Öğretim Teknolojileri Birleştirilmiş

Öğretim Teknolojileri ve
Materyal Geliştirme
Multimedya Denilince Aklımıza Gelenler?
Multimedya Denilince Aklımıza Gelenler?
En fazla medya ögesini bir arada kullanma şeklidir.
Multimedya nasıl izlenir?
Multimedya nasıl izlenir?
Sosyal Medya Denilince Aklımıza Gelenler?
Sosyal Medya Denilince Aklımıza Gelenler?
Teknolojinin Hızlı Gelişimi için Birkaç Örnek
•Bayt
•Kilobayt
•Megabayt
•Gigabayt
•Terabayt
•Petabayt
•Exabayt
•Zettabayt
•Yottabayt
Teknolojinin Hızlı Gelişimi için Birkaç Örnek
Dünyada üretilen tüm verinin yüzde 90'ı son beş yılda oluştu. IBM'e göre her gün 2,5
milyar GB (2,5 eksabayt (1 eksabayt=1.073.741.824 gigabayt)) veri üretiliyor.
İnternet ve sosyal medya kullanımının baş döndüren bir hızla yaygınlaşmasıyla, dünyanın
her yerinden milyonlarca insan bireysel, toplumsal, kültürel ve çevresel ipuçları taşıyan
verileri kapsayan paylaşımlar yapıyor.
Facebook, Instagram, Linkedin vd. sosyal medya platformları, kullanıcılarının ürettiği tüm
veriyi işliyor. Fotoğraf ve video paylaşımları, sayfa beğenileri, reklamları izleme süreleri ve
daha pek çok şey.
Kısaca internet üzerinden kullanıcıların arama alışkanlıkları, konumu, dili vs. tüm bilgiler
kayıt altına alınarak işleniyor. İşte tüm bu bilgiler büyük veriyi oluşturuyor.
Öğretmen Rollerinin Değişimi
Bilgi ve teknoloji toplumunda; çoklu iletişim destekli,

bilgisayarlı yeni eğitim teknolojilerinin öğretmeni saf dışı
bırakması endişesi dile getirilmesine karşın eğitimin
vazgeçilmez temel taşı ÖĞRETMENDİR.
Bu süreçte, öğretmen merkezli bir eğitim anlayışı yerine öğrenen merkezli bir eğitim
anlayışı hayata geçirilerek, öğrencilere 21. yüzyılın yeni bilgi ve becerileri
kazandırılmalıdır.
Öğrenci Öğrenci
Öğrenci Öğrenci Öğrenci Öğrenci
Öğretmen Öğretmen
Öğrenci Öğrenci Öğrenci Öğrenci

ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİMDE; öğretmenin içerik uzmanı, bilgi kaynağı
ve bilgi transferi rolü yerine kolaylaştırıcı, bilgi rehberi, bilgi rotası
belirleyen kaptan ve öğrencilerle birlikte öğrenen rollerine
bırakmıştır.
Öğrenci
Öğrenci Öğrenci
Öğretmen
Öğrenci Öğrenci
Öğretmenin bu yeni rolleri, bilgileri ve becerileri kazanması gerekmektedir. Bilgi
ve iletişim teknolojisi öğretmenlerin ve öğrencilerin yeni rollerine uyumda ve
öğrenci merkezli eğitime geçişte güçlü araçlar olarak destek vermektedir. Bir
uzman olarak öğretmenin bilgisi konudan konuya değişir.
• Öğretmenler öğrencilerine ‘’nasıl öğrenilmesi gerektiği’’ konusunda
yardım etmelidir. Öğrencinin kendisinin araştırma yapmasının en büyük avantajı
neyi, niçin öğrenmesi gerektiği konusunda inisiyatif sahibi olmasıdır. Böylece
öğrenci farklı ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik olarak kendini ifade edebilir.

• Bilgiyi, kuramları ve ulusal normları aktaran ‘’ÖĞRETMEN’’ anlayışının
olduğu bir eğitim-öğretim kurum kültürü hızla zayıflamakta, ve yok olmaktadır.
Bu geleneksel anlayışın etkililiği ilköğretim kademesinde yüksek düzeyde iken
orta öğretim kademesinde düşük düzeydedir.

• Öğrenci merkezli eğitimde bir öğretmen ve onu dinleyen öğrencilerden
oluşan geleneksel sınıf ortamı yerine, birçok öğretmenden oluşan sınıflar
olmalıdır. Öğrenciler ya bireysel projelerde ya d a proje gruplarında
çalışacaklardır. Öğrencilerin bu çalışmaları sırasında değişik gruplar arasında
geçişler olacak, bu geçişler öğrencilerin bilgi ve deneyimlerini artıracaktır.

Öğretmen Rolleri Ne Olmalıdır?
• Artan bilgiyi izleyen ve seçebilen,
• Öğrenci d e oluşan bilgi boşlukları ve sapmaları belirleyen, yaratıcı
düşünceyi destekleyen,
• Bilgi alanları, dalları ve konuları arasında bağlantı kurabilen,

• Uygulayan,
• Üreten,
• Öğrencilerin farklılığı belirleyerek, onları geliştiren.
• Yapısalcı bir öğretmen sorunları belirler ve örgütler, öğrencilerin araştırmalarını gözler ve
onların yeni düşünce modellerini araştırmasına ve geliştirmesine yönelik rehberlik yapar.
Kaynakça: Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Dr. Tufan AYTAÇ

• Öğretmen sadece yazılı bir kitabı izlemek yerine çok farklı kaynaklardan
yararlanmalıdır. Örneğin, öğretmen nüfus sayımı ile ilgili bir bölümü okumak
yerine mini bir nüfus sayımı planlar, verilerin nasıl toplanacağını uygulamalı
olarak yapar ve sonuçları yorumlamayı gösterir.

Bu anlamda, öğretmen farklı fikirlerin ortaya çıkmasını
sağlayıcı ve onları zenginleştirici bir sınıf ortamı ya da
program içeriği oluşturarak, öğrencilerinde hızlı zihinsel
değişimi ve dönüşümü gerçekleştirir. Yapısalcı yaklaşımda,
öğretmen kolaylaştırıcılık ve koçluk görevi yapar.
Öğrenci Rollerinin Değişimi
• Öğrencilerin hızla gelişen teknoloji toplumunda yeni bilgi ve beceri

alanlarında uzmanlaşması, analiz ve karar alma yeteneklerine sahip olması,
büyük bilgi yığınları içinde dolaşmayı öğrenmesi gerekmektedir.

• Öğrencilerin sürekli bilginin aktarıldığı bir boş kutu olarak bakmak yerine
onlardan kendi bilgi yapılandırmalarını gerçekleştirmede aktif olmaları
gerekmektedir. Öğrencilerin farklı yapılarda olduğu gerçeğinden hareketle,
öğretmenler farklı yöntemlerle neyi, nasıl öğretecekleri konusunda çeşitli
anlayışlara sahip olmalarıdır.(Denig,1999:s 17)

• Günümüzün eğitim anlayışında sınıf odaklı bir eğitim-öğretim yaklaşımı
yerine, öğrencinin bilgi yapısı temel alınmaktadır. Bu yaklaşım,sanayi ve
kısmen bilişim-bilgi toplumunda yaşanacak olan ÖĞRETMEN MERKEZLİ bir
sınıftan daha fazla ÖĞRENCİ MERKEZLİ bir yaklaşıma geçilmesini
öngörmektedir.
Öğrenci merkezli sınıf; karşılıklı sosyal ilişkileri, bağımsız araştırma ve
çalışmayı, yaratıcılığı göstermeyi ve çeşitli öğrenme biçimlerini de
dikkate alan küçük bir yapıdır.

• Öğrencinin eğitimden beklentileri;
• Zaman ve Mekan Sınırlandırması bağımsız,
• En Hızlı ve En Basit İçerik Sunumu
• Minimum sürede basit, anlaşılır ve yalın tanımlanmış iş adımları ile

üretilmiş eğitim içeriği
• Yoğun etkileşimli eğitim içerikleriyle eğitim almak sahip olmak
• Verilere ve somut örneklere dayalı içeriklere sahip zengin eğitim

içeriği
• Kişiye Özgü: Bireye kendini özel hissedecek şekilde bir eğitim sistemi
• Alternatifli: Problem oluşmadan istediği şekilde eğitim içeriğine ulaşma
imkanı. (responsive tasarımlar)
Yaşam Boyu Eğitim
Bilgi
Okuryazarlığı • Öğrenmenin okulla sınırlı
kalmayan yetişkin
eğitimi diye d e
Öğrenmeyi
öğrenme tanımlanabilir.
Yaşam Boyu
Öğrenme
Sanal Okullar
Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE) Nedir?
• Bilgisayarın öğrenme öğretme ve okul yönetimi ile ilgili faaliyetlerde
kullanılmasıdır.
• Yani bilgisayarın ders içeriklerini doğrudan sunma, öğrenilenleri tekrar
etme, problem çözme, alıştırma yapma ve benzeri
etkinliklerde öğrenme-öğretme aracı olarak
kullanılmasıdır.
BDE Tarihçesi
• 1920’li yıllarda teknolojik gelişmelerle paralellik göstererek ortaya çıkmış, eğitim
alanında devrim sayılabilecek ve a d eta eğitimde çığır a ça n çağdaş bir eğitim
modelidir.
BDE Tarihçesi
• 1950’ler • 1960’ler
• Programlı Öğretim • Delikli Kartlar
• Öğretme Makinaları • Kişiselleştirilmiş Öğretim
• Bilgisayarla Yönetilen Öğretim
• 1970’ler • 1980’ler
• Bilgisayar devrimi başlar • Kişisel Bilgisayarlar
• Minibilgisayarlar • Hipermedia-Hipermetin
• Daha güçlü ve küçük bilgisayarlar
• Eğitim Yazılımlarının miktarı ve çeşitliliğinde artış
Türkiye’de ve Dünyada BDE
• Türkiye’de 1990’lı yılların başında toplumun büyük bir kesimi İnternet’ten

habersizdi. 1995’li yıllarda telekonferans, video konferans, uydu yayıncılığı
kavramlarını, ancak konu ile ilgilenenler anlayabiliyordu. 2000’li yıllarda ise, yazılı
ve görsel basında sık sık bu teknolojiler üzerinde konuşulabilmektedir.
• 1985-1986 öğretim yılında, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 101 orta dereceli okula,
1 tanesi öğretmene 10 tanesi öğrenciye ait olacak şekilde mikrobilgisayarlar satın
alınarak bu okullardaki ikişer öğretmene 5 haftalık hizmet içi eğitim verilmiştir.

• 1986-1987 öğretim yılında lise son sınıf öğrencilerine "Bilgisayara Giriş" adında ders
verilmeye başlanmıştır.
• 1985-87 yılları arasında toplam 2004 bilgisayar, ortaokul ve meslek liselerine
dağıtılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı Dünya Bankası katılımıyla 53 bilgisayar deneme
okuluna 1666 bilgisayar temin edilerek bilgisayar laboratuvarları kurulmuştur. Bu
okullara Bilim ve Teknoloji ansiklopedisi, ingilizce matematik , fizik, kimya ve biyoloji
konularında ders yazılımları d a dağıtılmıştır.

• 1989 "Altıncı beş yıllık kalkınma planında" bilgisayar destekli eğitim plan kapsamına
alınarak devlet politikası haline getirilmiştir. Bu plana göre bilgisayar destekli eğitim,
gerekli yazılım ve elamanların suretiyle yaygınlaştırılacaktır...

• 1968 yılında İngiltere d e kurulan "Open University"; günümüzde Hollanda, Belçika,
Lüksenburg, Almanya ve diğer Avrupa Topluluğu ülkelerine d e hizmet vermektedir.
Video vb. araçlar d a görsel eğitim amaçlı kullanılmaktadır.

Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)
Avantajları Nelerdir?
• Çoklu öğrenme ortamı sağlar.
• Bireysel gereksinimlerin karşılanmasını sağlar.
• Dikkat çeker.
• Hatırlamayı kolaylaştırır.
• İçeriği basitleştirir, anlaşılmasını kolaylaştır.
• Soyut kavramları somutlaştırır.
• Zamandan tasarruf sağlar.
• Tekrar tekrar kullanılabilir.
Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE)
Dezavantajları Nelerdir?
• İçe kapanıklığa neden olur
• Gerçek yaşam öğrenmesini kısıtlar
• Duygusal / sosyal ilişkileri olumsuz yönde etkiler
• Sağlık sorunları
• Kavramları algılama konusunda gelişim problemleri
• Tehlikeli içerik (siteler)
• Dil gelişimine ket vurur
• Yaratıcılığı sınırlar (algı değişimi)
• Zaman yönetimi eksikliği
Bilgisayar Destekli Eğitim
• Öğretim Teknolojileri ve
Materyal Geliştirme
BDE Nedir?
n Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE),
öğretimsel içerik veya faaliyetlerin
bilgisayar yoluyla aktarılmasıdır.
n BDE, eğitimde bilgisayar kullanımı

için kullanılan en eski
kavramlardan biridir. Bu yüzden,
farklı amaçlarla dahi olsa, eğitim
ortamında bilgisayar kullanımı
genellikle BDE olarak adlandırılır.
Bilgisayar ...
n Bilgisayarın eğitim alanına verdiği destek değişik
biçimlerde ifade edilebilmektedir.
n BDÖ: Bilgisayar Destekli Öğretim

n BDE: Bilgisayara Dayalı Eğitim
n BDÖ: Bilgisayar Destekli Öğrenme
n BÖU: Bilgisayarların Öğretsel Uygulamaları
n BTÖ: Bilgisayar Tabanlı Öğretim
BDE Ne Değildir?
n Eğitimde kullanılan bir çok yararlı bilgisayar
uygulaması BDE uygulaması olarak
değerlendirilmez.
n Öğretmenlere ve öğrencilere rapor veya ödev

hazırlamaya yarayan kelime işlem programları değildir.
n Kayıtları düzenlemek ve saklamak için bir veritabanı
programının kullanılması değildir.
n Hesap tablolarının sayısal bilgileri tutmakta,
hesaplama yapmakta veya grafik oluşturmada
kullanılması değildir.
n Sunum programları yoluyla asetat veya bilgisayar
yoluyla sunum hazırlanması değildir.
BDE Nedir?
n BDE,
n bilgisayarın öğrenmenin meydana geldiği bir
ortam olarak kullanıldığı,
n öğretim sürecini ve öğrenci motivasyonunu
güçlendiren,
n öğrencinin kendi öğrenme hızına göre
yararlanabileceği,
n kendi kendine öğrenme ilkelerinin bilgisayar
teknolojisi ile birleşmesinden oluşmuş bir
öğretim yöntemidir.
BDE Nedir?
n BDE
n öğretim sürecinde öğrencilerin
bilgisayarda programlanan dersler
ile etkileşimde bulunduğu,
n öğretmenin rehber,
n bilgisayarın ise ortam rolünü
üstlendiği etkinlikler olarak
tanımlanabilir.
BDE’nin Eğitim ve Öğretimdeki Yeri
n Öğretici Uygulamaları Alıştırma-Uygulama

Öğreticiler
Simülasyonlar
Öğretici Oyunlar
Problem Çözme Yazılımı
n Araç Uygulamaları Kelime İşlemci

Hesap Tablosu
Veritabanı
Masaüstü Yayıncılık
Elektronik Ansiklopediler
n Öğrenci Uygulamaları Programlama Dilleri (Pascal, C, Basic vb.)

