prprm

memleketten tesine yansmalar

(ERRIKSEL IRRIKSAL YAZLAR)

Mustafa Gazi

YAAM YKM
Rahmetli annemin dediine gre, 1958 ylmda Siverek'e
bal Sxuliya JSrin kynde domuum. Benden nce
dnyaya gelen ve bir zaman sonra vefat eden aabeyimin ismi
ni ve kimliini bana vermiler. Yani ismim ve kimliim len
i^beyim den miras kalm bana. Ben daha kundaktayken,
babam ii dolaysyla evi Diyarbakr'a getirmi. O zamandan
beridir Diyarbakr'da yaamaktaym. lk, orta ve liseyi
Diyarbakr'da okudum. Uzun yllardan beridir Krt dili ve
folkloru (halkbilimi) alannda kendimce almalar yrtmek
teyim. 1990'dan sonra Krte dil dersleri vermeye baladm.
Halk, zellikle gen kesim beni "Xerb im" isimli arkmla
tanr. imdiye dek 150'den fazla ark yaptm. Mzik eserler
im deiik grup ve sanatlar tarafndan okundu. Dergi ve
gazetelerde aratrmalarm ve deiik almalarm yaynland.
"Diyarbakr Trkesi" isimli ilk kitabm Elma Yaymlan
tarafndan 2004 yl nisan aynda yaynland.
Mustafa GAZ

Elma Yaynlan: 45
ISBN 975- 8794- 42- 6
Ei//fr Mslm Ycel
Kapak D zeni ore Yrk
Kapak izimi: Doan Gzel- Q m k
Birinci Basm Nisan 2005
Bash Engin Matbaaclk
Elma Yaynlan
lk Belediye Cad. 37- 6
Tnel- stanbul
Tel- Faks: 212- 243 01 56

PIRPIRIM
ERRIKSEL IRRIKSAL YAZLAR
Mustafa GAZ

NDEKLER
Aklama 9
Prpnm Bilmeceleri 11
Erebaci Slho'nn Qnda Meydana Gelen ban 13
alwarli Satorli Gamler Receb Abnn Selexanasna
saldrd 14
Ruha'dan zel Bi Xeber 15
Dun Gece ex Meheme Duzuluxne Kimlii Mehl Qrx
Dcx]iz Tene Pantor D 16
Kakaok Xet 17
QomaniIenn Reisi Tmansz xx'i Qarma Giriimi
Baariszluda Sonlandi 19
Armdn Eyisni Kimler Yyer W
Hebeizm 21
Po Meheme Homa'nn Rehmenne Qawti 25
m k Bi Hikeye; Elvis Presli 28
Tarkan'n Deprem Yaraun Mthi nraflari 30
Biz B Filmi Daha nce de SeyrStmitut lo 32
air Evdlclt Xmblzade Qomaya Girdi 33
Emeriqali Tomi'mn Aqrabalari 43
Efrtistanli Efrt Ajanlar 45
Qontr-Dilenci Rtolar 46
Mehkeme Az Daha kuzi Tr& Xettnden Merhm
Braxidi 48
Prof. Mehmekundr Andozade Yln Adami Seildi 49
Heywanistan Kkenli Xeberler 50
Eegistan'dan zel Bi Xeber 51
Legleg 2^qo Gfte Oldi 52
Xal Xello'nm ftlud 53
Ff Molo'yi ruucaladilar 55
Zblistan 56
Parsek Holo Mehr Oldi 58
Qrtik Qtik Keberler 59

erbeti Mhe Ortadan Qeyboldi 65

kzn Qafasna Ouen Lkz 67
Wehw B Ne Biim QUr Lo 68
Qurban Ohm shalin Beleine 69
Manyax Raporli Evdlxuxu B Sefer Yalanz... 70
Mehr Romancilardan Topkzade'nm Qz,
Qopkzade'mn de Nono Oldud Ortaya xti 71
Diyarbekr'deki Telefon Sapxlanna Mqladz Fifi de
Qatldi 72
Tawox Ede'nm Q Meselesi 73
lme Eeim Yaz Gelsin 75
Kurt (Krt) Filminin lslar Arasi Mthi Baansi 76
kuzname 77
Kerdzler Odnci Mhe'nm Prtliya Prtliya arqi Sliyen
E^m i aldilar 81
Heyfn Belei 82
efaquzibeskXurbi Dun Gece ex Meheme Duzlunde
Qonser Verdi 83
Qnx Zbo da airler Kerwanna Qatldi 84
Zebzeci irxo Kemle Awcihxna Baladi 85
eftrn xo Bama Gelenler 86
Qemerotik Laflar 88
Cizlawiti ako Mehr Senheti Evdllehim Aclises'e
Qari Dehwa Ati 89
Repizm 90
Tmansal Bi Mesele 93
Fon Mzikli i 95
Ordan Brdan 96
eyda Qeyboldi 100
Nesimi'ye 102
Pilsz Qaldm
103
Nesimi'ye Mektp 108

DQQAT!
B kitapta neredlmi olan
emksel mksal yazilar
he bi qmn,
rgt mrgut
ya da anqt oxIi anqt tarafndan
zm almmadan baqa bi yrde qllamlamaz
(yan her heqqi ikita mz... pardon! mehfzdr.)

AIKLAMA
Bu kitaptaki yazlarmn bir ksm 1996-1997 yllannda
ROJ gazetesinde yaynland. O dnemlerde hem Krte dil
dersi veriyor hem de gazete okurlarn mizahi yazlarmla
Krte harfleri renmeye ynlendiriyordum. Gazetedeki
yazlarm Diyarbakr Trkesiyle, biraz da krk azyla kaleme
alnm basit eylerdi ama sonuta okurun houna gidiyordu.
Okur, houna giden mizahi yazlarm okumak iin mecburen
Krte harflere aina oluyordu zamanla.
Kitaba, ROJ gazetesindeki kemde kullandm PIRPIR
IM ismini koymay u ^ ^ n buldum. PIRPIRIM, Krte bir
szck olup "semiz om" anlamndadr. (Prprm'n bir ka
varyant vardr; Prpr, Prpar, Parpar Prpank, vb.)
Kitapta kullanm olduum alfabe Krt alfabesidir. Bunu
kullanmamn en nemli nedenlerinden biri, Krte'nin
basks sonucu Trke bir ksm seslerin Krtelemesi ve bu
sesleri ifade eden harflerin Trke'de bulunmamasdr. Ksaca
ifade etmek gerekirse; Krt alfabesi, Diyarbakr Trkesi'ne
ok uygun dt. Trk alfabesiyle yazsaydm eer, yazlanmn
hi bir anlam kalmazd. rnein: Xer (hayr, sevap), Belelude
(bylelikle), Oxr (okur), Xestexana (hastane), Heq (hak),W
(taaccp kelimesi) ve benzeri yzlerce kelimeyi Trk alfabe
sine gre hangi harflerle, nasl yazabilirsiniz?
31 Harften oluan Krt alfabesine, Krte'de bulunmayan
ama Trke bir ses olup Diyarbakr Trkesi'nde youn
olarak kullanlan ()'y ilave ettim. Bylece Diyarbakr'da
konuulan Trke'nin orijinalitesini bozmadan PIRPIRIM'
yazabilme olana buldum.

Krt Alfabesi
A (a), B (b), C (c), (). D (d), E (e), E (g), F (f), G
(g), H (h), I (0. i (i). J ). K (k), L (1), M ,(m), N (n), O
(o),P (p),Q (q),R (r),S (s), (),T (t) ,U ( u ), (),V
(v),W (w ),X (x),Y (y ),Z ( 2)
( ve i harfleri Krt alfabesinde i ve eklindedir. Okuyucu
daha ok Trkedekilere aina olduu ve daha rahat okuya
bilecei iin byle kullanmay uygun buldum.)
Harflerin Okunuu
a, b, c, , d, e, f, g, h, , i, j, 1, m, n, o, (), p, r, s, , t, v, y, z
- bunlar Trke'dekiler gibi okunur.
e - e ve 1 aras bir ses verir, rnek; bel (bel), bez (bez), ele
(yle), bS (be), yer (yer), ver! (ver!)
k - bu harf (nne hangi sesli gelirse gelsin) ince k sesi
verir, rnek kafir (kfir), serke (serke), kor (kr), kaxt
(kt)
q - genizden gelen kaln k sesi verir, rnek qaz (kaz),
qelem (kalem), qz (kz), refq (refik), heq (hak), ql (kl)
u - 'ye yakn bir sestir, rnek sprge (sprge), sur!
(sr!), duur! (dr!), turki (trk), sungi (sng)
- Trke'deki unun karl olan sestir, rnek s (su),
dman (duman), t (tu), hri (huri), nr (nur)
w - Arapa'daki "vav" gibi telaffuz edilir, rnek watan
(vatan, tawa (tava), mawi (mavi), wali (vali), hawa (hava)
X - Trke'deki 'ye yakan bir ses verir, rnek ox (ok),
tox (tok), sxi (sk), xar (kar), taxta (tahta), sarxi (sarg)

10

PIRPIRIM BLMECELER
1- "Eden blr" demiler. PeJd hama heqeten de eden
blr?
Cewap : Walla atm doqz seneden b yanidir Sdiyem
&liyem, lo hamma welakin be bldnam yox. stne ustinc
de ede tngm xti he walla billa!
2- L'sni xazyaxna qartrp ien axamci 'kz kimdir?
Cewap ; Lkuz'dr.
3- Eek KDaftan ne anlar?
Cewap : Tabi ki h t be anlamaz. Zawalli eek hayatnda
h xoaf yememi ki be anlasn. Eein loaftan anlamax
gibi bi derdi de yox zatan. En eyisi eei xoafa altraxn
belelxle de xoaftan anlayp anlamadxni renmi olrx. He,
ne diyisz lo?
(Ala sahan ha! Biz yyecax xoaf blamiyx, b sefer de sra
eee mi geldi? Brax lo Allahn sewersen sen de!)
4- Bi 'don'i bi de byxi olan ayricana izz... iz! diye
ses ncaran Laxmistanli mehlq hanqi mehlqtr?
Cew ap: Crdon'dr.
5- Xal Xello'nn damna xp maaart... maaart! diye
baxran mehlq abla hanqi abladr?
Cewap : Doxinsst iqonm ari derecede Miki Maus
miqrobi taiyan piii Mmaw abladr.
6- Nono nedir?
Cewap : Nono, eyptr skmesi "ibne" kelimesmn
Kibaristan kkenli qarilxidr.
7- Sabreden derwie somnda ne olmi? Mradma ermi
mi ermemi mi?
Cewap ; nce qorqun bi bnahma girip qafayi ySmi.
Ardmdan qelp qrizi geirip xestexanaya yatmi mecbren
emeliyat olmi. Eyilep :^texanadan tabrci oldnctan sonra
gitmi "Sabreden denvi sonmda xezine blmi!" lafmi b ^
11

bin Dolar qarilxnda kendisine satan Mehmetilki'nn peine

dumi.
8- Qamyonci Heci eminin mehvvini Yoxlama Tehso niye
dewamli "sax yap Heci emi sax yap!" diyi de bi kere olsn "sol
yap Heci emi sol yap!" demi? Ma yoxsa b salaxn solcilara bi
qesti mi war lo, h?
Cewap : Yox yox, solcilara bi qesti falan yox lo. Yoxlama
Tehso'nn boyni eridir o yzden de qafasi devvamli saxa
baxi, onn iin.
9- Loqantaci Riqo'nn satori sarmsaxa qznca ne yapmi?
Cewap : Getmi zawalli soxani doxrami.
10- Bmi axan bcee ne diyiler?
Cew ap; 'X]miklibcek" diyiler.
11- Wehweh nedir?
Cewap : Wehweh, Keke Me'nn Wehid abeye baxladxi
negistan kkenli bi isimdir.
(Keke M Wehid abeyi nasl axri bilisiz? Tabi ben
slemesem nerden blecaxsz ki. Keke M Wehid abeyi aha
beleaxri; "Weh...Weh... Wehid abe!" Bni dyanWehidabe
iinden babasna isotik tepkiler gsterip diyi, 'Yaw ma baba
baba baqa isim yoxti qaxtn b awelotik ismi bahan taxtn?
Keke Me gibi hebeler bile ismimdeki weh'le dabca gei!")
12- Tawox tawoxa baxa baxa ne oli?
Cew ap: efaquzi oli.
("efaquzi" tavukkaras hastaldr)
13- Wereqe... wereqe!.. diye baxran heywan hanqi zlt
heywandr?
Cewap : Qurbehe'dr.
14- Evdlpmcar abe pmcarni yiymce olmi ne?
Cew ap: Olmi Evdlmehik.
15- ay qand immax im nereye gider?
Cewap : Tabi ki ay bardaxna gider.

12

EREBAC SILHO'NIN QIINDA

MEYDANA GELEN DUUT...
D U U T DYE QORNA ALAN IBAN!
Erebaci Slho'nn qnda meydana gelen, belediye otobosna benziyen bi ban, sebehten axama qeder dut... dut!
diye qoma alp Qore mehlesi sakinlerini rehetsz edince;
Qore mehlesi sakinleri tarafndan DHGM (Dinsizin
Heqqnden mansz Gelir Mehkemesi) Basawcilxna,
Erebaci Slho'nn qnda bai kulehli eli silehli behzi
terristler barni, diye bcbarda blnldi.
B ixbari deerlendiren DHGM Basawcsi Evdlefrt
Qelhet, guwenlx glerine talimat vSrerax operasyon yapmalanni istedi. Bnn zerine erotik egzotik bi operasyon
duzenliyen guwenlx gleri, Erebaci Slho'nn qnda dut...
dut! diye qoma alarax seyrsefer yapmaxta olan, belediye
otobosna benziyen watan xayni halq dumani bani imha
ederax Qore mehlesi sakinlennm tekrar hr pzr iindeki
eski yaamlarna geri dnmelermi saxladi.

13

ALWARL SATORL GAMELER

RECEB ABE'NIN SELEKANASINA SALDIRDI!
GamSistan'dan gelen alwarli satorli bi xurb gam,
Receb abenn selexanasma saldnp, orda engele asili bi ek
ilde dran nenelerinin kezebni alarax zaxlamaxa alr
larken, yanhlnda grmi doqz yalarndaki yetim bi sinee
arpp qorqun bi qaza geirmiler. Meydana gelen qazada,
butun gameler gamelenn nenesinin kezebi feci bi ekilde
can vermi. Qazadan yalanz yStm sinek sax salim qurtulmari baarmi.
Daha sonra olay yerine gidip qanni incelemelerde
blnan savvcidan alduamz bilgilere gre; gameleru asl
amaci, nenelerinin kezebnn iinde blnan yetmi ton axrluandaki Saddam Hus6n bombasni alarax, spayi Bazannda
fahi fiyau xalolara satp geyi dnmaxmi.

14

RUHA'DAN ZEL B XEBER

Ruha'li isot tuccari Mehmebart Qnbelt, isot embanna
dadanan isot dukuni crdonlardan qurtulmax iin hanqi yoli
denediyse baanli olamadi. Son are olarax sot leri Baqani
Evdlisot Fqizade'ye ba rarax, b meseleyi acilen hal
letmesini rica etti. Zatan kendisi de Ruha'li olan eyni
zamanda sot Holdingfn sehbi olan Fqizade, hemersi
Qnbelt'n ricasni qrmiyarax, kendi baqanlud bnyesinde
blnan anti-crdon timine emir verip, Mehmebart
Qnbelt'n isot embanna belasni suren azxn ardonlari
soyqrma xratmasni istedi.
Bnn zerine berekete geen anti-crdon timi, iki qamyon dolsi eroini gtrp embara tki. Bi qa gun sonra gelip
baxilar ki, crdonlar iki qamyon dolsi eroini yiyip eroin
baxmlsi olmilar.
Daha sonra qriz gSren crdonlar, yiyecax eroin blamaynca, Muslum Babayi dinleyip kendi kendilerini clStliyerax qrizi atlatmaxa alilarsa da, maalesef ne Muslum Baba
ne de clet ie yari. En sonnda qafalanni embardaki en buyuk
daa rarax toplica intihar ediler. Belcinde Ruha'li isot tuccari
Mehmebart Qnbelt crdonlardan, crdonlar da eroin
qrizmden qurtulp mratlanna erilen

15

D U N GECE EX MEHEME DUZLUXINE

KML M EHL QIRX DOQIZ
TENE PANTOR DUT!
Dini imani para olan, para iin anasni arvvadmi, hatta ki
Mardinqapi mezarinanda grmi doqz seneden b yanidir hr
pzr iinde yatmaxta olan nenesini bile satmaktan eknmiyen Paragz Mito'dan aldnamz bi xebere gre; dun gece
seet on iki'de ex Meheme Duzluxne hawadan kimlii
mehl qrx doqz tene pantor duti. Paragz Mito'nn
sleduane gre, pantorlarn he bi cebinde para ya da paraya
benzer beye rastlanmadi.
B xeberle ilgili olarax Mardinqapi mezarlxnda bekilx
yapmaxta olan utqafa Cehfodan aldramz bilgiye greyse;
pantorlarn ceblennde para doli czdanlar wardi Paragz
Mito butun o para doli cuzdanlari xanp zla etti.
CIA'dan bize intqal eden xeberlere greyse; aslnda ii
para doli czdanlarn blndud o pantorlar, Emeriqa'nn
Pnnlx eyaletinde qafayi eyi 6tmaxa alrlarken, Apailer
tarafndan batan m rlp qarlmilar ex Meheme
Duzluxi semalarmdan geilirken bi qa ebeboka arpp yire
dumiler.
Butun b gelimeler uzerme Mauar leri Baqanlxiyia
Kundr leri Baqanlxi hemen olaya el qoyp sontrma balatti.

