ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

ΕΝΟΣΗΣΑ 31: Σα αίηια, η έκπηξη και ηα μέηωπα ηος Α΄ Παγκόζμιος πολέμος (ζελ. 89-91)

Τα αίτια (σελ. 89-90)

 Ο ιμπεπιαλισμόρ  πνιηηηθή επέθηαζεο ησλ βηνκεραληθά αλεπηπγκέλσλ θξαηώλ κε
ζηόρν: α) ηελ εμεύξεζε πξώησλ πιώλ θαη β) ηελ δηάζεζε ησλ παξαγόκελσλ πξντόλησλ 
΢ηαδηαθή ζύγθξνπζε ηεο αλαδπόκελεο Γεξκαλίαο κε ηελ Αγγιία θαη ηε Γαιιία
 Ο εθνικισμόρ  ε πίζηε ζηελ αλσηεξόηεηα ελόο έζλνπο ζε ζρέζε κε όια ηα ππόινηπα
 Ο μιλιταπισμόρ  ε έκθαζε ζηνλ ζηξαηησηηθό ηνκέα θαη ζηελ αμία ηνπ πνιέκνπ σο κέ-
ζνπ επηβνιήο ησλ νηθνλνκηθώλ θαη εζληθώλ επηδηώμεσλ ελόο θξάηνπο  πξσηαγσληζηεί ε
Γεξκαλία (αύμεζε πνιεκηθώλ εμνπιηζκώλ θαη αλάπηπμε ηεο πνιεκηθήο βηνκεραλίαο) 
εμνπιίδνληαη όκσο ζηαδηαθά όια ηα επξσπατθά θξάηε

Η έκπηξη τος Α΄ Παγκόσμιος πολέμος (σελ. 90)

 Σα δύν αληίπαια ζηξαηόπεδα:
α) «Κενηπικέρ Δςνάμειρ» ή «Σπιπλή ΢ςμμασία» (Γεπμανία, Αςζηποοςγγαπία, Ιηαλία [απ-
σικά])
β) «Σπιπλή ΢ςνεννόηζη» ή «Εγκάπδια ΢ςνεννόηζη» [Entente Cordiale] (Αγγλία, Γαλλία,
Ρωζία, ΢επβία, Ιηαλία[απγόηεπα])  Γνωζηή και ωρ Ανηάνη
 Η αθνξκή: ε δνινθνλία ζην ΢εξάγεβν ηνπ δηαδόρνπ ηνπ απζηξννπγγξηθνύ ζξόλνπ Φξα-
γθίζθνπ-Φεξδηλάλδνπ από έλαλ ΢έξβν εζληθηζηή θνηηεηή ζηηο 28/06/1914
 θήξπμε πνιέκνπ από ηελ Απζηξννπγγαξία ζηε ΢εξβία
 Τπνζηήξημε ηεο Αγγιίαο θαη ηεο Γαιιίαο ζηε ΢εξβία θαη ηεο Γεξκαλίαο ζηελ Απζηξν-
νπγγαξία
 αιπζηδσηέο θεξύμεηο πνιέκσλ θαη κεηάδνζε ηνπ πνιέκνπ ζε πνιιέο πεξηνρέο ηνπ θό-
ζκνπ εθηόο ηεο Δπξώπεο  πνιεκηθέο ζπγθξνύζεηο ησλ απνηθηώλ ησλ Μεγάισλ Γπλά-
κεσλ

Τα μέτωπα και η εξέλιξη τος Α΄ Παγκόσμιος πολέμος (σελ. 90-91)

Σα κύπια μέηωπα
 Γςτικό μέτωπο
 εηζβνιή ησλ Γεξκαλώλ ζην Βέιγην κε ζηόρν ην Παξίζη (΢επηέκβξηνο 1914)
 απόθξνπζε ηεο επίζεζεο από ηνπο Γάιινπο (Μάρε ηνπ Μάξλε)
 ζηαδηαθή ζηαζηκόηεηα ηνπ κεηώπνπ ρσξίο λα αλαδεηθλύεηαη ληθεηήο

