‫‪< l÷^’i]<ì…]c<»<êÂ^Ûjq÷]<ÝøÂý]<Øñ^‰æ<…æ‬‬

‫]‪< p…]çÓÖ]æ<l^Ú‡ù‬‬
‫∗‬
‫ءا‬ ‫د‪.‬‬

‫‪،‬أ ا م‬ ‫ما‬ ‫ا‬ ‫اه م و‬ ‫دةً ‪ #‬ن ا!ز ت وا ارث‬

‫م ا‪ -./ 0 ،' 12‬ا ‪ ,‬س * ) ( '‬ ‫ا‬ ‫اه م ‪ 3 1‬ر و‬ ‫‪4# 5 0‬‬
‫* ا!= اث اء آ ‪ :‬ا ‪ 9 ! 5 * ,/‬أو ‪ 35‬ف‬ ‫‪ 3‬ن ‪ 6735‬ا ‪,‬‬ ‫ه‪ 67‬ا‬
‫ا ‪ DE‬ل وا ‪ C ، /5‬ا!ز ت ا ‪ * B# ,‬ا‪ A :‬ر أ ‪9‬اض أو أو‪ ، ?5‬أ ل‬
‫ا ره ‪ ، 5‬آ ارث ‪ ، / GH‬أو أز ت ا ‪9A‬آ ت ا ‪ 7F! 5 /‬وا ‪9A‬و‪ 5‬ت‬
‫م ا‪ 4# 5 ' 12‬أول * ‪ LB‬إ ‪ 3‬ا ‪ 3 B‬ر ‪09/‬‬ ‫ا‬ ‫وا ) رات‪0 (١).‬‬
‫* ا ‪ /‬ت‬ ‫؛ ‪N 90 # '30‬‬ ‫ا ‪ * P‬ا ‪ /‬ت * = دث أو أز‬
‫اء ‪ Q:‬أو ‪ 9G‬ا‬ ‫‪ RL5‬ل ( ‪E‬‬ ‫ا ‪ Q‬در وا ‪ * D‬و‬ ‫‪,‬‬
‫‪ S‬ا ‪ D‬ن و‪ 69A:‬و‪ G#‬دل ا‪T‬راء = ‪S N‬‬ ‫ا ‪ /‬دة‪ ،‬وة ‪ U‬إ ‪ :‬ا ‪E‬‬
‫)‪(٢‬‬
‫ا‪.* 9VT‬‬
‫م ه‪ ,‬ك‬ ‫‪ 1 S 9‬اً‪0 ،‬‬ ‫م ا‪A5 ' 12‬‬ ‫ا‬ ‫و‪ W# X‬رت و‬
‫وا‪ Z:2‬س ‪ '0‬ا ث‪.‬‬ ‫‪ GW#‬ت و‪ V‬اص ‪ 1‬ة ‪ 3 B [ )#‬ر ‪ * P 5‬ا ‪E‬‬
‫‪ GR‬ت ا ا] ا‪ ،' 12‬ا و‪ :‬ت ا ‪9 ZQ‬ة‪ ،‬ا ‪ ,‬ت‪،‬‬ ‫و‪ A#‬ه‪ 67‬ا‬
‫و‪9 F‬ه‪ .-‬و‪ X‬أدى ه‪7‬ا ا ‪ W‬ر إ ‪ _ V U‬وا‪0 ، 1 SX‬‬ ‫ا‪ G# SX‬دل ا ‪ Q‬ر وا ‪E‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ #‬ا‪ 1‬اً ‪ 5 b‬و ‪ E‬ق ‪ `/5 '0‬ا!= ن و‬ ‫أ]‪ 673 [G‬ا‬
‫م ا‪ ' 12‬آ ‪ Q‬ر ‪ /‬ت = ل‬ ‫ا‬ ‫‪U‬و‬ ‫‪ ،‬ا ' ‪/# 4# 5‬‬ ‫ا‬
‫)‪(٣‬‬
‫( ‪ c‬ا!= اث و‪ ] V‬ا!ز ت وا ارث‪.‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫وأدى ‪ W#‬ر ‪ 1 , #‬ا‪2 Q#2‬ت ا ‪ ، X9‬و‪ 3d‬ر و‬
‫‪ 1 ً W : 4 X‬اً ‪ Q#‬ل‬ ‫إ ‪ ? 5 9 Z# U‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ e Q(0 ،‬ه‪ 67‬ا‬
‫‪ ً G‬وإ ‪ ،ً 5 B‬إ ‪ U‬در‪ 1‬ا د‬ ‫أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ f = ،‬أ‪9b‬ت ‪ E# U‬ت ا!ز‬
‫‪ - # '0 3‬ا!و‪ h‬ع و] ‪ F‬ا ا‪ cX‬وا ‪9‬ا‪ B #‬ت‬ ‫(‪7‬ي ا ‪9‬ار‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬ا‪T‬ن ‪ :‬اة وأ س ‪2 Q#2‬ت‬ ‫ا‪7 (٤). 5 B 2‬ا أ]‪ 4 G‬و‬

‫ا داب ‪$ % & ' -‬ان‬ ‫م !‬ ‫ا‬ ‫ما‬ ‫ذا‬ ‫∗أ‬

‫‪٣١٣‬‬
‫ب‬ ‫ا!ز ت وا ارث‪ ., [ # '30 ،‬ت وا ول ا‪ 0 ً2 Q#‬ر ً و ‪9R G‬اً ‪ S‬أ]‬
‫‪3‬‬ ‫ا] و‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت و‪] #‬‬ ‫ا ‪ [ Q‬وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪]90 C # f = ،‬‬
‫)‪(٥‬‬
‫‪U‬‬ ‫‪ .-3/‬و‬ ‫‪ 3 B‬ر ‪ '0‬أ ‪9‬ع و‪ V * ،4X‬ل ‪ :‬ش ‪ ':k‬و ) ‪ 9‬و ‪E‬‬
‫ت‬ ‫‪ ،‬إ‪ 2‬أ‪9h '0 nG) # X 3:‬ر ‪ / ) m 5‬ا ‪.,‬‬ ‫ا ‪ * -F9‬أه ه‪ 67‬ا‬
‫‪ .,‬و‪ 4X‬ا!ز‬ ‫‪ 3#‬ا ‪ B‬ر ‪ ،‬وذ ‪ p‬إذا آ ‪ 4:‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬ ‫و‬
‫‪ ? W5‬و‪ 9 F‬آ ‪ 0‬و‪ 0 3, q , 0 ، 0‬ا ء ا ‪ 3 B‬ر ا ) ‪ 3‬ف وا ‪9‬أي‬
‫ا ‪ /‬م‪ ،‬و ‪ = * P# 3,‬ة ا!ز و‪7 . 3 X E#‬ا ‪ * 52‬إدراك ا ‪ .,‬ت وا ‪9A‬آ ت‬
‫‪ '0‬ا ‪ 3B‬د ا‪Q#2‬‬ ‫م ا‪ ' 12‬وآ ‪E5 3E d # E‬‬ ‫ا‬ ‫!ه و‪ X‬ة و‬
‫)‪(٦‬‬
‫أو‪ X‬ت ا!ز ت”‪.“Fight social media fire with social media water‬‬
‫‪$ 3 &ُ5 61‬ا ‪ 2‬اه م ا ‪$/$ 0% 1‬ع ه‪ +,‬ا را ا ‪ :‬ه ‪ 89‬إ ;‬ ‫و‬
‫* ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث ‪ 9G‬و‬ ‫‪ - #‬إ‪ H‬راً ‪95 ً 9.:‬ؤ‬
‫م ا‪ f = * ' 12‬ا ‪ 3E‬م وا!ه ‪ ،‬ا ‪9‬ا= ‪ ،‬ا ‪ ،c d‬ا ) ‪ G‬ت‪S ،‬‬ ‫ا‬
‫!ز ت‬ ‫* درا ت ا‬ ‫ا‪ 3 V‬ا ‪ . 9.,‬و‪ X‬ا ‪ 4h9/‬ا ‪B C= G‬‬ ‫درا‬
‫وآ ارث ‪ . / GH‬وذ ‪ 35 p‬ف ا ‪9/‬ف‬ ‫* ( ‪] 9H‬‬ ‫… ) وأ‪9V‬ى ‪1 :‬‬
‫‪ '0‬ا‪ 673 5 B 2‬ا!ز ت ‪ 9G‬و‬ ‫‪ U‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ) (‬
‫* ا ا ت ا)‪G‬‬ ‫م ا‪ ،' 12‬و ى ‪ '0 3 0‬ا= اء ا ‪ cX‬وا‬ ‫ا‬
‫* ا روس ا ) ‪ E‬دة * ا ا‪SX‬‬ ‫و (‪9‬وج ‪B 5‬‬ ‫†ز أو ا ر‪ b‬؛ ‪'0‬‬
‫ا ‪ ،' /‬و‪ `/5 - #‬ا ‪ 9 /‬أو ا ر‪ R‬دات ا ' ‪ )#‬ا … ) ت وا ‪ .,‬ت ‪U‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ * ) #‬آ‪ E‬ءة و‪ 1‬دة ‪ 31‬ده ا‪ Q#2‬أو‪ X‬ت ا!ز ت ‪ 9G‬ه‪ 67‬ا‬
‫‪:‬‬ ‫و‪ ? A‬ول ا را ا &? >= ا‬
‫أو‪ :ً2‬ا ‪ H‬ر ا ‪9.,‬ي‪.‬‬
‫را ‪.‬‬ ‫‪ :ً : b‬ا ا‪ V‬ا ‪9.,‬‬
‫‪ :ً C b‬ا را ت ا ) ‪. 5‬‬
‫را‪ B3, :ً /5‬ا را ‪.‬‬
‫‪ :ً ‰‰) V‬درا ‪ ‰‰‬ت = ‪ ‰‰= ‰‰‬ل دور و ‪ ‰‰‬ا ‪ ‰‰‬م ا‪ '‰‰‰0 ' ‰‰ 12‬إدارة ا‪2 ‰‰Q#‬ت‬
‫ا!ز ت وا ارث‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫د ً‪ q : AX , :‬ا‪ 5 B 2‬را ت ا‬
‫‪ :ً /5‬ا روس ا ) ‪ E‬دة‪.‬‬
‫‪ :ً , b‬ا ( ] ‪.‬‬

‫‪٣١٤‬‬
 ‫أو‪ :ًD‬ا ‪ G‬ر ا ?‪=F‬ي‪:‬‬
‫وا ‪ M‬ه ذات ا ‪: K‬‬ ‫‪$LM‬م ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬ ‫‪-١‬‬
‫ا!ز ‪ 3 3E '0‬ا ‪ /‬م ه' " ‪ / cX‬و ‪ p5 A‬ا‪ 7( N1‬ا ‪9‬ار ‪ '‰0‬أ=‪‰‬‬
‫آ ‪) N# :‬دو ‪ 6 ‰ E 0 ،(... ‰) … ، ‰ ., ،‬ا ‪ ‰‬رة ‪ U‰‬ا )‪9W ‰‬ة "‪ .‬وه‪*‰ ‰ =9 '‰‬‬
‫‪ ‰‰‬أن ‪…‰‰#‬دى إ ‪'‰‰0 9‰‰ Z# U‰‰‬‬ ‫‪9‬ا=‪ ‰‰‬ا ‪9‰‰Q‬اع أو در‪ *‰‰ ‰‰1‬در‪ ،N‰‰# 1‬أو = ‪‰‰‬‬
‫)‪(٧‬‬
‫ا! ‪ G‰‰‬ب وا ‪ ‰‬ت وا ‪ /‬ا ‪ ‰‬و‪9‰‰ Z# ' ‰ 5‬ات ‪ '‰‰0‬ا ‪ ‰ W‬رات وا ‪ .q ‰ ,‬و ‪U‰‰‬‬
‫ا ) ى ا … )' ا!ز ه' ا ث ا ‪7‬ي ‪ U‰ n ‰) 5 9b…‰‬ا … )‪ ‰‬ت و ‪ ‰ .,‬ت‬
‫)‪(٨‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪… X‬دي إ ‪ U‬إ ق ا ‪9D‬ر ‪ 35‬أو ‪5 3 / 9 #‬‬ ‫ا! ل‪،‬‬
‫‪ E‬ه ‪ -‬أ‪9V‬ى‪ ،‬آ ‪ W‬ارئ ا ' ‪ /ُ#‬أ= ا‪?1 E ً b‬‬ ‫و ا‪ 3E S V‬م ا!ز‬
‫‪ /‬ا ‪. .,‬‬ ‫‪ n W #‬اه ً ‪ 0‬ر ً‪ ،‬و‪9 # = '0‬ار = و‪3# '0 nG) # X 3b‬‬
‫‪91•5 3/‬اءات ‪ - ، 0 L‬ا ‪ * 3 _ ),‬دا‪ V‬ا ‪ ، .,‬و‪ ( 5‬ام‬ ‫و ‪-‬ا ‪/‬‬
‫ا ارد ا ‪90‬ة‪ ،‬و‪ #‬ن ا ‪9W‬ق وا‪2 Q#2‬ت وا ‪ : E‬ت = ‪ .‬وه' ‪c (# p 75‬‬
‫وا ارد ‪= 9 F‬‬ ‫* = ا ارث‪ # f = ،‬ن ا‪2 Q#2‬ت ‪ R A‬أو ‪W‬‬
‫‪ bk N, q ,‬ر ‪'0 G‬‬ ‫أو ‪9h 9H ( 5 Q ُ , 5 (٩). W‬ر أو ‪3#‬‬
‫وا ‪ ? G‬آ ‪ A :‬ر و‪ 5‬ء أو ‪9‬ض ‪ ،‬أو ‪ #‬ث‬ ‫‪ :‬ا=' ( ‪ C ، E‬ا ‪ ,‬ا=' ا ‪Q‬‬
‫*‬ ‫ا ‪ c/h‬دا‪ V‬أو ‪ V‬ر‪ ، 1‬و * ‪ 3G,B#‬أو ا‬ ‫‪7F‬ا '‪ ،‬و‪3 0 nG) #‬‬
‫)‪(١٠‬‬
‫‪ bk‬ره * ‪ V‬ل ا‪ (#‬ذ إ‪91‬اءات و‪. X‬‬
‫و‪ c (#‬ا ر‪ * b‬ا ‪ E‬ه ‪ -‬ا ) ‪ -B= f = * 5‬ا!‪9h‬ار و‪ R‬ة ا ‪،9‬‬
‫* ا ‪ Z‬ا ‪ , #‬و ‪ * /W * :‬ه ‪ :‬ا!ول‬ ‫وآ آ ر‪A Disaster b‬‬
‫‪ Dic‬و ‪ ',/‬ا ة ا ) ‪ ، G‬وا ‪ Ustrum ': C‬و ‪ ',/‬ا ‪ ، B,‬وا ‪ U,/‬ا ‪'09‬‬
‫ه "ا ‪ B,‬ا ) ? " أو " ء ا ‪ ."S W‬و‪ّ9/ُ#‬ف ا ر‪ =" 3:L5 b‬د‪ L /BE b‬و‬
‫* ا () ‪ 9‬ا د وا ‪ ، 9AG‬و ُ‪-W #‬‬ ‫‪ ،m 5 A5‬و ُ‪ SX #‬ا ‪/‬‬ ‫‪ p59ُ#‬ا ة ا‬
‫و‪P )#‬م ‪V #‬‬ ‫‪ ،‬و ‪ 3, -B,‬أز ت و ‪ A‬ت ‪9 E 9 )#‬ات ‪H‬‬ ‫ا ارد ا‬
‫)‪(١١‬‬
‫وا ‪ ، G/A‬و ‪ n/Q‬ا ‪ 35 …G,‬إ ‪." /5 ٍ = U‬‬ ‫ت وا ‪ ? 3‬ت ا ‪9‬‬ ‫ا‬
‫)‪(١٢‬‬
‫‪:‬‬ ‫تأ‬ ‫ا ! ر‪ 0 R‬ث‬ ‫و‪A‬‬
‫ر‬ ‫* ‪ X‬س ه‪ 67‬ا ‪ A‬ة * ‪ V‬ل =‪ -B‬ا‬ ‫• ا ‪ A‬ة وا ) وة ‪ Severity‬و‬
‫وا () ‪ 9‬ا د وا ‪. 9AG‬‬
‫‪ bk‬ره إ ‪9Z1 _H , U‬ا‪ 0‬وا ‪. /‬‬ ‫• ا‪ )#‬ع ا ‪ W,‬ق ‪# f = Range‬‬

‫‪٣١٥‬‬
 ‫‪B‬ه‬ ‫و ‪5X 9F ,‬‬ ‫• ا ‪ A‬ع ‪ # f = Visibility‬ن ا ر‪ b‬وا‪h‬‬
‫م‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ت وا ‪ B‬ه ‪ 9‬وو‬ ‫* ‪ n: 1‬ا‬
‫ت ا ة‬ ‫*‬ ‫و‪ X‬أ]‪ 4 G‬ا!ز ت ‪ c ( 5‬أ‪ :‬ا ‪ 3‬وأ‪3 R‬‬
‫ا ‪9] /‬ة‪ ž /: * ,0 ،‬ا‪T‬ن ‪' - '0‬ء ‪! 5‬ز ت ‪ U‬آ ‪ 0‬ا ) ت اء‬
‫‪ ) U‬ى ا ول‪ ،‬ا … ) ت‪ ،‬أو ا!‪90‬اد و‪ U R '0‬ا ‪2 B‬ت‪ .‬وه ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي د‪S0‬‬
‫ا ‪ * C= G‬إ ‪ U‬ا‪2‬ه م ‪ 5‬ور ا‪ Q#2‬ل ‪ '0‬ا ‪9‬ا= ا ( ‪† E‬ز ت‪U ,# f = ،‬‬
‫ا‪2‬ه م ا!آ د ' وا ‪ h 5 ' GW‬ع ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ ،‬ا ' ‪9h 4# 5‬ورة ‪E‬‬
‫‪ 9R G‬أو ‪ ،9R G 9 F‬و‪'30 ' 5‬‬ ‫وا ‪ E‬ه‪ c ( S -‬أ‪9H‬ا‪ 30‬وا ‪A5 35 * 9bL‬‬
‫)‪(١٣‬‬
‫ً دارة ا!ز ‪.‬‬ ‫‪ ً:‬أ‬
‫و‪ C #‬ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز = ار ‪ * 5‬ا ‪ .,‬و‪ 1‬ه ‪9‬ه ‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء و‪ = /5‬د‪b‬‬
‫‪ B /‬ا!ز و‪A#‬‬ ‫‪ (١٤). G‬و * ‪ U 3E 9/#‬أ‪ 3:‬ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت ا ‪/E‬‬
‫‪ ٍ = U‬اء‪ (١٥).‬وه' ‪ 3B5 G#9# ً G F‬د ا ‪ X /‬ت‬ ‫ا‪2 Q#2‬ت ا ‪ 3EA‬وا ‪.E‬‬
‫ا ‪ /‬دا‪ V‬ا ‪ .,‬ت ‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء و‪ /5‬أز أو آ ر‪ 35 ، b‬ف ‪ ] * ) #‬رة‬
‫‪Crisis‬‬ ‫و ‪ /‬ا ‪ (١٦). .,‬و ‪90 1‬ق ‪ * 5‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ Communications‬وا‪2 Q#‬ت ا ( ‪2 Q# 0 ،Risk Communications9H‬ت‬
‫‪ 9 7‬ا ‪ 3 B‬ر * ا ( ‪9H‬‬ ‫‪ #‬ن ‪ 3B 5 /‬د ا ‪7G‬و‬ ‫ا ( ‪ 9H‬دةً‬
‫آ ت ‪nG)#‬‬ ‫ا ‪ ? G 5 WG#9‬أو ا ‪ Q‬آ ‪ A :‬ر وى أو ‪9‬ض ‪ * /‬أو‬
‫‪ A‬ت أو ‪ U n ) 5 9b…#‬ا ‪ 3 B‬ر ا ‪ /‬م أو ‪ * , / ?0‬ا ‪ B‬ه ‪ .9‬أ ا‪2 Q#‬ت‬
‫ا ارث‪ 0 9 A 0 Disaster Communications‬ا ‪ 3B‬د ا‪ Q#2‬ا ‪ 3‬د‪ 0‬إ ‪U‬‬
‫* = وث ‪ '0 9 )V‬ا!رواح أو‬ ‫* ا ر‪ S, b‬أو ا‬ ‫ا= اء ا!‪9h‬ار ا ‪1 ,‬‬
‫ت‪ ،‬وا ‪ /‬دة ا ‪ .,‬م وإ دة ا ة ا ‪ /5 / GW‬ا‪ ) :‬ر ‪ bk‬ره ا ‪9‬ة ‪4X 5‬‬ ‫ا‬
‫)‪(١٧‬‬
‫‪.9 QX‬‬
‫و‪ '0‬ا ا‪ SX‬ا ‪ `/5 '0 ' /‬ا!= ن ‪ * 2‬ا ‪ * 5 QE‬ا ‪ 3B‬د ا‪Q#2‬‬
‫†ز ت وا ( ‪ 9H‬وا ‪ W‬ارئ وا ارث‪! ،‬ن ه‪ ,‬ك ( ‪ 3, q , 9H‬أز ت‪،‬‬
‫و‪ H‬ارئ ‪ #‬ل إ ‪ U‬أز ت‪ ،‬وآ ارث ‪ 9H ( '0 nG) #‬و ‪ 3, -B,‬أز ت‪7 .‬ا‬
‫ا‪ 31 43B#‬د ا ‪ * C= G‬وا ر * …‪9V‬اً ‪ :‬د ‪ q‬ا‪ B#2‬ه ت ا ) ‪V '0 5‬‬
‫‪ * 5 q‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ‪ W‬ارئ وا ( ‪Crisis, Emergency & 9H‬‬ ‫‪R‬‬
‫†ز ت‬ ‫‪ ،Risk Communications‬وه‪7‬ا ا ‪ /ُ V‬ا ‪9‬ا‪ ) 5 ً 0‬ت ا ‪,‬‬
‫)‪(١٨‬‬
‫وا ( ‪ 9H‬و‪ 9 bL#‬ا‪ Q#2‬ل ا ‪ /E‬ل ‪ V‬ل ‪9‬ا= ‪ -3‬ا ( ‪. E‬‬

‫‪٣١٦‬‬
 ‫‪ :9 :‬إدارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫و ‪ VW‬ا‬ ‫أه‬ ‫‪-٢‬‬
‫م ا‪ X '0 ' 12‬ر‪ E 9 Z# U 3#‬ه ‪ -‬ا‪ Q#2‬ل‬ ‫ا‬ ‫‪ * #‬أه و‬
‫‪ 3d S‬ر وا‪ A :‬ر ‪ GR‬ت و ا‪SX‬‬ ‫و‪ #‬ز ‪ S‬ا ‪ . 09/‬و‪ X‬ازدادت ‪ p #‬ا!ه‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬و‪ ' ,#‬أ اد ) ( ‪ 3‬؛ ‪ B,0‬أن أ اد ) ( ' أ‪ 93R‬و‬
‫ا ا] ا‪ 1 ٢٠١٦ 9 , U = ' 12‬ءت ‪ U‬ا ‪ ,‬ا '‪ :‬ا ‪ G) E‬ك و] إ ‪U‬‬
‫ن‪ G) 0 ،‬ك‬ ‫ر و‪ ( ) cQ:‬م‪ N ،‬ا ‪ #‬ب ‪ 5‬ر ) ( م‪ ،‬وا‪ )#‬ب ‪٩٠٠‬‬
‫)‪(١٩‬‬
‫ن‪ .‬وه‪ 67‬ا‬ ‫ن‪ ،‬و‪٣٢٠ 9 #‬‬ ‫ن‪ ،‬ا‪9B ):‬ام ‪٤٠٠‬‬ ‫‪٨٠٠ 9B,‬‬
‫ى‪ 0 ،‬أدت إ ‪ 3d U‬ر ُ‪N _ W‬‬ ‫أآ‪9B * 9 C 5 9C‬د أدوات ( _ و‪ G#‬دل ا‬
‫ا ‪ 3 B‬ر ا‪ Social Public ' 12‬أو ا ‪ 3 B‬ر ا ‪ Active Public A,‬ا ‪7‬ي‬
‫ا ا]‬ ‫) ‪ S W‬أن ‪9/‬ض ‪k‬را ‪ N‬و‪9GV‬ا‪ N#‬و ‪ A‬رآ‪ S 3‬ا‪ 9G * 9VT‬و‬
‫ا ‪1 ,‬‬ ‫وا ‪ * /‬و‬ ‫ا‪ ' 12‬ا ( ‪ 0 . E‬أ]‪ N [G‬ا‪T‬ن ‪B‬‬
‫* ا ‪ /‬ت ‪ '0‬أي و‪ 4X‬و‪ '0‬آ‬ ‫ا ‪ S ، C‬إ ‪ :‬ا ] ل إ ‪ -B= U‬ه‬
‫م ا‪ ' 12‬أن ‪ A5 9 Z#‬آ‪9H 9 G‬‬ ‫ن‪ (٢٠).‬و‪ ' 5‬ا ‪ Q, 4 W‬ت ا‬
‫‪ #‬ا] ا ‪ ,‬س و‪ ، E 5 3 ( ) 4 )0 ،-3 E#‬ا ‪ A‬رآ ‪ '0‬ا ار‪ G# ،‬دل‬
‫و ‪ A‬رآ ا ‪ /‬ت وا (‪9G‬ات‪ ،‬إ ‪ W‬ء ا ] ت ا ‪ Q(A‬أو ا ‪ E ,Q‬ت‪،‬‬
‫وا ‪ A‬رآ ا ‪ 1‬ا‪ '0 :‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ G W‬وا ‪ 5 ، G Q/‬وا ‪ '0 9 bL‬ا!= اث‬
‫)‪(٢١‬‬
‫أ ‪.ً D‬‬
‫)‪(٢٢‬‬
‫‪:‬‬ ‫‪ :‬أه ‪ L‬ا‪$XI‬اع ا‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ 5‬ة ‪ VW $‬ا‬ ‫وه? ك ‪ M ?KA‬ت‬
‫• ا‪ SX‬ا ا] ا‪ :' 12‬وه' ا‪0† [ # SX‬ـ‪9‬اد وا ‪.,‬ــ ت إ‪A:‬ـ ء‬
‫‪ E‬ت ‪/#‬ـ‪ E 9‬ــ ‪ A ،‬رآ ا ‪/‬ــ ت وا ‪ Q‬ر و ‪ SH‬ا ‪ A ، E‬رآ‬
‫ى و‪ /# - #‬ت‪ ،‬وا‪9 R2‬اك ‪ '0‬ا ‪ ,‬ش‪ 5 - 0 C ،‬ك‪ p, ،‬إن‪،‬‬ ‫ا‬
‫و‪.- 5 1 1‬‬
‫* ‪9#‬آ ‪P‬ه‬ ‫‪9 QX‬ة‬ ‫• ا و * ا ‪ :9ZQ‬وه' ا‪ 9A: [ # SX‬ر‬
‫م )‪.9 # C (hashtags‬‬ ‫‪ ( 5‬ام ا‬
‫ا ‪ Q‬ر و ‪SH‬‬ ‫• ا‪ A SX‬رآ ا ‪ Q‬ر و ‪ E‬ت ا ‪ : E‬وه' ‪# [ #‬‬
‫و ‪ A‬رآ ‪ # C ، 3‬ب‪ ،9 0 ،‬وا‪9B ):‬ام‪.‬‬ ‫ا‪E‬‬
‫))‬ ‫‪ 9 ) ٍ A5 3C # -‬و‪ً 0‬‬ ‫• ا و‪ :‬ت‪ :‬وه' ‪7‬آ‪9‬ات إ ‪9‬و‪:‬‬
‫‪ C ،‬ورد ‪95‬س‪ ،‬و‪.91 5‬‬ ‫ا ‪ 9A, ', P‬و‪ # X‬ن ‪90‬د أو ‪1‬‬

‫‪٣١٧‬‬
‫‪ /#‬و‪':‬‬ ‫* ‪9 W#‬ه ‪A5‬‬ ‫ا‪ Q: 9A,# SX‬ص وو‪_ b‬‬ ‫ا‪ SX‬ا '‪ :‬وه'‬ ‫•‬
‫‪ C‬و ‪. G‬‬
‫أو‬ ‫ت ‪ # X‬ن‬ ‫‪h‬‬ ‫• ا ‪ ,‬ت و ‪ - B‬ا ‪ ,‬ش‪ :‬وه' ‪ X‬ا ‪ : -‬ش‬
‫ت‪ 1 1‬و ه ‪.‬‬ ‫‪B C ]V‬‬
‫‪S‬‬ ‫ر ‪3‬‬ ‫‪ /‬دة ا ‪ :* G‬وه' أ ‪ /‬ب ‪-‬‬ ‫• ‪ Q,‬ت ا! ‪ /‬ب ا ‪9‬و‪:‬‬
‫‪ ،c 2 ,‬وور أوف‪.‬‬ ‫ا‪ 9G * 9VT‬ا ‪C 4:9 :‬‬
‫‪ 0‬ر ‪ e, 5‬أو ا ‪ Q‬رة‬ ‫ا ‪ E‬ر ‪ :‬وه' ‪ GW#‬ت ‪ [ #‬إر ل ر‬ ‫• ا‪9‬‬
‫‪ U‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ ‪.‬‬ ‫أو ا ‪E‬‬
‫و‪ -‰‰) #‬و ‪ ‰‰‬ا ‪ ‰‰‬م ا‪ ‰‰/5 ' ‰‰ 12‬ة ‪ e ‰‰QV‬أه ‪ ‰‰3‬ا ‪ ‰‰A‬رآ ‪ ،‬ا ‪ ‰‰‬ار‪،‬‬
‫ا‪ E:2‬ح‪ ،‬ا ‪ E‬ر ‪ ،‬ا ‪ ,‬ع‪ ،‬ا ر‪ R‬د وا ‪ ،- /‬وا ‪ /‬ون‪ (٢٣).‬و‪ 4, X‬ه‪ 67‬ا (‪e ‰Q‬‬
‫ا‪ S‰‰X‬و‪ G‰‰R‬ت ا ا] ‪ ‰‬ا‪L‰‰5 ' ‰ 12‬ن ‪ [G‰‰Q#‬و ‪ ‰‬ه ‪ ‰ Q# ‰‬ل ‪ '‰‰0‬أو‪ ‰ X‬ت‬
‫ا!ز ت وا ارث‪ G U /0 ،‬ا ‪ C‬ل ‪ /5‬إ ‪ Q‬ر ‪ :‬ي ‪ 4, #‬ا ) ‪ W‬ت ا! ‪‰ 9‬‬
‫‪ *‰‰‬ا ‪ ( ‰‬ام ا ‪ ‰‬ر ‪ 9‬وا ‪ ‰Q‬ر و‪ ‰: 5‬ت ا ‪ S‰‰X‬ا ‪9ZB‬ا‪ '‰‰0‬ا ‪9‰‰A: -‰‰# '‰‰‬ه ‪ '‰‰0‬ا‪S‰‰X‬‬
‫ا ا] ‪ ‰A:‬ء ‪ ‰) ‰ #‬ه‪ ‰ = '‰0 -‬ا ‪ *‰ ‰ W,‬أي آ‪ ‰‬ارث ‪ '‰0‬ا )‪ . G ‰‬آ ‪‰‬‬
‫‪ 9 ‰ A‬ا ‪ `/G‰‰‬أن ‪ p‰‰ #‬ا ا‪ *‰‰ ُ S‰‰X‬أن ‪ '‰‰0 ‰ )#‬ا ‪ Z‰‰D‬أو ا ‪‰ h S‰‰ * ‰ D‬‬
‫ا ارث‪ ،‬وذ ‪ V * p‬ل ر]‪ ‰‬ا ‪ ‰Q‬ر وا!=‪ ‰‬اث ا ‪ ‰G‬رزة ا ‪ ‰A - ‰ '‰‬رآ ‪U‰ 3‬‬
‫)‪(٢٤‬‬
‫‪ p #‬ا ا‪.SX‬‬
‫م ا‪ ' 12‬دوراً = ً ‪ '0‬إدارة ا ‪ X /‬ت ‪ * 5‬ا ‪ .,‬ت‬ ‫ا‬ ‫وأ]‪[G‬‬
‫ا ‪ B‬ة * ‪ X‬ا ا ‪ 0 ، G/‬أ]‪[G‬‬ ‫و‪ 1‬ه ‪9‬ه ا ) ‪9 F 0 . 0 3‬ت ه‪ 67‬ا‬
‫ا‪ Q#2‬و‪ 4# 5‬ا ‪9A‬آ ت ‪ * 9 E#‬و‪9.: 31‬‬ ‫ه ا ) ‪ U 9W‬ا ‪/‬‬ ‫ا‪/‬‬
‫‪ .‬وه‪ 67‬ا ة ا ' أ]‪S [G‬‬ ‫‪ 0D‬و‬ ‫* أن ‪X -3 C‬‬ ‫‪ 3‬و‬
‫‪ 35‬ا ‪/ /‬ا ) ‪ p 3‬د‪ 4/0‬ا … ) ت وا ‪ .,‬ت إ ‪ 9 W# U‬ا ‪9‬ا‪3# B #‬‬
‫‪ A‬رآ ا ‪ /‬ء ‪k‬را ‪ -3‬و‪9GV‬ا‪S -3#‬‬ ‫ا‪ Q#2‬إدراآ ً ‪! 3,‬ه و‪ WV‬رة‬
‫ح ذو = * ‪9b… X‬‬ ‫‪'30 ،E-Word of Mouth‬‬ ‫ا ‪ 9G 9 Z‬ه‪ 67‬ا‬
‫)‪(٢٥‬‬
‫و ‪nB‬‬ ‫‪ B 5‬ب أو ا ) ‪ ] U n‬رة و ‪ /‬ه‪ 67‬ا … ) ت وا ‪ .,‬ت‪.‬‬
‫ا ا]‬ ‫‪ :‬ت دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت * ‪ V‬ل و‬ ‫ا ‪ Z‬ل ه‪ 67‬ا‬
‫ل ‪ Mobile Technology‬ا ' ‪ [ #‬إ ‪ :‬ا ‪ V‬ل‬ ‫ا‪ ' 12‬و‪ 1 , #‬ا‬
‫أن ‪ n/ #‬دور‬ ‫* ‪ 673‬ا‬ ‫‪ U‬ا ‪ 5 4:9 :‬ا ‪ .Mobile Internet N W‬آ‬

‫‪٣١٨‬‬
‫ا =) س ا ‪! 5 9µ G‬ز ا ' ‪9/ # X‬ض ‪ 3‬ا ‪9A‬آ ت وا … ) ت * ‪ V‬ل ر]‬
‫)‪(٢٦‬‬
‫‪. 3/‬‬ ‫‪ /#‬ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬و‪ R‬اه‪ -‬وا ‪/‬‬
‫م ا‪ R * ' 12‬وأ ب ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت‬ ‫ا‬ ‫و‪9 F X‬ت و‬
‫وا!‪P31‬ة ا ‪† ,/‬ز ت وا ( ‪ 9H‬وا ارث ‪9 9G‬ا= ‪ 3‬ا ( ‪ ، GX) E‬أ‪ ,b‬ء‪،‬‬
‫اء آ ‪، / ، Q: 4:‬‬ ‫‪ /‬ت‬ ‫و‪ 4 G]L0 ،( /5‬ه‪ ,‬ك ‪E ( B /‬‬
‫م ا‪GX ' 12‬‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ /‬دة‪ .‬و‪ ( )ُ#‬م و‬ ‫‪ ، 9Q5‬أو ‪ ( 5‬ام ا‬
‫‪S‬‬ ‫‪ 9 W‬ا ‪ X /‬ت ‪ S‬ا ‪ B‬ه ‪ 9‬و‪ E 5 -3 #‬ا ‪L‬ه‪ n‬وا‪ / 2‬اد ‪/‬‬ ‫ا!ز‬
‫‪.:5‬م‬ ‫ا ا‪ cX‬ا ‪ 19‬وا ‪ W‬ر ‪ ،‬و‪ # ' 5‬ج ا ‪ .,‬ت أن ‪ ( )#‬م ه‪ 67‬ا‬
‫و‪ = 9. ,# 2‬وث أز ‪ # * cC # -b‬ا‪ 1‬ه ‪ ،‬وذ ‪ S W )# U = p‬إ‪ V X‬د‪ 0‬ع ‪3‬‬
‫‪ X‬ت و‪ H‬ة ‪ S‬أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ (٢٧). 0 3‬و‪'0‬‬ ‫‪¶ 9# 9G‬‬
‫و‪ WV‬رة‪ ،‬وا '‬ ‫‪ =9‬ا‪ 5 B 2‬أ‪ ,b‬ء ا!ز ‪ ،‬وه' أه‪ -‬ا ‪9‬ا= وأآ‪9C‬ه =)‬
‫م ا‪ ' 12‬ود ‪* h 3B‬‬ ‫ا‬ ‫‪ ً # C #‬أ م ا ‪ .,‬ت‪ ،‬أ]‪ [G‬ا ( ام و‬
‫‪ WV‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت أو ا ( ‪ 9H‬وا ارث ‪9h‬ورة = ؛ ‪ •0‬إدار‪ E 5 3#‬ءة‬
‫* ‪9 bL#‬ا‪ 3#‬ا ) ‪ ، G‬أو ا ‪ EV‬ق ‪'0‬‬ ‫‪ ً / 9‬وا‬ ‫و‪ ' 5‬ا= اء ا!ز‬ ‫و‪0‬‬
‫ا ‪ G ,‬و * ‪P# -b‬ا = ‪3#‬‬ ‫إدار‪ 3#‬و م ا ( ام ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫‪.,‬‬ ‫‪ /5‬ا!ز ‪ - # =9 '30 ،‬ا‪ 5 B 2‬ا‪Q#2‬‬ ‫و‪ (٢٨). 3 X E#‬أ ‪=9‬‬
‫(‪9‬وج ‪ 5‬روس ا ) ‪ E‬دة‪ ،‬و‪ - #‬ا (‪9G‬ات ا )‪ ، G‬و‪ '0‬ه‪ 67‬ا ‪U nB =9‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫ا ا] ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ 9G‬و‬ ‫ا ‪ .,‬ا‪9 2‬ار ‪'0‬‬
‫)‪(٢٩‬‬
‫‪ ] [ Q‬ر‪ 3#‬ا ‪7‬ه‪. ,‬‬
‫م ا‪ ' 12‬و‪9 ()#‬‬ ‫ا‬ ‫‪7‬ا ‪ U‬ا … ) ت وا ‪ .,‬ت إدراك أه و‬
‫إ ‪ 3# :‬و‪ /E 3Q QV‬ا ‪† 3 5 B‬ز ت وا ا‪ cX‬ا ‪ W‬ر ‪ / - 0 .‬ى‬
‫ل وآ ‪6730 ،c‬‬ ‫)‪ * ً /‬ا ‪ '0 W( 4X‬ذا‬ ‫ر ' ا‪X /‬ت ا‪/‬‬
‫*‬ ‫‪ )#‬ه‪ 9A: '0 -‬ا!‪ GV‬ر وا!= اث ‪ b '0‬ان ‪ /‬ودة ‪2· Q‬ف ‪5‬‬ ‫ا‬
‫أ‪ ,b‬ء‬ ‫‪ DF '0‬ن د‪ G U /0 ._ X‬ا ‪ C‬ل ‪ = '0‬د‪ b‬ار‪ W#‬م ‪9 H‬ة ا (‪ W‬ط ا‪T‬‬
‫‪ b b‬رآ ب‬ ‫م ‪ ٢٠١٣‬وا ' أ ‪9E‬ت *‬ ‫ه‪ W '0 3H G‬ر ن ‪90‬ا‪) ):‬‬
‫وإ] ‪ X ،* 9Vk ١٨٠ 5‬م أ= ا ) ‪ ] '0 * 90‬ا ] ل ‪ W 5‬ر ‪ 5‬ط ] ر‬
‫*‬ ‫ل و‪9A:‬ه ‪ U N5 )= 9G‬ا ‪ G) E‬ك ‪ /5‬أ‪ * X‬د‪X‬‬ ‫ر‪ W#‬م * ه ‪ NE#‬ا‬
‫و‪ X‬ع ا دث‪ ،‬و ‪ # -‬رك ‪9R‬آ ا ‪9 W‬ان أن ‪ 9GV‬ا‪2‬ر‪ W#‬م ا‪ 9A :‬و _ ‪ N‬أآ‪* 9C‬‬
‫‪ ٥٠‬أ ‪ ٣٠ /5 e(R c‬د‪ * = '0 ، 0 X‬أن ا ‪9A‬آ ‪9A: * # -‬ت أي ‪* 9GV‬‬

‫‪٣١٩‬‬
‫أ‪ Q U n ) 5 9b‬ا‪ X‬ا ‪9A‬آ و ‪7 (٣٠). 3 /‬ا * ا ل‬ ‫ار‪ W#‬م ا ‪9 W‬ة‪،‬‬
‫‪ _0 #‬ا ‪ /‬ت * = ‪ f‬ا ‪-‬‬ ‫أن ‪ - #‬ا ‪ .,‬ت ‪'0‬‬ ‫أ‪ * N:‬ا )‬
‫‪q‬‬ ‫‪ 3‬أن ‪ * 9 Z#‬ا ‪9‬ا‪ 3# B #‬ا‪Q#2‬‬ ‫وا ‪ c‬وا‪ 6 B#2‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪5 ،‬‬
‫ا‪ G 2‬ق و ‪ -‬رد‬ ‫ا ‪ B‬ة ‪ WV * h‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ ،‬وا‪ G#‬ع‬ ‫ه‪ 67‬ا‬
‫)‪(٣١‬‬
‫ث‪.‬‬ ‫ا ‪/E‬‬
‫اء ‪ '0‬ا ول‬ ‫و‪9 #‬ة و‪ WV‬رة ا ( ‪ 9H‬وا ارث ا ‪/ GW‬‬ ‫و ‪Q# S‬‬
‫ت‪P# ،‬ا ت‬ ‫أو ا ‪ ، ,‬و ‪ NE (#‬ورا ‪ '0 9 )V * 3‬ا!رواح وا‬ ‫ا‬
‫أ اد ) ( ' ا‪ SX‬و‪ GR‬ت ا ا] ا‪ ' 12‬و‪ ] V‬ا ‪ 3A‬رة ‪3,‬‬
‫آ ‪ G) E‬ك و‪ 9 # #‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ ،‬و ‪ U‬ا!‪ eV‬أو‪ X‬ت ا ‪ W‬ارئ وا ارث ا ' ‪X‬‬
‫‪…#‬دي إ ‪ U‬ا‪ W :‬ع ا‪2 Q#2‬ت وا ‪ 593‬ء‪ ،‬و‪ n/Q ' 5‬ا‪ 2‬د ‪ U‬و‬
‫آ ‪ PE‬ن وا ‪9‬اد ‪ (٣٢).‬و‪ '0‬ه‪ 67‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ # 2 G Q/‬م ‪ Q,‬ت‬ ‫ما‬ ‫ا‬
‫م ا‪ ]90 0 3 ( ) ' 12‬ا ‪ Q‬ل ‪ U‬ا ‪ /‬ت ا ‪ E‬ر أو ‪_ V‬‬ ‫ا‬
‫ت ا!‪9V‬ى * ا ) ( *‪ # 5 ،‬م ‪ -3‬د ً‬ ‫ى و‪ 69A:‬و‪ G#‬د ‪ S N‬ا ‪B‬‬
‫أآ ‪N#‬‬ ‫‪ ً ,/‬و ‪ A‬رآ و‪ 1‬ا‪ 5 ، :‬و ) ة أ= ‪ * ً :‬ا!‪ (R‬ص ا‪ .* 9VT‬وه‬
‫‪ 3‬ا ) ن ‪'0‬‬ ‫ا‪ Q#2‬ا ' ‪/‬‬ ‫‪ 3‬ل ا!= ‪ 9‬ا! ‪ = ' 9‬ل ا‬ ‫درا‬
‫أو‪ X‬ت ا ارث ا ‪ / GW‬آ ! ] ‪ 9‬وا ‪ : D E‬ت‪ f = ،‬أ‪ R‬رت إ ‪ U‬أن ‪-3, %٧٤‬‬
‫م ا‪ ' 12‬آ ‪ Q‬ر ‪ /‬ت و ا] ‪S‬‬ ‫ا‬ ‫‪ DE‬ن ا‪ 2‬د ‪ U‬و‬
‫)‪(٣٣‬‬
‫آ ‪9A‬‬ ‫ت ذات ا ‪ [ Q‬وا‪2‬ه ت ا ‪9 A‬آ ‪.‬‬ ‫ا!ه وا!] ‪ X‬ء وا ‪B‬‬
‫م ا‪ '0 ' 12‬أو‪ X‬ت‬ ‫ا‬ ‫‪ Fearn-Banks‬إ ‪ U‬أن ا ‪ 3 B‬ر ) ( م و‬
‫ن آ ‪ E‬ر‪ G) E :‬ك و‪9 #‬‬ ‫ا!ز ت وا ( ‪ 9H‬دارة ا ‪ C ،cX‬ا ( م‬
‫و‪9V‬ا ‪93 1 1‬وب * =‪9‬ا _ ا ‪ 5 Z‬ت م ‪ ،٢٠٠٩‬و‪ = '0‬د‪ b‬إ‪ H‬ق ا ‪ ,‬ر ‪'0‬‬
‫م ‪ -# ،٢٠٠٧‬ا ( ام ا ‪ G) E‬ك آ‪L‬داة ا‪ Q#‬ل ‪/0‬‬ ‫‪1 ,‬‬ ‫‪, 190 / 1‬‬
‫)‪(٣٤‬‬
‫‪ 9 5 -3F 5 ، G W 5‬ا‪9( * T‬و‪ * -31‬ا ‪. / B‬‬
‫م ا‪ ' 12‬آ‪L‬داة ا] ‪ * 5‬ا!‪P31‬ة ا ‪9‬‬ ‫ا‬ ‫وزادت أه و‬
‫ت إره ‪ G U ، 5‬ا ‪ C‬ل ‪'0‬‬ ‫ول و ا‪ = '0 3 ,H‬ل ‪9H ( 3h9/#‬‬
‫ا ‪ B3‬ت ا ره ‪ 5‬ا!‪9 V‬ة ‪ 5 U‬ر ‪ ،٢٠١٥ 9G 0 : '0 -‬وا ' أ ‪9E‬ت *‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ U ً Q(R ١٢٩‬ا!‪ ، X‬وإ] ‪9X 5‬ا‪ -# ،٣٥٢ 5‬ا ( ام و‬
‫_ ه ‪ * 0‬ر ) * ه ‪ / 9A: :‬ت ‪ 9 7‬ا ا‪ ،* ,H‬ود ‪-‬‬ ‫‪ '0‬ه‪ 67‬ا!ز‬
‫)‪(٣٥‬‬
‫ا ‪ n/A‬ا ‪ '):9E‬وأه ' ا ‪U Safety Check tool _ GW# A,# - 0 . D‬‬