16

KAKAOK XETT
' Xrpotik Zblotik Mesajlar'
Teekkr!
Alti aydan beridir anami axlatp, anvadmn bnalnucanaya dmesine dedemin de ftx olmasna sebeb olan azi
diimi bi yumrux darbesiyle yerinden sokup xararax beni
sebehten axama qeder "la qehpe di!" dmaxtan qrtaran
BoxsSr emo'ya teekkr etmaxi bor bliyem. Sax olasan
BoxsSr, yumruxan saxlx!
Evdlpivaz Pisboxaz
Pzkli Xeto'ya Mesaj
la Pzkli! Sahan diyiyem la Xeto! Bi daha Xmikli
parazitinle freqansma girip bahan efaquzi miqrobi blatnrsan eer, ben de gamexanada nostalji popo byten gneleri
bi gunluxne kiralayp enjektrlendrerax, sahan manyax
game virusi enjekte tmelerni saxlaram. Tamam mi la
xrpo?
Ziyaret Ehmo
Msz Qaldm!
Hersmden qnmn mlarni eke eke qnm msz
qaldi. Eskiden qafrttm, sonra oldm efrt, imdi de olmiam
qnrt!
Ehmo Rto
la Damla!
Damliya damliya gl oli
Gl qabari s61 oli
17

Olan da bizim gibi xeribanlara oH

la damlaaa... Way sahan ehliyet vSrenn!..
Xeriban Evdo
Heeey la Lololar!
Destiniz dri ngnz drmi. Ngnz dri b sefer de
ji pzgnz drmi. E de walla pzgnz destime geerse gez
edecaxam, xebenz olsn!
Evdlgezgezk
x la Ortaya!
demlen qarilara zgi heyret miqrobiyla beni
heyrete duurup axzma otz iki tene game qeder sinein qamasna sebeb olan o maskeli qi torbali ebebok medyma
sesleniyem; x la ortaya, x sahan Pzpz Xello'nn
arabasnda kimlerin bama neler neler getrdiami anlatm id
heyrete duurmax neymi o zaman grrsen yavvrm tamam
mi?
Pisqobat Pinco

18

QOMANLERIN RES TMANSIZ UXUX

QAIRMA GRM
BAARSIZLDOA SONILAND
Prkistan temsilcimiz Hro'mn bize latrdm xebere
gre; Prkisun Cmhrbaqani Gumgum Pozberan'n
bmma yanllcda pzzzt diye arpan iki yuz yetmi doqz tene
maskeli terrist kelm i, Cmhrbaqani Gumgum
Pozberan'n nezleli nm igm e duenuc, orada tr atmaxta olan
yamyamlar tarafndan babaqan niyetine ylnmi.
Daha sonra bi audama yapan PT (Prkistan studarat
Tekilati); iki yuz yetmi doqz maskeli terrist kelmln asl
amacnm, Prkistan Cmhrbaqani Gumgum Pozberan'n
sax bnn deligmdeki suonmaci qampmda mlteci olarax qalmaxta olan Qomanilenn reisi Tmansz xx!a laarax,
qanp meriqa'nm ncirlx eyaletme gturmaxmi.

19

ARMUDIN EYSIN KMLER YYER

Walla bahan soracax olrsaz, ben diyerem ki; bizim
mehlenn qelbi xrkli, cxarasi bokli, her yani prkli; eli
piaxli, beli qaxli bi kilo daaxli* berradayilarndan
Zebeleh Ato yiyer.
Tarihi N o t : Zebeleh Ato'nn dedesinin dedesinin dedesi
zbandt Xeto, bi otnta rrk olp yetmi doqz tene quri
soxani yiyerax millete "errrk!" dedirtti iin, Diyarbekr'n
eski walilernden Xmikzade Evdlonk Paa tarafndan yetmi
doqz kilo quri soxanla dllendirilmiti.

(*Oaaxli: yOrekli, cesur.)

20

HEBEIZM
Diyarbekrli mehr bilim adamlarndan Hebe Efendi
Hezretlernn, bilim dnyasnda hebeojen bombasi gibi
patliyan yeni xrpotik teorisi "Hebeizm", melmeket snrlarmi
aarax milletler arasi qamoyni kezebnden etkilemaxa baladi.
Blmdxi zere, bndan yuz elli sene evvel Hebe Efendi
Hezretlernn dedesi olan Kundr Efendi Hezretleri de
"Kundrizm" denilen eqlo beqlo gruiyle hem dnyadaki
kundr retiminin qorqun raqamlara ulamasna hem de,
istemiyerex te olsa, ker ile kerdzlern prprm toxmi gibi
oxalmasna sebeb olmiti. Kundr Efendi Hezretleri rehmete
erducten sonra "Kundrizm"le ilgili dokumanlar ker dSnlen bi
taxm heywan oxli heyvvanlar tarafndan kemnhp y6ndxi
iin, insanlx alemi kundrlemax erefinden mehrm
qalmitr. Yalawz (yalanz) bgun, qulaxtan qulaxa dolaarax,
TrSn Xetti, Erbeda-Direkxana bi de Pzpz Xello'nn
xrabasna xradxtan sonra bize intqal etmi olan bi qa b
me war. Onlari da sz deerli ox ekerli oxrlanmza
taqdim diyx:
"Kundrlemax, Kundrletrmax, Kundr kundr baxmax,
Kundrlx etmax, Kundmame, Kundrxana, Kundr axasi,
Kundrojen, Kundr oxli kundr, Kundro, Qafkundr,
Evdlkundr, Mehmekundr, Pozkundr, Kundr hundr..."
Hebe Efendi Hezretlernn butun dunyayi kezebnden
etkilyen vrrksal grleri, qsqanc poxnda noxt ariyan ne
ezo pzo oldud belirsiz bi taxm bilim adamlari tarafndan
"Pankundrizm" olarax saptrlp kundrletnlmaxa alldiysa
da, amacna laamadi.
Slentilere gre, bi gecede mehr olan, ardma baxmadan
qaan senheti unwannn sehbi, ansli ql, ewliya tonni
Ruha'li Zrkelam, "Hebeizm'n iqtdara gelmesi iin tek yol
21

herkesi hebeletrmaxtr!" demi ardndan nenesini,

dedesini bi de ebesini hebeletrmi.
Hebeizm'n babasi olan Hebe Efendi Hezretlennn 6x
Meheme Duzlunne tihlen heykelinin ali mehr Hebe
Oxli Hebeler Cemiyeti tarafndan Hebe bayramnn birinci
guni, seet bei hebe gee yaplacaxtr. Butun hebe oxli
hebelere dyrlr!

22

HEBEIZM'LE
LGL OK NEML BLGLER:
Hebeizm:Hebe
Efendi
Hezretlermn
rpo tik
gprulennden olan weremojen Btxojen ideoloji.
Hebeist: Hebeizm yanlsi, hebe oxli hebe.
Hebexana:Hebelenn merkezi saylan Golk Meheme'nn
nrabasi.
Hebeoloji: Hebe Efendi Hezretlermn bilim dnyasna
qazandrdxi insanine alemine mazzam faydalarnn toxanacaxi imdiden ispatlanan yeni bi errrksel bilim dali.
Hebeolox: Hebeoloji zmani.
Hebermax: Heprmax.
Hebe hebe baxmax : kzn Korset'ten gen trenlere
baxtud gibi baxmax.
Hebeir: Tebeir'n tonni, orbeir'n de mehle arqadai.
Hebea: "Mehmea"mn Hebeesi.
Hebeerif: "Mehmeerif'm Hebeesi.
Hebene getmax : Koafma getmax (yan "xoma getmax")
Hebeorba: Hebe Efendi Hezretlermn icadi olan bi orba
eidi. Anlatlanlara gre, b hebeorbadan ienler basr
dSnlen imani teneke xestelnrten qurtulimi.
Hebemi getrmax; Hebeistince terfi tmax.
Hebeojen bombasi : Hebe Efendi Hezretlermn icadi
olan b yampiri qli bomba eek tmaxi, qurbehe poxi
qaplmbaxa xmigmden meydana getirilmi. B bomba patladnonda insanlar prm prrrt 6tmaxa, heyvvanlar da hebe
hebe sntmaxa daha sonra da efaquzi olp qblelenni armaxa balimi.
Hebe oxli hebe : Qraldan ox qralci (sahan ne gi... par
don! ne olmi ddxmz trden andolar, mandolar kundolar.)
23

Hebezade ; aydan geerken Hebe Efendi Hezretleriyle

q qa deenlere verilen isim.
Hebeqof; Hebe Efendi Hezretlerne zgi, heqiqi Hebe
mali keleqof
Hebe bni Kezebre : Hebe Efendi Hezretlennm nami
dier isimlerinden.
Ariyan hebeni de blr zebeni de : Hebe Efendi
Hezretlennm nemli szlermden biri.
Hebem adi war zeben tadi war : Gene Hebe Efendi
Hezretlennm ox nemli szlermden biri daha.

24

PIO MEHEME
HOM A'NIN REHMETINE QAWT
Diyarbekr'n medari iftxari, arapi, piaxi qurbehe
sratli pi$qobatiar qrali Po Meheme sonnda Homa'nm
rehmetne qawti.
'Yonansz yataram hama oxlansz yatmam!" lafni gede
bajerler literatrne baxliyarax ne qeder buyuk bi filozof
oldm ni ispatliyan Po Meheme, lmnden sonra da
medyann gndeminden dmedi.
Nasl ldtud qonisnda eitli speklasyonlar urealen Po
Meheme'nn xoafengiz lumi heqeten de melmeketmzi
oldxi qeder, dunyayi da buyuk bi meraq iinde braxmi
dnmda.
Behzileri onn deli dana... pardon! cyds xestelxnden,
kimileri de smeil Abe virsnden dolayi lduxni iddia di.
Saxlx Abe Baqanlxiysa; 'Yorxansz yatp kezebni uuterax
zaturye oldrani ardndan da ex Meheme Duzluxi yerine
yanlinda Fisqaya'ya gttuani, qeybolan piaxni ararken, orda
esrar ekmaxta olan armt qafali, eli cltli ismi de Anofel
olan bi siwrisinegn sol ayaxna taxlp rmdan aaxi ywarlandxni, hama h bi tarafna be olmadan qaxp yuxari xtxni, ismi Anofel olan esrarke sivvrisinege nce arab
irdmni ardndan da oni rmdan aaxi attnuni, daha
sonra da birdenbire efaquzi olp qblesni ararax, qafasni
orda blnan kendi halinde zawalli bi daa rarax intihar
ttmni" axladi.
te yandan, Diyarbekr'm en atr qatr dediqodcilanndan Prkli em'den alduamz bi bilgiye greyse Po
Meheme'nm lumi le olmi; "Poxnda bldnd boncxi gt
rp Qymci Himo'ya elmas diye yutturmaxa qabanca,
Qymci Himo'nm adamlari tarafndan stanbl'a qanlp,
ordaki homolara yarm kilo altn qarilxmda sanimi. Daha
25

sonra homolar tarafndan anasi axlatlp tngi ncarlan Po

Meheme, Emeriqali hom o|larm cazibesini ekmi
Emeriqali homolarn duzenlednd qopksal bi operasyonla
yerli homolarn elinden alnp Emeriqa'ya qarlmi. Orda,
bi reklam firmasi tarafndan homolara sterkonomik bi bedel
denerax, Po Meheme zgurlncune qawtrlmi, hama o
da "Killing Dermane Kelmea" isimli reklam filminde, bi
elinde piax dier elinde de Killing denilen kelme ilaciyla
oynamasi artiyla.
Emeriqalilara bi ton Gede Bajer virusi blatrdnctan sonra,
melmeketmi zledim, beni melmeketme yollayn, diye
axlayp szlanmaca baliyan Po Meheme, pambox qelpli
egzotik yelekli bicurbApai tarafndan bi aca bindnhp,
nce Bubnristan'a (eskiden Bulgaristan'd, sonradan
Buborlatnldi), sonra da Trkiye'nin, eftalileriyle mehr
ehri Brsa'ya gturulmi. Brsa'da efbli egrdeglennden
kendine bi tsbeh yapp boynna ta^orac Brsa catrasi da edi
nen Po Meheme, sonnda melmeketi olan Diyarbekr'e
warmi.
Kendisini Diyarbekr'e latran Apailer Emeriqa'ya gSri
dnerlerken, isim benzerlci yznden guwenlx gleri
tarafndan gzaltna alnnca; Po Meheme tarafndan, benim
onlara wefa borcm war, denlerac guwenlx glerinin elin
den qrtarlmi Mlgehmet Hemamnn kubcanna gtu
rulmi. Bi sure sonra kubcanda bulman qelle hemam bcek
leri tarafndan iki ue raqi qarilxnda icbar edilen Po
Meheme Apailer, guwenlx gulennn on bin giiyle yapmi oldclari operasyonda ldurulmiler. Hamma welakin her
ne hikmetse, butun arama taramalara racmen Po
Meheme'nm cesedi blnamami."
Gede Bajerler Cemiyeti'yse, Po Meheme'nm lumi qonisnda le bi iddiada blmdi; "Po Meheme, hawada yampiri
yampiri an bi U FO gprducmi iddia eden Cierci Sefo'nn
26

babasi Satorci Cehfo'yla tmanna behse ttmi sonta da

behsi qazanmi. Qaxmi tmanni vermiyen Cehfo'nn qmda ikinci bi delik ami. Satorci Cehfo'nn qnda almi olan
ikinci delikten aniden dari xan doqz tene sari cizmali eli
falatali orangtan, Po Meheme'yi qellee qetlStmi."
Deve Geidinde otlamaxta olan develerden aldmmz bil
giye gre de; "Po Meheme, orda stres atmax maxsadiyla tr
atmaxta olan ytm bi deveye arab iirip, hem qrx gun iman
sz hem de tmansz braxmax isteyince, yStm devenin
anasi tarafndan bi ayax darbesiyle Barbaristan'a postalanm.
Barbaristan'n, pisqobatludyla nam salmi olan qrali
Barbarovsky'nm pisqobata emellerine alet olnca, namsm
elden ggtti, diyp kendmi tmaniyla... pardon! pantoriyla
tavvana asarax intihar etmi."

27

rrk Bi Hikeye; ELVS PRESL

Eskilerden qala qala bi Efrt Mzo qaldi bi de Pisqobat Eo.
Eskiden Eo'ya diyidx "Pis Eo". Sonra oni piik unvvanna
layq grp "Piik Eo" dmaxa baladx. ox daha sonralari
Eo efaquzi ohp qblesmi ararax Patpat zo'nn patpatlanna
degi birdenbire pisqobatlai (Homa'nm iine bax sen!)
Bi tene profesr wardi, ismi de Evdlqlz'di. Diyidi ki;
"Ben Eoyi inceledim, aslnda o zaydan gelmi bi
ebeboktr! unki ben daha nce de ebeboklarm anatomi,
babatomi ebetomilerni incelemitim. imdi ben size mese
leyi ta bandan anlatm ki, sz daha eyi anlayn. B
ebeboklar bndan alti yuz qrx doqz sene evvel
Diyarbekr'e baxli Fis kynde mesknmiler, 6x Pfjafn
xazabna xrayp, ex tarafndan pfF... diye pflanarax taxm
taxlawat zaya doxri postalanmilar orda Ismeil Abe geze
genine yerleerax Pisikslilara qomi olmilar. Hamma
welakin Pisikslilar, ebeboklann xizzz... xizzz... diye ses
xarmalarma qafayi taxp, onlari ftbol topi niyetine ftbol
sahasna srmeleriyle bereber zay maceralar! da sona ermi.
Pisikslilar yznden cani yanan ebeboklar, bi gece yansi
seet oni Evdo'nn doni gee kendi kendilerini pfliyarax
Emeriqa denilen, qelbi xrkii insanlarn ox oldxi
melmekete warp oraya iltica itmiler. Yalanz onlardan bi gii,
Pisqobat Eo denilen ebebok leyla olp qblesni armi
oldxi iin orda ntlmi. Tabi, Pisqobat Eo bursi gun
yannca dnmi farq etmi. Gidip Pisikslilara, beni aqrabalarmm oldnd yere, Diyarbekr'e pflayn, diye yalwarmi.
Pisikslilar ox hama ox merhemetli pambox qelpli
yaratxlar oldxi iin, qaxmilar Pisqobat Eo'yi pflamilar.
ox iddetli bi ekilde pfladxlari iin Pisqobat Eo yolmdan
saparax zaydaki butun meteorlari oq gibi delip g6erax
ayricana Prprm gezegenine bi qa metre zaxlxtaki Anqt
28

ero'nm qurbehe poxi 5xalna jcrami olan heczli geze

genine xrayp axam ySmegi yedxten sonra melmeketi olan
Diyarbekr'e warm5.
B arada, Pisqobat Eo'nn abesi Eloye Fise (nami dier
"Prasali Eloye Fise"), Emeriqali sann bi qza aq olmi
onn aqmdan sebeh, vle axam hama eline ne geirmise
raaq... raaq... diye rarax arqi slemaxa, arqi bestelemaxa
balami. Bni dyan Emeriqali temaasal medya, Elo'yi
telewizyona m rtp, yaptxi mzii icra etmesini saxlami.
Bnn ardndan bumn Emeriqa raqraqlarla ele bi inlemaxa
balami ki, Emeriqan Cmhrbaqani Qlinton derhal olaxanusti hal ilan etmi. Bekinde Eloye Fise'nn icad tm oldud
raqraq mzii Emeriqan snrlarni da aarax butun dunyayi
tesiri altna almi. Tabi ki, b arada Emeriqalilar Eloye
Fise'nn heqiqi Krte ismini telaffz edemeduderi iin ona
nce "Elofs", sonra "Elfs" daha sonra da "Elvis" demaxa
balamilar. Ayricana, Elo'nm nami dier isimlerinden olan
"Prasali" da telaffz denilen ne oldud belirsiz qudumsz
yznden "Presli" olarax deiime xrami."

29

TARKANIN DEPREM YARATAN

MTH TRAFLARI!
Mehr pop senhetsi Tarkan, Emeriqali xeztecilenn
kendisiyle yapmi oldxlari mulaqatta; "Aslnda ben
Diyarbekrliyem aqrabalarm da Diyarbekr'e baxli merkez
kylerde ikamet eden Terkan eireti mensplaridr. Zatan
benim ismim olan Tarkan da Terkan isminden gelmedir.
Anamn ismi Zeko, babamn ismi de Teko'dr..." dedncten
sonra itiraflarna aha 50le dewam etmi; "...ben daha be-alti
yalanndayken, zaydan gelen eli keleqofli ayaxi cizlavvitli
yedi tene legleg tarafndan qarlarax, nce Stal lo'nm
Mrabasma, sonra da rehmetli Qbaz Eko'nn, q5arni beslemax iin Qxanaci Heydo'dan otz doqz senelxne kiralami
oldnd Qxana Gezegenine gtrldm. Daha sonra beni
qaran eli keleqofli ayaxi cizlavvitli yedi legleg eyds ohp
Mardinqapi mezarlxna hawale ohnca, ordan gSmaxta olan
bi Emeriqan otobosna binip Emeriqa'ya gettm. Emeriqa'ya
ayax basar basmaz Trk polesi tarafndan esker qaaxi oldnam
zanniyla yaxalanp stanbl'a gtrldm. stanbl'da yaplan
aratrmada esker qaaxi deil de xaz qaaxi oldnam anlaln
ca hepsxanaya atldm. Bi qa gun sonra hepsxana imde
rdilar beni, ardndan da lmeden mezara... pardon! xestexanaya qaldrdilar beni. B sefer de xestexanada bahan smlsxlam aq olan iri qli bi hemire tarafmdan qarldm.
Hemire beni evine gpturup sebeh, vle axam olmax zere
gnde u sefer uzenmde saqlamba behzen de birdirbir
oynadi. Daha sonra da anasmi, nenesmi talya'daki ebesini
getirtip, elim qolm baxli oldnd halde benimle rapf oymi
oynadlar. Bi gece, evde dmsenm olmadnd bi seene, qan qardai oldnam hemam bcei Mco, aqrabalannn da yardmlariyla beni ordan qrtardi. Daha daha sonra hemam bcei
Mco bahan bi xazinoda i blp almam! saxladi. Tesadfen,
30

sol qulaxmm memesinde bhnan psqlt eklindeki grmi

alti tene ben'e heyran qalan xazino patroni Slopzade mk
efendi, ortada he bi sebeb yoxken, beni sehneye xartp, alti
buux daqa ierisinde hret yaparax qulaxmdaki ben'leri
de sixortaliyarax yampiri hayanmi daha da yamprilemaxtan
qrtardi."

