Giảng viên: ThS.

Lương Ngọc Khánh Phương

Email: phuonglnk@hcmue.edu.vn
1
 CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

2
(“Đám cưới tại Cana” - The Wedding at Cana, Paolo Veronese, 1563, Venice)
3
“Merde d'Artiste”, Piero Manzoni, 1961
nghệ thuật đương đại 4
1.1. Định nghĩa nghệ thuật

Nghệ thuật là gì?

5
 1.1.Định nghĩa nghệ thuật

“Mục đích của nghệ thuật là tẩy rửa những

bụi bẩn trong cuộc sống ra khỏi tâm hồn bạn”.
(Pablo Picasso)

6
 1.1.Một số khái niệm

“Nghệ thuật (art) là sự biểu hiện hay ứng dụng khả

năng sáng tạo và sự tưởng tượng chủ yếu vào trong
các loại hình nghệ thuật thị giác như hội hoạ, điêu
khắc, kiến trúc; quá trình sáng tạo ra các tác phẩm
được đánh giá cao bởi vẻ đẹp và năng lực truyền
tải cảm xúc mà chúng mang lại”

(Oxford Dictionary)
7
 1.1.Một số khái niệm

“Nghệ thuật là hình thái ý thức xã hội

đặc biệt, dùng hình tượng sinh động,
cụ thể và gợi cảm để phản ánh hiện
thực và truyền đạt tư tưởng, tình cảm”.

(Hoàng Phê, Từ điển tiếng Việt, 2016)

8
Bạn hãy tìm một định nghĩa khác về
nghệ thuật và tìm một tác phẩm để
minh họa cho định nghĩa đó.

9
1.2. Chức năng của nghệ thuật
Sáng tạo;
phục vụ
xã hội

Thưởng
Giao tiếp thức, giải
trí

Nhận
Giáo dục
thức 10
 1.3.Phân loại nghệ thuật
Hội hoạ

Văn Điêu
chương khắc

Nhiếp
ảnh 1 Kiến
trúc

Điện Âm
ảnh nhạc
Sân
khấu 11
 1.3.Phân loại nghệ thuật

Lưu ý:
Nhiếp ảnh vẫn đang được cân nhắc xem có phải
là một loại hình nghệ thuật chính thống hay
không. Nên trong phạm vi học phần này, sẽ
không đề cập đến.
Văn chương nằm giữa 2 địa hạt nghệ thuật và
khoa học (Ngữ Văn). Căn cứ vào mục tiêu của
học phần, cũng không khai thác loại hình này.

12
1.4. Sơ lược về các loại hình nghệ thuật cơ bản

Điêu khắc là gì ? 13
 1.4.1. Điêu khắc
Khái niệm

Điêu khắc là loại hình nghệ thuật tạo hình

bằng cách kết hợp hình khối trong không gian ba
chiều.
(Nguyễn Xuân Tiên, Giáo trình Mỹ thuật học đại cương)

14
Bạn biết tác phẩm điêu khắc nổi tiếng
nào trên thế giới?

Tượng thỏ không mặt, Jeff Koons, 2009

15
 Yếu tố tạo tác
Khối lồi
Hình khối
Khối lõm

Tác phẩm
Trong nhà
điêu khắc
Không gian
Ngoài trời
Ánh sáng 16
Các hình thức trong điêu khắc

tượng phù điêu

17
Tượng là tác phẩm điêu khắc có hình khối nằm
trong không gian 3 chiều, cho ta thấy được mọi
chiều hướng (trước, sau, nghiêng) của tượng.
Khi thể hiện tượng, nhà điêu khắc phải tính đến
trường hợp làm thế nào để người xem dù đứng ở
hướng nào cũng có thể thấy và hiểu toàn diện hình
thức, nội dung của tượng.
(Nguyễn Xuân Tiên, Giáo trình Mỹ thuật học đại cương)

18
Một số chất liệu điêu khắc

19
(“Thần Venus”, Alexandros, khoảng 100 năm TCN, đá cẩm thạch, Paris)
20
Tuyết Sơn Bồ Tát, Chùa Tây Phương (Hà Nội) 21
(Bồ Tát chùa Linh Ứng, thạch cao, Đà Nẵng)
22
(Ông Nhật, Bà Nguyệt, gốm)
23
(“Bác Hồ với thiếu nhi”, Diệp Minh Châu, đồng)

24
 Tác phẩm điêu khắc đương đại
chủ nghĩa cực thực (hyperrealism)
chất liệu tổng hợp 25
 Phù điêu

Phù điêu (chạm nổi) là những khối

được thu lại và có độ dày nhất định,
được sắp xếp trong một mặt phẳng.

