NGON NGU’ 80 10 2014 __ LE THUONG TRONG LAP LUAN vA VAN HOA UNG XU CUA CONG DONG PGS.TS BO VIET HUNG Abstract: Study the relationship between language and culture are trying to attract the attention of many scientists, including those linguists. The characteristics of a cultural community expressed through many spheres of language through the system like vocabulary, identification method, the idoms, proverbs... However, there is at least the studies mentioned in the relationship between arguments and the habit of behavior are formed in social life. This article is one of the few articles mentioned this problem to point out a few features the cultural behavior of a Vietnamese parts are formed and can become popular. Key words: language, culture, cultural behavior, topos, arguments. 1, Cac vin dé vé méi quan hé gitta ngOn ngit voi van‘ héa - nhan thirc cng ding vé thé gidi 44 duge dé cap dén nhidu trong cde nghién etry ng6n ngit hoc. Tuy nhién, con it cOng trinh chi ra cdc die diém cha ng6n ngit trong hoat dng hanh chite va cdc vin dé van hda - nhan thie ca cong dong. Trong pham vi bai viét nay, ching téi muén chi ra sy lién quan chit ché gitta cdc lp ludn déi thudng voi van dé vin héa - nhiin thitc cua ngudi Viét qua mét sd lap luan duge thu thap tir ddi séng giao tiép hing ngay. _ 2. Khai quat vé lip lun ddi throng Trong giao tiép, ta thurong xuyén phai thuyét phuc ngudi khdc dé ngudi giao tiép tin vao hoc lam theo nhimg diéu ma ching ta mong muén. Dé ngudi nhan bj thuyét phuc, ngudi phat phai biét x4y dung lap luan hgp Ii’. Cé thé ndi lap luan 1a mét hoat déng thudng xuyén trong sir dung ngén ngit. 2.1. Khai nigm Ip lugn L&p lun 1a dua ra nhimg li 1é (duge Boi la lugn ctr trong lap luén) nhim dan dat ngudi nghe dén mot két luannao 46 ma ngudi néi muén dat toi [1]. Céng thire clia lap ludin nhu sau: Pp, ar Trong dé, p, g... la (cdc) li 1é Quan ci), r 1a két Luan. Luan ctr trong l4p ludn cé thé la thong tin miéu ta hay m6t djnh luat, m6t nguyén If xtr thé nao dé, Thi dy: (1) Cai do nay ré qua, mua di. (Luan cit la m6t thong tin miéu ta) (2) Nhiing s6 c6 tan cing Ia 5 hodic 0 déu chia hét cho 5, sé 1340 ténLé throng... cing béing 0. S6 1340 chia hét cho 5. (Luan cir 14 mét quy tic toan hoc) (3) Hoc sinh phai gitt trét ty trong gid hoc. Dang gid hoc ching ta khong nén noi chuyén riéng. (Lufn ctr 1d mét nguyén If img xt). Trong ba lap ludn trén c6 hai lap lun (1) va (3) 1a nhiing lap Luan doi thong, lap ludn (2) 1a lap luan logic. Lap Iuan doi thudng va lap luan logic c6 nhiing khac biét nhat dinh. Két luan trong lap luan logic 1a két luan cé thé x4c dinh duge tinh ding/ sai dya vao tinh dung/ sai clia cdc luan ctr va phuong phap lap luan, trong Khi 6, 6 lap luan doi thudng cé thé 6 ede lap ludn chita cac két luan trai nguge nhau ma kh6ng xc djnh duge tinh duing/ sai cia nd. Newdi ta ndi, lap luan doi thudng cé tinh tranh bign, tire tude mét lap ludn, 06 thé cé nhimg phan lun ctr dé din dén két lun nguge lai. Quay lai thi dy (1) trén day, cd thé dua ra nhiing phan luan cif: chat ligu vai khéng tét, may khéng dep, di 18i théi, hét mét, mac kh6ng hop, v.v... dé dfin dén két lun nguogc lai: “Khdng mua”, Tinh chat tuong ty khong co & cdc lap luan logic”. 