TÜRKÇE DİL BİLGİSİ ÜNİTE 11

DERS 51
In this dialogue İffet suggests visiting her brother and his family who live in Ankara.

Volkan: Anne, senin erkek kardeşin Ankara’da oturuyor, değil mi?

İffet: Evet. Benim erkek kardeşim Tarık ve ailesi Dikmen’de oturuyor.
Volkan: Tarık Dayı ne iş yapıyor?
İffet: Tarık Dayınız eczacı. Eczanesi var.
Aslı: Dayımın eşinin adı ne?
İffet: Dayının eşinin adı Semiha.
Aslı: Semiha Yenge ne iş yapıyor?
İffet: Semiha Yengeniz öğretmen. Bir ilkokulda öğretmen olarak çalışıyor.
Volkan: Anne, Tarık Dayı kaç yaşında?
İffet: Tarık Dayınız otuz beş yaşında.
Aslı: Peki, Semiha Yenge kaç yaşında?
İffet: Sanırım Semiha Yengeniz otuz iki yaşında ama emin değilim.
Aslı: Çocukları var mı?
İffet: Tabii ki! İki çocukları var. Ece ve Yıldız.
Aslı: Çocukları kaç yaşında?
İffet: Ece sanırım on yaşında. Yıldız sanırım beş yaşında.
Volkan: Yıldız kız mı erkek mi?
İffet: Yıldız kız. *
Aslı: Onlarla tanışmak çok isterim.
İffet: Tamam. Şimdi dayınızı telefonla arıyorum. Alo, Tarık!
Tarık: Alo, İffet! Sen misin?
İffet: Evet, benim. Ne haber?
Tarık: İyidir. Ne yapıyorsunuz, iyi misiniz?
İffet: İyiyiz. Ankara’dayız. Tahsin’in Ankara’da toplantısı var ama biz de buradayız.
Tarık: Aaa! Çok güzel! Çocuklarınız da burada mı? Buyrun gelin!
İffet: Olur. Şu anda evde misin?
Tarık: Hayır, şu anda eczanedeyim. Çalışıyorum. Ama eczaneye gelin.
İffet: Eczanen nerede? Nasıl gidilir?
Tarık: Siz şu anda neredesiniz?
İffet: Biz şu anda Kızılay’dayız.
Tarık: Tamam. Kızılay’da Güvenpark var, biliyor musun?
İffet: Güvenpark? Aaa, evet! Caddenin karşısında.
Tarık: Güvenpark’tan dolmuşa binin.
İffet: Tamam. Nerede inmemiz gerek?
Tarık: Ece Caddesi’nde inin. Benim eczanem pastanenin karşısında.
İffet: Tamam. Eczanenin adı ne?
Tarık: Dikmen Eczanesi.
İffet: Tamam. Bir saat sonra orada oluruz. Görüşmek üzere!
Tarık: Sizi bekliyorum!
SÖZCÜK BİLGİSİ
değil mi? = isn’t that so? isn’t it? Don’t they? Doesn’t he? etc
just like the French n’est-ce pas the Turkish expression is the same for all verbs

erkek kardeş = brother, usually used for a younger brother

aile-si = his family

dayı = maternal uncle (compare with amca meaning paternal uncle and enişte meaning uncle-
in-law)

eczacı = pharmacist or chemist .... be careful with the pronunciation of this word: edge-za-ji

eczane = pharmacy store

Eczanesi var = he has or he owns a pharmacy.

dayım-ın eşi-nin ad-ı = my maternal uncle’s spouse’s name

yenge = aunt-in-law (compare with hala meaning paternal aunt and teyze meaning maternal
aunt)

öğretmen = teacher (synonym with hoca but more official)

olarak = as ... öğretmen olarak = as a teacher

sanırım = I think, I suppose ... derived from sanmak

sanıyor, sanacak, sanar

emin değilim = I am not sure

eminim = I am sure
emin misin? = are you sure?

Çocuk-ları var mı? = do they have children?

*Yıldız means star and can be used both as a male or a female name, and that’s why Volkan is
asking if Yıldız is a girl or boy.
Some names in Turkish are unisex, meaning both sexes can use them: Armağan (gift), Bulut
(cloud), Cihan (world, universe), Deniz (sea), Devlet (state), Doğa (nature), Evren (Universe),
Gökmen (blue-eyed and fair), Günay (Daytime sunshine), İlhan, İsmet, Kamuran, Kudret
(power), Muhterem (respectable), Ömür (lifetime), Servet (treasure), Sezen (sensitive), Tuna
(Danube) etc.

tanışmak = to meet, to make acquaintances with, to get to know

tanışıyor, tanışacak, tanışır

telefonla arıyorum = I am phoning, I am calling on the phone

telefonla aramak = to call using a phone
dayı-nız-ı arıyorum = I am calling your uncle

Nasıl gidilir? = How do you get there?

gidilmek is used only with the 3rd person singular – gidiliyor, gidilecek, gidilir

dolmuş = shared taxi, similar to Marshrutkas in Russian. Several riders get in and share the
ride on a set course.

Nerede inme-miz gerek? = where should we get off?

pastane = French bakery, patisserie

pastanenin karşısında = across from the bakery

Bir saat sonra orada olur-uz. = we will be there in an hour

olmak = to be, to become ... oluyor, olacak, olur

Görüşmek üzere! = See you later!

Dolmuş or the shared taxi is a commonly used form of public transportation in Turkey. Because
city buses do not cover all the routes, dolmuş taxis may cover additional routes. ‘dolmuş’ means
filled and derives from the verb ‘dolmak’, and true to the meaning it may really fill up and you
may feel you’re travelling in a can of sardines. Still, many people prefer dolmuş taxis to buses
because you can get to your destination quicker.
UNCLES and AUNTS

amca = paternal uncle

dayı = maternal uncle
enişte = uncle-in-law, meaning your aunt’s husband
enişte could also mean ‘sister’s husband’

colloquial meanings:
amca – anybody who is at your father’s age could be affectionately called ‘amca’
Suppose you see an old man or a middle-aged man in the street who looks very sick. You could
ask him: Amca, nasılsın? İyi misin? Otur, lütfen.
Uncle, how are you? Are you well? Sit down, please.

