You are on page 1of 68

II

222

-咽~--

-
……圃匾,
-
… …啕-
..
啕凰…

~
工 222
35
j .

马古 告也待钱占

(维吾串族古代史诗〉

耿世民译
气【 JZ
气U
FI

d?
、一

f飞

疆^ , <必然

且 GZ:lO日;:
局古黯可汗的传说
耿世民译

2野 líili Á-,( ~ A酶 P :i)."I&


乌鲁木齐市解放路 3"号
2野噩 Id 筝在发行新疆薪坐印刷二「印刷
85 (l X 1108毫米 32少f* 2.125 印张
l l1 BII佯 4 月第1 版 1982"íl: 4 月第1 议印刷
印数 1-12 .110 11

统书号: 10098.51 定价 11. 23元



!141ji--!!JAAIIt--tlt11244il18tA
-J41j
leit--1
!(
- l1iilt -jj41!!
-fiad$A44njill--41141'gy--
j{
- ZAt4tltdtlts
11fi---avfam26*

,
ti!!!111Til-J -

俨 l1ie 矿 j414'ef--aWAFC-T'
dan,, f
il a川-i-
tA ! ,,ndqljht伺

a』 i
11if--j1111 i
ii

$11!IP--fyl44;111JRAI--PArd41Fra-t
j

411tfilj 在何呼

回 fJ 立1: I'~ j:~'}úi 叫什的传说》片断


-j

'!1149A
2U
j

d 习"丸 ,,AJ$31JiFA41·624dmf』
VJ d41 『 1nf?21a 町-st·-t11i 伞,也
r''
1

&, 4萨hlt''18
可i1·aJιdi--lehJq 11
,J11la 电 A-1- ,anpdq1031·n1
-

川 ttfa 、平
lt

as1'aaaea叫 faIP34$1· 恫』 baAJ2



句 dtli!'' ?'pillA
『吗 司 -is--ι ,咿Ja
飞 2··
F''-19aw
-

.,,gIt eaeJ'If-句
-
句JW雀rieb--3
『 gaga''li ,凰
"-std-z 斤,向
-
it
J
!- i

, B41''agd!i''i14' 且, J4isft1111itd1fFFt144f , ane


J
44& 句川 1 川tAltri--'1!!i1?Ai--AdlfA 有411Z5
319 国4r11lili--4211Ail-f1i
··t14 ,
dA 元AJfllALi--fleAll-401144md
苟li''τ
e--jfei

/飞
--4;iy
! ti--Ji:i
111#$f
!lpi!afi i1 ii--jjibi
dlil--ii
f
jF(!1J
jif1Av
1·41'11a
l[ :

4 ‘, 4冒 Afd 饵 gA俨Jnj1EPA- 市
itSSIft-amzse
V-1-r11l
;111li

tm
咆a
ep-itdtll i-
AaEz---htitisissi--JVSRFiEte --lilau3
--lij

唱 p- 6·
-

etd
四ta
Aep?nfig-A-t --J 均14Staf--11'lisa--lij24 费 i
非 !!J42
p--ltfifidFAhye?ili{le-4-1J 月 i?11111f

回鹊立 UJ3 古斯叮汗的传说 þ 1'1白?


'必呼 tbr!4ddd 唱4
巧@¢itpillJ ‘, 17ilt3 27AHf"'AR--
,,, 1
俨qsii
-li1;1i1

24

t-ij
-

111
(!Ifli-

;lil--
f-4!AT19

r!d!iliijA12ji$1lje 仕 f1iJd 句 ftii


J1·

。句
-jille--iIitetd 叫, fAJiE 飞
3l
'tT!14;411tAa』q fi--44!li|it

li
-F!JJil-

的飞
4Z3 11Je--
'h911i141111i:"qAZ!14易
仍4
''-Ill--'7 411114
在1 '1:jtpplli-
,A汀
‘1 扣
ijitfiij119141f 可 4JZ
dλyme---ailag-­
Jahtit-LeETiJJJera-td 叶 l}
h
vilatijli}1ll-Air-4fA---§11stis-
1: 也
ASPA-LbdR

f

f'staf141ilAZ 吨--4AA1

目 景

←、导 77 叮 Oð""~ fI"~.f.I.,.......It ."'''....I..''.....'''..''.. oII'' ( 1 )


-西

喃-、
《乌古斯可汗的传说》汉译文。'!'I~ -c-.Iir..,.. ..IJO O~D ( 14 )
,.
盏'
--...
-‘
.___..、 《乌市JBi 可汗的传说》拉丁字母转写句"争。 ( 29 )

阳、注梓 0...." ..,.毛 ..W...O~Q.~.~~*~U.~~OOðOO~OOOQG~D.. …( 42 )

五、词汇表...:.…. Ib……11' (;... ...… ..0 Qâo ()OO ",..…… ( 51 )

咽h

刑,

B
导言

维吾尔族人民具有悠久的历史和文化.
公元七四四年回鸭〈我国』占代史籍中对维吾尔)名的&字写
法〉人取代突肤,在摸北蒙古高原建立了回鹊汗国〈公元七四四
一一八四 0年〉。公元九世纪中期,在黠王三斯人〈现代和J尔克孜
族的祖先〉攻击下,同鹊汗国灭亡。
在摸北时期回鹊人采用前此为突厥汗国使用的古代突厥文,
留下了一批文献。其中著名的有《磨廷顿碑) (也再《葛勒可汗
碑'或《田纪英武威远毗伽可汗碑) )、 《磨廷顿第二碑) (也
称《增里亚特碑) )... 0(九姓回鹊可汗碑》、 《苏古碑》、 《包
维列依碑》等,
公元八四 0 年回鹊汗国灭亡后,回鹊各部分三支西迁〈另有
一支南下到长城附近) ,其中重要的一支到了新疆的吐鲁番盆
地,建立了高昌回鹊王国。不久又扩展其势力到今焉菁、库车一
带。这部分回鹊人在当地具有较高文化的原居民〈古代龟兹人、
古代焉蕾一一高昌人和汉族人〉的影响下,逐渐从游牧转入定居
的农耕生活,发展了城市和商业贸易。同时在文化方面也取得了
茸足的进步,
在高昌王国时期〈约从八五。 一二五 0年) ,以粟特文
为基础创制的回鹊文逐渐取代了漠北时期使用的古代突厥文。用
这种文字创作和翻译了(主要从新疆原居民的语言,其中包括汉
语〉许多作品。回偶书面语有了进 一 步的发展,成为当时新疆和
中亚地区广泛通行的语文之 一.

1
伊斯兰教于公元十 nt 纪下半期首先!二人寻到 Il. 部的喀什地
区,到公元十四、十五世纪己遍及整个夭山 41有的广大 jjlii丘。这
以后,因鹊文逐渐废弃不用,而代之以阿拉伯斗,.: J ~ j: 的义宁。
伊斯兰教传入新疆后,由于宗教偏且, {1-种属 -t 非伊斯兰教
的古代新疆民族文字文献〈其中包括用回由文写成的古代文献〉
曾遇到大规模的毁坏。所剧目前留存下来的时尚文文献不多,而
且多为宗教〈主要是佛教〉内容的东西。
十九世纪末二十世组初以来,由于在南疆塔里木盆地各处进
行考古发掘的结果,才有用各种新疆古代语文〈如拮卢文、于田
文、龟兹一一焉曹文、粟特文、摩尼文、回鹊文等〉写成的文献
出土。通过对这些出土古文献的研究,大大丰富了我们关于古代
南疆塔里木盆地历史、文化、话文方面的知识。特别是通过对出
土的回鹊文文献的研究,使我们进一步了解了四韵西迁后以吐鲁
番地区为中心的高昌回鹊王国的社会、经挤和文化方面的情况。
现存用固鹊文写成的主要文献有* (一〉文学作品 z 吐鲁番
民歌残卷,史诗《乌古斯可汗的传说) ,剧本《弥特里色米特) ,
‘福乐智慧> (维也纳本) ,故事集《五卷书》残卷和《伊索寓
言 P 残卷以及《十业道臂喻贯> (大部头佛教故事集〉等,
〈二〉宗教文献. (金光明经,、《俱舍论》、《妙法莲花经》、
《八阳神咒经》、 《金刚经》、 《华严经》、 《阿弥陀经》、

《胜军王问经》、 《佛顶尊胜陀罗尼经>> <<圣一切如来顶善中


出自伞盖佛田余元敌总持》、 《大方便 fbJR 恩经》、 《般若波罗
密多经》、 《玄类传) (以上为佛教方面的人 《工宗经》、
《摩尼拉徒忏悔词)) (以上为摩尼敦万囚的人 《伪福音书》、
‘圣乔治殉难记) (以上为景教方面的〉等 ffi , (三〉医学文
献: (色达萨拉'等, (四〉许多社会经挤文书以及有关历法、
天文两种语文对照词书,等等。

①这里不包括用回鹊文写成的伊斯兰教宗教文献如〈圣徒传〉、〈升天记〉、
〈心之烛〉‘〈幸福书〉等在内.
'
2
此外,在民间!但在在比侍者丰百多月2 的口头文学,如民歌、
英雄史诗 &t备言:但 -rji- 哇。这→ felt 也反映在十.. -世挝维吾尔著名语
文学者马赫水德.a r省什喝 J11 捕婆的也究跟大词典》及近代出土前
《吐鲁番民收宋》中。 材古自甘 J;走在研究, ~突 j联大词典》中的许
多诗~(四行 ~rlt 'u行的〉实际上为长篇虫诗的片断,如夫于英雄
阿勒普通问 (ðip tοnga) 的执歌以及征战内容的诗歌片断等。

-
《乌古斯可汗的传说>> (以下简称《乌诗) )是流传在古代
维吾尔人民巾问啕一部战立体英雄史降。 J~ 布);在一回鹊文写本藏
于法国巴黎国民!到.书馆( Biblzúth电 ue NattOna le ) ,编号为
5缸pp l~turc) 100 1 ( UP Nr J~三肯费 Ch.Schcfe γ 收藏本)。写本用草体
囚的文写成,首尾部分成块,大小为 19 x 13厘米,共二十一页,
四十二面,每面九行。在第→面第二行 uxbu tU7UT (这是〉二字
后画有一公牛像。在:自五}国主自九行 UXbll tUTUT二字后画有一乌
图。在第六面第四行 uxbu turur 二字后画有一独角兽像。
写本在书写法上有下列将点 z
①骂王其它元 ,比(十三一一十阳山组〉回鹊文献一样 , d和t ,
s和 z , k 和哼常替换使用多
⑧区分~*如〈在s 字母右方加两点表示 .x ) J
@也隶其它回鹊文文 It.庆→样,第-音节中元音 e或 d-般写成
。或 U, 即前面不加一斜划 z
④在许多以 y起首的词中,常以 q字母〈应读作i )代替 y。这
一特点反映出该写本的抄写人属于操j方言〈象现代哈萨克语→
样)的人 a
写本诏- tf 属于晚期古代维吾尔语。
由于写本开头部分戒革是,所以原书名题作什么已不得知。我
们根据其内窑,官称做《乌吉斯可汗的传说) •

s
4 乌吉斯可汗的传说》的主要故事情节如下 s
。他生
英雄乌古斯一生下就不同凡人,四十天后就长大成人
民满了毛。
相怪异,脸是青的,嘴是红的,眼睛也是红的,全身-
公牛 一般 的腿 ,漉 一般 的腰 ,黑 租一 般的 肩, 熊一 股的胸。
他有
角吕 9 一
英雄乌古斯为人民除害,在森林中杀死了吞噬人畜的独
,比日月还
天,乌古斯在一处漠拜上天,这时从空中射下一道光
光 中 在 个 姑 娘 , 一 人 坐 在 其 中 。 姑 娘 十 分 漂 亮 , 她 笑时,天
亮,
她。生下
也笑,她哭时,天也哭 e 乌古其rr 爱上了这位姑娘,娶了
星。
三个儿子,长子名叫太阳,次于名叫月亮,三子名叫星
分漂
一天,乌古斯又在一个树窟窿中看~一位姑娘,她也十
斯也爱
亮, "眼睛比蓝天还蓝,发辫象流水,牙齿象珍珠"。乌古
天、山、
上了这位姑娘,娶了她。生下三个儿子,名字分别叫做
海.
姓宣
之后,英雄乌古斯做了园中的可汗。他对属下诸官和百
。让族标作
称: "我是你们的可汗,你们拿起弓、盾随挠证战
矛如林,愿猎
为我们的福菇,让苍琅作为我们的战斗口号。 jg娱
马 成 群 。 让 太 阳 作 为 我 们 的 旗 帜 , 让 天 空 作 为 我 们的庐
猎地野
帐! "
阿勒通汗
之后,乌古斯可汗开始了征战活动。东方〈右方〉
也。 而西
〈金汗〉表示自愿臼服。于是乌古斯可汗与他结成了友
古斯可汗率大
方(左方〉乌鲁木〈罗马〉皇帝进行反抗,于是乌
苍披在亮
军征讨。一天早上,当他们扎雷在冰山脚下时,一只大
。苍 狼臼 愿为 乌古 斯大 军带 路。 在亦 得勒 河〈 伏尔 如洞〉
光中出现
双方 大军 进行 了激 战。 乌古 斯可 汗获 胜, 乌鲁 木皇 帝败逃。
畔,
〈印
之后,乌古斯可汗又征服了女真。最后还征服了身毒
西辽 )0
度〉、唐古特〈西夏儿沙木〈叙利亚人巴尔汗〈
虫诗的末忌叙述乌古斯可汗分封其领地给诸子 s 三子在东
截分给他
方。三子在西方。并把前三子从东方拾来的金弓断成三
谕诸于自
们,把后三子从西方拾来的三只银箭分给他们,最后告

