WYPEŁNIA UCZEO WYPEŁNIA NAUCZYCIEL

Imię: .................................... Dysleksja

Nazwisko: ............................
Klasa: ...................................

Czas pracy: 90 minut Liczba punktów do uzyskania: 49

TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO

NA ZAKOOCZENIE
KLASY TRZECIEJ GIMNAZJUM

KINO

Informacje dla ucznia

1. Czytaj uważnie wszystkie teksty i polecenia.

2. W zadaniach od 1. do 20. znajdują się cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną
z nich i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą w karcie odpowiedzi.
3. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwą odpowiedź.
4. Rozwiązania zadao od 21. do 29. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreślaj.
5. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskad za właściwą
odpowiedź.

Powodzenia!

© Copyright by Wydawnictwo Nowa Era Spółka z o.o., 2011

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Tekst I
O miano wynalazcy kina walczy wielu konstruktorów. Bezpośrednim poprzednikiem braci
Lumière był na przykład słynny amerykaoski wynalazca Thomas Alva Edison, który już
w 1893 roku opatentował urządzenie pod nazwą kinetoskop, zademonstrowane publicznie
w roku 1894. Także Polacy mają udział w tych próbach. W latach dziewięddziesiątych
XIX wieku Kazimierz Prószyoski przedstawił urządzenie zwane pleografem. Mimo to właśnie
bracia Lumière utrwalili się w powszechnej świadomości jako twórcy epokowego wynalazku.
Przez dłuższy czas wytwórnia filmowa założona przez nich w Lyonie była najpopularniejsza
w Europie. Bracia zatrudnili grupę operatorów, którzy, kręcąc filmy w różnych częściach
świata, prezentowali publiczności w wielu europejskich krajach słynną nowinkę techniczną
(pierwsza projekcja na ziemiach polskich miała miejsce 14 listopada 1896 roku w Krakowie).
Na początku większośd realizowanych w wytwórni filmów oparta była na podobnym
założeniu (krótkiej scenki nakręconej statyczną kamerą), chod bardzo szybko wprowadzano
różne urozmaicenia. Na przykład w filmie Wielki Kanał w Wenecji (1897) operator
Aleksander Promio ustawił kamerę na płynącej gondoli, dzięki czemu uzyskał efekt
panoramy. Jednakże bracia Lumière traktowali swój wynalazek raczej jako efekt doświadczeo
technicznych, nie próbując przekształcad go w nową sztukę i nie upatrywali w kinematografie
jakichkolwiek możliwości artystycznych. Większośd ich filmów to proste dokumentalne
zapisy, chod od samego początku realizowano w wytwórni krótkie inscenizowane scenki, na
przykład Oblanego ogrodnika (1895) [...].
Na miano twórcy filmowego spektaklu, w którym element sztuczności, kreacji
i inscenizacji zastępuje dokumentalny zapis, zasłużył Georges Méliès. To jedna z najbardziej
barwnych postaci początków kina. Urodzony w 1861 roku w Paryżu, zmarł w 1938 roku
również w Paryżu. Zajmował się sztuką iluzjonistyczną. Był nawet właścicielem teatru
„Robert Houdin”, który kupił od wdowy po tym francuskim prestidigitatorze1. Zainteresował
się nowym wynalazkiem po to, by go włączyd w swoje spektakle magiczne. Stał się
niezrównanym w swoich pomysłach nowatorem, który za pomocą wymyślnej scenografii
i niezwykłych trików wykreował nierzeczywisty świat. Na użytek swojej nowej pasji
wybudował [...] pod Paryżem studio filmowe, w którym mógł urzeczywistniad fantastyczne
pomysły.
J. Wojnicka, O. Katafiasz „Słownik wiedzy o filmie” (fragment)
1
Prestidigitator – artysta cyrkowy pokazujący sztuki polegające na zręczności i robiące wrażenie
magicznych.

Zadanie 1. (0–1)
W powszechnej świadomości istnieje przekonanie, że wynalazcami kina są
A. bracia Auguste i Louis Lumière.
B. Georges Méliès i Kazimierz Prószyoski.
C. Aleksander Promio i Thomas Alva Edison.
D. Kazimierz Prószyoski i Georges Méliès.