31

b iz

B FLM
DAHA N C E DE SEYRETMTDC LO!
Xyaristan kkenli, qi torbali bi xyar, aq oldxi sai
rukli axzi onkli sarn bi domatez yznden yarm ton
arab iip kue kue dolaarax nahre atarken, Maymnistan
kkenli esrar meraqlsi bi maymnn blerax yere attxi mz
qaboxna yanlinda basarax q usti beton zemine duup kor
olmi. O haliyle qaxp xestexanaya giderken, bi psqletn
kendisine arpmasi sonci kor olan gzleri grmaxa balam,
hama b sefer de qulaxlari saxr olmi. Ayaxi qaxp gene xestexanaya giderken, b sefer de on metre znlxndaki bi
axacn zerinden efaquzi olp den iki yuz doqsan kilo axrImndaki bi orangtann altnda qalmi b yzden saxr olan
qulaxlari dymaxa balami, lo hamma vvelakin b sefer de
qansSr olmi. Yaxalandxi amansz qanser xestehxnn
lehmecnsal etkisiyle xyarsal iirler yazp, iir kitaplari yaynlamaxa baliyan xyar, kendisine msallat olan qans^r
xestelxnn faili mehul bi cinayete qurban gtmesiyle
yniden hayata dnmi. Daha sonra yazdnd iirlerle mehr
olp edebiyat piyasasnn altni stne getiren xyar, dier air
lerin kendisine qari rgtlenip qomplo qrmalari sonci,
evinde yasadi behzi patpat dabanali falatali eqiyalari
barndri, diye gzaluna alinmi. Gzaltndayken, frsattan
istifade edip yazdnd iirleri bestelemi. Ssz oldnd anlalp
serbest braxldxtan sonra yaptnd besteleri satarax melmeketteki butun keleri dnmi. nce dndiud keleri eve getir
mi ardndan da aq oldnd sai rukli axzi onkli sarn
domatezle evlenip, onnla sebehten axama qeder keqapmaca oyniyarax mradna ermi.

32

AR EVDILCILET XIMBILZADE
gOMAYA GRD
Diyarbekrl
mehr
airlerden
EvdIclSt
XIMBILZADE'nm yni iir kitab ''AX LA KEZEB"
piyasaya xtxi gibi tkendi. B drm qarismda oq gnp
qomaya giren Evdlclet XIMBILZADE xestexanaya qaldrdi.
Bi heftedr qomada olan Evdlclet XIMBILZADE, dun
axam qomadan xti. Qomada blndxi sure ierisinde
kitabnn 49. basqiya latud 50. basqinn da matbaaya
venidud kendisine slenmce, Evdlclet XIMBILZAD tekrar
qomaya girdi.
Onrlarm zn
yoxn
istei
zerine
Evdlclet
XIMBILZADE'nn u an piyasada tkenmi olan "AX LA
KEZEB" isimli iir kitabmdan behzi iirleri aanda yaymliyuc

33

FSQAYA
Fisqaya'dan o yani
Dicle ayi dolani
kide bi pozli
Pantonmm fermani
Adm Evdo'nr benim
Qafam da xotr benim
Gelen giden qani
Zar bextm retr benim
Bi ayi ild ayi
Ayilar armt ayi
Teprenme la kimdir
Sattr elimden qayi
la ytx qablama
Yeter baxtm ablama
Walla gzn oyaram
me isot qoyaram
Mzo diyi an got
Anasi diyi, hot hot
Get qafami iirme
Tasi yre drme
Baxalarda eluce
Gel yanma b gece
Sen sator ol ben piax
Otrax arab iax

34

Awele bax awele

Xmik yapmi tele
Yaw ma olr mi bele
Dinen imanan sle
Had gene eyisen
Bela trk yiyisen
axtrmadan galisen
Sen ne anan gzisen
Yuxari gelyuxari
Xalolar seni ari
Brax oynasn qari
Sallasn armtlari
Kerize bax kerize
Demir soxi prize
Kerizin ke babasi
Gene girmi qrize
Dedim qarda Niyazi
Bax kitapta ne yazi
Ando deduan henf
Gr nasl olmi anf
Qbaz Evdo qelletr
Hebe oxli hebetr
Zatan dedesi ketir
Nenesi de ebetir

35

Ocaxtaki berotr
Beron ii boar
Zbonn kef XDtr
unki qawat serxoar
Xeber verin kerdze
Bi ker yollasn bize
Bizim Kirkli tze
Mest oldi geze geze
Bi lolo iki lolo
Lolonn adi Xello
Xello diyi han lo
Nerde bizim elelo
Baxalarda eftali
Zlaya qoydm mali
Baqqal Evdenm qzi
Tasta ayran arxali
Tren xetande drdm
Byudanmi brdm
Qondramn qehnnden
Ayaxmada rdm
Patlicanlari oym
Rtoya ayran qoym
B ne datli ayrandr
B ^ gun sonra bayramdr

36

Baxalarda qara dt
Ben qam sen beni tt
Ttmisan topi getir
Oyniyaxn qelhe-t
Nerde benim pantonm
Tekelegsz motonm
Ma kim bilir nerdedr
Hanqi yomsz yerdedir
Baxrmayn abeler
Yrtlmasm derpler
Grnmesin lololar
tanmasm xalolar
la yzsz laqa
Yeter b qeder ;aqa
aqalann yznden
Oldm qlinik waqa
Oy nini kezeb nini
Qrx doqza bl bini
Bini blmaxtan wazgS
Qafama du;ti sini
Gidin dym Xello'ya
S vSrsm eleloya
Nenenun qaynanasi
Sslenmi gidi toya

37

rfaqapi Enzele
Yonidm gide gele
la game bax hele
O ne raqraqtr Sle
Hey la reben kundr
Sle meramn nedir
E ma b ne ayaxtr
Walla heqqn dayaxtr
ofre bax ofre
Pantori dumi yere
la walla mehfoldm
Sahan bore vere vere
Ati grisz ati
Nasl da zitk ati
Pqlez'n anvadi
Gene noxt qaynati
Way dede yrtnc dede
Berde bme te erde
Eyptr slemesi
Hane tmanm nSrde
Xeber venn adama
Piikler ucmi dama
adr Eye'nm oxli
Frlamadr firlama

38

Qemerto'nn dudugi
O kimdir beni sgi
Zebelern iinden
Bahan dujti urugi
War mi bahan yan baxan
Papyon qrawat taxan
Teprenme la mko
Xaz doldnm aqmaxan
Nerde benim tmamm
Walla ati imanm
sot getirme ane
Domatez isti canm
Dedemm ismi Nri
Her gun amtta yuri
Sualmca fttri
Qafasma da ri
Kpeli, Dmglawa
Qafama duti tawa
Hazrlan la gam ^
Axam gidiyx awa
Mendil v6nn Eyo'ya
Oynasm doya doya
la walla yonldm
Sahan ay qoya qoya

39

Hebee bax hebee

Qafa ri zebee
Hebe'n ke babasi
Babam frlati hewe
Brasi Erbeda'tr
Her yani doli datr
Ula laqa berber
B ne biim tratr

40

AXLOT
Ax loti hebe loti
Dedemin oxtr poti
Qulke sox apti
stne rt qapti
Ax loti zebe loti
O kimdi beni ttti
Buh edip te qorxtti
Gene dm be atti
Ax loti qelle loti
Lpe balqona xti
Bi baxti beni yaxti
Axzmdan onk axti
Ax loti pozre loti
Pt yere ine atti
gne qma batti
Qm beni axlatti
Ax loti ff loti
Ebemm oxtr dosti
Qar yaxdi rzgar esti
Srtma attm posti
Ax loti ebe loti
Dedemin ismi Rod
ox bnami azd
Qafasni qazd

41

Ax loti serke loti

Nenem beikte yati
Dedem msr patlati
Sonra da bahan sati
Ax loti XU301 loti
uwala qoydm oti
Getir giyim o qoti
Sonra yiym isoti

42

EMERQAL TOM 'NIN AQRABALAR

Qrx senedir aqrabalarni ariya ariya her taraf ftx olp
qambrla5an Emeriqali Tomi, tesadfen Amazon nehrinden
gSerken, q qa degdnd ismi de Armt Yiyen Atmasyonist
Boxa olan bi Qi 2ilderlinn, "Gel seni bizim kye gturum lo,
orda bizim bi tene buyuci war, o sahan aqrabalarmn nSrede
olduoni kesininde sler. unki onn blmedud hS b yoxtr.
Nenemin bndan grmi sene evvel qeybolan tmannn yerini
dahi o sledi bize, ki, heqeten de gettnc slednd yerde tmani
bldut" laf uzenne qaxmi Qzlderliyle bereber kye gidip
buyuciye ba rmi. Buyuci, ocaxtaki ataa biraz qurbehe
bacaxiyla domatez egrdegi attxtan sonra ntan dmana
baxarax dSmi ki, "Walla brdaki dmansal iaretlerden de
anlalacaa zere senin aqrabalarn ismi Diyarbekr olan bi
melmekette yailar." Buyucinn vermi oldud b xebere ox
sevvnen Emenqali Tomi, hama h t waqt qeyb#tmeden zel
axma binip Diyarbekr'e mi.
Diyarbekr'e vrarmca aqrabalarni sorp sontrmi en
sonnda da blmi. Aqrabalarni blan Tomi, onlarla bi Kurt
(Krt) tercman aracindyla qonmax zonnda qalmi. unki
z be z Emeriqali olan aqrabalari anadilleri olan ngilizceyi
ntp Krte'yi renmiler. Yane Kurtlemiler. Tomi,
onlara nasl bele anadilleri olan ngilizce'yi ntp
Kurtletudermi sormi. Onlar da, "Walla bndan atmi sene
evvel dmanlarmzla aramzdaki qan dehvvasndan dolayi
mecbren lkeyi terk edip buraya gelduc. Geldx, hama
yetkililer brdaki Kurtleri Trkletirmemiz... pardon! nglzletrmemz artiyla otrma izni verecaxlanni sleymce, biz
de baqa aremiz olmadud iin qabl etmax zonnda qaldx. Lo
walla Kurtleri nglzletrmax iin her ne yaptiysax para
tmedi stne ustlx onlar bizi Kurtletrdi. 21atan yetkilil
er o dewu-de ne yapmilarsa bnlar Trklememi olacaxlar
43

ki, demiler bari bnlari nglzletraxn, belki gunun birinde

onlarn xSnne Awrpa Toplilxna girerx."
meriqali Tomi'nn qrx seneden beridir arad en
sonnda melmeketmz olan Diyarbekr'de izine rastlayp
qawtxi aqrabalarndan (yarmz dar oldud iin) behzilernn
isimlerini hanqi semtte otrdudarni aaxida yaynliyuc:
sm i;

Otrdud S em t:

Anatomi
Babatomi
Nenetomi
Dedetomi
Apotomi
Xalotomi
TSzetomi
Bibitomi
Ebetomi
Bacitomi
Qardatomi
Kekotomi
Tormtomi
Qaynanatomi
Qaymbabatomi
Bacanaxtomi

Sawoxpar
Sawoxpar
Mardinqapi Mezarl
Mardinqapi Mezarl
Mehla Qotka
utqapi
Xanepek
Xatn Qesteli
Ben sen
Erbeda
Erbeda
Sx Meheme Duzltud
Elipaa
Enzele
Enzele
Elipar

44

EFRTSTANL EFRUT AJANLAR

Efrtistan'dan qaarax melmeketmze gelen siyeh adi
amr sradi doqz tene efrt, bi zamanlar Po Meheme'nn
behzen yatmax behzen de kubcansal nostalji yapmax iin
qllandxi Devorbe Boro'nn Melgehmet'teld hemamnn
hewnde bi geceqondi yapp iine yerletiler. Hemamci
Devorbe Boro'nn ikayeti zerine berekete gSen guwenlx
gleri, nce eM tlarn zerine sis bombasi, sonra gzyaartci bomba daha sonra da quri fasulye, qaynami noxt, sinek
ilaci laxm syndan meydana gelen kimyasal bomba attilar.
Atlan bombalar yznden gzlerinde ya qalmiyan zellxle
de kimyasal bombann, adamn imanni gevvreten qoxisndan
dolayi isot gibi qzaran qzardxa herslenen efrtlar, "Ma
pox yedx melmeketnze geldnc, aln melmeketnzi bamza
aln!" diyp atlarna bindxten sonra belirsiz bi istqamete
doxri sktr olp gittiler.
Daha sonra bi basn toplantsi duzenliyen Pilavvusti
Qurifasulye Walisi Mehmeqelo Mrio, "zay nterpoli
tarafndan qpqrmzi bltenle aranan b efrtlarn
melmeketmze gelmelennn sebebi, Diyarbekr'deki kubcanlara ait gizli bi taxm bilgileri toplayp, ardndan Dnglavva
Kpeli hewzlerne bomba yerletrdxten sonra geri dnmaxmi." eklmde axlamada bhndi. Xeztecilenn, "Peki
onlari yaxalamanz mmknken niye yaxalamayp da gitmel
erine izin virdiz?" eklindeki sorisna Wali Mehmeqelo
Mrio le cewap virdi, "Onlari yaxaladxmz an qlanndaki dmeye basp inflaq iderlerdi. nflaq itselerdi butun
melmeket poxa batardi grmi bi sene boynca da pox imde
yaamax zonnda qalrdx."

45

QONTR-DLENC RTOLAR
Zlt Mho'nn doqznci qansi m'den olan atmi bein
ci ocud Ehmo Rto, kendisini dgup tngni ncaran Dilenci
Nzo'nn oxli Dilenci Prto'dan heyfni almax iin
arqadalariyla bereber ismi "Rtolar" olan bi rgt qrarax
melmeketteki zawalli yerli dilencilenn bana bela oldi. Ele ki,
melmekette ne qeder dilenci warsa tasni, taraxni otraxmi
alp terki diyar etmax zornda qaldi. Melmekette sadaqa vdrecax dilenci blamiyan millet, yetkililere giderax dilenci
sormni halletmesini istedi. Bnn zerine yetkililer zm
olarax Parsekistan'dan dilenci itxal edilmesine qarar verdi.
Parsekistan'dan itxal edilen dilencilere de belasmi suren
Rtolar rguti, onlann da, taslarn!, taraxlanni otraxlanni
alp terki xeribdiyar etmelerini saxladi.
Melmeketi bsbtn dilencisz braxan Rtolar'la baa xamiyacaxlanni anliyan ytkliler, qafa qafaya vrp bi zm
blmax iin xobe etmaxa balamilar. En yali y^tbli olan
Evdbcarman oxyaman, 'Yaw ma biz niye Rtolar'a
qariyx ki... Onlar melmeketi dilencisz braxmaxla aslmda
bilmeden bize ele buyuk bi eyilx yapilar ki, sz bile bnn farqnda degilsz! diye qonmi. br yetkililer, "Nasl?"
demiler, Evdbarman oxyaman, "Bi melmekette ne qeder
ox dilenci warsa o melmeket de o qeder faqirdr. Bi
melmekette dilenci yoxsa, o melmeket zengin demaxtr. Yan
bi melmeketn zengin ya da faqir oldxi, o melmekette dilenci
olp olmadxna baxlidr. Bizde he hama he bi tene dahi
dilenci olmaduana gre, demax grne gre bizim
melmeket dunyanm en zengin melmeketidr!" eklinde cewap
vermi. br yetkililer, "Walla aslnda bizim melmeketn ne
qeder faqir oldxni butun dnya bili, hama senin sledxlenn
de bizim iimize geli. Yane dilencisz grntmz i d
qamoynda ekonomimizin geltnd melmeketmzn
46

qalqmdxi izlenimi yaratacax. Peki bndan sonra ne yapmamz

gereki?" diye sormilar. Evdbcarman oxyaman b soriya da
le cewap vermi, "Bizim yapmamz gereken en doxri ey,
Rtolar'i meee baxlayp ilerine dewam Stmelenni saxlamax
olmali. Zatan sadaqa v6recax dilenci blamiyan millet, dilen
ciye verecaxi parayi qmbaraya atp birktrmax zormda qalacax. Binken o paralar zamanla melmeket ekonomisine
qorqun bi qatqi saxlyacax elcinde melmeket ister istemez
zenginleecax."
Ondan sonra da yStkliler, qontr-dilenci faaliyetine dewam
itmeleri artiyla Rtolar'i meee baxlamilar. B arada, sadaqa
v6recax dilenci blamiyan millet, dilenciye vSrmesi icab 6den
parayi qmbaraya atp birktnnax zormda qalmi. Milletin
qmbaraya attnd paralar zamanla birikip qorqun raqamlara
laarax melmeket ekonomisme mthi bi qatqida blnmi.
Ele ki, melmeket b tasarrflarla bi sure sonra geyi dnp
Emeriqa'ya dahi bor para v6reblecax bi dnma gelmi.

47

MEHKEMEAZDAHA KZ'
TREN XETTINDEN M EHRM BIRAXD
Diyarbekr'n en qalabalx semtlerinden biri olan
Melgehmet'te, dehwasna, "Senin o paketen qurban ohm
yawrm benim!" eklinde haqaret eden gzlukli kunyeli
eleloyi bi yumrux darbesiyle taxtali kye biletsiz psqltsz
postaliyan tren xestesi bi kz, polisler tarafndan yaxalanp
sorxilandxtan sonra adliyeye sewq ^ ld i.
Tren Xestesi kz, mehkeme edilip, sonta grmi sene
boynca trn xettnde andosal kundrsal izlenim dnmaxtan
men dildi. kzn, "Beni asm hama tren xettni yasaxlamayn bahan!" diye aidayp yalvvarmasna yrei dayanmiyan
mehkeme heyeti, bnm uzenne daha nce vrmi oldxi
qarari pozp. Dolar cezasna ewrerax, kuzm andosal
kundrsal izlenim dune zgurluoni iade eni.