4
",
"三兄长是弓,弓射箭", "三弟弟是筒,箭要服从弓
德艾丁的
关于乌古斯的故事也见于十四世纪波斯虫家拉斯
》等书中。不
‘史集,和十七世纪中亚虫家阿不勒晗孜的《突厥世系
这里乌古斯己
过故事情节较筒单,并且被打上伊斯兰教的培阳。
抗他的异教徒
变成虔诚的穆斯林。他为了传布伊斯兰教曾起兵反
上著
父亲 哈拉汗〈黑汗儿后者使我们想起新疆和中亚历虫
名黑汗玉朝〈十 十二世组〉的称号"哈拉汗"。原故事中所
3 和《突厥
有不符合伊斯兰教义的东西部己消失不见.在《虫集
, 二 书 所 载 这 个 故 事 的 变 体 中 , 又 以 后 一 变 体 比 较接近国锦
世泵
较研究,我们
文本。它显然经过阿不勒晗孜的加工。通过仔细比
自一个更古老
认为阿不勒晗孜所据原本和巴黎囡鹊文本应共同出
的本子。
斯可汗传
另外,尚存有用晚期察哈台语写成的所谓《乌古
。吁 Uz-namd) 。

不久前土耳其学者奥尔孔 ( H. N. Or ku n ) 在土耳其发现了
间租地点
另一个失于这个故事的诗体本践卷。关于此本写成的时
都不太清楚。
史诗的开
《乌诗,按其内容可分为两个部分。第一部分包括
臣乌鲁克·吐
头部分〈直到乌古斯成为可汗〉和结尾部分〈即大
做 梦 及 其 后 的 部 分 儿 第 二 部 分 主 要 但 述 乌 古 斯 叮 汗的征战
鲁克
活动。
起握
史诗第一部分反映了古代维吾尔人民中流传的失于本族
和创世说的神活以及某些古老的风俗习尚。
民族
象其它民族一样,在古代维吾部人民中应流传奇关于本
国古代史籍所
来源的各种神话或传说,类似这方面的东西也为我
厥起源的
著录。例如《周书》卷五十《突厥传》中就记有下列突
z "突 版者 ,盖 匈奴 之别 柿, 姓阿 史那 民, 别为 部落。后为
神话
其小,不忍杀
邻国所破,尽灭其族。有-一儿年旦十岁,兵人见
与猥合,遵
之,乃月。其足,弃草泽中,有位漉以肉饲之。及长,
s
有孕 ii号。被王闻此儿尚在,重追杀之。使者见披在侧,并欲杀
狼,狼遂逃于高昌国之北山。山有洞穴,穴内有平壤茂草,周囚
数百里,四面俱山,狼匿其中,遂生十另,十另-民太,外记妻
孕,其后各有一姓,阿虫那即一也咽.. .... .。或云,突厥之先,出于
素'国,在匈奴之北,其部落大人日阿谤步,兄弟十七人,其一日
伊质泥师都,狼所生也……。据师都既别感异气,能做召风雨,
要二斐,云是夏神、冬神之女也。一孕陌生四另 g 其一变为自
鸿,其一国于阿辅水,剑水之间,号为契骨... , .....其一届践斯挫折
施山,即其大儿女。山上仍有阿谤步种类,品. , ''''遂共奉大儿为主,
号为突厥万。

元代《高昌王世勋碑> (按此碑背面文字为团鹊文〉记有夫于
维吾尔族起蝉的神 i~.~uT: t, ……考诸而凸王世家,盖提哥儿之
地有和林山,二ZK 出;胃=曰秃忽刺、曰薛二K 哥。一夕有夭无阵于
树,在两河之间,国人即而侠之。树生息,若人虹晶身然,臼是光
恒见者越九月又十日,面强与裂,得婴儿五,收养之。其主主梅者日
兀单 b 古可罕。既壮,遂能有其人民土旧,而为之君 t俨〈引自
黄文粥《亦都获高昌王世勋耐复原并校 ìa , ,载《文物〉一九六
四年第二期〉
此外,-穆斯林虫家如朱外尼等著作中也载有类似的故事,
关于乌古斯的六个儿子名叫"太阳万、 "月亮"、 "星星"
和"天"、 "山"、 "海",应和古代维吾尔人民的创世说观念
有关。
这一部分的其它一些情节则反映出古代突股族在i 堆吾尔族中
萨蛮教的残余。如史诗末尾提到竖立两根木杆,术忏顶上各放一金
鸡、银鸡,木杆下面各挂→黑羊、白羊。类倒情况在们可在国伯
利亚突顾族雅库特λ 中见到,十九世组末曾在雅库特人中长期生
活过的突厥学家别卡尔斯基( E. Pekarskíy ) 谈到,雅库特人
常在空地上坚立两根木抨,木抨问拉上绳于,然后把~宰杀献给
精灵的性畜拴在忏下〈见别卡尔斯基者、 《雅库特语字典》卷三,
页2040 )。我们还知道尖叫羽1 蒙古族 rp 流行的萨蛮教是非常崇拜
树木的。黑羊、自羊问题 A民也 l刊?毛蛮棋手i 朵。在某些尚处于原
始社会发展阶段的民族〈如四伯利亚的楚克奇人〉中有所谓自萨
蛮〈主治病〉和黑萨蛮〈主驱鬼〉之分。
关于史诗中苍狼引酶的情节,我们认为应和突服族原始图腾
崇拜有关。前引叫司书) (突版传,己反映出这个问题。同传尚
有" (突.厥〉旗磊之上,施金狼头,侍卫之士谓之附离〈按即
bari 一词的音译) ,里言也狼也,盖本狼生,示不忘旧 η 的记
载.
史诗的第二部分主要叙述乌古斯的征战活动,无疑这些情节
在某种程度上反映了历虫事件,但我们不应忘记史诗是文学作
品,而不是编年虫。为此,我们以为过去一些研究《乌诗》的学
者试图把史诗的主人公乌古斯可汗与某个历史人物,如匈奴单于
口顿、蒙古成吉思汗等联系起来,是徒劳的,象其它形式的文学
作品一样,史诗也不表现具体的历虫事件和历虫人物。这是在民
间长期流布过程中,经过许多代无名作者的加工、锤烧、逐渐形
成的。当然这并不排除可在史诗中看到某些间接反映出的历虫事
件影子的可能性.
史诗第二部分中另一引人注意之点,是对许多著名突厥部族
〈包括个别非突版族〉名字的解释。在乌古斯可汗的征战过程
中,他得到所属各部的帮助。这里,各部族的名字都与各族部族
首领的某种行为联系起来加以解释。如克鲁恰克(我国虫籍一般
写作钦察〉部名被解释为"空椅干",是制造独木舟帮助乌古斯搜
词的人的名字。康里部名被解释为"高革",他是发明高幸运载
战利品的人。萨克拉夫〈按此词原为"斯拉夫"一词的阿拉伯语
的复数形式) ,被解释为"守卫者n (乌吉斯结斡罗斯别克起的
名字〉等等 a
总之,史诗这一部分中提到的许多国家和部族各字,在某种
程度上反映出当时结吾尔人民对周固其官民族的了解以及与他们
之间的关系,

.......
......
.....,.

下面我们试对史诗的形式和语言进行初步分析。
《乌诗》虽为散文形式,但一些地方也夹杂有韵文部分。例
如下面一段为八音节的诗歌形式,并押脚韵 s

man sanl3Tga boldum ka哼 an ,


QlalTng ya takT !t: alkan;
lam吁 a bizga bolsun buyan.
k8k h8ií bolsu 11呼了 1 UTan;
tamür jTdalar bol OTmanl
fl 1U yardd yürüsün kulan;
takT taluy akr müγdn ,

liin tuOJ bol哼 T 1 k9k /t:uγi ka".

( 96 一-102行》
载是你们的可怦,
你们拿起盾和弓箭随我使战:
让族标成为我们的福兆,
让苍踉作为我们的战斗口号 z
让我们的棋矛靠森林一样,
让野马奔驰在我们的猎场.
让向水在我们的土地上奔流,
让太阳作旗帜,蓝天作庐帐.

再如大臣乌鲁克·吐鲁克下面一段话由十三音节构成的自
句$

8
4y kaOJcnum j~nga yaxa Öj u bolsun 呼 Tl u%unl
ay ka 吁anum s~ngd J9rül 州 bol sun Of T1 tüzün一,
b~ngd køk tangrl bardi tüxümd:J 走♂ldü‘rsdn ,

lal ay turur yarui urUOJungOJa bardür rÜl1飞


( 323 一-327 行 7

啊,我的可汗,愿您万寿无疆!
啊,我的可仔,愿战们的回家洁制公正 1
愿上天在梦中启示在酌应验!
愿您征服的国土子孙本传!

另外,史诗中有许多句子麦面似为散文,但我们稍加注意分
析,当即发现它们之间有很强节亮!恙。例如=

oxul oOJulnung ønglü 走j q了raOf I ke走 ardi~

a Of'í zì atax k 丁 zY l ardi:


kazlJ r; al
saqlarr kaxlú ri ka ,a drdilar iJ Tdi ,

( 5 一-7 行)

这男挂的脸是青的,
嘴是火红的,
眼睛是鲜红的,
头发和眉毛是黑的.

实际上注段文字不仅奏感很强,同时也可看作一首四行诗,
即一、二、四行押同的。
再如下面一个状语成分后连用三个简学动词,表示时光的流
逝z

9
,
krrTk kündün song
badukladi
yiirüdT
oyuadT ‘

( 11 一-12行〉

四十天后,
他长大了,
走路了,
玩耍了.

尚有,
走。in 1ard an soug
kaqalardau song
yigit boldT

( 17一-18行〉

过了许多白天,
过了许多夜晚,
他长成为一个青年,

bu qa t1J da
bu Y3rda
,
bir ul UOJ ormau bar ~rdl.

( 19行〉

在这个时候,
在这个地方 p
有一座大森林.

吃。
, , , L

'
}Ta birl ,;
~ . ok bJr! ;J
t
.. xungkarnT alt ü ,di
···且.

( 42行〉

用弓
用箭
他射死了兀鹰,

此外,许多对仗句子的使用也加强了史诗的节奏性。
总之,根据上面的分析,我们认为‘乌诗》在特定曲调的伴
奏下应是可以吟唱的。
此外, (乌诗》在 ili' 言方面有下列一些特点 z
①前面提到《乌诗》是用一种属于晚期古代维吾尔语写

的。说明这一点的有 2'ι 既保有一些古代维吾尔诺的特点

如 ad叫"旗" , adak "脚", bgddh" 大" (比较现代维
吾尔语
中的 eyik. a ÿ4珠 t biiyü击)等,又有许多近代语言的
形式,如
aYOJTr "儿马", hy--" 放~, , atn 丁"把马" (比较古代维吾尔
语中的 adOJI r , kod -, at; 哼〉等 e
②有许多元代蒙古语{自己词,如~ íYda "矛'〈?可代维语为
sin gü )" mü ,an "河流" (古代维语为 QKUZ) , tüxim;;! "大
臣" (古代维语为 ilügasi )" qak" 时间" (古代维语为
9d) 以
及 nìika , tt 同伴 " , uran " 战斗口号" , xira U 桌于"等等。
@总的来说, (乌诗》在词汇方面很近于十五世纪左右在北
京编成的《高高译语》一书。
④在一些词中,制首为 j- ( 文字上写成 q)代替一般的 . y -
,
如 jol l(路', jarbdf 』"乞求" (比较古代维语的 yol , yarbar - )。
这一特点反决出写本的抄写人应为操突厥语亮普恰克语
组语言
〈如现代哈萨真话,担J尔克在语〉的人,

~、
u
根据上述四点,我们同意法国伯希和民的意见,他认为原写
本是在元代(公元十三 十四世组〉时期在却i 疆吐告番地区用
回鹊文写成,现存巴黎本则是十五世纪左右在今苏联七河一带抄
成①。
以上我们对《乌诗,的内容、形式结梅、语言方面作了初步
分析。 ι乌诗》是现在不多的古代堆吾尔非宗教文献之一,它对
我们研究古代维吾尔的历史、文学和语言的发展都具有重要意
义,值得提们今后进一步深入研究。
*9蝇 善再去时 ~到~

《乌诗,因其内容的古老和语言的质朴、早已引起罔内外学
者的注意。早在十九世纪初期,荷兰学者狄茨就己翻译刊布了史
诗的部分译文,题作《新发现的吨'占斯史咛》①。以后又陆续有
拉德洛夫@、里札·奴尔@、伯活 ,刊@,.班格和扣,赫马提@等人
进行考释和翻译。一九五九年苏联谢尔巴克又刊布了新版(Î).

@参见后面伯民发表在一九 ~.O 年〈理报〉上的文琶最后--f1: e


(j) Dietz~ Der ntu~Dtde~k te OU 。川 is~he cykl op (新发现的乌古斯史诗) ,
H.ll c nud Bcrl ì n Þ 181 11 •
@W 、 W 、 Redl QEf.: Kud . r k \S BH ik , fa .k, ímil c: llygU ' - Sk oy ruk opÎ s. Î {(福
乐智慧〉回民义影印本) t S Pb. t 1 8 9 0, ,t r " 1 9 1 一-1 92 (影印 刊布了
〈乌诗〉写本的前八页) i DS5 kuda tku Bilik t Thei l I! SFb _ t
1 8 9 1" St .r:
232 244 (满文字母转写) It str. x-x 直(惶文译文) •
I @Ri za Nou 1': 0 田gLDut--namC t epop ee turgu 血(乌古斯之书一一突It人的史
诗). Alez .ndri e , 1928 .

