Professional Documents
Culture Documents
O ფულის მომავალი ღირებულება
O ფულის მომავალი ღირებულება
1
2. fulma droTa ganmavlobaSi inflaciis Sedegad SeiZleba dakargos
msyidvelobiTi unari;
3. ekonomikaSi momavlis winawar xedva, misi gaukvevlobis gamo, sruli
sizustiT SeuZlebelia, rac garkveuli riskis qveS ayenebs
investors.
`dro fulia~ - amboben amerikelebi, ingliselebi, iaponelebi,
germanelebi, frangebi, anu is xalxi, vinc icis drois fasi. isini
araproduqtiulad gamoyenebul dros fulis danakargad aRiqvamen. amis
Tavidan acilebis erTaderTi gza aris fulis (fuladi kapitalis)
moucdeneli `muSaoba~, anu martivad rom vTqvaT, misi saqmeSi dabandeba,
investireba (an bankSi depozitad Setana), saidanac igi Semosavals
mogvcems. magram fizikuri an iuridiuli pirisaTvis sul erTi ar aris,
rodis, ramdeni wlis gasvlis Semdeg miscems mas sakuTari fuladi
kapitali Semosavals. aq mniSvneloba aqvs Semosavlis miRebis siswrafes
droSi da TviT Semosavlis sidides. es imiTaa ganpirobebuli, rom
ZiriTad fulad kapitalTan erTad es Semosavalic daiwyebs `muSaobas~
da misi reinvestirebac moutans damatebiT Semosavals fuladi kapitalis
mesakuTres (investors). maSasadame, Tu investirebuli fuladi kapitalis
Semosavals simbolurad procentul sargebels davarqmevT, rac metad
gavrcelebulia sazRvargareT, maSin saqme gveqneba am procentuli
sargeblis investirebidan kidev procentuli sargeblis miRebasTan da,
cxadia, rac adre moxdeba igi, e.i. ara 5, 10 an meti wlis Semdeg, aramed 1-
2 wlis Semdeg, miT ufro meti Semosavali daugrovdeba fuladi
kapitalis mflobels (investors).
ZiriTad (sawyis) kapitalze daricxuli procenti iwodeba martiv
procentebad (simple intereset), xolo ZiriTad TanxasTan erTad procentebze
daricxuli procentebi _ rTul procentebad (copund intereset). ase rom,
procentis saerTo Tanxis gaangariSeba SeiZleba martivi procentebiTac
da rTuli procentebiTac. pirvel SemTxvevaSi dasaricxi baza ucvlelia,
meore SemTxvevaSi ki igi icvleba _ mas emateba daricxuli procenti,
anu xdeba procentis kapitalizacia.
Semosavlis dagrovebis am process kompaudingi (Compauding), xolo
dRvandeli fulis momavali Rirebulebis dadgenas kompondireba ewodeba.
TviT dagrovili Tanxa aris investirebuli, anu saqmeSi Cadebuli
2
fuladi kapitalis momavali Rirebuleba (Future value), anu rac igivea misi
saboloo Rirebuleba (Terminal value).
;(7)
Tu gvaqvs n1, n2, n3 . . . nN raodenobis sxvadasxva xangrZlivobis
intervali Sesabamisad i1, i2, i3 . . . iN procentuli ganakveTebi, maSin SN=P∏
(1+ itnt); (8)
rTuli procentebis daricxva wlis ganmavlobaSi SeiZleba
ramdenjerme ganxorcieldes: Tviurad, kvartalurad, naxevari wliT. erTi
intervalis SigniT ramodenimejer daricxvis SemTxvevaSi
; (9)
sadac m _ intervalis SigniT daricxvaTa raodenobaa.