Or suppose you are a man and you are travelling in Turkey. You run into some boys playing
soccer in the street, and their ball comes rolling to your feet. The kids could say:
Amca, topu verir misin? Uncle, could you give (us) the ball?

dayı – a man who acts like a bully or as if he owns the place could be called ‘dayı’
In fact, there is a verb ‘dayılanmak’ which means to bully others and act like the boss.

enişte - a woman could call her girl friend’s husband ‘enişte’. This sort of signals: ‘look, you are
like a sister to me and your husband is therefore like a brother-in-law to me’

hala = paternal aunt

teyze = maternal aunt
yenge = aunt-in-law, your uncle’s wife
yenge could also mean ‘brother’s wife’

Arab learners! Don’t confuse!! (‫ )ﺧﺎﻟﺔ‬is maternal aunt in Arabic but hala is paternal aunt in
Turkish.
Also don’t confuse hala with hâlâ meaning still – the pronunciation is also different.

colloquial meanings:
Just like amca above, teyze could be used for any woman who is at the age to be your mother.
For example, you could call your neighbor Ayşe Hanım affectionately as Ayşe Teyze if she is
roughly at the age to be your mother. If she is older than you but not that old, perhaps only ten
years older than you, use abla as some women may be offended with the teyze thinking you
consider them to be older.

yenge – a man could call his friend’s wife ‘yenge’. This sort of signals: ‘look, you are like a
brother to me and your wife is therefore like a sister-in-law to me’
DERS 52 DİL BİLGİSİ NOTU
LET’S LEARN – ÖĞRENELİM

This is easy! -elim /-alım after consonants and -yelim /-yalım after vowels to mean let’s
You can usually supplement the let’s expression with hadi OR haydi meaning ‘come on’.

Hadi gidelim! = Come on, let’s go!

Bakalım! = Let’s see (literally, let’s look)
Yiyelim = let’s eat
İçelim = let’s drink
Börek yapalım = let’s bake a pie
Parka gidelim = let’s go to the park
Sinemaya gidelim = let’s go to the movies
Film seyredelim = let’s watch a movie
Türkçe öğrenelim = let’s learn Turkish
Türkçe konuşalım = let’s speak in Turkish
İngilizce konuşmayalım = let’s not speak in English
Hadi dans edelim = come on let’s dance
Hadi oynayalım = come on, let’s play... this may also mean let’s dance
Uyuyalım = let’s sleep
Eve dönelim = let’s return home
Otobüse binelim = let’s take the bus
Burada inelim = let’s get off here
Ekmek alalım = let’s buy bread
Maske takalım = let’s put on a mask
Evde kalalım = let’s stay at home
Ders çalışalım = let’s study
Kitap okuyalım = let’s read a book
Parkta gezelim = let’s walk about in the park
Müzeyi gezelim = let’s visit the museum
Babamızı arayalım = let’s call our father
Bekleyelim = let’s wait
Burada beklemeyelim = let’s not wait here
Müzik dinleyelim = let’s listen to music

As a question, this may give the meaning of shall or should.

Ne yapalım? = what should we do?

Ne yiyelim? = What shall we eat?
Dans edelim mi? = Shall we dance?
İçelim mi? = Shall we drink?
Gidelim mi? = shall we go?
Oturalım mı? = Shall we sit?
Nerede oturalım? = Where should we sit?
Hangi otobüse binelim? = Which bus should we take?
Ne zaman gelelim? = When should we come?
Ne seyredelim? = What shall we watch?
DERS 52
In this dialogue, İffet and her children take the dolmuş from the park. Volkan asks a passerby
where the dolmuş taxis are.

Volkan: Affedersiniz! Dikmen dolmuşları nereden kalkıyor?

Yoldan geçen: Buradan kalkıyor.
Volkan: Teşekkürler! Anne, bunlar Dikmen dolmuşları. Sıra var. Sırada beklememiz lazım.
İffet: Olur. Bekleriz.
Aslı: Bu dolmuşa mı bineceğiz?
Volkan: Evet, bu dolmuşa bineceğiz. Hadi binelim!
İffet: Tamam, geliyorum. Arkada oturalım.

(İffet, Volkan and Aslı all sit in the back seat. There are three rows of seats, so Volkan asks a
fellow passenger in front to pass forward their fee)

Volkan: Şoför Bey, üç kişi ne kadar?

Şoför: Nereye gidiyorsunuz?
Volkan: Dikmen’e gidiyoruz. Ece Caddesi’nde ineceğiz.
Şoför: Bir kişi beş lira. Üç kişi on beş lira.
Volkan: Tamam, şoför bey. (to the passenger in the middle row, who is a middle-aged man)
Amca, uzatır mısınız? Yirmi lira.
Yolcu: Tamam. Şoför bey, buyrun.
Şoför: Alın beş lira para üstü. Uzatır mısınız?
Yolcu: Tamam. (to Volkan) Oğlum, buyur beş lira para üstü.
Volkan: Teşekkürler, amca.
---
Şoför: Ece Caddesi’ne geliyoruz. İnecek misiniz?
İffet: Evet, ineceğiz. Şoför Bey, burada inelim.
Şoför: Buyrun! (pulls over)
İffet: Teşekkürler, Şoför Bey! Hadi çocuklar, burada inelim.
Aslı: Anne, Dikmen Eczanesi karşıda.
İffet: Tamam, gidelim. Aaa! Tarık orada!
Tarık: İffet! Çocuklar! Ne haber?
İffet: Nasılsın, Tarık? İyi misin?
Tarık: İyiyim, iyiyim! Gelin, çocuklar. Bu delikanlı kim? Volkan mı?
Volkan: Evet, dayı. Ben Volkan’ım.
Tarık: Aaa. Evet. Kaç yaşındasın şimdi?
Volkan: On dokuz yaşındayım, dayı.
Tarık: Çok güzel. Peki bu genç kız kim? Aslı mı?
Aslı: Evet, dayı. Ben Aslı’yım.
Tarık: Sen kaç yaşındasın?
Aslı: Ben on dört yaşındayım.
Tarık: Gelin, oturun, çocuklar. Şimdi kuzenleriniz Ece ve Yıldız gelecek. Onlarla tanışın.
Ankara’ya hoş geldiniz!
SÖZCÜK BİLGİSİ
yoldan geçen = passerby

sıra = line, queue

Sıra-da bekleme-miz lazım = we should wait in the line.

