Sprawdzian 3.

Rzeczpospolita w XVII wieku

Grupa
........................................................................................................................................
imię i nazwisko
\
-.................. ................ / 37 ....................
klasa liczba punktów ocena
Zadanie
1. (0–2)
Uzupełnij tabelę.

Przyczyny największego powstania kozackiego na Ukrainie

narodowościowe polityczne religijne ekonomiczne
Niespełnianie przez Podział na katolickich
polski sejm żądań panów (magnatów i część
ukraińskiej szlachty szlachty) oraz
zrównania jej prawosławnych poddanych
w prawach ze szlachtą (chłopów) i część szlachty.
litewską.

Zadanie 2. (0–4)
Przyjrzyj się mapie (na następnej stronie), a następnie wykonaj polecenia.4

a) Mapa odnosi się do pierwszego etapu konfliktu Rzeczpospolitej z jednym z jej sąsiadów. Podaj
nazwę tego państwa.
……………………………………………

b) Zaznacz wszystkie przyczyny, które doprowadziły do tego konfliktu.

□ A. dążenie sąsiada do opanowania wybrzeży Morza Bałtyckiego

□ B. łupieskie wyprawy Kozaków na ziemie sąsiada
□ C. pretensje władcy Rzeczpospolitej do korony sąsiedniego państwa
□ D. zajęcie przez sąsiednie państwo terenów należących do Rzeczpospolitej
c) Określ, jakim wynikiem zakończyła się dla Rzeczpospolitej bitwa zaznaczona na mapie.
.………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 3. (0–4)
Przyjrzyj się ilustracji, a następnie wykonaj polecenia.

Witold Piwnicki, Bitwa pod …, obraz z XIX wieku

a) Podaj nazwę miejscowości, pod którą została stoczona bitwa ukazana na ilustracji.
……………………………………………………………………

b) Określ, jaka postać została zaznaczona na ilustracji literą A.

……………………………………………………………………

c) Wyjaśnij, z jakim państwem armia Rzeczpospolitej stoczyła tę bitwę i jakim wynikiem ta bitwa
zakończyła się dla państwa polsko-litewskiego.

…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (0–6)
Przeanalizuj drzewo genealogiczne i wykonaj zadania.

Zygmunt III Waza

król Rzeczpospolitej w latach 1587–1632

Władysław IV Waza Jan Kazimierz Waza

król Rzeczpospolitej od 1632 r. król Rzeczpospolitej do 1668 r.

a) Określ, ile lat rządziła w Rzeczpospolitej dynastia Wazów.

…………………………………………………………………………

b) Przy każdym wydarzeniu wpisz imię władcy, który wówczas rządził.

A. wybuch powstania Chmielnickiego (1648) – …………………………………………………

B. podpisanie traktatów welawsko-bydgoskich (1657) – ……………………………………

C. bitwa pod Kłuszynem (1610) – …………………………………………………

D. rozejm ze Szwecją (1635) –………………………………………………

E. bitwa pod Oliwą (1627) – …………………………………………………

Zadanie 5. (0–6)
Skreśl nieprawdziwe informacje.

W 1673 r. / 1674 r. królem Rzeczpospolitej został wybrany Jan Sobieski / Michał Korybut

Wiśniowiecki. Elekcję poprzedziło zwycięstwo tego dowódcy wojsk polsko-

-litewskich w bitwie z Turkami pod Chocimiem / Cecorą. Nowy władca przez większość swojego

panowania toczył wojny z Moskwą / Imperium Osmańskim. Do największego zwycięstwa w tym

konflikcie doprowadził w 1683 r. / 1699 r. podczas odsieczy Wiednia / bitwy pod Beresteczkiem.

Zadanie 6. (0–3)
Przeczytaj tekst, a następnie zaznacz prawidłowe dokończenia zdań i wykonaj polecenie.

Żołnierz wasz nie znał miary w obelgach i zbytkach: zabrawszy wszystko, co tylko dom zawierał, złota,
srebra, drogich zapasów mękami wymuszał. Niestety! Patrzeli mężowie na gwałty (...) żon, matki na
bezwstyd córek nieszczęsnych! (...) Jątrzyliście serca nasze najobraźliwszą pogardą, nigdy rodak nasz
nie był przez was nazywany inaczej jak psem Moskalem, złodziejem (...). Od świątyń nawet Boskich nie
umieliście rąk waszych powściągnąć. W popiół obrócona stolica, skarby nasze, długo przez carów
zbierane, rozszarpane są przez was, państwo całe ogniem i mieczem okropnie zniszczone.

a) Autorem wypowiedzianych słów był

□ A. Bohdan Chmielnicki □ C. przedstawiciel państwa moskiewskiego

□ B. król szwedzki □ D. polski magnat
b) Przemowa jest związana z

□ A. początkiem potopu szwedzkiego □ C. powstaniem kozackim na Ukrainie

□ B. zakończeniem wojny z Moskwą □ D. wybuchem wojny z Turcją
c) Wymień jeden argument, który pozwolił ci zidentyfikować autora tekstu, oraz wydarzenie, z którym
jest związany tekst.

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7. (0–3)
Określ, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wstaw znak X w odpowiednich
rubrykach tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

Rokosz Lubomirskiego był zbrojnym wystąpieniem szlachty przeciw planom
króla Władysława IV dotyczącym wypowiedzenia wojny Turcji.
Zasada jedności polegała na tym, że ustawy każdego sejmu tworzyły całość
i nieprzyjęcie jednej z nich powodowało odrzucenie wszystkich.
Sarmatyzm to pogląd polskiej szlachty wyrażający się m.in. w przekonaniu
o doskonałości ustroju Rzeczpospolitej.

Zadanie 8. (0–3)
Podaj imię i nazwisko postaci, których dotyczą poniższe opisy.
 a) ………………………………………… – jeden z polskich dowódców wojskowych podczas
potopu szwedzkiego. Był organizatorem tzw. wojny szarpanej.

b) ………………………………………… – szlachcic ukraiński, który stał na czele największego

powstania kozackiego przeciw Rzeczpospolitej.

c) ………………………………………… – hetman polny litewski. Dowodził wojskami

Rzeczpospolitej w bitwach pod Kircholmem i Chocimiem.

Zadanie 9. (0–3)
Przyjrzyj się ilustracjom, a następnie wykonaj polecenia.

Shutterstock
Shutterstock

Światynia Il Gesù Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie

a) Zaznacz styl architektoniczny, w którym powstały te budowle.

□ A. romanizm □ C. gotyk
□ B. renesans □ D. barok
b) Podaj dwie cechy tego stylu, które są widoczne na każdej ilustracji.

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 10. (0–3)

Przeanalizuj widoczne poniżej źródła (tekst, tabela i ilustracja), a następnie sformułuj trzy
wnioski na temat wpływu wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą na sytuację tego
państwa w drugiej połowie XVII wieku.

Ustawa sejmu o wygnaniu arian z Polski z 1658 roku

Iż jeśliby kto taki znalazł się, który by sektę tę ariańską [...] ważył się wyznawać [...] na gardle ma
być karany […]. Chcąc jednak łaskawość naszą pokazać, jeżeliby się który taki znalazł, co by tej
sekty swojej wyrzec się nie chciał, takiemu na trzy lata do wyprzedania się pozwalamy. Ale przez
ten czas żadnych praktyk swej sekty odprawiać nie powinien i do żadnych funkcji publicznych nie
będzie mógł się mieszać.
Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk,
S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 156

domena publiczna

Henryk Pillati, Szwedzi w Polsce, XIX wiek

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………