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 1

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

 δεκηνπξγία ζηαζεξώλ «γξακκώλ πνιέκνπ»  σαπακώματα  άζιηεο ζπλζήθεο δηα-

βίσζεο ζηξαηησηώλ
 Ανατολικό μέτωπο
 εηζβνιή ησλ Ρώζσλ ζηελ αλαηνιηθή Πξσζία (=Αλ. Γεξκαλία)
 Αλαθνπή ηεο επίζεζεο από ηνπο Γεξκαλνύο (Αύγνπζηνο 1914)
 ζηαδηαθή ζηαζηκόηεηα θαη ζε απηό ην κέησπν ρσξίο ληθεηή

΢ςμμασίερ και ανακαηαηάξειρ

 1914: Δίζνδνο ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο ζηνλ πόιεκν κε ην πιεπξό ησλ Κεληξηθώλ
Γπλάκεσλ
 1915: Δίζνδνο ηεο Βνπιγαξίαο ζηνλ πόιεκν κε ην πιεπξό ησλ Κεληξηθώλ Γπλάκεσλ
 Κπξηαξρία ηεο Κεληξηθήο ΢πκκαρίαο ζηα Βαιθάληα
 Απάληεζε ηεο Αληάλη  πξνζπάζεηα θαηάιεςεο ησλ Γαξδαλειίσλ (΢ηελώλ)  απνηπ-
ρία (Φεβξνπάξηνο 1915)
 Νέα πξνζπάζεηα ηεο Αληάλη: απόβαζε ζπκκαρηθώλ ζηξαηεπκάησλ ζηε Θεζζαινλίθε (Ο-
θηώβξηνο 1915)  κεηαθνξά ηνπ πνιέκνπ ζηελ Διιάδα, ε νπνία παξακέλεη αθόκα νπδέ-
ηεξε.
 Απνρώξεζε ηεο Ιηαιίαο από ηελ Κεληξηθή ΢πκκαρία θαη πξνζρώξεζε ζηελ Αληάλη 
αληάιιαγκα: παξαρώξεζε εδαθώλ ζην ηέινο ηνπ πνιέκνπ

Οι επισειπήζειρ ηο 1916
 Νέα κεγάιε γεξκαληθή επίζεζε ζην δπηηθό κέησπν  Μάση τος Βεπντέν (Φεβξνπάξη-
νο-Ινύληνο 1916)
 Απνηπρία ηεο επίζεζεο κε ηεξάζηην θόζηνο ζε λεθξνύο (515.000)
 Αληεπίζεζε ησλ Γάιισλ θαη ησλ Βξεηαλώλ ζην Σομ  επαλαθνξά ηνπ κεηώπνπ ζηηο αξ-
ρηθέο ζέζεηο

Η καμπή ηος 1917

 Δκθάληζε αληηδξάζεσλ θαηά ηεο θξίθεο ηνπ πνιέκνπ  αληαξζία Γάιισλ ζηξαηησηώλ
(θαηαπλίγεηαη)
 Δμειίμεηο ζηε Ρσζία:
 Φεβξνπάξηνο 1917  Φηιειεύζεξε επαλάζηαζε πνπ αλαηξέπεη ηνλ ηζάξν

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 2

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

 Οθηώβξηνο 1917  ΢νζηαιηζηηθή επαλάζηαζε αλαηξέπεη ηελ πξνεγνύκελε θπβέξλεζε

 Πξνρσξά άκεζα ζε ζπλζήθε εηξήλεο κε ηε Γεξκαλία (΢πλζήθε ηνπ Μπξέζη-
Ληηόθζθ: 03/03/1918)  Απνρώξεζε Ρσζίαο από ηνλ πόιεκν
 Απξίιηνο 1917: Δίζνδνο ησλ Η.Π.Α. ζηνλ πόιεκν ζην πιεπξό ηεο Αληάλη  απνζηνιή
1.000.000 ζηξαηησηώλ θαη άθζνλνπ πνιεκηθνύ πιηθνύ  θαζνξηζηηθή εμέιημε γηα ηελ
ηειηθή έθβαζε ηνπ πνιέκνπ
 Ινύληνο 1917: Δίζνδνο ηεο Διιάδαο ζηνλ πόιεκν κε ηελ Αληάλη ύζηεξα από έληνλεο δηα-
θσλίεο θαη πνιηηηθό δηραζκό

Ππορ το τέλορ τος πολέμος (σελ. 91)