⑨飞 peJliot; Sdr 1. leg a llda dl u. buz- --kb ln e 且 ecrh u re 0 \1 igour e (回鹊立


鸟古斯汗传说的考释) I T.ou l1g pao t 193 t I Vol. xxv 1 , PP. 241 一-358.
( W. ß.ug UDd G.. R. Ra. ebma 1: 1: Di~ J .c send e v OD Og hu z, Qag h an <马古 m
可仔的传说 >t SPAw , phn~ ← hist ~ .k l. t X x. v , Bt r1 i n~ 1'a 32t S. 683 -724 .
( A_ M. Shc. rbBk : O&UZ•\t.a me (乌古斯之书), Mosk va t 1969 .

12 晶

我们在转写翻译和研究的过程中,前八贞是根据拉德洛夫刊
布的影印本,其它部分参考了班洛一~拉茹马提一九三二年发表
在《德国科学院纪要》上的本子和一九五九年谢尔巴克民刊布的
本子.捷国伯希和发表在《通报>> (一九三 0 年〉上对《乌诗,
中某些文句的考释,我们也捍苦来用。至于荷兰孜茨和里札奴尔的
研究,因国内无法找到原书,所以未能参考。-在拉丁字母转写
部分,我们采用维吾尔新文字字母,其中的 1 表示与前元音 t 对应
的古代后元音.

II世民

-扎七八年十一月

l3
鸟古斯可汗的传说

人们都说 s
"愿他就是这样,,
这就是他的样子 CD.

IÅ 此以后他们生活得很愉快.
一天,阿依汗@眼皮身崭@.
生下一个男孩。
这男孩的脸是青的,
嘴是火红的,
眼睛是鲜红的,
头发和眉毛是黑的,
他长得比天神@还漂亮,
这我子只比吸了母亲的初乳@,
就不再吃奶了。
他要吃生肉@、饭和喝豆;ZCP ,
并开始会说话了.

~~
四十矢后,他长大了,
走路了,玩耍了。
他的腿象公牛的腿,
腰象琅的腰,
启象黑布的肩,
胸象熊的脚,
全身长满了密密的厚毛.
他牧放马群、骑马、打猎,
-过了许多白天,
过了许多夜晚,
他长成为一个青年.
在这个时候,
在这个地方,
有一座大森林,
有许多大小坷流,
还有无数飞禽走兽。
就在这座森林里,
有一头犬拉角星@二
'包吃掉许多人畜,
是头十分凶恶的野兽。
它给人们带来了巨犬痛苦@,
鸟古斯可汗⑩是无畏的英雄,
他想猎获这只猫角兽。
有一矢,他出外打猎,
带着长矛、弓箭、盾和夫刀,
他猎捕了一只鹿,
于是,他用柳条把鹿拴在树上,回去了。
第二天早上,
他走来一看,

15
秸角兽把雇拖走了。
他又猎捕了一只熊,
把它用金腰带拴在树上,回去了,
第二天早上,
他走来一看,
性角兽又把熊拖走了,
当他走到这撮树下时,
秸角兽用头猛盘比他的盾-
鸟古斯用矛击剌棋角兽的头,
jlJ 死了它画
又用刀砍下了它的头,带走了。
当他再转来时,
看见有只兀 li@ 在吃袖角兽的内脏,
于是,他用寻箭射死了兀鹰,
攻下了它的头,
然后他说道 z "看,这就是兀鹰的样子 1@

槛角兽吃掉了应和熊,
我用长矛却剌死了它,
即使它坚如髓。
兀鹰吃掉了强角兽,
我的寻箭却射死了它,
即使它快如风@。'
说是他就回去了,

16

这就是毡角兽的样子. @

有'一天,乌古斯可汗正在祈祷上天,
这时,夜幕降临了。
忽然,从天上降下一道蓝光,
这光比大阳还光灿,
比月亮还明亮。
鸟古斯可汗走进一肴,
蓝光中有一位少女,
强自坐着。
她是位非常漂亮的姑嫂,
领上有颗亮晶晶的菇,
东北极星@一样。
这少女如此的美丽,
倘若她要是笑的话,
蓝天也要笑,
倘若她要是哭的话,
I {

蓝天也要哭。
鸟古斯可汗看到她时,
就情不自禁地爱上了她,
于是娶了她,一起生活,
如愿以偿。
少女怀了孕,
一日目、-夜夜过去了,
她临盆分娩,
-月合生下三个男孩,

17
大孩子起名叫太阳,
二 3衷于起名叫月亮,
最小的 3庄子起名叫星星,
又有一天,乌古斯可汗出外持惜,
看到前方@湖水中间有一裸衬,
柑窟窿@中有位少女性自坐着,
她是个非常漂亮的姑娘。
她的眼睛比蓝天还蓝,
头发好似流水@,
牙齿好比珍珠。
她长的如此的美丽,
人们一见到她,就连声说 z
"嗅呀,唤呀,真耍了我们的命 t "
-见到她,连牛奶都会变成马酷⑩啕
鸟古斯可汗看到了她,.

就情不自禁地爱上了她,
于是娶了她,一是生活,
如愿以偿。
少女怀了孕,
一目目,一夜夜过去了,
她临盆分娩。
一月台生下三个男孩,
大 3妻子起名叫天,
二孩子起名叫山,
最小的孩子起名叫海.
鸟古斯可汗大摆是席,
邀请四方百姓参加。
并让人打制了四十张桌子和四十条凳子,
大苯电了各种美食-,

18
饮了各种美酒, F

宴会之后,
乌古斯可汗向诸宫和百姓下了诏令说.
"我是你们的可汗,
你们拿起盾和弓箭随我征战,
让族标@成为我们的福兆@,
让苍娘作为我们的战斗口号fØ J
让我们的铁矛象森林一样,
让野马奔驰在我们的猎场,
让河水在我们的土地上奔流,
让太阳作旗帜,蓝天作庐帐"。
这之后,乌古斯可汗向四方友出了软令,
书写了诏书,
派使臣们送去,
诏书上写着 z
"吾乃回鹊可汗,
应为大地四方君王.
愿汝辈归顶于我 I
顺我者,
吾当引以为友 3 踢以礼品 @,
逆我者,
吾将震怒亲率大军讨伐,视为仇敌,
大军到处,剪除务尽!"
这时候,在右方~, 、,

有个名叫阿尔顿的可汗~,
他向乌古斯可汗 i民来了使臣,
送来了无数金银、宝石@和财宝, ..J

做为向乌古斯可汗的献礼,
表示归脯,

19


于是鸟古斯可汗和他结成了友谊。
左方有一位君主叫乌鲁木可汗@,
拥有无数军队和城堡。
乌鲁木可汗对乌古斯可汗的诏书置之不理,
不服诏令,并且口出大言。
鸟古斯可汗夫为震怒,
决心出兵征讨心
于是他率领军队,擎着意旗出发了.
四十天之后,
来到了慕士塔格山下-,
扎下营帐,
静静地睡下。
翌日黎明时侯,
乌古斯可汗的营帐里,
射进来象目光一样的一道亮光,
亮光里出现一只苍毛苍鬓的大公攘,
苍娘对乌古斯可汗说 s
"喂,喂,鸟古斯,
你要去征伐乌鲁木,
喂,喂,乌古斯。
让我在前面来带路 I "
鸟古斯可汗起营上路了,
只见队伍前头,
走若一只苍毛苍酷的大公粮,
于是队伍紧跟在苍狼的后面行进,
走了好几天,
大公 1良停下来了。
乌古斯和队伍也停了下来。
这里有条大坷叫亦得勒河 ~f

20
就在注:持勒河畔,
在一庄黑山下,
摆开丁战场,
用寻失、长矛和犬万进行战斗,
丙军之间好一场恶战,
人们心头充满了悲伤 1
梓斗、厮杀如此地激剖,
亦得科河水红如咪砂@.
乌古斯可汗得胜了,
乌鲁术汗政逃 10
岛古斯可汗占领了乌鲁木汗的国家,
俘虏了乌鲁木汗的臣民,
运回了无数亮的和活的民利品@。
乌鲁木可汗有一个凡弟名叫斡罗斯伯克@,
斡罗斯伯克政他的儿子,
防守一座坚固的城堡,
那座城堡位于山上,
四周挖有深深的拭壤,
他对儿子说 t ti 你要守住这座城堡,

一直给我守护到战争结束!"
乌古斯可汗向这座城堡进发了。
这时,斡罗斯伯克的儿子送来了许多企氓,
并且说 z "啊,你是我的可汗!
我的父亲把这座城堡交给了我,
让我为他防守,
开战后让我守住这座城堡,
如我父亲友恕,
我的是境将不妙@,.
我~执行体的命令~.

21
辑们的幸福就是你的幸福,
我们的氏族就是 1Æf~ 众多民族的一员,
上天赐给你大地,
我愿把载的头颅、幸福交托给你,
我愿向你纳贡称臣,
示不背叛友谊"。
马古斯听了青年人这番话后,
高兴地笑了,对他说 z
'
"件给我送来了许多金银,
又为我很好地防守了城堡',
于是,乌古斯可汗给青年起了个名字叫萨克拉夫Ç!I,
和他结成了友谊。
之后乌古斯可汗率领大军来到亦得勒河畔,
挤得勒 i可是条大河,
岛古斯可汗看了说道 z
"我们如何渡过亦得勒河? ?I
这时军中有一员良将,
名叫乌鲁克·乌尔都伯克@,
他是个能干聪明的人。
他看到河岸上有许多树木,
于是就攻倒树木,
坐在上面渡过了亦得勒河。
乌古斯可汗高兴地笑了,对他说章
"喂,你就留在这儿当伯克,
就叫你做克普恰克@。"
于是,大军继续前进,
鸟古斯可汗又看到了那只苍毛苍嚣的大公貌,
苍捉对乌古斯可汗说 z
"马古斯,现在,你带领大军从这里出发,

22
1' $1Ji • a :11 ;fit it ,r ,
i!~ft}t~ ~w ~~~0 "

*-B*~Ht,
~ -6 MiT ff ~ ju 1} ~R ~ *-' 1tr W *. ;t
lt' o/ 1-~. tit,
TJt$~Mi~ltl!o
~ j; jJf 1tJ n-llt ~ - tl£ ,m 1)£ 4l.!h.
1& ~f t • ~ 3:! tl£ ~ JfJ'
J§.J:, lllb#c~ 1.
~g~ ~~ UJ,
ilio/**~*·
wl9l a~ ife: ~0
l§ltfj, t~4;~~*t1Jo
~ -#M PI WtfJ Jt. ~ J1 *
T ili J!,
1&1§ ~tt.~ 1 if A~ *0
~at* -'Ji~--~ !a 141t6 ~a~~
.
:t-,
~~it~ I:,
it~~~~o/ t1jj;~t~~ &~A·
~~AA.W~4J?Jo
±t17L*~J§-,
1t~~-##fiJW~*7 ~.
~T*WN.1-~**'
~A.M-J:~)tf7~,ti'
~·a 1€1t~o
~-# #ilif ff ~ ~~ ~-~
w
t'1~ 1£JtJ! ~ 1aJtz *'
tf -ll ~ t • Jt@ ~ ~ 1tt 1~ tfJ t *! "
~ -# Jtfr :tE i~ 1tf!. t ~~ T it ~ .9ft :t,
*-'iU:~~itt1.
33
*
• J:.ifi,f Jtj 1 -- ;l li j M1 & 7 ,
& 7 ~-.l:~~~il~,
~-!!-~1l~,
fJ @~4t 18:99,
MllJtk~f- @ ,
~~m~o
ikat * ¥ tf if+~ I1 5 (! ,
.t ,~ t~* lf.W • -t~ ~ @0
~* ~ 1if n-~~1t:Ilt:
le r1 rr
u 1!F te t£ ~ .m. ~
(1 tr Jf fa- ' ft ~ jJJ ¥ lf
*,
0 ''

-f ~ ' ~51~ M~ rry ~ ti iij- @ ,


* ¥ f~ #! WJ :iil 0

.- 7C , :% ~ %~ 1} lft .3Z 2151~ :f ;t 1 ,


~15-~-eyn:~~r~~ 1 Jt~6
ik }t_ -- Jtf 7ft # 1t #: ft~ JF Jtk'
A 1fJ le 't tl~ :k Jt @ o
it JLJmr- A~~
1f lb ~ ~ il ' ~ ~ -& ~ 1l ~ 0
*•~**•~~~~t!J-~ff~fl-~o
Rh1f3@1~~'
m9 *. *JJ ~T*~~4Q
~-#~11fff1T J& 1 :k ~PT ff ,
**JE 1 *-, tf4J r 11~ a'g ~ t&,
:J::k-~ !i. ~ ilJV3)Wi 1 § e o
.~ ~l~ ~.r ~
P'~ T!~ /f\. )C '

~-# ftlf ~ ff IrlJ ¥ ~A, 1# ~ ~A ~,


~ q~ 1 A: f{ gg ht ;fiJ it '
t{ J){ J; 1 iE ~~ ~ 111 ,
lV Pf' • .r 5ft1 %t lf-:f ~ ffl1 0