bekler-iz = we will wait

arka-da = in the back ... arka = back, rear

şoför = driver (from the French word chauffeur)

Şoför Bey = Mr Driver! (this is how you would address a male driver)

kişi = person.. üç kişi = three people

uzatır mısınız? = could you pass it forward

uzatmak = to pass forward – uzatıyor, uzatacak, uzatır
This is how fees are paid on a dolmuş. The rear seat passengers ask the middle seat
passengers to pass forward their money, and the change is returned the same way.

yolcu = passenger
para üstü = change (money returned)

karşı-da = over there across, opposite

karşı itself means opposite side so in the compound phrase cadde-nin karşı-sı-nda, you are
actually saying on the opposite side of the street (meaning across from the street)

orada = over there

bura – şura – ora = here place – there place – over there place
buraya – şuraya -oraya = to here – to there – to over there
burada – şurada – orada = here – there – over there
buradan – şuradan – oradan = from here – from there – from over there

delikanlı = young man, lad (ages 13-25)

genç kız = young girl (ages 13-25)

kuzen = cousin (from the French word cousin, pronounced kuzen)

kuzen-ler-iniz = your cousins

onlarla tanışın = meet them, get to know them

DERS 52 ALIŞTIRMA 1
Do you remember the Sertaç and Hatice couple that we left back in Istanbul? Remember they
had a breakup but later got back together. Now Sertaç has some offers for Hatice and Hatice
has her own offers for Sertaç. Use the suffixes -elim /-alım after consonants and -yelim /-yalım
after vowels to write their offers and suggestions:

Sertaç: Hatice, yemek yemek ister misin?

Hatice: Olur. Nerede ye - - -? (Where should we eat?) * be careful with this verb
Sertaç: Papatya restoranında ye- - - (Let’s eat at the Daisy restaurant)
Hatice: Hayır, orada yeme- - - (no, let’s not eat there)
Sertaç: Tamam. Benim evime git- - - mi? (shall we go to my place?) Yemek yap - - - mı? (Shall
we cook?)
Hatice: Olur. Nasıl git- - -? (how should we go?)
Sertaç: Metroya bin- - -. (let’s take the subway) Şişli’de in- - - (let’s get off in Şişli). Evim
metronun karşısında. (my home is across from the subway)
Hatice: Tamam. Ama nasıl yemek yapacağız? Evde ne var?
Sertaç: Evde hiç yemek yok. (There is no food at home) Marketten alışveriş yap- - - mı? (Shall
we do shopping at the large grocery store?)
Hatice: Tamam. Makarna al- - -. (Let’s buy pasta). Ben makarna yaparım, sen de salata
yaparsın. (I’ll make pasta, and you’ll make salad)
Sertaç: Olur. Bira iç- - - mi? (Shall we have beer?)
Hatice: Hayır, şarap iç- - -. (No, let’s have wine)
Sertaç: Tamam. Netflix’ten film seyret- - - mi? (shall we watch a movie on Netflix?)
Hatice: Hayır, müzik dinle- - - (no, let’s listen to music)

Hatice ve Sertaç metroya binerler. Şişli’de inerler. Markete giderler. Marketten makarna ve
şarap alırlar. Sertaç’ın evine giderler. Sertaç salata yapar, Hatice de makarna yapar. Yemek
yerler, şarap içerler, müzik dinlerler. Sertaç Hatice’ye sorar:

Sertaç: Dans et- - - mi? (shall we dance?)

Hatice: Tabii ki! Haydi, dans et- - -! (c’mon, let’s dance!)

Sertaç’ın cep telefonu çalar.

Sertaç: Aaa! Volkan arıyor. Onunla konuş- - - mı? (Shall we talk to him?)
Hatice: Hayır. Sadece mesaj at- - -. (No, let’s just send a message)
Sertaç: Tamam, Hatice!
Hatice: Sertaç, ben gezmek istiyorum.
Sertaç: Tamam, karşıda park var. (There is a park right across) Parkta gez- - - (let’s walk about
in the park)
Hatice: Dondurma al- - - (let’s grab an ice cream) Olur mu?
Sertaç: Olur!
Hatice: Sertaç, beni seviyor musun?
Sertaç: Tabii ki, Hatice! Ben seni çok seviyorum!
Hatice: Tamam, hadi evlen- - - ! (come on, let’s get married)
Sertaç: Eee. Henüz evlenme- - -. (Let’s not get married yet) . Biliyorsun, benim param yok ve
işim yok. Ama iş arıyorum ve eminim, iş bulacağım. (But I’m looking for a job and I’m sure I’ll
find a job)
DERS 51 ALIŞTIRMA 1
Can you work out who is who in the family relations based on the dialogue 51?
Use the following to fill out the blanks:
karı = wife / koca = husband
oğul = son / kız = daughter
baba = father / anne = mother
ağabey = older brother / abla = older sister
küçük erkek kardeş = younger brother
küçük kız kardeş = younger sister
amca = paternal uncle
dayı = maternal uncle
enişte = uncle-in-law, meaning your aunt’s husband, also ‘sister’s husband’
hala = paternal aunt
teyze = maternal aunt
yenge = aunt-in-law, your uncle’s wife, also ‘brother’s wife’
kuzen = cousin
also use this new word as well: yeğen = nephew or niece

ÖRNEK:
İffet, Tahsin’in karısı, Volkan ve Aslı’nın annesi, Tarık’ın ablası, Ece ve Yıldız’ın halasıdır.

