1

Θέματα ΓΕ στην Οξειδοαναγωγή (Κεφ. 1ο)

ΗΓΕΛ 30-5- 2016

Α4. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης του C έχει τιμή 0;
α. CH2O β. HCOOH γ. CO2 δ. CH3OH. Μονάδες 5

Β1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες τις παρακάτω χημικές εξισώσεις:

α. NH3  CuO 

β. CH3  CH  CH3  KMnO4  H2SO 4 

OH
Μονάδες 6

Επαναληπτικές ΗΓΕΛ 2016

Α1. Σε μια χημική αντίδραση ως οξειδωτικό χαρακτηρίζεται εκείνη η χημική ουσία που περιέχει

α. άτομα ή ιόντα που οξειδώνονται β. οπωσδήποτε άτομο/άτομα οξυγόνου

γ. άτομα ή ιόντα που μειώνεται ο Α.Ο. τους δ. άτομα ή ιόντα που αποβάλλουν ηλεκτρόνια.

Μονάδες 5

ΤΕΚΝΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 2016

Α1. Κατά την αντίδραση C+O2 CO2

α. το O2 οξειδώνεται β. ο C οξειδώνεται γ. ο C δρα ως οξειδωτικό δ. το O2 δρα ως αναγωγικό.

Μονάδες 5

Β3. Να μεταφέρετε τις ΧΕΞ των επόμενων χημικών αντιδράσεων στο τετράδιο σας συμπληρώνοντας τους
συντελεστές:

α. KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O (μονάδες 3)

β. K2Cr2O7 + H2S + H2SO4 K2SO4 + Cr2SO4 + S + H2O (μονάδες 3)

Μονάδες 6

ΗΓΕΛ ΤΕΤ 14 ΙΟΥΝ 2017

Α4. Σε ποιο από τα παρακάτω μόρια ή πολυατομικά ιόντα ο Α.Ο. του ατόμου του Cℓ έχει τιμή +1;

α. Cℓ2 β. CℓO− γ. HCℓ δ. CℓO3− Μονάδες 5

Θέμα Δ

Δ1. Δίνονται τα υδατικά διαλύματα:

 2

Υ1: H2Ο2 17% w/v και όγκου 400 mL και Υ2: ΗI

Τα διαλύματα αναμιγνύονται, οπότε το Η2Ο2 αντιδρά πλήρως σύμφωνα με την αντίδραση

H2O2(aq) + HI(aq) ⟶ I2(s) + H2O (ℓ)

α. Να γραφούν οι συντελεστές τις αντίδρασης (μονάδα 1).

β. Να προσδιορίσετε το οξειδωτικό και το αναγωγικό σώμα στα αντιδρώντα (μονάδα 1).

γ. Να υπολογίσετε τα mol του παραγόμενου ιωδίου (μονάδες 2). Μονάδες 4

Σεισμοπαθείς! ... Χίος, Λέσβος 3/7/2017]

Α4. Τα χρωμικά ιόντα (Cr2O−2 4 ) παρουσία οξέος μετατρέπονται σε διχρωμικά (Cr2O−2

7 ). Ο αριθμός

οξείδωσης του Cr μεταβάλλεται κατά:

α. 0 β. 1 γ. 2 δ. 3 Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Δ

Για την εργαστηριακή παρασκευή της ομοιοπολικής ένωσης ΙCℓ ακολουθείται η πειραματική διαδικασία
που περιγράφεται από τα στάδια Δ1, Δ2 και Δ3.

Δ1. Αρχικά παράγεται αέριο χλώριο (Cℓ2) μέσω της αντίδρασης

MnO2(s) 4 HC ( aq) MnC 2 (aq) C 2(g) 2 H2O( )

Ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό σώμα ; (μονάδα 1)

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 2). Μονάδες 3

Επαναληπτικές ΗΓΕΛ 2017

A1. Στη χημική αντίδραση C(s) + O2 (g) CO2 (g)

α. Ο αριθμός οξείδωσης του C μειώνεται β. Ο αριθμός οξείδωσης του Ο αυξάνεται

γ. Ο C δρα ως αναγωγικό δ. Το Ο δρα ως αναγωγικό.

Μονάδες 5

Δ1. Μία από τις πλέον δημοφιλείς εργαστηριακές ασκήσεις για τη διδασκαλία της χημικής κινητικής
περιλαμβάνει την αντίδραση:

−¿ ¿
ΙΟ3 (aq) + 5 I −¿¿ (aq) + 6 H +¿¿ 3 I 2(s) + 3H2O (l)
α. Ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό σώμα; (μονάδες 2)
β. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας αναφέροντας τις αντίστοιχες μεταβολές των A.O. (μονάδες 2)
Μονάδες 4
 3

ΤΕΚΝΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΚΟΥ 2017: ίδια θέματα με επαναληπτικές ΗΓΕΛ 2017 εκτός Γ1 και δεν υπάρχει Δ5!
 4

ΗΓΕΛ ΠΑΡ 15 ΙΟΥΝ 2018

A5. Δίνεται η ένωση γλυκερόλη (1,2,3-προπανοτριόλη), η οποία αποτελεί την πρώτη ύλη για την
παρασκευή του εκρηκτικού νιτρογλυκερίνη.

