Professional Documents
Culture Documents
fha ufkdaúoHd;aul
moku wkdjrKh lrkak'
ud;Dldj
wdNsOïñl Ñ;a; úNd.fh.s ufkdaúoHd;aul moku
wkdjrKh lrkak
❖ msgq ixLHdj (- 14
❖ YsIHdf.a ku (- mQcH nKavdr¥fõ pkaor;k ysñ'
❖ YsIH wxlh (- FGS-MA-BUST-2021-019
i
mgqk
ud;Dldj msgqj
• ye`Èkaùu
1 wNsO¾uh ye¢kaùu yd tys m%Njh' 00 - 02
2 wdNsOïñl Ñ;a; úNd.fhys ufkda úoHd;aul moku 02 - 08
3 ks.ukh 08 - 09
4 wdY%s; .%ka: kdudj,sh 10
ii
ye`Èkaùu
le<Ksh úYaj úoHd,fha md,s yd fn!oaO wOHkdxYfha MABS 53025 úIh m;%h yodrK
mQcH nKavdr¥fõ pkaor;k ysñ jk ud fuu ksnkaokh ilia lrkqfha fn!oaO wOHhk
Ydia;%m;s Wmdê mdGud,j fjkqfjks'
Ñ;a;h fyj;a is; hkq mrud¾: jYfhka yd wmrud¾: jYfhka o we;a;d jQ wfkal
m%ldrd¾:hka ms<sn| jQ oekSu h" —fÉ;" uk" ú[a[dK" yoh" udki"˜ hk fïjd o Ñ;a;h u
olajk md<s jpkfhda h' weih" lkh" kdihh" Èjh" lhh" yDohh hk fï ia:dkhkays is;
my< fõ' th l%shdjla jqjo jHjydr myiqj ms‚i oekSu lrk l¾;D Yla;sh we;s øjHhla
fia o lrK Yla;sh we;s øjHhla fia o jHjdyr lrkq ,efí' oelSuh" fmkSuh" weiSuh hkdÈ
jYfhka tA tA wdldrfhka Wmokd is;a ye¢kaùug mdúÉÑ lrk jpk jHjydr NdIdfõ
fndfyda .Kkls'
we;efula is;a we;sùfï m%Odk fya;=j wruqKhhs lsh;s' wruqKq iEu ;ek u we;'
fldf;la wruqKq we;;a mej; tk is;a mrïmrdjla ke;s kï is;la kQm§' wdrïuKdÈ
fya;+kag is; bmo úh yels jkafka mej; tk is;a mrïmrdjla we;s l,ays mufKls' tneúka
is;a we;s ùfï m%Odk fya;=j wdrïuKh fkdj mej; tk is;a mrïmrdj nj o; hq;=h'
wruqKla ke;s j is;g we;s úh fkdfyk nejka wruqK o is;a we;s ùfï n,j;a fya;=jla nj
lsh hq;=h' iauia:hla f,i fuh f,yd .ekqu wmf.a wruqKhs'
;%smsgl" wgqjd" .egmo" wdos .%ka:hka yd ta wdY% .%ka:hka wdY%fhka úuid neÆ w;r
wjeis ;ekayS Wmqgd.ekSïo olajd we;'
iii
1 wNsO¾uh ye¢kaùu yd tys m%Njh'
fmr wmr foÈ. uq¿ uy;a f,dalhdu j¾;udkh jk úg nqÿ oyu f,i i,ld
n,kqfha ;%smsgl fm< oyuhs' fm< oyu §¾> ld,hla ;siafia ixj¾Okh fjñka úúO
úoaj;=kaf.a úuiqug ,lafjñka wo olajdu meñK we;' iQ;% msglh yd úkh msglh ms<sn|j
we;s jQ ksldhdka;ßl u;fNaod;aul ;;ajhkaf.a wjik tajd hï ;dla úi÷ko wNsOïu
msglh ms<snoj we;s úia;r u;fNaod;aul iajrEmhla .kS'
tfy;a tfia i|yka fkdfõ' iq;%" úkh lD;Skays i|yka wNsOïu hk mofhka oela
fjkafka w¾: Woa§mkhla nj fuhska is;h
s yelsh' tfiau wgqjdpdÍka jykafia,d o wNsOïu
hk moh iïnkaofhka tAlu;sl woyil fkdisá nj wgqjd úuiSfuka fmkS hhs' §> ksldfha
ix.S;s iq;%fha i|yka wNsOïu hk moh w¾:l:dj ;=< w¾: folla nqÿf.dia wgqjdpdÍka
