Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου Σωτήρης Καράμπελας, Φιλόλογος M. Sc.

Άντον Τσέχωφ, Ένας αριθμός

Επανάληψη

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Ποιο πρόσωπο αφηγείται το περιστατικό και ποια εντύπωση σχηματίζετε για το

χαρακτήρα και το ήθος του;
Το περιστατικό με την κυρία Ιουλία σκηνοθετείται, οργανώνεται, εκτελείται και περιγράφεται
από ένα άτομο, τον πατέρα των παιδιών και εργοδότη της, τον παντογνώστη-αφηγητή. Ο τρόπος
με τον οποίο έστησε όλο το σκηνικό φανερώνει έναν πολύ ευρηματικό και ταυτόχρονα
οργανωμένο άνθρωπο. Το ύφος του, όταν της μιλούσε αυταρχικά, δείχνει πως είχε υπολογίσει την
παραμικρή της αντίδραση. Άρα είναι πολύ καλός ψυχολόγος του συνομιλητή του και εξαιρετικός
ηθοποιός, αφού έπεισε τη δασκάλα για τη σκληρότητά του καθ’ όλη τη διάρκεια του παράλογου
μονολόγου του. Στην αυθαίρετη συμπεριφορά του και μέσα από τα λεγόμενά του διαφαίνεται και
ένα περίτεχνο χιούμορ, που βέβαια ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί μόνο στο τέλος του
αφηγήματος, όταν έχει αποκαλυφθεί η διδακτική «σκευωρία» του αφηγητή. Εκεί ακριβώς
φανερώνεται και το πραγματικό ήθος του εργοδότη, ο οποίος με όλο αυτό το θέατρο του άτεγκτου
αφεντικού αποσκοπούσε στην αφύπνιση της άβουλης κυρίας Ιουλίας και στον
παραδειγματισμό της ως προς τη στάση που πρέπει να κρατά απέναντι σε άτομα που προσπαθούν
να την εκμεταλλευτούν. Το γεγονός ότι εξοργίστηκε με την παθητικότητά της δείχνει την
ειλικρινή συμπάθεια που τρέφει στο πρόσωπό της, την διάθεσή του να την ταρακουνήσει και να
της εμφυσήσει το θάρρος που της λείπει και την ανησυχία του για το μέλλον αυτής της κοπέλας,
αν βρεθεί ανάμεσα σε άλλους, πραγματικά πονηρούς και κακόβουλους ανθρώπους στη ζωή της.
Είναι αυθεντικός, αλληλέγγυος, δίκαιος και ευαίσθητος στις ανθρώπινες αδυναμίες. Όταν
αποκαλύπτει στη δασκάλα τη φάρσα που της έκανε και το λόγο για τον οποίο την έστησε, κερδίζει
την εύνοια των αναγνωστών και την εκτίμησή τους, την οποία, όσο εξελισσόταν η δράση, είχε
χάσει λόγω της φαινομενικά κακοπροαίρετης συμπεριφοράς του.

1
Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου Σωτήρης Καράμπελας, Φιλόλογος M. Sc.

2. Ο αφηγητής χαρακτηρίζει την Ιουλία «άβουλη». Ποιες ενέργειές της δικαιολογούν αυτόν
το χαρακτηρισμό;
Η Ιουλία επαναλαμβάνει διαρκώς την τελευταία κουβέντα του αφεντικού της, δείχνοντας
έτσι απροκάλυπτη παθητικότητα. Ακόμα και όταν διαφωνεί με τα λεγόμενα του εργοδότη της, δεν
επιμένει στα δικά της επιχειρήματα υποστηρίζοντας τη θέση της. Η αδικία που υφίσταται
σχετικά με τη μισθοδοσία της τής προκαλεί απλή νευρικότητα –και όχι οργή– που γίνεται
φανερή μόνο από κάποιες συγκρατημένες κινήσεις του σώματός της ή από φυσικές αντιδράσεις
του προσώπου της και όχι με θαρραλέο λόγο. Όταν αρθρώνει κάποιες φράσεις υπεράσπισης του
εαυτού της, το κάνει με δειλία και υποτονικότητα και υποχωρεί με την πρώτη σκληρή απάντηση
του εργοδότη. Φτάνει στο σημείο να βουρκώσει και να τρέμει εξαιτίας της εκμετάλλευσης που
φαινομενικά υφίσταται κι όμως δεν αντιδρά δυναμικά, αλλά συμφωνεί σε ό,τι ακούει. Η
κορύφωση της αβουλίας και της συνακόλουθης δουλοπρέπειάς της έρχεται όταν ευχαριστεί το
αφεντικό της για την κλοπή του μισθού της! Μα και τη στιγμή που της αποκαλύπτει τη φάρσα
ο αφηγητής, εκείνη απλά παραδέχεται ότι άλλοι εργοδότες δεν την πλήρωναν καθόλου και
αποχωρεί μουρμουρίζοντας πολλές ευχαριστίες για το ενδιαφέρον του τωρινού της αφεντικού. Δε
δίνει συνέχεια στη συζήτηση και δε δείχνει να πήρε το μάθημα που εκείνος ήθελε να της δώσει.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο αφηγητής την αποκαλεί «άβουλη».