Yazarlık Dilleri
BDE’nin Yararları
n Öğretimin kalite ve etkinliğinin arttırılması
n Araştırma, öğretim vb. aktivitelerin düzenlenmesinde
yaşanan zaman sorunlarının aşılması
n Derslerin çekiciliğinin artırılması
n Farklı ön bilgilere sahip çok sayıda öğrenciye ulaşma
n İçeriği farklı biçimlerde sunarak erişim olanaklarını
arttırma
n Esnek bir öğrenme ortamı yaratma
n Yeni teknolojik gelişmelere ayak uydurma
BDE’nin Sınırlılıkları
n Öğrencilerin sosyo-psikolojik gelişimlerini engelleyebilmesi
n Öğrencilerin yaratıcılıklarını engelleyebilmesi
n Özel donanım ve beceri gerektirmesi
n Eğitim programıyla uyumlu olmaması, eğitim programını
desteklememesi
n İstenilen kalitede ders yazılımları olması için yeterli
zaman ve iyi bir ekip çalışması gerektirmesi
n Öğrencinin başarısını artıracağı ve var olan eğitim
sorunlarını kesin çözeceği gibi bir yanılgıya
düşülmemesi
BDE’de Kullanılan Yaygın Formatlar
Bilgisayar
Destekli Eğitim
1.Öğretici Programlar
n Öğretici programlar, öğretilecek
konunun içeriğini sunan, içeriğin
öğrenilmesi için alıştırma imkanı
sağlayan, dönüt veren,
öğrencilerin performansını
değerlendiren, öğrencileri
yönlendiren kısaca öğretmenini
rolünü üstlenerek aktif bir
öğrenme ortamı sağlayan
yazılımlardır.
Öğretici Programların Genel Yapısı
Programa Bilginin Soru ve

Giriş Sunulması Yanıt
Programdan Dönüt ve Yanıtı

Çıkış Hatırlatma Yargılama
Öğretici Programların Genel Yapısı (Devam)
n Programa Giriş Bilginin Sunulması

n Hedeflerin Sunulması n Bilgiyi Derleme Türleri
n Ön Bilginin Hatırlatılması n Bilgiyi Derleme Türleri
n Ön test n Sözel Bilgi
n Kavramlar
n Kurallar ve İlkeler
n Beceriler
n Bilginin Akışı
n Doğrusal yapı
n Dallanan yapı
n Düzeyi öğrenci başarısına
göre ayarlayan yapı

Soru ve Yanıt
n Soru Türleri
Klasik Doğru-Yanlış
Çoktan Seçmeli Eşleme
Kısa Yanıtlı Açıklayıcı

Yanıtı Yargılama
n Yanıtı yargılama dönüt vermek amacı ile öğrencinin verdiği
yanıtın değerlendirilmesi, programdaki sonraki adımlara
karar verilmesi ve öğrenci performans kayıtlarının tutulması
sürecidir.
Dönüt ve Hatırlatma
n Dönüt, programın öğrencinin yanıtına verdiği tepkidir.
n Hatırlatma aşamasında verilmiş olan bilgi tekrar sunulabilir.
Verilmiş olan bilgiye ait özet bilgi sunulabilir.
Programdan Çıkış
n Öğrenci programı tamamladığında özet bilgi ve performansına
ait rapor sunulabilir.
2. Alıştırma-Uygulama Programları
n Bu programların işlevi öğretmek
değil, konuyu belli bir düzeyde bilen
bir öğrenciye uygulama olanağı
sunmaktır.
n Alıştırma-uygulama programları,
uygun bir öğretici program veya
simülasyonla desteklenmelidir.
Program sonrası etkinlik, sınıf içi
etkinlikleri de (metin okuma, düz
anlatım, grup çalışması vb.) olabilir.
Alıştırma-Uygulama Programlarının Genel
Yapısı
Programa Maddenin Soru ve

Giriş Seçilmesi Yanıt
Programdan Yanıtı
Dönüt
Çıkış Yargılama
Alıştırma-Uygulama Programlarının Genel
Yapısı (Devam)
n Alıştırma-uygulama programlarının genel
yapısı farklılık gösterebilir.
n Genel yapıdaki farklılıklar tasarım faktörleri
açısından gruplandırılır.
n Giriş ve öğrenci kontrolü
n Madde özellikleri
n Sonlandırma
n Dönüt
n Öğrencinin güdülenmesi
n Veri saklama
3.Hipermedya
n Bu yöntem, öğrenmeyi
yönlendirmek için farklı
erişim yöntemlerinin bir
veritabanı aracılığı ile
kullanılması ile oluşur.
n Hipermedya yazılımının
başarılı olması için açık ve
iyi gerekçelendirilmiş bir
amaç ve amaca uygun bir
tasarım gereklidir.
Hipermedya
Yapısı
resim
resim, grafik ve
resim
metin içerisinde
hiperbağlar ve
grafikler Hiperbağlar
Resimler, farklı
grafik, şema kaynakları
vb. gösteren…
Grafikler
resim veya
Video bir video veya Kaynaklar
film … grafik veya
olabilir… metin veya ...
Hipermedya Biçimleri
n Ansiklopedik referans
n Özel konu referansları
n Alan analizleri
n Durum çalışması
n Oluşturma Setleri
n Eğitlence
n Müze
n Arşiv
Hipermedya’yı Etkileyen Faktörler
m Medya türleri
m Veritabanının boyutu
m Veritabanı
organizasyonu
m Çözünürlük
m Güncellenebilirlik
m Görünen ve içsel yapı
m Platform bağımsız
m Dil bağımsız
Hipermedya Programında Hiperbağlar
q Nesne türleri
q Bağların amacı
q Yoğunluk
q Görünebilirlik
q Ekrandaki yeri
q Onaylama
q İşaretleme
q Anlamlı ipucu
q Uzaklık
q Güncellenebilirlik
Öğrenme ve Öğrenme Stratejilerini Destekleme
n Hipermedya özellikleri ve nÖğrenme stratejilerini

kullanılan teknikler öğrenmeyi destekleme hipermedya ile
daha kalıcı hale getirmeyi gerçekleştirilebilir.
amaçlamalıdır. n İleri düzey anlama
n Bu nedenle aşağıdaki süreçleri n Arama ve erişim
destekleyici biçimde n Öğrencinin
tasarlanmalıdır. yönlendirilmesi
n Motivasyon n Uygulama
n Anlama
n Hatırlama
n Bilgiyi Kullanma
4.Benzeşim Programları (Simülasyon)
n Eğitimsel simülasyon, bir olay veya aktivitenin
etkileşim sonucu öğrenilmesini sağlayan
modellemedir.
n Simülasyonların iki önemli özelliği vardır:
n Belli bir modele dayanması
n Etkileşim sonucu öğrenme
n Simülasyonlar, öğrencilerin olaylar ve süreçler
hakkında kendi bilişsel modellerini oluşturmasını,
araştırmasını, uygulamasını ve bilgilerini etkili bir
şekilde geliştirmesini amaçlar.
Gerçek hayatla karşılaştırdığımızda...
n daha güvenli
n gerçek hayatta yaşayamayacağımız deneyimleri görme olanağı
n zaman aralıklarını düzenleme
n az rastlanır olayları yaygınlaştırma
n öğrenme durumunun karmaşıklığını öğretsel açıdan kontrol etme
n mali kazanç
• gibi avantajları vardır.

Diğer medya ve materyallerle
karşılaştırdığımızda ...
n Motivasyon
n Kalıcı öğrenme
n Etkililik
n Esneklik
gibi üstünlükleri vardır.

Gerçeğe yakınlık ...
Ön öğrenme
Gerçeğe yakınlık Kalıcı Öğrenme

Simülasyon Tasarımı ve Geliştirme
Olayı öğren ve analiz et
Simülasyon faktörleri ışığında tasarım hakkında karar ver
Modeli oluştur ve açıkla
Modeli yazılıma uyarla
Kullanıcı arayüzünü geliştir
Öğretsel destekleri geliştir

Simülasyon Türleri
Simülasyon Türleri
Ne Nasıl
(kavramlar) (işlemler)
Fiziksel Tekrarlayan Yöntemsel Durumsal

5.Eğitsel Oyunlar
n Eğlenerek öğrenme
(edutainment)
n Simülasyon tarzı oyunlar
n Hipermedya tarzı oyunlar
Eğitsel Oyunların Özellikleri
Bu n Kurallar Bu
özelliklerin n Hedefler özelliklerin
hiç biri n Kazanma/Kaybetme hiç biri
bir n Birden fazla oyuncu bir
aktivitenin n Yarışma aktivitenin
oyun olması n Sıralı hareket oyun olarak
için n Eğlence nitelenmesi
gerekli n Donanım ve için yeterli
değildir. araç-gereç kullanımı değildir.
Eğitsel Oyun Örnekleri
n Macera ve Rol Oynama Oyunları
n Ticaret Oyunları
n Pano Oyunları
n Mücadele Oyunları
n Mantık Oyunları ve Bulmacalar
n Kelime Oyunları
Eğitsel Oyunlarda Genel Faktörler
n Hedefler/Amaçlar
n Kurallar
n Yarışma
n Çeldirici
n Hayal
n Güvenlik
n Eğlence
Oyunların yaratılmasında ve
kullanımında oluşabilecek sorunlar
n Gerçekten eğlendirici olan oyunları yaratma
güçlüğü
n Eğitim hedefleri ve oyun özellikleri arasında
tutarsızlık
n Oyundan öğrenmenin etkililiği
n Oyunların içsel veya dışsal güdüleyici özelliğinin
farkına varılması
n Eğitimcilerin oyunlar hakkındaki olumsuz
görüşlerinin giderilmesi
n Oluşan tüm sorunların çözülmesi
6.Araçlar ve Açık-Uçlu Öğrenme Ortamları
Çok spesifik öğrenme durumları yaratmaktan,
öğrenmeyi destekleyici genel amaçlara kadar uzanan
pek çok işlevi vardır. Bazıları öğretim ortamında direk
veya uyarlanarak kullanılırken, bazıları ise ders dışı
destekleyici olarak kullanılırlar.
Açık-uçlu öğrenme ortamlarında anlamlı problemleri

çözme, deneme, detaylı inceleme, parçalardan çok
bütünü analiz etme, problemlere birden fazla bakış
açısı ile yaklaşma, hatalardan öğrenme, bilgiyi test
etme ve güncelleme, grup çalışması gibi birçok işlev
bir arada bulunabilir.
Örnek Açık-Uçlu Öğrenme Ortamları
n Oluşturma Setleri
n Elektronik Performans Destek
Sistemleri
n Mikrodünyalar
n Öğrenme Araçları
n Uzman Sistem Kabukları
n Modelleme ve Simülasyon Araçları
n Multimedia Oluşturma Araçları
Avantajlar
n Öğrenci ve öğretmeni güdülemesi
n Daha kalıcı öğrenme ve transfer
n Çoğu alana uygunluk
n Oluşturmacı öğrenme ortamlarını desteklemesi
n Grup çalışmasını desteklemesi
Güçlükler
n İyi tasarlanmış ve desteklenmiş öğrenme
ortamları gerektirmesi
n Öğrenci ve öğretmenin çok zamanını alması
n Tüm öğrenciler için uygun olmaması
n Öğretmenin rolünün değişmesi
n Geliştirilme güçlüğü
n Etkinlik hakkındaki araştırmaların yetersizliği
n Öğrenci performansının değerlendirilmesinde
olası güçlükler
7.Testler
n Öğretim sürecindeki değerlendirme basamağı
etkili öğretim için vazgeçilmezdir.
n Değerlendirme;
n Konunun ne düzeyde anlaşıldığını ortaya çıkarma,
n Hangi konuların anlaşılmadığını belirleme,
n Bireyleri performanslarına göre sıralama,
n Not verme gibi
farklı amaçlara hizmet eder.
Bilgisayarla Test Oluşturma
Testlerde Önemli Faktörler
n Değerlendirme, her öğrenci için çok önemli bir
süreç olduğundan testlerin güvenilir ve geçerli
olması ve doğru biçimde uygulanması çok
önemlidir. Bu nedenle testlere ilişkin dikkat
edilmesi gereken iki önemli nokta vardır.
n Testin İçeriği
n Testin Uygulanması
Testlerde Önemli Faktörler (Devam)
Testten Önce Test Süresince Testten Sonra
Öğretmenin Rolü n Erişim n Kopya çekme n Sonuçların görüntülenmesi

n Test n Yanlışlıkla ve saklanması
değişkenlerini programdan çıkma n Verilerin değiştirilmesi ve
düzenleme n Diğer silinmesi

n Testi deneme n Sonuçların çıktısının alınması
Öğrencinin Rolü n Testin n Yanıtlarda esneklik n Sonuçlar

yönergeleri n Uygun dönüt n Sonuçların çıktısının alınması
n Uygulama n Yorumlar ve bitiş

n Yardımcı Kaynaklar
n Testin
sonlandırılması
n Önlemler
8-Web Tabanlı Öğrenme
n Günümüzde öğretmenler ve öğrenciler üst düzey
düşünme becerilerine sahip olma ve bunu
yaşamlarına yansıtma durumundadırlar. Bu
nedenle yeni bilgi teknolojilerini bilmeli ve bu
bilgilerini etkili bir şekilde alanlarına
yansıtmalıdırlar. Web tabanlı öğrenme bu yeni
teknolojilerin başında gelmektedir.
n Web tabanlı eğitim bütün dünyada giderek

yaygınlaşmaktadır. Eğitimde bilgisayar ve iletişim
teknolojilerinin kullanımıyla beraber bilgiye daha
rahat ulaşma ve bilgiyi çok kişiyle paylaşma
imkanı da sağlanmıştır.
Web Tabanlı Öğrenmede “Web” Nedir?
n Bir Internet Servisi
n Tüm bilgisayarlara uyumlu bir platform
n Bilgi akışını sağlayan bir ortam
n İletişim Ortamı
n Elektronik posta
n Listeciler
n İlan tahtaları
n Sohbet odaları
n Sesli konferans
n Görüntülü konferans
n Bir Öğrenme Metodu
n Bir entegrasyon Ortamı (diğer teknolojiler)
Web Ortamının Öğrenme Amaçlı Kullanımı
n Geleneksel öğrenme ortamına destek

n Uzaktan öğretim
n Öğrenme materyallerinin sunulması
n İletişim
n Araştırma
n Öğretim yönetimi ve içeriğinin entegrasyonu
n İşbirliğine dayalı aktiviteler
n Değerlendirme
n Öğrenme sonrası pekiştirme
n Uluslar arası destek
Web Tabanlı Öğretimin Faktörleri
n Program çerçevesi n Farklı metodların (BDE
Türleri) Kullanımı
n Uluslar arası faktörler n Gezinti
Hipermetin bağları
n Etkileşim n
n Oryantasyon
n Sunulan web araçları n Hipermedya biçimleri
n Gözgezdiriciler
n Öğrenci kontrolleri n Hız
n Özel olmak, gizlilik n Multimedya birimleri
ve güvenlik n Görsel düzen
n Veri saklama n Yapı
n Kullanım hakkı ve izni