jykafia olajhs' tkï wNsOïu hkafkka ima;mamlrKh hk woyi we;s nj;a ud¾. M, hk
w¾:h;a hk w¾: folu wNsOïu hk moh ;=< we;s nj lSy'
uÊ®su ksldfha lska;s iq;%fha wNsOïu hk moh i|yka fõ' fuh nqoaOf>dai
wgqjdpdÍka jykafia fmkajd fokafka i;a;sia fndaêmdlaIsl O¾u f,ih' wx.=;a;r ksldh
wgqjdfõ tl ;ekl olakg ,efnk zwNsOïuZ moh wgqjdpdÍka jykafia w¾: olajkafka
zW;a;ul:dZ f,ih tfiau ;j;a ;ekl —wNsOïul:x˜ hk mohg w¾: olajkafka
zwNsOïñiailxZ hk fkdmeyeÈ,s jQ w¾:hls'
1' fõokd
2' i[a[d
3' fÉ;kd
fï ;%súO wxYh uÕska isf;ys n,mEï iy.; wxYh .=Kd;aul wxYh" bÉPduh wxYh
l%shd;aul jkafka fjka fjkaj fkdj¦ tlsfkl m%;H fjñka tlg tla fjñks' isf;a
l%shdldß;ajh ms<sn| ú.%y lrk iQ;% foaYkdjkays Ñ;a; hk moh iu. l%shdmo úYd,
ixLHdjla fh§ we;' fuf,i Ñkaf;a;s ^is;hs& hk l%shdmofha isg Ñ;a; yd neÿKq bÈßhg
hEu" w,a,d.ekSu" neyer lsÍu hkdÈ l%shdj,s ixhq;a; ksldfha muKla 30lg jvd jeä nj
uydpd¾h ví' weia' lreKdr;ak uy;d fmkajd fohs'
2
uyd;KaydixLH iQ;%h isf;ys l%shdldß;ajh fmkajd fokafka —uyfKks" hï fia
jdkrfhla jkfhys ksoe,af,a yeisfrkafka" .il w;a;la w,a,d uq,ska .;a w;a;
w;ayßkafkao" tmßoafoka fï is;o Èjd rd;%S folays tla wruqKla .kS' wfkllau w;ay͘
hkqfjks' isf;ys l%shdldß;ajh ukdj meyeÈ,s lrk Ñ;a; iQ;%h —Ñ;af;ak kSh;s f,daflda˜
hkqfjka fmkajd fokafka isf;ys wjYH;dj u; mqyqÿka mqoa.,hdf.a l%shdldß;ajho ;SrKh
jk njhs'
is; ms<sn| fn!oaO b.ekaùu wêfN!;sl Ñka;kfhkao bj;a fõ' thg m%Odku fya;=j
kï" fn!oaO Ñ;a; ú.%yh fya;=-M, isoaOdka;h wkqj bÈßm;a ù ;sîuh' mYapd;ald,Sk fn!oaO
.=rel=, ;rula fjkia lr bÈßm;a l<o is; Oïu hk idudkH ;;a;ajhg wh;a jk w;r"
th mxpialkaOh iuÕ m%;H fjñka mj;S' uOqmsKaäl iQ;%fha bkaøsh yd tAjdfha wdrïuK
;=<ska Bg wod< ú[a[dKfha my< ùu ksid Miai" fõokd" ix{d" ú;lal hk l%shdj,sh
;=<ska mqoa.,hd m%m[ap f.dvk.k whqre Rcqju is; yd iïnkaO fldg Èj hkafka fya;= -M,
kshduhg wkqjhs'
wNsO¾ñl w¾: újrK idys;Hfhys uq,sl wjOdkhg m;% ù we; iqúfYaI ixl,am
lsysmhls' tajd kï"
• Ñ;a;
• fp;isl
• /m
• Ñ;a;ùÓ
3
• mÉph
• Ndjkd yd ksíndK
wei;a rEmh;a plaLq ú[a[Kh;a hk ;=k tlg .eàu ksid we;sjk Miaih;a" tksid
we;sjk fõokdj;a" thska ;Kaydj;a Wmdodkh;a my< fõ' fï l%shdj,sh yd iïnkaO m%n,
fjk ffp;islhla jQ — fÉ;kdj— uQ,sl lrf.k — fÉ;kdyx NslaL fõ lïux jodñ— hehs
oelafõ' tfia iqL" ÿlaL" wÿlaLuiqL fÉ;kd uq,a lrf.ku l=i, is;a my< jk nj ú.%y
