PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Zastąpienia częściowe

UKD 624.012.4:620.197

PN-82
POLSKA NORMA
B-01801

Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Zamiast:

POLSKI KOMITET
NORMALIZACJI, Konstrukcje betonowe i żelbetowe
MIAR I JAKOŚCI
Podstawowe zasady projektowania Grupa katalogowa
0700

Protecion contre corrosion dans le Защита от коррозии в

Protection against corrosion in building. строительстве. Конструкции
bâtiment. Constructions en beton et en
Comerete and reinforced conrete бетонные и железобетонные.
beton armé. Principes de basa de Основные положения
structures. Basic desing principles
l'etablissement d'un projet проектирования

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy są podstawowe zasady projektowania konstrukcji betonowych,
żelbetowych i sprężonych w środowiskach agresywnych.

1.2. Zakres stosowania normy. Normę należy stosować przy projektowaniu konstrukcji betonowych, żelbetowych i
sprężonych, doborze rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych i ustalaniu optymalnych sposobów ochrony konstrukcji
przed korozją w różnych środowiskach agresywnych.

1.3. Podział i klasyfikacja środowisk korozyjnych - wg PN-80/B-01800.

1.4. Określenia - wg PN-80/B-01800.

2. RODZAJE I WYBÓR OCHRONY PRZED KOROZJĄ

2.1. Rodzaje ochrony. Rozróżnia się dwa rodzaje ochrony przed korozją, zgodnie z PN-80/B-01800:

- ochrona materiałowo-strukturalna,

- ochrona powierzchniowa.

2.2. Wybór rodzaju ochrony przed korozją. W zależności od stopnia agresywności środowiska należy projektować
rodzaj ochrony konstrukcji przed korozj ą. Wybór rodzaju ochrony - wg tablicy.

Stopień agresywności
Rodzaj ochrony przed korozją
środowiska

la ochrona materiałowo-strukturalna

ochrona materiałowo-strukturalna i powierzchniowa ograniczaj ąca oddziaływanie

ma
środowiska na konstrukcję

ochrona materiałowo-strukturalna i powierzchniowa, ca łkowicie odcinająca dostęp

ha
środowiska do konstrukcji, wykonana wg specjalnego projektu

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 1

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Podane w tablicy stopnie agresywności środowiska dotyczą betonów wg PN-80/B-01800. W przypadku zastosowania
innego cementu lub bardziej szczelnego betonu albo masywniejszej konstrukcji ni ż podano w PN-80/B-01800, należy
stosować zalecenia wg 5.3.8.

3. OCENA AGRESYWNOŚCI ŚRODOWISKA

3.1. Oznaczenie i określenie środowiska agresywnego należy wykonać wg PN-80/B-01800, uwzględniając dane
wyjściowe o przewidywanych warunkach pracy konstrukcji.

Dane wyjściowe powinny ustalać:

a) rodzaj środowiska wg PN-80/B-01800,

b) warunki klimatu i mikroklimatu wg PN-80/B-01800,

c) sposoby utrzymania czystości w pomieszczeniach,

d) rodzaj i stężenie substancji oddziaływujących agresywnie na beton, stal oraz materia ły używane do
zabezpieczeń,

e) charakter, częstotliwość i przewidywany czas agresywnego oddziaływania,

f) oddziaływania mechaniczne,

g) oddziaływania termiczne,

h) wahania poziomu wód gruntowych.

3.2. Ocena stopnia agresywności środowiska. Na podstawie danych wg 3.1 należy, zgodnie z PN-80/B-01800,
określić stopień agresywnego oddziaływania środowiska na beton i żelbet.

4. PRACE PRZYGOTOWAWCZE DO PROJEKTOWANIA

4.1. Dane wyjściowe określające rodzaj i stopień agresywności środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, w którym
ma pracować konstrukcja powinny określać ewentualną możliwość wystąpienia zmian tych środowisk w czasie
eksploatacji konstrukcji.

W przypadku nierównomiernego występowania zagrożeń korozyjnych w konstrukcji, należy ustalić rodzaj i stopień
agresywności środowisk dla odpowiednich stref lub elementów konstrukcji.

