Psikososyal Destek Programı

Elin Elimde
Psikososyal Destek Programı
Kitapçık Sahibi
ELİF CEYDA NUR EŞLİK
EKİBİMİZ
Yönetim Ekibi
Mehmet Teber (Klinik Psikolog)
Elif Berra Çiftci (Klinik Psikolog)
Esra Büyücek (Klinik Psikolog)
Gökçe Gül (Klinik Psikolog)
Hanife Barış (Klinik Psikolog)
Mahmut Çelik (Klinik Psikolog)
Talha Tolunalp (Klinik Psikolog)
Yardımcı Ekip
Beril Akgöl
Hilal Beluk
Yağmur Altuntop
Yaren Kiraz
Tasarım Ekibi
Hüseyin Özkan
Merhaba Değerli Psikososyal Destek Gönüllümüz;
Oyun Terapileri Enstitüsü olarak kurulduğumuz yıl olan 2019’dan bu yana ülke-
mizdeki çocuk ve oyun terapistlerinin gelişimini destekleyen programlar, atölye-
ler ve sempozyumlar düzenliyoruz. Pandemi döneminde enstitü olarak çocuklarla
online terapinin nasıl yapılacağı konusunda birçok çalışma yaptık. Ülkemizin ilk
online sempozyumunu gerçekleştirdik. Bu çalışmalar sayesinde birçok ruh sağlığı
uzmanına eğitim verdik. Bu uzmanlar çocuklara online olarak ulaştılar ve onların
pandeminin zorluklarını atlatmasına destek oldular.
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi şüphesiz hepimizi derinden etkiledi. Ço-

ğumuzun deprem bölgesinde bir akrabamızın ya da arkadaşımızın bulunması,
okulların tatil olması, afetin büyüklüğü ve ülke gündeminin tek bir konuya odak-
lanması nedeni ile afet bölgesi dışındaki çocuklar bile depremi derinden yaşadı-
lar. Enstitü olarak biz bu büyük afette çocukların iyilik haline katkı sunmak amacı
ile Mehmet Teber öncülüğünde Elin Elimde Psikososyal Destek Programını hayata
geçirme kararı aldık. Bu programın bir parçası olarak afetten etkilenmiş çocuklara
yönelik 6 oturumluk bir psikososyal destek programı geliştirdik. Elinizdeki kitap-
çık bu programın kitapçığıdır. Bu program vesilesi ile hedefimiz binlerce çocuğa
ulaşmak ve depremin yaralarını sarmaktır.
Programımızın bir parçası olduğunuz için size teşekkür eder, ülkemize geçmiş ol-
sun dileklerimizi iletiriz.
Oyun Terapileri Enstitüsü

Elin Elimde Psikososyal Destek Projesi
6 Mart 2023
ÖNEMLİ NOTLAR
• Bu kitapçık kişiye özeldir. Sadece kitapçığın kapağında ismi olan kişi ta-
rafından kullanılabilir.
• Bu kitapçıkta yer alan programı uygulayabilmek için ruh sağlığı alanında

çalışıyor olmak ve programın uygulayıcı eğitimini almak gerekmektedir.
Eğer programın uygulanması ile ilgili eğitim almadıysanız programı uygu-
lamanız fayda yerine zarar verebilir.
• Program uygulayıcısı olmak istiyorsanız www.elinelimde.com web adresi

üzerinden başvuru yaparak gönüllümüz olabilirsiniz.
• Program 3-13 yaş arasındaki çocuklara yöneliktir. Bu yaş grubu dışındaki

