KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Ahi Evran Üniversitesi

Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi

ISSN: 2147 - 1037

http://kefad.ahievran.edu.tr

Investigation of the Digital Literacy Levels of Social Studies

Teacher Candidates

İsmail Hakan Akgün

Muhterem Akgün

Article Information Abstract

With the development of technology, digital technologies have begun to be used in

educational environments and therefore, the concept of digital literacy has gained
importance for teacher candidates. This study was conducted to determine the digital
literacy levels of social studies teacher candidates and examine whether they differed
Received: 17.12.2019
according to variables such as gender, grade level, and daily internet use. The study
Revised: 25.04.2020
sample consisted of 393 Social Studies Education undergraduate students studying at 5
Accepted: 29.05.2020
state universities during the 2018–2019 academic year. A digital literacy scale
consisting of 5-point Likert-type questions was used as the data collection tool. The
data were analyzed using SPSS 16.0 software. Descriptive statistics were presented as
Keywords: the percentage, frequency, mean, and standard deviation, and the independent groups
Social Science Education, t-test and 1-way ANOVA were used for data analyses. As a result of this research, it
was observed that the digital literacy levels of the social studies teacher candidates
Digital Technology,
were at a good level. In addition, it was determined that the digital literacy levels of
Digital Literacy the social studies undergraduate students showed a significant difference in terms of
gender and grade level. However, it was concluded that the digital literacy levels of
the social studies undergraduate students did not differ significantly in terms of the
daily internet usage time and daily social network usage time.

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık

Düzeylerinin İncelenmesi
Makale Bilgileri Öz
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte eğitim ortamlarında da dijital teknolojilere yer verilmeye
başlanmış ve dolayısıyla öğretmen adayları için dijital okuryazarlık kavramı önem
kazanmıştır. Bu araştırma Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans öğrencilerinin dijital
Yükleme: 17.12.2019 okuryazarlık düzeylerinin tespit edilmesi ve cinsiyet, sınıf, günlük internet kullanımı vs.
Düzeltme: 25.04.2020 değişkenlere gore fark gösterip göstermediğini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Kabul: 29.05.2020 Araştırmanın örneklemini 2018–2019 eğitim-öğretim yılında 5 devlet üniversitesinde
öğrenimini sürdüren 393 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Veri
Anahtar Kelimeler:
toplama aracı olarak 5’li likert soru tipinden oluşan dijital okuryazarlık ölçeği
Sosyal Bilgiler Eğitimi, kullanılmıştır. Veriler SPSS 16.0 program ile analiz edilmiştir. Veri analizinde yüzde,
Dijital Teknoloji, frekans, ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar t-testi ve One-way ANOVA testleri
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; sosyal bilgiler öğretmen adaylaının dijital
Dijital Okuryazarlık
okuryazarlık düzeylerinin iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Ayrıca Sosyal bilgiler lisans
öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet ve öğrenim gördükleri sınıf
açısından anlamlı fark gösterdiği tespit edilmiştir. Ancak sosyal bilgiler lisans
öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin günlük internet kullanım süresi ve günlük
sosyal ağ kullanım süresi açısından anlamlı fark göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Sorumlu Yazar : İsmail Hakan AKGÜN, Doç. Dr., Adıyaman Üniversitesi, Türkiye, hakgun@adiyaman.edu.tr, ORCID ID: 0000-
0003-0190-1866.
Muhterem AKGÜN, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, makgun27@gmail.com, ORCID ID: 0000-0002-5915-
013X.
Atıf için: Akgün, İ. H. & Akgün, M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi.
Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1006- 1024.
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Giriş

Günümüz dünyasında bilim ve teknolojide hızlı bir değişim ve gelişim yaşanmaktadır. Bu

değişime bağlı olarak, bireylerin ve toplumların ihtiyaçları farklılaşmakta ve dolayısıyla öğrenme-

öğretme kuramları ve yaklaşımlarında meydana gelen değişim ve gelişmeler sonucunda bireylerin

eğitim ortamındaki rolleri de değişmektedir (MEB, 2018). Bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişim

ve dönüşüm, tüm alanlarda olduğu gibi eğitim alanını da etkilemiş ve sosyo-ekonomik, teknolojik ve

eğitsel durumların değişmesi, eğitim sistemlerinde de bir dönüşüm başlatmıştır. Bilgi

teknolojilerindeki gelişim bilgi toplumlarını meydana getirmiş, toplumların gelişen teknolojiyi takibi

neticesinde teknoloji alanındaki yeni gelişmelerin eğitim ortamlarına da girmesi bir zorunluluk

olmuştur (Uşun, 2014).

Günümüzde tartışmasız olarak üstünlük “bilgiyi üreten” ve “bilgiyi kullanan”larındır.

Bilginin bireylere kazandırılması, kullanılması ve donanımlı bireylerin yetiştirilmesi ise ancak eğitim

ile mümkündür (MEB, 2005). Yaşanan bu gelişim ve dönüşümler en temel anlama becerisi olan okuma

ve sistemli biçimde anlatımı sağlayan yazma kavramlarına da yeni anlamlar yüklemiş ve dijital

okuryazarlık kavramını edinilmesi gereken bu temel becerilere eklemiştir (Maden, Maden ve Banaz,

2018). 21. yüzyılda yaşamak için gereken yaratıcılık, yenilikçilik ve girişimcilik gibi becerileri elde

edebilmek için neredeyse dijital okuryazarlık becerisi ön şart haline gelmiştir (Martin, 2005). Dijital

okuryazarlık kavramını ilk olarak Gilster kullanmış ve dijital okuryazarlığı bilgisayardan çoklu

formatta elde edilen bilgiyi anlama, değerlendirme ve entegre edebilme becerisi olarak tanımlamıştır

(Pool, 1997). Dijital çalışma ve öğrenme ortamlarına daha fazla maruz kalmanın getirdiği bir sonuç

olarak dijital okuryazarlık, kullanıcıların karmaşık dijital görevleri etkin bir şekilde yerine

getirmelerine yardımcı olan hayatta kalma becerisinin anahtarıdır (Aviram ve Alkalai, 2006). Dijital

okuryazarlık dijital/elektronik ortamda verilen bilgiyi özümseme, değerlendirme ve iletme yetisidir