5
amocana 4.
benJamin franklinma qalaq bostonis mcxovreblebs aTasi funti
sterlingi Semdegi pirobebis qveS uanderZa:
fuli gaices axalgazrda mewarmeebze wliuri 5% -is qveS;
100 wlis Semdeg dagrovili fulidan (procentebis procentebze
daricxvis gaTvaliswinebiT) 100 aTasi funti sterlingi
sazogadoebrivi Senobebis asaSeneblad miimarTos;
amis Semdeg darCenili fuli igive procentebis qveS kidev 100 wliT
gaices;
am vadis gasvlis Semdeg dagrovili Tanxa bostonis mcxovreblebsa
da qalaqis mmarTvelobas gaunawildes, am ukanasknelze 3 mln.
funti sterlingis gadacemiT;
kiTxva: ramdeni Tanxa ergeboda bostonis mcxovreblebs
franklinis gardacvalebidan 200 wlis Semdeg (gardaicvala 1790 wels)?
funti sterlingi.
2). 131501 _ 100000 = 31501 funti sterlingi.
6
3,1058
wlis Semdeg TiTqmis sammagdeba 2,77 , xolo 20 wlis Semdeg 8,6-
1,1200
9,6463
jer izrdeba 8,61 .
1,1200
cxrili #1.
sxvadasxva periodSi da sxvadasxva saprocento ganakveTis
pirobebSi erTi dolaris momavali Rirebuleba1
wlebis procentis ganakveTi (i)
ricxvi 2% 4% 6% 8% 10% 12%
(n) (ic =0,02) (ic =0,04) (ic =0,06) (ic =0,08) (ic =0,10) (ic =0,12)
1 1,0200 1,0400 1,0600 1,0800 1,1000 1,1200
2 1,0404 1,0816 1,1236 1,1664 1,2100 1,2544
3 1,0612 1,1249 1,1910 1,2597 1,3310 1,4049
4 1,0824 1,1699 1,2625 1,3605 1,4641 1,5735
5 1,1041 1,2167 1,3382 1,4693 1,6105 1,7623
10 1,2190 1,4802 1,7908 2,1589 2,5937 3,1058
15 1,3459 1,8009 2,3966 3,1722 4,1772 4,4736
20 1,4859 2,1911 3,2071 4,6610 6,7275 9,6463
40 2,4255 4,8511 10,2857 21,7245 45,2592 93,0509
1
Зви Боди, Роберт К. Мертон «Финансы», Москва-Санкт-Петербург-Киев, «Вильямс», 2003, стр.
160.
7
aucileblad unda hqondes), anda gamoiyenos rTuli procentebis
cxrilebi, romelSic fulis eqvsi funqciaa mocemuli. es funqciebia:
1. fulis erTeulis (1 dolaris, 1 laris) momavali Rirebuleba (F1);
2. winaswar gadaxdili fulis erTeulis Rirebuleba (F2);
3. kapitalis dafarvis (anazRaurebis) koeficienti (F3);
4. fuladi erTeulis mimdinare Rirebuleba (F4);
5. anuitetis erTeulis mimdinare Rirebuleba (F5);
6. fuladi erTeulis amortizaciis koeficienti (F6);
investirebuli fuladi kapitalis momavali Rirebulebis
gamosaTvlelad, rTuli procentebis cxrilebidan gamoiyeneba fulis
erTeulis pirveli funqcia (F1). mas meorenairad multiplikaciuri
mamravlic ewodeba. aseTi cxrilebi beWvdiTi formiTaa gavrcelebuli.
amis garda, personaluri kompiuterebis eleqtronuli cxrilebis iseTi
programebic, rogorebicaa, `Lotos~ da `Excel~ floben fulis momavalSi
Rirebulebis gamoangariSebis SesaZleblobas.
