Projekt

Ustawa

z dnia … 2022 r.

o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

Art. 1. W ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z

2020 r. poz. 805, z 2021 r. poz. 1676, z 2022 r. poz. 857) w art. 18a po ust. 1b dodaje
się ust. 1c w brzmieniu: „1c. Nadawcy programów telewizyjnych są obowiązani do
zapewniania dostępności audycji dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji
narządu słuchu, o których mowa w ust. 1, w szczególności przez wprowadzanie
udogodnienia polegającego na wyświetlaniu tłumacza języka migowego na
powierzchni przynajmniej 1/8 ekranu.”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

1
 Uzasadnienie

1. Cel i potrzeba wydania ustawy, rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma

zostać unormowana

Zgodnie z art. 61 oraz art. 74 Konstytucji Rzeczpospolitej każdy obywatel,

niezależnie od stanu zdrowia ma prawo do informacji. Obecny porządek prawny
dyskryminuje jednak osoby niesłyszące i niedosłyszące, nie regulując jednolitych
standardów ułatwienia dostępu do mediów. Wszyscy powinni mieć równy dostęp do
medialnej edukacji, rozrywki i informacji. Według danych Głównego Urzędu
Statystycznego z raportu „Stan zdrowia ludności Polski w 2019 roku”1 w
Rzeczpospolitej jest ponad 2 mln osób nie będących w stanie usłyszeć rozmowy
odbywanej w cichym pomieszczeniu. Oznacza to w istocie, że następuje potencjalne i
rzeczywiste wykluczenie ponad 2 mln Polaków. Pomimo idących we właściwym
kierunku postępów np. w sektorze telewizji na żądanie (tzw. VOD), nie odnotowano
dotychczas zadowalających zmian w audycjach telewizyjnych ogólnie, zwłaszcza pod
względem programów „na żywo” zawierających potencjalnie kluczowe informacje.

Jak zauważył Rzecznik Praw Obywatelskich w raporcie „Osoby Głuche w Polsce

2020”2, stacje telewizyjne i władze publiczne nadal nie stosują standardów
tłumaczenia w polskim języku migowym (PJM), co powoduje, że nieraz słabo widać
zarówno tłumacza/tłumaczkę (ich postaci są za małe), jak i napisy (zdarza się, że są
zasłonięte). Tak więc, głusi otrzymują tylko fragmentaryczne informacje. To nie
sprzyja rozumieniu przez nich tego, co się dzieje, w tym podejmowanych przez władze
decyzji i działań. To z kolei wpływa na pogłębiający się stan zagubienia i frustracji,
nasila poczucie zagrożenia i zdecydowanie podnosi poziom lęku. Jest to tym
groźniejsze, że głusi mają znacznie mniejszą niż słyszący możliwość korzystania ze
wsparcia psychologicznego.

Środowisko osób niesłyszących i niedosłyszących poruszało potrzebę

rozwiązania tej kwestii. Stowarzyszenie Polski Instytut Praw Głuchych zgłosił w 2021
r. petycję do sejmowej Komisji do Spraw Petycji, jednak odpowiedź w tej sprawie była

1 GUS. 2021. Stan zdrowia ludności Polski w 2019 r. Warszawa.

2 Rzecznik Praw Obywatelskich. 2020. Osoby Głuche 2020. Wyzwania i rekomendacje. Warszawa.

2
niewystarczająca - nie poczynione zostały właściwe prace legislacyjne. Zgłaszając ten
projekt ustawy, projektodawca wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska osób
niesłyszących i niedosłyszących.

2. Różnice między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym

Projektodawca proponuje dodanie w art. 18a ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r.

o radiofonii i telewizji ust. 1c. Zgodnie z proponowanym przepisem nadawcy
programów telewizyjnych będą obowiązani do zapewniania dostępności audycji
osobom niepełnosprawnym z powodu dysfunkcji narządu słuchu w szczególności przez
wprowadzanie udogodnienia polegającego na wyświetlaniu tłumacza języka
migowego na powierzchni przynajmniej 1/8 ekranu. Projektodawca w ten sposób
proponuje ustalenie minimalnej powierzchni wyświetlania tłumacza zgodnie z
postulatami środowiska.

Proponuje się wejście ustawy w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej

ogłoszenia.

3. Przewidywane skutki społeczne, finansowe, gospodarcze i prawne

Wprowadzenie zmian wnioskowanych przez projektodawcę miałoby istotne

pozytywne skutki społeczne. Wymóg wyświetlania tłumacza języka migowego na
powierzchni przynajmniej 1/8 ekranu podczas programów telewizyjnych zwiększyłoby
możliwość korzystania z takich programów osobom niesłyszącym i niedosłyszącym,
które stanowią istotną część polskiego społeczeństwa. Obecnie brak regulacji sprawia,
że wyświetlany tłumacz jest niewystarczającej wielkości, a przez to możliwie
przysłaniany przez grafiki na ekranie. Zwiększona możliwość korzystania z programów
pozwoliłaby takim osobom na globalnie większą integrację do życia społecznego,
którego telewizja stanowi istotną część.

Z punktu widzenia skutków prawnych wejście w życie ustawy klarownie

ureguluje wymagania co do sposobu wyświetlania tłumacza języka migowego na
ekranie.

3
 Wprowadzenie ustawy zwiększy zainteresowanie programami telewizyjnymi
przez osoby niesłyszące i niedosłyszące, potencjalnie wpływając pozytywnie na
zwiększony popyt tej grupy na subskrypcje telewizyjne.

4. Finansowanie

Wejście w życie niniejszej ustawy nie spowoduje dodatkowych wydatków z

budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

5. Wpływ na działalność mikro-, małych i średnich przedsiębiorców

Projektowane przepisy nie wpływają na działalność mikro-, małych i średnich

przedsiębiorców.

6. Założenia aktów wykonawczych

Wejście ustawy w życie nie wymaga wydania nowych aktów wykonawczych.

7. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej

Projekt ustawy jest zgodny z prawem unijnym, w szczególności z Dyrektywą

Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r.
zmieniającą dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących
świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych
usługach medialnych) (Dz. Urz. UE 28.11.2018 L 303/69).

Przedmiot regulacji nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów

dotyczących notyfikacji norm i aktów prawnych.

8. Konsultacje społeczne

Projekt nie był poddany konsultacjom społecznym, ale wyraża oczekiwania

środowiska.