26
Chùa Ajanta, Ấn Độ
27
Hang Đôn Hoàng (Trung Quốc)
28
Một số tác phẩm điêu khắc
đương đại nổi tiếng thế giới

29
Không chỉ là nơi tham quan nổi tiếng
của thành phố Budapest, Hungary, bờ
sông Danube còn là nơi đặt đài tưởng
niệm để an ủi linh hồn những người
Do Thái bị giết vào mùa đông năm
1944 - 1945 trong Chiến tranh Thế giới
lần thứ II do sự tàn bạo của quân đội
phát xít. Hình ảnh 60 đôi giày với đủ
kích cỡ và kiểu dáng đặt trên bờ sông
chính là kiểu giày đặc thuần mà người
Do Thái thường mang, dưới sự dày
công chế tác của hai nhà điêu khắc
Can Togay và Gyula Pauer, màu đen
tuyền cùng kiểu dáng tinh tế cách tân
biểu đạt trọn vẹn niềm thương xót đối
với hàng chục ngàn người đã mất. Tác
phẩm điêu khắc này được hoàn thành
vào năm 2005.
(trích “Top 20 tác phẩm điêu khắc nghệ
thuật ấn tượng nhất trên thế giới”) 30
Bức tượng sáp Expansion
được coi là một tác phẩm nghệ
thuật nổi bật trong nghệ thuật
hiện đại. Nhà điêu khắc người
Mỹ - Paige Bradley đã mất nửa
năm mới có thể hoàn thành
bức tượng sáp Expansion, với
hình dạng mô tả một người
phụ nữ thời đại đang ngồi
thiền, cánh tay bấm tự và đôi
chân gác chéo là những bài tập
tiêu biểu của môn nghệ thuật
thời thượng này. Tuy nhiên,
sau khi hoàn thành những công
đoạn cuối cùng thì bức tượng
gặp sự cố mà bị vỡ ra. 31
Nhà điêu khắc này đã nảy ra một ý tưởng táo bạo
luồn ánh sáng chạy bên trong bức tượng, tựa như cơ
thể của người phụ nữ ngồi thiền có nguồn nội lực
biết phát ra ánh sáng.
Mặc dù đây chỉ là một phương án chữa cháy nhưng
sau khi được trưng bày tại triển lãm nghệ thuật ở
thành phố New York, công chúng nhanh chóng bị
thu hút bởi sự mới lạ gần như độc nhất vô nhị này,
bức tượng sáp Expansion từ một sản phẩm phải sửa
lỗi trở thành một tác phẩm nghệ thuật để đời, với sự
kết hợp hoàn hảo giữa hiệu ứng ánh sáng và thiết kế
nghệ thuật.
(trích “Top 20 tác phẩm điêu khắc nghệ thuật ấn tượng nhất
trên thế giới”) 32
Mihai Eminescu là một trong những nhà thơ nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng lớn nhất đến nền
thi ca của đất nước Romania. Giống như tác phẩm Nelson Mandela, bức tượng nhà thơ
Mihai Eminescu được sử dụng khả năng điêu khắc vẽ lên không trung, sau đó đặt nó vào
phía trước một con đường thẳng tắp có không gian rộng rãi nhìn thấy được cả bầu trời. Vào
mỗi thời điểm khác nhau trong ngày, bức tượng liên tục thay đổi màu sắc khi thì rạng rỡ lúc
bình minh, khi thì rám nắng lúc chiều về và các vầng mây có vai trò không nhỏ trong việc
thể hiện sắc thái khuôn mặt của thi sĩ Mihai Eminescu.
(trích “Top 20 tác phẩm điêu khắc nghệ thuật ấn tượng nhất trên thế giới”)
33
Đây là tác phẩm của nhà điêu khắc Lorenzo Quinn khi miêu tả về sức mạnh
của thiên nhiên. Tác phẩm miêu tả một vị thần đang khoác tấm áo choàng
màu xanh đang trói buộc Trái đất trong tầm kiểm soát. Đây là một trong
những biểu tượng nghệ thuật điêu khắc của đất nước Italy.
(trích “Top 20 tác phẩm điêu khắc nghệ thuật ấn tượng nhất trên thế giới”)
34
Tác phẩm “Freedom" (Tự do), được đặt tại thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania,
Mỹ. Thông điệp rõ ràng nhất là con người luôn muốn hướng đến sự tự do, tự tại, thoát
khỏi khuôn mẫu ràng buộc trong cuộc sống. Tác giả Zenos Frudakis đã tạo ra tác phẩm
này khi ông chứng kiến cảnh nhiều người bị những khuôn khổ xã hội định kiến mà suốt
đời ru rú trong đó, mặc kệ tài năng lụi tàn và thời gian trôi đi, điều đó đối với một con
người có lẽ là nỗi bất hạnh lớn nhất.
(trích “Top 20 tác phẩm điêu khắc nghệ thuật ấn tượng nhất trên thế giới”)
35
 Điêu khắc chuyển động
(kinetic sculpture)

Tham khảo từ khóa “kinetic sculpture” trên Youtube

36
 Tác phẩm điêu khắc đương đại
Đông Nam Á

Tác phẩm Hạt mầm (Seeds) của Nguyễn Ngọc Lâm - Việt Nam
Sự kiện trưng bày các tác phẩm nghệ thuật Kohler Bold. Art 37
 Tác phẩm điêu khắc đương đại
Đông Nam Á

Tác phẩm Cây (The Tree) của Nguyễn Ngọc Lâm - Việt Nam
Sự kiện trưng bày các tác phẩm nghệ thuật Kohler Bold. Art 38
 Tác phẩm điêu khắc đương đại
Đông Nam Á

Tác phẩm Janus Quá khứ - Hiện tại của nghệ sĩ James Seet, Malaysia

Sự kiện trưng bày các tác phẩm nghệ thuật Kohler Bold. Art 39
 Sự kiện trưng bày các tác phẩm nghệ
thuật Kohler Bold. Art
Chủ đề chính của sự kiện là “Bám rễ cội nguồn,
hướng tới tương lai”, do đó mỗi tác phẩm đều
mang đậm bản sắc văn hóa của từng quốc gia và
tượng trưng cho sự kết nối giữa quá khứ, hiện tại
và tương lai. Những tác phẩm điêu khắc này
được tạo ra từ những nguyên vật liệu chính vốn
làm nên các sản phẩm thiết bị vệ sinh và vòi
nước của thương hiệu Kohler như đồng thau,
gốm, thủy tinh hay gang đúc tráng men.
(Trích “Mãn nhãn với 12 tác phẩm điêu khắc đương đại”)
40
Vai trò của ánh sáng trong điêu
khắc và kiến trúc

41
Bảo tàng Lourve, Paris
42
Bảo tàng Lourve, Paris
43
Ủy ban Nhân dân Thành phố HCM 44
45
46
Nhà hát opera Sydney, Úc
47
48
49
50
51
Ảnh chụp tại phòng khách Đại sứ quán Pháp, Đường Lê Duẩn, TP.HCM
52
 Vai trò của ánh sáng
trong trưng bày tác phẩm hội họa