Tu visargeblebT erTi dolaris momavali Rirebulebis am
koeficientebiT, maSin advilad gavigebT, rom 1000 dolaris bankSi
moTavsebiT 40 wlis gasvlis Semdeg am pirovnebas daugrovdeba
sargeblis 6%-is SemTxvevaSi S= 1000*3,2071= 3207 lari
sargeblis 8%-is SemTxvevaSi S= 1000*4,6610= 4661 lari
sargeblis 12%-is SemTxvevaSi S = 1000*9,6463= 9646,3 lari
maSasadame, kompaudingi aris procesi, romlis meSveobiT vigebT
ramdeni dagrovdeba kapitali garkveuli drois gasvlis Semdeg, e.i. ra
Rirebulebis iqneba is momavalSi.
investirebuli fuladi kapitalis momavali Rirebulebis sidideze
garda gaangariSebis horizontisa (n) da saprocento ganakveTisa (r)
moqmedebs procentis daricxvis sixSirec. es dasturdeba Semdegi
magaliTiT: ganvsazRvroT mesame wlis bolosTvis 1000 dolaris momavali
Semosavali 10%-iani sargeblis weliwadSi 2-jer (6-TevSi erTxel), 4-jer
(kvartalSi erTxel) da erTjer daricxvisas:
6-TveSi erTxel procentis daricxvisas, 1000 dolaris momavali
Semosavali 3-wlis Semdeg Seadgens:
0,10 2.3
S3 1000(1 ) 1339 dolars
2
8
kvartalSi erTxel procentis daricxvisas, 1000 dolaris momavali
Semosavali 3 wlis Semdeg Seadgens:
0,10 4..3
S3 1000(1 ) 1378 dolars
4
weliwadSi erTxel procentis daricxvisas, 1000 dolaris momavali
Semosavali 3 wlis Semdeg Seadgens:
0,10 1.3
S3 1000(1 ) 1331 dolars
1
Tu am Semosavlebs erTmaneTs SevadarebT, davinaxavT, rom weliwadSi
erTxel procentis daricxvisas, 1000 dolaris momavali Semosavali
mxolod 1331 dolaria, weliwadSi 2-jer daricxvisas _ 1339 dolari,
xolo weliwadSi 4-jer daricxvisas 1378 dolari. gansxvaveba, rogorc
vxedavT, sakmaod mniSvnelovania. maSasadame, investirebul kapitalze
sargeblis (procentis) daricxvis sixSire zrdis investirebuli
kapitalis momaval Rirebulebas (Semosavals). es aris investirebuli
kapitalidan Semosavlis dagrovebis kanonzomiereba.
SevniSnavT, rom diskontireba finansebSi da vaWrobaSi sxvadasxva Sinaarsis
matareblebi arian. vaWrobaSi igi gamoxatavs fasis Semcirebas saqonlis meti
raodenobis gayidvis mizniT, finansebSi ki igi fulis momavali nakadis mimdinare
Rirebulebis gamoxatvas emsaxureba.
9
Tanxebis aratolfasovnebiT dRes da gaurkveveli drois Semdeg
momavalSi. aRniSnuli aixsneba, magaliTad, kapitalis dRes investirebisa
da momavalSi Semosavlis miRebis SesaZleblobiT. garda amisa, inflaciu-
ri procesi aufasurebs fulad masas. amitom SeiZleba vamtkicoT, rom
`fuli dRes” `samomavlo fulze” ufro fasobs. swored amitom biznesis
`oqros wesi” amcnobs: dRes miRebuli Tanxa, metia xval miRebul iseTive
Tanxaze.
diskontireba operaciebSi drois faqtoris gaTvaliswinebis
SesaZleblobas iZleva. maTematikuri diskontireba drois romeliRac
momentisaTvis egreT wodebuli `Tanamedrove” anu `dayvanili” P-s
mniSvnelobis gansazRvrasTan aris dakavSirebuli, romelic drois sxva
momentSi S–is mocemul mniSvnelobas Seesabameba.
SemovitanoT aRniSvnebi:
d _ martivi saaRricxvo ganakveTi;
D _ daricxvis mTel periodSi gadasaxdeli Tanxa;
S _ dasabrunebeli Tanxis sidide;
P _ uSualod miRebuli Tanxis sidideze.
d% = DS / S x 100% D = DS x n = Sdn;
P = S-D = S_-Sdn = S (1-dn); S = P / (1-dn); (5)
amocana 5.
finansuri kompania 15 000 laris sesxs gascems naxevari wliT martivi
saaRricxvo ganakveTiT 5%. ramdenia Tanxa romelsac miiRebs klienti da
kompaniis Semosavali?