‫‪٣٢٠‬‬
 ‫ا ‪ G) E‬ك‪ ،‬وا ‪7‬ي ) [ ) ( * ‪ 5•5‬غ ذو ‪ -3‬أ‪ .* , k -3:‬و‪ R :‬ت ا ‪H9A‬‬
‫ت ‪ 0‬ا ره ب ‪9G‬‬ ‫ا ‪ ):9E‬ا ا‪ G# n,B# * ,H‬دل ا ‪ /‬ت ‪LA5‬ن‬
‫‪ -‬ا ‪ ,/‬ي‪ ،‬وو‪ 1‬ت‬ ‫م ا‪ ،' 12‬و‪ ( 5 -3 G H‬ام ه‪ 67‬ا‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫ا ) ‪ W‬ت ا ‪9 G 5 B‬ة * ) ( ' ‪ 9 #‬وا ‪ G) E‬ك ا ‪ * 7‬و‪ /h‬ا ] رة ‪- /‬‬
‫‪95 U ):90‬و‪ -3# 5 )= 0‬ا ‪ ، Q(A‬وأ‪ H‬ا ه‪ A‬ج ‪ #prayforparis‬و‪١٠ /5‬‬
‫ن ‪ A, 5 e(R‬رات ‪ U‬ا ‪ A3‬ج‪ ،‬و‪ #‬ل‬ ‫ت ‪ R 0‬رك أآ‪٧ * 9C‬‬
‫م‬ ‫' ‪ Q, 9G ):9E‬ت ا‬ ‫‪ * D#‬ا ‪ n/A‬ا ‪ '):9E‬إ ‪* D# U‬‬
‫)‪(٣٦‬‬
‫ا‪.' 12‬‬
‫‪ =1 :‬ا ‪$L‬ا‪ \A‬ا [ ‪ :9 $‬إدارة ا‪D KA‬ت‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫ا ] ام و ‪ VW‬ا‬ ‫‪-٣‬‬
‫ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬
‫‪ 1 ,‬ا ‪ 3‬ا‪c#‬‬ ‫ت ا ‪C‬‬ ‫‪ U‬ا ‪ /Q‬ا ‪ ' /‬أ]‪ [G‬ا ( ام ا ‪,‬‬
‫†‪ (R‬ص‪* * f = ،‬‬ ‫ً ‪ '0‬أ‪ WA:‬ا ة ا‬ ‫وا ‪7‬آ ‪P1‬ءً أ‬ ‫ا‬
‫ا‪ ،' 12‬وا ( ام ا ‪ GW‬ت‬ ‫‪ 3 V‬ا ‪ V‬ل ‪ U‬ا ‪ 4:9 :‬و‪ GR‬ت ا ا]‬
‫‪ *5‬ا‪,‬س ‪]V‬‬ ‫ا] وا ‪E‬‬ ‫ا ( ‪ ، E‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ه‪ * P _ # '0 -‬ا‬
‫وا‪ ( 2‬ام‪ 9Z] ،‬ا ‪،-B‬‬ ‫ا‬ ‫وأن ه‪ 67‬ا!‪P31‬ة ‪ / L5 P #‬ره ا ‪3 ، /‬‬
‫ا ‪ Q,‬وا ‪ Q‬ر وا ‪ E‬ه ت‬ ‫وة ‪ U‬إ ‪ 3# :‬ا ‪ /‬دة ‪ '0‬إر ل ا ‪9‬‬
‫)‪(٣٧‬‬
‫ا ‪ /‬دة‪.‬‬ ‫ا ا‬ ‫‪ ( 5‬ام ا‬
‫‪ '0‬إدارة‬ ‫‪ G 5‬ره أداة ‪0‬‬ ‫‪7‬ا ‪95‬زت أه ‪ 1 , #‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا‬
‫‪، 3,‬‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا ( ‪ 9H‬وا ارث‪ f = ،‬أ ‪ c E(# '0 4 3‬ا‪ bT‬ر ا ‪9‬ة ا ‪1 ,‬‬
‫وإ‪ :‬ذ = ة ‪2k‬ف ا ا‪ ،* ,H‬و‪ X P P/#‬رة ا ‪ / B‬ت ا ‪9D‬رة ‪ ) U‬ة ‪. 3)E:‬‬
‫وا ‪ * /‬ا ‪ 3 B‬ر * ا ] ل ا ‪ E‬ري وا ‪E‬‬ ‫وذ ‪ V * p‬ل ‪9R * #‬‬
‫ا ‪ 9 7‬وا ‪ ،N G,‬وا ر‪ R‬دات‬ ‫ى ا ( ص ‪! 5‬ز أو ا ر‪ C b‬ر‬
‫وا ‪ /‬ت ا ' ‪ -‬إ‪ n,B 3X H‬ا ( ‪ 9H‬ا ' ‪9/ X‬ض ‪ 3‬ا ‪ S B‬وا!‪90‬اد‪،‬‬
‫‪ _# U S #‬ا ا‪ * ,H‬أ‪ ,b‬ء ا ) ت ا!و ‪U‬‬ ‫إ‪ :‬ذ ا ‪D‬‬ ‫‪ ] V‬وأن )?‬
‫ا ' ‪ n /#‬و‪ X‬ع ا ر‪ . b‬و‪•0 ' 5‬ن ا‪ 02‬ر إ ‪ U‬ا!دوات وا ‪ /‬ت ا ‪'0 3‬‬
‫‪2 Q#‬ت‪… ،‬دي إ ‪U‬‬ ‫ا ‪ :‬ذ ‪ C‬أ‪ .:‬ا ‪ 9 7‬ا ُ‪ 9 G‬وا ‪ ,G‬ا‬
‫)‪(٣٨‬‬
‫‪ E D‬ا () ‪ 9‬و ‪ 31 X9‬د ا ‪ :‬ذ‪.‬‬
‫ادث‬ ‫‪ S, '0‬أو ا‪5 B 2‬‬ ‫و‪ -# X‬ا‪ E 2‬دة * ‪ , #‬ت ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا‬
‫‪U‬‬ ‫ة ]ُ‪ ,‬ع ا ‪9‬ار ‪# U‬‬ ‫ر ً ‪) '0‬‬ ‫ا ‪ ? G‬ا ر‪ n/ # f = ، b‬دورًا‬

‫‪٣٢١‬‬
‫وأ * ‪ e Q(# -‬ا ارد ا ‪ G ,‬أ‪ ,b‬ء ا ارث‪ /5 ً C 0 .‬و‪ X‬ع إ ‪ Q‬ر‬
‫" ‪ :‬ي"‪ 4 X ،‬وآ إدارة ا ‪ W‬ارئ ا ‪ E‬را ‪ ( 5 FEMA‬ام ‪ GW#‬ت ا ‪ 3‬ا‪c#‬‬
‫)أه ‪ S 1 '0 (Waze _ GW# 3‬ا ‪ : G‬ت و‪ ] #‬ا ‪ X‬د إ ‪ U‬ا ‪_H ,‬‬ ‫ا‬
‫ا ‪9D‬رة‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ‪9G‬ز أه ه‪ 67‬ا ‪ '0 1 ,‬ا‪ 31‬ا!ز ت ا ر‪b‬‬
‫)‪(٣٩‬‬
‫وا‪ 5 B 2‬ا )‪. 3 / 9‬‬
‫واه ‪ 4‬آ‪ * 9 C‬ا ول …‪9V‬اً ‪ GW# - Q 5‬ت ‪ U‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ‬
‫‪ ( 2‬ا ‪ 3‬أو‪ X‬ت ا ‪ W‬ارئ وا ارث‪ 90 # f = ،‬ا‪ 3 ,H‬ا ‪ /‬ت وا ‪9 7‬ات‬
‫) ه‪ P E # '0 -‬ا ‪ 3 B‬ر ‪U‬‬ ‫ا ‪90‬ة‪ ،‬و‪A5‬‬ ‫‪ '0‬أ ‪9‬ع و‪ 4X‬و‪ 3 L5‬ا‬
‫‪ H•5‬ق ‪_ GW#‬‬ ‫ا ‪9,‬و ‪B‬‬ ‫‪ X‬م ا‬ ‫‪ /5‬آ ا ) ‪ B‬ات‪C .‬‬
‫‪1‬‬ ‫ل‪ 9# f = ،‬ا ) ‪ W‬ت ر‬ ‫“‪ ( 5 ”Mobilvarsling‬ام ا ‪ c# 3‬ا‬
‫)‪(٤٠‬‬
‫وآ‪ p 7‬ا ‪? 3‬‬ ‫‪ = * 9 7‬ادث ا ‪9W‬ق‪ ،‬ا!= ال ا ‪ ، B‬وا ارث ا ‪. / GW‬‬
‫ة‪ ،‬ا ' ] ‪4‬‬ ‫دارة ا ‪ W‬ارئ وا ارث ‪ 5‬و ا رات ا ‪ 59/‬ا‬ ‫ا ‪,H‬‬
‫أول ‪ W _ GW#‬ارئ ‪ Z 5‬ا ‪ W, '0 59/‬ا ‪9A‬ق ا!و و * ‪ً : B N #‬‬
‫‪ S 1 U‬ا!‪P31‬ة ا ‪7‬آ ‪ 3 0 5‬أ‪P31‬ة " ‪ ،IOS‬وأ‪ :‬رو "‪ ،‬و‪ -#‬ا ( ا ‪E5 N‬‬
‫‪-3‬‬ ‫‪ 9 7‬ا ا‪ * ,H‬أ‪ ,b‬ء ‪ D 0‬ن رس ‪ ٢٠١٦‬ا ‪7‬ي ‪9h‬ب أ‪ 'Gd 5‬وا ‪ ،* /‬وإ‬
‫ا ‪ '0 b F‬ا! آ* ا!آ‪9D# 9C‬راً‪.‬‬ ‫‪9W 5‬ق ا‪ , T‬وو‬
‫' و‪ GW#‬ت‬ ‫م ا‪12‬‬ ‫ا‬ ‫' ‪ `/5‬ا! ‪ ( 2 C‬ا ت و‬ ‫و‪0‬‬
‫‪ k‬ت ا ‪7:‬ار‬ ‫ل ‪ '0‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث‪ ،‬و‪/E#‬‬ ‫ا ‪ c# 3‬ا‬
‫)‪(٤١‬‬
‫ا ُ‪:9 G‬‬
‫• ا ( ام ‪9V‬ا ‪9V) 1 1‬ا ا!ز ت(‪ ،‬ا ' ‪ #‬م ا ‪ /‬ت * ‪À1‬‬
‫ا ‪ W‬ارئ‪ ،‬وا! آ* ا‪ , T‬أو ‪ p #‬ا ' ‪ 3G,B# nB‬أ‪ ,b‬ء ا ارث ا ‪، / GW‬‬
‫وآ‪9V… 1 1 4 GH p 7‬اً ‪ .:‬م ‪ Person Finder‬ا ‪7‬ي ُ‪ # Q, 5 C 5 /‬م‬
‫أ آ* ا ا‪* ,H‬‬ ‫‪•5‬ر ل إ‪7:‬ارات ا ‪ W‬ارئ ) ( *‪ ،‬وا ) ة ‪# U‬‬
‫ا ‪ E‬د *‪.‬‬
‫* ‪ GW#‬ت ا ‪ 3‬ا‪c#‬‬ ‫• ] ‪ ., 4‬ا ‪ n Q‬ا!= ‪ 9‬ا! ‪B ' 9‬‬
‫‪ :! ً Q QV‬اع ‪ * , /‬ا ارث ا ‪ '0 5 ، / GW‬ذ ‪ p‬ا ‪ : D E‬ت‪،‬‬ ‫ا‬
‫ا ‪2P‬زل‪ ،‬ا! ] ‪ ،9‬و=‪9‬ا _ ا ‪ 5 Z‬ت‪ .‬و ‪ P #9‬دور ‪ p #‬ا ‪ GW‬ت ‪ '0‬إر ل‬
‫‪ 3 G,#‬ت ) ( * ‪ '0‬ا ‪ 4X‬ا ‪ n ,‬و‪ - #‬ا ‪ [ Q,‬ا ا‪ n1‬إ‪. 3 G#‬‬

‫‪٣٢٢‬‬
‫• ‪ GR‬ت و ا‪ SX‬ا ا] ا‪ G) 0) C ' 12‬ك‪ # -9 # -‬ب(‪n/ # f = ،‬‬
‫ارث ا ‪ / GW‬و ا‪ 31‬ا!ز ت‪،‬‬ ‫دوراً ‪ '0 ً 3‬إ دة ‪ A#‬آ ‪ E‬ا‪5 B 2‬‬
‫‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ‪ /1‬ا ‪ 3‬ا‪c#‬‬ ‫‪P# S ] V‬ا ا ( ا ‪ 9G 3‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا‬
‫أ‪ ,b‬ء ا ارث ا ‪ B: f = ، / GW‬أن أآ‪cQ: * 9C‬‬ ‫أداة =‬ ‫ا‬
‫‪9G / ،‬و‪ 3:‬ا ‪ Q‬ر ا ‪ '0 ') 9‬ا ‪ Q‬ل‬ ‫) ( ' ‪ p #‬ا ‪ Q,‬ت ا‪12‬‬
‫‪ U‬ا!‪ GV‬ر‪ X S ] V ،‬م ‪9‬ا ' ا ‪ c Q‬وا ‪ ,‬ات ا ‪ fG 5 DE‬ا ‪9R G‬‬
‫آ‪PB‬ء *‬ ‫)ا '( * ا‪ SX‬ا!= اث‪ ،‬وآ‪ ( ) p 7‬م ا )? ن ‪ p #‬ا‬
‫أدوا‪ -3#‬ا ‪ . # /‬و * أ‪ 93R‬ا ارث ا ' ‪ -#‬ا‪ 2‬د ‪ U 3 0‬ه‪ 67‬ا‬
‫إ ‪ Q‬ر إ ‪ ،* 9‬إ ‪ Q‬ر ‪ :‬ي‪ ،‬ز ‪P‬ال ه '‪ ،‬و‪ ' : )#‬ا ‪ 5‬ن‪ .‬وذ ‪ V * p‬ل‬
‫وا ‪ / B‬ت ا ' ‪ #‬م ا ( ت ا ‪GW‬‬ ‫ا ( ا ‪ * 5 _ ), 3‬ا ‪ 3B‬ت ا ‪9‬‬
‫‪9D‬ر *‪.‬‬ ‫وا اد ا ‪7Z‬ا و‪9 F‬ه * ‪ 31‬د ا ‪b F‬‬
‫‪ .: U‬م أ‪ :‬رو ‪ ،Android‬وه ‪[ _ GW#‬‬ ‫• ‪ :URCP _ GW#‬ا ‪7‬ي ‪/‬‬
‫‪ ،‬و ‪ P #9‬دور‪ = U 6‬ادث ا‪ W :‬ع‬ ‫‪W,‬‬ ‫) ( * ‪ ] S B#‬ر ‪9Z1‬ا‪0‬‬
‫ا ر ا ‪ N, ،' 593‬زال ‪ X‬ا ‪ 1 f = ،9 W‬ا‪ W: S # '0 6 B#‬ق‬
‫ا ( ا ‪ N‬أ‪ ,b‬ء ا ارث ا ‪ / GW‬و= ‪2‬ت ا ‪ W‬ارئ ا!‪9V‬ى‪ * ،‬أ‪ ) 1‬ة‬
‫وآ ‪2‬ت ا ‪ '0 b F‬ا ‪ Q‬ل ‪ U‬أ ‪9‬ع وأ‪9X D0‬اءة ‪ _H ,‬ا ُ ‪9D‬رة *‬
‫ا ارث‪.‬‬
‫‪ :‬أو^ ت ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫و_ ‪ \W‬و ‪ VW‬ا‬ ‫‪-٤‬‬
‫ع‪:‬‬ ‫• ا‪D‬‬
‫‪k * 9 G/‬را ‪ -3‬وا‪ B#‬ه ‪ -3#‬و‪-3GDF‬‬ ‫إ‪ = #‬ا ‪ (R† ]9E‬ص ا ‪ /‬د *‬ ‫‪-‬‬
‫وا ‪ -3‬أ ‪.ً D‬‬
‫أو ا ر‪. b‬‬ ‫ت و‪ 4X‬ا!ز‬ ‫‪ 9A:‬و‪ G#‬دل ا ‪/‬‬ ‫‪3)#‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ U‬ا ‪ 1 `/5 * cA‬ا‪ n:‬ا‬ ‫‪ X‬س ا‪ B#‬ه ت ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪ ،‬وا رة‬ ‫‪-‬‬
‫ا ‪ )E,‬وا ‪ 3 B EH /‬ر و‪ 4X‬ا!ز ‪.‬‬
‫' إ‪b b U‬‬ ‫م ا‪12‬‬ ‫ا‬ ‫ع ا ‪ 9G ' E‬و‬ ‫و‪ Crawford -)X X‬ا‪2‬‬
‫)‪(٤٢‬‬
‫أ‪ :‬اع ه'‪:‬‬
‫ا‪ 2‬ع ا ( ‪ ،Background Listening 'E‬و ‪ SG # ',/‬ا‪T‬راء‪ ،‬و‪S 1‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا ‪ /‬ت ا ' ‪ -3#‬ا ‪. .,‬‬

‫‪٣٢٣‬‬
‫ا‪ 2‬ع ا ‪ G‬دل ‪ ،Reciprocal Listening‬وه ا‪ 2‬ع ‪ '0‬ا‪ B#2‬ه *‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ى ا‪9‬‬ ‫‪ * 5‬ا ‪ .,‬و‪ 1‬ه ‪9‬ه ‪ S‬و‪Sh‬‬ ‫= ‪ G# - f‬دل ا ‪9‬‬
‫و‪ bk‬ره ‪ '0‬ا‪ G 2‬ر‪.‬‬
‫ا‪ 2‬ع ا ‪9 - f = ،Delegated Listening 'D E‬ا‪ GX‬ا ‪9‬‬ ‫‪-‬‬
‫وا‪.' 1 A5 3 5 B 2‬‬
‫=ا^‪ 1‬ا ‪:\^$‬‬ ‫•‬
‫‪ * = '0‬أن و‪ E d‬ا‪ 2‬ع ‪ W,#‬ي ‪ U‬ا ‪ S B‬ا ) ‪ / 'G‬ت‪•0 ،‬ن و‪E d‬‬
‫‪9‬ا‪ GX‬ا ‪ 3# cX‬ف إ ‪ * ) # U‬ردود ‪ /0‬ا ‪ 6 B# .,‬ا!= اث‪ ،‬وإدارة ا ‪9‬أي‬
‫ا ‪ /‬م ‪ A5‬أ‪ V * D0‬ل ‪ 5 09/‬ذا ‪ 9 E‬ا ‪ ,‬س و ذا ‪ /E‬ن‪ (٤٣).‬و ‪9‬ي ‪Bird‬‬
‫‪* ] V ،9 W‬‬ ‫أن ا ‪ / A‬ت ‪ 9 F‬ا ‪ X‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث ‪5 X 9 F‬‬
‫م ا‪ .' 12‬وأ= أ ‪ G‬ب ذ ‪ p‬أن ا ‪ A‬رآ ا ‪B‬‬ ‫ا‬ ‫‪ _ 9H‬ا ( ام و‬
‫‪ 3 B‬ر ا ‪ /‬م ‪ p # '0‬ا!‪ ,b‬ء ‪ )#‬ه‪ ,# '0 -‬ا ‪ / A‬ت وا ‪ /‬ت ا ‪ H Z‬وا ‪ G‬ء‬
‫* ‪ _ 9H‬أه ا ‪ - /‬وا (‪9G‬ة وا (‪ G U /0 ،eQ‬ا ‪ C‬ل‬ ‫‪3)5 3 Q# '0‬‬
‫‪ '0‬أ ب ز ‪P‬ال و‪ ' : )#‬ا ‪ 5‬ن ‪ '0‬رس ‪ ،٢٠١١‬آ ن ه‪ ,‬ك ا ( ام ‪cC‬‬
‫أدى إ ‪ U‬ا ‪ B,‬ح ‪ '0‬ا‬ ‫م ا‪ GِX * ' 12‬ا ‪ 3 B‬ر ا ‪،': 5‬‬ ‫ا‬
‫‪ D‬ن ‪,‬‬ ‫‪ 1 0 .‬ءت ‪# B :‬‬ ‫* ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت وا ‪ /‬ت ‪] 9 F‬‬
‫ى ا ‪ /‬اد ا و‬ ‫* ‪ 9Z#‬ات ) ( ' ‪ n 9 #‬ا ر‪ = ، b‬ل ا‪ B#‬ه ‪: -3#‬‬
‫‪9# 9 #‬او=‪ * 5 4‬إ ‪ 5 B‬أو إ ‪5 B‬‬ ‫‪ W‬ارئ ‪ U‬ا ‪ ,‬ا '‪ * ٪٤٩ :‬ر‬
‫)‪(٤٤‬‬
‫إ ‪ 0 ٪٧ 5 ، = U‬آ ‪. G 4:‬‬
‫‪: 5‬‬ ‫ما‬ ‫• ا ! ‪ ` V‬و ‪ VW‬ا‬
‫م‬ ‫‪ 5‬ر‪ 1‬أآ‪ U 9G‬ا‬ ‫ي ‪ '0‬و‪ , X‬ا ' ‪/‬‬ ‫م ا‬ ‫أ]‪ [G‬ا‬
‫ا‪ 5 /Q ،' 12‬ا ] ل إ ‪ U‬أ آ* ا ث و‪ :‬ط ا ‪ 9#‬وا ارث = ل ا ‪،- /‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ *5‬و‬ ‫م‪•0 p 7 .‬ن ‪9‬ا ة ا‬ ‫= ‪ f‬أ‪ N:‬أآ‪ 9C‬أ ‪ 19 ً :‬ل ا‬
‫دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت‬ ‫م ا‪ , ' 12‬ا (‪W‬‬ ‫و ‪ Q,‬ت ا‬ ‫ا‬
‫ا‪ C 5 B 2‬ه‪ 67‬ا!= اث‪ V * ،‬ل ‪ c d #‬وا ‪ Z‬ل‬ ‫وا ارث ‪0 * P‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ي زال ه ا!آ‪ Q 9C‬ا‪ , 5 ، X‬و‬ ‫ما‬ ‫‪P‬ا آ ‪ 3,‬؛ ‪0‬‬
‫وة‬ ‫وه' ‪9h‬ورة أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‪.‬‬ ‫ا ‪ B‬ة ‪ 9) 5 -) #‬وا ‪E‬‬
‫ي ‪ X N #‬ا أآ‪9] 9C‬ا ‪ 9A,‬وا ‪ * = '0 ،fG‬أن ‪ #‬اول‬ ‫ما‬ ‫‪ U‬أن ا‬
‫)‪(٤٥‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أآ‪9) 9C‬اً‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ /‬ت ‪ 9G‬و‬

‫‪٣٢٤‬‬
 ‫أو ا ! ر‪: R‬‬ ‫• ‪ b1&A‬ا ‪$‬ارد وا ‪$La‬د ‪$‬ا'‪ L‬ا‪I‬ز‬
‫وا رب ‪ * 5‬ا ‪ B‬ه ‪،9‬‬ ‫ا ا] ا‪ '0 ' 12‬ز دة ا ‪E‬‬ ‫‪ )#‬ه‪ -‬و‬
‫‪ X / 0 D‬ت ا ‪ ] V : ):‬أو‪ X‬ت ا ( ‪ 9H‬وا ارث * ‪ V‬ل‬ ‫و‪X 'W/#‬‬
‫وا ‪ ، , /‬ا ‪ W‬ع ‪ 3 5‬رات‬ ‫‪ ?G/#‬رأس ا ل ا‪ C ' 12‬ا ‪ 9G‬ت ا‬
‫* أن ) ه‪ 35 -‬ا!‪90‬اد‬ ‫وا (‪9G‬ات ا (‪ ، QQ‬وأ‪ .:‬ا ‪ -‬ا ( ‪ E‬ا '‬
‫ا ‪ /‬د * * ا ‪ 3 B‬ر‪ B,0 .‬آ‪9 C‬اً * ا ر ت ا ‪ 5 B‬ا ' ‪P/#‬ز روح ا ‪/‬‬
‫ت * ا ‪ 3 B‬ر ‪ A‬ا ‪ ,‬س و‪-3/ BA#‬‬ ‫ا ‪ C ،' B‬ا ‪ G‬درات ا ' ‪B 3 W‬‬
‫‪ U‬ا ‪ /‬ون و‪ - #‬ا ‪ /‬ن ‪ C‬ا ‪9G‬ع ‪ 5‬م أو ا ل أو ) ة أه ' ا ‪D‬‬
‫وا ‪ ،* 5 ,‬و‪ 9 F‬ذ ‪ * p‬أو‪ N1‬ا ‪ c#‬ا ( ‪ . E‬إ‪ 2‬أ‪ G * N:‬ت ه‪ 67‬ا ‪ 3B‬د م‬
‫)‪(٤٦‬‬
‫‪ S _ ),‬ا ‪ 3B‬ت ا ( ‪. Q‬‬ ‫و‪ 1‬د ‪k‬‬
‫‪::‬‬ ‫‪ c‬ا‪'D‬‬ ‫• ‪6d‬ا‬
‫' ‪ /1 '0‬ا ‪ ,‬س ‪9/A‬ون ‪P1 -3:L5‬ء *‬ ‫ا ا] ا‪12‬‬ ‫و‬ ‫‪)#‬‬
‫‪P/‬ز ‪ /R‬ره‪ :2 5 -‬ء ‪-3# / B‬‬ ‫‪،-3# /‬‬ ‫ا!= اث وا ا‪ cX‬ا ' ‪B 5 9 #‬‬
‫دوراً إ ‪ '0 ً 5 B‬د ‪-‬‬ ‫ا ‪ C‬ل ‪ 4G/‬ه‪ 67‬ا‬ ‫و!و‪G ' /0 (٤٧).-3: H‬‬ ‫ا‬
‫‪ U‬ا ره ب‪ ،‬و )‪ A, 4‬را‪ 9G -3#‬ا ‪ Q,‬ت‬ ‫ا ‪ n/A‬ا ‪9Q‬ي ‪N59= '0 NA B‬‬
‫ء وا ‪ -3 ) … 5 9(E‬ا ‪. 9 )/‬‬ ‫ا ( ‪ E‬ا ‪ c#‬وا‪:2‬‬ ‫ا‪12‬‬
‫‪ :‬أو^ ت ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ 1‬ت ا ] ام و ‪ VW‬ا‬ ‫‪-٥‬‬
‫م ا‪* 3 ( ) ' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ U‬ا ‪ * -F9‬ا ‪P‬ا ا ' ‪ 3 #‬و‬
‫ا!‪ (R‬ص ا ‪ /‬د * أو * ا … ) ت وا ‪ .,‬ت أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ ،‬إ‪ 2‬أن ه‪ ,‬ك ‪n: 1‬‬
‫‪ 3,‬؛ ‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت ا ذ‪ 5‬وا ‪D‬‬ ‫‪ * -1 : - .‬ء ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫أو ‪، 3 b #‬‬ ‫‪ 5 /] ،‬ا ] ل !] ا ‪/‬‬ ‫اء ‪ Q 5‬و ء ‪ :‬أو ‪ 5‬ون‬
‫* ‪ V‬ل ‪95‬ا ‪ B / q‬ا ‪ Q‬ر وا ‪ :‬ج و‪9A:‬ه‬ ‫‪ c P#‬ا ‪ Q‬ر و ‪ SH‬ا ‪E‬‬
‫_ * ‪ Q‬ا‪ ، 3 X‬و‪ 9 F‬ذ ‪ * p‬ا! ر ا ' ‪L# '0 nG) # X‬زم‬ ‫دون ‪]90‬‬
‫)‪(٤٨‬‬
‫‪ G U‬ا ‪ C‬ل ‪ /5‬ز ‪P‬ال ‪ ٢٠١٠ ' A#‬و‪X nG)5‬‬ ‫ا ‪ cX‬و‪.N# = -X E#‬‬
‫ا‪9A :‬ت ا ‪ / A‬ت = ل ا‪ /:‬ام ا! * ‪'0‬‬ ‫ا ‪ /‬ت ا ‪ Q‬درة * ا ‪ 3B‬ت ا ‪9‬‬
‫أدى إ ‪ U‬ا‪ A :‬ر ا ‪ Uh E‬وا ‪ Z‬ل ا! ‪ * 9‬ا ‪ 5 Q/‬ت‬ ‫‪ `/5‬ا ‪،_H ,‬‬
‫)‪(٤٩‬‬
‫‪9 5 ٢٠١٣‬ب‬ ‫ا ‪91‬ا ا ' ‪7E:‬ت ‪91 `/5‬ا ‪ -‬ا )‪ X9‬وا‪ Q F2‬ب‪ .‬و‪'0‬‬
‫‪9V‬ج ‪ WX‬ر ‪ ) * * R‬ر‪ 6‬و= ث ا‪ BE:‬ر ‪9)# N, q :‬ب‬ ‫* ‪ 4,F ,‬ا ‪B G‬‬
‫‪ b b‬أ‪ (R‬ص وإ] ‪٩٣ 5‬‬ ‫‪'0 nG)#‬‬ ‫‪ F‬ز ا!آ‪ 9 : 9‬وه ‪ F‬ز م‪،‬‬

‫‪٣٢٥‬‬
‫‪9Vk‬ون ‪2 5‬ت ا‪ , V‬ق‪ .‬و‪ 9A: -#‬آ‪ * 9 C‬ا ‪ /‬ت ا ‪ * H Z‬ا د‪9G b‬‬
‫أدى إ ‪ U‬اآ ‪ .‬ظ ا ‪ ) 5 W,‬ن ‪ ,? H‬ن ‪U‬‬ ‫‪ GR‬ت ا ا] ا‪،' 12‬‬
‫ذو ‪ ،-3‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ]‪ _ 90 3 * n/‬إدارة ا ‪ W‬ارئ‪ ،‬و‪ '0 nG)#‬ز دة = ‪2‬ت‬
‫)‪(٥٠‬‬
‫ا‪ , V2‬ق و‪ 31 9VL#‬د ا ‪ :‬ذ‪.‬‬
‫‪، .,‬‬ ‫م ا‪ ' 12‬ذا‪ '0 3#‬أز‬ ‫ا‬ ‫و‪2 = '0‬ت أ‪9V‬ى ‪ nG) # X‬و‬
‫!‪ 93R‬ا ‪ 3 0‬ت‪ ،‬و ‪ = 3‬ا ' ‪٢١‬‬ ‫ر‪ - 5‬وه' ا‬ ‫= ث ‪9R S‬آ‬ ‫وه‬
‫‪7,‬‬ ‫م ا‪E5 ' 12‬‬ ‫أ ‪90 c‬ع = ل ا ‪ .- /‬و‪ ( )#‬م ر‪ Q, - 5‬ت ا‬
‫* و ‪9‬و ‪ 3# B , q‬و ‪9‬و‪3h‬‬ ‫* وا‬ ‫‪ 3‬ا‬ ‫ا] ‪S‬‬ ‫‪٢٠٠٨‬‬
‫ن ‪S5‬‬ ‫ن ‪ U 3 EQ5 nB/‬ا ‪ G) E‬ك‪ ،‬و‪٤Å٦‬‬ ‫ا ( ‪٣٤ 3 f = ، E‬‬
‫و‪،MyStarbucksIdea :‬‬ ‫‪ ،9 # U‬إ ‪ n: 1 U‬ا و‪ :‬ت ‪C‬‬
‫و و‪ Starbucksgossip :‬وذ ‪ A p‬رآ ا ‪ /‬ت وا!‪ 0‬ر وا (‪9G‬ات‬
‫وا ا‪ * 5 cX‬ا ‪ * Ed‬وا ‪ /‬ء‪ ،‬وة ‪ U‬ا ( ام ا ‪ #‬ب وا ‪ SX‬ا ‪9‬و‪':‬‬
‫ر‪ (٥١).Starbucks Community - 5‬و‪'0‬‬ ‫‪9A‬آ ‪ ،‬و ‪S B 9Vk SX‬‬
‫ا!ر‪ * ,1‬م ‪ ،٢٠١٢‬ا ‪7‬رت ر‪ GR U 3# E] 9G 3 / - 5‬ت‬
‫ا ا] ا‪ e : * ' 12‬إ ادات …‪90 '0 4X‬و ‪ 3‬و م ‪ #‬ا‪ `/5 90‬ا اد‬
‫ا ( م‪ .‬و‪ 9Z# '0 4 X‬ة ‪“it would use a non-branded supply made 3‬‬
‫‪ B#‬ر‬ ‫‪ ( 2 LB‬ام اد ‪ V‬م *‬ ‫”‪ ،in Argentina‬وآ ‪ Q # 4:‬أ‪3:‬‬
‫‪ . 3‬إ‪ 2‬أن ه‪ 67‬ا ‪ 9Z‬ة ‪-#‬‬ ‫أ‪9V‬ى ‪ 9 F‬ا رد ا!ر‪* 9VL # 2 U = ', ,1‬‬
‫‪ GِX * ÀH V A5 3 30‬ا ‪ 3 B‬ر ا!ر‪ ', ,1‬وأ‪ 1 N GDF‬اً وه ‪ -1‬ا ‪9A‬آ‬
‫‪9D5‬اوة ‪ Q, U‬ت ا ا] ا‪ *d f = ،' 12‬أن ا ‪9A‬آ ‪ U U / #‬ا رد‬
‫‪7‬ار وإ] ار‬ ‫ر‪- 5‬‬ ‫أ‪9Wh‬‬ ‫ا!ر‪ ', ,1‬و‪')#‬ء ‪9A‬آ ت ا ‪، ,H‬‬
‫‪ : 5‬ت ‪ QX [h #‬ه و ‪ 3EX‬وا= ‪9‬ا ‪9A 3‬آ ت وا ‪ /‬ت ا ‪ B‬ر ا ‪'0 ,H‬‬
‫)‪(٥٢‬‬
‫ا!ر‪.* ,1‬‬
‫‪:‬‬ ‫را‬ ‫‪ :ً X R‬ا ا‪ Vd‬ا ?‪5=F‬‬
‫‪ =e1‬ا ?‪ eK‬ت‬ ‫‪e‬‬ ‫ا ‪) e M^$‬ا ‪ SCCT ( e 9=F‬وا ‪M‬‬ ‫‪ 5=FX -١‬ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫‪:‬‬ ‫ا‪'D‬‬
‫و‪ Coombs S‰‰h‬ه‪ 67‰‰‬ا ‪ ‰‰ ‰‰ 9.,‬م ‪ ،٢٠٠٢‬وا‪ ‰‰ 2‬د ا! ‪ ‰‰3 '‰‰‬ه‪ ‰‰‬أن‬
‫‪ c‰X e QV U‬ا!ز ‪ ‰V *‰ 0 ، ‰‬ل ‪-‰30‬‬ ‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪/# Q#2‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ 67‰30 . ‰‬ا ‪‰ 9.,‬‬ ‫* ‪ _ 9E‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ ‰‬ا‪ ‰ V‬ر ا‪ 5 B ‰ 2‬ا!آ‪9‰C‬‬ ‫ا!ز‬

‫‪٣٢٦‬‬
‫‪ G‰‬دارة‬ ‫و ‪ -3E‬و‪ [ h #‬و‪ - #‬ا ‪91‬اءات وا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ 5 B ‰ 2‬ا ‪,‬‬ ‫‪/ُ#‬‬
‫ا‪‰Q#‬‬ ‫ا!ز ا‪ .ً Q#‬و‪ 3#‬ف اإ ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪† 5 B ‰ 2‬ز ‪ ‰‬إ ‪ - ‰Q# U‰‬ر ‪‰‬‬
‫ور‪9b…‰ 6‬‬ ‫] ح ] رة ا ‪ .,‬و‪ e #‬ا ‪ 9 bL‬ا ) ‪ 'G‬ا ‪ * -1 ,‬ا!ز وا ‪7‬ي ‪‰5‬‬
‫)‪(٥٣‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪ 3 B‬ر و ‪ /‬ت أ] ب ا ‪ S [ Q‬ا ‪.,‬‬ ‫‪ U n ) 5‬ا ‪ ,‬ا ‪9A‬ا‬
‫و ‪9‬ى ‪ Coombs‬أن ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا ‪ 5 B ‰‬ا ‪ ‰ .,‬ت أو‪ ‰X‬ت ا!ز ‪ ‰‬ت ‪-‰ /#‬‬
‫ذا ‪ #‬ل ا ‪ .,‬و ذا ‪ ، /E#‬و ' ‪ #‬ن ا‪ ‰ # ‰ /0 5 B ‰ 2‬ج ا ‪ ‰ .,‬أن ‪ ‰ #‬ن‬
‫ه‪ G= ‰ ] '‰‰‬ا ‪ ‰ G‬درة ‪ 9‰‰A: '‰‰0‬ا ‪ ‰ /‬ت و‪ ‰ ] #‬ر ‪ 3 ‰‬ا‪ ، ‰ Q#2‬ا ا] ‪‰‬‬
‫ا ‪ 9R G‬وا ‪ E‬ري ‪ S‬أ] ب ا ‪ ،[ Q‬وا‪ E:2‬ح وا‪ / 2‬اد ا ا ‪ ‰Q# -‬ل‪ .‬و‪p‰R2‬‬
‫ا ا] ا‪ _‰ # '‰0 ) ' 12‬ا‪ 5 B ‰ 2‬ا ‪ f‰ = ، ‰ /E‬أن‬ ‫أن ا ( ام و‬
‫ا ‪ '‰0 C‬ا )‪ 9‰‬وا‪ ‰A :2‬ر وا ‪‰ C ‰]90 ‰C # ‰ E‬‬ ‫‪ e QV‬ه‪ 67‬ا‬
‫‪ ‰ .,‬ت ا] ‪ S‰‰ ‰‬ا ‪ ‰ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ 0 3 ‰‬وا ‪9‰‰‬أي ا ‪ ‰ /‬م‪ ،‬و‪ *‰‰ -‰‰./#‬ا ‪3 5 B ‰‬‬
‫†ز ‪ 7,‬ا ‪ ‰.‬ا!و ‪ ‰] V ،U‰‬وأن ه‪ 67‰‬ا ‪ ‰‬أ‪ 3 ( ‰) 4‰= #‬ا ‪'‰0 V ‰‬‬
‫‪ E ‰ D‬و= ‪ *‰‰ ‰‬ا ‪ ‰ .,‬ت‬ ‫إدارة ‪ c‰‰X‬ا!ز ‪ ‰ 31 n‰‰ W ‰ ، ‰‬د ا‪‰ Q#‬‬
‫)‪(٥٤‬‬
‫‪ _0 #‬ا ‪ /‬ت و ‪. 3: D‬‬ ‫) ‪9W‬ة وا ‪'0 -‬‬
‫وأ‪ ‰‰‰h‬ف ‪ ‰‰‰ GW# Coombs‬ت ‪ ‰‰‰ 1‬ة ‪ '‰‰‰0‬إ‪ ‰‰‰H‬ر ‪ ‰‰‰ 9.:‬ا‪2 ‰‰‰Q#‬ت ا!ز ‪‰‰‰‬‬
‫ا ‪ = f = ، EX‬د ‪ b‬ث ‪9‬ا= ‪ 5 B 2‬ا ‪ .,‬ت †ز ت ‪ G‰R 9G‬ت ا ا]‪‰‬‬
‫)‪(٥٥‬‬
‫ا‪ ' 12‬وه'‪:‬‬
‫• ‪ 5 e A‬ا & ‪ e $‬ت‪ ‰ # f‰‰ = ،‬م ا ‪ ‰ ]! ‰ .,‬ب ا ‪ [ ‰ Q‬ا ‪ ‰ /‬ت ا ‪‰ /‬‬
‫‪ S‰‰h 5‬ا ‪† ' ‰‬ز ‪ ‰‬وا ‪ ‰ /‬ت وا ‪9‰‰1‬اءات ا ‪ *‰‰ '‰‰‬ا‪‰ GِX *‰‰ ‰ 3 G#‬‬
‫أ‪ *‰ -3)E:‬ا‪ ‰bT‬ر ا ‪‰G#9‬‬ ‫ا!‪ (R‬ص ا ‪9D‬ر * ‪ 3,‬وآ ‪ E‬ا ‪9Q‬ف‬
‫‪.3‬‬
‫• ‪ V5 e&A‬و‪ 25 e[A‬ا & ‪ e $‬ت‪ ‰35 ،‬ف إ‪ ‰H‬ع ا ‪ ‰3 B‬ر ‪ B ‰) U‰‰‬ات ا!=‪ ‰‬اث‪،‬‬
‫‪ S -3 /#‬ا!ز و‪ #‬ا ‪. 3#‬‬ ‫و ) ة أ] ب ا ‪0 * ) # U [ Q‬‬
‫& ا ?‪ V * ، F‬ل ا‪ 5 B 2‬ا ‪ /E‬وا ا‪ (# 5 /X‬ذ ا ‪9‰1‬اءات‬ ‫• ‪3 [A‬‬
‫وا ‪ D /‬ا ' ‪ )#‬ه‪ ‰= c‰ E(# '‰0 -‬ة ا ‪9‰D‬ر ا ‪7‰‬ي ‪/ ‰)5 _‰‬‬ ‫ا ‪Q‬‬
‫ا ‪. .,‬‬
‫و ‪ ‰ # '‰‰‬ن ا ‪ 5 B ‰‬ا ‪ ‰ .,‬ت ‪ ‰ V ‰ /0‬ل ا ‪9‬ا= ‪ ‰‬ا ) ‪ ‰ 3 ، 5 ‰‬أن ‪ ‰ (#‬ر‬
‫‪ ‰ ,/5‬ا‪9 ‰ 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ ‰ Q#2‬ا ‪ ‰ , ً ‰ GH ‰ =9 ‰ G‰‰ ,‬ع ا!ز ‪) ‰‬دا‪- ‰ V‬‬

‫‪٣٢٧‬‬
‫‪ V‬ر‪ ،( 1‬و ‪ cX‬ا ‪ *‰ ‰ .,‬ا!ز ‪ ‰‬أي در‪…‰) ‰1‬و ‪ ‰= *‰ 3‬و‪ . 3b‬و ‪ *‰‬أه‪-‰‬‬
‫ا ‪9 ‰‬ا‪ B #‬ت ا‪ 5 B ‰ 2‬ا‪ ‰Q#2‬ا ‪ :N‰‰ 9.: '‰‰0 Coombs ‰3=9H '‰‰‬ا ‪9 ‰‬ا‪B #‬‬
‫ا ‪ ‰ :‬ر؛ ا ‪ U/‰‰)# '‰‰‬إ ‪ '‰‰E: U‰‰‬ا!ز ‪ ‰V *‰‰ ‰‬ل ‪ p‰‰ , #‬ا ‪9‰‰A [ ‰h‬ح أ ‪ G‰‰‬ب ‪ ‰‬م‬
‫و‪ ‰1‬د أز ‪ *‰‰ ‰‬و‪ 9‰‰.: ‰31‬ا ‪ p‰‰ , # ، ‰ .,‬ا ‪ ‰B3‬م ‪ ‰Q‬ي ‪2…‰‰3‬ء ا ‪ Æ ‰ * 7‰‰‬ن‬
‫‪ 1 5‬د ا!ز ‪ ،‬وآ‪ p , # p 7‬ا ‪ ( ‰ 5 ‰ 3‬ام ‪ ‰X‬ة و‪ ‰E:‬ذ ا ‪ ‰ P *‰ ‰h ‰ .,‬ن‬
‫‪ -3# h‬أو ‪P [D0‬ا ‪ .-3‬وإ ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪* 3‬؛ ا ‪ ‰3# '‰‬ف إ ‪U‰‬‬ ‫‪ 1 5‬د أز ‪C‬‬
‫‪ GX _ V‬ل ا ‪ 3 B‬ر †ز ‪ S‬إ‪ /h‬ف ا ‪ * 5 X /‬ا!ز وا ‪ ، .,‬و‪ ( )#‬م ‪p , #‬‬
‫ا‪7‰‰ 2‬ار ‪ ‰ V *‰‰‬ل إ‪ ‰ 3d‬ر ‪ ‰‬م و‪ ‰ 1‬د ا ‪ ‰ ,‬ا )‪ ، G‰‰‬أو =‪ ‰‬وث أ‪ ‰ R‬ء ‪‰ /X 9‰‰ F‬‬
‫* = و‪ . 3b‬آ ‪ ( ‰)#‬م ‪p‰ , #‬‬ ‫ا ‪.,‬‬ ‫* )?‬ ‫‪ = '0 4GG)#‬وث ا!ز‬
‫ر‪L5 ‰:‬ز ‪ ‰‬ت ‪، ‰ b‬‬ ‫* ‪LR‬ن ا ‪9D‬ر ا ‪7‬ي أ= ‪ N b‬ا!ز‬ ‫ا ‪ V * 9 9G‬ل ا‬
‫أو إ‪ 3d‬ر أن ا!ز ‪ ‰Z G 4‰h9/# ‰X‬وا ‪ . ‰ 3‬وآ‪ p 7‰‬ا ‪9 ‰‬ا‪ B #‬إ ‪ ‰‬دة ا ‪ ‰,G‬ء؛‬
‫ا ' ‪ U/)#‬إ ‪ [E] n H U‬ا ‪ 3 B‬ر * ا ‪ ‰V *‰ ‰ .,‬ل ا‪ ‰(#‬ذ إ‪9‰1‬اءات ‪‰ 1‬‬
‫و )‪ : ‰‬ة ا ‪9‰D‬ر * ‪ *‰‬ا!ز ‪ ، ‰‬ا ‪ ‰,‬م وا‪7‰ 2‬ار ‪‰‬‬ ‫‪ C‬د‪ D /# S0‬ت ‪‰D‬‬
‫‪ N GG‰‰‰‬ا!ز ‪ *‰‰‰ ‰‰‰‬أ‪9‰‰‰h‬ار‪ ،‬وا‪ ‰‰‰(#‬ذ إ‪9‰‰‰1‬اءات و‪9‰‰‰ # S‰‰‰, ‰‰‰ X‬ار ا!ز ‪'‰‰‰0 ‰‰‰‬‬
‫)‪(٥٦‬‬
‫ا ) ‪. G‬‬
‫‪7‰‰‰‬ا ‪ _‰‰‰ 90 U‰‰‰‬ا‪2 ‰‰Q#‬ت ا!ز ‪ ‰‰‬ا اء ‪ c‰‰‰X * ‰‰5 ‰‰‬ا ‪ *‰‰‰ ‰‰ .,‬ا!ز ‪‰‰‬‬
‫* أن ‪ A5 3 # -‬أآ‪9‰C‬‬ ‫وا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ 5 B 2‬ا ) ( ‪ Q0 ،‬رة ا ‪.,‬‬
‫‪‰‬ث‬ ‫‪- U 5B‬‬ ‫‪G ,‬‬ ‫إ ‪ = '0 5 B‬ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#‬‬
‫)‪(٥٧‬‬
‫‪ ‰‰,‬ا ‪ ( ‰‰‬ام ا ‪9 ‰‰‬ا‪ B #‬ت ‪ 9‰‰ F‬ء ‪ . ‰‰‬و‪ *‰‰ p‰‰R2‬أن ا‪ ‰‰ V‬ر ا‪9 ‰‰ 2‬ا‪B #‬‬
‫ا ‪ '0 G ,‬ا ‪ cX‬ا ‪ n‰ ,‬وا ‪ 4‰X‬ا ‪P‰ n‰ ,‬داد أه ‪ ‰, ‰‬ا ‪ S‰ ‰ /‬و ‪‰‬‬
‫م ا‪' 12‬؛ ‪ 'E0‬ا ‪ 'h‬آ ن ى ‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ا ‪ 4‰X‬ا ‪‰ / '0 ‰‬‬ ‫ا‬
‫ا‪ ‰‰ 12‬ت وو‪ ‰‰WV S‰‰‰h‬ا‪† 5 B ‰‰ 2‬ز ‪ ، ‰‰‬وإ ‪ ‰‰‬اد ا ‪ ‰‰: G‬ت و ‪ ‰‰‬ا ‪9 #…‰‰‰‬ات‬
‫‪ / -‬ه‪ ,‬ك )‪ * ً /‬ا ‪‰ 0 ،4‰X‬‬ ‫ا ‪ . E Q‬أ ا‪T‬ن ‪ 9Q '0‬ا ‪ Q,‬ت ا‪12‬‬
‫‪ 9BE,#‬ا!ز * ‪ V‬ل ‪ A,‬ر ‪ U‬ا‪ S‰X‬ا ا]‪ ‰‬ا‪ ' ‰ 12‬و ‪ ‰= 9‰A ,‬ل ا ‪- ‰/‬‬
‫)‪(٥٨‬‬
‫‪ DF '0‬ن د‪ f = ،_ X‬أ]‪ [G‬ا ‪ 3 B‬ر ه ‪ Q‬ر ا‪ Q#2‬ل و )‪ 4‬ا ‪. .,‬‬
‫‪::‬‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫‪$ X -٢‬ذج إدارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫و‪ Stewart & Wilson /h‬م ‪ : ٢٠١٥‬ذ‪9 [h ً 1‬ا= إدارة‬
‫ن * ‪9 4‬ا= ه'‪:‬‬ ‫م ا‪ ،' 12‬وا ‪7‬ي‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫ا ‪ ]9‬وا‪ 2‬ع‪ ،‬ا ‪ 3‬اف ا ‪ 3 B‬ر ا ‪ ،n ,‬ا‪ 5 B 2‬وا ار‪ ،‬ا ‪9‬ا‪GX‬‬