4.2. Uwarunkowania doboru ochrony przed korozją

4.2.1. Dostosowanie rozwiązań konstrukcji do wymagań ochrony powierzchniowej - wg PN-85/B-01805 p. 7.1.

4.2.2. Uwzględnienie konieczności konserwacji zabezpieczeń powierzchniowych - wg PN-85/B-01805 p. 7.2.

4.2.3. Ochrona konstrukcji pracujących w podwyższonej i zmiennej temperaturze - wg PN-85/B-01805 p. 7.3.

4.2.4. Techniczne uwarunkowania doboru ochrony przed korozj ą. Sposób zabezpieczenia przed korozją ustala się
w zależności od:

- przeznaczenia i czasu użytkowania obiektu,

- masywności konstrukcji,

- dopuszczalności pojawienia się rys w konstrukcji,

- położenia konstrukcji w stosunku do poziomu agresywno ści wód gruntowych,

- szybkości przepływu agresywnych cieczy omywających konstrukcję,

- możliwości renowacji zabezpieczeń w czasie eksploatacji konstrukcji,

- możliwości materiałowych i wykonawczych.

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 2

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

5. PROJEKTOWANIE OCHRONY PRZED KOROZJĄ

5.1. Ochrona konstrukcji przed korozją w etapach projektowania. Zagadnienia ochrony konstrukcji przed korozj ą
należy uwzględniać we wszystkich etapach projektowania.

5.2. Rozwiązania zmniejszające oddziaływanie korozyjne - wg PN-85/B-01805 p. 6.

5.3. Projektowanie ochrony materiałowo-strukturalnej

5.3.1. Zalecenia ogólne. Ochrona materiałowo-strukturalna jest podstawowym środkiem zabezpieczającym i należy ją
projektować uwzględniając:

- rodzaj betonu, jego klasę, głównie w aspekcie szczelności,

- rodzaj cementu,

- rodzaj kruszywa,

- dodatki uplastyczniające i uszczelniające,

- proporcje składników i technologię wykonania betonu,

- rodzaj zbrojenia i jego przekroje,

- materiały do ochrony zbrojenia przed korozją,

- geometryczne kształty konstrukcji,

- obliczeniową rozwartość rys,

- grubość otuliny.

Stosowane materiały powinny być odporne w warunkach eksploatacji i nie mog ą powodować korozji zbrojenia oraz
betonu.

5.3.2. Rodzaj betonu. Konstrukcje betonowe i żelbetowe pracujące w agresywnych środowiskach należy wykonywać z
betonu szczelnego o nasiąkliwości nie większej niż 4 %.

W obiektach narażanych na agresję środowiska oraz na działanie środowiska mokrego wg PN-80/B-18000 nie nale ży
stosować elementów z gazobetonu oraz betonów lekkich.

5.3.3. Klasa betonu. Konstrukcje betonowe i żelbetowe pracujące w środowiskach o stopniu agresywno ści ma lub ha
należy wykonywać z betonu o klasie zgodnej z wymaganiami konstrukcyjnymi i eksploatacyjnymi z dobran ą cechą
wodoszczelności wg 5.3.8.

5.3.4. Dobór cementu. Konstrukcje betonowe i żelbetowe pracujące w agresywnych środowiskach należy wykonywać z
cementu portlandzkiego bez dodatków wg PN-80/B-30000.

a) Konstrukcje betonowe i żelbetowe pracujące w środowiskach zawierających siarczany, zaleca się wykonywać z
cementu siarczanoodpornego, np. cement portlandzki wg PN-80/B-30000 specjalny wg PN-80/B-30002 lub cement
pucolanowy wg PN-80/B-30002 lub innych cementów, których odporno ść została udokumentowana badaniem.

b) Konstrukcje narażone na działanie agresywnych substancji i jednoczesne okresowe zamarzanie nale ży wykonywać z
cementu portlandzkiego wg PN-80/B-30000 o zawarto ści C 3A w klinkierze nie większej niż 8%. Cement powinien być
atestowany ze szczególnym uwzględnieniem zawartości C 3A. Do konstrukcji nie wolno stosowa ć dodatków w postacji
popiołów.

c) Konstrukcje sprężane, a zwłaszcza zaczyny iniekcyjne stykające się bezpośrednio z drutami o wysokiej
wytrzymałości, należy wykonywać z cementu portlandzkiego wg PN-80/B-30000.

5.3.5. Dobór kruszywa. Kruszywo powinno być odporne na działanie czynników agresywnych. Ewentualne
zastosowanie kruszyw reaktywnych w danym środowisku powinno być uzasadnione badaniami upoważnionej jednostki
badawczej.

