1

STOPLAZMA VE ORGANELLER
1
1 STOPLAZMA
Yapısı :
1- Yapısında en çok .................................................... bulunur.( kuru tohumlarda çok az , su bitkilerinde çok
fazla oranda bulunabilir)
2- yağ , ..................................................., protein, ....................................., enzim ,nükleotitler , Ca ,K ,Fe
v.b. iyonlar ve tuzlar, oksijen, ....................................,, pigmentler, enzimler v.b. bulunur.
3- ............................................................................ kıvamındadır.
Stoplazmanın görevi :hayatsal olayların …………………………………………………………………………………………………………............
2 RİBOZOM Görevi : …………………………………….. sentezlemek .
ŞEKİL: Yapısı : Büyük ve küçük olmak üzere iki ………………………………. Oluşur.
Zar …………………………
İçinde protein ve …………………. RNA vardır.
Bulunduğu yer:
Prokaryot : ………………………..…………. serbest
Ökaryot hücrelerde: sitoplazmada serbest hâlde, granüllü endoplazmik
retikulumlar ile ……………………….. zarlarının dış yüzeyinde, mitokondri ve
kloroplastlarda .
üretildiği yer :
.Protein sentezi formülü : ökaryot hücrelerin ………………………………..……………….. sentezlenir.
çok sayıda aynı proteini üretmek için bir m RNA ya çok miktarda ribozom
bağlanmasına polizom denir.

Protein sentezi yapan hücrede ;artar . azalır ,

değişmez yazın .
Protein : …………………..
Su : …………………..
ATP: ……………..
Aminoasit: ………………….
Enzim : …………………….
Turgor basıncı ……………………….
Osmatik basınç ………………………..
Ph: ……………………………….
3 Endoplazmik retikulum : Yapısı
1- 2 çeşittir . üzerinde ................................................
bulunanlara ...............................................
Bulunmayanlara ise .......................................... ...........................
denir.
2-zarlı olduğu için ……………………………………..….. hücrelerde bulunmaz.
Genel olarak görevi :
1- Hücreye destek olurlar hücre bölünmesi sırasında eriyerek
kaybolur.
2- Hücre çekirdeğinin …………………………………..………… kalmasını
3- asidik-bazik tepkimelerin …………………………….……………….
4- hücre içerisinde maddelerin taşınmasını sağlar
Granülsüz endoplazmi retikulum Granüllü endoplazmik retikulum( protein)
(karbonhidrat - yağ)
Görevi
1- Zar yapısına katılan yağları sentezler Görevi :
2- ilaç ve alkollerin zehirleyici etkilerinin 1- protein ……………………
……………………………………….. 2- hücre dışına atılacak ……………………………………..
3- karaciğer hücrelerinde depolanan golgi aygıtına gönderir.
glikojenin glikoza dönüşümünü sağlar. 3- hücrenin zar sistemlerini yapar.
4- steroit yapılı bazı hormonları sentezler .
5- Çizgili kas hücrelerinde kasılma için gerekli
olan ……………………………. İyonlarını depolar.
 2
4 GOLGİ AYGITI Görevleri
1- .......................................................... paketler
2- Salgı organelidir. Bulunduğu hücreye göre farklı salgılar
üretir.örnek : süt bezlerinde .............................. üretir.
Tükrük bezlerinde .......................... üretir.
3- organellerden ............................... ve kofulun oluşumunda
görevlidir.
4- Hücre zarının yapısında bulunan glikolipit ve
…………………………., v.b. kompleks molekülleri sentezler.
5- bitkilerde duvar yapısına katılan pektin gibi polisakkaritlerin
üretir
. 6- bitki hücrelerinin bölünmesinde ara ……………………………
oluşturur.