(Hull, Mikulecky, Clair ve Kerka, 2003). Dijital Okuryazarlık, kişilerin dijital kaynakları tanıma,

erişim, yönetim, entegrasyon, değerlendirme, analiz, sentez, yeni bilgiler inşa etme, medya ifadelerini

oluşturma ve insanlarla iletişim kurabilmek için dijital teknolojiyi uygun bir biçimde kullanma

konusundaki farkındalığı, tutumu ve yetkinliğidir (Martin, 2005). Bawden’a (2008) göre ise; zamanın

teknolojilerini ve formatlarını kullanarak bilgileri okuma, yazma ve başka türlü işlem yapma yeteneği

en temel bir yaşam becerisidir.

Dünyada öğretmen yetiştiren tüm kurumlar geleceğin öğretmenlerinin teknolojiyle

entegrasyonunu sağlamak için müfredatlarını yeniden düzenlemektedir. Öğretmen adaylarının

teknoloji deneyimlerinin niteliği ve niceliği, yeni öğretmenlerin teknolojiye adaptasyonu önemli bir

faktördür (Tondeur, Roblin, Braak, Voogt ve Prestridge, 2017). International Society for Technology in

Education (ISTE, 2008) öğretmenler için teknoloji yeterliklerinde de belirttiği gibi öğretmen;

öğrencilerinin eğitim teknolojisine, dijital içeriğe ve öğrenme fırsatlarına eşit erişim sağlanması
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

konusunda liderlik yapan, çevrimiçi kaynakları, dijital okuryazarlığı ve medya akıcılığını teşvik edici

bir öğrenme kültürü oluşturan yol gösterici olmalıdır. Ülkemizde de dijital okuryazarlık kavramı her

geçen gün önem kazanmaktadır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın başlattığı dijital dönüşüm

projesi ile seçilen 8 pilot üniversitede dijital okuryazarlık ile ilgili dersler verilmeye başlanmıştır

(YÖK, 2019). Bu bağlamda dünyadaki gelişmelere ve dönüşümlere paralel olarak ülkemizde de birçok

öğretim programı ve dolayısıyla Sosyal Bilgiler Öğretim Programı da güncellenmiştir. Yenilenen

Sosyal Bilgiler Öğretim Programında önceki programda bulunmayan “Yetkinlikler” kısmı eklenmiştir.

Eğitim sistemimiz yetkinlikler konusunda entegre olmuş bilgi, beceri ve davranışları taşıyan

bireyler yetiştirmeyi amaç edinmektedir. Öğrencilerin ulusal ve uluslararası platformlarda;

toplumsal, kişisel, akademi ve iş yaşamlarında ihtiyaçları olacak söz konusu yetkinlikler kapsamında

Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) oluşturulmuştur. Bu bağlamda Türkiye Yeterlikler

Çerçevesi’nde sekiz anahtar yetkinlik alanı belirlenmiştir ve bunlardan birisi de “Dijital Yetkinlik”tir

(MEB, 2018). Dijital yetkinlik Sosyal Bilgiler Programında şu şekilde ifade edilmektedir: “İş, günlük

hayat ve iletişim için bilgi iletişim teknolojilerinin güvenli ve eleştirel şekilde kullanılmasını kapsar. Söz konusu

yetkinlik, bilgiye erişim ve bilginin değerlendirilmesi, saklanması, üretimi, sunulması ve alışverişi için

bilgisayarların kullanılması ayrıca internet aracılığıyla ortak ağlara katılım sağlanması ve iletişim kurulması

gibi temel beceriler yoluyla desteklenmektedir.”(MEB, 2018, s.5).

Ayrıca yenilenen Sosyal Bilgiler Öğretim Programının uygulanması noktasında dikkate

alınması gereken hususlar arasında; son yıllarda dijital teknolojilerde meydana gelen gelişmelere bağlı

olarak vatandaşlık hak ve sorumluluklarının belirlenmesini ifade eden; dijital vatandaşlık, e-Devlet,

sosyal medya, e-ticaret, gibi yeni olgular ve dijital bölünme, kişisel bilgilerin gizliliği, kimlik hırsızlığı,

siber zorbalık ve siber dolandırıcılık, gibi yeni problemlerin ortaya çıktığı ifade edilmektedir. Buna

bağlı olarak öğretim programında öğrencilerin dijital vatandaşlık ile ilgili yeterlilik düzeylerini

artırmak amacıyla konu bağlamında Sosyal Bilgiler derslerinde ders içi-ders dışı etkinliklerin

artırılması gerektiği belirtilmiştir (MEB, 2018). Bu bağlamda Sosyal Bilgiler 5. Sınıf Bilim, Teknoloji ve

Toplum Öğrenme Alanı kapsamında; çalışkanlık, bilim etiği, dürüstlük gibi değerler ile dijital

okuryazarlık ve öz-denetim gibi yeterlilikleri de öğrencilerin kazanmasının sağlanması amaçlanmıştır

(MEB, 2018).

Dijital okuryazarlık günümüz dünyasında son derece önemli bir konudur ve bu becerinin

erken yaşlarda öğrencilere kazandırılması ise hayati öneme sahiptir. Yukarıda da ifade edildiği üzere

bu amaca yönelik dijital okuryazarlık becerisi Sosyal Bilgiler derslerinde önemli bir yere sahiptir.

Doğal olarak öğrencilerde bu becerinin kazanılmasını sağlayacak olan başlıca etken ise Sosyal Bilgiler

öğretmenleridir. Bu yönüyle Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının “Dijital Okuryazarlık” düzeylerinin

yeterliliği önem arz etmektedir.

1008
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Eğitim sistemimizde son dönemlerde önemli bir yer edinen dijital okuryazarlık ile ilgili

yapılan literatür araştırmasında bu konuda yapılan akademik çalışmaların oldukça sınırlı ve yetersiz

olduğu görülmüştür. Bu nedenle literatürdeki boşluğu doldurmak ve alana katkı sağlamak amacıyla

bu çalışmada Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi

amaçlanmıştır.