53
Không gin triển lãm tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại The Factory, 54
TP.HCM
Không gin triển lãm tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại The Factory, 55
TP.HCM
Không gian triển lãm tại khách sạn Part Hyatt, TP.HCM
56
Hội hoạ là gì? 57
 1.4.2. Hội hoạ
Khái niệm

Hội hoạ là loại hình nghệ thuật tạo hình dùng

đường nét, hình khối, màu sắc, bố cục… để
xây dựng hình tượng nghệ thuật, phản ánh
những hình ảnh phong phú của cuộc sống trên
mặt phẳng được gọi là tác phẩm hội họa
(tranh).
(Nguyễn Xuân Tiên, Giáo trình Mỹ thuật học đại cương)

58
 Khái niệm
Không gian trong tranh có thể là:
• không gian hoàn toàn giống như thực
• không gian giản lược
• không gian hư cấu
• không gian siêu thực

59
Bạn biết các trường phái
hội họa, danh họa,
tác phẩm nổi tiếng nào
trên thế giới?

60
Bạn hãy xác định tính chất không gian
của các tác phẩm sau đây

61
“Mùa thu vàng”, Levitan, (1895)
62
Cảnh mùa thu ở Nga
63
“Bữa ăn tối cuối cùng” (The Last Supper) - Leonardo da Vinci, (1495-1498

64
 Bạn biết gì về bức tranh
“Bữa ăn tối cuối cùng”?

https://lostbird.vn/song-deep-cung-lac/nghe-thuat/co-phai-buc-ve-bua-toi-cuoi-cung-
cua-leonardo-da-vinci-tuong-trung-cho-mat-troi-va-12-cung-hoang-dao-531045.html 65
“Đánh ghen”, Tranh dân gian Đông Hồ, Bắc Ninh
66
 Một số
tác phẩm dân gian

67
Bạn có nhận xét gì về các hình
tượng trong tranh dân gian
Việt Nam?
(Đông Hồ, Hàng Trống,
Kim Hoàng, làng Sình)

68
“Sự dai dẳng của kí ức” (The persistence of memory),
Sanvador Dali, 1931 69
 Họa sĩ Salvador Dali
“Cha đẻ” của chủ nghĩa siêu thực
70
 Hình tượng chiếc đồng hồ quả quýt tan chảy,
được lấy ý tưởng từ việc quan sát miếng pho mát
tan chảy (họa sĩ cho biết trong một lần phỏng vấn).
71
First Days of Spring, Salvador Dali
72
Giấc mơ gây ra bởi chuyến bay của một con ong quanh quả lựu một giây trước
73
khi thức tỉnh, Salvador Dali
Sau khi xem một số tác phẩm của Dali,
bạn có nhận xét gì về không gian,
hình tượng trong tranh siêu thực?

Chọn 1 tác phẩm siêu thực và thử phân

tích bức tranh đó theo cảm nhận
của bạn.
74
Đường Hình
nét khối

Màu sắc

75
76
 Đường nét
“Đường nét là tập hợp những điểm trong chuyển
động”.
(Nguyễn Xuân Tiên, GT Mỹ thuật học đại cương)

77
Ý nghĩa của đường nét

78
Ý nghĩa của đường nét

79
Ý nghĩa của đường nét

80
Ý nghĩa của đường nét

81
Các kiểu đường nét khác

82
 Xem các tác phẩm sau
và cho biết chúng được tạo nên từ
các dạng đường nét nào.

83
“Tableau I”, Piet Mondrian, 1921
84
“Đêm đầy sao” - Starry night, Vincent Van Gogh, 1889)
85
86
(Tranh vẽ về phố cổ Hà Nội, Bùi Xuân Phái)
87
 Hình khối
Một vật thể phải có hình dáng và chiếm
chỗ nhất định trong không gian.
Khối của một vật thể được nhận biết theo
cách vật thể ấy đặt trong 1 không gian có
giới hạn và xác định.
Trong hội hoạ, khối là yếu tố ảo được tạo
nên bởi độ đậm nhạt trên mặt phẳng.

88
Các khối cơ bản

khối lập phương

89
Các khối cơ bản

khối lục giác 90

Các khối cơ bản

khối cầu 91
Các khối cơ bản

khối trụ 92
93
Màu sắc

94
95
CÂU HỎI

96
97
“Nhạc công ghi-ta già”, Picasso, 1903-1904, sơn dầu
98
“Tiếng thét”, Edward Munch, 1893-1910, sơn dầu
99
“Full Fathom Five” (Tràn đầy năm dặm), Jackson Pollock , 1947
Chất liệu: sơn dầu trên bố với đinh, nút áo, đồng tiền, thuốc lá,
diêm quẹt, 50x30 100
Hội hoạ có bao nhiêu thể loại? 101
 Tranh chân dung
(bán thân và toàn thân)

102
(Chân dung tự hoạ, Van Gogh, 1889) 103
Napoleon vượt dãy Alps (1800), Jacques Louis David
104
 Tranh phong cảnh
(phong cảnh có người
và phong cảnh không người)

105
Camille trước cảnh sông nước Bennecourt, Monet, (1868)
106
“Đồng lúa mì cùng cây bách”, Van Gogh, 1889
107
Tranh tĩnh vật

108
Hoa hướng dương (F454), Van Gogh 109
 Tranh tĩnh vật của Giorgio Morandi, trường phái tối giản
(minimalism). Đường nét, hình khối, màu sắc được giản lược 110
ở mức tối đa
 Tranh tĩnh vật của Audrey Flack, các vật thể là trang sức, lọ nước
hoa, son môi thể hiện tinh thần của chủ nghĩa nữ quyền (feminism) 111
Tranh sinh hoạt

112
113
Theo bạn, tranh được sáng tác từ
những chất liệu nào?