3lat, ~* ~~ lf~tf ;g~~ft ®~ ;f ~~~A,


1t ~ $ .r rt~ e, ;f 1!t JL. 1£ • .$f~ • ~ 1.1£ ~0
ittrtl1--$3~ $,
it:J:.;l~f- ]£ ~ ~ f;,
$1tr ~ ,J: 15 etJ ~ *l ftr ( {;f ~ ) t

iJ: 1t 1111i Jt 7
*
0

~1* t.f Il5ft1 A ~ J~ lfi,


~/f ~ j~ ~Ji *'
.&~frtJ 7 t*j $o
~$Jt~JtJ:./fli'f~ffi UbJt~-. -~'' ~-t,
'

T1!~t~t ,~-~0
~1; ~ 1iJ ff.t- J~ ~ $ Ifl ~:It:
M iJ: ~ ~ ~ ~j ~ ( 1f. ~ ) ,
mt*i it:-ti Jt1t ~ ~~ 1u ~ cM411 ) ,
~ ~~1 tm .t ~.it Jt~ '. ( ~ ) I. ' @ t

W.;f~~iC6$a "
i,tt~;lJt1'
~ )fi it 5( Mi ·~~~- ~ 1}1f4.,
4iE.it7 •• 8, ·~~®~i7*~·
~l± ~ *!iftl& JJ

~JI 7 it 1flt
4f1t111#A 7 ~ Etf~YiOO.
;IJ 1 ;r iJ:A ~la.
;tJ 1 i1A7~Ja,
.{£ lW :17,
;ff ~~:t Jtl e, ~ 1f~ 0

itJt-~~~ t. t;t etJ ~ ~,


*' *~~:l1k:l7, r

as
JJl3 _m. ~ 7e ;x ~ *;t .t , ~ 4& /f )~ at ~ tft 9!{ ~ o

• ]! -f.f ~! ~ JYt ~ jt ~,
1%1l& ~~ $ ± ;g tl~ ~ jf PJ tf ~ •
*1Jf 1iJ
,_

~ ~f $ ~ 1lE it,
~4~~~ ~{o
~
11J
*11 Jt'f PI n-
~
liJ if ~ )~ 7 '
]~1 *r ,
~ *Jt~ 1iJ 7t ~ -®r 7 :It +Jt8 7J • ..
1t ~ n~ ~ T? } ~ ~,
1t ot i'( AT ft 11*. o
~*~(r~ff-~W£1Ef,
~ JIJ 7 ~ ;r-: il1' H~ ~t ~lo ;f~ ·~ #'
~iEWJT ~ C~»:?Jo
7.1 7~1J:A~1~,
.7J T 1J: A A<- 1E ,
1t~-tjVf1iJ)f~~'
;g 1ft tR ~li ~ iZ ~ :t A o
:lt1ft~Aki¥ $*~ 1}. iE* ~'
~117: J!@'
1l! a~ ;g *L1~ ~ 4 Jt • 4 $1i ® o

~~, ~4~~~~-~k~~~~--,
*
:1!. ~ ~ ~ JA 7i - A 1f 1t J~J W7i,
~ :t 4l • Ji!~J ta oo ~~ 7i o
• Jfi ~ le 1f ~ !Jf J!. '
• wg,-t JtT iJ 5f ~:
'' ~~' ~ ~ 1iJ ~' ~ 1~ JJ ~ 7C • t
'M", ~ ~ 1iJ ~ , t! ~ 1fl a~ oo 1! tl <~i} iE 1
~l.*4~~Jfj~, ~~El~!
*
~ :~1If.nlfa 1 ±~t}llti~! "

26 .
~*m~~~1~•~·~•~~w,
+?t ifi ~, $:it I t' ~ w(~ )~T i)t "
*7 if
0

~ .=. ~ '~ ~ ~ .=t- ' 1f Jt it ~~l1Ji :


'' ~, ~~ a~ r~~ JL X. ~ fr 61· 1 ,
1[}!, ~ e~if-~Jt;!Jo
.* ~ ~ JJ 1t.. £ li 1'F 1'1 =.A .:E rfi1 -~ ~:;J _z_ 71,
~ "" ili :ftll¥ 1~ 1f1 .=. A -t- JilJ ~ ~ :t_ 7i ! ''
-T !Ji, lf1 JL:=.A M~~ .Z 7r -t-7,
! *r .::.A rirJ ~ ~ z 7r r o *
j( F-S~ }] 1€;ft1 £ £~~ 1 if~~~ kff,
;{£ D5- J: ]t J~-- *1t lJ'
~ W-*j(fw7~*o
~*;ij}f11J if~~~~ 7 t

it 1E ~ 9 tlf la ~ ~' X 1-1 1f1 it :


,, tllli- ~ t:t J!_

*9 K '

~3
- _ll.J "1"'- '

T -(fF ~~1,
~ ~;; ~'] ~1t w~ 7 '
:fE ~tt ~ 1l M~ ~ ! ''
~.. w~p ~ ~ mr ~ r /F ~~ ~*~ •,
;{£ ~ J: ~ J~J 7 =~ trt -I'
*~*m~*7~*0
~*M1'T Yf·~ ~~~ 1,
~ {!{ 1& ?t 1¥ .=. t1t ' Jt 1t ~1 it t
''~rt, ~~ JL,
4R ~ ~13 -T 1t ~1 '
~ c; ~t4~ ~t
~~ 1t 1:\1 ~ ll • -1-t AR ht 7 ! "
it.tl§-, Ji;-# MjjJ 1f ~. %' *
1-i ~ ~v ;ft1 a ji ~ *~:/JfJ 7 0

21
~ -# }f}f Jf IT ~ .}! *#C f.,
4*~*~~7~+~*~~~*~'
;ff~Li!·-~~~' r

~r~·-R6if.o
~EA-&iz: ~&+1$:*~-~*~,. T
;ff JYf J: tt ;f- f.: il }~,
;ffr~t--;:; ~:¥:o
~ ~liJt~A ~) ~1£*:t'
~!fJG~A~ ~~~7i.
:t- !$ rtz 1 m+ ~1t,
**~~ :ftitlt~ 0
~Fa , B; 1!: Wf PJ tt ~ 00 ± ;t * T JL ~ 1Tl ~
fit 1ti!.1JJ i}t I
a-'1,. ~Tfll
:jlt~ ~ ~ ~ ;p 1]'-,
~#~JJi M1 ~ *~ ~0
~ ur m*~ 77 ~~~4,
~ ~ f!$:1?7~~£11~,
~r if tt Aft JRt,
~ r P1l Mit ~~ ~ o

:{EJ:~W1U~ltft7 El E.t1t'JIR:t,
j(rJ 4'- ¥ ie tJJ ± rfij 1~ 1Tl # ~ 0 ,,

. . . . . . . . 111

28
( 1) holsuncyYl tap dadilar .anung angaOJuSu uxbu turur:
t;;kY mundan song sawinOJ taptTlar. kaniJ kiinl~rddn
bir kii~J ay l:aOJannung kBZU yarip bodadT ~ arkak
OOJUl JO(JjUrdT •
( 5) oxul Oojulnung engliigi qiraOJY kek ardi, aOJIZl atax
ki xl l 3rdi, ko:l ari al, saqlar T, kaxlari kara :Jr-
dilar ardi. yakxT nJpsiktl;Jrd~n

koriikl ugr;~k Jfdi. oxul ocyul anasT ni ng kagiizundiin


O(JjUZn f iqi p mundun
(10) artlojrt!k iqm~di. y!g ~Jt, ax, surm3 tiladi, till
kz:l3 baxladi. kT~·!k kiindiin song badiikl.Jdi,

yiirudi, oynadl. adaOJt ud adaOJT dag, hall ari



bB ri ball ari d J g, ~ya (Jj r r k i.:~ yaOJ r Td J g, k 9 g u z.ii.
..
aduOJ kBgiizii d~g :Jrdi. bad:Jninung. kamacyi
(15) tug tuluklitg ardi, yTlk1lar kutJyiJ turur ardi,
atlaFOJa min;; turur ardi, kik aw awl aya lurur
tJrdi 1 kiinl;;rdJn song; kaqalardJn song y (;) git
boldi. bu qakta bu yJrda bir uluOJ orman bar
~ 1 tJ I.,
(20) kap .~niirJnl.~r k6p f;Jgiizl ~r bur 3rdi. bundu kJl g Jn -
l;;f k:k kef) kBp, hunda. uqkanlar kux k&p krJp
drdi . o.~ul orman iq ( i) nd;, b3dii.k bir kTat(? )bar
e~rdi, yll klla rni, anJ!.unlarni y3r drdi. badt;k
yaman bir kik ~rdi. barkd ;1mqa ( k) birla
(25) al gunn i basup ardi . oO}nZ kao;an bir driz kaa;az
kixi ardi. bu kTat ni(? ) awla m (a) k tildd i. ku,z-
1-rd a bir kun aWOJa qT kti. qT da birl a, ya ok birl d'
takT kTll q birla , kalk an birl a atladT. bir buo;u
al dT. xul buOfun T tal
(30) nung qubuOJr birl;} ( y ) I OJaqka baa;adT, k ;Jtti.
ondar song Jrta boldY. tang art a qakt a kdld i,
ktJrd i kim klat (? ) buOfunT alup turu r. kL:Jn;; bir
adua; aldT altunluOJ balbaO}I birla yTOJaqka
bao;l ad l, katt i.
(35) mun dun song art a boldT. tang art a qakt a
kald i. k8rd i kim kiat (? ) aducyn.l alub turu r.
k ( 6) na oxu ( y) tO}aqnlng tub ( i ) nda turdT.
k I at( 1 ) kal i p baxl birl d OOJUZ kal kauT n
tlrdY. oo;uz qlda birld kTat(? )nln g bax'fu
urdT, aut
(40) eltu rdi. kllT q birla haxyu kast i, aldi ,
katt i. k ( ~ ) na k"l ip kBrd i kim: bir xung kar
klat (? )nYn g iqag usin y (a) makt~ turu r. ya
'

birl a ok birl ~ xu11gkarn T 9l tiird i, baxr n k~s--


li. andan song dadi kim: xung karn ung
ang (a) o;u
(45) sT oxhu turu r 2 buOJu y ( ~) di~ aduk y(J) di,
aduk y(it )di. -
yTdam 8ltii rdi, t;;miir balsa. kTatnT(? ) xungka,
y(a) di. ya okum 8ltii rdi, y(a) z bolsa d~p d.Jdi,
• •
30
k3tt'( tll ta.~T kYat (? )nTn g angu(ljuSu oxbu turu r:
kJna kunlarda bir kun
(50) OflJUZ kaO}an bir y3rd~ tang rini yalharOJuda ardi •
.
karangOJuluk kald i. kekt unhi r kBk yaru k tuxt i.
kiindun aya ( n ) ayda n kuOJul fJ}Ul UOJrak
ardz. OOJuZ yiirudi, k€irdi kim,
kaO} an
(55) uxbu yaru knun g afus1 nda bir klz bar 6rdi . yal(lju1.
ol turu r ardi. yak xi keri ikl ug bir ki z ardi . anun g
bdx ( r) nda ataxluOJ yaruklu(lj bir man gi bar ardl ,
..
a/tun kazu k d;;g ardi . oxul kTz a~JddOJ

(60) kBru kliig ardi kim kuls a, kek tangri kulJ turu r,
y ( r ) OJ[ as a, kBk t:Jng ri y ( 'f ) ()jl aya Jt4rur • OOJU%
kaOJan anT k&rdukta 9Zi kalm adl, l~atti, sawd i,
aldi , anung birl J yatti , til:1gusin aldi . tel
ho(ljaZ
(65) bold T. kunl drd3n song~ kaqal arda n song yarudY •
iiq ark~k Ooju lnT tOO} urdl. bJrtnqisigtJ kun at
l{oydT Jar, ikinqisiga ay at koydT Jar, iiqun qii.-
sug~ yuld uz at koydTlar. k ( 3) niJ bir kun
(70) O()jUZ /t:a(ljan aWUJa katt i. bir kel aras ( l) nda
alln dan bir (y)'i O}a q kord i. bu (y)T OJa qnun g

...
J;abuqaO}l nda bir k rz
bar ardi , yal OJUZ OJ turUT
~rdt. yakx l kBri ikliig bir kT% Jrdi . anut•g
(75) kBzu ktikt un k8kr ak ardi , anung saqT miir in

. .
usuOJY dag, anun g tixi unqu d:fg ardi . andaOJ
k6ri lkl ug ardi k1m yar1xzng algii ni anT k9r sd,
~

ay ay ah ah el~rbiz d~p, sutla n


(80) kumuz bola turu rlar. O(ljUZ kaOJan anl k8rd ukta
BZi katti , yura kigd atax tuxt i, dnl sawd i,

31
al dy, anung birla yatty t tllagu run aldT . t9l
hocyaz hold l. kunla rdJn song, kJqalarddn song
{85) yarud l, iiq ark;;k oo;ulnY loOJurdT. biriuqisig~
k9k t koydT lar, ikit;q isigd tJOf at koyd flar,
ilq~nq~s#ga tangiz at koydT lar. andan song
OOJUZ kao;an badiik
(90) toy bJrdi , algungJ yarlT k yarlap kang~xti .....
lar, kJldi lar. kirTk xir~, klrlk bandang
qdpturdY, ( yapt urdl ), tii,·lr~g axlar , turlu g
surm Jlar, qubu yanla r, kymy zlar ax (a) dylar ,
iqtila r. toydan song ocyuz
(95) kaOJan baglarga :ilgunlarga yarll k hdrdi ,
tak1 d~dl kim m~n SJnlarga boldu m kao;an,
alalin g ya takT kalka n 1 tamOJa bizgd bolsun
huyan , kak b9ri bol sunOJil uran, t9mii.r yl da.
(100 ) lar bol orma n, aw yarda yuriis un kulanJ takl
laluy takT mur~nt kun luOf bolO]il, k9k kurlk an
d~p d3di. k(~)n~ andan song ocyuz kaOJan tsrl
• •
sarTOJa ya,.l1k yumxadT. bildu rgulu k bitid i,
dl qil ~;igil
(105 ) b;}rip yibdrdi. uxbu bildii rgulu kta bitilm ix
ardi kim 111an yio;urn I ng ~acyan T bol am3n , kim
)
1
3rnin g IBrt hulun g Tnung kaOJan I bol sa m k~rak
lurur. s~nl Jrd an bax qalunOJuluk til ~p man
tururlf: oxul kim m~ning acyTt.-
(110 ) u1ncya bakar turur bolsa , ta,IITOJ tarttp dost
tutarm;;n d~p dddi. oxbu kim aOJrzumcya bakmas turur
• •
bolsa , qama t qai;T p q~rig qaklp dux man tutarm~1z,.