1- Tahsin, İffet’in ---, Volkan ve Aslı’nın ---, Tarık’ın ve Semiha’nın ---, Ece ve Yıldız’ın ---
dir.
2- Volkan, Tahsin ve İffet’in ---, Aslı’nın ---, Tarık’ın ve Semiha’nın ---, Ece ve Yıldız’ın ---
dir.
3- Yıldız, Tahsin ve İffet’in ---,Volkan ve Aslı’nın ---, Tarık’ın ve Semiha’nın ---, Ece’nin ---
dir.
4- Tarık, İffet’in ---, Volkan ve Aslı’nın ---, Semiha’nın ---, Ece ve Yıldız’ın ---dır.
5- Semiha, Tahsin ve İffet’in ---, Volkan ve Aslı’nın ---, Tarık’ın ---, Ece ve Yıldız’ın ---dir.
DERS 53 DİL BİLGİSİ NOTU
İDİ and İMİŞ – the two ways of saying WAS and WERE

There are two words for was /were in Turkish:

idi: This is used for witnessed past.

Cüzdan masanın üstünde idi. = The wallet was on the table – I know for sure, I saw it there.
Para cüzdanda idi. = The money was in the wallet. – I know for sure as I saw it myself.

imiş: This is used for reported past, when you discover something for the first time.
Cüzdan masanın üstünde imiş. = The wallet was on the table – I asked my friend and he said it
was there.
Para cüzdanda imiş. = The money was in the wallet. – I have just discovered that the money is
apparently in the wallet.

If you get rid of the i- at the beginning, you can connect the -di and the -miş to other words. Of
course, rules of vocal harmony apply, and there is a connecting -y- sound after vowels.

Cüzdan masanın üstündeydi.

Para cüzdandaydı.
Cüzdan masanın üstündeymiş.
Para cüzdandaymış.

I know most of you would prefer to use the forms idi and imiş which do not get affected by vocal
harmony, but refrain from doing so as these separate forms are used only in formal speech or
when narrating a fairy tale.

We need these time adverbs to express the past tense:

dün = yesterday
dün akşam = yesterday evening
dün gece = last night
dün sabah = yesterday morning
geçen hafta = last week
geçen ay = last month
geçen yıl = last year

Cüzdan dün masanın üstündeydi.

Para dün akşam cüzdandaydı.
Cüzdan bu sabah masanın üstündeymiş.
Para bu sabah cüzdandaymış.

Note that the -miş ending does not necessarily convey a past meaning:
Banka pastanenin karşısındaydı. = The bank was across from the bakery.
Banka pastanenin karşısındaymış. = The bank is across from the bakery, as I have just found
out.
You can conjugate both for person and number:
-dim = I sure was
-din = you sure were (singular / informal)
-di = he/she/ it sure was
-dik = we sure were ... note the use of -k for we, a suffix we have not used up until now
-diniz = you sure were (plural / formal)
-diler = they sure were

-miş takes the usual endings:

-mişim = I apparently was
-mişsin = you apparently were (singular / informal)
-miş = he/she/ it apparently was
-mişiz = we apparently were
-mişsiniz = you apparently were (plural / formal)
-mişler = they apparently were

Dün neredeydin? = Where were you yesterday?

Dün evdeydim. = Dün evdeydim.
Sertaç neredeydi? = Where was Sertaç?
Parktaydı. = He was at the park.
Dün akşam nasıldın? = How were you last night?
Hastaydım. Yorgundum. = I was sick. I was tired.

Aslı dün neredeymiş? = So, where was Aslı yesterday?

Aslı dün kafedeymiş. = Aslı apparently was at the cafe.
Arkadaşları ile berabermiş. = She was together with her friends, so I was told.

Anna Karenina çok ilginç bir romandı. = Anna Karenina was an interesting novel, as I have
attested to this fact myself when I read it.

Anna Karenina çok ilginç bir romanmış. = I was told that Anna Karenina is an interesting novel,
but I myself haven’t read it yet. OR Anna Karenina turned out to be a very interesting novel, as I
have just finished reading it.

You can bring these endings after -yor to get the equivalent of Past Continuous:

Dün evde ne yapıyordun? = What were you doing at home yesterday?

Ders çalışıyordum. = I was studying.

Hatice dün parkta ne yapıyormuş? = So, what was Hatice doing at the park yesterday?
Geziyormuş. = She was walking about, so I was told.
-Dİ suffix has 12 different forms!!!

Dün hava çok güzeldi. = Yesterday it was nice. (weather)

Dün annem çok dalgındı. = Yesterday my mother was rather absent-minded.

Dün babam yorgundu. = Yesterday my father was tired.

Dün güzel bir gündü. = Yesterday was a good day.

Volkan evdeydi. = Volkan was at home.

Aslı okuldaydı. = Aslı was at school.

Dün hava kötüydü. = Yesterday the weather was bad.

Sandöviçim tavukluydu. = My sandwich was with chicken.

Bu kitap çok ilginçti. = This book was very interesting.

Dün hava sıcaktı. = Yesterday it was hot.

Evimiz büyüktü. = Our house was big.

Kahve soğuktu. = The coffee was cold.

Can you find other examples?

Ders 53 Alıştırma 1
Complete the conjugation lists:

Neredeydim? — Where was I?

— — where were you? Singular
— — where was he?
— — where were we?
— — where were you all?
— — where were they?
neredeydin
neredeydi
neredeydik
neredeydiniz
neredeydiler

evdeydim — I was at home.

— — you were at home_ singular
— — she was at home
— — we were at home
— — you guys were at home
— — they were at home
evdeydin
evdeydi
evdeydik
evdeydiniz
evdeydiler

Yorgundum — I was tired.

— you sing. were tired
— he was tired
— we were tired
— you guys were tired
— they were tired
yorgundun
yorgundu
yorgunduk
yorgundunuz
yorgundular
DERS 53 DİL BİLGİSİ NOTU – GEÇMİŞ ZAMAN – PAST TENSE

When using -di suffix for the meaning of was/were, you use:
-di/-dı/-dü/-du after voiced consonants (ğ, j, l, m, n, r, v, y, z) *
-ti/-tı/-tü/-tu after unvoiced consonants (ç, f, h, k, p, s, ş, t)
-ydi/-ydı/-ydü/-ydu after vowels

*There are other voiced consonants: b, c, d, g

But Turkish words never end with these sounds so you don’t need to worry about them.