Yöntem

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesidir. Bu bağlamda araştırma nicel araştırma yöntemlerinden biri

olan tarama modeli ile yürütülmüştür Bir grubun belirli özelliklerini belirlemek amacıyla verilerin

toplanmasını amaçlayan araştırmalara tarama araştırması denir (Büyüköztürk vd., 2008). Tarama

modeli; geçmiş ya da halihazırda mevcut olan bir durumu olduğu biçimde tasvir etmeyi amaç edinen

bir araştırma yaklaşımıdır. Araştırmaya konu olan durum, birey veya nesne, kendi şartları dahilinde

mevcut durumuyla tanımlanmaya çalışılarak herhangi bir şekilde değiştirme veya etkileme çabası

güdülmez (Karasar, 2007). Büyüköztürk vd.’nin de (2008) belirttiği gibi mümkün olduğunca büyük

örneklem grubundan elde edilen birçok bilgiyi sunması tarama çalışmalarının önemli bir avantajı

olarak görülmektedir.

Araştırma kapsamında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır;

1. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları hangi

düzeydedir?

2. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları cinsiyet

değişkeni açısından değişmekte midir?

3. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları sınıf değişkeni

açısından değişmekte midir?

4. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları günlük internet

kullanım süresi açısından değişmekte midir?

5. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin dijital okuryazarlıkları günlük sosyal

ağ kullanım süresi açısından değişmekte midir?

Çalışma Grubu

Araştırmaya katılan öğrenci grubu incelendiğinde; araştırmanın evrenini, Sosyal Bilgiler

Öğretmen adayları; örneklemini ise 2018–2019 eğitim-öğretim yılında 5 devlet üniversitesinde

öğrenimini sürdüren Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem

seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi tercih

edilmiştir. Buradaki amaç çalışılan problem durumuna ilişkin durumu yansıtacak örneklem
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

grubundaki bireylerin çeşitliliğini maksimum oranda sağlamaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2006).

Araştırmaya toplam 393 kişi katılmış olup, araştırmaya katılan öğrencilerin demografik bilgileri Tablo

1’de verilmiştir.

Tablo 1. Katılımcıların demografik bilgileri

Frekans (f) Yüzde (%)
Cinsiyet Kız 242 61.6
Erkek 151 38.4
1 104 26,5
2 113 28,8
Sınıf 3 111 28,2
4 65 16,5
Adıyaman Üniversitesi 147 37.4
Muğla Sıtkı Koçman 38 9.7
Üniversitesi
Öğrenim görülen Fırat Üniversitesi 12 3.1
Üniversite Kilis 7 Aralık Üniversitesi 75 19.1
Yıldız Teknik Üniversitesi 121 30.8
0-1 saat 25 6,4
Günlük İnternet Kullanım 1-3 saat 134 34,1
Süresi 3-6 saat 158 40,2
6-9 saat 60 15,3
9+ 16 4,1
0-1 saat 83 21,1
Günlük Sosyal Ağ 1-3 saat 173 44,0
Kullanımı 3-6 saat 97 24,7
6-9 saat 28 7,1
9+ 12 3,1
Toplam 393 100

Tablo 1’de yer alan veriler incelendiğinde araştırmaya katılan öğrencilerin % 61.6’sının kız,

%38.4’ünün erkek; % 26.5’inin 1. Sınıf, % 28.8’inin 2. Sınıf, % 28.2’sinin 3. Sınıf, % 16.5’i 4. Sınıf

öğrencisidir. Araştırmaya katılan öğrencilerin % 37.4’ü Adıyaman Üniversitesi’nde, % 9.7’si Muğla

Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde, % 19.1’i Kilis 7 Aralık Üniversitesi’nde, % 30.8’i Yıldız teknik

Üniversitesi’nde, % 3.1’i Fırat Üniversitesi’nde öğrenim görmektedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin

günlük internet kullanımı incelendiğinde; % 6.4’ü 0-1 saat, % 34.1’i 1-3 saat, % 40.2’si 3-6 saat, % 15.3’ü

6-9 saat, % 4.1’i 9+ internet kullanmaktadır. Katılımcıların % 21.1’i günde 0-1 saat, % 44’ü 1-3 saat, %

24.7’si 3-6 saat, % 7.1’i 6-9 saat % 3.1’i 9+ sosyal ağ kullandığını belirtmiştir.

Veri Toplama

Veri toplama aracı Ng’nin (2012) geliştirdiği ve Hamutoğlu, Güngören, Uyanık ve Erdoğan

(2017) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan Dijital Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Dijital

Okuryazarlık Ölçeği (DOYÖ); 17 madde ve 4 faktörden (tutum, teknik, bilişsel ve sosyal)

oluşmaktadır. Ölçekte tersten puanlanan madde bulunmamaktadır ve 5’li Likert tipi (5=tamamen

katılıyorum, 4= katılıyorum vb.) bir derecelendirme kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçek iki

bölümden oluşmaktadır. Ölçeğin ilk bölümü öğrencilerin cinsiyet, sınıf, öğrenim gördükleri

üniversite, günlük internet ve sosyal ağ kullanma süreleri gibi demografik özelliklerini belirleyen

kişisel bilgi formuna, ikinci bölümde ise Dijital Okuryazarlık Ölçeğine yer verilmiştir. Ölçeğin

1010
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Türkçeye uyarlanmış şeklinde güvenirlik katsayıları ölçeğin tamamına ait güvenirlik katsayısı .98,

tutum alt boyutuna ait .89, teknik alt boyutuna ilişkin .90, bilişsel alt boyutuna ait .87 ve sosyal alt

boyutuna ait .79’dur. Bu bağlamda; dijital okuryazarlık ölçeğinin tamamı ve alt boyutlarına ilişkin

güvenirlik katsayılarının yeterli olduğu iddia edilebilir (Hamutoğlu vd., 2017). Veriler Google Drive

üzerinden oluşturulan link aracılığıyla toplanmış ve gönüllülük esas alınmıştır. Google Drive

üzerinden Excel dosyasına atılan veriler gerekli kodlamalar yapılarak SPSS 16.0 programı ile analiz

edilmiştir. Verilerin analizi için demografik özelliklere ait verilerde frekans, yüzde gibi betimsel

istiatistiklerden gruplar arasındaki ortalamaları karşılaştırmak üzere ise t-testi ve One Way-ANOVA

testlerinden yararlanılmıştır.