114
 Chất liệu trong hội hoạ

“Vườn xuân Trung Nam Bắc, Nguyễn Gia Trí, sơn mài, 1969-1989
115
https://vnexpress.net/giai-tri/ha-noi-thap-nien-1950-qua-tranh-bot-mau-3808412.html
Tranh về Hà Nội, Lê Văn Xương, màu bột 116
 http://bautroitranhdep.com/tranh-son-dau-hoa-1616.htm
Monalisa, Leonardo da Vinci, 1503 - 1506 (?), sơn dầu
117
 Tranh chất liệu acrylic
https://shopee.vn/TRANH-ACRYLIC-VẼ-TRÊN-VẢI-CANVAS-
i.49529987.1918600411 118
Người phụ nữ câu cá, Georges Seurat, 1884, chì than, 30,8 x 23,8cm
119
 Tranh màu nước
https://skyryedesign.com/wp-content/uploads/2016/06/1000iohanmisser-famous-artist-
120
watercolor-artists-new-artists-painting-artists-art-painting-painter-artist.jpg
 Tranh thủy mặc Trung Hoa (mực nước)
http://redsvn.net/nhung-dieu-can-biet-ve-tranh-thuy-
mac-trung-hoa/ 121
Kiến trúc là gì?
122
 1.4.3. Kiến trúc
Khái niệm

Kiến trúc là một ngành nghệ thuật và khoa

học về sắp xếp, thiết kế không gian, thiết kế
công trình kiến trúc.
(Nguyễn Xuân Tiên, Giáo trình Mỹ thuật học đại cương)

123
 1.4.3. Kiến trúc
Khái niệm
Architecture (Latin architectura) is both the process and the product
of planning, designing, and constructing buildings or any other
structures. Architectural works, in the material form of buildings, are
often perceived as cultural symbols and as works of art. Historical
civilizations are often identified with their surviving architectural
achievements.
Dịch: Kiến trúc vừa là quá trình vừa là sản phẩm của hoạt
động quy hoạch, thiết kế, xây dựng công trình nhà cửa và
những công trình khác. Những công trình kiến trúc, dựa vào
chất liệu của nó, thường được nhận thức như những biểu
tượng văn hóa và những tác phẩm nghệ thuật. Các nền văn
minh trong lịch sử được xác định cũng bởi sự tồn tại của
những thành tựu kiến trúc. 124
 Kể tên 1 công trình kiến trúc
nổi tiếng thế giới mà bạn biết
và giới thiệu ngắn về công trình đó.

125
• Từ góc nhìn vĩ mô, kiến trúc có thể bao
gồm: quy hoạch đô thị, thiết kế đô thị,
kiến trúc cảnh quan, kiến trúc công trình.
• Từ góc độ vi mô là thiết kế nội thất.

• Một công trình kiến trúc lý tưởng phải

đảm bảo 3 yếu tố: hữu dụng, vững bền và
đẹp.

126
• Quy hoạch đô thị là tổ chức không gian sống cho
các đô thị. Cụ thể là sắp xếp, tổ chức các không
gian chức năng trên cơ sở các điều tra, để thực
hiện chính sách phát triển, giảm các tác động có
hại xảy ra trong quá trình đô thị hoá, tận dụng tất
cả mọi nguồn lực và hướng tới sự phát triển bền
vững.
• 4 đối tượng chính tác động đến kết quả của đồ án
quy hoạch: nhà quy hoạch, nhà quản lý, nhà đầu
tư, những người trực tiếp chịu ảnh hưởng của
quy hoạch.
127
 Thiết kế đô thị
• Thiết kế đô thị là cụ thể hoá nội dung quy
hoạch xây dựng đô thị về: tổ chức không
gian chức năng bên ngoài, tạo cảnh quan,
trang trí trong không gian đô thị…
• Thiết kế đô thị có 3 dạng sản phẩm: bản
vẽ thiết kế, các quy định – hướng dẫn, các
thể chế thực hiện.

128
Dự án Khu đô thị Marina Bay Thủ Thiêm
129
130
131
Nếu bạn thuê/mua nhà ở một khu
đô thị, bạn mong đợi gì từ phong
cách thiết kế của khu đô thị đó?

132
 Kiến trúc cảnh quan
Kiến trúc cảnh quan là lập kế hoạch
phát triển, thiết kế, quản lý, bảo tồn và
phục chế cảnh quan của khu vực, địa
điểm xây dựng.

133
 Thiết kế cảnh quan sân vườn

Xem tại: https://greenmore.vn/thiet-ke-canh-quan-

san-vuon-3/ 134
 KHU VƯỜN SẼ MANG LẠI
CHO BẠN CUỘC SỐNG AN NHIÊN
• Khu vườn đẹp sẽ là nơi thư giãn mang lại nhiều cảm
xúc, sáng tạo sau một ngày làm việc mệt nhọc.
• Khu vườn xanh giúp giảm tiếng ồn, thanh lọc không
khí, tạo môi trường sống trong lành cho bạn.
• Khu vườn ấn tượng cũng là nơi vui chơi, tăng tính
sáng tạo yêu thiên nhiên cho các baby nhà bạn.
• Khu vườn nhiều cây xanh sẽ tôn vẻ đẹp cho công
trình kiến trúc nhà bạn.
• Khu vườn phong thủy sẽ tạo thế đất tốt và mang lại
nhiều tài lộc cho nơi ở của bạn.
(Dự án của Greenmore)135
Theo bạn, một công trình thiết kế cảnh
quan cho sân vườn ở đô thị cần đáp
ứng những tiêu chí nào?