Zadanie 2. (0–1)
Z Tekstu I wynika, że bracia Lumière traktowali film jako
A. zabawę z obrazem.
B. nowy rodzaj sztuki.
C. wynalazek mający duże możliwości artystyczne.
D. wynik doświadczeo technicznych.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 2

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Zadanie 3. (0–1)
Georges Méliès
A. wprowadził do filmu triki i pomysłową scenografię.
B. wynalazł kinetoskop.
C. jako pierwszy uzyskał w filmie efekt panoramy.
D. był właścicielem dużej wytwórni filmowej w Paryżu.

Zadanie 4. (0–1)
Które powiedzenie najtrafniej wyraża główną myśl pierwszego akapitu?
A. Na początku był czyn.
B. Sukces ma wielu ojców.
C. Lepiej późno niż wcale.
D. Miłe złego początki.

Zadanie 5. (0–1)
Wyraz kinematograf to
A. profesjonalizm.
B. zapożyczenie.
C. archaizm.
D. termin naukowy.

Zadanie 6. (0–1)
Pierwsza projekcja na ziemiach polskich odbyła się w
A. I połowie XVIII w.
B. II połowie XVIII w.
C. I połowie XIX w.
D. II połowie XIX w.

Zadanie 7. (0–1)
Tekst I napisany jest stylem
A. potocznym.
B. urzędowym.
C. artystycznym.
D. popularnonaukowym.

Zadanie 8. (0–1)
Znaczenie słowa prestidigitator można odnaleźd w słowniku
A. ortograficznym.
B. frazeologicznym.
C. wyrazów obcych.
D. synonimów.

Tekst II
Ginger nabrała w dłoo piasku. Były w nim maleokie muszle, które pozostały jej w ręku, gdy
piasek przesypał się między palcami.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 3

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

– Pamiętam, jak do naszej wsi przyjechał cyrk – powiedziała. – Miałam dziesięd lat.
Dziewczyna w rajtuzach wyszywanych cekinami chodziła po linie; robiła nawet salta. Wszyscy
bili brawo i krzyczeli. Mnie nie pozwalali wejśd na drzewo, ale ją oklaskiwali. Wtedy podjęłam
decyzję.
– Rozumiem – rzekł Victor, starając się nadążyd za psychologicznym wątkiem opowieści. –
Wtedy postanowiłaś byd kimś.
– Nie bądź głupi. Postanowiłam byd więcej niż tylko kimś. – Rzuciła muszelkę w stronę
zachodzącego słooca i roześmiała się. – Zamierzam byd najsłynniejszą osobą na świecie,
wszyscy będą mnie kochad i będę żyła wiecznie.
– Zawsze dobrze jest wiedzied, o co człowiekowi chodzi – odparł dyplomatycznie Victor.
– Wiesz, co jest największą tragedią tego świata? – Ginger wcale nie zwracała na niego
uwagi. – Ludzie, którzy nigdy nie odkryli, co naprawdę chcą robid i do czego mają zdolności.
Synowie, którzy zostają kowalami, bo ich ojcowie byli kowalami. Ludzie, którzy mogliby
fantastycznie grad na flecie, ale starzeją się i umierają, nie widząc żadnego instrumentu
muzycznego, więc zostają oraczami. Ludzie obdarzeni talentem, którego nigdy nie poznają.
A może nawet nie rodzą się w czasie, w którym mogliby go odkryd.
Odetchnęła głęboko.
– To są ludzie, którzy nigdy się nie dowiedzą, kim naprawdę mogliby zostad. Zmarnowane
szanse. A Święty Gaj1 jest moją szansą, rozumiesz?
Victor nie rozumiał.
– Tak – powiedział jednak.
Magia dla zwykłych ludzi, jak to nazwał Silverfish. *...+
– I nie tylko moją – podjęła Ginger. – To szansa dla nas wszystkich. Dla ludzi, którzy nie są
magami, królami ani bohaterami. Święty Gaj jest jak wielki, bulgoczący garnek z potrawką,
tylko że teraz na wierzch wypływają inne składniki. Nagle można robid całkiem nowe rzeczy.
Czy wiesz, że kobietom nie pozwalają występowad w teatrach? A Święty Gaj pozwala.
[...] Teraz próbują do ruchomych obrazków dołączyd jakoś głos. A tam żyją ludzie, którzy
będą znakomicie wytwarzad... głosowce. Jeszcze o tym nie wiedzą, ale są tam. Wyczuwam
ich. Są... *…+ Dzięki Świętemu Gajowi setki ludzi dowiadują się, kim naprawdę chcieli zostad –
mówiła Ginger. – A tysiące, wiele tysięcy może dzięki temu zapomnied o sobie na mniej
więcej godzinę. Cały ten przeklęty świat trzęsie się w posadach.
– No właśnie – przerwał jej Victor. – To mnie martwi. [...] Wydaje ci się, że wykorzystujesz
Święty Gaj, ale to on ciebie używa. Nas wszystkich. *…+
– Kogo to obchodzi? – przerwała mu Ginger. – Nie widzisz tego? Możemy do czegoś dojśd.
Możemy kimś zostad. Dzięki Świętemu Gajowi. Świat otwiera się przed nami *…+.