When using -di suffix for building past tense, you use:
-di/-dı/-dü/-du after voiced consonants (ğ, j, l, m, n, r, v, y, z) AND after vowels
-ti/-tı/-tü/-tu after unvoiced consonants (ç, f, h, k, p, s, ş, t)

When using -miş suffix for the meaning of reported was/were, you use:
-miş/-mış/-müş/-muş after consonants
-ymiş/-ymış/-ymüş/-ymuş after vowels

When using -miş suffix for building reported past tense, you use:
-miş/-mış/-müş/-muş for all endings

Örnekler:
geldi / gelmiş = he/she/it came OR he/she/it has come
gitti / gitmiş = he/she/it went OR he/she/it has gone
yaptı / yapmış = he/she/it made OR he/she/it has made
aldı / almış = he/she/it took / bought OR he/she/it has taken/ bought
gördü / görmüş = he/she/it saw OR he/she/it has seen
okudu / okumuş = he/she/it read OR he/she/it has read
düşündü / düşünmüş = he/she/it thought OR he/she/it has thought
oynadı / oynamış = he/she/it played OR he/she/it has played

Note that neither of the Turkish past tenses (-dili Geçmiş Zaman NOR -mişli Geçmiş Zaman)
convey the difference between simple past tense vs present perfect in English.

In some textbooks -mişli Geçmiş Zaman is presented as the equivalent of Present Perfect,
which is WRONG!

-mişli Geçmiş Zaman only conveys a sense of reported past tense in contrast to -dili Geçmiş
Zaman which is the witnessed past tense.
DERS 53 Diyalog
İffet and her children are back at the hotel after visiting their uncle Tarık. Tahsin Bey
also returns from his conference. Note the past tense forms in the dialogue.

Tahsin: Ne haber İffet? Ne haber çocuklar? Ne yaptınız bugün?

İffet: Bugün Tarık’ı gördük. Onun eczanesine gittik.
Tahsin: Tarık nasıl? İyi mi?
İffet: Evet, iyi.
Tahsin: Eşini de gördünüz mü? Eşinin adını unuttum.
İffet: Eşinin adı Semiha. Onu görmedik. Semiha eczaneye gelmedi çünkü okulda
çalışıyordu.
Tahsin: Peki çocukları orada mıydı?
Aslı: Evet, baba. Kuzenlerimiz Ece ve Yıldız ile tanıştık.
Tahsin: Unuttum. Kim daha büyük? Ece mi Yıldız mı?
Aslı: Ece abla, Yıldız küçük kardeş. Ece on yaşında, Yıldız ise beş yaşında.
Tahsin: Ne konuştunuz onlarla?
Aslı: Filmlerden konuştuk. Kuzenlerimi çok sevdim.
Tahsin: Peki Tarık’ın eczanesi neredeydi?
İffet: Eczanesi Dikmen’deydi.
Tahsin: Dikmen’e nasıl gittiniz? Otobüsle mi gittiniz?
Volkan: Hayır, baba. Dolmuşla gittik.
Tahsin: Dolmuşa nereden bindiniz?
Volkan: Dolmuşa Kızılay’dan bindik. Güvenpark’tan dolmuşlar kalkıyormuş.
Tahsin: Sıra beklediniz mi?
Volkan: Evet, ama çok değil.
Tahsin: Dolmuşa ne kadar ödediniz?
Volkan: Üç kişi için on beş lira ödedik.
Tahsin: İyi. Otele nasıl döndünüz?
Volkan: Annem yorgundu. Dolmuşa binmedik. Taksiyle döndük.
Tahsin: Taksiye ne kadar verdiniz?
İffet: Aaa! Tahsin!! Hep para soruyorsun! Dolmuş ne kadar? Taksi ne kadar? Sen çok
cimrisin!
Tahsin: Hayır, İffet. Ben sadece sordum.
Volkan: Sen ne yaptın, baba? Toplantın nasıldı?
Tahsin: Toplantım iyiydi. Yarın son gün.
Volkan: Toplantı ne hakkında?
Tahsin: Toplantı antibiyotikler hakkında.
Aslı: Anne, yarın nereye gideceğiz? Anıtkabir’i gördük. Ankara Kalesi’ni gezdik. Kızılay
Meydanı’nı gezdik.
Tahsin: Yarın Tunalı Hilmi Caddesi’nde gezin.
İffet: Tamam. Yarın Tunalı Hilmi Caddesi’nde gezelim. Orada güzel bir kafe var. Adı
‘Café des Cafés’.
Aslı: O ne demek, anne?
İffet: Fransızcada kafelerin kafesi demek.
Volkan: Güzel! Kapuçino içelim ve pasta yiyelim!
Tahsin: Ama o kafe biraz pahalı.
İffet: Tahsin!!! Ankara’ya geldik! Ankara’da son günümüz. Pahalı kafede çocuklarım ile
beraber bir şey yiyeceğim ve içeceğim, tamam mı?
Tahsin: Tamam, İffet. Tamam….

SÖZCÜK BİLGİSİ
ne yap-tınız? = what did you guys do?
gör-dük = we saw
git-tik = we went
gör-dünüz mü? = have you seen?
unut-tum = I forgot
görme-dik = we haven’t seen
gelme-di = she didn’t come
çalışıyor-du = she was working
orada mı-ydı? = were their children there?
tanış-tık = we met
daha = more … daha büyük = bigger
ise = whereas, however
Ne konuş-tunuz onlarla? = What did you guys talk about with them?
Filmler-den konuş-tuk = we talked about movies (literally from movies)
sev-dim = I liked
nerede-ydi? = where was it? (his pharmacy)
git-tiniz = you went
bin-diniz = you got on
bin-dik = we got on
kalkıyor-muş = they depart, they leave, as we have found out (there is no -lar because
the subject dolmuşlar already had the plural marker)
Sıra bekle-diniz mi? = did you wait in line?
öde-diniz = you paid
öde-dik = we paid
dön-dünüz = you went back / you came back
yorgun-du = she was tired
dön-dük = we returned
ver-diniz = you guys gave
cimri = stingy, somebody who doesn’t like to spend money
sadece sor-dum = I have only asked
Toplantın nasıl-dı? = how was your conference?
son = last … son gün = the last day
ne hakkında? = about what?
antibiyotik = antibiotic
Anıtkabir = the mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk
Ankara Kale-si = Ankara Castle (kale = castle, fort)
gez-dik = we visited
Tunalı Hilmi Caddesi = a trendy boulevard in Ankara
kafelerin kafesi = the café of the cafés
pahalı = expensive
çocuklarım ile beraber = together with my children
DERS 53 ALIŞTIRMA 1
Answer the questions by using the cues given in parantheses and translate (only your answer)
to English:
ÖRNEK:
Dün ne yaptın? (televizyon seyretmek) --- Dün televizyon seyrettim.
(What did you do yesterday? (to watch TV) --- I watched TV yesterday.)