5.3.6. Woda do zarabiania i pielęgnacji betonu powinna odpowiada ć PN-75/C-04630.

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 3

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

5.3.7. Dobór dodatków do betonu

5.3.7.1. Dodatki uplastyczniające i uszczelniające. Do betonów można stosować dodatki uplastyczniające i

uszczelniające poprawiające szczelność betonu.

W przypadku konstrukcji żelbetowych dodatki te nie mogą być agresywne w stosunku do stali zbrojeniowych.

5.3.7.2. Dodatki przyśpieszające wiązanie. Dodatki przyśpieszające wiązanie betonu, zawierające chlorki, nie
powinny być stosowane do konstrukcji żelbetowych pracujących w środowiskach agresywnych.

5.3.7.3. Dodatki umożliwiające wiązanie w niskich temperaturach oraz dodatki antykorozyjne można stosować
tylko w oparciu o badania specjalistycznej jednostki naukowej.

5.3.8. Proporcja składników i technologia wykonania. Uziarnienie kruszywa i skład mieszanki betonowej oraz
technologia wykonania konstrukcji betonowych i żelbetowych pracujących w agresywnych środowiskach powinny być
tak dobrane, aby zapewnić szczelność betonu. Jeśli stosowany jest cement portlandzki nie wykazuj ący cech
podwyższonej odporności na dany rodzaj agresywności, szczelność ta, określona cechą wodoszczelności wg
BN-62/6738-07, nie powinna być mniejsza niż W-4 w przypadkach agresywnego oddziaływania środowiska o stopniu
l a1, nie powinna być mniejsza niż W-6 w przypadkach agresywnego oddziaływania środowiska o stopniu l a2 i nie
mniejsza niż W-8 w przypadkach agresywnego oddziaływania środowiska o stopniu ma i ha.

Jeśli stosowany jest cement o podwyższonej odporności na dany rodzaj agresywności dopuszczalne jest stosowanie
cech wodoszczelności odpowiednio:

W-4 w obecności środowiska o stopniu agresywności l a2,

W-6 przy ma,

W-8 przy h a.

5.3.9. Dobór stali

5.3.9.1. Zbrojenie konstrukcji żelbetowych pracujących w agresywnych środowiskach należy wykonywać ze stali
węglowej o niepodwyższonej wytrzymałości Qr do 340 MPa.

5.3.9.2. Konstrukcje sprężone pracujące w agresywnych środowiskach należy wykonywać ze stali sprężającej
odpornej na korozję naprężeniową. Rodzaj stali należy uzgodnić ze specjalistyczną jednostką badawczą.

5.3.9.3. Konstrukcje pracujące w środowiskach o stopniu agresywności ma i ha należy zbroić stalą o średnicy
większej niż 6 mm. Zbrojenie główne belek żelbetowych powinno mieć średnicę ≥16 mm, zaś zbrojenie płyt w tych
konstrukcjach średnicę ≥ 8 mm.

5.3.10. Złącza elementów. Detale złącz elementów prefabrykowanych należy chronić przed korozją przez naniesienie
powłok z materiałów metalicznych. Powłoki powinny tworzyć warstwę o grubości 0,05 ÷ 0,2 mm.

Zaleca się stosowanie powłok z cynku lub aluminium. W łaściwości ochronne powłok metalicznych mogą być
zwiększone przez naniesienie na nie powłok lakierowych lub przesycenie ich substancjami organicznymi.

5.3.11. Geometryczny kształt konstrukcji. Konstrukcje betonowe i żelbetowe pracujące w agresywnych środowiskach
nie powinny mieć rozwiniętych powierzchni. Należy projektować przekroje masywne, o małym module
powierzchniowym. Należy eliminować powierzchnie, na których mogą gromadzić się agresywne pyły lub ciecze.

5.3.12. Rozwartość rys

a) W elementach sprężanych pracujących w środowisku o stopniu agresywności ma i h u nie dopuszcza się wystąpienia
rys przy żadnym rodzaju obciążania.

b) W fundamentach nieizolowanych nie dopuszcza si ę rys o rozwartości większej niż 0,1 mm.

c) W elementach chronionych powierzchniowo dopuszczenie rys w konstrukcji powinno by ć uzasadnione badaniem

rysoodporności zastosowanej izolacji.