n Öğrenci-öğretmen rolleri
ve felsefeleri
n Kurumsal destek
Öneriler
n Farklı gözgezdiricilere uyumlu tasarım
n Basit ve anlaşılır tasarım
n Tasarımcı ve öğrenci kontrolü arasında denge
n Farklı medya biçimleri kullanımı
n En yavaş ağ hızına göre tasarım
n Medyanın uygun içerik, kullanıcı ve öğrenme metoduna göre
seçimi
n Öğrencinin uygun yönlendirilmesi ve konulara rahat erişim
n İşaretleme olanağı
n Etkileşime dayalı ortamlar yaratma
İletişim Araçları
n E-posta
n Forum
n Sohbet
n Web Günlüğü (Blog)
n Viki
Kaynakça
n Alessi, S. M. & Trollip, S. R. (2001). Multimedia for Learning:
Methods and Development. Allyn and Bacon, USA.
n Kuzu, A. (2007). Bilgisayar destekli öğretimde kullanılan
yaygın formatlar. Bilgisayar I-II, Temel Bilgisayar Becerileri
(Editör: A. Güneş). Pegem A Yayıncılık, Ankara.
n Yanpar, T. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı.
Anı Yayıncılık, 7.baskı, Ankara.
n Erişen, Y., Çeliköz, N. (2009). Eğitimde Bilgisayar Kullanımı.
Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (Editör: Ali
Ö.Demirel, E. Altun). Pegem Akademi, Ankara.
Görüntü I
Görüntü Türleri
• Vektörel Görüntü
• Vektör grafikleri, renk ve konum bilgisi içeren çizgiler ve eğrileri
(vektörler) kullanarak görüntüleri oluşturur.
Görüntü Türleri
• Örneğin, bir kaykayın görüntüsü, kaykayın ana hatlarını betimleyen bir
dizi noktayla belirlenebilir. Kaykayın rengi, ana hattının rengi (kontur)
ve ana hattın çevrelediği alanın rengi (dolgu) ile belirlenir.
Görüntü Türleri
• Vektör grafikleri çözünürlükten bağımsızdır. Yani bir vektör grafiğinin
rengini değiştirdiğinizde, taşıdığınızda, yeniden boyutlandırdığınızda
ya da yeniden şekillendirdiğinizde veya çıktı aygıtının çözünürlüğü
değiştiğinde, görünümünün kalitesi değişmeyecektir.
Görüntü Türleri
• Vektörel Görüntüler kimi grafik programları ve web uygulamalarıyla
oluşturulabilir ve görüntülenebilir.
• Logolar
• Mimari çizimler
• Yazı türleri (Fontlar)
• Emojiler bu görüntü türünün örnekleridir.
.
Görüntü Türleri
• .ai: Adobe illustrator dosya formatı.
• .svg (Scalable Vector Graphics): Ölçeklenebilir vektör grafikleri.W3C
standardı olan bir vektör formatıdır.
• .cdr: Corel Draw programına ait vektör formatı.
• .wmf(Windows Meta File): Microsoft firmasının geliştirdiği vektörel
grafik formatı.
• .eps: En çok bilinen ve kullanılan vektör formatlarından biridir.
.
Görüntü Türleri
• Raster (Bitmap) görüntüler
• Raster grafikleri, (piksel) olarak adlandırılan, bir ızgaraya yerleştirilmiş
noktalardan oluşur. Bilgisayar ekranınız büyük bir pikseller ızgarasıdır.
Görüntü Türleri
• Vektör olarak hazırlanan ve paylaşılan görüntüler raster biçimine
dönüştürülür.
• Fotoğraflar
• Taranan görüntüler
• Sosyal medya da paylaşılan görüntüler
• Web üzerinde kullanılan görüntüler vb. raster’dır.
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
• Jpg: JPG veya JPEG, Joint Photographic Eperts Group'un
kısaltmasından oluşan, sıkıştırma nedeniyle kayıplı bir resim
dosyası türüdür.
• JPG uzantısı artık birçok üretici tarafından kabul edilmiş ve özellikle

fotoğraflar için en ideal uzantılardan biri olarak görülen bir kayıplı
dosya uzantısıdır. JPG dosyaları toplam dosya boyutunu boyutun
%5'ine kadar düşürebilme yetisine sahiptir. Bu sıkıştırma işlemi
sonrasında görsele ait bazı minik detaylar ortadan kaybolmaktadır.
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
• Png: PNG (Portable Network Graphics), dijital cihazlar içerisinde
kullanılan, sıkıştırılmış bir diğer görüntü dosya formatıdır.
• Özellikleri:
• Dosya içerisindeki şeffaflığı ayarlayabilir ve arka planı saydam olan
görseller meydana getirebilirsiniz.
• GIF formatına ve diğer görüntü formatlarına göre daha gelişmiş bir
yapısı bulunmaktadır.
• Kontrast derecesini ayarlamak kullananın insiyatifindedir.
• Görseller gerçek renkleriyle birlikte kayıt edilebilir.
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
• Gif: GIF (Graphics Interchange Format), bugün internet dünyasında
sıklıkla kullanılan 1987 yılında CompuServe şirketi tarafından meydana
getirilen bir dosya formatıdır. GIF kullanıcılarına sunmuş olduğu
destek ve taşınabilir olma özelliği sayesinde bugün dünya çapında en
yaygın olarak tercih edilen görüntü formatlarından biridir.
• GIF dosyası her görselde 8 bit piksel başında olmak üzere 256 farklı
renge kadar destek sunmaktadır. Bu dosya formatı profesyonel
fotoğraflar ve görseller için pek kullanışlı bir renk aralığına sahip
olmamasına karşın, basit görseller ve grafik logolar için kullanışlıdır.
Görüntü Türleri
• Gif görüntü dosyaları:
• Şeffaftır
• Hareketli türleri de vardır
Görüntü Türleri
Çözünürlük (Resolution)
• Çözünürlük, görüntünün ya da resmin netliğini tanımlayabilmek için
kullanılan bir ölçüttür. Çözünürlük değeri dpi ve ppi değeriyle verilir.
Inch başına düşen nokta sayısı anlamındadır. Bir inch uzunluktaki
nokta sayısı bize o görüntünün dpi değerini verir.
Görüntü Türleri
• Tüm sayısal (dijital) görüntülerin en küçük parçası olan üçlü nokta
grubuna piksel denir. İngilizce’de resim parçası anlamına gelen
“picture element” birleşik kelimesinden çıkarılmıştır. Pixel, picture
sözcüğünün kısaltması olan pix ve element sözcüğünün ilk iki
harfinden oluşmaktadır. Pikselin Türkçe karşılığı “Gözek” olarak
adlandırılmaktadır.
Görüntü Türleri
• Dijital görüntüleyiciler işin hazırlanan görseller için çözünürlük kaç
olmalı? 72 dpi
• Renkli ve parlak kağıda basılacak bir dergi için çözünürlük Kaç olmalı?
300-350 dpi
• Gazete için hazırlanacak renkli bir görselin çözünürlüğü kaç olmalı?
200 dpi
• Gazete için hazırlanacak karikatür gibi yalnızca çizgiden oluşan bir
görselin çözünürlüğü kaç olmalı? 600 dpi
Görüntü Türleri
Renk
• RGB: 19. yüzyılda geliştirilen RGB renk modelinin temel olarak doğada
bulunan tüm renklerin yalnızca üç rengin referansı ile
oluşturulabilmesine dayanır. Bu üç renk ise kırmızı, yeşil ve mavidir.
Hatta RGB’nin Red (kırmızı), Green (yeşil) ve Blue (mavi) ifadelerinin
baş harflerinden oluşmuş bir kısaltma olduğunu belirtmek de yanlış
olmayacaktır. Dijital tasarım endüstrisinin hayat damarlarından biri
olan RGB renkler, renkli görüntüler üretebilmek için kullanılan
standart renk uzayıdır.
Görüntü Türleri
Renk
• RGB renkler ışık bazlı olduklarından dijital ekranlarda renkli görüntü
elde etmeyi mümkün kılmaktadır. Bu nedenle eğer dijital ekranlarda
görüntülenecek bir tasarımınız varsa, kullandığınız tasarım
programında mutlaka RGB renkleri seçmeniz gerekmektedir. Bu
sayede daha canlı tasarımlar elde edebilirsiniz.
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
Renk
• CMYK: CMYK baskıda kullanılan 4 Ana Renktir.
C : Cyan (Mavi), M: Magenta (Kırmızı), Y: Yellow (Sarı) ve K: Black

(Siyah)
Görüntü Türleri
Renk
• Diğer renkler bu renklerin karışımları ile oluşur. Belli açılara ve
değerlere sahip tramların oluşturduğu bu renkler, üst üste basılır.
Örneğin, Turuncuyu elde etmek için Magenta(M) ve Yellow(Y) üst üste
basılmalıdır. Renk tonlarını elde etmek için CMYK renklerin Yüzde(%)
değerlerinde değişiklik yapılır. Renk karışımları 4 rengin karışımından
elde edilebileceği gibi 3 rengin veya 2 rengin karışımından da elde
edilebilir.Tek bir rengin yüzdesi (%) değiştirilerek farklı tonlar elde
edilebilir.
Görüntü Türleri
Renk
• Aslında temel renk sayısı üçtür. 1970li yıllara kadar CMY renkleri
kullanılarak baskı yapılmaktayken. Kuramda üç rengin karışımın siyah
olması gerekirken, pratikte durum öyle değildir. Ayrıca üç renk
mürekkebin karışımı ile siyah elde etmek yerine,siyah mürekkebin
kullanımı maliyetleri de düşürdüğü için siyah(black) renk sistemine
eklenmiştir. Magenta, Cyan ve Yellow baş harfleri ile simgelenirken,
siyahı simgelemek için K harfinin kullanılmasının sebebi, siyahın KEY
COLOR olarak adlandırılmasıdır.
Görüntü Türleri
Görüntü Türleri
• PDF (Portable Document Format), Adobe tarafından geliştirilen ve dünya

çapında en çok kullanılan doküman türlerinden biridir.
• En yaygın e-kitap formatıdır
• PDF’in sıklıkla tercih edilen bir dosya türü olmasının nedeni herhangi bir
cihaz içerisinden kolaylıkla oluşturulabilir, görüntülenebilir, paylaşılabilir ve
yazdırılabilir özelliklere sahip olmasıdır. Bu nedenle PDF dosyaları başta
yasal dokümanlar, banka bildirgeleri ve dekontları olmak üzere pek çok
farklı alanda kullanıma sahiptir.
Online Gif Oluşturma
Genel olarak 8 en iyi online gif oluşturma sitesi olarak şunları önermişler:
Online tools make it easy to create awesome and funny animated GIF images which you can use almost
anywhere on the web. And, one of the great thing about using online animators is that you can access
them anywhere, any time, even without installing any software program on your PC, smartphone or
tablet.
Here we put the best websites (web tools) to create free animated GIF images from images or video
clips and it’s nice to use fascinating animated GIF images in your social profiles as an avatar or put on
Pinterest, Twitter, Google plus, Flickr and other social platforms which support GIF images and make
the web more interesting.
And the best websites to create animated GIF images are.
GIFPAL
GIFPAL is an advanced online GIF animation tool which offers various customization optionsand you can
also draw and add text to your GIF images.
It allows you to adjust the brightness, contrast and add cool & nice photo effects and you can control
each frame in the GIF to make it look the way you want. GIFPAL provide most of the photo editing tools
to make GIF images looks impressive with added cool effects like a Photoshop pro do. We recommend
you to try this GIF maker.
imgflip
Why imgflip is best because it support both images and video clips to make GIF images. You can directly
enter the URL of video file from the web like YouTube videos or upload yourself and, you can directly
create GIF images at imgflip without signup.
imgflip is as easy, just upload images or video, adjust options like width-height, speed, frame rate and
finally create with a single click.
BLOGGIF
Like Swiss army knife has multiple tools, you get lots of image editing tools at BLOGGIF. It provides
animated text, GIF slideshows, 3D cube, glitter, pop art picture and other similar tools to make your
photos look awesome.
BLOGGIF supports one click GIF creation from video file. You not only can create GIF images but you can
also add some funny and cool animated effects to images.
PICASION.COM
PICASION.COM lets you easily create animated gifs from images on your local storage, from photo
sharing sites like Flickr, Picasa or use your webcam. It’s a good tool if you want to put your photos in a
single GIF animated file which you can put as an online avatar, share on Facebook or any other place
you like.
makeagif
makeagif offers you multiple options to make high quality GIF files. You can use webcam, YouTube
videos and your locally stored videos to create animated GIFs. It also let you upload and host you photos
at makeagif for easy anywhere on the go access.
They also featured the popular GIFs created by others at makeagif.
You can also install the Chrome extension for in browser fast access to makeagif tool.
LooFix
LooFix is an animator that let you easily create GIF animations, control frame speed,image size
and adding some cool effects like zoom, painting, movement, shadow, movie etc.
GIFMaker.me
It has a simple user interface, you can upload multiple images at once, control options let you control
GIF image size, speed and it also allows you to add music from YouTube by entering the music URL,
thought it only support YouTube music.
GICKR
GICKR is an another simple GIF maker. It support uploaded pictures, Flickr photos, from YouTube and
Picasa albums. It let you customise size and speed of animated GIF and have multiple sharing option.
These GIF creators helps to create some fascinating GIFs from your photos or video clips.
 Bunlardan farklı olarak bir de şu site var:

