‫د ځوان نسل فکری روزنه‬

‫ځوانان د غرب تر فکري يرغل الندې‬

‫(بيا ارتداد دى خو ابوبکر رضي هللا عنه نشته!)‬
‫د اسالمي نړۍ ستر مفکر او مبارز شخصيت مقاله‬

‫ليکوال‪ :‬امام سيد ابوالحسن علی ندوی رحمه هللا‬

‫ژباړه‪ :‬ابومعاذ‬
 ‫د ژباړن سريزه‬
‫الحمدهلل وکفى والصالة والسالم على سيد االنبياء محمد وعلى اله واصحابه اجمعين‬

‫په کومه نړۍ کې چې ژوند کوو‪ ،‬د حق او باطل د جګړو ډګر دى او د ادم عليه‬
‫السالم له پيدايښت څخه تر ننه پورې د حق او باطل همدا جګړه روانه ده‪ ،‬د حزب‬
‫الرحمن او حزب الشيطان دغه جګړه يوه ډيره اوږده او تاريخي پس منظر لري‪،‬‬
‫چې د يوې زمانې او ځاى پورې خاص نه دى‪ ،‬په هر ځاى او هر وخت کې په‬
‫مختلفو طريقو‪ ،‬شکلونو‪ ،‬الرو چارو او وسايلو تر ننه پورې روانه ده او تر قيامته‬
‫به روان وي‪ ،‬مګر په هره زمانه کې د جګړې شکل او طرز عمل بدليږي‪.‬‬

‫که چېرې د تاريخ پاڼو ته ځير شوو‪ ،‬نو ټول حقايق به راڅرګند شي‪ ،‬کله ظالمو‪،‬‬
‫جابرو‪ ،‬باغي او طاغي پادشاهانو خلک د باطلې شرکي او کفري عقيدو منلو ته‬
‫مجبوروي او کله هم د شيطان لښکريانو د وژونکو‪ ،‬ذروي او کيمياوي اسلحو په‬
‫واسطه ملتونه او قومونه تر يرغل الندې نيسي او خپل باطل او شيطاني عقيدى پر‬
‫هغوي تحميلوي او د نه منلو په صورت کې يې ژوندي تر خاورې الندې ښخوي‪.‬‬

‫له پيړيو راهيسي‪ ،‬د ابليس لښکريان همدې ټکي ته متوجه وو‪ ،‬چې يو ملت له‬
‫حقې عقيدې نه د جګړو او وژنو له الرې اړولو سره د هغوي دښمني نور هم‬
‫زياتوي او په مقابل کې يې پاڅون کولو ته هڅوي‪ ،‬بلکه مسلمانان نور هم په خپلو‬
‫عقيدو کلکوي‪.‬‬

‫له همدې امله (نوى استعمار) د (زوړ استعمار) ځاى ونيوه او ګرمه جګړه په سړه‬
‫جګړه بدله شوه‪ ،‬پخوانې تګالرې‪ ،‬فکرونه‪ ،‬پالنونه او پرګرامونه بدل شول او يوه‬
‫نوى بڼه يې غوره کړه‪ ،‬چې دا يې تر ټولو خطرناکه او دردونکى دور پيل شو‪ ،‬دغه‬
‫نوى ارتداد هر کور‪ ،‬هر کلي‪ ،‬هر دفتر او هر فرد ته ورسيد‪.‬‬

‫قاضي اکبر اله ابادي د هند له مشهورو شاعرانو او د غربي تمدن له سختو‬
‫دښمنانو او انتقاديانو څخه دى‪ ،‬هغه په خپل يو انتقادي شعر کې وايي‪:‬‬

‫(که فرعون د بني اسرائيلو د ماشومانو وژلو پر ځاى تربيتي او تعليمي مرکزونه‬
‫ودان کړ ى واى او د خپلو فکري انحرافاتو له الرې د هغوي ذهنونه وينځلى واى‪،‬‬
‫کيداى شي‪ ،‬داسې بدنامه شوى نه و‪ ،‬مګر داسې څوک نه و‪ ،‬چې هغې بيچاره ته‬
‫دا فکر ورکړى واى)‪.‬‬
‫هو درنو لوستونکو! د اسالم د دښمنانو د همدې کفري تبليغاتو له امله ځوانان‬
‫متاثره شول او له خپلو اسالمي قوانينو څخه يې بغاوت وکړ‪ ،‬په اکثرو اسالمي‬
‫هيوادونو کې دغه پټ بشر دښمنه شيطاني ډله د خپلو عصري او ارتباطي وسايلو‬
‫لکه تلويزيون‪ ،‬راديو‪ ،‬مطبوعات‪ ،‬رسنيو‪ ،‬فکر زبيښونکو کتابونو او سينماګانو له‬
‫الرې ځوانان له اسالم څخه بيګانه او بالمقابل بيرته يې د اسالم او قران دښمنې‬
‫لپاره راپاڅول‪ ،‬تر دې چې ځينو ناپوهو‪ ،‬جاهلو او د غرب په اشارو نڅاګرو‬
‫ځوانانو په ښکاره وويل‪ :‬چې زموږ د وروسته پاتې والي لوى المل قران وو‪ ،‬چې‬
‫موږ يې له متمدنې نړۍ نه وروسته کړى يو (العياذباهلل)‪.‬‬

‫په ډير افسوس دغه لويه دردونکى او بوږنونکى پيښه په کراره د کورنيو‪،‬‬
‫مشرانو‪ ،‬پوهانو او علماؤ د بې باکې او عدم مسؤليت له امله په خلکو کې ريښې‬
‫وزغلولې او فکرونه يې يرغمال کړل‪ ،‬ددې خبرې د الثبوت لپاره لوى دليل د‬
‫اسالمي هيوادونو پر چوکيو ناستو فاسده‪ ،‬ناپوهه او غرب ځپلي واکمنان او‬
‫مشران دي‪ ،‬چې د مسلمانانو په کورنيو کې زيږيدلي دي او ظاهرا نومونه هم پرې‬
‫اسالمي ايښودل شوي دي‪ ،‬مګر ستونزه داده چې دوي د غربي افکارو‪ ،‬منحرفو او‬
‫بې دينو مکاتبو او نصابونو په غيږه کې روزل شوي دي‪ ،‬هيڅکله د خير او‬
‫ښيگڼې تمه ترې نشي کيداى‪ ،‬ددوي ټول کوښښونه‪ ،‬پروګرامونه او پالنونه د‬
‫مسلمانانو کمزوري کول او د اسالمي او قراني تعليماتو لمنځه وړل دي‪.‬‬

‫ايا تاسې فکر کړى دى‪ ،‬چې مصطفى کمال‪ ،‬داؤد خان‪ ،‬نورمحمد ترکي‪ ،‬حفيظ هللا‬
‫امين‪ ،‬محمد رضا پهلوي ايران‪ ،‬نورالدين کيانوري او داسې نور څوک وو؟ کوم‬
‫جنايات يې په اسالمي هيوادونو کې ترسره کړل؟ د چا لخوا راوستل شوي وو؟ ايا‬
‫دوي د مسلمانو ميندو په شيدو او د مسلمانانو پالرانو په سرمايه رالوى شوي نه‬
‫وو؟! نو بيا ولې د اسالم او مسلمانانو تر ټولو لوى دښمنان شول او مسلمه امت‬
‫ته تر ټولو لوى ګوزارونه همدوي ورکړل؟‬

‫رښتيا هم چې دا يو نوى ارتداد وو‪ ،‬چې زمونږ اکثره ناپوهه او له اسالمه لرى‬
‫پاتې شوي ځوانان يې له خپلې ستونې تير کړل‪ ،‬نو بيا ددې انحراف او ارتداد‬
‫وجې‪ ،‬عوامل او د مخنيوي الرې چارې په کوم ځاى کې ولټوو او څرنګه په مقابل‬
‫کې يې مبارزه وکړ؟‬

‫دغه کوچنې او محدودې ورقې مګر په معنوي لحاظ لوى کتاب چې ستاسې په‬
‫السونو کې دى‪ ،‬د اسالمي نړۍ د ستر مفکر‪ ،‬معاصر مبارز او ليکوال په قلم ليکل‬
‫شوي مقاله ده‪ ،‬دا له هغو سلګونو مقالو څخه ده‪ ،‬چې استاد (سيد ابوالحسن علي‬
‫ندوي رحمه هللا) په ډير جالب انداز سره ددې دردونکى ارتدادي حالت په اړه يې‬
‫ليکلي او په لنډه توګه يې د خالصون او مخنيوي الرې چارى هم راڅرګندى کړى‬
‫دى‪.‬‬

‫همدارنګه موږ پوهيږو‪ ،‬چې ننې استعماري او استکباري نړۍ د ځوانانو فکرونه‬
‫څومره مخدوش او مسموم کړي او د اسالم په اړه يې څومره کرکه زياته کړى او‬
‫څومره يې پر افکارو او ذهنونو واکمني لري؟ د ځوانانو او ديني علماؤ ترمنځ يې‬
‫څومره فاصله پيدا کړى او هغوي يې له اسالمي مراکزو‪ ،‬جوماتونو او ټولنو څخه‬
‫لرى کړى او دين يې ورته کمرنګه ښکاره کړى‪ ،‬خپلو دى شومو اهدافو ته د‬
‫رسيدو لپاره ځوانان په اخالقي فساد‪ ،‬مبتلل او عريانې خپرونو‪ ،‬فحاشيو‪ ،‬مخدره‬
‫موادو او جناياتو کې اخته کوي‪ ،‬په همدې ترتيب له اسالم سره يې اړيکې پرى‬
‫کوي او په خپله غيږه کې تر خپل تربيت او نصاب الندې يې په خپله خوښه روزي‬
‫او بيا يې د متفکرينو‪ ،‬روڼ اندو او پوهانو په نومونو يې اسالمي هيوادونو ته‬
‫مهر شوي راستوي او زموږ هغه قيمتي او له کلونو راهيسي کرل شوي نيالګي‬
‫چې په راتلونکى لنډه موده کې يې په ميوو نيولو پيل کاوه‪ ،‬د غرب په غيږه کې‬
‫پريوت‪ ،‬اوس زما ورور‪ ،‬زما ځوي او زما هيواد وال زما پر خالف کاروي‪ ،‬په هر‬
‫ځاى کې مسلمانان د همدوي په الس ټکول کيږي او ځپل کيږي‪ ،‬د غرب همدا‬
‫روزل شوي توکم‪ ،‬په اسالمي هيوادونو کې هغه نارواوى‪ ،‬ظلمونه او جنايات‬
‫وکړل‪ ،‬چې قلم يې په ليکلو او ژبه يې په ويلو شرميږي‪ ،‬تر ټولو وړاندې دغه‬
‫ارتداد چې له خپل کور او کلي څخه ورک نشي او دى مجرمينو ته عبرتناکه سزا‬
‫ورنکړل شي دا لړۍ به همداسې روانه وي‪ ،‬هللا مه کړه ټوله اسالمي نړۍ به راګير‬
‫کړي‪ ،‬چې بيا به يې هيڅ د خالصون الره نه وي‪.‬‬

‫له همدې امله ټولو علماؤ‪ ،‬پوهانو او دردمنو مسلمانانو ته وايم‪ ،‬اوس هم د‬
‫مخنيوي او خالصون الرې شته‪ ،‬الزمه ده چې د غرب استعماري او استکباري‬
‫لوري هر وخت تر دقيقې څارنې او مطالعې الندې ونيسو او په مقابل کې يې پاڅون‬
‫وکړو او پريکنده اعالن وکړو‪ ،‬چې (انا برآ منکم و مما تعبدون من دون هللا کفرنا‬
‫بکم و بدآ بيننا و بينکم العداوة والبغضاء ابدا حتى تؤمنوا باهلل وحده)‬

‫موږ له تاسو او له هغو خدايانو څخه چې تاسې يې له هللا تعالى څخه پرته عبادت‬
‫کوئ بيزاره يو‪ ،‬موږ په تاسې کفر (انکار) کړى‪ ،‬زمونږ او تاسې تر منځ دښمني‬
‫او بغض د تل لپاره شروع شوه‪( ،‬دا دښمني به تر هغه روانه وي) چې تاسې په يو‬
‫هللا عز وجل ايمان راوړئ‪.‬‬

‫کوم غفلت چې وړاندې له موږ څخه شوى پر هغې بايد پښيمانه او سر له ننه الس‬
‫په کار شوو او زموږ اسالمي دعوتګرانو ته الزمه ده‪ ،‬چې بيرته خپل ډګر ته‬
‫راووځي او شپه ورځ په دې کوښښ وکړو‪ ،‬چې څنګه خپل مخکينې برم او شوکت‬
‫السته راوړو؟ او يو ځل بيا په تل ابيض‪ ،‬اقصى‪ ،‬اندلس او قرطبې باندې خپل‬
‫بيرغونه رپانده کړو‪ ،‬د روم‪ ،‬فارس او اروپا نړيوال تړونونه مات او سازمانونه يې‬
‫له خاورو سره خاورى کړو‪ ،‬غرب او د غرب السپوڅو ته دا ثابته کړو‪ ،‬چې اوس‬
‫هم د صالح الدين ايوبي‪ ،‬طارق بن زياد‪ ،‬محمد بن قاسم او سلطان محمد الفاتح‬
‫وينې په مونږ کې چليږي او هماغه احساس مو په زړه کې دي‪ ،‬هيڅکله به د‬
‫هغوي تورې زنګ وهلو پرينږدو‪ ،‬الحمدهلل اوس هم د هغوي له تورو وينې څاڅي‬
‫او مونږ ته دا الهام راکوي‪ ،‬چې پاڅه او د خپلو نيکونو په پل باندې قدم کيږده او‬
‫نړۍ د ځان تابع کړه‪.‬‬