5.3.13. Grubość otuliny zbrojenia powinna być zgodna z PN-84/B-03264 z tym, że dla słupów pracujących w
środowiskach ma i h a nie powinna być mniejsza niż 25 mm dla zbrojenia głównego i 19 mm dla strzemion.

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 4

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

W elementach zagłębionych w gruntach grubość otuliny betonowej powinna wynosić nie mniej niż 30 mm w
fundamentach prefabrykowanych i nie mniej ni ż 50 mm w fundamentach monolitycznych.

5.4. Projektowanie ochrony powierzchniowej

5.4.1. Zalecenia ogólne. Ochronę powierzchniową należy stosować tylko wówczas, gdy ochrona
materiałowo-strukturalna nie zapewnia wymaganej trwa łości. Ochronę należy projektować w zależności od stopnia
agresywności środowiska przez dobór materiałów do pokryć ochronnych i wybór sposobu wykonania powierzchniowej
ochrony betonu.

Przy projektowaniu należy uwzględniać rozwiązania szczegółów zabezpieczeń powierzchniowych w miejscach dylatacji
konstrukcyjnych, przejść instalacyjnych przez powłoki, obrzeża kanałów, fundamentów, cokołów, dylatacji i styków
wykładzin oraz uwzględniać następujące charakterystyki materiałów ochronnych:

- odporność chemiczną,

- szczelność,

- przyczepność do chronionej powierzchni,

- rysoodporność,

- odporność mechaniczną,

- rozszerzalność termiczną i przewodność cieplną.

5.4.2. Rodzaje ochrony powierzchniowej dla stopnia ma agresywności środowiska. Do ochrony powierzchniowej
przy stopniu ma agresywności środowiska mogą być stosowane:

- ochronne obróbki powierzchniowe,

- powłoki malarskie,

- izolacje z asfaltów i pap,

- obsypki filtrujące, neutralizujące lub uszczelniające.

5.4.3. Rodzaje ochrony powierzchniowej dla stopnia h a agresywności środowiska. Do ochrony powierzchniowej
przy stopniu h a agresywności środowiska mogą być stosowane:

- powłoki grubowarstwowe,

- izolacje ciągłe z folii z tworzyw sztucznych lub blach odpornych na dzia łanie środowiska,

- powłoki zbrojone (laminaty),

- wykładziny i wymurówki chemoodporne.

Jako ochrona uzupełniająca mogą być stosowane odsypki neutralizujące lub uszczelniające jak w 5.4.7.2 i 5.4.7.3.

5.4.4. Ochronna obróbka powierzchniowa i impregnacyjna. Ochronną obróbkę powierzchniową należy stosować dla
zwiększenia odporności powierzchni betonu na wpływy agresywnego środowiska przez:

- fluatowanie,

- hydrofobizację,

- impregnację,

lub inne sposoby spełniające wymagania.

Ochronna obróbka lub impregnacja powierzchniowa powinna by ć wykonana od strony występującego ciśnienia pary lub
cieczy. Przy możliwości działania przemiennego parcia cieczy na przegrod ę impregnacja powinna być wykonana z obu
stron przegrody.

5.4.5. Powłoki malarskie. Materiały i grubości warstwy ochronnej należy dobrać w zależności od agresywności

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 5

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

środowiska. Powłoki malarskie powinny tworzyć odporną chemicznie, przyczepną do betonu, warstwę grubości od 0,2
do 1 mm.

5.4.6. Izolacje z asfaltów i pap. Materiały, grubość i ilość warstw ochronnych należy dobierać w zależności od
występujących warunków wodno-gruntowych.

5.4.7. Obsypki

5.4.7.1. Obsypki filtracyjne należy stosować dla obniżania poziomu i odprowadzenia napływających agresywnych wód
gruntowych.

5.4.7.2. Obsypki neutralizujące, tzw, ekrany aktywne (z grysu lub tłucznia wapiennego o grubości warstwy nie
mniejszej niż 10 cm), należy stosować w celu zneutralizowania wód gruntowych o agresywno ści ługującej, kwasowej
lub węglanowej, w gruntach o małej filtracji (współczynnik k ≤ 0,1 m/dobę).

5.4.7.3. Obsypki uszczelniające, np. ekrany iłowe należy stosować do odcięcia podziemnych części budowli od
kontaktu z agresywną wodą gruntową. Ekran uszczelniający powinien być wykonany przez ścisłe ubicie plastycznej
gliny lub iłu, o grubości warstwy około 30 cm.