Araştırmanın Etik İzinleri

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği

Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü

olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden

hiçbiri gerçekleştirilmemiştir.

Bulgular ve yorum

Bu bölümde dijital okuryazarlık ölçeğinden elde edilen verilerle ilgili bulgular incelenecektir.

Tablo 2. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarnın dijital okuryazarlık düzeyleri

N Min. Max. Ortalama(X) Standart
Sapma
Dijital
393 1.24 5 3.90 .540
Okuryazarlık

Tablo 2’de yer alan veriler incelendiğinde Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin ortalamasının (3.90 ± .540) düzeyinde olduğu görülmüştür. Öçek puanları

aralığı (Min.=1,24, Max.=5) göz önüne alındığında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin iyi düzeyde olduğu söylenebilir.

Tablo 3.Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre t-testi
sonuçları

Grup N Ort ( X ) Ss. t p

Kadın 242 3.85 .52

-2.047 .041
Erkek 151 3.97 .56

Tablo 3’te yer alan veriler incelendiğinde Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin cinsiyetleri açısından anlamlı fark bulunup bulunmadığını test etmek üzere

yapılan bağımsız gruplar t-testi sonucunda p<.05 düzeyinde erkek öğrenciler lehine anlamlı fark

olduğu görülmüştür.[t= -2,047; p=.041<.05].Tablo 3’e göre erkek öğrencilerin ( X =3.97) kız öğrencilere

( X =3.85) oranla dijital okuryazarlık düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmektedir.

Akgün, İ. H. & Akgün, M.

Tablo 4.Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin sınıf değişkenine göre ANOVA
testi sonuçları
Kareler Kareler Anlamlı
Toplamı df Ortalaması F p Fark
Gruplar arası 2,562 3 ,854
Gruplar İçi 112,086 389 ,288 2,964 ,032 3-1

Toplam 114,648 392

Tablo 4’te yer alan veriler incelendiğinde Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık seviyelerinin sınıf değişkeni açısından farkını incelemek üzere yapılan ANOVA ve

Dunnett-C testi sonucuna göre 3. sınıflar ile 1. Sınıflar arasında 3. Sınıflar lehine anlamlı fark olduğu

görülmektedir [F=2.964; p=.032].

Tablo 5.Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin günlük internet kullanımına göre
ANOVA testi sonuçları
Kareler
Kareler Toplamı df Ortalaması F p
Gruplar Arası ,807 4 ,202
Gruplar İçi 113,840 388 ,293 ,688 ,601
Toplam 114,648 392

Tablo 5’te yer alan veriler incelendiğinde Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin günlük internet kullanım süresine göre farklılık göstermediği

görülmektedir [F=.688; p= .601].Bu sonuçta katılımcıların çok büyük çoğunluğunun (% 93,6) günlük

internet kullanım süresinin yüksek olmasının etkili olduğu söylenebilir.

Tablo 6.Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin günlük sosyal ağ kullanımına
göre ANOVA testi sonuçları
Kareler
Kareler Toplamı df Ortalaması F p
Gruplar Arası 1,243 4 ,311
Gruplar İçi 113,405 388 ,292 1,063 ,375
Toplam 114,648 392

Tablo 6’da yer alan veriler incelendiğinde Sosyal Bilgiler Öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin günlük sosyal ağ kullanım süresine göre farklılık göstermediği

görülmektedir [F=1.063; p= .375]. Bu sonuçta da katılımcıların çoğunluğunun günlük sosyal ağ

kullanım oranının yüksek olmasının etkili olduğu söylenebilir.

Sonuç ve Tartışma

Araştırmadan elde edilen sonuçlara bakıldığında Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans

öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin iyi düzeyde olduğu görülmektedir. Literatür

incelendiğinde İşçioğlu ve Kocakuşak’ın (2012) sınıf öğretmeni adayları ile yapmış olduğu

araştırmada ise öğretmen adayların dijital okuryazarlık seviyelerinin yüksek olduğu görülmüştür.

Çetin (2016) tarafından yapılan benzer bir araştırmada da pedagojik formasyon alan öğrencilerin

1012
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

dijital okuryazarlık konusunda kendilerini yeterli düzeyde gördüğü sonucuna ulaşılmıştır. Üstündağ

ve diğerleri (2017) tarafından yapılan araştırmada Fen Bilgisi öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin genel anlamda iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Bu anlamda araştırma

sonuçlarının literatür ile paralellik gösterdiği söylenebilir. Özerbaş ve Kuralbayeva (2018) tarafından

yapılan araştırmada ise Türkiye’deki katılımcıların dijital okuryazarlık düzeylerinin

Kazakistan’dakilerden daha yüksek olduğu görülmüştür (Özerbaş ve Kuralbayeva, 2018). Ancak;

Akkoyunlu ve Soylu’nun (2010) Fen Bilgisi öğretmen adaylarıyla yaptıkları araştırmada;

öğretmenlerin sayısal yetkinliklerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. (Coşkun, Cumaoğlu ve

Seçkin, 2013) tarafından bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık kavramı ile

ilgili bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu görülmüştür. Yıllar içinde bilgi ve iletişim teknolojileri

kullanımının artmasıyla Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK, 2019) araştırmalar arasındaki farkın zaman

faktöründen kaynaklandığı da söylenebilir.

Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının cinsiyetleri açısından dijital okuryazarlık

düzeylerinin erkek öğrenciler lehine anlamlı fark gösterdiği tespit edilmiştir. Literatür incelendiğinde

Kıyıcı (2008), Çetin (2016) ve Timur, Timur ve Akkoyunlu (2014) tarafından yapılan araştırmalarda da

erkek öğrenciler lehine anlamlı fark görüldüğü tespit edilmiştir. Bu sonuç erkeklerin bayanlara oranla

internet ve teknolojiye daha fazla ilgi duymasıyla ilgili olabilir. Nitekim TÜİK (2019) tarafından

yapılan Bilgi Toplumu İstatistikleri’ne göre erkeklerin (% 81.8) internet kullanım oranının kadınlardan

( % 68.9) yüksek olduğu görülmektedir.

Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuçta ise sınıf değişkenine göre 1. Sınıf öğrencileriyle 3.

Sınıf öğrenciler arasında Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 3. Sınıf öğrencileri lehine anlamlı fark olduğu

görülmüştür. Bu sonuç Kozan ve Bulut Özek (2019) ile Özerbaş ve Kuralbayeva (2018)’nın yaptığı

araştırmalarla paralellik göstermektedir. Bu sonucun öğretmen adaylarının yıllar içinde bilgi ve

iletişim teknolojilerine ilgilerinin artmasıyla ilgili olduğu söylenebilir. Buna karşılık Timur, Timur ve

Akkoyunlu (2014) tarafından yapılan Öğretmen Adaylarının Sayısal Yetkinlik Düzeylerinin

Belirlenmesi isimli araştırmada ise sınıf düzeyine göre sayısal yetkinlik düzeyi değişmemektedir.

Araştırma sonuçlarından elde edilen bir diğer bulguda ise öğretmen adaylarının günlük

internet kullanım süresi ile günlük sosyal sosyal ağ kullanım süresine göre farklılık oluşmadığı

görülmektedir. Buna karşılık, Çetin (2016) ise internet kullanım sıklığı ile dijital okuryazarlık

düzeyinin doğru orantılı olduğu sonucuna varmıştır. Aynı şekilde Timur, Timur ve Akkoyunlu (2014)

tarafından yapılan araştırmalarda da sosyal ağ kullanımı arttıkça sayısal okuryazarlık düzeyinin

arttığı görülmüştür. Bu sonuç zamanla internet ve teknoloji kullanımının artmasına paralel olarak

öğretmen adaylarının genelinin interneti ve sosyal ağları sık kullanıyor olmasından dolayı olabilir.

Zira, Prensky (2001) günümüz öğrencilerini dijital yerli olarak tanımlamakta ve bilgisayar oyunları, e-

posta, Internet, cep telefonları ve anlık mesajlaşmaların onların hayatlarının ayrılmaz parçaları
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

olduğunu belirtmektedir. We are social ve Houtsite tarafından yapılan istatistiklere göre de dünya

nüfusunun % 67’si mobil aygıt kullanıcısı, % 52’si ise mobil internet kullanıcısı, % 53’ünün ise mobil

sosyal medya kullanıcısı olduğu görülmektedir (We are social, 2019).

Öneriler

Araştırma bulguları kapsamında öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin

artırılması için aşağıdaki önerilerde bulunulmuştur:

Dijital okuryazarlık ile ilgili derslere lisans eğitimi sırasında müfredatta daha fazla yer

verilmeli, üniversitelerde dijital okuryazarlık ile ilgili bilimsel etkinlikler düzenlenmeli, üniversite

eğitimi esnasında dijital teknolojinin derslerde kullanılmak suretiyle öğrencilerin özümsemesi

sağlanmalı, öğretmen adaylarına ileride kendi derslerinde dijital teknolojiyi daha verimli

kullanabilmeleri için teknolojik pedogojik alan bilgisi ile ilgili eğitim verilmelidir.Lisansüstü tez ve

araştırmalarda dijital okuryazarlık konusuna daha sık yer verilmelidir

1014
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Ahi Evran University

Journal of Kırşehir Education Faculty

ISSN: 2147 - 1037

http://kefad.ahievran.edu.tr

ENGLISH VERSION

Introduction

In today's world, science and technology are rapidly changing and developing. As a result of

this, the needs of individuals and societies differ, and therefore, the roles of individuals in the

educational environment are changing as a result of the changes and developments in learning-

teaching theories and approaches (MEB, 2018). The development and transformation in the field of

science and technology has affected the field of education, as in all other fields, and the changes in

socioeconomic, technological, and educational conditions has initiated a transformation in education

systems. The development in information technologies has created information societies, and as a

result of the societies, following the developing technology, it has become a necessity for these new

developments in the field of technology to enter into educational environments (Uşun, 2014).

Today, those who produce and use information are undisputedly advantageous. Gaining and

using knowledge by individuals and raising well-equipped individuals is only possible through

education (MEB, 2005). These developments and transformations have also added new meaning to the

concepts of reading, which is the most basic comprehension skill, and writing, which provides

systematic expression, and added the concept of digital literacy to these basic skills that needed to be

acquired (Maden, Maden and Banaz, 2018). Digital literacy has almost become a prerequisite to

acquire skills such as creativity, innovation, and entrepreneurship, which are required to live in the

21st century (Martin, 2005). The concept of digital literacy was first used by Gilster and was defined as

the ability to understand, evaluate, and integrate information obtained from computers in multiple

formats (Pool, 1997). As a result of greater exposure to digital working and learning environments,

digital literacy has become a key to survival skill that helps users perform complex digital tasks

effectively (Aviram and Alkalai, 2006). Digital literacy is the ability to obtain, evaluate, and transmit

information given in a digital/electronic environment (Hull, Mikulecky, Clair and Kerka, 2003). Digital

literacy is the awareness, attitude, and competence of people to recognize digital resources, access,

manage, integrate, evaluate, analyze, synthesize, build new information, create media expressions,

and use digital technology appropriately to communicate with people (Martin, 2005). According to
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

Bawden (2008), the ability to read, write, and unconventionally process information using

technologies and formats of the time is a fundamental life skill.