1- Bu sabah ne yedin? (tost ve yumurta)

2- Kahvaltıda ne içtin? (çay)
3- Hangi romanı okudun? (‘Sevgili Arsız Ölüm’ romanını)
…Sevgili Arsız Ölüm = Dear Shameless Death by Latife Tekin
4- Saat kaçta eve geldin? (saat altıda)
5- Dün akşam nereye gittin? (bir parka)
6- Parkta ne yaptın? (gezmek ve çiçeklere bakmak)
7- Geçen hafta ne yaptın? (futbol oynamak)
8- Otobüse nereden bindin? (Bakırköy’den)
9- Nerede indin? (Aksaray’da)
10- Kime mektup yazdın? (halama)

Latife Tekin is one of the best Turkish novelists. She is not as well-known as Orhan Pamuk but
in my opinion she writes much more beautifully. Her style is similar to that of the Chilean writer
Isabel Allende in that she makes use of a good dose of surrealism in her novels. I have
mentioned the title of one of her novels above: Sevgili Arsız Ölüm has fortunately been
translated into English under the title Dear Shameless Death. I very much recommend you all
this novel which is a surrealist Bildungsroman partly in the style of Anne Frank's Diary.
DERS 53 ALIŞTIRMA 2
Answer the questions this time with ‘we’! You are asking two very active boys what they did
throughout the week:
ÖRNEK:
Çocuklar dün ne yaptınız? (ders çalışmak) --- Dün ders çalıştık.
(What did you do yesterday, kids? --- Yesterday we studied)
1- Pazartesi ne yaptınız? (sinemaya gitmek)
2- Salı ne yaptınız? (Beyoğlu’nu gezmek)
3- Çarşamba ne yaptınız? (futbol oynamak)
4- Perşembe ne yaptınız? (evde televizyon seyretmek)
5- Cuma ne yaptınız? (alışveriş yapmak)
6- Cumartesi ne yaptınız? (vapura binmek / Kadıköy’e gitmek)
7- Pazar ne yaptınız? (parkta voleybol oynamak)

DERS 53 ALIŞTIRMA 3
Answer the following questions with no and give the correct answer.
ÖRNEK:
Bu sabah kahvaltıda yumurta mı yedin? (tereyağ ve bal) --- Hayır, tereyağ ve bal yedim.
1- Bağcılar’a otobüsle mi gittin? (metroyla)
2- Restoranda mı buluştunuz? (kafede)
3- Dün akşam dizi mi seyrettin? (Türk filmi)
4- Otobüs’e Şişli’de mi bindin? (Taksim’de)
5- Otobüs’ten Kocamustafapaşa’da mı indin? (Aksaray’da)
6- Sabah çay mı içtin? (kahve)
7- Eve saat sekizde mi geldin? (saat dokuzda)
8- Bu ekmeği bakkaldan mı aldın? (marketten)
9- Bu kitap için yirmi lira mı ödedin? (otuz lira)
10- Okulda Almanca mı öğrendin? (Fransızca)
DERS 54
a story about the Maiden’s Tower in Istanbul. Try to see when we use the -di vs the -miş past
tense in the story.

Bir varmış, bir yokmuş.

Bir Bizans İmparatoru varmış. İmparatorun adı Aleksis’miş.
İmparatorun küçük bir kızı varmış. Kızının adı Anna imiş.
Kızı sekiz yaşına gelmiş.
İmparator kızının doğum günü için sarayda bir parti vermiş.
Partiye birçok kişi gelmiş.
Partiye bir kadın gelmiş. Bu kadın bir cadıymış!

İmparator kadına sormuş:

‘Sen kimsin, kadın? Burada ne yapıyorsun? Ben seni davet etmedim.’

Cadı gülmüş: ‘Ha ha ha! İmparator Aleksis, sen beni bilmiyorsun. Ben bir cadıyım!’

İmparator: ‘Ne istiyorsun? Git buradan! Seni partide istemiyorum!’

Cadı: ‘Tamam gidiyorum. Ama ben gelecekte ne olacak biliyorum. Kızının geleceğini biliyorum.
Sana söylemek istiyorum. Kızının kaderini öğrenmek istemiyor musun?’

İmparator: ‘Ne? Sen geleceği biliyor musun? Kızımın kaderini biliyor musun? Söyle bana!
Şimdi!’

Cadı: ‘Senin kızın Anna on sekiz yaşında ölecek.’

İmparator: ‘Ne!! Ne diyorsun sen? Kızım on sekiz yaşında ölecek mi? Nasıl? Nasıl ölecek?’

Cadı: ‘Kızını bir yılan sokacak. Ha ha ha!!!’

İmparator askerlerine demiş: ‘Bu kadını burada istemiyorum. O kötü bir cadı. Atın onu
saraydan!’

Askerler cadıyı saraydan atmışlar. Ama İmparator çok meraklanmış. Eşi gelmiş, onunla
konuşmuş.

Eşi: ‘Aleksis, ne yapacağız? Kızımız on sekiz yaşında ölecek mi? Kızımızın kaderi niye kötü?’

İmparator: ‘Hayır, kızımız on sekiz yaşında ölmeyecek. Onu yılan sokmayacak. Ben
düşüneceğim, bir çözüm bulacağım.’

İmparator düşünmüş, düşünmüş, çok düşünmüş.

‘Kızımı karada yılan sokar. Ama denizde yılan yok. Kızımın hep denizde kalması lazım. Ama
nasıl?’
İmparator, bir mimara sormuş: ‘Kızımın hep denizde kalması lazım. Kızım için denizin
ortasında bir ev istiyorum. Bu mümkün mü?’

