Wenlafaksyna – właściwości farmakologiczne

oraz zastosowanie w praktyce klinicznej

Venlafaxine – pharmacology and application in clinical practice

lek. Aleksandra Gorostowicz1, dr hab. n. med. Marcin Siwek2

1
Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
2
Zakład Zaburzeń Afektywnych Katedry Psychiatrii, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum

STRESZCZENIE
Wenlafaksyna jest lekiem z  grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i  noradrenaliny, obecnym w  praktyce klinicz-
nej od ponad 20 lat. Aktualnie stosowana jest głównie w leczeniu zaburzeń depresyjnych i lękowych. (…) Dzięki korzystnym
właściwościom farmakologicznym, zadowalającej skuteczności oraz tolerancji leczenia wenlafaksyna jest jednym z najczęściej
stosowanych leków przeciwdepresyjnych.
SŁOWA KLUCZOWE
wenlafaksyna, depresja, zaburzenia lękowe

ABSTRACT
Venlafaxine (serotonin and noradrenaline reuptake inhibitor) is being used in clinical practice for over 20 years. Currently, its
main use is the treatment of depressive and anxiety disorders. (…) Venlafaxine is one of the most commonly used antidepres-
sants due to beneficial pharmacological properties, satisfactory efficacy and tolerability of treatment.
KEY WORDS
venlafaxine, depression, anxiety disorders

Wstęp Właściwości farmakologiczne

Wenlafaksyna jest lekiem przeciwdepresyjnym (LPD) należącym wenlafaksyny
do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i  norad- Z  perspektywy farmakodynamicznej wenlafaksyna w  dawkach do-
renaliny (SNRI, serotonin norepinephrine reuptake inhibitor). Zo- bowych do 150 mg to inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny,
stała dopuszczona do użytku klinicznego przez FDA w  1993 r. a  dopiero w  dawce powyżej 150 mg dodatkowo działa w  mecha-
w leczeniu depresji i lęku społecznego [1]. W Polsce stosuje się ją nizmie inhibicji wychwytu noradrenaliny [10, 11]. Jest silniejszym
od 1999  r. [2] i  aktualnie jest zarejestrowana w  terapii zaburzeń inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny niż noradrenaliny
depresyjnych (z  lękiem lub bez niego), uogólnionego zaburzenia [10, 12]. Wenlafaksyna w wyższych dawkach działa także jako sła-
lękowego, fobii społecznej, zespołu lęku napadowego z  agorafo- by inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy [11, 13]. Maksymalna
bią lub bez niej [3]. Według amerykańskich badań statystycznych zarejestrowana do użytku dawka to 375 mg/24 h w leczeniu depresji
z 2007 r. wenlafaksyna była jednym z najczęściej przepisywanych i 225 mg/24 h w przypadku zaburzeń lękowych [3]. Lek nie wyka-
LPD w  Stanach Zjednoczonych [4]. Przydatność kliniczną tego zuje istotnego powinowactwa do cholinergicznych receptorów mu-
leku można rozumieć w kontekście aktualnego rozpowszechnienia skarynowych, histaminowych, opioidowych czy α1-adrenergicznych
zaburzeń depresyjnych oraz wyników badań na temat skuteczno- [10,  11]. W  konsekwencji wenlafaksyna rzadko wywołuje niepożą-
ści i tolerancji LPD. dane działania antycholinergiczne, nadmierną sedację, wzrost masy
Według raportu Global Burden of Diseases z 2015 r. depresja była ciała i hipotonię ortostatyczną [10].
trzecią przyczyną niepełnosprawności na świecie (zaburzenia lę- Wenlafaksyna dobrze się wchłania po podaniu doustnym – w  ok.
kowe znalazły się na dziewiątym miejscu) [5]. Światowa Organi- 92%. Posiłek nie wpływa istotnie na jej absorpcję, a  całkowita do-
zacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) szacuje, że na stępność biologiczna wynosi ok. 40–45% [10, 3]. Dostępne są 2 for-
całym świecie ponad 300 mln osób cierpi na zaburzenia depresyj- my – o  natychmiastowym (IR, immediate release) i  przedłużo-
ne, a adekwatne leczenie z tego powodu otrzymuje mniej niż po- nym uwalnianiu (ER, extended release). Kinetyka leku jest liniowa
łowa z nich [6]. Roczne koszty ekonomiczne związane z depresją w przypadku dawek powyżej 75 mg/24 h. Czas do osiągnięcia mak-
dla społeczeństwa USA to ponad 210 mld dolarów, z  czego ok. symalnego stężenia w surowicy dla postaci IR wynosi 2,4 h, a dla ER
45% to koszty bezpośrednie, 5% wiąże się z samobójstwami, a 50% – ok. 6 h. Wenlafaksyna jest metabolizowana w wątrobie z udziałem
– z  miejscem pracy [7]. Natomiast koszty pośrednie ponoszone izoenzymów cytochromu P450 – głównie przez izoenzym CYP2D6
przez polskie społeczeństwo z  tytułu depresji wahają się, w  za- (do głównego aktywnego metabolitu O-demetylowenlafaksyny
leżności od użytej metody kalkulacji, od ok. 1 do 2,6 mld złotych [ODV]) oraz CYP3A4 (do N-demetylowenlafaksyny [NDV]). Stąd
rocznie [8]. Od lat trwają badania na temat skuteczności LPD, u  osób o  zmniejszonej aktywności izoenzymu CYP2D6 (tzw. wol-
w tym różnic w efektywności i tolerancji między poszczególnymi nych metabolizerów) metabolizm wenlafaksyny jest upośledzony, co
lekami. Najnowsza metaanaliza Ciprianiego z  2018  r. wykazała, może się wiązać ze zwiększonym ryzykiem działań niepożądanych
że wszystkie 21 LPD uwzględnione w badaniu były skuteczniejsze leku [10]. Dodatkowo mniejszy udział w  metabolizmie leku mają
w leczeniu depresji niż placebo [9]. W sytuacji gdy różnice w efek- izoenzymy CYP2C9 oraz CYP2C19 [10, 3]. Czas półtrwania wenla-
tywności pomiędzy większością LPD nie są duże, kryteriami wy- faksyny w postaci o natychmiastowym uwalnianiu to 5 h, głównego
boru powinny się stać: właściwości farmakologiczne danego leku, metabolitu – 11 h, a dla postaci ER – ok. 15 h [10]. Wenlafaksyna
profil bezpieczeństwa oraz przeciwwskazania. i ODV są związane z białkami osocza w niewielkim stopniu – od-

Pełna wersja artykułu znajduje się w czasopiśmie „Medycyna Faktów”Vol. 11/Nr 3(40)/2018 Copyright © Medical Education. Wszelkie prawa zastrzeżone. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
 Wenlafaksyna – właściwości farmakologiczne oraz zastosowanie w praktyce klinicznej
2 A. Gorostowicz, M. Siwek
powiednio w 27% i 30% [10]. Stabilne stężenie wenlafaksyny i ODV
w  surowicy jest osiągane po 3 dniach zażywania leku. Większość
dawki eliminowana jest przez nerki (ok. 87%) w ciągu 24 h [14].
Wymieniane w literaturze działania niepożądane związane ze stoso-
waniem wenlafaksyny to m.in.: nudności, wymioty, pocenie się, za-
parcia, senność, suchość błony śluzowej jamy ustnej, zawroty głowy,
zaburzenia akomodacji, bezsenność, zmniejszone łaknienie, astenia,
nerwowość, zaburzenia ejakulacji/orgazmu i zaburzenia erekcji [15].
Leczenie wenlafaksyną, podobnie jak w  przypadku leków z  grupy
SSRI, może zwiększać ryzyko pojawienia się u pacjentów (szczegól-
nie starszych lub zażywających diuretyki) hiponatremii [16]. U osób
stosujących wenlafaksynę ryzyko powikłań krwotocznych może
wzrastać, choć w mniejszym stopniu niż w przypadku klomiprami-
ny, sertraliny, duloksetyny, paroksetyny czy fluoksetyny, i  z  reguły
przy współistnieniu dodatkowych czynników ryzyka (starszy wiek,
zażywanie leków przeciwpłytkowych, NLPZ, warfaryny) [16]. Od-
stawianie wenlafaksyny, podobnie jak w  przypadku wielu innych
LPD, najlepiej przeprowadzać stopniowo, aby zmniejszyć ryzyko
pojawienia się tzw. objawów odstawiennych [16]. Pozostałe działa-
nia niepożądane mogące wystąpić w  związku z  zażywaniem wen-
lafaksyny wymieniono poniżej, przy omawianiu zastosowania leku
w szczególnych grupach chorych. Warto jednak podkreślić, że przy-
toczone w  dalszej części artykułu wyniki badań na temat zastoso-
wania wenlafaksyny w  leczeniu konkretnych stanów chorobowych
wskazują na dobrą tolerancję leku przez pacjentów.
Wenlafaksyna w szczególnych
populacjach klinicznych
Bezpieczeństwo stosowania wenlafaksyny zależy od towarzyszących
schorzeń somatycznych lub stanu klinicznego pacjentów.
U osób z chorobami sercowo-naczyniowymi lek charakteryzuje się
wysokim bezpieczeństwem stosowania w porównaniu z innymi czę-
sto używanymi LPD [17]. Wenlafaksyna może powodować wzrost
podstawowego rytmu serca oraz ciśnienia tętniczego; wzrost ciśnie-
nia jest jednak z reguły łagodny, zależny od dawki i występuje przy
stosowaniu dawek wyższych niż 300 mg/24 h [16, 18–20]. W związ-
ku z powyższym lek nie powinien być wprowadzany u osób z nie-
uregulowanym nadciśnieniem tętniczym [17]. Wenlafaksyna może
wywoływać zaburzenia rytmu serca, w  tym wydłużenie odcinka
QTc, ale rzadziej niż inne LPD (takie jak: amitryptylina, klomipra-
mina, fluoksetyna, citalopram i escitalopram) i jedynie w przypad-
ku przedawkowania leku [17, 19]. W dużym badaniu populacyjnym
z 2010 r. obejmującym prawie 20 tys. osób nie zaobserwowano, aby
stosowanie wenlafaksyny wiązało się ze zwiększonym ryzykiem na-
głej śmierci sercowej w  porównaniu z  fluoksetyną, dosulepiną czy
citalopramem [21]. Należy jednak ostrożnie stosować wenlafaksynę
u pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową oraz świeżo po zawale
serca [17].
Wenlafaksyna może być bezpiecznie stosowana u  chorych na cu-
krzycę [17]. Według dostępnych danych lek nie wpływa w  sposób
znaczący na stężenie glukozy we krwi, w przeciwieństwie do m.in.
leków trójcyklicznych czy mirtazapiny [17]. Badania pokazują, że
długotrwałe stosowanie LPD może się wiązać ze wzrostem stężenia
LDL, którego mechanizm nie jest do końca poznany, a ryzyko wy-
stąpienia zależy od cząsteczki, np. pojawia się przy stosowaniu pa-
roksetyny czy mirtazapiny [22]. Wenlafaksyna także może powodo-
wać wzrost stężenia LDL i HDL w surowicy, jednak jest to działanie
zależne od dawki i długości okresu stosowania [22]. Nie wydaje się,
aby lek wywoływał istotny wzrost masy ciała [23].