32
laOJurak ba slb os tu rr p yok bolsunOJil
(1 15 ) dJp kYlt1rman dap dadi. k(~)na ou qa kta
• ong
• •
yanga/;:ta al tu n kaO}an d ag:Jn bi:r kaOJan bar
ardi•

uxl,u al tu n kaOJan OOJUZ kacyanOJa al qt yumxab
yzbardi. kBp ta lim al tu n kiimux ta rt! p kap
ta lim
(1 20 ) kl z ya ku t ta x al lp ke p ta lim arda
uilar yibar-
ip yumxap OOJU% kaOJanOJa s( o) yu rk ap b3 rd i,
aOJtZTOJa
bakTnd1 .. yakxT hagii birla do stl uk kT ld l. an
ung
birla am lra k boldi. qong yangak1da urnm da
gan

( 12 5) bir kaOJan ba r -r di . ux bu kacyannung
qarigi kap
k8 p, ba l rkl ar i ka p ke p ardil ar ardi. ox ul
urum
kacyan OOJUZ. kaOJannung yarlT 0}1 n sakl amas
~rdi,
kataO}lacyu barrnas ardi. mu n'i saz S8 Z-
( 13 0) ni tu tm as man lur ur m an dap yarl '(
kka hakmadT•

OOJU7.. kaOJan qamat at up anga atl clOJU til ad
i.
qarig birl~ al la p tuOJlarnl tu tu p ka tti .
kT rT k kundiin so ng muz. taOJ dJgan
.. (1 35 ) laOJnung adacyTOJa ka~di. kurTJ~an
n1 tu xk iir di ,
xu k bolup uy up lurdi. tang arta bo ld uk ta
OOJUZ
kaOJannung karlkaniOJa kun dag bzr y11ruk
kirdi.
"'
ol ya ru ktu n ke k
(1 40 ) tii lu kl iig , ka k yalluOJ b~diik bir
arkak b8ri
q1ktY. ox ul beri OOJUZ. kaOJattOJa S8 Z bartp
tu ru r ar di. tak'[ d C'di ki m ,~ ~·ay, OOJUZ,
--
\' ...~ .
u~·um
iistiga sa n at la r bolasan.
(1 45 ) ay ay, lapuCIJunglarcya man yu ru r ho la -
OOJUZ.
m~n dap dad;. k(-)n~ andan so:tg
OOJUZ kaO}an
• •
33
kurlkannT turtiirdi, katti, kerdl klm
q~rrgnzng tapuklarT-
(150) da k8k tiiliiklug kflk yalluo; baduk bir
arkak bBri yurugudJ turur. ol hBrining
artl arl n kataO}lap yiiriigud J turur ardil ar
ardi. bir n aq a kunl ard tJn sotzg kfJk
(155) tuliiklug kBk yalluOJ bu baduk arkak bBri
tiJrup turdT. OOJU% takT q~rig birl ~ turnp
turdT .munda itil miiran ddgan bir tal ay
IIIo

bar ardi. itil muranniing kuduOJT da bir kara taOJ


tan10}1da
(160) uruxaju tutuldT. ok birl~ ylda birla k1llq birla
uruxt'llar_ q;;rigl;;rning aralarYda kap talim
boldi, urnXOJU 4lgunl arning kengiillaridd kep
tal im boldT kayOJu. tutul unq, nruxunq
( 165) andaOJ yaman bol dy kim itil muranniing suOJi kyp

kTzTl, sip dag boldl. OOJUZ kaOJan basti,
singir

urum kaOJan kaqtl. OOJU't kaO}an urum kaC1Jan-
nu~1g kaOJ ani UOJ in al dT, al
(170) gunin aldT. ordusTOJa kap uluOJ oliig barOJn, k8p
tal im tirig boraJu tuxu holdY. urum kaO}annuJJg
hir karundaxl bar ~rdi. urus bag d3gan ardi .

ol urus bag oOjulun taO[ baxT ~
(175) da tar3ng muran arasTda y(a)kxT barik balukka
yum-xadi. takT d~di kim baluknT kalaaJlaOJu k~r~k
lu~ur. ran takT uruxCifulardan song baluknT han-
ga saklap kalgil, dap dadi. OOJU7.
• •
34
( 180) kaUJan oxul balukka atla dl. urus bagntng OOJull
anga k9p allun kum ux yiba rdi .. tak'( dad1 kim :
.
•Y, man ing kaOJanum san't m#nga atam bu balu kni
barup turu r . takT dadi kim : balu k

(185 ) nl kataOjlaOJU kar:Jk turu r . san takl uruxOJulardan
song balu knY banga saklap kalg il, dap dadi ..
• •
atam qamat atup arsa m:;n ung lapu m arurmii.? sandat~.
yarl uk haOJluo; b;;llug bolatn3n.
( 19 0) bizn ing kut( 1) b Tz s aning kutu ng holm ux, bitning
uruOJ (r) bTz J aning (y) l OJatJ( u) ngnu ng uruOJT
bolmux boluh lurur .. l.angri sanga yar barip
buyu rmux bolu p turu r . tnJn sang:J
(195 ) baxumnT kutumnT b:Jraman . bargu bJrip dost.,..,

• .
lukta n q7kmas tur( urm Jn), dap d~di~ OOJUZ ka-

UJan y(i)g ilnin g sat..un y(a) k;xr kardi, J Jwin~


di, kuld i. takY ayttT kim s tnanga kap altun
ynmxapsan
(200 ) baluknT yakx r saklahsan dap dadl .. anung
• •
uqun anga saklap at koydT, dost luk kYldT .
k(a)n~ qJrig birlJ kaOJan itil dagt~n
OOJUZ

muran(ga kalt i) . itil (dag an)b aduk bir

( mii.r ~n) lurur.. OOJUZ kaO}an anT
(205 ) kfJrdi.. _, takl dadi kim : itiln ing SUQjldan

n~qiik
.
kaqarbiz d:Jp dtJdi . qarigda bir y(a) k-

xT baR biJr f!rdt~
anung atl tiluo; ordtl bag dr~
di. uzluOJ(ukOJuluOJ) bir ir 3rdi. k9rd i kim

35
(k;t4ducyTda k8p talim) tallar, kep talim
(210) J·YOJaqlar(bar ardi~ uxbu bag· .. ) oxul yYOJaq-
lfJr. kastt ~ yr OJa~;larda y·attT, k~qti .
I. I ••

oo;u~ J:aOJ!ln sdwinq atJY t kuldu . takY a)·tti


kitn ; ay ay, s~n munda bag holung , kTpqak
ddgan ran b~g bolung

. .
(215) d4p dadi . takl ilgtJru kattila r. andan song OOJU%

kaqan k(<1)na kek tulukliiK kok yalluOJ arkak beri


k9rdi . uxbu kak b8ri OOJU% kaOJanOJa ayttt ki.'!'l 1

an1d i qarig birla mundu n atlang , OOJtiZ~



(220) atlap dlgi4nlarni, baglarni kaldiir gil, man
stJngd baxlap yolnl k9rgiirurtn;Jn d ap d ;;di. ta11g
• C'

~rt~ bolduk ta ocyuz kaojan kardi kim ; arkak bori


u
q arig ni n g tap lf kl C! r Id a )) r iJ g ii -
(225) dJ turur~ s(a)w (i)ndl , ilgJrii ktJtti~ OOJUZ. ka-
O}an bir qokurt an ayOJTr atka mintJ turur drdi~
oxul ayOJTr atnY bJk qok saw(3 )yiir ardi . yolda
1.4xba ayOJYr at kozdan yitu k(a)qi T, kdtti . munda
uluq bir taOJ bar
(230) <1rdi . uz~ ustiind a tong taky muz bar turur. anung
baxT SOOJttktan ap ak turur ~ anung uqun anung ati
muz taq turur . OOJUZ kaO}u.nnYng atT muz fllOJ
lqig- kaqlp kdtli . ocyuz kaOJan munda n
(235) k8p qaOJT amgiJk q<1/eup turd14 qarigd~ bir b;Jduk
kao;Tr ~r b~g bar ardil qalang bulangdan /.;oruk-
mas lttrur ardi.. yiirugiida SOOJU> OJUda ongd ar
ardi . oxul bag taOJlarOJa kirdj,
(240) yuriidu . tokut. kundun song OOJUZ kaOJllltOJ,-l ayOJ1r

36
4/n I k3ldurdi. r!JU ! taOJlarda k9b soOfuk bolup-

dan ol bdg kaOJardan sarunm'f x ardi, ap a.~
~rdi. O()}U1. kao1a11 say (i)1 zq birl:J kul du, ayt li

kim 1

(24 5) ayt san munda bdglarga bolOJTl bax llq


(md ) m(a )ng lap sanga at bot sutl kaOJarlYOJ
ddp dNl i. ksp ardani soj'urkadr, ilgaiu

kat ti. k(a )ua yol da badiik bir uy kerdi~
bu iiynung taOjaml altu nda n ard l, tun glu k-
larT takT
(25 0) kiimuxtun~ kal Tk( a)l arl tamurdiin ardil~r
ard i. kapulu()_J ardi,. aqkY q j 10k ard i. q~rig­
da oir y(a )kx l qabar ~, bar ~rdi, anung
all tsm iird u kaOJul dag:Jn ard i. anga yariT ~r:·

kTldT kim ~ Jan mun da kal , aq kal Tk( a)
(25 5) aqO}ungdun song kal ordt!OJa d ap d ;1di. mundan

anga kalaq at koydY. ilg~rii k;;t ti. k(a )nd
bir kun k8k tiil ukl iig k8k },alluOJ tJrkak bBri
yuru·mayn JurdT. OOfuZ kaOJan takY tur dy,
kur l kan
(26 0) tuxleura turOJan tur dY. tarlaOfusl% bir yat l
yar ard l. mun ga qur qit dad iiru rlar ~rdi
• •
baduk bir yur t, ~lgun drd i. yllk Yla rl ksp ,
ud, buzaOJlarT kBp, altu n kumii_-.:lari k9p,
,-,rdanilari /eBp a'd ilar ard i. mun da qurqit
kaotan-
(26 5) T al giinz O()_JuZ kaOJanO}a k,7r ~ tJ kal dil af'.
urux toi<ux ba:xtandY. okl ar birl a !t;Y IT q-
37
lar htrlJ urux t1la r. OOJUZ kaOJan hastY, qitrqtl
ieaOJan1'lJ bast l, eltii rdi, baxTn kdrt i. qurqil
;>l giinin ez aOjlziOJa
\270 ) bakTndu~dT. u(ru)xOJudun song OOJUZ kaOJannung
'

qdrigiga,-- nak~rlariga ;)lgun1ga andaOJ uluOJ


eliig barOJu tuxt i kim yukl ama kka kJldur1nakkJ

at, kaOJatT r, ud azlik bold T, and a ocyuz. kaOJan-
nung
(275 ) qarig)dJ uzluOf yaxk i bir q;>bar kixi bar ardi .
anln g atT barmakluOJ yosun billi g ardi,. hu qaba '
bi r kanO}a qa pt T. kanOJ a us t ii n.d :~ 8l ii g barOJ un T
koyd l, ka1JO}a baxT da tirig barO}unl koyd T,
tar( Y)tt I l ar,. kattil~r neka rl ar-
(280 ) 1zung ;>/gunniing kamaOJI munT k9rd il ar, xaxt ilar.
kanOJalar takT qaptT lar. mun lar kanOJa yuru mak -
1~ kanOJa, kanOJa b;>rJ turu r ardi ldr ardi
J0-4

anung iiqiin anlarcya kanOJa at koyd llar. OOJU1. ka-


OJan kancya-
(285 ) l arn I kard i, kul di. takT aytt l kim : kanOJa,
kanOJa birld alug ni tirig yuru gurs un, kanOJa-
luOJ sanga at holOJuluOf kanOJa bilgiirsun dap da-

di~ k:Jtti. andan song kan;> bu (kBk ) tiilu klug
.
k8k yalluOJ
(290 ) arka k bsfi birl a sT ndu. takT tangOjut, takT
xaOJam yangOJaklarTOJa atlap kdtt i. kep uruxOfudan
k8p tokuxOJudun song anla rnl aldT , 8Z yurtTOJa
birl adi, bax (a)t l, bastT. k(J)n :J Jaxkarun
kal m. 1su n.
(295 ) biili ig bols un kim ; kundunlei butu ngda harkan