All institutions that train teachers around the world have reorganized their curricula to ensure

the integration of future teachers with technology. The quality and quantity of the technology

experiences of pre-service teachers is an important factor in the adaptation to technology of new

teachers (Tondeur, Roblin, Braak, Voogt and Prestridge, 2017). As the International Society for

Technology in Education (ISTE, 2008) states in its technology competencies for teachers, a teacher

should be a guide who leads students in providing equal access to educational technology, digital

content, and learning opportunities, and creates a learning culture that encourages online resources,

digital literacy, and media fluency. In Turkey, the concept of digital literacy has gained more

importance recently. With the digital transformation project initiated by the Higher Education Council

(YÖK, 2019), courses on digital literacy began to be offered in 8 pilot universities. In this context, in

parallel with the developments and transformations around the world, many educational programs

and therefore, the Social Studies Curriculum, have been updated in Turkey. In the renewed Social

Studies Curriculum, the Competencies section, which was not included in the previous program, was

added.

The education system in Turkey aims to raise individuals who have integrated knowledge,

skills, and behaviors in competencies. The Turkish Qualifications Framework (TQF) has been

established within the scope of competencies that students may need in their social, personal,

academic, and working environments in national and international platforms. Digital competence is

one of the 8 competencies defined in the TQF (MEB, 2018). Digital competence is expressed in the

Social Studies Curriculum as follows: “It covers the safe and critical use of information communication

technologies for business, daily life, and communication. This competence is supported by basic skills, such as

access to information and the use of computers for the evaluation, storage, production, presentation, and

exchange of information, as well as participation in common networks and establishing communication through

the internet.”(MEB, 2018, s.5).

In addition, among the issues that should be taken into consideration in the implementation of

the renewed Social Studies Curriculum, it has been stated that new phenomena, such as digital

citizenship, e-Government, social media, and e-commerce, and new problems, such as digital divide,

privacy of personal information, identity theft, cyber bullying, and cyber fraud, have emerged for the

determination of citizenship rights and responsibilities depending on the developments in digital

technologies over recent years. Accordingly, it was stated that in the curriculum, in order to increase

the competence levels of students regarding digital citizenship, in-class, and extra-curricular activities

in Social Studies courses, should be increased (MEB, 2018). In this context, under the Social Studies 5th

Grade Science, Technology, and Society learning domain, it was aimed to ensure that students acquire

1016
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

values such as hard work, science ethics, and honesty, as well as digital literacy and self-control

competency (MEB, 2018).

Digital literacy is an extremely important issue in today's world, and it is vital to teach this

skill to students at an early age. As stated above, digital literacy skills for this purpose have an

important place in Social Studies lessons. Naturally, the main factor that will enable students to

acquire this skill is Social Studies teachers. In this respect, the adequacy of the digital literacy levels of

Social Studies teacher candidates is important.

In a literature review of digital literacy, which has recently gained an important place in the

Turkish education system, it was observed that academic studies on this subject are quite limited.

Therefore, in order to fill the gap in the literature and contribute to the field, this study aimed to

examine the digital literacy levels of Social Studies teacher candidates.

Method

The aim of this study was to determine the digital literacy levels of Social Studies teacher

candidates. In this context, the current study was conducted as survey research, which is a

quantitative research method. Studies that aim to collect data to determine certain characteristics of a

group are called survey research (Büyüköztürk et al., 2008). The survey model is a research approach

that aims to depict a past or present situation as it is. It is aimed to define the situation, individual, or

object that is the subject of the research with its current state within its own conditions and no effort is

made to change or affect it in any way (Karasar, 2007). As Büyüköztürk et al. (2008) stated, it is seen as

an important advantage of survey studies that they provide as much information as possible from a

large sample.

In the current study, it was aimed to answer the following questions:

1. What is the digital literacy level of the students of the Social Studies Teaching Department?

2. Does the digital literacy of the students of the Social Studies Teaching Department change

based on gender?

3. Does the digital literacy of the students of the Social Studies Teaching Department change

based on grade level?

4. Does the digital literacy of the students of the Social Studies Teaching Department change

based on daily internet usage time?

5. Does the digital literacy of the students of the Social Studies Teaching Department change

based on daily social media usage time?

Akgün, İ. H. & Akgün, M.

Study Group

The study population herein comprised Social Studies teacher candidates who were enrolled

in the Social Studies Teaching Departments of 5 state universities during the 2018–2019 academic year.

Among the purposeful sampling methods, the maximum diversity sampling method was selected for

the sample selection. The aim herein was to provide the maximum diversity of the individuals in the

sample group that would reflect the situation related to the problem situation studied (Yıldırım and

Şimşek, 2006). The demographic information of the 393 students who participated in this study is

presented in Table 1.

Table 1. Demographics of the participants

Frequency (f) Percent (%)
Gender Female 242 61.6
Male 151 38.4
1 104 26.5
2 113 28.8
Year 3 111 28.2
4 65 16.5
Adıyaman University 147 37.4
Muğla Sıtkı Koçman University 38 9.7
Fırat University 12 3.1
University Kilis 7 Aralık University 75 19.1
Yıldız Technical University 121 30.8
0–1 h 25 6.4
Daily Internet Usage 1–3 h 134 34.1
3–6 h 158 40.2
6–9 h 60 15.3
9+ h 16 4.1
0–1 h 83 21.1
Daily Social Network 1–3 h 173 44.0
Usage 3–6 h 97 24.7
6–9 h 28 7.1
9+ h 12 3.1
Total 393 100

According to the data in Table 1, of the students participating in this study, 61.6% were

female, 38.4% were male, 26.5% were 1st year students, 28.8% were 2nd year students, 28.2% were 3rd

year students, and 16.5% were 4th year students. Of these students, 37.4% were enrolled at Adıyaman

University, 9.7% were enrolled at Muğla Sıtkı Koçman University, 19.1% were enrolled at Kilis 7

Aralık University, 30.8% were enrolled at Yıldız Technical University, and 3.1% were enrolled at Fırat

University. When the daily internet usage of the students participating in the research was examined,

it was observed that 6.4% used the internet for 0–1 h, 34.1% used it for 1–3 h, 40.2% used it for 3–6 h,

15.3% used it for 6–9 h, and 4.1% used it for 9+ h. Of the students, 21.1% stated that they used social

networks for 0–1 h a day, 44% used them for 1–3 h a day, 24.7% used them for 3-–6 h a day, 7.1% used

them for 6–9 h a day, and 3.1% used them for 9+ h a day.