48

PROF. MEHMEKUNDIR ANDOZADE

YILIN ADAM SELD
"Andosal Fantazi Kundrsal Demoqrasi" isimli eserinde,
insanine aleminin ancax ancax andosal fantazi yoliyla kundrsal demoqrasiye qavvablecaxni ileri suren profesr
Mehmekundr Andozade, demoqrasi qawramma kundrsal bi
boyu qazandrmi oldi. leri surmi oldud b tfeziyle birden
bire mehr olan butun dunyayi kezebnden etkiliyen
Andozade, hslar arasi kundr reticileri tarafndan yln
adami seildi.

49

HEYWANSTAN KKENL KEDERLER

Davvaristan Cmhrbaqani Game Davvarovsky, sebehten ax5ama qeder qna msallat olan kelmeler yznden
xestelenp yataxa duti. lkedeki he bi doxtorn
eyiletremednd Davvarovsky'nn, bi hefte iinde mort olp
mezaristana transfer olmasi, butun Dawaristan halqnn yas
ttp m'lerle yeri ggi inletmesine sebeb oldi.
Tawoxistan ile Xorozistan arasnda, her taraf poxla doli bi
zbl yznden meydana gelen savvata, Diyarbekr kkenli
satorlarla Brsa kkenli piaxlarn qllanlmasi sretiyle sek
sen be tawox, qrx doqz civciv otz ahi xoroz ehid oldi.
Bunun yanisra iki yuz tawoxla yuz elli tene xoroz da xazi
oldi. B arada yz otz bir ton teze yumurtann telef olmasi
sonci butun dnyada yumurta qrizi ba gsterdi. Daha sonra
Baristanli Elelo'larn araya girmesiyle iki lke arasndaki
sawa sona erdi. Araya ginp, tawoxlarla xorozlari bantran
Baristanli Elelolar, lslararasi af rguti tarafndan, bara
yaptudari qatqidan dolayi iki ton dariyla dllendirildiler.

50

EEGSTAN'DAN ZEL BI XEBER

Eegistan temsilcimiz Hihi Zitkzade'nm bldrdxne gre;
qafayi "Eek xoaftan ne anlar!" lafna taxp nce xeribleen
daha sonra da xribleen Eegistan qrali Zrto, "Ben, yzlerce
xoa6cana ami, xoafsal antolojiler yaynlatmi, sebehten
axama qeder xoaf yiyip qoafengizlemi bi qralam. Hatta ki,
lkemin Eegistan olan ismini Xoafstan olarax degtrmaxi
dahi duuniyem. B yzden de, eek xoaftan ne anlar lafni
ydrp biz eekleri lkemiz Eegistan'i haqarete tabi ttanlari tarih nde mehkm Sdiyem" diyerax, xoaftan en eyi
anliyann kendileri oldnoni ispatlami oldi.

51

LEGLEG ZQO GFTE OLD!

Receb abenm atmasyonistletrmax im nce qabzsal
ardndan da 'emelsel versiyona tabi tttnd Legleg Ziqo,
atmasyonistleecaxna daha da andolap kundrlemaxa
balaynca, Xale Mendo'nn eei Kundo tarafndan keminle
keminle, "Kemnidm abe kendime geldim, ntki aldm
cehdeyi deldim" isimli arqiya gfte oldi. Gufteleen Legleg
Ziqo, mk so'nn kftelermi sollayp traftqsel xrafiqsel
patlama yapnca, Receb abenm xezebi niqotinli kezebi
efaquzi olp allahni ardi.

52

XALE KELLO'NIN IFTLD

Xale Xello'nn bi ftlxi war
ftlmnde kpekleri war
Gooot... gooot... diye baxri
ftDande Xale Kello'nm
Xal Kello'nm bi ftlxi war
ftlxnde piikleri war
Maaart... maaart... diye baxri
ftlrande Xale Kello'nm
Kal Kello'nm bi ftlnd war
fdnande kerdzleri war
Keeer... keeer... diye baxri
fdnande Kale Kello'nm
Kal Kello'nm bi fdnd war
fdnande ayilari war
Armt... armt... diye baxri
ftinande Kale Kello'nm
Kal Kello'nm bi ftlnd war
fdnande qurbeheleri war
Wereqeee... wereqeee... diye baxri
ftinande Kale Kello'nm
KalS Kello'nm bi ftlnd war
ftinande inekleri war
Gaaa... gaaa... diye baxri
fdnande Kale Kello'nm

53

Xale Xello'nn bi ftDd war

ftliMnde kzleri war
Treeen... treeen... diye baxri
ftDande XalS Xello'mn
Xale Xello'nm bi ftlud war
ftliMnde xorozlari war
Mriiik... mriiik... diye baxri
ftDande Xal6 Xello'nm

54

FIFI MOLOYI IRINXALADLAR!

Kelm6 ilaci satarax geimini saxlamaxta olan Ff Molo,
kimlii mehl bi taxm kelmelenn nnxalarla yapmi
oldxlari saldri sonci seksen iki yerinden darbe alarax
qomaya girdi.
anda yoxn baamda olan Ff Molo'nn banda nbet
ttan aqrabalari, "Qyamet de qopsa ardndan dnya da yxlsa lo walla gene de Ff Molo'nn heyfni alacaxx!" eklinde
qonarax kelmSlerle Molo slalesi arasnda gumuzdeki
srete yaanacax olan nnxasal, ffsal salasal hesapla
mann da mjdesini vermi oldilar.

55

ZIBILSTAN
ocxlx arqadam Xmiksrat Oro, mthi bi aratrma
yaparax, ismi "Zblistan" olan bndan alti bin sene evvel
meydana geldnd tahmin edilen bi gezegen bnn yanisra da
o gezegenin be bin be yuz sene boynca "Zblizm" dnlen
kundrsal bi ideolojiyle ynetldnani ispatliyan belgeyi blp
ortaya ucardi.
Gezegenler arasi en buyuk zblolardan olan Zblzade
Trtr Efendi Hezretlernn yazmi oldnd Zblistan geze
geniyle Zblizm denilen ideoloji heqqnde ox mhim tarihi
bilgiler ieren "Zblname" isimli belgeden behzi qsmlari sz
deerli oxrlarmza taqdim ediync
"Gezegenimiz, zbldan ohan qrx iki bin kilometre qare
apnda, gubresel problemi olmiyan bi gezegendir. Aslnda biz
daha evvelden Vmkistan denilen gezegende yaidx.
Vrrkistanda yr qalmaynca, zbhmzi uzayda tespit
ettramz bi bolxa tkmaxa balamix. Tktuxumuz zbl,
zaman ierisinde birike birike gezegene dnumi. zayli bi
taxm manyax yaratndar oraya dadannca, Vmkistanli yneti
ciler dedem Zrzr Efendiyi oraya grevli olarax tayin tmiler
ki kimse zbhmza qarmasn. Dedem Zrzr Efendi
Hezretleri butun slalemizi oraya gtrp yerletirmi bi
sure sonra da zblolx edip, orda kendi qrallxni ilan tmi.
Qrallxni ilan ettxi gezegene Zblistan ismini qoyan dedem,
kendine de Zblzade Zrzr ismini qoymi. Vrrkistanlilar,
dedem Zblzade Zrzr Efendi Hezretlernn, kendilerine
qari zblolx dp qrallx ilan tmesne ox herslenmiler bi
ebebok vvastasiyla ona qari siqast dzenlemiler. Siqasti
ebebokn, dedem Zblzade Zrzr Efendi Hezretlernm
butun qanni emip, oni qansz braxmax sretiyle
ldrmesinden sonra Zblistan'la Vmkistan arasnda
qorqun bi sawa xmi. Gci olarax ynetimi stlenen
56

nenem Zrte Xanm, Tawoxistanlilarla ibirlxi yaparax

Vmkistan'i yerle bir edip zaydan silmi..."
Zblistan 'h lg ili D ier Bilgiler:
Zblizm : Zblistan gezegeninin selameti Zblistan
qrallarnn, Zblistan'i i d dmanlardan, zelinde de
bluci terrist eqiyalardan muhafaza etmax iin, Zblzade
Zrzr Efendi Hezretleri tarafndan oltrlan resmi ideoloji
(yanS bna bi eit anayasa da diyiler.)
Zbllnc etmax : Yumrvnc gsterip tekmeg rmax.
Zblolnc etmax : Qellelx etmax, ptinc etmax.
Zbl zbl baxmax ; Pis pis baxmax.
Zbbcana ; Loqanta.
Zblo : Zblistan'da, warolarda otranlara verilen isim.
Zbloloji : Zbl demlen maddenin nasl ortaya uctuoni,
faydalanni, zararlarni iindeki miqroplari inceliyen zblotik
bi bilim dali.
Zblolox: Zbloloji bilgini.
Zbl bombasi : me qurbehe yaxi, crdon xmigi
maymn tmaxi ilawe edilen zbldan meydana gelen,
Zblistanli zbl Bilgini ZblOYsk/nn icadi olan bi eit
bomba. B bomba patladud zaman Zblistanlilara h^ be
olmi, hama yabanci olan kim warsa, bombanm tesinnden
dolayi taxtali kye biletsiz, cletsz psqletsz gidi.
Zbl oxli zbl : Zblistan'da, binne iltifat ederken qllanlan mehr bi laf.

57

PARSEK HOLO MEHUR OLD

Grmi doqz seneden beridir dilencilx yapmaxta olan
Parsek Holo, Xezteciler Cemiyetinde duzenledxi tarihi basn
toplantsiyla, dilencilx mesleinden bxtxni, b yzden de
meslei braxarax, dilencilx dnemine ait xatralanni yazp
kitaplatrmaxa qarar verdrani axladi.
Daha sonra xatralarni yazp kitaba dntren Parsek
Holo'nn kitabi piyasaya xtxi gibi tkendi ardndan basqi
zerine basqi yaparax lslar arasi sat reqorIannn hepsini
qrdi.
B kitapla birlikte ari derecede zenginleip mehr olan
Parsek Holo'ya qzan Darbqaci Keno, bi basn toplants
duzenliyerax, "Ula ma ben de darbqacilx dnemime ait
xatralarmi yazp kitaba dntrdm, hama kimse alp oxmadi. stne ustlx o kitap topmi attrdi benim. Bgune
bgun melmekette darbqa yaparax ox buyuk xzmetlerde
blnmi bi adamam. Bna raxmen kimse benim qymetmi
bilmedi. Bndan bile b melmekette darbqa yaparsam anam
arwadm olsn!" eklinde jehrotik qehrotik bi taxm laflar
sarf ettxten sonra tasni, taraxmi u yetim axni yanna
alarax darbqaya ari derecede ihtyaci olan Afriqa'daki bi
melmekete gitti.

58

giR T K giR T K XEBERLER

Sabreden derwi, en sonnda sabrla bi yere vvanlamiyacaxni anlami qaxmi bi derwixana ap mez derwilere
sabr ilaci diye iddia ettxi armt egrdegi, kelme qani
nmiklibcek poxndan meydana gelen, kendi icadi olan
rbi satmaxa balami.
Piyasadaki qan qtlxni frsat bilen oportnist kelmeler,
qrmziborsadan fahi fiyata millete qan satp geyi dnmiler. grmziborsadan qazandxlari parayla da kz geze
genini satn alp oraya yerlemiler.
***

Zitk Oro'nn laqa anasi Belgeli Prte, qondrasna aq

oldxi Yampiri Mhe'yle stanbl'a qati. Zitk Oro, anasi
Prte'nn Yampiri Mhe'yle qamasndan dolayi ari derecede
hrslenp, grduxi herkese zitk atmaxa balaynca, memrlar
tarafndan, Xale exo'nn qeybolan manyax qatri olablecaxi
phesiyle yaxalamp heywan xestexanasnda gpzetm altna
alindi.
utqapli Snx so'nn dedesi Heci Clqo'nn evme gizlice
ginp, byxlarni kknden qopararax yiyen eli strali ayaxi
qondrali bi crdon, oradan zaxlamaxa alrken, polesler
tarafmdan zm suren mthi bi qowalamacadan sonra ele
geirildi. Polesn yaptud axlamaya gre; byx dukuni eli
strali ayaxi qondrali b crdon, Interpol tarafmdan qoyi
qrmzi bltenle aranan pisqobat bi eroinciymi.

Cl^t psqlt meraqlsi Zbl zo'nn bama gelenler

romanci Evdbcerib ppzade tarafndan romanlatnidi.
Roman, piyasada ox ttilnca da, mehr filim ynetmeni
59

senarist Erbo Kerbo tarafndan senaryolatnhp filme dnuturuldi.

Tenekeci Xero'dan aldnd tenekelenn borani zamannda
demednd iin, Diyarbekr Manxr Mehkemesi tarafindan,
Altndi Sefo'nn altn dilerine kerpeten... pardon! el qonldi.
Melmeketn acxli cacndi haline baxp zlen Arpaci
Xello, "Arpacilucta da xer qa]madi lo!" diyp kendini emekliye
sewq etti. (Arpacilnc: Yankesialnc.)
Mardinqapida cigercilnc yapm am olan Frfr Edo'nm
cigersz oldnd ortaya xti. Xeste duup rntgen filmi ektiren
Edo'nm filmine baxan doxtorlar orda cier ya da ciere benz
er bieye rastlamaynca, heyrete duup dillerini yutmax zormda qaldilar. Cigersz oldnti ortaya nunca, Saxlx Ab Baqanlxi
ClA'dan evvel dawranarax Cierci Edo'ya el qoyp qorma alt
na aidi. Daha sonra Edo'yi operasyona tabi ttan Saxlx Abe
Baqanlxna baxli zmanlar, Edo'nm cierlerinin aamki sidik
torbasmi denize benzeterax, bi qa ayinana oraya tehtil yapmax iin gettudermi tespit Sttiler.
Baxaci Oxo, baxdanoslanna dadanan Xale Cmo'nm
qulaxsz pilaqasz eeini; eek postna burunmi azli bi
terrist eqiya zebze baxama bomba eki, diye guwenlx
glerine ixbar etti.
Xrxzistan'dan gelen eli satorli, qi torbali bembeyaz
qondrali xrxz ebekesi Enzele'nn orda kendi kendme arqi
slemaxta olan yetim qurbeheyi iki bacaxmdan yaxalayp
blnmiyen bi yne doxri qardi.

60

Rehmetlizadelerden Selexanaci Nzo'nm tman dukuni

manyax raporli oxli Evdlslop, yolda getmaxta olan bi qadnm
tumanna el atp almax isterken, o cwarda tr atmaxta olan
anti-tman ebekesi tarafndan yaxalanp yedi kilo cxcxa
yedrlmax sretiyle cezalandrld. Yedxi yedi kilo cxcxann
etkisiyle birdenbire herkes gibi aqllanan Evdlslop'n manyax
rapori yetkililer tarafndan iptal edildi.
Eywanda Yatan Oxlann Bana Gelenler" filmindeki
rolyle on doqz dl birden qazanan Erebaci Evdlzrto,
dunegn axam eywanda yuz usti yatmi oldnd bi srada,
qnm stne hawada yampiri yampiri dolamaxta olan bi
legleg yumurtasnn, dmesi sonci mort oldi. (Medym
Xeto'nn bize latrdud bi xebere gre taxtaliky vvatandalxna geen Erebaci Evdlzrto'nm ismi olmi Evdlmorto.)
Baltaci MhS'nn yeni romani "Ax la Keke imdi
Qaterina Sax Olsaydi!" piyasaya xti. Baltaci Mhe'mn b yni
romanni ox beenen Rsya Dewlet Baqani Mehmepotin,
kitabn derhal Rsa'ya evvrlmesi iin Kulusmr Baqanna
emir vrdi.
Kimlii mehr behzi manyax caniler, sratini ekiten
yetim xeriban limoni on doqz ySnnden satorlayp taxtali
kye postaladilar.
Babtam... pardon! abtam syna xyar toxmi, sabn kpugi domatSz egrdegi ilawe 6derax yaptxi rbi, cinsel guci
mthi derecede artnci ila diye behzi kzlere satmaxa
alan Pqlez ho memrlar tarafndan susti yaxalandi.
Mehkemeye xartlan Pqlez ho'nn, Emeriqa'daki bi ila
firmasna qrx seneluane kiraya vnImesne qarar verildi.

61

"Qondramn me eyini JMen Qurbehe" isimli filmin

ba qehremani olan Hemamistanli hemam bcei Hemo'nn
slanma meraqlsi bi pisqobat oldxi ortaya xti. Yaxaladxi
her hemam bceine slanarax lo plo edip s iinde braxan Hemo'nn pisqobat oldnd qamoynca dyldnrtan sonra
"Qondramm ine eyini Eden Qurbehe" isimli filim
gsterime girdnd her yerde seyircilerin istilasna xradi.
Xale Repo'nn am kkenli eei Zrto'yi qarmaxa alan
iki tene kerdz, aldudari mort edici zitk darbeleri yznden
efaquzilep dnya degtiTnax zornda qaldilar.
Lehmecnizadelerden
Lehmecnci
Evdlbok'n
bbreinden alti kilo altn xti. Emeliyatla bi bbrei alnan
Evdlbok'n bbreindeki altnlarn oraya nasl girdnd qonisna aqli bi turli ermiyen doxtorlar qafayi yiyip Mardinqapi
mezarinana altn aramaxa nctilar.
Qrnc Mhe, seksen u yandaki nenesine "Wey senin o lo
diyen dilin yiym le!" eklinde laf aun seksen be yandaki
mehr donnsstlerden Evdldoxin Holomolo'yi qndan
piaxliyarax yaraladi.
Diyarbekr belediyesi, prprm tonmi gibi oxalan oxaldnca da berdan berdanlaan dilencilerle baa ncamaynca,
areyi Parsekistan'dan dilencilnc alannda nctsasi olan dnyaca
mehr dilencibalarni getrterax, bizim yerli dilencilere
modem parsekluc qonismda eitim verdrtmaxta bldi.
Gznz aydm*kulturli dilenciler gelil
Dun gSce ex Meheme Duzlnande bi araya gelen
fanatik Po Meheme heyranlari, nce arab iip serxo oldilar
ardndan da piaxlarla birbirlerine ginp Posal nostalji yap62

tilar. Gecenin ilerliyen seetlennde de "Po Meheme'yi

Tantma Yaatma Cemiyeti" ismi altnda rgtlenme qarari
aldilar.
Diyarbekr'de, Po Meheme'nn doxmmdan b yani
faaliyet yurutmaxta olan "Tiyatro Qara Hubur", onyednci
oynni sergilemaxa baladi. smi "Minareden at beni yn aaxi
tt beni" olan yeni oynda aha oyncilar oyuamaxta:
Feleksz Oro, Piaxi so, Terzi Yedibela Evdlgame, Yetim
Xello Beki Xdr Efendi Hezretleri.
Selexanaci Evdonn alti aydr peinde oldnd on doqz kilo
axrlxndaki pisbyudi piik, aydan geerken yanllxla cier
diye yerde blp yedra qurbehenn, midesine doldrdnd yeil
renkli dqi yznden qomaya girdi. Xesteonaya qaldrlp
midesi yxanarax lmden qrtarlan piik, Selexanaci
Evdonn, "Gel enle ortaxlaa cier kebabi sataxn" eklindeki
teklifini qabl edip cigercilx yapmaxa baladi.