‫په دې الره کې به يواځې مرسته له خپل ذوالجالل رب څخه غواړئ‪ ،‬ځکه هغه‬
‫يواځينې ذات دى‪ ،‬چې خپلو مخلصو‪ ،‬ايماندارو او متقي بندګانو سره مرسته کوي‬
‫او هماغه ذات رحيم‪ ،‬کريم او مهربانه دى‪.‬‬

‫دغه مقاله د اسالمي پوهانو پر ذهنونو ژور تاثير کړى او د هغوي فکرونه يې ددې‬
‫حاالتو په وړاندې راپارولې دى‪ ،‬د نوى نسل د فکرونو د راژوندي کولو په الره کې‬
‫ډير مؤثر تمام شوى دى‪ ،‬اګر که دغه رساله مخکې ډيرو ژبو ته ژباړل شوى دى‪،‬‬
‫نو دا چې دغه رساله ډيره مهمه او اوسنيو حاالتو سره سم ليکل شوى دى‪ ،‬نو‬
‫موږ هم وغوښتل تر څو خپل ځوان نسل چې د غرب د بې شميرو پالنونو او‬
‫تبليغاتو له امله يې ذهنونه کنګل شوي دي‪ ،‬دغه رساله وړاندې کړه او خپله‬
‫مورنې ژبې ته مو وژباړله تر څو ګټه يې ټولو ته عامه شي او ځان له دې ارتداده‬
‫خالص کړي‪.‬‬

‫په اخره کې يادونه کوم‪ ،‬چې ګرانو لوستونکيو! که په دې کتاب کې کومه تيروتنه‬
‫مو تر سترګو شوه‪ ،‬هغه به زما عاجز لخوا وي‪ ،‬ليکوال ترې پاک دى‪.‬‬
‫په اخره کې ددې کتاب محترم ليکوال‪ ،‬ژباړن‪ ،‬خپرونکي او نورو مسلمانانو ته‬
‫رسوونکى لپاره د هللا عزوجل له دربار څخه په دنيا او اخرت کې د نيکمرغيو‪،‬‬
‫برياليتوبونو او خوشحاليو غوښتونکى يم‪.‬‬

‫جزاکم هللا خيرا احسن الجزاء‬

‫ستاسې ورور ابومعاذ‬

‫د ژباړى پاى‪ ٦٣٤١ ،‬هجري کال‬

‫د رمضان المبارک مياشت لسمه‪.‬‬

‫خراسان‬

‫د ليکوال سريزه‬
‫کومه مقاله چې ستاسې په الس کې ده‪ ،‬د لومړي ځل لپاره د (ردة جديدة) (نوى‬
‫ارتداد) تر نامه الندې په (المسلمون) مجله کې خپره شوه‪ ،‬چې بيا د (ردة وال‬
‫ابابکر لها) (هماغه ارتداد دى خو ابوبکر ورته نشته) تر عنوان الندې ډير زيات‬
‫چاپ او خپور شو او د ډيرو ورځپاڼو او مجلو ډيرې پاڼې همدې موضوع ته‬
‫ځانګړې شوي وو او د لوستونکې پام يې ځانته را واړوه او د هغوي د توجه وړ‬
‫وګرځيد‪.‬‬
‫دغه رساله زما له ډيرو خپاره شويو ليکنو څخه دى‪ ،‬کيداى شي چې ددې ډير‬
‫چاپيدلو او د ډيرو نيکانو او د اسالمي نړۍ پوهانو د پام وړ ګرځيدو وجه به دا‬
‫وي ‪ ،‬چې دغه مقاله په حقيقت کې د اسالمي نړۍ حاالت او په ځانګړى توګه نوي‬
‫نسل تر څيړنې او تحقيق الندې نيولې دى او د هغوي د کمزورتيا او وروسته پاتې‬
‫کيدو اصلي الملونه راڅپړلي او ښکاره کړي دي‪ ،‬دا سمه ده چې که ليکنې‬
‫همداسې بڼه ولري‪ ،‬نو واقعا چې د زړونو او فکرونو د استقبال وړ ګرځي‪ ،‬ډيرې‬
‫پوه او فکري خلک ورته ښه راغالست وايي‪ ،‬ګواکې له وړاندې ورته انتظار کاوه‬
‫او اوس يو داسې څيز السته راوړې دى‪ ،‬چې د ددوي د احساساتو او عواطفو‬
‫ترجماني کوي‬
‫له هر څه وړاندې بايد يادونه وکړو‪ ،‬چې ددې فکر بنسټګر په کراچۍ کې (داکتر‬
‫رفيع الدين) د (اقبال اکاډمې) مشر و‪،‬‬
‫ښاغلى رفيع الدين پخپل کتاب (قران او عصري علوم) کې نوى او بې مثاله ارتداد‬
‫ته اشاره کړى‪ ،‬چې نوى او ځوان نسل ته لوى خطر دى او دوي د غرب دې فکري‬
‫يرغل په وړاندې له ماتې سره مخ دي‪ .‬دغه نوى ارتداد له ټولو هغو وړاندنيو‬
‫عقيدوي ارتدادونو څخه ډير توپير لري او دومره پراخه او وسيع دى‪ ،‬چې د اسالم‬
‫او مسلمانانو راتلونکى ته هم ننګوونکى دى‪.‬‬
‫د داکتر رفيع الدين دغه څرګندونې مونږ ته يو نوى فکر راکړ‪ ،‬چې په پايله کې يې‬
‫دى ليکنې ته اړ کړم‪ ،‬ددې مقالې په ليکلو کې مې دومره زيار نه دى ګاللى‪ ،‬څه‬
‫چې مې په ذهن کې و‪ ،‬هغه مې قلم ته وسپاره‪ ،‬ددې مقالې له خپريدو سره ځينې‬
‫مخلص ملګري غوښتنه وکړه‪ ،‬تر څو د کتابونو د خپرولو او چاپولو لپاره يو‬
‫علمي مرکز پررانيزي‪ ،‬ترڅو له دې الرې ددې مقالې غږ ته مثبت ځواب ووايي‪ ،‬د‬
‫همدې فکر په اساس د هند په لکهنو ښار کې په ‪٦٤٣١‬هـ کال کې (د اسالمي‬
‫تحقيقاتو او خپرونو) په نوم يو مرکز تاسيس شو‪ ،‬چې يواځينې موخه يې په اسانه‬
‫او روانه ژبه د هغو اسالمي او علمي مطالبو ليکل او وړاندې کول و‪ ،‬چې ځوان‬
‫نسل او روښنفکره وګړي خپل فکري مشکالت پرې حل کړي او هغوي د غرب د‬
‫خطرناکو زهرجنو څپو په مقابل کې ساتنه وکړي‪.‬‬
‫د هللا تعالى ډير زيات شکر اداء کوم‪ ،‬چې ددې علمي ادارې له الرې په عربي‪،‬‬
‫اردو‪ ،‬انګليسي او هندي ژبو ډير زيات علمي کتابونه او مقالې خپاره شوي دي‪،‬‬
‫چې له هغوي څخه ډير په زړه پورې اثار په پښتو فارسي او ترکي ژبو هم ژباړل‬
‫شوي دي‪ ،‬تر څو د هرى ژبې مسلمانان ترې ګټه پورته کړي‪ ،‬چې اوس ددې‬
‫مقالې نوى ګڼه د محترمو لوستونکو خدمت ته وړاندې کيږي‪ ،‬ليکوال اجازه‬
‫ورکوي‪ ،‬چې دا کتاب د نړۍ په هره برخه او هره ژبه کې خپور شي او ټول‬
‫مسلمانان ترې برخمن‪.‬‬
‫(فرب مبلغ اوعى من سامع)‪.‬‬

‫سيد ابوالحسن علي حسيني الندوي‬

‫د ندوة العلماء د نشرياتو او تحقيقاتو مرکز‬
‫‪٦٤٣٣‬رجب ‪ ٦٣‬هند‬
 ‫نوي ارتداد‬
‫اسالمي تاريخ د ارتداد مختلفې پېښې او واقعات ليدلي‪ ،‬چې تر ټولو لوى او‬
‫دردونکى پېښه يې د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له وفات سره جوخت د ځينو‬
‫عربی قبيلو ارتداد وو‪ ،‬چې د خليفة الرسول ابوبکر صديق رضي هللا عنه په‬
‫فوالدي عزم او ايماني ولولو يې په لومړيو ورځو کې له سر پورته کولو سره‬
‫لمنځه والړ‪.‬‬
‫دويمه پېښه په اسپانيا (اندلس) کې رامنځته شو‪ ،‬وروسته له هغې چې مسلمانان‬
‫له خپلو کورونو څخه وويستل شول او ډير زيات خلک عيسويت دين منلو ته اړ‬
‫ويستل شول‪ ،‬له همدې امله کوم هيوادونه چې د مسيحيت تر واک الندې و‪ ،‬د‬
‫عيسوي دعوتګرو لپاره د تبليغاتو او فعاليتونو ته الره پرانيسته‪ ،‬له دې پرته‬
‫داسې پېښې هم شوي‪ ،‬چې ځينې ناپوهه او بې همته مسلمانان په هندوستان کې‬
‫له دين اسالم نه واوښتل او کفر يې غوره کړ‪ ،‬مګر داسې پېښې ډيرې کمې‬
‫رامنځته شوي دي‪ ،‬که په اسپانيه کې دا ارتداد پر ځاى پريږدو‪ ،‬نو د تاريخ پوهانو‬
‫له څرګندونو څخه دا دعوه کوالى شو‪ ،‬چې اسالمي تاريخ داسې يو ارتداد له دې‬
‫وړاندې ليدلې نه دى‪.‬‬

‫د دې ارتدادونو په وړاندې اسالمي ټولنه څه عکس العمل وښودل؟‬

‫هر کله چې داسې پېښې رامنځته کيدلې‪ ،‬نو د مسلمانانو لخوا له دوه ډول عکس‬
‫العمل سره مخ کيده‪.‬‬
‫‪ :٦‬د نفرت او بيزارى څرګندول‪.‬‬
‫‪ -٢‬د اړيکو پرى کول‪:‬‬
‫څوک چې له دين څخه اوښته‪ ،‬مسلمانانو به يې ډير سخت وغندل او له هغه څخه‬
‫به يې برائت او بيزارۍ څرګندوله‪ ،‬چې له دې سره به پر هغه د ژوند کړۍ راتنګه‬
‫شوه او د ټولو خپلوانو اړيکې به ورسره پرې شوى‪ ،‬ګواکې د ارتداد معنى دا وه‪،‬‬
‫چې نوموړى سړى له يوى ټولنې څخه بلې ټولنې اوړيدلې‪ ،‬نو ځکه د هغه کورنۍ‬
‫له مرتد سره ملګرتوب‪ ،‬خپلوي او د وراثت ټولې اړيکې به يې ورسره پرې کولى‪،‬‬
‫هر کله به چې د ارتدار لړۍ زياتيده‪ ،‬نو د دواړه ملاهبو د پيروانو ترمنځ نښتې او‬
‫جګړى هم رامنځته کيدى او په مسلمانانو کې د مبارزې او مقاومت روحيه‬
‫راژوندي کيده‪ ،‬کله چې په ځينو اسالمي هيوادونو کې داسې پيښې کيدى‪ ،‬نو د هغه‬
‫هيواد علماء‪ ،‬ليکواالن او دعوتګران به د مبارزى ډګر راوړاندى شول‪ ،‬د هغې‬
‫پېښې عوامل به يې د اسالم د اصولو برابر وڅېړل او د هغه کس د مجازاتو‬
‫غوښتنه به يې وکړه‪ ،‬نو له دې الرې به د ارتداد مخه يې ونيول‪.‬‬
‫اسالمي ټولنه د ارتداد له دې پېښو سره ډير زيانمن کېده‪ ،‬داسې برېښيده چې د‬
‫بغض او غوسې څپې د اسالمي ټولنې بنسټونه او اساسات خوزولې دى‪ ،‬پر دې‬
‫حاالتو نه يواځې د فکر او پوهې خاوندان ډير غمجن وو‪ ،‬بلکې عام مسلمانان هم‬
‫له دې ناخوالو څخه زوريدل‪.‬‬
‫هو! دا و ددې پېښو په وړاندې د اسالمي ټولنو او عامو مسلمانانو غبرگون‪ ،‬چې‬
‫ټول مسلمانان يې دردولي وو‪ ،‬په داسې حال کې چې د ارتداد پيښې په عمومي‬
‫توګه دومره زيات نه وو‪ ،‬چې د خلکو پر ژوند باندې مستقيما اغيزې وکړي‪ ،‬بلکې‬
‫کله کله به رامنځته کيده‪.‬‬
‫په ډير افسوس سره بايد ووايو‪ ،‬چې اسالمي نړۍ په دې وروستيو کلونو کې‬
‫نسبتا يو لوى ارتداد سره مخ شو‪ ،‬چې له ټولو وړاندنيو ارتدادي حرکتونو څخه يې‬
‫څارى نه ليدل کيده‪ ،‬د يوه ورانوونکى طوفان په څير راڅرګند شوى وو‪ ،‬داسې‬
‫ډير لږ ځايونه او کورونه پاتې وو‪ ،‬چې له دې دردونکى حالت څخه په امن کې‬
‫پاتې وي او دا وژونکى زهر ورسيدلې نه وي‪ ،‬ددې ارتدادي يرغل تر شا د اروپا‬
‫سياسي او فرهنګي فعاليت ډير په زور او ځوګ سره په اسالمي هيوادونو کې‬
‫راڅرګند شو او خپل ټول دعوتي پروګرامونه‪ ،‬مؤسسات او وسايل په کار واچوه‪،‬‬
‫چې دغه ارتداد د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له وخت څخه تر ننه پورې يو بې‬
‫څارې او لوى ارتداد دى‪.‬‬
‫د اسالمي شريعت په رڼا کې د ارتداد معنى‬
‫د ارتداد معنى داده چې يو مسلمان له خپل اصلى دين څخه بل دين ته واړوي‪ ،‬يا د‬
‫يوى عقيدې پر ځاى بله عقيده خپله کړي او يا په بل عبارت سره‪ ،‬ارتداد يعنى د‬
‫رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له راوړي دين څخه انکار کول‪.‬‬
‫مخکې که څوک مرتد کيده‪ ،‬نو ښکاره به د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له‬
‫رسالت څخه انکار کاوه او د يهوديت يا عيسويت دين به يې ومانه او يا پوره الحاد‬
‫او الديني به يې اختيار کړ او له ټولو اسماني دينونو څخه به يې انکار وکړ‪ ،‬که‬
‫چيرې مسيحيت يې ومانه‪ ،‬نو کليسا يا (هيکل) ته به ننوت او که برهمني دين ته‬
‫معتقد کيده‪ ،‬نو د بتانو منجاوري به يې کاوه‪ ،‬په هر حال ددوي ادتدار به له هيچا‬
‫پټ نه پاتې کيده‪ ،‬بلکې ټولو مسلمانانو ته ښکاره معلوم و‪ ،‬چې نوموړى کس له‬
‫اسالم څخه وتلې او کافر شوى دى‪ ،‬نو ځکه مسلمانان له دې پيښو څخه په خبرتيا‬
‫له هغه سره اړيکې او خپلولي پرې کولې‪ ،‬مګر ډيرې کمې پيښې به د چا ارتداد له‬
‫خلکو پټ پاتې شو‪ ،‬مګر نن ورځ نه کليسا ته ورځې نه هم بتانو سجدى کوى او‬
‫په ارتداد کې اخته شوي دي‪.‬‬