2.1, Lé thutng cua lap Iudn (topos) Lap luan hop If 1a lap luan cé quan hé gitta lun ctr va két lun duge x4y dung trén nhig co sé nhat dinh. Thi du (4): (p) Tréi mua réi. (8) Vato nha di. Lap luan trong thi dy trén duge chdp nhan vi quan hé giita luan cir va két Ivan dya vao co so: "6 ngoai trdi mua s& khéng c6 Io cho stte khée”, 13 Co sé dé xay dymg quan hé lap Tuan giffa Ivan ctr va két ludn 14 cdc 1é thudng (topos). Lé thutng 1a nhimg chan li théng thudng cé tinh chit kinh nghiém, cé tinh chat xem nhu 1a duge moi ngw6i thira nhan, cé tinh khai quat va nho ching ma ta x4y dimg duge lap luan. Véi quan niém nhu vay, vé ban chat, 1é thuong 1a m6t loai tién gia dinh bach khoa, tire hiéu biét cla nhting ngudi tham gia giao tiép vé thé gidi bén ngoai duge sir dung lam nén cho cae phat ng6n khi phat ra duge coi la binh thudng va nhing ngudi giao tiép 06 thé hiéu duge nhau. Céc 18 thudng cé thé duge din tdc nay, dia phuong nay chap nhan nhung lai xa la va khong duge chip nhén & dan t6c, dia phuong khéc, thim chi trong m6t dn t6c, mét dia phuong duge chap nhfin 6 théi gian nay nhung lai khong duoc ch4p nh4n 6 thdi gian khac. N6i cach khac, lé thudng cé tinh chdt dan t6c, dia phuong va tinh lich str [6b]. Thi dy (5): (p) Méi sng ming M6t Tét, (r) khong nén chay vao nha nguoi kha. Quan hé gitta ludn cit (p) va két luan (r) trong lap ludn trén 1a dya vao lé thuéng trong tin nguéng sinh hoat cha ngudi Viét: Tyc kén via ngudi x6ng nha vao ngay dau nim. Thi dy (6): (p) Xe nay xin day. (1) Mua di. Quan hé lap lufn gitta luan cir (p) va két luan (r) dua trén 16 thong: di mua hang nén chon hang “xin” ma mua. Lé thutmg nay méi xudt hién khi nén kinh té nuéc ta chuyén bién14 Ngén ngir sé 10 nam 2014 sang nén kinh té thj truéng, khi doi séng ngudi din duge cai thién (van dé gid ca tro nén thir yéu ma quan trong la chat lugng hang héa). Van dyng nhiing lé thang khéc nhau, ngudi lap Iufn cé thé ding mot ludin cif dé tao ra nhimg két luan khdc nhau va nguge lai ding nhiéu Iwan ctr khdc nhau dé tao ra mOt két luan. Ching han, Iuén ctr (p): Cai nay ré qué c6 thé din dén két lun (1): Mua di la dya vao 1@ thudng: mua hang nén chon hang ré ma mua; nhung ciing c6 thé dan dén két Iuan: (-1): Ding mua la dya vao 18 thuong: Tién nao cua dy (dd ré thang cé chat lugng khéng cao). Kho tang tuc ngir clia mdi dn toe Ja noi chita dymg nhing kinh nghigm lau doi cia nhan dan vé nhimg img xit trong ty nhién va x4 hoi, nén & 46 con ngudi cé thé tin’ thdy nhiéu 1é thuéng dé xy dumg nhtmg lp lun trong giao tiép cla cong déng. Ching han, voi quan niém: ‘Chdy nha han xdm binh chan nhue vai