Mimar: ‘Denizin ortasında bir ev? Hımm... Tabii ki mümkün. Denizin ortasında bir kule
yapacağım.’

İmparator: ‘Tamam, Mimar Bey! Denizin ortasında bir kule yap. Kızım için kule istiyorum.’

Mimar, İstanbul’da denizin ortasında bir kule yapmış. Bu kulenin adı ‘Kız Kulesi’ imiş. Askerler
kızı bu kuleye getirmişler. Kız hep bu kulede yaşamış. Askerler her hafta kuleye gemiyle yemek
getirmişler.

Her yıl doğum gününde annesi ve babası gemiyle kuleye gelmişler. Kızlarına hediyeler
getirmişler. Anna, annesine babasına hep sormuş:
‘Anne, baba, neden ben hep kulede yaşıyorum? Hep kulede mi yaşayacağım?’

İmparator: ‘Hayır kızım, hep kulede yaşamayacaksın. On sekiz yaş doğum gününden sonra eve
geleceksin, bizimle beraber sarayda yaşayacaksın. Ama on sekiz yaşına dek beklemen gerek.’

Anna: ‘Tamam İmparator babam, beklerim.’

Anna on sekiz yaşına gelmiş. Annesi doğum günü için ona güzel bir pasta yapmış. Pastayı bir
sepete koymuş. Sepeti mutfakta masaya koymuş. Sepete kapak koymuş. Kocasına gitmiş.
‘Aleksis, pasta hazır. Gel hadi kızımıza gidelim. Ona hediye verelim. Ona doğum günü pastası
verelim. On sekiz yaşından sonra artık eve gelir, bizimle beraber yaşar.’

İmparator demiş: ‘Tamam, hadi gidelim’.

Ama mutfağa bir yılan girmiş. Yılan sepetin içine girmiş. Sepette oturmuş.

Annesi mutfağa dönmüş. Sepeti almış. Yılanı görmemiş.

İmparator ve eşi gemiyle Kız Kulesi’ne gitmişler. Anna onları bekliyormuş.

Anna sormuş: ‘Hoş geldiniz anne! Hoş geldiniz baba! Bana ne getirdiniz?’

Annesi: ‘Bak! Sana pasta getirdik. Sepetin içinde ne var biliyor musun? Al sepeti ve bak!

Anna sepeti almış. Kapağı kaldırmış. Ama sepetin içinde bir yılan varmış. Anna yılanı görmüş.
Yılan Anna’yı sokmuş.

İmparator: ‘Anna! Kızım! İyi misin? Kötü yılan! Seni öldüreceğim!’

Anna: ‘Ah, anne, baba! Sepetin içinde yılan varmış! Yılan beni soktu! Ben ölüyorum. Sizi çok
seviyorum!’

İmparator yılanı öldürmüş. Ama yılan da Anna’yı öldürmüş.

Annesi çok ağlamış: ‘Allahım! Kızım öldü! Güzel kızım öldü! Kötü yılan onu soktu! Ah! Kızımın
kaderi buymuş! Sepeti ben getirdim. Pastayı sepete ben koydum. Ama sepetin içine yılan
girmiş. Ben yılanı görmemişim.’

İmparator: ‘Bu kule hep burada kalacak. Bu kulenin adı Kız Kulesi olacak. Güzel kızım Anna
burada yaşadı, burada öldü! Kaderi buymuş.’

SÖZCÜK BİLGİSİ
Bir varmış, bir yokmuş. = Once upon a time (literally, there was, there was not)

Bizans İmparator-u = Byzantine emperor

var-mış = there was

sekiz yaşına gelmiş = came to be eight years old

kızı-nın doğum günü = his daughter’s birthday

saray = palace

parti vermek = to throw a party

birçok = many ---- birçok kişi = many people

kadın = woman

cadı = witch

davet et-me-dim = I did not invite --- davet etmek = to invite

gelecek-te ne ol-acak = what will happen in the future

gelecek = future
olacak = will happen --- olmak = to happen

söylemek = to tell --- söylüyor, söyleyecek, söyler, söyledi

kader = fate

ölmek = to die --- ölüyor, ölecek, ölür, öldü

demek = to say --- diyor, diyecek, der, dedi

yılan = snake

sokmak = to bite, to sting (used for snakes, bees, mosquitoes etc)

--- sokuyor, sokacak, sokar, soktu
askerler-i-ne = to his soldiers
asker = soldier

kötü = bad, evil, wicked

atın! = Throw her out!

atmak = to throw --- atıyor, atar, atacak, attı

meraklanmak = to worry --- meraklanıyor, meraklanacak, meraklanır, meraklandı

çözüm = solution

kara = land

deniz = sea

kalmak = to stay – kızımın .... kalması lazım = my daughter ... has to stay

mimar = architect

deniz-in orta-sı-nda = in the middle of the sea

orta = middle

mümkün = possible

kule = tower

Kız Kulesi = Maiden’s Tower

yaşamak = to live --- yaşıyor, yaşar, yaşayacak, yaşadı

gemiyle = by boat --- gemi = boat, ship

hediye = present, gift

-e dek = until --- on sekiz yaşına dek = until eighteen years of age

sepet = basket

kapak = lid

girmek = to enter --- giriyor, girecek, girer, girmiş

sepet-in iç-i-ne = to inside of the basket

sepet-in iç-i-nde = inside the basket
iç = inside
kaldırmak = to lift --- kaldırıyor, kaldıracak, kaldırır, kaldırdı

öldürmek = to kill --- öldürüyor, öldürecek, öldürür, öldürdü

ağlamak = to weep, to cry --- ağlıyor, ağlayacak, ağlar, ağladı

Kızımın kaderi buymuş! = This was my daughter’s fate!

DERS 54 Location Words bura, şura, ora, nere

Root word: bu = this

Direction word: bura = this place
Accusative: burayı
Burayı sevmedim. = I didn’t like this place.
Place-defining word: burası = this place, here
Burası çok güzel. = This place is so beautiful.
Burası neresi? = What is this place?
Locative: burada = here, in here
Araban burada mı? = Is your car here?
Ablative: buradan = from here
Buradan Taksim’e nasıl gidilir? = How does one get to Taksim from here?
Dative: buraya = to here
Buraya gel! = Come here!
Genitive: buranın = of here, of this place
Buranın pizzası çok iyidir. = The pizza of this place is very good.