‫معاصر ارتداد (اوسني مرتدين)‬

‫اروپا يو ډول نوى فلسفه او دين ختيځ ته را وارد کړ‪ ،‬چې بنسټ يې له هللا تعالى او‬
‫ماوراء الطبيعت اشياؤ څخه پر انکار کولو والړ و او له هغه فلسفې چې د اسالم له‬
‫اساسي اصولو څخه و لکه‪ :‬وحى‪ ،‬نبوت‪ ،‬اخرت او د نړۍ له ستر پيداکوونکى‬
‫څخه انکار وو او ورپسې مختلف نظريات په مختلفو موضوعګانو لکه‪ :‬د ژوند او‬
‫چاپيريال پيژندنه‪ ،‬اخالق او ارواه پوهنه‪ ،‬فرهنګ‪ ،‬کلتور‪ ،‬سياست‪ ،‬اقتصاد او نورو‬
‫نظرياتو په ډول يې را وړاندې کړل‪ ،‬چې ټول په يوه ټکي راڅرخيده‪ ،‬چې انسان يې‬
‫يواځې د مادياتو له نظره تر بحث او څيړنې الندې نيول او هره څرګندونه چې‬
‫انسان پورې به اړه درلوده‪ ،‬نو مادي توجې به ترې کاوه‪.‬‬
‫دغه سيکولر افکار او نظريات له خپريدو سره سم د مشرق اسالمي هيوادونو‬
‫فکرونه تر يرغل او تاړاک الندې راوستل‪ ،‬چې له دې زهرجنو افکارو او ظاهري‬
‫ښايست له امله په اسالمي ټولنه کې يې ننوتل‪ ،‬چې يو ډول نوي فکرونه‪،‬‬
‫پروګرامونه او پروسې يې رامنځته کړى او په ډيرو مختلفو او پرمختللو وسايلو‬
‫سره يې خپلې شومې موخې او په زهرو لړلي نظريات په خلکو کې وشيندل‪.‬‬
‫نو له همدې امله باسواده او روڼ انده خلک چې د علم او پوهې په ګاڼه سمبال‬
‫خلک وو‪ ،‬د غرب تر فکري يرغل الندې راغلل او د ملګرتوب الس يې ور وړاندى‬
‫کړ او د هغوي په مفکورو (ايډيالوژيو) يې داسې ايمان راوړ‪ ،‬لکه يو مسلمان چې‬
‫پر اسالم او يا يو عيسوي چې پر مسيحيت يې لري‪.‬‬
‫دغه ډله په دې افکارو دومره معتقد دي‪ ،‬چې په دې الره کې د سرونو قربانۍ ته‬
‫هم چمتو دي او خپل دغه الره يوه سپيڅلې او مقدسه الره بولي‪ ،‬خپل رهبران او‬
‫ملګري په وياړ سره لمانځي او د هغوي ستاينه کوي او په خپلو ليکنو کې خلک‬
‫دې ته رادعوت کوي او څوک چې ددوي مخالف وي‪ ،‬هغوي به يې سپک‪ ،‬ناپوهه‬
‫او له تمدن نه وروسته پاتې بلل‪ ،‬يواځې خپل د فکر او الره تمدن او عالنيت الره‬
‫بلل او يواځې به له خپلو ملګرو او همفکرو سره يې دوستي او ورورولي پالل‪.‬‬

‫د بې دينې ملهب يا (سيکولريزم)‬

‫ددې ملهب اصليت څه شى دى؟‬
‫اګر که دوي پر ځان دا نوم نه دى ايښى‪ ،‬مګر ددې ملهب له اساس او عقيدى څخه‬
‫دا راڅرګنديږي‪ ،‬چې له قادر او قاهر ذالجالل رب څخه په انکار کولو والړ دى‪،‬‬
‫دغه نظريه له مرګ څخه وروسته ژوند‪ ،‬جنت او دوزخ‪ ،‬ثواب او علاب‪ ،‬نبوت او‬
‫رسالت‪ ،‬اسماني دينونه او پر شرعي حدودو او احکاماتو هيڅ باور نه لري او دا‬
‫عقيده نه لري‪ ،‬چې رسول هللا صلى هللا عليه وسلم وروستې پيغمبر او اطاعت يې‬
‫په هر مسلمان‪ ،‬عاقل او بالغ واجب دى‪ ،‬چې د ټول انسانيت نيکمرغي او سرلوړي‬
‫او کاميابي يواځې د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم په اطاعت او تابعدارې پورې‬
‫خاص دى‪.‬‬
‫اسالم د کامياب او پرمختللې ژوند لپاره تر ټولو اوچت او کره قانون دى‪ ،‬چې د‬
‫دنيا او اخرت پت‪ ،‬عزت‪ ،‬نيکمرغې‪ ،‬سرلوړي‪ ،‬برياليتوب په همدې دين کې‬
‫رانغښتي دي‪ ،‬هللا تعالى له اسالم څخه پرته نور يو دين هم نه مني‪ ،‬نو دا د (الدينى‬
‫يا سيکولريزم) عقيده خو په هيڅ دليل سره نه مني‪.‬‬
‫هللا تعالى فرمايي‪:‬‬
‫دنيا د انسان لپاره پيدا شوى‪ ،‬مګر انسان د هللا تعالى عبادت لپاره پيدا شوى دى‪.‬‬
 ‫ويرجنه پېښه‬
‫تر ټول و لويه او ويرجنه پېښه داده‪ ،‬چې نن د اسالمي هيوادونو واګې د داسې‬
‫کسانو په السونو کې دي‪ ،‬چې فکرونه يې په الحادي او الديني زهرجنو نظرياتو‬
‫خړوب شوي دي‪ ،‬غرب ته ډير وفادار او نږدې خلک دي‪ ،‬په عقيدوي لحاظ ټول د‬
‫غرب په فکر رنګ شوي دي‪ ،‬په ماديت او الدينيت کې له پولو هم اوښتي دي‪،‬‬
‫دوي په خپلو فعاليتونو کې سره توپير لري‪ ،‬مګر په اهدافو‪ ،‬نظرياتو او ارتدادونو‬
‫کې له يو بل نژدې دي‪.‬‬
‫زه په ډاګه وايم‪ ،‬چې دا يو ډير لوى او اوږد مهاله ارتداد دى‪ ،‬چې اسالمي نړۍ له‬
‫شرقه تر غربه تر خپل تاثير الندې راوستې دى‪ ،‬هيڅ يو ځاى ترې په امن کې پاتې‬
‫نه دى‪ ،‬کلي‪ ،‬کورونه‪ ،‬پوهنتونونه‪ ،‬مکتبونه‪ ،‬د پوهې او زده کړى مرکزونه له دې‬
‫فکري يرغل څخه زيانمن شوي دي‪ ،‬داسې ډيرى لږې کورنۍ به وي‪ ،‬چې په دې‬
‫سيالب کې الهو شوى نه وي او يا ترې اغيزمن شوي نه وى‪.‬‬
‫که چېرې دغه‪ ،‬له هللا تعالى نه منکرو او ملحدو (سکولرانو او ديموکراتانو) سره‬
‫مخ شى او يا د دوي له پټو رازونو پرده پورته کړى‪ ،‬نو ډير ژر به درښکاره شي‪،‬‬
‫چې دوي نه ذوالجالل رب مني‪ ،‬نه د اخرت په ورځ ايمان لري‪ ،‬نه حساب کتاب‬
‫مني‪ ،‬نه د ټول بشريت ستر الرښود محمد رسول هللا صلى هللا عليه وسلم د يو ستر‬
‫الرښود په توګه مني‪ ،‬نه قران عظيم الشان د ژوند د يوه پوره او کره قانون په‬
‫توګه مني‪ ،‬په دوي کې تر ټولو ښه سړى هغه وي‪ ،‬چې وايي‪( :‬مونږ ددې عقايدو‬
‫او پخوانيو کيسو په اړه هيڅ فکر نه کوو او نه کوم اهميت ورته ورکوو)‪.‬‬

‫هغه ناروغي چې درمنله نه لري!‬

‫له شک پرته ويلې شو‪ ،‬چې د ارتداد دغه وژونکې ناروغۍ او د بې دينې‬
‫تخريبوونکى طوفان له ټولو ورانکاريو سره تر اوسه هم‪ ،‬مسلمانان د ناخبرې په‬
‫درانه خوب ويده دي‪ ،‬ضميرونه يې مړه او ذهنونه يې له مخالفت څخه وينځل‬
‫شوي دي‪ ،‬ځکه څوک چې ددى ارتداد په دام کې راګير شوي‪ ،‬هغه بيا هيڅکله د‬
‫اسالم په خوند شوى نه دى او دوي کې داسې ژور کار کړې چې هيڅکله يې د‬
‫کليسا او جومات په الره نه دي تللي او نه له اسالم څخه د سرغړونې او ارتداد له‬
‫امله بل دين منلى‪ ،‬نو له همدې امله کورنۍ يې هم له ځانه نه لرى کوي او نه نور‬
‫مسلمان يې په مقابل کې عکس العمل ښکاره کوي‪ ،‬بلکې داسې ملحد انسانان د‬
‫مسلمانانو په ټولنه کې ښه ازاده او خپلواکه ژوند کوي او د خلکو تر منځ نفوذ هم‬
‫لري‪ ،‬چې هيڅوک يې مخالفت او مخنيوى نه نشي کولى‪.‬‬
‫د اسالمي نړۍ تر ټولو لويه غميزه همدا عصري ارتداد دى‪ ،‬چې ورځ تر بلې د‬
‫پراخيدو په حال کې دى‪ ،‬چې له علماؤ څخه هم د مخنيوي او درملنې الره ورکه‬
‫کړى ده‪ ،‬مخکې به کله چې داسې کومه پېښه رامنځته کيده‪ ،‬نو خلکو به ويل‪:‬‬
‫(قضية وال اباحسن لها) ستونزه راپېښه شوى‪ ،‬مګر ابوالحسن علي رضي هللا‬
‫عنه يې د حل لپاره نشته‪ ،‬مګر نن ددې ارتداد د درملنې په اړه زه وايم‪( :‬ردة وال‬
‫ابابکر لها!) ارتداد راغلى‪ ،‬مګر د ابوبکر صديق رضي هللا عنه په شان شخصيت‬
‫ورته نشته!‪.‬‬
‫پر دې بايد ځان پوه کړو‪ ،‬چې ددې غربي تاړاک مخنيوى او د حل الره يواځې په‬
‫نظامي توګه نشي کيداى او نه د خلکو د پارولو‪ ،‬پاڅونونو او مظاهرو له الرې حل‬
‫کېداى شي‪ ،‬ځکه له غوسې او شدت سره نه يواځې مخه يې نه نيول کيږي‪ ،‬بلکې‬
‫نوره هم پراختيا ته يې الره هواريږي‪ ،‬کفر او ارتداد نور هم زور اخلي‪.‬‬
‫اسالم نه د عقيدوي محکمو او څيړنو پلوى کوى او نه زور زياتې قبلوي‪ ،‬بلکې‬
‫هر انسان يې خپلې خوښې او عمل ته پرېښې‪ ،‬چې کومه الره خپلوي‪ ،‬ځکه ايمان د‬
‫زړه او اعمالو او اقرار مجموعې ته وايې او د هر چا تر عقيدوي قوته پورې اړه‬
‫لري‪ ،‬مګر د سرغړونې په صورت کې د دنيا او اخرت ذلت او رسوايي به يې په‬
‫برخه وي‪.‬‬
‫اوس نو ددې ستونزو د حل يواځينې الره په‪ ،‬قاطع تصميم‪ ،‬صبر‪ ،‬استقامت او د‬
‫مسلمان امت پر فکري او عملي کمزورتيا باندې ژور کار کولو کې دى‪ ،‬چې د‬
‫اسالم او ايمان په اړه څومره شکوک او اندښنې وراچول شوي وي‪ ،‬په ډير‬
‫حکمت‪ ،‬پوهې او زيرکتيا سره يې له ذهن څخه وويستل شي او د اسالم حقيقي‬
‫مفهوم وروپيژندل شي‪.‬‬