Jeżeli chodzi o  pacjentów z  diagnozą padaczki, producent leku in-
formuje, że w trakcie leczenia wenlafaksyną mogą wystąpić drgawki
i  związku z  tym – podobnie jak w  przypadku innych leków prze-
ciwdepresyjnych – powinno się zachować należytą ostrożność
u  osób z  napadami drgawkowymi w  wywiadzie oraz monitorować
ich stan. Należy jednak dodać, że w badaniu retrospektywnym opu-
blikowanym w 2017 r. LPD z grupy SNRI (w tym wenlafaksyna) sto-
sowane u osób z padaczką i towarzyszącymi zaburzeniami depresyj-
nymi lub lękowymi nie tylko nie zwiększały częstości występowania
napadów, ale i – w pewnej grupie pacjentów o wyjściowo gorszym
przebiegu padaczki – nawet ją zmniejszały [25, 24].
Należy zachować ostrożność podczas stosowania wenlafaksyny
u  osób z  jaskrą, gdyż lek może zwiększać ciśnienie śródgałkowe
(aczkolwiek ryzyko to nie jest duże, porównywalne z lekami z grupy
SSRI) [17, 24, 25].
Metabolizm wenlafaksyny u  osób z  niewydolnością wątroby jest
zmniejszony o ok. 35%, stąd konieczność redukcji dawki o połowę
[17]. Nie należy stosować leku u pacjentów z ciężką niewydolnością
wątroby [26]. W  2016 r. opublikowano wyniki wieloośrodkowego
badania niemieckojęzycznych pacjentów obejmującego 184  234
osoby. Wykazano w nim, że stosowanie wenlafaksyny wywoływało
uszkodzenie wątroby u mniej niż 1 promila pacjentów, kilkukrotnie
rzadziej niż w przypadku mianseryny, agomelatyny czy klomiprami-
ny [27].
Ponieważ wenlafaksyna jest wydalana przez nerki, w razie ich nie-
wydolności należy rozważyć modyfikację dawki leku. Chociaż zmia-
na dawkowania nie jest konieczna u pacjentów ze współczynnikiem
filtracji kłębuszkowej (GFR, glomerular filtration rate) 30–70 ml/
min, to jednak zaleca się zachowanie ostrożności. W  przypadku
pacjentów wymagających hemodializ oraz u  chorych z  ciężkimi
zaburzeniami czynności nerek (GFR < 30 ml/min) dawkę należy
zmniejszyć o 50%. Ze względu na występującą u tych osób zmien-
ność osobniczą wartości klirensu może być konieczne indywidualne
dostosowanie dawkowania [17, 30, 54].
W populacji osób starszych wenlafaksyna, w porównaniu z innymi
LPD, jest stosunkowo bezpiecznym lekiem. U  osób w  wieku po-
wyżej 65 lat wpływ aktywności CYP2D6 na stężenie wenlafaksyny
w surowicy był większy niż u osób młodszych [28]. W retrospektyw-
nym badaniu kohortowym obejmującym populację ponad 40  tys.
osób starszych nie zaobserwowano, aby w porównaniu z sertraliną
stosowanie wenlafaksyny wiązało się ze zwiększonym ryzykiem nie-
korzystnych zdarzeń sercowych [29]. Należy pamiętać, że podobnie
jak w przypadku duloksetyny i leków z grupy SSRI podczas stosowa-
nia wenlafaksyny w populacji geriatrycznej częściej niż u młodszych
pacjentów może dojść do powikłań takich jak: hiponatremia, krwa-
wienia i ortostatyczne spadki ciśnienia [16]. (…)
Interakcje lekowe
Jak wspomniano wcześniej, wenlafaksyna jest metabolizowana przez
izoenzymy CYP2D6 oraz CYP3A4. Lek ma niewielkie działanie ha-
mujące ich aktywność (głównie CYP2D6) i  nie wpływa istotnie na
pozostałe [17]. Wenlafaksyna wydaje się jednym z bezpieczniejszych
LPD w aspekcie potencjalnych znaczących klinicznie interakcji z in-
nymi lekami [10]. W tabeli 1 przedstawiono najważniejsze interakcje
farmakokinetyczne i farmakodynamiczne wenlafaksyny.
Nie są znane istotne klinicznie interakcje wenlafaksyny z karbama-
zepiną, benzodiazepinami, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi
czy tikagrelorem [17]. Wenlafaksyna jest uważana za jeden z  bez-
pieczniejszych LPD pod względem ryzyka interakcji farmakologicz-
nych z innymi lekami i substancjami [10]. Jej metabolizm zachodzi
przy udziale kilku izoenzymów cytochromu P450, a główny meta-
bolit ODV jest aktywny w  stopniu w  przybliżeniu równym lekowi
macierzystemu. Należy jednak zachować ostrożność u  osób stosu-
jących polifarmakoterapię, szczególnie przy zażywaniu leków me-
tabolizowanych przez izoenzym CYP2D6, o wąskim oknie terapeu-
tycznym, bez alternatywnych szlaków metabolicznych [10].
Zastosowanie wenlafaksyny
w zaburzeniach depresyjnych
FDA na swojej stronie [1] w  informacjach na temat wenlafaksyny
podaje, że jej skuteczność w leczeniu epizodów depresyjnych została
potwierdzona w 5 badaniach kontrolowanych placebo. Do tej pory
opublikowano co najmniej kilka randomizowanych, kontrolowanych
placebo badań klinicznych, których wyniki wskazują na bezpieczeń-
stwo, dobrą tolerancję oraz efektywność wenlafaksyny w  leczeniu
Pełna wersja artykułu znajduje się w czasopiśmie „Medycyna Faktów”Vol. 11/Nr 3(40)/2018
 Wenlafaksyna – właściwości farmakologiczne oraz zastosowanie w praktyce klinicznej
A. Gorostowicz, M. Siwek 3

TABELA 1 lub remisji u pacjentów depresyjnych, porównywalną ze skuteczno-

ścią SSRI czy leków trójcyklicznych lub większą [39]. Opublikowana
Interakcje kliniczne wenlafaksyny (na podstawie [10, 17, 30–32]).
w 2016 r. metaanaliza 5 podwójnie zaślepionych, randomizowanych
Substancja biorąca badań na temat stosowania wenlafaksyny (w  dawkach między 75
udział w interakcji Efekt interakcji a 225 mg/24 h) w leczeniu depresji wykazała, iż terapia tym lekiem
z wenlafaksyną
powodowała istotny statystycznie, separujący się od placebo już
Acenokumarol ↑ ryzyka powikłań krwotocznych, w tym krwawienia w  drugim tygodniu leczenia, spadek wyniku w  Skali depresji Ha-
Warfaryna z górnego lub dolnego odcinka przewodu pokarmowego
miltona [40]. We wspomnianej uprzednio metaanalizie Ciprianiego
NLPZ
z 2018 r. wykazano, że wenlafaksyna była jednym z najskuteczniej-
Haloperydol ↑ stężenia haloperydolu lub rysperydonu w surowicy
szych, w  porównaniu z  placebo, spośród 21 analizowanych w  ba-
Rysperydon
daniu LPD [20]. Autorzy przeglądu badań na temat farmakotera-
Diazepam ↑ klirensu diazepamu
pii lekoopornej depresji z 2015 r. zalecali stosowanie wenlafaksyny
Metoprolol ↑ stężenia metoprololu w surowicy o 30–40% u  pacjentów, którzy wcześniej nie odpowiedzieli na terapię SSRI,
Bupropion ↑ stężenia wenlafaksyny w surowicy, czasami wymagający bupropionem lub mirtazapiną [41]. (…)
zmniejszenia dawki leku
Amoksycylina + kwas ↑ ryzyka zespołu serotoninergicznego Wenlafaksyna w zaburzeniach lękowych
klawulanowy Dotychczas przeprowadzono kilka randomizowanych, kontrolowa-
Dihydroergotamina
nych placebo badań na temat przydatności wenlafaksyny w leczeniu
Duloksetyna
Dziurawiec
fobii społecznej [42–46]. We wszystkich obserwowano jej istot-
Fentanyl ną statystycznie skuteczność w  porównaniu z  placebo. W  jednym
Granisetron z badań porównywano ze sobą niższe (75 mg/24 h) i wyższe (150–
Leki trójpierścieniowe 225 mg/24 h) dawki wenlafaksyny i nie wykazano różnic w skutecz-
Linezolid ności między różnymi dawkami leku [53].
Lit Na temat skuteczności wenlafaksyny w leczeniu zaburzenia lękowe-
Miłorząb japoński go uogólnionego (GAD, generalized anxiety disorder) opublikowano
Mirtazapina kontrolowane placebo badania zarówno krótko- [47, 48], jak i długo-
Moklobemid terminowe [49, 50]. W badaniach tych stosowano różne dawki leku
Nefopam
– od 37,5 mg/24 h do maksymalnie 225 mg/24 h, w zależności od
Oksykodon
Ondansetron konkretnego badania. Obserwowano, że wenlafaksyna stosowana
Pentazocyna u pacjentów z GAD była efektywna, bezpieczna i dobrze tolerowa-
Petydyna na. W  metaanalizie na temat leczenia GAD obejmującej 14 badań
Selegilina również wykazano dobrą tolerancję i  skuteczność wenlafaksyny
Tramadol w porównaniu z placebo [51].
Trazodon Metaanaliza 6 badań na temat skuteczności leczenia zaburzenia
Wortioksetyna lękowego z  napadami paniki (PD, panic disorder) LPD w  różnych
Amiodaron ↑ stężenia wenlafaksyny w surowicy i ↑ ryzyka działań dawkach potwierdziła zasadność stosowania wenlafaksyny również
Erytromycyna niepożądanych w tym wskazaniu [52]. (…)
Ketokonazol W tabeli 2 przedstawiono pozycję wenlafaksyny w aktualnych pol-
Klarytromycyna
skich wytycznych leczenia depresji oraz zaburzeń lękowych. (…)
Lanzoprazol
Metadon Podsumowanie
Pindolol
Kwas walproinowy ↑ stężenia NDV w surowicy
Wenlafaksyna jest lekiem o  sprawdzonej, wysokiej skuteczności
w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz lękowych. Na podstawie bo-
Dekstrometorfan ↑ ryzyka zespołu serotoninowego
↑ stężenia wenlafaksyny we krwi i ↑ ryzyka działań
gatego, ponad 20-letniego doświadczenia klinicznego w stosowaniu
niepożądanych wenlafaksyny można stwierdzić, że jest ona na tle pozostałych an-
Żeń-szeń ↑ ryzyka zespołu serotoninowego
tydepresantów względnie bezpieczna, dobrze tolerowana i ma niski
↑ ryzyka nadpotliwości potencjał do wchodzenia w  istotne klinicznie interakcje z  innymi
↑ ryzyka świądu skóry substancjami. Znajduje to swój wyraz w tym, iż należy ona do naj-
częściej stosowanych LPD.
epizodów depresyjnych (zarówno w jej formie IR, jak i ER) [33–37]. Adres do korespondencji
Lek wydaje się skuteczny także w  fazie podtrzymującej, po ostrej dr hab. n. med. Marcin Siwek
fazie leczenia [38]. W metaanalizie z 2009 r. wykazano skuteczność Zakład Zaburzeń Afektywnych Katedry Psychiatrii,
kliniczną wenlafaksyny w  uzyskiwaniu odpowiedzi terapeutycznej Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum
31-501 Kraków, ul. Mikołaja Kopernika 21 A
TABELA 2
Zastosowanie wenlafaksyny w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych według polskich wytycznych (na podstawie [53]).