(5) formula S = P / (1-dn);
P = S (1_dn) = 15000 (1_0.5 x 0.05) = 14625 lari;
D= Sdn = 15000 x 0.5 x 0.05 = 375 lari;
amocana 6.
diskonturi Tamasuqis dafarvis vadaa mimdinare wlis 22 ivlisi,
ganvsazRvroT Tamasuqis gamosasyidi fasi da diskonti 2 ivlisisaTvis
nominaliT 100 aTasi lari, Tu Tamasuquri ganakveTi wliur 40%-s
Seadgens (weliwadis dReTa raodenoba 360–is tolia).
P = S-D = S (1-b/k xd) = 100 000 ( 1_20/360 X 0.4) = 97777 lari da 78 TeTri.
SemovitanoT aRniSvnebi:
10
dc _ sesxis rTuli saaRricxvo ganakveTis wliuri done;
Khy_ matebis mamravli rTuli saaRricxvo ganakveTisas;
f _ sesxis rTuli nominaluri saaRricxvo ganakveTi.
(5) formulis mixedviT erTi wlis Semdeg S1 = P / (1- dc); meore wlis Semdeg
n
_ da a. S. Sn= P/ (1- dc) (10),
(12)
amocana 7.
finansurma operaciam, romelic obligaciebis SeZenasTan da Semdgom
mis gayidvasTan aris dakavSirebuli 3 wlis Semdeg 100 000 lars mogeba
unda moutanos, ra iqneba am Tanxis Tanamedrove faseuloba rTuli
wliuri saaRricxvo ganakveTiT (30%)?
(10) formulidan
11
(diskontirebuli Rirebuleba) urTierTSebrunebuli sidideebia, Tu
viciT erTi, advilad vipoviT meores. gvaxsovdes isic, rom rogorc
kompaudingis, ise diskontirebis formulebi gamodgeba drois nebismieri
periodisaTvis. masSi wlebis sanacvlod SegviZlia CavrToT Tveebi,
dReebi, magram cxadia, Sesabamisad unda SemcvaloT kompaudingis da
diskontirebis ganakveTebi (d).
cxrili #2
momavali erTi dolaris mimdinare Rirebuleba
(diskontis koeficienti)
amocana 8.
banki aRricxavs Tamasuqs nominaluri saprocento ganakveTiT 8%
weliwadSi 3-jer daricxviT da rTul saaRricxvo ganakveTze gadasvlis
survili aqvs. ra sididis unda iyos ganakveTis sidide, rom bankis
Semosavali ar Seicvalos?
12
finansur gadawyvetilebebiT miRebuli fulis inflaciuri gaufasurebis
kompensacia
SemovitanoT aRniSvnebi:
(14).
garda amisa naCvenebia, rom inflaciis indeqsi inflaciis tempTan
gamosaxulebiT aris dakavSirebuli:
Ih = 1+a
saidanac inflaciis tempi mTeli periodis ganmavlobaSi SeiZleba
ganisazRvros:
13
a = Ih – 1
amocana 9.
ramdeni iqneba inflaciis mosalodneli done wlis ganmavlobaSi
inflaciis yovelTviuri 8%-iani donisaTvis?
formula (14) _ (1+0.08)12 = 2,52 (fasebis zrda), inflaciis wliuri
tempi iqneba 2,52- 1= 1,52 x 100%= 152% da ara 12x8=96%.
fiSeris formula:
Sa= P (1+ ia) an Sa= P (1+ i) (1+a); Ih = (1+ a) ; (erTi wlisaTvis)
2
Ковалев В.В. Финансовый менеджмент, М., «Проспект», 2007, с. 227
14
saqonelmoZraobis mkvebav garemos qmnian. ekonomikur, finansur, sawarmoo
da sxva sferoebSi, romlebic adamianis moTxovnilebebis dakma-
yofilebaze arian mimarTuli, aRniSnuli nakadebi interess warmoSoben
da am sferoebis arsebobis azrs ganmartaven. aseTi nakadebis magaliTebs
warmoadgenen: dadebuli xelSekrulebis Sesabamisi gadaxda, romelSic
SeiZleba gaTvaliswinebuli iyos rogorc erTjeradi gadaxda, aseve
droSi ganawilebuli rigi gadaxdebic; sabanko davalianebis an
komerciuli kreditis nawil-nawil dafarva da a. S.