Ποιοι αριθμοί οξείδωσης αντιστοιχούν στα άτομα άνθρακα α και β;

Μονάδες 5

Δ2. Μία από τις χρήσεις του CH4(g) είναι η παρασκευή του τοξικού αερίου υδροκυανίου (ΗCN), το οποίο
συντίθεται σύμφωνα με την αντίδραση:
_CH4(g) + _NH3(g) +_O2( g ) → _ HCN( g ) + _H2O(g)
α. Να μεταφέρετε τη χημική εξίσωση στο τετράδιό σας συμπληρώνοντας τους
συντελεστές. Μονάδες 3

Επαναληπτικές ΗΓΕΛ 2018 !!!

Γ2. α) Έστω 12 g ομογενούς μείγματος αιθανόλης και μιας άγνωστης αλκοόλης του τύπου CνH2ν+1ΟΗ
(Φ), η οποία δεν οξειδώνεται με τα συνήθη οξειδωτικά μέσα. Κατά την επίδραση περίσσειας Na στο
μείγμα ελευθερώνονται 2,24 L Η2 σε STP.

Ίση ποσότητα μείγματος οξειδώνεται πλήρως από διάλυμα Κ 2Cr2O7, παρουσία H2SO4, οπότε παράγονται 6
g CH3COOH.

i) Να βρεθεί η σύσταση του μείγματος των αλκοολών σε mol. (μονάδες 5)

ii) Να προσδιοριστεί ο συντακτικός τύπος της αλκοόλης Φ. (μονάδες 4)

Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες Αr: Η: 1, C: 12, O: 16.

Δ5. Δίνεται διάλυμα Υ4 νιτρικού οξέος (ΗNO3), το οποίο αντιδρά με ποσότητα σιδήρου σύμφωνα με τις
αντιδράσεις (2) και (3):
Fe(s) + ΗΝΟ3(aq) Fe(ΝΟ3)3(aq) + ΝO(g) + Η2Ο(ℓ) (2)
Fe(s) + ΗΝΟ3(aq) Fe(ΝΟ3)3(aq) + ΝO2(g) + Η2Ο(ℓ) (3)

α. Να συμπληρωθούν οι συντελεστές των χημικών αντιδράσεων (2) και (3). (μονάδες 2)

β. Από την υψικάμινο λαμβάνεται δείγμα ακάθαρτου μεταλλικού σιδήρου. Μέρος αυτού του δείγματος
μάζας 10 g υφίσταται κατεργασία με 1 L διαλύματος Υ4.
Δίνεται ότι οι προσμείξεις δεν αντιδρούν με το HNO3 και ότι ο όγκος του Υ4 δεν μεταβάλλεται.
Αν τελικά παράγονται 1,68 L NO (g) και 6,72 L ΝΟ2 (g) σε STP και δίνεται ότι το διάλυμα που
προκύπτει έχει pH = 1, να υπολογιστούν:
i. Η περιεκτικότητα (% w/w) του ακάθαρτου μεταλλεύματος σε σίδηρο (μονάδες 4)
ii. Η αρχική συγκέντρωση του νιτρικού οξέος (διάλυμα Υ4) (μονάδες 2)
Μονάδες 8
 5

ΤΕΚΝΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΚΟΥ 2018: ίδια θέματα με επαναληπτικές ΗΓΕΛ 2018 εκτός Α1,Α5 και ∄ Β4 ...

Α1. Ο αριθμός οξείδωσης των ατόμων C x, y και z στο παρακάτω μόριο είναι:

α. x y z β. x y z γ. x y z δ. x y z
-1 0 +3 0 0 +3 -1 -1 +3 +3 +3 +3

Μονάδες 5

Από το σχολικό βιβλίο ...

Ερωτήσεις επανάληψης - εμπέδωσης θεωρίας

1/1. Τι είναι αριθμός οξείδωσης ατόμου ή ιόντος; [ σχ. β.

