Symulacja Egzaminu Maturalnego Krucze Piora I Brawura 22.04.2023

Symulacja
Egzaminu
Maturalnego
Arkusz pt. “Krucze Pióra i Brawura”
Tomasz P. Kruk
Kruczki Chemiczne
22 kwietnia 2023 r.
Widząc te wszystkie ostre zmiany i reformy
Potrzebny jest arkusz ponad granicę normy
Jak przysłowie mówi: Kruk Krukini pomaga,
A Krukinia Krukowi; niechaj ta odwaga
Zostanie przeniesiona dzięki Kruczym Piórom!
W końcu samo podejście równa się z brawurą
Wystarczającą by majowej chemii sprostać,
W końcu została przed nami ostatnia prosta!
Pozostaje życzyć połamania Kruczych Piór,
By już wkrótce wspiąć się na akademicki mur,
Pomachać Kruczkom z wymarzonego kierunku,
Brawurę wspomnieć z czasu chemicznych fechtunków.
A wszystko to trzynastozgłoskowcem spisane.
Krucze Pióra i Brawura
22.04.2022 r. - Symulacja Egzaminu Maturalnego
Autor wyraża zgodę na korzystanie z arkusza przez maturzystów, nauczycieli i osoby prywatne, pod warunkiem pobrania go ze strony
www.kruczkichemiczne.pl. Autor nie wyraża zgody na umieszczanie arkusza i rozprzestrzenianie go przez inne strony internetowe.
Twój pseudonim: .......................................................................................................................

Symbol Twojego ulubionego pierwiastka:..................................................................................
Kod:
Instrukcja kodowania:
● Jako pierwszą cyfrę wpisz poziom swojej motywacji w skali od 0 do 9.
● Kolejne cztery cyfry to rok w naszej erze, w którym chciał_byś się urodzić, gdyby można
wybierać.
● Następne dwie cyfry to spodziewany wynik z arkusza w procentach (perfekcjonizm jest
stresujący, więc nie można wpisać tutaj 100).
● Kolejne dwie cyfry to liczba rozwiązanych do tej pory arkuszy maturalnych.
● Ostatnie dwie cyfry to spodziewany poziom trudności arkusza w skali od 00 do 99 (gdzie 00
to arkusz banalnie prosty, zaś 99 to najtrudniejszy arkusz jaki możesz sobie wyobrazić).
Krótka instrukcja obsługi arkusza:
1. Po wydrukowaniu arkusza przelicz wszystkie strony. Najprawdopodobniej drukarka
nie zawiodła, ale warto budować dobre nawyki.
2. Wykorzystaj swój czas do końca. Nawet jeżeli wydaje Ci się, że udało się napisać wszystko
i masz już dość chemii, warto sprawdzać arkusz przez cały dostępny czas, dając z siebie
120%.
3. Jeśli nie wyrobisz się w wyznaczonym czasie, to odnotuj ten moment. Możesz próbować
rozwiązać zadania po limicie czasowym, jednak zmień wtedy kolor długopisu którym piszesz.
4. Bądź wytrwał_. Jesteś na dobrej drodze do zdobycia wymarzonego wyniku. Wystarczy
jeszcze odrobina wytrwałości i będziesz na mecie. :)
5. Pisz w wyznaczonych miejscach i korzystaj zarówno z brudnopisu jak i z wolnej przestrzeni
na marginesach, tak jakby to była prawdziwa matura.
6. Nie skracaj swojego toku myślenia, tylko pokazuj w logiczny sposób krok po kroku jak
rozwiązujesz każdy przykład, choćby miało to być bardzo męczące. W ten sposób
powtarzasz sobie czym jest prawidłowa metoda rozwiązywania zadań i wypracowywujesz
w sobie potężny nawyk.
7. Pisząc nieczytelnie przedłużasz czas sprawdzania arkuszy, czyli innymi słowy sprawiasz że
skończymy nieco później. Pamiętaj, że Twój egzaminator może mieć jeszcze gorszy wzrok
ode mnie (a ja zebrałem już trochę dioptrii) albo być jakieś 3 - 4 razy starszą osobą od Ciebie
i sprawdzać Twój arkusz jako któryś tam z kolei w danym dniu sprawdzania. Egzaminator
to też człowiek, więc spraw, aby Twoje pismo ułatwiało mu sprawdzanie.
8. Czarny długopis, linijka, kalkulator naukowy (formuła 2023) oraz karty wzorów i stałych
fizykochemicznych to wszystko co możesz mieć na egzaminie maturalnym, dlatego też
używaj tylko tego. Nie zapomnij o używaniu własnej wiedzy i umiejętności!
9. Pamiętaj, aby czytać uważnie każde polecenie. Jest to połowa sukcesu – moim zdaniem
ta większa, pomimo faktu, że połowy są zawsze równe. :)
10. W arkuszu spotkasz Andrzeja i Benedykta. Nie będą podpowiadać, ale za to Andrzej
obiecywał rano, że dzisiaj jest w świetnej formie i nie zepsuje żadnego doświadczenia
w laboratorium. Zobaczymy.
11. Nigdy się nie poddawaj! Każde zadanie w tym arkuszu jest rozwiązywalne.
Masz 180 minut na zdobycie 60 punktów. POWODZENIA!
© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

e-mail: kontakt@kruczkichemiczne.pl; www.kruczkichemiczne.pl
Strona 3 z 31
Informacja do zadań 1.-2.