‫‪٣٢٨‬‬
 ‫ت ا ‪9D‬ور ‪ WV '0‬ا‪ Q#2‬ل‪ ،‬آ‬ ‫‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر‪ ،‬وإ‪91‬اء ا ‪/‬‬ ‫‪ ،-‬ا ‪E‬‬ ‫وا‬
‫)‪(٥٩‬‬
‫‪ A 5 [h‬ا '‪.‬‬ ‫ه‬

‫!‪ V‬ر^ )‪(١‬‬

‫‪:‬‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫‪$ X‬ذج إدارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫‪= 3‬ا‪ V%‬ا ? ‪$‬ذج وا '=اءات ا =‪: L l1A‬‬ ‫‪= : 5‬ح !‪%= V‬‬ ‫و‪9‬‬
‫ع‪:‬‬ ‫ا => وا‪D‬‬
‫‪ B#‬ر ‪9R ،‬آ ‪ ،‬أو = ث‬ ‫ل * ‪،e(R‬‬ ‫و ُ ‪ 09/ 35 Q‬و‪#‬‬
‫* ‪ U‬إدارة ا‪2 Q#‬ت‬ ‫م ا‪ .' 12‬و‪ C #‬ه‪ 67‬ا‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬
‫ا!ز ‪ ]9 ]90‬و ‪ _0 # -B= /5‬ا ‪ /‬ت و ‪ Q * 3: D‬در ‪,‬‬
‫‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء و‪ /5‬ا!ز ‪ ،‬و‪ X * ) # ' 5‬ر‪ 9 # U -3#‬ا ‪ cX‬و‪#‬‬
‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ 5 B 2‬ا ‪ . G ,‬وه‪ * 52 ,‬ا ‪ R‬رة إ ‪9h U‬ورة ا ا] ا ) ‪9‬‬
‫م ا‪ '0 ' 12‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ /‬د و ‪'0 -‬‬ ‫ا‬ ‫‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ا ) ‪ 3‬ف ‪ 9G‬و‬
‫= ا!ز ‪. 0‬‬
‫ا ‪ L‬اف ا ‪$L a‬ر ا ? ‪:n‬‬
‫' ‪ '0‬ا ] ل‬ ‫م ا‪12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ =9‬ا ‪ ]9‬وا‪ 2‬ع ‪ 9G‬و‬ ‫‪)#‬‬
‫!] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ V * 0 3‬ل‪:‬‬

‫‪٣٢٩‬‬
‫‪ 3 / GH‬وا‪ B#‬ه ‪ 3#‬و‪9 #‬‬ ‫ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ 0 3‬ودرا‬ ‫‪B‬‬ ‫• ‪#‬‬
‫=‪9 bL# -B‬ه ‪.‬‬
‫* ‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء و‪ /5‬ا!ز ‪.‬‬ ‫* وا ا‬ ‫ت ا …‪ ،* 9b‬وا ‪,‬‬ ‫‪B‬‬ ‫• ‪#‬‬
‫أن …دي‬ ‫ت ا ‪ 9 7‬أو …‪9R‬ات ا (‪ 9W‬ا ' * ا‬ ‫• اآ ‪ A‬ف‬
‫‪ B#‬ه ‪ 3‬إ ‪ = U‬وث أز ‪.‬‬
‫ا ' ‪ / GH S n , #‬وأ‪ :‬ط‬ ‫• ‪ - Q#‬ا ‪ ,‬ات وا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫ا‪ B‬ه‪9‬ا )‪. 0 3‬‬
‫و‪ Sh‬ا ‪ * )0 ,‬و‪ -3# X -B= 9 #‬و‪9 bL#‬ه‪ GX -‬وأ‪ ,b‬ء و‪ /5‬ا!ز ‪.‬‬ ‫• درا‬
‫أ‪ D0‬ا ر ت وا ‪91‬اءات ا ' ‪ c ( S n , #‬أ‪ :‬اع‬ ‫• ‪#‬‬
‫ا ‪ B‬ه ‪ * 9‬أ] ب ا ‪.[ Q‬‬
‫وا [‪$‬ار‪:‬‬ ‫ا‪a D‬‬
‫‪ G#‬أ ه‪ 67‬ا ‪9B 5 =9‬د = وث ا!ز ‪ ،‬و‪ - 3 0‬ا‪ (#‬ذ ا (‪ W‬ات وا ‪91‬اءات‬
‫ن‬ ‫ا ‪ =2 G ,‬اء ا ‪9D‬ر وإ ‪ B‬د = ل ‪† / 9‬ز ‪ .‬و‪ '0‬ه‪ 67‬ا ‪=9‬‬
‫م ا‪9h ' 12‬ورة‬ ‫ا‬ ‫‪ 9Q,‬ا ‪7 ، Z ً = 4X‬ا ‪ [GQ‬ا ( ام و‬
‫‪ G#‬دل‬ ‫ا] ‪ 0 A5‬ري ‪ c ( S‬أ] ب ا ‪ '30 ،[ Q‬ا! ‪9‬ع ‪'0‬‬
‫ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ . 0 3‬إ‪ 2‬أ‪ P N:‬دة ‪0‬‬ ‫‪B S‬‬ ‫و‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت وا ‪E‬‬
‫ا‪ Q#2‬ل وإ= اث ا‪ 5 B 2‬ا ‪9 nB ، 5 F9‬ا ة ا ( ام ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت‬
‫‪ cX‬ا ‪7‬ي ‪ N5 9 #‬ا ‪ .,‬أو ا ‪ 3B‬ا ' ‪ * ': /#‬ا!ز‬ ‫ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫ودر‪…) 1‬و ‪ * 3‬ا!ز ‪.‬‬
‫‪U‬‬ ‫'‪،‬‬ ‫م ا‪12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫ا‪! 5 B 2‬ز‬ ‫و ‪0 - ./‬‬
‫ا ‪ .,‬ت أن ‪ '0 SD#‬ا ‪ G‬ره ‪ `/5‬ا ر‪ R‬دات أه ‪: 3‬‬
‫ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ 0 3‬و‪ ] V‬ا ‪ ?E‬ت ا …‪9b‬ة ‪key‬‬ ‫‪B‬‬ ‫• ‪#‬‬
‫‪ influencers‬و‪ = [ 0‬ار ‪ -3/‬وا‪ V‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫‪.-3‬‬
‫‪ 9R G‬ووا‪.[h‬‬ ‫‪A5‬‬ ‫• ا‪9 2‬اف ‪ 1 5‬د ا!ز‬
‫* = وث ا!ز ‪.‬‬ ‫ا ‪.,‬‬ ‫‪ Gb‬ت )…و‬ ‫• ا‪7 2‬ار ‪= '0‬‬
‫‪ B5 5 Q‬ول ز ‪.',‬‬ ‫دة ‪ =2‬اء ا!ز‬ ‫• ا ‪ * cA‬إ‪91‬اءات‬

‫‪٣٣٠‬‬
 ‫‪ S‬ا ‪9D‬ر * * ا!ز ‪.‬‬ ‫• ا ‪ * 9 G/‬ا ‪ cH /‬وا ‪ A‬رآ ا ‪ 1‬ا‪:‬‬
‫ت وا ‪ : G‬ت‪.‬‬ ‫• ‪9 #‬ي ا ‪ X‬وا ‪ Q‬ا‪9 '0 X‬ض ا ‪/‬‬
‫اء‬ ‫‪ B‬ه‪ 9‬ا )‪0 3‬‬ ‫• ا ( ام آ ‪ 0‬أ‪ R‬ل ‪9‬ض ا ‪ * D‬ا‬
‫ا ‪ /‬دة وا ‪ GW‬ت ا ‪. C‬‬ ‫ا ‪ A,‬رات ا ‪ Q,‬أو ‪ ( 5‬ام ا‬
‫• ا ‪ /5‬و‪ f #‬ا ‪ /‬ت ‪9 5‬ار‪ ،‬و‪ /1‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ U‬درا ‪0 5‬‬
‫ا ‪ W‬رات = ‪ Q LB 2 U‬در أ‪9V‬ى ‪ / fG# X‬ت ‪ H Z‬أو ‪ / R‬ت‬
‫‪…#‬دي إ ‪ -X E# U‬ا!ز ‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫ا =ا^‪ 1‬وا‬
‫‪ 9G /#‬ه‪ 67‬ا ‪ =9‬ا اد ‪ =9‬ا ‪ ]9‬وا‪ 2‬ع‪ ،‬و‪ W,#‬ي ‪9 U‬ا‪GX‬‬
‫ا ‪ DE‬ء ا‪ ' 12‬و‪ 09/ NB : - #‬ذا ل * ا ‪ .,‬أو ا ‪ 3B‬ا ' ‪': /#‬‬
‫* ا!ز ‪ nB f = ،‬أن ‪ . U G#‬و ‪9 /5‬دود أ‪ /0‬ل ا ‪ B‬ه ‪ * 9‬أ] ب‬
‫م ا ( ‪ . E‬وذ ‪ S W )# U = p‬ا‪ (#‬ذ ا ‪91‬اءات‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ [ Q‬وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وو‬
‫) ‪ ،ً G‬و و‬ ‫وا ا‪ 9 5‬ا ‪ G ,‬دارة ا ‪ Sh‬ا ' وا ) ‪ ,‬ر ه ت ا‬
‫ا ‪ -B= '0 -‬و ‪ D‬ن وا‪ _0 # 6 B#‬ا ‪ /‬ت = ل ا!ز ‪.‬‬
‫ا ‪ ` V M‬ا ‪$L a‬ر‪:‬‬
‫ت ا‪ B‬ه‪ 9‬ا )‪* 0 3‬‬ ‫‪B S‬‬ ‫و‪ ',/#‬ه‪ 67‬ا ‪ =9‬ا ‪9‬ار ا ‪E‬‬
‫ن ‪[ ] '0‬‬ ‫أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪ 35 ،‬ف ‪ 9 W#‬ا ا‪ cX‬وا‪ 5 B 2‬ت‬
‫ا ‪ n,B# nB 0 . .,‬ا‪ V9 2‬ء ‪ '0‬ا!داء ‪ 5 S‬ا ا‪ ) :‬ر ا!ز ‪ ،‬أو ا ‪/‬‬
‫م ا‪'0 ' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ ! 5‬ب ا ‪ /‬د ا‪ GX N G#‬ا‪ . 3 2 :‬وه‪ '#L ,‬دور و‬
‫‪ bk‬ر ا!‪9h‬ار ا ' ‪ / )5 4‬ا ‪ .,‬و‪ ',G#‬ا ‪9‬ا‪ B #‬إ دة ‪ ,5‬ء ا ) ‪/‬‬
‫و‪ C 3# , #‬ا ‪ ، B /‬ا ‪ ، 5‬ا ‪ ،[ Q‬وا ‪.` /‬‬
‫إ'=اء ا & ‪ 5‬ت ا ‪: $ l‬‬
‫وه‪ 7 E,# - ,‬ا ‪9 Z‬ات ا ‪9D‬ور ‪ ,5‬ءً ‪ - # U‬إدارة ‪ WV‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪9 9G‬ا= ‪ 3‬ا ( ‪ # 0 ، E‬ج ا ‪ .,‬إ ‪ U‬إ دة ا ‪ '0 9.,‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت‬
‫م ا‪ ،' 12‬و‪ - #‬أدا ‪ 9G 3‬ه‪67‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫ا )(‬ ‫ا‪Q#2‬‬
‫ا‪ 2‬ع ا‪social ' 12‬‬ ‫ا ‪ Q,‬ت‪ .‬و‪ U ' 5‬ا ‪ .,‬ا‪9 2‬ار ‪'0‬‬
‫‪ /E‬ا ا] وا ار ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ‪] V‬‬ ‫‪ 3 WV 9 W listening‬ا‪Q#2‬‬
‫‪ /5‬ا‪ ) :‬ر ا!ز وا= اء أ‪9h‬اره ‪.‬‬

‫‪٣٣١‬‬
 ‫‪$ X -٣‬ذج ‪:(Reduction- Readiness- Response- Recovery) 4R’S‬‬
‫‪ /‬ه‪7‬ا ا ‪ ,‬ذج ‪ U‬ا ‪ V‬ا ‪ ' /‬أو ا ‪91‬ا '‪ ،‬و‪ -#‬ا‪9 X‬ا=‪! N‬ول ‪9‬ة *‬
‫ا ‪ 3‬دي م ‪ 35 ،٢٠٠٣‬ف و‪ Sh‬إ‪ H‬ر‬ ‫‪ k W,‬وا‬ ‫‪ GِX‬ا ‪ / B‬ا ) =‬
‫دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ WX '0‬ع ا ) = وا ‪ . 0 D‬و‪ ',G# -#‬ه‪7‬ا ا ‪ ,‬ذج ‪ /5‬ذ ‪p‬‬
‫ة ‪ WX U _ GW 5‬ت ( ‪ (٦٠). E‬و‪ X‬م ‪ Gray‬و‪9Vk‬ون ‪9 W 5‬‬ ‫‪ '0‬درا ت‬
‫ا ا] ا‪' 12‬‬ ‫ا ‪ ,‬ذج ‪ '0‬درا ‪ -3‬م ‪ A ٢٠١١‬د ‪ q‬ا ( ام و‬
‫)‪(٦١‬‬
‫‪ WV '0‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ )# S ،‬ا ‪ D‬ء ‪ U‬و‪ ' E d‬ا ‪ ]9‬وا‪. 5 B 2‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬ ‫و ‪ A‬ا ‪ ,‬ذج أر‪9 /5‬ا=‬
‫ا‪ ،' 12‬وإ‪91‬اءات ا ‪ .,‬ت ‪ '0‬آ ‪ =9‬آ ‪ * [D‬ا ‪ B‬ول ا '‪:‬‬
‫' ول ر^ )‪(١‬‬
‫‪$ ? ً 1G :‬ذج‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫=ا‪ V%‬إدارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫)‪(٦٣) (٦٢‬‬
‫‪، 4R’S‬‬
‫إ'=اءات ا ?‪F‬‬ ‫ا =‪%‬‬
‫ا '‬ ‫ا ‪ Q‬در ا‬ ‫‪ '0 .,‬ه‪ 67‬ا ‪ =9‬ه ‪#‬‬ ‫ا ‪ 3‬ا‪) 9‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪. /X‬‬ ‫‪…# X‬دي إ ‪ U‬ا‪2 :‬ع أز ‪ ،‬وا ‪ bk ` E(# G * f G‬ره ا ) ‪ G‬ا‬
‫ا '‬ ‫م ‪ - 5‬ا ( ‪ 9H‬وا!ز ت ا‬ ‫‪2 Q#2 _ 90 A#‬ت ا!ز‬ ‫‪-‬‬
‫‪Reduction Phase‬‬
‫‪ # X‬ا‪ N1‬ا ‪. .,‬‬
‫=‪ %‬ا ]‪‚ M‬‬
‫م ا‪09/ ،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫‪ * 9A,‬ا ‪.,‬‬ ‫ر] و ‪9‬ا‪GX‬‬ ‫‪-‬‬
‫ل ‪ 3,‬وردود أ‪ /0‬ل ا ‪ 3 B‬ر وا‪ B#‬ه ‪ : -3#‬ه ‪S W )# U = ،‬‬
‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ 5 B 2‬ا ‪. G ,‬‬ ‫ا ‪ 9 # .,‬ا ‪ cX‬و‪#‬‬
‫‪ 3#‬ف ه‪ 67‬ا ‪ =9‬إ ‪ ) * ) # U‬ى ا ‪ /‬اد ا ‪† .,‬ز ‪P/ 5 ،‬ز‬ ‫‪-‬‬
‫* ا!ز ‪.‬‬ ‫] ده أ م ا‪ bT‬ر ا ) ‪ G‬ا ‪1 ,‬‬
‫أدوار ‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز وا‪ '0 * QQ( 5 : / 2‬إدارة‬ ‫‪#‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا‪ Q#2‬ل ‪ Q, 9G‬ت ا ‪ DE‬ء ا‪.' 12‬‬
‫م ا‪،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫و‪ , Sh‬ر ه ت ‪ WV‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬ ‫‪-‬‬
‫ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ 0 3‬وأ] ب ا ‪ V2 [ Q‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت‬ ‫و‪#‬‬
‫‪Readiness Phase‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪,‬ر‬ ‫ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫=‪ %‬ا‪ & D‬اد‬
‫‪ U‬آ ‪ E‬ا ‪ /‬وا ا] ‪ S‬ا ‪ B‬ه ‪9‬‬ ‫و‪ #‬ر ‪ 'Ed n‬ا ‪.,‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ V‬ل ‪9‬ا=‬ ‫ت أ] ب ا ‪ [ Q‬ا ( ‪ 9G E‬ه‪ 67‬ا‬ ‫و‪B‬‬
‫ا!ز ا ( ‪. E‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫‪ * 9A,‬ا ‪.,‬‬ ‫ر] و ‪9‬ا‪GX‬‬ ‫ا]‬ ‫‪-‬‬
‫ا‪.' 12‬‬
‫‪ -. ,‬وإ دة ا ‪ 3 0 9.,‬إذا ‪P‬م ا! ‪.9‬‬ ‫‪9‬ا‪ WV /1‬ا‪A5 5 B 2‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪٣٣٢‬‬
‫‪ 9 A#‬ه‪ 67‬ا ‪ WA:! =9‬و‪9 #‬آ ت ا ‪ /5 .,‬و‪ X‬ع ا!ز ‪ ،‬و‪- 3 0‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ cX‬ا ‪ .,‬ودر‪…) 1‬و ‪3‬‬ ‫‪ c d #‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫* ا!ز و=‪ -B‬ا ‪9D‬ر ا ‪. 3, q# ,‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫م ‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ 5 B 2 5‬ا ‪ E‬ر‬ ‫‪-‬‬
‫وا‪ h‬و] د‪ X‬وآ ‪ 3 )# 0‬ف ‪9 0 #‬‬ ‫ا‪ V * ،' 12‬ل ‪ - Q#‬ر‬
‫ا ‪ /‬ت ا ز !] ب ا ‪ [ Q‬ا ‪! 5 * ,/‬ز وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وو‬ ‫‪Response Phase‬‬
‫م‪.‬‬ ‫ا‬ ‫=‪ %‬ا‪a D‬‬
‫ا ‪9‬د ‪ )# U‬ؤ‪2‬ت و‪ /#‬ت ا ‪ 3 B‬ر‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪ f #‬ا ‪ /‬ت ‪9 5‬ار = ‪ / 2 U‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ Q U‬در ‪5‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ / fG#‬ت ‪ / )5 9D#‬ا ‪. .,‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ '0 .,‬و‬ ‫ا‪Q#2‬‬ ‫وا ‪ * 5 _ ),‬ا ‪9‬‬ ‫‪9‬ا ة ا‬ ‫‪-‬‬
‫م ا‪.' 12‬‬ ‫ا‬ ‫وو‬ ‫ا‬
‫‪U‬‬ ‫‪ / 2‬دة ‪ 3H A:‬ا ‪ ,5 '/ GW‬ءً‬ ‫‪ '0‬ه‪ 67‬ا ‪ G# =9‬أ ‪9 #‬آ ت ا ‪.,‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا روس ا ) ‪ E‬دة * ا!ز ‪.‬‬
‫‪ :‬ط ا ة وا ‪c/D‬‬ ‫‪ .,‬و‪ 4X‬ا!ز و‪#‬‬ ‫‪9‬ا‪ /1‬ا‪ 5 B 2‬ا‪Q#2‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ V2 ، 35‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ‪ =9 G ,‬ا ‪.'0 /‬‬
‫م ا‪* ،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫ا ‪9‬ار ا ا] ‪ S‬ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ 9G 0 3‬و‬ ‫‪-‬‬
‫‪Recovery Phase‬‬
‫‪ '0 3: 1‬ه‪ 67‬ا ‪ S ، =9‬ا ‪9‬آ ‪U P‬‬ ‫‪ V‬ل ‪ 90 #‬ا ‪ /‬ت ا '‬
‫=‪ %‬ا & ‪ /:9‬ا‪ '= D‬ع‬
‫) * ] رة و ‪/‬‬ ‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا ‪ [ Q‬وا ‪ ` /‬وإ دة ا ‪ ,G‬ء‪،‬‬
‫ا ‪ /5 .,‬ا ‪9D‬ر ا ‪7‬ي _ ‪ nG)5 35‬ا!ز ‪.‬‬
‫ل * ا ‪/5 .,‬‬ ‫‪ /5 U‬ا م ‪ ' E d 5‬ا ‪ ]9‬وا ‪9‬ا‪GX‬‬ ‫ا ‪L‬آ‬ ‫‪-‬‬
‫ا!ز ‪.‬‬
‫إ‪9R‬اك ‪ 'Ed S 1‬ا ‪ '0 .,‬ا!‪ WA:‬ا‪ / 2 Q#2‬دة ا ) ‪. /‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪ :ً 0 R‬ا را ت ا‬
‫‪=9„ :‬اد وا ?‪ F‬ت‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ -١‬درا ت ‪ ?A‬و ‪ 8‬أه ا ] م و ‪ VW‬ا‬
‫أو^ ت ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬
‫‪ -‬ه ‪ 40‬درا )‪ Wright & Hinson (2009‬إ ‪ U‬ا ‪9/‬ف ‪ U‬ا‪ B#‬ه ت‬
‫ر ' ا ‪ X /‬ت ا ‪ : /‬ا ( ام ‪ GR‬ت ا ا] ا‪ '0 ' 12‬إدارة‬
‫* ا ‪9A‬آ ت ا! ‪9‬‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ .‬و‪ 4 ] #‬ا را إ ‪ U‬أن ‪0 %٢٩‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت‬ ‫ا‬ ‫وا‪ ( 2 h‬ام و‬ ‫ت ر‬ ‫‪3‬‬
‫‪ /‬ون أ‪0 * -F9 5 N:‬‬ ‫ا!ز ت‪ ،‬وأن ‪ -./‬ر ' ا ‪ X /‬ت ا ‪/‬‬
‫‪ 9A: 9 '0‬ا ‪ /‬ت إ‪ 2‬أ‪ 9 E# 3:‬إ ‪ U‬ا ‪ Q‬ا‪ X‬وا ‪'0 ,3‬‬ ‫ه‪ 67‬ا‬
‫‪ ،‬أي‬ ‫ا ر ‪ ،‬وأن ا‪ 2‬د ‪ nB 3‬أن ن ‪ * h‬ا ‪9‬ا‪B #‬‬
‫)‪(٦٤‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا ( ا ‪ n: B5 3‬ا‬

‫‪٣٣٣‬‬
 ‫‪ 4Q V -‬درا )‪ Smith (2010‬إ ‪ U‬أن أه‪ -‬دوا‪ S0‬ا ( ام ا!‪ (R‬ص‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت ا!ز ت ه'‪ :‬ر‪ '0 -3 GF‬ا ‪ Q‬ل ‪ / U‬ت‬ ‫ا‬
‫‪ :k‬و ‪ B ) 09/‬ات ا!= اث‪ A ،‬رآ ا ‪ /‬ت وا‪ GW:2‬ت وا ‪S 9 A‬‬
‫* = ا _ وا ‪9#‬‬ ‫ت وا‪T‬راء ا ‪35 A‬‬ ‫ت ذات ا‪2‬ه‬ ‫ا ‪B‬‬
‫)‪(٦٥‬‬
‫‪ ،-3‬وا ا] ‪ S‬ا )…و * أو ا ‪ 3B‬ت ا ‪! 5 ,/‬ز ‪.‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬أ ‪ 4‬درا )‪ Freberg (2011‬ا ‪ D‬ء ‪ U‬أه و‬
‫آ‪L‬دوات ‪ ,‬ا ‪ /‬ت وا ا] ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ‪ W‬ارئ‪.‬‬
‫أ]‪ 4 G‬ا ‪ Q‬ر ا!ول ‪ /‬ت ا ‪ 3 B‬ر‪ ،‬إ‪2‬‬ ‫وأآ ت ‪ U‬أن ه‪ 67‬ا‬
‫أ‪ 9G /ُ# 3:‬ح ذو = *؛ = ‪ f‬أن ه‪ 67‬ا ‪ Q,‬ت ا ‪90† 0 [ # 2 X9‬اد‬
‫ا ‪ Q‬ل ‪ U‬ا ‪ /‬ت و‪ 4X‬ا!ز ‪ ،‬و * ‪ -3 [ #‬أ ‪90 ً D‬ص ‪_ V‬‬
‫‪ً # A‬‬ ‫ى و ‪ A‬رآ ‪ S N‬ا‪ RL5 * 9VT‬ل و‪ , #‬ت ‪ /‬دة‪ ،‬وه‬ ‫ا‬
‫)‪(٦٦‬‬
‫* ‪ U‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪.‬‬ ‫أ ما‬
‫‪ -‬ا ‪ 40 3‬درا أ= ‪ 0‬روق )‪ (٢٠١٢‬ا ‪9/‬ف ‪ U‬ا ‪ E‬ا ' ‪3 V * -‬‬
‫‪GR U‬‬ ‫ا =‬ ‫ا‪Q#2‬‬ ‫‪ c d #‬ا ‪ SX‬ا ‪9‬و‪ ., ':‬وا‬
‫ت‬ ‫‪ Q#‬ل أ‪ ,b‬ء ا!ز ت ا ' ‪ #‬ا‪ . 331‬و‪ X‬ا‬ ‫ا‪ '0 4:9 :2‬إدارة ا ‪.,‬‬
‫‪ U _ GW 5‬ا!ز ا ' وا‪9R 431‬آ "‬ ‫‪ U‬أ ب درا ا‬ ‫ا را‬
‫ب ‪`/5 '0 ,0‬‬ ‫ا ) رات‪ ،‬وا ( ] ‪ 3.5‬ر‬ ‫‪ " # #‬ا ‪,Q : 5‬‬
‫أ‪ :‬اع ا ) رات ا ' ا‪ 3 B :‬م ‪ .٢٠١٠‬و‪ 4Q V‬ا را إ ‪ U‬أن ا ‪9A‬آ‬
‫‪ f = ،4:9 :Í‬أ‪ 4= #‬ا ‪ / ]9E‬ء ا ‪_ /‬‬ ‫‪:‬تا ‪E‬‬ ‫ا ‪ E‬دت * ا‬
‫ا ‪ /‬دة‬ ‫ت ‪U‬ا‬ ‫‪ `/5 U‬ا اد ا ‪ A,‬رة ‪ U‬ا ‪ ،SX‬آ ا‬
‫‪C‬‬ ‫‪ 9A,‬ا ‪ E‬ت ا ‪ Q,‬وا ‪ Q‬رة‪ .‬آ و‪ 4Ed‬ا ‪9A‬آ ا ا‪ SX‬ا‪12‬‬
‫‪3# :‬‬ ‫ا] ‪ S‬ا ‪ /‬ء إ ‪9A: n: 1 U‬ه‬ ‫‪ Facebook‬و‪Twitter‬‬
‫)‪(٦٧‬‬
‫‪.You tube SX U‬‬ ‫و‪95‬ا ‪ 3B‬ا ‪: PE‬‬
‫)‪ Park, Cha, Kim,& Jeong (2012‬إ ‪ U‬ر] ‪k‬راء‬ ‫‪ 4/ -‬درا‬
‫وا‪ B#‬ه ت ‪ 3 1‬ر ‪9R : 9 #‬آ "دو ‪P 5 P ,‬ا" ‪ /5‬ا‪ A :‬ر ‪ `/5‬ا!‪ GV‬ر‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬م ‪٢٠٠٩‬‬ ‫ا‪ 9G 9A :‬و‬ ‫‪0 nG)5 3,‬‬ ‫ا)‪G‬‬
‫ن ‪ RL5‬ء ‪9 F‬‬ ‫!‪ * * ,b‬ا ‪ * /‬دا‪ 2 5 -/W V‬آ رو ‪ ,‬ا ‪A‬‬
‫] ‪ '0‬ا ‪7Z‬اء‪ ،‬وآ‪ p 7‬ر] ا‪ B#‬ه ‪ : -3#‬ا ‪7‬ار ا ‪ - 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ ‪.‬‬
‫* ا ‪9A‬آ ‪ # -#‬او ‪ A5 3‬أ ‪9‬ع‬ ‫و‪ 4Q V‬ا را إ ‪ U‬أن ا!‪ GV‬ر ا ) ‪G‬‬

‫‪٣٣٤‬‬
‫أ‪9b‬ت‬ ‫وأآ‪ 9C‬ا‪ A :‬رًا * ‪ 9GV‬ا ‪7‬ار ا ‪ - 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ ‪ ،‬وأن ه‪ 67‬ا!ز‬
‫‪٦٨‬‬
‫) ‪.* 3‬‬ ‫‪ U n ) 5‬ا ‪ ,‬ا ‪9A‬ا‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫)‪ Chewning (2015‬إ ‪ U‬أن و‬ ‫‪ -‬أ‪ R‬رت درا‬
‫و‪9 F 3# GW#‬ت * ‪ R‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ /# - 0 ،‬ا ‪ .,‬ه' *‬
‫‪ S‬ا!ز ‪ 0 .‬أ]‪ ]! [G‬ب ا ‪[ Q‬‬ ‫‪ p #‬ز م ا! ر ‪ '0‬ا ‪/‬‬
‫م ] ت ) ع‪ ،‬و‪ # 5‬ا ‪ Q‬راً ‪ /‬ت و ) ا ‪0‬‬ ‫وا ‪ 3 B‬ر ‪A5‬‬
‫‪S‬‬ ‫ى و‪ 69A:‬وا ‪E‬‬ ‫‪ _ ( ً ]90‬ا‬ ‫*‪ ،‬آ أ‪ -3 4= #‬ه‪ 67‬ا‬
‫ا‪ .N:LA5 * 9VT‬و‪•0 ' 5‬ن ‪9 bL#‬ه‪ -‬وا ‪† -3 5 B‬ز ‪ U - /,‬ا ‪5 B‬‬
‫‪ .,‬ت أي‬ ‫ا ‪ .,‬وا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ' ‪7 ، 3 ( )#‬ا ‪/ -‬‬
‫م ا‪ 3 WV * h ' 12‬دارة ا‪2 Q#‬ت‬ ‫ا‬ ‫ا‪ V‬ر ‪ '0‬د ‪ q‬و‬
‫‪٦٩‬‬
‫ا!ز ‪.‬‬
‫‪ ,# -‬و ‪ 4‬درا )‪ Liu, Kim & Gray (2015‬دور ‪ GR‬ت ا ا] ا‪' 12‬‬
‫‪ÒA,‬ت ا ‪ ( ) f = ، X ,E‬م ا ) ن ه‪67‬‬ ‫‪ WV '0‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ ،-3, 5‬وآ‪9 A p 7‬ه‪-‬‬ ‫‪ A‬رآ ا ‪ /‬ت وا (‪9G‬ات ‪0‬‬ ‫ا‬
‫اء آ ‪ 4:‬إ ‪ 5 B‬أو ‪، G‬‬ ‫وا‪ * -3# GW:‬ا ] وا ‪ÒA,‬ت ا ) =‬
‫‪ ] V‬أو‪ X‬ت ا!ز ت ا ' ‪ WX U 9b…#‬ع ا ) = ‪7 .‬ا ‪ ( )#‬م ا ‪ÒA,‬ت‬
‫ى ‪* cA‬‬ ‫‪ Q,‬ت ا ا] ا‪ ]9 ' 12‬و ‪9‬ا‪ GX‬ا‬ ‫ا ‪X ,E‬‬
‫‪ ،‬و ‪9/‬ف ‪ U‬آ ‪ E‬إدراك ‪ 3 1‬ر ا ) * †ز‬ ‫إ‪ R‬رات ا!ز ت ا‬
‫ا‪ 5 B 2‬ا ‪G ,‬‬ ‫وا‪ B#‬ه ‪ -3#‬و آ‪ -3‬ا ‪ ،n #9‬وذ ‪# S W )# U = p‬‬
‫‪٧٠‬‬
‫†ز ‪.‬‬
‫‪ -‬ه ‪ 40‬درا )‪ Brengarth & Mujkic (2016‬إ ‪ U‬إ ء ا ‪ D‬ء ‪U‬‬
‫م ا ‪ B‬أ‪ ,b‬ء آ ر‪9= b‬ا _‬ ‫‪ GW‬ت ا‬ ‫ا ( ام ا ‪ .,‬ت ‪ 9 F‬ا ‪59‬‬
‫ة م ‪ ٢٠١٤‬وا ' أودت ‪ 5‬ة ‪* Q(R‬‬ ‫ا ‪ 5 Z‬ت ‪9F '0‬ب ا ‪ 2‬ت ا‬
‫و=‪9‬ق أآ‪ ١٨٠٠٠ * 9C‬ه ر * ا!را‪ 'h‬و= ا ' ‪ .ً2P, ٣٥٠‬و‪4Q V‬‬
‫ت ا ‪ .,‬ت ‪ U‬ا‪ = 31‬ا ‪ W‬ارئ‬ ‫ا را إ ‪ U‬أن ه‪ 67‬ا ‪ GW‬ت‬
‫و ‪ 4‬آ‪ 3, 5 9)B‬و‪ * 5‬ا ) ن ا ‪9D‬ر * وآ‪ p 7‬ا ا‪ * * ,H‬و ن‬
‫ت وا ارد ا ‪. / GW‬‬ ‫* ا!رواح وا‬ ‫أدى إ ‪ U‬إ‪ :‬ذ ا ‪/‬‬ ‫ا ) ة‪،‬‬
‫‪ 9G‬ا‪ SX‬ا ا] ا‪ ' 12‬وا ‪ 3‬ا‪c#‬‬ ‫‪ 0‬ا‪ 4 )#‬ا ‪ GW‬ت ا ) (‬
‫ه‪-‬‬ ‫‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر‪،‬‬ ‫ا ‪7‬آ ‪ 9)5‬و ‪ : 3‬و‪ G#‬دل ا ‪ /‬ت وا ‪E‬‬

‫‪٣٣٥‬‬
‫‪ S 1‬ا ‪ 9G‬ت‬ ‫‪9 U‬‬ ‫وة‬ ‫‪ A,# '0‬ا ‪ 5 B‬ا ا‪ * ,H‬ا ‪9D‬ر *‬
‫)‪(٧١‬‬
‫) ةا‪. D‬‬ ‫ا ز‬
‫)‪ Getchell & Sellnow (2016‬دور ‪ GR‬ت ا ا]‬ ‫‪ 4 = -‬درا‬
‫ا‪ '0 (9 #) ' 12‬إدارة ا‪2 Q#‬ت أز ‪ #‬ث ‪ 6‬ا ‪9A‬ب ‪9F '0‬ب و‪2‬‬
‫إ ‪93: U‬‬ ‫م ‪9)# /5 ٢٠١٤‬ب ‪ F ٧٥٠٠‬ن * دة آ‬ ‫‪, 190‬‬
‫‪'0‬‬ ‫ه ‪E5 4‬‬ ‫ا ‪ ،Elk River p‬و‪ 4Q V‬ا را إ ‪ U‬أن ه‪ 67‬ا‬
‫‪ 9‬ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت ا ‪ V * ,/‬ل ‪ 9A: 9‬و‪ G#‬دل ا ‪ /‬ت ‪* 5‬‬
‫ه‪-‬‬ ‫‪ S‬ا!ز و‪ * 5‬ا ‪ 3 B‬ر ا ‪9D‬ر ‪، 3,‬‬ ‫ا!‪9H‬اف ا ‪/ 5 ,/‬‬
‫)‪(٧٢‬‬
‫‪ = c E(# '0‬ة ا!ز و‪ #‬ا ‪. 3#‬‬
‫م‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫]‬ ‫ا‬ ‫‪ -٢‬درا ت ‪ ?A‬و ‪ 8‬ا‪= D‬ا‪ a A‬ت ا‪KAD‬‬
‫ا‪ : 'D‬أو^ ت ا‪I‬ز ت وا !‪$‬ارث‪:‬‬
‫)‪ Muralidharan et al (2011‬ا ( ام ‪9R‬آ ‪ž 95‬‬ ‫‪ ,# -‬و ‪ 4‬درا‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ا ' ‪3 4h9/#‬‬ ‫‪9 5‬و م و‬
‫‪ * n ,‬ا ‪9 G‬ول ‪ q V '0‬ا ) ‪.p‬‬ ‫‪ nG)5‬ا‪ BE:‬ر أ= أ‪ 3#P31‬ا ‪9 G‬‬
‫‪ D‬ن ‪ A, ٧٣٩‬رًا‪ ،‬و‪ 3 B ً /# ١٤٠٦٥‬ر ا ) ‪َ 3‬ف‬ ‫و= ‪ 4‬ا را‬
‫‪ E] U‬ت ا ‪9A‬آ ‪ 5‬ا‪ SX‬ا ا] ا‪ ،' 12‬و‪ 4Q V‬إ ‪ U‬أن ا ‪9A‬آ‬
‫ت ‪ U‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ V * [ Q‬ل ‪ [ h #‬ا ‪ 3B‬د ا ' ‪35 4 X‬‬ ‫ا‬
‫* ‪ / 5‬ا ‪ ،4 P‬و ' ذ ‪ p‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪[ h 5 ` /‬‬ ‫‪ c .,‬ا‬
‫‪ 31‬ده ‪ ` /# '0‬ا ‪ D‬ر * * ا!ز ‪ -b ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ -‬وا ‪S cH /‬‬
‫)‪(٧٣‬‬
‫ا ‪ D‬وإ‪ 5‬اء ا! ‪7 c‬و ‪.-3‬‬
‫ا '‬ ‫)‪ 09/ Byrd (2012‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬ ‫‪ -‬ا ‪ 40 3‬درا‬
‫‪ U‬ا ‪ 5 - E‬ك أ‪ ,b‬ء‬ ‫‪ 3 E] 9G‬ا ‪9‬‬ ‫ا ( ‪9R 3‬آ ‪ # #‬ا ‪: 5‬‬
‫ا!ز ا ' ‪ 3 4h9/#‬م ‪ nG)5 ،٢٠١٠‬ا ‪ /‬ب ا ‪ ,E‬ا ( ] ‪9 ) 5‬‬
‫‪ D‬ن ]‪ E‬ا ‪9A‬آ ‪ U‬ا ‪ 5 - E‬ك‬ ‫ا ) رة وإ ‪ 0 . 30‬م ا ‪5 f= G‬‬
‫‪.‬‬ ‫"‪ "wall‬آ = ة‬ ‫وذ ‪ (# 5 p‬ذ ا ‪ A,‬ر "‪ "post‬ا ‪ 1‬د ‪ U‬ا‬
‫و‪ 4Q V‬ا را إ ‪ U‬أن ‪9R‬آ ‪ # #‬ا ( ‪ 4‬ة ا ‪9‬ا‪ B #‬ت أه ‪: 3‬‬
‫‪N‬‬ ‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪7 2‬ار‪ ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬إ‪ 3d‬ر ا‪ , 2‬ن ‪ 3 B‬ر ا ) ‪َ 3‬ف‬
‫ا ‪ /‬ب ا ‪ ,E‬ا '‬ ‫)?‬ ‫‪9A‬آ و‪ 4X‬ا!ز ‪ ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪9 2‬اف و‪#‬‬
‫‪! 5 4GG)#‬ز ‪ ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬إدارة ا ‪ X /‬ت؛ و‪ ',/#‬د ‪ -‬ا ‪ S X /‬ا ) ‪* 3‬‬

‫‪٣٣٦‬‬
‫* ‪ #‬رب ا ) ‪* 3‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪ )# U‬ؤ‪،-3#2‬‬ ‫وا ‪ B‬وب ‪ ،-3/‬وا ‪9‬د‬
‫)‪(٧٤‬‬
‫وو‪2‬ءه‪9A -‬آ ‪.‬‬
‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ت‬ ‫‪ 4Q V -‬درا )‪ = Freberg et al (2013‬ل ‪ G‬ز دة ‪0‬‬
‫ا ا] ا‪ ،' 12‬إ ‪9h U‬ورة د ‪ q‬روا‪5‬‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ ،‬م ا‪ 2‬د ‪U‬‬ ‫ا ‪ /‬دة ‪ S‬ا ‪ D‬ن ا م ‪ 9G‬ه‪ 67‬ا‬ ‫ا‬
‫‪ D '0‬ن ا ‪9‬‬ ‫ا ‪ /‬ت ا ‪ ، 0 Q,‬ا (‪ * c E‬ا ‪ B3‬ا ‪9‬‬
‫‪ 3 B‬ر‪ ،‬وا ( ام أ ب ازن و‪ '0 )5‬ا ار * ‪ V‬ل ر‬ ‫ا‬
‫)‪(٧٥‬‬
‫وا‪ h‬و ‪9‬آ‪P‬ة و ‪9R G‬ة‪.‬‬
‫ن )‪ (٢٠١٤‬إ ‪ U‬ا ‪9/‬ف ‪ U‬دور ]‪ E‬ت ا ‪ž B‬‬ ‫ى‬ ‫‪ 4/ -‬درا‬
‫وا ‪ U H9A‬ا ‪ G) E‬ك ‪ '0‬إدارة ا!ز ا ' ‪ 4 #‬ا ‪ C‬رة ا ‪ 9Q‬ا ‪'0 : C‬‬
‫‪ .٢٠١٣ : ٣٠‬وذ ‪9/ p‬ف ‪ U‬ا ‪ * D‬وا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ' ‪3, D #‬‬
‫ه‪ 67‬ا ‪ EQ‬ت و ى ‪ Q‬ا‪ 3 X‬ى ا ‪ 3 B‬ر ا ) ‪َ 3‬ف‪ ،‬وأ ‪ G‬ب ا ( ا ‪-3‬‬
‫وا ده‪ 3 -‬و‪ 4X‬ا!ز ت‪ .‬و‪ 4Q V‬ا را إ ‪ U‬ار‪ E#‬ع ‪2 /‬ت ا‪ 2‬د‬
‫‪ U‬ه‪ 67‬ا ‪ EQ‬ت آ ‪ Q‬ر ‪ /‬ت و‪ 4X‬ا!ز ‪ / - 0 ،‬وا ‪ 35 3‬ف‬
‫‪ U‬ا ‪* EQ‬‬ ‫ا ) وا ‪ .N 09‬وآ ‪ 4:‬أه‪ -‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ل ا ) (‬
‫‪ 0‬ا ‪ / A‬ت‪ ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ /‬ت و‪:‬‬ ‫ه'‪:‬‬ ‫ا را ا‬
‫ا!‪ GV‬ر وا!= اث و‪ [ h #‬ا _‪ 5 ،‬ن ‪ 31‬د ا ‪ ž B‬وا ‪ / H9A‬دة ا! *‬
‫وا! ن و ‪ 0‬ا ‪ ،nZA‬إ‪95‬از دور ا ‪ 3A‬اء * ا ‪ ž B‬وا ‪ ، H9A‬وإ ‪9‬ا‪B #‬‬
‫)‪(٧٦‬‬
‫د ‪ -‬ا ‪ Q‬رة ا ‪7‬ه‪. ,‬‬
‫‪ 4AX : -‬درا )‪ WV Jin, Liu & Austin (2014‬ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت‬
‫م ا‪ ،' 12‬وأآ ت أن ه‪ ,‬ك ة ا ‪ G‬رات ‪9b…#‬‬ ‫ا‬ ‫†ز ت ‪ 9G‬و‬
‫‪ 9G‬ه‪67‬‬ ‫‪ U‬ى ‪ GX‬ل ا ‪ 3 B‬ر ‪ 3B‬د ا ‪ .,‬ت ‪ '0‬إ‪ H‬ر ا ‪† 3 5 B‬ز‬
‫وه'‪ :‬أ] ا!ز )دا‪ V – V‬ر‪ ( 1‬و ‪ X‬ذ ‪ 5 p‬ر‪…) 1‬و‬ ‫ا‬
‫* = وث ا!ز ‪ / GH ،‬ا!ز )= دث‪ H -‬رئ‪ -‬ا‪ 3 :‬آ ت‪ -‬إره ب‪-‬‬ ‫ا ‪.,‬‬
‫‪) 5 B‬د‪ - 0‬ه‪- B‬‬ ‫أ‪ /0‬ل ‪ Q 9 F‬دة(‪ ،‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫ا‪ Q#2‬و ‪ Q‬ره ‪ ،‬وأ‪9 V‬اً در‪ 1‬ا‪ Z:‬س ا ‪ 3 B‬ر‬ ‫از‪ R ،( :‬ا ‪9‬‬
‫)‪(٧٧‬‬
‫‪ '0‬ا!ز و ‪. 35 N X‬‬
‫‪ ,# -‬و ‪ 4‬درا )‪ Ki & Nekmat (2014‬ا ( ام ا ‪ G) E‬ك آ ‪ Q,‬ا‪Q#‬‬
‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬ ‫‪9A‬آ ت ‪ V‬ل ا!ز ت‪ ،‬وه ‪ 40‬إ ‪# U‬‬