σελ.32]

2/2. Ποιοι πρακτικοί κανόνες χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του ΑΟ; [ σχ. β.
σελ.32]

3/3. Πως ορίζεται σήμερα η οξείδωση και η αναγωγή; [ σχ. β. σελ.32]

4/4. Πως διακρίνεται μια οξειδοαναγωγική από μια μεταθετική αντίδραση; [ σχ. β.
σελ.32]

5/5. Τι ονομάζεται οξειδωτική και τι αναγωγική ουσία; [ σχ. β. σελ.32]

6/16. Να συμπληρώσετε τα κενά στις ακόλουθες προτάσεις:

α. ΑΟ ενός ατόμου σε μια ομοιοπολική ένωση, ονομάζεται το ………………… που θα αποκτήσει

το  άτομο αν τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων αποδοθούν σε εκείνο το άτομο που ……………..............

β. Οξείδωση είναι η ………………. του αριθμού οξείδωσης ατόμου ή ιόντος.

γ. Οξειδωτικά σώματα ονομάζονται τα σώματα που προκαλούν ….…………, γιατί περιέχουν άτομα
που μπορούν να ……………..

δ. Αναγωγικά σώματα ονομάζονται τα σώματα που προκαλούν …. …………, γιατί περιέχουν άτομα
που μπορούν να …………….. [ σχ. β. σελ.33]

7/18. Να χαρακτηρίσετε με ένα Σ κάθε σωστή και με ένα Λ κάθε λανθασμένη πρόταση.

α. Κάθε αποβολή ηλεκτρονίων είναι οξείδωση … π.χ. …

β. Σε κάθε οξείδωση παρατηρείται πραγματική αποβολή ηλεκτρονίων είναι … π.χ. …

 6

γ. Κάθε πρόσληψη ηλεκτρονίων είναι αναγωγή … π.χ. …

δ. Σε κάθε αναγωγή παρατηρείται πραγματική πρόσληψη ηλεκτρονίων είναι … π.χ. …

ε. Οξειδωτικό σώμα είναι αυτό που οξειδώνεται … π.χ. …

στ. Αναγωγικό σώμα είναι αυτό που ανάγεται … π.χ. … [ σχ. β. σελ.33]

8/19. Για την αντίδραση 2Νa + Βr2 → 2NaBr , ποια από τις ακόλουθες προτάσεις είναι σωστή;

9/20. Σε κάθε μια έκφραση της πρώτης στήλης, να αντιστοιχίσετε την αντίστοιχη έννοια της 2ης στήλης

Στήλη Ι Στήλη ΙΙ
1. αποβολή ηλεκτρονίων Α. ανάγεται
2. αύξηση ΑΟ Β. αναγωγή
3. οξειδωτικό Γ. οξείδωση
4. αναγωγικό Δ. οξείδωση
5. πρόσληψη ηλεκτρονίων Ε. οξειδώνεται
6. ελάττωση ΑΟ ΣΤ. αναγωγή
1- … , 2 - … , 3-…, 4-…, 5-…, 6-…
10/21. Γιατί ο ορισμός «οξείδωση είναι η αύξηση του αριθμού οξείδωσης ενός ατόμου ή ιόντος» είναι
γενικότερος από τον ορισμό «οξείδωση είναι η αποβολή πρόσληψη ηλεκτρονίων»; [ σχ. β. σελ.34]

Εφαρμογές -Ασκήσεις

11. Να βρεθεί ο ΑΟ του C στις παρακάτω Χ.ΕΝ.

CH4, CH3OH, HCHO, HCOOH, CO2, C3H8 ή CH3CH2CH3. Τί παρατηρείται στο προπάνιο; Πως το
αιτιολογούμε; [ σχ. β. σελ. 14 θεωρία]

12/13. Να βρεθεί ο ΑΟ του Ρ στις ουσίες: H3PO4, P4, PH3, H3PO3 [ σχ. β. σελ.33]

13/14. Να βρεθεί ο ΑΟ του Mn στις ουσίες: MnO2, KMnO4 (υπερμαγγανικό κάλιο ευρέως
χρησιμοποιούμενο!), Κ2ΜnO4 (μαγγανικό κάλιο…) [ σχ. β. σελ.33]

14/15. Να βρεθεί ο ΑΟ του Cl στις ουσίες: HCl, HClO, KClO3, Cl2, KClO4, {CaOCl2 ΕΥΓΕ!} [ σχ. β. σελ.33]

15/17. Ομοίως, του Ν στις ουσίες: HNO3, NO2, HNO2, NO, N2O, N2, NH3, NH2OH, NH2NH2

16/22. Ποια από τις επόμενες θερμικές διασπάσεις δεν είναι οξειδοαναγωγή;