1018
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Data Collection

The Digital Literacy Scale (DLS), developed by Ng (2012) and adapted to Turkish by

Hamutoğlu, Güngören, Uyanık and Erdoğan (2017), was used to collect data of the study. The DLS

consists of 17 items and 4 factors (attitude, technical, cognitive, and social). There are no reverse

scored items in the scale, and a 5-point Likert-type rating (5 = completely agree, 4 = agree, etc.) is used.

The scale used in the study consisted of 2 parts. The first part of the scale included a personal

information form that determined the demographic characteristics of the students, such as gender,

class, university they studied at, and daily internet and social network usage times, while the second

part included the DLS. The reliability coefficients of the scale in the Turkish version were 0.98 for the

whole scale, 0.89 for the attitude subdimension, 0.90 for the technical subdimension, 0.87 for the

cognitive subdimension, and 0.79 for the social subdimension. Therefore, it can be stated that the

reliability coefficients for the entire DLS and its subdimensions were sufficient (Hamutoğlu et al.,

2017). The data were collected on a voluntary basis through a link created on Google Drive. The data

were exported into an Excel file via Google Drive and analyzed using SPSS Statistics for Windows 16.0

(SPSS Inc., Chicago, IL, USA) by performing the necessary coding. Descriptive statistics, such as

frequency and percentage, were used for the analysis of the data, and the t-test and 1-way ANOVA

were used to compare the means between the groups.

Findings

In this section, the findings regarding the data obtained from the DLS will be examined.

Table 2. Digital literacy levels of the Social Studies teacher candidates

N Min Max Mean (X) SD

Digital Literacy 393 1.24 5 3.90 0.540

When the data in Table 2 are examined, it is seen that the average digital literacy level of the

Social Studies teacher candidates was (3.90 ± 0.540). Considering the range of the scale scores (Min =

1.24, Max = 5), it can be said that the digital literacy levels of the Social Studies teacher candidates

were at a good level.

Table 3. T-test results of the digital literacy levels of Social Studies teacher candidates based on gender

Group N Mean ( X ) SD t P-value

Female 242 3.85 0.52

–2.047 0.041
Male 151 3.97 0.56

When the data in Table 3 are examined, it is seen that there was a significant difference in

favor of the male students, at P < 0.05, as a result of the independent groups t-test conducted to

determine whether there was a significant difference in the digital literacy levels of the prospective

Social Studies teachers based on gender [t = –2.047; P = 0.041, P < 0.05]. In Table 3, it is seen that the
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

male students had higher digital literacy levels ( X =3.97) when compared to the female students

( X =3.85).

Table 4. ANOVA test results of the digital literacy levels of the Social Studies teacher candidates based on grade
level
Sum of Significant
Squares df Mean Squares F P-value Difference
Between the
2.562 3 0.854
groups 3–1
Within the 2.964 0.032
112.086 389 0.288
groups
Total 114.648 392

When the data in Table 4 are examined, it is seen that there was a significant difference in

favor of the 3rd year students when compared to the 1st year students, according to the results of the

ANOVA and Dunnett-C test conducted to examine the difference in the digital literacy levels of the

Social Studies teacher candidates [F = 2.964; P = 0.032].

Table 5. ANOVA test results of the digital literacy levels of the Social Studies teacher candidates based on daily
internet use
Sum of Squares df Mean Squares F P-value
Between the groups 0.807 4 0.202
Within the groups 113.840 388 0.293 0.688 0.601
Total 114.648 392

When the data in Table 5 are examined, it is seen that the digital literacy levels of the Social

Studies teacher candidates did not differ based on daily internet usage [F = .688; P = 0.601]. It can be

said that the high daily internet usage time of the majority of the participants (93.6%) was an effective

factor for this finding.

Table 6. ANOVA test results of the digital literacy levels of the Social Studies teacher candidates based on daily

social network use

Sum of Squares df Mean Squares F P-value

Between the groups 1.243 4 0.311
Within the groups 113.405 388 0.292 1.063 0.375
Total 114.648 392

When the data in Table 6 are examined, it is seen that the digital literacy levels of Social the

Studies teacher candidates did not differ based on daily social network usage [F = 1.063; P = 0.375]. It

can be said that the high daily social network usage rate of the majority of the participants was an

effective factor for this finding.

Discussion and Conclusion

Considering the results obtained from this study, it was seen that the digital literacy levels of

Social Studies Education undergraduate students were at a good level. When the literature was

1020
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

examined, it was observed that the digital literacy levels of the pre-service teachers were high in the

study conducted by İşçioğlu and Kocakuşak (2012) of prospective elementary school teachers. In a

similar study conducted by Çetin (2016), it was concluded that students who received pedagogical

formation perceived themselves with a sufficient level in digital literacy. In a study conducted by

Üstündağ et al. (2017), it was seen that the digital literacy levels of Science teacher candidates were

generally at a good level. In this sense, it can be said that the findings of the current study were in

parallel with those in the literature. Özerbaş and Kuralbayev (2018) found that the digital literacy

levels of the participants in Turkey were higher than those of participants in Kazakhstan. However, in

a study conducted by Akkoyunlu and Soylu (2010) with pre-service science teachers, it was found that

the numerical competencies of the teachers were at a medium level. In a study conducted by Coşkun,

Cumaoğlu and Seçkin (2013), it was observed that the knowledge level of Information Technology

teacher candidates about the concept of digital literacy was insufficient. With the increasing use of

information and communication technologies over the years (Turkish Statistical Institute (TSI), 2019),

it can be said that the difference between the studies was due to the time factor.