Wskazanie Zastosowanie wenlafaksyny
Epizod depresyjny Jeden z leków pierwszego wyboru; szczególnie polecana przy następujących cechach klinicznych
depresji: zahamowaniu, apatii, braku motywacji, wycofaniu społecznym, natrętnych myślach,
ruminacjach, kompulsjach, depresji z bólem
Fobia społeczna Wenlafaksyna ER jest lekiem drugiego wyboru
Zaburzenie lękowe z napadami paniki Wenlafaksyna ER jest lekiem drugiego wyboru
Zaburzenie lękowe uogólnione Wenlafaksyna ER jest lekiem pierwszego wyboru
Zaburzenie stresowe pourazowe Wenlafaksyna ER jest lekiem pierwszego wyboru
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne Wenlafaksyna ER jest lekiem drugiego wyboru

Pełna wersja artykułu znajduje się w czasopiśmie „Medycyna Faktów”Vol. 11/Nr 3(40)/2018
 Wenlafaksyna – właściwości farmakologiczne oraz zastosowanie w praktyce klinicznej
4 A. Gorostowicz, M. Siwek

Piśmiennictwo
1. [online: www.accessdata.fda.gov]. 2. Rybakowski J., Jaracz J.: Farmakologiczne i  kliniczne własności wenlafaksyny, nowego leku przeciwdepre-
syjnego. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2000; 1: 83-96. 3. [online: https://bazalekow.mp.pl/]. 4. Cascade E.F., Kalali A.H., Thase M.E.: Use of
Antidepressants. Expansion Beyond Depression and Anxiety. Psychiatry (Edgmont) 2007; 4(12): 25-28.
5. GBD 2015; Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators: Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with
disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015. Lancet 2016; 388(10053): 1545-
-1602. 6. [online: http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/depression]. 7. Greenberg P.E., Fournier A.A., Sisitsky T. et al.: The economic
burden of adults with major depressive disorder in the United States (2005 and 2010). J. Clin. Psychiatry 2015; 76(2): 155-162. 8. Gałązka-Sobotka M.
(red.): Depresja – analiza kosztów ekonomicznych i społecznych. Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia, Warszawa 2014. 9. Cipriani A., Furuka-
wa T.A., Salanti G. et al.: Comparative efficacy and acceptability of 21 antidepressant drugs for the acute treatment of adults with major depressive
disorder: a systematic review and network meta-analysis. Lancet 2018; 391(10128): 1357-1366.
10. Magalhães P., Alves G., LLerena A. et al.: Clinical drug-drug interactions: focus on venlafaxine. Drug Metab. Pers. Ther. 2015; 30(1): 3-17. 11. Gu-
tierrez M.A., Stimmel G.L., Aiso J.Y.: Venlafaxine: a 2003 update. Clin. Ther. 2003; 25(8): 2138-2154. 12. Debonnel G., Saint-André E., Hébert C. et al.:
Differential physiological effects of a low dose and high doses of venlafaxine in major depression. Int. J. Neuropsychopharmacol. 2007; 10(1): 51-61.
13. Stahl S.M. (red.): Stahl’s Essential Psychopharmacology. Cambridge University Press, New York 2013. 14. [online: https://www.pfizermedicalinfor-
mation.com/en-us/effexor-xr/clinical-pharmacology].
15. Cipriani A., Signoretti A., Furukawa T.A. et al.: Venlafaxine versus other anti-depressive agents for depression. Cochrane Database Syst. Rev. 2007;
(2). 16. Carvalho et al., 2016. 17. Bazire S.: Psychotropic Drug Directory 2018. Lloyd-Reinhold Publications, London 2018. 18. Harrison C.L., Ferrier N.,
Young A.H.: Tolerability of high-dose venlafaxine in depressed patients. J. Psychopharmacol. 2004; 18(2): 200-204. 19. Mbaya P., Alam F., Ashim S. et
al.: Cardiovascular effects of high dose venlafaxine XL in patients with major depressive disorder. Hum. Psychopharmacol. 2007; 22(3): 129-133.
20. Thase M.E.: Effects of venlafaxine on blood pressure: a meta-analysis of original data from 3744 depressed patients. J. Clin. Psychiatry 1998; 59(10):
502-508. 21. Martinez C., Assimes T.L., Mines D. et al.: Use of venlafaxine compared with other antidepressants and the risk of sudden cardiac death
or near death: a nested case-control study. BMJ 2010; 340: c249. 22. McIntyre R.S., Park K.Y., Law C.W. et al.: The association between conventional
antidepressants and the metabolic syndrome: a review of the evidence and clinical implications. CNS Drugs 2010; 24(9): 741-753. 23. Domecq J.P.,
Prutsky G., Leppin A. et al.: Drugs Commonly Associated With Weight Change: A Systematic Review and Meta-analysis. J. Clin. Endocrinol. Metab.
2015; 100(2): 363-370. 24. Ah-Kee E.Y., Egong E., Shafi A. et al.: A review of drug-induced acute angle closure glaucoma for non-ophthalmologists.
Qatar. Med. J. 2015; 2015(1): 6.
25. Botha V.E., Bhikoo R., Merriman M.: Venlafaxine-induced intraocular pressure rise in a patient with open angle glaucoma. Clin. Exp. Ophthalmol.
2016; 44(8): 734-735. 26. Telles-Correia D., Barbosa A., Cortez-Pinto H. et al.: Psychotropic drugs and liver disease: A critical review of pharmacoki-
netics and liver toxicity. World J. Gastrointest. Pharmacol. Ther. 2017; 8(1): 26-38. 27. Friedrich M.E., Akimova E., Huf W. et al.: Drug-Induced Liver Injury
during Antidepressant Treatment: Results of AMSP, a Drug Surveillance Program. Int. J. Neuropsychopharmacol. 2016; 19(4). 28. Waade R.B., Hermann
M., Moe H.L. et al.: Impact of age on serum concentrations of venlafaxine and escitalopram in different CYP2D6 and CYP2C19 genotype subgroups.
Eur. J. Clin. Pharmacol. 2014; 70(8): 933-940. 29. Ho J.M., Gomes T., Straus S.E. et al.: Adverse cardiac events in older patients receiving venlafaxine:
a population-based study. J. Clin. Psychiatry 2014; 75(6): e552-8.
30. Spina E., Santoro V., D’Arrigo C.: Clinically relevant pharmacokinetic drug interactions with second-generation antidepressants: an update. Clin.
Ther. 2008; 30(7): 1206-1227. 31. Spina E., Trifirò G., Caraci F.: Clinically significant drug interactions with newer antidepressants. CNS Drugs 2012;
26(1): 39-67. 32. Woroń J., Siwek M.: Unwanted effects of psychotropic drug interactions with medicinal products and diet supplements containing
plant extracts. Psychiatr. Pol. Online first 2018; 92: 1-15. 33. Cunningham L.A.: Once-daily venlafaxine extended release (XR) and venlafaxine imme-
diate release (IR) in outpatients with major depression. Venlafaxine XR 208 Study Group. Ann. Clin. Psychiatry 1997; 9(3): 157-164. 34. Rudolph R.L.,
Feiger A.D.: A double-blind, randomized, placebo-controlled trial of once-daily venlafaxine extended release (XR) and fluoxetine for the treatment of
depression. J. Affect. Disord. 1999; 56(2-3): 171-181.
35. Schweizer E., Feighner J., Mandos L.A. et al.: Comparison of venlafaxine and imipramine in the acute treatment of major depression in outpa-
tients. J. Clin. Psychiatry 1994; 55(3): 104-108. 36. Thase M.E.; The Venlafaxine XR 209 Study Group: Efficacy and tolerability of once-daily venlafaxine
extended release (XR) in outpatients with major depression. J. Clin. Psychiatry 1997; 58(9): 393-398. 37. Higuchi T., Kamijima K., Nakagome K. et al.:
A randomized, double-blinded, placebo-controlled study to evaluate the efficacy and safety of venlafaxine extended release and a long-term exten-
sion study for patients with major depressive disorder in Japan. Int. Clin. Psychopharmacol. 2016; 31(1): 8-19. 38. Watanabe K., Thase M.E., Kikuchi T.
et al.: Long-term function and psychosocial outcomes with venlafaxine extended release 75-225 mg/day versus placebo in the PREVENT study. Int.
Clin. Psychopharmacol. 2017; 32(5): 271-280. 39. Bauer M., Tharmanathan P., Volz H.P. et al.: The effect of venlafaxine compared with other antidepres-
sants and placebo in the treatment of major depression: a meta-analysis. Eur. Arch. Psychiatry Clin. Neurosci. 2009; 259(3): 172-185.
40. Thase M., Asami Y., Wajsbrot D. et al.: A meta-analysis of the efficacy of venlafaxine extended release 75-225 mg/day for the treatment of major
depressive disorder. Curr. Med. Res. Opin. 2017; 33(2): 317-326. 41. Tundo A., de Filippis R., Proietti L.: Pharmacologic approaches to treatment re-
sistant depression: Evidences and personal experience. World J. Psychiatry 2015; 5(3): 330-341. 42. Allgulander C., Mangano R., Zhang J. et al.: Effica-
cy of Venlafaxine ER in patients with social anxiety disorder: a double-blind, placebo-controlled, parallel-group comparison with paroxetine. Hum.
Psychopharmacol. 2004; 19(6): 387-396. 43. Stein M.B., Pollack M.H., Bystritsky A. et al.: Efficacy of low and higher dose extended-release venlafaxine
in generalized social anxiety disorder: A 6-month randomized controlled trial. Psychopharmacology (Berl) 2005; 177: 280-288. 44. Liebowitz M.R.,
Gelenberg A.J., Munjack D.: Venlafaxine extended release vs placebo and paroxetine in social anxiety disorder. Arch. Gen. Psychiatry 2005A; 62(2):
190-198.
45. Liebowitz M.R., Mangano R.M., Bradwejn J. et al.; SAD Study Group: A randomized controlled trial of venlafaxine extended release in generalized
social anxiety disorder. J. Clin. Psychiatry 2005; 66: 238-247. 46. Rickels K., Mangano R., Khan A.: A double-blind, placebocontrolled study of a flexible
dose of venlafaxine ER in adult outpatients with generalized social anxiety disorder. J. Clin. Psychopharmacol. 2004; 24: 488-496. 47. Davidson J.R.,
DuPont R.L., Hedges D. et al.: Efficacy, safety, and tolerability of venlafaxine extended release and buspirone in outpatients with generalized anxiety
disorder. J. Clin. Psychiatry 1999; 60(8): 528-535. 48. Rickels K., Pollack M.H., Sheehan D.V. et al.: Efficacy of extended-release venlafaxine in nondepres-
sed outpatients with generalized anxiety disorder. Am. J. Psychiatry 2000; 157(6): 968-974. 49. Gelenberg A.J., Lydiard R.B., Rudolph R.L. et al.: Efficacy
of venlafaxine extended-release capsules in nondepressed outpatients with generalized anxiety disorder: A  6-month randomized controlled trial.
JAMA 2000; 283(23): 3082-3088.
50. Allgulander C., Hackett D., Salinas E.: Venlafaxine extended release (ER) in the treatment of generalised anxiety disorder: twenty-four-week pla-
cebo-controlled dose-ranging study. Br. J. Psychiatry 2001; 179: 15-22. 51. Li X., Zhu L., Su Y. et al.: Short-term efficacy and tolerability of venlafaxine
extended release in adults with generalized anxiety disorder without depression: A meta-analysis. PLoS One 2017; 12(10): e0185865. 52. Andrisa-
no C., Chiesa A., Serretti A.: Newer antidepressants and panic disorder: a meta-analysis. Int. Clin. Psychopharmacol. 2013; 28(1): 33-45. 53. Jarema M.
