‫موسیقی کوانتمی چیست؟‬

‫به قلم دکتر علی معافی‬

‫فیزیکدان اتمی و استاد دانشگاه‬

‫قائم مقام کنسرواتوار موسیقی تهران‬

‫سردبیر نشریه منشور ماندگار هنر‬

‫‪music@TehranConservatory.com‬‬

‫موسیقی کوانتومی (‪ )Quantum Music‬یک رویکرد نوین در ساخت موسیقی است که از مفاهیم و اصول مکانیک کوانتومی برای ساخت‬

‫و اجرای قطعات موسیقی استفاده می‌کند‪ .‬در این رویکرد‪ ،‬موسیقی به عنوان یک سامانه یکپارچه از نت‌ها و فرکانس‌ها در نظر گرفته می‌شود‬

‫و می‌توان با استفاده از مفاهیمی مانند ابرتابع موج‪ ،‬اندازه گیری‪ ،‬عملگرهای کوانتومی و ترکیب آنها با موسیقی‪ ،‬ساخت قطعاتی را که برای‬

‫انسان‌ها به شنیدن خوشایند هستند‪ ،‬ممکن ساخت‪.‬‬

‫مفاهیم مکانیک کوانتومی‪ ،‬مثل ابرتابع موج‪ ،‬اندازه گیری و تداخل‪ ،‬می‌توانند برای ساخت موسیقی کوانتومی استفاده شوند‪ .‬برای مثال‪ ،‬از‬

‫ابرتابع موج برای تعریف نت‌ها استفاده می‌شود‪ ،‬اندازه گیری در موسیقی کوانتومی به عنوان یک عملیاتی استفاده می‌شود که می‌تواند باعث‬

‫تولید صداهایی با ویژگی‌هایی مانند تداخل‪ ،‬تجانس و انتشار اطالعات در طی زمان شود‪.‬‬

‫موسیقی کوانتومی در حال حاضر به عنوان یک حوزه تحقیقاتی جدید در حوزه موسیقی شناخته شده است و در تالش است تا با استفاده از‬

‫اصول مکانیک کوانتومی‪ ،‬روش‌هایی نوین برای ساخت‪ ،‬تفسیر و اجرای موسیقی را به وجود آورد‪.‬‬

‫موسیقی کوانتومی یا موسیقی کوانتومیک‪ ،‬ایده‌ای است که بر اساس قوانین کوانتومی و پدیده‌هایی همچون ابرتمدید‪ ،‬انتقال انرژی و اصطکاک‬

‫میدان‌های کوانتومی‪ ،‬ساخته شده است‪ .‬در این روش‪ ،‬از ویژگی‌های کوانتومی استفاده می‌شود تا موسیقی‌ای با ساختار و نوعی دیگر از‬

‫صداها و موسیقی‌های سنتی تولید شود‪.‬‬

‫استفاده از قوانین کوانتومی در تولید موسیقی‪ ،‬به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و غیرمعمول این قوانین‪ ،‬به نوعی باعث می‌شود که موسیقی‬

‫تولید شده به شکلی متفاوت و جذاب‌تر نسبت به موسیقی‌های سنتی باشد‪ .‬با این حال‪ ،‬برای تولید موسیقی کوانتومی‪ ،‬نیاز به دانش فیزیک‬

‫کوانتومی و تجربه در زمینه تولید موسیقی است‪.‬‬

‫روش‌های مختلفی برای تولید موسیقی کوانتومی وجود دارد‪ ،‬از جمله استفاده از نویز کوانتومی‪ ،‬ترکیب و انتقال امواج صوتی کوانتومی‪،‬‬

‫تولید ملودی با استفاده از طیف توزیع کوانتومی‪ ،‬استفاده از قوانین میدان کوانتومی و غیره‪ .‬در هر صورت‪ ،‬تولید موسیقی کوانتومی ایده‬

‫جالبی است که به دلیل خالقیت و نوآوری در روش‌های تولید‪ ،‬می‌تواند به گسترش فرهنگ موسیقی کمک کند‪.‬‬
‫موسیقی کوانتومی یک حوز ٔه نوظهور در موسیقی است که در آن از قوانین مکانیک کوانتومی برای تولید و تحلیل موسیقی استفاده می‌شود‪.‬‬

‫هنوز تنها چندین کار خالصا ً کوانتومی در موسیقی ایجاد شده‌اند و بیشتر از تلفیق قوانین کوانتومی با ساختار موسیقی معمولی تشکیل شده‌اند‪.‬‬

‫یکی از مثال‌هایی از موسیقی کوانتومی کار "رویال جلی" اثر "جان مارتینی" می‌باشد‪ .‬در این اثر‪ ،‬از تکنیک‌هایی مانند ابرقطبیت و پراکندگی‬