çocuklara program uygun değildir.
• Programı grup ya da bireysel olarak uygulayabilirsiniz. Programı online ya

da yüz yüze uygulama imkânı da bulunmaktadır.
• Program sadece deprem sonrası travma yaşamış ya da deprem nedeni

ile aşırı korku geliştirmiş çocuklara uygulanabilir. Korkusu, kaygısı, travma-
sı olmayan çocuklara programı uygulamaya gerek yoktur.
• Program süresince psikoterapi, terapi kelimelerine yerine ‘psikososyal

destek programı’ ibaresi ile seans yerine ‘oturum’ ibaresini kullanmaya
özen gösterin.
• Program aktif olduğu sürece haftada bir süpervizyon akşamı düzenlene-

cektir. Sorularınız ve uygulamada yaşadığınız zorluklar için bu süperviz-
yonlara katılabilirsiniz.
Okul Öncesi Modülü 6
Bu modül 4-6 yaş çocuklarına yöneliktir.
İlkokul Modülü 46
Ortaokul Modülü I 84
Bu modül 5 ve 6. sınıf çocuklarına yöneliktir.
Ortaokul Modülü II 116

ELİN ELİMDE PSİKOSOSYAL DESTEK PROGRAMI
Okul Öncesi
Modülü
6
OKUL ÖNCESİ MODÜLÜ
OTURUM İÇERİK
Yetişkin ile Tanışma
1.
Deprem Öyküsünü Alma
Bakım Veren Yetişkine İşleyişi Anlatma
Çocukla Tanışma
Çocuğa İşleyişi Anlatma
Açılış Oyunu: Bip-Düt

Güçlendirme Çalışması: Güç Kalkanı
2.
Güçlendirme Çalışması: Zor Gün Dostu
Regülasyon Çalışması: Çevremde Neler Var
Öykü Çalışması: Büyük Fırtına
Kapanış Oyunu: Üfle-Düşür
3.
Öykü Çalışması: Bay Korku ve Bayan Üzüntü
Duygu Çalışması: Kurabiye Adam 1
Somatik Çalışma: Yavru Kangurunun Bir Günü
4.
Somatik Çalışma: Minik Maymunun Bir Günü
5.
Öykü Çalışması: Ayı Banki
Somatik Çalışma: Sevimli Arının Bir Günü
6.
Güçlendirme Çalışması: Elin Elimde
Kapanış Çalışması: Veda Partisi
7
1
OTURUM İÇERİĞİ
Çocukla Tanışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Danışan Bilgi Formu (Ek-1)
Bakım Veren Yetişkin Bilgi Notu (Ek-2)
UYGULAMA İLKELERİ
Grup uygulamasında, yetişkinlerle
tanışma işlemini daha önceden
yapabilirsiniz. Çocuklarla ilk oturumu
tanışmaya yönelik bir etkinlik, çocuklara
işleyişi anlatma ve sonrasında tüm
çocukların bildiği eğlenceli bir oyunla
sürdürebilirsiniz.
Online uygulamalarda, yetişkin ve

çocuğun bir masa/sehpa önünden
programa katıldığından emin olun.
Odada/mekânda ebeveyn ve çocuk
dışında kimse olmadığından ve mekânın
sessiz olduğundan emin olun.
I. YETIŞKIN ILE TANIŞMA
Amaç: Yetişkini yakından tanımak ve ilk bağı kurmak.
Yönerge: Gönüllü önce çocuğa eşlik eden yetişkinle tanışır. Bu çocuğun ebeveyni
ya da (ebeveyni yoksa) eşlik eden bir yakını olabilir. Gönüllü kısaca kendini tanıtır.
İsminden, yaptığı işten (psikolog, sosyal hizmet uzmanı, aile danışmanı gibi) ve kı-
saca kendinden bahseder. Ebeveynle de ismi, yaşı, varsa mesleği gibi günlük ta-
nışma bilgilerini içeren kısa bir sohbet eder.
Bu aşamada odada sadece bakım veren yetişkinin olduğundan emin olun.
Geçmiş olsun dileklerinizi ve üzüntünüzü paylaşmayı unutmayın.
Grup uygulamalarında bu görüşmeyi ilk oturum öncesinde