flf¾' fï úia;r wkqj is; hkq ks;ru ffp;islhkaf.ka jglr.;a ffp;islhka ksidu
mj;sk ffp;islhkaf.ka .;s ,laIK orkakd jQ tAllhls' tksid is; yd ffp;isl —
tl=mamdo ksfrdaOdp tldruuK j;a:qld— tlg WmÈk tlg ksreoaO jk tlu wruqKla
.kakd jQ iyp¾fhdah' tksid is; —wruufkdm,oê— ,laIKfhka hqla;h' oelSu" weiSu"
wd>%dKh" oekSu" iam¾Yh hk isÿùï lrkakd is;uh' fï w;=ßka Ñ;a; "fp;isl yd ?m hkq
wkslla fkdj mqoa.,hd yd f,dalh ms<sno uq,sl foaYkdj, tk mxpialkaoh nj meyeÈ,sh'
wNsOd¾ñl úia;rhg wkqj is;ys yd ú{dkfha m%fío 89la olajd we;' thska 52la
ffp;isl f,i olajd we;' tajd ;=ka wdldrhlg fnfok w;r tu fn§u my; j.=j ;=<ska
4
olajd we;'
Ñ;a;úÓ hkqfjka woyia lrkafka" Ñ;a;" ffp;isl" rEm i;ajhd ksfhdackh lrkq
,nk mxpialkaOh nj by; úia;r lrk ,È' fuu mxpialkaOh is; uq,a lr.ksñka j¾K"
YíO" .kaO" ri" iam¾Y hk wruqKq y`ÿkd .kS' tajdfha we,Su" .eàu isÿ lrhs' wk;rej tajd
u;l ;nd .ksñka kej; kej; is;ñka" ixLdr f.dvk.d .kshs' tys wjidk m%Óm,h uu
hk ixl,amh f.dvk.d .ekSuhs' bkaøshka u`.ska .kq ,nk o;a;hka wdY%fhka uki ;=<
úkaok" i[a[d" ú;lal" ixLdr" ú[a[dK" yryd uu hk ixl,amh ìysjk wkqms<sfj<"
fya;=M, O¾uhkag fukau" kshdu O¾u w;r Ñ;a; kshduhg wh;a fõ' fuu l%uh" ms<sfj,
wNsO¾ufha§ Ñ;a;úÓ kñka y`ÿkajkq ,nhs'
wdNsO¾ñl Ñ;a;úÓ ixl,amh wkqj m%Odk jYfhka bkaøsh m%;HlaIh isÿjk l%u
folla we;'
• úÓ
• úÓuq;a; jYfhka'
úÓ hkq l=ulaoehs wm by; idlÉPd lf<uq' ukiiy is;=ú<s muKla iïnkaO fjñka
Ydßßl bkaøsh 05 iïnkaOhla fkdue;sj isÿjk bkaøsh m%;HlaI l%shdj,sh ufkdaoajdr úÓ
hkqfjka y`ÿkajkq ,nhs' YdÍßl bkaøsh 05 iïnkaO ù isÿjk l%shdj,sh m[apoajdrúÒ
hkqfjka y`ÿkajhs' fuu m[apoajdr úÓ iy ufkdaoajdr úÓ l%shd;aul jkafka mqoa.,fhl=
Ôj;aj isàkï muKla njo oelaúh hq;=h' mqoa,lfhl= ñh hk úg kej; Wm; isÿjk
udkisl l%shdj,sh Ñ;a;úÓ l%ufhka neyr jk ksid th úÓuq;a; hkqfjka y`ÿkajkq ,nhs'
rEmhl mej;au laIK jYfhka .;a úg tys mej;au Ñ;a;laIK 17lg iudkh' tkï
rEmhla ygf.k" mej;" ke;j hk wjia:dj ;=< is; 17 jrla we;sj mej; ke;sù hhs'
5
by; i`oyka lr we;s mßÈ m[apoajdr Ñ;a;úÒhla w;suyka;" uyka;" mß;a;"
w;smß;a;" hkqfjka fldgia y;rlg fnfoa' thska w;suyka;" tkï Ñ;a;laIK 17 iïmQ¾K
ùfuka bkaøSh m%;HlaIhg wOd< ú[a[dK fyj;a Ñ;a; 17 WodyrK f,i fï wdldrfhka
oelaúh yelsh'
fuu mßÉfþofha uq,a fldgiska wm idlÉPd lrkq ,enQfha mqoa., is; yeisfrk
wdldrh ms<sn`oj iQ;%dkqidrfhka yd wdNsOïñl Ñ;a; ixl,amh ms<sn`ojhs' tys§ wdNsOïñl