cé thé c6 rit nhiéu lap luin nhim “can ngin” viée lén tiéng hoc bénh vuc cho ngudi khde: Vao nha di, viéc cua nha nguoi ta, ditng ddy lam gi. Hoke Khong phai vigc cia minh thi dieng cé day vao ma hai dén than, v.v... Neguyén Dire Dan dya vao kho tang tue ngit da chi ra cdc tat x4u cua ngudi Viét: “Trude hét 46 1a tinh c4 nhan, vj ki, chi biét vo vén cho minh, cho gia dinh, ho hang, v6i 18i séng khén 1di, ranh vat: khén song mong chét, khén dn ngudi dai ngudi an. Va tao ra nhimg vay canh ho t6c: trong ho ngoai lang, mét ngwoi lam quan ca ho duge nho. Ngudi Viét trong miéng an: danh mo khong bang g6 thot, muén n tude ngudi, con kho khan, nguy hiém din cho ngudi khac: dn c6 di trude, Igi nude di sau. Cita chia, ctia ngudi thi bd tat mac strc xai x4 lang, con cia minh thi lat bugc. Didu gi cé nhan khéng hudng Igi thi khéng lam: 6m rom ram bung. Viée chung sé c6 ngudi khac lo, 16i gi dn com nha, vde tit va hang tong, chi t6 ddim théc, nhoc xay. Ay vay nén cha chung khong ai khéc” [6a]. Bai viét nay khong dé cap dén cdc 18 thudng da duge néi dén trong kho tang tyc ngif cla dan téc ma dé cAp dén nhiing 1é throng nhu nhing théi quen dang hinh thanh trong x4 hdi hign nay. 3. M@t s6 dite diém vin héa img xir cia m6t b§ phan ngwéi Vigt thong qua céc lé thong trong lap lu@n 3.1, TAT CA CHO VIEC HOC TAP CUA CON CAI Xét thi dy sau: (7) SP1: Me, t6i nay cho con sang sinh nhat ban Thity nhé. SP2: Con hoc xong bai chua? SP1: Cén m6t bai todn nita théi. SP2: Thé thi lem xong moi degre di. Qua doan héi thoai trén cé thé thdy, 1é thutong cia lap luan la: (Cac bac cha me rat nghiém tic yéu cau con ci phai thyc hién nghia vu hoc t@p cla minh trudc khi chuyén sang nhimg viéc khac) "chua hoc bai xong chua di choi", Déi véi tr em - HOC LA TREN HET. Muén lam gi cingLé thong... 15 phai hgc bai, lam bai xong mdi duge chuyén sang nhiing viée khdc nhu di choi, di sinh nhat, v.v... Khong chi coi trong vige hoc tap cua con cai, ngudi Ién con dat ra yéu cau con céi phai hoc that gidi, va sin sang hi sinh cilia cai vat chat mét cdch khéng tinh toan cho viée hoc cia con, mién 1a con hoe gidi. Thi dy: (8) SP1: (BS ho&c me néi véi con) Con cit hoc gidi di, thich gi bé me cing cho. Hoke: Hoc gidi thi cudi tudn bé me cho di choi. Coi trong viéc hoc tap cla con, nhiéu bac phy huynh da khéng quan khé khan, tién bac dé lo cho con cai vao nhing ché hoc tét, chudn bj kién thite cho tré di hge tir rat sém. Quan diém: “Thdy nha khac cho con vao trudng diém thi minh cing cé ma chay, thay con ngudi ta luyén thi vao lép 1 thi cing hot hoang cho con minh di luyén thi. Ai ciing so con minh thua con thién ha, ai cing nghi cho con vao truéng diém ngay tir 6p 1, tham chi 14 mau gido thi con minh sé thanh thién tai” [4] da tro thanh 1é thudng cho nhiéu lap luan trong déi séng cua nhiéu phy huynh thanh phé mdi khi dén mva tuyén sinh. Thi dy: (9) SP1: Ong nép hd so cho con vao trudng ndo rdi? SP2: Vado trudng X. SP1: Tiaring dddy c6 tot that khong? SP2: Qud t6t dy chit. SP1: Thé cé khé lam khéng? Ong gitip t6i véi! Het bao nhiéu, citing OK. 3.2. CONG VIEC CO QUAN KHONG QUAN TRONG NHAT Neuge lai voi nhimg yéu cau d6i v6i con cdi, rat nhidu ngudi 1én lai thiéu tinh nghiém tuc trong viée thye hién trach nhiém ctja minh déi voi cong viéc. Qua cde doan hdi thoai, véi nhimg 1é thuong duge dya vao dé xay dmg lap luan c6 thé thay mét sé dac diém trong cach img xtr cia mot bd phan ngudi Viet ddi voi cng viéc, coi céng vigc khong phai 1a quan trong nht, va nhu vay cé thé théy trach nhiém doi voi céng viée duge phan cong thuong khong cao. Céc biéu hign cy thé cla théi d6 déi vdi cong viée nhv sau: 3.2.1. BEN CO QUAN MUON LA CHUYEN BINH THUONG Thi du: (10) SP1: Lan oi, di thdi, 8 gi¢ hop réi. SP2: Cit tte tit, mdi cd 8 gid 5. Ai dén ma hop’8 gid. Gid gidc “cao su”, khong nghiém tie ca tir tap thé dén cé nhan da tao ra mét thdi quen sinh hoat, trong dé c6 hop hanh khéng ding gid 1a nguyén nhan hinh thanh m6t lé thudng: khong can dén ding gid. Viée dén mu6n déi voi mdi cd nhén duge coi 1a binh thuong kha nang cé nguyén nhfn tir viée lanh dao cdc co quan yéu cau khéng sat sao vig dén lam, di hop ding gid cla c4n bé. Cac lanh dao phong, ban cia co quan Khi duge hdi vé can b6 do minh quan Ii cing tra Idi hon nhién: “chua dén”. Thi du:16 Ngé6n ngir s6 10 nm 2014 (11) SP1: Thua chi, chi cho hoi anh A déu a? SP2 (lanh dao phong): Anh A chua dén, Cit ra ngodi, ngoi chd. Voi nhig lap luan doi thuong nhur vay, dé nhan thdy viée chap hanh ni quy, gid gidc lam viée khong nghiém tac 14 khé phé bién trong mét b6 phin ngudi Viét. Chuyén di mu$n duge coi 14 mét hign tugng binh thong. 3.2.2, TRONG GIO LAM VIEC MUON LAM Gi CUNG BUGC Thi du: (12) SP1: Lic ndy anh di dau ma khéng thay anh trong phéng ? SP2: A, 16 ra ngodi céit cdi téc. Hoae: SP2: Sang quan lam li ca phé cho dé mét. Qua lap luan trong hdi thoai, co thé thdy tinh nghiém tic thye hién céng'viée trong gid lam viée cla ngudi Viét khong cao. Trong gid lam viéc, ngudi Viét c6 thé “tranh thi” ra ngoai lam nhigu vige khéc cia cf nhfin. Nhiu lap luan, dang nhu: Phdi vé sém dé don con; Phai tranh thi di chg vi Osin vé qué; vv... d& cho thdy tinh thy tién trong thyc hién gid gide lam viée ctia co quan. 3.2.3. BO GIO LAM VIEC LA CHUYEN BINH THUONG Quan niém “trong gid lam. vige muén lam gi cling duge” cd thé dan dén quan niém “bd hin gid lam vigc cfing dugc coi 1a binh thuéng”. Thi dy: (13) SP1: Tra di lam cbc bia nhé. SP2: Thdi, chiéu toi phai lam viée, uéng bia tra, chiéu chéing lam duge gi cd SP1: Cé quan bia mdi mo ngon lim. Khéng thi thi phi. Dang khuyén mai nita, SP2: Thé thi di. Say thi vé ngi. COng vige budi chiéu tuong duge coi la quan trong nhung khéng dui sire thuyét phuc bing cdc luan ett: bia ngon, co Khuyén mai. Lap luan trén duge xay dung trén co sé 1é thudng: "Bi lam khéng bing di udng bia ngon, 1é" (khong dit stro di lam thi vd di nga). V6i cac 18 thudng trong cac lap lun lién quan dén céng viée nhu phan tich trén dy hoan toan c6 thé khang dinh, 46i voi nhidu ngudi céng vide khong phai la quan trong nhét. Boi 1g, di lim muén, lam khéng ding cong vic, bé gid lam viéc,... 