136
 Kiến trúc công trình
Lĩnh vực thiết kế các công trình xây dựng
phục vụ cho các nhu cầu đời sống, sinh
hoạt xã hội: công trình công cộng, nhà ở,
công trình quốc phòng, công trình công –
nông – ngư – thương nghiệp…

137
https://www.vntrip.vn/cam-nang/chua-bai-dinh-35362
138
Chọn một chi tiết kiến trúc của chùa
Bái Đính mà bạn thích và phân tích
ngắn gọn về nó.

139
http://hanhhuongvietnam.blogspot.com/2015/04/chua-ang-chua-
khmer-co-va-oc-ao-nhat.html
140
Chọn một chi tiết kiến trúc của chùa
Âng mà bạn thích và phân tích
ngắn gọn về nó.

141
http://cenrea.com/f/van-phong-cho-thue-la-gi--.html
142
https://toplist.vn/top-list/truong-dai-hoc-co-kien-truc-dep-nhat-tp-
ho-chi-minh-1314.htm 143
https://toplist.vn/top-list/truong-dai-hoc-co-kien-truc-dep-nhat-tp-
ho-chi-minh-1314.htm 144
Giới thiệu ngắn về một công trình kiến
trúc ở Việt Nam mà bạn thích.

145
 Thiết kế nội thất
Thiết kế nội thất là việc tổ chức tất cả sản
phẩm của mỹ thuật ứng dụng vào trong
không gian bên trong của một công trình
xây dựng kiến trúc sao cho không gian hài
hoà về tổng thể, bố cục, màu sắc, ánh sáng
và đáp ứng được tính công năng cao.

146
http://noithatdep.co/noi-that-phong-khach-dep-cho-nha-pho/ 147
https://www.onekingslane.com/live-love-home/justina-blakeney-the-
148
new-bohemians/
https://bloganchoi.com/du-lich-chau-au-kham-pha-cung-dien-
buckingham-noi-tieng-o-anh/ 149
Chọn 1 phong cách thiết kế nội thất mà
bạn thích và phân tích ngắn gọn về
nguyên tắc kết hợp màu sắc, ánh sáng
và bố cục của nó.

150
 Kiến trúc động lực học
(kinetic architecture)

Tham khảo từ khóa “kinetic architecture” trên Youtube

Theo bạn, những công trình chuyển động này

có tác dụng gì cho cuộc sống?
151
152
 1.4.4. Âm nhạc
Khái niệm
Âm nhạc là một môn nghệ thuật phối hợp âm
thanh theo những quy luật nhất định.

Âm nhạc bắt nguồn từ những âm thanh trong cuộc

sống, phản ánh những tình cảm của con người.

Âm nhạc có thể được chơi và nghe trực tiếp, có

thể được ghi lại, hoặc là một phần của một tác
phẩm sân khấu hay phim ảnh.
153
• Đặc điểm của âm thanh:
–Cao độ: mức độ trầm bổng của âm thanh
–Trường độ: mức độ ngắn dài
–Cường độ: mức độ mạnh nhẹ của âm
thanh

154
 Phân loại âm nhạc
Theo nhạc cụ chủ đạo
• Thanh nhạc: là kiểu nhạc với yếu tố chính
là giọng hát của ca sĩ, được thể hiện bởi
một hoặc nhiều ca sĩ, chỉ dùng giọng hát
hoặc có phần đệm của nhạc cụ.
• Khí nhạc: là kiểu âm nhạc được thể hiện
bằng nhạc cụ, không có giọng hát.

155
 Phân loại âm nhạc
• Tình ca Theo chức năng
• Nhạc thiếu nhi, đồng dao, hát ru
• Nhạc tôn giáo: nhạc Thiên chúa giáo (thánh ca), nhạc Phật
giáo
• Nhạc phản chiến
• Nhạc quân sự: hành khúc, quốc ca, trường ca, nhạc cách
mạng
• Nhạc khiêu vũ
• Soundtrack: nhạc phim, nhạc video game…
• Nhạc hài kịch, nhạc nhại (chế)
• Nhạc cho các sự kiện đặc biệt: nhạc đám cưới, nhạc tang lễ,
nhạc mừng sinh nhật, nhạc Giáng sinh.
156
• ....
 Phân loại âm nhạc
• Âm nhạc cổ điển (âm nhạc hàn lâm)
• Âm nhạc truyền thống (nhạc dân gian)
• Âm nhạc đại chúng (nhạc phổ thông)

157
 Nhạc cổ điển
Âm nhạc cổ điển là một thuật ngữ để chỉ
thể loại âm nhạc "bác học" được sáng tác
và bắt nguồn từ truyền thống âm nhạc nghệ
thuật châu Âu, đặc biệt là giai đoạn từ 1000
đến 1900.

158
 Nhạc cổ điển

Giới thiệu ngắn về một nhà soạn nhạc cổ điển mà

bạn biết. Cho biết sáng tác của tác giả ấy có gì
đặc biệt. 159
Biểu đồ danh sách các nhà soạn nhạc cổ điển

160
Bạn biết gì về Beethoven?

161
Bạn biết gì về Mozart?

162
Bạn biết gì về Trajkovski?

163
 Nhạc dân ca/truyền thống
Nhạc dân ca được định nghĩa theo nhiều cách
khác nhau: âm nhạc truyền khẩu (lưu truyền và
phát triển bằng cách truyền khẩu hoặc được biểu
diễn trong các dịp lễ hội dân gian); âm nhạc của
tầng lớp thấp; âm nhạc mà người sáng tác vô
danh.

164
Nhạc truyền thống (dân gian)

Pansora - loại hình âm nhạc diễn xướng truyền thống

của Hàn Quốc và Triều Tiên
165
 CÂU HỎI
Giới thiệu ngắn về một thể loại âm nhạc dân
gian Việt Nam hay nước ngoài mà bạn biết.
Kể tên các sáng tác tiêu biểu của thể loại đó.