‫‪٣٣٧‬‬
‫‪٧٠٨٠‬‬ ‫‪ h '0‬ء ‪ 9.:‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ا ‪5 4 0 ، EX‬‬ ‫ا )(‬
‫ـ ‪9R ٥٠٠‬آ أ‪ ,b‬ء ا!ز ت ا ' ‪ h9/#‬ا ‪ . 3‬و‪ 4Q V‬ا را‬ ‫ا‪Q#‬‬ ‫ر‬
‫ا] ‪S‬‬ ‫إ ‪ U‬أن ه‪ 67‬ا ‪9A‬آ ت ا ( ‪ 4‬ا ‪ G) E‬ك ‪ A5‬أ ' آ‪L‬داة‬
‫ت ‪ -./‬ر ‪3‬‬ ‫م‪ ،‬وا‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ 3 B‬ر ا ) ‪ 3‬ف وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وو‬
‫‪ U‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا ‪ 9 9G‬وا‪7 2‬ار و‪ n H‬ا ‪ /‬ن‪ V * ،‬ل =‪ f‬ا ‪ 3 B‬ر ‪U‬‬
‫‪ =9 - #‬ت ‪ )#‬ا ‪9A‬آ ت ‪ '0‬ا ‪ U n Z‬ا!ز ‪ .‬وأ‪ R‬رت ا را إ ‪U‬‬
‫أن ه‪ ,‬ك ‪ X‬ار‪ * 5 H G#‬ا‪ Z:‬س ا ‪9A‬آ ت ‪ '0‬ا‪2 Q#2‬ت ذات ا‪ B#2‬ه *‬
‫‪ 1 S‬ه ‪9‬ه ا ) ‪ 0 3‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ ،‬ورد ‪ /0‬ا ‪ B‬ه ‪ : 9‬ه‪ 67‬ا ‪9A‬آ ت‬
‫)‪(٧٨‬‬
‫و‪! -3 #‬دا ‪ 3‬و‪ 4X‬ا!ز ‪.‬‬
‫‪9G‬‬ ‫‪ -‬ه ‪ 40‬درا )‪ DiStaso et al (2015‬إ ‪ - # U‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫ا ‪ G) E‬ك أو‪ X‬ت ا!ز ت و‪9 bL#‬ه ‪ / U‬ا ‪ .,‬ت‪ .‬و‪ 4Q V‬ا را إ ‪U‬‬
‫أن ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪† 5 B 2‬ز ت ‪ GR 9G‬ت ا ا] ا‪ nB ' 12‬أن‬
‫‪ '30 ،f‬ا‬ ‫‪ U‬ا )‪ ، 9‬ا ‪ Q‬ا‪ ، X‬ا ‪ ، 0 EA‬وا ‪ /5‬وا‬ ‫‪/#‬‬
‫‪ '0‬ا ‪ / U 9 bL‬ا ‪ .,‬وا ‪ U -‬ا ‪ 3 5 B‬و‪ 4X‬ا!ز ‪ .‬آ‬ ‫=‬
‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت‬ ‫‪ U‬أن ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ /‬ت ‪'0 '#L#‬‬ ‫أآ ت ا را‬
‫‪ 3‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪7 2‬ار‪ ،‬ا ‪،cH /‬‬ ‫ا‪ Q#2‬ا!آ‪9 bL# 9C‬اً ‪ / U‬ا ‪.,‬‬
‫وا ‪ f = .[ Q‬أن ا ‪ 3 B‬ر أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث ن ‪1 5‬‬
‫ا‪ 5 B 2‬ا ‪ 19‬ة‪ ،‬و‪•0 ' 5‬ن‬ ‫‪ /‬ت ) ‪ -30 U 6‬ا ‪ cX‬و‪#‬‬
‫‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ /‬ت ‪ E 5‬ءة ‪ Q, 9G‬ت ا ا]‬ ‫ا ( ام ا ‪ .,‬ت‬
‫ا‪ ) ' 12‬ه‪ :L H '0 -‬ا ‪ 3 B‬ر و ‪ 9A: S,‬ا ‪ / A‬ت ا ' ‪9D#‬‬
‫)‪(٧٩‬‬
‫‪. 3 / )5‬‬
‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت‬ ‫‪ -‬ه ‪ 40‬درا )‪ Ott & Theunissen (2015‬إ ‪# U‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أ‪ ,b‬ء ا!ز ت‪ .‬و‪4Q V‬‬ ‫ا‬ ‫‪9A‬آ ت ‪ 9G‬و‬ ‫ا‪Q#2‬‬
‫‪ 3 1 S‬ر‬ ‫ن ‪0 ً2 /0‬‬ ‫ا را إ ‪ U‬أن ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ار‬
‫‪ * 9R G‬ا!ز ‪ ،‬أ ‪ W: S # = '0‬ق‬ ‫ا ) ( * ا ‪9D‬ر * ‪A5‬‬
‫ا ار ‪ A‬آ ‪ 0‬أ] ب ا ‪ * N:•0 ،[ Q‬ا ‪ [19‬أن )‪ nG‬ذ ‪q 1L# '0 p‬‬
‫‪،3/ U‬‬ ‫‪ 9WV * P‬ا!ز‬ ‫‪ U‬ا ‪9A‬آ ‪،‬‬ ‫= ا ‪ nDZ‬وا )(‬
‫= ‪ f‬أن ا‪ `/5 6 B#‬ا ‪9A‬آ ت ا ' ‪ * ': /#‬أز ت إ ‪ U‬ا ار ‪ 3 1 S‬ر‬
‫ا‪ SX‬ا ا] ا‪ C ' 12‬ا ‪ G) E‬ك و‪ 9 #‬و‪ G#‬دل و‪ 31‬ت ا ‪-3/ 9.,‬‬

‫‪٣٣٨‬‬
‫‪9 A‬ه‪… X ،-‬دي إ ‪ -X E# U‬ا!ز وا‪ A :‬ر = ا ‪nDZ‬‬ ‫‪9Z5‬ض ا ‪* - E,‬‬
‫‪7‬ا ‪ '] #‬ا را ‪9D5‬ورة ‪ -30‬وإدراك ر ' ا ‪ X /‬ت‬ ‫‪ 9G‬ه‪ 67‬ا ‪ Q,‬ت‪.‬‬
‫وا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ‪ ,G G ,‬ء ا ‪ X /‬ت وإ‪ X‬ا ار‬ ‫‪ G‬دئ ا!‬ ‫ا‪/‬‬
‫)‪(٨٠‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪.‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 3 1S‬رو‬
‫‪ :‬أو^ ت ا‪I‬ز ت‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ 1‬ت ا ] ام و ‪ VW‬ا‬ ‫‪ -٣‬درا ت ‪ ?A‬و ‪8‬‬
‫وا !‪$‬ارث‪:‬‬
‫‪ -‬أ‪ R‬رت درا )‪ Kelleher (2009‬إ ‪ U‬أن إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ '0‬ا ‪? G‬‬
‫‪ ً # C #‬أ م ا ‪ .,‬ت‪ f = ،‬أن أ] ات و‪ /#‬ت ) ( ' ه‪67‬‬ ‫ا ‪E‬‬
‫وا‪ A :‬ره أ‪ ,b‬ء ا!ز ‪ '0 nG) X‬ز دة = ‪ 3#‬و]‪ 5 /‬ا= ا ‪. 3‬‬ ‫ا‬
‫و‪9 bL# N GA# -# X‬ه ‪9 5‬ض ا ‪9 E‬و ' ا ‪7‬ي ‪ 9)5 9A ,‬و ‪ n/Q‬ا ) ‪9W‬ة‬
‫‪ .N‬و‪9 #‬ح ا را أن ‪ - 3#‬ا ‪ .,‬ت ‪ 5‬ر ت ا ‪ X /‬ت ا ‪ /‬ا ‪E‬‬
‫‪ B5 3# X‬ه ‪9‬ه ا ) ‪ 0 3‬وإ‪X‬‬ ‫‪ Q, 9G‬ت ا ا] ا‪H ،' 12‬‬
‫= ار دا ‪ '0 0 - -3/ -‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ 5 ،‬ا!ه‪ '0 -‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ /‬د‬
‫)‪(٨١‬‬
‫‪ GX‬ا!ز (‪.‬‬ ‫) ‪=9‬‬
‫‪ -‬أآ ت درا )‪ = Utz (2013‬ل دور ‪ GR‬ت ا ا] ا‪ '0 ' 12‬آ ر‪b‬‬
‫‪ 0‬آ ‪ 5 5 R‬ن م ‪ ،٢٠١١‬أن ا ‪ 3 B‬ر ا ‪_C * - ': 5‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪ / 5‬ت ا ' ‪ GR 9G 9A,ُ#‬ت ا ا] ا‪ ،' 12‬وآ ‪ :‬ا ‪9‬وا أن و‬
‫)‪(٨٢‬‬
‫و‪ ] V‬ا ‪ c Q‬أآ‪ Q 9C‬ا‪. X‬‬ ‫ما‬ ‫ا‬
‫‪ -‬أ ‪ 4‬درا )‪ Lachlan et al (2016‬ا ‪ D‬ء ‪ / GH U‬ا!ز أو ا ر‪b‬‬
‫* ا‪2‬ر‪ G#‬ك وا ‪ p A‬و م ا ‪, :L W‬‬ ‫آ ادث ‪= '0 nG) # ، /X 9 F‬‬
‫ت أ م إدارة ا ‪ .,‬ت ‪2 Q#2‬ت ‪0‬‬ ‫ى ا ‪ 3 B‬ر‪ .‬و‪•0 ' 5‬ن أه‪ -‬ا‬
‫م ا‪ ' 12‬ه' إدارة ا ‪ /‬ت؛‬ ‫أو‪ X‬ت ا!ز ت ‪ Q, 9G‬ت ا‬
‫ج ‪ /‬ت آ‪9 C‬ة‪ ،‬و * ‪ /‬ت ]‬ ‫‪ 3 B 0‬ر و‪ 4X‬ا!ز ‪2‬‬
‫* ا‪ 2‬د ‪ 3‬وا‪ U 5 B 2‬أ ‪ . 3‬و‪•0 ' 5‬ن ا‪ 0‬ر‬ ‫و ‪ b‬ق ‪35‬‬
‫‪ X b‬وا ‪ Q‬ا‪ 0 '0 nG) X‬ان ا ‪ ، ., 5 C‬و …‪n ) 5 9b‬‬ ‫ا ‪ /‬ت‬
‫)‪(٨٣‬‬
‫‪.3/ U‬‬
‫‪ 4Q V -‬درا )‪ Maresh-Fuehrer & Smith (2016‬إ ‪ U‬أن ‪ GR‬ت‬
‫‪ '0‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ( ‪* 9H‬‬ ‫ا ا] ا‪ /ُ# ' 12‬أدوات ‪0‬‬
‫‪ V‬ل ‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت وا ا] ‪ S‬أ] ب ا ‪ ،[ Q‬إ‪ 2‬أن در‪ Q 1‬ا‪X‬‬

‫‪٣٣٩‬‬
‫أ]‪ 3# A [G‬ا ) ‪ /‬ا ‪9A‬آ ت‬ ‫ى ‪ Q, 9G‬ت ه‪ 67‬ا‬ ‫ا‬
‫ن ‪ A :2 ً C ً X #‬ر ا ‪ / A‬ت‬ ‫وا ‪ .,‬ت؛ = ‪ f‬أن و‪ 4X‬ا!ز‬
‫اء ‪ 5‬ون ‪ QX‬أو ‪ )5‬ء ‪ `/5 * :‬ا ‪ * )0 ,‬أو‬ ‫وا ‪ /‬ت ا ‪H Z‬‬
‫)‪(٨٤‬‬
‫أ] ب ا ‪ [ Q‬ا ‪ D‬دة‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫أو'… ا‪ M D‬دة ‪ 3‬ا را ت ا‬
‫ا را ت ا ) ‪ B: ، 5‬أ‪ ,# 3:‬و ‪ 4‬أه ودوا‪ S0‬ا ( م‬ ‫‪9 /5‬ض ‪q :‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‪# ،‬‬ ‫ا‬ ‫ا!‪90‬اد وا ‪ .,‬ت‬
‫م ا‪* ً D0 ،' 12‬‬ ‫‪ .,‬ت ‪ Q, 9G‬ت ا‬ ‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫أو‪ X‬ت ا!ز ت‬ ‫إ ‪ G U‬ت و‪ #‬ت ا ( ام ه‪ 67‬ا‬ ‫ا را ت ا ' أ‪ R‬رت‬
‫‪ 3‬ا را ت ا ‪ :‬ا ‪ M‬دت ?‪ L‬ا ‪ ، 0% 1‬وذ ‪ :9 c‬ا ‪$a‬ا‪nX‬‬ ‫وا ارث‪ .‬و† = ذ ‪c‬‬
‫‪:‬‬ ‫ا‬
‫أهـ ا‪. X 5 30‬‬ ‫و‪#‬‬ ‫‪ h‬ع ا را‬ ‫• ‪ 5‬رة‬
‫* درا ‪ - # f 5 3‬ا را‬ ‫ور وا ا‪ V‬ا ‪ 9.,‬ا '‬ ‫أه‪ -‬ا‬ ‫• ‪#‬‬
‫و‪ c D#‬إ ‪. 3‬‬
‫‪ h‬ع ا را ‪.‬‬ ‫ا (‪ W‬ات ا ‪ B3,‬ا ‪G ,‬‬ ‫• ‪#‬‬
‫‪.3‬‬ ‫و‪#‬‬ ‫درا ت ا‬ ‫• ‪#‬‬
‫وا ( ص ا روس ا ) ‪ E‬دة‪.‬‬ ‫‪ q : AX ,‬درا ت ا‬ ‫•‬
‫‪:‬‬ ‫را & ً‪ aL? :‬ا را‬
‫* ا ‪ G‬ث ا ]‪ U/)# f = ، E‬إ ‪ = ً / ً 30 - # U‬ل‬ ‫ُ‪ /َ #‬ه‪ 67‬ا را‬
‫ت‬ ‫م ا‪ .' 12‬وا‬ ‫ا‬ ‫آ ‪ E‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث ‪ 9G‬و‬
‫‪ ،‬وه آ ‪9‬ى )‪ Yin (2003‬ا ‪ q3,‬ا!‪n):‬‬ ‫‪ q3, U‬درا ا‬ ‫ا ‪C= G‬‬
‫وا!آ‪ X 9C‬رة ‪ U‬ا ‪ )# * 5 1‬ؤ‪2‬ت ا را ا ' ‪ #‬ور = ل )آ ‪ ،c‬ذا‪ ،‬ذا‪،‬‬
‫)‪(٨٦‬‬
‫وه'‪:‬‬ ‫ذا ‪ (٨٥).( 2‬وأ‪ R‬ر ‪ Merriam‬أن ه‪ ,‬ك ة أ ‪ q3, n‬درا ا‬
‫ا (‪e Q‬؛ و ‪ ',/‬ا ‪9‬آ ‪ cX U P‬أو = ث ‪ * /‬أو ‪ d‬ه‪9‬ة ‪, /‬‬ ‫‪-‬‬
‫' وا ‪9/‬ف ‪ A U‬آ ‪ 3‬ا ا‪. /X‬‬ ‫ودرا ‪A5 3‬‬
‫‪.' QE#‬‬ ‫وا ‪A5 3 0 _ /‬‬ ‫ا ] ‪c‬؛ أي ا‪ V‬ر =‬ ‫‪-‬‬

‫‪٣٤٠‬‬
‫‪* / cX‬‬ ‫‪ U‬إدراك و‪-30‬‬ ‫ة ا‪,‬س‬ ‫‪ 35‬ف )‬ ‫=‬ ‫ا ر‪ R‬د؛ درا‬ ‫‪-‬‬
‫وا ‪.N, - /‬‬
‫ا‪9 2‬اء وا‪2 2‬ل؛ * ‪ V‬ل درا = ‪2‬ت ‪ /‬دة ‪Multiple case‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ X‬ت ‪ 1‬ة أو ا (‪9‬وج‬ ‫و ‪2‬آ ‪ A‬ف‬ ‫‪'0 studies approach‬‬
‫* ا‪ 1 , 2‬ت وا روس ا ) ‪ E‬دة ا ' ‪ E#‬ا ر * ‪ '0‬ا ا‪SX‬‬ ‫‪B5‬‬
‫ا ‪.' /‬‬
‫و‪ '#L#‬ه‪ 67‬ا را ‪ '0‬إ‪ H‬ر ا! ب ا ‪9‬ا‪ S5‬وه درا = ‪2‬ت ‪ /‬دة ‪ 35‬ف‬
‫ا‪= D‬اء وا‪D D‬ل‪ 3# f = ،‬ف ه‪ 67‬ا را إ ‪ - # U‬إ‪ H‬راً ‪ * ً 9.:‬ا‪2 Q#‬ت‬
‫م ا‪ f = * ' 12‬ا ‪ 3E‬م وا!ه ‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ا!ز ت وا ارث ‪ 9G‬و‬
‫ا‪ 3 V‬ا ‪ . 9.,‬و‪ X‬ا‪ V‬رت ا ‪C= G‬‬ ‫ا ‪9‬ا= ‪ ،‬ا ‪ ،c d‬ا ) ‪ G‬ت‪ S ،‬درا‬
‫را ‪ 3 0 4‬ا ‪ ,‬ع وا‪ V‬ف ‪ Q‬ر وأ ‪ G‬ب ا!ز ‪،‬‬ ‫* درا ت ا‬ ‫‪B‬‬
‫‪ ,30‬ك أز ت … ) )دو ‪P 5 P ,‬ا‪9 5 ž 95 -‬و م ‪ -*1 0 - 0-‬ا (‪ W‬ط‬
‫وآ ارث ‪) / GH‬إ‪P: E:‬ا‬ ‫* ( ‪] 9H‬‬ ‫ا ‪ ( P‬وأ‪9V‬ى ‪1 :‬‬ ‫ا‪B‬‬
‫ة‪ -‬ز ‪P‬ال و‪' : )#‬‬ ‫ا (‪ ,‬ز ‪ 5 9‬ر ا ‪ – 5 ,B‬إ ‪ Q‬ر ‪ :‬ي ‪ 2 5‬ت ا‬
‫ا ‪ 5‬ن‪ D 0 -‬ن ‪ .( : #‬و‪ - /#‬ه‪ 67‬ا ‪2‬ت ر ت إ ‪ 5 B‬وأ‪9V‬ى ‪'0 G#9‬‬
‫م ا‪ ' 12‬دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ( ‪9H‬‬ ‫ا‬ ‫‪ B‬ل ا ( ام و‬
‫وا ارث؛ ‪ 35‬ف ا ‪9GV * - /‬ات و ر ت ا‪ 9G * 9VT‬آ‪ : cA‬ط ا ة‬
‫وا ‪ ،Knowledge Practical 3 0 c/D‬وا ‪9/‬ف ‪ U‬ا ‪9‬ا‪ -3# B #‬ا‪Q#2‬‬
‫* ا ا ت ا ) ‪† G‬ز‬ ‫‪ '0‬ا‪ ، 5 B 2‬و ى ‪ '0 3 0‬ا= اء ا ‪ cX‬وا‬
‫* ا روس ا ) ‪ E‬دة * ا ا‪SX‬‬ ‫و (‪9‬وج ‪B 5‬‬ ‫أو ا ر‪ . b‬وذ ‪'0 p‬‬
‫ا ‪ ،' /‬و‪ `/5 - #‬ا ‪ 9 /‬أو ا ر‪ R‬دات ا ' ‪ )#‬ا ‪ .,‬ت ‪ * ) # U‬آ‪ E‬ءة‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‪،‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫و‪ 1‬دة ‪ 31‬ده ا‪Q#2‬‬
‫وا ر ت ا ‪ 19‬ة‪.‬‬ ‫و ) ا ‪ BE‬ة ‪ * 5‬ا ر ت ا‬

‫‪٣٤١‬‬
 ‫ً‪ :‬درا ت ا [ ‪:‬‬ ‫‪d‬‬
‫=آ ت و ?‪ F‬ت‪:‬‬ ‫‪D % -١‬ت ‪ ?A‬و ‪ 8‬أز ت ‪L 8/=&A‬‬
‫‪٨٨ ٨٧‬‬
‫ˆا )‪، :(٢٠٠٩‬‬ ‫=آ دو ? ˆ‬ ‫)‪ (١‬أز‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫‪ '0‬م ‪9R 4 # ٢٠٠٩‬آ دو ‪P 5 P ,‬ا ‪ 9 nG)5 ] X 59h‬ا‪ A :‬ر‬
‫‪ GR 9G 3,‬ت ا ا] ا‪ = nG)5 ' 12‬د‪90 b‬د دا‪ V‬أ=‬ ‫أ‪ GV‬ر ‪G‬‬
‫‪ U‬ا ‪ #‬ب‬ ‫‪9A‬آ ‪0 9A: -# 0 .‬‬ ‫‪ '0 nG)#‬أز ‪)#‬‬ ‫‪،3 W‬‬
‫!‪ * * ,b‬ا ‪ * Ed‬دا‪ V‬أ= ا ‪ /H '0 - W‬آ ‪ 2 5 90 :‬آ رو ‪ ,‬ا ‪A‬‬
‫ن ‪ /0L5‬ل ‪ '0 ] 9 F‬ا ‪7Z‬اء ا ‪7‬ي ‪ -‬إ اد‪ / 6‬ء‪ ،‬و‪ V '0‬ل ‪٤٨‬‬
‫ا ن ‪ A‬ه ة‪ ،‬و‪ 1‬ءت ا ‪ AX ,‬ت ا ‪'0 N5 /‬‬ ‫‪ A G): 4W(#‬ه ة ا ‪E‬‬
‫‪'0 Sh‬‬ ‫‪ q :‬ا ‪ * f G‬ا ‪ -‬دو ‪P 5 P ,‬ا ‪9 U‬آ ت ا ‪ 43G,# .f G‬ا ‪9A‬آ‬
‫‪ * Ed‬ا ‪ A‬ر إ ‪ '0 3‬ا ‪. E‬‬ ‫) ء ا م ا '‪ ،‬وأ ‪3 Q0 * 4,‬‬
‫ا ت ا ‪9A‬آ أن ا! ‪ 3 9‬أ ‪ Q0 /5‬ا ‪ ،* Ed‬إ‪ 2‬أن ا ‪ /‬ت ا ‪Gh Z‬‬
‫وا ) ‪9V‬ة ‪ 3R‬ت ز دة آ‪9 G‬ة‪ ،‬و‪ 5‬أت ا ‪9A‬آ ‪ S5 #‬ا! ‪ * 9‬آ‪LA:L0 nC‬ت =) ‪3 ً 5‬‬
‫‪ # 5 3/X U‬ب ‪ N5‬ر‬ ‫‪9 9 # U‬د ‪ U‬ا ‪ /‬ت‪ ،‬و‪9A:‬ت ‪0‬‬
‫= ث‪ - 9 ! 0 .‬ه ‪9A G), 5 ً ,‬آ‬ ‫‪ * Q(R‬ا ‪ 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ ‪7 /‬ر‬
‫‪ b‬ق ‪ ، 35‬و‪ DF '0‬ن أ م ‪X‬‬ ‫‪ B#‬ر‬ ‫ً ‪ ,G‬ء‬ ‫ا ‪ 4X9Z‬أآ‪٥٠ * 9C‬‬
‫‪ U‬ا‪SX‬‬ ‫‪9/ #‬ض ‪ N A 3 /‬و‪ b P 3#‬ا ‪ /‬ء ‪ nG)5 35‬ا‪ A :‬ر ه‪7‬ا ا ‪E‬‬
‫ا ا] ا‪.' 12‬‬
‫ا ‪=‰‬آ „ز ‪:‬‬ ‫ا ‪a‬‬
‫‪ '0‬ا ‪ DE‬ء ا‪* * # * ' 12‬‬ ‫‪ 9A ,# ,‬ا!‪ GV‬ر ا ) ‪9R * G‬آ‬ ‫‪-‬‬
‫* ا ‪ 9 A‬ا ' ‪ ,#‬ب ) ( ' ه‪67‬‬ ‫ا ‪ C/‬ر ‪ U‬إ=‪ Q‬ت ذات د‪2‬‬
‫و=‪ 3 B‬و‪7 . 3# R‬ا ‪ U‬ا ‪9A‬آ أن ‪9 #‬ك ‪ 9) 5‬ا ' ‪S n , #‬‬ ‫ا‬
‫‪ /‬ل ا‪ A :‬ر ه‪ 67‬ا!‪ GV‬ر ا ) ‪ . G‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن ‪ B:‬أن ‪9R‬آ دو ‪P 5 P ,‬ا‬
‫ن‬ ‫"أ س ا!ز " إ ‪U‬‬ ‫د ‪A‬ه ي ا‪E‬‬ ‫‪9 #‬آ‪9VL 4‬ة ‪ /5‬و]‬
‫‪ 3 /‬آ‪9 C‬اً * ا ‪9D‬ر‪ .‬وه‪ U ,‬ا ‪9A‬آ ت و‪Sh‬‬ ‫آ‪G‬‬ ‫‪ A‬ه ة‪ ،‬وه‬
‫‪ = '0 5 B‬ا!ز ت وا ‪ W‬ارئ ‪9‬د ا )‪ U S 9‬ا ‪9A,‬‬ ‫‪,‬ر هت‬
‫م ا‪9 0 ،' 12‬د ‪ nB‬أن ن ‪ DF '0‬ن‬ ‫ا‬ ‫ا ) ‪ '0 3, 'G‬و‬
‫د‪ _ X‬و ‪ -‬أ م‪.‬‬

‫‪٣٤٢‬‬
‫‪ pR 2‬أن ا ( ام ا ‪9‬ا‪ ' B #‬ا‪9 2‬اف ‪ LW( 5‬وا‪7 2‬ار و‪9 A 9 #‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا ‪ , nDZ‬ا ‪ 3 B‬ر آ ن ‪ 69 bL# N‬ا ‪ '0 '5 B‬ا= اء ا!ز ؛ ‪7 0‬ار ا ‪9‬‬
‫ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ دو ‪P 5 P ,‬ا ‪ = * cEV‬ة ا ‪ 9 A‬ا ) ‪ G‬و‪p # ] V‬‬
‫ا ‪ , 5 /‬ا ‪9A‬ا ‪ ،‬و‪ 5 [ 0‬ب ا ار ‪ * 5‬ا ‪9A‬آ وا ‪ 3 B‬ر‪.‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G 3‬و‬ ‫‪ U * /‬ا ‪9A‬آ ت د ‪ # -‬ا] ‪S 3‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ '0‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ /‬د و ‪! 3h9/# = '0 -‬ز ت ‪ . 0‬و‪9R 4 /# X‬آ‬
‫دارة ا‪2 Q#‬ت‬ ‫دو ‪P 5 P ,‬ا ه‪7‬ا ا رس و‪9 F‬ت * ا ‪9‬ا‪ 3 B #‬ا )‬
‫م ا‪ ' 12‬وأ]‪ 4 G‬أآ‪ # 9C‬ا] ً ‪S‬‬ ‫ا!ز ‪ ،‬وا‪ 5 43B#‬ة إ ‪ D0 U‬ء ا‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ U‬و‬ ‫‪ 3‬ا ‪ B‬ر ‪ ،‬و ‪/# /# -‬‬ ‫‪ 3 1‬ره ودا‪* 4/0‬‬
‫‪. 0‬‬ ‫ا‬
‫ار و‪ G 4,G#‬أ "آ* ) ‪ /‬اً‬ ‫ت ا ‪9A‬آ ‪ U‬ا ‪9‬ا‪ ' B #‬ا ‪ [ Q‬وا‬ ‫ا‬ ‫‪-‬‬
‫و‪ * - /#‬ا (‪:' 5 4 0 ،"LW‬‬
‫‪ , :‬ن‬ ‫‪ GR U‬ت ا ا] ا‪ ,/5 ' 12‬ان "‬ ‫• أ‪ 4 H‬ا ‪9A‬آ =‬
‫أ‪ V * “Help us to get better - D0‬ل =‪ f‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ U‬ء ا ‪ G‬ن‬
‫‪ 3/X U‬ا ‪9‬و‪ ':‬و]‪ U 3# E‬ا‪ SX‬ا ا] ا‪ ،' 12‬و‪9Vk‬‬
‫‪ G U 9 QX‬ة ا ‪P G‬ا ذا‪ 3#‬ا ' ‪ -#‬إ دة ‪ ، 3 Q#‬وذ ‪ 35 p‬ف ا ‪9/‬ف‬
‫‪k U‬راء ا ) ‪ * 3‬و‪ R‬اه‪ -‬و ‪ .-3# =9‬و‪ -#‬إ ن ‪ B :‬ا‪ G 2‬ن ‪0 EA5‬‬
‫و‪ [ h #‬ا ‪ A‬ت ا ' ‪ nG)#‬ا ء ا ‪ /‬ء وأه‪ -‬ا ‪ )E‬را‪ -3#‬و ‪-3# G W‬‬
‫‪.9 W‬‬
‫• أ‪ 4 H‬ا ‪9A‬آ = ت أ‪9V‬ى ‪ GR U‬ت ا ا] ا‪= 3, ' 12‬‬
‫‪ ,/5‬ان "أ‪ )# - :‬و‪ " /E 5 ,:‬و= ‪“Domino’s has heard your‬‬
‫ه‪7‬ا ا ا]‬ ‫”‪ .feedback & doing something about it‬و‪X‬‬
‫‪ 9 Z# U‬ا‪ B#‬ه ت ا ‪ 3 B‬ر و آ‪ : -3‬ا ‪9A‬آ ‪ ،‬وأ]‪ G‬ا ) ‪* /‬‬
‫‪ 59B‬ا ‪P G‬ا * ‪ ، 1‬و‪ -#‬ا ‪ /‬دة د آ‪ * 9 G‬ا ‪ /‬ء * ‪ 0 -#‬ه‪/5 -‬‬
‫ا!ز ‪.‬‬
‫ـ ‪ #‬ـ ب و‪ /R‬ره‬ ‫‪ U‬ا ‪ EQ‬ـ ا ‪) 9‬ـ‬ ‫• و‪/h‬ـ‪ 4‬ا ‪9A‬آ إ ـ ‪3# :‬‬
‫”‪ ،“Your new Domino’s pizza‬و‪ 0 9A: -#‬ه ت !‪ (R‬ص د *‬
‫‪ ,‬و ن ا ‪P G‬ا ا ‪ B‬ة و ‪ b‬ن ‪ 3,‬و ‪ =9‬ن إ‪ 0 h‬ت وأ‪ :‬اع أ‪9V‬ى‪.‬‬
‫و ‪9/‬ف ‪k * P U‬راء ا ‪ /‬ء أ‪ 4= #‬ا ‪9A‬آ ‪ 1 ] V‬ة ‪3/X U‬‬

‫‪٣٤٣‬‬
 ‫‪ U‬ا ‪ #‬ب و]‬ ‫ا ‪9‬و‪ .“Pizza Tracker” - 5 ':‬آ أ‪ ,X 4 H‬ة ‪3‬‬
‫د ‪ ٧٢ /5 3 /5‬أ ‪ G‬ع * ا!ز ‪.ً /5 ١٨٧٨٠٠‬‬
‫‪9‬وض ‪9#‬و ‪9A B‬اء ‪ 9G‬ا ‪ SX‬ا ‪9‬و‪9 0 '0 ':‬ة‬ ‫• ‪ 4 X‬ا ‪9A‬آ ‪/5‬‬
‫ا )ـ ء ”‪ ،“Big night in Domino’s pizza‬آ ‪3/X U 4QQV‬‬
‫ا ‪9‬و‪ ':‬و‪ U 3 GW#‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ ‪“Customer Sharing” ] V‬‬
‫) [ ‪ /‬ء ‪ . 9 Q 5‬ت ‪ /‬ة ‪ 3: D‬وه‪L -‬آ ن دو ‪P 5 P ,‬ا‬
‫و‪ SX U 3 #‬ا ‪9A‬آ و]‪ U 3# E‬ا‪ SX‬ا ا] ا‪ .' 12‬و‪X‬‬
‫‪ 4X2‬ه‪ 67‬ا ( ] ا ) ن و ‪ A‬رآ وا ‪ * /‬ا ‪ /‬ء وزادت * ‪ #‬ر‪-35‬‬
‫‪ S‬ا ‪9A‬آ ‪.‬‬
‫‪ GR U‬ت‬ ‫‪ 3/X U‬ا ‪9‬و‪ ':‬و=) ‪ 3# 5‬ا ‪9‬‬ ‫• ‪ 4QQV‬ا ‪9A‬آ‬
‫ا ا] ا‪ ,/5 E] ' 12‬ان ”‪ 9A, “Your Reports‬آ ‪ 0‬ا ر ‪9‬‬
‫ا ) ‪،p 3‬‬ ‫ا ' ‪ -3#‬ا ) ‪ # C p 3‬ر ‪ 9‬وزارة ا ‪ Q‬و‪ / 1‬ت =‬
‫‪ ،‬و‪ #‬ر ‪ - # 9‬ا!داء * ا ‪9E‬وع وا ‪.* Ed‬‬ ‫‪ #‬ر‪9‬‬
‫* ‪ 5‬ا ا!ز ار‪ / G 4/E#‬ت دو ‪P 5 P ,‬ا * ا ‪9 E‬ة‬ ‫• و‪ ٥٢ /5‬أ ‪ G‬ع ‪0‬‬
‫ا ' ‪ 4 G‬ا!ز ‪ %١٤ G),5‬آ ‪ S095 4 X‬أ ‪ /‬ره ‪ ٦٠ /5‬أ ‪ G‬ع آ‬
‫‪ U‬ا ‪ C‬وا ‪ /‬دة ا ‪ . :‬و‪ '0‬م ‪ 4 Q= ٢٠١٠‬ا ‪9A‬آ ‪P 1 U‬ة ا ‪P‬‬
‫* ‪ ،“Pizza Today” B‬آ‪9R D0L‬آ ت ‪ ] #‬ا ‪P G‬ا ‪ ,‬زل‪.‬‬
‫)‪(٩١) (٩٠) (٨٩‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫=آ =‪= Š 5‬و ‪$‬م )‪:(٢٠١٠‬‬ ‫)‪ (٢‬أز‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫‪ B '0‬ل‬ ‫‪9R 4h9/#‬آ ـ ‪9 5 ž 95‬و م ‪ ،BP‬وه' ‪9R‬آ ‪ : W 95‬آ‪9G‬ى‬
‫‪ * n ,‬ا ‪9 G‬ول‬ ‫م ‪ nG)5 ٢٠١٠‬ا‪ BE:‬ر أ= أ‪ 3#P31‬ا ‪9 G‬‬ ‫ا ‪9 G‬ول؛ !ز‬
‫ة ا! ‪، 9‬‬ ‫‪P‬ا‪ :‬و‪ 0‬ر ا ‪ 2 5‬ت ا‬ ‫‪ q V '0‬ا ) ‪9 5 p‬ب * =‬
‫أ‪9h‬‬ ‫ً‪ ،‬و= وث أآ‪9)# 9G‬ب ‪ '0 'WE:‬ا ‪ ،- /‬وه‬ ‫‪١١‬‬ ‫أ ‪* 9E‬‬
‫‪9h W,‬راً ‪ ،ً Z 5‬وآ‪ p 7‬ا ) = وا‪ C 2‬رات ا!‪9V‬ى‪ .‬وأدت‬ ‫‪ ? G 5‬ا ‪/ GW‬‬
‫ا ر‪ - 9 5 b‬ا! ‪ 5" ' 9‬راك أو‪ " 5‬إ ‪ U‬و]‪ c‬ا د‪ 3:L5 b‬أآ‪ = 9G‬د‪? 5 b‬‬
‫ة ا! ‪ ، 9‬وإ ‪ S, U‬ا ‪ * n ,‬ا ‪ GX E,‬ا ) ا=‬ ‫‪ # '0‬ر ¶ ا ‪ 2‬ت ا‬
‫ة و‪: W 95‬‬ ‫ه ‪ 4‬ا!ز ‪ 9# # '0‬ا ‪ X /‬ت ‪ * 5‬ا ‪ 2‬ت ا‬ ‫ا! ‪ . 9‬و‪X‬‬
‫‪ nG)5‬ا‪ :2‬دات ا ذ ا ' و‪ 331‬ا ‪ - 9‬ا! ‪9A ' 9‬آ ا ‪ . : W 9G‬وآ ‪4:‬‬
‫ا ‪ 5 B‬ا ‪9A‬آ ا!و †ز ‪ ? W5‬و‪ ، 0 9 F‬وأ‪ * 5 4 E:‬ا و‪2‬رات‬
‫ا!‪9h‬ار ا ' ‪ Q5 4‬ر‪ 3#‬ا ‪7‬ه‪. ,‬‬

‫‪٣٤٤‬‬
 ‫ا ‪=‰‬آ „ز ‪:‬‬ ‫ا ‪a‬‬
‫‪ 1 -‬ءت ا ‪9R 5 B‬آ ‪9 5 ž 95‬و م †ز ‪ ? W5‬و‪ 9 F‬آ ‪9# 0 ، 0‬آ‪4‬‬
‫‪ nG)5 ،* G#9‬م‬ ‫ا ‪9A‬آ ‪ 3 1‬ره ‪ =9 '0‬ا‪ 5 B 2‬ا!و †ز‬
‫‪ X‬ر‪ U 3#‬ا ‪ '0 -‬ا ‪ ،cX‬و‪9R‬ح ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪† 3 5 B‬ز و‪ 31‬ده‬
‫‪ =2‬اء ا!‪9h‬ار ا ' ‪. 3 0 4GG)#‬‬
‫م إ‪9 /5 2‬ور أر‪ /5‬أ م ‪U‬‬ ‫ا‬ ‫‪ # - -‬م ا ‪9A‬آ ‪ : 5‬ت ] ‪E‬‬
‫أ ‪ N, 4,‬ا ‪9A‬آ ‪'0‬‬ ‫ا‪ BE:2‬ر‪ ،‬وآ ن =‪ -B‬ا )‪9‬ب ا ‪ 'WE,‬أ أ ‪9 C 5‬‬
‫‪ 5‬ا ا!ز ‪ # - 0 ،‬م ‪ /‬ت د‪ = X‬ل ى ا!‪9h‬ار ا ' ‪? G 5 4‬‬
‫ا ‪ q ( 9 G‬ا ) ‪.p‬‬
‫‪ -‬ا‪ 4) Z:‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬إ ء ا م ‪9R U‬آ ‪9#‬ا‪ -:‬أو‪ *R‬وه' ‪9R‬آ (‪QQ‬‬
‫*‬ ‫‪ '0‬ا ‪ 9E‬وا ‪ * n ,‬ا ‪ '0 E,‬أ ق ا ‪ G‬ر‪ ،‬وا‪ 3 3#‬أ‪ 3:‬ا )…و‬
‫‪ /‬ا‪. 3#‬‬ ‫ا‪ BE:2‬ر ‪ nG)5‬م ‪ #‬ا‪9R 90‬وط ا )‬
‫' ‪ ١٠ /5 [ 9Q 5‬أ م * = وث ا!ز‬ ‫‪9V -‬ج ا ‪ - 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ‬
‫‪.N,‬‬ ‫= ل ‪ 31‬د ا ‪9A‬آ ‪ '0‬و‪ cX‬ا )‪9‬ب ا ‪ 'WE,‬وا= اء ا!‪9h‬ار ا ‪1 ,‬‬
‫و‪ 9.:‬أ] ب ا ‪73 [ Q‬ا ا ‪ U [ 9Q‬أ‪ N:‬أ‪ 1‬ف و‪ ] 9 F‬دق و ‪9VL‬‬
‫أدى إ ‪ U‬م ‪ S -3EH /#‬ا ‪9A‬آ ‪ 5 ،‬و‪…) 3 #‬و ا!ز‬ ‫‪، Z‬‬
‫‪ A5‬وا‪PB /5 ] V ،[h‬ه * و‪ cX‬ا )‪9‬ب ا ‪ 'WE,‬و ‪ 09/‬ا ‪-B‬‬
‫' ر‪. b‬‬ ‫ا‬
‫اء ‪ •5‬ء ا م ‪9R U‬آ ‪9#‬ا‪-:‬‬ ‫‪3,‬‬ ‫‪ 4 A0 -‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬إ‪ /5‬د ا )…و‬
‫‪ 31 U‬ده ‪ '0‬ا= اء ا!ز ‪ .‬و ‪ U‬ا ‪ * -F9‬ا ‪7‬ار‬ ‫أو‪ ،*R‬أو ‪L 5‬آ‬
‫ا ‪ 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ وأ ‪ * NE‬ا دث‪ ،‬إ‪ 2‬أ‪…) G - N:‬و ا ‪9A‬آ *‬
‫ا!ز ‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي أدى إ ‪ * P U‬ا‪ 2‬ء وا ‪ nDZ‬ى أ] ب ا ‪[ Q‬‬
‫م؛ ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي آ ن ‪ 69 bL# N‬ا ) ‪/ U 'G‬‬ ‫ا‬ ‫وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وو‬
‫‪. ?G‬‬ ‫ا ‪9A‬آ ‪ '0 5 ،‬ذ ‪ p‬إ دة ا ‪ 3E ,Q# '0 9.,‬آ‪9A‬آ ]‬
‫ا ‪ Z‬ل ه‪7‬ا ا ‪9E‬اغ‬ ‫ا‪ ،' 12‬و‪-#‬‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ # - -‬رك ا ‪9A‬آ ‪ X‬ة و‬
‫‪9G5‬ا ‪ 0 ،‬ا ‪9A,5‬‬ ‫‪ [ Q‬ا ‪ /‬ر‪h‬‬ ‫ا‪ GِX * ' Q#2‬ا ‪ * )0 ,‬وأ] ب ا‬
‫‪…) * H Z‬و‬ ‫ل ‪ / 9A:‬ت‬ ‫و‪ 31‬ت ‪9.:‬ه‪ -‬ا ‪ /‬د ‪9A‬آ * ‪V‬‬
‫‪ 4‬ا ‪ .,‬ت ا ‪? G‬‬ ‫ا‪ .3‬آ ا (‬ ‫ا ‪9A‬آ * ا!ز و‪ * 3) #‬ا=‬

‫‪٣٤٥‬‬
‫‪ U‬ا ‪9A‬آ وا ‪` 9‬‬ ‫' ‪ B3‬م‬ ‫ا‪ SX‬ا ا] ا‪12‬‬ ‫‪U‬‬ ‫]‪3# E‬‬
‫‪ h‬ه‪.‬‬
‫ا ا] ا‪ * h ' 12‬ا ‪9‬ا‪B #‬‬ ‫‪ -‬و‪ X‬ا‪ A0 [D#‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬د ‪ q‬و‬
‫إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ 'E0 ، 35‬ا ‪ 4X‬ا ‪7‬ي ‪ N 0 -3E # -‬ا ‪9A‬آ = ‪ 1‬ا ‪ 3 B‬ر‬
‫‪ / 9A,‬ت ‪9# / 9‬د ‪ U‬ا ‪ )E‬را‪ -3#‬و ( و‪ ،-30‬آ ‪ 4:‬ا‪ GR SX‬ت‬
‫ا ا] ا‪) C ' 12‬ا ‪ G) E‬ك‪ ،9 # ،‬وا ‪ #‬ب( ‪ ( )ُ#‬م ‪ W: U‬ق‬
‫وا ‪ GِX * S‬أ] ب ا ‪ [ Q‬ا ‪ D‬دة وا ‪ 3 B‬ر ا ‪ /‬م ‪ / 9A,‬ت‬
‫و‪ 0‬ه ت ‪…) [h #‬و ا ‪9A‬آ * ا )‪9‬ب ا ‪ ،'WE,‬و‪ A: R‬ط ا ‪ 3 B‬ر‬
‫‪9A‬آ وإ ‪ Z‬ء إ ‪5 ، 35 -35 B‬‬ ‫‪ /H‬ا ‪ EQ‬ت ا ‪9‬‬ ‫‪ U‬ه‪ 67‬ا‬
‫‪ -3GDF * 9 G/‬وا ‪ B3‬م ‪ U‬ا ‪9A‬آ ‪.‬‬ ‫وأ‪LA:‬وا ]‪ E‬ت از‬
‫‪ 0‬ه ت ‪ /# * 9()#‬ا ‪9A‬آ ‪ S‬ا!ز ‪3, ،‬‬ ‫‪ -# -‬ا ( ام ا ‪ #‬ب‬
‫)‪ =9‬ه‪ ,/5 P‬ان "ا‪ ):‬ب ا ‪ 3‬ة" ‪ U - 3‬ا ‪9A‬آ ‪ 3d‬ر ‪c/h‬‬
‫‪ 31‬ده ‪ '0‬ا= اء ا!ز و‪ '0 3 = X‬ا ) ‪9W‬ة ‪ U‬ا ‪ ،cX‬وآ‪L‬ن ا ‪7‬ي‬
‫ا‪ '0 n ):‬ا ( ‪ B,0 q‬ن ‪ 3X‬ة و ‪9)# -‬ب ‪.'WE:‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫و‪ 9 bL#‬و‬ ‫‪9R 4 A0 -‬آ ‪9 5 ž 95‬و م ‪ 9 # '0 BP‬أه‬
‫‪ '0 nG)#‬م ‪ X‬ر‪ U 3#‬ا ا] ا ‪ E‬ري ‪ S‬أ] ب‬ ‫ا‪،' 12‬‬
‫‪ . 5 B‬و‪p 75‬‬ ‫ا ‪ ،[ Q‬و م ا ( ام ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫‪GX‬‬ ‫‪ [D‬أن ا ‪9A‬آ ‪ , 3 * -‬ر ه ت )‪ -# G‬إ اده ‪=9 '0‬‬
‫م ا‪ '0 ' 12‬ا )‪ G‬ن ‪# ,‬‬ ‫ا‬ ‫ا!ز ‪ ،‬آ أ‪ SD# - 3:‬و‬
‫‪.‬‬ ‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪† 5 B 2‬ز ت ا‬
‫‪ -‬و * أ أ ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ' ا ( ‪ 3‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬إ‪ H‬ر ا ‪3 5 B‬‬
‫†ز آ ‪ 4:‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ 4GB= , * 3‬ا ‪ /‬ت * =‪ -B‬ا ‪9D‬ر‬
‫ر‪ 4D0‬ا‪9 2‬اف‬ ‫ا ‪9) ' /E‬ب ا ‪ ،'WE,‬وا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ :‬ر ‪,‬‬
‫‪…) 5‬و ‪ = * 3‬وث ا‪ BE:2‬ر و‪ #‬ا‪ ،N/5‬وآ‪ p 7‬ا ‪9‬ا‪ B #‬إ ء ا م ‪U‬‬
‫ا‪ ] V * 9VT‬أن ا ‪9A‬آ ‪ # -‬م د ً ‪…) U‬و ‪9R‬آ ‪9#‬ا‪ -:‬أو‪* *R‬‬
‫ا!ز ‪ .‬وآ ن ا ( ام ه‪ 67‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ( ‪ ?H‬آ‪ 5 ً E‬ه ‪P‬از ] رة ا ‪9A‬آ‬
‫و ‪ S ] V ، 3 /‬و‪ h‬ح )…و ‪ * 3‬ا!ز و م ‪ 3 #‬أد ‪ 9 A#‬إ ‪U‬‬
‫‪ 9 F‬ذ ‪.p‬‬

