, opada także pływak
czujnika. Połączony z pływakiem potencjo­
metr zwiększa przy tym elektryczną rezystan­
cję czujnika. P o w o d u j e to s p a d e k napięcia n a
wskaźniku w zestawie wskaźników, którego
w s k a z ó w k a p r z e s u w a się w kierunku „pusty".
Ostrzeżenie. Podczas wymontowania pom­
py pałiwy m o ż e w y c i e c pewna, ilość paliwa.
Pary paliwa sa trujące, i łatwopalne, dlatego
.mte^sce p f a c v m u s i . b y ć d o b r z e p r z e w i e t r z a ­
ne. Unikać kontaktu paliwa ze skórą. Nosić
rękawice odporne na działanie paliwa. Nie
u z y w a c otwartego ognia, gdyż grozi to p o ­
żarem. Przygotować gaśnicę.

Przed w y m o n t o w a n i e m p o m p y paliwa i czuj­

nika poziomu paliwa należy zużyć większość
paliwa w zbiorniku; powinien być napełniony
p a l i w e m najwyżej d o 2/3 objętości. D o p r z e ­
wietrzenia miejsca pracy m o ż n a zastosować
wentylator o wydajności conajmniej 15 m % ,
którego silnik znajduje się p o z a s t r u m i e n i e m
powietrza.
U w a g a . W silnikach b e n z y n o w y c h (oprócz
2 2 2 Y H ) czujnik poziomu paliwa znajduje się
w pokrywie zespołu p o m p y paliwa. Nie moż­
na w y m i e n i ć s a m e g o czujnika, tylko razem
z pokrywą.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy {-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora",
• W y m o n t o w a ć siedzisko tylnego siedzenia,
ewentualnie także oparcie.
• Unieść do góry matę tłumiącą dźwięki,
umieszczoną na pokrywie zespołu pompy
paliwa, patrz rys, O - 2 0 4 3 .
U w a g a . Mata jest w tym miejscu wstępnie
nacięta, m o ż e jednak wystąpić konieczność
oddzielenia ostrym n o ż e m maty od pokrywy.
• P o d w a ż y ć i z d j ą ć o s ł o n ę ( 1 , rys, O - 2 0 4 3 )
zespołu p o m p y paliwa.
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. O-2055)
złącza wielostykowego,
• Oznaczyć kolorowym przylepcem prze­
w o d y paliwa d o p ł y w o w y (4) i powrotny (2),
Położyć szmaty do zebrania wyciekające­
go paliwa. Odblokować i odłączyć przewo­
dy specjalnymi szczypcami, na przykład H a ­
zet 4 5 0 1 - 1 .
• Zaślepić przewody paliwa odpowiednimi
k o r k a m i i o d s u n ą ć j e na bok,
• Jeśli jest z a m o n t o w a n e , rozdzielić złą­
cze szybkomocujące, odłączyć i zaślepić
p r z e w ó d p a l i w a (3) o g r z e w a n i a p o s t o j o w e g o .
238

• 2 a p o m o c ą narzędzia specjalnego Opei-

K M - 7 9 7 obrócić przeciwnie do ruchu w s k a ­
z ó w e k z e g a r a pierścień blokujący (5) po­
k r y w ę . Nie d y s p o n u j ą c takim n a r z ę d z i e m ,
w s u n ą ć d r e w n i a n ą albo plastykową listwę
w j e d n o z w y b r a ń na pierścieniu i lekko p o -
stukać młotkiem.
U w a g a . Nie s t o s o w a ć m e t a l o w y c h pobija-
ków, gdyż istnieje n i e b e z p i e c z e ń s t w o p o ż a ­
ru o d p o w s t a ł y c h iskier. P i e r ś c i e ń b l o k u j ą c y
jest mocno osadzony, więc należy dokład­
nie przykładać narzędzie do j e g o odbloko­
wania.
• Ostrożnie podważyć pokrywę. Zapa­
miętać ułożenie licznych przewodów elek­
trycznych i przewodów paliwa. Ewentualnie
oznaczyć i zanotować położenie tych prze­
wodów.
U w a g a . Na rysunku O-2056 pokazano jedną
z odmian; m o g ą wystąpić różnice w poszcze­
gólnych modelach samochodu w zależności
o d typu silnika.
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k (5, rys. O-2056)
wielostykowego złącza czujnika poziomu pa­
liwa.
• Silniki b e n z y n o w e i silnik w y s o k o p r ę ż n y
Z 1 9 D T H ; o d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk (4, rys. O-
-2056) w i e l o s t y k o w e g o złącza p o m p y pali­
w a . O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (3).
• Poluzować dwie opaski zaciskowe i odłą­
czyć p r z e w o d y paliwa: d o p ł y w o w y (6) i p o ­
w r o t n y (1).
• Jeśli jest z a m o n t o w a n y odłączyć p r z e w ó d
paliwa (2) o g r z e w a n i a p o s t o j o w e g o .
 OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA 1 POWIETRZA
• Zdjąć pokrywę zespotu pompy paliwa.
• W y j ą ć uszczelkę (7).
• W y m o n t o w a ć czujnik ( 1 , rys. 0 - 2 0 5 0 } p o ­
ziomu paliwa. W tym celu odchylić na ze­
wnątrz z a c z e p (strzałka) i wyjąć do góry czuj­
nik z kosza w zbiorniku paliwa.
U w a g a . Na rysunku O-2041 pokazano za­
czep blokujący (1) w y m o n t o w a n e g o czujni­
ka poziomu paliwa.
• W y m o n t o w a ć p o m p ę paliwa. W tym ceiu
j e d n ą ręką wcisnąć do środka i przytrzymać
trzy z a c z e p y (strzałki na rys. O - 2 0 5 7 ) .
• Wyjąć p o m p ę z kosza w zbiorniku pali­
wa. Zebrać szmatą ściekające z pompy pa­
liwo.
• Odłożyć pompę paliwa do przygotowane­
go pojemnika.
Zamontowanie
U w a g a . Jeśli jest m o n t o w a n a n o w a p o m p a ,
m o ż e zajść potrzeba innego poprowadzenia
przewodów elektrycznych i paliwa.
• Osadzić w koszu w zbiornika i zabloko­
w a ć zaczepy pompy paliwa. Zatrzaśnięcie
wszystkich trzech z a c z e p ó w na właściwych
miejscach powinno być głośno słychać,
• Osadzić w zbiorniku czujnik poziomu pali­
wa i zablokować zaczep.
• Włożyć nową uszczelkę.
• P o d ł ą c z y ć p o k r y w ę , z w r a c a j ą c u w a g ę na
ułożenie przewodów elektrycznych i paliwa
(patrz w s k a z ó w k i w punkcie „ W y m o n t o w a ­
nie").
• Podłączyć do pokrywy, zgodnie z wcze­
śniejszym o z n a k o w a n i e m , p r z e w o d y pali­
w a d o p ł y w o w y i powrotny. Nie obracać po­
krywy
• Jeśli jest z a m o n t o w a n y , podłączyć prze­
w ó d paliwa ogrzewania postojowego.
• Wcisnąć i zablokować wtyk wielostykowe­
go złącza czujnika poziomu paliwa.
• Silniki b e n z y n o w e i silnik w y s o k o p r ę ż n y
Z19DTH: wcisnąć i zablokować wtyk wielo­
stykowego złącza pompy paliwa. Podłączyć
przewód masy
• Osądzić ostrożnie pokrywę, zwracając
u w a g ę na ułożenie przewodów elektrycz­
nych i p r z e w o d ó w paliwa. Kierować się spo­
rządzonymi wcześniej notatkami.
2 3 9
• Osadzić pierścień blokujący pokrywę i za
p o m o c ą narzędzia specjalnego Opel K M -
-797 obrócić do oporu zgodnie z ruchem
w s k a z ó w e k zegara. Nie dysponując takim
narzędziem, w s u n ą ć d r e w n i a n ą albo plasty­
k o w ą listwę w j e d n o z w y b r a ń na pierścieniu
i lekko postukać młotkiem.
U w a g a . Nie stosować metalowych pobija-
ków, g d y ż istnieje n i e b e z p i e c z e ń s t w o p o ż a ­
ru od p o w s t a ł y c h iskier.
• Podłączyć do złączy szybkomocujących
na pokrywie giętkie przewody paliwa; dopły­
w o w y i powrotny.
• Jeśli jest z a m o n t o w a n e , podłączyć prze­
w ó d paliwa ogrzewania postojowego.
• W c i s n ą ć wtyk złącza ( 1 , rys. O-2055) wie­
lostykowego.
• W razie potrzeby napełnić zbiornik pali­
wem.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W ł ą c z y ć silnik i s p r a w d z i ć , c z y p o m p a p r a ­
cuje i nie w y c i e k a paliwo.
• Wcisnąć osłonę zespołu p o m p y paliwa
i położyć matę tłumiącą dźwięki.
• Zamontować siedzisko tylnego siedzenia,
ewentualnie także j e g o oparcie (patrz o d p o ­
wiedni opis).
Wymontowanie i zamontowanie
crashboksu
S//nik/ wysokoprężne
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Odblokować i wyjąć wtyk złącza ( 1 , rys.
0-2060} podgrzewacza paliwa.
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk (strzałka) czujni­
ka t e m p e r a t u r y p a l i w a na filtrze p a l i w a (2).
• O s t r o ż n i e w y j ą ć o b u d o w ę filtru p a l i w a ( 2 )
z c r a s h b o k s u (3) i o d ł o ż y ć na bok, nie odłą­
czając przewodów paliwa.

• Z d j ą ć p o k r y w ę o b s ł u g o w ą filtru przeciw-
p y ł k o w e g o (patrz „ W y m i a n a filtru p r z e c i w p y ł -
kowego").
• Odkręcić trzy nakrętki ( 1 , rys. O-2061)
po drugiej stronie przegrody czoiowej i zdjąć
blachę wzmacniającą.
• Wyjąć z uchwytu na crashboksle przewód
elektryczny podgrzewacza paiiwa.
• Zdjąć crashboks.
Zamontowanie
• Włożyć śruby crashboksu w otwory w prze­
grodzie czołowe], założyć blachę w z m a c n i a ­
j ą c ą i od drugiej strony przegrody przykręcić
nakrętki m o m e n t e m 2 5 N-m.
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
Odpowietrzanie obwodu
doprowadzenia paliwa
Silniki wysokoprężne
• Po k a ż d y m otwarciu o b w o d u doprowa­
dzenia paiiwa, albo po całkowitym opróżnie­
niu zbiornika paliwa, o b w ó d musi być o d p o ­
wietrzony.
W silnikach wysokoprężnych Z19DT(H)
i Y 3 0 D T obwód doprowadzenia paliwa o d ­
powietrza się s a m o c z y n n i e . W silnikach
Y 2 0 D T H i Y 2 2 D T R do odpowietrzenia o b w o ­
du jest konieczny specjalny przyrząd.
Warunek niezbędny skutecznego odpowie­
trzenia: w zbiorniku m u s i b y ć co najmniej 5 li­
trów paliwa.
• Silniki Z 1 9 D T ( H ) : w ł ą c z y ć z a p ł o n w celu
uruchomienia elektrycznej pompy wstępne­
g o t ł o c z e n i a p a l i w a i n a p e ł n i e n i a o b u d o w y fil­
tru paliwa. Po około 3 s e k u n d a c h w y ł ą c z y ć
zapłon. Powtórzyć opisaną czynność jesz­
c z e dwukrotnie. W razie potrzeby p o w t a r z a ć
odpowietrzanie, aż będzie można urucho­
m i ć silnik.
U w a g a . Po włączeniu zapłonu włącza się
elektryczna p o m p a w zbiorniku paliwa i tło­
c z y p a l i w o d o o b u d o w y filtru p a l i w a .
• Silnik Y 3 0 D T : w ł ą c z y ć rozrusznik na tak
d ł u g o , a ż silnik się u r u c h o m i .
U w a g a . Urządzenie sterujące silnika chro­
ni rozrusznik przed u s z k o d z e n i e m i s a m o ­
czynnie go wyłącza po jednej minucie. Jeśli
d o tego c z a s u silnik się nie u r u c h o m i , nale­
ż y odczekać 1 ...2 minut przed r o z p o c z ę c i e m
kolejnej próby
• Silniki Y 2 0 D T H i Y 2 2 D T R : o d p o w i e t r z y ć
obwód doprowadzenia paliwa za p o m o c ą
przyrządu do odpowietrzania (zewnętrzna
pompa paliwa), na przykład Opel KM-948.
U w a g a . Nie jest m o ż l i w e odpowietrzenie o b ­
w o d u przez włączenie rozrusznika. Mogłoby
 OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA I POWIETRZA 2 4 1

to s p o w o d o w a ć p r a c ę p o m p y w t r y s k o w e j b e z
paliwa i jej uszkodzenie. Opis odpowietrzania
zamieszczono w punkcie „Odwadnianie i wy­
m i a n a filtru p a l i w a w s i l n i k a c h w y s o k o p r ę ż ­
nych" (w rozdziale „Obsługa samochodu").

Wymontowanie i zamontowanie
zaworu odpowietrzającego zbiornilt
paliwa

Silniki benzynowe
U w a g a . O p i s o d n o s i s i ę d o s i l n i k a 1,8 d m ^
W innych silnikach należy odpowiednio do­
stosować wykonywane czynności.

Wymontowanie
• O d b l o k o w a ć i wyjąć w t y k ( 1 , rys. O-2063)
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ z a w o r u o d p o w i e t r z a j ą c e g o (2).
tora. • Odblokować za pomocą specjalnych
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek s z c z y p i e c (4), na p r z y k ł a d H a z e t 4 5 0 1 - 1 ,
podanych w podrozdziale „Wymontowanie odłączyć i zaślepić przewody doprowadze­
i zamontowanie akumulatora". nia paliwa (3).

FILTR POWIETRZA
z PRZEWODAMI
1 - filtr powietrza, 2 - masowy
przepływomierz powietrza
(strzaika na obudowie
przepływomierza wskazuje
właściwy kierunek przepływu
powietrza), 3 - tylny przewód
dopływu powietrza, 4 - giętki OOOCKJO.O
przewód odpowietrzania silnika, jjnOOOc-'-
5 - przedni przewód dopływu
powietrza, 6 - środkowy przewód
dopływu powietrza
Uwaga. Na rysunku poki filtr
powietrza silnika Z18XE
242 SM

• Wykręcić śrubę (strzałka) i wyjąć zawór • W y j ą ć filtr p o w i e t r z a z g n i a z d a .

odpowietrzający z uchwytu. • O d ł ą c z y ć ś r o d k o w y p r z e w ó d (6) d o p ł y w u
p o w i e t r z a i w y j ą ć w c a ł o ś c i filtr p o w i e t r z a .
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­ Zamontowanie
wrotnej do wymontowania.
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
Wymontowanie i zamontowanie wrotnej do wymontowania.

filtru powietrza
UKŁAD WYLOTOWY

ly/montowan/e
Układ w y l o t o w y s k ł a d a się z kolektora
U w a g a . O p i s o d n o s i się d o w y m o n t o w a n i a wylotowego, katalizatora, przedniej rury
filtru p o w i e t r z a r a z e m z m a s o w y m p r z e p ł y ­ wylotowej, tłumika przedniego, środkowej
w o m i e r z e m p o w i e t r z a na przykładzie silni­ rury wylotowej, tłumika tylnego i k o ń c o w e j
ka Z 1 8 X E . rury wylotowej. W s a m o c h o d a c h z silnikami
• Wcisnąć rowkowane zabezpieczenie i wy­ benzynowymi są stosowane dwie sondy lam­
jąć wtyk złącza masowego przepływomierza bda do regulacji składu spalin. J e d n a z nich
powietrza. Wyjąć z zaczepu przewód elek­ jest osadzona przed, a druga za katalizato­
tryczny. W razie potrzeby z a z n a c z y ć jego rem.
ułożenie i przeciąć opaskę przewodu. Samochody z silnikami wysokoprężnymi
• O d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d (4, rys. O - 2 0 5 8 ) również s ą w y p o s a ż o n e w katalizator,
odpowietrzania silnika. W celu naprawy wszystkie części układu wy­
• Zwolnić i zsunąć opaski zaciskowe oraz lotowego można wymieniać osobno.
w y m o n t o w a ć tylny p r z e w ó d (3) d o p ł y w u po­
w i e t r z a ł ą c z ą c y filtr p o w i e t r z a z z e s p o ł e m Użytkowanie samochodu
przepustnicy. z katalizatorem spalin

W celu niedopuszczenia do uszkodzenia

katalizatora należy przestrzegać następują­
cych zasad.

Silniki benzynowe

- Stosować wyłącznie benzynę bezołowio­

FILTR POWIETRZASILNIKÓW Y20DTH I Y22DTR
1 - wtyk złącza masowego przepływomierza
powietrza, 2 - przewód dopływu powietrza (przed
wymontowaniem zwolnić dwie opaski zaciskowe),
3 - f i H r powietrza
Uwaga. Dodatkowo wyjąć w górę ucłiwyt zaworu
elektromagnetycznego i czujnik ciśnienia powietrza
atmosferycznego (4)
wą.
- U r u c h a m i a n i e silnika przez pchanie lub
holowanie samochodu jest dopuszczalne
tylko w jednej próbie, na odcinku nieprzekra-
c z a j ą c y m 50 metrów. Zaleca się korzystanie
z przewodów rozruchowych i zewnętrznego
akumulatora. Paliwo nie spalone w cylin­
d r a c h silnika m o ż e spalić się w katalizato­
rze, d o p r o w a d z a j ą c do jego przegrzania
i z n i s z c z e n i a . Jeśli silnik jest nagrzany
d o t e m p e r a t u r y normalnej pracy, nie w o l n o
go uruchamiać przez pchanie lub holowanie
samochodu,
- Jeśii w y s t ę p u j ą p r z e r w y w z a p ł o n i e (tzw.
wypadanie zapłonów), należy unikać dużych
 UKŁAD WYLOTOWY 243

prędkości o b r o t o w y c h silnika I n i e z w k x 2 n i e
u s u n ą ć usterkę silnika.
- Stosować wyłącznie zalecane świece za­
płonowe.
- Nie s p r a w d z a ć , c z y pojawia się iskra na
świecach zapłonowych, bez wystarczające­
go połączenia z masą.
- Nie w o l n o p o r ó w n y w a ć pracy cylindrów
przez wyłączanie zapłonu w j e d n y m cylin­
drze (także z zastosowaniem przyrządu
diagnostycznego). P o w o d u j e to dostanie się
niespalonego paliwa do katalizatora.

Silniki benzynowe i wysokoprężne

- Nie p a r k o w a ć s a m o c h o d u w miejscach
pokrytych wyschniętą trawą lub suchymi
liśćmi o r a z na ściernisku. Katalizator i sąsia­
dujące z nim elementy układu wylotowego
s ą bardzo gorące i promieniują ciepło także
po wyłączeniu silnika.
- Nie powlekać elementów układu wyloto­
wego środkiem zabezpieczającym podwozie
przed korozją.
- Nie modyfikować osłon termicznych ukła­
du wylotowego.
- W razie trudności z u r u c h o m i e n i e m siinika
nie włączać na długo rozrusznika. Podczas
rozruchu cały czas jest wtryskiwane paliwo.
Ustalić i u s u n ą ć przyczynę niesprawności.
- Nie doprowadzać do całkowitego wyczer­
pania zapasu paliwa w zbiorniku.
- P o d c z a s w l e w a n i a i uzupełniania oleju sil­
n i k o w e g o nie w o l n o p r z e k r a c z a ć m a k s y m a l ­
nego poziomu zaznaczonego na prętowym
wskaźniku poziomu oleju. W przeciwnym ra­
zie n a d m i a r oleju d o s t a n i e się d o katalizatora
z powodu niecałkowitego spalania i może
uszkodzić powłokę z metalu szlachetnego
lub całkowicie zniszczyć katalizator
zator oddziela mata izolacyjna (3), k o m p e n ­
sująca rozszerzalność cieplną elementów
katalizatora.
Elektronicznie sterowany układ wtrysku
paliwa, w silnikach benzynowych współpra­
cujący z j e d n ą lub d w o m a s o n d a m i lambda,
precyzyjnie określa wielkość dawki paliwa
przeznaczonej do spalenia. Dzięki temu
katalizator może ograniczyć zawartość
szkodliwych składników w spalinach. Sonda
lambda jest elektrycznym czujnikiem, mie­
r z ą c y m ilość tlenu w s p a l i n a c h . Na p o d s t a ­
w i e jej s y g n a ł ó w w postaci z m i a n napięcia
jest określany skład mieszanki paliwowo-
powietrznej.
P o n i e w a ż spalanie w silniku w y s o k o p r ę ż n y m
o d b y w a się zwykle z n a d m i a r e m powietrza,
w i ę c w tych silnikach stosuje się katalizatory
n i e r e g u l o w a n e (w u k ł a d a c h w y l o t o w y c h nie
ma sond lambda).

Działanie katalizatora

Katalizator służy do oczyszczania spalin.