‫په نړۍ کې د الدينيت د پرمختګ عوامل (د سيکولريزم ريښې)‬

‫څه وجه وه‪ ،‬چې دغه نوى دين (سيکولريزم) (الدينيت)(له ملهب څخه ازادي) ډير‬
‫ژر په نړۍ کې خپور شو او ولې دغه په زهرو لړلې او ويجاړونکى مفکوره پر‬
‫مسلمانانو يرغل وکړ؟ او څنګه ډير ژر يې پر فکرونو او عقلونو واکمن شو؟‪.‬‬
‫ددې پوښتنو د کره ځوابولو لپاره ژوره څيړنه او پراخې مطالعې ته اړتيا ده‪ ،‬تر‬
‫څو ددې نويو دينونو په حقايقو ځان او نور مسلمانان پوره خبر کړو‪ ،‬لنډه دا چې‬
‫په نوولسمه پېړۍ کې اسالمي نړۍ او مسلمانان د عقيدې‪ ،‬دعوت‪ ،‬علم او فکر له‬
‫امله ډير زيانمن شول او د کمزورتيا نښې پکې راښکاره شوى وى‪ ،‬مګر اسالم‬
‫هيڅکله نه کمزورې کيږي او نه يې په حقانيت کې څه کمي راځي‪ ،‬هره ورځ نړۍ‬
‫او طبيعت ته يو نوى ژوند او روح وربښي‪.‬‬
‫اسالم تل سرلوړى او اوچت وي‪ ،‬ددې مثال د لمر په شان دى‪ ،‬چې له پيداېښت يې‬
‫ډير کلونه کيږي‪ ،‬مګر زړښت نه لري‪ ،‬تل روښان‪ ،‬پوره او ځليدونکى وي‪ ،‬ددې‬
‫لمنځه تلل‪ ،‬د مسلمانانو په لمنځه تللو پورې تړلې دى‪ ،‬يعنى تر څو چې يوه کلمه‬
‫ويونکى مسلمان په دنيا کې پاتې وي‪ ،‬نو هللا تعالى به دا نړۍ نه ختموي‪ ،‬مګر نن‬
‫ورځ مسلمان امت د علم او پوهې‪ ،‬د اختراع او نوښت‪ ،‬د فکر او عقل‪ ،‬د دعوت او‬
‫بلنې‪ ،‬د سرښندنو او جهادونو په ډګر کې پاتې راغلى او مخ په ځوړ او ناهيلې‬
‫روان دى‪ ،‬ځکه دوي اسالم د يوه قانون او تګالرې په توګه په خپل ژوند کې عملي‬
‫کړى نه وو‪ ،‬دوي اسالم د لمونځ او روژې تر پولې پيژندل‪ ،‬نو له همدې امله‬
‫مسلمانان په دې پېړۍ کې له ستونزو‪ ،‬کړاونو او ناخوالو سره مخ شول او د‬
‫غالمۍ او ناچارې زولنې يې په غاړو کې پريوتل‪.‬‬
‫مسلمانان په دې کې هم پاتې راغلل‪ ،‬چې د اسالم حقيقي معنى او د ژوند يوه‬
‫سپيڅلى نمونه نړيوالو ته وړاندى کړي‪ ،‬تر څو خپلو ځوانانو او نړيوالو ته پرې‬
‫استدالل وکوالى شوو‪ ،‬بله دا چې له ځوان نسل سره د علماؤ‪ ،‬پوهانو‪ ،‬د فکر او‬
‫عقل خاوندانو اړيکې ډيرې کمزورې شوى‪ ،‬ځوانان په خپل سر پرېښودل شول‪،‬‬
‫چې هر څه وکړي‪ ،‬هر څه ووايي او هر څه ومني‪ ،‬چا يې مخه ونه نيوله‪ ،‬ددوي له‬
‫زړونو او دماغو څخه غربي شيندل شوي افکار ونه ويستل شول او دا ډاډ يې‬
‫ورنکړ‪ ،‬چې يواځې اسالم او قران تلپاتې قانون او د ټول بشريت د نيکمرغۍ او‬
‫برياليتوب المل دى‪.‬‬
‫د اسالم داسې غوټۍ ده چې هيڅکله نه رژيږي‪ ،‬تل تروتازه او زرغونه وي‪ ،‬داسې‬
‫باغ دى‪ ،‬چې که څومره ګالن ترې وشوکوي‪ ،‬خزان پکې نه راځي‪ ،‬بلکې نور هم‬
‫ګالن او غوټۍ راټوکوي او د سيالنيانو د خوښۍ او سکون المل ګرځي‪.‬‬
‫زموږ ستر الرښود رسول هللا صلى هللا عليه وسلم د غوره اخالقو‪ ،‬سپيڅلو عاداتو‬
‫او کردارو يوه لويه معجزه ده‪ ،‬د ټولو قومونو لپاره پيغمبر او د ټول بشريت او‬
‫ټولو پيړيو لپاره قائد او رهبر دى او اسالم يواځينې اسماني دين دى‪ ،‬چې د انسان‬
‫له هر دور او هر نسل سره اوږه په اوږه حرکت کوي او د هغه د ژوند په هره‬
‫برخه او هر پړاو کې څارنه کوي‪.‬‬
‫هو! دا سمه خبره ده‪ ،‬چې د ځوان نسل په فکري برخه کې هيڅ کار نه دى شوى‪،‬‬
‫چې ددوي زبيخل شوي ذهنونه پرې خالص شوي واى او د غرب د فکري يرغل‬
‫په مقابل کې مبازره او مقاومت کړى واى‪ ،‬ځکه د ټولنې بنسټ او اساس بايد پر‬
‫ايمان‪ ،‬سپيڅلي عقيدى او معنوي ارزښتونو والړ وي‪.‬‬
‫نوى توکم پر دې پوهول شوي نه دي‪ ،‬چې اوسنې غربي بالک د تمدن‪ ،‬بيان‪ ،‬فکر‬
‫او ملهب ازادي‪ ،‬د حقوق‪ ،‬مساواتو‪ ،‬پرمختګ او داسې نور غوړ زيړ نومونه د‬
‫يوى غولوونکى وسيلې په توګه کاروي‪ ،‬بلکې د غوره اخالقو‪ ،‬حقيقي سرلوړى‪،‬‬
‫پرمختګ او تمدن يواځينې سرچينه د انبياء عليهم السالم تعليمات او دينونه دي‪،‬‬
‫چې يواځې ددې سپيڅلو اهدافو او عصري اسبابو له يو ځاى کولو سره کوالى شو‬
‫يو پرمختللې او له اصولو سره برابر تمدن رامنځته کړو‪.‬‬
‫دى حاالتو نه په ګټې اخيستو سره اروپا په اسالمي نړۍ له نويو فکرونو‪ ،‬فلسفو‪،‬‬
‫نظرياتو او پروګرامونو سره په ډير شدت او سختې سره يرغل وکړ‪ ،‬دغه په زهرو‬
‫لړلي فکرونه د اروپايي فالسفو د کوښښو او ستړياو پايله وه‪ ،‬چې په ډير زيرکتيا‬
‫او پوهې سره پالن شوي وو‪ ،‬دومره ژور کار يې کړى و‪ ،‬چې ټولو خلکو دا فکر‬
‫کاوه‪ ،‬چې د انسان د ټول کوښښ‪ ،‬څيړنې‪ ،‬تصور‪ ،‬خيال او علم وروستې پايله همدا‬
‫ده او بس‪ ،‬له دې وړاندې د انسان ذهن عاجزه دى‪ ،‬سره له دې چې ددې علمونو‪،‬‬
‫فکرونو او فلسفو اساس په ګمان‪ ،‬توهم او اټکلياتو والړ وو او له دې وړاندې بل‬
 ‫څه حقيقت يې نه درلود‪ ،‬ډير لږ به يې له صحيح تجربو او عملي ليدلورو سره‬
‫برابر وو‪)1(.‬‬
‫دا ډول فلسفى او نظريات په حقيقت کې د حق او باطل‪ ،‬عقلياتو او ناپوهېو سره‬
‫گډ واقيعتونه هم وو‪ ،‬مګر په دې ټولو کې شاعرانه خياالت موجود وو‪.‬‬
‫تاسې داسې فکر مه کوئ‪ ،‬چې شعري تصورات او خياالت يواځې په قافيه او بيت‬
‫کې وي‪ ،‬بلکې په علمي او فلسفي برخو کې هم وي‪ ،‬په ډير تاسف سره بايد ووايم‪،‬‬
‫چې دا ټولې فلسفې له اروپا څخه شرقي ځمکو ته د يو فاتح او ساالر په ډول‬
‫راننوتـل او په ډير شوق او جلبه ټول مشرق د زړه له کومې اروپايي فکر‬
‫واردونکو فاتحانو ته ښه راغالست ووايه او د هغوي اطاعت لپاره الس په نامه‬
‫ودريدل‪ ،‬چې په دوي کې باسواده او تعليم يافته ډله تر ټولو وړاندې په لومړي‬
‫صف کې ودريدل‪ ،‬البته ددوي اکثريت په ناپوهې‪ ،‬جهالت او له دې افکارو د‬
‫ناخبرتيا له امله منلي وو‪ ،‬مګر ځينو له پوهې‪ ،‬شعور او حقيقت موندلو سره بيا‬
‫هم ورته غاړه کيښودل‪.‬‬
‫هر چا به چې ديته ته غاړه کيښوده او يا ددوي پر نظرياتو يې ايمان راوړ‪ ،‬نو‬
‫دومره به ترې متاثره کيده‪ ،‬چې د برياليتوب‪ ،‬پرمختګ‪ ،‬عزت او سرلوړى يواځينې‬
‫المل به همدا نظريات ګڼل‪ ،‬چې هر څوک دى بايد ددوي په شان پر دې فاسدو‬
‫عقيدو ايمان راوړي او ددوي اهداف خپل شعار وګرځوي‪.‬‬
‫هو! ارتداد او له دين نه بغاوت‪ ،‬له همدې الرې په اسالمي هيوادونو کې خپور‬
‫شو‪ ،‬ډير په خفي او پټه ټوګه‪ ،‬پرته له دې چې څوک پرې پوه شي‪ ،‬دا نظريات د‬
‫ځمکې الندې مزل کاوه‪ ،‬چې نه پالران کوم مخالفت وکړ‪ ،‬نه روزونکي او د فکر او‬
‫پوهې خاوندان دى لوري ته د پام وړ اقدام وکړ‪ ،‬ځکه دا ارتداد ډير په ارام د‬
‫پوهې‪ ،‬علم‪ ،‬تمدن‪ ،‬ټکنالوژى او نوى عصري نصابونو له الرې راننوتې وو‪ ،‬دوي‬
‫نه د کليسا له الرې دېته راغلل او نه د کوم نوي معبد له الرې دى ارتداد ته‬
‫راننوتل او نه د چا په مخکې يې سجده وکړه‪ ،‬ځکه په وړاندنيو پيړيو کې ارتداد‬
‫همدې ته ويل کيده‪ ،‬چې څوک کليسا‪ ،‬معبد او يا بت خانې ته ننوځي او له اسالم‬
‫څخه ښکاره بغاوت وکړي او په همدى ډول به هغه مرتد او له اسالمه خارج ګڼل‬
‫کيده‪ ،‬مګر دلته په دې نوي ارتداد کې ددى معبودانو هيڅ يو هم نه ښکاري‪ ،‬له‬
‫ځانه خبر نه وي او له اسالم څخه وتلي وي‪.‬‬

‫منافقت او له دين نه بغاوت (الحاد)‬

‫لکه څنګه چې وړاندې مو يادونه وکړه‪ ،‬مخکې به مرتدين مکمل له اسالم څخه‬
‫ځانونه خالي ګڼل او هيڅ تړاو به يې ورسره نه درلوده او يوې نوى ټولنې او‬
‫عقيدى پورې به يې ځان منسوبوه او دا عقيدوي بدلون به يې په ډير جرئت او‬

‫‪ 1‬په وروستيو پيړيو کې د اروپا او غربي نړۍ علمي او تکتيکي پرمختګونه ددې المل شوي‪ ،‬ترڅو ساده‬
‫لوحه خلک ګومان وکړي‪ ،‬چې پرمختګ يواځې ددوي په لوړو زده پورې تړلې دى‪.‬‬
‫افتخار سره ښکاره کاوه او خپلو ټولو مشکالتو او ستونزو لپاره د حل الره يواځې‬
‫په همدې نوي ملهب (سيکولريزم) کې ليده‪ ،‬نور يې نه غوښتل چې په اسالم کې‬
‫پاتې شي‪ ،‬مګر نن ورځ داسې نه ده‪ ،‬نني مرتدين خپلې ټولې اړيکې له اسالم څخه‬
‫پرې کړى‪ ،‬مګر دا نه غواړي چې د مسلمانانو له ټولنې څخه هم ځان جدا کړي‪.‬‬
‫په حقيقت کې يواځې اسالمي ټولنه ده‪ ،‬چې له کلکې عقيدى او عملي ژوند څخه‬
‫پرته پکې پاتې کيدل هيڅ امکان نه لري‪ ،‬سره له دې‪ ،‬بيا هم دا ډول خلک د‬
‫مسلمانانو په منځ کې ځانونه ځاى کړي او په ډير ډاډ او ارامې ژوند کوي‪ ،‬تر دې‬
‫چې د خلکو اعتماد يې هم ترالسه کړى دى او د اسالم له ټولو حقوقو څخه برخمن‬
‫دى‪ ،‬يقينا چې په اسالمي تاريخ کې داسې ارتداد هيڅ څارې نه لري‪.‬‬