http://ezgif.com/
Tasarımın İlkeleri
Prof.Dr. Selçuk Hünerli
Denge:
• Bir tasarımda denge unsuru gözetilmediği taktirde, ürün beklenen
etkiyi yaratamaz. Burada sözü edilen denge, tasarımı oluşturan
hareketli unsurların (Fotoğrafı tipografik veriler, illüstrasyonlar vs.)
belirlenen düzlem üzerinde dengeli dağılımıdır. Bir tasarımda iki farklı
denge sistemi kullanılabilir: Simetrik ve Asimetrik denge.
Simetrik denge:
Resmiyetin, otoritenin vurgulanacağı tasarımlarda tercih edilir. Diğer
yandan simetri dürüstlüğün, saygınlığın psikolojik simgesi olarak
değerlendirilmektedir. Simetrik dengenin somut örneklerini doğada sık
sık görürüz. Örneğin İnsan gövdesi ve insan yüzü simetrinin en
yakınımızdaki örnekleridir. Kitap, dergi, broşür gibi çok sayfalı basılı
materyallerde de simetrik denge uygumalarına çok sık rastlarız.
Simetri, dengeli parçalar, dengeli sayfalar, aşağı yukarı aynı boyda sağ,
sol, alt, ve üst boşluklar demektir. Simetrik düzenlemeler günümüzün
grafik tasarım uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Asimetrik Denge
Birbirine benzemeyen ya da eşdeğer olmayan görsel unsurlar arasında dinamik
bir denge ya da ya da düzen sağlayan bir kavram olarak ele alınmaktadır. Simet-
rik dengede olduğu gibi asimetrik dengede de bir optik ağırlık merkezi vardır.
Ama bu merkez geometrik merkezden farklı bir konumdadır. Asimetride, büyük
yazı küçük yazıyı, büyük görsel öge küçük görsel öğeyi ezer ancak sayfada yine
de bütünlük hakimdir.
Muhafazakar ve sakin bir imaj için simetriyi; çağdaş ye genç bir imaj için
asimetriyi seçilmelidir. Simetride düzen ve kural, asimetride rastlantı ve keyfilik
egemendir. Simetri katılık ve sınırlılığı, asimetri ise hayatı, eğlenceyi ve
özgürlüğü simgeler.
Bütün bu söylenenlere rağmen hiçbir tasarım ilkesi kesin bir kural niteliğinde
değildir. Tasarımcı, gerektiği hallerde optik dengelerle oynayarak ilgi çekmeye
çalışabilir. Ancak bu bilinçli bir seçim olmalıdır.
Orantı ve Görsel Hiyerarşi:
İki ya da daha çok sayıda görsel unsur, tasarım yüzeyinde birleştirilirken mutlaka bir
orantı sorunu ile karşılaşılır. Tasarımcı, görsel unsurların orantısal ilişkilerinde
değişken yapılar kurmaya çalışır. Çünkü, genişliğin uzunluğa, renkli olanın renksiz
olana, bir ölçünün diğerine eşit olduğu tasarımlar, tekdüze görünürler.
Görsel hiyerarşi, tasarım içinde vurgulanmak istenen mesaja göre görsel unsurların
ölçülenmesi anlamına gelir. Kimi tasarımlarda fotoğraf öne çıkarılırken, kimisinde
tipografik unsurlar, kimisinde renk, hatta bazılarında tasarım yüzeyindeki beyaz
boşluk öne çıkabilir.
Boyut dışında renk tonlarını (açıklık, koyuluk) kullanarak ya da unsurları uzak yakın
konumlandırarak da görsel hiyerarşi yaratılabilir. Hatta bazen hiyerarşik yapı içindeki
unsurlar çatıştırılarak hareketli tasarımlar elde edilebilir. Örneğin görsel unsurlardan
biri boyutuyla, diğeri rengiyle ön plana çıkarılabilir.
Devamlılık
Okuyucunun gözü, tasarım yüzeyinde belli ilkeler doğrultusunda hareket eder. Göz
hareketlerinin ustaca değerlendirildiği bir tasarım daima hedefine ulaşır.
Göz alışkanlık gereği soldan sağa ve yukarıdan aşağıya doğru bir yön izler. Gözün yatay
hareketleri dikey hareketlerine göre daha kıvrak ve hızlıdır. Aynca göz; büyükten küçüğe, koyu
renkten açık renge, renkliden renksize, alışılmamış olandan alışılmış olana doğru bir yol izler.
Göz bir unsurdan digerine doğru kesintisiz geçişler yapabiliyorsa, devamlılık sağlanmış
demekir. Devamlılık görsel unsurların boyutları ve biçimleri arasında oluşturulan benzerlikler,
tekrarlamalar ve görsel hiyerarşi ile sağlanabilir.
Tek bir tasarım içinde olduğu kadar dizi oluşturan bir çok tasarım arasında da devamlılık
sağlanabilir. Örneğin bir derginin, kitabın sayfalarında, dizi oluşturan kitap kapaklarında bir
bütünün parçalan olduğu izlenimi yaratmak için devamlılık sağlayan unsurlar kullanılabilir.
Yani bir yayınevinin dizi kitaplarının kapaklarında fotoğraf yada İllüstrasyonun, yazar adının,
logonun aynı yerde kullanılması, aynı yazı karakterinin tercih edilmesi görsel devamlılığı sağlar.
Bütünlük:
• Tasarım ilkelerinden belki de en çok dikkat edilmesi gerekeni
bütünlüktür. Bir tasarımda bulunan görsel unsurlar bütünlük
oluşuturacak şekilde biraraya getirildiğinde etkili olurlar. Aynı temel
biçime, dokuya, boyuta, renge ya da duyguya sahip öğeler bir
tasarımda bütünlüğü oluştururlar.
Tasarımcı bütünlük oluşturmada bazı farklı yöntemlere başvurabilir:

Bordür:
Tasarım yüzeyini çevreleyen bordürler bütünlük sağlamada kullanılabilirler. Bordürler
arası ölçü, üslup gibi benzerlikler, bir tasarımı bütünlüğe ulaştırabilirler.
Beyaz boşluk:
Gerekli yerlerde beyaz boşluklar bırakılarak bir tasarımda bütünlük sağlamak
mümkündür.
Eksen:
Bir grafik tasarım yüzeyinde bütünlük oluşturmada en yaygın kullanılan yöntemlerden biri eksen
kullanmaktır. Bir tasarım yüzeyinin çatısı en az iki olmak üzere, üç ya da daha fazla yatay ve dikey
eksenden oluşur. Resimle tipografiyi aynı hizada yerleştirmek için eksenlerden yararlanırız.
Üç nokta yöntemi :
Tasarımcılar, kompozisyon yüzeyinde belirledikleri üç odak noktasını tasarımın bağımsız birimlerini birbirine
bağlayan unsurlar olarak kullanabilmektedir. Göz, bir yüzey üzerinde yer alan üç unsuru hayali çizgilerle birleş-
tirerek bir üçgen oluşturmakta ve tasarımı bir bütün olarak algılamaktadır.
Sayfa tasarımında, karşılıklı sayfalar arasında bütünlük sağlamak için şu yöntemlerden yararlanabiliriz:
Her iki sayfada da; aynı rengi, yazı karakterini ya da tasarım üslubunu kullanabiliriz. Sol sayfadaki
eksenin konum ve ölçüsünü sağ sayfada yineleyebiliriz.
5.Vurgulama :
• Hangi görsel unsuru (başlık, metin, fotoğraf vb) vurgulayacaksak
önceden karar verip ona göre boyut büyütme, koyu ton ya da canlı
renk kullanımı gibi vurgulama yöntemlerini denemelidir.
• Bir tasarım yüzeyinde her şey aynı anda vurgulanmak istenirse vurgu
kavramı yok olur. Vurgulayıcı unsur, konuya, müşterinin beklentilerine
ve hedef kitlenin özelliklerine göre değişebilir.
Vurgulama, ön plana çıkarılması gereken unsur ile ikinci planda

kalması gereken unsurlar arasında gerçekleştirilecek bir yön, boyut,
biçim, doku, renk, ton ya da çizgi kontrastı ile gerçekleştirilebilir.
Video Dosyaları
VİDEO DOSYALARI

Daha önce fotoğraf dosyaları için sıraladığımız
niteliklerin çoğu video dosyaları için de
geçerlidir. Çünkü temelde video görüntüleri,
fotoğrafların peş peşe sıralanmış ve ses eklenmiş
halinden başka bir şey değildir.
Video dosya türlerini tanımadan önce, video
dosyalarının kalitesini belirleyen bazı niteliklere
göz atalım.
Video Dosyalarının Özelikleri

Kare Büyüklüğü (frame size) Fotoğraf dosyalarının içerdiği piksel sayısının çözünürlük
(resolution) değeriyle belirtildiğini öğrenmiştik. Videolar da tıpkı fotoğraflar gibi
piksellerin bir araya gelmesinden oluşur. Video dosyalarının içerdiği piksel sayısı, “kare
büyüklüğü” veya “frame size” olarak adlandırılır. Türkiye’nin TV yayın sistemi olan
PAL’de kare büyüklüğü 720x576’dır. İzlediğimiz TV ne kadar büyük ekransa, gelen
görüntü ekran boyutunda genişleyerek büyütüleceği için piksellerin de arası
açılacaktır. Örneğin dev ekran bir LCD televizyonda analog TV yayını izlerken ekrana
yakından bakarsak görüntüyü oluşturan pikselleri ve aralarındaki boşlukları görebiliriz.
Büyük ekran TV’ler, analog TV yayınından çok HD (High Definiton-Yüksek
Çözünürlüklü) TV yayınları izlemek için elverişlidir.

HD TV’nin alt türleri olan 720p, 1280x720; 1080i ise 1440x1080 kare büyüklüğüne
sahiptir. Yani analog TV yayınına göre neredeyse iki kat daha fazla piksel içerirler.
Video Dosyası Türleri
Analog TV yayıncılığında, videonun türünü, kayıt yapıldığı
video kasetler belirlerdi. Dijital yayıncılığına geçildiğinde ise
televizyon yayıncılığında ve bilgisayar/internet ortamında
kullanılan onlarca farklı türde video dosyası türü ortaya çıktı.
Farklı ihtiyaçlar, farklı türde video dosyası türlerini kullanmayı
gerektirir. Örneğin bazı video dosyası türleri görüntü kalitesi
iyi olduğu için, bazıları ise sıkıştırma oranı yüksek olduğu, yani
az yer kapladığı için tercih edilirler.
•  WMV
Windows Media Video (WMV) dosyaları, Windows
işletim sistemlerinde kullanılmak üzere ürettiği,
yüksek kalitede sıkıştırma sağlayan ve kopyalamaya
karşı koruma eklenebilen (DRM) bir video dosyası
türüdür.
•  WMP
Windows Media Player dosya formatıdır.
•  AVI
Audio Video Interleaved baş harflerinin kısaltılmış
şeklidir. İnternet üzerinde video paylaşımında
yaygın olarak kullanılan bir sıkıştırmalı video dosyası
türüdür. Divx (Digital Video eXpress) filmler .avi
uzantısına sahiptir. Farklı kodlayıcılarla (codec)
hazırlanmış pek çok .avi dosyası alt türü mevcuttur.
Görüntü üzerinde altyazı dosyası da görüntülemeye
imkân tanır.
•  DAT
Görüntü kalitesi çok iyi olmayan bir dosya
türüdür. Video CD’ler (VCD) bu formattadır.
Aslında cihazların tanıması için uzatması DAT adı
verilmiş mpeg 1 türü dosyalardır.
•  MPEG
Moving Picture Experts Group olarak bilinen MPEG, ISO’nun bir grubudur. Terim aynı
zamanda grup tarafından geliştirilen dijital video sıkıştırma standartları ve dosya
formatlarının ailesi durumundandır. MPEG genellikle Windows, Indeo ve QuickTime
gibi video formatlarından daha iyi kalitede video üretir. MPEG videoları işlemek için
öncesinde playerların ilgili kodekleri barındırması gerekir. MPEG algoritmaları, video
sinyalini küçük bit grupları şeklinde sıkıştırarak iletmekte ve kolayca decode
edilebilmektedir. MPEG kodlamadaki temel mantık; bir frame’in ana frameden sadece
farklı olan kısımlarının yüksek oranda sıkıştırılmasıdır. Yani iki resim arasında sadece
değişen kısımlar (I-frame, P-frame) not edilmektedir. Sıkıştırılarak kodlanan bu video
sinyali Discrete Cosine Transform (DCT) tekniği kullanılarak kodlanır. Başlıca MPEG
standartları aşağıdakileri içermektedir:
MPEG-1 standardının en yaygın uygulamaları (352x240) @ 30fps çözünürlüğü ve
hızında video sağlar. Bilinen Temel Video Formatları ve Özellikleri VCR videoların
kalitesini biraz altında video kalitesi üretir.

MPEG-2: Tam CD kalitesinde ses ile 720x480 ve 1280x720 @ 60 fps çözünürlüğü ve
hızında video sağlar. NTSC standardı dahil olmak üzere yaygın TV standartlarını ve
hatta HDTV de kullanılır. MPEG-2 standardı DVD-ROM tarafından da kullanılır. MPEG-2
birkaç GB içine 2 saatlik video sıkıştırabilir.

MPEG-4: Bir grafik ve video sıkıştırma algoritması olan MPEG-4, MPEG-1,2 ve Apple
QuickTime teknolojisine dayanır. Wavelet tabanlı MPEG4 dosyaları JPEG veya
QuickTime dosyalarından daha küçük olduğundan daha dar bir bant genişliği üzerinden
video ve görüntüleri aktarılabilmektedir.

DVD videolarından HD yayınlara kadar pek çok video formatında kullanılan uluslar
arası bir video dosyası türüdür. Yüksek kalitede sıkıştırılmış görüntü oluşturmaya
imkân tanır.
•  QuickTime
Apple Computer tarafından geliştirilen bir video ve

animasyon sistemidir. QuickTime, Macintosh işletim
sistemine gömülmekte, video ve animasyon içeren Mac
uygulamalarında kullanılmaktadır. PC'ler QuickTime
formatındaki dosyaları çalıştırabilmektedir fakat
öncesinde ilgili sürücünün yüklenmesi gerekir. QuickTime
Cinepak, JPEG ve MPEG dahil olmak üzere birçok kodlama
formatlarını destekler. QuickTime AVI formatının da dahil
olduğu diğer video formatındaki standartlar ile rekabet
halindedir.
•  FLV
Flash Video (.flv) dosya türü, internette video
paylaşım sitelerinde yaygın olarak kullanılan bir
dosya türüdür. Görüntü kalitesi çok iyi değildir,
ama az yer kaplaması sebebiyle videoları
çevrimiçi olarak kesintisiz izlemeyi mümkün
kılar. .flv uzantılı videoları video paylaşım
sitelerinden indirmek ve izlemek için özel
yazılımlar mevcuttur.
•  VOB

Video Object’in kısaltması olan VOB bir DVD
video dosya formatıdır. VOB yapısal olarak
video, ses ve alt yazıları birleştirmek için birkaç
tane multiplex içermektedir.
•  XviD
Açık kaynak kodlu bir MPEG-4 video kodeğidir.
XviD diğer ticari video kodeklerine alternatif
olması için çıkarıldı. XviD codec, filmin
uzunluğuna bağlı olarak DVD kalitesindeki
videoyu bir veya iki CD’ye sığacak şekilde
sıkıştırmaya olanak verir. XviD videoları
oynatmak için önceden bilgisayarınıza XviD
codec'i yüklemeni z gerekir.
•  DVI

Digital Visual Interface kısaltılmış biçimidir. Digital Display
Working Group (DDWG) tarafından geliştirilmiş bir dijital
arayüz standartıdır. Video görüntülemek için PC'nin grafik
işlemci bloğuna dijital sinyal sağlayan TMDS protokolü
kullanılarak iletilir. Sadece video sinyallerini içeren DVI
arayüzü 160 MHz yi aşan bant genişliğine sahiptir.
Monitörlerde ve HD TV lerde sıklıkla kullanılmaktadır.
Temel Video Formatları ve Özellikleri
•  3GP
Cep telefonlarındaki video streamlerinin daha

hızlı ve akıcı oynatılması için daha az depolama
ve band genişliğine sahip olan MPEG-4(MP4)
formatının basitleştirilmiş biçimidir.
•  MKV
Daha az bilinen adı Matroska Video olan MKV, geniş aralığa yayılan
videoları, sesleri ve alt yazı parçalarını tek bir dosyada tutabilen
ücretsiz ve standart bir kapsayıcı formattır. Bu dosya türü, 1992 yılında
Rusya’da geliştirilmiştir. Matroska kurucusu Steve Lhomme’ın yanı sıra
bir grup programcı geliştirilmesinde katkı vermiştir. Matroska ismi
Rusça’daki Matruşka bebekleri anlamına gelen “matryosha”
kelimesinden türemiştir. AVI, MP4 or ASF (Advanced Systems Format –
Gelişmiş Sistem Formatı) gibi diğer kapsayıcılara benzer olarak
multimedya içeriklerini depolama düşüncesiyle oluşturulmuştur farkı
ise ayrıntılarının tamamen açık olmasıdır.
•  4K ve 8K (UHDTV)
•  Ultra Yüksek Çözünürlük olarak
tanımlanabilecek iki çeşit çözünürlük vardır:
4K UHDTV (2160p) 3840 × 2160 (8.3
megapiksel) çözünürlüğe sahiptir. Bu da
demek olur ki 1920 × 1080 (2.1 megapiksel)
çözünürlükten 4 kat daha fazla piksele
sahiptir. 8K UHDTV (4320p) 7680 × 4320 (33.2
megapiksel) çözünürliğe sahiptir.