S k ł a d a się z k o r p u s u c e r a m i c z n e g o (2, rys.
S X - 2 6 0 4 ) o strukturze plastra m i o d u lub
metalowego. Korpus jest otoczony w a r s t w ą
n o ś n ą p o w l e c z o n ą z w i ą z k a m i soli metali
szlachetnych, przy udziale których z a c h o d z ą
p r o c e s y p r z e m i a n y O d o b u d o w y (1) katali­
244
W s a m o d i o d a c h z silnikiem w y s o k o p r ę ż n y m
katalizatory przeksztatcajązawarty w spalinach
trujący tlenek węgla i związki w ę g l o w o d o r ó w
w d w u t l e n e k w ę g l a ( C O , ) i w o d ę (H^O) - rysu­
nek S X - 2 6 0 2 . Ponadto ograniczają t y p o w e dla
tych silników d y m i e n i e z rury w y d e c h o w e j .
Zwiększony udział tlenków azotu (NOJ
w spalinach silnika w y s o k o p r ę ż n e g o jest
ograniczany dzięki z a s t o s o w a n i u d o d a t k o w e ­
g o o b w o d u recyrkulacji spalin. U m i e s z c z o n y
w rurze dolotowej z a w ó r recyrkulacji spalin
jest s t e r o w a n y podciśnieniowe. Przy roz­
g r z a n y m silniku c z e ś ć spalin j e s t k i e r o w a n a
z p o w r o t e m d o cylindrów. Dzięki t e m u zostaje
obniżona temperatura spalania i zmniejszony
udział tlenków azotu w spalinach.
Turbosprężarka
W turbosprężarce na wspólnym wale s ą
o s a d z o n e d w a wirniki {turbiny i sprężarki),
umieszczone w dwóch odrębnych obudo­
w a c h . W i r n i k t u r b i n y j e s t n a p ę d z a n y energia^
przepływających spalin. Wał turbosprężarki
o b r a c a się z p r ę d k o ś c i ą ok. 300 0 0 0 obr/min.
Łożyska turbosprężarki s ą smarowane olejem
d o p ł y w a j ą c y m z układu s m a r o w a n i a silnika.
Zastosowanie turbosprężarki zwiększa na­
pełnienie cylindrów, które umożliwia z n a c z n e
zwiększenie m o c y silnika. Przyrost mocy za­
leży m.in. od wartości ciśnienia doładowania.
które w silnikach s a m o c h o d ó w o s o b o w y c h
w y n o s i 40 d o 8 0 k P a (dla p o r ó w n a n i a ciśnie­
nie w o p o n a c h : 180 k P a ) . Ciśnienie d o ł a d o ­
w a n i a jest na b i e ż ą c o s p r a w d z a n e i r e g u l o ­
w a n e przez sterownik silnika, na podstawie
w s k a z a ń czujnika ciśnienia. Dzięki t e m u nie
może być przekroczona dopuszczalna war­
tość ciśnienia doładowania.
Zastosowanie turbosprężarki, oprócz zwięk­
szenia m o c y zwiększa także m o m e n t ob­
rotowy silnika, co m a p o z y t y w n y w p ł y w n a
jego elastyczność. Warunkiem jest j e d n a k
uzyskanie dostatecznie dużej prędkości ob­
rotowej w a ł u turbosprężarki, a t y m s a m y m
lepszego napełnienia cylindrów.
W silnikach Z 1 9 D T ( H ) , Y 2 2 D T R i Y 3 0 D T
zastosowano turbosprężarkę o zmiennej
geometrii turbiny Przestawne łopatki kierow­
nicy s ą bezstopniowo regulowane przez ste­
rownik siinika za p o m o c ą z a w o r u elektroma­
gnetycznego i siłownika pneumatycznego.
Umożliwia to w y t w o r z e n i e o p t y m a l n e g o ci­
śnienia doładowania w całym zakresie pracy
silnika oraz osiągnięcie w i ę k s z e j m o c y i m o ­
mentu obrotowego, zwłaszcza w zakresie
mniejszych prędkości obrotowych silnika.
U w a g a . Taka turbosprężarka jest n a z y w a n a
turbosprężarką z turbiną o zmiennej kierow­
nicy i o z n a c z a n a s k r ó t e m V N T ( a n g . Variable
Nozzle Turbinę).
W układzie d o l o t o w y m silnika m i ę d z y turbo­
sprężarką a kolektorem dolotowym znajduje
się chłodnica powietrza doładowanego,
schładzająca powietrze sprężone wstęp­
nie w sprężarce. Umożliwia to d o d a t k o w e
zwiększenie m o c y silnika, g d y ż s c h ł o d z o n e
powietrze ma większą gęstość, a tym s a m y m
w i ę k s z ą zawartość tlenu.
Turbosprężarka jest precyzyjnie w y k o n a n y m
u r z ą d z e n i e m i dlatego nie riaprawia się j e j ,
lecz w y m i e n i a na n o w ą iub regeneruje.
Wymontowanie i zamontowanie
elementów układu wylotowego
Wymontowanie
U w a g a . Należy z a s t o s o w a ć się do u w a g na
końcu tego punktu, o d n o s z ą c y c h się do nie­
których prac przy układzie wylotowym.
 UKŁAD WYLOTOWY
U w a g a . R y s u n e k 0 - 2 6 3 5 o d n o s i się d o m o ­
d e l u V e c t r a III z s i l n i k i e m Z 1 6 X E i m a c h a r a k ­
ter p o g l ą d o w y
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
•Ostrzeżenie. Podczas unoszenia s a m o ­
chodu m o ż e zdarzyć się w y p a d e k , dlatego
nałezy w c / e s n i e j z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi podanymi W-podrozdziale „Unoszenie
.1 p o d p i e r a n i e s a m o c h o d u ' .
• Silniki w y s o k o p r ę ż n e : w y m o n t o w a ć d o l n ą
osłonę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i
opis).
2 4 5
• Silniki b e n z y n o w e 4 - c y l i n d r o w e : o d b l o ­
k o w a ć i w y j ą ć w t y k ( 1 , rys. 0 - 2 6 3 5 ) z ł ą c z a
sondy lambda umieszczonej za katalizato­
rem (2). W silniku Z 2 2 Y H w y j ą ć p r z e w ó d
elektryczny z uchwytu,
• Spryskać środkiem rozpuszczającym
produkty korozji wszystkie śruby i nakrętki
układu wylotowego. Poczekać jakiś czas, aż
środek zacznie działać.
• S i l n i k i 2 1 9 D T ( H ) : w y m o n t o w a ć filtr c z ą ­
stek stałych (patrz odpowiedni opis),
• Jeśli m a j ą być w y m i e n i o n e tylko niektóre
elementy układu, odłączyć rurę w y l o t o w ą
w o k o l i c y m o c u j ą c e j o b e j m y (3, rys. 0 - 2 6 3 5 )
lub (4).
ELEMENTY UKŁADU
WYLOTOWEGO SILNIKÓW
216XEIZ18XE
1 - giętki element tłumiący
drgania, 2 - sonda lambda,
3 - przednia rura wylotowa,
4 - łącznik przedni, 5 - tłumik
przedni, 6 - łącznik tylny,
7 - tłumik tylny, 8 - fura końcowa

ELEMENTY UKŁADU
WYLOTOWEGO SILNIKAZ22SE
1 - sonda lambda, 2 - gięlki
eiement tłumiący drgania,
3 - łącznik przedni. 4 - tłumik
przedni, 5 - środkowa rura
wylotowa, 6 - łącznik tylny,
7 - tłumik tylny, 8 - rura końcowa

ELEMENTY UKŁADU
WYLOTOWEGO SILNIKÓW
Y20DTHI Y22DTR
1 - giętki element tłumiący
drgania, 2 - tłumik przedni,
3 - łącznik przedni, 4 - tłumik
środkowy. 5 - środkowa rura
wylotowa, 6 - łącznik tylny,
7 - tłumik tylny. 8 - rura końcowa

ELEMENTY UKŁADU
WYLOTOWEGO SILNIKA Z22YH
1 - giętki element tłumiący
drgania, 2 - łącznik przedni,
3 - tłumik przedni, 4 - łącznik
tylny 5 - tłumik tylny podwójny

U w a g a . Z a p o z n a ć się z e w s k a z ó w k ą doty­
c z ą c ą w y m i a n y tylko jednego elementu ukła­
du wylotowego.
• Silniki b e n z y n o w e 4 - c y l i n d r o w e : o d k r ę c i ć
trzy nakrętki (5) i w y m o n t o w a ć p r z e d n i ą rurę
wylotową.
U w a g a . Z a p o z n a ć się koniecznie ze w s k a ­
zówkami, dotyczącymi giętkiego elementu
tłumiącego drgania.
• Silniki b e n z y n o w e 6 - c y l i n d r o w e : odkręcić
po cztery nakrętki i odłączyć przednią rurę
wylotową od obu katalizatorów wstępnych.
U w a g a . N a l e ż y z a p o z n a ć się z e w s k a z ó w ­
kami dotyczącymi giętkiego elementu tłumią­
cego drgania,
• Silniki w y s o k o p r ę ż n e : o d k r ę c i ć trzy n a ­
krętki i o d ł ą c z y ć p r z e d n i ą rurę w y l o t o w ą
od katalizatora wstępnego.
U w a g a . N a l e ż y z a p o z n a ć się z e w s k a z ó w ­
kami dotyczącymi giętkiego elementu tłumią­
cego drgania.
• Przy p o m o c y drugiej osoby odczepić uktad
w y l o t o w y z g u m o w y c h w i e s z a k ó w {strzałki
na rys. 0 - 2 6 3 5 ) ,
U w a g a . W silniku 6-cylindrowym będzie ko­
nieczna pomoc dwóch osób.
• Z d j ą ć uszczelkę przedniej rury w y l o t o ­
wej.
Zamontowanie
Uwaga. Podczas montowania elementów
układu wylotowego należy zwrócić uwagę,
aby rury w y l o t o w e były ciasno złączone,
gdyż przez ewentualne nieszczelności do­
stanie się powietrze z z e w n ą t r z i zniekształci
wynik pomiaru składu spalin podczas badań
technicznych samochodu.
Z a l e c a się p o w l e c g w i n t y w s z y s t k i c h ś r u b
pastą o d p o r n ą na wysokie temperatury, na
przykład Lipui Moly Llyl-508-ASC
m i e d z i o w a ) . U ł a t w i to p ó ź n i e j s z e w y k r ę c a n i e
śrub.
Każdorazowo stosować nowe obejmy i na­
krętki. S p r a w d z i ć g u m o w e w i e s z a k i , c z y nie
są uszkodzone lub porowate i ewentualnie
wymienić, W samochodach o większym
przebiegu należy wymienić wszystkie g u m o ­
we elementy mocujące.
UKŁAD WYLOTOWY 2 4 7
• Oczyścić papierem ściernym powierzch­
nie uszczelniające rur wylotowych,
• Silniki b e n z y n o w e 4-cylindrowe: jeśli w y ­
m i e n i o n o p r z e d n i ą rurę wylotową, przenieść
d o niej s o n d ę l a m b d a u m i e s z c z o n ą z a katali­
z a t o r e m (2), patrz o d p o w i e d n i opis,
• Jeśli były rozłączane, p o ł ą c z y ć e l e m e n t y
układu wylotowego i zacisnąć obejmami,
• Korzystając z pomocy drugiej osoby, pod­
wiesić układ wylotowy na g u m o w y c h wiesza­
kach.
U w a g a . W silniku 6-cylindrowym będzie ko­
nieczna pomoc dwóch osób,
• Założyć n o w ą uszczelkę, osadzić przednią
rurę w y l o t o w ą i lekko przykręcić,
• S i l n i k i Z ł 9 D T ( H ) : z a m o n t o w a ć filtr c z ą s t e k
stałych (patrz odpowiedni opis).
• Przed dokręceniem nakrętek i obejm usta­
w i ć układ w y l o t o w y tak, a b y był o s a d z o n y na
wieszakach bez naprężeń. Zwrócić uwagę
na zachowanie dostatecznych odległości
od spodu nadwozia i na równomierne obcią­
żenie gumowych wieszaków.
• Dokręcić wszystkie nakrętki. W y m a g a n e
momenty dokręcania:
- w s z y s t k i e silniki z w y j ą t k i e m 6-cylindro-
w y c h : 20 N - m .
- silniki 6 - c y l i n d r o w e : 3 0 N - m .
• Silniki b e n z y n o w e 4 - c y l i n d r o w e : w ł o ż y ć
wtyk złącza sondy lambda umieszczonej
za katalizatorem. Silnik Z 2 2 Y H : włożyć
w uchwyt przewód elektryczny.
• Silniki w y s o k o p r ę ż n e : z a m o n t o w a ć d o l n ą
osłonę przedziału silnika (patrz o d p o w i e d n i
opis).
• Opuścić samochód,
• Sprawdzić szczelność układu wylotowego
(patrz o d p o w i e d n i opis).
Wsiiazówki dotyczące giętkiego
eiementu tłumiącego drgania
(pasta
U w a g a . Podczas naprawy uktadu wyloto­
w e g o należy chronić giętki e l e m e n t ( 1 , rys.
0-2626) tłumiący drgania umieszczony
na przedniej rurze wylotowej. Odchylenie
nawet o 5... 10" od położenia montażowego
m o ż e uszkodzić ten element i uczynić go
zupełnie nieprzydatnym. Dlatego przednią
rurę wylotową z giętkim elementem tłumią-
248
cym drgania należy przymocować do nad­
w o z i a z a p o m o c ą miękl<iego d r u t u ; w razie
potrzeby poprosić drugą osobę o przytrzy­
m a n i e rury.
Podczas w y m i a n y giętkiego elementu tłumią­
cego drgania, można go odłączyć od zabez­
pieczenia transportowego dopiero po zakoń­
czeniu montażu całego układu wylotowego.
Wskazówki dotyczące wymiany
jednego elementu układu
Jeśli w y m i e n i a się tylko j e d e n z e l e m e n t ó w
układu wylotowego, należy rozłączyć rurę
wylotową przy odpowiedniej obejmie. Do za­
montowania zastosować nową obejmę.
• Zeszlifować punktowy s p a w (strzałka na
rys. 0 - 2 6 3 2 ) i w y m o n t o w a ć o b e j m ę (1).
Przedtem zaznaczyć jej położenie, aby n o w ą
obejmę zamontować w tym s a m y m miejscu.
Wymontowanie I zamontowanie
sondy lambda
Silniki benzynowe
S o n d y lambda służą do regulacji składu
spalin w silnikach benzynowych. S ą one
w k r ę c o n e w rurę w y l o t o w ą przed i za kata­
lizatorem.
U w a g a . Do wykręcenia sondy lambda jest
niezbędny specjalny klucz nasadowy z wy­
braniem na przewód elektryczny Różne klu­
cze tego rodzaju oferuje firma Hazet. Należy
dobrać klucz odpowiedni do długości o b u d o ­
w y sondy i jej położenia w rurze.
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć g ó r n ą o s ł o n ę silnika {patrz
odpowiedni opis).
• Wyjąć z sondy lambda przed katalizato­
rem wtyk złącza elektrycznego.
• W razie konieczności rozciąć opaskę
przewodu.
• W y k r ę c i ć o s t r o ż n i e s o n d ę l a m b d a (5, rys.
0 - 2 6 3 6 ) sprzed katalizatora albo z kolektora
wylotowego.
tyiko
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć samo­
chód.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo­
c h o d u m o ż e z d a r z y ć się w y p a d e k , d l a t e g o
należy wcześniej z a p o z n a ć się z zalecenia­
mi p o d a n y m i w podrozdziale „ U n o s z e n i . ^
i podpieranie samochodu". ...^
• W y j ą ć wtyk złącza ( 1 , rys. 0 - 2 6 2 5 ) s o n d y
lambda za katalizatorem.
U w a g a . Na rysunku nie przedstawiono m o ­
d e l u Y e c t r a III a n i S i g n u m .
• Silnik Z 2 2 Y H : w celu uzyskania dostępu
d o s o n d y l a m b d a odkręcić p r z e d n i ą rurę w y -

l o t o w ą i ostrożnie odchylić w dół uktad wylo­
towy. Z w r ó c i ć u w a g ę , aby nie u s z k o d z i ć przy
tym giętkiego elementu tłumiącego drgania
(patrz poprzedni opis),
• Odpowiednim kluczem nasadowym
wykręcić ostrożnie z rury wylotowej s o n d ę
lambda umieszczoną za katalizatorem.
Zamontowanie
• Powlec gwint sondy pastą odporną na
w y s o k i e t e m p e r a t u r y , na p r z y k ł a d s m a r e m
do sond lambda firmy Bosch albo s m a r e m
specjalnym Opel (1948569/90513210, czar­
ny) i wkręcić sondę lambda w rurę wyloto­
wą.
U w a g a . S m a r nałożyć tylko na gwint, a nie
na k o r p u s sondy.
Momenty dokręcania:
- silniki Z 1 6 X E i Z 1 8 X E : 3 0 N - m ,
- silniki Z 2 0 N E T , Z 2 2 S E , Z 2 2 Y H i Z 3 2 S E :
40 N-m.
U w a g a . Niepowleczenie gwintu sondy pastą
o d p o r n ą na w y s o k i e temperatury spowoduje
zapieczenie gwintu w gnieździe. Nie będzie
już możliwe p o n o w n e wykręcenie sondy.
Nowe sondy często s ą już powleczone taką
pastą.
• Ułożyć p r z e w ó d elektryczny sondy tak,
ż e b y się nie przetarł i nie dotykał d o e l e m e n ­
tów układu wylotowego. W ł o ż y ć wtyk złącza
elektrycznego sondy. Ewentualnie z a m o c o ­
wać przewód nową opaską.
• Z a m o n t o w a ć g ó r n ą osłonę silnika {patrz
odpowiedni opis).
UKŁAD WYLOTOWY 2 4 9
Wymontowanie i zamontowanie
filtru cząstek stałych
— Silniki wysokoprężne 1,9 dm' Z19DT(H)
Wymontowanie
• Z w o l n i ć o p a s k i m o c u j ą c e (strzałki na rys.
0 - 2 6 3 4 ) oraz odłączyć giętkie przewody ciś­
n i e n i o w e { 1 } i { 2 } o d filtru { 6 ) c z ą s t e k s t a ł y c h .
U w a g a . Z a n o t o w a ć położenie g r u b s z e g o (1)
i c i e ń s z e g o {2) p r z e w o d u , aby m o c j e p o n o w ­
nie z a m o n t o w a ć w tych s a m y c h m i e j s c a c h .
• Odkręcić nakrętkę kołpakową w y m o n t o w a ć
czujnik (5) t e m p e r a t u r y i podwiesić g o z b o k u .
• W y k r ę c i ć dwie śruby (4) i zdjąć wspor­
nik (3).
• O d ł ą c z y ć filtr c z ą s t e k s t a ł y c h o d ś r o d k o ­
wej rury wylotowej,
• W y m o n t o w a ć o b e j m ę (8) - patrz o d p o w i e d ­
ni o p i s w p o d r o z d z i a l e „ W y m o n t o w a n i e i z a ­
(A) montowanie elementów układu wylotowego".
• O d ł ą c z y ć o d w i e s z a k a i w y j ą ć filtr c z ą s t e k
stałych.
Zamontowanie
• Z a c z e p i ć filtr c z ą s t e k s t a ł y c h n a g u m o ­
wym wieszaku.
• Z a m o n t o w a ć o b e j m ę (8) - patrz o d p o ­
wiedni opis.
• Z a m o c o w a ć ś r o d k o w ą rurę w y l o t o w ą do
filtru c z ą s t e k s t a ł y c h , d o k r ę c a j ą c p o ł ą c z e n i e
gwintowe momentem 20 N-m.
• Przykręcić śruby mocowania wspornika
(3) m o m e n t e m 2 0 N-m.
2 5 0
• J e ś l i j e s t z a m o n t o w a n e , p r z e c i ą ć opas!<:ę
przewodu i odłączyć zabezpieczenie trans­
portowe.
• D o filtru cząstelc s t a ł y c h p o d t ą c z y ć giętkie
przewody ciśnieniowe i zabezpieczycie opa­
s k a m i ; nie z a m i e n i ć p r z e w o d ó w m i e j s c a m i .
• Osadzić i ustawić czujnik temperatury.
Dokręcić nakrętkę kołpakową momentem
55 N m .
U w a g a . J e ż e l i w y m i e n i o n o filtr c z ą s t e k s t a ­
łych, należy zlecić stacji obsługi przeprogra­
m o w a n i e urządzenia sterującego silnika.
Sprawdzanie szczelności układu
wylotowego
W s a m o c h o d a c h z regulowanym katalizato­
rem nieszczelności w części układu wylotowe­
go położonej przed s o n d ą lambda m o g ą spo­
w o d o w a ć trudności w uruchomieniu silnika;
silnik m o ż e się wyłączać, n i e r ó w n o p r a c o w a ć
na biegu jałowym I szarpać podczas przyspie­
szania. W celu sprawdzenia szczelności nale­
ży wykonać następujące czynności.
• U r u c h o m i ć silnik i p o d c z a s j e g o pracy na
biegu j a ł o w y m zatkać rurę w y l o t o w ą s z m a t ą
lub korkiem.
• S p r a w d z i ć s ł u c h o w o , c z y nie m a nie­
szczelności w układzie w y l o t o w y m . W razie
potrzeby natrysnąć na miejsca połączeń
głowicy cylindrów z kolektorem wylotowym
i kolektora z przednią rurą wylotową do­
stępny z handlu środek do wykrywania nie­
s z c z e l n o ś c i i s p r a w d z i ć , czy nie t w o r z ą się
pęcherzyki.
• Usunąć wykryte nieszczelności.
Wyposażenie wewnętrzne
nadwozia
Wskazówki ogólne
Podczas wykonywania prac przy w y p o s a ­
żeniu wewnętrznym nadwozia należy bez­
względnie przestrzegać poniższycti wska­
zówek.
• Do podważania elementów pokrycia z two­
rzywa sztucznego, pokryw i oston stosować
klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o , na p r z y k ł a d H a ­
zet 1965-20.
• W y m i e n i a ć wszystkie zaciski i zatrzaski m o ­
cujące uszkodzone podczas wymontowania.
• Pamiętać, ż e słupki okien i drzwi w n a d w o ­
ziu s ą o z n a c z o n e od przodu d o tyłu kolejno
l i t e r a m i A , B, C i D.
• Siedzenia, pasy bezpieczeństwa i podusz­
ki g a z o w e s ą e l e m e n t a m i w a ż n y m i d l a b e z ­
pieczeństwa i dlatego samodzielnie m o ż n a
w y k o n y w a ć w y ł ą c z n i e o p i s a n e w t y m roz­
dziale z w i ą z a n e z nimi czynności. Nie w o l n o
naprawiać tycłi elementów według własnego
uznania, lecz zlecić o d p o w i e d n i e czynności
stacji o b s ł u g i .
U w a g a . Jesli p o d c z a s w y k o n y w a n i a prac
przy nadwoziu w y k o n u j e się także czynno­
ści z w i ą z a n e z w y p o s a ż e n i e m e l e k t r y c z n y m
nadwozia, każdorazowo należy odłączyć
przewód masy (-) od akumulatora. W tym
celu należy z a p o z n a ć się z e w s k a z ó w k a m i
zawartymi w podrozdziale „Wymontowanie
I zamontowanie akumulatora". Należy pa-
m ^ t a c . ze czynnością w y k o n y w a n ą przy
wyposażeniu elektrycznym jest nawet odłą­
czenie przewodu elektrycznego.
U w a g a . Bezwzględnie należy przestrzegać
zasad bezpieczeństwa dotyczących podu­
szek gazowycri, zwłaszcza podczas prac
przy tablicy rozdzielczej (patrz o d p o w i e d n i
opis w rozdz. „Uktad kierowniczy i poduszki
gazowe").
A b y zapobiec niepożądanemu napełnieniu
się poduszki gazowej, przed odłączeniem
przewodów elektrycznych zespołu poduszki
należy wyłączyć zapłon, potem jako pierw­
szy odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora, a następnie odłączyć p r z e w ó d dodatni
(+). Z e w z g l ę d ó w b e z p i e c z e ń s t w a jest t e ż
konieczne zaizolowanie czopa ujemnego
bieguna akumulatora (patrz podrozdział „Wy­
montowanie i zamontowanie akumulatora")
Wymontowanie i zamontowanie
zacisków mocujących oraz klamer
sprężystych
Liczne osłony pokrywy i pokrycia s ą m o ­
cowane do nadwozia za pomocą zaasków
mocujących oraz klamer sprężystych.
Wymontowanie
• Z a c i s k m o c u j ą c y (A, r y s . 0 - 4 8 2 2 9 ) : p o d ­
w a ż y ć i w y c i ą g n ą ć z a c i s k w k r ę t a k i e m , kli­
nem Hazet 799-3 albo specjalnymi szczyp­
cami Hazet 799-4 i zdjąć pokrycie.
• Z a c i s k lub k l a m r a s p r ę ż y s t a o d w e w n ę t r z ­
nej strony pokrycia: p o l u z o w a ć pokrycie
klinem przy elemencie m o c u j ą c y m tak, aby
zacisk (B) albo klamra (C) zostały w y j ę t e
z otworu w nadwoziu.
2 5 2 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie
lusterka wewnętrznego

Zamontowanie Lusterl<o bez czujnika deszczu

• Przed z a m o n t o w a n i e m s p r a w d z i ć zacisl^ Wymontowanie

mocujący, czy nie jest u s z k o d z o n y i w razie
potrzeby wymienić. Sprawdzić również, czy
zacisk jest właściwie osadzony w pokryciu.
• Zacisk mocujący: osadzić pokrycie, włożyć
zacisk w otwór i docisnąć w celu zblokowania.
• Z a c i s k lub k l a m r a sprężysta: o s a d z i ć p o ­
krycie tak, aby zaciski weszły w otwory. Doci­
snąć m o c n o pokrycie i wprowadzić elementy
m o c u j ą c e z a c i s k ó w w otwory aż d o ich z a ­
blokowania.
• Wcisnąć wkrętakiem klamrę ( 1 , rys.
0 - 4 8 1 7 2 ) i wyjąć w dół (strzałka A ) lusterko
z p r o w a d n i c u c h w y t u (2).
Zamontowanie
• W s u n ą ć lusterko w p r o w a d n i c e (strzałki B)
w u c h w y c i e (2) i w c i s n ą ć d o o p o r u . P o w i n n o
b y ć słychać kliknięcie t o w a r z y s z ą c e prawidło­
w e m u z a b l o k o w a n i u k l a m r y (1) w g n i e ź d z i e .

Osłona maskująca z zaciskami

Lusterko z czujnikiem deszczu
• Samochody z p o d u s z k ą g a z o w ą w zagłów­
ku: p o d w a ż y ć klinem z tworzywa sztucznego Wymontowanie
i w y j ą ć m a s k u j ą c ą o s ł o n ę ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 9 6 ) • R o z s u n ą ć i zdjąć osłony ( 1 , rys. 0 - 4 8 1 7 3 )
z z a c i s k a m i (2) z pokrycia, W razie potrzeby na stopie lusterka.
dodatkowo podważyć osłonę wkrętakiem.