Ñ;a; úNd.h ms<sn`o ie,lsh hq;= lreKq m%udKhla idlaÉPd lf<ñ' fuu is;a ms<sn`oj ksjrÈ
wjfndaOh u`.ska mqoa.,fhl=f.a udkisl úkh ks¾udKh l< yelsh' is;la l%shd;aul jk
wdldrh u`.ska udkislj mqoa.,fhl=f.a p¾Hd yd Tyq .uka .kakd udj; ksis whqßka .uka
lrúh yelsh' fuu is; ms<sn`oj uq,a lr.ksñkau fn!oaO ixialD;sh ;=< wdpdr O¾u
moaO;shlamjd ks¾udKh ù we;'
6
fukau YdÍßl p¾hdj o fn!oaO wdpdr ud¾.hg iïnkaO ù we;s wdldrh meyeÈ,s fõ'
fn!oaO wdpdr O¾u yqÿ úYajdi ud;% fyda foaj kshuhka fkdfõ' mqoa.,hdf.a udkisl
ixj¾Okhg idfmalaIl jk whqßka tAjd ilia ù we;' fÉ;kdj l¾uh hehs b.ekaùu óg
fyd|u kso¾Ykhls' lh jpkh hk fodrgq foflka mqoa.,hd laßhd;aul jkafka udkislj
isÿjk Ñka;kuh l%shdj,sfha fufyhùu u;h' fï ksid mqoa., p¾hdjfjys fyd| krl
iNdfõ úksYaph lsÍfuys,d moku jkafka yqÿ l%h
s d ud;%h fkdj Bg miq miqìu jQ fÉ;kdj
fyj;a ud udkisl l%shdldÍ;ajhhs' ke;skï udkisl jYfhka we;s lrjkq ,nk fm<Uùuhs'
my; .d:d foflka újrKh jkafka ñksia is; ms<sn`ojhs' l=vd orejd mgka okakd fuu
.d:dj u`.ska fndfyda iqúi,a wjfndaOhla ,o yelsh'
mqoa.,hdf.a udkisl hymeje;au i|yd fn!oaO ufkdaúoHdj ;=<§ iy nqÿ oyu ;=<§
Wmfhda.s lr.; yels fn!oaO WmfoaYk l%uhla f,ig Ndjkdj y÷kajd Èh yelsh' uq,a nqÿ
iuh ;=< zzNdjkdjZZ hk moh úúO iajrEmfhka fh§ we;s whqre oelsh yelsh' ir,j
.;fyd;a Ndjkdj hkq w¾:j;a O¾uhka j¾Okh lsÍu" ÈhqKq lsÍu" jeÙSu hk woyi
,ndfohs' kdkdúO wruqKq lrd is; ksr;=reju Tn fudn úisr hhs' tA isf;a idudkH
iajNdjhhs' tu úisÍ hk is; l=i,a iy.; wruqKl msysgqjd .ekSu Ndjkdfjka isÿjk uQ,sl
ld¾hhs' fn!oaO m%;smod ud¾.h ;=<ska .; yels w.%M,h jk ishÆ iir ÿla úkdY lr oeóu"
flf,iqkaf.ka is; ksoyia lr .ekSu yd mru i;HdjfndaOh kï jQ ks¾jdKh idlaId;a lr
.ekSug Ndjkdj w;HjYH fõ' nqÿka jykafia foaYkd l< mßÈ uQ,sl jYfhka iu:"
úmiaikd jYfhka Ndjkdj fojeoEreï fjhs' óg wu;rj wdkdmdki;s" ffu;%S Ndjkdj"
7
urKdkqiai;S wd§ úúO Ndjkd l%uhka nqÿ oyu ;=< wka;¾.; fõ' tA iEu Ndjkdjlu
wruqK jkafka mqoa.,hdf.a udkisl iqjh ie,iSuhs'
iu: Ndjkdj
iu: Ndjkdj mqoa.,hdf.a udkisl fi!LH i|yd fhdod .kakd wdldrh ms<sn|j úuid
ne,sh hq;=h'
;r.ldÍ iudchl Ôj;ajk ñksidf.a is; úúO wruqKq flfrys úisÍ hhs' tu is; tl
wruqKlg f.k lghq;= lsÍug yels ùu mqoa.,hdf.a tÈfkod Ôú;fha§ m%fhdackj;a jkq
ksielh' WodyrKhla jYfhka wOHdmk lghq;=j, ksr;jk YsIH YsIHdjkag ish wOHdmk
lghq;= id¾:lj lr .ekSug úNd. wd;;sh ÿre lr.ekSug u;l Yla;sh j¾Okh lr