telefonla ya da yüz yüze yapabilirsiniz.
II. DEPREM ÖYKÜSÜNÜ ALMA
Amaç: Çocuğun depremle ilgili yaşadığı süreçler (vefat, taşınma, enkazda kalma
vb.) hakkında bilgi edinmek.
Yönerge: Gönüllü, ilk görüşmeye gelmeden önce kendisine iletilen danışan formu-
nu detaylı şekilde okur, çalışacağı çocuk ve aile hakkında bilgi edinir. Tanışmanın
ardından kısaca formda yazanları tekrar eder ve ailede vefat, taşınma, enkazda
kalma durumu olup olmadığı, evlerinin durumu, mevcut yaşadıkları yeri, çocuğun
şu anki eğitim durumunu ve geleceğe dair planlarını not eder. Eğer kendisine ön-
ceden bir form iletilmedi ise kitapçığın sonunda yer alan Danışan Bilgi Formu’nu
doldurur.
Bu aşamada odada sadece bakım veren yetişkinin olduğundan emin

olun. Öykü alınırken çocuk aynı mekânda olmamalı, çocuğun yanında
öykü alınmamalıdır.
Sadece deprem sonrası öykü alınmalıdır. Çocuğun geçmiş travmalarına,

doğum, bebeklik, eğitim ve sağlık öykülerine girilmemelidir.
9
III. BAKIM VEREN YETİŞKİNE İŞLEYİŞİ ANLATMA
Amaç: Yürütülecek psikososyal destek süreci hakkında yetişkini bilgilendirmek.
Yönerge: Tanışma ve öyküyü alma kısmının ardından gönüllü proje işleyişi hakkın-
da bilgi verir. Şu şekilde bir bilgilendirme yapabilirsiniz.
“Sizinle Elin Elimde Projesi Psikososyal Destek Programı kapsamında

görüşüyor olacağım. Toplamda 6 görüşmemiz olacak. Görüşmelerimiz
40-60 dakika arasında sürecek ve haftada bir/iki/üç görüşeceğiz. Bu
görüşmelerde ilk 10 dakika sizinle görüşeceğim, sonrasında biz çocuk-
la görüşürken siz de bize eşlik edeceksiniz. Bu esnada oyun oynarken,
resim yaparken yaptıklarımız ya da çocuğun söyledikleriyle ilgili yorum
yapmamanızı, müdahale etmemenizi isteyeceğim. Söylemek istediği-
niz bir şey olursa görüşme bittiğinde bana iletebilirsiniz. Altı hafta so-
nunda değerlendirmemizi yapıp görüşmelerimizi sonlandırmış olaca-
ğız. Mevcut durumda daha fazlasına ihtiyaç olduğunu gözlemlersem
sizi projenin ilgili birimine yönlendirmiş olacağım. Oturumlar öncesinde
nelere ihtiyaç duyacağımızı size ileteceğim. Listeyi inceleyip sorunuz
varsa bana iletebilirsiniz.”
Kitapçığın sonunda yer alan “Bakım Veren Yetişkin Bilgi Notu”

bölümünü sanal ya da fiziksel olarak bakım veren ebeveyne
teslim ediniz ve üzerinden birlikte geçiniz.
Online çalışma yapacaksanız, ilgili maddeleri bakım verene