(red.): Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. 2nd ed., Via Medica, Gdańsk 2015. 54. Charakterystyka produktu
leczniczego: wenlafaksyna.

Pełna wersja artykułu znajduje się w czasopiśmie „Medycyna Faktów”Vol. 11/Nr 3(40)/2018
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO Klasyfikacja. układów Bardzo często Często Niezbyt często Rzadko Bardzo rzadko Częstość nieznana
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Efectin ER 37,5, 37,5 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde. Efectin ER 75, 75 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde. Efectin ER 150, 150 mg, kapsuł- i narządów
ki o przedłużonym uwalnianiu, twarde. 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY. Efectin ER 37,5: Każda kapsułka o przedłużonym uwalnianiu zawiera 42,43 mg wenlafaksyny chlorowodorku, co odpowiada
37,5 mg wenlafaksyny, w postaci wolnej zasady. Efectin ER 75: Każda kapsułka o przedłużonym uwalnianiu zawiera 84,85 mg wenlafaksyny chlorowodorku,. co odpowiada 75 mg wenlafaksyny, w postaci wolnej Zaburzenia krwi i układu Agranulocytoza*, Trombocytopenia* .
zasady. Efectin ER 150: Każda kapsułka o przedłużonym uwalnianiu zawiera 169,7 mg wenlafaksyny chlorowodorku, co odpowiada 150 mg wenlafaksyny, w postaci wolnej zasady. Pełny wykaz substancji po- chłonnego Niedokrwistość aplastyczna*,
mocniczych, patrz punkt 6.1. 3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA. Kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde. Efectin ER 37,5: Nieprzezroczyste, żelatynowe kapsułki twarde o rozmiarze 3 (15,9 mm × 5,82 mm), Pancytopenia*, Neutropenia*
z wieczkiem w kolorze jasnoszarym i korpusem w kolorze brzoskwiniowym z czerwonym nadrukiem „W” i „37.5”. Efectin ER 75: Nieprzezroczyste, żelatynowe kapsułki twarde o rozmiarze 1 (19,4 mm × 6,91 mm), Zaburzenia układu Reakcje anafilaktyczne*
w kolorze brzoskwiniowym z czerwonym nadrukiem „W” i „75”. Efectin ER 150: Nieprzezroczyste, żelatynowe kapsułki twarde o rozmiarze 0 (23,5 mm × 7,65 mm), w kolorze ciemnopomarańczowym z białym na- immunologicznego
drukiem „W” i „150”. 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE. 4.1 Wskazania do stosowania. Leczenie epizodów dużej depresji. Zapobieganie nawrotom epizodów dużej depresji. Leczenie uogólnionych zaburzeń Zaburzenia endokrynolo- Nieprawidłowe wydzielania Zwiększone stężenie
lękowych. Leczenie fobii społecznej. Leczenie lęku napadowego z lub bez towarzyszącej agorafobii. 4.2 Dawkowanie i sposób podawania. Dawkowanie. Epizody dużej depresji. Zalecana początkowa dawka giczne hormonu antydiuretyczne- prolaktyny we krwi*
wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu wynosi 75 mg raz na dobę. W przypadku pacjentów niereagujących na początkową dawkę 75 mg na dobę, korzystne może być zwiększenie dawki produktu do dawki go*
maksymalnej, tj. 375 mg na dobę. Dawkę należy zwiększać stopniowo w odstępach około 2 tygodni lub dłuższych. W przypadkach uzasadnionych klinicznie wynikających z ciężkości objawów, zwiększanie
Zaburzenia metabolizmu Zmniejszenie apetytu Hiponatremia*
dawki może odbywać się w krótszych odstępach, ale nie krótszych niż 4 dni. Ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zależnych od wielkości dawki, zwiększanie dawki należy przeprowadzać
i odżywiania
tylko po dokonaniu oceny klinicznej (patrz punkt 4.4). Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Leczenie powinno trwać wystarczająco długo, zazwyczaj kilka miesięcy lub dłużej. Należy regularnie doko-
nywać oceny leczenia, podchodząc indywidualnie do każdego pacjenta. Długoterminowa terapia może być również odpowiednia w zapobieganiu nawrotom epizodów dużej depresji (ang. MDE, Major Depres- Zaburzenia psychiczne Bezsenność Stan splątania*, Depersonali- Mania, Hipomania, Omamy, Majaczenie (delirium)* Myśli i zachowania
sive Epizode). W większości przypadków dawka zalecana w zapobieganiu nawrotom epizodów dużej depresji jest taka sama, jak dawka stosowana w leczeniu zaburzeń depresyjnych. Stosowanie leków przeciw- zacja*, Nietypowe sny, Uczucie oderwania samobójczea,. Agresjab
depresyjnych powinno być kontynuowane przez co najmniej 6 miesięcy od czasu osiągnięcia remisji. Uogólnione zaburzenia lękowe. Zalecana początkowa dawka wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu Nerwowość, Obniżone libido, (lub oddzielenia) od
wynosi 75 mg raz na dobę. W przypadku pacjentów niereagujących na początkową dawkę 75 mg na dobę, korzystne może być zwiększenie dawki produktu do dawki maksymalnej, tj. 225 mg na dobę. Dawkę Pobudzenie*, Brak orgazmu rzeczywistości, Zaburzenia
należy zwiększać stopniowo w odstępach około 2 tygodni lub dłuższych. Ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zależnych od wielkości dawki, zwiększanie dawki należy przeprowadzać tylko orgazmu, Bruksizm*, Apatia
po dokonaniu oceny klinicznej (patrz punkt 4.4). Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Leczenie powinno trwać wystarczająco długo, zazwyczaj kilka miesięcy lub dłużej. Należy regularnie dokonywać Zaburzenia układu Ból głowy*c, Zawroty Akatyzja*, Drżenie, Parestezje, Omdlenia, Skurcze Złośliwy zespół Dyskineza późna* .
oceny leczenia, podchodząc indywidualnie do każdego pacjenta. Fobia społeczna. Zalecana dawka wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu wynosi 75 mg raz na dobę. Nie ma dowodów, że większe dawki nerwowego głowy, Senność Zaburzenia smaku miokloniczne mięśni, neuroleptyczny (ang. NMS)*,
przynoszą dodatkowe korzyści. Jednakże, w przypadku pacjentów niereagujących na początkową dawkę 75 mg na dobę, można rozważyć zwiększenie dawki produktu do dawki maksymalnej, tj. 225 mg na Zaburzenia równowagi*, Zespół serotoninowy*,
dobę. Dawkowanie należy zwiększać stopniowo w odstępach około 2 tygodni lub dłuższych. Ze względu na ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych zależnych od wielkości dawki, zwiększanie dawki należy Nieprawidłowa koordynacja*, Drgawki, Dystonia*
przeprowadzać tylko po dokonaniu oceny klinicznej (patrz punkt 4.4). Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Leczenie powinno trwać wystarczająco długo, zazwyczaj kilka miesięcy lub dłużej. Należy Dyskineza*
regularnie dokonywać oceny leczenia, podchodząc indywidualnie do każdego pacjenta. Lęk napadowy. Zalecane dawkowanie wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu wynosi 37,5 mg na dobę przez 7 dni. Zaburzenia oka Osłabienie widzenia, Jaskra z zamkniętym kątem
Następnie dawkę należy zwiększyć do 75 mg na dobę. W przypadku pacjentów niereagujących na dawkę 75 mg na dobę, korzystne może być zwiększenie dawki produktu do dawki maksymalnej, tj. 225 mg na Zaburzenia akomodacji, przesączania*
dobę. Dawkowanie należy zwiększać stopniowo w odstępach około 2 tygodni lub dłuższych. Ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zależnych od wielkości dawki, zwiększanie dawki należy w tym niewyraźne widzenie,
przeprowadzać tylko po dokonaniu oceny klinicznej (patrz punkt 4.4). Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Leczenie powinno trwać wystarczająco długo, zazwyczaj kilka miesięcy lub dłużej. Należy Rozszerzenie źrenic
regularnie dokonywać oceny leczenia, podchodząc indywidualnie do każdego pacjenta. Pacjenci w podeszłym wieku. Nie ma konieczności modyfikowania dawki wenlafaksyny tylko ze względu na wiek pacjen-
ta. Jednakże należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia osób w podeszłym wieku (np. ze względu na możliwe zaburzenia czynności nerek, zmiany wrażliwości oraz powinowactwa przekaźników Zaburzenia ucha i błędnika Szumy uszne* Zawroty głowy
nerwowych występujące z wiekiem). Należy zawsze stosować najmniejszą skuteczną dawkę i uważnie obserwować pacjenta, jeśli wymagane jest zwiększenie dawki. Dzieci i młodzież. Wenlafaksyna nie jest zale- pochodzenia
cana do stosowania u dzieci i młodzieży. Kontrolowane badania kliniczne u dzieci i młodzieży z epizodami dużej depresji nie wykazały skuteczności i nie uzasadniają stosowania wenlafaksyny w tej grupie pac- błędnikowego
jentów (patrz punkty 4.4 i 4.8). Nie określono skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania wenlafaksyny w innych wskazaniach u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Pacjenci z zaburzeniami czynności Zaburzenia serca Tachykardia, Kołatanie serca* Torsade de pointes*,
wątroby. U pacjentów z łagodnymi i umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby należy rozważyć zmniejszenie dawki zazwyczaj o 50%. Jednakże ze względu na zmienność osobniczą wartości klirensu, Częstoskurcz komorowy*,
może być konieczne indywidualne dostosowanie dawkowania. Dane dotyczące pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby są ograniczone. Zaleca się zachowanie ostrożności oraz rozważenie zmniej- Migotanie komór, Wydłużenie
szenia dawki o więcej niż 50%. Podczas leczenia pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby należy rozważyć potencjalne korzyści względem ryzyka. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Chociaż odstępu QT w EKG*
zmiana dawkowania nie jest konieczna u pacjentów ze współczynnikiem filtracji kłębuszkowej (ang. GFR) od 30 do 70 ml/min, to jednak zaleca się zachowanie ostrożności. W przypadku pacjentów wymagają- Zaburzenia naczyniowe Nadciśnienie tętnicze, Nagłe Niedociśnienie ortostatyczne, .
cych hemodializ oraz u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (GFR <30 ml/min), dawkę należy zmniejszyć o 50%. Ze względu na występującą u tych pacjentów zmienność osobniczą wartości zaczerwienienie (uderzenia Niedociśnienie tętnicze*.
klirensu może być konieczne indywidualne dostosowanie dawkowania. Objawy odstawienia obserwowane w trakcie przerwania terapii wenlafaksyną. Należy unikać nagłego odstawienia produktu. W wypadku gorąca)
przerwania terapii wenlafaksyną zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki przez okres trwający co najmniej od 1 do 2 tygodni, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia reakcji odstawienia (patrz punkty 4.4 i 4.8).