Ses Dosyalarının özellikleri
SES DOSYALARI
Bir müzik CD’sine kaydedilmiş müzik ile kasete kaydedilmiş müzik arasındaki kalite
farkını çoğumuz farkedebiliriz: CD’ler kasetlere göre daha kaliteli ses kaydederler.
Kaydettiğimiz sesis kalitesini kayıt ortamının niteliği dışında; mikrofonun kalitesi,
mikrofonun ses kaynağından uzaklığı, ortamın yalıtımı, mikrofonun sesi taşıdığı
mikserdeki ayar düğmelerinin ideal seviyede olması, mikserin sesi aktardığı kayıt cihazının
kapasitesi gibi etkenler de belirler.
CD, DVD, DAT gibi dijital kayıt ortamlarının icadı ve yaygınlaşmasına kadar
ses ve müzikler taşplak, kasetçalar, longplay, müzik kasedi (MC) gibi analog
ortamlara kaydedilip kullanılmaktaydı. Dijital kayıt ortamları, analog kayıt
ortamlarına göre ses kalitesinde büyük bir yükselmeye sebep oldu. Dijital
cihazların üretilip yaygınlaşmasıyla pek çok dijital ses dosyası türü de
kullanılmaya başlandı. Bu ses dosyası türlerinin bazıları sadece kullanıldığı
cihaza özelken bazıları ise değişik türde cihazlarda kullanılmaya uygundur. Ses
dosyası türleri arasında, -tıpkı fotoğraf dosyalarında olduğu gibi- kalite farkını
belirleyen değişik öznitelikler vardır.
Dijital olarak kaydedilmiş bir sesin kalitesini üç farklı yönden
incelebiliriz.
Kanal sayısı:
Dijital ses dosyaları, bir dosya içinde birden fazla kanal sesi
taşıyabilirler. Tek kanallı seslere “mono”, çift kanallı seslere ise
“stereo”, dört kanallı seslere “Quad”, 5.1 kanallı seslere ise
“Surround” ses adı verilir. İki hoparlörlü bir müzik setinde
dinlediğimiz müzikte eğer hoparlörlerden aynı anda farklı sesler
geliyorsa, bu ses stereo olarak kaydedilmiş demektir. Şarkıcının
bir cümleyi sağ hoparlörden, diğer cümleyi ise sol hoparlörden
söylemesi veya sağdan davulun sesi gelirken, soldan zurnanın
duyulması gibi.
Çok kanallı sesler, gerçek hayattaki gibi değişik yönlerden
farklı sesler duymamızı sağladıkları için müzik dinleme zevkini
artırırlar. Müzik albümlerinin stüdyo kaydı sırasında tonmayster
farlı mikrofonlardan gelen sesleri farklı kanallara yönlendirerek
sese stereo özellik katabilir. Günümüzde sinema salonlarında da
çok kanallı ses teknolojileriyle, salonun değişik köşelerinden farklı
sesler gelmesi sağlanarak gerçeklik hissi arttırılmaktadır.
Stereo bir ses sonradan mono’ya çevrilebilir yani iki kanal tek
bir kanalda birleştirilebilir; ancak mono kaydedilen bir ses,
sonradan stereo’ya çevrilemez.
Bir müzik parçasının iki kanalında bulunan sesler.
Üstüste görüntülenmiş bu iki kanaldaki ses dalgalarının farklarına dikkat ediniz.
kbps Değeri
Açılımı, “kilo bits per second”dır (her saniyeye düşen kilo bit
miktarı). “Bit değeri” adıyla da ifade edilir. Sıkıştırılmış
formatlardaki ses dosyaları için geçerli bir özelliktir.
Ses dosyasını dönüştürme/sıkıştırma işlemi sırasında saniyede
kaç veri (örneklem) alacağını kbps değeri belirler. Sıkıştırılmamış
bir ses dosyasını (mesela bir müzik CD’sindeki bir parçayı)sıkı
ştırarak mp3 veya wma’ya çevirdiğimizde dönüştürücü programın
menüsünden hangi kalitede sıkıştırma yapacağımızı belirleriz.
32, 64, 128, 160, 192, 224, 256 gibi kbps değerlerinden düşük
olanlarla sıkıştırılmış ses dosyaları, sabit disk üzerinde az yer
kaplar ancak ses kalitelerinde bariz bir düşüş algılanır. 32 kbps
değerine sahip bir sıkıştırılmış ses dosyası, 256 kbps’lik bir ses
dosyasına göre çok daha az veri içerdiğinden ses kalitesinde bariz
bir düşüş fark edilecektir.
farklı kbps değerleri
Ses CD’si, Ses DVD’si ve Video CD gibi ortamlardaki sesler, sıkıştırılmamış

formatlar olduğu için kbps değerleri yoktur.
kHz Değeri
Sesin bir saniyede tekrarlanma (sıklık) birimidir. “Ses örnek

değeri” adıyla da ifade edilir. Kilohertz (kHz) değeri, kayıt
sırasında mikserde ve kayıt cihazında ses seviyesinin ne kadar
yüksek olduğunu gösterir. CD kalitesinde sesin ideal kHz seviyesi
44.1’dir. Eğer kayıt sırasında ses, bu değerden daha düşük bir kHz
ile kaydedilmişse, dinlerken daha iyi duyabilmek için sesi
açtığınızda ses patlar.
Bir bilgisayarda dinlemekte olduğumuz ses dosyasının kanal sayısı, kHz ve

kbps değerlerini müzik çalma programının ekranındaki göstergelerden ya da ses
dosyasına sağ tıklayarak özellikler > özet menüsünden öğrenebiliriz.
Ses Dosyası Türleri
1.  WAV
WAV, İngilizce dalga anlamına gelen “Wave” kelimesinin ilk üç

harfinin alınmasıyla oluşturulmuştur. Sayısal ortamda hiçbir
sıkıştırma yöntemi uygulamadan ses saklama biçimidir. IBM ve
Microsoft'un küçük ses kayıtlarını herhangi bir bilgisayarda
çalmak için geliştirdiği ses dosyası formatıdır. Microsoft işletim
sistemlerindeki uyarı ve bilgilendirme sesleri, bu dosya türündedir.
Yaygın olan formatlar arasında en basitlerinden biridir. (.wav)

uzantısıyla tanımlanır. Çok yer kaplarlar, ancak basittirler ve
herhangi bir bilgisayarda kaliteli ses verebilirler.
12
2.  CD Digital Audio (Red Book)
Red Book, sıkıştırmasız bir dijital format olduğu için genellikle

WAV ile karıştırılır. Müzik marketlerde satılan müzik
CD’lerindeki parçalar bu dosya türündedir. Hem bilgisayarlar
ve müzik çalarlarda dinlenebilir. Philips tarafından
geliştirilmiştir.
12
3.  MP3
MP3 (MPEG Layer 3), sıkıştırılmış bir ses biçimidir. Ses

dosyasının sıkıştırılması sırasında sadece insan kulağının
duyamayacağı frekansların silinmesi yöntemiyle 1:12 oranına
kadar sıkıştırmaya imkân tanır. Küçük dosya boyutunun internetten
indirmede kolaylık sağlaması sebebiyle özellikle korsan müzik
piyasasının en yaygın kullanılan ses dosyası türü olmuştur.
13
4.  WMA
Açılımı “Windows Media Audio” olan bu ses dosyası türü,

Microsoft tarafından MP3’e rakip olması için geliştirilmiştir DVD
Oynatıcıdan cep telefonuna birçok taşınabilir aygıt WMA biçimini
destekler. Ses dosyalarını kopyalamaya karşı koruma özelliği
(DRM) sebebiyle lisanslı müzik indirilen internet sitelerinin pek
çoğu bu dosya türünü kullanır.
13
5.  RA
Açılımı Real Audio olan ve .ra uzantılı bu ses dosyası türü,
özellikle internet üzerinden dinlenebilen çevrimiçi radyo
istasyonları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
6.  AAC
Açılımı “Advanced Audio Coding” (İleri seviye ses kodlama)
olan AAC formatı, az kayıplı bir sıkıştırılmış ses formatıdır. Apple
firması tarafından üretilen cihaz ve yazılımlar (iPhone, iPod,
iTunes) ile, bazı oyun konsolları ve cep telefonları tarafından
desteklenir.
.m4v, .m4r, .3gp, .mp4, .aac gibi uzantılı dosyalar AAC
türündendir.
7.  OGG
.ogg uzantılı ve açık kaynak kodlu bu dosya türü, MP3’e göre

daha kaliteli sıkıştırma yapar. Hem Windows hem de Linux/Unix
işletim sistemlerinde kullanılabilmektedir.
13
Seslerin İşlenmesi ve Dönüştürülmesi
Ses kurgusu programları ve video kurgu programları, ses
dosyalarının formatlarının dönüştürülmesi, kbps ve kHz
değerlerinin değiştirilmesi için kullanılabilirler. Bu programlar
dışında sadece dönüştürme işlemleri yapan özel programlar
(conventer) da vardır. Tıpkı fotoğraf dosyalarında olduğu gibi
dönüştürme işlemleri yaparken kalite kaybına sebep olmayan, ses
dosyasını kullanacağımız ortama uygun kayıt formatını seçmek
önem taşır.
13
Ses dönüştürme yazılımlarıyla dosya türü değiştirme dışında kHz,

kanal sayısı ve bit değeri değiştirme gibi işlemler de yapılabilir.
14
AUDACITY

Audacity ses dosyaları oluşturmak için veya mevcut ses dosyalarını düzenlemek
için oldukça kullanışlı bir uygulamadır.

Audacity uygulamasının üst kısmında bulunan araç çubukları ve ne işe
yaradıkları Şekil 1’de verilmiştir.

Şekil 1

1. Öncelikle ses kaydı yaparak bir uygulama yapalım.

File-‐>New ile yeni bir kayıt oluşturalım.

Ses kayıt ikonunu tıklayalım. Tıkladığımız anda mikrofonumuz aktif ise
ortamdaki sesler kayıt edilmeye başlanır.

“Bugün burada sizinle birlikte olduğum için çok mutluyum. Bir yıl önce burada
olamadığım için hala çok üzgünüm. Hoşgeldiniz!” Şeklinde bir cümle söylenir.

Play butonu ile tüm kayıt dinlenir.

Daha sonra; “Selecting Tool” ile kaydın bir kısmı seçilir ve play tuşuna tekrar
basılır. Sadece seçili kısmın oynatıldığı görülür.

Kaydın sadece belli bir parçasına ihtiyacımız varsa “Trim Audio” aracı isteğimizi
gerçekleştirecektir. Örneğin; “hoşgeldiniz” kısmını seçelim ve “Trim Audio”
aracına tıklayalım. Bu durumda kaydın sadece “Hoşgeldiniz” kısmı kalacaktır.
Görüldüğü üzere kaydın ilk kısımları sessiz bölge olarak kalmıştır. “Time shift
tool” ile bu kısım sola doğru sürüklenerek, sadece bu kısmın kalması sağlanabilir.
“Undo” işlemi ile yaptığımız son iki değişikliği geri alalım. Şimdi bir konuşma
kaydı üzerinde kelime ses parçaları ile oynayarak konuşmayı
değiştirebileceğimiz görelim. Bunun için; kaydın sonlarında yer alan “üzgünüm”
kısmını “Selection tool” ile seçelim. “Copy” aracı ile ya da CTRL+C ile kopyalama
hafızasına alalım. Daha sonra; kaydın başlarında yer alan “mutluyum” kısmını
bulalım. Doğru yeri bulmak için zoom araçlarından faydalanıp, ses dalga formuna
yaklaşabilirsiniz. “Selection Tool” ile bir aralık seçip “Space-‐Boşluk” tuşuna
basarak, seçtiğiniz kısmı dinleyebilirsiniz. “mutluyum” kısmını seçtikten sonra
“Paste” aracı ya da CTRL+V ile daha önce kopyaladığımız kısmı yapıştırınız.
Tüm kaydı tekrar dinlediğinizde;
“Bugün burada sizinle birlikte olduğum için çok üzgünüm. Bir yıl önce burada
olamadığım için hala çok üzgünüm. Hoşgeldiniz!”

şeklinde bir kayıt elde etmiş olmalısınız. Kaydın geri kalanını da temizlemek için
baştan “üzgünüm” ifadesinin sonuna kadar seçiniz ve “Trim Audio” aracını
kullanarak temizleyiniz. Böylece bir kaydı kolayca montajlamış olduk.

2. Şimdi bir müzik parçasının üzerine kendi sesimizi ekleyelim. Bunun için;

File-‐>Open ile fon.mp3 dosyasını açalım.

Tracks-‐>Add New-‐>Audio Track seçeneğini seçelim. Görüldüğü üzere yeni bir
katman oluşturuldu. Müzik dosyasının herhangi bir yerine uygun olarak bu
katman üzerinde bir başlangıç noktasına tıklayalım.

Ses kayıt ikonunu tıklayalım. Tıkladığımız anda mikrofonumuz aktif ise
ortamdaki sesler kayıt edilmeye başlanır.

Kaydı dinleyerek müzik dosyasının üzerine sesimizi eklemiş olduğumuzu
göreceksiniz.

3. Effects menüsünden çeşitli effect araçları mevcuttur. Bunlardan bazıları;
Fade in, Fade out, Change Speed, Change Pitch, Echo, Click Removal, Noise
Removal’dır.

Change Pitch ile konuşmadaki pitch frekansı değiştirilerek, ses tonu
değiştirilebilir. Örneğin yetişkin bir erkeğin sesi çocuk sesine dönüştürülebilir.
Bunun için MaleSpeaker.mp3 dosyasını açın, hepsini seçin ve Effects-‐>Change
Pitch menüsü ile açılan pencerede Frequency to alanını “290” yapın. Değişikliği
dinleyip, duyabilirsiniz. Bu değerlerle oynayıp sesi kalınlaştırmak, inceltmek
yada uzaylı sesi gibi bir ses elde etmek mümkündür.

Change Speed ile kaydı hızlı ya da yavaş çalacak şekilde ayarlayabilrisiniz. Yine
aynı dosya üzerinde Change Speed penceresinde Percent Change değerini 100
yaparak deneyebilirsiniz.