166
Nhạc đại chúng

167
 Nhạc đại chúng
• Âm nhạc đại chúng gồm bất kỳ thể loại nhạc nào có
sức hút rộng khắp, phục vụ lượng khán giả lớn thông
qua ngành công nghiệp âm nhạc.
• Đối lập với nhạc cổ điển (đào tạo hàn lâm) và nhạc
dân ca (truyền miệng, đối tượng khán giả mang tính
địa phương)
• Cần phân biệt nhạc đại chúng và nhạc pop:
ü Nhạc đại chúng là một thuật ngữ chung về âm nhạc của
mọi lứa tuổi hướng tới những thị hiếu phổ thông,
ü Nhạc pop thường chỉ một thể loại âm nhạc cụ thể.

168
169
Từ các cách phân loại âm nhạc trên, giới
thiệu về một thể loại âm nhạc bạn yêu
thích và kể tên các bài hát tiêu biểu cho
thể loại đó (nhạc nước ngoài hay nhạc
Việt Nam)

170
Sân khấu là gì?

Vở diễn Người đẹp và Quái thú 171

 1.4.5. Sân khấu
Khái niệm
Sân khấu là một hình thức hợp tác của nghệ thuật,
biểu diễn trực tiếp, thường bao gồm việc các diễn viên
trình bày những trải nghiệm của một sự kiện có thật
hay tưởng tượng trước những đối tượng khán giả tại
chỗ ở một nơi cụ thể. Các diễn viên có thể truyền tải
kinh nghiệm này đến với khán giả thông qua sự kết hợp
của cử chỉ, lời nói, âm nhạc, vũ đạo.
Các yếu tố khác như khung cảnh dàn dựng, ánh sáng
cũng được chú trọng nhằm nâng cao tính biểu tượng
cho tác phẩm sân khấu.
172
173
 Bi kịch

Nhạc kịch Hài kịch

Kịch câm Bi hài kịch

Chính kịch

174
 Bi kịch (tragedy)
• Bi kịch là một hình thức kịch dựa trên sự đau khổ
của con người, nhằm tạo cho người xem những mối
đồng cảm với hoàn cảnh của nhân vật và đạt đến
mức độ xúc động sâu sắc.
• Theo Aristotle (384 – 322 tr. CN), bi kịch là “Sự bắt
chước hành động hệ trọng và trọn vẹn” [...] “dùng
hành động chứ không phải bằng kể chuyện, bằng
cách gây nỗi xót thương và nỗi sợ hãi để thực hiện
sự thanh lọc những nỗi xúc động tương tự” (Nghệ
thuật thi ca).

175
 Bi kịch (tragedy)
• Bi kịch được thể hiện bằng hành động của nhân vật
chính, mối xung đột không thể điều hoà được giữa cái
thiện và cái ác, cái cao cả và cái thấp hèn,…diễn ra
trong một tình huống cực kì căng thẳng mà nhân vật
thường chỉ thoát ra khỏi nó bằng cái chết bi thảm gây
nên những suy tư và xúc động mạnh mẽ cho người
xem.
• Kết thúc bi thảm của số phận nhân vật bi kịch thường
có ý nghĩa thức tỉnh, dự báo về một cái gì đó tốt đẹp
hơn sẽ nảy sinh trong cuộc sống và trong mỗi con
người.
176
Giới thiệu 1 vở bi kịch nổi tiếng thế giới

Nhân vật Hamlet trong vở diễn “Hamlet”, giàn dựng bởi Nhà hát
kịch Việt Nam
177
 Hài kịch (comedy)
• Hài kịch là thể loại kịch, trong đó tính cách, tình huống
và hành động được thể hiện dưới dạng buồn cười hoặc
ẩn chứa cái hài nhằm giễu cợt, phê phán cái xấu, cái lố
bịch, cái lỗi thời để tống tiễn nó một cách vui vẻ ra khỏi
đời sống xã hội.
• Hài kịch được coi như một thể loại đối lập với bi kịch.
• Nhân vật của hài kịch thường không có sự tương xứng
giữa thực chất bên trong với danh nghĩa bên ngoài của
mình nên đã trở thành lố bịch. Các tính cách trong hài
kịch thường được mô tả đậm nét, cận cảnh nhất là
những nét gây cười.
178
 Hài kịch (comedy)
• Phạm vi phản ánh của hài kịch rộng lớn: từ
những vấn đề chính trị – xã hội đến những thói
xấu trong sinh hoạt.
• Do nội dung, tính chất, cung bậc của tiếng
cười, hài kịch chia thành nhiều tiểu loại khác
nhau như hài kịch tính cách, hài kịch tình
huống, hài kịch sinh hoạt, hài kịch trào
phúng,…

179
Giới thiệu 1 vở hài kịch nổi tiếng thế giới

“Giấc mộng đêm hè” là vở hài kịch ấn tượng nhất, thể hiện rõ phong cách mộng mơ,
hư ảo, sự thi vị trong kịch Shakespeare.
180
 Bi hài kịch (tragicomedy)
• Bi hài kịch là thể loại văn học sân khấu mà tác phẩm
mang những nét đặc trưng vừa của bi kịch, vừa của
hài kịch. Nó là hình thức trung gian giữa bi kịch và
hài kịch, nhưng về mặt thể loại khác với chính kịch.
• Trong bi hài kịch có sự phá vỡ các quy tắc định sẵn
của bi kịch hoặc hài kịch cổ đại, chẳng hạn có sự pha
trộn các nhân vật cao cả với thấp hèn, sự xen kẽ giữa
những pha nghiêm túc với pha gây cười, hoặc hành
động bi kịch được kết thúc có hậu (và đây là nét duy
nhất bắt buộc phải có), đều được gọi là bi hài kịch.

