Fiziologija krvi

Krv je tečno tkivo koje cirkuliše u okviru KVS pri čemu se krv kreće iz jednog u drugo područje.
Najveći dio funkcija koje obavlja krv je transport, gdje se transportuju gasovi, O2 I CO2, hranjivi
sastojci tako što se resorbuju, vitamini, ugljikohidrati, aminokiseline, elektroliti, hormoni itd. Uloga
krvi je također u održavanju homeostaza, u krvi se nalaze proteini koji učestvuju u regulaciji
acidobaznogstatusa ABS, djeluju kao puferi. Krv također učestvuje u termoregulaciji, dodavanjem
toplotne energije, povišenim ili smanjenim protocima krvi. Krv transportujući imunokompetentne
ćelije s jedne strane ali I molekule koje parcipiraju pri odbrani organzima kao što su imunoglobulini
učestvuje I u imunitetu. To su glavne funkcije koje vrši krv.

Ukupni volumen krvi je oko 5L, kad se izvrši centrifugiranje na jednu stranu se odvoje krvne ćelije a
na jednu krvna plazma. Krvna plazma 3L, I stanice 2L. Hematokrit je zapremina krvnih
ćelija(eritrociti), te kod muškarca je nešto veći nego kod žena. Glavni faktor koji utiče na hematokrit
je broj I volumen eritrocita. (sumnja na anemiju hematokrit.) Leukociti I trombociti ne utiču na
hematokritsku vrijednost.

Hemijski sastav plazme

90% krvne plazme čini voda

2% so male molekule, elektroliti, hormoni, enzimi, glukoza, metabolički produkti.

Proteini 60-8’g/l

Albumini 40-50g/l globulini 20-30 g/l fibrinogen 1,5-3 g/l

Albuminsko globulinski odnos mora biti 4:3

Nije bitno da li se radi o hipo ili hiperproteinemiji, može biti zbog gubitka proteina ili slabe produkcije
u jetri (ciroza itd), tada nastaje hipoproteinemija. Može također biti normalna konc proteina ali
poremećen odnos koji se naziva disproteinemija. AG odnos 4:3 čini suspenziju stabilnom, te ako je
poremećaj dolazi do poremećaja zbog kojeg se talože čestice. Sedimentacija eritrocita(taloženje
eritrocita)-pipeta koja je izgradusana od 0 do 200. Ako je normalan AG odnos suspenzija će biti
stabilna. Nakon 1h vremena iznad sedimentacije se istaloži oko 5-10ak mililitara krvne plazme, nakon
2h oko 10-20ak ml krvne plazme. Normalne vrijednosti kod kojeg je očuvan AG odnos. Može da na
sedimentaciju utiče I broj eritrocita. Anemija ubrzava sedimentaciju, a policitemija usporava.

Kada neki mikroorg uđe u organizam dođe do reakcije imuniteta I produkcije antitijela raste
produkcija beta globulina, imunoglobulina itd te se poremeti odnos 4:3 I zbog nestabilnosti eritrociti
se ubrzano talože pa imamo povećane vrijednosti sedimentacije. Upalne reakcije, kod malignih
tumora dosta veća nestabilnost te je sedimentacija jako ubrzana može biti trocifrena u odnosu na
normalne vrijednosti. To se dešava zbog poremećaja u proteinima ćelijskih membrana izmijenjenih
ćelija I imunoglobulina itd.

Funkcija proteina plazme transport, ishrana, KOT, koagulacija I antikoagulacija, regulacija ABS,
imunitet. Proteini plazme formiraju koloidno-osmotski pritisak. To utiče na kapilarnu dinamiku itd.
Albbumini služe kao transporteri, bilirubina, željeza , steroidnih hormona itd. Iz jednog u drugo
područje. Fibrinogen je prvi faktor koagulacije, ali osim njega u sastavu drugih faktora nalaze se
faktori koagulacije osim jona kalcija se sintetišu u jetri, učestvuju u koagulaciji I hemostazi. Također
imamo I antikoagulanse koji sprečavaju koagulaciju.

Proteini kompleksa komplement, učestvuje u imunitetu tj uništavanju antigena. Organski puferi-

proteini, učestvuju u procesima izohidrije.

Fizičke I hemijske karakteristike krvi

Spec težina

Krv 1050- 1060 eritrociti

Plazma 1025-1030 proteini

RBC 1090-1092 najveći uticaj Hb

Viskoznost

Krv 4-5 ovisi o RBC

Plazma 1,6.2,4 ovisi o plazma proteinima

Osmolarnost 300mmol/l

Osmotski tlak 770 kPa

Plazma ?

Krvne ćelije

Eritrociti, trombociti leukociti.

Fiziološke karakteristike eritrocita

Permeabilnost: semipermeabilna membrana(gasovi I urea prolaze difuzijom, anjoni prolaze lako
difuzijom, a katjoni prolaze aktivnim transportom)

Plastičnost I metamorfoza

Stabilnost suspenzije eritrocita SE

Osmotska fragilnost

Hematopoeza – eritropoeza

Koštana srž jako bogata stem ćelijama. Limfoidna I mijeloidna loza. Crvena koštana srž je prisutna u
svim kostima, starenjem ona prelazi u žutu koštanu srž tj. U mast.