38
dagan hit y~r bar turur. ulu.OJ barOJuluOJ bir

yurt turur. kBp TrT OJ bir yar turur. munda
k8b kiklari k9p kuxlarY bar tururt altunl
leap, leumuxi kBp, drd anil ari kep turur. al
...
gun ~

(300) l arlning 9nglugi qT raOJT- kap kara turur. oxul


yJrning J~aOJany masar d 3gan bir kaOJan ardi •
..
OOJUZ. kaOJan anung ustig~ atladT. andaOJ yaman
uruxOfu boJdT. OOJU1. kaOJan bax{a)tT, masa,
kaOJan kaqt T. OOJn1.
(305) an I bastT, ynrtl n aldT, kattl. anung dostlarl
kBb s~wi11q(lar) taptl, anung duxmanlarT ksp
kayOJular t (aptT). OOJU% (kaOJan) (anT)
bax(a)tT , sanaOJuluksTz nJmJlar yT lkT ..
lar aldT, yurtT OJa uyig3 tiixti, katti.
(SlO) k(~)na qaxkarun kalmasutz kim billug bolsun
kim OOJUZ. kaOJannung yanida ak sakalluOJ mu%
saqluOJ uzun uzluOJ bir kart kixi turur bar
ardi, ukOJuluOJ tuzun hir ;Jr ardi, tiiximal
(315) ardi. anung atT uluOJ turuk ardi. kunl:Jrda
btr kun ylkuda bir altun ya k9rdi ~ takT uq
kumux ok kordi ~ bu al tun ya kun tokux Tdan d a kiin
batux1 Ojaqa ta(k)kan ardi. takT bu iiq
(320) kumux ok tiin yangakka katd turur ardi. uykudun
song tux/3 kBr ganin OOJUZ kaOJanOJa bildiirdi ,

taki dddi kim : ay, kaOJanum~ sanga yax(a)OJU

bols(un)OJll utu(n). (ay, kaOJan)um sanga
( 325) t9r (ii. )luk bols( un )OJil tiiziin, (b~nga k8k )t ;Jngri
hardi tuxumd ~~ kaldur sun. talay turur yarnl

39
uf'uOJungOJa bard iir sun d ap d dd i. ODJUZ kaOJan uluq
.
turuknung sozun y(a)kxY kerdi , &gudun it~

(330} tilad i. 8guduga kBra kT ldT. and an song art a


bol upd a akal arn T inzl arni qarl ap k4l durdi •

tak1 ayttT kim : ay, maning k9ngulum awnT
tll 3p turur . karT bol f.1Jumdan man!n g kaOJ t z...
l ucyum yok turur . kun,
(335 ) ay, yuldu z tang sarl~a sanlar barunglti k9k,
lacy, tangi% tun sarTOJa sat~lar ba,ung dap dJdi.
• •
andan song uqdgusu tang sari OJa bardilar
takl iiqagusu tun sari OJa ha,.dl lar. kun, ay~
(340 ) yuldut. k8p kikl ar, kBp kuxla r awlaOJularT dan
song yolda bir altun yan T qaptT lar, aldl (lar)
atasl (OJa btJrdilar). (ODJU% kaOJan sawin di,
kuldi , LakT ani) uq huzOJuluk kTld l. lakr (ayttT )
kim a ' ' ' .~a-
(345 ) lar ya bolsun S3nlarnung, ya ddg oklarnT

k6kkdqa atung dap dadi. k(a)n a andan song
• •
kBk. t a(IJ 4J t ~ngi% kB p ki kl ar, k6p kuxl ar a~
laOJularT dan song yolda uq kiimiix ok-
(350 ) (ni) qaptl lar, aldTl ar, ata.fTOJa bJrdi lar.
OOfUt. kaOJan sawiu di, kiild i. takT oklarnT

uquga ulaxt urdi. takT aytti (k)im :c ay~ ini....


lar oklar bolsu n sanlarniing ya attT okni~

oklar J~g

(355 ) S;Jnlar bol,tng dap dadi. k(a)n (a) andan song
• •
OOJUZ kao;an ulucy kuril tay qakT rdT nBkarl ~rin
algun l ar;n qarla p qai;Y rdT. kaiip kangaxip
oltur df(l) ar, OOJU% J:aqan badu k ordu (dll)• •• •••

40
(360) •1l••·· (ong yao;fda) (klrTk kulaq yTOJaOJaqn"t
tiktiird 1. a1~,ung) bax Td a bir al tun ( laOJuk
ko)·dY, adaOJT) da bir ak koyun baO}ladT. (qo)ng
yaOJida klryk kulaq y(T)OJaqnT tiktiir -
(365) di anung baxTda hir kumux loDJuk koydi, adaOJT-
da bir kara koyunoT baOJladi. (ong) ya/:la
buzukl11r ol turdl' qong yakta uq oklar ollu,.d1.
/:TrTk kun klrTk kaqa ax(a)d Tlar
(370) l(q)tll 3r, s~winq laptTla r andan song
OOJU'Z. kaOJan ( OOJ)ullsr TO}a yurtT n iil(d )xlilru p

d Brdi 1al: T d. ~dt kim r "y, (O(JJ) ullar, le~p man



axtum , uruXOJular le8p mdn. k9rdu m, qTda bilJ le9p ok
altum, ayOJT r b(i)rla k9/J yiiriidum, duxma nlarn T
y(t)OJlaOJurdum,. dostl11rum11t man
(375) kuld.u rdum. k9k tdngrig a man st~diim, siz,l"rg~

barJm~n yurtum d~ap dadi ••••• •

....... .....
(378) ....... ....... .

41
.
AG : Al ttu rk l se he G.rammatT k~ ~ Leipzig~
1950 < ~~~f·t~J!kiaf!) , ~tt.W, 1950~ > .
DTS: Drevnet'yurkskly Slovav' ~ L(3ningrad, '1-

t969 < «il1t~~m~A) ?tl~J!**fl, 19691f.


>. ·
<;
>:
~ /R .u ~ *.
11: jf, ,, ~ )cJ -.·••• ~. ,,
I • + •• ' '

- -=!.:. - .. "
- : ~ 1J\ :;r -] ..· · · ~
~-
H •
,,

2<:r~ ''~-tf .... ··" ' .


• .. -i I ~

r
• I ... -
CDDAXfP angaOJUo }~* f.l ~ iPJ anga-· ''Illi1¥fT" :hJl~ ~ ~
i11J B9ffl.1JOJ.& Jt-OJUe i;f)iff] anga- ~* t1 ~]J-1Jang '4 %·~, t-f.~'' trt
.fiJJi.'tZ)fJ~ ~ir-a-c.
>®,~iJ\Xf¥ ay kaoran~fKif,~~ ~~(£~it-~ ( }f[Jl Tffifit:®)'
*
~ JSWf1ij:*frJ ~ r t~: .nJjj~ ~] ay kan ''~rif !« }f~' ( J] ~ ff ) 0

. ,JJe-f\!t N-1.1\t!k 4.t ~J >J 1fJt -,f:F, ..&~ 1~t!t. :l-f~J\~3t ~ ~: ffJ 1£~ aJ LU.
Jit" ff" ~~J a it--- }L~t{~ ffi.~·it~·~ f.£:{~~ fft( l{ijtfJ .Q ttl:o
@ JJJt:X w- ke1z( t") yar T- 11. j;; '" j}~ '1
'
0 Jt£ ¥ ~f_i_.Jg ~" ftlt.fW
G

~-:fE'' o iat~~J1J!i\iliij le9z(i) )~orimd/e 1'~~'' a. . _,

. @liXW n~ps~kio Mi~lP.IftX c•f-1rff.:~l}:t ( ~rf'l~ ~if


jfi~) , ) ,:Aft(], ~ niwasilt.i1· ii*j;; ".flit'~ ·a .tlt~E\l * l!f~ ~ :t
' I

· ®MX~· oquzo~ lt~~ftfflif-Jt iH uwez "fn~" o

®liiiXf'f: yig 9l yik '':t!¥1'' I:t~ ( ~rg-, «1*11: r1)


Q

Yik u $ "· %1133\! ftflft·ta xikt' ~~ U9" d


'

~ · CV14lXfF '"',.~o .tlt~*ii1'M~c. Jtt~WJAf!J;f(l$-ftiE'a


l¥fF ''£iW" D

- - @~JtfP ~i4t( Y) 0 'Jtt~t£JJR~*lF,:fj$~~~' i~Jfljj; £j


*
A 11;1. i3 ~ Jll.nt B9 JE flt!g 1! o ~~~< i¥ m, · *
c ~ f1, !eml< kat ) ---
iPJ&X ifft "JtM'' o fft*rurr~tt~JG~lmifl - ~.m-m~oo., itifJtt
lift ''J!kffj*" o .ttt¥H:ESJ~~J!tTPJT it~ m•
z: ;t ~-r re •
( lciyat) -~f-f~?
® Jjj(Jt fl: b~rled ;~mga( k >o '-rJ[~tij, mr• j;;~JSl»iaJ ( ~
~ c ~m-, 'A•am fl > bt~rk~ ''Am'' ~ >t ~:tf'-rir ft • la
~mg:JJe, • Jg U~Jfi --$-" ( Jm tttl ta Jtt 7-=ff JL'J .M.~ ij]" ) D .tlt tt
"t!!~!l c lti1t, ~f-f~ fF ilmg~, tri!iifJ ~ ~k Q

® JiX f¥ oOJuz J:aoran ~ R1 i~ ft: oOJuz kon


tll ".Q, IS M ff"
<~JJfOOlt@ >. ~E$T.~n!ift·~~i~~JXS~:ilo .tlt~li:Jf-WJJe
~~JjfffiR1ftJJlfiitf:r, ---~~ft: tok.:ui oquz "JL~~i!rJJi" 0