Pierwiastki X, Y i Z uszeregowano według malejącej liczby niesparowanych elektronów
w stanie podstawowym. Pierwiastki te tworzą pewien związek chemiczny T rozpuszczalny
w wodzie, który dysocjuje dając dwa jony złożone, a każdy z nich pochodzi od słabego
elektrolitu. Roztwór wodny tego związku jest bezbarwny.
Suma liczb masowych pierwiastków X i Z jest dwukrotnością liczby porządkowej pierwiastka
Y - przy założeniu że weźmiemy pod uwagę liczby masowe dla izotopów pierwiastka X
o największej procentowej zawartości w mieszaninie tego pierwiastka występującej
w przyrodzie oraz pierwiastka Z, który w jądrze atomowym zawiera identyczną liczbę
protonów i neutronów.
Zadanie 1.1. (0-1)

Podaj symbol pierwiastka spośród X, Y i Z o największej wartości elektroujemności.
Następnie zapisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji rozkładu termicznego
związku T, w którym zarówno utleniacz jak i reduktor wymieniają identyczną liczbę
moli elektronów na jeden mol atomów.
Pierwiastek o największej elektroujemności: ……………….….….….….….….….….….….….…
…………………………………………………………………………………………………………...
Zadanie 1.2. (0-1)

Uzupełnij poniższe zdanie.
Odczyn roztworu wodnego związku T będzie (kwasowy / zasadowy / obojętny)
Ponieważ ……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………...
Zadanie 2 (0-1)
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F,
jeżeli jest fałszywe.
1. Spośród pierwiastków X, Y i Z atom pierwiastka Y potrzebuje przyjąć

najmniejszą liczbę elektronów w celu osiągnięcia konfiguracji helowca. P F
2. Stosunek masowy protonów do neutronów w jądrach atomów każdego

P F
z pierwiastków X, Y i Z jest zawsze równy 1:1

Strona 4 z 31
Informacja do zadania 3.
Struktury polarne stanowiące dipole muszą spełniać trzy przesłanki:
1. Atomy muszą mieć różnice w elektroujemności
🙁
2. Dodatni moment dipolowy - występuje gdy przynajmniej dwa przeciwległe wiązania
nie znoszą się nawzajem Znaczy wiesz, ten moment to wektor, a wektor to taka strzałka.
Zwrot od minusa do plusa. Jak strzałki idą w przeciwnym kierunku to się znoszą.
3. W cząsteczce występuje nierówny całościowy rozkład ładunków - przykładowo dla
związków, w których atom centralny posiada cząstkowy ładunek dodatni, ładunki
ujemne z jednej strony cząsteczki nie są wyrównywane przez podobną siłę z drugiej
strony cząsteczki
Spośród poniżej zebranych związków fluoru znajduje się przynajmniej jeden pełniący rolę
dipola:
IF3 ; PF3 ; BF3 ; CF4 ; HF ; OF2
Zadanie 3. (0-1)
Wymień wszystkie związki, których cząsteczki stanowią dipole. Następnie na
podstawie budowy i kształtu cząsteczek wskaż wszystkie przesłanki, których nie
spełniają związki niebędące dipolami spośród wymienionych w informacji. (1-3).
Dipolami jest / są:......................................................................................................................
Numer lub numery informacji.....................................................................................................
W stanie podstawowym konfiguracja elektronowa holmu częściowo pokrywa się
z konfiguracją elektronową ksenonu. Dodatkowo jedynie dwa elektrony zapełniają
podpowłokę 6s, a wszystkie pozostałe elektrony walencyjne znajdują się w obrębie jednej
podpowłoki.
Zadanie 4.1. (0-1)

Uzupełnij poniższą tabelę. Podaj liczbę niesparowanych elektronów dla atomu holmu
w stanie podstawowym. Dla elektronów niesparowanych wyznacz wartości głównej
liczby kwantowej (n), pobocznej liczby kwantowej (l) oraz minimalną wartość
magnetycznej liczby kwantowej (m).

Strona 5 z 31
Zadanie 4.2. (0-1)
Suma liczb atomowych pierwiastków E1 i E2 ułożonych wraz ze wzrastającą wartością liczby
atomowej jest równa liczbie atomowej holmu. Dwudodatni kation pierwiastka E1 posiada
czternaście całkowicie zapełnionych orbitali atomowych.
Podaj skróconą konfigurację podpowłokową dla atomu pierwiastka E2 w stanie
podstawowym w formie zapisu graficznego. Uwzględnij numery powłok i symbole
podpowłok.
……………………………………………………………………………………………………………
Azotan(V) holmu(III) to związek możliwy do otrzymania w reakcji tlenku holmu(III) oraz
produktu dimeryzacji tlenku azotu(IV). W temperaturze 150 oC produkt uboczny stanowi
tlenek azotu(II).
Sól ta jest dobrze rozpuszczalna w wodzie i etanolu. Krystalizując tworzy hydrat, w którym
znajduje się ok. 36-38 % masowych holmu oraz na 1 mol azotanu przypada całkowita liczba
moli wody.
Hydrat ten ulega rozkładowi termicznemu zgodnie z poniższym schematem:
Hydrat -> Produkt A (55,1 % masy hydratu) -> Produkt B (42,86 % masy hydratu)
Produkt A zawiera identyczną liczbę atomów holmu i azotu. 1 mol produktu A pozwala na
otrzymanie jedynie 0,5 mola produktu B.
Zadanie 5.1. (0-1)

Zapisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania azotanu(V) holmu(III).
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 5.2. (0-2)

Podaj wzór sumaryczny opisanego hydratu. Zapisz w formie cząsteczkowej równanie
reakcji, w wyniku której produkt A przekształca się do produktu B przyjmując, że nie
była to reakcja redoks.
Wzór sumaryczny: …………………..…………………..…………………..…………………..……
……………………………………………………………………………………………………………