181
 Bi hài kịch
• Xung đột trong bi hài kịch
thường bắt nguồn từ tính
kh ô n g q u y ế t đ o á n b ê n
trong của nhân vật.
• Vở kịch thường kết thúc
không dứt điểm và buộc
khán giả phải suy nghĩ
tiếp đến cùng.

182
 Chính kịch
• Chính kịch ra đời khá muộn, là loại hình thứ 3 ra đời sau
bi kịch và hài kịch.
• Chính kịch ra đời trên nền tảng có thể bao gồm cả hai
nguyên tố bi và hài, nhưng không bị những nguyên tắc của
2 thể loại này ràng buộc, sử dụng linh hoạt của cả hai yếu
tố để thích ứng với yêu cầu phát triển của vở kịch.

183
 Chính kịch
• Nhân vật trong phim chính kịch vừa có ý nghĩ
nghiêm túc, niềm tin chân thành, tư tưởng tình cảm
phức tạp như trong phim bi kịch, vừa có sự tự tin
phóng khoáng của những nhân vật trong phim hài
kịch; nhân vật chính kịch sẽ có khuyết điểm, hạn
chế của mình song họ không phải kẻ ngốc không
biết gì như phim hài kịch.
• Nhân vật trong phim chính kịch tự tạo lập cuộc
sống cá nhân, đi theo ý chí bản thân, trải qua đấu
tranh nội tâm, thế giới tinh thần phong phú. Chính
vì vậy, cuộc đời của nhân vật, kết cục của câu
chuyện trong phim chính kịch có tính toàn vẹn hơn.
184
185
 Nhạc kịch
• Nhạc kịch là loại hình sân khấu trong đó kết
hợp ca khúc, lời thoại, diễn xuất và nhảy múa.
Nội dung và biểu cảm của nhạc kịch được thể
hiện thông qua câu chữ, âm nhạc, động tác và
các khía cạnh kỹ thuật sân khấu; tất cả hợp
thành một thể thống nhất.
• Tuy không tránh khỏi sự nhập nhằng với các
loại hình sân khấu khác như opera, múa nhưng
có thể phân biệt được do nhạc kịch thể hiện
tính bình đẳng giữa âm nhạc với lời nói, động
tác và các yếu tố khác. 186
 Nhạc kịch

The Black Crook (1866) được một số nhà sử học

xem là vở nhạc kịch đầu tiên của thế giới

187
 Cây sáo thần- vở nhạc kịch trứ danh của thiên tài âm
nhạc Wolfgang Amadeus Mozart, ra mắt lần đầu tiên vào
năm 1791, do chính tác giả chỉ huy dàn nhạc chỉ 2 tháng
trước khi ông từ biệt thế giới.

188
 Sir Charles Spencer (1889 – 1977)
thường được biết đến với tên Charlie Chaplin hay Vua hề Charlot - Sác-lô
189
190
 Chèo

Cải
Tuồng
lương

Kịch dân Múa rối

ca nước
191
CÂU HỎI

192
Múa rối

193
Giới thiệu về 1 vở chèo mà bạn biết

194
Giới thiệu về 1 vở tuồng mà bạn biết

195
Giới thiệu về 1 vở cải lương mà bạn biết

196
Giới thiệu về 1 vở kịch dân ca mà bạn biết

197
 Điện ảnh là gì?

Phim Little Ashes (Những đống tro nhỏ), 2008, là bộ phim

nghệ thuật kể về tình bạn, tình yêu đồng tính giữa nhà thơ
Federico Gacia Lorca và họa sĩ Salvador Dali, do Tây Ban Nha
và Anh sản xuất. 198
199
 1.4.6. Điện ảnh
Khái niệm
Điện ảnh bao gồm: các bộ phim được tạo bởi
những khung hình chuyển động, kỹ thuật điện
ảnh (gồm kỹ thuật ghi lại hình ảnh, âm thanh và
ánh sáng); cuối cùng là một ngành công nghiệp
(công nghiệp điện ảnh), liên quan đến việc sản
xuất, quảng bá, phân phối phim.

200
 Các công đoạn làm phim
• Phát triển kịch bản: Bao gồm xây dựng cốt truyện, lời
thoại và phân cảnh
• Tiền sản xuất: Lựa chọn diễn viên (casting), xây
dựng bối cảnh, trường quay, đạo cụ, phục trang
• Sản xuất: Quay thử, quay chính thức, thu âm
• Hậu kỳ: dựng phim, âm thanh, thực hiện các kỹ xảo
trên phim và bằng máy vi tính, chiếu thử
• Phân phối: Quảng cáo, phân phối phim cho các rạp,
thêm phụ đề, phát hành DVD và chiếu trên truyền
hình, phát hành các sản phẩm phụ (áp phích, trò chơi
điện tử, áo,...) 201
• Nhà sản xuất phim
• Đạo diễn
• Biên kịch
• Diễn viên
• Kỹ thuật viên: quay phim, kỹ thuật âm
thanh, đạo cụ, phục trang, dựng phim

202
 Nhà sản xuất phim
Nhà sản xuất/ nhà sản xuất độc quyền: thường là
người đầu tư cho bộ phim, tạo điều kiện cho bộ
phim được thực hiện; đảm nhận trách nhiệm
khởi xướng, phối hợp, giám sát và điều khiển các
vấn đề như tìm nguồn kinh phí làm phim, thuê
ekip làm phim.