43
~fl~~~~-ff®~~~OOfiff~OO±~$~o~~+ftm2
*m, ~1f~~~m~JC~mm9!-r-&.xst:~ ~ !rl1 '' _r; ~, ~
~'~:it''' l!Pjg.dt$00~~ ( ~M!,V.Thomson: Inscriptions de l'-
Ork hon dechiffrecs, 1896, P .l4 8) o m.ililri!m1A. Uft WJ !J!
( 1.Ha mil fon ) !rlJiff~ ( .Y!~m ( .\.llHI~Mt, 1962&¥~250 ~it(
*
~~~ <1Ltt~~Wi~i-!t£00ft> )' ~ir~$JI!(-:r%~%JG~
tlttalr:fi~~(J(J, £~f~-=-f toku z OOJU Zo Hffli1~3t*ltT toku t
oqu x "1L~:" <at -1~ iiff(J(J J:: ~, m-=-:: lril ~ ~ oo x ~Utr--+w ~
JEz(J(J~~~j;Jz, t1 karOJdT aika dl ~J~karOJadl arkadT "in~''-
-~lf;JflJll ) o J\ 1itt~Jf:J~.tft~1S 1 f'~·--$~t BtlJJ£ ~$11tft~ ~
Jtif JZ IBJ:l&![~ __,.. I -t_:_tJt!GM!W~$tt~ ~«-1~-~, Jlt~J!
'

J!A {Jt J.VJ IF:; Jjj{ :f11Jj\SIEtJn Ate ;a: N~#~ ~)ffr: c:p ¥J\jg -~+ £t( OJUZ )~

#" o
@! {X f'P xun gka r o · .<i¥i!f) «..~fff1) .dt !:f! & W "tit 'J
@li t !lt W. :t ifi I mIf61 MAI !1~ T c ·1tr ffd iJ! ~ ~ JM~ l1l !m 00 ~ l« /t
*ofi~.dt~&a~~-.~-·~~ftOO~~" <TM!Q~·
m> o

®llt~jll!m1Y£#.i*tF Y<d Jz ~flftl" o lft~fKl: ~~ .r -:h


11
~,, o .mt:t l ~ffEY:t-~__.tt·LitOO___.~, ~~~1£ y(a >'<it
ft! Y~z ) c
@1~EY.~}{~ "~~R!J~Jia<J~~·'' < Timi__.~m > \1

®EtX:1i-: altrJ n ka2~ukrJ ~J-{:rf-Jq ''~tlt -1-'' o ii\Lt~Jift


f'l ift t em_ur koz uk, l!tfetlft ift .temir · kazt! k o
®I~tX·ff al.o -~~1tttt It-~~ "~Hii"' , "lPJiif'' Zl l o· llt¥ fA
~ l1l re1:~, f1~. alTsdiu "li&~'' o
@ JJ~t ~t 11~ kab u q_ ak !l:t~~ J~.!l ;tJ kabuk =kawuk ~' ~ 00" -, ·" f«
Q I

~~, tf~ -m '1\·JIJ:r\: 'I!~ kllbuk + qak>knbuqak ( wm


~ (J(J ~ JR" )
0

nt tx.t :,¥::_ -~~ ~j ~ :::~-~ q-. ~~11--m


:v-:k «~ iJl ~m !=j r~ lJ 1 ~ Pf. • :it' i~ M.x:
1ft~~-.) rp 00 iJ't~ *tl ~ !Ri 0 -

''
@JJitj:fF usuOJo J!m1/(J:. T:tftl.:'h ''7Jc 11 Z1f:o EY:* ~ ~
tfii usu( u) "zk" :IJUJft~!ti! suw «JJc" 1¥1~'* ~ ~ SUOJ ~ 0

f6 ft 7g OSUOJ, W~J "• • · f=f -J· '' , fPJ. ~ ~· o


® Jlt ~ .f~ :'h tr f~ rm mA 'f1 1¥1 --- f'P tt nu~ mt!, Jf3 ¥f A fn ~ m~

®~Xf¥ qubuyaho !It~1&.trX tf n fr- "~it" o <i~


la-:. <i* it(l , fF qTbl yau, &)w*XW- ''fi.f~" o Jlt~*M ~~
ftt~o
@YJ:X~ tamOJa, ~-Jg tl~~t-Fic, fllic" ~~~1-t ~ Wi ~
~ *:ff ~ fiij ~Xi tfi;frj ii3 o ~n
o

tr f t?}! J~ik ~~ $ wIi$1:t Jl! tfJf _I: NT ~~J ~ic 1;1


ll (JM {i;I ) Nf} ]{i# .llr$ ltl <5k!f~XT-!D!> ~-Jlf89- 90.@1
• ~ ~ wr = i- =M:!lr ffl ep ~ o
@~Xf¥ buyaho !lt~1-E lmf'SX·~~~Xm~~-P 1=r '' ~ •" L
1f:o ~* 0 Jtj: Puny ao Jlt~ttf~~f¥ "~~~'' o

®~Xf¥ uraho Jtt~* ~ ~iliio JJ\tt!fi:J~ f-t Pft m urah
kster- "JJ¥ 0 ~" o
@M)CfF tartTOJ tart- o l:t~mtt J1ft ill tarle w tart - ''~tL

""o® 1i1i ftP 1¥i1f T:t 9=t 1¥1 tc1f=m ~t 1f o 1i ft ~ ~ A ~ 1itr 1i


o

<IE1 r) -JgfR1f ,ffitf:'h~1r, '3f~*7f, Btf{ S ZNT lliiEo "


1

( (Wj ~) ( ~-1~) ) D

®MtX:f¥ altuu kaotan1 fi'Jg "~Wff" c ~1!!nmJt j{_ ft


iJ~i] ( 1}j C-_ .-]i ---~=~[gip) iJ9:9:1i11Jtfo
@~:t fV kr z yaku t o ~ '-1 ''?F ~if9 ~1i" o . ii\ Lt ~ <11 Jf;
.. ,, <tt•m~fiJEil*36~ 8 ) J:f:'~:ff yaku t tag kTz ol ''~-¥
.£$m 31:1i '' ir9 'n.J -T 0

®~JCfF urum o Jlt~EY::tt(*~ ~o


®MtXf¥
-tT lllfa !i +:/\*~
muz faOJ, ~:'h~Wo 'J f!~W ;ifj*$ Z ~, ifjj f£

45
@~Xfl! itil miirau 0 lt"Tl ( «~IK**A»~_., 103f\! atil)
1Plm~ff\$1m7Plo murJ u ''~" ~f{i;i!fiii], ~ft!li!~ 8giiz
,..,ekuz 0
®~XfF sip slugl ro <Wm> «*3rf1> 1'F «:fi*i?Y" o ~
* *
Ef ut~ 1-fr Simxt ugar ( ~ ~ 1a *11:£ *i£ ( Ji~> ~24, }li253
-255..t~:tft ) 0

@~Xf~ alug barOJu, tlr'fg baroruo B:i¥~ "~fa" , "f&


If" o t)u~~m~fli&tlU ~, JS~~ff~o
®JltXffi Orus ~ Uruso ~:ttt·trft~~-( ~$9~jU?) o

®N\X~ Meuig tapum ariirmu, ~7~ t~ff~~3'~00~1" o

tap~-w.Jl±iff~~i8-g1g ".{4.~" , "gl! '' ( AG, }I{33 7) a

~~'ml:t 1~ saud1n iarlr k baorluOJ balliig bolamano llttlt * m


-~~~~,~fF"~M~B~~•+"ommm*re®~~B
re
1l !f# ~ .!& sandan lar luk bay lu k bi lluk bi lam :Jn' ~ ,,~ w )}..
$Wlli~fttt~~-·~--o"~~~o
® ~:t f'f. saklapo ~JZ9JWJ
sakla- "~1?, ~~,, 00 Mtl~iPJ m
~o ~~..t!lt*~rn11!lfEia saJ:allba <~t.l~&~A) tf{Jjllf{~
~0
@Jijt){fr- uluor ordu bag 0 jl1g '1 *fjg·~" o

@Jij{Xff kipqako Jllt'f*~~J!fit~~~~$~ :G -, ~


J@JGit~iftf:l-.-£tlilf11t- t'tx~'' lf!i£07GJLtttfG, !lt$ B£ T
o

t!~#~titf:lo ~JGBl11tfd!fi1~J~~~rf I@ ( ~fl=f*.ffll ) ~ r

:£~ 15 ~_!&~, -tf! HP ~f-tn€t f£J1~~mst o 11!ltJJJ.i!l:t !;l9f #lf


fp~f*~~f£1t:WT J!!~ Daxt --i kT pqak ~ Dala -i krpqak '5t
1

1fi*5l~~" 0 ( r;-J;ij:, ~:M_.~~~ ( ii!@f~S~~~-) $!€~


~u ~*f ~ $f~Jfk~ ~*#t~ I;{ Li raJ WJ Vj ~ .t oor+~ o ~.mm T
~:t~~-~~*~:M~--~-MOOMW~~-~o*+~M
*
ta ~ ~.i! *A~ rm ?!{ ~ r:p NT ~ 1-~ ii ~ Tiflf ff1 111$ &, -~ i1 m~
ff¥T1i-~ ll!1Er&4~~*' ;tt;ruli1t=~-Ti£fi7~_.:Mli~ tp~

46
t _.M it, ~A ifl ~ 111 4 -;!t jtfi mff J£t $ ~, ~it jtfi PI ff ~ Jlt ~@
~ uqJtif~t&tJt, l;§:tt~~m t?~1JJ&rit/u~lfift1l-L:~ <~~I G
tzittf&X ftj *'
~ Das Kudatku Bilikt 1891, S. X X X I ) 0
i!:!i!reW:iflJ~~~ilU kabuk ( -~) B<Jm'J' .W ~ kabuqak • ~
t£~.~y Q

®».RJtfF ongao Jlt~~_ttJtl[ if.~ .:'ft! U f! ~ tl9" •


+~ -t~iffi-utta~~~l ~i;gtinfA <~*·*11ft~~ A>
( lbnu--Miiha nna LGOJati) WJit!:jl.~ ''iE1ltl9" ( _96 ~ ~ ± ~
Jt: Aptullah Battal ftJfll*, 19341f:, !!(53) Jlt~;JS~~ JJM1-t 0

!ti!ftl9 ongay ''~~" -~-fli!Mug-*~?


® .M{Jt~ k~OJ~r < ~ i~ > Jfl ;ff ~ ~ JJ!X i".l !m kar ''~" ,
0

kQtlr "~~" ,xam "~*lj})E" ~~~..!&. kaOJar,kaO}atTr, xaOJam~


-&HP ~raJ ~~jilf -OJa- o it$ Bffi:~iA.~ <!;ff > Jjj{-*JI:-9! Ill u~
I

~m~JVL113~-Bfia~r*, L1Wi!~ii1~~5Gif a ~~*if< I!P


a ) , ~tz18~-BJ:Jff hamza ~~ ( GP s ) ~:1$Zo WJa*Mfi Jt
~*~~Are~~~m~~Jt~*~~rn, ~~~..t&.$~OJa*
lt.
@.M{Jt~ ka(OJa)rluka Jft¥~-ill~ "!lA" Z fio ltt -:kt
JE~-J:~~~-~~Z-o ~mJ!i!fif*§;~~o *JG-{;JZQJZQ1f:Jit
~!:fmf~, ~~it ( BaxmTl) IfX~Rf-:i*~JJ!X;i=~o ·~~$Mi
m~tr:M 11\ ~ wwm--'lW o ;\. iftrc. r:r m~~ifff ~~ag ~fitft~:tm
g, ~R£ffl*~fl•$~~~~~mm~~-'ffr,.~7~a
JJj ~__t~ ~ ag~ 1f ~~(~~-A 011 Pr l tsak ~<.Die karachaniden>'
Der Islam, Bd.31, 1953). Jlt•m!ilB iftSiJ, ~~~ft£t-H­
$JflW'~~~~-~z~o
@]gtJtfF~~allk(a)o .d:t~t£-M@I~)C~'ft-~ ''§" , !m
<)tiff> <~~f1> kalTk balakana, &)Cif~ "§'' o Jlt~ ~
~~itift haOJalO}a( >*halOJa) "f1'' ( ~~ B.ya V lad7mlrtsov:
SraJ~nitel'naya Gramm~tika, str.239) •

47
I
@ ffit ;t {ff. kJ pu l uat ~ lit~ DJ{ ~J -~ {t ME ia· k~1 pu ,;, f] '' 1JD }f; ~
iiJ ~ ft -luOJ a 1-Ftttl:~~ ~ ~J t'fd!l:l]9" o
@Jjj{:tf'F {emu;-du kaOJulo X1!lt-=~J~~({{J1flff.trJi!S~):io $-.-~ .
1'f JG~ JiJ ~-,:!t tti" ~" ~1]9 W~iii.] %~\: (lE-~~@: -:F.Jt&miirtu )
( -i5~1-t ;fn~~~ !ft ,,~,, *-:Fl tamur -t~~ +liilt~ m~,
0
..
~it !f~$itt Y-r- f~.~r ~8if,· ~~ ~~ it-1t- rfl rF, ~B4ri ~~-t]u~J ~-a- a ,
~~JJ~ Jtia~a9 o, 9~ ~ t~mur>tamur rk:, tamur>tomur
"~" , kamul>komul>kumul '"n(-;~'' ~ ) $::~ <~ ~* 0

~!11:) ~'J "ifti)tiq£J~ag191J~" <$~ <~A) ±!f:t-t:tJt&, :f!:


..-.., JJr 409 ) , jg!it, lit=~ llJ W-:h "rJ:~'' o ?1 ~~' J!ftt liD M
:t-:t~rfl kaOJal --~jff ''tt, 1*'' Zl!, ~~mu i1Ji.f,J"t'k~"
( -~~ Bang= Turkische Turfan- Texte lv, s. 448~ 7 ) 0

@lfit)Cfi:kalaqf) ~W-.t.~~iftkal-1g ''fir" ,aq- ~" 1f


Jf" Z~Bo .dt'Jmm:rfftWJ!m~tW~~JI$tlX«, Jtif-a- flrj{j;ff
i¥ _3; "Cl ft ~~fa tf9 rt ~ (~ J.¥_.Doer fer: The khalach Texts, 1973
&f) D

@»J:~fFiurqit~ « Wia >> « A~f1 >>.dt~¥&Wft=" -:9:11:" ~


~ffJ~-if_Ao ~W..&J~t£@
® [ij[)t -f'Fyax kl o E~ -:F.JyakxT ''"jff]9" t "~~1jt a9" -00 1]9 ~
Ul. ( kfnx ) ~Ao
@ Jjj{:t fFbarmakluOJ litfl:t ~~f]91fflff ~ 1t{f}!7}
;osu11 billig~
~o Ylmi-A'-r~- tp !i~ "Ygbar sakl I k '' ~t~ !{ tf9" ( <haOJi rsaklT OJ )
~J _m~~..,..
WJ ~f:! - r~ ,
* ...-
r-.7 ~~- t .. ..
~~-- -.r ~] U'ZUn
'' ~\.iE-
~
~ AA'' AA~ C::7
1-1~ Q!J
1.!1:! ~· ~ ~-* r::r
m -r
t ~_____.. -:t'" a~~
bI"I"lg I"tg
"fl9alt}t~" o .1f:±~~Uffiff\Z~-kixi~c1r "A'' ifa *o ~in~
~ r:t, lA1J.dt~ *m il= ~ ''iil it< ~n M) m B& 09 cA)"
( barmakluq *, I) 7-_J;ia]ba,.mak ''~"JmW..W~ ~~-luOJ 0 josun*
S JOSU(l, fJ J.J "1ff!" 0
billigf5Y.* § bilgii[ug tt }:f) if! 1]9" ) 0