Zaburzenia układu Duszność*, Ziewanie Śródmiąższowa choroba
Jeżeli jednak, po zmniejszeniu dawki lub po przerwaniu leczenia, wystąpią objawy w stopniu nietolerowanym przez pacjenta, należy rozważyć wznowienie stosowania poprzednio przepisanej dawki. Następnie
oddechowego, klatki płuc*, Eozynofilia płucna*
lekarz może kontynuować zmniejszanie dawki, ale w sposób bardziej stopniowy. Sposób podawania. Podanie doustne. Zaleca się przyjmowanie kapsułek wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu codziennie
piersiowej i śródpiersia
podczas posiłku, mniej więcej o tej samej porze. Kapsułki należy połykać w całości, popijając płynem. Nie wolno ich dzielić, kruszyć, żuć ani rozpuszczać. Pacjenci otrzymujący wenlafaksynę w postaci tabletek
o natychmiastowym uwalnianiu mogą zostać przestawieni na wenlafaksynę w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu, przy dobraniu dawki równoważnej. Na przykład pacjenci przyjmujący wenlafaksynę Zaburzenia żołądka i jelit Nudności, Suchość Biegunka*, Wymioty Krwawienie z przewodu Zapalenie trzustki*
w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu w dawce 37,5 mg dwa razy na dobę mogą zostać przestawieni na wenlafaksynę w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu w dawce 75 mg raz na dobę. w jamie ustnej, Zaparcia pokarmowego*
Dawkowanie należy dostosować indywidualnie do każdego pacjenta. Kapsułki wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu zawierają granulki, z których substancja czynna jest powoli uwalniana do przewodu Zaburzenia wątroby i dróg Nieprawidłowe wyniki testów Zapalenie wątroby*
pokarmowego. Część nierozpuszczalna tych granulek jest wydalana i może być widoczna w kale. 4.3 Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymie- żółciowych czynnościowych wątroby*
nioną w punkcie 6.1. Jednoczesne stosowanie z nieodwracalnymi inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO) jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego z objawami, takimi Zaburzenia skóry i tkanki Nadmierne pocenie się* Wysypka, Świąd* Pokrzywka*, Łysienie*, Siniaki, Zespół Stevensa-Johnsona*, .
jak pobudzenie, drżenie i hipertermia. Nie należy rozpoczynać leczenia wenlafaksyną wcześniej niż 14 dni od zakończenia leczenia nieodwracalnymi IMAO. Przyjmowanie wenlafaksyny należy przerwać co naj- podskórnej (w tym poty nocne)* Obrzęk naczynioru-chowy*,. Rumień wielopostaciowy*,
mniej 7 dni przed rozpoczęciem leczenia nieodwracalnymi IMAO (patrz punkty 4.4 i 4.5). 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania. Samobójstwo/myśli samobójcze lub kliniczne nasile- Reakcje nadwrażliwości Martwicze oddzielanie się
nie choroby. Depresja związana jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia myśli samobójczych, samookaleczenia oraz samobójstwa (zachowania samobójcze). Ryzyko to utrzymuje się do czasu uzyskania peł- na światło naskórka*
nej remisji. Ponieważ poprawa może nie nastąpić w ciągu kilku pierwszych tygodni leczenia lub dłużej, pacjentów należy poddać ścisłej obserwacji do czasu wystąpienia poprawy. Z doświadczeń klinicznych
wynika, że ryzyko samobójstwa może zwiększyć się we wczesnym etapie powrotu do zdrowia. Inne zaburzenia psychiczne, w których przepisywana jest wenlafaksyna, mogą być również związane ze zwiększo- Zaburzenia mięśniowo- Hipertonia Rabdomioliza*
nym ryzykiem wystąpienia zachowań samobójczych. Ponadto zaburzenia te mogą współistnieć z epizodami dużej depresji. W związku z tym u pacjentów leczonych z powodu innych zaburzeń psychicznych -szkieletowe i tkanki
należy podjąć takie same środki ostrożności, jak u pacjentów z epizodami dużej depresji. Pacjenci z zachowaniami samobójczymi w wywiadzie lub pacjenci przejawiający przed rozpoczęciem leczenia znacznego łącznej
stopnia skłonności samobójcze należą do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia myśli samobójczych lub prób samobójczych, i należy ich poddać ścisłej obserwacji w trakcie leczenia. Metaanaliza kontrolowa- Zaburzenia nerek i dróg Słaby strumień moczu, Nietrzymanie moczu*
nych placebo badań klinicznych dotyczących leków przeciwdepresyjnych stosowanych u dorosłych pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, wykazała zwiększone (w porównaniu z placebo) ryzyko zachowań moczowych Zatrzymanie moczu,
samobójczych u pacjentów w wieku poniżej 25 lat stosujących leki przeciwdepresyjne. W trakcie leczenia, zwłaszcza na początku leczenia i w przypadku zmiany dawki, należy ściśle obserwować pacjentów, Częstomocz*
szczególnie z grupy podwyższonego ryzyka. Pacjentów (oraz ich opiekunów) należy uprzedzić o konieczności zwrócenia uwagi na każdy objaw klinicznego nasilenia choroby, wystąpienie zachowań lub myśli Zaburzenia układu Krwotok miesiączkowy*,
samobójczych oraz nietypowych zmian w zachowaniu, a w razie ich wystąpienia o konieczności niezwłocznego zwrócenia się do lekarza. Dzieci i młodzież. Efectin ER nie powinien być stosowany w leczeniu rozrodczego i piersi Krwotok maciczny*,
dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. W badaniach klinicznych u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat zachowania samobójcze (próby samobójcze i myśli samobójcze) oraz wrogość (głównie agresja, za- Zaburzenia erekcji,
chowania buntownicze i gniew) obserwowano częściej w grupie otrzymującej leki przeciwdepresyjne niż w grupie otrzymującej placebo. Jeśli, mimo to, ze względu na wskazania kliniczne podjęta zostanie de- Zaburzenia ejakulacji
cyzja o leczeniu, pacjent powinien być uważnie obserwowany pod kątem wystąpienia objawów samobójczych. Ponadto nie ma długoterminowych danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u dzieci
Zaburzenia ogólne i stany Zmęczenie, Astenia, Dreszcze* Krwawienia z błon
i młodzieży w odniesieniu do wzrostu, dojrzewania oraz rozwoju poznawczego i behawioralnego. Zespół serotoninowy. W trakcie leczenia wenlafaksyną, podobnie jak i innymi substancjami działającymi seroto-
w miejscu podania śluzowych*
ninergicznie, może wystąpić potencjalnie zagrażający życiu stan zwany zespołem serotoninowym, zwłaszcza gdy jednocześnie stosowane są inne leki mogące wpływać na system neuroprzekaźników serotoni-
nergicznych [w tym tryptany, inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (ang. SSRI, Selective Serotonin Reuptake Inhibitor), inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny (ang. SNRI, Serotonin Nore- Badania diagnostyczne Zmniejszenie masy ciała, Wydłużony czas .
pinephrine Reuptake Inhibitors), pochodne amfetaminy, lit, sybutramina, ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum), fentanyl oraz jego odpowiedniki, tramadol, dekstrometorfan, tapentadol, petydyna, Zwiększenie masy ciała, krwawienia*
metadon i pentazocyna], z produktami leczniczymi zaburzającymi metabolizm serotoniny (takimi jak IMAO, np. błękit metylenowy), z prekursorami serotoniny (takimi jak suplementy tryptofanu) lub z lekami Zwiększenie stężenia
przeciwpsychotycznymi, lub innymi antagonistami dopaminy (patrz punkty 4.3 i 4.5). Objawy zespołu serotoninowego mogą obejmować zmiany stanu psychicznego (np. pobudzenie, omamy, śpiączka), chwiej- cholesterolu we krwi
ność autonomiczną (np. tachykardia, labilne ciśnienie krwi, hipertermia), aberracje neuromięśniowe (np. hiperrefleksja, brak koordynacji ruchów) i (lub) objawy żołądkowo-jelitowe (np. nudności, wymioty, bie- * Działania niepożądane zgłoszone po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu. a W trakcie leczenia wenlafaksyną lub zaraz po przerwaniu leczenia zgłaszano przypadki myśli i zachowań samobójczych
gunka). Najbardziej ciężka postać zespołu serotoninowego może przypominać NMS, z objawami hipertermii, sztywności mięśni, niestabilności autonomicznej z możliwą szybką zmiennością objawów życiowych (patrz punkt 4.4). b Patrz punkt 4.4. c Sumarycznie w badaniach klinicznych częstość wystąpienia bólu głowy po wenlafaksynie była podobna jak po placebo. Przerwanie leczenia. Przerwanie leczenia (zwłaszcza
i zmianami stanu psychicznego. Jeśli leczenie wenlafaksyną w skojarzeniu z inną substancją, która może wpływać na system neuroprzekaźnictwa serotoninergicznego i (lub) dopaminergicznego, jest klinicznie nagłe) często prowadzi do wystąpienia objawów odstawienia. Najczęściej zgłaszano następujące objawy: zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje), zaburzenia snu (w tym bezsenność i intensywne
uzasadnione, zaleca się uważne obserwowanie pacjenta, zwłaszcza na początku leczenia i po zwiększeniu dawki. Jednoczesne stosowanie wenlafaksyny z prekursorami serotoniny (takimi jak suplementy trypto- sny), pobudzenie lub lęk, nudności i (lub) wymioty, drgawki, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, ból głowy i objawy grypopodobne. Zazwyczaj objawy te mają przebieg łagodny do umiarkowanego
fanu) nie jest zalecane. Jaskra z wąskim kątem przesączania. Podczas leczenia wenlafaksyną może wystąpić rozszerzenie źrenic. Zaleca się ścisłe monitorowanie pacjentów z podwyższonym ciśnieniem wewnątrz- i ustępują samoistnie, jednakże u niektórych pacjentów mogą być ciężkie i (lub) przedłużone. Dlatego zaleca się stopniowe przerywanie leczenia poprzez zmniejszanie dawki (patrz punkty 4.2 i 4.4). Dzieci
gałkowym lub pacjentów z ryzykiem wystąpienia ostrej jaskry z wąskim kątem przesączania (jaskra z zamkniętym kątem). Ciśnienie krwi. U pacjentów leczonych wenlafaksyną często obserwowano zależne od i młodzież. Profil działań niepożądanych wenlafaksyny (w kontrolowanych placebo badaniach klinicznych) obserwowany u dzieci i młodzieży (w wieku 6 do 17 lat) był ogólnie podobny do profilu występującego
dawki zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi. U niektórych pacjentów po wprowadzeniu produktu do obrotu opisywano przypadki bardzo podwyższonego ciśnienia krwi, wymagającego natychmiastowego le- u osób dorosłych. Podobnie jak u dorosłych obserwowano zmniejszenie apetytu, zmniejszenie masy ciała, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi i zwiększenie stężenia cholesterolu w surowicy (patrz punkt
czenia. U pacjentów leczonych wenlafaksyną zaleca się regularne monitorowanie ciśnienia krwi. Przed rozpoczęciem leczenia wenlafaksyną należy uzyskać kontrolę istniejącego nadciśnienia. Ciśnienie krwi nale- 4.4). W badaniach klinicznych u dzieci i młodzieży obserwowano występowanie myśli samobójczych. Stwierdzano również zwiększoną liczbę zgłoszeń o występowaniu wrogości oraz, zwłaszcza w przypadku
ży monitorować okresowo, po rozpoczęciu leczenia i po zwiększeniu dawki. Należy zachować ostrożność u pacjentów, u których współistniejące choroby mogą ulec pogorszeniu w następstwie zwiększenia ci- zaburzeń depresyjnych, samookaleczania się. U dzieci szczególnie występowały następujące działania niepożądane: ból brzucha, pobudzenie, niestrawność, wybroczyny, krwawienie z nosa i bóle mięśni. Zgła-
śnienia tętniczego krwi, np. pacjenci z zaburzeniami czynności serca. Częstość akcji serca. W trakcie leczenia może wystąpić przyspieszenie czynności serca, szczególnie w przypadku stosowania dużych dawek. szanie podejrzewanych działań niepożądanych. Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie
Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów, u których współistniejące choroby mogą ulec pogorszeniu w następstwie przyspieszenia akcji serca. Choroby serca oraz ryzyko wystąpienia arytmii. Nie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Depar-
oceniono stosowania wenlafaksyny u pacjentów ze świeżym zawałem mięśnia sercowego w wywiadzie lub niestabilną chorobą wieńcową serca. Dlatego w przypadku tych pacjentów należy zachować ostroż- tamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa.
