KUMBARA ÜRETİM PROBLEMİ

Bir fabrika, ürettiği kumbaraların boyutlarında değişiklik yapmak istemiştir. Ancak bu değişikliğin
maliyetinin en az miktarda olmasını istemektedir. Küp şeklinde olan 1000 cm³ hacmindeki
kumbaraları, artık aynı hacimli olan silindir şeklinde kumbaralar olarak üretmek istemişlerdir.
1. Üretilecek olan bu kumbaralar için kullanılacak teneke maliyetinin en az olacağı kumbara
boyutları nelerdir? Açıklayarak rapor ediniz.
2. Üretimi tamamlanmış kumbaralar 8’erli şekilde raflara satılmak üzere dizilecektir. Gereken
rafların minimum yüzey alanı hangi şartlarda sağlanır? Açıklayınız.
 1. Maddenin Çözümü:

Silindir biçimindeki kumaraların boyutlarını belirlerken yarıçapına r, yüksekliğine deh denirse;

Bu kumbaralardan bir tanesinin hacmi V olsun.

V = π.r².h = 1000 cm³’ tür.

Silindir biçimindeki teneke kumbaranın yüzey alanı A ile ifade edilirse,

A = 2.π.r² + 2.π.r.h’ tır.

Bu fabrikanın teneke kutudan kumbara yaparken en az maliyetli kumbara boyutları için

üretilecek olan kumbaranın yüzey alanının minimum değerine bulunmalıdır. Bu nedenle
kullanılacak malzemenin en az olması gerekmektedir. Hacim formülündeki bilinmeyenlerin
sayısını düşürmek için yükseklik (h) yerine yeni bir parametre yazılabilir.

V = π.r².h = 1000 için;

h = 1000 / (π.r²) olsun.

A = 2.π.r² + 2.π.r.h denkleminde h yerine 1000 / ( π.r²) yazalım.

Böylece;
A = 2.π.r² + 2.π.r. 1000 / (π.r²) denklemi elde edilir.

Şimdi yüzey alanı A, bilinmeyeni r olan bir fonksiyon şekline dönüştürecek olursak;

A( r ) = 2.π.r² + 2.π.r. 1000 / (π.r²) ifadesi elde edilir.

En düşük maliyet için yüzey alanının en küçük değeri bulunur. Bu yüzden A ( r )’nin 1. türevinin
sıfır olması gerekmektedir.

A’( r ) = 4.π.r - 2. 1000 / ( r² ) = 0 olur.

4.π.r - 2. 1000 / ( r² ) = 0 için;
4.π.r = 2. 1000 / ( r² )
4.π.r³ = 2. 1000 olur.

r ≈ 5,4201 ;
h ≈ 10,8403 olmalıdır.

2. Maddenin Çözümü:

Değişik Sayılarda Kumbaralar Raf Uzunlukları Harcanan Yüzey Alanı

İçin Boyutlar
1x1x8 2r x 16r x h 1468,8200
1x2x4 4r x 8r x h 1643,1272
 2x2x2 4r x 4r x 2h 1407,4656

En uygun rafı bulmak için harcanan yüzey alanları hesaplanmıştır. Yukarıda görüldüğü üzere üçüncü
satırda ki dizilimler en küçük yüze alanlı raf için daha uygundur.