1A nhimg quan niém kha phé bién trong xa hdi, va duge sir dung lam 1é@ thong trong 1p luan, 3.3. VI LOI NHUAN TRUGC MAT TRONG KINH DOANH Loi nhuan 1a yéu t6 quan trong trong kinh doanh cdc hoat d6ng dich vy. Tuy nhién, Igi nhufn ctia c4 nhén hay doanh nghiép phai duge dat trong méi tuong quan chung cia nén kinh té va tun thi cdc quy dinh cia Nha nude. Qua cdc 1é thudng cé thé thay trong lp ludn, ta cé thé thdy ngay tinh “cé nhan” trong hoat d6ng kinh doanh, bét chp nhimg anh huéng tigu cyc ma hoat dong cua minh gay ra, Ban vé cdc hoat dng dich vy nhur tlic xi, kh4ch san, nha hang e6 lap Luan: (C6 mét thy té dang ton tai trong suy nghi cia mOt b@ phan lai xe, nhan vién khach san) Khong phai khdch quen, t6i gi khong... “chém”. [7].Lé throng... 17 Nhu vay, 6 rang, yéu t6 khach quen nhu nhimg khach hang dem Igi nhuén thuéng xuyén dén cho nhing ngudi kinh doanh va Khach la, chi thu tién mét lan, nhimg ngwdi Idi xe tie xi, nhin vién phyc vy da tan thu nhiéu nhat cé thé, bat chap céc quy dinh vé gia ca, chat lugng phyc vy. Ciing nhu vay, & m6t sé diém vui choi, dich vu, thuing ¢é hién tuong thu vé d6i voi ngudi nude ngoai cao hon ngudi Viét. Thi dy: (14) SP1: Ban cho t6i 1 vé vao ctta. SP2: Vang, 60.000 déng. SP1: Sao lai 60.000 déng, 6 Bang gid vé cé 30.000 déng thi ma. SP2: Vi éng la nguci mede ngoai. Lap luén Vi éng lan, oi medic ngoai nén éng phai nép nhiéu tién hon vé ban chat cing dya trén 1 thuéng da néu trén ma théi. Citing trong bai viét da dan, Trinh Héa Binh da din loi “Ong Duong Huy Hoang - Giém dc Céng ty Du lich Sapa phan tich: “Trong m6t sé tinh huéng, tién bac phai la van dé quan trong, diéu la khdch nude ngoai cam th4y « cag-biphiin biét di xir voi ngudi ban “8S Hay hinh dung néu ho cing di suc ban dén diém tham quan, ban sé pets] ich tai sao khi ho phai mua mét < vé vao cira gap 2, tham chi 1a Bap 3 lan vé cua ban? Du khach sfin FBRg fnua gid cao néu dé 1a quy djnh, bj déi xt nhw vay 1a thiéu cong bing. Diu nay nim 6 ty duy cia nhimg ngudi lam dich vy va thay ddi né khong dé. Va thye té 14 da cé t6i hon 80% khach nude ngoai khéng quay tré lai Viét Nam. Don gian 1a béi, ho khong muén minh bj bién thinh mét hinh nhan dé bj “chém”. [7]. Ban hang cho ngudi nuéc ngoai 6 thé lay dit hon ngudi Viét la nguyén nhan din dén tinh trang nhidu nha hang djch vy buén ban thich phyc vy khach nuéc ngoai hon. “Tai mt s6 ctta hang, cur thay béng dang khach Viét, nhan vién bao vé sin sing chay ra can ngiin véi nhiéu li do nhu hét 43, cira hang dang tam nghi. Hoac nhan vién phyc vy eting thd o, khé chju ra mat voi khach. Ho thanh minh ring minh lam vay la do théi xdu cia ngudi tiéu ding