ność w trakcie stosowania wenlafaksyny. Po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano przypadki wydłużenia odstępu QTc, częstoskurczu komorowego typu torsade de pointes, tachykardii komorowej oraz tel.: + 48 22 49 21 301. faks: + 48 22 49 21 309. e-mail: ndl@urpl.gov.pl. Działania niepożądane można zgłaszać również przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego. 4.9 Przedawkowanie. Po wprowadzeniu
zaburzeń rytmu serca zakończonych zgonem podczas stosowania wenlafaksyny, zwłaszcza po przedawkowaniu lub u pacjentów z innymi czynnikami ryzyka wydłużenia odstępu QTc lub częstoskurczu typu produktu leczniczego do obrotu odnotowano przypadki przedawkowania wenlafaksyny głównie w skojarzeniu z alkoholem i/lub innymi produktami leczniczymi. Najczęściej zgłaszano następujące objawy
torsade de pointes. U pacjentów z podwyższonym ryzykiem ciężkich zaburzeń rytmu serca oraz wydłużenia odstępu QTc należy przed przepisaniem wenlafaksyny rozważyć stosunek korzyści do ryzyka (patrz przedawkowania: tachykardię, zaburzenia świadomości (od senności do śpiączki), rozszerzenie źrenic, drgawki i wymioty. Inne zaobserwowane objawy to zmiany w EKG (np. wydłużenie odstępu QT, blok odnogi
punkt 5.1). Drgawki. W trakcie leczenia wenlafaksyną mogą wystąpić drgawki. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych, wenlafaksynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z drgawkami pęczka Hisa, poszerzenie zespołu QRS [patrz punkt 5.1]), tachykardia komorowa, bradykardia, niedociśnienie tętnicze, zawroty głowy oraz zgony. Opublikowane badania retrospektywne pokazują, że przedawko-
w wywiadzie. Pacjentów tych należy ściśle monitorować. W przypadku pojawienia się drgawek leczenie należy przerwać. Hiponatremia. W trakcie leczenia wenlafaksyną mogą wystąpić przypadki hiponatremii wanie wenlafaksyny może się wiązać z większym ryzykiem zgonu w porównaniu z ryzykiem obserwowanym dla leków przeciwdepresyjnych SSRI, ale mniejszym niż dla trójpierścieniowych leków przeciwdepre-
i (lub) zespołu nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (ang. SIADH, Syndrome of Inappropriate Antidiuretic Hormone). Przypadki te obserwowano częściej u pacjentów ze zmniejszoną objęto- syjnych. Badania epidemiologiczne pokazały, że pacjenci leczeni wenlafaksyną są bardziej obciążeni czynnikami ryzyka samobójstwa niż pacjenci leczeni SSRI. Nie jest jasne, w jakim stopniu stwierdzenie zwięk-
ścią krwi krążącej lub odwodnionych. Ryzyko tych przypadków jest większe u pacjentów w podeszłym wieku, pacjentów przyjmujących leki moczopędne, pacjentów ze zmniejszoną objętością krążącej krwi. szonego ryzyka zgonu może być przypisane toksyczności wenlafaksyny po  przedawkowaniu, a  w  jakim stopniu innym cechom pacjentów leczonych wenlafaksyną. Wenlafaksynę należy przepisywać
Nieprawidłowe krwawienia. Produkty lecznicze hamujące wychwyt serotoniny mogą prowadzić do zaburzeń czynności płytek krwi. Przypadki krwawienia związanego z przyjmowaniem SSRI i SNRI obejmowały: w najmniejszej ilości, zgodnej z zaleconym dla danego pacjenta dawkowaniem, tak aby zmniejszyć ryzyko przedawkowania. Zalecane leczenie. Zalecane jest ogólne leczenie wspomagające i objawowe, oraz
od siniaków, krwiaków, krwawienia z nosa i wybroczyn po zagrażające życiu krwawienia z przewodu pokarmowego. U pacjentów przyjmujących wenlafaksynę może wystąpić zwiększone ryzyko krwotoku. Po- monitorowanie rytmu serca i innych ważnych parametrów życiowych. Jeśli istnieje ryzyko zachłyśnięcia, nie jest wskazane wywołanie wymiotów. Płukanie żołądka może być wskazane, jeżeli zostanie przeprowa-
dobnie jak inne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, wenlafaksynę należy stosować ostrożnie u osób z predyspozycjami do krwawień, w tym u pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe i inhibi- dzone wkrótce po przyjęciu produktu lub u pacjentów z objawami klinicznymi. Zastosowanie węgla aktywowanego może również zmniejszyć wchłanianie substancji czynnej. Wymuszona diureza, dializa, hemo-
tory płytek. Cholesterol w surowicy. W kontrolowanych placebo badaniach klinicznych odnotowano znaczące klinicznie zwiększenie stężenia cholesterolu w surowicy (5,3% pacjentów przyjmujących wenlafak- perfuzja i transfuzja wymienna prawdopodobnie nie będą skuteczne. Nie jest znane swoiste antidotum dla wenlafaksyny. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE. 5.1 Właściwości farmakodynamiczne. Grupa
synę i  0,0% pacjentów przyjmujących placebo) u  pacjentów leczonych przez co najmniej 3 miesiące. W  przypadku terapii długoterminowej należy okresowo dokonywać pomiaru stężenia cholesterolu farmakoterapeutyczna: inne leki przeciwdepresyjne, kod ATC: N06A X16. Mechanizm działania. Uważa się, że mechanizm przeciwdepresyjnego działania wenlafaksyny u ludzi polega na wzmocnieniu aktywności
w surowicy. Jednoczesne podawanie z produktami zmniejszającymi masę ciała. Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania wenlafaksyny w skojarzeniu z produktami zmniejszającymi masę ciała, w tym fentermi- neuroprzekaźników w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Badania przedkliniczne pokazały, że wenlafaksyna i jej aktywny metabolit O-demetylowenlafaksyna (ODV) są inhibitorami zwrotnego wychwy-
ną, nie zostało ustalone. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania wenlafaksyny i produktów zmniejszających masę ciała. Wenlafaksyna nie jest wskazana w leczeniu otyłości zarówno w monoterapii, jak i w tera- tu serotoniny i noradrenaliny. Wenlafaksyna jest również słabym inhibitorem zwrotnego wychwytu dopaminy. Wenlafaksyna i jej aktywny metabolit zmniejszają odpowiedź ß-adrenergiczną zarówno po podaniu
pii skojarzonej z innymi produktami. Mania/hipomania. U niewielkiego odsetka pacjentów z zaburzeniami nastroju, którzy przyjmowali leki przeciwdepresyjne, w tym wenlafaksynę, może wystąpić mania lub jednorazowym (pojedyncza dawka), jak i po podaniu przewlekłym. Wenlafaksyna i ODV wykazują bardzo podobne działanie w odniesieniu do ich całkowitego wpływu na wychwyt zwrotny neuroprzekaźników
hipomania. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych, wenlafaksynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi w wywiadzie lub w wywiadzie i wiązanie się z receptorami. Wenlafaksyna praktycznie nie wykazuje powinowactwa do receptorów muskarynowych, cholinergicznych, H1-histaminowych i a1-adrenergicznych w mózgu szczura in vitro. Aktyw-
rodzinnym. Zachowania agresywne. U niewielkiej liczby pacjentów przyjmujących leki przeciwdepresyjne, w tym wenlafaksynę, mogą wystąpić zachowania agresywne. Zgłaszane przypadki wystąpiły podczas ność farmakologiczna tych receptorów może być związana z różnymi działaniami niepożądanymi leków przeciwdepresyjnych, takimi jak działanie antycholinergiczne, uspokajające oraz wpływ na układ serco-
rozpoczynania leczenia, zmiany dawki i przerwania leczenia. Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych, wenlafaksynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z zachowaniami agresywnymi wo-naczyniowy. Wenlafaksyna nie ma zdolności hamowania monoaminooksydazy (MOA). W badaniach in vitro stwierdzono, że wenlafaksyna praktycznie nie wykazuje powinowactwa do receptorów opioido-
w wywiadzie. Przerwanie leczenia. W przypadku przerwania leczenia występują często objawy odstawienia, zwłaszcza po nagłym przerwaniu leczenia (patrz punkt 4.8). W badaniach klinicznych obserwowano wych lub benzodiazepinowych. Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania. Epizody dużej depresji. Skuteczność wenlafaksyny o natychmiastowym uwalnianiu w leczeniu epizodów dużej depresji
wystąpienie zdarzeń niepożądanych związanych z przerwaniem leczenia (podczas zmniejszania dawki i po zmniejszeniu dawki) u około 31% pacjentów leczonych wenlafaksyną i 17% pacjentów przyjmujących została potwierdzona w pięciu randomizowanych, z podwójnie ślepą próbą, kontrolowanych placebo, krótkoterminowych (trwających od 4 do 6 tygodni) badaniach z zastosowaniem zmiennych dawek (do
placebo. Ryzyko objawów odstawienia może zależeć od różnych czynników, w tym od czasu trwania leczenia, dawki i tempa zmniejszania dawki. Do najczęściej obserwowanych objawów odstawienia należały 375 mg na dobę). Skuteczność wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu w leczeniu dużych zaburzeń depresyjnych potwierdzono w dwóch kontrolowanych placebo krótkotrwałych (trwających 8 lub 12 tygo-
zawroty głowy, zaburzenia czucia (w tym parestezje), zaburzenia snu (w tym bezsenność i intensywne sny), pobudzenie lub lęk, nudności i (lub) wymioty, drżenie i ból głowy. Zazwyczaj, objawy te mają łagodny dni) badaniach z zastosowaniem zmiennych dawek (od 75 do 225 mg na dobę). W jednym długotrwałym badaniu dorośli pacjenci ambulatoryjni, którzy w 8-tygodniowym otwartym badaniu zareagowali na
do umiarkowanego charakter, jednakże u niektórych pacjentów mogą mieć ciężki przebieg. Objawy odstawienia zazwyczaj występują w trakcie kilku pierwszych dni od przerwania leczenia, ale odnotowano leczenie wenlafaksyną o przedłużonym uwalnianiu (75, 150 lub 225 mg), zostali zrandomizowani i kontynuowali przyjmowanie tej samej dawki wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu lub placebo przez okres
bardzo rzadkie przypadki ich wystąpienia u pacjentów, którzy przypadkowo pominęli dawkę. Zazwyczaj objawy te ustępują samoistnie w ciągu 2 tygodni, jednakże u niektórych osób mogą występować dłużej do 26 tygodni, w celu przeprowadzenia obserwacji nawrotów choroby. Skuteczność wenlafaksyny w zapobieganiu występowania nawrotów epizodów depresyjnych przez okres 12 miesięcy potwierdzono