Wymontowanie i zamontowanie
uchwytu nad drzwiami
Wymontowanie
• Odchylić uchwyt w dół.
• Podważyć wkrętakiem i odchylić w górę
osłony śrub ( 1 , rys. 0 - 4 8 1 7 5 ) .
• Wykręcić dwie śruby (strzałka) i zdjąć
uchwyt.
 WYMOOTOWANIE I ZAMONTOWANIE LUSTERKA WEWNĘTRZNEGO 253

A 2 1
>,^' , ^

\v — ^

• Jeśli jest z a m o n t o w a n e , w c i s n ą ć wtyk złą­

cza oświetlenia lusterka w osłonie.
• Wkręcić w dach śruby mocujące uchwyt
osłony przeciwsłonecznej.

Wymontowanie i zamontowanie
• O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk złącza czujnika
zamykanego schowka podręcznego
deszczu i oclirony przed oślepianiem.
• W y p c l i n ą ć lusterko w dół (strzałka na rys. Wymontowanie
0 - 4 8 1 7 4 ) z u c h w y t u (2). • W y m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą z tablicy roz­
dzielczej (patrz o d p o w i e d n i opis).
Zamontowanie • W y m o n t o w a ć lampę oświetlenia schowka
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ podręcznego (patrz „Wymiana żarówek
wrotnej do wymontowania. oświetlenia wewnętrznego").
• W y k r ę c i ć d w i e dolne śruby ( 1 , rys. O -
Wymontowanie i zamontowanie -48290).
• Otworzyć schowek podręczny, p o d w a ż y ć
osłony przeciwsłonecznej
w k r ę t a k i e m i z d j ą ć trzy o s t o n y (2, rys. 0 - 4 8 2 9 1 }
Wymontowanie śrub.
m Wyjąć osłonę przedwstoneczną z zacze­
pu ( 1 , rys. 0 - 4 8 2 8 9 ) .
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y {strzałki na rys. A )
i zdjąć u c h w y t {2) r a z e m z osłoną.
U w a g a . Jeśli jest z a m o n t o w a n e , wyjąć wtyk
złącza oświetlenia lusterka w osłonie.
• P o d w a ż y ć w k r ę t a k i e m rygiel (3) i zdjąć
z a c z e p (1).
• Ś c i s n ą ć (strzałki na rys. D) s z c z y p c a m i
(4} k o r p u s z a c z e p u (5) i w y j ą ć z p o k r y c i a
dachu.

Zamontowanie
• Wcisnąć w pokrycie dachu korpus zacze­
pu (5) i z a ł o ż y ć z a c z e p (1).
254 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki)
• Wyjąć s c ł i o w e k z gniazda w tablicy roz­
dzielczej.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie
konsoli środkowej

Przednia część
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
Wymontowanie
(2, rys. 0 - 4 8 2 9 9 ) i w y j ą ć z e ś r o d k o w e j k o n ­
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­ soli k i e s z e ń (1).
tora. • Wykręcić dwie górne śruby ( 1 , rys.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek O - 4 8 3 0 0 ) m o c u j ą c e konsolę ś r o d k o w ą (3).
podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie • W y k r ę c i ć ś r u b ę (2, rys. O - 4 8 3 0 1 ) .
i zamontowanie akumulatora". • Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
• W y m o n t o w a ć tylną część konsoli środko­ i z d j ą ć c z t e r y o s ł o n y (4) ś r u b na d o l e ś r o d k o ­
wej (patrz odpowiedni opis). w e j konsoli (3), W y k r ę c i ć cztery ś r u b y (5).
• W y m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą z tablicy roz­
dzielczej (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
(2, rys. 0 - 4 8 2 9 8 ) I w y j ą ć z konsoli (3) r a m k ę
(1) gniazda dźwigni zmiany biegów.
• W y m o n t o w a ć przednią popielniczkę wraz
z o b u d o w ą (patrz odpowiedni opis).
• Wymontować zapalniczkę wraz z obudo­
w ą (patrz odpowiedni opis).
• Samocłiody z automatyczną skrzynką
przekładniową: w y m o n t o w a ć z konsoli środ­
kowej ramkę gniazda dźwigni wyboru biegów
w r a z z p o d p o r ą (patrz odpowiedni opis).
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KONSOLI ŚRODKOWEJ 255

• P o d n i e ś ć nieco konsolę (3) od tyłu, pocią­

g n ą ć d o tyłu i wyjąć, U w a g a . Patrz także opis „ W y m o n t o w a n i e
i z a m o n t o w a n i e wyłączników w konsoli środ­
Zamontowanie kowej",
• Zamontowanie przebiega w kolejności • Zdjąć z konsoli p o k r y w ę (1).
odwrotnej do wymontowania. Zwrócić uwa­ • Wykręcić dwie dolne śruby (3, rys.
gę, a b y p r z e w o d y e l e k t r y c z n e były pra­ 0 - 4 8 2 9 3 ) mocujące tylną część konsoli środ­
w i d ł o w o p o p r o w a d z o n e i nie zostały z g n i e ­ kowej (2),
cione. (l)-podłokietnik.
• W y k r ę c i ć cztery ś r u b y (2. rys. 0 - 4 8 2 9 4 )
Tylna część i o d ł ą c z y ć podłokietnik (1) od konsoli,
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
Wymontowanie (2, rys, 0 - 4 8 2 9 5 ) , w y j ą ć z z a c z e p ó w po p r a ­
• Wymontować tylną popielniczkę wraz w e j (rys. A ) i lewej (rys, B) stronie s c h o w e k
z o b u d o w ą (patrz o d p o w i e d n i opis). (1) z e stojakiem na p u s z k ę z n a p o j e m i w y j ą ć
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego g o z konsoli,
(3. rys. 0 - 4 8 2 9 2 ) i p o l u z o w a ć p o k r y w ę (1) • W y k r ę c i ć ś r u b ę ( 1 , rys. 0 - 4 8 2 9 6 ) ,
z tyłu konsoli. • Przesunąć dźwignię hamulca awaryjnego.
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego • Pociągnąć tylną część konsoli środkowej
i z d j ą ć z k o n s o l i o s ł o n ę (2) w r a z z g n i a z d e m d o tyłu (strzałki) i r a z e m z k a n a ł e m tylnych
elektrycznym. O d b l o k o w a ć i wyjąć z tyłu nawiewów powietrza odłączyć od podłogi
wtyk z e z ł ą c z a g n i a z d a . samochodu.
2 5 6 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

j ą c ą gniazda dźwigni z m i a n y b i e g ó w (patrz

poprzedni opis).
• Otworzyć wieczko ( 1 , rys. O-48302),
u c h w y c i ć popielniczkę (2) z a boki i w y j ą ć j ą
z gniazda.
• M o c n o p o c i ą g n ą ć g n i a z d o (3) popielniczki
po bokach, żeby wyjąć je z zaczepów w kon­
soli.

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Zamontowanie

• Zamontowanie przebiega w kolejności

odwrotnej do wymontowania. Dokładnie osa­
dzić kanał nawiewów powietrza w łączniku.
Zwrócić uwagę, aby przewody elektryczne
były p r a w i d ł o w o p o p r o w a d z o n e i nie zostały
zgniecione.

Wymontowanie i zamontowanie
popielntczel<

Popielniczka przednia

Wymontowanie

• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego

i wyjąć z konsoli środkowej osłonę m a s k u ­
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POPIELNICZEK 257

Popielniczka tylna

Wymontowanie

• O t w o r z y ć popielniczkę. Nacisnąć w dót

sprężynę z a m k a ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 0 3 ) i wyjąć
popielniczkę z gniazda.
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
i wyjąć gniazdo popielniczki z tylnej części
konsoli środkowej.

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­

wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie • W y j ą ć o s ł o n ę (4) g n i a z d a dźwigni w y b o r u

osłony gniazda dźwigni wyboru biegów
Samochody z automatyczną
skrzynką przekładniową
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć popielniczkę i zapalniczkę
z o b u d o w ą (patrz o d p o w i e d n i e opisy).
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
i wyjąć ramkę gniazda dźwigni wyboru bie­
g ó w (patrz odpowiedni opis),
• Ustawić dźwignię wyboru biegów w pozy­
cji „ D " .
• O b r ó c i ć tuleję ( 1 , rys. O - 4 8 3 2 0 ) z g o d n i e
z r u c h e m w s k a z ó w e k zegara (strzałka A)
i w c i s n ą ć j ą w k r ę t a k i e m w dół.
• Odchylić w k r ę t a k i e m (3) z a c z e p (strzałka
B) i wyjąć w górę główkę (2) dźwigni w y b o r u
biegów.
• Ś c i ą g n ą ć tuleję (1) z dźwigni w y b o r u bie­
gów.
• Wyjąć przewód elektryczny z zaczepu
i ostrożnie wyjąć wtyk złącza elektrycznego.
biegów wraz ze wspornikiem z konsoli środ­
kowej.
Zamontowanie
• Osadzić osłonę gniazda dźwigni wyboru
biegów wraz ze wspornikiem w konsoli środ­
kowej.
• Włożyć wtyk złącza elektrycznego i zacze­
pić p r z e w ó d w ucłiwycie.
• O d c h y l i ć z a c z e p , z a ł o ż y ć g ł ó w k ę na d ź w i ­
gnię wyboru biegów i zwolnić zaczep.
• P r z e s u n ą ć do góry tuleję, obrócić przeciw­
nie do ruchu w s k a z ó w e k zegara i zabloko­
wać zaczep.
Wymontowanie i zamontowanie
listwy ozdobnej w tablicy rozdzielczej
lVyn70n(owan/e
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
(3, rys. 0 - 4 8 2 9 7 ) i w y j ą ć z tablicy r o z d z i e l c z e j
l e w ą (1) i p r a w ą (2) c z ę ś ć listwy o z d o b n e j .
Zamontowanie

1^
• O s a d z i ć obie części listwy ozdobnej w ta­

\\\ o [Y/m (A) /fc*^

blicy r o z d z i e l c z e j i m o c n o d o c i s n ą ć ich z a c i ­
ski m o c u j ą c e .

Wymontowanie i zamontowanie
bocznego pokrycia wnęki na nogi

Wymontowanie

• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego

i wyjąć osłonę śruby z przedniej części konsoli
(1/ &48320 ś r o d k o w e j : w y k r ę c i ć ś a i b ę ( 1 , rys. O - 4 8 3 0 4 ) .
258 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

• W y m o n t o w a ć wyłącznik świateł z tab­

licy r o z d z i e l c z e j (patrz odpowiedni opis
w podrozdz. „Wskaźniki kontrolne, wyłącz­
niki i r a d i o o d b i o r n i k " w rozdz, „ W y p o s a ż e n i e
elektryczne"),
• W y k r ę c i ć pięć ś r u b (2, rys, O - 4 8 3 0 5 ) i w y ­
jąć doine pokrycie tablicy rozdzielczej.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie
obudowy kolumny kierownicy
• P o c i ą g n ą ć n a z e w n ą t r z {strzałl<a) b o c z n ą
ścianitę (5) środl<owej konsoli i w y k r ę c i ć lVymon(owan/e
ukrytą ś r u b ę (2) o d p o w i e d n i m n a r z ę d z i e m , • W y m o n t o w a ć listwę o z d o b n ą z tablicy roz­
• W y k r ę c i ć d r u g ą śrubę (3), p o d c i ą g n ą ć dzielczej (patrz odpowiedni opis).
p o k r y c i e b o c z n e (4) p o d p o k r y c i e m tablicy • W y m o n t o w a ć dolne pokrycie tablicy roz­
rozdzielczej nieco w górę w i wyjąć je z w n ę ­ dzielczej o d strony kierowcy (patrz poprzedni
ki n a n o g i . opis).
• Wykręcić dwie śruby dźwigni przestawia­
Zamontowanie nia k o l u m n y k i e r o w n i c y Przestawić d ź w i g n i ę
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ i ściągnąć główkę uchwytu z dźwigni.
wrotnej do wymontowania. • P o d w a ż y ć k l i n e m (3, rys. 0 - 4 8 3 2 5 ) z t w o ­
r z y w a s z t u c z n e g o i z d j ą ć o s ł o n ę (1) w o k ó ł
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika z a p ł o n u (2).
doinego pokrycia tablicy rozdzielczej • Ustawić kolumnę kierownicy w najniższym
położeniu,
od strony kierowcy
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego
lVymonfowan/e
i wyjąć z o b u d o w y kolumny kierownicy dwie
• Przestawić kolumnę kierownicy w górne osłonki śrub. W y k r ę c i ć ś r u b y (4 , rys, 0 - 4 8 3 2 6 )
skrajne położenie. i (5).
• W y k r ę c i ć d o l n ą śrubę (6).
• W s u n ą ć klin (3) z t w o r z y w a s z t u c z n e g o
między górną i dolną część obudowy kolum­
ny kierownicy oraz odłączyć część g ó r n ą (7)
od dolnej (8).

1 2

/
/
3 /

0.48325
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE OBUDOWY KOLUMNY KIEROWNICY 2 5 9

^^^^^^
8 ' 0^48326 • Wykręcić wkrętakiem (12) ś r u b y po lewej
(13) i prawej stronie (14).
• Odblokować dźwignię przestawiania ko­
lumny kierownicy i zdjąć w dół dolną część
obudowy kolumny kierownicy Dźwignię po­
prowadzić przez wybranie w dolnej części
obudowy kolumny kierownicy

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Wcisnąć osłonę
w o k ó ł w y ł ą c z n i k a z a p ł o n u t a k , ż e b y z n a k „O"
odpowiadał neutralnemu położeniu kluczyka
w stacyjce.

A E 9J

• O d c h y l i ć d o g ó r y c z ę ś ć g ó r n ą (7, rys.
0-48327) i odłączyć j ą od kolumny kierownicy
• Wyjąć z z a c z e p ó w po lewej i prawej stro­
nie (10, rys. 0 - 4 8 3 2 8 ) w tablicy rozdzielczej
(9) o s ł o n ę z e s t a w u w s k a ź n i k ó w .
• W y j ą ć o s ł o n ę (11) r a z e m z c z ę ś c i ą g ó r n ą
(7) o b u d o w y k o l u m n y kierownicy.
260 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

Wymontowanie i zamontowanie • Podważyć z boku klinem z tworzywa

g u m o w e j uszczelki w drzwiach
Wymontowanie
• Otworzyć drzwi i wyciągnąć g u m o w ą usz­
czelkę ( 1 , patrz rys. 0 - 4 8 3 3 6 ) z r a m y drzwi.
Zamontowanie
• Układać uszczelkę i wciskać w
drzwi. U w a ż a ć , a b y w e w n ę t r z n a k r a w ę d ź (3)
uszczelki zactiodziła na pokrycie drzwi.
U w a g a . W razie u s z k o d z e n i a k o ń c ó w (2)
uszczelki gumowej, powlec je klejem do gu­
my i połączyć.
Wymontowanie i zamontowanie
listwy progu
Wymontowanie
Otworzyć drzwi i wyjąć g u m o w ą uszczelkę
w okolicy progu.
• Signum: w y m o n t o w a ć boczne pokrycie prze­
strzeni b a g a ż o w e j (patrz odpowiedni opis),
• W y m o n t o w a ć tylne siedzenie (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• K o m b i : w y m o n t o w a ć boczne poduszki tyl­
nego siedzenia (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Kombi: wykręcić z podłogi ucłiwyty d o m o ­
cowania bagażu.
sztucznego i odłączyć dół pokrycia (12) słup­
ka B o d listwy p r o g u (11).
• Wsuwać kiin z t w o r z y w a sztucznego
p o d listwę (11) p r o g u w m i e j s c a c ł i z a c i s k ó w
m o c u j ą c y c h , w k o l e j n o ś c i o d 1 . d o 7. i o d ł ą ­
czyć listwę od progu.
U w a g a . Nie u s z k o d z i ć listwy w m i e j s c a c h
ramę w y s t ę p u p r o w a d z ą c e g o (8) i p r o w a d n i c (9)
1(10).
Zamontowanie
• Zwrócić u w a g ę na prawidłowe ułożenie
i niedopuszczenie do zgniecenia przewodów
elektrycznych poprowadzonych w progach,
• S p r a w d z i ć , c z y s ą p e w n i e o s a d z o n e w li­
stwie i nie s ą u s z k o d z o n e zaciski mocujące;
wymienić uszkodzone zaciski mocujące.
• Tak ułożyć listwę progu, a b y zaciski m o ­
cujące znalazły się dokładnie nad otworami
w progu. Zacząć montowanie od strony
prowadnicy (10). W c i s k a ć zaciski w otwory
w k o l e j n o ś c i o d 7. d o 1 .
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania. Uważać,
aby wewnętrzna krawędź gumowej uszczelki
zachodziła na pokrycie drzwi.
• Kombi: uchwyty do mocowania bagażu
przykręcać do podłogi m o m e n t e m 20 N-m.

LISTWA PROGÓW DRZWI

1...7-zaclski
mocujące (wyjmować
w kolejności od 1 do 7),
8 - występ prowadzący,
9 - prowadnice, 1 0 -
prowadnica,
11 - listwa progu,
1 2 - p o k r y c i e słupka B
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA SŁUPKA 2 6 1

Zamontowanie
• Sprawdzić, czy są dobrze osadzone w po­
kryciu i nie s ą uszkodzone zaciski mocujące;
uszkodzone zaciski wymienić.
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . Uważać,
aby wewnętrzna krawędź g u m o w e j uszczelki
(3) z a c h o d z i ł a n a p o k r y c i e .
Wymontowanie i zamontowanie
pokrycia słupka „A"
Dolna część pokrycia słupka „A "
Górna część pokrycia słupka „A" Wymontowanie
Wymontowanie • W y m o n t o w a ć przednią część listwy (1, rys.
U w a g a . W samochodach z kurtynami po­ 0 - 4 8 3 0 8 ) progu (patrz o d p o w i e d n i opis).
wietrznymi należy bezwzględnie przestrze­ • W y k r ę c i ć d w i e śruby (strzałki),
gać zasad bezpieczeństwa dotyczących • O d ł ą c z y ć pokrycie (2) o d słupka „A" i w y ­
poduszek gazowych (patrz odpowiedni jąć z w n ę k i na nogi.
opis).
• Aby zapobiec niepożądanemu napełnieniu Zamontowanie
się poduszki g a z o w e j , wyłączyć zapłon, po­
• Zamontowanie przebiega w kolejności
tem jako pierwszy odłączyć przewód masy
odwrotnej do wymontowania. Uważać, aby
(-) od akumulatora, a następnie p r z e w ó d
w e w n ę t r z n a k r a w ę d ź g u m o w e j uszczeiki (3)
dodatni (+). Z a i z o l o w a ć c z o p ujemnego
zachodziła na pokrycie.
bieguna akumulatora. Należy przestrzegać
wskazówek podanych w podrozdziale „Wy­ Wymontowanie i zamontowanie
montowanie i zamontowanie akumulatora".
pokrycia słupka „ 6 "
• Wyjąć g u m o w ą uszczelkę z ramy drzwi
w o k o l i c y s ł u p k a ,A"- Górna część pokrycia słupka „B"
• Samochody z kurtynami powietrznymi:
Wymontowanie
podważyć wkrętakiem i ostrożnie wyjąć z po­
krycia ( 1 , rys, O - 4 8 3 0 7 ) słupka „A" o s ł o n ę (2) • Otworzyć drzwi i wyjąć g u m o w ą uszczelkę
z zaciskiem. z ramy drzwi w sąsiedztwie słupka „B".
• W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d U w a g a . W samochodach z kurtynami po­
pokrycie (1) i w y c i ą g n ą ć zaciski m o c u j ą c e wietrznymi należy bezwzględnie przestrze­
(strzałki) z o t w o r ó w w s ł u p k u . gać zasad bezpieczeństwa dotyczących
• Wyjąć w górę pokrycie z tablicy rozdziel­ poduszek gazowych (patrz odpowiedni
czej. opis).
262 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA
• Aby zapobiec niepożądanemu napełnieniu
się poduszl^i g a z o w e j , w y ł ą c z y ć z a p ł o n , p o ­
t e m jal<o p i e n w s z y o d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y
(-) od al^umulatora, a następnie przewód
dodatni (+). Z a i z o l o w a ć czop ujemnego
bieguna akumulatora. Należy przestrzegać
wskazówek podanycłi w podrozdziale „Wy­
montowanie i zamontowanie akumulatora".
• Samochody z kurtynami powietrznymi:
podważyć klinem z tworzywa sztucznego
i ostrożnie wyjąć z pokrycia słupka „B" osło­
nę z zaciskami.
• Przesunąć przednie siedzenie do przodu
i odkręcić dolne okucie pasa bezpieczeństwa
o d przedniego siedzenia (patrz odpowiedni
opis).
• W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o (3)
na g ó r z e pod pokrycie (1) i odłączyć g ó r n ą
c z ę ś ć pokrycia w sąsiedztwie z a c i s k ó w (2)
o d słupka „B".
• W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o na
boku pod pokrycie i wyjąć zaciski mocujące
(sti^ałki B) z otworów w słupku,
• Ścisnąć dół pokrycia (strzałki C), pocią­
g n ą ć d o góry i odłączyć o d słupka „B",
• Wyjąć pas bezpieczeństwa z prowadnika
regulatora wysokości górnego punktu m o c o ­
w a n i a pasa i zdjąć górne pokrycie słupka „B",
Zamontowanie
• Sprawdzić, czy są dobrze osadzone w po­
kryciu i nie s ą u s z k o d z o n e zaciski m o c u j ą c e ;
wymienić uszkodzone zaciski,
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania. Uważać,
aby wewnętrzna krawędź g u m o w e j uszczelki
zachodziła na pokrycie.
1
f\\\ " I A v
mh
T-nrfi / 0-48310
• Sprawdzić, czy pas bezpieczeństwa swo­
bodnie p r z e s u w a się w pokryciu słupka „B".
• Sprawdzić działanie regulatora w y s o k o ­
ści zaczepienia g ó r n e g o p u n k t u m o c o w a n i a
i samoczynnego zwijacza pasa bezpieczeń­
stwa.
Dolna część pokrycia słupka „B"
Wymontowanie
• Otworzyć przednie i tylne drzwi oraz wyjąć
g u m o w ą uszczelkę z ramy drzwi w okolicy
słupka „B",
• Przesunąć przednie siedzenie do przodu,
• W s u n ą ć z b o k u klin z t w o r z y w a s z t u c z n e ­
go i oddzielić listwę progu od d o l n e g o pokry­
cia s ł u p k a „B". C z ę ś c i o w o o d ł ą c z y ć listwę
progu o d słupka „B" (patrz odpowiedni opis),
• W s u n ą ć z b o k u klin z t w o r z y w a s z t u c z ­
nego i oddzielić dolne pokrycie ( 1 , rys. A )
słupka „ B " od g ó r n e g o pokrycia (2) słup­
ka „B",
• Zdjąć dolne pokrycie (1) ze słupka „B"
(strzałki na rysunkach A i B).
Zamontowanie
• Sprawdzić, czy są dobrze osadzone w po­
kryciu i nie s ą u s z k o d z o n e zaciski m o c u j ą c e ;
wymienić uszkodzone zaciski.
• Wcisnąć zaciski mocujące na dole pokry­
cia w o t w o r y w s ł u p k u „B".
• W c i s n ą ć pozostałe zaciski w słupek,
• Z a m o n t o w a ć listwę progu (patrz odpo­
wiedni opis).
• Z a m o n t o w a ć g u m o w ą uszczelkę w okolicy
słupka „ B " tak, a b y jej w e w n ę t r z n a k r a w ę d ź
z a c h o d z i ł a na pokrycie.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA SŁUPKÓW I 263

Wymontowanie i zamontowanie
pokrycia słupków „ C " i „D"

U w a g a . W samochodach z kurtynami po­

wietrznymi należy t>ezwzględnie przestrze­
gać zasad bezpieczeństwa dotyczących po­
duszek g a z o w y c h (patrz odpowiedni opis).
• Aby zapobiec niepożądanemu napełnie­
niu się poduszki gazowej, wyłączyć zapłon,
potem jako pierwszy odłączyć przewód
masy (-) od akumulatora, a następnie
przewód d o d a t n i (•*-). Z a i z o l o w a ć czop
ujemnego bieguna akumulatora. Należy
przestrzegać wskazówek podanych w pod­
rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie
akumulatora".
• W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o pod
• Zdjąć osłonę śruby uchwytu prowadzące­
g o ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 1 1 ) g ó r n e g o p u n k t u m o c o ­ pokrycie w okolicach zacisków mocujących,
wania pasa bezpieczeństwa. odłączyć 1 zdjąć pokrycie ze słupka „C".
• W y k r ę c i ć śrubę (strzałka) i zdjąć ze słupka
Pokrycie słupków „C" lub „D"
,.C" u c h w y t p r o w a d z ą c y g ó r n e g o p u n k t u m o ­
w modelu Vectra GTS
cowania pasa.
• Przy z a m o n t o w a n i u zwrócić uwagę, aby • O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a i zdjąć osło­
g u m o w e uszczelki w drzwiach zachodziły na nę bagażnika.
pokrycie. • Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­
• Przykręcić uchwyt prowadzący górnego dzenia,
punktu m o c o w a n i a pasa m o m e n t e m 35 N-m, • Wymontować boczne poduszki tylnego
sprawdzić działanie regulatora wysokości siedzenia (patrz odpowiedni opis).
górnego punktu mocowania pasa. • W y m o n t o w a ć boczne pokrycie bagażnika
(patrz odpowiedni opis).
Pokrycie słupka „C" • Podważać klinem z tworzywa sztucznego
i zdjąć osłonę ( 1 . rys. 0 - 4 8 3 1 3 ) z zaciskiem
w modelu Vectra sedan
mocującym.
• Wymontować boczne poduszki tylnego • W y k r ę c i ć cztery śruby (strzałki).
siedzenia (patrz odpowiedni opis). • W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d
• Podważać wkrętakiem i zdjąć maskującą pokrycie w okolicach zacisków m o c u j ą c y d i
o s ł o n ę ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 1 2 ) z z a c i s k i e m m o c u ­ (2), o d ł ą c z y ć i z d j ą ć pokrycie z e słupka „C"
jącym. lub „D".
2 6 4 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

j ą c y m na górze pokrycia (2, rys. 0-48315)

słupka „C".
V • W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d
pokrycie w okolicach zacisków mocujących
(strzałki), odłączyć i zdjąć pokrycie z e słupka
„C".