T. Pratchett „Ruchome obrazki” (fragment)

1
Święty Gaj – tu: magiczne miejsce nad brzegiem oceanu, opuszczone od tysięcy lat, w którym
z nieznanych powodów zaczęły powstawad wytwórnie ruchomych obrazów; dawniej znane jako Holy
Wood.

Zadanie 9. (0–1)
Utwór Terry’ego Pratchetta „Ruchome obrazki” należy do gatunku powieści
A. fantasy.
B. obyczajowych.
C. historycznych.
D. fantastycznonaukowych.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 4

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Zadanie 10. (0–1)

Ginger twierdzi, że ludzie nie rozwijają swoich talentów, ponieważ
A. nie mają możliwości ich odkrycia.
B. wolą zajmowad się tym samym, czym ich rodzice.
C. boją się zmian.
D. nie zależy im na tym.

Zadanie 11. (0–1)

Święty Gaj to miejsce, w którym
A. żyje się wiecznie.
B. ludzie uczą się zawodu kowala.
C. istnieją wytwórnie ruchomych obrazków.
D. mieszkają wyłącznie kobiety.

Zadanie 12. (0–1)

Wyraz głosowiec oznacza w tekście film
A. dźwiękowy.
B. animowany.
C. dokumentalny.
D. nakręcony w technice 3D.

Zadanie 13. (0–1)

Użyte w zamieszczonym fragmencie słowo głosowiec to
A. zrost.
B. neologizm.
C. zestawienie.
D. wyraz gwarowy.

Tekst III
Żyjemy w kulturze wstydu. Unika się słowa „problem”, zastępując je słowem „wyzwanie”. Nie
mówi się o bólu, o cierpieniu. Może stąd ta tendencja do zadawania sobie bólu na oczach
innych, przed kamerami [...]? Ta kultura też szuka bólu. Nie można wyrazid złości na
zewnątrz, wejśd w konflikt ze światem, więc agresja jest kierowana na samych siebie – mówi
reżyser *…+ „Sali samobójców” Jan Komasa. [...]

Magda Sendecka: Opowiada pan o ludziach, którzy próbują się obwarowad, uszczelnid swój
świat. [...] A tymczasem istnieje szczelina, przez którą całe zło wlewa się do środka.
I paradoksalnie umożliwia to technologia, internet.

Jan Komasa: Co więcej, niebezpieczeostwo, zagrożenie tkwi w samym Dominiku *główny

bohater filmu]. Oni chronią się przed światem, myśląc, że świat może ich zabid. Nie biorą pod
uwagę wroga wewnętrznego. Tego, co drzemie w nich samych. [...]

M.S.: Pan nie obwinia rodziców, o co pewnie byłoby najłatwiej, ale jest w filmie taki
moment, kiedy można mówid o ich winie, nawet jeśli jest to wina przez zaniechanie.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 5

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Psychiatra mówi im: „Jeśli paostwo chcecie, żeby Dominik wyszedł z pokoju, trzeba
poświęcid na to trochę czasu”.