Golgi aygıtı Yapısı : • fonksiyon bozuklukları alzheimer ile kistik fibrozis

Yapısı : üst üste hastalığına neden olur.
dizilmiş .................................. ve kofullardan
oluşur.
• Protein ve yağdan oluşur.
• zarları üzerinde ribozom ……………………..
• olgun alyuvarlar ve …………………….
hücreleri hariç bütün ökaryot yapılı
hücrelerde bulunur .
5 LİZOZOM Yapısı :
1- ............................ katlı bir zarla çevrilidir.
2- İçinde sindirim .......................................... bulunur.
Gelişmiş ……………………….. ve mantar hücrelerinde lizozom
yoktur.
3- Hücre içinde ......................................... yada E.R. dan
meydana gelirler.

• OTOLİZ : lizozom ……………………. parçalanırsa enzimler

sitoplazmaya dağılır ve hücre kendini sindirir. Bu olaya
otoliz denir.
Salgı üreten organellerin kullanım sırası
Ribozom , …………………………………, ……………………………………

Lizozom enzim üretimi yapmaz . üretilen enzimleri taşır.

GÖREVLERİ :
1- hücre içi ............................................ ile görevlidir( Örn:prot,yağ,karb.,nükleik asit v.b. sindirir)
2- hücre içi zararlı maddeleri .................................................................. ( örn:kandaki akyuvarlarda miktarları
fazladır.)
3- yaşlanan organelleri ...........................................
4- Metamorfoz (başkalaşım ),
5- yaşlanma , kertenkelede .................. ....................................,
6- spermin yumurtayı …………………….. ,
7- ölümden sonra …………………………………..…………
8- Tay-Sachs (Tay Saks) hastalığında ve yaşlılık pigmenti adı verilen pigmentlerin oluşumunda lizozom
etkilidir. .
6 PEROKSİZOM (MİKROCİSİMCİKLER)
YAPISI :
hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunur
…………………………………..kat zarla çevrilidir.
GÖREVLERİ :
1- ………………………………………………….. maddeleri yok eder. Örneğin karaciğerdekiler hidrojen peroksiti (H 2O2), sahip
olduğu ………………………………………………………..…..enzimi ile zararsız ……………………………………. ve oksijene ayrıştırır.

. Formül :
 3

2- yağasitlerini mitokondrinin kullanabileceği daha küçük moleküllere dönüştürür .Bu olay sırasında ……………….
kullanılır.

7 KOFUL
Yapısı :
1- ......................... katlı zar ile çevrilidir.
2- Hücrede; hücre zarı , çekirdek zarı , golgi aygıtı , E.R. gibi yapılardan
oluşabilir.
. 3- İçleri ................................................................................... ile doludur.
Şekilde kofulu gösterin
KOFUL ÇEŞİTLERİ : KONTRAKTİL KOFUL : ………………………………………. Sularda
besin kofulu ,Salgı kofulu ,Depo kofulu,kontraktil koful yaşayan
…………………………. Hücreli canlılarda bulunur .
** Neden tuzlu suda yaşayan tek hücrelilerde kontraktil Kasılıp gevşeyebilir. Su motoru gibi çalışır. ATP
koful bulunmaz? …………………

8 Yapısı
1- ................................................... katlı zar ile çevrilidir.
2- dış zar düz, iç zar ........................................ bu
kıvrımlara ......................... denir.
3- içi ...................................................... denilen bir madde ile doludur.
4- Mitokondri
içinde ................................,. ............................... ,...............................
...........,..................... bulunur.

GÖREVİ : oksijenli solunum ile ATP sentezler.

* .............................................. ..................................... hücrelerde

sayıları çok fazladır. Örnek insanda
karaciğer , ..................................., ..................................,...........................
bakterilerde mitokondrinin görevini .......... v.b.
mezozom adı verilen zar kıvrımları * kendine özgü .......................................... sı ile sayısını gerektiğinde
yapar. arttırabilir.
Kendine özgü enzim üretmek için protein sentezi
…………………………………………
Oksijenli solunum yapan hücrede ;artar . azalır , değişmez yazın .
Formül:

Glikoz ( monomer) : …………………..