Eritropoeza proeritroblast – bazofilni normoblast – polihromatofilni normoblast – ortohromatofilni

normoblast – retikulocit – eritrocit

Regulacija eritropoeze

- eritropoetin

- testosteron

- hormon rasta

- hormoni štitne žlijezde

- kortizol

- interleukin 3

- GSF granulocit stimualting factor

Faktori eritropoeze

Željezo, proteini, vitamin B12, folna kiselina (replikacija DNA, proliferacija I maturacija ćelija)

Metabolizam željeza

Ukupno 4g

65% Hb

15- 30% jetra

4% mioglobin

1% citohromi I drugi intracelularni enzimi

0,1 vezano za transferin

Serumsko željezo – muškarci 13-31 mikromola/l

Žene 5-29 mikromola/l

Total Iron Binding capacity TIBC – 45-73 mikromola/l

TIBC * UIBC+ serumsko željezo

Transferin 200-360 mg/dl

Saturacije transferina 15-50%

Feritin muškarci 20-250 ng/ml žene 10-120ng/ml

Transferin transportuje željezo – nosi ga prema ćelijama eritropoeze te klatrinskim mehanizmom

dolazi do asocijacije receptora te se oni vežu sa komplekse onda se stvaraju invaginacije I
mehanizmom endocitoze željezo dospije u željenu ćeliju

Sideropenijska anemija

Hemolitička anemija – defektna eritropoeza

Broj eritrocita smanjen, MCV snižen

Serumski feritin snižen, saturacija transferina je smanjena

Zbog smanjene konc željeza smanjena je produkcija hemoglobina što uzrokuje pojavu svijetlih tankih
eritrocita pod mikroskopom koji podjećaju na prsten.

Hematološki index:

CI Color index - Hgb%/RBC% 0,9-1,10 (konc hemoglobina/konc crvenih krvnih zrnaca)

Mean Corpuscular Volume (MCV) Hct/RBC 80-100 fL (hematokrit/broj eritrocita)

Mean Cell Hemoglobin (MCH) Hgb/RBC 27-31 pg/cell

Vitamin B12

Dnevne potrebe 1,5 mikrograma, rezerve u jetri za 3-5 godina

Intrinsic factor + Vitamin B12, ileum – IF receptori

Makrociti, ovalociti, hipersegmentirani neutrofili – megaloblastna anemija

Megaloblastna anemija – oblika sferocita, veće fragidnosti pa će bit podložniji hemolizi, životni vijek
skraćen

Perniciozna anemija – nedostatak B12

Nizak serumski vitamin B12

Normalna folna kiselina

Schilling Test +

Anti-IF antitijela

Schillingov test

Oralna aplikacija radioaktivno obilježenog Co B12

IM B12

Kolektiranje 24 satnog urina

Zdrava osoba izluči više od 10% oralne doze

Ako je manje od 10, ponoviti uz aplikaciju IF

Ako je normalna ekskrecija uz aplikaciju IF onda se radi o pernicioznoj anemiji

Ako je ekskrecija abnormalna radi se o problemu u terminalnom ileumu ili pretjeranom rastu
bakterija ili parazita.

Funkcije eritrocita

Transport O2 I CO2

Puferska uloga

Životni vijek I raspad eritrocita

120 dana, svaki eritrocit cirkulira 27 km u prosjeku

Raspad eritrocita: mjesta slezena I limfni čvorovi, nakon raspada, Hb se oslobađa iz RBC I veže za
alfa2 globulin haptoglobulin.
Bilirubin glukunorat, konjugovani direktni bilirubin izlučuje se iz hepatocita I dolazi u sastav žuči.
Kada dospije u duodenum on se konjuguje. Konjugovani I nekonjugovani čine totalni bilirubin.

Urinarni urobilinogen odlazi u mokraću, a fekalnu urobilinogen I urobilin odlaze u feces.

Metabolizam protoporfirina daje žučne boje.

Ukoliko je izražena hemoliza putem različitih faktora onda će se razviti niz simptoma I znakova
masovne hemolize pri čemu će biti povećano oslobađanje bilirubina, u patološkoj hemolizi dolazi do
stavranja ogromnih količina protoporfirina pri čemu će porasti vrijednost bilirubina, što dovodi
bojenje kože žutom bojom ili ikterus/žutica.

Krvne grupe
U ranim počecima razvoja transfuziologije, mislilo se da je krv kod svih ljudi ista I da se može
transfuzija vršiti bilo kome.

23 tipa, 193 antigena, najvažniji sistemi: ABO, Rh, MNSs, Lutheran, Kell, Lewis, Duff, Kidd, itd.

ABO sistem

Tip A; AA,AO

Tip B; BB, BO

Tip AB; AB

Tip 0; 00

Aglutinacija, antitijela su aglutinini

Određivanje krvih grupa, gdje na osnovu poznatih antitijela vrši se određivanje antigena.

Kad kažemo serum anti A, to je antigen A. Aglutinacija nastaje tako što se na jedan antigen veže više
antitijela pa nastaju grozdovi eritrocita koji se naziva aglutinat.

ABO sistem – zastupljenost

0 – 47%

A – 41%

B – 9%

AB – 1%

Rh sistem

C, D, E

Kompatibilnost krvnih grupa

Istoimene krvne grupe

Univerzalni davalac – krvna grupa 0
Univerzalni primalac – krvna grupa AB

Fetalna eritroblastoza

Masivna hemoliza eritrocita p+loda anti RhD antitijelima majke

Anemia

Retikulociti

Eritroblasti

Poilkilocitoza Abnormalni oblik

Proizvodnja eritrocita u KS hemohromatoza, žutica

Prije svake transfuzije potrebno je uraditi cross match test.