J.K.: Kiedy zastanawialiśmy się z aktorami nad [...] kluczowymi pojęciami dla tego tekstu, pojawił
się problem czasu. Cały dramat w pewnym sensie wydarza się z braku czasu. *…+ W „Science"
opublikowano wyniki badao socjologicznych: przeciętny rodzic w Stanach Zjednoczonych
poświęca dziennie dziecku 11 minut. Nie sądzę, żeby w Polsce wyglądało to lepiej. A przecież
11 minut z 24 godzin to strasznie mało. Nic dziwnego, że rodzice tak mało wiedzą o swoich
dzieciach. W 11 minut łatwo też oszukad, przemilczed, nie powiedzied o czymś ważnym. Więc
chodzi o czas i o uwagę. [...] Zabijają nas rzeczy małe: brak powitania czy pożegnania, czułości
[...]. Socjologowie twierdzą, że dzięki Facebookowi ludzie są ze sobą więcej niż kiedykolwiek
dotąd. Pewnie mają rację. *…] 18-latek siedzi na Facebooku i nieustannie kontroluje swój
wizerunek [...]. Wizerunek jest o wiele ważniejszy niż kiedyś.

M.S.: A jego utrata czy rysa na nim może okazad się katastrofą?

J.K.: Tak, to może zniszczyd, odzyskanie wizerunku może się okazad niemożliwe. *…+

M.S.: Wrócę do tego pytania: nie boi się pan, że film stanie się inspiracją dla młodych ludzi?
Poczułam niepokój, kiedy Sylwia mówi Dominikowi: „Możesz byd wolny, oni nie są w stanie nic ci
zrobid”, bo rzeczywiście to może byd kusząca perspektywa dla młodego człowieka. [...]

J.K.: Ten strach towarzyszył mi nieustannie, dlatego wzbraniałem się przed moralizatorstwem czy
dydaktyką, ale uznałem, że nie mogę pozostawid całości bez osobistego komentarza, bez
sugestii, że w gruncie rzeczy chodzi po prostu o to, żeby byd ze sobą, byd razem. To może banał
i uproszczenie, ale to najprawdziwsze, co mogłem zrobid, i najbardziej odpowiedzialne. Mógłbym
zrobid kino dekadenckie1, zostawid widza na gruzach wartości. Ale ja tak nie myślę i nie chcę
czegoś udawad. A wiem, że mówię do 15-latków, którzy dekadentyzm mogliby wziąd za
zachętę. Dlatego chciałem, żeby widz cierpiał, patrząc na to, co dzieje się z Dominikiem, chciałem
przestraszyd. Bo filmy mogą byd bardzo szkodliwe. Ludzie wychodzą z kina i zaczynają myśled
trochę jak bohaterowie filmu. Jako reżyserzy mamy obowiązek o tym pamiętad.

M. Sendecka „Sala samobójców” (fragment), http://film.com.pl/?q=node/2147

1
Dekadencki – charakteryzujący się upadkiem wartości moralnych, kulturalnych
lub społecznych.

Zadanie 14. (0–1)

We współczesnym świecie unikanie mówienia o bólu i cierpieniu można określid jako
A. dydaktykę.
B. moralizatorstwo.
C. dekadentyzm.
D. kulturę wstydu.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 6

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Zadanie 15. (0–1)

Głównym celem Jana Komasy podczas realizacji filmu było
A. zachęcenie widzów do korzystania z Facebooka.
B. zwrócenie uwagi na to, że relacje z drugim człowiekiem są najważniejsze.
C. namówienie młodzieży do korzystania z internetu.
D. skupienie uwagi odbiorcy na kontrolowaniu swojego wizerunku.

Zadanie 16. (0–1)

Według reżysera problemy współczesnej młodzieży wynikają najczęściej z tego, że
A. rodzice nie mają czasu dla swoich dzieci.
B. młodzi ludzie oglądają za dużo filmów.
C. wszystkie wartości legły w gruzach.
D. światem rządzi technologia i internet.

Zadanie 17. (0–1)

Do form charakterystycznych dla komunikacji internetowej należą:
A. czat, forum internetowe, SMS, dziennik.
B. e-mail, post internetowy, blog, czat.
C. blog, post internetowy, list, SMS.
D. pamiętnik, blog, czat, forum internetowe.

Zadanie 18. (0–1)

Osoba pisząca bloga to
A. blogista.
B. bloger.
C. blogowiec.
D. blogerzysta.

