ΕΝΟΤΗΤΑ 44

Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο

Στέγαση και επαγγελματική αποκατάσταση των προσφύγων.
-Η Κοινωνία των Εθνών βοήθησε την Ελλάδα να πάρει δάνειο και ίδρυσε την Επιτροπή
Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) που λειτούργησε από το 1923 έως το 1930 και ασχολήθηκε
με την αποκατάσταση των προσφύγων στην ύπαιθρο.
-Περίπου 750.000 πρόσφυγες αποκαταστάθηκαν στη Μακεδονία και στη Θράκη, γιατί εκεί υπήρχε
διαθέσιμη γη και για να ενισχυθεί το ελληνικό στοιχείο.
-Η αποκατάσταση των προσφύγων στις πόλεις ήταν έργο του ελληνικού κράτους, που έφτιαξε
προσφυγικούς συνοικισμούς (Καισαριανή, Βύρωνας, Νέα Ιωνία, Κοκκινιά). Οι πλούσιοι
πρόσφυγες προτίμησαν άλλες περιοχές (Νέα Σμύρνη, Καλλίπολη). Όσοι φτωχοί πρόσφυγες δεν
πήραν κατοικίες που έδινε το κράτος έμειναν για πολλά χρόνια σε άθλια οικήματα.
Η αντιπαλότητα ανάμεσα στους γηγενείς έλληνες και τους πρόσφυγες
-Η στάση των Ελλήνων απέναντι στους πρόσφυγες ήταν αρνητική καθώς πήραν γη που οι γηγενείς
θεωρούσαν δική τους, πρόσφεραν εργασία φτηνά πιέζοντας χαμηλά τις αμοιβές, ήταν στην πλειο-
ψηφία βενιζελικοί σε αντίθεση με την αντιβενιζελική Παλαιά Ελλάδα και τέλος είχαν
πρωτάκουστα ονόματα, έτρωγαν άγνωστα φαγητά και οι γυναίκες τους εργάζονταν σε ξένες
δουλειές. Αποτέλεσμα: η λέξη «πρόσφυγας» να έχει για χρόνια υποτιμητική σημασία.
Οι συνέπειες για την Ελλάδα από την άφιξη των προσφύγων
Σε πολιτικό επίπεδο: εγκαταλείφθηκε η Μεγάλη Ιδέα καθώς η πλειοψηφία των Ελλήνων
συγκεντρώθηκε μέσα στα όρια της Ελλάδας. Η εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και
στη Θράκη ενίσχυσε την εθνική ομοιογένεια. Οι πρόσφυγες ήταν βενιζελικοί, ενώ αρκετοί από
αυτούς έγιναν σοσιαλιστές και κομμουνιστές και διακρίθηκαν στους κοινωνικούς αγώνες.
Σε οικονομικό επίπεδο: η αγροτική οικονομία ενισχύθηκε καθώς οι πρόσφυγες αξιοποίησαν
ακαλλιέργητες εκτάσεις και εφάρμοσαν νέες καλλιεργητικές μεθόδους. Τονώθηκε το εμπόριο και
η βιομηχανία καθώς οι πρόσφυγες εργάζονταν με χαμηλές αμοιβές ενώ όσοι διέθεταν κεφάλαιο
ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τη βιοτεχνία.
Σε κοινωνικό επίπεδο: οι πρόσφυγες έφεραν στην Ελλάδα τον τρόπο ζωής τους, τις συνήθειές
τους, τη μουσική τους, την κουζίνα τους (τα στερεότυπα που ήθελαν τη γυναίκα κλεισμένη στο
σπίτι και υποχείριο του άντρα άρχισαν να κλονίζονται).
Σε πολιτισμικό επίπεδο:
Μικρασιάτες λογοτέχνες έδωσαν νέα πνοή στα Γράμματα και στις Τέχνες (Γιώργος Σεφέρης,
Ηλίας Βενέζης, Κοσμάς Πολίτης, Στρατής Δούκας , Διδώ Σωτηρίου).
2