Słupek „D"

• Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­

dzenia i w y m o n t o w a ć boczne poduszki tyl­
nego siedzenia (patrz odpowiedrii opis).
0-48314 • O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a , o d b l o k o ­
wać, zsunąć i zdjąć osłonę przestrzeni ba­
gażowej.
• W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d
b o c z n e pokrycie ( 1 , patrz rys. 0 - 4 8 3 1 4 ) na
krawędzi dachu, wyciągnąć zaciski mocują­
c e (strzałki) i zdjąć pokrycie.
• Wsunąć klin z t w o r z y w a sztucznego
pod tylne pokrycie na krawędzi d a c h u i wyjąć
cztery zaciski mocujące.
• W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 1 6 ) i (2).
• Wsunąć klin z t w o r z y w a sztucznego
w okolicach trzech zacisków mocujących
(strzałki na rys. 0 - 4 8 3 1 6 ) i o d ł ą c z y ć pro­
w a d n i c ę (3) o s ł o n y p r z e s t r z e n i b a g a ż o w e j
od ścianki bocznej.
• Wsuwać klin z t w o r z y w a sztucznego
p o d pokrycie (4) w okolicach pięciu z a c i s k ó w
mocujących (strzałki), w y c i ą g n ą ć zaciski
Pokrycie słupków „C" lub „D" i zdjąć pokrycie ze słupka „D".
w modelu Vectra kombi • Odblokować zaczep i wyjąć wtyk wraz
z g n i a z d e m (6, rys. 0 - 4 8 3 1 7 ) z ł ą c z a l a m p y
Słupek „ C "
(5) oświetlenia b a g a ż n i k a , u m i e s z c z o n e na
• Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­ odwrotnej stronie pokrycia b o c z n e g o (3).
dzenia i w y m o n t o w a ć boczne poduszki tyl­ Strzałkami wskazano na rysunku zaciski
nego siedzenia (patrz odpowiedni opis). mocujące.
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a , o d b l o k o ­
wać, złożyć i zdjąć osłonę przestrzeni baga­
żowej.
• W y m o n t o w a ć od strony słupka „D" boczne
prowadnice osłony przestrzeni bagażowej
(patrz rys. 0 - 4 8 3 1 6 ) .
• W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d
pokrycie ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 1 4 ) na krawędzi d a ­
c h u , w y c i s n ą ć zaciski m o c u j ą c e (strzałki)
i zdjąć pokrycie.
• Wyjąć g u m o w ą uszczelkę na słupku „C".
• Podważać klinem z tworzywa sztucznego
i zdjąć osłonę maskującą z zaciskiem mocu­
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA SŁUPKÓW „C" I „ D " 2 6 5

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowania
pokrycia bocznego w bagażniku

Vectra sedan i GTS

Wymontowanie

• O t w o r z y ć p o k r y w ę b a g a ż n i k a ( s e d a n ) lub
drzwi tyłu n a d w o z i a ( G T S ) .
• Vectra G T S : zdjąć osłonę bagażnika i po­
chylić oparcie tylnego siedzenia.
• Odchylić do góry uchwyt i zdjąć wykładzi­
nę podłogi bagażnika.
• W y m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki b a ­
gażnika (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Podważyć d ź w i g n i ą na przykład Hazet
7 9 9 - 3 , d w a kotki i oddzielić p o k r y c i e o d ś c i a n ­
ki b o c z n e j b a g a ż n i k a .

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Zwrócić uwagę,
aby gumowa uszczelka otworu bagażnika
zachodziła na pokrycie.
• Z d j ą ć p o k r y c i e (4) słupl<a „ D " r a z e m z p r o ­
w a d n i c ą (3) o s ł o n y p r z e s t r z e n i b a g a ż o w e j . Vectra kombi
• Odłączyć z zaczepów pokrycie słupka „D"
od prowadnicy osłony przestrzeni bagażo­ Wymontowanie
wej. • Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­
dzenia,
Pokrycie słupka „C" • O t w o r z y ć drzwi tyłu nadwozia, odbloko­
w a ć , zsunąć i zdjąć osłonę przestrzeni ba­
w modelu Signum
gażowej.
Wymontowanie • Odchylić do góry uchwyt i zdjąć wykładzi­
• Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­ nę z podłogi przestrzeni bagażowej.
dzenia. • W y m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki prze­
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a , o d b l o k o ­ strzeni b a g a ż o w e j (patrz o d p o w i e d n i opis).
wać, zsunąć i wyjąć osłonę przestrzeni ba­ • P o d w a ż y ć i z d j ą ć o s ł o n y (3, rys. 0 - 4 8 3 2 1 )
gażowej. o r a z w y k r ę c i ć śruby (4) u c h w y t ó w d o m o c o ­
• Podważyć wkrętakiem i wyjąć maskującą wania bagażu z podłogi przestrzeni bagażo­
osłonę ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 1 1 8 ) z zaciskiem m o c u ­ wej.
jącym. • O d c z e p i ć g ó r n ą (1) o r a z d o l n ą (2) listwę
• W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o p o d i wykręcić sześć umieszczonych za listwami
pokrycie (2) w sąsiedztwie z a c i s k ó w m o c u j ą ­ śrub (strzałki).
cych (strzałki), wyjąć zaciski i z d j ą ć pokrycie • Odłączyć od bocznej ścianki i zdjąć pokry­
ze słupka „C". cie ( 5 ) .
266 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby uchwytów
do mocowania bagażu dokręcać do podłogi
przestrzeni bagażowej m o m e n t e m 20 N-m.
Signum
Wymontowanie
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a , o d b l o k o w a ć ,
zsunąć i zdjąć osłonę przestrzeni bagażowej.
• W y m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki prze­
strzeni bagażowej (patrz odpowiedni opis).
• Zdjąć wykładzinę podłogi przestrzeni ba­
gażowej. W tym celu w y m o n t o w a ć z przodu
trzy kołki z podłogi; zdjąć o s ł o n y i na b o k a c h
wykręcić z podłogi dwa uchwyty do m o c o w a ­
nia b a g a ż u . Najpierw w c i s n ą ć w dół, a n a ­
stępnie wyjąć tylny uchwyt i zdjąć wykładzinę
podłogi przestrzeni bagażowej.
• Zdjąć uszczelkę g u m o w ą na krawędziach
otworu przestrzeni bagażowej i w tylnych
drzwiach w okolicy pokrycia bocznego.
• Pochylić do przodu oparcie tylnego sie­
dzenia.
• W y m o n t o w a ć pokrycie słupków „C" (patrz
odpowiedni opis),
• Wcisnąć dwa z a c z e p y odchylić w dół
i w y j ą ć o b s ł u g o w ą p o k r y w ę ( 1 , rys, 0 - 4 8 3 2 2 )
umieszczoną w bocznej ściance przestrzeni
• Podważyć wkrętakiem i ostrożnie wyjąć
z p o k r y c i a i a m p ę (2) o ś w i e t l e n i a p r z e s t r z e n i
b a g a ż o w e j . W y j ą ć w t y k (3) z ł ą c z a ,
• W y j ą ć p a s b e z p i e c z e ń s t w a (4) z b o c z n e ­
g o pokrycia (4) przestrzeni b a g a ż o w e j ,
• W y k r ę c i ć pięć śrub (górne strzałki),
• W y c i ą g n ą ć zaciski m o c u j ą c e (dolne strzał­
ki) i o d ł ą c z y ć p o k r y c i e (4) o d b o c z n e j ś c i a n k i .
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Zwrócić uwagę,
aby uszczelka g u m o w a na krawędziach otworu
przestrzeni bagażowej i przy tylnych drzwiach
zachodziła na p o k r y c i e . Ś r u b y uchwytów
do mocowania bagażu dokręcać do podłogi
w przestrzeni bagażowej m o m e n t e m 20 N-m.
Wymontowanie I zamontowanie
półki pod tylną szybą
Vectra sedan
Wymontowanie
• O d b l o k o w a ć i wyjąć zagłówki z oparcia tyl­
nego siedzenia. Pochylić do przodu oparcie
tylnego siedzenia.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE PÓŁKI POD TYLNĄ SZYBĄ

• W y m o n t o w a ć boczne poduszki tylnego

siedzenia (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y m o n t o w a ć pokrycie słupków „C" (patrz
odpowiedni opis).
• Podważyć dźwignią, na przykład Ha­
zet 7 9 9 - 3 , w y j ą ć trzy kołki (strzałki na rys.
0 - 4 8 3 1 9 ) i do przodu wyjąć półkę.

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­

wrotnej do wymontowania.
4
Wymontowanie i zamontowanie
pokrycia tylnej ścianki bagażnika

Vectra sedan i GTS

Signum i Vectra kombi
Wymontowanie

• Otworzyć pokrywę bagażnika (sedan) lub Wymontowanie

drzwi tyłu n a d w o z i a ( G T S ) . • O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a , w c i s n ą ć
• Odcłiylić do góry ucłiwyt i zdjąć wykładzi­ w dół, a następnie p o c i ą g n ą ć d o g ó r y tylny
nę podłogi bagażnika. uchwyt i unieść wykładzinę podłogi prze­
• Ustawić pionowo ogniwo uchwytu do mo­ strzeni b a g a ż o w e j .
cowania b a g a ż u ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 2 3 ) . • Wyjąć z pokrycia (2, rys. 0 - 4 8 3 2 4 ) tylnej
• W y j ą ć s z e ś ć z a c i s k ó w m o c u j ą c y c h (strzał­ ś c i a n k i b a g a ż n i k a d w i e m a s k u j ą c e o s ł o n y (1)
ki) i o d ł ą c z y ć p o k r y c i e o d tylnej ś c i a n k i b a ­ i wykręcić dwie śruby
gażnika. • W y j ą ć cztery zaciski m o c u j ą c e (strzałki)
i o d ł ą c z y ć pokrycie od tylnej ścianki b a g a ż ­
Zamontowanie nika.
• Zamontowanie przebiega w kolejności
odwrotnej do wymontowania. Zwrócić Zamontowanie
u w a g ę , aby u s z c z e l k a g u m o w a na k r a w ę ­ • Zamontowanie przebiega w kolejności
dziach otworu bagażnika zachodziła na odwrotnej do wymontowania. Zwrócić uwa­
pokrycie. gę, aby uszczelka g u m o w a na krawędziach
otworu przestrzeni bagażowej zachodziła na
pokrycie.

Wymontowanie i zamontowanie
siedzenia przedniego
Wymontowanie
• Aby zapobiec niepożądanemu napełnieniu
bocznej poduszki gazowej, należy wyłączyć
zapłon, potem j a k o pienwszy odłączyć prze­
w ó d masy (-) od akumulatora, a następ­
nie p r z e w ó d d o d a t n i (+). Z a i z o l o w a ć c z o p
ujemnego bieguna akumulatora. Należy
przestrzegać wskazówek podanych w pod­
rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie
akumulatora".
268 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA
• Odblokować i wyjąć zagłówek z oparcia
przedniego siedzenia.
• Przesunąć do przodu siedzenie przednie
i pocłiylić do przodu oparcie tego siedzenia.
• W y m o n t o w a ć osłonę { 1 , rys. O-48330) na
dole z boku przedniego siedzenia i wykręcić
śrubę (2) d o l n e g o o k u c i a p a s a b e z p i e c z e ń ­
stwa.
• Odłączyć pas bezpieczeństwa od przed­
niego siedzenia.
U w a g a . Przed rozłączeniem złącza elek­
trycznego bocznej poduszki gazowej należy
zlikwidować ładunek elektrostatyczny W tym
celu c ł i w y c i ć n a ctiwilę rygiel z a m k a drzwi lub
dotknąć nadwozia. Należy bezwzględnie prze­
strzegać zasad bezpieczeństwa dotyczącycłi
p o d u s z e k g a z o w y c ł i (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Rozłączyć złącze elektryczne z tyłu, p o d
przednim siedzeniem. W tym celu zdjąć osło­
nę złącza, wyjąć s u w a k blokujący z o b u d o w y
wtyku i wyjąć wtyk.
• W y k r ę c i ć z podłogi dwie ś r u b y (strzałki
n a rys, 0 - 4 8 3 9 4 ) na k o ń c u p r o w a d n i c , z tyłu
przedniego siedzenia.
• Wyjąć przód siedzenia z zaczepów i po­
ciągnąć siedzenie razem z szyną prowadzą­
c ą do tyłu.
• Wyjąć przednie siedzenie z samochodu.
Zamontowanie
• Oczyścić, naciąć narzynkąi powlec gwinty
śrub siedzenia przedniego i okucia pasa bez­
pieczeństwa środkiem zabezpieczającym,
na przykład Loctite 243.
• Osadzić przód siedzenia przedniego w za­
c z e p a c h i przesunąć to siedzenie do przodu,
• Dokręcić d w i e śruby z tyłu za s i e d z e n i e m
przednim (patrz rys, 0 - 4 8 3 9 4 ) m o m e n t e m
25 N-m,
• Przykręcić na dole okucie pasa bezpie­
czeństwa do przedniego siedzenia m o m e n ­
tem 25 N-m i wcisnąć osłonę śruby
• Włożyć wtyk złącza elektrycznego pod sie­
dzeniem przednim, wcisnąć suwak blokujący
i założyć osłonę na złącze.
• Zamontować zagłówek w oparciu siedze­
nia p r z e d n i e g o .
U w a g a . Podczas podłączania akumulatora
nikt nie m o ż e p r z e b y w a ć w s a m o c h o d z i e ,
• Zdjąć izolację z c z o p a u j e m n e g o biegu­
na akumulatora, podłączyć do akumulatora
najpien(V p r z e w ó d d o d a t n i { + ) , a n a s t ę p n i e
przewód ujemny (-),
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Jeśli po w ł ą c z e n i u z a p ł o n u nie z g a ś n i e
lampka kontrolna p o d u s z e k g a z o w y c h , to
wystąpiła usterka w układzie tych poduszek.
Zlecić n a p r a w ę stacji obsługi.
Wymontowanie i zamontowanie
siedzenia tylnego
Siedzisifo siedzenia tylnego
modeli Vectra sedan i GTS
Wymontowanie
• U n i e ś ć (strzałki n a rys. 0 - 4 8 3 3 1 ) p r z ó d
siedziska (2) tylnego siedzenia i w y j ą ć z za­
m o c o w a ń (1) w podłodze,
• W y j ą ć z siedzenia z a m k i (3) i (4) p a s ó w
bezpieczeństwa oraz pociągnąć siedzisko
(2) d o p r z o d u .
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SIEDZENIA TYLNEGO
• Samochody z ogrzewanym siedzeniem
tylnym: z tyłu siedzenia o d b l o k o w a ć i wyjąć
wtyk złącza elektrycznego ogrzewania sie­
dzenia.
• Wyjąć siedzisko tylnego siedzenia z sa­
mochodu.
Zamontowanie
• Włożyć siedzisko tylnego siedzenia w za­
mocowania w podłodze, włożyć zamki pa­
sów bezpieczeństwa w siedzisko, docisnąć
i zablokować siedzisko w zamocowaniach
(słychać zatrzaśnięcie).
• W samochodach z ogrzewanym siedze­
niem tylnym włożyć wtyk złącza elektryczne­
go ogrzewania tego siedzenia.
Siedzisko siedzenia tylnego
modelu Vectra kombi
Wymontowanie
• Uchwycić za przód siedziska i energicz­
nym szarpnięciem wyjąć siedzisko z dwóch
z a m o c o w a ń w podłodze, po lewej i prawej
stronie.
• Docisnąć po prawej stronie siedzisko
d o tyłu, pociągnąć na zewnątrz i zdjąć prawy
z a c z e p (2, rys. 0 - 4 8 3 9 5 ) z h a k a (1). P o z o ­
stałe o z n a c z e n i a na rysunku 0 - 4 8 3 9 5 : (3)
- kabląk z a c z e p u przedniego, (4) -
siedziska tylnego siedzenia.
2 6 9
U w a g a . Nie jost łatwo wyjąć tylne z a c z e p y
siedziska z h a k ó w , dlatego z a l e c a się naj­
pierw wymontowanie poduszek bocznych
siedzenia tylnego (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Docisnąć siedzisko d o tyłu po lewej stro­
nie, p o c i ą g n ą ć na z e w n ą t r z i z d j ą ć l e w y z a ­
czep z haka.
• Wyjąć zamki pasa bezpieczeństwa z opar­
cia tylnego siedzenia.
• Samochody z ogrzewanym siedzeniem
tylnym: z tyłu siedzenia o d b l o k o w a ć i w y j ą ć
wtyk złącza ogrzewania siedzenia.
• Wyjąć siedzisko tylnego siedzenia z sa­
mochodu.
Zamontowanie
• Włożyć siedzisko tylnego siedzenia na
miejsce i umieścić zamki pasów bezpieczeń­
stwa w oparciach.
• W p r o w a d z i ć tylne zaczepy na haki, doci­
snąć i słyszalnie zablokować przód siedziska
w zamocowaniach.
• W samochodach z ogrzewanym siedze­
niem tylnym włożyć wtyk złącza elektryczne­
go ogrzewania tego siedzenia.
Poduszki boczne siedzenia tylnego
modeli Vectra sedan, GTS i kombi
Wymontowanie
• Wyjąć boczną poduszkę (4, rys. 0 - 4 8 3 3 4 )
najpierw z g ó r n y c h z a m o c o w a ń (3). W t y m
celu chwycić za górę poduszki i energicznie
p o c i ą g n ą ć , aby kabłąk z a c z e p u (2) w y s u n ą ł
się z z a m o c o w a n i a (3).
spód • Uchwycić od dołu poduszkę i do góry w y ­
jąć j ą z d o l n e g o z a m o c o w a n i a (1).
2 7 0 WYPOSAŻENIE WEWNĘTRZNE NADWOZIA

• Pocłiylić p r a w ą część oparcia (3, rys.

0-48335) do przodu.
• W c i s n ą ć do środka (strzałka) wkrętakiem
i o d b l o k o w a ć b o c z n e z a m o c o w a n i e (1),
• Wyjąć w górę prawą część oparcia z za­
mocowania.
• P r a w a c z ę ś ć o p a r c i a : w y j ą ć tę c z ę ś ć o p a r ­
cia z c z o p a w o k u c i u (2),
• Oparcie lewe: wyjąć tę część oparcia ra­
z e m z czopem z okucia.
• Wyjąć lewą część oparcia z samochodu.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w koiejności o d ­
wrotnej do wymontowania,
• Moment dokręcania śruby mocowania
Zamontowanie środkowego pasa bezpieczeństwa do podło­
• O s a d z i ć poduszl<ę b o c z n ą najpienw w d o l ­ gi w y n o s i 3 5 N - m ,
n y m zamocowaniu, potem zablol^ować górny
zaczep. Sprawdzić ułożenie pasa bezpie­ Zewnętrzne siedzenie tylne
czeństwa,
modelu Signum
Wymontowanie
Oparcie siedzenia tyinego
• Podważyć i zdjąć dwie maskujące osłony
modeli Vectra sedan, GTS i kombi
( 1 , rys, 0 - 4 8 3 3 2 ) ś r u b s z y n p r o w a d z ą c y c h .
Wymontowanie • Wykręcić dwie śruby (strzałka),
• W y m o n t o w a ć siedzishio t y l n e g o s i e d z e n i a • Przesunąć zewnętrzne siedzenie tylne
(patrz o d p o w i e d n i opis). do przodu i pochylić do przodu oparcie tego
• W y m o n t o w a ć poduszlti boczne siedzenia siedzenia.
tylnego (patrz poprzedni opis). • Odblokować i wyjąć z oparcia zagłówek.
• L,ewa c z ę ś ć o p a r c i a : o d k r ę c i ć n a k r ę t k ę • W y k r ę c i ć śrubę (3, rys. 0 - 4 8 3 3 3 ) d o l n e g o
i odłączyć od podłogi z a m e k środkowego okucia pasa bezpieczeństwa i odłączyć pas
pasa bezpieczeństwa. od siedzenia.
• O d c z e p i ć w miejscach w s k a z a n y c h strzał­
k a m i i wyjąć o s ł o n ę (1) z a o p a r c i e m .
• W y k r ę c i ć z podłogi d w i e śruby (2), z tyłu
za zewnętrznym siedzeniem tylnym.

to

I i
 WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE SIEDZENIA TYLNEGO 2 7 1

• Przesunąć prawe siedzenie tylne do przo­

du do położenia środkowego.
• Pochylić oparcie prawego siedzenia tylne­
go do przodu w celu odblokowania prawego
siedziska. Przesunąć siedzisko do przodu,
wcisnąć w dół i przytrzymać. Odchylić na­
kładkę w wykładzinie podłogi i wykręcić śru­

W:
bę środkowego siedzenia tylnego, z przodu
po prawej stronie.
U w a g a . Po zwolnieniu nacisku, prawe sie­
dzisko tylne samoczynnie przesunie się
d o tyłu i z a b l o k u j e w z a m o c o w a n i u ; istnieje
niebezpieczeństwo zgniecenia dłoni.
• W analogiczny sposób przesunąć lewe
0^48333 ' siedzenie tylne i wykręcić śrubę ś r o d k o w e g o
siedzenia z przodu po lewej stronie.
• Ostrożnie unieść przód zewnętrznego • Całkowicie pochylić oparcia wszystkich
siedzenia tylnego, ścisnąć zabezpieczenia trzech siedzeń tylnych i wykręcić dwie na­
i wyjąć wtyki złączy elektrycznych napinacza krętki ś r o d k o w e g o siedzenia tylnego, z tyłu
pasa bezpieczeństwa i ogrzewania siedze­ po lewej i prawej stronie.
nia. • Wyprostować oparcia prawego i lewego
• Wyjąć zewnętrzne siedzenie tylne z s a m o ­ siedzenia tylnego oraz do przodu wyjąć środ­
chodu. kowe siedzenie tylne z s a m o c h o d u .