‫‪٣٤٦‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 5 -‬أت ا ‪9A‬آ …‪9V‬اً ‪ = -X E# /5‬ة ا!ز ‪ '0‬ا ( ام و‬
‫) * ] ر‪ 3#‬ا ‪7‬ه‪ ، ,‬و‪ 5‬أت ‪ 3/X 5‬ا ‪9‬و‪ ':‬إ ‪ n: 1 U‬ا ( ام ‪ GR‬ت‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬ا!آ‪) C G/R 9C‬ا ‪ G) E‬ك‪ ،9 # ،‬ا ‪ #‬ب(‪LA:L0 ،‬ت‬
‫]‪ 1 E‬ة ‪ ,/5‬ان ‪9 Gulf of Mexico Response‬د ‪ U‬أي ا ‪ )E‬رات‬
‫م ا ‪ 3 B‬ر ‪ 0 5‬ا ‪ /‬ت ا ‪ 3B5 /‬د ا ‪'0 b F‬‬ ‫‪ e(#‬ا!ز ‪ ،‬و‬
‫ا ( ‪ ،q‬و ‪ WV /5‬ات ا ) ‪9W‬ة ‪ U‬ا ‪ cX‬و‪ W#‬ر‪. . 5 . 6‬‬
‫*‪S 1‬‬ ‫‪ 4 X -‬ا ‪9A‬آ ‪9A5‬اء ‪ = S 1‬ق ‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت ا ( ] ‪! 5‬ز‬
‫‪9‬آ ت ا ‪ f G‬ا ‪ 35 ، /‬ف ا ‪ '0 -‬ا‪ A :‬ر ا ‪ /‬ت و‪ h‬ن ‪9A:‬‬
‫ا!‪ GV‬ر ا ' ‪ / # 2‬رض ‪ 3 Q S‬و ‪ . 3 /‬آ ‪ _ 90 4 R‬دارة‬
‫‪ 9G‬ا ‪ 4:9 :‬و‪ GR‬ت ا ا] ا‪ P P/ ،' 12‬ا ‪E‬‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ S‬أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪.‬‬
‫‪ -‬ا ( ‪ 4‬ا ‪9A‬آ ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ [ Q‬وا ‪ 3/# f = ،` /‬ت ‪3# E] 9G‬‬
‫ا ا] ا‪ 5 ' 12‬ا] ‪ 31‬د ا ‪ b F‬وا ‪4 0 ،` /‬‬ ‫‪ U‬و‬
‫‪ A:•5‬ء ‪ ,X‬ة ‪ U 35 ] V‬ا ‪ #‬ب ‪ 0 3 V * fG#‬ه ت ‪ 31 [h #‬ده‬
‫‪ '0‬ا ( ‪ bk * e‬ر ا )‪9‬ب ا ‪ 'WE,‬وا ث ا ‪ ،N, q# ,‬و‪eQX 9A:‬‬
‫و‬ ‫!‪ (R‬ص ‪9D #‬روا * ا!ز و‪ 4 X‬ا ‪9A‬آ ‪ ،-3D / 5‬وذ ‪'0 p‬‬
‫(‪ = c E‬ة ا ‪ ,‬ا ‪ ، 3 N1‬و‪ ] * ) #‬ر‪ 3#‬ا ‪7‬ه‪. ,‬‬
‫‪ -‬و ‪ 5 S‬ء ا‪ ) :‬ر ا!ز ا ( ‪ 4‬ا ‪9A‬آ ا ‪9‬ا‪ B #‬إ دة ‪ ,5‬ء ا ‪ Q‬رة‬
‫ا ‪7‬ه‪ _ ( ,‬ا‪ B#‬ه ت إ ‪ 5 B‬و‪ /R‬ر ‪ : cH / 5‬ا ‪9A‬آ ‪ ،‬وذ ‪ V * p‬ل‬
‫‪ GR 9G‬ت ا ا] ا‪[h # ' 12‬‬ ‫وإ ‪ :‬ت و ‪0 SH‬‬ ‫‪ 9A:‬ر‬
‫دوره ‪ c d # '0‬د آ‪ * 9 G‬ا ‪ Q‬د * و ل ا ‪ ,E‬دق * ‪9D#‬روا *‬
‫ن‬ ‫‪ c .,#‬ا ‪ A‬ا‪٦ 4QQV f = ÀH‬‬ ‫ا!ز ‪ ،‬وة ‪/ 3 # U‬‬
‫ً ‪73‬ا ا ‪9Z‬ض‪.‬‬ ‫دو‪2‬ر‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 4 /# -‬ا ‪9A‬آ در ً ‪ ً X‬أدرآ‪9h N V * 4‬ورة د ‪ q‬و‬
‫ا‪ '0 ' 12‬ا ‪9‬ا‪ 3# B #‬ا‪ /G0 ، Q#2‬ا‪ ) :‬ر ا!ز ‪9 E5‬ة و‪P 1‬ة‬
‫‪9G‬‬ ‫ا ‪9 5 ž 95 4: /‬و م ‪9A5‬آ (‪ '0 QQ‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ ،‬ر ‪ U 3 Ed n‬آ ‪ E‬ا ‪ c d‬ا ‪ /E‬ل ‪ 673‬ا‬ ‫ا ‪ Q,‬ت ا‪12‬‬
‫‪9 '0‬ا= ا!ز ت ا ( ‪. E‬‬

‫‪٣٤٧‬‬
‫م ا‪ ' 12‬و‪N# GW#‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 5 -‬أت ا ‪9A‬آ ‪ 9G 3H A: c C # '0‬و‬
‫‪ X‬ت و‪ H‬ة ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر * ‪ V‬ل ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#‬‬ ‫ا ( ‪ ,G ، E‬ء‬
‫) ‪9‬ة و ا] و ‪ 0 -‬أو‪ X‬ت ا!ز ت ‪Ongoing Social Media‬‬
‫و‪] V ، 3 #‬‬ ‫ى ه‪ 67‬ا‬ ‫‪ .Strategies‬وة ‪ U‬ر] و ‪9‬ا‪GX‬‬
‫ا ‪ AX ,‬ت وا!= د ‪ f‬ا ) ‪ = G‬ل ا ‪9A‬آ ‪9/‬ف ‪ U‬ا‪ B#‬ه ت ا ‪ 3 B‬ر‪،‬‬
‫‪ cX‬و‪ '0‬ا ‪ 4X‬ا ‪.n ,‬‬ ‫وا ( ام ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا ‪G ,‬‬
‫)‪(٩٣) (٩٢‬‬
‫‪،‬‬ ‫ˆ‪:٢٠١٤ 5‬‬ ‫ا ]‪$l‬ط ا ‪ 5$a‬ا‬ ‫)‪ (٣‬أز‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫‪ 9B0 '0‬م ‪ ٨‬رس ‪ ٢٠١٤‬أ‪ 4/ X‬ا ‪9 W‬ة ا ‪ ٧٧٧ q, 5 P‬ور‪-X‬‬
‫‪ 3, U‬د‬ ‫ر= ‪ W * MH370 3‬ر آ ا‪ G 2‬ر ‪ 3 9H '0‬إ ‪ * 5 U‬و‪#‬‬
‫‪ ٢٣٩‬راآ‪ ١٤ * ً G‬دو إ‪ 2‬أن ‪ * -3 ./‬ا ‪ ،* , Q‬إ‪ 0 h‬إ ‪ -X H U‬ا ‪9 W‬ة‪.‬‬
‫ا‪ 4E V‬ا ‪9 W‬ة * ‪ R R S 1‬ت ا ‪9‬ادارات ‪ P '0‬وا ول ا ‪ B‬ورة‪،‬‬ ‫و‪/5‬‬
‫وآ‪ p 7‬ا‪ 4/W :‬آ ا‪2 Q#2‬ت ‪ S‬أ‪P31‬ة ا ‪ N 1‬ا‪ ' T‬وأ‪P31‬ة ا ‪9/‬ف ‪9 W 5‬ة‬
‫‪ 3H‬م ‪ ٢٥‬رس ‪ ,1‬ب ‪9F‬ب ا ) ا= ا‪9 2‬ا و ‪9Q‬ع آ‬ ‫= ‪L# U‬آ‬
‫ا ‪9‬آ ب و‪ -X H‬ا ‪9 W‬ة‪.‬‬
‫ا ‪=‰‬آ „ز ‪:‬‬ ‫ا ‪a‬‬
‫‪3/X 9G‬‬ ‫م ا ‪X9‬‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬ا‪ V‬رت ا (‪ W‬ط ا ‪ B‬ا ‪ P‬أن ‪ G#‬أ ‪5‬‬
‫‪ C‬ا ‪ G) E‬ك و‪.9 #‬‬ ‫‪ GR U‬ا‪ 4:9 :2‬و]‪ U 3# E‬ا ‪ GA‬ت ا‪12‬‬
‫‪•0 p 7‬ن أول رد ‪ _ 9E /0‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪9A 5‬آ ه ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫‪ G‬دل ا ‪ /‬ت ‪ S‬أو ?‪ p‬ا ‪ * f G 5 * ,/‬ا ‪9 W‬ة وإ‪ :‬ذ رآ ‪. 35‬‬
‫‪ 9A: N V * -‬آ ا ‪ /‬ت‬ ‫‪ -# -‬إ‪ A:‬ء ‪ ً /X‬إ ‪9‬و‪ V ً :‬ص ‪! 5‬ز‬
‫ا ‪ W 5 /‬ر ا ‪ ، . 5 . cX‬و‪ -#‬ر‪ SX 5 NW5‬ا ‪9‬و‪ ':‬ا ‪') 9‬‬
‫‪ U‬رأس ‪9‬آ ت ا ‪ f G‬ا ( ‪ ، E‬و ‪P‬‬ ‫‪9A‬آ ‪ .‬و‪ 1‬ء ا ‪ SX‬ا ‪B‬‬
‫‪ ،N#‬و‪9 -#‬ض ا ‪ /‬ت ‪ A5‬وا‪[h‬‬ ‫‪ 3)5‬ا‪ ( 2‬ام وا ‪* 5 ,‬‬
‫و ‪ ، )G‬و‪ * Z 5‬ا ‪ P B:‬وا ‪ S W ) U = , Q‬أ] ب ا ‪ [ Q‬وأه '‬
‫ا ‪9‬آ ب وأ] ‪ /5 * -3 X‬ا ‪.cX‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫‪ Q, U‬ت ا‬ ‫‪ E] 9G‬ت ا ‪9A‬آ‬ ‫‪ 4 # -‬ا ‪ WZ‬ا‬
‫روس و رج‪9A: - f = ،‬‬ ‫'‬ ‫‪ #‬ب( و‪q3, _0‬‬ ‫)‪ G) 0‬ك‪،9 # ،‬‬

‫‪٣٤٨‬‬
‫‪ /5‬و‪4X‬‬ ‫ا‬ ‫ا (‪ 5 9G‬ون ‪ -b ، ] E#‬إدراج ا ‪ '0 ] E‬ا ‪ : G‬ت ا‬
‫‪ # n)= n ,‬ارد ا ‪ ] E‬ا …آ ة * ا ‪ 3B‬ت ا ‪ b‬ق ‪. 35‬‬
‫‪ -# -‬إ اد ا ‪ 3 B‬ر ‪ 0 5‬ا ‪ /‬ت ‪ ] 5‬ق و‪9 5 3C # S 0 ER‬ار ‪ً GH‬‬
‫ا‪ E V‬ء ا ‪9 W‬ة * أ‪P31‬ة ا ‪9‬ادار‪ : ،‬ع‬ ‫‪ W‬رات ا ‪ 5 ،cX‬ا * ‪/‬‬
‫( ‪ E‬ت ‪9 W‬ة‬ ‫ا ‪9 W‬ة و‪ ] E#‬ا ‪9‬آ ب وا ‪ -X W‬وو‪ 31‬ا ‪9 W‬ة‪ ،‬رؤ‬
‫‪3H‬‬ ‫ا ‪ ,3‬ي ‪ GX‬ا ‪ A‬ا‪ ÀH‬ا! ‪9‬ا ‪L# 9GV -b ،‬آ‬ ‫ا ‪ E‬دة ‪ '0‬ا‬
‫ت ا ‪9A‬آ‬ ‫‪ ,1‬ب ‪9F‬ب ا ‪ A‬ا‪ ÀH‬ا! ‪9‬ا و‪ 0‬آ رآ ‪ 35‬وا ‪ .-X W‬وا‬
‫‪ U‬ا ‪ A,‬رات ا ‪ Q,‬و ‪ ( )# -‬م أ ان أو ] ر إ‪ W: U 2‬ق ‪U = ،_ h‬‬
‫‪ 4 A# - 2‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ '0‬ه‪7‬ا ا ‪ 4X‬ا ‪.n Q/‬‬
‫‪ -‬ا ( ‪ 4‬ا ‪9A‬آ ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ -‬وا ) ‪ :‬ة !ه ' ا ‪9‬آ ب ا ‪ E‬د * *‬
‫‪ -‬ا‪ /‬ن‬ ‫ن * إر ل ‪9R‬آ ا (‪ W‬ط ا ‪ ٧٠٠ P‬ا ‪ A‬ر ً‬ ‫‪ V‬لا‬
‫ا ‪ ')E,‬إ ‪ U‬أآ‪ * e(R ٩٠٠ * 9C‬أ‪ X‬رب ا ‪ E‬د *‪ .‬وآ‪ V * p 7‬ل ‪3EX #‬‬
‫م ا‪ ' 12‬ن ‪_ /‬‬ ‫ا‬ ‫ى ‪ 9G 3# E] U‬و‬ ‫* ‪ 9A:‬أي‬
‫‪9 5‬و ‪ ( q‬ت ا ) = وا ‪9 W‬ان ا ' ‪ 3 #‬ا ‪9A‬آ ‪S 1 * 3 /‬‬
‫أ‪ :‬ء ا ‪ ،- /‬وذ ‪ S ً , D# p‬أه ' ا ‪ E‬د *‪ .‬وه' ‪ WV‬ة ه ‪ B# -#‬ه ‪* 3‬‬
‫‪9R `/5‬آ ت ا ‪9 W‬ان ا ' ‪! 4h9/#‬ز ت ‪. 35 A‬‬
‫‪ ،‬و ا‪ 0‬ة‬ ‫وا‬ ‫م ا‪12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ * 5‬ا ( ام و‬ ‫ه‪ -‬ا‬ ‫‪-‬‬
‫* ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت‬ ‫‪ U‬ار ا ) ‪ '0 ،‬ا‬ ‫ا‪ 3 B‬ر ‪ / 5‬ت ا ‪X‬‬
‫وا‪ 1 , 2‬ت ا ( ‪ ?H‬ا ' * أن ‪ A#‬ش ‪ U‬أ ‪ 9‬وأه ' رآ ب ا ‪9 W‬ة‬
‫م‪.‬‬ ‫وأ‪P31‬ة ا‬
‫ا ‪" c ,Q‬ه‪ A‬ج" ‪E5‬‬ ‫م ا ( ا ‪]( 3‬‬ ‫‪ -‬إ‪ 2‬أ‪ U 7V… N:‬ا ‪9A‬آ‬
‫* ‪ 3 B‬ر ‪ /5‬آ ‪0‬‬ ‫‪U= ،‬‬ ‫‪ U 3# E] 9G‬ا ‪ Q,‬ت ا‪12‬‬
‫ردود ا!‪ /0‬ل ‪ 6 B#‬ا ‪3 5 B‬‬ ‫ا ‪ /‬ت * ‪ ،N V‬و= ‪ S W )# U‬ا ‪9A‬آ ر]‬
‫‪ H•5‬ق‬ ‫‪ 9G‬ه‪ 67‬ا‬ ‫ت‬ ‫†ز ‪ `/5 4 X * = '0 .‬ا ‪B‬‬
‫‪U‬‬ ‫‪ ،‬ا ‪7‬ي أ]‪, 9# [G‬‬ ‫ه‪ A‬ج ‪#MH370 ، #MalaysiaAirlines‬‬
‫ا ‪ G) E‬ك و‪ /5 9 #‬ا ‪ C/‬ر ‪ Wُ= U‬م ا ‪9 W‬ة‪.‬‬
‫* ِ‪9R GX‬آ ا (‪ W‬ط ا ‪ P‬ا ) ن‬ ‫†ز‬ ‫‪ -‬و‪ 4X2 X‬ا دارة ا‪Q#2‬‬
‫وا= ‪9‬ام ا ‪ 4 # f = ،- /‬إدار‪ E 5 3#‬ءة و )…و ‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي أدى إ ‪U‬‬
‫ً ‪ '0‬ا ول ا ‪9bL‬ة‬ ‫ا ‪ Q‬ص ‪ nDF‬ا!ه ' وأ ‪ 9‬ا ‪9‬آ ب وا ا‪* ,H‬‬

‫‪٣٤٩‬‬
‫‪! 5‬ز ) ‪ – P‬ا ‪ /A (* Q‬ره‪ -‬أن ‪ W‬ت ا و و‪9R‬آ ا ‪9 W‬ان ‪ #‬رس‬
‫ا‪ E V‬ء ا ‪9 W‬ة وأ‪ # 3:‬ه‪ / 5 -‬ت = ل‬ ‫أ‪ 31 UQX‬ده ‪ '0‬ا ] ل‬
‫ا ‪ Q‬ل ‪ . 3‬وة ‪ U‬إ‪9R‬اك ا ا‪ '0 *H‬ا ‪ 5 /Q‬ت ا ' ‪ #‬ا‪N1‬‬
‫‪S‬‬ ‫ء ا!= ال ا ‪ ، B‬و=‪9‬آ ا ‪.A‬‬ ‫ا ‪ f G‬وا ‪ G ]9‬ا ‪9 W‬ة ‪C‬‬
‫ت‪.‬‬ ‫ا! اج ا ‪ ? 0 ) # /‬ت ا! ل ‪ V‬ل‬
‫‪٩٥ ٩٤‬‬
‫=آ ‪، :٢٠١٥ 3' 9 Œ! $9‬‬ ‫)‪ (٤‬أز‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫ة‬ ‫= و ‪9R 4‬آ ‪ *1 0 - 0‬ز دة ‪ * 3# / G‬رات ا ‪P‬ل ‪ '0‬ا ‪ 2‬ت ا‬
‫‪ '0‬إ‪ H‬ر = ‪ /R 4 # _ )#‬ر "ا‪ b /G:‬ت أ‪ ." X‬إ‪ 2‬أن ا ‪9A‬آ ‪ U 4 #‬أ=‬
‫را‪ 3#‬ا ' ‪ X 5 /#‬د ا ‪P‬ل * ‪ V‬ل ‪P#‬و ه‬ ‫ا‪ G V‬رات ا‪ b /G:‬ت ادم‬
‫‪* *) # 3 /B‬‬ ‫‪P31L5‬ة ُ‪ * #‬ا ‪9‬آ ت * ‪ 09/‬أو‪ X‬ت ا‪ G V‬ر ا‪ b /G:2‬ت‪،‬‬
‫ا ‪٢٠١٥ 9G G '0 ? G‬‬ ‫أدا ‪ 3‬و‪ 4X‬ا‪ G V2‬ر * أ‪ 1‬ا‪ 1‬ز‪ .6‬وآ‪ 4EA‬وآ =‬
‫* أن ‪ ٤٨٢‬أ ‪ c‬رة زودت ‪ p 5‬ا!داة ا ' ‪ (#‬ع أ‪P31‬ة ‪ X‬س ا‪ b /G:2‬ت ‪'0‬‬
‫رات "أودي ‪ "A3‬ا ' ‪،*1 0 - 0 3/,Q#‬‬ ‫ة‪ .‬و * ‪3, 5‬‬ ‫ا ‪ 2‬ت ا‬
‫ن‬ ‫د ت ‪ ،c 1 ، 5 ، 1‬و‪ 5‬ت‪ .‬وا ‪ 409‬ا ‪9A‬آ ‪ 1 5‬د = ا ' ‪١١‬‬
‫رة ‪ #‬ي ‪ U‬أ‪P31‬ة ا ( اع ‪ S 1 '0‬أ‪ :‬ء ا ‪ ،- /‬أو ُ‪9/‬ف ‪5‬ـ‪ 3B‬ز ‪ V‬اع‬
‫ا ' ‪4GG)#‬‬ ‫ا‪ G V‬رات ا‪ b /G:2‬ت "‪ ."Defeat Device‬و‪93d‬ت ‪ p #‬ا ‪A‬‬
‫ة‪ 3, ،‬ا ت إ ‪ U‬دول أ‪9V‬ى ‪4, D#‬‬ ‫‪! 5‬ز ‪ 5 '0‬ا ا! ‪ '0 9‬ا ‪ 2‬ت ا‬
‫‪ ، : W 95‬إ ‪ ، ):90 ، W‬آ ر ا ‪ ، 5 ,B‬آ‪ ,‬ا‪ ،‬و‪ SGW 5‬أ ‪ ، :‬وه' ا ول ا '‬
‫‪ p # '0 ً # /E 5 4 0‬ا )‪. L‬‬
‫ا ‪=‰‬آ „ز ‪:‬‬ ‫ا ‪a‬‬
‫ر ' ا‪X /‬ت‬ ‫ذت أز ‪ U *1 0 - 0‬اه ً وا ‪GِX * ً /‬‬ ‫‪ -‬ا‬
‫ا ‪! 0 ، /‬ز ا ' = ‪9A 4b‬آ ‪ nG)5‬ا ‪ žZ‬ا ‪ * 2 ، /‬ا= ا ‪A5 3‬‬
‫‪•0 .cX‬دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز )‪ 4‬آ ‪0‬‬ ‫آ = ‪ d '0 U‬إدارة ‪ 1‬ة‬
‫‪'0‬‬ ‫)‪9B 4‬د ‪V‬‬ ‫‪ D0‬ا ‪9A‬آ و‪ = e #‬ة ‪9 )V‬ه ا د ‪A 0 ،‬‬
‫ا ) رات ‪ /# '0 5‬ا ‪9A‬آ ا ‪ D‬وا ‪.žZ‬‬
‫‪ -‬و ‪ ) U‬ى ا ‪ 5 B‬ا ‪9A‬آ †ز ؛ ‪ B,‬أ‪ /5 N:‬ا‪ A :‬ر ‪N5 4 X 9GV‬‬
‫م ا! ‪ *1 0 - 0 4EX # ، 9‬ا ‪ 2‬ت‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫ا ‪9A‬آ * ‪D#‬‬
‫* ا ‪ 9G 3# E] U 9A,‬ا ‪ G) E‬ك و‪ 7, 9 #‬ا ‪١٨ / B‬‬ ‫ة ا! ‪9‬‬ ‫ا‬

‫‪٣٥٠‬‬
‫‪ ،9G G‬وه ا م ا ‪7‬ي ا‪ N 0 4/ :‬ا!ز ‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ‪ P _ V‬اً * ا ‪.9#‬‬
‫‪) 9 # U‬ا ‪3: / B‬‬ ‫‪ * = '0‬أ‪9B 5 N:‬د ‪ 09/‬وا‪ A :‬ر ‪ 9GV‬ا!ز‬
‫ا! ‪ G‬ع( ‪9F‬د أآ‪ ٥٣ * 9C‬أ ‪ U ً /# e(R c‬ه‪ 67‬ا ‪ ، DE‬وو] ا ‪ /‬د‬
‫ل ‪ U‬ار‪ E#‬ع ‪ /‬ل اه م‬ ‫ن و‪ ٣٠٠‬أ ‪ G] '0 c‬ح م ا ‪،* ,b‬‬ ‫إ‪U‬‬
‫م ‪! 5‬ز ‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ‪ ً # َ R‬أ م‬ ‫‪A5‬‬ ‫ا ‪ /‬ء و ) ( ' ه‪ 67‬ا‬
‫ا ‪9A‬آ ا ' ‪ 9W( 3 / 4h9/#‬آ‪.9 G‬‬
‫‪ U‬ا )‪ 6735 [W‬ا ‪ ، 0 C‬ا ( ‪ 4‬ا ‪9A‬آ ا ‪9‬ا‪B #‬‬ ‫‪ -‬و‪ 3d /5‬ر ا!ز‬
‫‪ U‬ا ‪ G) E‬ك وا ‪ #‬ب‪،‬‬ ‫‪ 3# E] 9G‬ا ‪9‬‬ ‫ا‪9 2‬اف ‪0 9A: 9G‬‬
‫ه رن" أن ا ‪9A‬آ أ‪LWV‬ت‬ ‫ة"‬ ‫]‪9‬ح ‪ N 0‬ر ‪ -‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬ا ‪ 2‬ت ا‬
‫‪ 0 ًLWV‬د= ً‪ ،‬وآ‪ p 7‬ا ‪ 9‬ا ‪7 E‬ي ‪9A‬آ " ر‪9 , 0 *#‬آ رن" ا ‪7‬ي ا ‪9‬ف ‪L5‬ن‬
‫‪ 3‬و‪ b‬ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪.‬‬ ‫ا ‪9A‬آ ‪ 0‬ت ‪b‬‬
‫‪ -‬و ‪ 5 9G G ٢٧ 7,‬أت ا ‪9A‬آ ‪9#‬د ‪ 3/X 9G‬ا ‪9‬و‪ ':‬وا ‪ G) E‬ك و‪9 #‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G -. ,‬و‬ ‫‪ U‬ا! ? ا ‪ / / A‬ء‪ ،‬و‪ 5‬أت ‪A5 n B )#‬‬
‫وة ‪ U‬ا ( ام ا ‪ 9G‬ا ‪9‬و‪ / ':‬ء‪ .‬ودارت ‪ /#‬ت‬ ‫ا‪' 12‬‬
‫ور‪ :‬إ ‪9‬اب ا ‪ /‬ء * ‪ G V‬أ ‪ -3‬و م ‪'0 -3 b‬‬ ‫ا‪ /‬ء = ل ‪b b‬‬
‫‪U‬‬ ‫ا ‪9A‬آ ‪ = /5‬ث‪ )# ،‬ؤل ‪ 'Ed‬ا ‪ / G‬ت ى ا آ ء * ‪ 9 bL#‬ا!ز‬
‫و‪ -3 E d‬ود‪ ،-3 V‬ر‪ GF‬ا ‪ /‬ء ‪ GX / '0‬ا )…و * * ه‪ 67‬ا ‪ . 9B‬و ‪S‬‬
‫‪U‬‬ ‫‪9A‬آ ‪ 5 )= `/5 4 X ،‬ت ا ‪9A‬آ‬ ‫ا ‪ /‬ت ا ‪13‬‬ ‫‪P#‬ا‬
‫ا ‪ G) E‬ك و‪ '0 9 #‬أآ‪ * 9C‬دو أورو‪ B 5 5‬ه ا ‪9‬د ‪ U‬ا ‪ /‬ء‪4 d , 5 ،‬‬
‫ة ‪9#‬د ‪ /# U‬ت وا ‪ )E‬رات‬ ‫‪ 2‬ت ا‬ ‫]‪ E‬ت ا ‪9A‬آ ا (‪QQ‬‬
‫ا ‪ 3 B‬ر‪.‬‬
‫‪ 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪9A‬آ‬ ‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G 9Vk‬و‬ ‫‪9A: -‬ت ا ‪9A‬آ ‪0‬‬
‫‪ ، 3‬وأ‪ 5 3:‬أت ‪ '0‬إ‪91‬اء‬ ‫‪ *1 0 - 0‬ا )…و أ م‬ ‫أ * ‪# N0‬‬
‫وا ‪ E‬ري ‪ S‬أي ‪ 31‬ت ‪ V _ #‬ر‪، 1‬‬ ‫‪ _ #‬دا‪ ،' V‬وأ ‪ /# 4,‬و‪ 3:‬ا‬
‫‪ 09/‬آ ‪ = c‬ث ه‪7‬ا ا‪ 3 :2‬ك ا و ‪ 9 /‬ا ‪9A‬آ ‪ '0‬ا ‪ ،S ,Q‬وأآ ت م‬
‫‪ 3#‬و‪ S 3:‬أي ‪ 9 Q #‬أو ‪ )0‬د دا‪ V‬ا ‪9A‬آ ‪ .‬آ أآ ا ‪ 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪ U‬أن ‪b‬‬
‫‪ nB‬ا م‬ ‫ا ‪ /‬ء ه' أه‪ -‬أ] ل ا ‪9A‬آ ‪ ،‬وأن ‪ *1 0 - 0‬ف ‪ /E#‬آ‬
‫‪ * N5‬أ‪ 1‬إ دة ‪ ,5‬ء ‪L0 ، 3 /‬و ‪ 3#‬ا‪T‬ن ه' ا ‪ /‬دة ا ‪ . C‬و‪ 5‬أت ا ‪9A‬آ‬
‫ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬إ دة ا ‪ ,G‬ء * ‪ V‬ل ‪ p , #‬ا ‪ /5 ` /‬ت ا ‪ 19‬ع‬

‫‪٣٥١‬‬
‫ر‬ ‫‪ # 9 )V 3 nG‬ر ‪5‬ـ ‪٦Å٥‬‬ ‫ة‪،‬‬ ‫رة * ا ‪ 2‬ت ا‬ ‫‪ ٥٠٠‬أ ‪c‬‬
‫رو‪.‬‬
‫‪* P -‬‬ ‫‪ ً /X‬إ ‪9‬و‪http://vwdieselinfo.com ً :‬‬ ‫‪ -‬أ‪ 4 H‬ا ‪9A‬آ‬
‫م *ا ‪ A‬ا '‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ /‬ت ا ' ‪ -3#‬ا ‪ /‬ء وأ] ب ا ‪ [ Q‬وو‬
‫‪ '0 4GG)#‬ا!ز ‪ ،‬و د ت ا ) رات ا ' ‪ * ': /#‬ه‪ 67‬ا ‪ . A‬وآ ‪4:‬‬
‫ا ‪ EQ‬ت ا = ة ‪9A‬آ ا ' ‪ #‬م ‪ /‬ت ‪ /‬ء ‪ U‬ا ‪ G) E‬ك و‪ 9 #‬ه'‬
‫‪'0‬‬ ‫ة‪ .‬إ‪ 2‬أ‪ 3:‬آ ‪ / 4:‬ت ‪R‬‬ ‫ا‬ ‫ا ( ] ‪90 *1 0 - E5‬ع ا‬
‫ا ‪ =9‬ا ‪9 G‬ة †ز ‪.‬‬
‫‪ -‬و ‪ U‬ا ‪ * -F9‬ا ‪7‬ار ا ‪9A‬آ وإ ن ‪ 3 #‬ا )…و إ‪ 2‬أن ا ‪ cX‬آ ن‬
‫)‪ n nG)5 4‬ه‪ ' ,‬أو ‪n‬‬ ‫أآ‪ * 9G‬أن ‪7 2 5 N )# -‬ار‪! 0 ،‬ز‬
‫ء ا ‪9A‬آ ‪ h = *R '0‬ه‬ ‫‪ ،- Q#‬أو ‪9A5 LWV‬ي ‪ Q 9 F‬د‪7 .‬ا ‪ 5‬أ‬
‫‪ ,/5‬ان‬ ‫ه‪ A‬ج‬ ‫وأ‪ H‬ا‬ ‫و‪9 #‬‬ ‫ا ‪ G) E‬ك‬ ‫‪9G‬‬
‫‪ #How_dared_to_deceive_us‬أو آ ‪9B# c‬أ‪ V U -#‬ا ‪ . ,‬و‪ L)#‬ا‬
‫‪ 'E(#‬ا ‪9A‬آ * أآ ذ ‪ n‬أ‪9V‬ى‪.‬‬
‫‪ -‬و‪ 5 '0‬ا أآ ‪ 95‬ا ‪9‬ف " ر‪9 ,0 *#‬آ رن" ا ‪ - 9‬ا ‪7 E,‬ي ‪ *1 0 - E‬أن‬
‫ن‬ ‫د ا ) رات ا ‪P‬ودة ‪P31L5‬ة ‪ V‬اع ا‪ G V‬ر ا‪ b /G:2‬ت ‪cQ: * -‬‬
‫ة‪، 0‬و *‬ ‫ن و ‪ 9Q -‬ا! ‪ U 9‬ا ‪ 2‬ت ا‬ ‫رة‪ 5 ،‬آ ن ‪١١‬‬
‫‪ N‬وأآ أن ا ‪9A‬آ ‪1 5‬‬ ‫‪ S 1 R‬أ‪ :‬ء ا ‪ .- /‬و‪ /5‬ه ‪ )5‬ت أ * ا‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫إ ‪ 5 U‬ا ‪ 1‬ة‪ .‬وذ ‪ /5 p‬ا‪ :2‬دات ا ' و‪ 9G N 431‬و‬
‫‪-/ * -‬‬ ‫ا‪ ' 12‬وا ' = ‪ N‬ا )…و ا!‪ GX X V‬ا ‪U 0 ، ,B‬‬
‫‪ D# * -# 5‬و‪ / žF‬ء ا ‪9A‬آ ‪ '0 9Q 30 ،‬أداء و‪ N E d‬و )…ول‬
‫* ا ‪ * Ed‬ا ر‪ '0 * H‬ه‪ 67‬ا ‪. DE‬‬
‫ا ‪7 E,‬ي ا ‪ * ، B‬و‪ 1 9 / Sh‬ة‬ ‫‪ 5 -‬أت ا ‪9A‬آ ‪ V * * /#‬ل ا ‪- 9‬‬
‫‪ '0‬ا ر ‪ ،‬وأ‪ U 9 ) # * 3:‬أي‬ ‫و] ر ‪ '0‬ا ‪ S ,Q‬و‪ X‬ا أ‪X V‬‬
‫‪ .‬وذ ‪ '0 p‬و ‪ 3‬وا= اء ‪nDF‬‬ ‫ا‪ 3 :‬آ ت = ‪ 4b‬و‪ '0 4GG)#‬ه‪ 67‬ا!ز‬
‫م‪ ،‬وآ‪ p 7‬ا آ ء ا ‪9D# * 7‬روا‬ ‫ا‬ ‫* وو‬ ‫ا ‪ /‬ء وا ) ه * وا‬
‫‪91‬اء ا!ز ‪.‬‬ ‫‪ A5‬ة ‪ /5‬ا‪ E(:‬ض =‪ / G -B‬ت ا ‪9A‬آ‬
‫‪ -‬ا ( ‪ 4‬ا ‪9A‬آ ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ -‬وا ) ‪ :‬ة * ‪ V‬ل ‪ p , #‬ا ‪7‬آ ‪ B 5 9‬ا‪n:‬‬
‫‪ /‬ن‬ ‫ا ‪ 9Z# 9A,5 4 X f = ، 5 B‬ات و‪ /#‬ت ‪ `/G‬ا ‪ A‬ه ‪ 9‬ا ‪* 7‬‬

‫‪٣٥٢‬‬
 ‫ث ‪ * 5 :‬ا ‪9A‬آ ‪ ،‬وذ ‪ 9G p‬ا‪ SX‬ا ا]‬ ‫ى ا‪ 3 B‬ر‬ ‫‪ Q 5‬ا‪X‬‬
‫ا‪ ' 12‬ا ‪ 3A‬رة ‪ C‬ا ‪ G) E‬ك‪ ،9 # ،‬وا ‪ #‬ب‪ ،‬آ ‪9A:‬ت ر‬
‫‪ 3‬ا ‪ * 7‬أ ‪ ,‬ا و‪ -3 2‬و‪ '0 -3 b‬ا ‪9A‬آ ر‪ -F‬ا!ز ‪.‬‬ ‫‪Ò5 3 0 3A )#‬راء‬
‫‪ [> =G ] 3‬أو آ‪$‬ارث ‪: & 1G‬‬ ‫‪D % -٢‬ت ‪ ?A‬و ‪ 8‬أز ت ‪' X‬‬
‫)‪(٩٧) (٩٦‬‬
‫‪،‬‬ ‫)‪:(٢٠٠٩‬‬ ‫أ‪ˆX$ MX‬ا ا ]? ز‪$! H1N1=5‬ر‪ 5‬ا ‪$?a‬‬ ‫)‪ (٥‬أز‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫‪ 1‬ة * ‪9‬ض أ‪P: E:‬ا ا (‪ ,‬ز ‪H1N19‬‬ ‫‪ '0‬م ‪ -# ٢٠٠٩‬اآ ‪ A‬ف‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ر اه م و‬ ‫ا‪ 9A :‬ا (‪ 9G‬وأ]‪[G‬‬ ‫‪ 5‬ر ا ‪ ، 5 ,B‬و ‪ 9‬ن‬
‫ا ا] ا‪ ' 12‬ا ' أ‪93d‬ت ى ا _ وا ‪ 9#‬ا ‪7‬ي أ] ب‬ ‫‪ ،‬وو‬ ‫ا‬
‫ا ) ن‪ .‬و ‪ U‬ا ‪ E‬ر ‪ X‬م ‪9‬آ‪ P‬ا ) ‪9W‬ة ‪ U‬ا! ‪9‬اض وا!و‪Center for ?5‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫)‪ ( 5 Disease Control (CDC‬ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ت و‪ , #‬ت و‬
‫‪S‬‬ ‫ا ‪ W‬ارئ وا ‪/‬‬ ‫ه‪ ? 3# '0 -‬ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‬ ‫‪،‬‬ ‫ا‪E5 ' 12‬‬
‫‪ #‬ا ت ا!ز أول ‪L5‬ول‪.‬‬
‫„ز ‪:‬‬ ‫ا‪a D‬‬
‫‪ N WV * h‬دارة‬ ‫م ا‪ ' 12‬آ‪L‬دوات أ‬ ‫ا‬ ‫ا ‪9‬آ‪ U P‬و‬ ‫‪ -‬ا‬
‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ f = ،‬ا ( م ا ‪ G) E‬ك‪ ،9 # ،‬ي ‪ ،- G‬ا ‪ #‬ب‪ ،‬ا ‪9G‬‬
‫وة ‪ ,X U‬ة‬ ‫ا ‪9‬و‪ ،':‬ا! ‪ /‬ب ا ‪9‬و‪ GW# ، :‬ت ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ ‪،‬‬
‫‪9A,5‬‬ ‫‪9‬آ‪ U P‬ا ‪ 0 .4:9 :‬م ا ‪9‬آ‪ V * P‬ل ه‪ 67‬ا‬ ‫(‪QQ‬‬
‫‪ /‬ت وا‪ h‬و دة = ل ا ‪ 5‬ء و‪ [ h #‬ا ‪ : G‬ت ا ‪ H Z‬وا ‪ D‬ر‪، 5‬‬
‫‪S‬‬ ‫* ‪ -3 X‬و ( و‪ ،-30‬و ) ‪ U -3#‬ا ‪/‬‬ ‫وذ ‪ :L W p‬ا ) ن وا‬
‫ا ‪2‬ت ا ‪ '0 NG A‬إ] ‪. 3 5‬‬
‫‪ -‬ا ( م ا ‪9‬آ‪ P‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ G‬درة و ‪ -‬رد ا ‪ V * ، /E‬ل ا ( ام آ ‪0‬‬
‫وا ‪ c C‬وا ‪ ،N 1‬وذ ‪ L5 p‬ب ‪)G‬‬ ‫ه ‪ 30‬ا‬ ‫] ر‬ ‫ا‬
‫‪ -‬ا ‪ /‬ت ‪ Q 5‬ت‬ ‫ا ‪ /‬دة‬ ‫و د و ( ‪ .9Q‬و‪ -#‬ا‪5 : / 2‬‬
‫‪U‬‬ ‫ا‪Q#2‬‬ ‫ه‪ '0 -‬ز دة ‪ 9 bL#‬ا ‪9‬‬ ‫وا ‪ Q‬رة وا ‪ 9‬م ا ‪9‬آ ‪،‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا ‪ 3 B‬ر و‪ _ #‬أه ا‪E5 30‬‬
‫ما‬ ‫ا‬ ‫‪9‬آ‪ 9G P‬و‬ ‫‪ * 5‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬ ‫‪ -‬آ ن ه‪ ,‬ك ‪#‬‬
‫و ‪ 3: D‬و‪U = ، 3# X #‬‬ ‫م ا‪ f = * ' 12‬أه اف ا ‪9‬‬ ‫ا‬ ‫وو‬
‫‪ 2‬ث ‪ D#‬رب أو ‪… `X ,#‬دي إ ‪ U‬ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت و‪ 9A:‬ا ‪ * 5 9 7‬ا ‪ ,‬س‪.‬‬

‫‪٣٥٣‬‬
 ‫‪ U,G# -‬ا ‪9‬آ‪ P‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ار‪ f = ،‬اه ‪9R•5 -‬اك ا ‪ 3 B‬ر ‪5 ':k A5‬‬
‫‪ 1‬و ا‪ W# 0 5 N# 0‬رات ا ‪ ،cX‬وا‪ U N H‬ا _ وا ‪ /‬ت‬
‫ن ‪ U‬إدارة ا‪2 Q#‬ت‬ ‫‪ ] V‬ا ‪ 5 /‬ا‪ 9 5‬ا ‪ . X‬آ =‪9‬ص ا‬
‫ا!ز ‪9 5‬آ‪ U P‬ا ‪9‬د ‪ U‬آ ‪ )# 0‬ؤ‪2‬ت وا ‪ )E‬رات ا ‪ 3 B‬ر ‪ 9G‬آ ‪0‬‬
‫‪ '0‬ا ) ‪9W‬ة ‪ U‬ا ‪ cX‬وإدارة ا ‪9‬‬ ‫م ا‪،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫ذا ل و ‪ ،U‬و ‪ S,‬ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت ا ' ‪'0 nG) #‬‬ ‫ا‪ E 5 Q#2‬ءة و‪#‬‬
‫‪ X‬م ‪ N5‬ا ‪9‬آ‪ '0 P‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن‪:‬‬ ‫'أ ‪C‬‬ ‫ه ‪ S‬ا ) ن و‪ -X E#‬ا!ز ‪ .‬و‪0‬‬
‫• ‪ X‬م ا ‪9‬آ‪ N/X 9G P‬ا ‪9‬و‪ ':‬آ ‪ 0‬ا ‪ /‬ت ا ' ‪ -3#‬ا ) ن‪9A,0 ،‬‬
‫‪9A‬ح ‪ ,‬س أ ‪9‬اض ا ] ‪ ، 5‬إ‪91‬اءات ا ‪، X‬‬ ‫‪ ] ١١٦٠‬رة و‪0 ٥٠‬‬
‫‪2 = S‬ت ا ] ‪ ، 5‬و‪ -#‬ر‪ S0‬ه‪ 67‬ا ‪ E‬ه ت ‪ ,X U‬ة ا ‪9‬آ‪P‬‬ ‫وآ ‪ E‬ا ‪/‬‬
‫وة ‪U‬‬ ‫‪ # 5‬ب‪ ،‬و‪ /# X‬ت ‪ A‬ه ‪ 3#‬ا ن ‪ A‬ه ة ‪ ١٠ '0‬أ م‪.‬‬
‫إ‪ = #‬ا ‪9‬آ‪ ً GW P‬ه ً ‪ 9G‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ ‪ N5‬آ ‪ 0‬ا ‪ /‬ت ا ‪Q,‬‬
‫وا ‪ Q‬رة ا ' * ) ( * ‪ 3 #‬و ‪ A‬رآ ‪ S 3‬ا‪.* 9VT‬‬
‫• أ‪ LA:‬ا ‪9‬آ‪ 5 )= P‬ت إ‪ GR U N 0 h‬ت ا ا] ا‪ (5 ' 12‬ف‬
‫د‬ ‫وأ‪ 3 V * _ H‬ه‪ A‬ج ”‪ ،“H1N1-Flu‬و]‬ ‫=) ‪ N# 5‬ا ‪9‬‬
‫ن و‪ ٣٠٠‬أ ‪'0 c‬‬ ‫‪ ٨٠٠9 # U N /5‬أ ‪ ،c‬و ‪ U‬ا ‪ G) E‬ك‬
‫أ ‪.* G‬‬
‫ا ‪7‬آ ‪] V‬‬ ‫‪ U‬ا ‪ 3‬ا‪c#‬‬ ‫• أ‪ #‬ح ا ‪9‬آ‪ N/X 9G P‬ا ‪9‬و‪ ':‬و‪N GW#‬‬
‫‪ SX‬وإ ‪N W‬‬ ‫‪ U `9‬ا‬ ‫‪ 1‬ة ‪95" - 5‬و‪ A:•5 [ )# " 0‬ء =) ب‬
‫‪ ` 9‬و= ‪N‬‬ ‫‪: 5‬ت ا‬ ‫‪# N V * - ،9‬‬ ‫( ام وآ‬ ‫ر‪-X‬‬
‫) [ ‪9 5‬د‬ ‫‪ GِX‬ا ‪9‬آ‪،P‬‬ ‫*‬ ‫‪ /5 - 0 ،‬ا‬ ‫ا ‪ Q‬و‪ q :‬ا‬
‫‪ ،N#‬وا ‪/‬‬ ‫ا ‪ /‬ج و‪X #‬‬ ‫‪ U‬ا ‪ )E‬رات ا ‪ Uh9‬وإر‪ R‬ده‪9 -‬ا=‬
‫ا )‪ S S 9‬ا ‪2‬ت ا ‪. 19‬‬
‫ا ' ‪ ,G#‬ه ا ‪9‬آ‪P 1 U P‬ة أ‪D0‬‬ ‫• = زت ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬
‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪ Q#‬إ ‪9‬و‪ B '0 :‬ل ا ‪ Q‬أ‪ ,b‬ء ا!ز ت‪.‬‬

‫‪٣٥٤‬‬
 ‫)‪(١٠٠) (٩٩) (٩٨‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫ن )‪:(٢٠١١‬‬ ‫)‪ (6‬ز ˆال و‪ : X$ A‬ا‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬

‫ا= ‪9R‬ق ا ‪ 5‬ن‪،‬‬ ‫و‪ SX‬ز ‪P‬ال و‪ # ' : )#‬ه آ م ‪ ١١‬رس ‪GX ٢٠١١‬‬
‫و ُ‪ /‬ه‪7‬ا ا ‪P P‬ال ا! ‪ # '0 c,‬ر ¶ ا ‪ 5‬ن = ‪ 5 ٨Å٩ N# X 4Z 5 f‬س ر ( ‪،9‬‬
‫ا ‪ 3‬دي ‪ R‬ل ‪9R‬ق ا ‪ H ] /‬آ ‪nG)5‬‬ ‫و‪ 1 N, -B:‬ت ‪ '0 ' : )#‬ا‬
‫ار‪ E#‬ع ) ى ا ‪ * 9 G‬ا ‪ ÀH A‬إ ‪ ١٠ U‬أ ر ‪ B :‬آ ا ‪ 6‬ا ‪ 3‬ا د *‬
‫‪ 6 B# 5‬ا ‪ ÀH A‬ا ‪ .': 5‬وأ ‪ 9E‬ا ‪P P‬ال وا ) ‪ * ' :‬أآ‪١٣ * 9C‬‬ ‫‪9‬ض ا‬
‫أ ‪ X c‬و‪ ١٦‬أ ‪ E c‬د و‪9D#‬ر أآ‪ ٢٥٠ * 9C‬أ ‪ ,5 c‬و ‪LA,‬ة ‪ ' P1 A5‬أو‬
‫ت‪،‬‬ ‫آ '‪ ..‬آ‪ W 9 # p 7‬ر ‪ ,‬اي‪ ،‬و‪ B)#‬أ ‪ * G): U‬ا () ‪ '0 9‬ا‬
‫‪ W‬ت ا ‪ WE,‬وا ‪ ,‬و و‪ * 3EX #‬ا ‪ . /‬و‪X‬‬ ‫وة ‪ 9 # U‬ا ‪ ,G‬ا‬
‫ا ‪ X : 5‬ا!‪9h‬ار ا ‪9R G‬ة ا ‪ * B# ,‬ا ر‪ 5 b‬ا ' ‪٣٠٨‬‬ ‫‪ X‬رت ا‬
‫‪ * 3 /B‬أآ‪ 9C‬ا ارث ا ‪ ) U E # / GW‬ى ا ‪.- /‬‬ ‫ر دو‪2‬ر‪،‬‬
‫! ر‪: R‬‬ ‫ا‪a D‬‬
‫ن ‪-3, %٧٨Å٤ ، ):‬‬ ‫‪ m 5 -‬د ن ا ‪ 5‬ن و‪ 4X‬ا ر‪ = b‬ا ' ‪١٢٧Å٣‬‬
‫ل‪' ( ) * %٩٥ ،‬‬ ‫) ( ن ا ‪ ( ) %٨٩ ،4:9 :‬ن ا ‪ c# 3‬ا‬
‫ل ‪ -3‬أ‪P31‬ة ا ‪ B‬ا ‪ G٣ f C‬ا ' ‪ 3 -3 [ #‬ا ‪ V‬ل‬ ‫ا ‪ c# 3‬ا‬
‫ً‬ ‫‪ 4:9 :Í‬و‪ GR‬ت ا ا] ا‪ m 5 .' 12‬د زا ‪9‬ي ا ‪ G) E‬ك و‪9 #‬‬
‫ن زا ‪ ،9‬ار‪ SE#‬ه‪7‬ا ا ‪ /‬د ‪9R G‬ة ‪ /5‬و‪ X‬ع‬ ‫‪ '0‬ا ‪ 5‬ن ‪ GX‬ا ر‪ = b‬ا ' ‪١٥‬‬
‫ن‬ ‫ن زا ‪ ،9‬وزادت د ‪ 9Z#‬ات ا ) ( * ‪ 5‬ا‪٣٧ SX‬‬ ‫ا ‪P P‬ال إ ‪٢٣ U‬‬
‫ن ‪ 9Z#‬ة ‪ '0‬م‬ ‫‪ 9Z#‬ة * ا ‪ /‬ل ا ' ا ‪ /‬د = ‪ -# f‬إر ل ‪١٧٧‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ 9 A‬إ ‪ U‬ا د ا ‪ A5 * : 5‬أ ' ‪ U‬و‬ ‫وا= ‪،‬‬
‫ا‪ ' 12‬آ ‪ ,‬ة ا‪ Q#‬ل أ‪ ,b‬ء ا ر‪. b‬‬
‫ا ‪ 5‬ن ‪9.:‬اً ‪ 3 / GW‬ا ‪9ZB‬ا‪ ، 0‬أ‪LA:‬ت‬ ‫‪ /# nG)5 -‬د ا ارث ا ‪'0 / GW‬‬
‫‪ n‬ر ‪ -‬ا زراء‪،‬‬ ‫ارث وه' ‪/5 #‬‬ ‫*ا‬ ‫ا ‪ : 5‬وزارة ا ‪X‬‬ ‫ا‬
‫ه ت ا‪ W 5 B 2‬ارئ وا ارث‪ ،‬و‪'0‬‬ ‫ت و ‪,‬ر‬ ‫و‪ #‬م ‪ •5‬اد و‪7 E,#‬‬
‫أ‪LA:‬ت أ‪ .:‬ا ‪ - /‬ا ‪9‬و‪ ':‬ر ‪n‬‬ ‫و‪ 673 _5 4X‬ا ر‪ b‬آ ‪X 4:‬‬
‫* ا ارث‬ ‫ا‪ Q#2‬ل ‪X‬‬ ‫‪C‬‬ ‫ا ‪ U * Ed‬ا ( ام ا ‪ ,‬ت ا‬
‫وإدارة ا ‪ W‬ارئ‪.‬‬

‫‪٣٥٥‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ = /5 -‬وث ا ‪P P‬ال ‪9R G‬ة ا‪ SW :‬ا‪ Q#2‬ل ‪ 9G‬ا ‪ : E‬ت ا!ر‪ h‬وا‬
‫‪ -3#‬وأ] ‪ -3 X‬و ‪ /‬ر‪.-30‬‬ ‫ا ‪9R G‬ة ‪ Q#‬ل ‪ S‬أ‪90‬اد‬ ‫و‪ 0‬ا ‪ ,‬س ا‬
‫‪ '0 5 ،9 # 9G‬ذ ‪ p‬إ‪ /R‬رات‬ ‫و‪ 9 F‬ا ‪9‬‬ ‫و‪ 5‬أت ا ‪9 7‬ات ا ‪9‬‬
‫ا ‪ V‬ء‪ ،‬وذ ‪ /5 p‬د‪ X‬وا= ة و‪ = * : b ٢٥‬وث ا ‪P P‬ال و‪ GX‬و‬
‫‪ 5‬ا ' ‪ ٢٠‬د‪. X‬‬ ‫ما‬ ‫ا‬
‫‪ '0 -‬أ ب ا ‪P P‬ال ا‪9A :‬ت ‪ 9 A‬ا ‪ 9#‬وا _ وا ( ف ‪ * 5‬ا ) ن‪ ،‬و‪ '0‬ه‪7‬ا‬
‫م ا‪ ' 12‬ا!‪9V‬ى‬ ‫ا‬ ‫ا ‪ 4 X‬و‪90‬ت ‪ ،9 #‬ا ‪ G) E‬ك‪ ،‬ا ‪ #‬ب‪ ،‬وو‬
‫ا‪: G‬ت‬ ‫ا] ‪ S‬ذو ‪ -3‬وا‪ ,? H2‬ن ‪ ،-3‬و ‪ /5‬و‪#‬‬ ‫‪ :‬ا‪ ) 70‬ن‬
‫ه' أدوات ا‪ 5 B 2‬ا!‬ ‫‪ 4 G]L0 ،‬ه‪ 67‬ا‬ ‫ا ‪ Q‬درة * ا‬
‫‪. 3,‬‬ ‫ر‪ b‬وا!ز ت ا ‪1 ,‬‬
‫‪ [B: -‬ا ‪ W‬رون ا ‪ : 5‬ن ‪ '0‬ا‪ 5‬ر ‪ ' ( ) [ ) _ GW#‬ا ‪9)5 4:9 :‬‬
‫إ‪ GV‬ر أ] ‪ -3 X‬وذو ‪ * -3‬أ آ‪ -3,‬و‪ U -3 :L H‬و‪ .-3/h‬وآ ‪ 4:‬ا (‬
‫‪ SX‬ا ) ( م ا ‪9ZB‬ا‪ ،'0‬وإذا ‪ -#‬ا _ * أ‪59 U N:‬‬ ‫‪ U‬ر]‬ ‫‪/#‬‬
‫* ا ) ( م * ا ‪ R‬رة إن آ ن ‪ '0‬ن ‪ * k‬أم ‪.2‬‬ ‫* ا ر‪ b‬ا ‪، / GW‬‬
‫وا ‪_H ,‬‬ ‫َ* ه‪7‬ا ا ‪ _ GW‬وآ ‪2‬ت ا ‪ / S 1 * b F‬ت * ا ‪D‬‬ ‫آ‬
‫ا ‪ ، 5 ,‬و * ‪ - # -b‬ا ) ة ا ‪ G ,‬وا ز ‪ .-3‬و‪ X‬ا ( ‪ 4‬ه‪67‬‬
‫‪9‬ة ا!و ‪ U‬ا‪ 31‬ه‪ 67‬ا ر‪. b‬‬ ‫ا(‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ا ‪•5 ,/‬دارة ا‪2 Q#‬ت ا ر‪ b‬و‬ ‫‪ -‬ا ( ‪ 4‬ا … )ت ا‬
‫‪ 3 B‬ر‪ ،‬و ‪ D‬ن‬ ‫‪ -‬ا ‪ /‬ت ا ز وا ‪ E‬ر‬ ‫ا‪ ' 12‬ا ( ‪E‬‬
‫‪ 9‬ا ] ل إ ‪ U‬ا ) ن ا ‪9D‬ر * ‪ '0‬ا ‪ _H ,‬ا ‪ : 5 ,‬ذ ‪. 3 0‬‬
‫‪ nG)5 -‬ا‪ W :‬ع ا ‪ 593‬ء ‪ /5‬ا ‪P P‬ال ‪9R G‬ة‪ ,X 4 X ،‬ة ‪ NHK‬ا ' ‪C #‬‬
‫ا ‪ PE‬ن ا ‪ '0 ' 9‬ا ‪ 5‬ن ‪ ( 5‬ام ‪ U 3# ,X‬ا ‪ #‬ب ‪9 7 # fG‬ات ا آ‬
‫ا ‪† : 5‬ر] د ا ‪ ،(JMA) B‬وا ‪ : G‬ت ا ‪ E Q‬ا ‪ Q‬درة * ا‬
‫‪ U‬ا ‪ /‬ت‬ ‫ا ‪ NHK 5 B‬ر‪b‬‬ ‫و‪ _ 90‬ا ‪ W‬ارئ‪ .‬و ‪9Q # -‬‬
‫ت ‪9)5‬‬ ‫ا اردة * ه‪ 67‬ا ‪ 3B‬ت ‪ 5 ، 0‬أ ّت ‪ - Q# [ ً .:‬ا ‪9‬‬
‫وإ‪ A:‬ء ا ‪ Q,‬ص ا ‪ GV‬ر ‪ A5‬أو‪ W ' # #‬ا‪ -X‬ا ‪ ,‬ا ‪ ،9R G‬وة ‪U‬‬
‫أن ‪ #‬ا‪ = 90‬ا ' ‪ ٥٠٠‬آ ‪9‬ا رو‪ '0 # 5‬ن ا ‪ 5‬ن ا ‪ ) 9‬وا ‪_H ,‬‬
‫ر‪. b‬‬ ‫ا ) = و= ل ‪ W‬ت ا ‪ X W‬ا ‪ ,‬و أ‪ #‬ح آ ً ه ً * ا ‪ A‬ه ا‬
‫‪U‬‬ ‫‪ GX‬ا ر‪ ، b‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي‬ ‫ل ‪ U‬ا‪ / 2‬اد ا ‪=9 '0 B‬‬
‫‪ 9R G f5 9 0 #‬و‪ 0‬ري ‪ /5‬ر] ا ‪ّP3‬ة ا!ر‪. h‬‬

‫‪٣٥٦‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫إ ‪ 95 , U‬ا‬ ‫م‬ ‫‪ LB -‬ا!ه ' ا ‪ 5 ,‬ن وا ‪ 3 B‬ر ‪A5‬‬
‫‪7 ،‬ا ‪ H‬رت ‪Q, NHK‬‬ ‫م ا‪9‬‬ ‫ا‬ ‫ا] ‪ S‬ا ‪ 3B‬ت ا ‪ ,/‬وو‬
‫ى ا ‪ Q‬در * ا ‪ 3 B‬ر‬ ‫‪ GR U 35 ] V‬ت ا ا] ا‪' 12‬‬
‫ا ‪7‬آ ر ا ‪ /‬ت ا ‪Q(A‬‬ ‫‪ B‬ا ‪q :9G‬‬ ‫‪ّ ) ،NHK_ScoopBox U #‬‬
‫)‪ 3‬ا‪ Q#2‬ل‬ ‫ى‪،‬‬ ‫ا‬ ‫‪#‬‬ ‫و ن ‪ #‬ا‪ 1‬ا ‪ e(A‬ا ‪7‬ي م ‪/5‬‬
‫‪_ 90‬‬ ‫‪9A,‬و‪ . 3:‬آ ‪A# -#‬‬ ‫‪2…35‬ء ا!‪ (R‬ص وا ‪L‬آ * ا ‪ /‬ت ا '‬
‫م‬ ‫‪ /‬ت ا ‪ Q‬درة * ا‬ ‫‪ U N‬ر] ا‬ ‫"إ]‪ Z‬ء ا‪9 "' 1‬آ‪P‬‬
‫ا ‪ /‬ت * ‪ GِX‬ا … ) ت‬ ‫ا‪ ' 12‬وا _ ‪ ، 3,‬و‪ -# X‬ا ( ام ه‪67‬‬
‫ا ‪ 31 '0 ,/‬د ا ‪ b F‬وا ‪ :‬ذ‪.‬‬
‫‪ Q, U‬ت ا ‪ fG‬ا ‪9G 9R G‬‬ ‫‪91 -‬ى ‪ :‬ا ‪ fG‬ا ' ‪ PE‬ن وا ‪9‬اد‬
‫ا ‪ Ustream C 4:9 :‬و‪ .Niconico Live‬وو‪S 1 NHK 4/h‬‬
‫ا ‪ /‬ت ا ' ‪ 5‬ز‪ ،Finder Google Person _ GW# U 3#‬ا ‪7‬ي )‬
‫ا ‪ ,‬س ‪ U‬إ دة ا‪ Q#2‬ل ‪ -3 X ]L5‬وذو ‪ '0 -3‬أ ب ا ارث ا ‪/ GW‬‬
‫وا ‪. 9AG‬‬
‫* ا ‪ Q‬ر * آ ‪9‬ات ا ‪9‬ا‪ GX‬وذ ‪ /5 p‬أن‬ ‫‪ -‬أ ‪ 9E‬ا ‪P P‬ال * ‪ )V‬رة ا ‪/‬‬
‫‪ 4:‬ا ‪ _H ,‬ا ‪ * 5 ,‬ا ) ‪ * ' :‬ا‪ W :‬ع ‪ '0‬ا ‪ 593‬ء‪ .‬و ً ‪U‬‬
‫‪ E#‬دي = د‪ b‬آ‪ '0 673‬ا ) ‪ H ، G‬رت ‪ '0 NHK‬و‪ _=2 4X‬ر‪ً .: b‬‬
‫ا ‪ 5 X W‬ا ‪ W‬ا ‪ 3‬اء وا ‪ X W‬ا ‪ ) A‬و (‪ ٍ A5 3:P‬أآ‪ 9C‬أ ‪ '0 ً :‬ه‪67‬‬
‫ا ‪9‬ات‪.‬‬
‫)‪(١٠٢) (١٠١‬‬
‫‪،‬‬ ‫)‪ ‘ 9 (٧‬ن ‪:٢٠١١ X 5 A‬‬ ‫‪%‬‬ ‫درا‬
‫آ ن ‪ D 0‬ن ‪ ٢٠١١ ‰ '0 : #‬ه‪ ‰‬أ‪ ‰X‬ى وأ ‪ c‰,‬ا ‪ : ‰D E‬ت ا ‪7‰, 3 59‰h '‰‬‬
‫د‪9D# 0 ،‬ر أآ‪ *‰ %٨٠ *‰ 9C‬ا ‪ G‰‬د ‪9‰h‬راً ‪ ‰= ً ‰Z 5‬ا ' ‪،S‰59 ‰ ٧٥٠٠‬‬
‫‪ e(R ٨١٥‬و‪ 9‰A#‬أآ‪ ‰ ١٣ *‰ 9‰C‬ن ‪ *‰‬ا )‪ ‰‬ن‪ ،‬و‪9‰ F‬ت‬ ‫‪'0 nG)#‬‬
‫‪ U‬ا ) = ا ‪ ،'X9A‬آ ‪ * q :‬ا ‪ D E‬ن أز ت و ‪ ‰A‬ت‬ ‫ا ‪9X 6‬ى و ن آ‬
‫‪ ‰‬ة ‪ e‰ : ‰3,‬ا ‪ ‰‬ادات ا ‪7Z‬ا ‪ _H ‰, ‰‬ا ‪9‰D‬رة‪ ،‬ا‪ ‰W :‬ع ا ‪ ‰593‬ء‪ ،‬ا‪ ‰W :‬ع‬
‫‪.-3# ‰) '‰0 ‰‬‬ ‫ا‪2 Q#2‬ت‪ ،‬وة ‪ R U‬وى ا ) ن * ‪ ‰5‬ء ا‪ 5 B ‰ 2‬ا‬
‫وا ‪ 3B‬د ا ‪ `/G Q(A‬ا!‪90‬اد ‪ ( ‰ 5‬ام و ‪‰‬‬ ‫‪7‬ا ‪ 4 X‬ا ‪ .,‬ت ‪ 9 F‬ا‬
‫م ا‪ G) 0) ' 12‬ك‪ -9 # -‬وا‪k -#‬ب( ‪ B,‬ة و ) ة ا ‪9D‬ر *‪.‬‬ ‫ا‬

‫‪٣٥٧‬‬
 ‫! ر‪: R‬‬ ‫ا‪a D‬‬
‫‪‰‬‬ ‫‪ *‰‬ا ر‪ ‰b‬إذا أ]‪ ‰‬رت ا‬ ‫* =‪ -B‬ا!‪9h‬ار ا ‪1 ,‬‬ ‫آن *ا‬ ‫‪-‬‬
‫‪9 7‰‰‰ # ‰‰‰ :‬ات ‪ '‰‰‰0‬و‪ ‰‰‰3 X _5 ‰‰‰ 4‰‰‰X‬وا‪7‰‰‰(#‬ت ا ‪ ‰‰‰‬ا‪ 9 5‬ا ز ‪‰‰‰‬‬ ‫ا‬
‫ا‪ . 3 31‬و * ا‪ 9 F 5 B 2‬ا ‪ 0‬وا ‪ = * -X 0 ? WG‬ة ا!ز ‪ ‰‬ت ا ‪‰ 1 ,‬‬
‫‪ ‰ ‰‬ا‪ ‰ ‰ :‬دات وا ‪ ‰ ‰ nG‰‰‰)5 /‰‰‰‬م آ‪ E‬ء‪'‰‰‰0 ‰ ‰3#‬‬ ‫‪ *‰‰‰‬ا ر‪ . ‰ ‰b‬ووا‪ 4‰‰‰31‬ا‬
‫ا ا] ‪ S‰‰ ‰‬ا ) ‪ ‰‬ن ‪ ‰ Q, 9‰‰G‬ت ا ا] ‪ ‰‬ا‪ # ‰ 0 .' ‰ 12‬ا] ‪9‰‰G 4 ‰‬‬
‫ا‪ 3/X‬ا ‪9‬و‪ 5 ‰ :‬آ‪2 ‰‬ت ا ‪ ‰b F‬وا ‪ ‰ :‬ذ ‪ ‰V *‰‬ل ‪ ‰ / 9‰A:‬ت =‪ ‰‬ل‬
‫ا ‪ - W‬وا! ‪ W‬ر و ‪ ‰),‬ب ا ‪ ،6 ‰‬وآ ‪ ‰ / ‰3‬ت د ‪ ‰‬ا ‪ ‰‬دت ‪9‰A:‬ه ‪7‰,‬‬
‫‪7‬ر * آ ر‪ ‰b‬أو أ=‪ ‰‬ال ‪ H ‰ 1‬ر ‪ . ‰‬و‪' ‰ 5‬‬ ‫‪ ,‬ات‪3, 5 * * - 0 ،‬‬
‫‪ 9/A -‬ا ) ن ‪'A5‬ء * ا (‪ GX 9W‬ا ر‪ b‬و‪ / ) - ' 5‬وا ا‪. 3 31‬‬
‫‪ U‰‰‰ ‰‰ :‬ا ‪ ‰ ‰ PE‬ن‬ ‫‪ ‰‰‬ا‬ ‫‪ ‰ ‰= ‰‰/5‬وث ا ‪ ‰ ‰D E‬ن ‪9‰‰‰R G‬ةً ا ‪ ‰ ‰‬ت ا‬ ‫‪-‬‬
‫‪*‰‰‰‬‬ ‫آ ‪ ‰ ‰‬أ ‪ 9‰‰‰A, ‰ ‰‬ا ‪ ‰ ‰ /‬ت وا ا]‪ S‰‰‰ ‰ ‰‬ا ‪ ‰ ‰3 B‬ر وا ‪‰ ‰D‬‬
‫ا ‪9‰‰‰D‬ر *‪ ،‬وآ ‪ ‰ ‰ : b ‰ ‰‬ا ‪ ‰ ‰‬ت ‪ U‰‰‰‬ا ا‪ S‰‰‰X‬ا ‪9‬و‪ ‰ ‰3B ‰ ‰ :‬ت‬
‫‪ ‰‬وا!‪ (‰‰R‬ص ا ‪ ‰ /‬د * ‪U‰‰‬‬ ‫ا ‪ ‰ , 5 . ‰ ,/‬ا ‪ ‰‬ت ا ‪ ‰ .,‬ت ‪ 9‰‰ F‬ا‬
‫م ا‪ ' 12‬آ‪L‰‬دوات ‪ 9‰A,‬و ‪ ‰A‬رآ ا ‪ ‰ /‬ت ‪ S‰‬ا )‪ ‰‬ن ‪'‰0‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫‪ ) -‬ات ‪ 0‬ر ‪.-3‬‬ ‫ا ‪ _H ,‬ا ‪5 ,‬‬
‫‪ ‰‬ا ‪ ‰ :‬ذ ا ‪7‰‰‬ا‪ B ‰5 '#‬ء إ ‪ U‰‰‬و ‪ ‰‬ا ‪ ‰‬م ا‪،' ‰ 12‬‬ ‫‪ ‰5‬أ ا )‪ ‰‬ن ‪'‰‰0‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ U‰‰‰ c‰‰‰C‬ا ‪ ( ‰‰‬ام ا ‪ ‰‰‬ا‪k -#‬ب ‪WhatsApp‬‬ ‫= ‪ f‰‰‰‬ا ‪ ‰‰‬ا )‪ ‰‰‬ن ‪‰‰A5‬‬
‫‪ ‰‬ل ‪ ‰G‬دل ا ‪ ‰ /‬ت = ‪ ‰‬ل‬ ‫و‪ G‰‰R‬ت ا ا]‪ ‰‬ا‪ 9‰‰G ' ‰ 12‬ا ‪ c# ‰ 3‬ا‬
‫ا ر‪ ‰]90 -3 ‰ *‰ - 0 ، b‬ا ]‪ ‰‬ل إ ‪ U‰‬ا ‪ ‰ PE‬ن‪ ،‬ا ‪ ،c ‰Q‬ا ‪9‬اد ‪ ، ‰‬أو‬
‫أ‪P‰‰31‬ة ا ‪ .9# ‰ G‬و‪ -‰‰#‬إ‪ ‰ A:‬ء أآ‪ U‰‰ ‰ B ٧٠ *‰‰ 9‰‰C‬ا ‪ G‰‰) E‬ك و‪9 ‰ #‬‬
‫‪ : 5 '0 3 ./‬ك‪ ‰3:! ، : # ] ،‬آ ‪ 4‰:‬ا ‪ ‰,‬ا!‪9bL‰# ‰X‬اً ‪ 5‬ر‪. ‰b‬‬
‫و‪ X‬ا ‪ 9A,5‬و‪ f #‬ا ‪ ‰ /‬ت =‪ ‰‬ل )‪ ‰‬ت ا ‪ '‰0 6 ‰‬ا ‪ _H ‰,‬ا ( ‪، ‰E‬‬
‫‪ G‬وو ‪ ‰‬إ‪ ‰V‬ء ا! ‪ ‰‬آ* ا!آ‪9‰D# 9‰C‬راً‪ ،‬أ ‪ ‰‬آ* ‪ #‬ا‪ ‰1‬ا ‪ ‰ E‬د *‪ ‰ ،‬وة‬
‫‪ ‰‰] f‰‰5 U‰‰‬ر = ‪ ‰‰‬و ‪ ‰‰ 0 SH ‰‰‬أُر ‪ ‰‰GِX *‰‰ 4 ‰‰‬ا )‪ ‰‰‬ن ‪ '‰‰0‬ا ‪_H ‰‰,‬‬
‫‪ ‰ # '‰0 ‰‬أو ‪ ‰‬ت‬ ‫ا ‪9D‬رة‪ ،‬وآ ‪ 4:‬ه‪ 67‬ا ‪ /‬ت ‪ E‬ة ‪ ‰3B‬ت ا‬
‫‪ e Q(#‬ارده ا ودة‪.‬‬
‫‪ `‰/5 4 X‬ا ‪ ‰ .,‬ت ‪ 9‰ F‬ا ‪ 3‬د‪ [59‰ ‰0‬و ‪ U‰‬رأ ‪Opencare ‰ ., -3‰‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ‰ A:•5‬ء ‪9‬آ‪ ‰ b FÍ P‰‰‬وأ‪L‰‰A:‬ت ‪ E‰‰] ‰ 3‬ت ‪ G‰‰R c‰‰ ( U‰‰‬ت ا ا] ‪‰‬‬

‫‪٣٥٨‬‬
 ‫ا‪ ‰ A:•5 4‰‰ 0 ،' ‰ 12‬ء ‪ S‰‰X‬إ ‪9‬و‪ ‰ Thaiflood.com '‰‰:‬ن ‪ 5‬ا‪‰ 5‬‬
‫‪ ‰ /‬ت ا ) ‪ ‰‬ن ‪ *‰‰‬ا ‪ ‰ D E‬ن‪ ،‬وأ‪ 4‰‰ H‬ه‪ ‰ A‬ج ‪-‰‰ 5 -3# E‰‰] S‰‰ 1 U‰‰‬‬
‫‪ #Thaiflood‬و‪ ‰‰5‬أت ‪ ‰‰A= '‰‰0‬ا ‪ ‰‰,‬س ‪ ‰‰W‬ع و )‪ ‰‰‬ة ا ‪ ،* 5 ‰‰ ,‬و‪S‰‰ 1‬‬
‫‪ ،‬وا ‪ C , /‬ا!‪ 7F‬وا!دو ‪.‬‬ ‫ا ) ات ا‬
‫‪ ‰ B 4‰‰ X‬ت ‪ *‰‰‬ا ‪ * ‰ W‬وا ‪ '‰‰0 * ‰‰E‬ا ‪ ( ‰‰‬ام ‪ G‰‰R‬ت ا ا]‪‰‰‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا‪ # 5 : / 2 5 ' 12‬ب ‪ c‰ C‬ا ‪ ‰,‬س =‪ ‰‬ل ‪ ‰#‬ا‪ 9 5‬ا ‪ S‰ ‰ /‬ا‪ ‰bT‬ر‬
‫* ا ر‪ n‰,B b‬ا ‪ 9 7‰‬ا ‪7‰‬ي ‪…‰ ‰X‬دي إ ‪ -X ‰E# U‰‬ا!ز ‪ . ‰‬آ ‪ ‰X ‰‬ا‬ ‫ا‪1,‬‬
‫‪ 9‰‰G‬ه‪ 67‰‰‬ا ‪9‰‰0 ‰ A 5 ‰‬ق ‪ ‰ b FÍ‬وا ‪ ‰ V‬ء ‪ *‰‰‬ا ) ‪ ‰‬ن ا ‪،* ‰ W‬‬
‫وآ‪ - # p 7‬ا ‪ -‬ا ‪ ,/‬ي وا دي !ه ' ا ‪ D‬وا ‪9D‬ر *‪.‬‬
‫‪9VL‬ة أن ا ده ‪ U‬ا ‪ ‰ PE‬ن وا ذا ‪ ‰B 9‰ F ‰‬ي ‪'‰0‬‬ ‫أدرآ‪ 4‬ا‬ ‫‪-‬‬
‫ا ا] ‪ S‰‰ ‰‬ا ) ‪ ‰‬ن ‪ '‰‰0‬ا! ‪ ‰‬آ* ا ‪9‰‰D‬رة‪ 4‰‰3B# 0 ،‬إ ‪ U‰‰‬ا ‪ ( ‰‬ام و ‪‰‬‬
‫ا ‪ ‰‬م ا‪ ‰ ] V ' ‰ 12‬و ‪ ‰ 1 = ‰‬ا ) ‪ ‰‬ن ‪ ‰ /‬ت ‪ 0‬ر ‪ ‰‬و ‪*‰‰ *‰‰‬‬
‫‪‰‬‬ ‫‪ '30 ،‬زا ‪ 4‬ا!آ‪ ‰Q 9C‬ا‪L‰A:L0 .-3 ‰ X‬ت ا آ ‪ ‰‬ا‬ ‫ا ‪ 3B‬ت ا ‪9‬‬
‫‪9 " b FÍ‬آ‪ / P‬ت إ ‪9‬و‪ "':‬ه ‪ N0‬ا! ' ا ( ام ‪ ‰Q,‬ت ا ا]‪‰‬‬
‫‪ ‰‬ت ا ‪ ‰V‬ء ‪*‰‬‬ ‫اد ا )‪ ‰‬ن ‪ ‰ / 5‬ت ا ‪ ‰)# '‰‬ه‪'‰0 -‬‬ ‫ا‪' 12‬‬
‫ا ‪ _H ‰ ,‬ا!آ‪9‰‰D# 9‰‰C‬راً‪ ،‬آ ‪ ‰ E‬ا ‪ ‰ Q‬ل ‪ U‰‰‬ا ( ‪ ‰‬ت ا ‪ ‰ GW‬وا ‪ ‰‬ادات‬
‫‪ U‰‬ه‪7‰‬ا ا ‪9‬آ‪P‰‬‬ ‫تا آ‬ ‫‪90 S‬ق ا ‪ . b F‬آ ا‬ ‫ا ‪7Z‬ا ‪ ،‬و ‪ G‬ا ‪/‬‬
‫‪ - .,‬ارد ا ‪ b F‬و‪ #‬ز ‪. 3/‬‬ ‫‪ '0‬ا ا] ‪ S‬ا ‪ / B‬ت ا!ه‬
‫‪ '‰0 ‰‬ا ا]‪ S‰ ‰‬ا ‪ ‰3 B‬ر و ‪ ‰‬م ا ‪ ‰ ., S‰ _ ‰),‬ت‬ ‫و‪ X‬أدى ‪ 5‬ء ا‬ ‫‪-‬‬
‫ا ‪ S‰‰ B‬ا ‪ ': ‰‬إ ‪ U‰‰‬ا‪ ‰ A :‬ر ا ‪ / ‰ A‬ت ا ‪ '‰‰0 4GG‰‰)# '‰‰‬ذ ‪ 9‰‰‬ا ) ‪ ‰‬ن وإ= ‪ ‰‬اث‬
‫‪ *‰‬ه‪67‰‬‬ ‫‪ Uh 0‬أ ‪ 31 4X‬د ا ‪ b F‬وا ‪ V‬ء‪ .‬و‪ /5‬ا‪ ) :‬ر ا!ز ت ا ‪1 ,‬‬
‫‪9 Q #‬ه ‪ '‰0‬ا ا]‪ S‰ ‰‬ا )‪ ‰‬ن أ‪ ‰,b‬ء‬ ‫ا ر‪ ، b‬وأدراك ا … ) ت ا‬
‫ا!ز ‪ ‰ Q, 9‰‰G ‰‬ت ا ‪ ‰‬م ا‪ ' ‰ 12‬و ‪ *‰‰ -‰‰B: ‰‬ذ ‪'‰‰0 9 ‰ )V *‰‰ p‰‰‬‬
‫( ‪9H ‰‬‬ ‫‪91•‰‰5 ‰ :‬اء ‪‰ R - ‰ #‬‬ ‫‪ ‰‬ا‬ ‫‪ ‰‬ت‪ 4‰‰ X ،‬ا‬ ‫ا!رواح وا‬
‫وآ ن * ‪ 3# ] # * h‬ا‪:'#T‬‬
‫‪ ‰‰‰ 5 B ‰‰‰‬ارث‬ ‫• د ‪ q‰‰‰‬و ‪ ‰‰‰‬ا ‪ ‰‰‰‬م ا‪ ' ‰‰‰ 12‬آ‪L‰‰‰‬دوات أ ‪‰‰‰‬‬
‫ا ‪ ، / GW‬وا ( ا ‪ c C 3‬ا ‪ 3 B‬ر وا ا] ‪ = N/‬ل ا ‪ D‬ا ‪‰ 3‬‬
‫ذات ا ‪ : D E 5 Q‬ت‪ ،‬وذ ‪ = c E( p‬ا ‪ 9 7‬وا ‪ Uh E‬أ‪ ,b‬ء ا!ز ‪، ‰‬‬
‫و ا‪. 3 ,H‬‬ ‫وا ‪ '0 /‬و‪ ,G 9 G 4X‬ء ا ‪ * 5 C‬ا‬

‫‪٣٥٩‬‬
 ‫• إ ‪ ‰ ‰‬اد ‪ e‰‰‰Q( _‰‰‰ 90‬دارة ا‪2 ‰ ‰Q#‬ت ا!ز ‪ ‰ ‰‬ت ‪ 9‰‰‰G‬ا ‪ ( ‰ ‰‬ام و ‪‰ ‰‬‬
‫ا ‪ ‰‬م ا‪ ،' ‰ 12‬و‪ - ‰ #‬ا ‪ ‰‬ر ‪ n‬ا ‪ '‰‰,‬ا ‪ ‰‬زم ‪ ،-‰‰3‬ا‪P‰‰B ‰ 31‬‬
‫‪ '0‬ا ا] ‪ 9G‬ه‪ 67‰‬ا ‪ ‰V ‰‬ل ا ‪9‬ا=‪ ‰‬ا ( ‪‰E‬‬ ‫و‪ 9 Q #‬ا‬
‫ر‪. b‬‬
‫• إ‪ ‰‰H‬ق ا ‪ ‰‰G‬درة ا ‪ *‰‰ ‰‰ X ‰‰ ,H‬ا ‪ : ‰‰D E‬ت ‪“National Flood‬‬
‫”‪ S‰ B Prevention Initiative‬وأر‪ E‰R‬ا ‪ ‰ /‬ت ا )‪ 5 ‰‬ا ‪‰Q‬‬
‫‪ : ‰ D E 5‬ت و ‪ ‰ X ‰‬ة ‪ ‰ : 5‬ت ‪ *‰‰‬ا ‪ ‰ 19‬ع إ ‪ '‰‰0 ‰ 3‬ا ) ‪ . G ‰‬و‪-‰‰#‬‬
‫‪ ‰‰D: ‰‰‬م إ ‪U‰‰‬‬ ‫د ‪ ‰‰‬ة ‪ S‰‰ 1‬وآ‪2 ‰‰‬ت ا ‪ ‰‰ :‬ذ وا ‪ ‰‰ .,‬ت ‪ 9‰‰ F‬ا‬
‫ا ‪ ‰‰‰G‬درة‪ ،‬وآ‪ ‰‰‰ B p 7‰‰‰‰‬ت ا ‪ ‰‰‰ /‬ا ‪ .' ‰‰‰W‬و‪ -‰‰‰‰#‬إ‪ ‰‰‰A:‬ء ]‪ E‰‰‰‰‬ت‬
‫(‪ 673 QQ‬ا ‪ ‰G‬درة ‪ G‰R c‰ ( 9‰G‬ت ا ا]‪ ‰‬ا‪U‰ ،' ‰ 12‬‬
‫أن ‪ - #‬ا‪ C 5 B 2‬ه‪ 67‬ا ارث ‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء و‪ /5‬و‪ X‬ع ا ر‪. b‬‬
‫‪ X‬ي ‪ 5D$‬ت ا [ ة ا‪!5= I‬‬ ‫درا ‪ (٨) %‬إ ‪ K‬ر‬
‫)‪(١٠٥) (١٠٤) (١٠٣‬‬
‫)‪، ، :(٢٠١٢‬‬

‫‪ ٢٩ '0‬أآ ‪ 95‬م ‪9h ٢٠١٢‬ب إ ‪ Q‬ر ‪ :‬ي ‪ ٢٤‬و‪ = ) 5 2‬ا ‪'X9A‬‬

‫ة‪ ،‬آ ‪ 4:‬أآ‪9C‬ه‪9D# -‬راً ‪ :‬رك و‪ .' 9 1 :‬و‪ X‬أدى ه‪7‬ا‬ ‫‪ 2‬ت ا‬
‫‪٢٢٥‬‬ ‫ا ‪ Q‬ر إ ‪ = U‬وث ‪ : D 0‬ت و‪ 0 9 )V‬د= وآ ر‪ ، b‬أ ‪9E‬ت *‬
‫‪ N /1‬ا ‪ Q‬ر‬ ‫‪ ٥٠ N,‬ر دو‪2‬ر‪،‬‬ ‫‪ e(R‬و‪9 # 4W(#‬ات ا!‪9h‬ار ا ‪1 ,‬‬
‫ا!آ‪ X 9C‬ة ‪ 7,‬إ ‪ Q‬ر آ ‪ .٢٠٠٥ , 9#‬وآ ن ‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث‬
‫‪ n Q 5‬ا!= ‪ 9‬ا! ‪ , N ' 9‬ر و‪ Q# WV‬ل ا ‪ / ' X9‬ة )‪/ ً G‬‬
‫‪ S‬ه‪ 67‬ا ر‪. b‬‬
‫! ر‪: R‬‬ ‫ا‪a D‬‬
‫‪ '0‬رس‬ ‫‪ '0 ' 9‬و‪ Q Í _5 4X‬ر و‪5‬‬ ‫‪ -‬أ * ا ‪ n Q‬ا!= ‪ 9‬ا!‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ ]9‬و‬ ‫ا ‪ /‬ت ا ‪X9‬‬ ‫‪ * ٢٠١٢‬إ‪ A:‬ء ‪9‬آ‪P‬‬
‫ا‪ B#‬ه ت ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م و ى ا ‪† N 5 B‬ز ت أو‬ ‫أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ ،‬و‪ X‬س‬
‫‪ A:•5 Dell‬ء ا ‪9‬آ‪ P‬و‪ #‬ر ‪ -)X 'Ed n‬ا ‪ W‬ارئ‬ ‫ا ارث‪ .‬و‪9R 4 X X‬آ‬
‫أداء و‪ 4X‬ا!ز ‪.‬‬ ‫‪ U‬إدار‪ D N#‬ن أ‪D0‬‬
‫‪ Q‬ر ‪ ( 5‬ام ‪ * q P‬ا‪2 Q#2‬ت‬ ‫‪ -‬ا ‪ /‬ا ‪ n Q‬ا!= ‪ S 9‬ا‪9 X‬اب ا‬
‫اء * ‪ V‬ل ا ر ‪9‬‬ ‫ا‪ 31‬ا ر‪b‬‬ ‫‪ n: 1 U •0 ،‬أدوا‪ N#‬ا ‪ /‬دة‬ ‫ا‬

‫‪٣٦٠‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫آ ن ا د‪ 6‬ا! ' ‪ U‬و‬ ‫ما‬ ‫ا‬ ‫ا ا‪ ، :‬وو‬
‫* ا ‪ A,‬رات وا ‪ 9Z‬ات ا ‪ Q,‬وا‬ ‫ا‪ X f = ،' 12‬م ‪9A,5‬‬
‫‪ Q 5‬ت وا ‪ Q‬رة‪ ،‬وأ]‪ [G‬ه ا ‪ Q‬ر ا! ' ‪ /‬ت ى ا ) ن‬
‫وا و ‪.‬‬ ‫ما‬ ‫ا‬ ‫وو‬
‫د‪ b‬ت ا ‪ DE‬ء ا‪ = ' 12‬ل ا ر‪b‬‬ ‫‪ X -‬م ‪9‬آ‪ P‬ا ‪ /‬ت ا ‪]95 X9‬‬
‫‪ -‬ا ‪ cX‬و ‪ 09/‬ى ا= ج ا ‪ 3 B‬ر ‪ /‬ت أو ا ‪ -‬وا ادات‪،‬‬
‫و ر‪ 5‬ا ‪ : G‬ت ا ‪ D‬ا ' ‪…# X‬دي إ ‪ 9A: U‬ا ‪ 9 7‬و‪ _ V‬ا ‪G 5 B‬‬
‫ى ا ) ن‪ .‬و‪ V '0‬ل أ ‪ G‬ع * ‪ 5‬ا ا ‪ Q‬ر ‪ SG #‬ا ‪9‬آ‪ P‬أآ‪٢ * 9C‬‬
‫ن ‪ A,‬ر ‪ GR c ( 9G‬ت ا ا] ا‪ ،' 12‬وا ‪ B‬ب ‪2T‬ف‬
‫ه‪'0 -‬‬ ‫ا‪ b Z 2‬ت ر ل إ ادات ‪7F‬ا و‪ ) GH‬ن ا ‪9D‬ر *‪،‬‬
‫إ‪ :‬ذ ‪2k‬ف ا!رواح‪.‬‬
‫‪ -# -‬إ‪ H‬ق ه‪ A‬ج ‪ GR S 1 U #Hurricane_Sandy‬ت ا ا]‬
‫ا‪ G ،' 12‬دل ا ‪ /‬ت وا ‪ Q‬ر وا ‪ E‬ه ت ‪ * 5‬ا ) ن‪ ،‬و‪ -3, 5‬و‪* 5‬‬
‫‪ .-3, 5 0‬وه ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي‬ ‫أ‪ #‬ح ‪ * P‬ا ‪E‬‬ ‫ا )…و *‪،‬‬
‫* ‪ U‬ا‪ (#‬ذ ا ‪9‬ارات ا ‪'0 G ,‬‬ ‫ا ‪ n Q‬ا!= ‪ 9‬وا )…و * ا‬
‫ا ‪ 4 X‬ا ‪ .n ,‬وذ ‪ V * p‬ل ‪ - #‬در‪ 1‬ا ‪ 5 B‬ا ) ن‪-B= 9 # ،‬‬
‫أآ‪ 9C‬ا! آ* ‪9D#‬راً‪ ،‬وة ‪ U‬ا ور‬ ‫‪# ، 3,‬‬ ‫ا ر‪ b‬وا!‪9h‬ار ا ‪1 ,‬‬
‫‪ WV 7 E,# 9 '0‬ا ‪ V‬ء ‪ _H , 5‬ا ‪] V ، 5 ,‬‬ ‫ا ‪ 673 -‬ا‬
‫‪ '0‬أو‪ X‬ت ا‪ W :‬ع ا ر ا ‪ bk * ' 593‬ر ا ‪ /‬ا]‪ c‬ا دة‪ .‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫‪ n Q‬ا!= ‪ U 9‬ا ور ا ‪E‬‬ ‫أآ ت ا ‪ ,B‬ا و‬
‫‪ E‬ق ‪ 9 bL#‬و‬ ‫ا‪ '0 ' 12‬إدارة ا‪2 Q#‬ت آ ر‪ b‬إ ‪ Q‬ر ‪ :‬ي ‪A5‬‬
‫‪.‬‬ ‫ما‬ ‫ا‬
‫‪ -‬و‪ /5‬ا‪ 3 :‬ء ا ‪ Q‬ر أ‪91‬ى ا ‪ n Q‬ا!= ‪ / 5 9‬ون ‪: 9R… S‬‬
‫‪ GX‬وأ‪ ,b‬ء‬ ‫‪ New media index‬درا آ‪ A: * 4EA‬ط ‪ 673 cC‬ا‬
‫ن ‪ A,‬ر و‪ 9Z#‬ة‪ ،‬و‪5‬‬ ‫و‪ /5‬ا ‪ Q‬ر و] ‪ 4‬إ ‪ U‬أآ‪٢٠ * 9C‬‬
‫‪ 69A: -#‬ا‪ [D#‬أن ‪ 3 n Z 3, %٧٠‬ا _ وا ‪P‬ن‪،‬‬ ‫‪ D‬ن ‪,‬‬
‫از‪:‬‬ ‫‪ ,# %١٦‬و ا ا! ‪ , 5 9‬ت وا )(‪ ، 9‬و‪ %١٤‬آ ‪-3# /# 4:‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫وا ‪ U‬و‬ ‫و ‪ . E‬آ أآ ت ا را أن ‪ * %٨٥‬ا ) ن ا‬

‫‪٣٦١‬‬
‫ا‪ ' 12‬آ ‪ Q‬ر ‪ * -3# /‬ا ‪ Q‬ر و ‪ A‬رآ ا‪9 A * 9VT‬ه‪-‬‬
‫و ا ‪ '0 -3#‬ا ا‪ cX‬ا ‪ G Q/‬ا ' ‪9‬وا ‪. 35‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أ‪ ,b‬ء ه‪ 67‬ا ر‪`/5 * b‬‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬و‪ ( 2‬ا ( ام و‬
‫‪ '0 n‬ا ‪ Q‬ر‬ ‫ا ) ‪ G‬ت ا ‪ '0 C‬إ‪ H‬ق ا ‪ / A‬ت وا ‪ : G‬ت ا ‪ ، D‬ا‬
‫‪ - (D‬ا ر‪ ] 9A: C b‬ر ‪ [h #‬و‪ 1‬د أ ك ‪9X‬ش ‪ '0 [G)#‬ا ‪ A‬ارع‬
‫أو ا‪ 3:‬ر ‪ ': G‬و‪ )1‬ر‪ ،‬و‪ 9 F‬ذ ‪ * p‬ا ‪ A,‬رات ا ‪ Q‬درة * أ‪ (R‬ص‬
‫‪ f5 '0 nG)#‬ا ‪ 9 7‬وز دة‬ ‫ل ‪ 3,‬أ‪…) 9 F 3:‬و ‪ .‬وه‬ ‫و‪ 31‬ت أ‪X‬‬
‫= ا‪2‬ر‪ G#‬ك ى ا ) ن وا )…و * ‪ ،ً /‬وا! ‪P 9‬داد ءً ‪,# ,‬‬
‫‪ً #‬‬ ‫م ووآ ‪2‬ت ا!‪ G:‬ء * ه‪ 67‬ا ‪ Q‬در‪ .‬و‪ 4 C X‬ه‪ 67‬ا‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫* ‪ U‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا ر‪ ، b‬وذ ‪9 p‬د و ا‪ 31‬ه‪ 67‬ا ‪ / A‬ت‬ ‫أ ما‬
‫* ا ‪ /‬ت ‪ 9 F‬ا ‪ * b‬ا!= اث‪.‬‬ ‫ا ' ‪'0 nG) #‬‬
‫را ت ا [ ‪:‬‬ ‫د ً‪ ’W X ‰^ ? :‬ا‪a D‬‬
‫ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت وا ‪ 3B‬ت ا ‪† ,/‬ز ت وا ارث ا ' ‪-#‬‬ ‫'‪#‬‬ ‫‪0‬‬
‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬ ‫ا ) ‪ ، 3h9 _5‬و ى ‪0‬‬ ‫‪ ,#‬و ‪ '0 3‬درا ت ا‬
‫م ا‪ ،' 12‬ور‪ / 5 3W5‬ت ا ' ‪-#‬‬ ‫ا‬ ‫ا ' ‪ -#‬ا ( ا ‪ 9G 3‬و‬
‫ا ‪9/‬ا‪ '0 3h‬ا ‪ H‬ر ا ‪9.,‬ي وا را ت ا ) ‪: 5‬‬
‫ً ‪ /‬ت ا‪ 3 B‬ر‬ ‫م ا‪ Q ' 12‬راً أ‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬أ]‪ 4 G‬و‬
‫‪ A‬رآ ا‪* 9VT‬‬ ‫وأ] ب ا ‪ [ Q‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‪ ،‬وآ‪ p 7‬و‬
‫‪Smith‬‬ ‫‪9 A‬ه‪ 5 ،-‬و ) ‪ -3#‬وإ‪ .-3 b F‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ) ق ‪ 4Q V‬درا‬
‫م ا‪ ' 12‬أ]‪ * 4 G‬أه‪ Q -‬در ‪ /‬ت‬ ‫ا‬ ‫)‪ (2010‬إ ‪ U‬أن و‬
‫ا ‪ 3 B‬ر أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ / -3 90 # '30 ،‬ت ‪ = :k‬ل ) ‪ B‬ات‬
‫ت ذات‬ ‫ا!= اث‪ A ،‬رآ ا ‪ /‬ت وا‪ GW:2‬ت وا ‪ S 9 A‬ا ‪B‬‬
‫ا‪2‬ه ت وا‪T‬راء ا ‪ ، 35 A‬وا ا] ‪ S‬ا )…و * أو ا ‪ 3B‬ا ‪•5 ,/‬دارة‬
‫ا!ز ‪ (١٠٦).‬وآ‪ p 7‬درا ‪ (2011) Freberg‬ا ' أ‪ R‬رت إ ‪ U‬أن ا ‪ Q,‬ت‬
‫ا ‪90† 0 [ # 2 X9‬اد ا ‪ Q‬ل ‪ U‬ا ‪ /‬ت و‪ 4X‬ا!ز ‪ ،‬و * ‪90 #‬‬
‫ى و ‪ A‬رآ ‪ S N‬ا‪ RL5 * 9VT‬ل و‪ , #‬ت‬ ‫‪ -3‬أ ‪90 ً D‬ص ‪ _ V‬ا‬
‫)‪(١٠٧‬‬
‫‪ /‬دة‪.‬‬
‫‪ c C‬ا ‪ ,‬س = ل ‪ #‬ا‪ 9 5‬ا ‪/‬‬ ‫‪ ( )ُ# -‬م ‪ GR‬ت ا ا] ا‪E5 ' 12‬‬
‫* ا ( ‪ 9H‬أو ا ارث ا ‪ ، / GW‬اء * ‪ GِX‬ا!‪P31‬ة‬ ‫‪ S‬ا‪ bT‬ر ا ‪1 ,‬‬