Domatez... pardon! frengi miqrobi taiyan taxm elbiseli,

yeil qrawatli qrmzi renk qondrali b tene game,
Melgehmet'te qzlarla qolqola tr atarken, Saxlx Ab
Baqanlxna baxli anti-frengi ekibi tarafndan qsqwrax yaxalanarax qarantina altna alindi.
Diyarbekrli mehr filim ynetmeni Evdlbok
Guhok'm butun dnyada yanqi yandran mhteem filmi
"Evdestxana iinde qydilar bahan", Diyarbekr'de gsterime
girdxi gnden itibaren qorqun bi seyirci istilasna xradi. Ele
ki, millet aln ay sonrasi iin imdiden bilet ayarlamaxa ali.
Bi turli "qrx" dmeyp, inat olsn diye dewamli olarax
"qxxx!" diyen dilini kz qeder bi eek arisna soxtnp ceza
63

landran Diyarbekr'n bi numarali nezere xestelennden

matematik xocasi so, dilinin fltbol topi qeder imesi
yznden nefes alamaz drma dnce, xestexanaya
qaldnlp nefes borisnda alan bi delik wastasiyla hayata
dnduruldi.
Gzi dnmi alti tene manyax xoroz tarafndan tecawuze
xriyan yetim bi elelo, kendini Fisqaya'dan aaxi atarax canna
qydi.
Evdlgolk abnn Fisqaya'daki bostanndan qaarax
Loqantaci Mzo'nn bana bela olan cxcxa sratli, cacx meraqlsi bi xyar, "Beni satorla doxrayp cacxan qatmazsan eer,
sahan Afriqa'dan getrttnam ebola virusni blatrram!" diye
tehdit etti. Kyarn tehdidinden qorxan Loqantaci Mzo, oni
satorla doxrayp cacnona qatmax zornda qaldi.
Paragz Mito'nn ebesinden aldramz ox mhim
wahim bi xebere gre; Paragz Mito, kendisi iin Terzi ebe
Cno'ya, zerinde tam iki yuz atmi alti tene cebi olan bi kefen
yaptrmi.
Kuuk evdestni bi dwann dibinde yaparken, zaydan
gelen bhnmiyen satonmsi bi cisim tarafndan erkekluc orxani kknden kesilen Armt xo'ya, lnaparqta berradayi
berradayi dolamaxta olan Afriqa kkenli bi orangtann
erkekluc orxani naqledldi.
***

Satoristan'dan gelerax, melmeketmzdeki satorcilarla

satorsal bilgi alveriinde bhnan Satoristan Sator Baqani
Evdlsator Satorzade, iki ton sator alarax melmeketi olan
Satoristan'a geri dndi.
***

64

ERBET MIHE ORTADAN QEYBOLD!

Xanepekli Gohk Boro'nn seksen doqz yandaki tngi
getmi vmgi qalmi olan dedesi erbeti Mhe ortadan qeyboldi.erbeti Mh'nn ortadan qeyboImasi olayi
Dyarbekr'deki dediqodi zmanlarmi berekete gererax
piyasayi qa$p qawran dediqodi qtlxnn gidenltnesmi saxladi. ite size erbeti Mhe'nm qeybolmasiyla ilgili u tene
ecayip dediqodi;
Fnnci zo'nm sleduane gre; bmmi snp balon gibi
iiren bi kelmn ardna vermi oni taa Yamyamlarn
ikamet etmaxta oldun Afiriqa'daki ormanlara qeder taqib tmi.
Daha sonra orda armt toplamaxta olan bmi bilezikli bi
Yamyama aq olnca, kelmn ardna vermaxtan vvazgmi
aq oldud Yamyamla evlenip Yamyam vatandalunna gemi.
Eski gede bajerlerden amataci Taro'nn sleduane
greyse; Qndar daxmn aaxisndaki bi kortkte arab ierken,
ayaxmdaki orabi yiyen ardndan da tmanma msallat olan
qehwerengi tirt foter awqali doqz tene crdonla qavxa
Stmi crdonlar tarafndan kendisine blatnlan weba,
werem, qanser, ebola, eyds manyax gamfe miqrobi yzn
den iki saniye imde mort olp taxtali kye giderax, orda erbetiluc yapmaxa balami.
"Bl sariyi al qariyi" oynnn mcidi olan orta halli qablamalardan Qablama Hto'ya greyse ortadan qeybolma mese
lesi le olmi; bi gun erbeti Mhe'nm qmn kenarnda iki
metre znluonda, qurbehe sratli yeil byudi bi ban mey
dana gelmi. Qnn kenarnda meydana gelen banla
aralannda mthi bi arqadalx olmca, qaxmi onmla qan
qardai olmi. Aslnda qan qardai oldud ban, erbet
piyasasndaki raqipleri tarafndan kendisini ldurtmax
maxsadiyla ttilmi olan kiraluc bi qatilmi. ban, bi gfice
ilali erbet irerax erbeti Mhe'yi bayltmi ardmdan da
65

oni Xatn Qestelmn orda blnan heram syn ime atarax

boxmi.

66

OKUZ'UN QAFASINA DEN LKZ

Mehgehmet'te, kendi kendine yolda gStmaxta olan
Erbedali, eli dali meriqan trali bi kzn qafasna,
hawada berradayi berradayi tr atnaxta olan senco bi lkz
duti. Qanlar ierisinde yere duup baylan kz, kendine
geldiKten iki deqe sonra, qafasna den lkuzi yaxalayp, ek
meiyle bi darbe rarax, oni, Selexanaci Zmo'nn,
Beledye'den iki senelrane dralami oldud, ehirden grmi
be kilometre zaxlxtaki pltuane frlati.

67

W EHUW BU NE BM QITIR LO!

Yolda giderken yanlluda Quriqafa zo'nn qma batan
kirpi, "Wehw ma b ne biim qtr lo!.. Sahan Quriqafa zo
diyecaxlanna Quriq zo desinler daha eyi olr bence walla!"
diyerax herkesin iinde Quriqafa zo'nn qnn biimini
deifre etti. Qnn biiminin deifre edilmesine herslenen
Quriqafa zo, hersnden kirpinin butun tikenlerni kknden
qoparp, onlara birer tene de qulk aarax, ine niyetine qllanmasi iin gtrp anaiina hediye etti.

68

QURBAN OLIM SHAL'IN BRESNE!

Zbl Edo'nn qondralanni alp yiyen Baxaci Slho'nn
manyax oxli pp Tilo, midesine barsaxlanna blaan
ayaqabi cilasi yznden grmi sene surecax olan bi eit ishal
xestelxne yaxalandi. Tptaki ismi Poxpijos ym kos olan
tedavdsi mmkn olmiyan b dinsiz imansz xestelx
yznden allahni aran pp Tilo, gnde doqsan doqz
sefer altna ederax, b alanda war olan butun reqorlari qrdxi
iin reqorlar kitabna geti.
pp Tilo'nn biabasi Baxaci Slho, xeztecilerle yapmi
oldxi grmede, "Walla oxlmn dnmma uzuliyem, hama
yaxalanmi oldud b qudumli... pardon! qudumsz xestelxn
xerme ismimiz reqorlar kitabna yazldi. Yane demax isteduom
dr ki; b xestelx hem bize hem de melmeketmze ox
buyuk bi eref qazandrdi." eklinde qonarax qablama dyxilanni dile getirdi.

69

MANYAK RAPORL EVDILXUXU

B SEFER YALANIZ NENESN,
DEDESN,
DAYISIN EMCESIN TAKTAL KYE
POSTALAMAKLA YETND!
Erbedali mehr nnazlardan Pzk Meto'ya satorni
aldran sator manyaxi Evdboxu, hrsnden qudurup, her
tarafndan cenaze mari fqran 97 yandaki zawalli nenesini
kendi kendine yolda getmaxta olan bi el erebasnn altna
atarax ldurdi. Daha sonra xestexanada qanser tedawisi grmaxta olan 99 yandaki dedesine iki kilo xmiklibcek nm igi
enjekte ederax lmesini saxladi. Nenesiyle dedesini ldurmaxla quduran hrsni bi turli yumuatamiyan Evdlxuxu,
Ruha'ya gidip orda hemallnc yapmaxta olan dayismi, grmi be
kilo hr pzr yednnax sretiyle br dnyaya postaladi.
B olayn ardndan M'a gidip, orda hemamcilnc yapmaxta
olan emcesni de yedi kilo qalitesz sabn yedirip ldurerax
qudurmi olan hersni yumuatma baardi. Polesler tarafn
dan gzaltna alnp mehkemeye sewq edilen Evdbcuxu,
manyax rapori oldud iin serbest braxldi.
Blndnd zere Evdbcuxu bndan evvel de anasni,
babasni, iki bacsni, drt qardani, alti yegenmi yedi tzesiyle sekiz bibisini taxtali kye postalami manyax rapori
oldud iin gene serbest branimiti.

70

MEHUR ROMANCILARDAN
TOPIKZADENIN QIZ,
gOPIKZADE'NIN DE N O N O OLDD
ORTAYA DCT!
"Qmtma Qz Qdxm Geli!" isimli romanm yazari Ff
Topkzade'mn qz olduani iddia eden "Srtma la Axlamaxm
Geli!" isimli romann yazari Lolo Qopkzade, "Game"
xeztesnn kendisiyle yapmi oldnd bi sleide; "Evine misafir
i m gettxm bi gun, banyoda bani ym m axta olan
Topkzade'yi rliplax bi vvaziyette grnce qz oldxni farq
ettim. Daha sonra benimle yatmax isteyince, kendisini red
dedip butun alaqami kestim" eklinde qonarax herkesi aqna evvrdi.
Qopkzade'nn, kendisiyle ilgili olarax ortaya attud iddayi
cevvaplandran Lolo Topkzade'yse "Pozdrej" stesine yaptud
andamada; "Doxridr, ben erkek deil qzam, hama bnda
benim hS bi scm yox. unki bndan on be sene evvel
Pivazs gezegenmden gelen pivaz biimindeki behzi zayli
yaratxlar tarafndan qanldm sonra da yulp ufuruk yn
temiyle qzlatrldm. Daha sonra zayli yaratudar tarafndan
serbest branldm. te ondan sonra b srri hep saxladm, ta ki
bi gun Qopkzade evime misafirim gelene qeder. Banyoda
yucanduam bi srada, yanhluda iplax bi vvaziyette beni gren
Qopkzade smmi da renmi oldi. Bnm uzerme ben de
Qopkzade'ye, madem ki srrmi rendin, gel enle yataxm
diyince, benden qamaxa alti, ardna verdim yabalayp
yere attm pantormm fermarmi atm, ki, lo bi de ne
grm... megersem Qopkzade azli bi nonomi!"
Topkzade'nm qz, Qopkzade'nm de nono oldud ortaya
xtxtan sonra, edebiyat piyasasi stanbl'dan Diyarbekr'm
Mardinqapi mezarlnona tanmax zonnda qaldi.

71

DYARBEKIR'DEK TELEFON SAPIKLARINA

MIQLADZ FF DE QATILD
Diyarbekr'de son zamanlarda prprm toxmi gibi oxalan
telefon sapxlarna yazi ileri mdrmz Feleksz Cello'nn
doqsan doqz yandaki trgi getmi vrgi qalmi olan nenesi
Mqladz Fif de qatldi.
Feleksz Cello'nn dedesi Ulaget Mho, Mqladz Fif'nn
sapndamasna dayanamiyarax, iki kilo qurbehe poxna biraz
tz ruhi, biraz Ruha isoti biraz da qarpz egrdegi qatp da
yaptnd erbeti en son damlasma qeder ierax, zatan bi qa guni
qalmi olan oldnca bltli hayatna son verdi.

72

TAWOX e d e n i n QI MESELES
Baxdenos dukuni Tawox Ed'nm qma arpan
Yumurtaci Molo'nn eli alti yarinden qnlnca, herkes Tawox
EdS'nm qmi meraq ^tmaxa baladi. Qmm meraq
dlmesne hrslenen Tawox Ede, aniden ortadan qeyboldi.
Ed6'mn ortadan qeybolmasi q meselesinin daha fazla meraq
edilmesine sebeb oldi. Ele ki, yazli pzkli medyann yanisra
melmeketn butun seyyar dediqodcilari da evdlecayip xeberlerle milletin bi qa aylx dediqodi ihtyacni qarilami oldilar.
Q meselesiyle ilgili olarax seyyar dediqodcilardan
Yrtosrat Miho'nn sleduderi leydi; "Tawox Ed bi gun
ele bi ishal olmi ki, gSttud her yerde kendine hakim olaraayp
altna qarimi. Aradan gSen bi qa hefte boynca ishali drmaynca, babasi qcx almi hama Ede'nn qna biraz
xazyaxi tkup kibriti axmi. Qsz qa!mca, q zmani
Evdlpak^t'n yanna gtrp elikten bi q yaptrmilar
Ede'ye."
M^hgehmet'te hemalluc yapmaxta olan Hemal iro'ysa
le slidi; Tawox Ede dinamit meraqlsi bi esrarkemi.
Axzmdan esrari pantornm arxa cebinden de dinamiti eksik
olmazmi. Bi gun axzmdaki esrari yaxacaxna yanllxla pantormm arxa cebindeki dinamitin fitilini ateleyince, qi
hawaya mi. Daha sonra Ortopedci Xmbl Neco'ya gidip
betondan bi q yapormi kendine."
ZnkXeco'nn slednderiyse ox ilginti; "Gunun binnde
zaydan gelen crdon sratli teneke anvatli yaratndar Tawox
Ede'yi qanp qnda bilimsel aratrmalar yapmilar. zayli
yaratudar baxmilar ki Tawox Ede'nm qnda ranym
cevheri war, qaxmilar Ede'nm qmi qompile kesip mlama
yntemiyle gezegenlerine postalamilar. Tabi, altndan
yaplmi bi q taxarax Ede'yi bi daha buyuk evdestni ede
meme problemmden de qrtarmilar. Tawox Ede'nm ortadan
73

qeyboImasmn asl sebebi altndan yaplmi olan qnm

deifre olma endiesiymi."

74

LME e e im

yaz

GELSN!

Bahan diyisz ki, "lme eeim yaz gelsm, arya pivaz

gelsin!" Peki tamam... Diyaxn ki lm am n vrazgetm yaz
geldi gene anami axlatp iflehmi skerax yzlerce ton yuk
tattz bahan. Behzen zerime binip dolatz behzen de b^
para etmiyen o sapla samandan bahan yedirip, sebehten axama qeder y^rli mali hawa xazi gibi yellenmeme sebeb oldz. E
yaw ma elzi wijdannza qoyp sleyn hele qardam, sayduam b qeder Sye raxmen yazi beklemaxa deer mi yane
h? Yox yox, walla ben lmax iin butun hazrluami yapmiam. Hatta ki, vasiyetmi bile hazrlattrmiam awqatma.
Had bahan ewala!

75

KURT (KRT) FLMNN

LISLAR ARAS M TH BAARIS
Almanya'ya tedawi olmax iin taa Diyarbekr'den qaxp
giden orada qorqun bi trafiq qazasi geirip kor topal olan
elelo'nn hayatini qoni alan Kurt (Krt) filmi, butun dnyada
gie reqorlari qnp, yanisra da lslar arasi tekmil dlleri
qazandi. Bndan dolayi qcxtan patlayp sinir qrizi gSren
Emeriqali Emeriqan axi behzi filim yapmcilari, damar
larna sabn kpugi enjekte etmax sretiyle, gie reqorlarnm
qrlmasnda lslar arasi tekmil dllerin qazanlmasnda
aba sarf den emek xarciyan herkesi protesto ittiler.

76

OKUZNAME
kuzistan qrali kz oxli kz Evdlkuz Efendi
Hezretlermn bndan yuz elli sene evvel yazmi oldxi kuzname isimli tarihi esenni tesadfen Tren Xetti cvvanndaki bi
zbln dibinde blp xarmaxla insanlx... pardon! kuzluc
alemine buyuk bi eyilxte blnan zbl tuccari Mehmezblo,
Okuzoloji Enstitusi tarafndan dllendirildi.
Zbl tuccari Mehmezblo'nn blp oruya xardxi kuzname isimli tarihi eserde qsaca bilgiler yer almaxtadr;
"Ben, kuzisun'n 49. qrali Evdlkuz. kuzname'yi yaz
mamn sebebi, kuzistan kz halqiyla ilgili butun tarihi
bilgileri gelecax qaxlara axtarmaxtr. Atalarmz, kz geze
geninde binlerce sene hzr ierisinde yaamilar. Hama
gunun birinde Efntistan'dan gelen ehmr qludi teneke
byndi Efrtlar gezegenimizi ixal edip halqmzi qlmtan
germiler. Sax qalanlar qaplmbaxa dqsi Xmiklibcek
xmignden yaptudari balonlara binip dnyaya gp etmiler.
Daha sonra Avvelistan qrahndan Avvelistan'n bi qsmmi satn
alp, kuzistan ismini v^rerax, orayi meskn hale getirmiler.
kuzistan'i kimin ynetecaxi qonisndaki mcadeleyi
bileinin heqqiyle qazanan dedemin dedesi Evdlhoha, yetmi
doqz sene boynca kuzistan'i ynetmi. Ondan sonra taxu
otran dedem Evdlwehweh ise doqsan be sene boynca
kuzistan'i ynetmi, xeste duuud iin de qrallud babam
Evdim'ye devvrStmi. Yuz on sene suresince kuzistan'n
pncarsal problemlerinin tumuni halleden babam
Evdim'nn, Eegistanlilarla aramzda kundr meselesinden
dolayi xan bi savvata ldrlmesinden sonra taxta ben
getim. Ben, kuzlenn kulturlendnimesi im kuzistan'n
her tarafinda birer kuzxana atm. Ayricana, atuom o
kuzxanalarda kuzlenn daha da kuzlemesi iin eitim
almalar yaptrdm. kz sanati edebiyadyla ilgili al77

maiari destekledim. Butun dnya birbiriyle sawarken; ben,

andosal fantazi qrslariyla, halqmn fanuzi yeteneinin
gelitirilmesini saxladm. kz Dil Q nm i oltrarax,
kuzistan'n resmi dili olan kuzce'nn, atmasyonizm
ydrmasyonizm temelinde kundrletrlmesni saxladm.
Kakaok Baqanlxi qrarax, kuzistan'n her tarafnn raylandrlp trenlendrlmesni saxladm. Belcinde kuzistan
halqnn andosal kundrsal izlenim edinme problemini hal
letmi oldm.
Gunun birinde kuzistan'la Xyaristan arasnda qrx sene
surecax olan qemerce bi sawa baladi. Butun mesele,
kuzisunli u tene berradayi kzn Xyaristan'daki bi
bostana girip xyar almasiydi. Xyarlarnn alnmasna
hrslenen Xyaristanlilar, tren Ketlerimize sabotaj duzenlemaxa balaynca, kuzistanli watandalarmz da
Xyaristan'daki xyar bostanlarna saldrp, ordaki xyarlari
okuz erebalarna ykleyip almaxa balamilar. Bizimle
Xiyaristan arasnda qrx sene boynca suren b qemerotik
sawa, Baristan'n araya girerax, bizi bar masasna otrtp
bar antlamasi imzalatmasiyla sona ermi oldi.
Bar antlamasnn imzalanmasndan qrx sene sonra,
Qasabistanli qasaplann kuzistan'a saldrp, satorlar wastasiyla her taraf kz qanna blamasiyla bereber kuzistan halqi
terki diyar etmax zornda qaldi. Qasabisunli qasaplarm
kuzistan'i yerlebir edip qrallxma son vermesinden bi hefte
sonra, eyicene duundum intihar etmaxtan baqa yapacax
be olmadiKina qarar verdim."
kuzistan'n 49. krali Evdlkuz, kuzname isimli eserme
son notlanni ilawe Sttxten sonra, doqsan be kilo cldt ydmax
sreriyle hayatna son vfiri.