Strona 6 z 31

Poniżej przedstawiono wzory sumaryczne sześciu indywiduów chemicznych.
CH4 H2O NH3 C2H2 CCl4 CO
Temperatury topnienia powyższych związków pod ciśnieniem normalnym można
uporządkować rosnąco zgodnie z poniższym szeregiem.
CO < CH4 < C2H2 < NH3 < CCl4 < H2O
Tendencja ta może, ale nie musi być spójna dla temperatur wrzenia. Wzrost temperatur
wrzenia jest łatwiejszy do wyjaśnienia w związkach o podobnej budowie typu homologi czy
izomery.
Zadanie 6 (0-1)
Spośród podanych powyżej cząsteczek podaj wzory tych indywiduów chemicznych,
które w temperaturze T, wyższej niż 400 K i pod ciśnieniem p równym 1013 hPa mają
większą gęstość niż woda w tych warunkach, a następnie podaj nazwy wszystkich
tych substancji, które w temperaturze 272 K i pod ciśnieniem normalnym tworzą
kryształy molekularne.
Substancje o gęstości większej niż woda……………………………………………………………
W opisanych warunkach kryształy molekularne tworzą:…………………………………………..

Zadanie 7 (0-1)
Podczas reakcji chlorowania etanu jednym z otrzymanych produktów jest asymetryczny
homolog H tetrachlorometanu.
Zapisz za pomocą wzoru elektronowego kreskowego cząsteczkę homologu H.
Następnie uzupełnij poniższe zdanie.
Homolog H ma wyższą temperaturę wrzenia niż tetrachlorometan, ponieważ
……………………………………………………………………………………………..…..………..
………………………………………………………………………………………….……………..…
………………………………………………………………………………………………….………..
Strona 7 z 31

Co ciekawe, choć helowce kojarzą się jako niereaktywne pierwiastki to wiele z nich potrafi
tworzyć mniej lub bardziej trwałe związki. Dużą gamą takich związków chemicznych może
pochwalić się ksenon. Jednym z nich jest tritlenek ksenonu XeO3. Związek ten jest silnym
utleniaczem, niezbyt trwałym powyżej temperatury pokojowej. W wodzie roztwarza się dając
jako produkt kwas ksenonowy o strukturze analogicznej do kwasu siarkowego(VI). Sole
pochodzące od tego kwasu powstają w wyniku dysocjacji tylko jednego protonu. Ksenonian
sodu pod wpływem zasadowego środowiska ulega reakcji dysproporcjonowania. Produktami
tej reakcji są cztery związki, wśród których znajduje się nadksenanian XeO64- oraz dwa
pierwiastki, z czego jeden zdolny jest do utworzenia ozonu pod wpływem wytworzonej
energii.
Zadanie 8. (0-1)
Podaj typ hybrydyzacji oraz kształt cząsteczki tritlenku ksenonu opierając się na
metodzie VSEPR.
Typ hybrydyzacji dla atomu centralnego cząsteczki tritlenku ksenonu to………….……...........,
ponieważ liczba przestrzenna Lp wynosi ………..... i składa się na nią ………….....
podstawników oraz ………............ wolnych par elektronowych. Kształt cząsteczki to
…………………………….…………………………….…..............................................................
Zadanie 9. (0-1)
Zapisz w formie jonowej skróconej reakcję zachodzącą pod wpływem zasadowego
środowiska. Przyjmij, że w tej reakcji formuje się od razu ozon.
……………………………………………………………………………………………………………

W zamkniętym reaktorze o pojemności 41,85 m3 umieszczono mieszaninę tlenku siarki(IV)
i tlenu, w której na jeden atom siarki przypadało pięć atomów tlenu. W reaktorze
umieszczono uprzednio katalizator - pentatlenek diwanadu - co pozwoliło na zainicjowanie
reakcji utleniania. Reakcja trwała do osiągnięcia stanu równowagi. W wyniku reakcji
uzyskany produkt stanowił 60 % masowych całej mieszaniny.
Zadanie 10. (0-1)
Uzupełnij poniższe zdania. podkreśl nazwę reagentu, który znajdował się w reaktorze
w stechiometrycznym nadmiarze, a następnie podaj wartość wydajności procentowej
opisanej reakcji z dokładnością do trzeciego miejsca znaczącego.
W reaktorze przed zainicjowaniem reakcji w nadmiarze stechiometrycznym znajdował się
(tlenek siarki(IV) / tlen). Wydajność procentowa opisanej reakcji była równa …………… %.

Strona 8 z 31
Zadanie 11. (0-4)
Poniższy wykres przedstawia zależność stężeniowej stałej równowagi względem
temperatury dla reakcji utleniania tlenku siarki(IV).
Na podstawie: NIST Chemistry WebBook, National Institute of Standards and Technology

Strona 9 z 31
Oblicz stężeniową stałą równowagi reakcji przyjmując, że wartość liczbowa stężenia
molowego substratu w jednostce kmol/m3 znajdującego się w nadmiarze była około
145 125 razy niższa od tej wartości. Następnie na podstawie obliczeń odczytaj wartość
temperatury i oblicz ciśnienie, w którym ustalił się stan równowagi.