Zamontowanie Zamontowanie
• Oczyścić, naciąć narzynkąi powlec gwinty • Włożyć na miejsce środkowe siedzenie
śrub zewnętrznego siedzenia tylnego i oku­ tyfne.
cia p a s a b e z p i e c z e ń s t w a ś r o d k i e m z a b e z ­ • Całkowicie pochylić oparcia prawego i le­
pieczającym, na przykład Loctite 243. w e g o siedzenia tylnego oraz z tylu dokręcić
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­ dwie nakrętki środkowego siedzenia m o ­
wrotnej do wymontowania. Śruby zewnętrz­ m e n t e m 35 N-m,
nego siedzenia tylnego dokręcić m o m e n t e m • Wyprostować oparcie lewego siedzenia
25 N-m, a śrubę okucia pasa bezpieczeń­ tylnego i przytrzymać przód siedziska tego
stwa momentem 35 N-m, siedzenia. Dokręcić śrubę środkowego sie­
dzenia tylnego, z przodu po lewej stronie
środkowe siedzenie tylne momentem 35 N-m,
Uwaga. Niebezpieczeństwo zakleszczenia
modelu Signum
dłoni.
Wymontowanie • W analogiczny sposób dokręcić z przodu
• Jeśli jest zamontowany wymontować prawą śrubę środkowego siedzenia tylnego
schowek ze środkowego siedzenia tylnego. m o m e n t e m 35 N-m.
Części zewnętrzne
nadwozia
Wiadomości wstępne
Samonośne nadwozie samochodów Opel
V e c t r a III i S i g n u m t w o r z ą z g r z a n e z e s o b ą :
p o d ł o g a , e l e m e n t y b o c z n e , d a c h i t^otniki
tylne. N a p r a w ę większych u s z k o d z e ń n a d ­
w o z i a oraz w y m i a n ę s z y b y przedniej i tylnej
należy powierzyć specjalistycznemu warsz­
tatowi. Wszystkie elementy nadwozia są
o c y n k o w a n e w celu ochrony przed korozją.
P o k r y w a przedziału silnika, p o k r y w a b a g a ż ­
nika (drzwi tyłu nadwozia), drzwi b o c z n e oraz
p r z e d n i e błotniki s ą p r z y k r ę c a n e i m o ż n a j e
z ł a t w o ś c i ą w y m i e n i ć . P o d c z a s ich z a m o n t o ­
wania należy zachować właściwe szczeliny
między częściami nadwozia, aby uniknąć na
przykład stukania drzwi lub z w i ę k s z o n e g o
hałasu w e w n ą t r z s a m o c h o d u podczas jazdy.
Szczeliny m u s z ą mieć jednakową szerokość,
co oznacza, że odległość między sąsiednimi
elementami nadwozia powinna być jednako­
w a na całej długości s z c z e l i n y Różnice nie
powinny przekraczać 1 m m .
U w a g a . Jeśli p o d c z a s w y k o n y w a n i a prac
przy nadwoziu b ę d ą w y k o n y w a n e także
czynności dotyczące wyposażenia elek­
trycznego, każdorazowo należy odłączyć
przewód m a s y (-) od akumulatora. W tym
celu należy z a p o z n a ć się ze w s k a z ó w k a m i
zawartymi w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora". Za czynno­
ści d o t y c z ą c e w y p o s a ż e n i a elektrycznego
u w a ż a się nawet odłączenie jednego prze­
wodu elektrycznego.
U w a g a . Do wymontowania pokrycia drzwi
i p o k r y w y b a g a ż n i k a n a l e ż y s t o s o w a ć klin
z tworzywa sztucznego, na przykład Hazet
1 9 6 5 - 2 0 . Uszkodzone zaciski mocujące po­
krycie należy zastępować n o w y m i .
Zasady bezpieczeństwa podczas prac
przy nadwoziu
Ostrzeżenie. Podczas naprawy nadwo-'
zia często dochodzi do silnych w s t r z ą s ó w
s p o w o d o w a n y c h na przykład uderzeniami
miota. Dlatego należy każdorazowo wy­
łączać zapłon i odłączać oba przewody
od a k u m u l a t o r a . W p r z e c i w n y m razie m o ż e
zostać aktywowana i napełniona poduszka
g a z o w a . Należy z a p o z n a ć się z z a s a d a m i
bezpieczeństwa dotyczącymi poduszek ga­
z o w y c h (patrz o d p o w i e d n i opis).
- W razie konieczności s p a w a n i a n a d w o z i a
należy stosować przede wszystkim elek­
tryczne zgrzewanie punktowe. Spawanie
w osłonie gazu ochronnego może być stoso­
w a n e tylko w razie braku dostępu urządze­
niem do zgrzewania.
- Przed rozpoczęciem prac spawalniczych
lub innych powodujących iskrzenie należy
o d ł ą c z y ć o b a p r z e w o d y (+) i (-) o d a k u m u ­
latora i starannie zaizolować j e g o b i e g u n y
W razie w y k o n y w a n i a prac w pobliżu a k u m u ­
latora trzeba go w y m o n t o w a ć .
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
 WIADOMOŚCI WSTĘPNE 2 7 3

- W s a m o c h o d a c h w y p o s a ż o n y c h w klimaty­
z a c j ę n a l e ż y p a m i ę t a ć , ż e nie w o l n o s p a w a ć
ani l u t o w a ć u r z ą d z e n i a k l i m a t y z a c y j n e g o , któ­
re j e s t n a p e ł n i o n e c z y n n i k i e m c h ł o d n i c z y m .
Odnosi się to także do spawania i lutowania
e l e m e n t ó w innych układów s a m o c h o d u , jeśli
istnieje n i e b e z p i e c z e ń s t w o n a g r z a n i a e l e ­
mentów urządzenia klimatyzacyjnego.
•.0*ttteżenie.--Nie wołno^rozszczelniac obwo­
d u t z y n n i k a dTłodraczego, pontewa^ m o ż e u n uszkodzenia powinny być usuwane jak naj­
- w y w o ł a ć - o c k n r o z e n i a w r a z i e z e t o i ę ( ; i a się- prędzej. Istnieją warsztaty wyspecjalizowane
z e skorą. W - r a z i e przypadkowego kontaktu w naprawie szyb s a m o c h o d o w y c h , co po­
ze skorą natychmiast sptukiv;ac miejsce k o n ­ zwala na uniknięcie w y m i a n y szyb.
t a k t u z i m n a w o d ą p r z e z c o n a j m n i e j 15 m i n u t ,
•Czyrinik c h ł o d n i c z y o d p a r o w u j e w t e m p e ­ Wymontowanie i zamontowanie
raturze ©toczema, W stanie g a z o w y m jest
nitów rozprężnych
;.b0Zfcffl:fwny i - b e z w o n n y a t y m s a m y m n i e -
wycHJwalny. Jest on cięższy o d powietrza. Liczne pokrywy, osłony I pokrycia s ą m o c o ­
•rW:raae w y a e k u zbiera się przy z i e m i i grozr w a n e nitami rozprężnymi. Wymontowanie
^'fcidasjerMem o s o b o m p r a c u j ą c y m p o d s a m o - i zamontowanie innych zacisków mocują­
?^i3Ęleffi-łub z n a j d u j ą c y m się w kanale, cych opisano w rozdziale „Wyposażenie
wewnętrzne nadwozia",
- W celu wysuszenia powłoki lakierowej
po naprawie m e powinno się p o d g r z e w a ć sa­ Wynfiontowanie
m o c h o d u w kabinie powyżej +80''C. W prze­ • A - n i t rozprężny z łbem: wyciągnąć trzpień
c i w n y m razie m o g ą ulec zniszczeniu elektro­ ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 5 1 ) wkrętakiem.
niczne sterowniki wyposażenia samochodu. • B - nit r o z p r ę ż n y b e z ł b a : w y b i ć t r z p i e ń ( 1 )
Ponadto w urządzeniu klimatyzacyjnym bar­ odpowiednim przebijakiem.
dzo wzrośnie ciśnienie, które m o ż e doprowa­ U w a g a . Trzpień może przy tym zostać znisz­
dzić do rozsadzenia tego urządzenia, czony - należy zastąpić go nowym.
- Powłokę ochronnąz PCW, którąjest zabez­ • W y c i ą g n ą ć nit r o z p r ę ż n y (2) z o t w o r u .
pieczony spód nadwozia, w razie konieczno­
ści należy u s u w a ć w miejscu n a p r a w i a n y m Zamontowanie
za p o m o c ą wirującej szczotki drucianej albo • U s z k o d z o n e lub b r a k u j ą c e nity r o z p r ę ż n e
nagrzać strumieniem gorącego powietrza należy zastąpić nowymi,
d o temperatury co najwyżej ISO^C i o d e r w a ć • W ł o ż y ć nit r o z p r ę ż n y (2) w o t w ó r i w c i s n ą ć
trzpień (1).
U w a g a . Podczas wypalania lub ogrzewania U w a g a . Wciśnięcie trzpienia powoduje roz­
powyżej 180°C powłoki z P C W wydziela się chylenie rozciętych części nitu i m o c n e o s a ­
chlorowodór o silnym działaniu korozyjnym dzenie w otworze.
i trującym.
Wymontowanie i zamontowanie
Uszkodzenia szyby przedniej bocznej listwy ochronnej
przez uderzające kamienie
Wymontowanie
Uwaga. Nawet małe uszkodzenia szyby • O g r z a ć b o c z n ą listwę o c h r o n n ą s u s z a r k ą
przedniej, na przykład s p o w o d o w a n e ude­ do włosów.
rzeniami kamieni lub ślady tarcia w y c i e r a k ó w • W s u n ą ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o m i ę ­
pogarszają widoczność i mogą prowadzić d z y drzwi i listwę, p r z e s u w a ć w z d ł u ż listwy
d o dalszych uszkodzeń (pęknięć) szyby. Te i stopniowo ją odrywać.
274 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

Zamontowanie Wymontowanie i zamontowanie

• O c z y ś c i ć miejsce przylegania listwy n a j -
pienw b e n z y n ą , a n a s t ę p n i e r o z p u s z c z a l n i ­
kiem silikonowym i wytrzeć do sucha.
• Ściągnąć folię o c h r o n n ą z listwy s a m o ­
przylepnej.
• O g r z a ć listwę s u s z a r k ą od strony p o w l e ­
czonej klejem.
• Ułożyć listwę na miejscu, lekko przykleić
punktowo, a następnie m o c n o docisnąć na
całej powierzchni I długości.
Wymontowanie i zamontowanie
kratki wlotu powietrza
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć wycleraki ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 3 8 )
- patrz odpowiedni opis w rozdziale „ W y p o ­
sażenie elektryczne".
• O t w o r z y ć p o k r y w ę przedziału silnika.
• Z d j ą ć uszczelkę g u m o w ą (2) na c a ł y m o d ­
cinku pod s z y b ą przednią.
• P o d w a ż y ć klinem (4) z t w o r z y w a sztucz­
nego, na przykład Hazet 1965-20 i oddzielić
kratkę (3) wlotu powietrza od s z y b y p r z e d ­
niej.
• O d ł ą c z y ć giętki p r z e w ó d spryskiwacza
szyby i w y j ą ć d y s z ę sprj^skiwacza z tyłu krat­
ki w l o t u p o w i e t r z a .
zderzaka przedniego oraz jego osłony
Wymontowanie
• Odłączyć osłonę przeciwbłotną błotnika
o d osłony zderzaka (patrz odpowiedni opis).
• S a m o c h ó d z silnikiem w y s o k o p r ę ż n y m :
po lewej i prawej stronie odkręcić d o i n ą o s ł o ­
nę przedziału silnika od osłony zderzaka.
Odchylić osłonę w dół.
• W wersjach z reflektorami przeciwmgłowy­
mi o d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k złącza reflektora
przeciwmgłowego.
• W wersjach ze spryskiwaczami reflekto­
rów odłączyć giętki przewód spryskiwacza
reflektorów.
• O t w o r z y ć pokrywę przedziału silnika.
• Wykręcić sześć śrub i w y c i s n ą ć sześć
nitów r o z p r ę ż n y c h z o s ł o n y z d e r z a k a ( 1 , rys.
0 - 4 8 3 3 9 ) w miejscach w s k a z a n y c h strzał­
kami.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
 WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE ZDERZAKA PRZEDNIEGO ORAZ JEGO OSŁONY 275

• W y k r ę c i ć s z e ś ć śrub (strzałki A na rys,

0 - 4 8 3 4 3 ) i oddzielić osłonę przeciwbłotną
błotnika od osłony (1) z d e r z a k a tylnego
(patrz o d p o w i e d n i opis).
• Wyjąć u dołu z zacisków mocującycłi d w a
u c h w y t y (strzałki B).
• W y k r ę c i ć d w i e g ó r n e śruby (strzałki C).
• Odchylić końce osłony (1) zderzaka
po lewej i prawej stronie oraz w y s u n ą ć osło­
• W y s u n ą ć (strzałka A ) końce o s ł o n y z d e ­ nę zderzaka tylnego do tyłu.
rzaka z szyn prowadzących], po lewej i pra­ • O d k r ę c i ć o s i e m n a k r ę t e k (strzałki na rys.
wej stronie. 0 - 4 8 3 4 4 ) i z d j ą ć d o tyłu b e l k ę z d e r z a k a tyl­
• Przy p o m o c y drugiej osoby w y s u n ą ć do nego.
przodu osłonę zderzaka z szyn prowadzą­
cych! ( s t r z a ł k a B ) . Zamontowanie
• Wykręcić osiem śrub oraz cztery nakrętki • Zamontowanie przebiega w kolejności
(strzałki n a rys. 0 - 4 8 3 4 1 ) . o d w r o t n e j do w y m o n t o w a n i a . Nakrętki belki
• Z d j ą ć b e l k ę z d e r z a k a (2) z r a m y p r z e d n i e j zderzaka dokręcać m o m e n t e m 20 N-m.
samocłiodu. • Po dokręceniu nakrętek zasklepić miejsca
połączeń woskiem ochronnym.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Śruby mocujące
belkę zderzaka dokręcać m o m e n t e m 20 N-m.
• Po dokręceniu śrub i nakrętek zasklepić
miejsca połączeń woskiem ocłironnym.

Wymontowanie i zamontowanie
zderzaka tylnego oraz jego osłony

Vectra sedan i GTS

Wymontowanie

• Wymontować lampy tylne (patrz odpo­

wiedni opis).
• W y m o n t o w a ć lampy oświetlenia tablicy
rejestracyjnej (patrz odpowiedni opis).
2 7 6 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA
Vectra kombi
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć lampy tylne (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• W y k r ę c i ć cztery g ó r n e ś r u b y (strzatki A na
rys. 0 - 4 8 3 4 8 ) .
• W y m o n t o w a ć pokrycie (1) nad tylnym z d e ­
rzakiem (patrz o d p o w i e d n i opis).
• W y k r ę c i ć cztery ś r u b y (strzatki B).
• W c i s n ą ć z a c z e p y (strzałka C ) i odbloko­
w a ć dolne uchwyty
• W y k r ę c i ć s z e ś ć śrub (strzałki D) i o d ł ą c z y ć
o s ł o n ę p r z e c i w b ł o t n ą błotnika o d osłony (2)
z d e r z a k a (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Wyjąć wtyk złącza czujnika parkowania.
Rozchylić na zewnątrz zaczepy mocujące
i wyjąć czujnik z uchwytu na wewnętrznej
stronie osłony zderzaka.
• O d c h y l i ć k o ń c e o s ł o n y (2) z d e r z a k a po
lewej i prawej stronie oraz w y s u n ą ć do tyłu
osłonę. Pozostałe oznaczenia na rysunku
0 - 4 8 3 4 7 : (strzałki B) - śruby g ó r n e , (strzałki
C) - uchwyty dolne,
• Wykręcić sześć śrub i nakrętek oraz wyjąć
d o tyłu belkę z d e r z a k a z podłużnicy (patrz
także opis dla Signum).
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania. Belkę zderzaka,
przykręcić nowymi nakrętkami samobloku-
jącymi.
• Po dokręceniu nakrętek zasklepić miejsca
połączeń woskiem ochronnym.
Signum
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć lampy tylne (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• W y k r ę c i ć s z e ś ć śrub (strzałki A n a rys.
0 - 4 8 3 4 5 ) i oddzielić osłonę przeciwbłotną
błotnika od osłony (2) z d e r z a k a tylnego.
• Wyjąć zaciski mocujące i zdjąć dwa
u c h w y t y (strzałki B).
• W y j ą ć zaciski m o c u j ą c e i z d j ą ć listwę (1).
• W y k r ę c i ć cztery górne śruby (strzałki C).
• Odchylić końce osłony z d e r z a k a po lewej
i prawej stronie oraz w y s u n ą ć d o tyłu osłonę
zderzaka tylnego.
• O d k r ę c i ć s z e ś ć ś r u b i n a k r ę t e k (strzałki na
rys. 0 - 4 8 3 4 6 ) i w y j ą ć do tyłu belkę z d e r z a k a
tylnego.
Zamontowanie
• Zamontowanie przebiega w kolejności
odwrotnej do wymontowania. Po dokręceniu
 WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE ZDERZAKA TYLNEGO ORAZ JEGO OSŁONY 277

Uwaga. W silniku 1,9 d m ^ t r z e b a wykręcić

17 śrub.
• Z d j ą ć d o l n ą o s ł o n ę (1) przedziału silnika.
(2) - p o k r y w a o b s ł u g o w a .

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Wymontowanie i zamontowanie
osłony przeciwbłotnej
błotnika przedniego
Wymontowanie
• Poluzować śruby mocowania koła przed­
niego. Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód
śrub i nakrętek zasklepić miejsca połączeń s a m o c h o d u oraz zdjąć koło.
woskiem ochronnym. Uwaga. Stosować się do wskazówek
w punkcie „Wymontowanie i zamontowanie
Wymontowanie i zamontowanie koła".
dolnej osłony przedziału silnika • Wykręcić trzy śruby i wyjąć t i o t s n ą osłonę
przedziału silnika z w n ę k i koła.
Silniki wysokoprężne • W y k r ę c i ć ś r u b y i w y j ą ć nity r o z p r ę ż n e
(strzałki na rys. 0 - 4 8 3 4 2 ) .
Wymontowanie
U w a g a . Niektóre trzpienie nitów m o g ą zo­
• Unieść i bezpiecznie podeprzeć przód stać zniszczone; podczas zamontowania
samochodu. należy zastąpić je nowymi.
Ostrzeżenie. Podczas unoszenia samo- • Wyjąć przeciwbłotną osłonę (1) z wnęki
•.chodu m o ż e z d a r z y ć s i ę w y p a d e k , d l a t e g o koła przedniego.
należy wraeśniej zapoznać się z zalecenia­
Zamontowanie
mi podanymi w podrozdziale „Unoszenie
;;F p o d p i e r a n i e s a m o c h o d u " . • W ł o ż y ć o s ł o n ę p r z e c i w b ł o t n ą (1) w e w n ę ­
kę koła przedniego i przykręcić j ą ś r u b a m i .
• W y k r ę c i ć 10 ś r u b (strzatki na rys. 0 - 4 8 3 3 7 ) . W c i s n ą ć nity r o z p r ę ż n e ,
• Osadzić i przykręcić boczną osłonę prze­
działu silnika w e w n ę c e koła.
278 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

1 \^ j
\f

m \ ^ ^
048349

• Przykręcićwstęniekoło.Opuścićsamochód • Wyjąć przeciwbłotną osłonę (1) z wnęki

i dokręcić śruby koła na krzyż m o m e n t e m koła tylnego.
110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­ W y m i a n a błotnilta przedniego
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła". Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć osłonę zderzaka przedniego
Wymontowanie i zamontowanie (patrz odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć reflektor (patrz o d p o w i e d n i
osłony przeciwbłotnej
opis).
błotnilta tylnego
• Wymontować kierunkowskaz boczny
Wymontowanie (patrz odpowiedni opis).
• P o l u z o w a ć śruby m o c o w a n i a koła tylnego. • W y m o n t o w a ć osłonę przeciwbłotną błotni­
U n i e ś ć i b e z p i e c z n i e p o d e p r z e ć tył s a m o c h o ­ ka przedniego (patrz odpowiedni opis).
du oraz zdjąć koło. • Wymontować boczną okładzinę progu
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­ (patrz o d p o w i e d n i opis).
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­ • O t w o r z y ć d r z w i i w y k r ę c i ć g ó r n ą ś r u b ę (1,
m o n t o w a n i e kota", rys. 0 - 4 8 3 5 3 ) w słupku A,
• W y k r ę c i ć trzy śmby, j e d n ą nakrętkę i wyjąć • W y k r ę c i ć ś r o d k o w ą ś r u b ę (2) w słupku
j e d e n nit r o z p r ę ż n y ( s t r z a ł k i n a r y s . 0 - 4 8 3 4 9 ) , A z wnęki koła,
• W y j ą ć p r z e c i w b ł o t n ą o s ł o n ę (1) b ł o t n i k a • W y k r ę c i ć o s i e m śrub (pozostałe strzałki).
z wnęki koła tylnego.

Zamontowanie
• W ł o ż y ć p r z e c i w b ł o t n ą o s ł o n ę (1) w e w n ę ­
kę koła tylnego i przykręcić śruby oraz na­
k r ę t k ę . W c i s n ą ć nit r o z p r ę ż n y .
• Przykręcić wstępnie koło. Opuścić s a m o ­
c h ó d i d o k r ę c i ć ś r u b y m o c o w a n i a kota n a
krzyż m o m e n t e m 110 N - m .
U w a g a . S t o s o w a ć się d o w s k a z ó w e k p o d a ­
nych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
m o n t o w a n i e koła".

Vecira kombi
• Wykręcić pięć śrub, j e d n ą nakrętkę i wyjąć
j e d e n nit r o z p r ę ż n y ( s t r z a ł k i n a r y s , O - 4 8 3 5 0 ) .
 WYMIANA BŁOTNIKA PRZEDNIEGO 2 7 9

• O g r z a ć błotnik (3) d m u c h a w ą g o r ą c e g o
powietrza wzdłuż słupka A i odłączyć go
od nadwozia. W razie potrzeby przeciąć no­
ż e m warstwę masy uszczelniającej.
U w a g a . S a m ą masę uszczelniającą ogrze­
w a ć krótko i niezbyt silnie; nie p o w i n n a
z m i e n i ć k o l o r u , ani nie p o w i n n y się w niej
wytworzyć pęcherzyki powietrza.
• Usunąć ostrożnie masę uszczelniającą
z nadwozia zwracając u w a g ę , aby nie uszko­
dzić powłoki lakierowej.

Zamontowanie
• Przed zamontowaniem polakierować
n o w y błotnik w niedostępnych p o z a m o n t o ­
waniu miejscach,
• O c z y ś c i ć miejsca przylegania tiłotnika d o Wymontowanie i zamontowanie
nadwozia i w y p r o s t o w a ć błotnik w razie po­ pokrywy przedziału silnika
trzeby Nakleić na miejsca połączenia dostęp­
l/Vymonfowan/e
n ą w handlu t a ś m ę uszczelniającą do błotni­
k ó w albo nanieść m a s ę uszczelniającą, • Otworzyć pokrywę przedziału silnika.
• O s a d z i ć i ustawić błotnik. Z a c h o w a ć j e d ­ Ostrzeżenie. Przed w y m o n t o w a n i e m amor­
nakowe szerokości szczelin. tyzatora gazowego pokrywy pr/edziału
Właściwa szerokość szczelin: silnika należy z l e a c drugie! osobie przytrzy­
- między błotnikiem i drzwiami przednimi; m a n i e pokrywy przedziału sitnika.
4,0-"" mm,
- między błotnikiem i pokrywą przedziału • Odłączyć amortyzator gazowy od pokrywy
silnika; 4 , 0 ' " ° m m , przedziału silnika. W t y m celu m a ł y m w k r ę -
• Przykręcić tłłotnik ś r u b a m i ,
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a .