Noise Removal ile kaydınızdaki gürültüleri temizleyebiliriniz. Örneğin bir ses
kaydı yaptığınızda ortamdaki sesler de kaydedilmiş olabilir. Ortamdaki sesleri
temizleyip, temiz bir kayıt elde edebilirsiniz. Bunun için;
Sample_with_noise.mp3 dosyasını açın ve dinleyin. Arka plandaki gürültüyü fark
etmişsinizdir. Bunu temizlemek için şekil 2’deki gibi sadece gürültü içeren kısmı
seçiniz.

Daha sonra Effect-‐>Noise Removal aracını seçiniz. Burada kendimiz
ayarlayabileceğimiz gibi gürültü profilini kendisinin seçmesini de
sağlayabiliyoruz. Get Noise Profile’a tıklıyoruz, hesaplamaları kendisi yapıyor.
Daha sonra CTRL+A ile tümünü seçiyoruz ve tekrar Effect-‐>Noise Removal’a
tıklıyoruz. Noise seçeneği: removal’da iken uyguluyoruz ve sonucu dinliyoruz.

POWERPOINT
ile
ETKİLİ SUNUM
Slayt Hazırlama Teknikleri
p  Font (yazı tipi) büyüklüğünüzü dikkatli bir şekilde seçin.
p  Microsoft Powerpoint font (yazı tipi) büyüklüklerini aşağıdaki gibi seçmenizi tavsiye etmektedir.
p  Başlıklar için 44 font (Yazı Tipi)
p  Alt başlıklar veya altbaşlık kullanılmıyorsa metin için 32 font (Yazı Tipi)
p  Alt başlık kullanılıyorsa metin için 28 font (Yazı Tipi).
p  Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalıdır

p  Sıra önemli olmadıkça, numaralı liste olmamalıdır
p  Her slayt tek konu içermelidir
p  666 kuralı uygulanmalıdır.
• her slaytta en fazla altı satır,

• her satırda en fazla altı kelime olmalı,
• altı slayttan sonra mutlaka grafik veya
resim içermelidir
2
p Font (yazı tipi) büyüklüğünüzü dikkatli bir şekilde seçin.
p Microsoft Powerpoint font (yazı tipi) büyüklüklerini aşağıdaki gibi seçmenizi tavsiye etmektedir.
p Başlıklar için 44 font (Yazı Tipi)
p Alt başlıklar veya altbaşlık kullanılmıyorsa metin için 32 font (Yazı Tipi)
p Alt başlık kullanılıyorsa metin için 28 font (Yazı Tipi).
p Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalıdır
p Sıra önemli olmadıkça, numaralı liste olmamalıdır
p Her slayt tek konu içermelidir
p 666 kuralı uygulanmalıdır.
• her slaytta en fazla altı satır,
• her satırda en fazla altı kelime olmalı,
• altı slayttan sonra mutlaka grafik veya resim içermelidir
p Yazım ve dilbilgisi hatası olmamalıdır
p Geriye dönmek gerekirse aynı slayt tekrar konmalıdır
p Slaytlara numara konmalıdır.
p Her bölümün başlığının yeterince açıklayıcı olmasına dikkat edin.
p Kolay okunmayan görsel malzeme kullanmayın.
p Görsel malzemeyi çok fazla yazılı metinle, resimlerle veya çok farklı renklerle doldurmayın.
3
Kuşlar Neden Göç Eder?
p Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalıdır
p Sıra önemli olmadıkça, numaralı liste olmamalıdır
p Her slayt tek konu içermelidir
p 666 kuralı uygulanmalıdır.
•  her slaytta en fazla altı satır,

•  her satırda en fazla altı kelime olmalı,
•  altı slayttan sonra mutlaka grafik veya resim içermelidir
4
İçerik
q  Slayt Hazırlama Teknikleri
q  Sunumun Dinleyicilere Aktarımı
5
……….
2. Slayt
1. Slayt
SUNU
6
p El yazısı yerine basılı metin kullanılmalıdır

p HARFLERİN TÜMÜ BÜYÜK veya italik yazı karakterinde
olmamalıdır
p Vurgulanması istenen noktalar için italik, alt çizgi, farklı
renk, yanıp sönme vb. dikkat çekici özelliklere yer

verilmelidir.
p Tüm slaytlarda aynı yazı karakteri kullanılmalıdır
7
p  Yazı Tipi (font)

büyüklüğünüzü dikkatli bir
şekilde seçilmelidir.
8
Başlıklar için 44
p  Alt başlıklar veya alt başlık kullanılmıyorsa metin için 32
•  Alt başlık kullanılıyorsa metin için 28
Microsoft’a göre Powerpoint yazı tipi büyüklükleri
9
p  Paragraflar, ekranda kolaylıkla görülebilecek ve
okunabilecek bir biçimde yer almış olmalıdır.
p  Cümlelerin, anlamlı bir biçimde mümkün olduğunca kısa
tutulmuş olmasına özen gösterilmelidir.
p  Anlamı
bozmaması için, kelimeler satır sonlarında bölün-
memelidir.
p  Paragraflar bölünmeden aynı ekranda bitirilmelidir.
p  Bir slaytta beş ile sekiz satır arasında yazı olmalıdır.
10
p  Aynı ekranda, çok sayıda dikkat çekici özelliklerin

kullanılmasından kaçınılmalıdır.
p  Her sayfada, sayfanın içeriği ile uyumlu başlık
kullanılmalıdır.
11
p  Hedef kitleye uygun tasarım seçilmeli
p  Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalı
p  Grafikler basit ve anlaşılır olmalıdır, olabildiğince üç

renkten fazla kullanılmamalı
p  Kolay okunmayan görsel malzeme kullanılmamalı
p  Görsel malzeme çok fazla yazılı metinle, resimlerle veya

çok farklı renklerle doldurulmamalıdır
12
p  Sıra önemli olmadıkça, numaralı liste olmamalı

1.  elma
2.  armut vb.
p  Yazım ve dilbilgisi hatası olmamalı
p  Geriye dönmek gerekirse aynı slayt tekrar konmalı
p  Slaytlara numara verilmeli
p  Ekranda, öncelikle görülmesi gereken ifadeler göze
çarpmalı
13
p  Slaytları oynatırken, geçişlerin çok

fazla dikkat dağıtıcı ve tutarsız
olmamasına dikkat edilmelidir.
14
p  Ekrandaki elemanların hareketi, göz hareketlerine uygun

olmalı ve gözü yormamalı
p  Bir ekranda, dört farklı renkten fazla renk kullanılmamasına
dikkat edilmeli
p  Sunum özel efektler, sesler, değişik fontlar, göz alıcı renkler
veya resimleri çok fazla kullanarak düzenlenmemeli
15
Görsel materyaller, dinleyici kitlesinin mesajınızı anlamasına
yardım etmeli 16
Görsel materyaller bir öğeyi vurgulamak, duygusal tepkiler
yaratmak için kullanılmalı 17
p  Verilen bir metnin gerektirdiği

grafik ya da resim, metinle birlikte
aynı ekranda yer almış olmalı
p  Kullanılan resim ya da grafikler
gereksiz ayrıntılardan arındırılmalı
18
p  Gerektiğinde konuların
anlatılmasında canlandırılmış resim
(animasyon) kullanılmalı
p  Görsel materyaller sayfada rastgele

dağıtılmamalıdır.
19
RENK KULLANIMI
p  Basitlik ve tutarlılık esastır.
p  Slaytlardaki ifadeler, her

mesafeden okunabilmeli.
q  Zemin rengi, ancak anlatılan konuya açıklık getirmek

istenildiğinde kullanılmalı.
q  Verilmek istenilen mesajlara uygun renkler seçilmeli.
20
RENKLER HAKKINDA DİKKAT
EDİLMESİ GEREKENLER
p  Turuncu
p  Siyah
p  Mor
p  Kahverengi
p  Sarı
p  Mavi
p  Yeşil
p  Kırmızı
21
TURUNCU
p  Sıcak bir renktir hayranlık verici, canlı ve samimidir.

p  Sayfanın
göz alıcı ve dikkat çekici olması için turuncu
kullanılabilir.
p  Zemin rengi olma açısından zayıftır.
p  Mavi ile kullanmaktan kaçınılmalıdır.
22
SİYAH
p  Mali veriler sunmak için kullanılabilir
p  Gücü ve tutkuyu temsil eder
p  Genellikle, keder, ağır ve depresyon rengidir
p  Fakat doğru bağlamda kullanılırsa, sofistike ve gizemli

olabilir
p  Çalışmalar, siyah artalan üzerinde on-line okumanın
zorluğunu ortaya koymaktadır.
p  Baskın renk olarak siyah kullanımı bir çocuk sitesi için en
kötü seçim olabilirken; bir sanat galerisi sitesi için
mükemmel bir seçim olabilir.
23
MAVİ
p  Sakinlik, güvenirlik simgesidir.

p  Araplar, mavinin kan akışını yavaşlattığına inanılır, nazar
boncuğu bu yüzden mavidir.
p  Batıda intiharları azaltmak için köprü ayaklarını maviye
boyarlar.
p  Duvarları mavi olan okullarda çocukların daha az
yaramazlık yaptığı saptanmıştır.
p  Çok popüler bir zemin rengidir.
p  Fakat turuncu ile maviyi birlikte kullanırken dikkatli olmak

gerekmektedir.
24
YEŞİL
p Geri besleme(Feedback) isteniyorsa kullanılabilir
p Güven veren renktir, sadakat ve zekayı simgeler
•  bankaların logolarında hakim renktir.

p Yaratıcılığı körükler
•  büyük lokanta mutfaklarında yeşil tercih edilir.

p Rahatlatıcı, sakinleştirici ve şifa vericidir
p Denge ve dayanıklılığın simgesidir
25
KIRMIZI
p  Şiddetli ve güçlü her şeyi temsil eden tüm renklerin en

sıcağıdır
p  Bir grubu motive etmek için kullanılabilir
p  Kırmızı ve yeşil bir arada kullanılmamalıdır. (Renk Körleri)
p  Mavi ve mor ile uyum sağlamaz
p  Kırmızı, iş hayatında başarısızlığı, finans sektöründe kaybı

temsil eder. Her zaman bir uyarı olarak algılanır
p  İştah açar
p  Kan akışını hızlandırır
26
MOR
p  Asaleti simgeler. Bilgelik, lüks ve gücün simgesidir
p  Nevrotik duyguları açığa çıkardığından, insanları bilinç

altının korkuttuğu saptanmıştır
p  Ekranda gözü oldukça fazla yorar
27
KAHVERENGİ
p  İnsanın hareketlerini hızlandırır
p  Kansas Üniversitesi, Sanat Fakültesi'nde bir deney için

bilgisayar yardımıyla duvarların rengi değiştirilebilir hale
getirilmiş. Fon kahverengiye döndüğünde insanlar daha
hızlı hareket etmişler
p  Bu yüzden fastfood restoranları iç mekanda kahverengi
kullanılmaktadır
28
SARI
p  İyimserliği temsil eder
p  Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin sembolüdür
p  Bu yüzden dünyada taksiler sarıdır, geçici olduğu bilinsin ve

dikkat çeksin diye
p  Araba kiralama şirketleri de sarıyı kullanır
p  Sarı rengi bu özelliğinden dolayı bankalar kullanmak

istemez
p  Zıt renkler ile kullanıldığında okunabilirliği kolay olan iyi
bir zemin rengidir
29
Sunumun Dinleyicilere
Aktarılması
p  Ruh Hali
p  Göz Teması
p  Ses Kullanımı -Duruşlar/ Tekrarlamalar
p  Duru Dil Kullanımı
p  Yumuşak Geçişler/ Vurgular
p  Beden Dili
p  Sunucunun Yeri/ Hareketi/ Katılımcılara Yakınlığı
p  Görsel-İşitsel Araçların İzleyici önünde Kullanımı
p  İzleyici/Katılımcı ile İletişim

30
Ruh Hali
p  Sunumun başında heyecanlı olabilirsiniz. Bu durumda

herkes heyecanlıdır.
p  İlk birkaç dakika çok hızlı konuşmamaya dikkat edin.
p  Yumuşak, kararlı bir ses tonuyla, katılımcılarla iyi

etkileşimde "ilk izlenim"in çok önemli olduğunun
bilincinde, güven veren bir açılış yapın.
31
Göz Teması
p  Tavan, yer ve sunum kartlarınıza göz gezdirmenizden

önemli olan, katılımcıların sunumunuzdan ne kadar
etkilendiklerini ve içeriği takip ettiklerini anlamak için
onlara samimiyetle bakışınızdır.
p  Direkt göz temasıyla iyi bir iletişim kurabileceğiniz gibi,
katılımcıların duyarlılığını fark edip sunumunuzda kısa
özetleme veya kısaltmalar yapabilirsiniz.
32
Ses Kullanımı -Duruşlar/
Tekrarlamalar
p  Dinleyicilerin sizi sunumunuz süresince açık şekilde
duyabilmeleri gerekir.
p  Sesiniz, cümleler sonunda alçalmamalıdır.
p  Sesinizin müzikalite değerini yakalayıp, vurgulama, inişli

çıkışlı bir tonlama ve hız ayarlarını iyi yapmanız durumunda
izleyici/ katılımcılara içeriği daha etkin biçimde
verebilirsiniz.
33
Duru Dil Kullanımı
p  Sunumlarda akademik içerikte, duru, düzgün, fakat yalın bir

dil kullanın.
p  Abartılı ve yapay dil kullanımının etkinlik sağlamadığını
unutmayın.
p  Edilgen yüklemler yerine etkenlerini seçin.
p  Ancak izleyicilerin anlayabileceğinden eminseniz jargon

kullanın.
34
Yumuşak Geçişler/Vurgular
p  Sunumunuzda bir
konuyu/ bölümü bitirip
diğerine geçerken
katılımcıların sunum
akışını takiplerini
kolaylaştıracak belirgin
sinyaller verin.
35
Beden Dili
p  Sunumunuz süresince kendinden emin bir şekilde ayakta

durun, dinleyiciyi rahatsız edebilecek, hoş görünmeyen,
belki sürekli yaptığınız el hareketleri ve tavırlarınızı kontrol
etmeye çalışın.
p  Özellikle soruların ve görüşlerin size yönlendirilmesinde
mimik ve davranışlarınıza dikkat edin.
p  Tahta kullanımı veya diğer nedenlerle sırtınızı izleyicilere
dönmekten kaçının.
36
Sunucunun Yeri / Hareketi /
Katılımcılara Yakınlığı
p  Tüm katılımcılara eşit

uzaklıkta, rahat hareket
edebileceğiniz bir konumda
durup, sakince, yanlara veya
ekrana yönelebilir,
katılımcılara 1 metre
mesafeyi koruyarak
yaklaşabilirsiniz.
37
Görsel-İşitsel Araçların İzleyici
önünde Kullanımı
p  Görsel malzemelerinizi güvenli bir
şekilde kullanarak, dinleyicilerinize
tablolarda, slaytlarda veya
saydamlardaki bilgileri kavramaları
için zaman tanıyın.
p  Sunumunuzda gerekli olduğunu
düşünerek işitsel malzeme ya da
video kasetlerden
yararlandığınızda, kullanım
sırasında zaman kaybetmemeye
dikkat edin.
38
İzleyici / Katılımcı ile İletişim
p  Sunucu olarak coşkunuz ve konunuza