78

kuzaam e 'deki Dier Bilgiler

kz gezegeni; Dnyadan bi buux milyon x yli zaxlxta, her taraf pncar qapli, bi qyrxi, iki boynzi drt
tene de ayaxi olan kendi halinde reben bi gezegen.
kuzizm : kuzistan anayasasi.
kuzoloji : kz dili, tarihi edebiyatiyla xraan bilim
dali, "kuziyat."
kuzolox : kuzoloji bilgini, "kuziyati."
kuzxana : kuzistan halqnn kulturlendrlmesi daha
da kuzletnimesi iin melmeketn her bi gesnde qnlmi
olan ilim irfan yvralari.
kz oxli kz : Melez olmiyan kz, yanS "heqiqi kz"
kuzvvari : kze yaqr ekilde, efendiwari, kibarca,
nazike.
ff ; TrSnsel bi ses olan ff, kzlerin andotik
ryalar grmesini saxli.
M : kuzce'de "ses".
M'lendrmax: Seslendrmax.
M'sni qsmax : Sesini qsmax.
M 'sel: Ses'e ait olan, ses'le ilgili olan.
D uduk: kuzistan halqnn meftn oldxi, en ox sewdxi
mzik aleti. kzler b mzik aletinin m'sni... pardon! dut
dut sesini dydxlannda, nce qafalarni birbirlenne rp leylalailar ardndan da erotik waqa olilar.
Oha : kz dilmde 'Yapmaxla ox eyi ettin!", "Efenm
sahan la qr, dk, iine et!", "Bi daha iine et, cann saxolsn,
be olmaz lo!" anlamma gelen bi kelime.
Wehweh ; kzce "Defol!", "Sktr ol!", "Hade yallah!"
anlamndaki kelime.
Pmcarxana; Loqanta.
kz erebasi; kuzlenn stres atmax amaciyla bindxleri,
kuzistan'a zgi bi eit taq-tqli ereba.
79

kuzo : Homokuz.
Tren xetti ; kzlerin xoafsal dler qrdd egzotik bi
mekan.

80

KERDIZLER ODINC M IHE'NIN

PIRTLYA PRTLYA ARQ
SLYEN EEN ALDILAR
Kimlii mehr... pardon! mehl behzi kerdzler, Odnci
Mhe'nm prtliya prtliya arqi sliyen eei Loqo'yi alp qeyplere qartilar. Bnn zerine xestelenp yataxa den Odnci
Mhe, sebehten ahama qeder "ben Loqo'sz yaiyamam!" diye
zrlayp feryad fbcan 6dnce, pambox qelpli behzi eeksewer
vatandalar tarafmdan kendisine zrtliya zrtliya darbqa alan
bi eek hediye edildi. Zrtliya zrtliya darbqa alan eeini ox
sewen Odmci Mhe, eyilep tekrar ayaxi qaxd.

81

HEYFIN BELE!
Baxaci Evdo'nm baxasna giren am kkenli, sari byudi
qehwerengi qyrxli be tene xrxz eek, oradaki baxdanoslardan yiyerax manyaxlam5ar ardndan da o cvvarda
kendi kendilerine "Wereqe... wereqe!" diye mauarsal arqi
slemaxta olan paragz qurbehelere saldrarax, grmi be
tenesni ehid edip, on doqz tenesni de axr yaralamilar.
Bnn uzenne oq geirip Franko'laan qurbehelenn lid
eri, evvela seksen tene sator fabriqasi qrdrarax sator retmi
daha sonra da urettnd satorlarla butun qurbeheleri satorlandrarax, melmekette ne qeder eek vvarsa, hepsini doxrayp
pastrma tccarlarna satmi.
Melmekette doxranmadx eek braxmiyan qurbehelerden
qcx alan kerdzler, butu: qurbeheleri yaxalayp doxramilar
sonra da kpek mamasi yaplmax zere gtrp mama fabriqasma satmilar. Belelxle kerdzler, ekmeklenne mehni olan
qurbehelerden heyflenni almilar.

82

EFAQUZBESKXURB D U N GECE
EX MEMEME DUZLUXINDE QONSER VERD
Pisqobat Oro, Ke Cmo Ufuruki Samo'dan meydana
gelen efaquzibesk xurbmn dun g6ce fix Meheme
Duzluxnde vermi oldud mhteem qonsSrde gedS bajSrIer
bi qa seetlnone de olsa qehrotik jehrotik problemlerini
gidermi oldilar. Ednduamz bilgiye gre, qonsr srasnda
qafayi eyi edici miden bi taxm eler mketlp, cletsel, piaxsal
satorsal bi taxm wqatlar ilenmi. Ayricana ex Meheme
Duzluxnm siyehmsi rengi de qonser srasnda qmzunsi bi
renge burunmi.

83

QIRIX ZIBO DA
ARLER KERWANINA QATILD
Fisqayali Qnx ZIBO, yazdud birbinnden gzel iirlerle
Diyarbekrli airler kcrwanma qatldi. Qrx ZIBO'nn dilden
dile dolaan "AY G" isimli iirini szlere taqdim ediyem:
AYG
ay gi dol i datr
Dau yanan atatr
Qz al ceben qoy beni
Kue kue dolatr
ay gi doli bostan
Nenem gSymi mor fistan
Qz gel bahan derman ol
Walla olmiam xesten
ay gi doli qmdr
Hllede yanan mmdr
Qz qblemi ardm
B ne biim efsndr
ay ^ yoqlidr
Yeleim naqlidr
Qz gel qzdrma beni
Harsm yedi balidr
aya gidiyem aya
Yoqta qaya qaya
Qz gel hele braya
Gsn gg^ume daya
84

ZEBZEC RXO
KELME AWCLIXINA BALADI
Zebzeci irao'nn bmmdan ginp midesine laarax,
oraya bi xram ishal miqrobi braxan KelmSistan kkenli bi
kelme, gerekletirdi b miqropsal operasyondan sonra
tren xettne doxri ti.
Xayn kelme tarafindan midesine bnnalan bi ram ishal
miqrobi yznden motori pozlan Zebzeci irxo, iki gnde
sekiz yuz on doqz sefer evdestxanaya amax zonnda qaldi.
Zebzeci irxo, iki gnde yetmi kilo verip on be kiloya
dnce, ishal zmani mkli Terxo'y^ ba rarax, kendisini
qabzsal bi operasyona tabi ttmasni istedi. shal zmani
mkli Tento'nn yapt leblebi ierikli qabzsal operasyon
dan sonra ishali dran motori tekrar eski dnmna gelen
Zebzeci irxo, qrsa gjdp tekvvando grenducten sonra
kelmi avvcilmna baladi.

85

EFTREN XO BAIMA GELENLER

eftrSn xo'nm blmmiyen ynleriyle ilgili bi aratrma
yapmitim. Yaptmm b aratmayi kitaba dntrp yayn
lataym dedim hama dosyaya gz atan yaynevi sehipleri,
"Saqncalidr, yaynlarsax anamzi axlatrlar walla!" diyerax
reddettiler. Ben de b drmi meraq edip aratrmaxa
baladm sonta da her eyi rendim. imdi size hem
eftren XO'nm blmmiyen behzi ynlerinden hem de
yaynevlennm dosyam yaynlamaxi reddStmelennn sebebmden behsdecaxam.
eftren XO, berradayi berradayi dolamaxta olan isiz
kimselere para verip bnnianndan nnxayla a m ik alidi.
nnxayla aldnd amikleri bi qazana qoyp, bna bi de eek
barsaxi, qaplmbaxa yumurtasi kundr qaboxi ilawe derax
qaynatidi. rp qwamna gelen am igi quri soxan symda
qrx doqz gun beklettxten sonra zel olarax yaplmi olan
uelere doldrp (Kundr leri Baqanlanm bilgisi dahilinde)
dnyann en gelimi lkelerine ox gjzli bi ekilde ixra didi.
Yaptiam aratrma somanda eftren XO'nn yapm oldxi
rbn, insann mruni qrx sene zattuoni rendim.
dm dam bilgiye gpre, Emeriqalilarla Avvrpalilar her ne
yapmilarsa eftren KO'nn yaptxi rbn eynisni yapmaxi baaramamilar. unki rbm iinde insan xmigi, eek
barsaxi, qaplmbaxa yumurtasi kundr qaboxi dmda bi
madde daha vvarmi ki, bni eftrn XO dnda kimse
blmimi. Yaynevi sehiplernn kitabimi niye yaynlamadndarni da sonradan rendim. eftren KO'nm, insann
mruni qrx sene zatan bi rp yaptnoni duyan herkes, oni
satn alp ierax mruni zatacaxti. Bele olnca da qz qarma olaylar! seksen qatma, lke nufsi on qatma, isizine qrx
qatna, xrxzlx olaylari doqsan qatna, alet-sator tukedmi
drt yuz qatma xacax her taraf efaquzibeske baucaxd.
86

Butun bnlari Kundr leri Baqanlxnda kstebek olarax

almaxta olan bi dostm sledi bahan. Dostmn slednane
gre, Kundr leri Baqani butun yaynevlenni tehdit tmi
elimdeki dosyann yaynlanmasmi b ekilde engellemiti.

87

QEMEROTIK LAFLAR
Denizde qm bizde zqm.
Sfra sfr elde war kufur.
Tawoxtan qcx ali gidi eleloyi dgj.
Demirden qorxsaydm eftrSn olmazdm.
Andolardan olmasa Mendolar ac qalr.
Tarih taqr tuqurdan ibarettir.
Kene* syni ekti gene.
AbS abe, bax Ruhali Babe!
la, la... gel beni sla!
Leene bax I^ene, nenem qoxtti gene!
(*Kene; (Argo) Para.)

88

CZLAWT AKO MEHUR SENHET

EVDILLEHM ACILSES'E QAR
DEHWAAT
"Ayaxnda cizlawit / Yar gelir qnta qnta / Kezebmi t
tm / Qmi tta tta... isimli mrkinm kendisine ait oldnoni
sliyen Cizlawiti ako, "ben b turkiyi tukenmden cizlawit
satn alan bi qza aq oldnamda yapminm" diyenuc, turkinn
kendisine ait olduani iddia den mehr senheti Evdllehim
Aclises'e qari dehwa ati.

89

REPIZM
NCE REP SONRA TEPREP
Diyarbekr'de faaliyet yurutmaxta olan elemanlari da
Stal Repo, Trki Xero, laqa so bi de ikfteci
Dawar Kulpo'dan meydana gelen mehr Reprep xurbi,
"Repiyem Ben Repiyem" isimli albmleriyle mzik
piyasasnn ahini stne ustuni de altna getirdiler.
Nredeyse qyametn qopmasna dnyann da ynalmasna
sebeb olidilar ki, Kundr leri Baqanlxi Reprep xurbnn
ySni albumni yasaxlayp, butun elemanlarni ttxliyarax,
meydana geleblecax olan yomsz qudumsz olaylari
engellemi oldi. Lo hamma welakin, b yasaklama ttndama
qararndan sonra her ne hikmetse Reprep xurbnn hreti
ahi yuz atmi ahi qat artti. Ayricana b yasaxlama ttudam
meselesinin ardndan, oruda he ama h^ bi sebeb yoxken
herkes hr pzr iindeyken, birdenbire "Repizm" diye bi
ideoloji "nce Rep Sonra Teprep" diye de (CIA'nn bile
ismini ilk defa Basawci Evdlvrrek Dayurek'ten dyduoni
itrf ettxi!) bi rgt ortaya xti. "Repizm" ideolojisinin
Reprep xurbi tarafndan yaratldud, b ideoloji temelinde de
"nce Rep Sonra Teprep" diye bi rgt oltrldcd b
rgt eliyle de lkenin her tarafnn qondralar vvastasiyla
blnmesinin amalandud iddia dildi. B iddayi ortaya atan
Basawci Evdlvrrek Dayurek, ellerinde ox hama ox
mhim qantlar blnduani b qantlara gre de Reprep
xurbnn butun elemanlarnn derhal idam dlmesi gerektxni sawndi.
Halq arasnda dolaan slentilere gre de; "Repizm" diye bi
ideolojinin war oldud, "nce Rep Sonra Teprep" isimli
rgtn de b ideoloji temelinde ohtrldud aslnda
oltrlan b rgtn asl amacmm Reprep xurbmi hepsxanadan qttarmax oldud iddia dildi.
90

"nce Rep Sonra Teprep" isimli rgtle, b rgtn ide

olojisi olan "Repizm" heqqmde eitli qaynaxlarca dile
getirilen bilgiler nlardr:
Repizm : Repmci iddet yoliyla qondralar vvastasiyla
melmeketi blmaxi amaliyan, semboli de qondra olan ari
derecede azxn qzxn bi ideoloji.
Repist: Repizm yanlsi.
Repistan ; Basawci Evdlvrrek Dayurek'n iddiasna
gre, "nce Rep Sonra Teprep" rguti ilk evvela melmeketi
qrx sekiz paraya blecaxmi, qrx sekiz paradan binni
topraxa ari derecede ihtyaci olan Emeriqa'ya baxliyacaxmi
dier qrx yedi parada da bi dewlet qracaxmi. rgtn
qracaxi o dewletm ismi de "Repistan" olacaxmi.
Reprep Gezegeni : Reprep xurbni qran xurbn
butun eserlerini oltran lider qonmndaki Stal Repo'nn
atalarnn yaad iddia edilen, dnyadan bi milyon x yli
zaxlxtaki kendi halinde zawalli bi gezegen.
Repoloji ; "nce Rep Sonra Teprep" rgtnn xeste
militanlarndan pncar doxtori Zizo Bokzade tarafndan
bilim dnyasna qazandrlan ismini Reprep xurbnn lid
eri qonmndaki Repo'dan alan yeni bi pncarsal bilim dali.
Bana Rep 01m ax: Bana bela olma
Replenmax: Hersmden qudurmax.
Repne Getmax: Zonna getmax.
Repmi armax; Qblesni armax.
Repletrmax : Radiqallatrmax. (Yane Repizm enjektriyle iddet doqtrini enjekte etma)
Rep Rep Baxmax: Sratini ekiterax baxmax.
Replnc tmax : Serkluc etma
Repopin : Pmcar doxtori Z izo Bokzade'nm icad etmi
old ismmi Reprep xurbnm lideri Stal Repo'dan alan
yeni bi qopk ilaci.
91

Reprepxana : "nce Rep Sonra Teprep" rgtnn

merkezi oldxi rgt militanlarnn, sebehten axama qeder
Reprep xurbnn rep eserlerini dinliyerax efaquzi olp
kendilerinden gemax iin qllandxlari iddia edilen,
Qxanaci Hemo'nn Elipaa mehlesndeki xraba evi.
Qafasmm Repme Gtmax; Anaristvvari bereket tmax.

92

TUMANSAL B MESELE
'Tmanni Ariyan Adam" filminin esas oxlani, mehr
filim yldzi Pncarci Loqo, heqeten de b filimde oynarken
tmanni qeybetmi blamaymca da mecbren tmansz
oynamax zonnda qalmi.
Daha sonra xeztecileri arayp itirafta blnan Fisqaya
kkenli bi crdon, Pncarci Loqonn tmanni kendisinin
aldrani ac oldxi iin de oni y6max zonnda qaldxni sledi.
Fisqaya kkenli crdonn sledxlerni yalanliyan
Mlgehmet kkenli yetmi doqz tene kz sratli hemam
bcei, Pncarci Loqo'nn tmanni kendilerinin aldrani
oni qawrma yapp qa saxladxlarni itiraf ittiler.
Fisqaya kkenli crdonla Mlgehmet kkenli hemam
bceklerini yalanliyan Xanepek kkenli pp Tile'yse,
Pmcarci Loqo'nn tmanni Xanepek'te be tene gede bajerle
bereber senco bi vvaziyette tr atarken grdrani daha sonra
da tman dukuni bi pisqobat tarafndan, kendisine yuz
verm edra im doqsan doqz yerinden tklanp lduruldrani sledi.
Tawoxi Cehfo'nn doqsan iki yandaki kor topal nene
si rtk Hlle'yse, Pncarci Loqo'nn tmannn evlerine
gizlice girip kendisine tecavvuz ttrani daha sonra da, " l ^ r
b tecavvuz olayndan kimseye behsedersen, seni doxinmle
boxp taxtali kye postalaram!" eklinde tehdit ettrani daha
sonra da zaydan gelen kundrmsi bi yaratnda bereber ex
Meheme Duzlrane doxri gSttrani sliyerax qeyp tman
olayna yni bi boyt qazandrdi.
Pncarci Loqo'nn Emeriqali raqipleriyse, sanatsal deeri
be para Stmiyen 'Tmanni Ariyan Adam filmnm piyasada
ttilmadm grlnce, Pncarci Loqo tarafndan bSle tmansal
bi dmen ewrlerax, atmasyonik ydrmasyonik eberler
93

retilmi belelxle de filmin qamoyi tarafndan meraq

edilmesi saxlanmitr" eklinde qonarax Poncarci Loqo'nn
bi sekaxti sextekar oldxni iddia ettiler.