‫‪٣٦٢‬‬
‫م‬ ‫أ‬ ‫أو ‪ .,‬ت ا ‪ S B‬ا ‪ ':‬أو ا ‪ '30 .* W‬و‬ ‫ا‬
‫ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ / 5 0 3‬ت ا ‪ E 5 /‬ا ‪ V‬ء * ا ‪_H ,‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪90 S‬ق ا ‪ ، b F‬و=‪ U -3 Q‬ا ادات‬ ‫ا!آ‪9D# 9C‬راً‪ G ،‬ا ‪/‬‬
‫ا ‪7Z‬ا ‪ ،‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ه‪ = c E(# '0 -‬ة ا ( ف وا _ ى ا ‪ 3 B‬ر‪ ،‬وإ‪ :‬ذ‬
‫‪Brengarth & Mujkic‬‬ ‫‪ q : S _E‬درا‬ ‫ت‪ .‬وه‬ ‫ا!رواح وا‬
‫‪ 9G‬ا‪ SX‬ا ا]‬ ‫)‪ (2016‬ا ' ‪ 4Q V‬إ ‪ U‬أن ا ‪ GW‬ت ا ) (‬
‫ت ا ‪ .,‬ت ‪ U‬ا‪ = 31‬ا ‪ W‬ارئ‪،‬‬ ‫ا‪ ' 12‬وا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ‬
‫ت وا ارد ا ‪ . / GW‬و ه‪'0 -‬‬ ‫* ا!رواح وا‬ ‫أدى إ ‪ U‬إ‪ :‬ذ ا ‪/‬‬
‫وة ‪ S 1 9 U‬ا ‪ 9G‬ت‬ ‫‪ A,#‬ا ‪ 5 B‬ا ا‪ * ,H‬ا ‪9D‬ر *‪،‬‬
‫)‪(١٠٨‬‬
‫) ةا‪. D‬‬ ‫ا ز‬
‫‪ -‬ا‪ 5 B ‰ 2‬ا ‪ ‰ ., ‰? WG‬ت وا ‪ ‰3B‬ت ا ‪ 9‰G ‰ ,/‬و ‪ ‰‬ا ‪ ‰‬م ا‪' ‰ 12‬‬
‫‪ -X E# '0 nG) #‬ا!ز وا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت ‪ ‰= ‰ C‬ث ‪2 ‰= '‰0‬ت ‪9‰R‬آ ‪ž 9‰5‬‬
‫‪9 5‬و ‪ ‰‬م‪9‰‰R ،‬آ ‪ ،*1 ‰0 - ‰0‬و‪ ‰D 0‬ن ‪ 5 B ‰ 2 0 . ‰: #‬ا‪ ‰Q#2‬أو‪ ‰X‬ت‬
‫ا!ز ‪ ‰‬ت ‪ -‰‰B 5 G#9‰‰#‬ا ‪ ‰‰ /‬ت ا ‪ *‰‰ '‰‰‬ا ]‪ ‰‰‬ل إ ‪ ‰ 3‬و ‪ ‰‬ى ‪3 9‰‰‬‬
‫ود‪7 ، 3 X‬ا ‪•0‬ن ‪ 5‬ء ا‪ '0 nG) X 5 B 2‬إ ق ‪9h‬ر ‪ ‰Q 5 m 5‬ا‪ X‬و ‪/ ‰‬‬
‫ا ‪ . ‰ .,‬و‪ '‰‰0‬ه‪7‰‰‬ا ا ‪L‰‰A‬ن ‪ 4 ‰ ] #‬درا ‪ Huang (2006) ‰‬إ ‪ U‰‰‬أن ‪9‰‰‬‬
‫ا ‪ 5 B ‰‬ا ‪ ‰ .,‬ت †ز ‪ ‰ ‰‬ث ‪ 0‬ر‪ '‰‰0 ‰ F ً ‰ X‬ا!ه ‪ '‰‰0 ‰‬إدراك ا ‪ ‰ 3 B‬ر‬
‫)‪ ‰‬ك وأداء ا ‪…‰‰# ‰ •0 ، ‰ .,‬دي إ ‪ U‰‰‬ا= ‪ ‰‬اء ا!ز ‪ ‰‬و‪ bk ‰ #‬ره‪ ‰‬ا )‪ G ‰‬أو‬
‫‪ -X E# * P#‬ا!ز و= ‪ (١٠٩). 3#‬آ أ‪ R‬رت درا ‪Getchell & Sellnow‬‬
‫م ا‪ ‰ ' 12‬ه ‪ 9‰ '‰0 ‰ E5 4‬ا ‪5 B ‰‬‬ ‫ا‬ ‫)‪ (2016‬إ ‪ U‬أن و‬
‫ا ‪ .,‬ت ا ‪† ,/‬ز ت وا ‪ ‰‬ارث‪7‰ ،‬ا ‪ c‰ d # n‰B‬ه‪ 67‰‬ا ‪، ‰ E5 ‰‬‬
‫‪ ‰ V *‰‰‬ل ‪ 9‰‰A: 9‰‰‬و‪ ‰ G#‬دل ا ‪ ‰ /‬ت ‪ * ‰ 5‬ا!‪9‰‰H‬اف ا ‪S‰‰ ‰ / 5 ‰ ,/‬‬
‫ا!ز ‪ ،‬و‪ 3, 5‬و‪ * ‰5‬ا ‪ ‰3 B‬ر ا ‪9‰D‬ر ‪ ‰3,‬؛ = ‪ f‰‬أن ‪ ‰5‬ء ا‪q ‰, 2 5 B ‰ 2‬‬
‫‪ 0 N,‬ا ء ا ‪ ‰3 B‬ر ا )‪ 3 ‰‬ف وا ‪9‰‬أي ا ‪ ‰/‬م‪ ،‬و ‪ ‰= *‰ ‰ P *‰‬ة ا!ز ‪‰‬‬
‫)‪(١١٠‬‬
‫و‪. 3 X E#‬‬
‫†ز ت‪ ،‬و‪ 1‬د ‪2 Q#2 _ 90‬ت‬ ‫‪ -‬ا ‪ /‬اد ا ‪ .,‬ت‪/‬ا ‪ 3B‬ت ا ‪ ,/‬ا )‪_G‬‬
‫و‪ WV‬ا‪9G 3 5 B 2‬‬ ‫ا!ز ‪ ،‬وإ اد ‪ ,‬ر ه ت †ز ت ا‬
‫_ أداء أ‪ D0‬و‪ 4X‬ا!ز أو‬ ‫‪# U‬‬ ‫م ا‪) ،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫‪ N# )1‬درا =‬ ‫‪ . ,‬وه‬ ‫ا ر‪ ، b‬و ‪ B# 9‬وزه ‪ XL5‬ا () ‪ 9‬ا‬

‫‪٣٦٣‬‬
‫‪ GX‬ا ر‪، b‬‬ ‫ا ‪=9 '0 : 5‬‬ ‫ز ‪P‬ال ا ‪ 5‬ن وا‪ / 2‬اد ا ‪B‬‬
‫‪ Q‬ر ‪ :‬ي؛ ‪0‬‬ ‫وآ‪ p 7‬ا ‪ n Q‬ا!= ‪ 9‬ا! ‪ ' 9‬وا ‪ /‬اد‪ 6‬ا )‪_G‬‬
‫ر‪ b‬وا!ز ت ا ‪1 ,‬‬ ‫‪ E 5‬ءة آ‪L‬دوات ا ‪ 5 B‬أ‬ ‫ا ( ا ه‪ 67‬ا‬
‫‪ . 3,‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ) ق أ‪ R‬رت درا )‪ Chewning (2015‬إ ‪ U‬أن و‬
‫م ا‪ ' 12‬و‪9 F 3# GW#‬ت * ‪ R‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪/ - 0 ،‬‬ ‫ا‬
‫م ا‪ 3 WV * h ' 12‬دارة‬ ‫ا‬ ‫‪ .,‬ت أي ا‪ V‬ر ‪ '0‬د ‪ q‬و‬
‫‪ 9G‬ه‪67‬‬ ‫‪ 5 B‬ا‪Q#2‬‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪7 ،‬ا ‪ * 52‬إ اد ‪G) WV‬‬
‫‪ S‬ا)‪,‬ر هت‬ ‫‪ U‬ا ‪/‬‬ ‫‪ ،‬و‪ #‬ر ‪ _ 90 n‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬ ‫ا‬
‫* ‪ #‬ا ‪3#‬‬ ‫‪ ً / 9‬وا‬ ‫‪ U‬ا= اء ا!ز‬ ‫ا ( ‪ P ، E‬دة ‪ X‬رة ا ‪.,‬‬
‫)‪(١١١‬‬
‫ا)‪. G‬‬
‫‪9‰‰‰h -‬ورة ا ا]‪ ‰ ‰‬ا )‪ S‰‰‰ 9 ‰ ‰‬ا ‪ ‰ ‰3 B‬ر ا )‪ 3 ‰ ‰‬ف ‪ 9‰‰‰G‬و ‪ ‰ ‰‬ا ‪ ‰ ‰‬م‬
‫ا‪ '0 ' 12‬ا!و‪ X‬ت ا ‪ /‬د ‪ ‰‬و ‪2 ‰= '‰0 - ‰‬ت ا!ز ‪ ‰‬ت وا ‪ ‰‬ارث ‪‰ 0 . ‰ 0‬‬
‫أ]‪ [G‬ا ‪ ( ‰‬ام و ‪ ‰‬ا ‪ ‰‬م ا‪9‰h ' ‰ 12‬ورة ا]‪ ‰0 ‰A5 ‰‬ري ‪S‰‬‬
‫‪ ‰ G# ‰‬دل و‪ 9‰‰A:‬ا ‪ ‰ /‬ت‬ ‫( ‪ c‰‰‬أ] ‪ ‰‬ب ا ‪ '‰‰30 ،[ ‰ Q‬ا! ‪9‰‰‬ع ‪'‰‰0‬‬
‫‪ ‰ B S‰‬ت ا ‪ ‰ B‬ه ‪ 9‬ا )‪ . 0 3 ‰‬و‪ '‰0‬ه‪7‰‬ا ا ‪ ‰H‬ر أ‪ ‰R‬رت درا ‪‰‬‬ ‫وا ‪E‬‬
‫)‪ Jin, Liu, & Austin (2014‬إ ‪ U‰‬أن ا ‪ ‰ .,‬ت ‪ ‰ #‬ج أن ‪ ( ‰)#‬م ‪ ‰Q,‬ت‬
‫م ا‪ . : 5 ' 12‬م و‪ 9. ,# 2‬وث أز ‪ # * cC # -b‬ا‪ ‰1‬ه ‪ ،‬وذ ‪p‰‬‬ ‫ا‬
‫= ‪ S W )# U‬إ‪ V X‬د‪ 0‬ع ‪ ‰X ¶ ‰ 9# 9G 3‬ت و‪ ‰ H‬ة ‪ S‰‬ا ‪ ‰3 B‬ر‪ ،‬آ ‪‰‬‬
‫أن ه‪ 67‰‰‰‬ا ‪ n‰‰‰/ # ‰‰‬دور ا =)‪ ‰‰‬س ا ‪! 5 9‰‰‰µ G‬ز ‪ ‰‰‬ا ‪9‰‰‰/ # ‰‰X '‰‰‰‬ض ‪‰‰3‬‬
‫‪ ‰ ‰‬ا‪ G ‰ ‰ 2‬ق و ‪ - ‰ ‰‬رد‬ ‫ا ‪9‰‰‰A‬آ ت وا … )‪ ‰ ‰‬ت‪ ،‬و‪ ‰ ‰3 [ ‰ ‰ # ' ‰ ‰ 5‬ا‪ ‰ ‰G#‬ع‬
‫)‪(١١٢‬‬
‫ا ‪. /E‬‬
‫و ‪ / 9A,‬ت ‪ 9 F‬د‪ X‬أو ‪ 35 D‬ف ‪3#‬‬ ‫‪ -‬ا ‪L‬آ * أن أي‬
‫‪ -‬اآ ‪ً / 9 30 A‬‬ ‫أ] ب ا ‪ [ Q‬أو ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وا= اء ‪،-3GDF‬‬
‫و …دي ‪ * P‬ا‪ =2‬ن‪ ،‬وذ ‪ = C p‬ث ‪9R S‬آ ‪9 5 ž 95‬و م‪ .‬وه‬
‫أ‪ R‬رت إ ‪ N‬درا )‪ ،Liu, Kim & Gray (2015‬ا ' أآ ت أن ا ‪ .,‬ت‬
‫م‬ ‫‪ _0 #‬ا ‪ /‬ت ‪ Q, 9G‬ت ا‬ ‫‪ 3/ 5 / -‬ا ‪'0 -‬‬
‫ا‪ f = * ' 12‬ا ‪ -‬وا ‪ c‬وا‪ 6 B#2‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ ،‬و‪3 ' 5‬‬
‫إدراك أن ا ‪ 3 B‬ر ‪ N: •5‬ا ] ل ‪ /‬ت ‪9 L5‬ع و‪ 4X‬و * ‪ Q‬در‬
‫‪-‬‬ ‫‪ /‬دة‪7 ،‬ا ‪•0‬ن أي و ‪ EV‬ء ا ‪ /‬ت أو ‪ n: 1 * 3E P#‬ا ‪.,‬‬

‫‪٣٦٤‬‬
‫' إ ‪W‬ء‬ ‫‪ 0 N n#9‬ان ‪ Q‬ا‪ 3 X‬ى ا ‪ 3 B‬ر‪ ،‬و‪5‬‬ ‫اآ ‪، 30 A‬‬
‫)‪(١١٣‬‬
‫ا ‪ 9A, ]9E‬ا ‪ / A‬ت و‪ = -X E#‬ة ا!ز و‪ #‬ا ‪ 3#‬ا ) ‪. G‬‬
‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ا!آ‪9 bL# 9C‬اً‬ ‫‪ '#L# -‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ /‬ت ‪'0‬‬
‫‪ / U‬ا ‪ .,‬وا ‪ U -‬ا ‪ 3 5 B‬و‪ 4X‬ا!ز ‪ )# f = ،‬ه‪:L H '0 -‬‬
‫= ث ‪ '0‬درا‬ ‫ا ‪ 3 B‬ر و ‪ 9A: S,‬ا ‪ / A‬ت ا ' ‪ ، 3 / )5 9D#‬وه‬
‫‪q : S _E‬‬ ‫= ' ‪9R‬آ ا (‪ W‬ط ا ‪ B‬ا ‪ ، P‬وز ‪P‬ال ا ‪ 5‬ن‪ .‬وه‬
‫درا )‪ DiStaso et al (2015‬ا ' ‪ 4Q V‬أن أه‪ -‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪5 B 2‬‬
‫†ز ت ‪ GR 9G‬ت ا ا] ا‪ ' 12‬ه' ا‪ E:2‬ح‪ 9 0 # U,/ 5 ،‬ا ‪ /‬ت‬
‫ا ' ‪ -3#‬ا ‪ 3 B‬ر ‪9 S‬ا ة ا )‪ ، 9‬ا ‪ Q‬ا‪ ، X‬ا ‪ ، 0 EA‬وا ‪/5‬‬
‫ن ‪1 5‬‬ ‫‪ f = ،f‬أن ا ‪ 3 B‬ر أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‬ ‫وا‬
‫)‪(١١٤‬‬
‫و‪-E: '0‬‬ ‫ا‪ 5 B 2‬ا ‪ 19‬ة‪.‬‬ ‫‪ /‬ت ‪ -30 U 6 )#‬ا ‪ cX‬و‪#‬‬
‫ن )‪ (٢٠١٤‬إ ‪ U‬أن ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ /‬ت‬ ‫ى‬ ‫ا ) ق أ‪ R‬رت درا‬
‫و‪ :‬ا!‪ GV‬ر وا!= اث و‪ [ h #‬ا _ ‪ * /ُ#‬أه‪ -‬ا ‪9‬ا‪ B #‬ت ا‪ Q#2‬ل‬
‫)‪(١١٥‬‬
‫‪ 9G‬ا ‪ G) E‬ك أو‪ X‬ت ا!ز ت‪.‬‬ ‫ا )(‬
‫‪9G‬‬ ‫‪ -‬و * أه‪ -‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ' أ‪ 3 0 4 Gb‬أ ‪ '0 ً D‬إدارة ‪ cX‬ا!ز‬
‫م ا‪ ' 12‬ه' ا ‪9‬ا‪ ' B #‬ا‪9 2‬اف ‪ ،LW( 5‬وا‪7 2‬ار‪ .‬ا! ‪9‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫‪9 A‬ه‪ -‬ا ) ‪6 B# G‬‬ ‫ا ‪7‬ي ه‪ = c E(# '0 -‬ة ‪ nDF‬ا ‪ B‬ه ‪ 9‬و‪#‬‬
‫ا ‪/ .,‬ا ‪ 3B‬ا ‪ ,/‬و‪ 4X‬ا!ز و‪ /5‬ا‪ ) :‬ره ‪ = C .‬ث ‪9R = '0‬آ‬
‫‪ q : S _E‬درا ‪McDonald, Sparks & Ian‬‬ ‫دو ‪P 5 P ,‬ا‪ .‬وه‬
‫)‪ Glendon (2010‬ا ' ‪ 4Q V‬إ ‪ U‬أن ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪9 2‬اف ‪ 1‬ءت ‪'0‬‬
‫ا ‪ G#9‬ا!و ‪9 bL# f = * U‬ه ا ‪ U '5 B‬ردود أ‪ /0‬ل أ] ب ا ‪[ Q‬‬
‫‪9Q5‬ف ا ‪ nG * 9.,‬ا!ز ؛ ‪ = * cE(# '30‬ة ا ‪ /A‬ر ‪ nDZ 5‬و‪P#‬‬
‫‪ U‬ا ‪ * -F9‬ا ‪9‬ا‪ ، 3 ?) 5 30‬آ أ‪3:‬‬ ‫* در‪ 1‬ا ‪ S cH /‬ا ‪.,‬‬
‫)‪(١١٦‬‬
‫وآ‪ p 7‬درا‬ ‫ل ‪.Negative word of mouth 3,‬‬ ‫* ‪G‬‬ ‫‪#‬‬
‫)‪ Byrd (2012‬ا ' أ‪ R‬رت إ ‪ U‬أه ا ‪9‬ا‪ B #‬ا‪7 2‬ار‪ ،‬ا ‪9‬ا‪ B #‬إ‪ 3d‬ر‬
‫‪9A N‬آ و‪ 4X‬ا!ز ‪ ،‬وا ‪9‬ا‪B #‬‬ ‫ا‪ , 2‬ن ‪ 3 B‬ر ا ) ‪َ 3‬ف‬
‫ا )? ‪ ،‬وذ ‪ _ V '0 p‬ا‪ B#‬ه ت إ ‪ : 5 B‬ا ‪ .,‬أو‬ ‫ا‪9 2‬اف و‪#‬‬
‫)‪(١١٧‬‬
‫ا ‪ 3B‬ا ' ‪9/ #‬ض †ز ‪.‬‬

‫‪٣٦٥‬‬
‫‪ ‰ C # -‬ا ‪9 ‰‬ا‪ B #‬ا ‪ ‰‬ار ‪ ‰ E‬ح ‪ ‰ B#‬وز ا!ز ‪ ‰‬وا‪ ‰ ) :‬ره ‪ ‰ V *‰‰ ،‬ل إدراك‬
‫‪ ‰‰ E‬وا ا]‪* ‰‰5 ‰‰‬‬ ‫أه ‪ ‰‰Q, ‰‰‬ت ا ‪ ‰‰‬م ا‪ ' ‰‰ 12‬آ ‪ ‰‰‬أ ‪‰‰‬‬
‫ا ‪/ ‰ .,‬ا ‪ ‰3B‬ا ‪ ‰ ,/‬وأ]‪ ‰‬ب ا ‪ .[ ‰Q‬وذ ‪ 9‰‰G p‰‰‬ا‪ ‰0‬ة ا ‪ ‰ B‬ه ‪‰0 5 9‬‬
‫‪ W#‬رات ا ‪ cX‬وا‪ U‰ -3 H‬ا ‪ _ ‰‬وا ‪ ‰ /‬ت‪ ،‬وآ‪ p 7‰‬ا ‪9‰‬د ‪ U‰‬آ ‪‰0‬‬
‫& ‪Ott‬‬ ‫‪ ‰ ‰‰)#‬ؤ‪ -3#2‬وا ‪ ‰ ‰‰)E‬را‪ .-3#‬و‪ '‰‰‰‰0‬ه‪7‰‰‰‰‬ا ا )‪ ‰ ‰‰‬ق أ‪ ‰ ‰‰R‬رت درا ‪‰ ‰‰‬‬
‫)‪ Theunissen (2015‬إ ‪ U‬أن ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ار ن ‪S‰ ‰ 0 ً2 ‰/0‬‬
‫‪ 3 1‬ر ا ) ( * ا ‪9D‬ر * ‪ *‰ 9R G ٍ A5‬ا!ز ‪ ، ‰‬أ ‪S ‰ # ‰ = '‰0 ‰‬‬
‫‪ W:‬ق ا ار ‪ A‬آ ‪ 0‬أ] ب ا ‪ * N:•0 ،[ Q‬ا ‪ [19‬أن )‪ nG‬ذ ‪'‰0 p‬‬
‫‪ U‰‬ا ‪9‰A‬آ ‪7‰ .‬ا ‪ '‰] #‬ا را ‪9‰D5 ‰‬ورة ‪-‰30‬‬ ‫‪ ‰ = q 1L‰#‬ا ‪ n‰DZ‬وا )‪(‰‬‬
‫وإدراك ر ‪ '‰‰‬ا ‪ ‰ X /‬ت ا ‪ ‰ G ‰ /‬دئ ا! ‪ ‰‬وا‪9 ‰ 2‬ا‪ B #‬ت ا ‪G‰‰ ,‬‬
‫‪ ‰ ,G‬ء ا ‪ ‰ X /‬ت وإ‪ ‰ X‬ا ‪ ‰‬ار ‪ ‰ 3 1 S‰‰‬ر و ‪ ‰‬ا ‪ ‰‬م ا‪ ' ‰ 12‬أو‪ ‰ X‬ت‬
‫)‪(١١٨‬‬
‫ا!ز ت‪.‬‬
‫‪ -‬آ‪ ‰‬ن ‪ ( ‰ 2‬ام ا ‪9 ‰‬ا‪ B #‬ا ‪ - ‰‬وا ‪9 bL‰‰# cH ‰ /‬اً إ ‪ ً ‰ 5 B‬أ ‪ U‰‰ ً ‰ D‬ا‪ B#‬ه ‪ ‰‬ت‬
‫ا ‪ 3 B‬ر ‪ :‬ا ‪ 3B‬ا ' ‪† 4h9/#‬ز ‪ ‰= C‬ث ‪9‰R ‰ = '‰0‬آ ا (‪ ‰W‬ط‬
‫ا ‪ ‰ B‬ا ‪ . ‰ P‬وه‪ q ‰ : ‰ S‰ _‰E ‰ ‰‬درا ‪Muralidharan et al ‰‬‬
‫)‪ (2011‬ا ‪ '‰‰‰‰‬أ‪ ‰ ‰‰R‬رت إ ‪ U‰‰‰‰‬أن ا ‪ ( ‰ ‰‰‬ام ا ‪9 ‰ ‰‰‬ا‪ B #‬ا ‪ - ‰ ‰‰‬وا ‪S‰‰‰‰ cH ‰ ‰‰/‬‬
‫ا ‪9‰‰D‬ر * ‪ *‰‰‬ا!ز ‪ ‰‰‬وا ‪ -‰‰3/ * ‰‰D‬و ‪ ‰‰A‬رآ ‪ -3‬و‪ ‰‰1‬ا‪-‰‰‰3E# -‰‰ / ،ً :‬‬
‫‪ ‰‬ا ‪ ‰)E,‬وا ‪ ‰ 3 B G‰‰Q/‬ر ا )‪ 3 ‰‬ف ‪ *‰‰‬أ]‪ ‰‬ب ا ‪،[ ‰ Q‬‬ ‫ا ‪‰ .,‬‬
‫= ‪ '0 U‬أو‪ ‰X‬ت ا!ز ‪ ‰‬ت‪ -3 ‰ _‰ ( ‰ ،‬ا‪ ‰ GW:‬ت‬ ‫وأ‪ C -3:‬ن ‪ 3‬أو‬
‫)‪(119‬‬
‫إ ‪ : 5 B‬ا ‪. .,‬‬
‫‪ -‬آ ن ‪ ( 2‬ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ [ Q‬وا ‪ * - /‬ا (‪ LW‬دور ‪ '0‬ا ‪ /‬دة ا ‪.,‬‬
‫‪ -3‬و‪ B# 9 ' 5‬وزه †ز ‪ .‬و‪n/ #‬‬ ‫‪ 1 C‬ه ‪9‬ه و ‪ Q‬ا‪3 X‬‬
‫م ا‪ ' 12‬دوراً ه ً ‪ '0‬إ م ا ‪ 3 B‬ر وأ] ب ا ‪[ Q‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫‪ = C ، .,‬ث ‪9R = '0‬آ دو ‪P 5 P ,‬ا‪،‬‬ ‫‪91 5‬اءات ا ‪Q‬‬
‫‪Coombs‬‬ ‫و‪9R‬آ ا (‪ W‬ط ا ‪ B‬ا ‪ . P‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن أ‪ R‬رت درا‬
‫)‪ (2014‬أن ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ [ Q‬وإ دة ا ‪ ,G‬ء ا ' ‪ 31 [h #‬د‬
‫‪9 # S,‬ار ا!ز ‪ '0‬ا ) ‪، G‬‬ ‫ا ‪ '0 .,‬ا‪ (#‬ذ إ‪91‬اءات ‪ 1‬وو‪X‬‬
‫)‪(١٢٠‬‬
‫) ه‪ = c E(# '0 -‬ة ا ‪9D‬ر ا ‪7‬ي _ ‪ / )5‬ا ‪. .,‬‬

‫‪٣٦٦‬‬
 ‫‪ ‰ 1 -‬ءت ا ‪9 ‰‬ا‪ B #‬ا ‪ * ‰ 3‬و=‪ n‰‰B‬ا ‪ ‰ /‬ت‪ ،‬وإ ‪9 ‰‬ا‪ B #‬إ‪ ‰ :‬ر ا )‪…‰‰‬و‬
‫وإ ء ا م ‪ U‰‬ا‪ * 9‰VT‬آ‪ ‰ L‬أ ا‪9 ‰ 2‬ا‪ B #‬ت ا‪ ‰Q#2‬ا ‪ -‰# '‰‬ا ‪ ( ‰‬ا ‪، 3‬‬
‫‪9‰‰R 4‰‰ /0 ‰ C‬آ ‪9 5 ž 9‰‰5‬و ‪ ‰‬م‪ ،‬و‪9‰‰R‬آ ‪ ،*1 ‰ 0 - ‰ 0‬ا! ‪ 9‰‰‬ا ‪7‰‰‬ي أ‪9‰‰b‬‬
‫‪ ] U n ) 5‬رة ه ‪ * #‬ا ‪9A‬آ * و ‪ . 3 /‬و‪ '0‬ه‪7‬ا ا ) ق ‪ 4‰Q V‬درا ‪‰‬‬
‫)‪ McDonald, Sparks & Ian Glendon (2010‬إ ‪ U‰‰‰‬أن ا ‪ ( ‰‰‬ام‬
‫ا ‪ .,‬ت ‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ‪ :‬ر‪ ،‬ا ‪ ،9 9G‬وإ ء ا م ‪ U‬ا‪ 35 * 9VT‬ف ‪‰ #‬‬
‫=‪…‰‰) -‰‰B‬و ‪ *‰‰ 3‬ا!ز ‪ _‰‰ ( ، ‰‬ردود ‪ ‰ G ‰ ‰ /0‬ى أ] ‪ ‰‬ب ا ‪،[ ‰ Q‬‬
‫)‪(١٢١‬‬
‫و ‪ 9 A _ /‬ا ‪ nDZ‬وا‪ 2‬ء ‪.-3‬‬
‫م ا‪ ' 12‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث ‪'‰0‬‬ ‫ا‬ ‫‪ G 4 C # -‬ت ا ( ام و‬
‫‪ '0 n‬ا ‪ Q‬ر وا ‪ ‰ E‬ه ت ‪- (‰D‬‬ ‫إ‪ H‬ق ا ‪ / A‬ت وا ‪ : G‬ت ا ‪ ، D‬وا‬
‫…دي إ ‪ = -X E# U‬ة ا ‪ c‰X‬و‪ #‬ا ‪ N‰#‬ا )‪ . G ‰‬و‪ '‰0‬ه‪7‰‬ا‬ ‫ا!ز أو ا ر‪، b‬‬
‫ا ‪L‰A‬ن ‪ 4‰Q V‬درا ‪ Maresh-Fuehrer & Smith (2016) ‰‬إ ‪ U‰‬أن در‪‰1‬‬
‫م ا‪ ' ‰ 12‬أ]‪ ‰ 3# ‰A [G‰‬اً )‪/ ‰‬‬ ‫ى ‪ Q, 9G‬ت ا‬ ‫‪ Q‬ا‪ X‬ا‬
‫ن ‪ A :2 ً C ً X #‬ر ا ‪ / ‰A‬ت‬ ‫ا ‪9A‬آ ت وا ‪ .,‬ت‪ f = ،‬أن و‪ 4X‬ا!ز‬
‫وا ‪ ‰ /‬ت ا ‪ ‰ ‰ H Z‬اء ‪ ‰ 5‬ون ‪ ‰ QX‬أو ‪ ‰ )5‬ء ‪ `‰‰/5 *‰‰ ‰ :‬ا ‪ * ‰ )0 ,‬أو‬
‫)‪(١٢٢‬‬
‫أ] ب ا ‪ [ Q‬ا ‪ D‬دة‪.‬‬
‫‪ M‬دة‪:‬‬ ‫&ً‪ :‬ا روس ا‬
‫‪ * 5 Q0 1 2‬ا (‪ W‬ا‪† ' Q#2‬ز ت وا ( ‪ 9H‬وا ارث‪3/ B0 ،‬‬
‫دارة‬ ‫وا ا‪ '0 V‬ا ) ت وا ‪9‬ا= ‪ X 1 # 2 U,/ 5 ،‬ا‬ ‫‪, 5 -) #‬‬
‫‪ S‬ا ( ‪ 9H‬أو‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت ا … ) وأ‪9V‬ى ‪9 Z‬ة أو ( ‪ , E‬ا ‪/‬‬
‫ا ارث‪ .‬ا ‪ G‬أ ا ‪ B‬ه‪9‬ي ه‪ ,‬أ ً آ ن =‪ -B‬و‪ :‬ع ا ‪ 3‬ه ‪ /1‬ا ‪ 3 B‬ر ‪p 9R‬‬
‫‪ / .,‬ا ‪ 3B‬ا ‪ '0 ,/‬آ ‪9‬ا= ا!ز ‪ 3 B 0 ،‬ر ‪ N‬ا _ ‪09/ '0‬‬
‫ا ( ‪ 9H‬ا ' ‪ X‬ا‪7 . 331‬ا ‪ G# * 52‬دل ا ‪ /‬ت ا = ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ‪'0‬‬
‫‪09/‬‬ ‫ا ‪ 4X‬ا ‪ n ,‬و‪ L5‬ب وا‪ [h‬و ‪! 0 ،9R G‬ز ت ‪1 = _ (#‬‬
‫م ا * ‪ ,‬ا‪ 3 B‬ر‬ ‫وا ‪ /‬ت‪ ،‬و‪ 9 0 #‬ه‪ 67‬ا ‪ /‬ت ‪= * cE( X‬‬
‫* ‪90‬ص ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت‪ ،‬و ‪ Q * P‬ا‪ X‬ا ‪ .,‬و‪90‬ص ‪'0 3= B:‬‬ ‫و‬
‫‪ B#‬وز ا!ز ‪ = '0‬ل و‪. 3 X‬‬
‫م ا‪ ' 12‬ودر‪ 1‬ا د ا ‪ 3 B‬ر‬ ‫ا‬ ‫و‪ c (#‬در‪ 1‬أه ا ( ام و‬
‫ت ‪ V 5‬ف ‪ / GH‬ا ‪ 3‬و=‪N B‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪ 3‬آ ‪ Q‬در‬ ‫وأ] ب ا ‪[ Q‬‬

‫‪٣٦٧‬‬
 ‫ن أآ‪ 9C‬آ‪= '0 0 C‬‬ ‫و‪ f = ،N :‬أن در‪ 1‬ا د ا ‪ 3 B‬ر ‪ U‬ه‪ 67‬ا‬
‫‪ = '0‬ا!ز ت ا … )‬ ‫‪N,‬‬ ‫وا ‪ ? G‬وا ارث ا ‪/ GW‬‬ ‫ا ( ‪ 9H‬ا ‪Q‬‬
‫)‪(١٢٣‬‬
‫ا ( ‪ 9H‬وا ارث ا ' ‪- #‬‬ ‫وذ ‪/ GH nG)5 p‬‬ ‫‪9A‬آ ت و ‪ .,‬ت ا! ل‪.‬‬
‫‪ 31 '0‬د ا ‪ b F‬وا ‪ :‬ذ‬ ‫= ة ا ‪ ):‬ن و‪ 3#‬د و‪ 1‬د‪ ( ) 0 ،6‬م ه‪ 67‬ا‬
‫‪ S‬ذو ‪ -3‬وأ] ‪ ,? H -3 X‬ن‬ ‫وا ا] ‪ * 5‬ا ‪9D‬ر * وا ‪ 3B‬ت ا ‪ ، ,/‬وآ‪p 7‬‬
‫‪.-3‬‬
‫ا ‪ U C= G‬و‪Sh‬‬ ‫‪،‬‬ ‫وا‪9/ 2‬اض ا ) ‪ HÍ _5‬ر ا ‪9.,‬ي ودرا ت ا‬
‫‪ .,‬ت ا! ل وا ‪ 3B‬ت‬ ‫‪ `/5‬ا ‪ 9 /‬وا ‪ ,‬ط ا‪ R9 2‬د ا ' * أن ‪)#‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G‬و‬ ‫‪ * ) # U‬آ‪ E‬ءة و‪ 1‬دة ‪ 31‬ده ا‪Q#2‬‬ ‫ا ‪,/‬‬
‫أو‪ X‬ت ا!ز ت أو ا ( ‪ 9H‬وا ارث ‪ ٍ = U‬اء‪ .‬وو‪ 8&/‬ا ‪$ X 0% 1‬ذ' ً‬
‫م ا‪: 'D‬‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫‪ •/$5‬ا ? ط ا‪ = D‬د‪ 5‬دارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫‪ :9‬إ‪ G‬ر دورة ‪ %‬ة ا‪I‬ز )^‪ V1‬ا‪I‬ز – أ‪ ?R‬ء ا‪I‬ز ‪ & -‬ا‪I‬ز (‪ ،‬آ ‪3 •‘ 5‬‬
‫ا ‪ V!‰‬ا ‪::‬‬

‫‪٣٦٨‬‬
 ‫‪ 65=9 V !‰A‬دارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬

‫ا ‪ L‬اف ‪ $ a‬ت ا ‪ • K‬ا ˜‪=R‬ة‬

‫^‪ V1‬ا‪I‬ز‬ ‫=‪%‬‬
‫‪:‬‬ ‫إ‪ ‰X‬ء ‪ FX‬م => وا‪ &‰ D‬ر ا‪'D‬‬

‫ع ‪$L a‬ر وا [‪$‬ار &…‬ ‫ا‪D‬‬

‫ا ‪$M‬ر‪5‬‬ ‫ا‪a D‬‬

‫ا ? ‪1‬‬ ‫ا‪ d‬ر ا‪= D‬ا‪ a A‬ا‪KAD‬‬

‫=‪ %‬ا‪I‬ز‬
‫ا => وا =ا^‪1‬‬

‫إدارة ا ‪ &W ‰‬ت‬

‫ا‪KAD‬‬ ‫ا‪a D‬‬ ‫‪A‬‬

‫=ار ا ‪$‬ا>‪ ` V‬ا ‪$L a‬ر‬ ‫ا‬ ‫& ا‪I‬ز‬ ‫=‪%‬‬

‫ا ‪ • [K‬وا ‪ ?1‬ء‬

‫!‪ V‬ر^ )‪(٢‬‬

‫‪ :9 :‬إ‪ G‬ر دورة‬ ‫م ا‪'D‬‬ ‫‪ =1‬و ‪ VW‬ا‬ ‫‪$ X‬ذج إدارة ا‪D KA‬ت ا‪I‬ز‬
‫*‬
‫‪ %‬ة ا‪I‬ز‬

‫∗‬
‫‪$ X‬ذج ‪ 3‬إ اد ا ‪0% 1‬‬

‫‪٣٦٩‬‬
 ‫^‪ V1‬ا‪I‬ز ‪:‬‬ ‫‪%= -١‬‬
‫‪ _ 90 A# -‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز و‪ #‬ر ‪ U NG‬آ ‪ E‬إدارة ا‪ Q#2‬ل ‪ S‬ا ‪ B‬ه ‪9‬‬
‫‪ U‬آ‪E‬‬ ‫‪ 3‬را‪ -3#‬ا ‪,E‬‬ ‫م ا‪ ،' 12‬و‪,#‬‬ ‫ا ) ‪ Q, 9G 0 3‬ت ا‬
‫ى ‪ 9)5‬وآ‪ E‬ءة ور‪ 5 3W5‬ا‪SX‬‬ ‫ور‪ S0‬ا‬ ‫و‪#‬‬ ‫ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫ا ‪9‬و‪ :‬ا ( ‪ 0 h 5 ، E‬إ ‪ # U‬ر ‪ U -3G‬أ ‪ -‬و ‪ 9 /‬ا ‪ C 5‬ه‪67‬‬
‫‪cX‬‬ ‫ا ‪G ,‬‬ ‫‪ ،‬وا ( ام ا‪2 2‬ت وا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬ ‫ا‬
‫و=‪ -B‬ا ‪ V 3‬ل ‪9‬ا= ا!ز ا ( ‪. E‬‬
‫‪GX‬‬ ‫دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث ‪=9 '0‬‬ ‫وا‪h‬‬ ‫‪ -‬و‪Sh‬‬
‫وإ اد ‪ ,‬ر ه ت‬ ‫ا!ز ت وا ( ‪ 9H‬ا‬ ‫* ‪ V‬ل؛ ‪#‬‬ ‫ا!ز‬
‫‪9 S‬ا‪ 3 /1‬و‪9 5 3C #‬ار‪،‬‬ ‫‪ -B ً /G# 3 5 B‬و‪ :‬ع ا ‪3‬‬ ‫( ‪E‬‬
‫و‪ #‬ز ‪ 3 S‬م ‪_ 90‬‬ ‫‪ ، 5 B‬و‪#‬‬ ‫‪ :‬ت وا ارد ا ‪5 W‬‬ ‫ا‬ ‫‪#‬‬
‫ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪.‬‬
‫ت ا …‪9b‬ة‬ ‫ت ا ‪ [ Q‬ا ) ‪ ، 0 3‬و‪ ] V‬ا ‪B‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪# -‬‬
‫‪ Influential Bloggers‬و و ا ] ل إ ‪ U‬أآ‪ 9G‬د ‪ ، 3,‬و‪ = [ 0‬ار‬
‫) ‪ 9‬و ‪ ،-3/ 9R G‬و‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت أول ‪L5‬ول ‪ -3# E] U‬ا ‪. Q(A‬‬
‫م ا‪ ' 12‬ود ‪ WV '0 3B‬ا‪ Q#2‬ل ‪* D‬‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬ا‪ 2‬د ‪ U‬و‬
‫ى ‪'0 3 0‬‬ ‫‪ GX‬ا!ز ‪ ،‬و‪#‬‬ ‫ا‪ G V‬ره آ‪L‬داة ا‪=9 '0 Q#‬‬
‫‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ا ) ‪ 3‬ف وأ] ب ا ‪ U ،[ Q‬أن ‪-‬‬ ‫ا ا] وا ‪E‬‬
‫‪ f #‬و‪ 9 W#‬أ ‪ n‬ا ( ا ‪9 5 3‬ار و‪9 ً 0‬ا= ‪ W#‬ر ا ‪cX‬‬
‫و‪ #‬ا ‪.N#‬‬
‫ى‬ ‫‪ -‬إ‪ A:‬ء ‪ .:‬م ‪ ]9‬وا‪ /A 2‬ر ا‪ V * ،' 12‬ل ر] و ‪9‬ا‪ GX‬ا‬
‫ت ا ‪ B‬ه ‪ 9‬ا ) ‪ ، 0 3‬و‪N #‬‬ ‫ا ‪ A,‬ر * ‪ GِX‬أ] ب ا ‪ [ Q‬و ‪B‬‬
‫‪ ،-3‬أو ‪ p #‬ا '‬ ‫‪ 09/‬أي ا ‪ h‬ت وا ‪ D‬وا!‪ WA:‬ا!آ‪ 9C‬أه‬
‫‪ ً X -3 nG)#‬أو ا ءً‪ ،‬أو ‪ )# 9 C#‬ؤ‪ -3#2‬وا ‪ )E‬را‪ U .-3#‬أن ‪ #‬م ‪q :‬‬
‫‪ E‬دة ‪ 9 # '0 3,‬ا ‪ cX‬و‪#‬‬ ‫‪ _ 9E‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬ ‫ه‪7‬ا ا‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ى ا ‪7‬ي ( ‪ N‬و ‪ ' ( ) 69‬و‬ ‫ا‪ 5 B 2‬ا ‪ . G ,‬و‪ SG #‬ا‬
‫ا‪ = ' 12‬ل ا ‪ h‬ت وا ‪ D‬ا ( ‪P E‬ود ‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬
‫‪ 5‬ر ‪ 9‬ا ' ‪ U 6 )# X‬ا‪2‬آ ‪ A‬ف ا ‪† 9 G‬ز ‪ ،‬أو ‪ W# /5‬ر ا ‪cX‬‬
‫أ‪ ,b‬ء ا!ز وا‪ V‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪ Q#2‬ا ‪ . G ,‬و‪ ., * p 75‬ت‬

‫‪٣٧٠‬‬
‫' ‪ 35‬ف ا ‪ ) 5 …G,‬ك‬ ‫آ‪ .,‬م ‪ N G,‬وا‪ /A 2‬ر ا‪12‬‬ ‫ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫‪ * D‬إ ‪ ٍ = U‬آ‪9 G‬‬ ‫‪،‬‬ ‫ا ‪ ،' B‬وإدراك ا ( ‪ 9H‬وا ‪ 3‬ات ا‬
‫‪.‬‬ ‫ا‪† 5 B 2‬ز ت أو ا ارث ا‬ ‫‪ 9‬و‪0‬‬
‫ا ‪9/‬ف ‪U‬‬ ‫[ ‪.,‬‬ ‫‪ -‬ا‪ 2‬ع !] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪9‬أي ا ‪ /‬م‪ ،‬وه‬
‫‪-3# /# /5‬‬ ‫اه ‪ -3#‬و‪k‬را ‪ -3‬و‪ WA:! -3 #‬وأ ل ا ‪7 ، .,‬ا ‪nB‬‬
‫وا ‪9‬د ‪ . : 5 3‬م و م ‪ B#‬ه ‪ U = 3‬آ ‪ Gh F 4:‬أو ‪. /E,‬‬
‫ة ‪ - #‬ا ‪ /‬ت ا ' ‪ -3#‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ L5‬ب وا‪ [h‬و‪ )5‬و‪3C #‬‬ ‫‪9 -‬ا‬
‫ى * ‪ /‬ت ‪ Q:‬أو ‪ Q‬رة أو‬ ‫دا ‪ ,# S ،-‬ع أ‪ R‬ل ‪ - #‬ا‬ ‫‪A5‬‬
‫ا ‪ /‬دة‪ .‬وآ‪ - Q# p 7‬وإ‪ H‬ق‬ ‫‪ ،‬و‪ ( 5‬ام أ= ث ا ‪ 1 ,‬وا‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 3,‬أن ‪ #‬م ‪ V‬ت إ‪ 3 B 0 h‬ر‪-3 C 0 ،‬‬ ‫ت ‪ U‬ا ‪ 3‬ا‪ c#‬ا ‪7‬آ‬ ‫‪GW#‬‬
‫ا ا] وا ‪ Q‬ل ‪ U‬ا ‪ /‬ت‪ ] V ،‬ا ‪/‬‬ ‫‪'0 0 D‬‬ ‫‪X‬‬
‫د ا ‪ b F‬وا ‪ :‬ذ‪.‬‬ ‫‪3B5‬‬
‫* ا ( ‪ 9H‬ا ‪ Q‬وا ‪ ? G‬أو ا ارث ا ‪، / GW‬‬ ‫‪2 = '0 -‬ت ا!ز ت ا ‪1 ,‬‬
‫‪c C‬‬ ‫‪ GX‬ا!ز‬ ‫م ا‪=9 '0 ' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ c d # nB‬و‬
‫‪self-‬‬ ‫ا ‪ 3 B‬ر و‪ V * N #‬ل ‪ 9A:‬ا ‪ /‬ت وا ‪91‬اءات ا ‪X‬‬
‫* ‪ # 9 bL#‬ا ‪ 3#‬ا ) ‪. G‬‬ ‫‪ efficacy‬ا ' ‪ n,B# U 6 )#‬ا ( ‪ 9H‬أو ا‬
‫ى ا م ‪ 3 B‬ر ‪ 9G‬آ ‪0‬‬ ‫ا‪ Q#2‬وا‬ ‫وا ‪ * 5 _ ),‬ا ‪9‬‬ ‫‪ -‬ا‬
‫م ا‪ ' 12‬و‪ N# GW#‬ا ( ‪. E‬‬ ‫ا‬ ‫‪ '0 .,‬و‬ ‫ا ‪ EQ‬ت ا ‪9‬‬
‫‪ %= -٢‬ا‪I‬ز ‪:‬‬
‫و‪ 1 = G #‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ ) 0 ، 09/‬ت ا!و ‪* U‬‬ ‫‪ -‬ا‪ 5 B 2‬ا ‪ E‬ر †ز‬
‫و‪ )#‬ه‪ / - # '0 -‬ا ‪9# nB 0 . .,‬ك‬ ‫‪ 9‬ا!ز ‪ #‬ن =‬
‫' و ‪ LB N /B '# /‬إ ‪ Q U‬در أ‪9V‬ى‪ # X ،‬م ‪N‬‬ ‫ا ‪ 3 B‬ر ‪90 '0‬اغ ا‪Q#‬‬
‫* = ة ا!ز ‪7 .‬ا ‪ * 52‬إدارة = ار ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر ‪-‬‬ ‫‪ /‬ت ‪P# H Z‬‬
‫ت ا ‪! 5 /‬ز أو ا ر‪ ، b‬و‪ 3C #‬أول ‪L5‬ول‪،‬‬ ‫* ‪ - # N V‬ا ‪/‬‬
‫ا‪ 31‬ا (‪ 9W‬و‪ N# = c E(#‬أو ا ‪n Z‬‬ ‫ا ‪E 5 /‬‬ ‫و‪ p # ] V‬ا ‪ /‬ت‬
‫‪.N‬‬
‫م ا‪ / S 1 '0 ' 12‬ت = ل ردود ا ‪ /E‬ا!و‬ ‫ا‬ ‫‪ )# -‬ه‪ -‬و‬
‫‪ - # U‬ى ‪ WV‬رة ا ‪cX‬‬ ‫‪ _ 90‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز‬ ‫)‬ ‫†ز ‪،‬‬