‫د جاهليت شخړى او نژادي بدبينې‬

‫غربي افکار له يوې خوا عقيدوي مقدسات او اخالقي پولې تر بريد الندې نيسي او‬
‫له بلې خوا د جاهليت او ناپوهې احساسات راپاروي او خلک يو ځل بيا د تورو‬
‫تيارو په لوري راکاږي او اسالم دا ډول احساسات په پوره توګه ردوي او هيڅوک‬
‫تر نژادي پولو او ژبني محدوديتونو پورې يې نه رالنډوي‪ ،‬مګر غربيان او د‬
‫هغوي الرويان بيا وحدت د وطن پرستې‪ ،‬ملتونو او نژادونو په اساس ګڼي او د‬
‫جاهليت له دې ټولو تعصباتو څخه دفاع کوي او په دې الره کې جنګيږي‪ ،‬همدا‬
‫ژبني او نژادي تعصبات د ژوند په ټولو برخو اغيزه اچوي او تر بريد الندې يې‬
‫نيسي‪.‬‬
‫نو له همدې الرې د نژاد پرستې حس د خپل نفوذ او قوت له امله په ټولو ملاهبو‬
‫کې ريښي زغلوي‪ ،‬کله چې دا حس پر ټولنې منګولې ښښې کړي‪ ،‬نو خلک او‬
‫ټولنې راالندې کوي او د پيغمبرانو کوښښونه‪ ،‬دعوتونه او اسالمي عقيدى چې د‬
‫بشريت د سرلوړى‪ ،‬برياليتوب او نيکمرغۍ لپاره يې راوړي دي او هغوي يې د‬
‫جهالت له تورو تيارو څخه د رڼا په لور رايستلي دي‪ ،‬ټول له خاورو سره خاورى‬
‫کوي او د خالق او مخلوق ترمنځ اړيکه پرې کوي‪.‬‬
‫هو! بيا همدا د جاهليت حس دومره پراختيا ومومي‪ ،‬تر دې چې د ژوند په ټولو‬
‫برخو کې واکمن شي او دين د عبادت يوه برخه او د رواج په ډول وګرځوي‪ ،‬چې‬
‫په پايله کې نړۍ په مختلفو عقيدوي او جګړيزو ډلو وويشي‪ ،‬هغه واحد امت چې‬
‫هللا تعالى يې په اړه فرمايي‪( :‬وإِ َّن ه ِذهِ أ َُّمت ُكم أ َُّمةً و ِ‬
‫اح َدةً وأَنَا ربُّ ُكم فَاتَّ ُق ِ‬
‫ون) يقينا دا‬ ‫َ َ ْ‬ ‫ُ ْ َ‬ ‫َ َ‬
‫ستاسې امت يو متحد امت دى او زه ستاسې رب يم له ما څخه وويرېږئ‪.‬‬
‫داسې امت دوي غواړي په ډلو او ټپلو وويشي‪.‬‬

‫اسالم ولې له دى تعصباتو سره مبارزه کوي؟‬

‫رسول هللا صلى هللا عليه وسلم پرته له کوم حکمت او مصلحت څخه له خپل ټول‬
‫قوت سره ددې تعصباتو د مخنيوي لپاره په مبارزه الس پورې کړ او د هغه‬
‫زياتيدو الرې يې په شدت سره بندې کړى‪ ،‬ځکه داسې يو نړيوال او متحد دين له‬
‫دى تعصباتو سره هيڅکله پاتې کيداى نشي‪ ،‬که چېرې اسالمي کتابونو او‬
‫سرچينو ته ځير شوو‪ ،‬ډير داسې دالئل مو مخې راځي‪ ،‬چې دا ډول تعصبات يې‬
‫محکوم کړى او په ډيرى سختې سره يې رد کړى دى او اسالم خپله بيزاري ترې‬
‫اعالن کړى دى‪.‬‬
‫که د اسالمي نړۍ تاريخ په هر اړخيزه توګه تعصبي او سياسي برخه يې تر‬
‫مطالعې الندې ونيسو‪ ،‬نو ښکاره به شي‪ ،‬چې د جاهليت دا ډول تعصبات د بشريت‬
‫د فساد او بربادۍ لوى المل دى‪ ،‬ځکه انسان دې لپاره نړۍ ته راغلې دى‪ ،‬چې په‬
‫عقيدوي لحاظ له ټولو انسانانو څخه يو متحد امت رامنځته کړي او ټول بشريت تر‬
‫يوى قيادت الندې‪ ،‬يو داسې قوت او لښکر ترې جوړ کړي‪ ،‬چې پر هللا تعالى ايمان‬
‫او له يو بل سره پر مينې او محبت والړ وي‪ ،‬که چېرې رښتيا د انسانانو موخه‬
‫همدا وي‪ ،‬نو د ازغنو بوټو پر ځاى د امنيت او ارامې ګلبڼ وکري او د ټولو‬
‫انسانانو ترمنځ د مينې او الفت فضا رامنځته کړي او خپلو منځو کې يې دومره‬
‫سره خواږه کړي‪ ،‬چې هر يو يې د بل په درد دردمند شي او د بل په غم غمجن شي‬
‫او هيڅکله د تعصب پولې ته نژدې نشي‪ ،‬تل دا کوښښ به کوي‪ ،‬چې ددې نوم‬
‫(تعصب) اثر لمنځه يوسي‪.‬‬

‫په اسالمي هيوادونو کې نژادي شخړى‬

‫په ډير افسوس سره چې اسالمي نړۍ د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم د شپې او‬
‫ورځې ‪ ٢٤‬کالو مشکالتو‪ ،‬کړاونو او زحمتونو پايله وه‪ ،‬چې د اروپا د سياسي او‬
‫فرهنګي يرغل له امله ددې پر ځاى چې د جاهليت د نژاد پرستو په وړاندې مبارزه‬
‫وکړي‪ ،‬د زړه له کومې يې ومنل‪ ،‬ځانونه يې وبايلل او غربي فکر يې د يوې‬
‫عقيدې او تګالرې په توګه ومانه‪.‬‬
‫نن ورځ په اسالمي هيوادونو کې مختلف ملتونه او توکمونه ددې زهرجنو او‬
‫نجسو افکارو د پرمختيا او بيا راژوندي کولو په کوښښ کې دي‪ ،‬چې د اسالم‬
‫سپيڅلې دين يې له وړاندې ډير سخت ترديد کړى وو او ټول هغه پوچ افکار چې‬
‫غرب يې خپرول غوښتل لمنځه وړي وو او داسې يې نابود کړي وو‪ ،‬چې تر ننه يې‬
‫هيڅ نښې او نښانې هم نه ښکاريده‪.‬‬
‫تر ټولو لويه انديښنه داده‪ ،‬چې ځينې پريوتې او ذليله عناصر د نژادي روحياتو د‬
‫بيا راژندي کولو او د جاهليت د شعارونو په خپرولو کې ډير فعاليتونه کوي او دا‬
‫خبره دومره په زور او ځوږ سره کوي‪ ،‬ګويا دوي غواړي‪ ،‬چې د جاهليت د زمانې‬
‫بت پرستي بيرته راژوندى کړي او يو نوى رنګ ورکړي‪.‬‬
‫اسالم د (جاهليت) له کلمې سره دومره نفرت او حساسيت لري‪ ،‬چې د کفر او‬
‫شرک نومونه يې ورته ورکړي دي‪ ،‬د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له زمانې‬
‫څخه وړاندې دور ته د جاهليت زمانه ويل کيده‪ ،‬چا به يې له ډيره غمه نشو‬
‫يادولى‪ ،‬مګر نن ورځ يې غرب ځپلي جاهالن په ډير وياړ او افتخار سره يادوي او‬
‫هر ملت غواړي‪ ،‬چې ځان له رڼا او پوهې څخه د تورو تيارو او جهالت (د جهالت‬
‫د تمدن) په لور روان کړي‪.‬‬
‫هغه جهالت چې د اسالم مبارک دين له هغې څخه خالصون ته نعمت ويلى دى او‬
‫مسلمانانو ته يې الرښوونه کړى‪ ،‬چې ددې نعمت شکر پر ځاى کړي‪.‬‬
‫هللا تعالى فرمايي‪( :‬واذْ ُكروا نِعم َ َّ ِ‬
‫ف بَ ْي َن قُلُوبِ ُك ْم فَأ ْ‬
‫َصبَ ْحتُ ْم‬ ‫اء فَأَلَّ َ‬ ‫ِ‬
‫ت الله َعلَْي ُك ْم إ ْذ ُك ْنتُ ْم أَ ْع َد ً‬ ‫َ ُ َْ‬
‫بِنِ ْع َمتِ ِه إِ ْخ َوانًا َوُك ْنتُ ْم َعلَى َش َفا ُح ْف َرٍة ِم َن النَّا ِر فَأَنْ َق َذ ُك ْم ِم ْن َها) ال عمران ‪٣٠١‬‬
‫او پر تاسې د هللا تعالى هغه نعمت ياد کړئ‪ ،‬چې کله تاسې دښـمنان وئ‪ ،‬نو ستاسې‬
‫د زړونو تر منځ يې محبت واچوه‪ ،‬ددې نعمت په برکت تاسې سره وروڼه‬
‫وګرځيدئ او له دې وړاندې تاسې د اور يوې څنډې کې وئ‪ ،‬نو هللا تعالى تاسې‬
‫ترې خالص کړئ‪.‬‬
‫بل ځاى هللا تعالى فرمايي‪:‬‬
‫ين) (الحجرات ‪)٦٣‬‬ ‫ان إِ ْن ُك ْنتم ِ ِ‬ ‫(ب ِل اللَّهُ يم ُّن َعلَي ُكم أَ ْن َه َدا ُكم لِ ِْْليم ِ‬
‫صادق َ‬‫ُْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َُ ْ ْ‬ ‫َ‬
‫بلکې هللا تعالى پر تاسې احسان کړى‪ ،‬چې تاسې ته د ايمان په لوري هدايت کړى‬
‫دى‪ ،‬که چېرې يې تاسې ريښتوني‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫بل ځاى هللا تعالى فرمايي‪ُ ( :‬ه َو الَّذي يُنَ ِّز ُل َعلَى َع ْبده آيَات بَيِّ نَات ليُ ْخ ِر َج ُك ْم م َن‬
‫يم) الحديد‪٣‬‬ ‫ات إِلَى النُّوِر وإِ َّن اللَّه بِ ُكم لَرء ٌ ِ‬
‫الظُّلُم ِ‬
‫وف َرح ٌ‬‫َ ْ َُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫هللا تعالى هغه ذات دى‪ ،‬چې نازل کړى يې دى‪ ،‬پر خپل بنده‪ ،‬ښکاره ايتونه‪ ،‬دى‬
‫لپاره چې تاسې له تيارو څخه د رڼا په لور راوباسي او يقينا هللا تعالى پر تاسې‬
‫مهربانه او رحم کوونکى ذات دى‪.‬‬

