Ιζηνξηθά επώλπκα κνπζηθά όξγαλα

ηωλ Αγωληζηώλ ηνπ 1821 πνύ

δηαζώδνληαη
Οη ήρνη ηνπ ρζεο δνπλ θαη ζήκεξα.


«Ο αηξόκεηνο Καηζαληώλεο» παίδεη ηνλ ηακπνπξά ηνπ. Λεπηνκέξεηα

από ηνηρνγξαθία ηνπ Θεόθηινπ.Αζήλα, Μνπζείν Λαϊθήο Τέρλεο

Ο ηακπνπξάο ηνπ Σνπιηώηε Φώηνπ Τδαβέι(ι)α, βξίζθεηαη ζήκεξα

ζηα ρέξηα ηνπ απνγόλνπ ηνπ Κωλ/λνπ Τδαβέι(ι)α, όπνπ ηύρε
αγαζή ην έθεξε λα δηαζωζεί από ηνλ δηθό ηνπ νηθνγελεηαθό θιάδν, καδί
κε άιια θεηκήιηα. Ὁ ηακπνπξάο είρε κέζα ζηνλ ρξόλν, ηελ εμήο
δηαδξνκή: Σνύιη- Κέξθπξα-Ναύπαθηνο-Αζήλα. Γηαζώζεθε ζε θαιή
θαηάζηαζε θαη κε πξνηξνπή -επηκέιεηα ηνπ ζπληάθηε ηνπ παξόληνο Γ.
Σηαζαθόπνπινπ, απνθαζίζηεθε όπωο επηζθεπαζηεί πιήξωο
πξνθεηκέλνπ λα μαλαπαίμεη. Τν όξγαλν αλέιαβε αθηινθεξδώο ὁ
εμαηξεηηθόο νξγαλνπνηόο θαιιηηερληθήο νξγαλνπνηίαο, ζπληεξεηήο ηνπ
ηακπνπξά ηνπ Μαθξπγηάλλε (θαη άιιωλ παιαηώλ νξγάλωλ), Νίθνο
Φξνληκόπνπινο.
Ο Τακπνπξάο ηνπ Φώηνπ Τδαβέι(ι)α θαηαζθεπήο πεξίπνπ 1785-1790, ζηνλ
αμνληθό ηνκνγξάθν, κε ηνλ απόγνλν Κωλζηαληίλν Τδαβέι(ι)α, ην Νίθν
Φξνληκόπνπιν θαη ηνλ γξάθνληα, Γεκ.Σηαζαθόπνπιν πξηλ ηελ επηζθεπή ηνπ

Αθνύ πξνεγνπκέλωο ην όξγαλν εμεηάζηεθε ζε αμνληθό

ηνκνγξάθν θαη επηβεβαηώζεθαλ, ηόζν ἡ παιαηόηεηά ηνπ, όζν θαη νη
βιάβεο ηνπ (ήηαλ ειάρηζηεο αλ ζθεθηνύκε πώο είλαη όξγαλν ηνπ 1790
πεξίπνπ), μεθίλεζε ἡ επηζθεπή ηνπ, πνύ κόιηο νινθιεξώζεθε. Ὁ Ν.
Φξνληκόπνπινο γξάθεη ήδε ζρεηηθό βηβιίν κε ηα ηερληθά
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νξγάλνπ, ελώ ὁ ζπληάθηεο ηνπ παξόληνο,
ζπκπιεξώλεη ηα ηζηνξηθά ζηνηρεία ζε ζπλεξγαζία κε ηελ νηθνγέλεηα
Τδαβέι(ι)α. Σύληνκα ζα παξνπζηαζηεί ζην επξύ θνηλό, βνεζώληαο
ζηελ θαηαλόεζε ηεο νξγαλνπνηίαο θαη ηεο κνπζηθήο ηωλ αξρώλ ηνλ
19νπ αη. Πάληωο θέξεη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά πνύ ζα μαθληάζνπλ
επράξηζηα ηνπο εηδηθνύο, ελώ ήδε έρνπλ αλαζεωξεζεί πνιιέο από ηηο
γλώζεηο καο πεξί ηακπνπξάδωλ, ράξηο ζε απηό ην όξγαλν, (άγλωζηνπ
θαηαζθεπαζηή, κάιινλ ηαιιαδηώξνπ/ μπινγιύπηε Ζπεηξώηε) ην νπνίν
είλαη ηνπιάρηζηνλ 40 ρξόληα παιαηόηεξν ηνπ ηακπνπξά ηνπ
Μαθξπγηάλλε.
Ο Τακπνπξάο ηνπ Μαθξπγηάλλε