Strona 10 z 31

Fosgen, COCl2 to organiczny związek chemiczny z grupy chlorków kwasowych. Jest
bezbarwnym gazem, silnie trującym i duszącym, W reakcji z alkoholami daje estry –
chloromrówczany, zaś z amoniakiem – mocznik. Pod wpływem wody ulega hydrolizie z
wytworzeniem chlorowodoru i dwutlenku węgla, zgodnie z reakcją:
COCl2 + H2O → 2 HCl + CO2
Na podstawie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Fosgen
Zadanie 12. (0-1)

Zapisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania mocznika przy pomocy
fosgenu. Następnie oceń prawdziwość poniższego stwierdzenia.
……………………………………………………………………………………………………………
Po dodaniu do zlewki zawierającej wodny roztwór mocznika kilkunastu cm3 wodnego
roztworu wodorotlenku potasu następuje reakcja chemiczna. Produktem tej reakcji jest
drobina, która w reakcji z chlorkiem baru wytrąca biały osad.
Powyższe stwierdzenie jest (prawdziwe / fałszywe).

Zadanie 13. (0-1)
Zapisz wzory wszystkich produktów powstających podczas reakcji fosgenu z
etanolem. Wzory produktów organicznych podaj jako wzory półstrukturalne
(grupowe).
……………………………………………………………………………………………………………
Informacja do zadania 14
Pewna reakcja zachodziła z kinetyką pierwszego rzędu zgodnie z poniższym równaniem:
X→2Y+Z
Wyrażenie opisujące zależności kinetyczne wygląda następująco:
–k∙t
Ckońcowe = Cpoczątkowe ∙ e
I zostało uzyskane po scałkowaniu następującego równania:
logeCpoczątkowe = logeCkońcowe –k∙t
Gdzie:
● C odnosi się do stężenia substratu
● e oznacza liczbę Eulera wynoszącej około 2,7183 i podlega takim samym regułom
działań jak pozostałe logarytmy o innych podstawach należących do zbioru liczb
rzeczywistych.
● k oznacza stałą szybkości reakcji
● t oznacza czas wyrażony w sekundach
Strona 11 z 31
Podczas reakcji w układzie o stałej pojemności początkowe stężenie było równe 0,87
mol/dm3. Podczas reakcji 1362,42 mmol cząsteczek X uległ reakcji rozkładu w czasie 18
sekund. Stała szybkości reakcji była równa 0,0509 s-1.
Zadanie 14. (0-3)
Korzystając z powyższego wzoru oblicz objętość opisanego układu, w którym
zachodziła reakcja, a następnie uzupełnij poniższe zdanie.
Na podstawie podanego wzoru im mniej czasu układ potrzebuje do osiągnięcia stanu

równowagi tym (większa / mniejsza) szybkość reakcji rozkładu produktu X, ponieważ
zmienną determinującą tą szybkość zawartą w równaniu jest (Ckońc / e / k / t)

Strona 12 z 31

Przygotowano w temperaturze 298 K roztwór wodny fluorowodoru A w którym w przypadku
pominięcia stężenia jonów wynikających z autodysocjacji rozpuszczalnika na jeden jon
przypada 5 cząsteczek kwasu. W roztworze tym pH było równe 2,20.
Roztwór A podzielono na dwie równe części. Do pierwszej części dodano wodę do momentu
osiągnięcia pH równego 2,802. W ten sposób uzyskano roztwór R.
Do drugiej części dodano pewną ilość stałego fluorku potasu. W rezultacie w roztworze tym
liczba moli anionów fluorkowych była identyczna co liczba moli niezdysocjowanych
cząsteczek kwasu. W ten sposób uzyskano roztwór B.
Zadanie 15. (0-2)

Uzupełnij poniższe zdania dotyczące porównania roztworu A i roztworu R.
1. W roztworze R stopień dysocjacji jest (większy / mniejszy) niż w roztworze A.

Oznacza to, że stosunek jonów pochodzących z dysocjacji kwasu do cząsteczek
niezdysocjowanych jest większy w roztworze (A / R).
2. Stężenie jonów fluorkowych w roztworze A było …………….. razy (mniejsze /
większe) niż stężenie jonów oksoniowych w roztworze R.
Zadanie 16. (0-1)

Benedykt, Pracowity Student Chemii przygotował w pośpiechu następujący wniosek:
“Jeżeli stężenie jonów pochodzących z dysocjacji w uzyskanym roztworze R zmaleje X razy,
to objętość uzyskanego roztworu R jest X razy większa względem objętości użytego
roztworu A.”
Rozstrzygnij poprawność powyższego wniosku. Odpowiedź uzasadnij.
Rozstrzygnięcie: wniosek jest …………………….…….…….…….…….…….…….…….……….
Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 17. (0-2)

Fluorek potasu pod wpływem rozpuszczalnika protycznego ulega dysocjacji na kation potasu
i anion fluorkowy. Dodane do kwasu fluorowodorowego jony fluorkowe powodują zaburzenie
stanu równowagi ustalonej uprzednio w roztworze między jonami oksoniowymi i fluorkowymi
a cząsteczkami niezdysocjowanymi. Działanie to - zgodnie z regułą Le Chateliera-Brauna -
skutkuje przesunięciem stanu równowagi w kierunku cząsteczek niezdysocjowanych,
obniżając w ten sposób wartość stopnia dysocjacji.
Oblicz, ile miligramów fluorku potasu KF należy dodać na każde 100cm3 roztworu A,
aby uzyskać opisany roztwór B. Wynik podaj z dokładnością do jednego miligrama.