‫‪٣٧١‬‬
 ‫ا ارث ا ‪ / GW‬أو ا ( ‪ 9H‬ا ‪ Q‬وا ‪? G‬‬ ‫وا‪ / 2‬اد ا‪ .N 31‬و‪= '0‬‬
‫‪ _ ),# '0‬ا ‪ 3B‬د ‪ * 5‬ا ‪ 3B‬ت ا ‪3D/5 ,/‬‬ ‫دوراً ه ً‬ ‫‪ n/ #‬ه‪ 67‬ا‬
‫اء * ا ‪9D‬ر * أو ا ‪ ،* W‬آ ‪ ( )ُ#‬م‬ ‫ا ‪ ،`/G‬و‪ 3, 5‬و‪ * 5‬ا ‪ 3 B‬ر‬
‫ارد آ ‪ 9G‬ت وا ‪ : /‬ت‪.‬‬ ‫‪ S B‬و‪ - .,#‬ا ( ام ا‬ ‫آ‬
‫‪ -‬و‪9 * 52‬ا ة أن ‪ 1 = G #‬ا ‪ 3 B‬ر ‪ /‬ت ا ‪ E‬ر ‪9 9G‬ا= ا!ز‬
‫‪ '0‬ا‪ Q#2‬ل وه'‪ :‬ا ‪ Q‬ق‪،‬‬ ‫ا ( ‪ )= U '#L 2 E‬ب ‪ #‬ا‪ 9 / 90‬أ‬
‫‪ /‬تا‬ ‫ا ‪ h‬ح‪ ،‬وا‪ E:2‬ح؛ ‪ ,bL0‬ء ا!ز ت ن ا ‪ 3 B‬ر ‪1 5‬‬
‫* أن _ ‪9h‬راً ‪ً Z 5‬‬ ‫وا ‪ Q‬د‪ X‬؛ ‪ e ,0‬ا ‪ /‬ت أو م ا ‪0 EA‬‬
‫‪ Q 5‬ا‪ X‬ا ‪ . .,‬و‪•0 ' 5‬ن ‪ A‬رآ ا ‪ /‬ت ا = و‪ 673 ً 0‬ا ‪9 /‬‬
‫‪90‬ص = وث ‪ 3#‬ات إ‪ B , q ,# X 0 h‬ء ا ‪ 3 B‬ر‬ ‫أ ‪ = 9‬ي ‪# '0‬‬
‫‪ Q‬در أ‪9V‬ى‪L0 ،‬ي ‪ X E# .,‬ر‪ U 3#‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز إذا ]‪3E,‬‬
‫ا ‪ 3 B‬ر ‪ U‬أ‪ Q 3:‬راً ‪ /‬ت ‪. C 5 9 1 9 F‬‬
‫ا‪ W )5 Q#2‬و ‪9‬آ‪P‬ة‪ ٍ AG0 ،‬م ا ‪ 3 B‬ر ن‬ ‫‪ nB -‬أن ‪ #‬ن ا ‪9‬‬
‫ا ‪ /‬ة ‪nG)5‬‬ ‫‪ '0 5 /] N‬ا ‪9‬آ ‪ X # f = P‬ر‪ U N#‬ا ‪ /‬ب ا ‪9‬‬
‫ا ‪ ZD‬ا ‪ 'GQ/‬و م ا * ‪ V‬ل ا!ز أو ا ر‪ . b‬و ‪ nB‬أن ‪ #‬م ‪-3‬‬
‫‪ `/5‬ا ‪ -3E‬ا! ' = ل ‪ / GH‬ا!ز ‪ 3 B 0 ،‬ر ‪ S W ) 2‬ا‪ (#‬ذ أي‬ ‫ا‪9‬‬
‫ور = ‪.N‬‬ ‫إ‪91‬اء ‪ 6 B#‬ا!ز و ‪ N /0 nB‬دون ‪/ GH -30‬‬
‫ا ‪ ، G ,‬وا ' ‪ V 5 c (#‬ف ‪ :‬ع ا!ز‬ ‫‪ -‬ا‪ V‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬
‫' ‪ `/5‬ا ‪ ,‬ط‬ ‫‪ ، 3,‬و‪0‬‬ ‫ا ‪/ .,‬ا ‪ 3B‬ا ‪,/‬‬ ‫و‪ ، 3# R‬و=‪?) -B‬‬
‫ا‪ R9 2‬د ‪ '0‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن‪:‬‬
‫‪ ،‬و‪= '0‬‬ ‫• ‪ n,B#‬إ ء ا م ‪ U‬ا‪ ،* 9VT‬إ‪ /5 2‬و‪ h‬ح ا ‪5 cX‬‬
‫* ا ( ام‬ ‫‪ # U‬رط ‪9H‬ف ‪ '0 9Vk‬ا!ز ‪ .‬و‪ '0‬ه‪ 67‬ا‬ ‫و‪ 1‬د أد‬
‫‪73‬ا ا ‪9W‬ف‬ ‫‪ 0‬ع‪ ،‬أو ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪3‬‬ ‫ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ B3‬م ‪ 9 V‬و‬
‫اء ‪ B 5‬ء إ ‪ U‬ا‪ (#‬ذ ا ‪91‬اءات ا ‪ 6 h : :‬أو ‪ N DE5‬أ م ا ‪9‬أي‬
‫ا ‪ /‬م‪.‬‬
‫• ا ‪ G‬درة و ‪ -‬رد ا ‪ V * ، /E‬ل ا ( ام ا ‪9‬ا‪ ' B #‬ا‪9 2‬اف‬
‫‪ 3,‬وا‪ U ، h‬أن‬ ‫ا ‪.,‬‬ ‫وا‪7 2‬ار ‪ '0‬ا!ز ت ا ' ‪ #‬ن )?‬
‫‪ V* ،‬ل‬ ‫‪9 #‬ن ‪9 5‬ا‪ B #‬ا ‪ [ Q‬وا ‪ B /‬وإزا ا (‪ 9W‬ا‬
‫دة ‪ 4 X 5‬ز ‪.',‬‬ ‫إ‪91‬اءات وا‪h‬‬

‫‪٣٧٢‬‬
‫‪ U‬و‪ 1‬د‬ ‫• ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ S W )# , 9 9G‬ا ‪ - # .,‬أد‬
‫ا ‪ V‬ر‪ 1‬أو ر ت ‪ 9 F‬أ‪ X V‬أدت إ ‪ # U‬ر ‪ '0 3W‬ا!ز ‪.‬‬
‫• ا ( ام ا ‪9‬ا‪ ' B #‬ا ‪ :‬ر أو ا ‪ '0 * 3‬ا!ز ت ا ' ‪ #‬ن )?‬
‫‪ 9 F 3,‬وا‪. h‬‬ ‫ا ‪.,‬‬
‫• ا ( ام ا ‪9‬ا‪ B #‬ا ‪ -‬وا ‪ S cH /‬ا ‪ 3 B‬ر وأ] ب ا ‪[ Q‬‬
‫ا ‪9D‬ر * * ‪! 5‬ز أو ا ر‪ Gb ، b‬ت =)* ‪ :‬ا ا ‪ / .,‬ا ‪3B‬‬
‫ا ‪ ,/‬و‪9#‬ك ا‪ ً GW:‬إ ‪. 3, ً 5 B‬‬
‫‪ -‬إ ‪ W‬ء ‪ X‬إ‪ e, 0 h‬ا ‪ A,‬ر * ‪ V‬ل إ‪ ] 0 h‬ر‪ ، 0 SH ،‬أو‬
‫روا‪ 5‬أ‪9V‬ى‪ nB 0 .‬ر‪ 5‬أ] ب ا ‪ [ Q‬و‪95 -3 GA#‬وا‪ 5‬أ‪9V‬ى ‪U‬‬
‫ا‪ SX‬ا ا] ا‪ ' 12‬و‪ 3# GW#‬أو ا ا‪ SX‬ا ‪9‬و‪ :‬ا ' * أن ‪ #‬م‬
‫‪ P -3‬اً * ا ‪ /‬ت ا ‪ Q‬د‪ X‬وا ‪ = b‬ل ا!ز أو ا ر‪ . b‬وه‬
‫‪. 3: 1‬‬ ‫وآ‪ -‬ا ‪ /‬ت ا '‬ ‫وا‪ V‬ر ‪:‬‬ ‫) [ )( * ‪#‬‬
‫ت ا ‪) c ,Q‬ا ‪ A3‬ج(‪ * #ُ f = ،‬أو ?‪ p‬ا ‪* 7‬‬ ‫و ‪ DE‬أ ‪ ً D‬ا ( ام‬
‫ا ‪ C/‬ر ‪ 3‬و ‪ A‬رآ ‪S 3‬‬ ‫دة و‪-3 3)ُ#‬‬ ‫‪ C G‬ن * ‪ /‬ت‬
‫ا‪.* 9VT‬‬
‫ا ‪ ]9‬وا ‪9‬ا‪ V * ، GX‬ل ر] ردود أ‪ /0‬ل وا‪ GW:‬ت‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪-‬‬
‫أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪ 3 B‬ر ‪ ٍ A5‬م ‪ 6 B#‬ا!ز أو ا ر‪ Q, 9G b‬ت‬
‫ن و ‪ /‬ون و‪ 5‬ذا ‪9/A‬ون‪ ،‬وا ‪E‬‬ ‫ا ‪ DE‬ء ا‪ 09/ ،' 12‬ذا‬
‫‪ ، 3: 1‬و ) ‪U -3#‬‬ ‫‪ -3/‬و‪ ،-3 :L H‬وإ اده‪ 0 5 -‬ا ‪ /‬ت ا '‬
‫‪.-3‬‬ ‫ا‪ G#‬ع ا ‪91‬اءات ا ‪ D G ,‬ن‬
‫‪ -‬إدارة ا ‪ / A‬ت؛ ‪L0‬و‪ X‬ت ا!ز ت ه' ‪ A :2 ' C 4 X #‬ر ا ‪ / A‬ت وا!‪ GV‬ر‬
‫ا ذ‪ 5‬وا ‪ Q‬ر وا ‪ E‬ه ت ا ‪ ، E P‬ا ' ‪…# X‬دي اء ‪ Q 5‬أو ‪ 5‬ون إ ‪U‬‬
‫‪ = -X E#‬ة ا!ز ‪7 .‬ا ‪ _ 90 U‬ا‪2 Q#‬ت ا!ز أن ‪ U S5‬ار ا )‬
‫‪ ،‬و م ‪ ,E 5‬ا!آ ذ ‪ n‬وا ‪ / A‬ت ‪ / 5‬ت ‪ b‬وذات‬ ‫‪ 9G 9A,‬ه‪ 67‬ا‬
‫* ا‪ A :‬ر ه‪ 67‬ا ‪ /‬ت‬ ‫‪ Q‬ا‪! ، X‬ن ا‪ 5 B 2‬ا )‪ '0 / 9‬ه‪7‬ا ا ‪LA‬ن ‪#‬‬
‫و‪9 bL#‬ه ا ) ‪ G ' /0 .'G‬ا ‪ C‬ل ‪2 = `/5 '0‬ت ا!ز ت ا … ) ‪ ،‬ا '‬
‫‪9/ #‬ض ‪ `/5 3‬ا ‪9A‬آ ت و ‪ .,‬ت ا! ل ‪ LB‬ا ‪ )0 ,‬ن ‪ C 2‬ر ا!ز‬
‫‪ N 1 # - f = ،-3 Q‬ا ‪9‬أي ا ‪ /‬م وا ‪ V * N 9 bL‬ل إ‪ H‬ق ‪ / R‬ت أو‬
‫‪ً H A: n W‬‬ ‫‪ . E 9R 9 F n‬وه‬ ‫_‬ ‫‪ /‬ت ‪ H Z‬و ‪، EP‬‬

‫‪٣٧٣‬‬
‫أ‪* 9 b‬‬ ‫‪9‬د ‪U‬‬ ‫ا‪ GِX * ً EC ً Q#‬ا ‪ .,‬ا ' ‪† 4h9/#‬ز‬
‫‪. 3,‬‬ ‫‪ / R‬ت و‪ ,E#‬ا!آ ذ ‪ n‬وا ‪ W Z‬ت‪ = c E( ،‬ة ا‪ bT‬ر ا ) ‪ G‬ا ‪1 ,‬‬
‫ا‪ Q#2‬وا ‪ 9Q‬ت وا ‪ : G‬ت ا ' ‪9A: -‬ه ‪ 9G‬و‬ ‫‪ -‬ا‪ )#‬ق ا ‪9‬‬
‫*‬ ‫ي وا‪ ' 12‬وا ‪ 1 0 ، 3, 5 _ ),‬د أي ‪ D#‬رب ‪P‬‬ ‫م ا‬ ‫ا‬
‫) ى ا ‪ 9#‬وا‪2‬ر‪ G#‬ك‪ ،‬و …دي إ ‪ U‬ا‪ A :‬ر ا ‪ / A‬ت وا ‪L‬و ت‪.‬‬
‫ت ‪ GX 35 X b‬وأ‪ ,b‬ء‬ ‫‪/‬‬ ‫‪ Q S‬در‬ ‫‪ X‬ا ‪.,‬‬ ‫‪ 9 W# -‬و‪H #‬‬
‫‪ nW‬ا ‪ Q‬ل ‪U‬‬ ‫)‬ ‫و‬ ‫د‪X‬‬ ‫ا‪Q#‬‬ ‫ا!ز ‪ S B0 ،‬و‪ 9A:‬ر‬
‫وإ ‪ B‬د ‪9GV‬اء ‪ '0‬ا ‪2 B‬ت‬ ‫‪، 35‬‬ ‫) ‪ Q * 9‬در ‪ b‬ق‬ ‫‪A5‬‬ ‫ا ‪/‬‬
‫‪9R S‬آ ء‬ ‫‪ c #‬ا ‪.,‬‬ ‫أ‪1‬‬ ‫‪ X‬ت و‪ H‬ة ‪* ،-3/‬‬ ‫ا ‪ ، G ,‬و‪_ V‬‬
‫‪ * 9Vk‬دا * و‪. C 5 * 9 1‬‬
‫& ا‪I‬ز ‪:‬‬ ‫‪%= -٣‬‬
‫‪ : U‬ط ا ة وا ‪، 3 0 c/D‬‬ ‫وا ‪9/‬ف‬ ‫أ‪ ,b‬ء ا!ز‬ ‫‪ - #‬ا ‪ 5 B‬ا ‪.,‬‬ ‫‪-‬‬
‫ت‪.‬‬ ‫وآ‪ p 7‬ا ‪9E‬ص وا‬
‫‪ /‬ا ‪ ، .,‬وآ ‪E‬‬ ‫دة ‪ ,5‬ء‬ ‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا ' ‪ nB‬ا ( ا ‪3‬‬ ‫‪#‬‬ ‫‪-‬‬
‫م ا‪.' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G 3E d #‬و‬
‫ا ‪ 9A,‬و م ا ‪9‬ا‪ '0 'V‬إ اد أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪ 3 B‬ر ا ‪ /‬م‬ ‫‪cC #‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪.,‬‬ ‫‪ '0 3: 1‬ه‪ 67‬ا ‪9 E‬ة‪ C ،‬ا ‪91‬اءات ا ‪Q‬‬ ‫‪ / 5‬تا '‬
‫‪ D‬ن م ‪9 #‬ار ا!ز ‪ ،‬ا ‪ D /‬ت ا ' ‪q : ، D 3 # -#‬‬
‫ت = ل )‪ GG‬ت ا!ز أو ا ر‪ ، b‬و‪ 9 F‬ذ ‪ .p‬و * ‪ e ( #‬أه‪-‬‬ ‫ا‬
‫ا ‪91‬اءات ا ' ‪ 35 4 X‬ا ‪ =2 .,‬اء ا!ز ‪ H•5‬ق ه‪ A‬ج ‪9G‬‬
‫‪ GR U‬ت و ا‪ SX‬ا ا] ا‪ ' 12‬ا ( ‪. E‬‬ ‫]‪ 3# E‬ا ‪9‬‬
‫ا‪9 2‬ار ‪ '0‬ا ‪9‬د ‪ /# U‬ت وا ‪ )E‬رات أ] ب ا ‪ [ Q‬وا ‪ B‬ه ‪9‬‬ ‫‪-‬‬
‫ا ) ‪ ، 0 3‬و ‪ 09/‬ا‪ * -3# GW:‬أداء ا ‪ /5 .,‬ا‪ ) :‬ر ا!ز ‪ ،‬وو‪Sh‬‬
‫‪. .,‬‬ ‫ردود أ‪ '0 -3 /0‬ا‪ G 2‬ر ‪ - # ,‬ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬
‫ا‪9 2‬ار ‪9] '0‬ة ا ‪ / A‬ت ا ' * إ‪ GِX * 3X H‬أ] ب ا ‪[ Q‬‬ ‫‪-‬‬
‫دة ‪ q 1L#‬ا ‪ /5 cX‬ا‪ ) :‬ر ا!ز ‪ ،‬وذ ‪ 'E, 5 0 - p‬و *‬ ‫ا ‪ D‬دة‬
‫‪ / 5‬ت وا _ ا ' ‪ ,E#‬ا!آ ذ ‪ n‬وا‪2‬د ءات ا ' ‪9# -‬و ‪. 3B‬‬

‫‪٣٧٤‬‬
 ‫‪ :ً ? R‬ا ] > ‪:‬‬
‫ً * أ‪ WA:‬ا ة ا‬ ‫م ا‪P1 ' 12‬ءً أ‬ ‫ا‬ ‫أ]‪ 4 G‬و‬
‫†‪ (R‬ص‪ f = ،‬ه ‪ # 9H 9 Z# '0 4‬ا] ا ‪ ,‬س و‪ ،-3 E#‬وأ ‪X 4W‬‬
‫أدوات‬ ‫‪ X / 0 D‬ت ا ‪ ] V : ):‬أو‪ X‬ت ا!ز ت‪ .‬و‪ X‬أ]‪ 4 G‬ه‪ 67‬ا‬
‫ت وا ‪ 3B‬ت ا ‪,/‬‬ ‫‪ .,‬ت ا! ل وا‬ ‫‪ '0‬ا‪ 5 B 2‬ا‪Q#2‬‬ ‫=‬
‫أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ( ‪ 9H‬وا ارث ا ‪ / GW‬؛ ‪ n/ # '30‬دوراً ‪ 5‬رزاً ‪ '0‬ا =) س‬
‫ح ذو‬ ‫* ‪9 bL#‬ا‪ 3#‬ا ) ‪ . G‬إ‪ 2‬أ‪3:‬‬ ‫ا ‪! 5 9µ G‬ز ‪ ،‬وآ‪ p 7‬ا‪ 3 5 B 2‬وا‬
‫ا ‪ '0 G ,‬ا ‪4X‬‬ ‫= *؛ ‪ V * * 0‬ل ا ( ام ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫‪ '0‬ا= اء ا ‪ cX‬وإدار‪N#‬‬ ‫ا ‪ G‬درة أن ‪ C #‬أدوات ‪0‬‬ ‫ا ‪ n ,‬و‪',G#‬‬
‫‪ E 5‬ءة‪ ،‬أو أن ‪ -) #‬ا‪ G 5 5 B 2‬ء وا (‪ ، G‬ا! ‪ 9‬ا ‪7‬ي ‪… X‬دي إ ‪ U‬ا‪ A :‬ر‬
‫‪* h‬‬ ‫ا ‪ / A‬ت وا!آ ذ ‪ n‬و‪ = -X E#‬ة ا!ز ‪7 .‬ا ‪ * 52‬د ‪ q‬ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫‪ .,‬ت وا ‪ 3B‬ت ا ‪ ,/‬أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث ‪9G‬‬ ‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬
‫‪9‬ا= ‪ 3‬ا ( ‪ ، GX) E‬أ‪ ,b‬ء‪ ،‬و‪9 ،( /5‬ا‪ GX‬و‪ h‬ن ‪ 1‬دة ا ‪ /‬ت ا ' ‪-‬‬
‫‪9A:‬ه ‪ 3 B‬ر‪.‬‬
‫و‪ C #‬ا!ه ا ‪ 673 9.,‬ا را ‪ '0‬إ ء ا ‪ D‬ء ‪ U‬أه وو‪c d‬‬
‫م ا‪ '0 ' 12‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث‪ ،‬وآ‪3# G p 7‬‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫وة ‪9 U‬ض أه‪ -‬ا را ت‬ ‫ا ' ‪L# '0 nG) # X‬زم ا ‪ cX‬و‪.N# = -X E#‬‬
‫ا ) ‪ 5‬وا ‪ ,‬ذج وا ‪ 9.,‬ت ا ' ‪ ,#‬و ‪ 4‬ا ‪ 5 B‬ا ‪ .,‬ت وا ‪ 3B‬ت ا ‪,/‬‬
‫‪ U‬أ=‬ ‫ت ه‪ 67‬ا را‬ ‫م ا‪ .' 12‬وا‬ ‫ا‬ ‫†ز ت وا ارث ‪ 9G‬و‬
‫‪ ،‬وه أ ب ا‪9 2‬اء وا‪2 2‬ل؛ * ‪ V‬ل درا‬ ‫أ ‪ q3, n‬درا ا‬
‫= ‪2‬ت ‪ /‬دة ‪ '0 studies Multiple case‬و ‪2‬آ ‪ A‬ف ‪ X‬ت ‪ 1‬ة أو‬
‫* ا‪ 1 , 2‬ت وا روس ا ) ‪ E‬دة ا ' ‪ E#‬ا ر * ‪'0‬‬ ‫ا (‪9‬وج ‪B 5‬‬
‫ا ا‪ SX‬ا ‪.' /‬‬
‫* درا ت ا‬ ‫‪ U‬ا ) ى ا ‪' GW‬؛ ‪ -# 0‬ا ‪9/‬اض ‪B‬‬ ‫أ‬
‫وآ ارث ‪ . / GH‬و‪ - /#‬ه‪67‬‬ ‫* ( ‪] 9H‬‬ ‫!ز ت … ) وأ‪9V‬ى ‪1 :‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ر ت إ ‪ 5 B‬وأ‪9V‬ى ‪ B '0 G#9‬ل ا ( ام و‬ ‫ا ‪2‬ت‬
‫‪U‬‬ ‫ا‪ '0 ' 12‬إدارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت وا ارث‪ 35 ،‬ف ا ‪9/‬ف‬
‫‪ '0‬ا‪ ، 5 B 2‬و ى ‪ '0 3 0‬ا= اء‬ ‫ا )(‬ ‫ا‪9 2‬ا‪ B #‬ت ا‪Q#2‬‬
‫* ا روس‬ ‫* ‪ #‬ا ‪ N#‬ا ) ‪ ، G‬وذ ‪ '0 p‬و (‪9‬وج ‪B 5‬‬ ‫ا ‪ cX‬وا‬

‫‪٣٧٥‬‬
‫ا ) ‪ E‬دة * ا ا‪ SX‬ا ‪ .' /‬وو‪ 4/h‬ا ‪ : C= G‬ذ‪ [h ً 1‬ا ‪ 9 /‬وا ‪ ,‬ط‬
‫‪ U‬إدارة‬ ‫‪ .,‬ت ا! ل وا ‪ 3B‬ت ا ‪,/‬‬ ‫ا‪ R9 2‬د ا ' * أن ‪)#‬‬
‫م ا‪'0 ،' 12‬‬ ‫ا‬ ‫ا‪2 Q#‬ت ‪† /0‬ز ت أو ا ( ‪ 9H‬وا ارث ‪ 9G‬و‬
‫إ‪ H‬ر ا ‪9‬ا= ا ( ‪ E‬ورة = ة ا!ز ‪ ،‬وذ ‪ U p‬ا ‪ ,‬ا '‪ GX) :‬ا!ز ؛‬
‫ت ا ‪ [ Q‬ا …‪9b‬ة‪ ،‬إ‪ A:‬ء‬ ‫‪ _ 90 A#‬دارة ا‪2 Q#‬ت ا!ز ‪ ،‬ا ‪ 3‬اف ‪B‬‬
‫‪ .:‬م ‪ ]9‬وا‪ /A 2‬ر ا‪ ،' 12‬وا‪ 2‬ع ‪ 3 B‬ر وا ار ‪ – N/‬أ‪ ,b‬ء‬
‫ا ‪ ، G ,‬ا ‪]9‬‬ ‫ا!ز ؛ ا‪ 5 B 2‬ا ‪ E‬ر ‪ ،‬ا‪ V‬ر ا‪9 2‬ا‪ B #‬ا‪Q#2‬‬
‫وا ‪9‬ا‪ ، GX‬وإدارة ا ‪ / A‬ت‪ /5 -‬ا!ز ؛ ‪ - #‬ا‪ 5 B 2‬ا‪ ، Q#2‬ا ‪9‬ار‬
‫ا ا] ‪ S‬ا ‪ 3 B‬ر‪ ،‬وا ‪ [ Q‬وا ‪ ,G‬ء(‪.‬‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫و‪ pR 2‬أن ‪ B‬ل درا ا‪2 Q#‬ت ا!ز ت ‪ 9G‬و‬
‫* ا ‪ G‬ث ا ‪ 59/‬ا ) ‪ ,30 . G‬ك ‪91 1 = ً C‬اء‬ ‫‪P‬‬ ‫‪P 2‬ال ‪1 5‬‬
‫أو‪ X‬ت ا!ز ت وا ارث‪ ،‬درا‬ ‫درا ت = ل أ‪ X V‬ت ا ( ام ه‪ 67‬ا‬
‫م ا‪' 12‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 9G 3‬و‬ ‫ا‪ 5 B 2‬ا‪Q#2‬‬ ‫دة و‪#‬‬ ‫= ‪2‬ت‬
‫‪ .,‬ت أو‪ X‬ت ا!ز ت ‪9G‬‬ ‫‪ D‬ن ا‪ 5 B 2‬ا‪Q#2‬‬ ‫‪# ، QE 5‬‬
‫‪ Q,‬ت ا ا] ا‪ ' 12‬و‪9 bL#‬ه ‪ ، 3 / U‬و‪ 9 F‬ذ ‪ * p‬ا را ت‪30 ،‬‬
‫وا ‪. E‬‬ ‫* ا را ت ا‬ ‫‪ B‬ل ‪9b 'C 5‬ي و‪/ 1 5‬‬

‫‪٣٧٦‬‬
 : ‫=ا'` ا را‬

1- Gregoire, Y., Salle, A. & Tripp, T.M. (2015), Managing Social Media
Crises with Your Customers: The Good, the Bad, and the Ugly.
Business Horizons, Vol.58, pp.173-182.
2- Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Crisis and Emergency
Risk Communication. Centers for Disease Control and Prevention, USA.
3- Ott, L. & Theunissen, P. (2015), Reputations at risk: Engagement during
Social Media Crises. Public Relations Review, Vol. 41, pp. 97–102.
4-Getchell, M. & Sellnow, T. (2016), A network Analysis of Official Twitter
Accounts during the West Virginia Water Crisis, Computers in Human
Behavior, Vol.54, pp.597-606.
5-Liu, B., Kim, H. & Gray, L. (2015), Responding to the Bed Bug Crisis in
Social Media, International Journal of Hospitality Management, Vol.47,
pp.76–84.
6-Lachlan, K., Spence, P., Lin, X., Najarian, K. & Del Greco, M. (2016),
Social Media and Crisis Management: CERC, Search Strategies, and
Twitter Content. Computers in Human Behavior, Vol.54, pp.447-452.
.‫ة‬9‫ ا ه‬، : ,G ‫ ا‬9Q ‫ ا ار ا‬.‫ ا!ز ت‬B / ‫م و‬ ‫ ا‬،(٢٠٠٥) ‫وي‬ ‫د‬ *)= -7
8-Ki, E. & Nekmat, E. (2014), Situational Crisis Communication and
Interactivity: Usage and Effectiveness of Facebook for Crisis
Management by Fortune 500 Companies. Computers in Human Behavior,
Vol.35, PP. 140-147.
9-Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Opcit.
10-Alexander, D.E. (2014), Social Media in Disaster Risk Reduction and
Crisis Management. Sci Eng Ethics, Vol.20, pp.717–733.
11-Houston, J.B. et al (2014), Social Media and Disasters: A Functional
Framework for Social Media Use in Disaster Planning, Response, and
Research. Disasters, Vol.39, No.1, pp.1−22.
12-Sandman, P.M. (2006). Crisis Communication Best Practices: Some
Quibbles and Additions. Journal of Applied Communication Research,
Vol.34, No.3, pp.257–262.
._5 S19 ،(٢٠٠٥) ‫وي‬ ‫د‬ *)= -13
14-Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Opcit.

٣٧٧
15-Ibid.
16-Coombs, T., & Holladay, S. (2007), The Negative Communication
Dynamic: Exploring the Impact of Stakeholder Effect Behavioral
Intentions. Journal of Communication Management, Vol.11, No.4,
pp.300–312.
17 -White, C., Plotnick, L., Kushma, J. and Hiltz, S. (2009), An Online
Social Network for Emergency Management, International Journal of
Emergency Management. Vol.6, No.3, pp.369-382.
18-Venette, S. (2008), Risk as an Inherent Element in the Study of Crisis
Communication, Southern Communications Journal, Vol.73, No.3, pp.
197-210.
19-The Statistics Portal (2016 Report), Leading Social Networks Worldwide
as of January 2016, Ranked by number of Active Users (in millions).
Online at: http://www.statista.com/statistics/272014/global-social-
networks-ranked-by-number-of-users/
20-Baird, C. H. & Parasnis, G. (2011), From Social Media to Social
Customer Relationship Management. Strategy & Leadership, Volume:
39 Issue: 5, pp.1-20.
21-Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Opcit.
'0 ' 12‫ ت ا ا] ا‬GR ‫ ا ( ام‬n ‫ وأ‬9 / (٢٠١٣) ‫ ان‬h‫ روق ر‬0 =‫ أ‬-22
‫م‬ ‫ ث ا‬G 59/ ‫ ا‬B ‫ ا‬.ً1‫ ذ‬: ‫– ا رات‬ ‫ت ا … ) ا‬2 Q#2‫ا‬
.١٩٢-٢٠٩ ‫ ص ص‬-f C ‫ د ا‬/ ‫ ا‬-‫ ل‬Q#2‫وا‬
23-Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014), Examining the Role of Social Media
in Effective Crisis Management: The Effects of Crisis Origin,
Information Form, and Source on Publics’ Crisis Responses.
Communication Research, Vol. 41, No.1, pp. 74–94.
24-Jung, J. (2014), Multi-Level Functionality of Social Media in the
Aftermath of the Great East Japan Earthquake. Disasters, Vol.38,
Iusse.2, pp123−143.
25-Baird, C. H. & Parasnis, G. (2011), Opcit.
26-Ki, E. & Nekmat, E. (2014), Opcit.
27-Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014), Opcit.

٣٧٨
28-Grahama, M., Averyb, E. & Park, S. (2015), The Role of Social Media in
Local Government Crisis Communications. Public Relations Review,
Vol.41, pp.386–394.
29-Romenti, S., Murtarelli, G. & Valentini, C. (2014), Organizations’
Conversations in Social Media: Applying Dialogue Strategies in Times
of Crises. Corporate Communications: An International Journal, Vol.19,
Iss.1, pp.10-33.
30-Gruber, D., Smerek, R., Thomas-Hunt, M. & James, E. (2015), The Real-
Time Power of Twitter: Crisis Management and Leadership in an Age
of Social Media. Business Horizons, Vol.58, pp.163-172.
31-Liu, B., Kim, H. & Gray, L. (2015), Opcit.
32-Aisha, T., Wok, S., Manaf, A. & Ismail, R. (2015), Exploring the Use of
Social Media during the 2014 Flood in Malaysia. Procedia - Social and
Behavioral Sciences, Vol. 211, pp.931-937.
33-Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014), Opcit.
34-Fearn-Banks, K. (2011). Crisis Communications: A Casebook approach.
New York, NY: Routledge.
35-Hirsh,J. (Nov 2015), Paris attacks: Is Social Media Becoming More
Reliable in a risis? CBC News, Online at
:http://www.cbc.ca/news/technology/paris-attacks-is-social-media-
becoming-more-reliable-in-a-crisis-1.3320891
36-Papagianneas, S. (Nov 2015), How to use social media in crisis
situations.
Onlineat:http://www.stpcommunications.com/?fb_comment_id
37-Coyle, D. (2015), The Role of Mobiles in Disasters and Emergencies.
Report Prepared by Enlightenment Economics, a Consultancy
Specializing in the Impacts of Technology and Globalization. On line
at: http://www.enlightenmenteconomics.com
38-Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Opcit.
39-Ibid.
40-Coombs, W.T. (2014). Ongoing Crisis Communication: Planning,
Managing & Responding. Sage Publications Inc., USA.
41-Reynolds, B., Seeger, M. & Palenchar, M. (2014), Opcit.

٣٧٩
42-Crawford, K. (2009), Following You: Disciplines of Listening in Social
Media. Continuum: Journal of Media and Cultural Studies, Vol.23, No.4,
pp.525–535.
43-Jensen, K.S. (2014), Crisis Communication on Social Media: Case
Studies on Starbucks & Applebee’s. Master Thesis, English and
International Business Communication College, Aalborg University.
44-Bird, D., Ling, M., & Haynes, K. (2012). Flooding Facebook: The Use of
Social Media during the Queensland and Victorian floods. Australian
Journal of Emergency Management, Vol.27, No.1, pp.27–33.
45-Crawford, K. (2009), Opcit.
46-Dufty, N. (2012), Using Social Media to Build Community Disaster
Resilience. Australian Journal of Emergency Management, Vol.27,
No.1, pp.40–45.
47-Alexander, D.E. (2014), Opcit.
48-Park, J., Cha, M., Kim, H. & Jeong, J. (2012), Managing Bad News in
Social Media: A Case Study on Domino’s Pizza Crisis. Proceedings of
the Sixth International AAAI Conference on Weblogs and Social
Media, pp.282-289.
49- Alexander, D.E. (2014), Opcit.
50-Murthy, D. (2011). New Media and Natural Disasters: Blogs and the
2004 Indian Ocean Tsunami. Information, Communication and Society
Journal, Vol.1, pp1–17.
51-Alton, Y. & Banerjee, C. (2013),"Customer Knowledge Management via
Social Media: The Case of Starbucks", Journal of Knowledge
Management, Vol.17, Iss.2, pp.237-249.
52-Eunyoung, K.M. (2013), The Role of Social Media in Crisis
Communication - A Case Study of Starbucks. Master Thesis, Texas
University.
53-Coombs, W.T. (2014), Opcit.
54-Ki, E. & Nekmat, E. (2014), Opcit.
55-Coombs, W.T. (2014), Opcit.
56-Ibid.
57-Ki, E. & Nekmat, E. (2014), Opcit.

٣٨٠
58-Acar, A. & Muraki, Y. (2011), Twitter for Crisis Communication:
Lessons Learned from Japan’s Tsunami Disaster. International Journal
of Web Based Communities, Vol.3, pp.392-402.
59-Stewart, M. C. & Wilson, B. G. (2016), The Dynamic Role of Social
Media during Hurricane #Sandy: An Introduction of the STREMII
Model to Weather the Storm of the Crisis Lifecycle, Computers in
Human Behavior, Vol. 54, pp. 639-646.
60-Liu, B., Pennington-Gray, L. & Klemmer, L. (2015), Using Social Media
in Hotel Crisis Management: The Case of Bed Bugs", Journal of
Hospitality and Tourism Technology, Vol.6, Iss.2, pp.102-112.
61-Pennington-Gray, L., London, B., Cahyanto, I. & Klages, W. (2011),
Expanding the Tourism Crisis Management Planning Framework to
Include Social Media: Lessons from the Deepwater Horizon Oil Spill
2010, International Journal of Tourism Anthropology, Vol.1, No.3,
pp.239-253.
62- Ibid.
63-Liu, B., Pennington-Gray, L. & Klemmer, L. (2015), Opcit.
64-Wright, D. & Hinson, M. (2009), An Updated Look at the Impact of
Social Media on Public Relations Practices. Public Relations Journal,
Vol.3, No.2, Online at: http://www.prsa.org/Intelligence/PRJournal/
Spring_09
65-Smith, B. (2010), Socially Distributing Public Relations: Twitter, Haiti,
and Interactivity in Social Media, Public Relations Review, Vol.36,
No.4, pp.329–335.
66-Freberg, K. (2011). Intention to Comply with Crisis Messages
Communicated via Social Media. Public Relations Review, Vol. 38,
No, 3, pp.416-442.
‫ت‬2 Q#‫' إدارة ا‬0 ., ':‫و‬9 ‫ ا‬SX ‫ " ا ( ام ا‬،(٢٠١٢ ) ‫ ان‬h‫ روق ر‬0 =‫ أ‬-67
،* C ‫ د ا‬/ ‫ ا‬،‫ ل‬Q#2‫ م وا‬Í ‫ د‬/) ‫ ا‬/ B ‫ ا‬،‫ ل‬Q#2‫ م وا‬Í 59/ ‫ ا‬B ‫ ا‬- " ‫ا!ز‬
.٢١٤-١٥٩ :‫ص ص‬
68-Park, J., Cha, M., Kim, H. & Jeong, J. (2012), Opcit.

٣٨١
69-Chewning, L. (2015), Multiple Voices and Multiple Media: Co-
constructing BP’s Crisis Response. Public Relations Review, Vol.41,
pp. 72–79.
70-Liu, B., Kim, H. & Gray, L. (2015), Opcit.
71-Brengarth, L.B.& Mujkic, E. (2016), WEB 2.0: How Social Media
Applications Leverage Nonprofit Responses during a Wildfire Crisis.
Computers in Human Behavior, Vol.54, pp.589-596.
72-Getchell, M. & Sellnow, T. (2016), A Network Analysis of Official
Twitter Accounts during the West Virginia Water Crisis. Computers in
Human Behavior, Vol.54, pp.597-606.
73- Muralidharan, S. & others (2011), The Gulf Coast Oil Spill: Extending
the Theory of Image Restoration Discourse to the Realm of Social
Media and beyond Petroleum, Public Relations Review, Vol.37,
pp.226-232.
74-Byrd, S. (2012), Hi fans! Tell us your story! Cooperating a Stewardship-
Based Social Media Strategy to Maintain Brand Reputation during a
Crisis, Corporate Communications: An International Journal, Vol.17,
pp.241-254.
75-Freberg, K., Saling, K., Vidoloff, K. & Eosco, G. (2013), Using Value
Modeling to Evaluate Social Media Messages: The Case of Hurricane
Irene. Public Relations Review, Vol.39, pp.185–192.
/5 ‫' إدارة أز‬0 ‫ ك‬5 - E ‫ ا‬U H9A ‫ وا‬ž B ‫ ت ا‬E] ‫ دور‬،(٢٠١٤) ‫ن‬ ‫ ى‬-76
/ 1 ،‫م‬ ‫ درة * آ ا‬Q ‫ ا‬،‫ ل‬Q#2‫م وا‬ ‫ ث ا‬G 59/ ‫ ا‬B ‫ ا‬.٢٠١٣ : ٣٠
.٥٠-٢٢ ‫ص ص‬،f C ‫ د ا‬/ ‫ ا‬، , ‫ام ا‬9‫ا!ه‬
77-Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014), Opcit.
78-Ki, E.J. & Nekmat, E. (2014), Opcit.
79-DiStasoa, M., Vafeiadisb, M. & Amaral, C. (2015), Managing a Health
Crisis on Facebook: How the Response Strategies of Apology,
Sympathy, and Information Influence Public Relations. Public Relations
Review, Vol.41, pp. 222–231.
80-Ott, L. & Theunissen, P. (2015), Opcit.

٣٨٢
81-Kelleher, T. (2009), Conversational Voice, Communicated Commitment,
and Public Relations Outcomes in Interactive Online Communication.
Journal of Communication, Vol.59, No.1, pp.172–188.
82-Utz, S., Schultz, F., & Glocka, S. (2013). Crisis Communication Online:
How Medium, Crisis Type and Emotions Affected Public Reactions in
the Fukushima Daiichi nuclear disaster. Public Relations Review (39:1),
pp 40-46.
83-Lachlan, K., Spence, P., Lin, X., Najarian, K. & Del Greco, M. (2016),
Opcit.
84-Maresh-Fuehrer, M. & Smith, R. (2016), Social Media Mapping
Innovations for Crisis Prevention, Response, and Evaluation.
Computers in Human Behavior, Vol.54, pp.620-629.
85-Yin, R. (2003), Case Study Research – Design and Method. 3rd Edition,
Thousand Oaks: Sage Publication, Inc.
86-Merriam, S.B. (1988), Case study research in education, Jossey-Bass, San
Francisco, CA.
87- Park, J., Cha, M., Kim, H. & Jeong, J. (2012), Opcit.
88-Young, C. L., & Flowers, A. (2012), Fight viral with viral: A Case Study
of Domino’s Pizza’s Crisis Communication Strategies. Case Studies in
Strategic Communication, No.1, pp.93-106, Available online:
http://cssc.uscannenberg.org/wp-content/uploads/2013/10/v1art6.pdf
89-Wolf, D. & Mejri, M. (2013), Crisis Communication Failures: The BP
Case Study. International Journal of Advances in Management and
Economics, Vol.2, Issue 2, pp.48-56.
90-Arora, A.S. (2013), International Business Realisms: Globalizing Locally
Responsive and Internationally Connected Business Disciplines. New
York: Palgrave Macmillan.
91-Maddocks, T. (2013), Coping with the Media in a Crisis: Succeeding
Where BP and Toyota Have Failed", Strategic Direction, Vol. 29, Iss 6,
pp. 3-4.
92-Nel, P. (December 2014), The Two Malaysia Airlines Disasters in 2014:
Lessons for Airline Management in a Global Context. Proceedings of

٣٨٣
 World Business, Finance and Management Conference, Auckland, New
Zealand.
93-Masduki, L. (June 2015), Crisis Communication a Comparative Analysis
of Brand Recovery Strategy between Malaysia Airlines and Air Asia
after the Crash of MH370 & QZ8501. Proceeding of the International
Conference on Social Science Research, ICSSR, Kuala Lumpur,
Malaysia.
94-Veltri, F. (2015), VolksWagen: When Crisis Management Is Not Enough.
International, Public & Corporate Communication -Quarterly Digest of
Public Affairs News, Iss.3, pp.1-21.
95-Matejic, N. (2015), Volkswagen’s Intent to Deceive: Crisis
Communication in a Criminal Context. Online at:
http://nicolematejic.com/crisis communications/volkswagens-intent-to-
deceive-crisis-communications-in-a-criminal-context/
96-Tinker, T.L., Dumlao, M. & McLaughlin, G. (Summer 2009), Effective
Social Media Strategies during Times of Crisis: Learning from the
CDC, HHS, FEMA, the American Red Cross and NPR. The Public
Relation Strategist, pp.25-29.
97-Chung, J. & Yun, G. (2013),"Media and Social Amplification of Risk:
BSE and H1N1 Cases in South Korea", Disaster Prevention and
Management: An International Journal, Vol.22, Iss.2, pp.148-159.
98-Cho, S. Jung, K. & Park, H. (2013), Social Media Use during Japan’s
2011 Earthquake: How Twitter Transforms the Locus of Crisis
Communication. Media International Australia, No.149, pp.28-40.
99-Jung, J. (2014), Opcit.
100-Utz, S., Schultz, F. & Glocka, S. (2013), Crisis Communication Online:
How Medium, Crisis Type and Emotions Affected Public Reactions in
the Fukushima Daiichi nuclear Disaster. Public Relations Review,
Vol.39, pp.40– 46
101-Kaewkitipong, L. & Chen, C. (2016), A Community-Based Approach to
Sharing Knowledge before, during, and after Crisis Events: A Case
Study from Thailand. Computers in Human Behavior, Vol.54, pp.653-
666.

٣٨٤
102-Kaewkitipong, L., Chen, C. & Ractham, P. (2012), Lessons Learned
from the Use of Social Media in Combating a Crisis: A Case Study of
2011 Thailand Flooding Disaster. Thirty Third International
Conference on Information Systems, Orlando.
103-Schwartz, A. (2013). How the Red Cross Used Tweets to Save Lives
during Hurricane Sandy? Online at:
http://www.fastcoexist.com/3020923/how-the-red-cross-usedtweets-
to-save-lives-during-hurricane-sandy.
104-Stewart, M. C. & Wilson, B. G. (2016), Opcit.
105-Ngak, C., (2012). Social Media a News Source and Tool during
Superstorm Sandy. CBS News. Online at:
http://www.cbsnews.com/news/social-media-a-news-source-andtool-
during-superstorm-sandy.
106-Smith, B. (2010), Opcit.
107-Freberg, K. (2011), Opcit.
108-Brengarth, L.B.& Mujkic, E. (2016), Opcit.
109-Huang, Y. (2006), Crisis Situations, Communication Strategies, and
Media Coverage: A Multicase Study Revisiting the Communicative
Response Model. Communication Research, Vol. 33, pp. 180-205.
110-Getchell, M. & Sellnow, T. (2016), Opcit.
111-Chewning, L. (2015), Opcit.
112-Jin, Y., Liu, B. & Austin, L. (2014), Opcit.
113-Liu, B., Kim, H. & Gray, L. (2015), Opcit.
114-DiStasoa, M., Vafeiadisb, M. & Amaral, C. (2015), Opcit.
._5 S19 ،(٢٠١٤) ‫ن‬ ‫ى‬ -115
116-McDonald, L.M., Sparks, & Ian Glendon, B. A. (2010), Stakeholder
Reactions to Company Crisis Communication and Causes. Public
Relations Review, Vol.36, pp. 263–271.
117-Byrd, S. (2012), Opcit.
118-Ott, L. & Theunissen, P. (2015), Opcit.
119-Muralidharan, S. and others (2011), Opcit.
120-Coombs, W.T. (2014), Opcit.

٣٨٥
121- McDonald, L.M., Sparks, & Ian Glendon, B. A. (2010), Opcit.
122-Maresh-Fuehrer, M. & Smith, R. (2016), Opcit.
123-Velev, D. & Zlateva, P (2012). Use of Social Media in Natural Disaster
Management. In: International Proceedings of Economics
Development and Research. Vol. 39. Ed. Dong Lijuan. Singapore:
IACSIT Press. pp.41-45.

٣٨٦