203
CÂU HỎI: Bạn biết những nhà sản
xuất phim nổi tiếng nào?

James Cameron - 1 trong 10 nhà sản xuất phim thành công nhất
Hollywood, nổi tiếng với “Titanic” và “Avatar”, mang về cho các
hãng phim 18 tượng Oscar. 204
• Đây là người chịu trách nhiệm chính việc chỉ đạo quá
trình thực hiện một bộ phim. Công việc của đạo diễn bắt
đầu với việc định hướng nghệ thuật cho bộ phim (thể loại,
đối tượng khán giả, nội dung, đạo cụ, phục trang vv...),
sau đó là nghiên cứu kịch bản để từ đó lên kế hoạch chi
tiết cho việc triển khai dự án: bố cục lại kịch bản hợp lý
theo từng phân đoạn, cảnh quay, cái nào quay trước, cái
nào quay sau.
• Đạo diễn sẽ đề xuất hoặc trực tiếp casting chọn các diễn
viên cho bộ phim; chọn các địa điểm, phim trường quay
phim.
205
 Đạo diễn
• Khi phim bắt đầu quay, đạo diễn sẽ là người trực tiếp
chỉ đạo diễn xuất của diễn viên (cảm xúc, cách nhập
vai, hành động, chỉ đạo việc chọn các góc quay của
cameraman, phối hợp với đạo diễn hình ảnh để xem
xét hiệu ứng, ánh sáng, kĩ xảo có phù hợp trong bối
cảnh này hay không.
• Khi bộ phim được quay xong, đạo diễn có thể tham
gia các khâu hậu kì, ví dụ như giám sát dựng phim,
làm việc với nhà soạn nhạc cho phim, duyệt bộ phim
thành phẩm.

206
CÂU HỎI: Bạn biết những đạo diễn
phim nổi tiếng nào?

David Yates - trong danh sách 15 đạo diễn có doanh thu cao nhất
Phim: Harry Potter and the Order of the Phoenix (2007), Harry Potter and the
Half-Blood Prince (2009), Harry Potter and the Deathly Hallows, Parts 1 and 2
(2010 – 2011), The Legend of Tarzan (2016), Fantastic Beasts and Where to Find
Them (2016), Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald (2018). 207
 Nhà biên kịch
Nhà biên kịch là người đầu tiên tạo dựng toàn bộ
câu chuyện trên phim: lựa chọn bối cảnh, nhân
vật, cá tính và ngôn ngữ của các nhân vật. Nhà
biên kịch có thể tham gia trực tiếp vào quá trình
làm phim, lựa chọn diễn viên, đề nghị thay đổi
cách diễn xuất cho phù hợp với yêu cầu của kịch
bản...
Sản phẩm nhà biên kịch tạo ra là kịch bản phim.

208
Giới thiệu ngắn về một kịch bản phim
bạn yêu thích.

There Will Be Blood (Máu sẽ phải đổ - Đạo diễn Paul Thomas Anderson, 2007): Một tác
phẩm mang đậm chất điện ảnh Mỹ được vinh danh là bộ phim điện ảnh xuất sắc nhất
thế kỷ 21 tính đến nay. Nặng nề và khốc liệt, bộ phim vượt qua đối thủ là No Country
for Old Man để giành đuợc 4 giải thưởng Oscar (Phim hay nhất, Đạo diễn, Quay phim,
Kịch bản). Phim kể về Daniel Plainview (Daniel Day-Lewis), người đã phát hiện ra dầu
lửa tại một trong các mỏ bạc đang khai thác vào năm 1898. Bộ phim dài 158 phút đi tìm
209
câu trả lời cho câu hỏi: Liệu rằng tiền có mua được tất cả mọi thứ trên đời?
 Diễn viên
• Diễn viên là người nghệ sĩ biểu diễn, trình bày một
vai diễn nhất định. Diễn viên trình bày vai diễn của
mình (bằng cách sử dụng giọng nói, cử động và nét
mặt...) theo kịch bản đã được viết sẵn hoặc có thể ứng
khẩu vai diễn của mình. Phương pháp diễn viên bày
tỏ vai diễn của mình tùy thuộc vào thể loại, phong
cách và hoàn cảnh của phim.
• Diễn viên điện ảnh sẽ làm việc với các công cụ như
máy quay, đèn, đạo cụ và cộng tác với đạo diễn, hoá
trang, quay phim, bạn diễn để tạo nên một tác phẩm
nghệ thuật, là một phim chiếu rạp.
210
Giới thiệu ngắn về một diễn viên
bạn yêu thích

Meryl Streep - sự nghiệp của bà là một chuỗi dài rực rỡ với 30 đề cử Qủa Cầu Vàng (bà
thắng 8 trong số này), 20 đề cử Oscar (3 trong số này đã về tay bà). Những con số này đưa
Meryl Streep vào hàng ngũ những diễn viên nhận được nhiều đề cử nhất lịch sử phim ảnh,
cũng như khẳng định tầm vóc biểu tượng của bà trong suốt hơn 5 thập kỷ hoạt động nghệ
thuật.
Vơi những màn diễn xuất xuất thần trong các dự án như Adaptation (2002) (4 đề cử Oscar),
The Devil Wears Prada (2006) (2 đề cử Oscar), Doubt (2008) (4 đề cử Oscar), The Iron
Lady (2011) (2 tượng vàng Oscar)… Meryl Streep được các nhà phê bình lẫn khán giả đại
chúng đánh giá là một trong những nữ diễn viên vĩ đại nhất mọi thời đại.
211
Các thể loại phim
(theo bối cảnh)

212
• Phim hành động
• Phim phiêu lưu
• Phim hài
• Phim kinh dị
• Phim kỳ ảo
• Phim chính kịch
• Phim lãng mạn
213
 Các thể loại phim
(theo dạng thực hiện)
• Phim hoạt hình
• Phim tài liệu
• Phim khoa học
• Phim ca nhạc

214
215
 CÂU HỎI

Phim “Người Mỹ trầm lặng” - phim Mỹ đầu tiên quay ở VN

216
217
218
219
220
221
222
223
224