Strona 13 z 31

Strona 14 z 31

Celem ustalenia stężenia molowego roztworu metyloaminy przeprowadzono
3
miareczkowanie alkacymetryczne próbki o objętości 20cm za pomocą 0,1-molowego
roztworu kwasu solnego.
Po wprowadzeniu 5 cm3 roztworu titranta do kolba z analitem, pH roztworu było równe 11.
Zadanie 18.1 (0-1)

Rozstrzygnij, czy dodana objętość titranta była wystarczająca do całkowitego
zobojętnienia analitu. Odpowiedź uzasadnij.
Rozstrzygnięcie: ………………………………………………………………………………………
Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 18.2 (0-1)

Zaznacz P, jeżeli zdanie jest prawdziwe lub F, jeśli jest fałszywe.
1. Roztwór w punkcie równoważnikowym miareczkowania miał odczyn

P F
obojętny.
2. Przykładem wizualnego indykatora pozwalającego na wychwycenie punktu

końcowego miareczkowania blisko punktu równoważnikowego byłaby P F
fenoloftaleina.
3. Gdyby analit sporządzony był z 10cm3 badanego roztworu i 10cm3 wody,

pH roztworu po dodaniu 5cm3 titranta byłoby mniejsze niż 11. P F

Strona 15 z 31

Poniżej zestawiono rozpuszczalność bromku potasu w zależności od temperatury roztworu.
Temperatura [°C] 0 20 40 60 80 100
Rozpuszczalność
53,9 65,1 75,9 86,0 95,2 103,3
[g / 100g wody]
Na podstawie: Mizerski W., Tablice Chemiczne, Warszawa, 2013
Zadanie 19.1 (0-1)

Narysuj wykres rozpuszczalności bromku potasu w zakresie temperatur 0-100 °C.

Strona 16 z 31
Zadanie 19.2 (0-2)
Do zlewki zawierającej 130 gramów wody Andrzej, Młody Adept Chemiczny dosypał bromku
potas. Sypał i sypał aż rozpuścić się nie chciał w temperaturze 40 °C, więc przygrzał ten
roztwór do temperatury 92 °C. I choć substancja rozpuściła się w niższej temperaturze,
to roztwór ten zostawił, bo nudno wyglądał. Bezbarwny roztwór, a nawet jak fenoloftaleiny
dodał to nic nie zdołał zaobserwować. Następnego dnia w temperaturze 24 °C
zaobserwował kryształy, które się wytrąciły - po zważeniu wyszło że ich masa była równa
29,90 grama.
Oblicz, ile gramów bromku potasu wsypał Andrzej - Młody Adept Chemiczny do zlewki
oraz odczytaj z wykresu minimalną temperaturę, w której Andrzej uzyskał roztwór
nasycony. W obliczeniach przyjmij, że woda nie odparowała w żaden sposób, choć
temperatura mogłaby wskazywać tutaj na straty.
Zadanie 19.3 (0-1)

Reakcja autoprotolizy wody jest procesem endoenergetycznym.
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P jeśli zdanie jest prawdziwe lub F jeśli
jest fałszywe.
1. W zakresie temperatur 0-100 °C masa substancji rozpuszczonej w

P F
nasyconym roztworze bromku potasu jest większa niż masa rozpuszczalnika.
2. pH roztworu bromku potasu nie ulega zmianie pod wpływem zmiany

stężenia soli. P F
3. W temperaturze 92 °C suma wartości pH + pOH nasyconego roztworu

P F
bromku potasu suma wartości mniejsza niż 14.

Strona 17 z 31

Do 20 cm3 roztworu azotanu(V) srebra(I) dodano pewną objętość kwasu siarkowego(VI)
o pH równym 1,125 (obliczone przy założeniu, że obydwa etapy dysocjacji zachodziły w stu
procentowach). W rezultacie uzyskano roztwór nasycony Ag2SO4, w którym stężenie
kationów srebra było równe 0,02 mol⋅dm-3 zaś w zlewce nadal znajdowała się mieszanina
jednorodna.
- Zlewka a nie probówka?! To może być podpowiedź co do skali…
- Andrzeju, proszę Cię, nie spojleruj zadań. Już wystarczająco dużo namieszałeś. Poza tym,
zlewki mogą być zarówno bardzo małe jak i bardzo duże.
Zadanie 20. (0-2)

Oblicz stosunek objętościowy roztworu azotanu(V) srebra(I) do kwasu siarkowego(VI)
w jakim zmieszano te roztwory uzyskując roztwór nasycony.

Strona 18 z 31

W półogniwach A, B, C i D zachodzą reakcje opisane równaniami:
Półogniwo Równanie reakcji elektrodowej Potencjał standardowy redukcji, E0[V]
A Br2(c) + 2e- → 2 Br- +1,066
B Cl2(g) + 2e- → 2 Cl- +1,358
C F2 + 2e- → 2 F- +2,866
D I2 + 2e- → 2 I- +0,536
Zbudowano dwa pracujące ogniwa w taki sposób, że każda elektroda spośród powyższy
była użyta tylko raz. Różnica w wartości SEM dwóch pracujących ogniw była najmniejsza z
możliwych w tej kombinacji przy założeniu że elektroda A pełniła rolę anody.
Zadanie 21. (0-1)

Podaj literę, którą oznaczono półogniwo połączone z elektrodą A. Dla pozostałych
dwóch półogniw zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej
w pracującym ogniwie.
Półogniwem połączonym z elektrodą A jest…………………………………………………………
Równanie reakcji dla pracującego ogniwa
……………………………………………………………………………………………………………
- Benedykcie, co to, puste miejsce na arkuszu?