94

FO N MZKL YEL
ayda imerken yanlluda axzndan girip sidik torbasna
yerleen bi qurbehe, Qazanci so'nn grmi senedir qapanmi
olan ansni birdenbire beluhe gibi ati. unki sidik torbasna
kuuk buyuk evdestni edip Qazanci so'nn iini yil bi
renge dntren qurbehe, so'nn gunun adami olmasni
medyann gndemine girmesini saxlami oldi. so iini
derken, qurbehe de wrrraq... wrrraq! diye turki sliyerax
ona fon mzii tti. Fon mzikli yeil i meselesi belcinde
so'nm bi qa ke birden dnmesini saxladi.

ORDAN HURDAN
Uhu'nn ne dmaxoldxui bilisiz deil? Elese uhu diyenin
dilini eek arsi soxsn he walla billa! Boxaci Zme ikide bi
bahan baxp diyi "uhu!" Uhu diyi hama bi mrli pardon demi!
Qelbm xrklidr ya, pardon demedud im aqlma eqlo
beqlo eler geli ciwatalarm laq lq ^ i . Hama ne zaman
boxasna baxmax iin dawransam, lo de her ne yomsz hik
metse Z m i her sefermde boxasiyla bereber ortadan yox oli.
Yemin etmiem, uhu diye diye evimi eywan edip anami alda
tan Boxaci Zme'nn boxasna baxmazsam eer, pilimi prtmi toplayp, sonra da biraz hoplayp Pncaristan'a giderax, orda
kendimi vejeteryanlatracaxam. Hayatta herkes beleri
meraq Sder, lo walla benim de en ox meraq nuam ,
ZmS'nn xoafengiz boxasidr. Boxaci Zme'yi benimle
tantran Falci FkS'nn ne dini war ne imani ne de tmani.
imdi sz diyecaxsz ki, 'Yaw ma tmannn ohp olmadnani
nerden bilisen lo?" E de walla bni bahan Baqqal so'nn atr
qarsi Eme sledi. Eme'nm sledmne gre Falci Fk hayatta
tman gSymez. Tman ggydnd an bnalm geirip kuelere
dui. Walla sz bahan inanmisz xaliba aqlza da cacxsal eler
geli lo... Hama ben duuniyem de, eceba Fke'nn tmansz
oldxni slemaxla eyi mi ettim, kti mi... blmiyem walla! Her
neyse, Falci Fke beni dewamli olarax evine davvet Idp zorla
falma baxi. Yaw de walla ben fal mala inanmiyam, hama gene
de srf oni qrmamax im falma baxmasna musehde 6diyem.
Maxsat i olsn qot pantormn cSbi para dolsm lo!
Bi tene qbaz ressam wardi, ismi de eqlebn'di.
ocndara, crdon yaxalayp getirmeleri qarilxmda para vari
di. erbeti Ehme, eqlebn'm o crdonlari yaxda qzartp
yednani iddia edidi. Hemal oro'ysa le bi iddiada blmidi;
"eqlebn, crdonlann gemiglenni faltp toz halme geordx96

ten sonra, bna legleg yumurtasi, kedi qyrxi, eek qulaxi

biraz da qti syi ilawe ederax bi eit seks mehcni yapi.
Yaptxi o mehcndan kim yiyerse alti ay boynca seksomanyaxlai!" Ayranqolik Evdo, eqlebn'i herkesten eyi
tandmni sleyp nlari anlatti; "eqlebn, Diyarbekr'n
yetitirmi oldnd en buyuk ressamlardandr. Hemal oro'nn
behsettud mehcn meselesi doxridr, hama insani seksomanyaxlatrdxi qonsi yalandr. eqlebn'n yapmi oldnd o
mehcn, aslnda bi eit resim boyasidr. Ayricana crdonlarn
byudarn qoparp, onlardan resim frasi yapi." amataci
hso'nn dedesi Hoplama Feyzo'nn anlattx- lariysa ox daha
degx ecayip elerdi. Hoplama Feyzo meseleyi le anlatti
bize; "Ben, eqlebn'n babasni tanrdm, ismi de
Gotoyan'di. Gotoyan, hemam bceklerinin dilini bilir,
onlarla qonr, xobe eder behzen de dama oynardi.
Rehmetli abem Qnik Ado, Gotoyanguln aslnda
Yamyamistan kkenli Yamyamlar oldnani Yamyamistan'n
mehr buyucsi xo Mxo tarafndan yaplan yanl bi buyi
yznden ormanda yollarni qeybedp tesadfen bizim
melmekete geldxlerni, bol bol et oldxni grnce de
Yamyamistan'a geri dnmaxtan vvazgep, braya yerletxlerni bahan anlatrdi hep. O da bni Gotoyanguln qrx
, senelx qapi qomsi Prpr Samo'dan dymiti. Gotoyan etsiz
qaldxi gun, et qrizne girip nce qasap tukenlenne ardndan
da selexanaya saldnp, ordaki etleri yiyidi. Gunun binnde
melmekette et qtlxi ba gsterince, Gotoyan mecbren
evndek crdonlari yaxalayp yemaxa balami. Crdonlari da
dilini bldnd hemam bceklerinin yardmlariyla rehetlnde
blp yaxalidi. Daha sonra laxmlara girip, oralardaki crdonlari awlamaxa balami. Qtlx dnemi bitip piyasaya dnya
qeder et girmi, hama Gotoyan'n midesi crdon etine almi
oldnd iin baqa et yiyemez dnma gelmi. Gotoyan'n crdon yeme alqanlxi b ekilde oxli eqlebn'a gemi.
97

eqlebn, tahsilli kulturli binsi oldud iin crdonlar zerine

aratrma yapp, onlarn sidiini benzine dnuturmaxi
baarmi. Hama bni dyan petrol reticisi dewletler
eqlebn'i qarp, beynine silgi wazifesi gren bi solican
enjekte ederax, crdon sidiini benzine dntrme mese
lesinin oldud qsmi sildirmiler."
B'sz Oro beni her gprduxunde, "Ame mahan mi cxara
ver!" diyp otlanr. B'sz Oro'nn Bsi olsaydi, mehleli yzde
yuz ona Pncar Boro ismini taxardi. Anasi, Oro'yi B'sz dn
yaya getrdnd iin B'nn yerine M'yi qllanmax zornda
qalmi. Behzileri, B'sz Oro daha anasnn qamndayken, ex
Tulux'n, "Qamndaki ocx B'sz doxar inallah!" eklinde
anasna beddua etmesi sonci bele oldxni iddia edidi.
Kimileriyse, nefes borisnda meydana gelen bi trafq qazasnda, Oro'nn B'snn axr bi ekilde yaralandnani daha sonra
bitkisel hayata girip bi daha da xmadxmi ileri suridi.
Tawoxi Tano'ysa le bi iddiada blnidi, "Oro'nn B'si aq
oldxi A'nn kendisine yuz vermeyip, ben seni sevvmiyem, C'yi
sewiyem, demesine herslenmi ardndan da stne iki kilo
sexte mazot tkup kendini yaxarax intihar etmi." Erbedali
Patoz Welo'nn B'sz Oro heqqnde anlattndari daha da ecayipti. Patoz Welo le slidi, "Oro doxdud zaman ismini Boro
qoymilar. Hama Boro qonmaxa balaynca B'sz oldud
anlalmi Boro'daki B atlarax isim problemi halledilmi.
sm problemi halledilmi hama B'sz Oro'nn B'sel prob
lemini halletmesi iin kime ba rlmisa, eli bo dnulmi.
Bi aqrabalarnn tawsiyesi zerine Oro'yi Medym
Manxrto'ya gturmiler. Medym Manxrto, bi taxm
medymsal yollarla, ne ezo pzo oldud belirsiz 1880 senesnm
12 Eylul'nde darbqaciluc yapmaxta olan bi ruh'la iletiim
qrarax, ondan B'sz Oro'nn B'si heqqnde malmat
vermesini istemi. Ruh, Medym Mauarto'ya B'sz Oro'nm
98

B'smm Xnazistan kkenli bi kerdz tarafndan, gece qaraninanda eee benzetlerax qarldmni Quruistan kkenli
pastrma mccari Evdlmelez'e, pastrma yaplmax zere iki
qurua satldnnni slemi. Bnn zerine Medym Manxrto
nh'a, B'sz Oro'mn B'sel problemini halletmesi im ne yapmasi gerektxni sormi. Ruh, Oro'mn grmi yama gelmceye
qeder sebeh, vle axam olmax zere gnde u sefer mehr
"Mamarto" pastrmalarndan yemesi gerektnani, unki B'sz
Oro'mn ancax b yolla pastrmalami olan B'sne tekrar
qawablecaxni slemi. Bmn uzenne grmi y^m a gelmc
eye qeder Oro'ya sebeh, vle axam olmax zere gnde u
sefer "Manxrto" pastrmalarmdan yedirmiler, hama B'sz
Oro bi turli B'sne qawamami. Tabi b arada B'sz Oro'nm
babasi, oxlma "Manxrto" pastrmalarmdan ySdre yedre en
sonmda top atmi gidip li Cami'nm qapismda parseklnc
yapmax zonnda qalm^.

99

EYDA QEYBOLD! *
PXA(Prprm Xeber Ajansi) - Mustafa Gazi'nn en yaxn
arqadai srdai aratrmaci-yazar eyda, bi sureden beridir
qeyplere qanmi dnmda. Butun aramalara raxmen blnamiyan eyda'nn Hindistan'a getmi olablecaxni bize
sliyen doxtori, "bi ara aketnn dmelerini qeybetmiti
orda. Zannedersem onn iin getmi" eklinde qonnca,
meraq edip, "peki hama be para etmiyen o dmeler iin
insan Diyarbekr'den qajap ta Hindistan'a gider mi lo?"
diyince, doxtor, "o dugmelenn ierisinde ox gizli sekizgen
prizli bi taam bilgiler warmi. O bilgiler Hindistan'daki
Lingam dinme mensp giilern eline geerse, butun dunyayi
qontrolleri altna alacax bi gce sehib olrlar ki, b da
eyda'nn, kendini Sator manyaxi Evdlefrt'n mehr
satoriyla doxramasna sebeb olr" diye cevvapladi bizi. Seyyar
dediqodcilardan Anten Mho'ysa bize nlari anlatti, "eyda,
hersne yumuatci icad eden Xanepekli Kimyaci Evdlisot
Qrmziot'n yanna gidip, qurban olm Evdlisot abe, bexten
dumiem, icad ^ttuan yumuatcidan biraz da bahan ver.
Hersm qafayi taxmi bahan. Beni kti yola duurmax iin her
gun tehdit savrnp diyi, dinime imanma dedudermi yap
mazsan sahan siqast duzenlerem! de walla dm be ati
Evdlisot abe, beni manyax hersmden qrtar! diye yalvarmi.
Evdlisot abe de qaxmi eyda'ya yumuatci yrine yanlluda
parlatci vermi. eyda'nn qllandxi parlatci yznden par
layp quduran hersi, piyasaya duup ne qeder isot warsa
yemaxa balami. Hersmm yedud isotlar yznden her tarafi
yanmaxa baliyan eyda, itfaiyeye xeber vermaxa frsat blamadan kul olp gtmi."
eydann qeyplere qarmasi olayi Diyarbekr'de herkesin
moralini pozp, kfini mort tti. eyda'nn birdenbire ortadan
qeyboldxni dyan anasi qelp qrizi geirmi. Babasi da bnal100

ma ginp dwardaki uli prizi yemi. B arada, doqsan selaz

yandaki nenesi Lope, ayaxndaki nalinleri uarp qafasna
rarax intihar etmi. Bnn uzenne, eyda'nn yuz on iki
yandaki dedesi Tope de, "Lope'sz yaiyamam! dedncten
sonra, evvela gidip qeypler listesine ismini yazdrmi arxasndan da qeyplere qarmi.
eyda'nn ortadan qeybolmasna en ox zlen hrsnden bzlen de tabi ki xeztemzn yazari M. Gazi oldi.
eyda'yla ilgili olarax kendisiyle bi slei yapmax istedramzi
slednamz zaman, "yaw de gidin iinize loo... Zatan qehrmden fttrmax uzereyem, bi de sizinle mi xraacaxam!" diyp
bizi reddetti. M. Gazi'nn niye b qeder qehrotik hersotik bi
drmda oldrani meraq edip aratrmaxa baladx. Bni
dyan smsiyeh elbiseli beyaz maskeli bi virs yanmza
gelip, M. Gazi'nn niye o qehrotik hersotik pozisyona
girdrani le anlatti; "M. Gazi'nn anda pili bitmi. Tek bi
tene yedek pili qalmiti ki, o da Seyda'daydi. eyda ortadan
qeybolnca, olan da ona oldi. Pili olmadan yazamiyan M. Gazi,
bi sure daha bekleyip, eyda'nn blnamiyacaxi anlaldxtan
sonra, aniden ortadan qeybolp srra qadem basacax." Virus'e,
bni nerden bldxni sordxmzda, bize cewabi verdi, "ben
bi zamanlar onn bilgisayarnn virusiydm. Beni ldurduxni
zannederax gtrp selexana pluxune gmmiti."
Virus'n anlattudari canimizi ele bi sxti ki, sxntidan qaxtx biraz tzla bz ancasndan da kelek bi qarpz yedx.
unki M. Gazi'nn pili bitnmazsa hepimiz isiz qalacaxx.
siz qalacaxmz iin de, bndan bele kuelerde berradayi
berradayi dolaacaxx.dmaxtr. eyda... nerdeysen ortaya x
babam! Ortaya xmisansa M. Gazi'nn pilini yolla, yoxsa hep>
imiz SZ qalp kendimizi satorlarla doxriyacaxx vvalla. Bize
acmisansa olnamza ocnamza aci bari!
Pili yolla eyda, pil... pil!..
(*Seyda: Mustaf Gazi)
101

n e s im iz e

Tashih xatalarni asxariye yendirmez o qariqanrleri

yaynlamazsaz, ySmn Sderem ki pasaportmi alp (o da versel
er tabi) Lbnan'a gidecaxam. Orda, Durzilere Prprm virusi
blatrductan sonra srail'e zanp, ordaki axlama dwarnn
dibine kerax axlama reqori qracaxam. Daha sonra Libya'ya,
Kaddaf'nn ikame^ahna warp, ona 'YSil Qurbeheler" arqisni satacaxam.
Yaw ma hS demisen ha... benim Lbnan, srail Libya'da
ne iim war lo!..
Nesimi, Nesimi...
Dyisan sesimi?
Freqansma ginp efaquzi olmama sebeb olan axs sen
olmiyasan lo, h?
Bax walla qelbm xrklidr haa!
(*Prprm yazlarm Roj gazetesinde yaynladm
dnemde, deerli dostum Nesimi (Aday) de ayn gazetede
editrlk yapyordu.)

102

PLSIZ QALDIM!
Merheba Nesimi! maram eyisen gene lehmecn
yiyisen. Wehidistan istxbarat tekilati baqani Wehid
Wehidovsky'nm bahan latrdxi xzli gizli bi bilgiye gre,
sebehten axama qeder, gnde on doqz sefer Abracham
Datlises'm lehmecnlanndan yiyimisen. Be dSdxmz yox
lo, saqn yanl manl anlamiyasan ardndan da darlmiyasan
ha... Ye ye lo efyet eker olsn! Sen de eyda gibi brdaki
"ye y" diyme qafayi taxp, "ye ye demaxla neyi qestdi
eceba?" diye eliki torna duup de aylarca quhk phklerde
anti-bcek hikeyelere blap, zawalli hemam bceklerine
sawa aarax Diyarbekr srlarna ismin yazdrmiyasan ha qurban ohm. eyda'nn ismini orda grduxe, iimden hep clet
yemaxgeli zatan! Beni sormana he gerek yox Nesimi, unki
benim sorlacax bi tarafm qalmadi. Qalmadi diyiyem, ndan
dolayi; lo walla pilim bitti! "E yaw ma pil sonnn hallet" diyecaxsan. Benim pilim baqqalda aqqalda satlanlardan deil d,
hama gidip kendime alaym. Benim pilim, Pihstan dnlen,
adi bela, gzi ela bi eftali tarafndan ynetilen melmeketn
binnde imal dili. "E yaw ma daha ne drmisan le, qax gt
kendine ordan pil getir!" diyecaxsan. O qeder qolay deil ki,
hama vrt getir. Benim oraya gtmem deveye pncar yedrmaxtan daha rehettr, lo hamma welakin oraya gtmax iin de
muhaqqaq bat'n grmi doqzni beklemax gereki. Aha ite
butun mesele gidi gelii... bat'n grmi doqzna dayani. E de
walla benim bnda bi scm yox. Bni, Pilstan'a gtmax
im bat'n grmi doqzi mecbriyetmi getiren Pihstan qraliesi Pibatn'a sormax gerek. Niye l? Ma taqwimm bat
dmdaki aylanndan herhanqi birinin grmi doqzi olsa
qyamet mi qopar, Pihstan mi ynalr? Tabi ki b soriyi qralieye sen soracaxsan Nesimi. Pilim olmadud iin, dolaysiyla
sorma heqqm de yoxtr, anlisan deil? te ble. Madem ble
103