Wymontowanie i zamontowanie
bocznej okładziny progu

Wymontowanie
• Otworzyć przednie i tylne drzwi.
• Podważyć klinem z tworzywa sztucznego,
na przykład Hazet 1965-20 i ostrożnie zdjąć
z progu listwę o c h r o n n ą
• W y j ą ć trzy r o z p r ę ż n e nity (strzałki na rys.
0 - 4 8 3 5 2 ) i z d j ą ć p o k r y w ę (1) n a k o ń c u p r o ­
gu.
• Wyjąć z progu, na górze i na dole 12 roz­
p r ę ż n y c h nitów (strzałki) oraz zdjąć okładzi­
nę (2) progu.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
280 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

takiem unieść nieco klamrę zabezpieczającą

i zdjąć amortyzator z górnego czopa kuliste­ Regulacja wzniosu pokrywy
go.
• W celu ułatwienia zamontowania, ozna­ • Wymontować kratkę wlotu powietrza
k o w a ć pisakiem położenie z a w i a s ó w {3, rys. (patrz odpowiedni opis).
0 - 4 8 3 5 4 ) na pokrywie silnika. • Poluzować śruby mocowania zawiasów
• Poprosić drugą osobę o podtrzymanie (2) w n a d w o z i u .
pokrywy i po obu stronach wykręcić po dwie • Przesuwać pokrywę na zawiasach i wyre­
śruby m o c u j ą c e (1) zawiasy. g u l o w a ć jej w z n i o s po stronie przedniej szyby.
U w a g a . Jeśli z a w i a s y (3) m a j ą być w y m o n ­ • Wznios przodu pokrywy wyregulować
t o w a n e , w y k r ę c i ć ś r u b y (2) z a w i a s ó w z n a d ­ przez obracanie czterech g u m o w y c h odbojni­
wozia. Konieczne będzie uprzednie w y m o n ­ ków w pasie przednim obok z a m k a pokrywy.
t o w a n i e kratki wlotu powietrza. U w a g a . P o m o c n e jest przyklejenie do od­
• Korzystając z pomocy drugiej o s o b y zdjąć bojników plasteliny. Po z a m k n i ę c i u p o k r y w y
i ostrożnie odłożyć p o k r y w ę przedziału silni­ m o ż n a po odcisku w plastelinie ocenić, czy
ka. odbojniki s ą prawidłowo wyregulowane.
U w a g a . W celu w y m o n t o w a n i a kratki wlotu • Pokrywa jest prawidłowo wyregulowana,
powietrza przed chłodnicą wykręcić osiem jeśli po z a m k n i ę c i u jest ustawiona w jednej
śrub i wyjąć kratkę z zacisków mocujących płaszczyźnie z błotnikami.
w pokrywie przedziału silnika. • P r z y k r ę c i ć ś r u b y (2) z a w i a s ó w w n a d w o ­
ziu m o m e n t e m 18 N-m.
Zamontowanie
U w a g a . Powlec gwinty śrub środkiem zabez­
• Korzystając z p o m o c y drugiej osoby, usta­ pieczającym, na przykład Loctite 243.
w i ć p o k r y w ę p r z e d z i a ł u silnika na z a w i a s a c h • Z a m k n ą ć pokrywę i sprawdzić jej położe­
według oznakowania naniesionego podczas nie oraz działanie z a w i a s ó w i z a m k a . E w e n ­
jej w y m o n t o w y w a n i a . W k r ę c i ć r ę k ą śruby (1) tualnie powtórzyć czynności regulacyjne.
zawiasów. • Z a m o n t o w a ć kratkę wlotu powietrza (patrz
• Zamknąć pokrywę i wyregulować szero­ odpowiedni opis).
kość szczelin (patrz o d p o w i e d n i opis).
• Otworzyć pokrywę i dokręcić śruby zawia­ Zamontowanie i regulacja
s ó w m o m e n t e m 18 N-m.
zamka pokrywy
• W c i s n ą ć a m o r t y z a t o r g a z o w y na c z o p
kulisty w pokrywie przedziału silnika i zablo­ U w a g a . P o w y m i a n i e p o k r y w y p r z e d z i a ł u sil­
kować. nika m u s i być z a m o n t o w a n y z a m e k pokrywy.

Reguiacja bocznych krawędzi 1

pokrywy

• P o l u z o w a ć śruby z a w i a s ó w (1) p o k r y w y
r
przedziału silnika.
• Z a m k n ą ć pokrywę i sprawdzić szczeliny.
Szczeliny między pokrywą a prawym i lewym
I 2

błotnikiem powinny mieć j e d n a k o w ą szero­

kość n a całej długości. W y m a g a n a szero­
i
kość szczeliny wynosi 4,0*i° m m .
• W razie potrzeby w y r e g u l o w a ć s z e r o k o ś ć r
szczeliny, przesuwając pokrywę w lewo lub 3
w prawo.
• Dokręcić śruby z a w i a s ó w (1) m o m e n t e m
0-4884
18 N-m.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYWY PRZEDZIAŁU SILNIKA
• Z a m o n t o w a ć na p o k r y w i e z a c z e p {3, rys.
0 - 4 8 8 4 ) z e s p r ę ż y n ą (1) i nitem (4). S p ł a s z ­
czyć s z c z y p c a m i (2) ostry koniec nitu.
• Wkręcić w pokrywę sworzeń (8, rys.
0 4 8 8 5 ) z a m k a z p o d k ł a d k ą (7), ś r u b o w ą s p r ę -
ż y n ą ( 6 ) i n a k r ę t k ą (5) o r a z u s t a w i ć n a w y m i a r
X = 40. ..45 m m . X jest odległością od blacłiy
p o k r y w y d o krawędzi podkładki (7). Przytrzy­
m a ć łeb sworznia płaskim kluczem i dokręcić
n a k r ę t k ę (5) w celu z a b l o k o w a n i a s w o r z n i a .
• Powlec robocze części z a m k a s m a r e m
uniwersalnym.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy bagażnika
Vectra sedan
Wymontowanie
• Otworzyć pokrywę bagażnika.
• W y m o n t o w a ć pokrycie bagażnika (patrz
odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyki złączy dodatkowego światła
hamowania i centralnego blokowania drzwi.
• Wysunąć z pokrywy bagażnika g u m o w ą
przelotkę i wyjąć przewody elektryczne.
O s t r z e ż e n i e . Przed wymontowaniem amor-
tyzaLora g a z o w e g o należy zlecić drugiej
osobie, przytrzymanie pokrywy bagażnika.
• Odłączyć amortyzator gazowy od pokrywy
bagażnika. W tym celu małym wkrętakiem
unieść nieco klamrę zabezpieczającą i zdjąć
281
amortyzator g a z o w y z g ó r n e g o c z o p a kuli­
stego.
• W celu ułatwienia zamontowania oznako­
w a ć pisakiem położenie zawiasów na pokry­
wie bagażnika.
• Poprosić drugą osobę o podtrzymanie
pokrywy i wykręcić śruby ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 5 5 )
mocujące zawiasy po obu stronach. Pozo­
stałe o z n a c z e n i a na r y s u n k u 0 - 4 8 3 5 5 : (2)
- kabłąk zamka, (3) - odbojnik.
• Zdjąć ostrożnie pokrywę bagażnika przy
p o m o c y drugiej osoby.
Zamontowanie
• Korzystając z p o m o c y drugiej o s o b y osa­
dzić p o k r y w ę b a g a ż n i k a w zawiasach. Jeśli
j e s t to ta s a m a p o k r y w a , u s t a w i ć j ą w e d ł u g
naniesionych wcześniej znaków. Przykręcić
r ę k ą ś r u b y (1) z a w i a s ó w .
• Zamknąć pokrywę i wyregulować właści­
w e wartości szerokości szczelin (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• Otworzyć pokrywę i dokręcić śruby zawia­
s ó w m o m e n t e m 20 N-m.
• Wcisnąć amortyzator gazowy na czop k u ­
listy w p o k r y w i e i z a b l o k o w a ć .
• Wciągnąć w otwór w pokrywie przewody
elektryczne lub ułożyć o d n o w a i p o ł ą c z y ć
złącza elektryczne.
• Wcisnąć w otwór w pokrywie g u m o w ą
przelotkę przewodów,
• Zamontować pokrycie pokrywy bagażnika
(patrz odpowiedni opis).
2 8 2 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

m o ż n a p o odcisku w plastelinie ocenić, czy

Regulacja
odbojniki s ą prawidłowo wyregulowane.
• W y m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki ba­ • Dokręcić śruby zawiasów momentem
gażnika (patrz odpowiedni opis). 20 N m .
• O d k r ę c i ć k a b ł ą k z a m k a (2) p o k r y w y b a ­ U w a g a . Powlec gwinty śrub środkiem zabez­
gażnika. p i e c z a j ą c y m , na p r z y k ł a d Lictite 2 4 3 .
• P o l u z o w a ć śruby ( 1 , patrz rys. 0 ^ 8 3 5 5 ) • Ustawić i przykręcić kabłąk zamka pokry­
zawiasów pokrywy. wy m o m e n t e m 20 N-m.
• Zamknąć pokrywę bagażnika i sprawdzić • Zamknąć pokrywę i sprawdzić szerokość
szerokość szczelin. Pokrywa jest prawidłowo szczelin i działanie z a m k a . W razie potrzeby
wyregulowana, gdy po zamknięciu wszystkie ponownie wyregulować pokrywę,
szczeliny m a j ą tę s a m ą szerokość, pokrywa • Z a m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki ba­
nie jest o s a d z o n a zbyt w y s o k o lub zbyt nisko gażnika (patrz odpowiedni opis).
oraz leży w jednej płaszczyźnie z sąsiednimi
elementami nadwozia. Wymontowanie i zamontowanie
W y m a g a n a szerokość szczelin: pokrycia pokrywy bagażnika
- między pokrywą i tylnymi, bocznymi czę­
ściami nadwozia: 4,0*'° m m . Vectra sedan
- m i ę d z y p o k r y w ą i t y l n ą s z y b ą : 4,0"''*' m m .
Wymontowanie
• W razie potrzeby p o n o w n i e w y r e g u l o w a ć
pokrywę w płaszczyźnie poziomej, przesu­ • Otworzyć pokrywę bagażnika.
w a j ą c j ą w prawo lub w lewo. • P o d w a ż y ć dźwignią m o n t a ż o w ą (3, rys.
• Dokręcić g ó r n e śruby (1) z a w i a s ó w m o ­ 0 - 4 8 3 5 6 ) , na p r z y k ł a d H a z e t 7 9 9 - 3 , i w y j ą ć
m e n t e m 20 N-m. 13 k o ł k ó w (strzałki).
• P o l u z o w a ć d o l n e śruby (strzałki na rys. • W y j ą ć z a p o m o c ą dźwigni (3) cztery nity
0-48355) zawiasów w nadwoziu. rozprężne (2).
• W razie potrzeby wyregulować pokrywę
• Z d j ą ć pokrycie (1) p o k r y w y b a g a ż n i k a .
w płaszczyźnie pionowej, przesuwając na
z a w i a s a c ł i w g ó r ę i w dót. Zamontowanie
• Wykręcić o b a odbojniki (3) tak, aby po z a ­ • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
mknięciu pokrywa swobodnie na nich spo­ wrotnej do wymontowania. Do montażu czte­
czywała. rech nitów r o z p r ę ż n y c h (2) z a l e c a się w y k o ­
U w a g a . P o m o c n e jest przyklejenie do o d ­ rzystanie młotka z tworzywa sztucznego.
bojników plasteliny Po zamknięciu pokrywy
Wymontowanie, zamontowanie
i regulacja drzwi tyłu nadwozia

Yectra GTS i kombi oraz Signum

Wymontowanie

• Odłączyć p r z e w ó d masy (-) o d akumulatora.

U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
zia (patrz odpowiedni opis).
• Wyjąć wtyki złączy elektrycznych: ogrze­
w a n i a tylnej szyby, wycieraczki tylnej, d o ­
datkowego światła h a m o w a n i a i centralnego
blokowania drzwi.
 WYMONTOWANIE, ZAMONTOWANIE I REGULACJA DRZWI TYŁU NADWOZIA
• Odłączyć giętki p r z e w ó d spryskiwacza
s z y b y tylnej.
U w a g a . Dla ułatwienia późniejszego z a m o n ­
towania zaleca się p r z y m o c o w a n i e k o ń c ó w
przewodów elektrycznych do sznurka i zo­
stawienie sznurka w drzwiach tyłu n a d w o z i a ,
po wyciągnięciu przewodów,
• Wysunąć g u m o w y przepust przewodów
elektrycznych i w y j ą ć p r z e w o d y z drzwi tyłu
nadwozia.
Ostrzeżenie. Przed wymontowaniem amor­
tyzatora, gazowego nałezy zlecić drugiej
osobie przytrzymanie drzwi tyłu nadwozia,
gdyż niepodparta amortyzatorem pokrywa
-opadnie na dół.
• Odłączyć amortyzator gazowy od drzwi
tyłu n a d w o z i a , W t y m celu m a ł y m w k r ę t a ­
kiem unieść nieco klamrę zabezpieczającą
( 1 , rys, 0 - 4 8 2 4 6 ) i zdjąć a m o r t y z a t o r g a z o w y
z górnego czopa kulistego,
• W taki s a m s p o s ó b w y m o n t o w a ć drugi
amortyzator gazowy.
• Z d j ą ć e l e m e n t z a b e z p i e c z a j ą c y (2) i w y j ą ć
s w o r z e ń z a w i a s u drzwi tyłu nadwozia. W ra­
zie konieczności użyć pobijaka i młotka.
• Zdjąć drzwi tyłu n a d w o z i a , korzystając
z pomocy dnjgiej o s o b y
Zamontowanie
• Korzystając z p o m o c y drugiej o s o b y usta­
w i ć d r z w i tyłu n a d w o z i a na m i e j s c u , w ł o ż y ć
sworznie zawiasów i zamontować elementy
zabezpieczające.
283
• Ostrożnie z a m k n ą ć drzwi tyłu n a d w o z i a
i wyregulować szerokość szczelin (patrz o d ­
powiedni opis).
• Na kulistych czopach osadzić i zabloko­
w a ć amortyzatory gazowe,
• Wciągnąć za pomocą sznurka przewody
elektryczne, ułożyć je w drzwiach tyłu n a d ­
wozia i połączyć wszystkie złącza elektrycz­
ne. Z a ł o ż y ć giętki p r z e w ó d spryskiwacza
szyby tylnej.
• Wcisnąć gumowy przepust przewodów
elektrycznych w o t w ó r w drzwiach tyłu n a d ­
wozia,
• Podłączyć przewód masy (-) do a k u m u ­
latora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora".
• Z a m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o z i a
(patrz o d p o w i e d n i opis).
Regulacja
• W y m o n t o w a ć pokrycie tylnej ścianki ba­
gażnika (patrz odpowiedni opis).
• W y k r ę c i ć śruby (strzałki na rys, 0 - 4 8 3 7 6 )
kabłąka (1) z a m k a drzwi tyłu n a d w o z i a ,
• W y m o n t o w a ć górne pokrycie na słupkach
„C" lub „D" (palrz odpowiedni opis).
• W y j ą ć zaciski m o c u j ą c e z tyłu pokrycia
dachu, odchylić pokrycie i poluzować śruby
z a w i a s ó w drzwi tyłu n a d w o z i a .
• Z a m k n ą ć drzwi tyłu n a d w o z i a i s p r a w d z i ć
s z e r o k o ś ć szczelin. Drzwi tyłu n a d w o z i a s ą
p r a w i d ł o w o w y r e g u l o w a n e , g d y p o ich z a ­
mknięciu wszystkie szczeliny m a j ą tę s a m ą
s z e r o k o ś ć , nie s ą o s a d z o n e zbyt g ł ę b o k o lub
284 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

V55-0080

• N a c i ą ć c y l i n d e r a m o r t y z a t o r a n a 1/3 j e g o
długości, licząc od krawędzi po stronie tło­
z a płytko i leżą w jednej płaszczyźnie z są­ czyska. Przykryć miejsce przecięcia s z m a t ą
siednimi elementami nadwozia. w celu zebrania wyciekającego oleju.
W y m a g a n a szerokość szczelin: U w a g a . Założyć okulary ochronne.
- m i ę d z y d r z w i a m i tyłu n a d w o z i a i b o c z n y m i
c z ę ś c i a m i tyłu n a d w o z i a : 4 , 0 ' ^ ° m m , Wymontowanie i zamontowanie
- m i ę d z y d r z w i a m i tyłu n a d w o z i a i d a c ł i e m :
zamka drzwi tyłu nadwozia
4,0*'" mm,
lub pokrywy bagażnika
• W razie konieczności w y r e g u l o w a ć drzwi
tyłu n a d w o z i a , przesuwając je w p r a w o lub Wymontowanie
w lewo, • Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
• W y k r ę c i ć o b a g u m o w e odbojniki (1) tak, tora.
a b y po z a m k n i ę c i u drzwi tyłu n a d w o z i a s w o ­ U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
bodnie spoczywały na odbojnikacłi. podanych w podrozdziale „Wymontowanie
U w a g a . P o m o c n e jest przyklejenie do od­ i zamontowanie akumulatora".
bojników plasteliny. P o z a m k n i ę c i u pokrywy, • W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o ­
po odcisku w plastelinie m o ż n a ocenić, czy zia lub p o k r y w y b a g a ż n i k a (patrz o d p o w i e d n i
odbojniki są prawidłowo wyregulowane. opis).
• Dokręcić śruby zawiasów momentem • Odblokować i wyjąć wtyk złącza central­
25 N m . nego blokowania drzwi.
• Ustawić kabłąk zamka i dokręcić śruby • Yectra sedan 1 G T S : wykręcić dwie na­
jego mocowania m o m e n t e m 20 N*m. krętki po wewnętrznej stronie pokrywy
• Z a m k n ą ć drzwi tyłu n a d w o z i a i s p r a w d z i ć b a g a ż n i k a ( s e d a n ) lub d r z w i tyłu n a d w o z i a
szerokość szczelin oraz działanie z a m k a . (GTS) i wyjąć zamek razem z cylindrem
W razie potrzeby p o n o w n i e w y r e g u l o w a ć , z p o k r y w y lub d r z w i . O d ł ą c z y ć giętkie cię­
• Z a m o n t o w a ć pokrycie drzwi tyłu n a d w o z i a gno od zamka,
(patrz odpowiedni opis). • Signum: wyjąć wtyk złącza oświetlenia
tablicy rejestracyjnej. P o d w a ż y ć i wyjąć d w a
kołki po lewej i prawej stronie o d w e w n ę t r z ­
Złomowanie amortyzatora gazowego
nej strony drzwi tyłu n a d w o z i a , odkręcić
U w a g a . Jeśli amortyzator m a być w y m i e n i a ­ sześć nakrętek i zdjąć zewnętrzny uchwyt
ny, p r z e d o d d a n i e m n a z ł o m m u s i b y ć z n i e ­ d o otwierania drzwi tyłu nadwozia,
go usunięty gaz. • Signum: odkręcić dwie nakrętki i wyjąć
• Z a m o c o w a ć amortyzator w imadle na od­ wyłącznik elektrycznego blokowania drzwi
cinku X = 5 0 m m (rys. V 5 5 - 0 0 8 0 ) , tyłu n a d w o z i a ,
U w a g a . Amortyzator m o c o w a ć tylko na tym • W y k r ę c i ć trzy śruby (strzałki na rys.
odcinku, W przeciwnym razie m o ż e dojść 0 - 4 8 3 7 7 ) i zdjąć z a m e k (1) drzwi tyłu n a d w o ­
do wypadku. zia lub pokrywy bagażnika.
 WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE ZAMKA DRZWI TYŁU NADWOZIA 285

Zamontowanie

• Zamontowanie przebiega w kolejności o d ­

wrotnej do wymontowania, • Wykręcić zaczepy (2) mocujące osłonę
• Przy otwartych drzwiach tyłu n a d w o z i a lub
pokrywie bagażnika sprawdzić działanie • Wsunąć klin z tworzywa sztucznego
zamka. p o d p o k r y c i e r a m o k i e n n y c h (3) i (4), w y j ą ć
zaciski m o c u j ą c e (w kierunku strzałek) i odłą­
Wynnontowanie i zamontowanie czyć pokrycie od ram okiennych.
pokrycia drzwi tyłu nadwozia U w a g a . Każdy segment pokrycia ram okien­
nych jest osadzony na trzech zaciskach m o ­
Vectra GTS cujących.
• P o d w a ż y ć d ź w i g n i ą m o n t a ż o w ą (6, rys.
Wymontowanie
0 - 4 8 3 5 6 ) . na p r z y k ł a d H a z e t 7 9 9 - 3 . i w y j ą ć
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a i w y m o n t o ­ cztery kołki (strzałki) z pokrycia (5).
w a ć osłonę bagażnika. • Z a p o m o c ą d ź w i g n i (6) wyjąć cztery nity
• Zdjąć osłony śrub po lewej i prawej stronie r o z p r ę ż n e (7) i z d j ą ć d w a u c h w y t y .
oraz wykręcić śruby ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 5 7 ) . • Wykręcić dwie śruby (8).
U w a g a . Jeśli w y m o n t o w u j e się tylko d o l n e • Wsunąć klin z t w o r z y w a sztucznego
pokrycie (5), to w y s t a r c z y w y k r ę c i ć śruby (1) pod pokrycie (5). wyjąć cztery zaciski m o ­
pokrycia r a m o k i e n n y c h (3) i (4). cujące i odłączyć pokrycie od drzwi tyłu
nadwozia.

Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.

Vectra iiombi

Wymontowanie
• O t w o r z y ć drzwi tyłu n a d w o z i a . W y k r ę c i ć
ś r u b ę ( 1 , rys. 0 - 4 6 3 5 9 ) i w y j ą ć u c h w y t (2)
z pokrycia.
• Samochody z mechanizmem samoczyn­
nego otwierania drzwi tyłu n a d w o z i a : p o d ­
w a ż y ć klinem z tworzywa sztucznego i wyjąć
w y ł ą c z n i k (3) z j e g o o b u d o w y . Ś c i s n ą ć d w a
2 8 6 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

Signum

Wymontowanie

• Otworzyć drzwi tyłu nadwozia, podważyć

i w y j ą ć z p o k r y c i a l a m p ę (3, rys. 0 - 4 8 3 6 1 )
oświetlenia przestrzeni bagażowej; wyjąć
wtyk złącza elektrycznego.
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (4).
• P o d w a ż y ć dźwignią montażową, na przy­
kład H a z e t 7 9 9 - 3 i w y j ą ć d w a r o z p r ę ż n e nity
( 2 ) z d o l n e g o p o k r y c i a (1).
• Wsuwać klin z t w o r z y w a sztucznego
pod dolne pokrycie i wyjąć 10 zacisków m o ­
cujących (oznaczenia).
• Z d j ą ć dolne pokrycie (1) z drzwi tyłu n a d ­
wozia.
• W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o ( 6 ,
rys. 0 - 4 8 3 6 2 ) p o d górne pokrycie (5) r a m y

rygle zabezpieczające w o b u d o w i e wyłączni­

ka i wyjąć o b u d o w ę z pokrycia. Wyjąć wtyk
złącza.
• Wsuwać klin z t w o r z y w a sztucznego
p o d p o k r y c i e (4} w o k o l i c a c h 10 z a c i s k ó w
mocujących (oznaczenia), wyciągnąć zaciski
i z d j ą ć p o k r y c i e z drzwi tyłu n a d w o z i a .
• Wsuwać klin z t w o r z y w a sztucznego
p o d p o k r y c i e r a m y okiennej (5, rys. 0 - 4 8 3 6 0 )
w sąsiedztwie ośmiu zacisków mocujących
(strzaH<i), w y j ą ć z a c i s k i i o d ł ą c z y ć p o k r y c i e
od ramy.
• O d b l o k o w a ć i w y j ą ć w t y k (6) z ł ą c z a d o d a t ­
k o w e g o światła hamowania.
• Zdjąć pokrycie ramy okiennej.