- Tak, Andrzeju, czasem przydaje się do rozkminienia różnych rzeczy. Warto zachęcać
maturzystów do wykorzystywania wolnych przestrzeni na brudnopis jak i podkreślania
istotnych rzeczy.
- Hm, no nie wiem. Ostatnio jak tak rozwiązywałem zadanie, to zamazałem sobie w ten
sposób dane i nie wiedziałem jak liczyć dalej!
- Bo w tym przypadku bardziej od dziarskości i brawury liczy się precyzja.
Strona 19 z 31

Benedykt, Pracowity Student Chemii dostał polecenie od Asystenta przeprowadzenia
ciekawego doświadczenia. W zlewce Y miał przeprowadzić reakcję, w której tetratlenek
triołowiu pod wpływem środowiska kwasowego ulega redukcji, zaś brunatny tlenek
manganu(IV) ulega utlenianiu do fioletowych anionów.
Zadanie 22. (0-2)
Dla reakcji przeprowadzonej przez Benedykta zapisz równanie reakcji utleniania
i równanie reakcji redukcji z uwzględnieniem przyjmowanych i oddawanych
elektronów oraz sumaryczne równanie reakcji w formie jonowej skróconej. We
wszystkich równaniach użyj jonów oksoniowych.
Równanie reakcji utleniania:
……………………………………………………………………………………………………………
Równanie reakcji redukcji:
……………………………………………………………………………………………………………
Sumaryczne równanie reakcji:
……………………………………………………………………………………………………………
Informacja do zadań 23-24.

Węglowodór X posiada w swojej strukturze jedno wiązanie pi i wzór ogólny CxH2x-2.
Próbka węglowodoru X zawierająca liczbę milimoli równą liczbie atomów budujących jego
cząsteczkę ma masę 1,824 g. Wiadomo również, że główny łańcuch węglowy cząsteczki
zawiera 5 atomów węgla oraz że tylko jeden atom węgla jest pierwszorzędowy. Dodatkowo,
jeden z atomów węgla o hybrydyzacji sp2 zawiera stopień utlenienia równy 0.
Zadanie 23. (0-2)
Oblicz wzór sumaryczny i podaj nazwę systematyczną węglowodoru X.

Strona 20 z 31
Wzór sumaryczny:...............................Nazwa systematyczna:..................................................

Zadanie 24.1 (0-2)
Pięciowęglowy homolog H związku X posiadający w swojej strukturze wyłącznie
drugorzędowe atomy węgla poddano następującym reakcjom.
Związek X miał masę cząsteczkową mniejszą niż związek E3
Na podstawie schematu napisz równanie reakcji której ulega związek E3. W równaniu
przedstaw strukturę związku organicznego za pomocą. Podaj typ reakcji (substytucja,
addycja, eliminacja), który występują więcej niż raz na schemacie i czynnikiem
oddziałującym na cząsteczkę organiczną jest elektrofil. Podaj oznaczenia literowe
reagentów, które są produktami tego typu reakcji.
……………………………………………………………………………………………………………
Typ reakcji: …………………………………… Reagenty: ……………………………………..

Strona 21 z 31
Zadanie 24.2 (0-1)
Podaj wzór półstrukturalny lub uproszczony związku o wzorze sumarycznym C10H16
wiedząc, że powstał on zgodnie z regułą Zajcewa.
……………………………………………………………………………………………………………

Utlenianie 2-fenylopropanu może posłużyć do otrzymania dwóch związków niezwykle
przydatnych w dalszej syntezie. Obydwa produkty takiej reakcji mają po jednym atomie
tlenu. Jeden z produktów ma wyłącznie atomy węgla o hybrydyzacji sp3.
2-fenylopropan poddano reakcjom zgodnie z poniższym schematem.
Zadanie 25. (0-1)

Rozstrzygnij czy związek A ulega reakcji opisanej na schemacie zgodnie
z mechanizmem nukleofilowym. Jeśli tak, podaj wzór drobiny pełniącej funkcję
nukleofila. Jeśli nie, zapisz równanie reakcji otrzymywania związków C i D przyjmując,
że jeden mol związku A reaguje z 2 molami HNO3.
Rozstrzygnięcie:........................................................................................................................
Wzór drobiny pełniącej funkcję nukleofila lub równanie reakcji otrzymywania związków C i D:
……………………………………………………………………………………………………………

Strona 22 z 31
Zadanie 26. (0-1)
Alkohole o wzorze ogólnym R1CH(OH)R2 podczas dehydratacji w wysokiej temperaturze
dają jako produkt dwa izomeryczne alkeny przy założeniu, że R1 i R2 to dwie różne grupy
alkilowe lub arylowe.
Podaj liczbę izomerów jakie tworzą się podczas reakcji odwodnienia alkoholi.
Uzasadnij swój wybór.
Liczba izomerów: ……………
Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 27. (0-1)

Związek C wyizolowano z mieszaniny poreakcyjnej związków C i D. Następnie
przeanalizowano jego budowę na podstawie spektroskopii H1 NMR. Poniżej fragment
widma tego związku (dosłownie fragment, bo Benedykt przyciął je dla Ciebie tak, aby było
widać że są widoczne 3 sygnały).
Liczba widocznych na widmie H1 NMR sygnałów odpowiada ilości grup równocennych

atomów wodoru w danej cząsteczce. Wyższa wartość ppm może świadczyć o obecności
silnie elektroujemnych atomów w bezpośrednim połączeniu z danym atomem wodoru.
Źródło widma: Spectral Database for Organic Compounds SDBS
Rozstrzygnij, czy związek D jest izomerem orto, meta czy para. W uzasadnieniu
odnieś się do tego, dlaczego odrzucasz pozostałe możliwości.
Rozstrzygnięcie: ………………………………
Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Strona 23 z 31
Dodatkowa informacja do zadania 28.