(2-3 miesiące lub dłużej). Dlatego, gdy konieczne jest przerwanie leczenia, zaleca się stopniowe zmniejszanie dawek wenlafaksyny przez okres kilku tygodni lub miesięcy w zależności od odpowiedzi pacjenta w drugim długotrwałym badaniu kontrolowanym placebo z podwójnie ślepą próbą, u dorosłych pacjentów ambulatoryjnych z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi, którzy zareagowali podczas ostatnie-
(patrz punkt 4.2). Akatyzja/niepokój psychoruchowy. Stosowanie wenlafaksyny związane jest z wystąpieniem akatyzji charakteryzującej się subiektywnie nieprzyjemnym lub wyczerpującym niepokojem oraz go epizodu depresji na leczenie wenlafaksyną (od 100 do 200 mg na dobę, wg schematu dwa razy na dobę). Uogólnione zaburzenia lękowe. Skuteczność wenlafaksyny w postaci kapsułek o przedłużonym
potrzebą ruchu powiązaną często z niezdolnością do siedzenia lub stania w miejscu. Stan ten najczęściej występuje podczas kilku pierwszych tygodni leczenia. U pacjentów, u których pojawiły się takie objawy, uwalnianiu w leczeniu uogólnionych zaburzeń lękowych (ang. GAD) została potwierdzona w dwóch 8-tygodniowych kontrolowanych placebo badaniach z zastosowaniem stałych dawek (od 75 do 225 mg na
zwiększenie dawki może być szkodliwe. Suchość w jamie ustnej. Suchość w jamie ustnej jest zgłaszana przez 10% pacjentów leczonych wenlafaksyną. Może to powodować zwiększenie ryzyka wystąpienia dobę), w jednym 6-miesięcznym kontrolowanym placebo badaniu z zastosowaniem stałych dawek (od 75 do 225 mg na dobę) oraz w jednym 6-miesięcznym kontrolowanym placebo badaniu z zastosowaniem
próchnicy. Należy poinformować pacjentów o konieczności dbania o higienę jamy ustnej. Cukrzyca. U pacjentów z cukrzycą leczenie SSRI lub wenlafaksyną może wpływać na kontrolę glikemii. Może być ko- zmiennych dawek (37,5, 75 i 150 mg na dobę) u dorosłych pacjentów ambulatoryjnych. Mimo istnienia dowodów potwierdzających nadrzędność dawki 37,5 mg na dobę nad placebo, dawka ta nie była za każ-
nieczne dostosowanie dawkowania insuliny i/lub doustnych leków przeciwcukrzycowych. Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych. U pacjentów przyjmujących wenlafaksynę opisywano przypadki fałszywie dym razem tak skuteczna, jak większe dawki. Fobia społeczna. Skuteczność wenlafaksyny w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu w leczeniu fobii społecznej została potwierdzona w czterech 12-tygo-
dodatnich wyników immunologicznych testów przesiewowych na obecność fencyklidyny i amfetaminy w moczu. Jest to spowodowane brakiem swoistości testów przesiewowych. Fałszywie dodatnich wyników dniowych, wieloośrodkowych, kontrolowanych placebo badaniach z podwójnie ślepą próbą, z grupą kontrolną, z zastosowaniem zmiennych dawek oraz w jednym 6-miesięcznym, kontrolowanym placebo ba-
można się spodziewać jeszcze przez kilka dni po zakończeniu terapii wenlafaksyną. Testy potwierdzające, takie jak chromatografia gazowa lub spektrometria mas, pozwolą odróżnić wenlafaksynę od fencyklidy- daniu z podwójnie ślepą próbą z grupą kontrolną z zastosowaniem stałych/zmiennych dawek u dorosłych pacjentów ambulatoryjnych. Pacjenci otrzymywali dawki w zakresie od 75 do 225 mg na dobę. Badanie
ny i amfetaminy. 4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji. Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO). Nieodwracalne, nieselektywne IMAO. Nie należy stosować jednocześnie wenlafak- trwające 6 miesięcy nie wykazało wyższej skuteczności w grupie pacjentów stosującej dawki od 150 do 225 mg na dobę w porównaniu z grupą przyjmującą dawkę 75 mg na dobę. Lęk napadowy. Skuteczność
syny i nieodwracalnych, nieselektywnych IMAO. Nie wolno rozpocząć stosowania wenlafaksyny przez co najmniej 14 dni od zakończenia podawania nieodwracalnych, nieselektywnych IMAO. Stosowanie nieod- wenlafaksyny w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu w leczeniu lęku napadowego została potwierdzona w dwóch 12-tygodniowych, wieloośrodkowych, kontrolowanych placebo badaniach z podwój-
wracalnych, nieselektywnych IMAO można rozpocząć po upływie co najmniej 7 dni od zakończenia leczenia wenlafaksyną (patrz punkty 4.3 i  4.4). Odwracalne, selektywne inhibitory MAO-A (moklobemid). nie ślepą próbą u dorosłych pacjentów ambulatoryjnych z lękiem napadowym z lub bez towarzyszącej agorafobii. Dawka początkowa w tym badaniu wynosiła 37,5 mg na dobę i była stosowana przez 7 dni.
W związku z ryzykiem wystąpienia zespołu serotoninowego jednoczesne stosowanie wenlafaksyny z odwracalnymi i selektywnymi IMAO, takimi jak moklobemid, jest przeciwwskazane. Po zakończeniu leczenia Następnie pacjenci otrzymywali stałe dawki w zakresie od 75 do 150 mg na dobę w jednym badaniu oraz od 75 do 225 mg na dobę w drugim. Długotrwałe bezpieczeństwo stosowania, skuteczność i zapobie-
odwracalnym IMAO, przerwa przed rozpoczęciem stosowania wenlafaksyny może być krótsza niż 14 dni. Stosowanie odwracalnych IMAO można rozpocząć po upływie co najmniej 7 dni od zakończenia leczenia ganie nawrotom zostało potwierdzone również w jednym długotrwałym badaniu z podwójnie ślepą próbą kontrolowanym placebo z grupą kontrolną u dorosłych pacjentów ambulatoryjnych, którzy zareago-
wenlafaksyną (patrz punkt 4.4). Odwracalne, nieselektywne inhibitory MAO (linezolid). Antybiotyk linezolid jest słabym odwracalnym, nieselektywnym IMAO i nie należy go podawać pacjentom leczonym wenlafak- wali na leczenie open-label. Pacjenci kontynuowali przyjmowanie takich samych dawek wenlafaksyny o przedłużonym uwalnianiu, jak na końcu fazy open-label (75, 150 lub 225 mg). Elektrofizjologia serca.
syną (patrz punkt 4.4). Opisywano ciężkie działania niepożądane u pacjentów, u których leczenie wenlafaksyną rozpoczęto w krótkim czasie po zakończeniu leczenia IMAO albo gdy leczenie IMAO rozpoczęto W szczegółowym badaniu dotyczącym odstępu QTc z udziałem zdrowych ochotników wenlafaksyna stosowana w ponadterapeutycznej dawce dobowej 450 mg (podawana w dawce po 225 mg dwa razy na
bezpośrednio po zakończeniu leczenia wenlafaksyną. Działania niepożądane obejmowały drżenia mięśni, skurcze miokloniczne, obfite pocenie się, nudności, wymioty, nagłe zaczerwienienie twarzy, zawroty dobę) nie powodowała klinicznie istotnego wydłużenia odstępu QT. Jednakże po wprowadzeniu produktu do obrotu zgłaszano przypadki wydłużenia odstępu QTc i/lub częstoskurczu komorowego typu torsade
głowy i hipertermię z objawami przypominającymi złośliwy zespół neuroleptyczny, drgawki oraz zgon. Zespół serotoninowy. Tak jak w przypadku innych produktów działających serotoninergicznie, w trakcie de pointes (TdP) oraz arytmii komorowej, zwłaszcza po przedawkowaniu lub u pacjentów z innymi czynnikami ryzyka wydłużenia odstępu QTc/TdP (patrz punkty 4.4, 4.8 i 4.9). 5.2 Właściwości farmakokinetyczne.
leczenia wenlafaksyną może wystąpić zespół serotoninowy, stan potencjalnego zagrożenia życia, zwłaszcza gdy jednocześnie stosowane są inne produkty mogące oddziaływać na system serotoninergicznych Wenlafaksyna jest intensywnie metabolizowana, głównie do aktywnego metabolitu O‑demetylowenlafaksyny (ang. ODV). Średnie okresy półtrwania ± odchylenie standardowe (ang. SD) wenlafaksyny i ODV
neuroprzekaźników [w tym tryptany, SSRI, SNRI, pochodne amfetaminy, lit, sybutramina, ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum), fentanyl oraz jego odpowiedniki, tramadol, dekstrometorfan, ta- wynoszą odpowiednio 5±2 godz. i 11±2 godz. Stężenia wenlafaksyny i ODV osiągają stan stacjonarny w ciągu 3 dni doustnego, wielokrotnego podawania produktu. Wenlafaksyna i ODV wykazują kinetykę linio-
pentadol, petydyna, metadon i pentazocyna], z produktami leczniczymi osłabiającymi metabolizm serotoniny (takimi jak IMAO, np. błękit metylenowy), z prekursorami serotoniny (takimi jak suplementy trypto- wą w zakresie dawek od 75 do 450 mg na dobę. Wchłanianie. Przynajmniej 92% pojedynczej dawki doustnej wenlafaksyny o natychmiastowym uwalnianiu ulega wchłonięciu. Całkowita biodostępność wynosi
fanu) lub z lekami przeciwpsychotycznymi, lub innymi antagonistami dopaminy (patrz punkty 4.3 i 4.4). Jeśli leczenie wenlafaksyną w skojarzeniu z SSRI, SNRI lub agonistą receptora serotoninowego (tryptan) 40% do 45% w zależności od metabolizmu ogólnoustrojowego. Po podaniu wenlafaksyny o natychmiastowym uwalnianiu, maksymalne stężenia wenlafaksyny i ODV w osoczu występują odpowiednio w ciągu
jest klinicznie uzasadnione, zaleca się uważne obserwowanie pacjenta, zwłaszcza na początku leczenia i po zwiększeniu dawkowania. Stosowanie wenlafaksyny jednocześnie z prekursorami serotoniny (takimi 2 i 3 godz. Po podaniu wenlafaksyny w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu, maksymalne stężenia wenlafaksyny i ODV w osoczu występują odpowiednio w ciągu 5,5 i 9 godz. W przypadku podawania
jak suplementy tryptofanu) nie jest zalecane (patrz punkt 4.4). Substancje oddziałujące na OUN. Ryzyko stosowania wenlafaksyny w skojarzeniu z innymi substancjami oddziałującymi na OUN nie było systema- równoważnych dobowych dawek wenlafaksyny w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu lub kapsułek o przedłużonym uwalnianiu, wenlafaksyna z kapsułek o przedłużonym uwalnianiu wchłania się
tycznie oceniane. Dlatego też, zaleca się zachowanie ostrożności podczas stosowania wenlafaksyny w skojarzeniu z innymi substancjami oddziałującymi na OUN. Etanol. Wenlafaksyna nie nasila zaburzenia wolniej, ale stopień wchłaniania jest taki sam, jak w przypadku tabletek o natychmiastowym uwalnianiu. Pokarm nie wpływa na biodostępność wenlafaksyny i ODV. Dystrybucja. Wenlafaksyna i ODV w zakresie
funkcji umysłowych i motorycznych wywołanych przez etanol. Jednakże, podobnie jak w przypadku wszystkich substancji oddziałujących na OUN, należy zalecić pacjentom, aby unikali spożywania alkoholu stężeń terapeutycznych są w niewielkim stopniu wiązane przez białka osocza (odpowiednio 27% i 30%). Po podaniu dożylnym objętość dystrybucji w stanie stacjonarnym dla wenlafaksyny wynosi 4,4±1,6 l/kg.