Zamontowanie

• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
• Sprawdzić działanie mecfianizmu s a m o ­
c z y n n e g o o t w i e r a n i a drzwi tyłu n a d w o z i a
oraz dodatkowego światła hamowania.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA DRZWI TYŁU NADWOZIA
'w
okiennej, w y j ą ć cztery m o c u j ą c e zaciski (7)
z ramy okna i zdjąć pokrycie.
• W s u w a ć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o ( 6 ,
rys. 0 - 4 8 3 6 3 ) p o d b o c z n e pokrycie r a m y
okiennej (8), w y j ą ć d w a m o c u j ą c e zaciski (9)
z ramy okna i zdjąć pokrycie.
Zamontowanie
• Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
wrotnej do wymontowania.
Wymontowanie i zamontowanie
drzwi bocznycii
U w a g a . Opisano wymontowanie drzwi przed-
nicti. Drzwi tylne w y m o n t o w u j e się w analo­
giczny s p o s ó b {w opisie p o d a n o różnice).
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masy (-) od akumula­
tora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
podanych w podrozdziale „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora",
• O t w o r z y ć drzwi, w y k r ę c i ć ś r u b ę (2, rys, O -
- 4 8 3 6 4 ) i od słupka „A" odłączyć ogranicznik
otwarcia drzwi.
• Drzwi przednie: p o c i ą g n ą ć d o góry rygiel
(4) aż d o p o k o n a n i a o p o r u . W ten s p o s ó b
zostanie rozłączone wtykowe złącze elek­
tryczne w drzwiach.
• Drzwi tylne: wcisnąć niebieski pierścień
na złączu w t y k o w y m i ostrożnie, stopniowo
wyjąć wtyk ze złącza w drzwiach.
287
• W y k r ę d ć dwie ustalające śruby ( 1 ) na gó­
rze i na dole oraz z d j ą ć d r z w i z e słupka „ A " ,
U w a g a . Poprosić drugą osobę o podtrzyma­
nie drzwi.
Zamontowanie
• Powlec gwint nowych śrub ustalających
środkiem zabezpieczającym, na przykład
Loctite 243.
• Porosić drugą osobę o podtrzymanie
drzwi. Osadzić drzwi w zawiasach i wkręcić
śruby ustalające.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.
Dopasowanie drzwi
• Wykręcić kabłąk z a m k a ze słupka „B",
• Poluzować po dwie śruby górnego i dolne­
g o z a w i a s u na tyle, a b y m o ż n a było p r z e s u ­
wać drzwi.
• Z a m k n ą ć drzwi i sprawdzić szerokość
szczelin. Drzwi s ą prawidłowo wyregulowane,
g d y p o ich z a m k n i ę c i u w s z y s t k i e s z c z e l i n y
m a j ą tę s a m ą szerokość, nie s ą o s a d z o n e
zbyt głęboko lub z a płytko i leżą w jednej
płaszczyźnie z sąsiednimi elementami nad­
wozia. Przód drzwi tylnych m o ż e być najwyżej
1 m m głębiej o s a d z o n y niż d r z w i przednie.
288 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

W y m a g a n a szerokość szczelin:
- między drzwiami przednimi i błotnikiem
przednim: 4,0*'° m m ,
- między drzwiami przednimi i drzwiami tyl­
n y m i ; 4,O*''" m m ,
- między drzwiami tylnymi i błotnikiem tyl­
nym: 4,0*'" mm,
• Wkręcić ręką śruby mocujące kabłąk drzwi
tak, a b y m o ż n a go było p r z e s u w a ć .
• Z a m k n ą ć i d o p a s o w a ć drzwi; ustawi się
t a k ż e kat>łąk z a m k a . O s t r o ż n i e otworzyć
drzwi i dokręcić śruby ( 1 , rys. 0 - 4 8 2 5 2 ) ka-
błąka m o m e n t e m 20 N-m.
• Powlec gwint nowycłi śrub zawiasów • Odwrócić mocującą klamrę (1, rys,
środkiem zabezpieczającym, na przykład 0-48365). Odblokować i odłączyć sztywne
Loctite 243. c i ę g n o (2) od klamki drzwi.
• Drzwi od strony kierowcy: w y m o n t o w a ć
Wymontowanie i zamontowanie klamkę z e w n ę t r z n ą razem z g n i a z d e m (patrz
odpowiedni opis).
zamka drzwi bocznych
• W y k r ę c i ć trzy śruby (strzałki na rys.
lVymonrowan/e 0-483666) z boku ramy drzwi i odłączyć za­
• O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) od a k u m u l a ­ mek od drzwi.
tora. • Drzwi tylne: wykręcić śrubę (2, rys.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek 0 - 4 8 3 7 3 ) , w y j ą ć u c h w y t ( 1 ) linki z r a m y d r z w i
podanych w podrozdziale „Wymontowanie

(if
i zamontowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi bocznych ^ 1
{patrz odpowiedni opis). 2
• C z ę ś c i o w o zdjąć folię h y d r o f o b o w ą
• W y m o n t o w a ć tylną szynę prowadzącą
szybę (patrz podrozdz. „Wymontowanie \ W—
i zamontowanie mechanizmu podnoszenia
s z y b y drzwi p r z e d n i c h " lub „ W y m o n t o w a n i e
\ \ , ©)
i zamontowanie mechanizmu podnoszenia )
szyby drzwi tylnych").
U w a g a . C z y n n o ś ć ta nie dotyczy tylnych 4
drzwi modelu Yectra GTS. 0.18373
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE ZAMKA DRZWI BOCZNYCH 289

• Zaczepić w uchwycie mocowania w zam­

k u k o n i e c linki i s ł y s z a l n i e z a b l o k o w a ć ,
• Dalsze zamontowanie przeoiega w koiej­
ności odwrotnej do wymontowania. W y m i e ­
nić u s z k o d z o n ą folię h y d r o f o b o w ą .
• Przy otwartych drzwiach sprawdzić działa­
nie z a m k a drzwi.

Wymontowanie i zamontowanie
klamki zewnętrznej
Wymontowanie
• Otworzyć odpowiednie drzwi boczne,
i o d ł ą c z y ć k o n i e c ( 3 ) linki o d d ź w i g n i ( 4 ) s t e ­ • Podważyć klinem z tworzywa sztucznego,
rującej przyciskiem blokującym otwarcie na przykład Hazet 1965-20 i wyjąć osłonę
drzwi. z otworu (strzałka A, r y s , 0 - 4 8 3 6 8 ) z boku
• W y s u n ą ć w k r ę t a k i e m { 1 , rys, 0 - 4 8 3 6 7 ) ramy drzwi.
d o góry rygiel z a b e z p i e c z a j ą c y w t y k (2) złą­ • P o c i s n ą ć na z e w n ą t r z (strzałki B) k l a m k ę
cza nastawnika z a m k a drzwi i wyjąć wtyk, z e w n ę t r z n ą (1) i p r z y t r z y m a ć .
• D r z w i p r z e d n i e : p o d w a ż y ć d ź w i g n i ą , na • O b r ó c i ć d o o p o r u ś r u b ę (2), przeciwnie
przykład Hazet 799-3 i odłączyć przewód do ruchu w s k a z ó w e k zegara (strzałka C).
elektryczny od z a m k a drzwi. • W y j ą ć bęł>enek z a m k a r a z e m z k o r p u s e m
• Wyjąć z a m e k razem z linką z ramy drzwi. (3, rys. 0 - 4 8 3 6 9 ) .
U w a g a . W drzwiacłi przednicłi wyjąć zamek
przez dolny otwór (strzałka) w ramie,
• Zwolnić zabezpieczenie (strzałka A, rys.
0 - 4 8 3 7 4 ) i wyjąć linkę (2) z z a m k a drzwi
(strzałki B ) . O d ł ą c z y ć k o n i e c (3) linki o d
u c h w y t u (4) jej m o c o w a n i a ,
• Drzwi tylne: odczepić w podobny sposób
linkę przycisku blokującego otwarcie drzwi,
• Drzwi przednie: odłączyć od z a m k a cięgło
przycisku blokującego otwarcie drzwi.

Zamontowanie
9 Drzwi przednie: podłączyć do z a m k a cię­
gło przycisku blokującego otwarcie drzwi.

A A s

Cl-r-^')

4 3
0-4S374
290 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

Zamontowanie

• Osadzić jarzmo gniazda klamki w ramie

i wkręcić śrubę przedniego gniazda.
• Wprowadzić przez otwór w drzwiach
klamkę zewnętrzną i zaczepić ją w przednim
gnieździe, odchylić klamkę w stronę drzwi
i zablokować w tylnym gnieździe,
• Osadzić bębenek z a m k a w korpusie.
• Przytrzymać klamkę zewnętrzną i korpus
b ę b e n k a z a m k a oraz obrócić ś r u b ę (2, patrz
U w a g a . B ę b e n e k z a m k a z n a j d u j e się tylko rys. 0 - 4 8 3 6 8 ) z boku ramy drzwi do oporu,
W drzwiacti kierowcy. zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
• Pociągnąć do tyłu {strzałki A, rys. • Włożyć osłonę w otwór w drzwiach bocz-
O - 4 8 3 7 0 ) k l a m k ę z e w n ę t r z n ą (1), odcłiylić j ą nych-
na z e w n ą t r z (strzałka B) i w y j ą ć z p r z e d n i e g o • Z a m o n t o w a ć z a m e k drzwi bocznych (patrz
g n i a z d a (strzałka C). odpowiedni opis).
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi bocznych • Przykleić folię h y d r o f o b o w ą .
(patrz odpowiedni opis). • Zamontować pokrycie drzwi bocznych
• Ś c i ą g n ą ć c z ę ś c i o w o folię h y d r o f o b o w ą . (patrz odpowiedni opis).
• Wymontować zamek drzwi bocznych
(patrz odpowiedni opis). Bębenek zamka
• P o l u z o w a ć o pięć obrotów śrubę { 1 , rys.
0-48371) przedniego gniazda klamki. • Drzwi kierowcy: wcisnąć w zaczepy
• Wyjąć przez górny otwór w ramie drzwi (strzałki n a rys 0 - 4 8 3 7 5 ) p o k r y w ę (1) k o r p u ­
j a r z m o (2) g n i a z d a klamki. su bębenka zamka.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA DRZWI BOCZNYCH 2 9 1

POKRYCIE DRZWI PRZEDNICH

3 - śruby klarrki wewnętrznej,
4 - śruby dolne, 5 - pokrycie,
6 - narzędzie do wymontowania
pokrycia

Wymontowanie i zamontowanie • W y k r ę c i ć d w i e ś r u b y (3, rys. 0 - 4 8 3 7 9 )

pokrycia drzwi bocznych w klamce wewnętrznej.
• W y k r ę c i ć t r z y ś r u b y (4) n a d o l e p o k r y c i a
Uwaga. Opisano wymontowanie pokrycia (5).
drzwi przednicli. Pokrycie drzwi tylnycli wy­ • P o d w a ż y ć dźwignią, na przykład Hazet
m o n t o w u j e się podobnie. Różnice podano na 799-3, i po o b y d w u stronach (strzałki) wyjąć
końcu tego punktu. p i ę ć z a c i s k ó w m o c u j ą c y c h z pokrycia (5).
• Podważyć od zewnątrz klinem z tworzywa
Drzwi przednie s z t u c z n e g o listwę w e w n ę t r z n ą , biegnącą
wzdłuż szczeliny na szybę i odłączyć j ą
Wymontowanie od ramy drzwi razem z pokryciem.
• Opuścić całkowicie szybę w drzwiach U w a g a . Listwa wzdłuż szczeliny na szybę
bocznych. jest przymocowana do pokrycia drzwi sprę­
• WsLinąć klin z t w o r z y w a s z t u c z n e g o (2, ż y s t y m i k l a m r a m i . P o d c z a s oddzielania li­
rys. 0 - 4 8 3 7 8 ) między klamkę w e w n ę t r z ­ stwy od pokrycia klamry zostaną zniszczone
n ą i m a s k u j ą c ą o s ł o n ę (1). P r z e s u n ą ć klin i należy je wymienić.
do góry i odłączyć ostanę od pokrycia drzwi. • W s u n ą ć od dołu stosowne narzędzie (6,
rys. 0 - 4 8 3 7 9 ) , na przykład d ź w i g n i ę Hazet
2164-2, pod pokrycie, lekkimi uderzeniami
oddzielić je od ramy drzwi i wyjąć w górę.
• W s u n ą ć z tyłu pokrycia m a t y w k r ę t a k (7,
rys. 0 - 4 8 3 8 0 ) i wyjąć z a c z e p zabezpieczają­
c y ( 8 ) linki ( 9 ) k l a m k i w e w n ę t r z n e j .
• O d c z e p i ć linkę (9) k l a m k i w e w n ę t r z n e j
(strzałki A i B).
• O d b l o k o w a ć w k r ę t a k i e m i wyjąć w t y k złą­
cza zespołu wyłączników umieszczonych
w drzwiach (patrz opis w podrozdz. „ W y ­
montowanie i zamontowanie wyłączników
w drzwiach" w rozdziale „Wyposażenie elek­
tryczne")
292 C Z Ę S C I ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

• Zdjąć pokrycie z ramy drzwi.

Zamontowanie
• Przed z a m o n t o w a n i e m sprawdzić zaciski
m o c u j ą c e , czy nie s ą u s z k o d z o n e ; w razie
potrzeby wymienić. Sprawdzić też, czy zaci­
ski s ą d o b r z e o s a d z o n e w pokryciu.
• Osadzić pokrycie na ramie drzwi tak, żeby
zaciski znalazły się n a d o t w o r a m i w ramie.
• Docisnąć pokrycie do ramy i zablokować
w otworach zaciski mocujące. Wkręcić śru­
by.
• Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
ności odwrotnej do wymontowania.

Drzwi tylne

• Jeśli jest z a m o n t o w a n a , z a z n a c z y ć przy

z a m k n i ę t y m oknie położenie korbki do pod­
noszenia szyby.
• O p u ś c i ć s z y b ę w dół.
• Jeżeli jest z a m o n t o w a n a , wymontować
korbkę podnoszenia szyby. W tym
specjalnym przyrządem Hazet 799
0-48112) albo płaskim wkrętakiem zdjąć za­
b e z p i e c z a j ą c ą s p i n k ę (6, rys. S X - 4 8 0 5 ) .
• Ś c i ą g n ą ć k o r b k ę (5) z osi. Jeżeli p o d c z a s
wymontowania spinka zabezpieczająca wy-
y^-1 0-18269
padła, należy j ą wcisnąć w rowek korbki.
Z d j ą ć p o d k ł a d k ę (4) z t w o r z y w a s z t u c z n e g o .
celu • V e c t r a G T S : w s u n ą ć o d g ó r y klin z t w o r z y ­
(r/s. w a sztucznego, podważyć trójkątną osłonę
( 1 , rys. 0 - 4 8 2 6 9 ) w tylnych drzwiach i wyjąć
trzy zaciski m o c u j ą c e z r a m y drzwi.
• Wykręcić dwie śruby (2, rys. 0 - 4 8 3 8 1 ) m o ­
cowania klamki wewnętrznej.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA DRZWI BOCZNYCH 293

• W y j ą ć wtyk złącza głośnika i zdjąć trójkąt­

n ą osłonę drzwi.
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (3) n a d o l e p o k r y c i a
drzwi. Zamontowanie
• Wyjąć po obu stronach cztery zaciski m o ­ • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności o d ­
cujące (strzałki). wrotnej do wymontowania.

Wymiana folii hydrofobowej Wymontowanie i zamontowanie

lusterka zewnętrznego
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi,
• Za p o m o c ą odpowiedniej dźwigni, na Wymontowanfe
przykład Hazet 799-3, odczepić przewody • W y m o n t o w a ć trójkątną osłonę drzwi (patrz
elektryczne od ramy drzwi, poprzedni opis),
• Odkręcić sterownik od ramy drzwi. Odblo­ • O d b l o k o w a ć i wyjąć wtyk ( 1 , rys. 0 - 4 8 2 6 6 )
kować i wyjąć wtyk złącza. złącza elektrycznego m e c h a n i z m u regulacji
• O s t r o ż n i e z d j ą ć folię h y d r o f o b o w ą . lusterka.
• Jeśli folia z o s t a ł a u s z k o d z o n a , należy j ą • Przytrzymać m o c n o lusterko i wykręcić
wymienić. trzy śruby (strzałki). Z d j ą ć lusterko z drzwi.

Zamontowanie
Wymontowanie i zamontowanie
trójkątnej osłony drzwi • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­
wrotnej do wymontowania.
Drzwi przednie

Wymontowanie

• Opuścić całkowicie szybę.

• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi (patrz po­
przedni opis).
• W s u n ą ć klin (2, rys. 0 - 4 8 3 8 2 ) z t w o r z y w a
sztucznego, na przykład Hazet 1965-20,
w szczelinę na górze między ramę drzwi
a trójkątną osłonę (1).
• W y j ą ć trzy zaciski m o c u j ą c e (strzałki)
o s ł o n ę (1) d o r a m y drzwi,
• Za pomocą odpowiedniej dźwigni odczepić
z tyłu osłony p r z e w ó d elektryczny głośnika.
294 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

• Osadzić szkło lusterka, wcisnąć i zablo­

kować w zaczepach. Poruszając szkło w e
wszystkie strony sprawdzić jego prawidłowe
osadzenie w uchwytach.
• W y r e g u l o w a ć ustawienie lusterka zewnętrz-

Wymontowanie i zamontowanie
silnika elektrycznego lusterka
zewnętrznego
Wymontowanie
• W y m o n t o w a ć szkło lusterka, patrz po­
przedni punkt.
• W y k r ę c i ć trzy ś r u b y (strzałki n a rys. O -
4 8 3 8 6 ) i w y j ą ć silnik e l e k t r y c z n y z o b u d o w y
lusterka.

• W y j ą ć wtyk złącza z tyłu silnika.

Zamontowanie
• W ł o ż y ć wtyk złącza silnika elektrycznego.
• O s a d z i ć silnik (1) w o b u d o w i e lusterka.
Poprowadzić przewód elektryczny za dolnym
Wymontowanie i zamontowanie
z d e r z a k i e m (2).
szkła lusterka zewnętrznego
Wymontowanie

• Odcfiylić lusterko do przodu.

• Ustawić szkło lusterka tak, ż e b y górny
p r a w y róg (strzałka na rys. 0 - 4 8 3 8 3 ) szkła
byt w c i ś n i ę t y d o o p o r u w g ł ą b o b u d o w y l u ­
sterka.
Uwaga. Przy prawym lusterku wcisnąć
w głąb górny lewy róg szkła.
• W s u n ą ć klin (1) z t w o r z y w a s z t u c z n e g o
pod przeciwległy koniec szkła i ostrożnie
p o d w a ż y ć szkło lusterka.
• O d ł ą c z y ć n a o d w r o c i e s z k ł a (2) o b a p r z e ­
w o d y (3) elektrycznego o g r z e w a n i a lusterka.
Przytrzymać przy t y m o b a przynitowane styki
złącza, a b y icłi nie uszkodzić.

Zamontowanie
• Podłączyć przewody elektryczne do szkła
lusterka.

O s t r z e ż e n i e . Przed wciśnięciem szkła lu­

sterka założyć rękawice i podłożyć czystą
szmatę. Występuje niebezpieczeństwo pęk­
nięcia szkła i zranieriia dłoni.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SILNIKA ELEKTRYCZNEGO LUSTERKA ZEWNĘTRZNEGO 295

• Przykręcić śruby m o c u j ą c e silnik elek­ Zamontowanie

tryczny lusterka.
• Z a m o n t o w a ć szkło lusterka (patrz p o p r z e d ­ • Z a m o n t o w a n i e przebiega w kolejności od­
ni o p i s ) . wrotnej do wymontowania. Umieścić zacisk
blokujący w otworze o b u d o w y lusterka.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy lusterka zewnętrznego Wymontowanie i zamontowanie
mechanizmu podnoszenia szyby
Wymontowanie
drzwi przednich
• W y m o n t o w a ć szkło lusterka (patrz o d p o ­
wiedni opis). lVymontowan/e
• P o d w a ż y ć ostrożnie klinem (3, rys. 0 4 8 3 8 4 ) • O p u ś c i ć s z y b ę na 5 c m i przykleić d o r a m y
z t w o r z y w a s z t u c z n e g o i oddzielić r a m k ę (1) o k n a t a ś m ą k l e j ą c ą a b y s z y b a nie o p a d ł a
o d p o k r y w y (2) lusterka. w dół.
• P o d w a ż y ć i w y j ą ć zacisk blokujący (strzał­ • O d ł ą c z y ć p r z e w ó d m a s y (-) o d a k u m u l a ­
ka) z otworu. tora.
• Zwolnić w kolejności od ( 1 , rys. 0 4 8 3 8 5 ) U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek
d o (4) z a c z e p y w o b u d o w i e lusterka i d o podanycłi w podrozdziale „Wymontowanie
przodu odłączyć p o k r y w ę od o b u d o w y lu­ i zamontowanie akumulatora".
sterka. • W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi (patrz odpo­
wiedni opis).
• Ś c i s n ą ć c z ę ś c i o w o folię łiydrofobową.
• W y m o n t o w a ć głośnik z drzwi (patrz o d p o ­
wiedni opis).
• W s u n ą ć o d dołu klin z t w o r z y w a s z t u c z n e ­
go, p o d w a ż y ć i oddzielić z e w n ę t r z n ą listwę
b i e g n ą c a w z d ł u ż s z c z e l i n y na s z y b ę .
U w a g a . Najpienw p o l u z o w a ć listwę na całej
długości.
• Zdjąć listwę.
• R o z w i e r c i ć d w a nity (3, rys. 0 - 4 8 3 9 0 ) .
• W y j ą ć d o tyłu (strzałka) tylną s z y n ę pro­
w a d z ą c ą (1) szybę z dolnej szyny prowadzą-
cei (2).
• W y j ą ć s z y n ę p r o w a d z ą c ą (1) przez o t w ó r
(4) w ramie drzwi.
296 CZĘŚCI ZEWNĘTRZNE NADWOZIA

• Osadzić mechanizm podnoszenia szyby

w ramie drzwi.
• Powlec ramiona mechanizmu smarem
uniwersalnym i osadzić w dolnej szynie pro­
wadzącej.
• Zaczepić mechanizm podnoszenia szyby
w ramie drzwi.
• Z a m o c o w a ć mechanizm podnoszenia szy­
by do ramy drzwi za p o m o c ą nitów o średnicy
4 , 8 m m i d ł u g o ś c i 11 m m a i b o p r z y k r ę c i ć g o
krótkimi śrubami z nakrętkami. Powlec g w i n ­
ty ś r u b ś r o d k i e m z a b e z p i e c z a j ą c y m .
• Wcisnąć do oporu szybę w tylną szynę
prowadzącą.
• Przykręcić ś m b ę w dolnej szynie prowa-
• Wyjąć zaciski mocujące oraz wyjąć z ramy
drzwi o s ł o n ę (1, rys. 0 - 4 8 3 8 8 ) . O d b l o k o w a ć ' Dalsze z a m o n t o w a n i e przebiega w kolej­
w k r ę t a k i e m (2) I w y j ą ć (strzałki) w t y k (3) złą­ ności odwrotnej do wymontowania.
cza silnika p o d n o s z e n i a szyby. • U s z k o d z o n ą folię h y d r o f o b o w ą w y m i e n i ć .
• P o l u z o w a ć ś r u b ę (4) dolnej s z y n y p r o w a ­ • Podłączyć akumulator i a k t y w o w a ć elek­
dzącej szybę. tryczny mechanizm samoczynnego pod­
• Rozwiercić s z e ś ć nitów (5) m e c ł i a n i z m u noszenia szyby (patrz opis w podrozdz.
podnoszenia szyby. „Wymontowanie i zamontowanie akumula­
• Odczepić mechanizm podnoszenia szyby tora").
o d r a m y d r z w i (strzałka B, rys. 0 - 4 8 3 8 9 ) • Sprawdzić działanie m e c h a n i z m u podno­
• W y j ą ć ( s t r z a ł k i D) r a m i o n a ( 3 ) m e c h a n i ­ szenia szyby drzwi przednich.
z m u z dolnej szyny prowadzącej (2).
• W y j ą ć m e c h a n i z m p o d n o s z e n i a s z y b y (1) Wymontowanie i zamontowanie
r a z e m z silnikiem przez dolny o t w ó r (4) z ra­ mechanizmu podnoszenia szyby
my drzwi.
drzwi tylnych
Zamontowanie Wymontowanie
• Z ramy drzwi i szyn prowadzących usunąć • M e c h a n i z m elektryczny: odłączyć prze­
opiłki pozostałe p o rozwiercaniu nitów. wód masy {-) od akumulatora.
U w a g a . Należy przestrzegać wskazówek po­
danych w podrozdziale „Wymontowanie i za­
montowanie akumulatora".
• W y m o n t o w a ć pokrycie drzwi tylnych (patrz
odpowiedni opis).
• Ś c i ą g n ą ć c z ę ś c i o w o folię h y d r o f o b o w ą .
• Wykręcić śrubę (2, rys. 0 - 4 8 3 7 3 ) , wyjąć
u c h w y t (1) linki z r a m y d r z w i i o d ł ą c z y ć k o ­
niec (3) linki o d d ź w i g n i (4) s t e r u j ą c e j p r z y c i ­
skiem blokującym otwarcie drzwi.
• Opuścić s z y b ę ( 1 , rys. 0 - 4 8 3 9 1 ) na tyle,
aby uzyskać dostęp do zacisku mocującego
(4) przez otwór (2) w ramie drzwi.
• W s u n ą ć rysik o średnicy 4 m m w m o c u j ą ­
cy zacisk (4). O d b l o k o w a ć zacisk i w y j ą ć g o
048389
z ramy drzwi.
 WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE MECHANIZMU PODNOSZENIA SZYBY DRZWI TYLNYCH 297

/ f
/ //

4 0-46373

R o z w i e r c i ć d w a nity (1) m e c h a n i z m u p o d n o ­
szenia szyby.
• M e c h a n i z m ręczny: rozwiercić pięć nitów
(4, rys. 0 - 4 8 3 9 2 c z ę ś ć B) m e c h a n i z m u p o d ­
noszenia szyby,
• O d c z e p i ć (strzałki na rys. 0 - 4 8 3 9 3 c z ę ś ć
A ) m e c h a n i z m (1) p o d n o s z e n i a s z y b y drzwi

^^^^
tylnych i wyjąć ten mechanizm ( 1 , rys.
0 - 4 8 3 9 3 część B) z ramy drzwi.