Bisfenol A to związek organiczny, który powstaje w reakcji kondensacji związków A i B
w odpowiednich warunkach w stosunku molowym 2:1. W strukturze bisfenolu A jedyny
czwartorzędowy atom węgla tworzy wiązania z identyczną liczbą alifatycznych
i aromatycznych atomów węgla. Dodatkowo, atomy tlenu znajdujące się w cząsteczce
znajdują się najdalej jak to tylko możliwe.
Zadanie 28.1 (0-2)

Uzupełnij poniższą tabelę. Podaj liczbę atomów węgla o danej hybrydyzacji
w cząsteczce bisfenolu A. Następnie liczbę atomów węgla o najczęściej
występującym formalnym stopniu utleniania w cząsteczce bisfenolu A.
Hybrydyzacja sp sp2 sp3
Liczba atomów
węgla
Liczba atomów węgla o najczęściej występującym stopniu utlenienia:...........................
Zadanie 28.2 (0-1)

Bisfenol A może służyć do otrzymywania polimerów z grupy poliwęglanów - polimerów
stanowiących formalnie ester kwasu węglowego. Podczas takiej reakcji z bisfenolu A
z fosgenem powstaje 2n moli chlorowodoru, przyjmując że n to liczba merów budujących
poliwęglan.
Zapisz za pomocą wzoru półstrukturalnego fragment pojedynczego meru poliwęglanu
powstałego podczas reakcji bisfenolu A z fosgenem.
- fosgenem? to chyba już gdzieś było…
- Cśśśś

Strona 24 z 31

Cztery alkohole I, II, III, IV poddano identyfikacji. Cząsteczka jednego z tych alkoholi
zbudowana była z czterech atomów węgla, pozostałe zaś posiadały o jeden atom węgla
mniej.
W pierwszej próbie zdecydowano się na reakcję z tlenkiem miedzi(II) na gorąco.
W rezultacie alkohole I, II i IV uległy reakcji, co było widoczne poprzez zmianę zabarwienia
zanurzonego ciała stałego.
W drugiej próbie do otrzymanych uprzednio próbek I, II i IV dodano świeżo strąconą,
zalkalizowaną zawiesinę wodorotlenku miedzi(II). Od razu po dodaniu w I probówce
zauważalne było szafirowe zabarwienie. każdą z próbek ogrzano. W rezultacie w I i II
probówce widoczną obserwację stanowił ceglastoczerwony osad.
Zadanie 29. (0-1)

Spośród podanych poniżej alkoholi podaj numery wszystkich tych, które nie mogą
pełnić roli alkoholu I.
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 30. (0-1)
Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas ogrzewania
dla produktu II ze zalkalizowaną zawiesiną wodorotlenku miedzi(II) uwzględniając
środowisko zachodzącej reakcji. Następnie podaj nazwę systematyczną alkoholu III.
…………………………………………………………………………………………………..

Strona 25 z 31
Informacja do zadań 31-33.

Liczba jodowa jest miarą wiązań nienasyconych – określa ona liczbę gramów jodu,
który może się przyłączyć w warunkach normalnych do 100 gramów tłuszczu.
Liczba kwasowa zaś, to liczba wyrażająca ilość miligramów wodorotlenku potasu

niezbędnego do zobojętnienia wolnych kwasów obecnych w jednym gramie próbki.
Na podstawie: Farmakopea Polska X, 2014, s. 4276
Dane są triglicerydy A, B i C.
Trigliceryd A zbudowany jest z reszt kwasu oleinowego oraz stearynowego. Posiada

w swojej strukturze łącznie 5 wiązań π.
Przeprowadzenie reakcji całkowitej hydrogenacji triglicerydu A, pozwala na otrzymanie
triglicerydu B.
Trigliceryd C natomiast, posiada dwie reszty kwasu palmitynowego oraz 4 wiązania π

w swojej strukturze. Jednocześnie trigliceryd ten jest zdolny do odbarwienia wody bromowej,
zaś jego cząsteczka zbudowana jest z 53 atomów węgla.
Zadanie 31. (0-1)

Podaj litery tych triglicerydów spośród A, B i C, które są zdolne do występowania
w formie racematu
………………………………………………………………………………………………….………..
Zadanie 32. (0-1)

Zapisz za pomocą wzorów półstrukturalnych produkty powstałe w wyniku zmydlania
triglicerydu spośród A, B, C o najniższej wartości liczby jodowej z wodorotlenkiem
potasu.
………………………………………………………………………………………………………..….
Zadanie 33. (0-1)

Uszereguj triglicerydy A, B, C wg rosnącej wartości liczby kwasowej.
……………………………………………………………………………………………………………
najniższa wartość najwyższa wartość

Strona 26 z 31

Przykładem reakcji pozwalającej na otrzymanie hydroksykwasów o konkretnym położeniu
grupy hydroksylowej względem karboksylowej jest reakcja Reformatskiego. Polega ona na
reakcji związku karbonylowego z α-halogenoestrem zgodnie z poniższym schematem.
Co ciekawe, produktem pośrednim jest związek metaloorganiczny z cynkiem.

Na podstawie: “Chemia Organiczna” P. Mastalerz, Wyd I, Wrocław 2000, s. 457-458.
Zadanie 34. (0-1)

Zapisz równanie reakcji Reformatskiego prowadzące do otrzymania hydroksyestru
o pięciu atomach węgla w łańcuchu głównym powstałego wskutek reakcji
symetrycznego ketonu z estrem posiadającym centrum stereogeniczne. Produkt ten
ma masę molową mniejszą niż 210 g/mol.
……………………………………………………………………………………………………………
Trochę miejsca żeby sobie ogarnąć o co w tym chodzi nie zaszkodzi…