Viét, Dic biét, 6 nhimg khu phé cd Ha N@i thudng 6 rat nhidu khéch du lich nuéc ngoai. Vay nén, ngudi ‘Viét mua hang 6 day thudng khong la véi nhiing céu dudi khéo: "O day ban buén chit khéng ban 1é"; "size nay hét hang rdi". Kém theo dé la nhimg anh mat khinh khinh. Nhung nguge lai, néu la khdch Tay thi thai 49 khéc hin. Nhin th4y bong khdch tirxa, chit ctza hang da von va mdi chao. Ciing chinh tir 46 nay sinh mét chuyén tuéng chimg kha nye cudi. Nhiéu khdch hang Viét, vi muén duge phyc vy chu dé4o hon, khong ngan ngai "x6" mét trang ngoai ngit vay muon chi dé chimg t6 minh cing la... khach Tay”. [5]. V6i le thudng: dé cé nhiéu igi nhudn phai “chém” khdch la, nhdt la khdch Téy trong cdc lap luan da din 6 trén c6 thé thay 16 mét bé phan ngudi dan tham gia cdc hoat déng18 Ng6n ngir s6 10 nim 2014 dich vu da tim moi cach 48 thu tién, bat ch4p nhémg anh huong tiéu cye cia né d6i voi hoat déng kinh doanh lau dai cia minh. _ 3.4. DUNG HANG “XIN” LA “SANH DIEU” 3.4.1. HANG “XACH-TAY” LA HANG “XIN” Budn ban muén sinh Idi nhanh phai ban cho ngudi nude ngoai. Tiéu ding phai sinh digu din dén viée mot b6 phan khéng nhé ngudi Viét c6 tu tudéng “sinh ngoai”, mua hang gi cing chon hang co xuat xi ngoai nhap. Chi c6 nhiing m&t hang khong duge san xuit 6 Vigt Nam méi duge goi la “hang xjn”. Con hang san xudt tai Viét Nam, du chét lugng 06 t&t m4y - nhu “hang Viét Nam chat lugng cao” - cing khéng bao gid duge ngudi Viét gan cho tén goi “hang xin”, Hang loat cdc lap luan doi thudng 4a dya trén 1@ thudmg: hang ngoai cé chat Iueng cao hon hang néi, ding hang ngoai méi sanh diéu, méi duoc dénh gid cao, Chinh vi sy coi trong hang ngoai & phan lén c6ng déng nén cdc co quan 6 trach nhiém & Vist Nam da 06 nhimg khuyén nghj nhu: Ngwoi Viet Nam uu tién ding hang Viét Nam dé lam cho nén kinh té Viét Nam cé thé phat trién phye vu duge nhu cu cla ngudi din, Tuy nhién, nhiéu dé cé xuat xir ngoai dugc ban & Viét Nam, sau mét thdi gian, vi nhimg li do khac nhau (ching han bj lam gia, lam nhdi) da khong con dam béo chat lugng nén di da la hang ngoai thi néu duge mua true tiép tir nudéc ngoai mdi duge coi la chuan, la “xin”. Thi du: Q@ 5) Biéu bac chai rou, em xdch tay ve day. Va, dé quang céo cho chat luong “xin” cila hang héa, nhiéu cira hang quan do, mi phim... déu cé thém cum tir “hang xdch tay”. 4.3.2. HANG TRUNG QUOC CHAT LUQNG THAP Cé thé thy wa chudng hang ngoai khéng phai 1a 1é thudng phd quat trong moi lap Juan ma tmg voi mdi mat hang cé thé co nhimg quan niém khdc nhau. Trong sé cdc hang ngoai thi cdc mat hang do Trung Quéc san xuat lai it duge cong déng ngudi Viet dén nhan nhu nhimg mat hang “xjn” ma chi la hang binh dan, hang “chat luong thdp”, nén néu so sanh hang Trung Quéc véi hang Viét Nam cing logi thi ngudi Viét lai ua ding hang Viét Nam hon. Lé thudng nay 1a co sé lap luan cla nhimg phat ng6n nhu: Hang Trung Quéc déy, mua lam gi. Quan niém vé chat lugng hang