.ekSug id¾:lj úNd.j,g uqyqK §ug iu: Ndjkdj Wmfhda.s lr.; yelsh' iu:
Ndjkdfõ§ iu i;<sia l¾uia:dk iqÿiq mßÈ jeÙSfuka mqoa.,hdg ks¾jdKh idlaId;a lr
.ekSug we;s yelshdj iu: Ndjkdfjka j¾Okh fõ'
wdNsOïñl Ñ;a; úNd.h ;=<ska isf;a iajNdjh wjfndaO lr.ekSu u`.ska fuu Ndjkd
l%uhka Ndú;h myiq jk w;r tu`.ka ñksia is; ;=< we;sjk udkisl mSvkh ke;s fldg
ksjqk iy wjfndaOfhka hq;= mqoa.,fhla njg m;a úh yelsh'
8
ks.ukh
;%s,laIKfhka hq;a f,dalfhys wd;au jYfhka .; hq;= fyda .; yels lsisjla fyda
lsisjl= fkdue;s nj nqÿoyfuys uQ,sl b.ekaùuhs' tkhska ye¢kafjkafka ialkaO
ixialD;shla mu‚' fuys iajrEmh" m%jD;a;sh mD:q, wkaoñka ú.%y lrk nqÿoyu ialkaO
tAllh kdu rEm jYfhka follg fnod olajhs'
i;aj mqoa., kdufhka y÷kajd,k ialkaO tAllfhys ffp;isluh wxYh kdu kñka
iy ldhsluh wxYh rEm kñkq;a .efka' kdu rEm fol tlúg il%Sh;ajhg m;ajk ;rug
oeä iïnkaO;djhla we;af;ah' th Wmudjlska meyeÈ,s lrf;d;a ì;a;rhl lgqj yd lyuoh
fjka fjka jYfhka we;s fkdù tl úgu we;sj j¾Okh jkakdla fuks' kdufha meje;au
we;s úgu rEmfha meje;au isÿjk nj iy kdufhka f;drj rEmhg fyda rEmfhka f;drj
kduhg fkdmeje;sh yels nj fuhska wkdjrKh jk wks;a lreKhs' kdu rEm jYfhka
.efkk ialkaO ixhq;s tAllh fldgia mylska hqla;h' tkï rEm" fõokd ix{d " ixldr "
ú[a[dK hk myhs'
kdu fldgig wka;¾ .; jk ú[a[dKh f,i olajd we;af;a is;hs' is;g nqÿ oyfï
fh§ we;s kï w;r Ñ;a;" ufkda ú[a[dK hk kï m%Odk ;ekla f.k ;sfí' is; yeÈkaùu
i|yd fh§ we;;a tA mo fn§ ;sfnk wjia:d fyd¢ka mÍlaIdlr ne,Sfuka tla;rd
m%udKhlska wdjia:l wiudk¾:l njla o we;s nj wu;l l< hq;= fkdfõ' fn!oaO ufkda
úoHdj mq¿,a f,i yodrk úh;=kag tA ishqï wjia:dj oel .ekSug wjia:dj fhfokq we;'
úYajfhys mj;akd úúO .eg¨ w;r ñksidg uqyqK mEug isÿù we;s fmdÿ ÿla ixis÷jd,Su fï
O¾ufha mrud¾:hls' by; wm idlÉPdjg n`ÿka lrkq ,enQ wdNsOïñl Ñ;a; úNd.h ;=<ska
is; yeisfrk wdldrh ms<sn`o úuiqfjuq' th md,kh lr.kakd wdlrh úuiqfjuq' ñka
ks.ukh jk lreK oeka meyeÈ,s h' tkï fn!oaO o¾Ykfha tk fuu ixl,amhka ish,a,
ufkdaúoHd mokula u; f.dv ke.S we;s njhs'
f,vla iqj ùug ffjoHjrhd úiska fok fnfy; fldf;la ksjrÈ jqj;a fny;
ms<s.kakd mqoa.,hd fnfy; ms<sn`oj úYajdi l, hq;qh' wm i;=j fyd`o ffjoHjrfhlao isà'
ksjrÈ fnfy;o ;sfí' úYajdih yd m%dfhda.sl fhdojd.ekSu ms<sn`oj m%Yakd¾;hla ;nñka
wdNsOïñl Ñ;a; úNd.fha ufkdaúoHd;aul moku kQ;k ufkdaúoHd;aul wx.hka mrhd
f,djg ìys jQ wk¾> o¾Ykhla nj ks.ukh lrkafkñ'
9
wdY%S; .%ka: kdudj,sh
10