Root word: şu = that, that I can point at there

Direction word: şura = that place (which you can see)
Accusative: şurayı
Place-defining word: şurası = over there, that place
Şurası neresi? = What’s that place over there?
Locative: şurada = there, in there
Araban nerede? Arabam şurada. = Where is you car? Over there. (I’m pointing at it)
Ablative: şuradan = from there
Dative: şuraya = to there
Genitive: şuranın = of there, of that place

Root word: o = that

Direction word: ora = that place (which you cannot see, or after mentioning şura)
Accusative: orayı
Orayı sevdin mi? = Did you like it there?
Place-defining word: orası = over there, that place
Restoranda nereye oturalım? Şurası iyi mi?
Hayır, orası iyi değil, çok gürültülü.
Where should we sit in the restaurant? Is that place good?
No, that place is not good, too noisy.
(once şu- word is mentioned once, all comments referring to that place will use o-
words.)
Locative: orada = there, in there
Ahmet parkta mı? Evet.
Ya Ali? O da orada.
= Is Ahmet at the park? Yes, he is.
What about Ali? He too is there.
Ablative: oradan = from there
Hâlâ Ankara’da mısın? Oradan İstanbul’a nasıl geleceksin?
Are you still in Ankara? How are you going to get to Istanbul from there?
Dative: oraya = to there
Oraya gidelim mi? = shall we go there?
Genitive: oranın = of that place
Buranın pidesi iyi değil, ama oranın pidesi çok iyi.
The baked pitas of this place are not good, but the baked pitas of that place are very
good.

Root word: ne? = what?

Direction word: nere? = where?
Accusative: nereyi?
Nereyi gezeceksiniz? = Where are you going to visit?
Place-defining word: neresi? = what place? Which place?
Şişli neresi? Şişli İstanbul’da bir semt.
What place is Şişli? Şişli is a neighborhood in Istanbul.
Locative: nerede? = where at?
Ablative: nereden? = from where?
Dative: nereye? = to where?
Genitive: nerenin? = of where? Of what place?
Bu çay nerenin? Sanırım İngiliz çayı.
What place is this tea from? I think it’s English tea.

In colloquial Turkish:
burada, buradan become burda, burdan… middle a is omitted
şurada, şuradan become şurda, şurdan… middle a is omitted
orada, oradan become orda, ordan … middle a is omitted
nerede, nereden become nerde, nerden… middle e is omitted

DERS 54 Location Words iç, üst, orta, karşı

Root word: iç = inside, interior

Compound word: içi = its inside
Locative compound: içinde = inside it
Ablative compound: içinden = from its inside
Dative compound: içine = into it

Root word: üst = top

Compound word: üstü = its top part
Locative compound: üstünde = on it, on top of it
Ablative compound: üstünden = from its top
Dative compound: üstüne = onto it

Root word: orta = middle

Compound word: ortası = its middle, its center
Locative compound: ortasında = in its middle
Ablative compound: ortasından = from its middle
Dative compound: ortasına = into its middle

Root word: karşı = opposite

Compound word: karşısı = its opposite
Locative compound: karşısında = opposite it, across from it
Ablative compound: karşısından = from across
Dative compound: karşısına = towards its opposite side

kutunun içi = inside of the box

kutunun içinde = inside the box
kutunun içinden = from inside the box
kutunun içine = into the box

masanın üstü = top of the table

masanın üstünde = on the table
masanın üstünden = from the top of the table
masanın üstüne = onto the table

meydanın ortası = the middle of the square

meydanın ortasında = in the middle of the square
meydanın ortasından = from the middle of the square
meydanın ortasına = towards the middle of the square

caddenin karşısı = opposite side of the street

caddenin karşısında = across from the street
caddenin karşısından = from across the street
caddenin karşısına = towards the opposite side of the street
QUICK AND EASY GUIDE FOR FOREIGNERS TO ADDRESSING PEOPLE IN TURKISH

Turkish address forms are very complicated for new learners of Turkish, and you may make
serious mistakes at the beginning – however, this is true for all languages I suppose.

Here is a brief guide for addressing other people:

YOU DON’T KNOW THE PERSON’S NAME:

little kid, gender not clear .... çocuğum
teenage boy, at the age to be your son ... oğlum
teenage girl, at the age to be your daughter ... kızım
teenage boy or girl, at the age to be your younger brother / sister ... kardeş
man around your age or older ... beyefendi
woman around your age or older ... hanımefendi
elderly man, clearly belonging to rural / lower socioeconomic class ... amca
elderly woman, clearly belonging to rural / lower socioeconomic class ... teyze
a doctor ... doktor bey / doktor hanım
a policeman or policewoman / officer / civil servant ... memur bey / memur hanım
a nurse ... hemşire hanım (there are male nurses as well in Turkey, you can use memur bey
with them)
a driver ... şoför bey / şoför hanım
a waiter / waitress ... garson bey / garson hanım
a teacher / professor ... hocam
a repair person like a plumber, electrician etc ... usta
owner of a grocery store ... bakkal efendi
person doing some unqualified work like floor cleaning etc. ... kardeş

YOU KNOW THE PERSON’S NAME

children or anybody younger than you: use the name alone
man around your age or older ... isim + bey
woman around your age or older ... isim + hanım

You can address somebody around your age with name alone if you are very intimate. You can
reach intimacy within hours with somebody of your own gender, but I would suggest that you do
not use this for the opposite sex until you have a clear and defined relationship. If you are a
woman, you can call all Turkish women around your age with their names only, but for men
keep the bey for much longer. Vice versa if you are a man.

owner of a grocery store that you know the name of: isim + efendi
a repair person that you know the name of: isim + usta
man at the age to be your father, you know the person’s name: isim + amca
woman at the age to be your mother, you know the person’s name: isim + teyze

you may ask: Size nasıl hitap edeyim? = How should I address you? if you are unsure.

For all others, I would say just observe what the Turks are doing. ‘bayan, ağabey, abla, enişte,
yenge’ could sometimes be problematic if used in the wrong context. If you are not sure, ask!