‫د جاهليت په مقابل کې د يوه مسلمان دنده‬

‫دلته دې خبرې ته پام را اړوو‪ ،‬چې هر مسلمان بايد د پخواني او اوسني جاهليت‬
‫په وړاندې ډيره سخته کرکه او دښمني ولري او تر ټولو زياتو نفرت لرونکو‬
‫شيانو کې يې وشماري او په ټوله معنى ځان او ټولنه ترې وساتي‪.‬‬
‫ايا کله له يو داسې کس سره مخ شوي ياست‪ ،‬چې نوى له زندانه راخالص شوي‬
‫وي او د زندان هغه دردونه‪ ،‬کړاونه‪ ،‬کړيکې‪ ،‬زولنې‪ ،‬زنځيرونه‪ ،‬علابونه او‬
‫زږيروي وريادوئ‪ ،‬ډير سخت ناارامه کيږي‪ ،‬ايا ليدلې مو نه ده‪ ،‬چې کله يو کس‬
‫له وژونکې ناروغې څخه راخالص شوي وي‪ ،‬کله چې هغه د خپلې ناروغۍ ورځې‬
‫رايادوي‪ ،‬څومره غمجن کيږي او رنګ يې نور هم خرابيږي؟ او هغه کس مو ليدلې‬
‫دى‪ ،‬چې د شپې ويرونکى خوب وويني‪ ،‬کله چې بيرته راويښ شي او هغه‬
‫هبيتناک تصوير يې ذهن ته راشي‪ ،‬چې هيڅ حقيقت نه لري‪ ،‬هسې يو خيال وي‪،‬‬
‫نو څومره به خوشاله شي‪ ،‬چې الحمدهلل چې رښتيا نه وو‪.‬‬
‫طبيعي خبره ده‪ ،‬که کوم زنداني ازاد شي‪ ،‬هيڅکله د زندان د شپو ورځو په يادولو‬
‫نه خوشاليږي او افتخار پرې نه کوي او هغه ناروغ چې له وژونکى ناروغۍ څخه‬
‫راخالص شوي وي‪ ،‬له ناروغۍ سرټکوي او له هغو دردونو څخه شکايت کوي‪،‬‬
‫چې مخکې پرې تير شوي وي او هغه په خوب کې ويريدونکى کس هيڅ نه‬
‫خوښوي‪ ،‬چې کاشکې دا خوب دى ريښتيا واى‪ ،‬نو څومره د حيرانتيا او تعجب‬
‫خبره ده‪ ،‬چې يو کس د جهالت له تورو تيارو څخه چې د دنيا او اخرت بدبختي‬
‫ورپورې تړلې وه‪ ،‬برې موندالې وي او روغ راوتې وي‪ ،‬ايا بيا هم دا غوښتنه‬
‫کوي‪ ،‬چې بيرته هماغه تورو تيارو دور ته وروګرځي؟‬
‫ايا همداسې نه ده‪ ،‬چې کله څوک هغه ويروونکى حالت په ياد کړي او په زړه کې‬
‫يې نفرت پيدا شي!؟ او د هللا تعالى شکر وباسي‪ ،‬چې الحمدهلل له دې دردونکى‬
‫حالت څخه ورته خالصون وباښه او د رڼا او پوهې په لور يې راوويسته‪.‬‬
‫ث من ُك َّن فِ ِيه وج َد حالَو َة ا ِإليم ِ‬
‫ان‪ :‬أَ ْن‬ ‫َ‬ ‫ََ َ َ‬ ‫رسول هللا صلى هللا عليه وسلم فرمايي‪( :‬ثَالَ ٌ َ ْ‬
‫ِ ِ َِّ ِ‬ ‫اه َما‪َ ،‬وأَ ْن يُ ِح َّ‬ ‫ي ُكو َن اللَّه ورسولُه أَح َّ ِ ِ ِ‬
‫الم ْرَء الَ يُحبُّهُ إَّال لله‪َ ،‬وأَ ْن يَك َ‬
‫ْرَه أَ ْن‬ ‫ب َ‬ ‫ب إِل َْيه م َّما س َو ُ‬ ‫ُ ََ ُ ُ َ‬ ‫َ‬
‫ف في النَّا ِر) رواه البخاري‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ود في ال ُك ْف ِر َك َما يَك َ‬
‫ْرهُ أَ ْن يُ ْق َذ َ‬ ‫يَ ُع َ‬
‫درې داسې خويونه دي‪ ،‬چې په هر چا کې وي‪ ،‬هغه د ايمان خوند څلکلې شي‪ ،‬يو‬
‫دا چې هللا تعالى او د هغه رسول ده ته له هر چانه ډير خوښ وي‪ ،‬بل دا چې هر چا‬
‫سره چې ملګرتوب کوي‪ ،‬يواځې د هللا تعالى د رضا لپاره ورسره وکړي او بل دا‬
‫چې کفر ته ورګرځيدل‪ ،‬دومره بد وګڼي‪ ،‬لکه څوک چې اور ته غورځيدل بده گڼي‪.‬‬
‫هللا تعالى په قران کريم کې د جاهليت د مشرانو او سرالرو ډيره بدي بيان کړى‬
‫اه ْم فِي‬ ‫ِ ِ‬ ‫فرمايي‪( :‬وجعلْنَ ُ ِ‬
‫اه ْم أَئ َّمةً يَ ْد ُعو َن إِلَى النَّا ِر َويَ ْوَم الْقيَ َامة َال يُ ْن َ‬
‫ص ُرو َن (‪َ )14‬وأَتْ بَ ْعنَ ُ‬ ‫َ ََ‬
‫ين) القصص ‪٣٢-٣٦‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِِ‬
‫َهذه الدُّنْ يَا ل َْعنَةً َويَ ْوَم الْقيَ َامة ُه ْم م َن ال َْم ْقبُوح َ‬
‫هغوي مو مشران وګرځول‪ ،‬چې د اور په لوري دعوت کول‪ ،‬د هغوي به د قيامت‬
‫په ورځ هيڅ مرسته نه کيږي او پر هغوي مو په دنيا او اخرت کې لعنت کړى دى‬
‫هغوي له ډيرو بدو خلکو څخه دي‪.‬‬
‫َّار‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫بل ځاى کې فرمايي‪َ ( :‬وَما أ َْم ُر ف ْر َع ْو َن ب َرشيد (‪ )79‬يَ ْق ُد ُم قَ ْوَمهُ يَ ْوَم الْقيَ َامة فَأ َْوَر َد ُه ُم الن َ‬
‫ِ ِِ‬ ‫وبِْئس الْ ِور ُد الْمور ُ ِ ِ ِ ِ‬
‫ود)هود ‪٨٩‬‬
‫الرفْ ُد ال َْم ْرفُ ُ‬
‫س ِّ‬‫ود‪َ -‬وأُتْب ُعوا في َهذه ل َْعنَةً َويَ ْوَم الْقيَ َامة ب ْئ َ‬‫َ َ ْ َُْ‬
‫او د فرعون کار سم نه و‪ ،‬فرعون به د قيامت په ورځ د خپل قوم مشر وي او اور‬
‫ته به داخل کړي شي‪ ،‬ډير بد ځاى دى چې دوي ننوتل (دوزخ ته) او په دنيا او‬
‫اخرت کې به ورپسې لعنت وشي‪ ،‬ډيره بده ورکړه ده‪ ،‬چې دوي ته ورکړل شو‬
‫(لعنت)‪.‬‬

‫په اسالمي هيوادونو کې د جاهليت د زمانې تاثرات‬

‫په ډير تاسف سره بايد ووايو‪ ،‬چې نن ورځ اکثره اسالمي هيوادونه او مسلمان‬
‫ملتونه د غرب د فکري استعمار تر تاثير الندې راغلې دى او له اسالم څخه‬
‫وړاندې د جاهليت زمانه لمانځي او هغه پخوانې ناروا رواجونه او عادات بيرته‬
‫راژوندي کوي او دا کوښښ کوي‪ ،‬چې د جاهليت له مشرانو او پاچاهانو څخه د‬
‫تاريخي شخصيتونو او مفکرينو په نامه يادونه وکړي‪ ،‬ددوي په اند د جاهليت‬
‫زمانه يوه طاليي دوره وه چې اسالم دغه هيوادونه او ملتونه ترې محرومه کړي‬
‫دي‪.‬‬
‫درنو لوستونکو لږ فکر وکړئ! او د انصاف نه کار واخلئ‪ ،‬چې ايا دا ډول انګيرنه‬
‫او فکر د طبيعت خالف نه دى؟ ايا دا ډول غلط استدالل له اسالم څخه د ناخبرتيا او‬
‫ناپوهى دليل نه دى؟ ايا دا د پيغمبر عليه السالم په سپيڅلي حريم کې بې احترامي‬
‫نه ده؟‬
‫رښتيا چې هم دا ډول فکرونه ددې ښکاروندوي کوي‪ ،‬چې د کفر او جهالت بدي او‬
‫قباحت مکمل له زړونو وتلى نه دى‪ ،‬کفر ورته هيڅ کفر نه ښکاري او جهل ورته‬
‫جهل نه ښکاري‪.‬‬
‫حقيقت دا دې چې داسې بې بنسټه او بې بنياده خبرې له خولې څخه راووځي‪ ،‬چې‬
‫له يوه دينداره مسلمان نه يې هيڅکله تمه نه کيږي‪ ،‬د انسان زړه لړزوي او په‬
‫ويره کې يې اچوي‪ ،‬داسې نه چې ددغه زهرجنو افکارو له امله د اسالم او ايمان‬
‫له سپيڅلي نعمت څخه بې برخې نشم او د قادر رب د قهر او غضب وړ ونه ګرځم‪،‬‬
‫دنيا او اخرت به مې برباد شي‪.‬‬
‫ِ‬
‫َّار َوَما لَ ُك ْم م ْن‬ ‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ِ‬
‫ين ظَلَ ُموا فَ تَ َم َّس ُك ُم الن ُ‬
‫هللا تعالى په قران کې فرمايي‪َ ( :‬ال تَ ْرَكنُوا إلَى الذ َ‬
‫ِ ِِ ِ‬
‫ص ُرو َن)سورت هود ‪.٣٣١‬‬ ‫ُدون اللَّه م ْن أ َْوليَ َ‬
‫اء ثُ َّم َال تُ ْن َ‬
‫د هغه کسانو په لور ميالن مه کوئ‪ ،‬چې ظلم يې کړى‪ ،‬چې تاسې ته به هم اور در‬
‫ورسي او له هللا تعالى پرته تاسې لپاره دوست نشته بيا به له تاسې سره مرسته‬
‫ونه شي‪.‬‬

‫په دين او اخالقو کې بې غوري‬

‫له کومو خبرو چې پورته يادونه وشوه‪ ،‬له هغې پرته يوه بله فتنه چې اسالمي‬
‫نړۍ پرې اخته شوى دى‪ ،‬هغه دا دې چې مسلمانان نن ورځ د مادياتو او غربي‬
‫تمدن د السته راوړو لپاره دومره کوښښ کوي‪ ،‬چې د دين او اخالقو له ټولو پولو‬
‫څخه پر تيرېدلو هم دريغ نه کوي‪ ،‬په بله معنى دوي دنيا د اخرت په بدل کې غوره‬
‫کړى دى‪ ،‬د دنيا پر ژوند غوليدلي او د شيطان او خواهشاتو په جال کې راګير دي‪،‬‬
‫د همدې انحراف او بې الرې له امله ماده پرست او هوسا غوښتونکى خلک په‬
‫ګناهونو‪ ،‬فحشاؤ‪ ،‬فسادونو‪ ،‬شرابونو او زناګانو کې ډير په تيزې اخته شوي دي‪ ،‬د‬
‫اسالم ټول حدودو يې مات کړي دي او له خپل رب څخه بغاوت يې اعالن کړى دى‪،‬‬
‫دوي له اسالم سره هيڅ اړيکه نه لري او يا دا چې اسماني احکامات هسې پخواني‬
‫کيسې او خبرې بولي‪ ،‬د خپل ژوند د يو قانون او تګالرې په توګه يې نه مني‪.‬‬
‫له دې فکر څخه موږ ته دا خبره راڅرګنديږي‪ ،‬چې دوي د اسالم له حقايقو او‬
‫سپيڅلو احکامو څخه هيڅ خبر نه دي او له اسالم څخه مکمل پردي شوي دي‪.‬‬
 ‫په اسالمي نړۍ کې د جاهليت ځپونکى څپې‬
‫د اسالمي نړۍ دى دردونکى حالت ته په کتو ويلې شو‪ ،‬چې د جاهليت له شور او‬
‫ځوګ څخه ډکې څپې دومره هبيتناکه دى‪ ،‬چې ټوله اسالمي هيوادونه يې په بې‬
‫څارې توګه تر تهديد الندې راوستې دى‪ ،‬ځکه اسالمي نړۍ له دې وړاندې داسې‬
‫يوى قضيې سره مخ شوى نه و‪ ،‬مصيبت دا دې چې دې لوى خطر ته ډير لږ خلک‬
‫متوجه دي‪ ،‬دوي بايد ددې وژونکې او وحشتناک طوفان په مقابل کې خپل ټول‬
‫استعدادونه‪ ،‬قوتونه او وړتياوى په کار واچوي او د مبارزې ډګر ته را ووځي‪.‬‬
‫که تير تاريخ ته يوه کتنه وکړو‪ ،‬نو راڅرګنديږي چې په اسالمي نړۍ د بې دينې او‬
‫الحاد (سيکولريزم) دغه طوفان د يوناني فلسفې له الرې يرغل کړى دى‪ ،‬په‬
‫هماغه وخت کې د اسالمي فکر پوهان‪ ،‬له علم او پوهې څخه غني اشخاص‪،‬‬
‫پياوړي او په ديني احکامو کې پرمختللې علماء ددوي په مقابل کې د مبارزې او‬
‫مقاومت ميدان ته راووتل‪ ،‬کله چې د (باطنيه) او (مالحده) فتنې د مسلمانانو په‬
‫منځ کې سر راښکاره کړ‪ ،‬نو د علم او حکمت په زغرو او وسلو سمبال علماء د‬
‫داليلو ميدان ته راودانګل‪ ،‬د علمي داليلو او منطقي ځوابونو جګړه پيل شوه او‬
‫غربي الحادي نظريات يې په نطفه کې خنثى او غاښ ماتوونکى ځوابونه يې‬
‫ورکړل‪.‬‬
‫په هر حال اسالمي نړۍ په هغه وخت کې په علمي او عقلي لحاظ دومره قوي وو‪،‬‬
‫چې د ګمراهيو‪ ،‬فتنو او بې دينېو په مقابل کې مقاومت لپاره پوره چمتو وو او‬
‫کولې يې شول‪ ،‬چې د پيل ځاى يې وروستې ځاى وګرځوي او ساه اخيستلو ته يې‬
‫پرينږدي‪.‬‬

‫ننې ستونزه‬
‫اوسمهال تر ټولو مهمه مسئله داده‪ ،‬چې اسالمي عبادات‪ ،‬اخالق او شعائر په لوى‬
‫خطر کې قرار لري او د پرديو کلتور‪ ،‬عادات او رواجونه مخ په ډيريدو دي‪ ،‬اګر که‬
‫ددى مخنيوى ضرور ده‪ ،‬مګر له دى ټولو زيات مهم ال دادى چې د دين بنسټونه او‬
‫اساسات (شعائر هللا) په خطر کې واقع دى‪ ،‬نن ورځ د ايمان او کفر خبره د بحث‬
‫وړ دى‪ ،‬د الحاد او د توحيد موضوع ښکاره کول پکار دي‪ ،‬بله دا چې ايا اسالمي‬
‫نړۍ په اسالمي اصولو به همداسې پاتې شي او که اسالم به ترې ختم شي؟ اوسنې‬
‫اصلى جګړه د اسالم او غربي فلسفې او مادياتو جګړه‪ ،‬د ايمان او د فوالد‪ ،‬د‬
‫شريعت او شهوانيت د حزب الرحمن او حزب الشيطان ترمنځ جګړه ده‪ ،‬چې غربي‬
‫ښکيالګر او استعمارګر به دغه جګړه په مختلفو بڼو پرمخ بيايي لکه‪ :‬د غربي‬
‫فکر کتابونو‪ ،‬مجلو‪ ،‬مقاالتو او ورځپاڼو خپرول‪ ،‬ځوانان د مينې او عشق په نامه‬
‫په زنا او فحاشي کې اخته کول‪ ،‬په نوى باسواده طبقه کې مادي او غربي تعليم‬
‫رواجول‪ ،‬د اسالمي له سپيڅليو احکامو او ارشاداتو څخه هغوى لرى ساتل او هيڅ‬
‫ارزښت ورته نه ورکول‪ ،‬اسالمي مقدسات او شعائر ورته بې مفهومه ښکاره کول‪،‬‬
‫د ديني علم او علماؤ سپک ګڼل او داسې نور هالکوونکى عادات راڅرګندى شوي‬
‫دي‪.‬‬
‫زما په نظر دا وروستې جګړه ده‪ ،‬چې د اسالم او الدينيت (سکولريزم) تر منځ پيل‬
‫شوى‪ ،‬په دې اوږدمهاله جګړه وخت کې ايا برياليتوب او کاميابي به د اسالم وي‬
‫او که د ماده پرستانو او بې دينانو؟!‪.‬‬
‫دى پوښتنو ته په راتلونکو پاڼو کې ځواب ورکړل شي‪.‬‬