w czasie stosowania wenlafaksyny. Produkty lecznicze wydłużające odstęp QT. W wypadku jednoczesnego stosowania innych produktów leczniczych, które wydłużają odstęp QTc, wzrasta ryzyko wydłużenia Metabolizm. Wenlafaksyna podlega w znacznym stopniu efektowi pierwszego przejścia w wątrobie. Badania in vitro oraz in vivo pokazują, że wenlafaksyna jest metabolizowana do głównego aktywnego meta-
odstępu QTc i (lub) wystąpienia arytmii komorowych (np. typu torsade de pointes). Należy unikać jednoczesnego stosowania takich produktów leczniczych (patrz punkt 4.4). Należą do nich leki z następujących bolitu ODV przy udziale CYP2D6. Badania in vitro oraz in vivo pokazują, że wenlafaksyna jest metabolizowana do pobocznego mniej aktywnego metabolitu N-demetylowenlafaksyny przy udziale CYP3A4. Bada-
grup:. leki przeciwarytmiczne – klasa Ia i III (np. chinidyna, amiodaron, sotalol, dofetylid), niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. tiorydazyna), niektóre antybiotyki makrolidowe (np. erytromycyna), niektóre leki nia in vitro oraz in vivo wskazują, że wenlafaksyna jest słabym inhibitorem CYP2D6. Wenlafaksyna nie hamuje aktywności CYP1A2, CYP2C9 i CYP3A4. Eliminacja. Wenlafaksyna i jej metabolity są wydalane głównie
przeciwhistaminowe, niektóre antybiotyki chinolonowe (np. moksyfloksacyna). Powyższa lista nie jest pełna, należy również unikać stosowania innych produktów leczniczych o znanych właściwościach znaczne- przez nerki. Około 87% dawki wenlafaksyny jest wydalana z moczem w ciągu 48 godzin zarówno w postaci niezmienionej (5%), w postaci niesprzężonej ODV (29%), sprzężonej ODV (26%), jak i innych pobocz-
go wydłużania odstępu QT. Wpływ innych produktów leczniczych na działanie wenlafaksyny. Ketokonazol (inhibitor CYP3A4). Badania farmakokinetyki ketokonazolu u osób o intensywnym (ang. EM, Extensive nych nieaktywnych metabolitów (27%). Średni klirens ± SD wenlafaksyny i ODV w stani
Metabolisers) i powolnym metabolizmie (ang. PM, Poor Metabolisers) z udziałem CYP2D6, wykazały zwiększenie wartości AUC wenlafaksyny (70% i 21% odpowiednio u CYP2D6 PM i EM) i dla O-demetylowenla-
faksyny (33% i 23% odpowiednio u CYP2D6 PM i EM) po podaniu ketokonazolu. Jednoczesne stosowanie inhibitorów CYP3A4 (np. atazanawir, klarytromycyna, indynawir, itrakonazol, worykonazol, pozakonazol,
ketokonazol, nelfinawir, rytonawir, sakwinawir, telitromycyna) i wenlafaksyny może zwiększać stężenie wenlafaksyny i O-demetylowenlafaksyny. Dlatego zalecana jest ostrożność podczas jednoczesnego lecze-
nia inhibitorami CYP3A4 i wenlafaksyną. Wpływ wenlafaksyny na działanie innych produktów leczniczych. Lit. Jednoczesne stosowanie wenlafaksyny i litu może spowodować wystąpienie zespołu serotoninowe-
go (patrz: Zespół serotoninowy). Diazepam. Wenlafaksyna nie ma wpływu na farmakokinetykę i farmakodynamikę diazepamu oraz jego aktywnego metabolitu, demetylodiazepamu. Wydaje się, że diazepam nie
wpływa na farmakokinetykę wenlafaksyny i O-demetylowenlafaksyny. Nie wiadomo, czy występują interakcje farmakokinetyczne i (lub) farmakodynamiczne z innymi benzodiazepinami. Imipramina. Wenlafak-
syna nie wpływa na farmakokinetykę imipraminy ani 2-hydroksyimipraminy. Odnotowano zależne od dawki zwiększenie o 2,5 do 4,5 razy wartości AUC 2-hydroksydezypraminy podczas podawania wenlafaksy-
ny w dawce od 75 do 150 mg na dobę. Imipramina nie wpływa na farmakokinetykę wenlafaksyny i O-demetylowenlafaksyny. Kliniczne znaczenie tej interakcji nie jest znane. Należy zachować szczególną
ostrożność podczas jednoczesnego stosowania wenlafaksyny i imipraminy. Haloperydol. Badania farmakokinetyki z haloperydolem wykazały zmniejszenie o 42% całkowitego doustnego klirensu, zwiększenie
wartości AUC o 70%, zwiększenie wartości Cmax o 88%, ale brak zmiany okresu półtrwania dla haloperydolu. Należy wziąć to pod uwagę podczas jednoczesnego stosowania haloperydolu i wenlafaksyny. Klinicz-
ne znaczenie tej interakcji nie jest znane. Rysperydon. Wenlafaksyna powoduje zwiększenie wartości AUC rysperydonu o 50%, ale tylko nieznacznie oddziałuje na profil farmakokinetyczny całkowitej aktywnej
frakcji (rysperydon i 9‑hydroksyrysperydon). Kliniczne znaczenie tej interakcji nie jest znane. Metoprolol. Jednoczesne stosowanie wenlafaksyny i metoprololu u zdrowych ochotników wykazało w badaniach inte-
rakcji farmakokinetycznych obu produktów leczniczych zwiększenie stężenia metoprololu w osoczu o około 30-40%, podczas gdy stężenie aktywnego metabolitu a-hydroksymetoprololu nie uległo zmianie.
Kliniczne znaczenie tej obserwacji dla pacjentów z nadciśnieniem nie jest znane. Metoprolol nie wpływa na profil farmakokinetyczny wenlafaksyny ani jej aktywnego metabolitu. O-demetylowenlafaksyny. Nale-
ży zachować szczególną ostrożność w  przypadku jednoczesnego stosowania wenlafaksyny i  metoprololu. Indynawir. Badania farmakokinetyki indynawiru wykazały zmniejszenie wartości AUC o  28% oraz
zmniejszenie wartości Cmax o 36% dla indynawiru. Indynawir nie wpływa na farmakokinetykę wenlafaksyny i O‑demetylowenlafaksyny. Kliniczne znaczenie tej interakcji nie jest znane. Leki metabolizowane przez
izoenzymy cytochromu P450. W badaniach in vivo wykazano, że wenlafaksyna stosunkowo słabo hamuje aktywność enzymu CYP2D6. Wenlafaksyna nie hamowała aktywności enzymów CYP3A4 (alprazolam
i karbamazepina), CYP1A2 (kofeina) ani CYP2C9 (tolbutamid) lub CYP2C19 (diazepam) in vivo. Doustne środki antykoncepcyjne. Po wprowadzeniu produktu do obrotu opisywano przypadki nieplanowanych ciąż
u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne równocześnie z wenlafaksyną. Nie ma jasnych dowodów, że ciąże te były wynikiem interakcji środków antykoncepcyjnych z wenlafaksyną. Nie przepro-
wadzono badań interakcji wenlafaksyny z hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi. 4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację. Ciąża. Brak wystarczających danych dotyczących stosowania wenlafaksyny
u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na rozród (patrz punkt 5.3). Zagrożenie dla człowieka nie jest znane. Wenlafaksyna może być stosowana u kobiet w ciąży jedynie w przypad-
ku, gdy spodziewane korzyści z leczenia przeważają nad ewentualnym ryzykiem. Podobnie jak w przypadku innych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI lub SNRI), także stosowanie wenlafaksyny
w ciąży lub krótko przed porodem, może spowodować wystąpienie objawów odstawienia u noworodków. U niektórych noworodków narażonych na działanie wenlafaksyny w końcowym okresie trzeciego try-
mestru ciąży wystąpiły powikłania wymagające karmienia przez zgłębnik, wspomagania oddychania lub długotrwałej hospitalizacji. Takie powikłania mogą wystąpić natychmiast po porodzie. Wyniki badań
epidemiologicznych wskazują, że stosowanie inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) u kobiet w ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze, może zwiększać ryzyko występowania zespołu przetrwałego
nadciśnienia płucnego noworodka (PPHN – ang. persistent pulmonary hypertension in the newborn). Chociaż nie przeprowadzono badań dotyczących związku PPHN z leczeniem inhibitorami zwrotnego wychwy-
tu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), nie można wykluczyć ryzyka podczas stosowania wenlafaksyny, biorąc pod uwagę powiązany mechanizm działania (hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny). Jeżeli
SSRI lub SNRI były stosowane pod koniec ciąży, u noworodków mogą wystąpić następujące objawy: drażliwość, drżenie, hipotonia, nieustający płacz oraz trudności ze ssaniem lub spaniem. Objawy te mogą
wynikać z działania serotoninergicznego albo być objawami ekspozycji na produkt. W większości przypadków powikłania te obserwuje się natychmiast lub w ciągu 24 godzin po porodzie. Karmienie piersią.
Wenlafaksyna i jej aktywny metabolit O-demetylowenlafaksyna przenikają do mleka ludzkiego. Po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu zgłaszano przypadki płaczu, drażliwości oraz zaburzeń rytmu
snu u niemowląt karmionych piersią. Po zaprzestaniu karmienia piersią zgłaszano również objawy odpowiadające objawom związanym z przerwaniem leczenia wenlafaksyną. Nie można wykluczyć ryzyka wy-
stąpienia działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią. Dlatego należy podjąć decyzję o kontynuowaniu bądź przerwaniu karmienia piersią lub kontynuowaniu bądź przerwaniu leczenia produktem
Efectin ER, biorąc pod uwagę korzyści dla dziecka wynikające z karmienia piersią oraz korzyści dla kobiety wynikające z leczenia produktem Efectin ER. Płodność. Zmniejszenie płodności zaobserwowano w ba-
daniu, w którym szczury obu płci poddano działaniu O‑demetylowenlafaksyny. Znaczenie tej obserwacji dla stosowania produktu u ludzi nie jest znane (patrz punkt 5.3). 4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia
pojazdów i obsługiwania maszyn. Każdy produkt leczniczy działający na procesy psychiczne może zaburzać proces oceny, myślenie oraz zdolności motoryczne. Dlatego pacjenci przyjmujący wenlafaksynę po-
winni zostać ostrzeżeni o możliwości zaburzeń zdolności prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. 4.8 Działania niepożądane. Podsumowanie profilu bezpieczeństwa. Do bardzo często (>1/10) zgłasza-
nych działań niepożądanych podczas badań klinicznych należały nudności, suchość w jamie ustnej, ból głowy i pocenie się (w tym poty nocne). Tabelaryczna lista działań niepożądanych. Działania niepożądane
zostały podane zgodnie z klasyfikacją układów i narządów, częstością występowania oraz zmniejszającym się stopniem ciężkości w każdej częstości występowania. Częstość występowania jest określona według
następującego podziału: bardzo często (³1/10), często (³1/100 do <1/10), niezbyt często (³1/1 000 do <1/100), rzadko (³1/10 000 do <1/1 000), bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być
określona na podstawie dostępnych danych). O
11.07.2018