INDUSTRIJA Bi H

BiH industrijalizacija proizilazi iz strukture njezinog sirovinskog bogatstva. Započela je A-U

monarhija 1878.-1918. godine, a dominirala je drvna industrija, rudarstvo i crna metalurgija.

Period između dva rata nije imao velikih izmjena u strukturi industrije.

Period poslije Drugog svjetskog rata prati razvoj klasične industrije socijalističkoga tipa sa tvz.
petogodišnjim planom. Najprije se razvijala teška, a potom laka industrija. U tom periodu
dolaze do izražaja prednosti BiH u odnosu na druge sastavnice tadašnje države; a to su:
bogatstvo ugljena, Fe, drveta, soli i hidropotencija, ali i njezin središnji položaj u državi koji
joj donosi vojnu industriju.

Peresetih godina 20-tog st. Počinje izgradnja specijalnih objekata vojne industrije u
četverokutu: Srajevo-Vitez-Bugojno-Konjic-Sarajevo. To je i vrijeme decentralizacije
industrije u manja naselja.

70-tih godina stvaraju se složene organizacije udruženog rada ( SOUR-i)kao panda svjetskim
multinacionalnim kompanijama. Takvi su bili-Energoinvest; RMK Zenica; UNIS; ŠIPAD; i dr.
Što ukazuje na dominaciju metaloprerađivačke ind. i strojogradnje. Nažalost, mnoga su
nakon posljednjeg rata zbog devastacije prstala raditi ili je njihov rad i značenje znatno
umanjeni.

Nakon rata BiH se opet vratila na dominaciju drvne industrije i rudarstva.

Industrijske grane

Teška industrija

Metalurgija

Njen ubrzani razvoj počinje poslije Drugog svjetskog rata kad centar crne metalurgije postaje
Zenica. Osnovu za njen razvoj činili su rudnici uglja u neposrednom okruženju, a željezna
ruda se najvećim dijelom dovlačila iz rudnika Ljubija i Vareša.
Glavni proizvodi crne metalurgije su: bijelo sirovo željezo, sivo sirovo željezo, razni čelici i
proizvodi od njih, kao što su: željezničke šine, žica i dr.
U Zenici nastaje rudarskometalurški gigant RMK “Zenica” koji je upošljavao nekoliko
desetina tisuća radnika. Brojna industrijska postrojenja u Zenici uzrokovala su visok stupanj
zagađenja Zeničke kotline, osobito zraka i vode.

Metalna industrija
Najjače kompanije iz oblasti metalne industrije su: Grupacija“ASA Prevent” iz Sarajeva,
“Igman” iz Konjica, “Ginex” iz Goražda, “Zrak” i “Pretis” iz Sarajeva, “Vitezit”iz Viteza i
“Binas”iz Bugojna, “Alloy Wheels” iz Jajca, “FEAL” iz Širokog Brijega, “Bekto Precisaiz
Goražda, “Energoinvest” iz Sarajeva, “Pobjeda” iz Tešnja, “Bira” iz Bihaća, „“Grizelj” iz
Sarajeva
Kemijska industrija
Osnova za razvoj ove industrijske grane su: so, drvo i petrohemijski proizvodi.
Ova grana industrije je u dobroj mjeri obnovljena. Proizvodi se soda, kiseline, sirćetna
kiselina, vještačka gnojiva, lijekovi, sanitetski materijal, boje i lakovi, sredstva za pranje
i čišćenje, eksploziv, plastične mase. Najuspješnije kompanije u kemijskoj industriji su: i
“Gikil” u Lukavcu, “Sodaso” i ”Dita”u Tuzli, u Sarajevu “Bosnalijek” te “Tvornica cementa” u
Kaknju ,”Natron Hayat” u Maglaju i “Violeta” u Grudama.

Tekstilna industrija
Postrojenja tekstilne industrije gradila su se širom Bosne i Hercegovine. Najveća među njima
bili su: “Borac”iz Travnika, “Sana” iz Sanskog Mosta, “Alhos” iz Sarajeva, “Ključ” iz Sarajeva,
“Sintetik” iz Banje Luke, “KTK Visoko”, “Gumitehnika” iz Sarajeva

Danas među vodećim kompanijama iz oblasti tekstilne industrije su: “Bellisima” iz Sarajeva,
“ Alma Ras” iz Olova, “GRANOFF”iz Sarajeva, “Fortitudo” iz Travnika, “Nobil”iz Nove Bile,
“Kula” iz Gradačca, „Borac”iz Travnika, “Ključ” iz Sarajeva, “NERZZ Bešlagić” iz Visokog i dr.
Najveća preduzeća prehrambene industrijebila su: “UPI” Sarajevo, “Agrokomerc”iz Velike
Kladuše, “Hepok” iz Mostara,“PTK” iz Tuzle. Većina predratnih preduzeća je ugašeno, ali u
poratnomperiodu ova industrijska grana doživljava solidan rast. Nastale su nove ili
obnovljene stare kompanije među kojima su najuspješnije:
“Bimal” iz Brčkog, “Klas” u Sarajevu, “Vitaminka” u Banjoj Luci, “Meggle” u Bihaću, “Bajra”
u Travniku, “Madi” u Tešnju, “Lijanovići” u Širokom Brijegu, “Hepok” u Mostaru,
“Brajlovi攓Akova” u Sarajevu, “Vegafruit” u Doboju, “FDS” Sarajevo, “Poljorad” uTurbetu,
“Vispak” u Visokom, “Mladegs Pak” u Prnjavoru, “Zeraa AgricultureInvestment
Management” u Sarajevu, “Herbos Nature” u Sarajevu,“Eurocompany 99” iz Ljubuškog i
“Vita – Life” iz Visokog.

Drvna industrija
Među najuspješnijim bili su “Šipad” iz Sarajeva i “Konjuh” iz Živinica, a “Krivaja” iz Zavidovića
se bavila i proizvodnjommontažnih drvenih kuća.
U 2016. godini oko 45% izvoza ove grane industrije bio je namještaj, i on bilježi u izvozu stalni
porast, učešće rezane građe je oko 23%, dok su proizvodi šumarsta učestvovali samo sa 12%,
što je vrlo pozitivan trend.
Među najznačajnijim kompanijama u oblasti drvne industrije su: “Standard Furniture
Factory” iz Sarajeva, “Sandard” iz Prnjavora, “Napco Beds Factory” iz Petrova, “Interlignum”
iz Teslića, “Prima ISG” iz Gradiške, “Pavgord” iz Foče, “Tamex” iz Busovače, “MS&Wood” iz
Fojnice i mnoge dr.

Inustrijske regije:

Tuzlanska; Zenička; Sarajevska;Mostarska; Banjalučka

Inustrijske regije:

Tuzlanska

Zenička

Sarajevska

Mostarska

Banjalučka