‫په اوسنى وخت کې تر ټولو لوى جهاد!!‬

‫اى مخلصو مجاهدينو او اى سرښندنکو دعوتګرانو! د نن ورځې تر ټولو لوى او‬
‫اړين جهاد دادى‪ ،‬چې ددى فتنو او زهرجنو افکارو مخه ونيول شي‪ ،‬اسالم ته تر‬
‫ټولو لوى خدمت دا دى‪ ،‬چې د نوي ځوان او باسواده نسل وينځل شوي ذهنونه‪ ،‬د‬
‫اسالم‪ ،‬عقيدى‪ ،‬رسول هللا صلى هللا عليه وسلم د رسالت او حقانيت او اسالمي نظام‬
‫په اړه مطئن کړئ‪ ،‬ډاډمن ځوابونه ورکړئ او ټول هغه شکونه او شبهات چې‬
‫ځوان يې تر يرغل الندې نيولي لمنځه يوسى‪ ،‬په فکري او فرهنګي لحاظ اسالمي‬
‫تربيت ورکړئ او په اسالم کې يې مکمل داخل کړئ او د ټولو هغو افکارو‪،‬‬
‫تصوراتو او خياالتو په مقابل کې د جګړې لپاره راپاسئ‪ ،‬چې د خلکو په زړونو او‬
‫عقلونو کې ځاى نيولې او په ذهنونو يې واکمن شوي دي او د هغې پر ځاى‬
‫اسالمي فکر او تصور ورکړى او ايماني احساسات يې راپاروى‪.‬‬
‫محترمو وروڼو! پوره يوه پېړۍ تيريږي‪ ،‬چې اروپا زموږ ځوانان ښکار کړى او‬
‫فکرونه يې تخريب کړى‪ ،‬د هغوي په ذهنونو کې يې د ارتداد‪ ،‬الحاد‪ ،‬په غيبو‪،‬‬
‫اخرت او قيامت د نه ايمان لرلو تخم شيندلې او د خپلو سيکولر‪ ،‬سياسي او‬
‫اقتصادي نظامونو په لوري يې رابللي‪ ،‬مګر دلته يو څه اندازه مونږ هم بې توجهي‬
‫کړى ا و له خپلو ځوانانو غافله شوي يو او پر هماغو پخوانيو علمي ذخيرو‪،‬‬
‫اسلوبو او تګالرو مو بسنه کړى او له نويو اختراعاتو‪ ،‬توليداتو او علمي څيړنو د‬
‫وخت د اړتيا سره سم مو ګامونه نه دي پورته کړي‪ ،‬ددې پر وړاندې مو صحيح او‬
‫له دين سره سم قواعد نه دي کيښودلي‪ ،‬په دې ټولو کې له موږ څخه غفلت او بې‬
‫پروايي شوى دى او تر اوسه پر دې نه يو توانيدلي چې د سيکولريزم او نور‬
‫غربي وارداتي فلسفې پوره تر څېړنې او تنقيد الندې ونيسو‪ ،‬تر څو منفي او‬
‫مثبت اړخونه يې د ټولو خلکو پر مخ څرګند شي‪ ،‬چې ساده لوحه او ناپوهه خلک‬
‫پرې تير ونه ووځي‪.‬‬
‫بله دا چې زموږ اکثره وختونه په بې ځايه بحثونو او مناقشو کې تيريږي‪ ،‬د همدې‬
‫مسؤليتونو د نه احساسولو له امله زموږ اسالمي نړۍ د غرب غيږې ته پرېوت‪ ،‬د‬
‫ايمان او سپيڅلي عقيدى بنسټونه مو په تزلزل کې شو‪.‬‬
‫نن ورځ د اسالمي هيوادونو واک د هغو نااهلو کسانو په السونو کې دى چې د‬
‫ايمان او اسالمي عقيدى سره يې هيڅ اړيکې نشته‪ ،‬د اسالم او مسلمانانو په اړه‬
‫پوره بې ارزښته او بې احساسه دي‪ ،‬يواځې له دې امله يوه اړيکه يې له‬
‫مسلمانانو سره شته‪ ،‬چې هغوي هم له همدې ملت څخه دي‪ ،‬د همدې ملت په غيږه‬
‫کې راولوى شوي دي او د هغوي سياسي او اقتصادى ګټې يې دى ته اړ باسي‪ ،‬چې‬
‫ځان بايد د خلکو په منځ کې مسلمان ښکاره کړي‪.‬‬
‫خو کاشکې چې دا مسئله يواځې د باسوادو او محصلينو پورې خاص واى‪ ،‬مګر په‬
‫ډير تاسف سره بايد ووايم چې داسې نه وو‪ ،‬بلکې د بې دينې غربې افکار‪ ،‬عادات‪،‬‬
‫رواجونه د ادبياتو‪ ،‬ښوونې او روزنې‪ ،‬کلتور او رسنيو له الرې په ټولو خلکو کې‬
‫نفوذ کړى دى او ټول مسلمانان يې سخت زيانمن کړي دي‪ ،‬زه دا ويره لرم چې‬
‫هغه ورځ رانشي‪ ،‬چې د مسلمانانو اړيکې مکمل د اسالم څخه پرې شي‪.‬‬

‫د ايمان په لوري بيرته راګرځيدل‬

‫په اوسنې وخت کې د اسالمي نړۍ ډير ضرورت دا دى‪ ،‬چې نوى او عصري‬
‫دعوت پيل شي او ددې نوى دعوت اساسي موخه به دا وي‪:‬‬
‫راځي چې نوى د ايمان په لور وگرځو‬
‫مګر يواځې پر دې شعار بسنه نه کوي‪ ،‬بلکې بايد پريکنده تصميم ونيسو او داسې‬
‫فکر وکړو‪ ،‬چې په کومه موثره او دقيقه طريقه باسواده‪ ،‬پر حاالتو واکمن او نوى‬
‫نسل د اسالم غيږې ته راوګرځوو‪ ،‬د غرب د نوي فکري يرغلونو له غالمې او‬
‫محکوميت څخه يې راخالص کړو او هغوي د اسالمي ژوند له سپيڅليو اهدافو‬
‫سره اشنا کړو‪ ،‬د اسالم دښمنان په خپلو نويو او پرمختللو وسايلو سره په نړيواله‬
‫سطحه پالنونه او پروګرامونه برابروي‪ ،‬تر څو خلکو ته اسالم کم رنګه او‬
‫وروسته پاتې دين معرفي کړي او مسلمانان ترې زړه بدې کړي‪ ،‬بايد خپل ځوانان‬
‫او باسواده ډله له دې ټولو پروګرامونو څخه خبر کړو او د اسالم برم شان او‬
‫شوکت وروپيژنو‪.‬‬

‫مخلصو‪ ،‬مصلحو او فعالو دعوتګرانو ته اړتيا‬

‫پورتنيو موخو ته د رسيدو لپاره‪ ،‬نن ورځ اسالمي نړۍ مخلصو دعوتګرانو ته‬
‫ډيره زياته اړتيا لري‪ ،‬داسې علماء چې خپل شخصي اغراص پکې ونه پالي‪ ،‬خپل‬
‫ټول ژوند او استعدادونه دې دعوت لپاره وقف کړي‪ ،‬داسې علماء چې شهرت‪،‬‬
‫چوکې او مشري ونه غواړي‪ ،‬زړونه يې له حسد‪ ،‬کينې او دښمنې څخه پاکه او د‬
‫پراخې سينې خاوندان وي‪ ،‬يواځينې موخه يې ټول امت ته خپل دعوت رسول وي‪،‬‬
‫له نورو څخه تمه ونه لري‪ ،‬بلکې په دې الره کې خپل ځان وخت او مال ولګوي‪،‬‬
‫له هيڅ يوى ډلې ټپلې سره د چوکې د السته راوړلو لپاره کوښښ ونه کړي‪ ،‬خپلو‬
‫فعاليتونو او کوښـښونو سره خلکو ته دا ثابته کړي‪ ،‬چې ددوي اهداف له نورو‬
‫معاصرو سياسي حرکتونو او قدرت طلبو څخه ډير اوچت او سپيڅلي دي‪ ،‬ددوي‬
‫شعار بايد اخالص وي او له هر ډول ځانځاني‪ ،‬تعصب او کرکې څخه لرى وي‪.‬‬
 ‫علمي او فرهنګي مرکزونو ته اړتيا‬
‫له پورتنيو وړانديزونو څخه پرته الزمه ده‪ ،‬چې دې موخو ته د رسيدو لپاره نوي‬
‫علمي‪ ،‬تربيتي او فرهنګي مرکزونه فعال شي‪ ،‬تر څو په ډير ښه ترتيب سره نوي‬
‫نسل ته اسالمي مطالب او مسايل وړاندې شي‪ ،‬د غرب له تراشل شوي نظرياتو او‬
‫اهدافو څخه يې خبر کړي‪ ،‬چې ځينې يې د مطالعې له الرې او ډيرې يې له چاپيريال‬
‫څخه د متاثره کيدو له امله پرى ميين شوي دي او د اسالم حقيقي معنى او مفهوم‬
‫د هغوي زړونو ته ورکوز کړي‪ ،‬ټول هغه زهري او وژونکي مواد ترې ختم او د‬
‫اسالم ډيوه پکې بله کړي‪.‬‬
‫هو! مونږ د نړۍ په ټولو برخو کې همداسې علماؤ او داعيانو ته اړتيا لرو‪ ،‬چې په‬
‫دې حساس پړاو کې فعاله ونډه ولري‪ ،‬په دې اړه زه په ښکاره دا وايم‪ ،‬چې د ژوند‬
‫په يوه شيبه کې هم له هغې ډلې څخه نه وم‪ ،‬چې د دين او سياست په جداوالي قايل‬
‫دي او نه له هغو کسانو يم‪ ،‬چې په هره زمانه کې د اسالم داسې تفسير کوي‪ ،‬چې د‬
‫هغې زمانې له هرى کفري او غير اسالمي نظامونو سره برابري او موافقت ولري‬
‫او چې د هرې ټولنې د تقاضاو او غوښتنو سره سم جوړ جاړې ولري او نه د هغو‬
‫کسانو له ډلې څخه يم‪ ،‬چې سياست يې دومره بدې شي‪ ،‬چې د (الشجرة الملعونة‬
‫فى القران) اطالق پرې کوي‪.‬‬
‫بلکې حقيقت دا دې‪ ،‬چې زه د هغو کسانو په لومړي کتار کې ځاى لرم‪ ،‬چې موخه‬
‫يې د مسلمانانو تر منځ د يو سالم سياسي بصيرت او يو پياوړى رهبريت رامنځته‬
‫کول دي‪ ،‬تر څو په راتلونکى کې د امت واک او تربيت په غاړه واخلي‪ ،‬د هغو‬
‫کسانو په عقيده يم‪ ،‬چې هغوي وايي‪ ،‬تر څو واک او قدرت له دين سره نه وي او د‬
‫نظام اساس او بنسټ په اسالم سره والړ نه وي‪ ،‬هيڅکله يوه اسالمي ټولنه او دين‬
‫ته وفاداره اشخاص نشو روزلې‪ ،‬ان شاهللا د ژوند تر وروستې سلګې پورې به‬
‫ددې فکر او نظريې د برياليتوب لپاره کوښښ وکړم او خلک به په خپل ټول قوت‬
‫سره دې لوري ته رابلم‪.‬‬
‫البته د پام وړ خبره دا ده‪ ،‬چې له کومې نقطې څخه بايد پيل وکړو؟ او د کار طريقه‬
‫به مو څه ډول وي؟ ديني حکمتونه او پر دين صحيح پوهيدل‪ ،‬وړاندې وروسته‬
‫کول يې څه عواقب رامنځته کوي؟ او اوسني حاالت له موږ څخه څه غوښتنې‬
‫لري؟؟‬

‫تيرې تجربې او السته راوړنې‬

‫تر اوسه پورې زموږ ټول کوښښونه د سازمانونو او حرکتونو پر جوړولو ددې‬
‫لپاره مصرف شو‪ ،‬چې ټول خلک مسلمانان‪ ،‬ځوان نسل او مسؤلين اسالمي‬
‫احکامو ته ژمن او معتقد دي او د مظلومو مسلمانانو په حال به دردمند کيږي او‬
‫اقال پر فرائضو خو به عمل کوي‪ ،‬مګر په حقيقت کې موضوع په مکمله توګه بل‬
‫ډول ده‪ ،‬زما اټکل ناسم وو‪ ،‬که د خلکو حاالتو ته ځير شو‪ ،‬نو ايمانونه يې ډير‬
‫کمزوري او اخالقي فساد پکې سخت زور اخيستې‪ ،‬په ډير افسوس سره بايد‬
‫ووايم‪ ،‬چې دوي پخپله هم دې نيمګړتياو ته متوجه نه دي‪.‬‬
‫په همدې ترتيب زموږ تعليم يافته ځوانان د غربي ايډياليزم (فکري جګړې) او‬
‫اسالم ضدو افکارو تر تاثير الندې راغلل او پر وړاندې يې تسليم شول‪ ،‬په مقابل‬
‫کې يې خپل اسالمي شخصيت له السه ورکړل او د اسالم د سپيڅلو قوانينو او‬
‫ارشاداتو په وړاندې پاڅون وکړ او په دې لټه کې شول‪ ،‬چې څنګه همدا وارد‬
‫شوي زهرجن افکار خپلو سيمو او ټولنو ته کاپي کړي‪.‬‬
‫اګر که په دوي کې ځينې نرمزاجه او په تدريجې ډول کار کوي او ځينې يې سخت‬
‫دريځ او د زور زياتې له الرې غواړى پرمختګ وکړي‪ ،‬مګر د ټولو موخه يوه ده‪.‬‬