3. Πώς αντιμετωπίζει η Ιουλία τον εργοδότη της και σε ποιο αποτέλεσμα την οδηγεί η στάση
της;
Η Ιουλία εμφανίζεται πλήρως υποχωρητική απέναντι στις ψευδείς δηλώσεις του εργοδότη
της πως δήθεν έχουν συμφωνήσει έναν χαμηλότερο μισθό ή πως της έχει δανείσει χρήματα και
δεν αντιδρά με τον αναγκαίο δυναμισμό, προκειμένου να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Ακούει
παθητικά τις διάφορες κατηγορίες του για τις περικοπές του μισθού της κι ενώ αισθάνεται
προφανώς αδικημένη, παραμένει σιωπηλή ή προσπαθεί χαμηλόφωνα να εκφράσει κάποιες
αντιρρήσεις. Το αποτέλεσμα αυτής της στάσης είναι να δοθεί το ελεύθερο στον εργοδότη της να
τής μειώσει δραστικά το μισθό, λίγο προτού της αποκαλύψει πως η όλη του συμπεριφορά ήταν
μια φάρσα για να τη συνετίσει, ώστε στο μέλλον να διεκδικεί πιο αποφασιστικά το δίκιο της.

2
Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου Σωτήρης Καράμπελας, Φιλόλογος M. Sc.

4. Φανταστείτε τον εαυτό σας στη θέση της δασκάλας. Πώς θα αντιδρούσατε σε ανάλογη
περίσταση; Πώς πιστεύετε ότι θα εξυπηρετούσατε περισσότερο τα συμφέροντά σας;
Η παράλογη και απαράδεκτη συμπεριφορά του εργοδότη απέναντι στον εργαζόμενο, ιδίως
όταν αποσκοπεί στην οικονομική εκμετάλλευσή του, δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή σε καμία
περίπτωση. Ο εργαζόμενος οφείλει να αγωνιστεί αξιοπρεπώς για την αμοιβή του κόπου του αλλά
και για ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Οι προσβολές και η μεταβίβαση αβάσιμων ευθυνών, οι
ανύπαρκτες αιτίες παρατηρήσεων και η στέρηση των νόμιμων αποδοχών είναι αδικήματα που ο
νόμος τιμωρεί μετά από καταγγελία του εργαζομένου.
Κάθε άνθρωπος επιβάλλεται να γνωρίζει με σαφήνεια τις εργασιακές του υποχρεώσεις αλλά
και τα επαγγελματικά δικαιώματά του πριν έρθει σε δικαιολογημένη αντιπαράθεση με τον
εργοδότη του. Θα ήταν καλό να προηγηθεί συζήτηση μέσα σε κλίμα ευγένειας για την εκάστοτε
αδικία που υφίσταται στη δουλειά του. Αν η συζήτηση αυτή αποβεί μάταιη, τότε θα πρέπει
αναγκαστικά να ακολουθήσει την νόμιμη οδό εφόσον υπάρχει, αλλιώς να συνεχίσει δυναμικά και
πάντα πολιτισμένα την διεκδίκηση των δικαιωμάτων του μέχρι ή να λυθεί η διαμάχη ή να λυθεί η
συνεργασία των δύο πλευρών.

Ενδεικτικές ερωτήσεις αξιολόγησης

1. Να αποδώσετε σύντομα το περιεχόμενο του κειμένου (περίπου 10 σειρές).

2. α) Να χωρίσετε σε θεματικές ενότητες το αφήγημα και να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο σε
κάθε μια.
β) Να σχολιάσετε την αφηγηματική τεχνική του κειμένου και την οπτική γωνία-θέση του
αφηγητή.
3. α) Με ποιες φράσεις δείχνει ο συγγραφέας τις αντιδράσεις της Ιουλίας; Ποιο σχήμα λόγου
διαμορφώνει με αυτές;
β) Ποια σημεία στίξης εντοπίζετε στο απόσπασμα που ακολουθεί και ποιος ο ρόλος τους; «-
Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα…και βγήκε».
4. α) Ποια εντύπωση σχηματίζετε για τις διαθέσεις και τον χαρακτήρα του εργοδότη της Ιουλίας
από το κείμενο;
β) Ποιο κοινωνικό πρόβλημα θίγεται στο αφήγημα; Να το σχολιάσετε.
5. Περιγράψτε με δικά σας λόγια το χαρακτήρα του πατέρα – εργοδότη και της δασκάλας.

3
Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου Σωτήρης Καράμπελας, Φιλόλογος M. Sc.

6. Γιατί πρέπει οι εργαζόμενοι να διεκδικούν τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα,

σύμφωνα με τα νόμιμα μέσα της εποχής τους;
7. Να αντιστοιχίσετε τα σχήματα λόγου της Στήλης Α΄ με τα στοιχεία της στήλης Β΄ (κάποια
στοιχεία της Στήλης Α΄ θα χρησιμοποιηθούν πάνω από μία φορά):
ΣΤΗΛΗ Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄
Α. εικόνα 1. «την έπιασε ένας νευρικός βήχας»
Β. μεταφορά 2. «στέκεσαι σαν χαζή»
Γ. παρομοίωση 3. «για να σου γίνει σκληρό μάθημα»
Δ. Υπερβολή 4. «Πετάχτηκα ορθός κι άρχισα να βηματίζω πέρα
δώθε στο γραφείο»
5. «Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη…»
6. «Κόμποι ιδρώτα…»