zogierTi gadaxdebisas procentebis daricxva brunvaSi myof fulze
xorcieldeba. aq ori ZiriTadi amocana warmoiqmneba: gadaxdebis nakadis
nazardis Tanxis gansazRvra an piriqiT, nazardi Tanxis mixedviT
calkeuli gadasaxadis sididis gansazRvra.
rig Tanmimdevrul finansur gadaxdebs, romlebic drois toil
SualedebiT xorcieldeba, finansur rentas anu anuitets uwodeben. es
aris gadaxdebis nakadis kerZo SemTxveva, romlis yvela wevrebi-dadebiTi
sidideebia. anuitetis magaliTad SeiZleba gamodges sapensio an sxva
fondebSi regularuli Senatanebi, fasian qaRaldebze procentebis
gadasaxadebi, magaliTad aqciebze da a. S.
anuiteti _ erTi mimarTulebis mqone gadasaxdelTa nakadi Tanabari
intervalebiT garkveuli wlebis manZilze (finansuri renta).
prenumerando anuiteti _gadaxda xdeba Sesabamisi intervalebis
dasawyisSi.
postnumerando anuiteti_ gadaxda xdeba Sesabamisi intervalebis
boloSi (Cveulebrivi anuiteti).
myari anuiteti_ roca yvela gadasaxdeli erTmaneTis tolia.
amocana 11.
meanabre yoveli Tvis bolosaTvis bankSi 1000 lars debs,
procentebi yovelTviurad rTuli procentebis nominaluri wliuri
ganakveTiT dairicxeba, romelic 12%-s Seadgens, ganvsazRvroT meanabris
angariSebze 2 wlis Semdeg nazardi Tanxis sidide.
cxrili #3
fuladi erTeulis eqvsi funqcia
16
17 4,3276 36,9737 0,0270 0,2311 8,5436 0,1170
18 4,7171 41,3013 0,0242 0,2120 8,7556 0,1142
19 5,1417 46,0185 0,0217 0,1945 8,9501 0,1117
20 5,6044 51,1601 0,0195 0,1784 9,1285 0,1095
21 6,1088 56,7645 0,0176 0,1637 9,2922 0,1076
22 6,6586 62,8733 0,0159 0,1502 9,4424 0,1059
23 7,2579 69,5319 0,0144 0,1378 9,5802 0,1044
24 7,9111 76,7898 0,0130 0,1264 9,7066 0,1030
25 8,6231 84,7009 0,0118 0,1160 9,8226 0,1018
26 9,3992 93,3240 0,0107 0,1064 9,9290 0,1007
27 10,2451 102,7231 0,0097 0,0976 10,0266 0,0997
28 11,1671 112,9682 0,0089 0,0895 10,1161 0,0989
29 12,1722 124,1354 0,0081 0,0822 10,1983 0,0981
30 13,2677 136,3075 0,0073 0,0754 10,2737 0,0973
amocana 12.
meanabres surs bankSi Cados Tanxa imisaTvis, rom misma Svilma
xuTwliani swavlis ganmavlobaSi yoveli wlis bolosaTvis 10000 laris
miReba SesZlos da swavlis damTavrebisaTvis anabris Tanxa mTlianad
gaixarjos. ganvsazRvroT anabris jamuri Tanxa, Tu rTuli procentebis
wliuri ganakveTi 12%-s Seadgens.
1 1
(1+ j/m)mn = 1 / (1-dn), j m(nm 1) 4( 1) 0.472 , j= 74.2%
1 dn 1 0.5 0.4
4. ekvivalenturi rTuli saaRricxvo ganakveTi:
18