Zadanie 19. (0–1)

Kodeks zachowao obowiązujących w komunikacji internetowej określa
A. kodeks cywilny.
B. netykieta.
C. savoir-vivre.
D. kodeks karny.

Zadanie 20. (0–1)

Tekst III jest fragmentem
A. powieści.
B. reportażu.
C. wywiadu.
D. artykułu.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 7

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Zadanie 21. (0–4)

Wpisz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a literę „F” – obok wypowiedzeo fałszywych.

Historia kina rozpoczęła się w Ameryce po koniec XIX w.

Kazimierz Prószyoski nazwał swój prototyp kamery pleografem.

Stolicą światowego kina jest Hollywood.

Pokaz pierwszego filmu 3D odbył się na początku XX w.

Tekst IV
Grają skrzypce, a w skrzypcowy amarant1
wjeżdża cowboy, wspaniały bandyta.
Mustang rzuca się pod nim jak baran,
łącząc w skok wszystkie cztery kopyta.

On się śmieje biało spod sombrera

i z wierzchowcem taoczy jak lajkonik!
Dziś się żyje – jutro się umiera,
ale żyje się: siłą stu koni!

Widma zwierząt! Widma ludzi Młodych,

w krajobrazach czarno-białych i sinych!
Migające zadzierzyste pagody2,
słodkie Indie, nie zaznane Chiny!

Skrzypce nagle pośród nut tysięcy

odnalazły prawdę śpiącą wśród łez:
„Nerwy twoje, krew twoja mogły więcej,
qu’as-tu fait, qu’as-tu fait de ta jeunesse?3”

Coś się w duszy śmieje, a coś płacze

i tak mówi, patrząc tęsknie z ukrycia:
„drugi raz – od początku inaczej –
może uda się piękny film życia”...
M. Pawlikowska-Jasnorzewska „Film amerykaoski”
1
Amarant – kolor różowoczerwony z odcieniem fioletu.
2
Pagoda – w buddyjskiej architekturze sakralnej na Dalekim Wschodzie rodzaj
wielokondygnacyjnej wieży.
3
Qu’as-tu fait, qu’as-tu fait de ta jeunesse (franc.) – [czyt.: ka tu fe, ka tu fe de ta żenes] co uczyniłeś,
co uczyniłeś ze swoją młodością.

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 8

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Zadanie 22. (0–1)

Nazwij rodzaj liryki zastosowanej w wierszu.

……………………………………………………………………………………………………………………………..………………

Zadanie 23. (0–1)

Kim jest bohater liryczny w utworze?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 24. (0–2)

Określ rodzaj i układ rymów w trzeciej zwrotce wiersza.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 25. (0–1)

Napisz, co jest tematem utworu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 26. (0–2)

Uzupełnij tabelę.

Epitet Synonim Antonim

piękny

młody

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 9

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

Praca Andy’ego Warhola

Zadanie 27. (0–2)

Uzupełnij zdania.

Andy Warhol jest jednym z twórców kierunku w sztuce współczesnej zwanego

...................................................... . Dla przedstawicieli tego nurtu główną inspiracją stała się
............................................................................................................................................... .

Zadanie 28. (0–1)

Czyje zdjęcie artysta wykorzystał do wykonania zamieszczonego portretu?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 29. (0–15)

Napisz rozprawkę na temat: Kino kształtuje obyczaje. Odwołaj się do swoich doświadczeo,
własnej wiedzy oraz wykorzystaj co najmniej jeden przykład z poznanych tekstów. Pamiętaj,
że Twoja praca nie powinna byd krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 10

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Opracowała:
Anna Lisioska

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 11

 Test z języka polskiego na zakończenie
klasy trzeciej gimnazjum

KARTA ODPOWIEDZI

Nr Odpowiedzi
zad.
1. A B C D

2. A B C D

3. A B C D

4. A B C D

5. A B C D

6. A B C D

7. A B C D

8. A B C D

9. A B C D

10. A B C D

11. A B C D

12. A B C D

13. A B C D

14. A B C D

15. A B C D

16. A B C D

17. A B C D

18. A B C D

19. A B C D

20. A B C D

Test diagnozujący – www.nowaera.pl 12