5.4.8. Powłoki grubowarstwowe. Materiały i grubości warstwy ochronnej należy dobrać w zależności od agresywności
środowiska. Powłoki grubowarstwowe powinny tworzyć odporną chemicznie, przyczepną do betonu, szczelną warstwę
grubości powyżej 1 do 5 mm.

5.4.9. Izolacje ciągłe. Materiały do izolacji ciągłych powinny tworzyć na powierzchni konstrukcji warstwę szczelną
grubości powyżej 1 mm.

Izolacje ciągłe powinny składać się z izolującego materiału rolowego lub arkuszowego, łączonego szczelnie na
złączach i układanego luzem, przyklejanego lub mocowanego punktowo do zabezpieczonej powierzchni z odpowiednim
uszczelnieniem miejsca przebicia. Izolacje ci ągłe powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi.

5.4.10. Powłoki zbrojone (laminaty). Laminaty z kompozycji żywic syntetycznych w postaci mat i tkanin z włókna
szklanego lub w postaci ciętego włókna szklanego należy stosować jako samodzielną izolację przed agresywnymi
cieczami lub jako izolację szczelną pod wykładziny chemoodporne.

Laminaty powinny tworzyć na powierzchni konstrukcji warstwę szczelną grubości 2 ÷ 4 mm.

Laminaty stanowiące samodzielną izolację przed agresywnymi cieczami powinny mieć podwójną wkładkę z maty lub
tkaniny szklanej.

5.4.11. Wykładziny. Materiały wykładzinowe powinny tworzyć na powierzchniach konstrukcji warstw ę chroniącą przed
korozją oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi. Zabezpieczenia wyk ładzinowe powinny składać się z odpornych i
szczelnych izolacji ciągłych (np. laminatów) oraz materiałów wykładzinowych i materiałów wiążących oraz spoinujących.
Spoiny między materiałami wykładzinowymi powinny być wypełnione chemoodpornym kitem lub zapraw ą.

5.4.12. Wymurówki stosuje się w przypadkach, gdy zachodzi konieczność przenoszenia obciążeń lub miejscowych
nacisków, na które nie są odporne wykładziny.

5.4.13. Stosowanie laminatów i wymurówek wymaga uwzględniania różnic w rozszerzalności betonu i materiałów
zabezpieczających oraz występującą niezgodność w czasie nagrzewania warstwy ochronnej i konstrukcji.

5.4.14. Wymagania specjalne. Środki i materiały stosowane do zabezpieczenia powierzchniowego elementów lub
konstrukcji przed korozją lub dodatki polepszające jakość betonu w obiektach przeznaczonych na pobyt ludzi, sk łady
żywności lub leków, zbiorniki na wodę pitną, zakłady produkcyjne w których nie dopuszcza si ę substancji toksycznych,
powinny mieć ocenę dopuszczającą do stosowania wydaną przez Państwowy Zakład Higieny.

KONIEC

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowująca normę: Instytut Techniki Budowlanej.

2. Normy związane

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 6

PN-82/B-01801 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie Konstrukcje betonowe i żelbetowe Podstawowe zasady projektowania
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

PN-80/B-01800 Antykorozyjne zabezpieczenia w budownictwie. Konstrukcje betonowe i żelbetowe. Klasyfikacja i

określenie środowisk

PN-84/B-03264 Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-80/B-30000 Cement portlandzki

PN-80/B-30002 Cementy specjalne

PN-75/C-04630 Woda do celów budowlanych. Wymagania i badania

BN-62/6738-07 Beton hydrotechniczny. Wymagania techniczne

3. Normy międzynarodowe

RWPG CT CЭB 2441-80 Защита от коррозии в строительстве. Конструкции бетонные и

железобетонные. Основные положения проектирования - norma zgodna, rozszerzona w zakresie wymagań
dla materiałów i projektowania.

4. Autorzy projektu normy - doc. dr inż. Z. Ściślewski, doc. inż. St. Poniatowski, Instytut Techniki Budowlanej, mgr in ż.
A. Kwiatkowski COBPBP BISTYP.

5. Wydanie 3 - stan aktualny: sierpień 1986

a) uaktualniono normy związane,

b) zastąpiono treść p. 4.2.1, 4.2.2, 4.2.3 i 5.2. PN-85/B-01805 zgodnie z częściowym unieważnieniem w Dz. Norm. i
Miar nr 15/1985, poz. 30.

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 7