4 / ^ p ^ 3
/ 0-48391
• Unieść ręcznie szybę całkowicie do góry
i w tej pozycji p r z y m o c o w a ć t a ś m ą k l e j ą c ą
do ramy okna.
• Mectianizm elektryczny; odblokować i wy­
j ą ć w t y k {3, rys. 0 - 4 8 3 9 2 część A ) złącza
silnika e l e k t r y c z n e g o . W y k r ę c i ć ś r u b ę (2).
1 2
0-48392
Zamontowanie
• Z r a m y drzwi u s u n ą ć opiłki pozostałe
p o rozwiercaniu nitów.
• Osadzić mechanizm podnoszenia szyby
w ramie drzwi i z a m o c o w a ć go do ramy za
p o m o c ą nitów o średnicy 4,8 m m i długości
11 m m a l b o p r z y k r ę c i ć g o k r ó t k i m i ś r u b a m i
z nakrętkami. Powlec gwinty śrub środkiem
zabezpieczającym.
• Mechanizm elektryczny: wkręcić śrubę
i w ł o ż y ć w t y k złącza silnika elektrycznego.
• Ustawić mechanizm podnoszenia tak,
żeby m o ż n a było osadzić zacisk m o c u j ą c y
• Przesunąć ręcznie szybę w dół, osadzić
zacisk mocujący w szybie i w zamocowaniu.
• Dalsze zamontowanie przebiega w kolej­
ności odwrotnej do w y m o n t o w a n i a . W y m i e ­
nić u s z k o d z o n ą folię h y d r o f o b o w ą
• Podłączyć akumulator i na n o w o aktywo­
w a ć elektryczny mechanizm samoczynnego
p o d n o s z e n i a szyby (patrz opis w podrozdz.
„Wymontowanie i zamontowanie akumula­
tora"),
• Sprawdzić działanie m e c h a n i z m u podno­
szenia szyby drzwi tylnych.
Schematy instalacji
elektrycznej
Posługiwanie się schematami
instalacji elektrycznej
W s a m o c h o d z i e o s o b o w y m znajduje się
prawie 3000 metrów przewodów elektrycz­
nych, niezbędnych dla doprowadzenia prądu
do licznych odbiorników energii elektrycznej
(reflektory, r a d i o itd.).
Nie m o ż n a się obejść b e z s c h e m a t ó w insta­
lacji e l e k t r y c z n e j p r z y p o s z u k i w a n i u u s t e r k i
w instalacji albo przy m o n t a ż u d o d a t k o w e g o
wyposażenia elektrycznego samochodu. Na
schematach przedstawiono wszystkie obwody
i ziącza elektryczne. Każdy obwód elektrycz­
ny musi być zamknięty, aby prąd elektryczny
m ó g ł płynąć. Nie w y s t a r c z y na przykład, g d y
jest napięcie na d o d a t n i m zacisku reflektora,
jeśli r ó w n o c z e ś n i e o b w ó d pr ądu nie zostanie
zamknięty przez połączenie z m a s ą (-).
W celu zamknięcia wszystkich obwodów
przewód od bieguna ujemnego (-) akumula­
tora jest połączony z n a d w o z i e m s a m o c h o ­
d u . J e d n a k p o ł ą c z e n i e z m a s ą c z a s a m i nie
zawsze wystarcza i odbiornik m a bezpośred­
ni p r z e w ó d ł ą c z ą c y z m a s ą . k t ó r e g o i z o l a c j a
ma na ogół kolor brązowy. W o b w o d a c h
elektrycznych są wyłączniki, przekaźniki,
b e z p i e c z n i k i , p r z y r z ą d y p o m i a r o w e , silniki
elektryczne lub i n n e u r z ą d z e n i a elektryczne.
W celu prawidłowego podłączenia wszyst­
kich tych e l e m e n t ó w o b w o d u elektrycznego
p r z e w o d y ł ą c z ą c e m a j ą różne kolory, a styki
złączy są ponumerowane.
W celu uporządkowania plątaniny przewo­
d ó w na s c h e m a c i e elektrycznym całą in­
stalację elektryczną podzielono na obwody.
Poszczególne ścieżki prądu s ą usytuowane
pionowo i ponumerowane.
P i o n o w e linie na s c h e m a t a c h s ą u g ó r y z a ­
k o ń c z o n e prostokątami, które symbolizują
d o d a t n i e (+) złącza o b w o d ó w elektrycznych.
C h o d z i tutaj o zaciski „30" i „15". Liczby w pro­
stokątach o d n o s z ą się do n u m e r ó w ścieżek
prądu, prowadzących do dodatniego bieguna
akumulatora albo d o wyłącznika zapłonu (sta­
c y j k i ) . P o z i o m a linia n a d o l e s c h e m a t u s y m ­
bolizuje m a s ę pojazdu, a tym s a m y m złącza
ujemne. Na ogół odbiorniki s ą bezpośrednio
połączone z m a s ą nadwozia. Niekiedy jest to
odrębny przewód m a s y biegnący do określo­
nego punktu masy nadwozia.
Oznaczenie najważniejszych
zacisków
Z a c i s k „ 1 5 " jest zasilany od wyłącznika za­
płonu (stacyjki). Zasilanie p r ą d e m następuje
dopiero po włączeniu zapłonu. Podłączone
przewody są przeważnie czarne albo czarne
z kolorowym wzdłużnym paskiem.
Z a c i s k „ 3 0 " . Do niego z a w s z e jest dopro­
w a d z o n e napięcie akumulatora. Podłączone
przewody są przeważnie czerwone albo
czerwone z kolorowym wzdłużnym paskiem.
Z a c i s k „ 3 1 " prowadzi do masy. Przewody
masy są przeważnie brązowe.
Jeśli o b w ó d prądu jest przenwany k w a d r a t e m
z l i c z b ą w ś r o d k u , to liczba ta o z n a c z a n u m e r
ścieżki prądu, która jest d a l s z y m ciągiem
tego obwodu.
 OZNACZENIE NAJWAŻNIEJSZYCH ZACISKÓW 299

Przykład oznaczeń na s c h e m a t a c h
Uwaga. Wszystkie wyłączniki i zestyki są
narysowane w położeniu spoczynkowym

Element, do którego
płynie prąd — ——__ Oznaczenie zacisku
tutaj 01 - akumulator 15-przy włączonym
zapłonie jest na nim
napięcie akumulatora
Ścieżka prądowa, którą
prąd płynie dalej
tutaj 129
Uwaga. Ze względu na brak
miejsca, nie mogą być
podane wszystkie ścieżki
prądowe

Oznaczenie zacisku
lutaj zacisk 2 na
przekaźniku świateł
do jazdy dziennej

Symbol graficzny
tutaj - przekaźnik
świateł do jazdy
dziennej

pozwala na odszukanie
w objaśnieniach jak
nazywa się eiement
przedstawiony symbolem
graficznym,
K59 - przekaźnik świateł
do jazdy dziennej
Przekrój przewodu

Skrót
przykład
PBV - Opel Combo

Kolor przewodu ' Symbol graficzny

odpowiada kolorowi tutaj - lampa
przewodu w samochodzie, oświetienia latjiicy
w tym przypadku GYBK rejestracyjnej prawa
oznacza szaro-czarny

Połączenia z masą
- zacisk 31

Numer ścieżki prądowej , - ^-

300, 301. 302, 303 Itd,; /><^v^-^"'""'
ścieżka prądowa jest l^-"'
symboliczną limą pionową
przechodzącą przez numer ścieżki prądowej
3 0 0 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

Poszczególne przewody elektryczne ozna­ Skrzynka przekaźników wewnątrz

c z o n o na schematacti liczbami i literami. nadwozia
P r z y k ł a d : B K W H 0,5
Litery i n f o r m u j ą o k o l o r z e izolacji p r z e w o d u . Nr
Objaśnienie Oznaczenie
przekaźnika
Jeśli, jak w p o w y ż s z y m przykładzie, podano
1 Przekaźnik zacisku „15a" K2 X l 2 9
d w i e g r u p y liter, p i e r / t / s z a j e s t k o l o r e m p o d ­
stawowym przewodu (BK - czarny), a druga 2 Przekaźnik zacisku „15" K3 X I 2 9
- k o l o r e m d o d a t k o w y m (WłH - biały). L i c z b a 3 Przekaźnik dmuchawy K4 X129
oznacza przekrój przewodu w m m ^ 4 Przekaźnik dmucliawy K5 X I 2 9

Skrzynka przekaźników w bagażniku

Oznaczenia kolorów izolacji
(po lewej stronie)
przewodów

PK - różowy Nr
BK - czarny Objaśnienie Oznaczenie
przekaźnika
BN - brązowy RD - czenwony
Przekaźnik wycieraczki
BU - niebieski VT - fioletowy 5 K2_X97
szyby tylnej
GN - zielony W H - biały
6 Przekaźnik zacisku „15" K I X97
GY - szary YE - żółty
Przekaźnik ogrzewania
OG - pomarańczowy
7 tylnego lewego K5_X97
siedzenia
Układ schematów instalacji Przekaźnik ogrzewania
elektrycznej 8 tylnego prawego K6_X97
siedzenia
Przekaźnik ogrzewania
Opei Vectra /// model 2004 9 K7_X97
szyby tylnej
Z e w z g l ę d u na d u ż ą objętość, nie m o ż n a było Przekaźnik sygnału
u w z g l ę d n i ć wszystkicfi s c h e m a t ó w instalacji 10 dźwiękowego, K4_X97
autoalarmu
elektrycznej odpowiadających poszczegól­
nym modelom samochodu. Różnice dotyczą Przekaźnik elektrycznej
11 K3_X97
pompy paliwa
n a o g ó ł o k r e ś l o n y c h f r a g m e n t ó w instalacji
i na podstawie zamieszczonych s c h e m a t ó w Przekaźnik centralnego
12 blokowania drzwi, K8_X97
m o ż n a się zorientować w w y p o s a ż e n i u elek­ pokrywy wlewu paliwa
trycznym innych modeli samochodów.

Rozmieszczenie przekaźniltów
 ROZMIESZCZENIE PRZEKAŹNIKÓW 3 0 1

Skrzynka przekaźników w przedziale Objaśnienia skrótów

silnika (po lewej stronie)
15 2acisk,,15", napięcie wyłącznika
zaptonu,
30 zacisk „30", napięcie akumulato­
ra,
31 masa,
15A 15amperów,
ABS urządzenie przeciwblokujące,
AC urządzenie klimatyzacyjne,
ASP lusterko z e w n ę t r z n e ,
AT automatyczna skrzynka przekła­
dniowa,
1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 1 8 1 9
AZV zespół haka holowniczego,
BCM sterownik nadwozia,
BRAKE włącznik świateł hamowania,
Nr CDU centralne blokowanie drzwi,
Objaśnienie Oznaczenie
pizekażnika CDLNB/HB centralne blokowanie drzwi,
13 Przekaźnik sprężarki K6_X125 s e d a n (Yectra III) / h a t c h b a c k
klimatyzacji (pozostałe modele),
14 Przekaźnik sterownika K2„X125 CIM zintegrowany moduł kolumny
silnika kierownicy
15 Przekaźnik rozrusznika KI XI25 CLS wyłącznik sprzęgła,
16 Przekaźnik wyłącznika K6_X125 CVT bezstopniowa skrzynka prze­
wycieraczid szyby k ł a d n i o w a (o ciągłej z m i a n i e
przedniej (włączona/
przełożenia),
wyłączona)
DL tryb Safe-Lock,
17 Przekaźnik zacisku „15" K3 X I 2 5
DWA autoalarm,
18 Przekaźnik wyłącznika K5_X125
FD p o d w ó j n y w e n t y l a t o r chłodnicy,
wycieraczki szyby
przedniej (praca wolna FE1 bezpiecznik mechanicznej
/ praca szybka) skrzynki przekładniowej, prze­
19 Przekaźnik pomfAi K7_X125 dział silnika,
spryskiwacza FE13 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­

^
reflektorów na p r z e d z i a ł u silnika,
FE15 b e z p i e c z n i k , centrala elektrycz­
n a p r z e d z i a ł u silnika,
FE3 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­
1 . = — O - na p r z e d z i a ł u silnika,
FE35 b e z p i e c z n i k , silnik Y 2 2 Y H , p r z e ­
d z i a ł silnika,

^= /
FE36

FES
b e z p i e c z n i k , silnik Z 3 2 S E , p r z e ­
d z i a ł silnika,
bezpiecznik. Signum, przedział
2 0
silnika,
O-7015
FE7 bezpiecznik włącznika świateł
ł i a m o w a n i a , p r z e d z i a ł silnika,
Nr FES b e z p i e c z n i k , silnik Y 2 0 N E T ,
Oznaczenie
przekaźnika przedział silnika,
Przekaźnik ogrzewania FFD podwójny sygnał dźwiękowy,
20 K1_X161
fittru FH m e c h a n i z m p o d n o s z e n i a szyby, .
3 0 2 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

FHF m e c h a n i z m p o d n o s z e n i a szyby, KZL-SIG o ś w i e t l e n i e tablicy rejestracyjnej

przód, (Signum),
FI15 b e z p i e c z n i k , tablica r o z d z i e l c z a . LHD m o d e l e z k i e r o w n i c ą po lewej
FI18 b e z p i e c z n i k , tablica r o z d z i e l c z a . stronie,
FI2 b e z p i e c z n i k , tablica r o z d z i e l c z a . LIG-RHB/NB l a m p y tylne (Vectra),
FI20 b e z p i e c z n i k , silnik Z 2 2 Y H , t a b l i ­ LIG-R-SIG l a m p y tylne ( S i g n u m ) ,
c a rozdzielcza, LSW w y ł ą c z n i k świateł,
F123 b e z p i e c z n i k , tablica r o z d z i e l c z a . MEM p a m i ę ć e l e k t r o n i c z n a lusterek
FI25 b e z p i e c z n i k , tablica r o z d z i e l c z a . i ustawienia s i e d z e ń ,
FI6 b e z p i e c z n i k , silnik Z 2 2 S E , tabli­ MIR-L lusterko z e w n ę t r z n e , m o d e l e
ca r o z d z i e l c z a , z k i e r o w n i c ą po lewej stronie.
F18 bezpiecznik centralnego bloko­ MK c h ł o d z e n i e silnika,
w a n i a d r z w i , tablica r o z d z i e l c z a , MKM m o d u ł c h ł o d z e n i a silnika, tylko
FL reflektor, Y20DTH i Y22DTR,
FL-NXNL reflektor (nie dot. świateł k s e n o - NB sedan,
nowych). PTG elektrycznie o t w i e r a n e d r z w i tyłu
FOG-F reflektor p r z e c i w m g ł o w y . nadwozia,
FR10 b e z p i e c z n i k , centrala elektrycz­ PU p o m p a paliwa,
na tylna. RC zdalne sterowanie,
FR13 bezpiecznik, kierunkowskazy. RHD m o d e l e z k i e r o w n i c ą po p r a w e j
centrala e l e k t r y c z n a , tylna. stronie.
FR14 bezpiecznik, centrala e l e k t r y c z ­ SBUL w ł ą c z n i k świateł c o f a n i a ,
na tylna. SIC Signum,
FR27 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­ SL-MHB/NB dodatkowe światło hamowania
na tylna. (Yectra),
FR28 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­ SL-M-SIG dodatkowe światło hamowania
na tylna. (Signum),
FR6 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­ SLS w ł ą c z n i k świateł h a m o w a n i a ,
na tylna. STA rozruch i ładowanie.
FR7 b e z p i e c z n i k , centrala e l e k t r y c z ­ SUN SCR roleta p r z e c i w s ł o n e c z n a ,
na tylna. SVy-HEAD z e s p ó ł w y ł ą c z n i k ó w - światła.
FS p o j e d y n c z y wentylator chłodnicy, TL kierunkowskazy.
HB hatchback. WA wycieraczki szyb przedniej i tylnej,
HEAT ogrzewanie, Wl-B w y c i e r a c z k a s z y b y tylnej.
HOR s y r e n a , s y g n a ł świetlny. Wl-F wycieraczka szyby przedniej.
HSCAN-H magistrala transmisji d a n y c h XNL reflektor k s e n o n o w y .
High S p e e d C A N - linia H i g h . Y20DTH silnik Y 2 0 D T H ,
HSCAN-L m a g i s t r a l a transmisji d a n y c h Y22DTR silnik Y 2 2 D T R ,
High S p e e d C A N - linia Lew, Y30DT silnik Y 3 0 D T
INS zestaw wskaźników. Z16XE silnik Z 1 6 X E ,
IRL oświetlenie wnętrza. Z18XE silnik Z 1 8 X E ,
KSP p o m p a paliwa, Z20NET silnik Z 2 0 N E T ,
KW Vectra kombi. Z22SE silnik Z 2 2 S E ,
KZL-NB o ś w i e t l e n i e tablicy rejestracyjnej Z32SE silnik Z 3 2 S E ,
(Vectra), ZV centralne blokowanie drzwi.
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 0 3

Silnik: p o m p a paliwa

Obwód prądu Ścieżka prądu

Pompa paliwa 2202-210

Złącza wtykowe
X10 nadwozie i zbiomik paliwa
Elementy
B1_M8 czujnik poziomu paliwa
M8 zespół zbiornika paliwa
M1_M8 pompa paliwa

^ ' J M I _ M E L JIBI_M8|^^
304 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

5-I T l

CD -o
•? 15 ^ ^ ^ ^
ii.?

8 S 8

S S i ? !

33 S 2 2
N (D ^ ro ro ^

o . co

ii I co T co
N X X X X X
T- (N
X X
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 305

m V....
Ib— j

:y j -

•y y -
306 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 0 7

r-i» rS
308 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

lu
1^'
<
? a i % . . .
< m m w

t
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 309
310 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

S B-,5-

ilf!
Sili

llll
I" a, 2 3

12 2 3

gai
"•CM CM
B
i5

E co

ig i CCiŁ
a.3 3

Itt 3,,c\i
^ LU
co
LJJ
o 5 H N X X
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 1 1
312 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

9> g a? o

S
|S|s:5.Sg2
I
f l i l i i l l

X XX
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 313

••Sr-

5 3i
314 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

t j l i l l l i l
I-I £ 5 5 ^ S I S

IJ^I 5 SI SI

•e-
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 315
316 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

£ E m D.'tó o .

I 5 I
e
.t!
l i

Je
OO-
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 317
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

"S I

sil

1^
•« a -S * II
^ NJ N

i
o . OJ ^ „ s .S f "S I .2 °-

</) I 0^<U-DNCWQ.tóQ-OQ.

5 '^'^
= 0 0 . 0 0 0

iD<<iii i i i

• o *

II
O j
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 1 9

W-
320 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

11 i
•5 -O

•a N a °- Ł -i £

J3 p
,M ^ •o-m-ER (

S Q.SJ! o 2 o S S3

r
j < < c o c o w m w w w co cococo > > >

0) 0 0 ć
N C C J

.53.2.5? e

|1
4° 5 T l -o -D o

11 J X X X X
O O
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 321
322 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

I g (D o g
s
s
=
S
'i
2
l i 3 o 03

lii
l i | ^ ? ~ s
o o N X X X X
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 323
324 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

•» » o . g . s s s i s S » ;

11

.» s e «

lllipi
sV.-

T n- 4 <^ <o
_ -•.-csiocEcr: c c
N X X X X X X X X
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

t - i i — • ( ! » •

..... b"

... fc°„.„
326 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

S
u

8 g

t
lilllill
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 327

LJJ

-C3

LtJ-
3 2 8 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

i i

|i
OJ ^

-o w
il
.2
c
4o5
=1
u

t T- T- T- t o
CO co coco
c
i

•s

1
"O Ol

" I I I
1S
.|5 o tn co .» 2 f o S

>" " g E K E <

1
F.

1
r
.2
c
u

S cn-ro'^ ^ CD c ^ c o
^ ™ ™ >. ra-^ -y- OJ O LU
0 5 ? ? N X X X X X
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 329

X\

ijiijiii,
4x1 H i ;

.3I1F
330 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

CC O Q) S

silisaip-giii
^ t - O - O O O O - D - i - ^ i - i - ; ^

£ > > 5 ,5? "g > "fc =

n -t/i-tji •(/) ^ -t/y -tn c c c c w

jq^_iq^_icc;^q; -j

p>< UJiijljJljJLLILlJLLILlJ l O^ ^ ^ U
5 I I I I I I I I l O O) CM (N
* T- T- - I - CM CNI co co Tj- ^ CD CD T- ^ J
tlJ< ŁULULiJLLIUJlULLILLILLIUJLULU ^
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 3 1

J I

^ i

•i*
I

— I
L - : ^
332 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

-= ^'>i i m N
i - >. ? o c 5
I g-NEJ5"»£S-Ńfca

11 8111
II
a 5 8

E -ł- CNI CO - ł t n C\J co TT i n

a)cn_i_i_i_j_jjQ^Q::Q::Q::Q::a:

CXtDCDCDCDCDCD<DCDCDCDCDCD

ij<LLILIJLLIUJLlJlUŁ]JUJLJJLJJlUŁU

{
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 3 3
334 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ

l i i i III
N -2 g - g ' =>

^ E s O. :B

'i' I S .i .i ^'

w E ^ T3 o o 5

IU<<CDUJLULUW

J?CNI CM CN (N co o: CC
N X X X X X X X X
 SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ 3 3 5

51-^

•SI

- f —

-A^' ....... 1 ^
 OPEL VEaRA III
to seria poradników napisanycii z myślą o posiadaczach
sedan, e n i kombi
od III 2002 i użytkownikacti samochodów, którym nie wystarcza tylko
intuicyjne naciskanie pedatów eksploatowanego pojazdu

OPEL SIGNUM i telefon d ostużb pomocy drogowej.

Każda książka zawiera przystępnie podane wskazówki diag­

od V2003
nostyczne, opis czynności obsługowych, regulacyjnych ina­
Silniki iienzynowe
p r a w c z y c h m o ż l i w y c h d o w y k o n a n i a w ew ł a s n y m zakresie.
1,6dm'74kW(100KM) Zwięzła praktyczna forma oraz przejrzyste, specjalnie dobra­
- o d VIII 2004
ne i czytelnie opracowane liczne Ilustracje czynią tekst zro­
1,8 ilm'90kW(122KM)
zumiałym, także dla niefachowca.
- o d III 2002
Najważniejsze zagadnienia uwydatnione w postaci porad
2,0 dm'129kW(175 KM|
i uwag służą Czytelnikowi p o m o c ą w bezpiecznym i prawidło­
- od V 2003
2,2din'108kW(147KM) w y m przeprowadzeniu czynności obsługowo-naprawczych.

- o d III 2002
2,2dinMl4kW|155KM)
- od V 2003
3,2dm'155kW(211KM)
- od X 2003

Silniki wysokoprężne
1,9dm'!8kW(120KM)
- od V 2004
1,9dm'110kW(150KM)
- od V 2004
2,0 dni'74kW(100KM)
- o d III 2002
2,2dni'92kW(125K1<l)
- od III 2002
3,0dm'130kW(177KM|
- od V 2003

Wydawnictwa
Komunikacji i Łączności
www.wkl.com.pl