olan ilginiz, katılımcıların da konuya
ilgi duymalarını sağlayacaktır.
p  Sunumun bir paylaşım olduğunu
hissettirmeli, dinamik bir tonla
sorulan özetleyici sorular, eş/ grup
çalışmalarıyla izleyicileri aktif
katılımcılar olarak canlı tutmalısınız.
39
Özetleme ve Dönüt
Teknikleri
p  Sunum sonunda kısa ana başlıkları vurgulayan özet
vermeniz sunumun akılda kalıcılığını sağlar.
p  Görsel ve sözel bilgi üzerinde sorular etkileşimi geliştirir.
p  Katılımcı tepkisini olumlu değerlendirmek önemlidir. Bazı

saldırgan sorulara kısa, kibar ve diplomatik yanıtlar
verebilir, ancak, kendinizi "ateş altında" hissettiğinizde,
kapsamlı yanıt gerektirebilecek soruların sunumun
sonunda yöneltilmesi ricasıyla sunumunuza devam
edebilirsiniz.
p  Katılımcılara görüş ve değerlendirmelerini alabileceğiniz
yazılı sorular yönlendirmeniz, dönüt tekniği olarak
yararlıdır.Bu etkinlikte amacın belirtilmesine özen
göstermelisiniz.
40
Sunumlarda Yapılması
Gerekenler
p  Konuşmanızı düzenli ve tutarlı bir şekilde düzenleyin.
p  Konuşmanızı en az üç kez prova edin.
p  Adınızı, soyadınızı ve konumunuzu vererek kendinizi

tanıtın.
p  Sunumunuzun ana hatlarını öğretim üyesi/ uzman kişiye
sunum öncesi verin.
p  Dinleyicileriniz ile göz teması içinde bulunun ve beden
dilinize dikkat edin.
41
Sunumlarda Yapılması
Gerekenler (devam)
p  Her bölümün başlığının yeterince açıklayıcı olmasına dikkat
edin.
p  Görsel malzemelerinizle sözlü anlatımınız arasında denge
olmasına dikkat edin.
p  Konuşmanız süresince görsel malzemelerinize işaret edin.
p  Sesinizin vurgularında ve tonlamada önem ve tekrarlama

için içeriğe uygun değişiklikler yapın.
p  Zamanınızı iyi kullanın.
42
Sunumlarda Yapılmaması
Gerekenler
p  Kolay okunmayan görsel malzeme kullanmayın.
p  Görsel malzemeyi çok fazla yazılı metinle, resimlerle veya

çok farklı renklerle doldurmayın.
p  Görsel malzemeyle ilgili olmayan bir konudan bahsetmeyin.
43
Sunumlarda Yapılmaması
Gerekenler (devam)
p  Dinleyicilere sırtınızı dönmeyin.
p  Çok hızlı, çok yavaş, ya da okuma biçiminde monoton bir

şekilde konuşmayın.
p  Sunum boyunca kartlar üzerindeki notlarınızdan okumayın.
p  Yansıtılan slaytta yazılı olan metindeki cümlelerin tıpa tıp

aynısını konuşmanızda kullanmayın.
44
KAYNAKLAR
p  http://w3.gazi.edu.tr/web/vildan/webdeoo/teknik.pdf#search=%22et
kili%20sunu%20teknikleri%22
p  Bülbül, H. İ., Öğretim Amaçlı Bilgisayar Yazılımlarında Ekran Tasarımı
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/144/bulbul.htm
p  Designing Effective Poster Presentations -- Science & Engineering
Library, UB Libraries
http://ublib.buffalo.edu/libraries/units/sel/bio/posters.html#Intro
p  Garson A, Gutgesell HP, Pinsky WW et al. The 10-minute Talk:
Organization, Slides, Writing and Delivery. American Heart Journal.
1986;111(1):193-203.
p  Spinler SA. How to Prepare and Deliver Pharmacy Presentations. AJHP.
1991;48:1730-1738.
http://www.aphanet.org/students/mentoring/tips.html
p  Yalın, H. İ., 2005, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Nobel
Yayın Dağıtım
p  http://www.baskent.edu.tr/tip/3a.pdf#search=%22sunumlar%C4%B1
n%20dinleyicilere%22 45
Kavram Haritaları
1
Kavram nedir?
Kavramlar, bir grup nesne veya fikri ifade eden kelime(ler)dir. Kavramlar zihinde oluşturulan
şeylerdir. Zihinde var olurlar ve dil aracığıyla iletilirler.Kişiler, kavramlarla ve kelimelerin
zihinsel yansımaları ile düşünürler.
Beynimiz nasıl çalışır?
• Ön bilgi yeterliliğinin araştırılması

• Kilit noktaların(kavramların) belirlenmesi
• Kavramların ilişkilendirilmesi
Anlamlı öğrenme
Öğrenen yeni bir bilgiyi öğrenmesi için belli kavramları bilmelidir. Böylece eski ve yeni bilgi
arasında bağ kurarak anlamlı öğrenme gerçekleştirir.
2
Kavram haritası nedir?
Kavram haritaları, 1981 yılında Joseph Novak ve yüksek lisans öğrencileri tarafından Cornell
Üniversitesinde üretilmiş bir öğrenme ve öğretme yöntemidir.Kavram haritası, insanların nasıl
öğrendikleri ile anlamlı öğrenme konuları arasında köprü kuran bir öğrenme,öğretme
stratejisidir.Kavram haritası daha geniş bir kavram başlığı altındaki kavramların birbirleriyle
ilişkilerini gösteren iki boyutlu bir şemadır. Kavram haritaları,bilginin zihinde somut ve görsel
olarak düzenlenmesini sağlar.
Kavramlar arasındaki ilişkiyi grafiksel olarak göstererek bilgiyi temsil eden bir tekniktir.
3
Bir kavram haritası; Kutucukların kavramları temsil ettiği, kavramlar arası bağlantıların ise
önermeleri gösterdiği grafiksel bir yapıdır. Kavramlar arası bağlantılar tek yönlü, çift yönlü veya
yönsüz olabilirler. Bu kavram ve önermeler kategorize edilebilirler. Kavram haritaları kavramlar
arası nedensel bağlantıları gösterirler.
Kavram Haritası Elemanları
• En genel kavram haritanın başında yer alır.

• Kavramlar daire veya kutucuklar içinde gösterilirler.
• Oklar sadece önermenin yönünü belirtmek için kullanılır.
• Her kavram haritada bir defa görünür.
• Her kavram en az bir önermenin parçası olmalıdır.
Önermeler genellikle bağlantıyı gösteren ok yönünde okunurlar.
4
Kavram Haritaları Niçin Yararlıdır?
• Fikirlerin görsel olarak sunulmasını sağlar.

• Öğrenciler konunun içeriğini daha kapsamlı anlamaları için faydalı olmaktadır.
• Faklı öğrenme şekillerine ve öğrenciler arasındaki diğer bireysel faklılıklara hitap eder.
• Konudaki hangi kavramların önemli olduğunu ortaya koymayı sağlar.
• Öğrenci merkezli,öğrencinin aktif olduğu yöntemlerdir.
• Öğrencilerin konu hakkındaki bilgilerini organize etmelerine yardımcı olur.
5
Kavram Haritası Çeşitleri
Örümcek
Karma Hiyerarşi
Harita
Türleri
F tipi Zincir
O Tipi
Kavram haritaları, çok farklı biçimlerde çizilebilmekle birlikte, kavram haritalarının temelinde, kavramlar
arasındaki ilişkileri göstermek ve kavramları somutlaştırmak olduğundan, türlerin temelinde bu iki
hedefe ulaşmak yatmaktadır.
6
1.F Tipi (Flow Charts): Akış çizgesinde bir fikrin-düşüncenin, olayın akışı kavram
haritası şeklinde sunulur.
2.O tipi (Cycle Diagram): Dönen diyagramların oluşturulmasında kavramların birbiri ile
karmaşık ilişkisi etkilidir.
7
3.Örümcek: Örümcek ağı kavram haritası, merkezi kavramın (temanın), haritanın
ortasına yerleştirilmesi ve kavramların onunla bağlanması yoluyla
organize edilir.
4.Hiyerarşik: Hiyerarşik kavram haritaları, bilgiyi önem sırasına göre sunmaya imkân
tanıyan kavram haritalarıdır. En önemli bilgi haritanın tepesine (en üstüne)
yerleştirilir. Ağ ve kategori kavram haritaları olarak da adlandırılan bu haritalar
kavramlar arası ilişkilerin çok farklı şekillerde düzenlenmesine imkân sağlar.
8
5. Zincir: Bu haritalar “ardışık” veya “sırasal” olarak da adlandırılmaktadır. Zincir kavram
haritaları yukarıdan aşağıya doğru birbirini takip eden kavramların bağlantı kelimeleri veya
ekleri ile ilişkilendirilmesi sonucu oluşturulur
6. Karma: Üstteki türlerin birlikte kullanımıyla oluşur.
Ayrıca öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgılarını gidermek için kullanılan ve öğrencilerin
sağ ve sol beyinlerinin aynı anda çalışmasına izin veren materyal çeşidine Zihin Haritaları
denir.
9
Kavram Haritası Kullanım Amaçları
Kavram haritası;
• Karmaşık yapıları düzenlemek,

• Karmaşık fikirleri açıklamak,
• Beyin fırtınası oluşturmak,
• Eski ve yeni fikirleri belirgin bir şekilde geliştirerek öğrenmeye yardımcı olmak,
• Anlamayı ölçmek ve yanlış anlamaları açığa çıkarmak, için kullanılır.
10
Yaratıcılık Aracı Olarak Kavram Haritaları
Kavram haritası çizmek beyin fırtınası yapmakla eşdeğerdir.
11
Öğrenme Aracı Olarak Kavram Haritaları
Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritaları, öğretim modelinin her aşamasında kullanılmaya uygundur.
12
Ölçme Aracı Olarak Kavram Haritaları
Kavram haritaları formal bir değerlendirme aracından çok bir öğretim aracı olarak kullanılabilmektedir.
Haritalar tipik olarak, eğitim öncesi ve sonrasında değerlendirme amaçlı olarak kullanılabilirler.
13
Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları
Kavram haritaları tekniğinin derste uygulanmasına en büyük engeli haritaların hazırlanması teşkil
etmektedir. Öğrenciler kağıt üzerinde kavram haritası hazırlamayı çok zor olarak görmektedirler.
Bütün bu zorluklara rağmen kavram haritalarını bilgisayarda hazırlamak işimizi kolaylaştıracaktır.

Kavram haritalarını bilgisayar yazılımıyla hazırlarken kavramlar ve kavramlar arası ilişkilerin yerleri
çok kolay değişebilir.
Öğrencilerin elektronik ortamda kavram haritaları hazırlamaları kağıt üzerinde harita hazırlarken
hissettikleri karışıklıkları ortandan kaldırmaktadır.
14
Bilgisayar Destekli Kavram Haritalarının Özellikleri
• Bilgisayar tabanlı olması
• Gerekli uygulamaların anlaşılır olması
• Bilgiyi temsil etme
• Eleştirel bakış açısı kazandırması
• Kolay öğrenilmesi
Bilgisayar tabanlı kavram haritaları oluştururken bu amaca yönelik hazırlanmış grafik

programları kullanmak daha avantajlıdır.
Örneğin; Inspiration ve Kmap gibi bazı yazılımlar haritaların daha dinamik olarak
hazırlanmasına imkan tanırlar.
15
Bilgisayar Destekli Kavram Haritalarının Hazırlanması
• Ayrıca bilgisayar destekli kavram haritalarının hazırlanırken Microsoft Word veya Microsoft
Powerpoint gibi yaygın olan programlarda kullanılabilir.
• Özellikle Microsoft Orgchart hiyerarşik yapıdaki kavram haritaları için uygun bir yazılımdır.
• Ancak bu amaca yönelik olarak oluşturulan Inspiration ve Kmap gibi özel yazılımlar
kullanmak daha uygundur.
Bu programlar yardımıyla kavram haritaları hazırlamak çok daha kolaydır. Bu programlarda

öğrenci aktif olarak dersin bir parçası olduğundan konuyu daha kapsamlı anlayabilmektedir.
16
Kavram Haritası Hazırlamak İçin Programlar
• Inspiration
Eğitim alanında giderek yaygınlaşmakta olan bir eğitim aracıdır. Bununla birlikte grafik hazırlamada
kullanılan en popüler programdır. Inspiration yazılımının geliştirilmesine yönelik çalışmalar 1986
yılında başlamıştır. İlk versiyonu 1988 yılında Apple tarafından piyasaya sürülmüştür. Kullanıcılar
Inspiration ın kullanılmasını ve öğrenilmesini çok kolay bulmuşlardır.
17
Inspiration kullanılarak hazırlanan bazı örnek kavram haritaları:
18
19
20
• Cacoo
Cacoo: site haritaları, ağ şemaları, UML diyagramları, tel çerçeveler gibi çeşitli diyagramlar
oluşturmanızı sağlayan kullanımı kolay çevrimiçi bir çizim aracıdır. Cacoo, ücretsiz kullanılabilir.
Gerçek zamanlı, işbirliği içinde çevrimiçin kavram haritaları oluşturulabilir.
https://cacoo.com/
21
• FreeMind
FreeMind, düşüncelerinizi organize etmek için bir zihin haritalama uygulmasıdır. GNU Genel
Kamu Lisansl ile lisanslı özgür bir yazılımdır. Java dili ile yazılmıştır. Wİndows, Linux, Mac
OS X üzerinde kullanılabilir.
✓ Geçmiş bilgilerini saklar. İstenilen bir ana geri dönülebilir.