‫نوری استفاده می‌شود که باعث ایجاد یک ترکیب بین موسیقی و صداهای کوانتومی می‌شود‪ .‬همچنین در این اثر‪ ،‬از سینتی‌سایزرهایی با پایه‬

‫کوانتومی برای تولید صداها استفاده شده است‬

‫سینتی‌سایزرهای کوانتومی یکی از جدیدترین ابزارهای تولید صدا هستند که در آن از قوانین مکانیک کوانتومی استفاده می‌شود‪ .‬این‬

‫سینتی‌سایزرها به صورت یک کامپیوتر کوانتومی عمل می‌کنند که در آن امواج صوتی به شکل فوتون‌های نور تولید می‌شوند‪.‬‬

‫یکی دیگر از مثال‌های موسیقی کوانتومی که با استفاده از سینتی‌سایزرهای کوانتومی ساخته شده است‪ ،‬آثار گروه "‪"Amnesia Scanner‬‬

‫است‪ .‬در این آثار‪ ،‬از تکنولوژی کوانتومی برای تولید امواج صوتی با پیچیدگی باال و شکل‌دهی دقیق استفاده شده است که نتایج بسیار جالبی‬

‫را بوجود آورده است‪ .‬این آثار به عنوان مثال‪ ،‬قابلیت تولید صداهایی با ترکیبی از چند حالت صدایی مختلف را دارند که با تکنولوژی‌های‬

‫سنتی به سادگی قابل تولید نیستند‪.‬‬

‫باید بدانیم که موسیقی کوانتومی هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و تحقیقات بیشتری برای توسعه آن نیاز است‪ .‬به طور کلی‪ ،‬استفاده از‬

‫فناوری های کوانتومی در صنعت موسیقی هنوز در مراحل اولیه خود است و بسیاری از تحقیقات در این زمینه هنوز به مرحله عملی نرسیده‬

‫اند‪.‬‬

‫با این حال‪ ،‬تعدادی از هنرمندان و تهیه کنندگان موسیقی از تکنولوژی کوانتومی برای ایجاد صداهای نوآورانه استفاده کرده‌اند‪ .‬به عنوان‬

‫مثال‪ ،‬در سال ‪ ،2019‬یک هنرمند به نام "اوندا" با همکاری یک شرکت تکنولوژی کوانتومی به نام "اکسنیوم"‪ ،‬الگوریتم های کوانتومی را‬

‫برای تولید موسیقی استفاده کرد‪ .‬این هنرمند با ایجاد یک موسیقی کوانتومی‪ ،‬تجربه جدیدی را برای شنوندگان خود ارائه کرد‪.‬‬

‫کوانتوم در موسیقی معموالً برای بهبود کیفیت صدا و تولید نت های دقیق استفاده می شود‪ .‬در فرآیند تولید صدا‪ ،‬تعداد زیادی پارامتر مختلف‬

‫برای تنظیم صدای نهایی وجود دارد‪ ،‬از جمله اندازه‪ ،‬شکل و مکان سازه های مختلف ساز‪ ،‬جنس و وضعیت سیم های ساز‪ ،‬موقعیت‬

‫میکروفون ها و غیره‪ .‬با استفاده از مدل های کوانتومی‪ ،‬می توان بهبود کیفیت صدا و دقت تولید نت های موسیقی را برای مثال با بهینه سازی‬

‫پارامترهایی مانند فاصله بین نت ها‪ ،‬فاصله بین میکروفون ها و تنظیمات ساز و ‪ ...‬ایجاد کرد‪.‬‬
‫آزمایشگاه موسیقی کوانتمی‪ ،‬یک مرکز تحقیقاتی است که با استفاده از مفاهیم و ابزارهای مرتبط با کوانتومی‪ ،‬به تحقیقات در زمینه موسیقی‬

‫می پردازد‪ .‬در این آزمایشگاه‪ ،‬محققان موسیقی‌دان و دانشمند کوانتومی با همکاری یکدیگر‪ ،‬به تولید صداهای جدید و بهبود کیفیت صدای‬

‫موسیقی می پردازند‪.‬‬

‫این آزمایشگاه با استفاده از تکنیک‌های کوانتومی مانند کوانتوم کامپیوتر‪ ،‬نورپردازی کوانتومی و سینتی سایزر کوانتومی‪ ،‬سعی در بهبود‬

‫صداهای موسیقی و تولید صداهای جدید دارد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬این آزمایشگاه به بررسی پدیده های کوانتومی در زمینه موسیقی و تاثیر آن بر‬

‫روی شناخت و فهم ما از موسیقی‪ ،‬پرداخته و با استفاده از این پدیده ها به تولید موسیقی جدید و خالقانه کمک می کند‪.‬‬