17/23. Να συμπληρώσετε κάθε κενό με τη σωστή λέξη

Στην αντίδραση C + O2 → CO2 ο C είναι … σώμα

Στην αντίδραση C + 2Η2 → CΗ4 ο C είναι … σώμα

18/24. Στις παρακάτω Χ.ΕΞ. α). Να τεθούν αντιδρώντα και προϊόντα στη σειρά:
«αναγωγικό + οξειδωτικό (+περιβάλλον) → προϊόν οξείδωσης + προϊόν αναγωγής + παραπρ/ντα (+ περιβάλλον)»
σημειώνοντας ΑΟ στα «4 σημεία» β). Να τεθούν οι συντελεστές σε κάθε σώμα
 7

1. …P + …HNO3 → …NO2 + … H3PO4 + …

2. …CO + … FeO → …Fe + … CO2

3. …MnO2 + … HCl → … Cl2 + … MnCl2 + …

4. … Ag + … HNO3 → … AgNO3 + … H2O + …NO

5. … Cl2 + … NaBr → … Br2 + … NaCl

6. … →

7. …CO + … FeO → … C + … Fe2O3

!19/25. Στην αντίδραση: …SO2 + …H2S →…S +…H2O το SO2, δρα ως ... σώμα διότι το θείο
. . . από ΑΟ = +4 σε ΑΟ = … Στην αντίδραση: … SO2 +…ΗΝΟ3 → … Η2SO4 + …NO2, το
SO2 δρα ως ... σώμα διότι το θείο . . . από ΑΟ = +4 σε ΑΟ = …     

!20/26. Στην αντίδραση: … H2O2 + …HI → …I2 + … H2O, το H2O2 , δρα ως ... σώμα διότι
το οξυγόνο  . . . από ΑΟ = -1 σε ΑΟ = … . Στην αντίδραση:      …
H2O2 + …KMnO4 + …H2SO4 → …O2 + MnSO4 + K2SO4 + … , το H2O2 δρα ως ...
σώμα διότι το οξυγόνο        . . . από ΑΟ = -1 σε ΑΟ = … .

!21/27. Σε ποια από τις επόμενες αντιδράσεις το SO2 δρα ως οξειδωτικό:

α. … SO2 + … HNO3 → … Η2SO4 + … NO2

β. … SO2 + … Cl2 … → … HCl + …

γ. … SO2 + … Mg →…MgO + … S

δ. … SO2 + …O2 → …SO3

!22/28. Σε ποια από τις επόμενες αντιδράσεις το Η2S δρα ως οξειδωτικό:

α. … Η2S + … NαOH → … Nα2S + … H2O

β. … Η2S + … Cl2 → …HCl + …S

γ. …Η2S + … HNO3 →… S + …ΝΟ + ...Η2Ο

δ. … Η2S + … Mg → …MgS + …H2

!23/31. Να βρείτε τους συντελεστές των επόμενων αντιδράσεων

1. … P + … HNO3 … → … H3PO4 + … NO

2. … Al + … HNO3 → … Al(NO3)3 + …NO + …

3. … FeO + …HNO3 → … Fe(NO3)3 + …NO + …

4. …MnO2 + … HBr → …Br2 + … MnBr2 + …

 8

5. …H2S + …KMnO4 + … H2SO4 → …S + … MnSO4 + …K2SO4 + …

!6. … HCl + …K2Cr2O7 → …Cl2 + …CrCl3 + …KCl + …

!7 . ... HCl + … KMnO4 → …Cl2 + …MnCl2 + …KCl + …

24/39*. 20g κράματος Cu και Zn σε περίσσεια διαλύματος υδροχλωρικού οξέος και εκλύονται 4,48L
υδρογόνου σε STP συνθήκες. Ποία η % περιεκτικότητα του κράματος σε χαλκό;

25/42*. Πόσος ο ελάχιστος απαιτούμενος όγκος διαλύματος KMnO4 0,1M που χρειάζεται για την πλήρη
οξείδωση 200mL FeSO4 0,5M παρουσία H2SO4;

26/43*. 200mL διαλύματος KMnO4 (A) χρειάζονται για να οξειδώσουν πλήρως 40mL SnCl2 0,2M
παρουσία HCl. Ποια η Molarity του (Α);

27/56*. Α. Μεταλλικός Hg ανάγει K2Cr2O7 παρουσία HCl. Αν κατά την αντίδραση παράγεται ένωση του
μονοσθενούς Hg ή του δισθενούς Hg και 10g ανάγουν πλήρως 25mL διαλύματος K2Cr2O7 να βρεθεί ο
ΑΟ του Hg.

Β. Αν η οξείδωση του Ηg γίνει σε διαφορετικές συνθήκες ώστε να παράγεται μίγμα ενώσεων

1
μονοσθενούς και δισθενούς Hg και 10g Ηg οξειδώνονται πλήρως 45mL διαλύματος K2Cr2O7 Μ να
3
βρείτε το % ποσοστό του Hg που οξειδώνεται σε Hg .
2+
9
10
11
12
13