sen de be sole ki qonmaxm biraz dinlensin lo. Lo diyiyem,

hama lo diyen dilimi berekete geiren beynimin elektrik
qablosi olmi lo'mn belasi. Lom behzen isyan edip beynimin
elektrik qablosma saldri. Saldri, hama b sefer de arpli
yandm S! diyp paaat diye yere dui. S tkiyem zerine,
ayxnca da diyi ciwatalarm ui!
Nenem, "y!" diye mehur bi heyret kelimesi wardi,
kyde her zaman oni qllanrdi. Dedem de bni her dydxnda, qcx alp "wey senin o y'an sumkureym Tote!"
diye diye y'n intihar etmesine sebeb oli. ehre gidip yerletxten sonra nenem "w"i renip, tarali gemiine bi tekmeg rarax warolilemaxn mtlilmna eri. Nenem her
"w" dednande, dedem de bndan xolamp "wey senin o
w'an heyran qurban olm Tote!" diye diye ehirli w'n
marmasna sebeb oli. Zatan her ne olisa da ondan sonra oli
ya! W, aslnda kyde intihar numarasna yatan y'm ta
kendisidir. ntihar numarasiyla ordan qap ehre ySrIei.
Hammaa... sen qedere bax ki, nenemle dedem de kyden g
edip ehre yerleince, orda tekrar qarlailar. Hama ne nenem
ne de dedem w'm y olduani farq edi. unki y, qyafet
deitirip imaj rezelemi belelnde de tannmiyacax bi hale
gelmi. Nenem bi gun dedemle qawxa edip, "sen beni deil
w'i sevvisen. unki ben ne zaman w desem sen de, wey
senin o w'an heyran qurban olm! diyerax auca w'a
qari olan kezebsel dyxilann dile getirisen!" diyi ondan
sonra da gidip Melgehmet'teki siqast xestesi crdonlarla
anlaarax, dedeme siqast yapmalarni saxli. Crdonlar tarafn
dan her taraf kemrlp etsiz braxlan dedem, taxtali kye
kemik yxni halinde getmax zonnda qali. Dedemin nenem
tarafndan planlanarax taxtali kye etsiz gnderilmesinden
sonra qriz genp deliren sratnda qrmzi qrmzi banlar
behren w, arida isiz gsz dolamaxta olan ismi de
Qling olan bi kelmi ilacna para verip, nenemi fflayp.
104

dedemin qaldxi taxtali kyden ox zaxta olan boxali kye

postalamasn! isti. Qling, w'n dednani yerine getirip, nene
mi fflamax sretiyle boxali kye postali. Daha sonra mvi,
soyismi kele olan bi heyret imalatsiyla evlenerax "w kele!"
olp olxa ocxa qani.
'Yane imdi drp dnrken nenen, deden bi de stne
ustDC b y'la w da nereden xti?" diye soracaxsan. Qsra
baxma qurban, walla istemeden oli.
Nerde qalmitx lo? Ha... tamam, pilden behsSdidx. Her
drt senede bi, o da bat'n grmi doqznda Pilstan'a serbest
olarax girebliyem. Niye hama? B sorinn cevvabmi bi ben
bliyem bi de Pilstan qraliesi Pibcatn. B sorinn cevvabni
v6rmaxa qalqtxm an axzm kitleni, gzlerim asideni her
tarafm erideni. Bnn sebebi, Pilstan qraliesi tarafndan
efsnlanmamdr. Yan resmen fotoxrafmen Pilstan qraliesi stme oxiyp ufurdi b ekilde efsnlayp, beni kendine
baxmli hale getirdi. imdi sen diyecaxsan ki, "yaw ma gel seni
ex Zmzm'a gturum, kesinlxle sahan bulanrlmi olan o
efsni qmdan qln eker gibi zerinden alp Efrtistan'a
qargoyla gnderir. Be!elxle seni kidenmax, asidenmax eritlenmax meselesinden qrtararax batm grmi doqzi mese
lesini bize anlatman! saxlar." Sen bni daha duunecax mer
halede deilken, ben ex Zmzma gidip meseleyi anlattm.
Kendisi, "tamam, ben hallSderem" d6dxten sonra, qralie
tarafndan zerime blatrlmi olan o efsni alp Efrtistan'a
qargoyla gndereyim derken, tam tersine, zerimdeki efsn
oni yaxalayp bi fiske darbesiyle, sa'dan nceki bin doqsan alti
senesnm grmi doqz batna yolladi.
Bi tene Ehme Tope wardi, Wehidistanli Tepelerden. idi
iidi gelip manitasal arqi kezebsel feryadarla anami axlatidi. Bi seferinde yamma gelip i gererax, "le'sz qaldm lo,
ma hele sle ne yapm?" diymce, espri mahiyetinde, "hanqi da
bykse get qafan ona r!" diye cewap verdim. Cewabma
105

herslenp darlnca, "ox be!" ddm kendi kendime, "sonnda

Ehme Tope'nn manitasal arqi kezebsel feryatlarndan qurmldm he walla!"
Enzeleli Evd'nn xmignde imen bi xurb sinek birden
bire qudurup lnce, Saxlx Abe Baqanlxi Evd'nn bmna
el qoyp qarantina altna aidi. B olayi dyan CIA'li ajanlar,
qarantina binasna gizlice girip Evde'nn bmna latxtan
sonra, oni ordan alp Emeriqa'ya qardilar. Daha sonra
Emeriqan Saxlx Baqani Tman Tmanovsky, sineklerin
kkuni mkuni qumtacax bi ila kefettudenni dnyaya
dyrdi. Rehmetlizadelerden Cxcxa Neco imdi sax olsaydi,
Kaxtali'nn turkilerni sleyp gbek uzenne gbek atardi
walla. Kendisi melmeketn en radiqal sinek dmanlarndan
biriydi. Sinekler oni grduxlernde, "la qan, Hitler'n pot
inini dama atan adam geldi!" diyerax qeyplere qanidilar.
Neco'nn evinde her eit sinek ilaciyla jenosid aleti wardi.
Dnyann neresinde sinek ilaciyla jenosid aleti vvarsa, aldrtp
evdeki qoleksiyonna qatidi. Her gun bi qa yuz tene sinei
taxtali kye yollamadan rehet etmez, gzne yxi girmezdi.
Sen n ecayip tarafna bax ki, Neco da sonnda sinekler
tarafndan ldumli! Neco bi gun gene sinekleri taxtali kye
yollamax iin evden dari ud. Yolda, yannda aileleriyle bereber getmaxta olan bi sinek xurbna rastli yollarni kesip,
tam da ldurmax iin berekete gei ki, xurbn lideri
qonmnda olan sinek diyi, "dr hele qurban, ma sahan ne
yaptx ki bizi bele ldurmaxa alisan. Hem zatan biz
bralarn yabancsiyx kimseye de bi zaranmz toxanmadi.
Kimse bize toxanmadxa biz de toxanmiyx, unki biz aqlli
sineklerdenuc. Bizim brda olmamzm tek sebebi de, kendi
gezegenimiz olan Sinegs'tan Tehtils gezegenine tehtile
giderken, aracmza arpan meteor xrxzi manyax bi game
qi yznden yolmzi qeybedp dnyaya dumemzdr.
Dydx ki Tenekeci Xello Ispayi bazarmda zay araci sati, bi
106

tene satn alp, onnla gezegenimize geri dnax dSdx." Neco

bnlari dynca, "eyi ki dnyaya dutuz lo. unki ben hay
atmda he zayli sinek ldrmedim. Sizi ldurmaxla da tari
he "zayli sinek ldren adam" olarax gSp buyuk bi eref
elde decaxam" diyi ondan sonra da zayli sineklere saldri.
zayli sinekler miqrobik aidan ari derecede gelimi
oldndari iin, Neco'yi soxp, seksen u eit miqrop blatri1ar. Seksen u eit miqroba sehib olan Neco, seksen u saniye
sonra nallari diki yedi saniye sonra da posta erebasna binip
taxtali kye doxri yol ali.
Bizim melmekette herslenp herslenp kprenleri
kprp kprp de kuexmaz quncklernde derman
satanlar bartxanada barta dntrp Bartistan denilen bi
melmekete bcrac ediler. Ruhum gibi bliyem ki, "ma niye ne
olmiii! smi Bartistan olan o qosqoca melmekette bart
blnmi ki, kuexmaz quncklernde derman satanlari bart
yapp ixra ediler?" diye soracaxsan. He walla eynen ele, bart
blnmi. Sebebi de dr; bndan doqz ay evvel Patpatistan
gezegeninden gelen atli, anvatli eli qlnli Patpatlar,
Bartistan'i ixal edip butun bartma el qoymilar daha
sonra da geri dnmiler. Bartsz qalan Bartistanlilar yiyecax
bart olmadud iin yavva yawa bart qeybnden lmax
zereymiler ki... bizim melmeketn pambox qelpli yedalileri
Bartistanlilara aciyp, bart ixra ederax ( "war mi ele be
qurua bela ikfte!" diyp, qarilxnda da tonlarca altn
alarax) bart qeybnden lmelerine engel olmilar.
Seni yarmitm deil? eftalinin bi tenesi freqansma gjri
xmax nedir blmi! stne ustluc pilim de bitmi ya, o
yzden rotam srekli deii.
Gel la batn grmi doqzi, bekletme bizi, skme iflehmzi!
Bol lehmecnli gnler dileiyle xoa qal Nesimi.

107

NESIMIYE MEKTUP
Merheba Nesimi. Umaram eyisen gene arada bi ayran
analisan. Walla b ayran ancalama meselesini Wehidistanli
bi muxbir anlatti bahan. Onn anlattxna gre, sen lslar arasi
ayran analama ampiyoniymisan. Ben de meraq ettim
sahan sonm dedim. Ma ancalama qonisnda o erbapsal mer
haleye nasl latn lo? Bni grenmaxa qanni heqqmn
oldnani bilisen herhalde deil? Elese malmatsal temaa
defterine qeydet beni sonra da fotoqopisni yolla qaptan.
Okey mi neokey mi?
Behzen aqadan neokey dednamde, Simiti tk xo
bna qafayi taxp, 'Yaw ma senin yaptnan he te xo be deil
walla! Qaxmi Krte ne'yle ngilizce okey'i bi araya getirip
Xale exo'nn tufengne bedavvadan sama uretisen!" diyerax
neokey'e qari olan xrpotik tavvrni sergilidi. Vdvdok
Xero'ysa -Xale Sxo'nn ne ezo pzo oldnd belirsiz aqrabalarndan birisi- xo'nn tam tersine, sledxlermi ox ciddiye alidi
ardndan da oportnistine ederax gtrp Xall exo'ya satidi.
Sahan o qeder mektp yazdm, hama sen bi sefer olsn
zehmet edip yazmadn. Az daha sahan kusidm ki, birdenbire
qrmzi saqalli eli baltali bi deli peyda oldi yanmda. Elini
omzma qoyp, "Ma he yazxn gelmi Nesimi'ye? Ona kustuxn an gidip Laleli'nn orta yerinde, satormi getir la
Mheee! diyp satorsal bi wqat iliyerax, ordaki nataa qlxli
xyarlarn sator meraqni giderebilir" diyince yaznami bzdolabndaki bzinctan ncarp faaliyete grerax kusmaxtan
wazgetm. Daha sonra qrmzi saqalli eli baltali deliden
tmarxanasal bi taxm bilgiler edindim. HanS dedim, gunun
birinde lazm olabilir lo. Edndnam tmarxanasal bilgiler, ari
derecede daralmi olan fqmi ele bi ati ki... sonulda fqmn
pslasi ati benim de yxilanm qati. Qaan yxiiarmi
106

sktr Sdp, fqmn pslasni nasl duzeltrem diye duunmaxa baladm. Pslasal zm yollariyla ilgili dncelere
dalmken, her nedense canm iir yazmax istedi. Kaxdi qelemi alp le bi iir yazdm, "stmdeki yontandr / Altmdaki
dektir / Ukaxti Familo / Eek oxli eektir..." Doqz yuz
doqsan doqz qtadan meydana gelen b iirimin hepsini
yazsaydm, on alti hefte boynca oxmax zornda qahr, ardn
dan da editrlxten atlrdn. Sahan acdnam iin tek bi qta
yazdm zatan. Nasl iir hama! Bni hanqi yarmaya yollasam
yzde yuz arxadan birinci olr. imdi sen diyecaxsan ki,
"Wee... benimle xrxr geien lo, ma anadan birinci olmax
intihar demaxtr!" Yox yox... senin he bSden xebenn yox
walla. Eski amlar qedeh oldi. imdi qrallar ele bi deiime
xrami ki, arxadan birinci oldn mi tamamdr, mali gturisen
yanS. Bndan bSle asl batan birinci olanlar gidip intihar ediler.
Diyarbekrli airlerden Xyar Evde benden ele bi qcx ali
ki, o yzden her axam evimizin gune bi ton qarpz qaboxi
braxarax, bahan qa^i qomplo dzenli. Hama ben de her
seferinde onm qomplosni boa uartiyam braxtxi
qaboxlari toplayp damda qurutarax qa saxliyam. Niye
bilisen? Qn o qaboxlardan rp yapp, romatizma ilaci diye
Evde'nn aqrabalarna satiyam. Evde'nu aqrabalari Avvelistan
kkenlidirler ya, onn iin. Hama sen iin ecayip tarafna bax
ki, Evde'nn aqrabalari, onlara sattuam rbi itxten sonra
romatizmadan qurtulmasnlar mi? Tabi sen sratsal pozisyonm deitirip diyecaxsan ki, 'Yox loo! Halla halla!.."
Heqlisen, ben de senin yerinde olsam heyret Sder ardndan
Heyretistan'a gidip, ordald qerrase heyret zmanlarna sebe
bini soraram. Yox ben Heyretistan'a getmedm, hama Xuxu
Mhe'ye sebebini sordm. Xuxu Mhe, "Damda qurumaxa
braxtxn o qarpz qaboxlari, her sene Afriqa'dan
melmekeOmzi ziyarete gelen behzi kelmiler (sivyrisineklcr)
109

tarafndan be yldzli otel niyetine qllanli. Onlarn bmnda romatizmaya eyi gelen bi eit xmik wardr. te o xmik
qarpz qaboxlarna blai ki, senin rbndaki asl mcize
odr. Tabi ki sen bnn farqnda olmaduan iin sebebini
blmidn" diyerax beni tam Heyretistanln ^tti. Yaw de iin
yoxsa b seetten sonra qax get Qrxpantor abenn pantorlarni
say! Qrxpantor abenn qrx panterini qrx sefer saydnmi,
heyretsel problemin harakiri yapp intihar edi.
Prprm xtxndan beridir, her ne hikmetse dewamli
olarax qafama saxsi dui. Qafama den saxsileri eve gtrp
saydm ki, lo bi de ne grm... tami tamna yuz otz sekiz
saxsi! Walla ben de o saxsileri binktnp qoleksiyon yapmaxa
baladm. Zatan benden baqasnn saxsi qoleksiyoni yaptnd
ne grulmi ne de dylmi. Bi ilki grekletrmaxn
mtlilrana ermax neymi oni da b wesileyle renmi
oldm. Benimle tanmax iin can atan sebehten axama
qeder evimizin yanndaki arabada yatan Emeriqali Tmas,
sonnda beni yajcalayp tanmax erefine nail oldi. meriqali
Tmas, Prprm'! Emeriqa'da xartmam qonisnda
sterkonomik bi transfer teklifinde blndi, hama ben, yaptnd
teklifi alp pantonnn arxa cebine soxmasni bi daha da ele bi
teklifte falan blnmamasni rica ttm. Transfer meselesinden
midini kesen Tmas, Prprm'la ilgili olarax iki hefte suren
bi slei yaptuctan qafasni evdestxana dwarna arptuctan
sonra Emeriqa'ya geri dndi. (imdi Mukremin iinden diyi,
"Bsmlli Qelo b slednderni dysa war ya, qelolx taxtna
seni otnr he imanma!")
zn bi zamandan beridir Laqlaq Edo'nn bmnda peyda
olan patikan eklindeki yeil bann bana gelenleri qeleme
alp hikeyeletrmaxi duunidm ki, rfaqapi'daki degrmana
belasn! suren qurbehe sratli Crdon Kiot Horo'nn bnalm
geirip qafasna da rarax intihar tmesi, benim ikmci
kiiluami nostalji rzgarlarnn peme taxp iki bin alti yuz
110

sene evveline gturdi. ki bin alti yuz sene evvel Cehdeloz

Ece'nn bmmi kemirip yiyen Laxmistanli crdon, melmeket
tarihine "Qehreman Crdon" olarax gemiti. Cehdeloz
Ece'nn bmi kundr eklinde devvamli olarax ta tonlarca
xmik reten ecayip bieydi. Cehdeloz Ece'nn insanusti g
leri oldnd iin kimse onn bmna yaqlaamidi. Onn bmi
yznden hem her taraf xmige batmi hem de dman
larmz melmeketmze Xmigistan bize de Xmikzadeler
deraaxa balamiti. Ahali b dnma daha fazla dayanamayp
terki diyar ederax, Laamistana iltica tmiti. Laxmistan'n
pambox qelpli qrali Smbltj Mko, ahalimizin haline aciyarax, Laxmistan'm en cesr crdonni melmeketmze yol
layp, Cehdeloz Ece'nn brnni imha 6tmesni emredi.
Laxmistan qralnn melmeketmze yolladn cesr crdon,
Cehdeloz Ec'yi, nce weba miqrobi blatnp efaquziletri
ardndan da brnni kemirip yiyi. Crdon tarafndan
gebertilip taxtali kye postalanan Cehdeloz Ece'den qurtulan
ahali, Lanmistan'dan melmekete gSri dnp, eskiden oldn
gibi, tekrar hzr ierisinde yaamaxa dewam Stmi. Laqlaq
Edo'mn bmmda peyda olan ban, ym saxliyamadxi n m ik
yznden bnalm gSrp patlaynca, hikeyeletrmax diye bi
problemim de qalmadi benim. Hama Crdon Kiot Horo'nn
inthari beni ox uzdi. Anasi oni sbcortasal problemli olarax
dnyaya getirmi oldxi iin ikide bi sixortalari atidi.
Sixortalari atnca da gidip rfaqapi'daki degrmana belasni
suridi. Zatan Urfaqapi'daki degrman olmiti gede bajerlern
qmarxanasi. Crdon Kiot Horo'dan qcx alanlarn banda
da degrmanda esrar ekip qmar oyniyan gede bajerler gelidi.
unki Horo degrmana belasni surmaxla, eyni zamanda
onlara da belasni surmi olidi.
Yeni bi mektpta blmax dileiyle xoa qal Nesimi.
(*Bu mektubu daha nce yazm, yaynlatmaya rsat bula
mamtm.)
111

elma / deneme

Diyarbekr'n en qalbalx semtlerinden biri

olan Melgelmet'te, delnvasna, "Senin o pakiten
qurban olun yawnm benim!" peklinde laqaret
den gnzlukli knyeli eleloyi bi ynmru.r
darbesiyle taxtali kye b litsz psqletsz
postaliyan tren xestesi bi okuz, polisler tarafndan
yaxalanp sorxilandtxtan sonra adliyeye sewq
dildi. Tren Kestesi kz, melikeme edilip, sonta
grmi sene boynca trn xettnde andosal fi kmdrsal
izlenim ednmaxtan men dildi. kzn, "Beni asn
hama trn xettmiyasaxlamayn bahan! diye axlayp
yahvarmasna yrei dayanmiyan melikeme heyeti,
bfnn izerne daha nce vrmi^ oldud qarari pozp.
Dolar cezasna ewrerax, kzn andosal
f kmdrsal izlenim dnme zgrlxni iade itti.

^6 eriz \cjkvn tlam n al