It was determined that the digital literacy levels of the teacher candidates participating in the

current study showed a significant difference in favor of male students. When the literature was

examined, it was found that there was also a significant difference in favor of male students in the

studies conducted by Kıyıcı (2008), Çetin (2016), and Timur, Timur and Akkoyunlu (2014). This result

may have been related to the fact that men are more interested in internet and technology than

women. As a matter of fact, according to the Information Society Statistics conducted by the TSI

(2019), it was found that the internet usage rate of men (81.8%) was higher than that of women

(68.9%).

According to another finding obtained from this study, it was seen that there was a significant

difference between the 1st year and 3rd year students in favor of the 3rd year students in terms of

grade level. This finding was in parallel with the studies conducted by Kozan and Bulut Özek (2019)

and Özerbaş and Kuralbayeva (2018). It can be said that this result was related to the increasing

interest of teacher candidates in information and communication technologies over the years. On the

other hand, the numerical competence level did not change according to grade level in the study titled

Determination of the Numerical Competence Levels of Teacher Candidates by Timur, Timur and

Akkoyunlu (2014).

Another finding obtained from the research results showed that there was no difference

between the daily internet usage and daily social network usage of the teacher candidates. On the

other hand, Çetin (2016) concluded that the frequency of internet use was directly proportional to the

level of digital literacy. Similarly, in a study conducted by Timur, Timur and Akkoyunlu (2014), it was

observed that the level of digital literacy increased as the use of social networks increased. This result
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

may have been due to the fact that the pre-service teachers used the internet and social networks

frequently in parallel with the increase in internet and technology usage over time. Prensky (2001)

described today's students as digital natives and stated that computer games, e-mail, Internet, mobile

phones, and instant messaging were integral parts of their lives. According to the statistics put forth

by We are social and Houtsite in 2019, it was seen that 67% of the world population were mobile

device users, 52% were mobile internet users, and 53% were mobile social media users (We are social,

2019).

Suggestions

Within the scope of the research findings, the following suggestions were made to increase the

digital literacy levels of prospective teachers:

Courses related to digital literacy should be increased in undergraduate education, scientific

activities related to digital literacy should be organized at universities, students should embrace

digital technologies by using digital technology in courses during university education, and pre-

service teachers should receive education related to technological pedagogical content knowledge in

order to enable them to use digital technology more efficiently in their lessons. Digital literacy should

be included more frequently in postgraduate thesis and research studies.

1022
 KEFAD Cilt 21, Sayı 2, Ağustos, 2020

Kaynakça

Akkoyunlu, B. & Soylu, Y. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk

Kütüphaneciliği, 24(4), 748-768.

Aviram, A. & Alkalai, Y. (2006). Towards a theory of digital literacy: three scenarios for the next steps.

European Journal of Open, Distance and E-Learning, 9(1).

Bawden, D. (2008). Origins and concepts of digital literacy. İçinde Shear, I. & Knobel, M. (Eds.) Digital

literacies: Concepts, policies and practices, 30, 17-32.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel,F. (2008). Bilimsel araştırma

yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Coşkun, Y. D., Cumaoğlu, G. K. & Seçkin, H. (2013). Bilgisayar öğretmen adaylarının bilişim alanıyla

ilgili okuryazarlık kavramlarına yönelik görüşleri. International Journal Of Human Sciences,

10(1), 1259-1272

Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının

sayısal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi.Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18

(2), 658-685. DOI: 10.17556/jef.01175

Hamutoğlu, N., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. & Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği:

Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1),408-429.

Hull, G. A., Mikulecky, L., St Clair, R. & Kerka, S. (2003). Multiple literacies. A compilation for adult

educators.

İşçioğlu, E. & Kocakuşak, S. (2012). İlköğretim sınıf öğretmeni adaylarının sayısal okuryazarlık

düzeyleri ve teknoloji algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (Özel Sayı 2), 15-24.

Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara

ISTE (2008). International Society For Technology in Education, (ISTE) National educational technology

standards (NETS) for teachers (NETS*T). 10.09.2019 tarihinde

http://www.iste.org/standards/nets-for-teachers adresinden adinilmiştir.

Kozan, M. & Bulut Özek, M . (2019). BÖTE bölümü öğretmen adaylarıın dijital okuryazarlık düzeyleri

ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,

29 (1), 107-120. DOI: 10.18069/firatsbed.538657.

Kıyıcı, M. (2008). Öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış

doktora tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Maden, S., Maden, A. & Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık

bağlamında değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 11(55).

Martin, A. (2005). DigEuLit–a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of

eLiteracy, 2(2),130-136.
Akgün, İ. H. & Akgün, M.

MEB, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6.-7. sınıflar öğretim programı

ve kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü: Ankara.

MEB (2018).Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4,5,6 ve 7. sınıflar). Ankara.

Özerbaş, M.A. & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital

okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1),16-25.

Pool, C. R. (1997). A new digital literacy a conversation with Paul Gilster. Educational Leadership, 55, 6-

11.

Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 1. On the horizon, 9(5), 1-6.

Timur, B., Timur, S. & Akkoyunlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeylerinin

belirlenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 41-59.

Tondeur, J., Pareja Roblin, N., van Braak, J., Voogt, J. & Prestridge, S. (2017). Preparing beginning

teachers for technology integration in education: ready for take-off?. Technology, Pedagogy and

Education, 26(2), 157-177.https://doi.org/10.1080/1475939X.2016.1193556.

Türkiye İstatistik Kurumu (2019). Bilgi toplumu istatistikleri. 16.05.2019 tarihinde

http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=kategorist adresinden edinilmiştir.

Uşun, S. (2014).Bilgisayar destekli öğretimin tarihi gelişimi.Nobel Akademi Yayıncılık: Ankara

Üstündağ, M. T., Güneş, E. & Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması

ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and

Future, 12, 19-29.

We are social, 2019. https://wearesocial.com/global-digital-report-2019 24.02.2020 tarihinde erişilmiştir.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (2019). Üniversitelerde 30 bin öğrenciye dijital okuryazarlık dersi.

15.05.2019 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/agri-dijital-donusum-tanitim-

toplantisi.aspx adresinden edinilmiştir.

1024