açıkça aktardığınızdan emin olunuz.
IV. ÇOCUKLA TANIŞMA
Amaç: Çocukla gönüllü arasında ilk bağı kurmak.
Yönerge: Bakım veren ile öykü alma süreci bittikten sonra bakım verenden diğer
mekândaki çocuğu alıp getirmesi istenir. Gönüllü çocukla tanışmaya istekli ve gü-
ler yüzlü şekilde hazırlanır. Gönüllü kendi ismini söyledikten sonra bir tanışma oyu-
nuyla başlar. “Benim bir tanışma oyunum var. Bu oyunda önce ismini sonra sevdi-
ğin bir şeyi söylüyorsun.” der.
10
Gönüllü önce kendi ismini ve sevdiği bir şeyi söyler. Örneğin, “Benim ismim Melek
ve kırmızı rengi severim, şimdi sıra sende.” diyerek sözü çocuğa verir. Sonrasında
bu tanışma oyunu, soyadını söyleyip yine sevdiği bir şeyi ekleyerek, yaşı ve benzeri
bilgilerle devam eder. Her seferinde gönüllü önce kendi bilgisini verir sonra çocuğa
sıra gelir.
Çocukla tanışma esnasında özellikle online oturumlarda ve okul öncesi

gruplarda yetişkin de çocuğun yanında olmalıdır.
Çocuklar bazen tanışma esnasında isteksiz ya da çekingen davranabilir.

Burada hemen isim tahmin etme oyununa geçilebilir. Gönüllü üç-beş defa farklı
isim söyler ve çocuğa doğru olup olmadığını sorar. En son aşamada doğru ismi bilir.
Çocuklara tanışma sırasında tetikleyici sorular sormamak gerekir.

Örneğin, kardeşini kaybetmiş bir çocuğa ‘Kardeşin var mı?’, evi yıkılmış bir
çocuğa ‘Sizin eviniz yıkıldı mı?’ diye sormamak gibi.
V. ÇOCUĞA İŞLEYİŞİ ANLATMA
Amaç: Çocuğa neler yapacağımızı ve neden yapacağımızı anlatmak.
Yönerge: Çocuğu da işleyiş hakkında bilgilendirmek önemlidir. ‘Neden bir araya

geldik?’ ve ‘Neler yapacağız?’ sorusunun cevabı çocuğa aşağıda örneklendiği şe-
kilde açıklanabilir.
“Ali biliyor musun, biz bundan sonra seninle her hafta/belirli aralıklarla
buluşup oyunlar oynayacağız. Ben çocuklarla oynayarak onlara yar-
dımcı olan, onların yaşadığı zorlukları oyun oynayarak küçülten birisi-
yim. Sizin yaşadığınız yerde deprem oldu ve sen de tüm çocuklar gibi
çok zorluklar yaşadın. Biz oyunlar oynayarak, etkinlikler yaparak bu zor-
lukları aşacağız. İçindeki korkuları, üzüntüleri küçülteceğiz. Toplamda 6
kere seninle buluşup oyun oynayacağız, tamam mı?”
Bu açıklamanın ardından çocuğun sorusu olup olmadığı sorulur, bir sonraki oturu-
mun ne zaman yapılacağı planlanır ve sonrasında vedalaşma yapılır.
Çocuğa işleyişi anlatma aşamasında özellikle online oturumlarda ve okul

öncesi gruplarda yetişkin de çocuğun yanında olmalıdır.
11
KAPANIŞ ÖNCESİ HATIRLATMALAR
Oturumu kapatmadan önce kitapçığın sonunda yer alan Bakım

Veren Yetişkin Bilgi Notu bölümünü yetişkine verdiğinizden/
gönderdiğinizden emin olun.
Oturumu kapatmadan önce bir sonraki oturum için gerekli olan materyalleri
(sanat seti, regülasyon seti vb.) yetişkine hatırlattığınızdan emin olun.
OTURUM 1 KONTROL LİSTESİ
Kendimi bakım veren yetişkine tanıttım.
Yetişkin ile tanıştım.
Ailenin deprem öyküsünü aldım.
Yetişkini işleyiş hakkında bilgilendirdim.
Yetişkine bilgi notunu ilettim.
Çocukla oyun temelli tanışma gerçekleştirdim.
Çocuğa işleyiş hakkında bilgi verdim.
Bir sonraki oturumun gün ve saatini planladım.
Gelecek oturum için gerekli materyal listesini ilettim.
12
2
OTURUM İÇERİĞİ
Regülasyon Çalışması: Çevremde Neler Var
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Güç Kalkanı Görseli (Görsel-1)
Büyük Fırtına Öyküsü (Öykü-1)
Sanat Seti (Çocuk için)
Regülasyon Seti (Çocuk için)
UYGULAMA İLKELERİ
Okul öncesi grupta, online uygulamalarda
tüm oturum boyunca bakım veren yetişkinin de
odada olmasına dikkat edin.
Online ve yüz yüze uygulamalarda oturum