Ο ηακπνπξάο ηνπ ζηξαηεγνύ Γ. Μαθξπγηάλλε, θαηαζθεπήο Λ. Γαϊια ή

Λεωλή Γθάϊια ( πεξίπνπ 1835 ) , απεηθνληδόκελνο ν νξγαλνπνηόο ζε
Γθξαβνύξα M. Rorbye, ζώδεηαη θαη εθηίζεηαη ζην Δζληθό Ιζηνξηθό
Μνπζείν (Παιαηά Βνπιή, νδόο Σηαδίνπ). Δπηζθεπάζηεθε ηε δεθαεηία
ηνπ ’90 από ην Νίθν Φξνληκόπνπιν θαη είλαη ιεηηνπξγηθόο. Αληίγξαθό
ηνπ, θαηαζθεπήο ηνπ πξναλαθεξόκελνπ Νηθ. Φξνληκόπνπινπ, έρεη
ζηελ θαηνρή ηνπ ν ζπληάθηεο ηνπ παξόληνο Γεκ.
Σηαζαθόπνπινο, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη αθηινθεξδώο ζε πνιιέο
ζύγρξνλεο ερνγξαθήζεηο δεκνηηθώλ ηξαγνπδηώλ θαη ζπλαπιίεο -
παξνπζηάζεηο, ζηελ πξνζπάζεηα «απεηθόληζεο» ηνπ γλήζηνπ
ερνρξώκαηνο ηεο επνρήο ηνπ Αγώλα.

Αληίγξαθν ηνπ Τακπνπξά ηνπ Μαθξπγηάλλε. Ὁ πξωηόηππνο

βξίζθεηαη ζην Δζλνινγηθό Μνπζείν, ζηελ παιαηά Βνπιή
Τό ια(γ)νῦην ηνῦ Πιαπνύηα

Βξίζθεηαη ζήκεξα ζηα ρέξηα ηνπ Κωλ/λνπ Πιαπνύηα, Πξνέδξνπ

ηνπ Οκίινπ απνγόλωλ αγωληζηώλ 1821, ζε απεπζείαο γξακκή
απνγόλνπ ηνπ Γεωξγάθε Πιαπνύηα, γηνύ ηνπ Κόιιηα Πιαπνύηα θαη
αδειθνύ ηνπ ζηξαηεγνύ Γεκ. Πιαπνύηα. Ὁ πξόγνλόο ηνπ
ζθνηώζεθε ζηε κάρε ηνπ Λάια (09.06.1821). Από πξνθνξηθή
παξάδνζε ηεο νηθνγέλεηαο γλωξίδνπκε πώο νη Πιαπνπηαίνη έπαηδαλ
Λα(γ)νῦην, όπωο ην έιεγαλ ζην Μνξηά. Τν Λα(γ)νῦην πνπ ζώδεηαη
είλαη ηωλ κέζωλ ηνπ 19νπ αἰ. (1860 πεξίπνπ) κε ηερληθά
ραξαθηεξηζηηθά (ρωξίο λα είκαζηε ζίγνπξνη) πνύ ζπκίδνπλ ηνλ Ἐκκ.
Βεινύδην, ην νπνίν επηζθεπάζηεθε πξώηε θνξά ζηελ Πάηξα ην
1914-17 από ηνλ Γεκ. Καιαπόδε θαη μαλά επηζθεπάζηεθε ηε
δεθαεηία ηνπ 1950 από ηνλ πεξίθεκν Ενδέθ Τεξδηβαζηάλ ζηνλ
Πεηξαηά. Με επηκέιεηα ηνπ γξάθνληνο, Γ. Σηαζαθόπνπινπ , ηε
ζπλδξνκή ηνπ ζπιιέθηε ρεκηθνύ κεραληθνύ Σπ. Απγεξηλνύ θαη ηελ
αθηινθεξδή πξνζθνξά εξγαζίαο ηνπ νξγαλνπνηνύ Γηώξγνπ Γ.
Καξαλδξέα, ην ια(γ)νύην είλαη πιήξωο ιεηηνπξγηθό.

Τν Λα(γ)νύην πξηλ ηελ επηζθεπή ηνπ

Κωλζηαληίλνο Πιαπνύηαο κε ην ια(γ)νύην ηεο νηθνγέλεηαο
επηζθεπαζκέλν. Ο νξγαλνπνηόο Γηώξγνο Γ. Καξαλδξέαο πνπ ην
απνθαηέζηεζε αθηινθεξδώο θαη ν γξάθωλ