Su : …………………..
ATP: ……………..
karbondioksit: ………………….
Enzim : …………………….
Oksijen: …………………..
Turgor basıncı ……………………….
Osmatik basınç ………………………..
Ph:

9 PLASTİDLER A) KLOROPLAST YAPISI

Kloroplast , kromoplast ve lökoplast olmak 1- .................................... katlı zar ile çevrilidir.
üzere 3 çeşittir. 2- İçinde ayrıca bir zar sistemi de bulunur. Zar şeklindeki disklere
……………………………………. Hücrelerinde bulunmaz …………………………….. denir. Diskler üst üste dizilince ……………….
a) kloroplast oluşturur. Tüm granumlara ise …………………………… denir.
3- içi .................................... denilen bir madde ile doludur.
4- Kloroplast
içinde ................................,................................ ,.......................
................... ,..................... bulunur.
5- kendine özgü .......................................... sı ile sayısını
gerektiğinde
 4
Görevi arttırabilir.
ışık enerjisini ..............................................
6- Kloroplastlara yeşil rengi veren ............................................ dir.
enerjisine çevirirler. fotosentezi bu molekül gerçekleştirir klorofiller ,
Sadece glikoz değil karonhidrat , yağ ve protein kloroplastların ………………………………..………….. de bulunur.
monomerleri ve vitaminleri de sentezler. * yapısal olarak stoplazmada bulunan organellerden en
çok ............................................ benzer.
Kendine özgü enzim üretmek için protein sentezi
…………………………
Fotosentez yapan hücrede ;artar . azalır , değişmez yazın .
Formül:

Glikoz ( monomer) : …………………..

Su : …………………..
ATP: ……………..
karbondioksit: ………………….
Enzim : …………………….
Oksijen: …………………..
Turgor basıncı ……………………….
Osmatik basınç ………………………..
Ph:

10

ORTAK ÖZELLİKLERİ
1-) ………………………………….. hücrelerde bulunmazlar .
2-) ………………… zarlıdırlar.
3-) Her iki organelinde……………….. , ……………………… ribozomları ve E.T.S.’leri vardır.
4-) Her iki organelde ……………………..üretir.
5-) enerji dönüşümü yapar.
6-) ……………………………………. sentezi yapabilirler .
7-) gerektiğinde kendilerini ……………………………………..

B) KROMOPLASTLAR :GÖREVİ C) LÖKOPLASTLAR :

…………………………………………………………………………… görevi :
…. Fotosentez sonucu üretilen glikoz molekülleri depo edilir .
Örneğin özellikleri :
 limon gibi bitkilerde sarı renkli ksantofil; Farklı bitki türlerinde lökoplastlar yağ ve protein molekülleri de
• havuç, portakal gibi bitkilerde turuncu renkli depolayabilir.
karoten; Örneğin zeytinde ………………… Fındıkta ………………..,
• domates, çilek gibi bitkilerde kırmızı renkli Mercimekte , ……………….. fasulyede …………………….
likopen bulunur. patatesin lökoplastlarında ………… ………………… depolanır.
• Kloroplastlar, kromoplastlara dönüşebilir Lökoplastlar uzun süre ışık aldığında kloroplastlara dönüşebilir.

13 SENTROZOM YAPISI
1- ................................................. denilen birbirine dik 2
silindirden oluşur.
2- Her bir sentriyolde 9 adet üçlü grup vardır.bunların her
birine ……………………….. denir.
• Hayvan hücrelerinin birçoğunda, alg ve
 5
……………………………………. bulunur.
• zarsız bir organeldir.
• Sinir hücreleri, olgun ……………………………………………
yumurta, ………………………………………kas hücreleri ve gelişmiş
bitkilerin hücrelerinde sentrozom yoktur.
İnsanda olgun alyuvarlarda hiçbir organel bulunmaz .
hücre bölüneceği zaman ……………………………………
Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar kanserli hücrelerin
sentrozomlarını etkiler . neden?
GÖREVİ
1- bölünme sırasında
…………………………………………. (mikrotübül)
meydana getirir.
2- Kamçı, sil gibi hücre oluşumunda rol alır .

VELİYE ARIKAN