 Ινύιηνο 1918  Δπίζεζε ησλ Γπλάκεσλ ηεο Αληάλη ζην Μάξλε  ήηηα ησλ Γεξκαλώλ
 Φζηλόπσξν 1918  ζηαδηαθή ζπλζεθνιόγεζε ησλ θεληξηθώλ δπλάκεσλ θαη ησλ ζπκκά-
ρσλ ηνπο ππό ηελ πίεζε ησλ ηεξάζηησλ νηθνλνκηθώλ θαη θνηλσληθώλ πξνβιεκάησλ θαη
ησλ θνηλσληθώλ εμεγέξζεσλ (π.ρ. ζνζηαιηζηηθή επαλάζηαζε ζηε Γεξκαλία  αλαηξνπή
ηνπ απηνθξάηνξα Γνπιηέικνπ ηνπ Β΄[Kaiser] )
Οι ζςνέπειερ ηος πολέμος
 Σεξάζηηνο αξηζκόο λεθξώλ (8.000.000) θαη ηξαπκαηηώλ (20.000.000)
 Σεξάζηηεο πιηθέο θαηαζηξνθέο (ζε ππνδνκέο, νηθίεο, θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο, βηνκερα-
λίεο θιπ.)
 Ηζηθή, πνιηηηθή θαη θνηλσληθή εμάληιεζε ηεο Δπξώπεο
 Αληίδξαζε ζηε θξίθε θαη ηε βαξβαξόηεηα ηνπ πνιέκνπ
 ακθηζβήηεζε θαη θξηηηθή πνιιώλ αμηώλ
 αλαζεώξεζε παιαηόηεξσλ αληηιήςεσλ
 εκθάληζε λέσλ ηδεώλ θαη ξεπκάησλ: α) ζηελ πνιηηηθή (π.ρ. ζνζηαιηζκόο-δηεζληζκόο-
παζηθηζκόο)
β) ζηα γξάκκαηα (π.ρ. ππεξξεαιηζκόο)
γ) ζηηο ηέρλεο (π.ρ. ληαληατζκόο-θπβηζκόο)
δ) ζηε θηινζνθία (π.ρ. ππαξμηζκόο)

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 3

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

Δξσηήζεηο

1) Πνηα ήηαλ ηα αίηηα ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ; (ζύληνκε αλαθνξά θαη αλάιπζε)
2) Πνηα ήηαλ ηα αληίπαια «ζηξαηόπεδα» (ζπκκαρίεο) ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη
πνηα ε αθνξκή πνπ νδήγεζε ζηελ έλαξμή ηνπ;
3) Πνηα πνιεκηθά κέησπα δεκηνπξγήζεθαλ θαη πνηεο αλαθαηαηάμεηο ζηηο ζπκκαρίεο θαηά
ηα πξώηα δύν έηε ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ;
4) Πνηα ήηαλ ηα ζεκαληηθόηεξα γεγνλόηα ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαηά ηα έηε 1916
θαη 1917;
5) Πνηεο εμειίμεηο νδήγεζαλ ηνλ Α΄ Παγθόζκην Πόιεκν ζηε ιήμε ηνπ;
6) Πνηεο ήηαλ νη ζπλέπεηεο ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ;

Οη ζπκκαρίεο, ηα κέησπα θαη νη λεθξνί ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 4

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

Η καησκέλε ζηνιή ηνπ αξρηδνύθα (πξίγθηπα) ηεο Απζηξννπγγαξίαο, Φξαγθίζθνπ-

Φεξδηλάλδνπ, πνπ δνινθνλήζεθε ζην ΢εξάγεβν ζηηο 14/06/1914.

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 5

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

΢ηξαηηώηεο ζε όξπγκα (ραξάθσκα) ζην Γπηηθό Μέησπν ηνπ Α΄ παγθνζκίνπ Πνιέκνπ

Σξαπκαηίεο ζηξαηηώηεο ηνπ Α΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ

κε πξνβιήκαηα όξαζεο (ιόγσ ησλ ρεκηθώλ)

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 6

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ - Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

Φσηνγξαθία από ηε θνληθή κάρε ηνπ Βεξληέλ (Φεβξνπάξηνο 1916)

Φσηνγξαθία από ηε κάρε ζην ΢νκ (θαινθαίξη 1916)

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 7