Strona 27 z 31

W celu identyfikacji czterech roztworów wodnych następujących substancji: glukozy,
fruktozy, tripeptydu Val-Tyr-Gly, acetamidu, przeprowadzono osobno trzy reakcje
charakterystyczne.
W pierwszej reakcji do probówek z roztworami wodnymi substancji dodano wodorotlenek

potasu. Zapach amoniaku był wyczuwalny w probówce trzeciej.
W drugiej reakcji do probówek 1, 2 i 4 z roztworami wodnymi substancji dodano świeżo
strącony wodorotlenek miedzi(II). W probówce pierwszej i czwartej zaobserwowano
klarowny szafirowy roztwór, natomiast w probówce drugiej roztwór przyjął różowofioletowe
zabarwienie.
W trzeciej reakcji do probówek 1 i 4 dodano mieszaninę wody bromowej oraz wodny roztwór
wodorowęglanu sodu. Woda bromowa odbarwiła się jedynie w probówce czwartej.
Zadanie 35.1 (0-1)
Na podstawie przeprowadzonych reakcji podaj, w której probówce znajdowała się
identyfikowana substancja.
Związek Numer probówki
glukoza
fruktoza
tripeptyd Val-Tyr-Gly
acetamid
Zadanie 35.2 (0-1)

Zapisz za pomocą projekcji Fischera wzór N-końcowego aminokwasu wchodzącego
w skład tripeptydu Val-Tyr-Gly, biorąc pod uwagę jego naturalną konfigurację
stereochemiczną.

Strona 28 z 31
Dodatkowa informacja do zadania 36.

Po wykryciu wspomnianego tripeptydu poddano go hydrolizie, w celu upewnienia się czy
sekwencja aminokwasów jest prawidłowo opisana. Po zhydrolizowaniu jednego wiązania
peptydowego powstały dwa produkty, z czego tylko jeden z nich był czynny optycznie.
Zadanie 36. (0-2)

Uzupełnij poniższe zdania podkreślając prawidłowe sformułowania.
1. Hydrolizie uległo wiązanie peptydowe aminokwasu (C-końcowego / N-końcowego)
z (waliną / tyrozyną / ehh…mózg mi już wyparował / glicyną / cytryną). Powstały
w wyniku hydrolizy dipeptyd posiada centra stereogeniczne w liczbie (0 / 1 / 2) zaś
liczba jego wiązań peptydowych jest równa (0 / 1 / 2).
2. Dipeptyd ten (ulega / nie ulega) reakcji ksantoproteinowej ze względu na
(obecność / brak) szczególnego ugrupowania - grupy …………………….. przy
(alifatycznym / alicyklicznym / aromatycznym) atomie węgla.

Strona 29 z 31
BRUDNOPIS

Strona 30 z 31
BRUDNOPIS

Strona 31 z 31

Symulacja Egzaminu Maturalnego Krucze Piora I Brawura 22.04.2023

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Symulacja Egzaminu Maturalnego Krucze Piora I Brawura 22.04.2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Symulacja

Twój pseudonim: .......................................................................................................................

Masz 180 minut na zdobycie 60 punktów. POWODZENIA!

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadań 1.-2.

Zadanie 1.1. (0-1)

Pierwiastek o największej elektroujemności: ……………….….….….….….….….….….….….…

Zadanie 1.2. (0-1)

1. Spośród pierwiastków X, Y i Z atom pierwiastka Y potrzebuje przyjąć

2. Stosunek masowy protonów do neutronów w jądrach atomów każdego

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Dipolami jest / są:......................................................................................................................

Numer lub numery informacji.....................................................................................................

Zadanie 4.1. (0-1)

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Zadanie 5.1. (0-1)

Zadanie 5.2. (0-2)

Wzór sumaryczny: …………………..…………………..…………………..…………………..……

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadań 6.-7.

Substancje o gęstości większej niż woda……………………………………………………………

W opisanych warunkach kryształy molekularne tworzą:…………………………………………..

Homolog H ma wyższą temperaturę wrzenia niż tetrachlorometan, ponieważ

Informacja do zadań 8.-9.

Typ hybrydyzacji dla atomu centralnego cząsteczki tritlenku ksenonu to………….……...........,

ponieważ liczba przestrzenna Lp wynosi ………..... i składa się na nią ………….....

podstawników oraz ………............ wolnych par elektronowych. Kształt cząsteczki to

Informacja do zadań 10.-11.

W reaktorze przed zainicjowaniem reakcji w nadmiarze stechiometrycznym znajdował się

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Na podstawie: NIST Chemistry WebBook, National Institute of Standards and Technology

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadań 12.-13.

Zadanie 12. (0-1)

Powyższe stwierdzenie jest (prawdziwe / fałszywe).

Na podstawie podanego wzoru im mniej czasu układ potrzebuje do osiągnięcia stanu

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadań 15.-17.

Zadanie 15. (0-2)

1. W roztworze R stopień dysocjacji jest (większy / mniejszy) niż w roztworze A.

Zadanie 16. (0-1)

Rozstrzygnięcie: wniosek jest …………………….…….…….…….…….…….…….…….……….

Zadanie 17. (0-2)

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadania 18.

Zadanie 18.1 (0-1)

Zadanie 18.2 (0-1)

1. Roztwór w punkcie równoważnikowym miareczkowania miał odczyn

2. Przykładem wizualnego indykatora pozwalającego na wychwycenie punktu

3. Gdyby analit sporządzony był z 10cm3 badanego roztworu i 10cm3 wody,

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadania 19.

Temperatura [°C] 0 20 40 60 80 100

Zadanie 19.1 (0-1)

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Zadanie 19.3 (0-1)

1. W zakresie temperatur 0-100 °C masa substancji rozpuszczonej w

2. pH roztworu bromku potasu nie ulega zmianie pod wpływem zmiany

3. W temperaturze 92 °C suma wartości pH + pOH nasyconego roztworu

© by Tomasz P. Kruk vel Kruczki Chemiczne.

Informacja do zadania 20.