O~cr ni::t ft:kanOJaluOJ 0 -,s~ f~f~ m- t')( ~ " --A fii] - Mtr. kanglT
( DTl~, p • 419) o J11flJa{~$~)m]%J)~J&lKJi:~~~iti·J:r -~J$

48 '
"1f.-J-" ~JkanOJaf%kanOJo ( t~.~i!A << ~b~1Jf.r¥!Jt » •*-='
9.(80) 0 kanglT ( JGf~~(N5J!f¥~fP "~ll~" ) ~(ift~»J:$1t*
~<m~~~~~~~flm~~~~)o~~~-L~«~~~
~$$~ JJJit~ JitJ:~lfo
®bf:Jc 1tsr ~duo ~millt'la ~ljj!fg· "5t~'' .---.4~
l1 ~ ~
~ ~~fffiiff:a mlft!§~~*X~~~~~GJllr~~n~tkak, ~~~ § if ft
¥~i:!f ( AG, 298) a

®M.X~tangOJuto ~m lN I < 0JG-o=:= _.. ::~. t


&f) 0 &~~-tF-tl!.~f~ ~'J-;!Jt'' ' t'JSJ!l~t'' ~ ''nfJtt~'' 0

+~m:gc!l-~ -~~~7':ifJ;tr~*~ ~ ~ff· ~ ru. < <<~~*~A>> )fir


-, Jf28, 29~(1!) ibtllt ''PJJ6~f±{±rf:ltrnifr?!t8'1~~~h*~'' ~
1am mre iA.7gJit«m~ag·Jtift Q if---~l!lf~~~ia ~*q.rr ~fflllt
~~~~()
~~~g{~f1Fxa0Jamo fil{'fxamo ( 11X1a:ffi- ~U iSi) o
~ffi~1U~
Q;t, !~X ft=.barkano fa~ ~n ~ ~ffbarak ~ :tfiA.J:J fU&~ 92 if .:P
l¥1 'lJ\.~~" ::-~-*o U~i1iJ\:~}gbaqakoiM ~BJt:reitf~baraka~
« ~~:ki~!Jt >> ( -~-, Jff378) tt1fbarhan~~ ,ffi~)1~ ~'
EjtafOJOJaq ( q-'11 ) .. hTtay ( JJfr ) 1f7tlo :1!~ 1*J W:1£Jmi~ ~ry nfr
l£ -13 r:p ( tL ~ ;~ R fiJ ill*' jf X X X I ) ~ : ":1! tJ. ~ ~ 11 Wr -~1
tffiEJRl 7 ~ Jt ( hrtay ) ~ j( A ( qurqat ) , )t tiE B~ 7 Ji!f -rb~ ~1:
( tankut >o *et A <tcdiik >JFJIJ!l~}Jrtt ~ <tubut) oZJO,
ffh _~ tiE.mt T ,~ Ylft A <karahitay >o!l~Ji:---_.-1')(~, JJ~li.A ffl 09 ~
~t:Jl}:~A-f+M~~D9" o*Jlt, ~ftB~J\tf~itimJ.il( !lflf})
\
G

~j) }ij{~ ftmasar o fa ~~111}..~ ~ f: ~ ~ ~.Dto


®W::SCft tiixlmalo W$B}tEXtW~"Jit1!9ifi" ( kudesuile),
•0 «~m»«A•n»~¥&%~"m"oW!it~m~~"*
~"o
@.J!R)( ft uluOJ turko If.PJ "*~~" 0

*
/

®J~XfFn6kdr 0 ~ ~~iio « 5G¥JJW ~ )) ~ft ''1~1~~~, c.

49
:ij{! f~$! ~$ ~) "rill~'}
L: :"ft 0

~~® [g(:t +¥ buzuk, uqok tW ~JIJ tL 1FI £


0
~ {1r * · PI ilj~ <Ibn
al -A th ir > a9 tff l ( +-=1tt~), ~IK~i£m <~~) $?t,J:tJi
mJt f1l~J-F ~JW$0 ~1t~~ ~~JJ,~:t~ << &JJt\rliJ~ >> .:P~IDf~
ok <T~fi > ~~tMfiff(la1mES~~ << Ml!E ~ iJ »
'

IK1Jon 0

<+- -H ) tftJUBtt ''-=~•l£1$" <uq ka rlu k) ;li!aRP ~ Jf ~


<=:~if> r

.,

50
a, b, c, d, e, /, g, h, i, T, j, k4J k, m, ,,
o, s, p, q, ,, s, t_ u, u, v, w, x, y, z.

A
ad ak }Pp, )~Jl anlar ftk1n
'
aduOJ
aOJT%
M
ll 'I

I
tlnlaOJ
aq -
J~ff
tr7f
ak a ara JfliiJ
ak a E ar t ffllif
al fff tt l ar tik ~~
al fr1 a slu r- M<~>
al -
alt un
*
~
at
at
!b
~T
alt un ka tuk ~t:t~m at - M
am rfu k Jlij~ ata :5t~
am tl (-... amti ) m~ atax !X
ana
iln ga ()ju ( ,......ang
f§:* at la -. &21:
lltl an ... m£
UOJU) ff-T IIW fi=~

51
.Jtu la- ~~(lJj) aya ( n) a)J~
it{
y
il'X ayOJ 1r .~JL
ax- ~ii ayt - m
axa :kO~ azll k ~
ay }j

,
...

.
:1l kiin A~ ariz kaOJt% Jjilt
~mgak
l
~ti
~;nit
:ttX\1£
l drkak
artd
9!
-liP
d'Y ~
~ dl ~
~rd Jni ~9!

baOJla- ~ bax la- ®3f~®~tf®{


bak - ( JOJTz.cya bax lan - JfJti;
b. ) lAJ! haxlTk ti~®i

bak:Tn- btll hJdan ~~


huk l ntu r- tiEnst badJng *&~
hal uk( -- halT k) 1)~t 1Jf baduk
bar 1f badiikla ~
*
bar - ~ bag **
11, faJt
barOJu jj~~~ !U#J bak i-~
iark an ~~ balhaOJi !1141
has - .Bi,l!tffr balgii i-±
7)\,.~-~,

bax
bax~-
*~Jf£ bJn(,..., man )
bar -
~
~
62
,,,ga jftJ birl a.-a 1tm!
b:Jrlk( ,...bark) ~fl bir tu, - ~!t
bll ( ,.._,bal ) biti -- 1§]
bil - ~m bit. ~1r1

••
~
bilhaOJ '
bod a- 7}i!t
bilgur ..... ~7ft bo l- §, 1£ »
bilg a fl# boOJa% ffl/1
hill ig <<~Jilgu beri m
luk ) ~il~ bu i!:+
hYl tur ~~ bUOJU Jm
hilturguluk
bzr
Jl!b 4$
_.....
buyan
bny ur- *•
$'~
bin ( ,-...;bar- bulung 1rrtu
biri nqi jg~ buzaOJ lft t
birka
birl~
~' 1m:a:
fiil, m
bu z-
bu4 uk
•~~

dos I olu xma n


dos tluk

l
._..
lk; _. lf
ikin qi
llgaru
~.:::
~' r 1Tir
'lq-
.......
"
l &S
?E 1qagu P'JN.t
tlqi ~1-f ilil ~ll{jiti(~$
.
1 ni tP 11P~? )

53
l

Tslq J

..
I
jal
;alb ar-
•~* la- )
jarlTk
r1frr~,
1llr~
13 •

5¥Ml jTda
jan(~yan)

jangak(.-..;yang-
'
fOng
.
*

ak) to sun g t-f~
.. ...
Jap- ~1®: jur ak ( ~ yur ak) ~L'

japtur- ~f~ jurq it Zl:Sft


jar la- ( ~qar

k~l- kir - )!£, A


kan3
*X kix ·~

kang-x- ... kix i


kRguz
A
M]
kaq- ~):!
kaq~ ~fft k9k <D~lW®X~
k-rak ~~ kel i41J
'\.

k~s- {11, ~ k9ngiil 4L'


~
kat -
klk -*'•*
!f-~
kep
ker- ;fi_!ll

kit-- ( ~kiJl-) kert;ur - mm


kim ~~WJ k8ruklug 1{76
54
le6Z. DR. kiin a
k6't. yit- ~~ kiindiinki Wlitla9
leul- ~ kiin batuxT P.!jjj
/eultur- ~~ kun IOOJUXt *1i
kifmiix m kuta-- ~-~, JIB~
.. '1-'l'll

..

kabtlqak S1i kataOjla~ CDat~®IW~


kaOJan mff kax m
kaOJar ~ kayOJU =tg-
. ~~ '""'"
kacyarluk ~~ klat 5*ifl~
kaO}atl r •-r kl'dTk i11~
kaOJTZ
kaOJul
~.itt
tt, *-'
kll-
kTli q

~J
~al- m~ k..,.~m ""'1% ~~m
kalaq ~« kTpqak 1lltJ~Jt
kall k(a) f1 (tf) kYrTk P4 Tl~
kalkan ~· kyz !m~f!
kamaOJ ~1$ krz ¥ _!fiL (t{J
kanka kTzrl
kapuluOf **
;m_tf19 koru k-
tt~(Jg
w~ra
kaq- ~ koy ~
kara m koy- 1/if !
karangQjulu~ mn~ kt40JU fOJU l U k fYJ~
karT ~ kulatz fil{,
kart ~A kulaq ff{ { *J!l~)
karr ndax _5l~ kumuz(,...,kTmTz)
karxT &~ kurTJ:an
~-
55
kur7ltay 1 kux
kut

M
.
m asa,. ~~
~ mzn- ~ •
m~n
~ moz ( "'boz) tw<:a
n:;;ng ~ muz 0}(
.. ..
"'tJngu _ 7j(~ mur~n Wiift

naqiik ttnvrr
nJpsilei nskar fit] f~' {1f lA

oqul JLT onga ~M:ftflAg


a ·~wrf
~*
OVJUZ. -:1 ordu
ok ..~:
tl~~ orman ~#
ol ftk, )1~ oxu ]!
ol:ur- ~ oxul i!+
on + oyna- Pi;~
ong "ti

t~guz
.'

56
9ltur- :.-t~
;i'~u I 9Z ~a
t~nliik Jftf~ BZ~ _tUij
Rlii (l{}\.) 9Z1 kal madi ~ ~ t+ f~ fjj

qak li't fiij qabar 1m-=f,1Jj


qaklr- tl~ q3rik ~~A
qal- Jlll (~) q~rlk qilk- :J11r.
.........
qalaug bulang {ffPI*W qTk-. L
tpr
...,.
qamat ( ~qT mat)f.Vt ~ q 1raOJ UUMt
qong ( ,-...,jong) qok ~' +5t
qap-<~iap qokur(d ln) :mll~
~yap-) qubuk(~qlbr k> t~1k
qar la- (,_.,jar-- quhuyan ~~
la-) rifrr~,;g•

s
sakal I;Jf sawihq :ft:iJ!
sakla- i¥tt sindu ~:fif(~[l)
.. saklap ~~ singgir(s ips.) :r*iY
..
$ana0Juluksiz. Xl~!ro SOOJUk tt
saq ~~t SOOJUrOJ~ fT{t
.
sart -t·w
_, 1 song ~··ZJ§'
sarun- :i!E~
Jll1, soyurka · ~~' Jb:~
.. .....-.
r~n ~ SBZ l~ t
1

saw- ~ ftiOJ 1}\.


..
*~ M
'
SJWtn- I SUfm~

57
siit

ta 1[~1J~·~·-. . tangri J:X


taO} w taring ~
laOJam( ,...,lam) Jt tatiir- ~i~
laOJuk ~ tiktur ~:\[
m.~'-

laOJUrak ~~ til »=1 r1


takT X tila- ~*
tal ay( ~taluy) tffj, j(jiiJ tirig fflf.(~

tal a- f(t:ey; tix 3f


tamOJa fPic toGfur- ~r
ta1tg Ji!J: tokuz fL
tangOJul Ft-filt~ ton?, ~?J'fi
tap toy ' ~~
tap-- tal ff:M
~, 18rt [_q
tariaOJu ~~rt~
tar{T)t- it[ Jeruliik ~!fbtJ

tar(y)tTOJ tL11ff1, Yl~ tuOJ J!KrpJt


tar(l)tT OJ tart~ t(t f.L ,~ tuiluk(~tfinliik) :]C$
taxkarwn tur- CD it~® WJ ;JJ iij
ta- tut- ~fl
tJg ~ ···~·· tutulunq htl-1-, n·it
tJgan P4 f~ ... ··· tug ~

tak- lli 1lJ tzliiklug ~E§(J{J

talim $ tun ~
~ tup Jre
7ff tur- (tiir-) ~;!£( 1!1!~~)

58
tu rl uk
-- ti ix - ~r
tu xi m al j( §
tv u k
tut.un ~~re
tu x

u
urus ~!9T
ud ~~
ur tJ x- -to ku x- tl •t t
UOJUZ. VJ~L
uruxO}u ~3}
ukOJuluk ~~,aJJ rm
USUOJ 7Jc
uluOJ
uq - *
~
ux bu )!:~

·~~$
1T UJOJUr
ur - ~r.. ~
uy u- .~Ji!J
ur an Jj -~
uz IJ5{J(J
UfUOJ JRft
ut.un *( I{ ]
ur n m *2Y~

()

.. ..
uq un ~7
iil ;,x tu r- 5t1e ..
uqunq .s-=
~}
r•

.. . . 1$~
--
un qu
..
uq
-
~
. .._Jo usJ xnu
.. .. ••
m·-r
uq i}q u -=+ uy

xu l J!~
xaOJam(~xam) t{lU5lf
-v~~
xungkar #ifW
xa x-
. xu k fft
xtra *-1- 59
'
...

'Jll mr yd(~y$.)
;~aOJ ir ( __.,., jao; i r)
mw yJ l P<t
yak il~ y01r jtk
yak xi ..,
CD~®+~ yr - nz
yak:Jt tax 3[:-fi yih ar -
~' Jl
yal
yalbwr~( ~ jarb
• .
ytg
yig it
!£1¥1
1t&F
ar -) yy t ~gc
yala ng (,.....,.. jala ....
y1cyaq
ng )
~*
yl lk ! tl lf
yal0Ju7. ~A yol J&
yam an ~~
. e,r.' m~ yok JG
yangak
y
n·m yu ldu z £! [
yar~-
11~ yur11xa( ~ ium
ya ru k( ~ jar uk ) ~J'C xa ) ~m
ya t- 1~~
~~J -r yu rt
L1*
)•ax(a)OJu
ya xk i (~J'akxl)
.....
~1flr yiiklOl-
... -.
yu ru -
••
~
ya~• ¥J&

60
[General Information]
书名=乌古斯可汗的传说(维吾尔族古代史诗)
作者=
页数=60
SS号=0
出版日期=
Vss号=98377690
封面
书名
版权
前言
目录
目录
    一、导言
    二、《乌古斯可汗的传说》汉译文
    三、《乌古斯可汗的传说》拉丁字母转写
    四、注释
    五、词汇表

You might also like