Trung Quéc thudmg ding 1am 1é thuong cho lap luan lién quan dén céc mat hang hoa qua, quan do, giay dép... Ddi voi cac mat hang nay ngudi Viét Nam thudng. uu tién chon hang Viét Nam, nht by hang Viét Nam xuat khdu déi voi quan, 4o, gidy dép. 4, Két luan 4.1. Lap lun la mét hanh déng:. thudng xuyén, trong giao tiép hing’ ngay. Co so dé xay dymg quan hé lap" luan gitta Iwan cir va két ludn la'ede 1é thudng. Lé thudng 1a nhig chan li théng thudng cé tinh chit kinh nghiém, cé tinh chat xem nhu Ia due moi ngudi thira nhfin, cé tinh khai quat, nhé ching ma ta xay dung dugc lap luan.Lé thudng... 4.2. Phan tich 1é thuéng eta lap luan trong giao tiép hang ngay, co thé nhan ra duge mét sé thoi quen img xi cla mét bé phan céng déng ngudi Viét tai thoi diém hién nay. Cy thé, c6 thé nit ra mét sé 1é thudng sau: + Déi véi cha me, viée hoc tap cia con cdi 1a trén hét; + Céng viéc khéng quan trong; + Vi Igi nhuan truéc mit trong kinh doanh; + Ding hang “xin” méi “sinh diéu”, Trong sé nhig quan niém, théi quen img xi duge rit ra tir viée phan tich cdc 1é thurdng, cé nhiing thdi quen phan 4nh nét dep trong vin héa img xit can duy tri, phat trién, ching han nhu coi viée hoc tép ciia con cdi la quan trong (nhung ciing cin biét didu tiét 6 mite d6 phi hyp, khong nén “chay dua” qué da), va cé nhimg thdi quen can diéu chinh, ng&n ch&n sy lay lan cua nd trong cGng ding, nhu ba théi quen con lai & trén. . 4.3. Nhu vay, c6 thé th4y méi quan hé chat ché gitta ng6n ngtt voi cde dc diém van héa img xir cla cong ddng. Qua phan tich ng6n ngtt trong hoat d6ng giao tiép thudng ngay, nhdt la phn tich 1é thudng trong lap luan cé thé phat hién ra cdc quan niém, théi quen tmg xir cla cong déng va xdc dinh duge dau 1a nhing théi quen tét cdn duge tiép tue duy tri va phat huy, dau 1a nhimng thoi quen “x4u” 19 dang hinh thanh can diéu chinh, ngin chin sy “lan toa” cla no dé gitr gin mét x4 h6i voi nhiéu nét dep vin hoa img xt. CHU THICH * Can lum y 1a 48 ngudi khic bj thuyét phuc phai e6 1@p lugn hgp If nhung khong phai cir 6 lap lun tét 18 ngudi nghe bj thuyét phyc. Sy thuyét phyc ngudi khéc cin phy thuge vao nhiéu nhan td khdc trong giao tiép nhu: giong diéu, trang thai tm Ii v.v... ? Trong bai viét nay, thugt ngtr lap ludn duge ding 48 chi Igp lugn dai thudng 46i lap v6i lap ludn logic. TAI LIEU THAM KHAO 1, Dé Hitu Chau, Dai cuong Ngdn ngit hoc, Tap ll, Ngi dung hoc, Nxb GD, 2001. 2. Dé Viét Hing, Nei dung hoc, Nxb GD, 2011. 3. Fisher Alec, The Logic of Real Arguments, Cambridge, 2004. 4. Lé Chan Nhan, Luyén thi vdo lép mé6t, chay vao truéng mdm non, http://dantri.com.yn. 5. Nhj Anh, Gid vo la Tay’ dé dege chiéu nlae khdch VIP, http//vietnamnetvn. 6. Ngeuyén Dire Dan, a. Ngit dung hoc, Nxb GD, 1998, b. Tinh xdu nguoi Vigt. Lam trai ctr nude hai ma ndi, http://tuoitre.vn., 2014. 7. Trinh Hoa Binh, Ung xir voi Khdéch mrdc ngoai: Nhiing théi xdu phat dep bo, http:/Avww.anninhthudo.vn.