‫د باسواده نسل په وړاندې د ديني علماؤ دريځ‬

‫ديني علماء په عمومي توګه په دوه ډول دى‪.‬‬
‫يوه هغه ډله ده‪ ،‬چې په تعليم يافته ځوانانو ډير تيزي او سخت دريځي کوي‪ ،‬له‬
‫عواملو پرته يې د کفر ټاپه پر تندي ورته لګوي او له هغوي څخه سخت نفرت او‬
‫بيزاري ښکاره کوي‪ ،‬پرته له دې چې تحقيق او څيړنې وکړي‪ ،‬پټ رازونه او منفي‬
‫اړخونه يې برمال کړي او هغه لږ ايمان چې د هغوي په زړونو کې ځاى نيولې‪ ،‬نور‬
‫هم پياوړي کړي‪ ،‬د ديني او اسالمي تربيت الندې يې وروزي‪ ،‬پرته له دې چې په‬
‫دنيوي مادياتو پورې وتړل شي‪ ،‬حقيقي اسالم په لور راوبلل شي‪ ،‬د حکيمانه‬
‫نصيحتونو په واسطه ناهيلي زړونه يې بيرته راوغوړوي‪ ،‬هيلې او اوميدونه پکې‬
‫رازرغونه کړي‪ ،‬مشکوک او مخدوش ذهنونه يې د اسالم په رڼو اوبو وويځي‪.‬‬
‫دغه ډله په دې عقيده نه ده‪ ،‬چې ځوانان بايد له علماؤ‪ ،‬پوهانو‪ ،‬د فکر او عقل له‬
‫خاوندانو سره کينول شي‪ ،‬د هغوي په لوري رادعوت شي‪ ،‬تر څو د هغوي له‬
‫فکر‪ ،‬تګالرى او مسير څخه رنګ واخلي او خپل اسالم د غربي نصاب پر ځاى د‬
‫اسالمي نصاب له الرې زده کړي‪.‬‬
‫او د دويمې ډلې موقف له اولې ډلې څخه پوره بدل دى‪ ،‬دوي د تعليم يافته خلکو‬
‫سره اړيکې نيسي‪ ،‬د هغوي په خوښيو او خپګان کې ځانونه شريک بولي‪ ،‬هر‬
‫ډول مرستې له هغوي سره روا ګڼي‪ ،‬مګر ديني امورو کې مکمل بې توجه او بې‬
‫باکه دي‪.‬‬
‫نوموړى ډله له فعالو ديني وګړو‪ ،‬مؤثرو داعيانو او له اسالمي غيرت څخه محروم‬
‫شوي دي‪ ،‬سره له دې چې له ځوان نسل سره هر ډول مرستې کوي‪ ،‬مګر په‬
‫اصالحي برخه کې هيڅ د پاوړ کار نه دى کړى‪.‬‬
‫په ډيرې انديښنې سره بايد ووايو‪ ،‬چې نن ورځ په اسالمي نړۍ کې هغه خلک ډير‬
‫کم پيدا کيږي‪ ،‬چې زړونه يې په دې ځوان او په مختلفو غربي ميکروبونو ناروغ‬
‫مسلمان باندى وسوزي او د يو هوښيار طبيب په توګه يې درملنه وکړي‪ ،‬په ډير‬
‫پوهې او حکمت سره هغوي د دين په لوري راوبلي‪ ،‬داسې احساس په ډيرو لږو‬
‫خلکو کې شته‪.‬‬
‫هو! د همدې مخلصو او رب پالونکو داعيانو د نه شتون له امله ده‪ ،‬چې زموږ‬
‫غرب ځپلي او د غربيزم په وايروس ککړ خلک ورځ تر بلې له اسالم څخه لرې‬
‫کيږي او له دين څخه د ناشنايى په مرض اخته کيږي‪ ،‬تر ټولو لوى مصيبت دادى‪،‬‬
‫چې زموږ هغه دينداره ډله ددې پر ځاى چې زموږ ناروغه ځوانان ځان ته رادعوت‬
‫کړي‪ ،‬برعکس نور يې هم له ځانه لرې کوي او له ځانه يې شړي‪ ،‬سپکې سپورې‬
‫ورته وايې‪ ،‬نو ځکه دوي ترې متنفره کيږي او خپلې اړيکې ورسره پرې کوي‪،‬‬
‫چې له امله يې دين سره هم عالقه کميږي‪.‬‬
‫پاتې شول هغه افراد چې د واک او قدرت په نشو مست په چوکيو ناست دي‪،‬‬
‫هغوي هم ددې غربي شويو ځوانانو د دردونو درملنه نه کوي‪ ،‬په حقيقت کې‬
‫ددوې دواړو ډلو دا ډول تعامل له عصري او غربي تعليم ځپلو سره له حقپالونکو‬
‫علماؤ او داعيانو سره دښمني نوره هم زياتوي‪ ،‬ځکه د انسان طبيعت داسې دى‪،‬‬
‫چې کله هغه دنيا پرسته وي‪ ،‬نو که څوک ورسره په دنيوي مسايلو کې رقابت‬
‫کوي‪ ،‬نو هغه يې دښمن دى‪ ،‬که د چوکې السته راوړل يې مقصد وي‪ ،‬نو خپل‬
‫مخالف لورې هيڅ کله زغملې نشي او که د خواهشاتو او للتونو غالم وي‪ ،‬نو‬
‫هيڅوک له ځانه سره نشي يو ځاى کوالى‪.‬‬

‫مقصدي او مهمه ډله‬

‫اسالمي نړۍ نن ورځ هغې ډلې ته ډير زيات ضرورت لري‪ ،‬چې له هر ډول طمع او‬
‫توقع څخه پاکه او خپل ټول استعدادونه او فکرونه د دعوت او اسالمي مبارزى په‬
‫الره کې لګوي‪ ،‬د دنيا ټولول‪ ،‬چوکې او واک ځان او ملګرو لپاره نه غواړي‪،‬‬
‫کوښښ وکړئ‪ ،‬چې خپرونو‪ ،‬پروګرامونو‪ ،‬بحثونو‪ ،‬ګټورو کتابونو‪ ،‬مجلو او مقالو‬
‫په خپرولو سره د ځوانانو شکوک او شبهات لمنځه يوسئ‪ ،‬چې د غربي کلتور او‬
‫فرهنګ‪ ،‬يا زمونږه د غفلت او بې پروايې‪ ،‬له نبوي اخالقو‪ ،‬تقوى او ديني ماحول‬
‫څخه د لرى والي له امله په دوي کې پيدا شوي دي او دوي يې تر يرغل الندې‬
‫نيولي‪ ،‬ټول لمنځه يوسي‪.‬‬

‫د تاريخ په رڼا کې د حقپالونکى ډلې اهميت‬

‫تير تاريخ موږ ته دا ثابته کړى‪ ،‬چې همدا ډله د اسالم لپاره پوره خدمت کړى‪ ،‬چې‬
‫له هغې نه يو هم د بني اميه د کورنې اصالح شوي مثال عمربن عبدالعزيز وړاندې‬
‫کوالى شو‪ ،‬چې هغه خپله وعده او مسؤليت د اسالم په اړه پر ځاى کړه او‬
‫همدارنګه د مغول پادشاه په وخت کې (جالل الدين اکبر) د اکبر شاه په نوم تکرار‬
‫شو‪.‬‬
‫هغه وخت چې هندوستان څلور پېړې د اسالم په سپيڅلي غيږه کې تيره کړى وه‪،‬‬
‫اکبر شاه غوښته چې بيرته يې د جاهليت په لورى راوګرځوي‪ ،‬مګر د (شيخ احمد‬
‫سرهندي) په شان شخصيت چې مشهور په (امام رباني مجدد الف ثاتي) سره وو‪،‬‬
‫په مقابل کې يې پاڅون وکړ‪ ،‬په ډير حکمت‪ ،‬پوهې او تدبير سره د حکومت دى‬
‫اقدام ته بدلون ورکړ او په تدريج سره مسير يې د اسالم په لوري راوګرځاوه‪.‬‬
‫د همدې شخصيت او د شاګرانو د پرلپسې زيارونو او کړاونو پايله وه‪ ،‬چې‬
‫وروسته يو تقوادار‪ ،‬مجاهد او نيک پادشاه (اورنګ زيب عالمګير) يې قدرت ته‬
‫ورساوه‪ ،‬چې دده کارنامې هم اسالمي تاريخ ته يو نوى ښايست وربښلې دى‪.‬‬

‫هغه دنده چې په عملي کولو کې يې بايد ځڼد ونشي‬

‫مخکنيو وړانديزونو ته په پام سره زموږ د ټولو دنده ډيره زياته خطرناکه ده او‬
‫بايد د هغې په ترسره کولو کې هيڅ ځڼد او غفلت ونشي‪ ،‬ځکه د اسالمي نړۍ کره‬
‫اوالدونه او ډيرې حساسې برخې د ارتداد او بې دينې په ډوبوونکى سيالب کې‬
‫راګير شوي دي او اخالقي او معنوي ارزښتونه‪ ،‬مقدسات او نواميس يې تر سختو‬
‫ګوزارونو او يرغلونو الندې نيولې دى‪.‬‬
‫داسې نه چې زموږ د بې پروايې او ناپامې له امله خپله اسالمي نړۍ چې زموږ‬
‫ثروت او دارايي ده له السه ورکړو‪ ،‬چې د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم د‬
‫تعليماتو او ارشاداتو او د سرښندونکو مجاهدينو په قربانيو او کوښښونو السته‬
‫راغلى ضايع کړو‪.‬‬
‫په پاى کې تاکيدا وصيت کوم‪ ،‬چې په دين باندې دردمند خلک دى همدې موضوع‬
‫ته خاصه پاملرنه وکړي‪ ،‬څومره چې امکان لري په پوهې‪ ،‬تدبير‪ ،‬کلک عزم او‬
‫پاک نيت سره د عمل ډګر ته راودانګي او اسالمي نړۍ له دې افته خالص کړي‪.‬‬
‫د لومړي برخې پاى‬
 ‫دوهمه برخه‪:‬‬
‫د مسلمانو ځوانانو لپاره نصيحتونه او الرښوونې‬
‫د عالمه سيد ابو الحسن الندوي رحمه هللا‬

‫الحمد هلل رب العالمين والصالة والسالم على سيد االنبياء والمرسلين و خاتم النبين‬
‫محمد وعلى آله وصحبه اجمعين‪.‬‬
‫امابعد‪:‬‬
‫محترمه لوستونکيه! دغه رساله د الشيخ ندوي رحمه هللا له کتابونو‪ ،‬مقالو‪ ،‬ويناو‬
‫او مباحثو څخه راټول شوى دى‪ ،‬په دې رساله کې ګټورې الرښوونې او نصيحتونه‬
‫نوي نسل مسلمانو ځوانانو لپاره راغونډ شوي دي‪ ،‬تر څو په خپلو اعمالو‪ ،‬ژوند‬
‫او کړوړو کې اخالص پيدا کړى او له دې الرې د خپل ژوند مسير وټاکي او د غرب‬
‫د شومو اهدافو ښکار نشي‪ ،‬ځان او ټولنې ته څنګه خالصون ترې ورکوالى شي‪،‬‬
‫همدارنګه د يو ځوان مسؤليتونه او هداف په ګوته کوي‪.‬‬
 ‫د قران کريم لوستونکى ته!‬
‫د کتاب ليکوال د انسان شخصيت جووړنې په اړه پوره تجربه لري‪ ،‬چې اکثره له‬
‫قراني نصوصو څخه ترى استفاده کوي‪،‬‬
‫د يو ځوان لپاره الزمه ده‪ ،‬چې د خپلې وسعې پورې ځان په قران کريم کې مشغوله‬
‫کړي او هره ورځ تر خپلې وسې تالوت دى کوي‪ ،‬مګر څومره چې زياته وي‬
‫هومره ښه دى‪ ،‬له قران کريم څخه دې خوند اخلي‪ ،‬په ايتونو کې دې سوچ او تدبر‬
‫کوي‪ ،‬مګر له قران کريم څخه د ګټې اخيستو او ژورې پوهيدلو لپاره لومړى بايد‬
‫عربي ژبه زده کړي‪ ،‬چې مستقيما د تالوت کولو سره په معنى او مفهوم د قران‬
‫پوه شي‪ ،‬که چېرې عربي ژبه يې زده نه وي او په معناګانو يې نه پوهيږي‪ ،‬نو د‬
‫قرانکريم لنډو ترجمو او تفاسيرو ته دى مراجعه وکړي او له دې الرې ځان په‬
‫قراني احکامو پوره پوه کړي‪ ،‬ځکه په قران کې د تدبر او فهم ترالسه کولو لپاره‬
‫اسانه الره همدا ده‪ ،‬مګر د تفسيرونو مطالعه لږ ډير وخت ته اړتيا لري‪ ،‬چې له دې‬
‫سره به د پوهې ډيرې دروازې پرې خالصې شي‪ ،‬د هللا تعالى حمد‪ ،‬ثناء او شکر‬
‫دى پر ځاى کړي‪ ،‬چې د قران عظيم الشان د تالوت توفيق يې ورکړ‪.‬‬
‫په لويو تفاسيرو کې ځينې اوږه بحثونه او تفصيلي ځايونه هم شته‪ ،‬خو په هغه کې‬
‫ځان مه مصروفوه‪،‬‬

‫وصلى هللا علي محمد واله وسلم اجمعين‬

‫اللهم الحقنا لما تحب و ترضى‪.‬‬