✓ HTML bağlantılar eklenebilir, yerel dosyalar bağlantı verilebilir.
✓ HTML, PDF, OpenDocument, SVG, PNG, JPEG biçimlerinde dışa aktarım yapabilir.
MindManager X5 dosyalarını açabilir.
✓ Standart kısayol tuşlarına sahiptir. Pek çok uygulamada olduğu gibi (Ctrl+sürükleme) ile
kopyalama, (Shift+tıklama) ile birden fazla seçim yapılabilir.
http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Download
22
Diğer Web 2.0 araçları:
Popplet - popplet.com
MindMeister - www.mindmeister.com/
Bubbl.us - bubbl.us/
Draw –www.draw.io/
23
Eğitimde Karvram Haritalarının Kullanımı
Bilginin ilişkililiğinin bir göstergesi olarak kavram haritalarının kullanımı, Novak ve

öğrencilerinin fen eğitimi alanında kavramların daha kolay öğretilebilmesi ile ilgili bir araştırma
projesi kapsamında yapılan çalışmaların sonucunda ortaya çıkmıştır [Novak ve Gowin,1984].
Novak ve Gowin, “Öğrenmeyi öğrenmek” üzerine yaptıkları bu çalışmalarda, öğrencilerin
öğrenmesine ve eğitimcilerin öğrenme malzemesini organize etmesine yardımcı olabilecek basit
fakat güçlü bir strateji olan kavram haritalarını, Ausubel’in Anlamlı Öğrenme Kuramı’na
dayanarak geliştirmişlerdir. Ausubel’in önemle vurguladığı anlamlı öğrenme, öğrencide var olan
bilişsel yapıların anlam kazanmasıyla gerçekleşmektedir. Bu çalışmada, ilişkiler zinciri kurmak
amacıyla birbiriyle ilişkili kavramları bağlayan grafiksel sunumlar olarak kavram haritaları,
öğrenenin bilişsel yapısına ulaşmak ve hem öğretmen hem de öğrenci için, öğrenenin mevcut
bilgisini açığa çıkarmak amacıyla kullanılmıştır.
24
Novak ve Gowin, kavram haritalarının öğrencilerin aktif katılımıyla yapılmasının daha etkili
olduğunu savunmaktadır. Çünkü, bu çeşit aktivite ile öğrenci zihnindeki fikirlerle çizilen harita
arasında bir ilişki kurmak zorundadır. Sonuç olarak kavramlar arasında ilişki kurularak yeni
bilgiler inşa edilmektedir [Özdemir vd.,2002].
Bu yönüyle kavram haritaları, bütünleştirici yaklaşımın sonuçlarından biri olarak da ele alınabilir.
Bilginin bir yapısı varsa, bu bilgi birtakım alt birimlere ayrılarak gösterilebilir. Konu, örgütlü alt
birimlere, bunlar da yan ve ana düşüncelere ve sonuçta bilginin en küçük yapı taşı olan kavramlara
bölünür. Kavramlar, bunların kavram olmasına neden olan ya da olmayan özellikleri ile ele
alınabilir( Kaşlı ve diğerleri, 2001).
25
1990’dan beri kavram haritası farklı konu alanlarında yapılan araştırmalarda kullanılmıştır. Barenholz
ve Tamir (1992), Trowbridge ve Wandersee (1994) kavram haritasını fen öğretiminin
değerlendirmesinde kullanmışlardır.
Hegarty-Hazel ve Prosser (1991), McClure, Sonak ve Suen (1999) in çalışmaları ise daha çok
kavramsal öğrenmeler ile çalışma yöntemleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaya yöneliktir. Bütün bu
araştırmalarda bir öğretim metodu olarak kavram haritasının geçerlik, güvenirlik ve uygulanabilirliği
kanıtlanmıştır (Duru, Gürdal; 2002).
26
KAYNAKLAR:
Novak, J. , Gowin, B. , (1984), “Learning How to Learn” , Cambridge University Press, USA.
Özdemir, Ö. vd., (2002), “Fen Eğitiminde İnşacı Yaklaşım ve Kavram Haritalarının Kullanımının
Öğrenci Başarılarına Olan Etkileri”, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi,
ODTÜ, Ankara, Türkiye.
Kaşlı, A.F., vd., (2002), “Kavram Haritalama”, Ege Eğitim Dergisi, 1: 127-136.
Gürdal, A., Duru, M.K., (2002), “İlköğretim Fen Bilgisi Dersinde Kavram Haritasıyla ve Gruplara
Kavram Haritası Çizdirilerek Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi”, V. Ulusal Fen Bilimleri ve
Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara, Türkiye.
27
Akıllı Tahta
(Smart Board)
Akıllı Tahta
O Akıllı tahta, bilgisayar ve projeksiyon bağlantısı ile çalışan
büyük ve dokunmaya duyarlı ekrana sahip bir tahtadır.
O Öğrencilerin ve öğretmenlerin bilgiyi beceriyle

kullanmalarına, tekraretmelerine, bilgiyle etkileşim
kurmalarına ve de onların öğretime karşılık vermelerine izin
veren eğitici bir araç olarak tanımlanır.
Akıllı Tahta Çalışma Mantığı
O Akıllı tahtalar aslında beyaz tahtanın, dokunmatik bir
bilgisayar ekranına çevrilmesi şeklindealgılanabilir.
O Standart beyaz bir tahtanın dokunmatik bir bilgisayar

ekranına çevrilmesi olayı değişik teknolojilerle mümkün
olmaktadır.
O Bu da Akıllı tahta teknolojilerini çeşitlendiren en temel

ayrışımdır.
O Genel olarak bütün akıllı tahta teknolojileri üçlü bir
yapıda kullanılır.
– Projeksiyon –
OAkıllı tahta yazılımı içeren bir bilgisayar kablolu – kablosuz
olarak Akıllı tahtaya bağlanır.
O Projeksiyon cihazı bilgisayardan aldığı görüntüleri akıllı

tahta yüzeyineyansıtır.
OElektronik beyin tahta yüzeyindeki dokunmayı algılar ve bu

şekilde tahta yüzeyi interaktif bir bilgisayar ekranına
dönüştürülmüş olur.
Eğitimde Kullanım Amacı
O Bilgisayar ekranını dev bir
ekran haline getirerek
eğitime katılmak isteyen
herkesi bu ekran üzerinde
bir araya getirip bilgi
paylaşımı sağlamaktır.
Avantajları...
O Ses klipleri, video ve animasyon gösterimleri, renkler,
görüntüler, perdeleme ve büyütme küçültme gibi
vurgulama imkanları ile dersleri daha görsel ve daha
canlı hale getirmeyi mümkün kılar.
Avantajları...
O Veri depolama
özelliği
OÖğrencilerin yazmaması
(kaydedilenleri çıktı alıp
öğrenciye verebilme)
OYapılan dersi kaydetme
OEvde internet ortamından

ders takibi yapabilme
Avantajları...
O Kaynaklara erişim
özelliği
OGeri dönme imkanı
ODerste internetteki kaynaklara

anında ulaşabilme
ODerste, hazırlanan linkleri

rahatlıkla kullanabilme
Oİki bilgiyi yan yanagetirebilme

Avantajları...
• O Vurgulama özelliği
• OPerdeleme özelliği (Sahne perdesi)
• OŞekilleri ve görüntüleri büyütüp küçülterek ayrıntılarıyla inceleme
• ORenkli kalemleri kullanabilme
• OSpotlama (sahne ışığı)

Avantajları...
O Kısa sürede farklı dersler
için hazır olan
materyallere ulaşma ve
bunları kullanma (Birim

kareler, noktalı kağıt,
periyodik cetvel, geometrik
şekiller gibi)
Avantajları...
O Aynı soruyu birkaç yolla
çözmede kolaylık (Farklı
çözümlere olanak sağlama,
şekilleri tekrarçizmeme)
Akıllı Tahta ve Öğretmenler...
O Tahtaya müdahale edebilme
(Eksik kısımlar üzerine not
alma, eklemeler işaretlemeler
yapma)
OSanal deney yapabilme
O Konferans yapabilme
(Tahtayı iki sınıf için aynı anda
kullanma)
O Materyallerini kolaylıkla
paylaşıp yeniden kullanabilme
Akıllı Tahta ve Öğretmenler...
O Bilgisayar ortamındaki her türlü
görseli, eğitim materyali olarak
kullanabilme
O Eğitimde görselliği geniş ölçüde

kullanabilme
O Kaliteli öğrenim sağlama
O En sıkıcı dersleri kolay ve zevkli

hale getirme
Akıllı Tahta ve Öğrenciler...
O Yaratıcılığın ortaya çıkmasını sağlar.
O Her öğrenciye, kendi hızlarında ve düzeylerinde ilerleme
olasılığı verir.
O Kendine güveni arttırır.
O Problem çözme ve dikkatini bir problem üzerine
yoğunlaştırma yeteneğini geliştirir.
O Öğrencinin öğrenme zamanından tasarruf sağlar.
• O Belgeleme, dosyalama ve belgelere başvurma alışkanlığı kazandırır.
• O Önceki çözümleri araştırıp, bunları yeni bir çözüm için kullanabilme yeteneğini
geliştirme ve yeni çözüm bulmasını sağlar.
• O Paylaşım duygusunu geliştirir.
O Daha çok bilgiye ulaşma imkanı verir.
O Dersler kayıt edilebildiği için kaçırılan ders veya konulara ulaşabilir.

OKlavye kullanmak gerekmediği için;
O Küçük çocuklar,
O Engelli öğrencilerve
O Özel eğitime tabi olanöğrenciler
için kullanımı kolaydır.
OÖğrenciler fare kullanmanın gerektirdiği ince motor
becerilerine ihtiyaç duymak yerine yüzeye
dokunmaktadırlar.
OFarklı öğrenme alanlarına hitap etmektedir:
Görsel ve dokunsal…
Dezavantajları
O Akıllı tahtada bilgisayar ekranının tahtaya yansıtılması
için kullanılan projeksiyon aletinin açısı iyi
ayarlanmadığı takdirde kullanıcı problem
yaşamaktadır.
O Kullanıcının gölgesinin tahta üzerine düşmesi sorun

oluşturmaktadır. Bu nedenle kullanıcının gölgesinin
ekran üzerinde az yer kaplanmasına dikkat edilmesi
gerekmektedir.
Akıllı Tahta ve Etkili Kullanımı
• O Gereklilik analizi
• O Akıllı tahta seçimi
• O Tüm öğretmenler için eğitim verilmeli
• O Akıllı tahta eğitimleriöğretmenlerin gereksinimlerine uygun olmalı

Akıllı Tahta ve Etkili Kullanımı
O Müfredatın bir parçası olmalı

O Güvenle kullanabilmek ve kaynak biriktirmek
için öğretmenlere zaman tanınması
O Fikir ve kaynakların öğretmenler arasında

paylaşılması
O Akıllı tahta, öğrencilerin kullanımına açık olmalı

Öğretim Teknolojileri Birleştirilmiş

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Öğretim Teknolojileri Birleştirilmiş

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Öğretim Teknolojileri ve

Bilgi ve teknoloji toplumunda; çoklu iletişim destekli,

Öğrenci Öğrenci Öğrenci Öğrenci

Öğrenci Öğrenci Öğrenci Öğrenci

yardım etmelidir. Öğrencinin kendisinin araştırma yapmasının en büyük avantajı

neyi, niçin öğrenmesi gerektiği konusunda inisiyatif sahibi olmasıdır. Böylece

öğrenci farklı ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik olarak kendini ifade edebilir.

olduğu bir eğitim-öğretim kurum kültürü hızla zayıflamakta, ve yok olmaktadır.

Bu geleneksel anlayışın etkililiği ilköğretim kademesinde yüksek düzeyde iken

orta öğretim kademesinde düşük düzeydedir.

• Öğrenci merkezli eğitimde bir öğretmen ve onu dinleyen öğrencilerden

oluşan geleneksel sınıf ortamı yerine, birçok öğretmenden oluşan sınıflar

olmalıdır. Öğrenciler ya bireysel projelerde ya d a proje gruplarında

çalışacaklardır. Öğrencilerin bu çalışmaları sırasında değişik gruplar arasında

geçişler olacak, bu geçişler öğrencilerin bilgi ve deneyimlerini artıracaktır.

• Artan bilgiyi izleyen ve seçebilen,

• Öğrenci d e oluşan bilgi boşlukları ve sapmaları belirleyen, yaratıcı

• Bilgi alanları, dalları ve konuları arasında bağlantı kurabilen,

• Öğrencilerin farklılığı belirleyerek, onları geliştiren.

• Yapısalcı bir öğretmen sorunları belirler ve örgütler, öğrencilerin araştırmalarını gözler ve

onların yeni düşünce modellerini araştırmasına ve geliştirmesine yönelik rehberlik yapar.

Kaynakça: Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Dr. Tufan AYTAÇ

olarak yapar ve sonuçları yorumlamayı gösterir.

• Öğrencilerin hızla gelişen teknoloji toplumunda yeni bilgi ve beceri

büyük bilgi yığınları içinde dolaşmayı öğrenmesi gerekmektedir.

onlardan kendi bilgi yapılandırmalarını gerçekleştirmede aktif olmaları

gerekmektedir. Öğrencilerin farklı yapılarda olduğu gerçeğinden hareketle,

öğretmenler farklı yöntemlerle neyi, nasıl öğretecekleri konusunda çeşitli

anlayışlara sahip olmalarıdır.(Denig,1999:s 17)

çalışmayı, yaratıcılığı göstermeyi ve çeşitli öğrenme biçimlerini de

dikkate alan küçük bir yapıdır.

• En Hızlı ve En Basit İçerik Sunumu

• Minimum sürede basit, anlaşılır ve yalın tanımlanmış iş adımları ile

• Verilere ve somut örneklere dayalı içeriklere sahip zengin eğitim

• Yani bilgisayarın ders içeriklerini doğrudan sunma, öğrenilenleri tekrar

etme, problem çözme, alıştırma yapma ve benzeri

etkinliklerde öğrenme-öğretme aracı olarak

• 1920’li yıllarda teknolojik gelişmelerle paralellik göstererek ortaya çıkmış, eğitim

alanında devrim sayılabilecek ve a d eta eğitimde çığır a ça n çağdaş bir eğitim

• Türkiye’de 1990’lı yılların başında toplumun büyük bir kesimi İnternet’ten

ve görsel basında sık sık bu teknolojiler üzerinde konuşulabilmektedir.

1 tanesi öğretmene 10 tanesi öğrenciye ait olacak şekilde mikrobilgisayarlar satın

alınarak bu okullardaki ikişer öğretmene 5 haftalık hizmet içi eğitim verilmiştir.

• 1985-87 yılları arasında toplam 2004 bilgisayar, ortaokul ve meslek liselerine

dağıtılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı Dünya Bankası katılımıyla 53 bilgisayar deneme

okuluna 1666 bilgisayar temin edilerek bilgisayar laboratuvarları kurulmuştur. Bu

okullara Bilim ve Teknoloji ansiklopedisi, ingilizce matematik , fizik, kimya ve biyoloji

konularında ders yazılımları d a dağıtılmıştır.

gerekli yazılım ve elamanların suretiyle yaygınlaştırılacaktır...

• 1968 yılında İngiltere d e kurulan "Open University"; günümüzde Hollanda, Belçika,

Lüksenburg, Almanya ve diğer Avrupa Topluluğu ülkelerine d e hizmet vermektedir.

Video vb. araçlar d a görsel eğitim amaçlı kullanılmaktadır.

n BDE, eğitimde bilgisayar kullanımı

n BDÖ: Bilgisayar Destekli Öğretim

n Öğretmenlere ve öğrencilere rapor veya ödev

n Öğretici Uygulamaları Alıştırma-Uygulama

n Araç Uygulamaları Kelime İşlemci

n Öğrenci Uygulamaları Programlama Dilleri (Pascal, C, Basic vb.)

Programa Bilginin Soru ve

Programdan Dönüt ve Yanıtı

n Programa Giriş Bilginin Sunulması

n Ön test n Sözel Bilgi

n Düzeyi öğrenci başarısına

p  Başlıklar için 44 font (Yazı Tipi)

p  Alt başlık kullanılıyorsa metin için 28 font (Yazı Tipi).

p  Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalıdır

• her slaytta en fazla altı satır,

p Zemin rengi koyu, yazılar açık veya tam tersi olmalıdır

p Sıra önemli olmadıkça, numaralı liste olmamalıdır

p Her slayt tek konu içermelidir

p 666 kuralı uygulanmalıdır.

•  her slaytta en fazla altı satır,

q  Sunumun Dinleyicilere Aktarımı

p El yazısı yerine basılı metin kullanılmalıdır

p Vurgulanması istenen noktalar için italik, alt çizgi, farklı

p Tüm slaytlarda aynı yazı karakteri kullanılmalıdır

p  Yazı Tipi (font)