öncesinde bakım veren yetişkinden çocuğun o
haftaki durumu hakkında kısa bilgi alın. Bu bilgi
alma esnasında çocuk aynı odada olmasın.
Online uygulamalarda, yetişkin ve çocuğun bir

masa/sehpa önünden programa katıldığından
emin olun. Odada/mekânda ebeveyn ve çocuk
dışında kimse olmadığından ve mekânın sessiz
olduğundan emin olun.
Grup uygulamalarında açılış ve kapanış

oyununu seçtiğiniz çocuklar ile sahne önünde
oynayabilirsiniz. 6-8 kişilik gruplarda tüm
çocuklarla oynamayı tercih edebilirsiniz.
I. AÇILIŞ OYUNU: BİP-DÜT
Amaç: Çocukla ilişki kurmak ve oturuma başlamadan önce çocuğun eğlenip ra-
hatlamasını sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Bugün seninle farklı çalışmalar yapacağız ama onlara
başlamadan önce bir oyun oynayalım. Oyunumuzun adı Bip-Düt. Sen yüzünde bir
noktaya dokununca ben bir ses çıkaracağım. Sonra ben yüzümde bir noktaya do-
kunacağım. O zaman da sen bir ses çıkaracaksın.” der ve oyunu başlatır.
Bu oyunda önemli olan gülüp eğlenmektir. Çocuk yüzüne her dokunduğunda gö-
nüllü farklı ve komik bir ses çıkarır. Gönüllü kendi yüzünde bir noktaya dokunduğun-
da da çocuk bir ses çıkarır. Oyuncular hızlıca birkaç noktaya da dokunabilir. Böy-
lece oyunun hızı ve enerjisi artar. Bir noktaya uzun süre dokunmak da oyunu daha
eğlenceli bir hale getirebilir. Bu sayede ses çıkaran oyuncu da uzun süre kesintisiz
bir ses çıkarmaya çalışır. Bu, çocukla tanışmadan sonraki ilk oturumda oynanan ilk
oyun olacağı için bu oyunda ses çıkarmayı ilk olarak gönüllü yapar. Oyunun 4-5
dakika sürmesi yeterlidir fakat çocuk talep ederse süre birkaç dakika uzatılır.
Çocuk ses çıkarmak istemezse, gönüllü onu zorlamaz sadece kendi ses
çıkarır. Çocuk kendine dokunmak istemezse gönüllü çocuğun da onayını
alarak yanındaki yetişkinin çocuğa dokunmasını isteyebilir.
Çocuk hiçbir şekilde ses çıkarmadığında ve kendine

dokundurtmadığında gönüllü bu oyunu çocuğun yanındaki yetişkin ile
oynayabilir. Çocuk bu durumda gözlemci olur.
Grup uygulamalarında gönüllü seçtiği bir iki çocukla bu oyunu

oynayabilir. Her hafta farklı çocuk seçerek tüm çocukların bu oyunu
kendisi ile oynamasını sağlar.
II. GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI: GÜÇ KALKANI
Amaç: Afetin getirdiği zorlukları çalışmadan önce çocuğun güçlü yönlerine temas
edip iyi hissetmesini ve güçlenmesini sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hadi bakalım, birlikte bizi koruyan ve güçlerimizi hatırla-
tan bir çalışma yapalım. Bu çalışmanın adı Güç Kalkanı.” der ve çalışmayı başlatır.
Gönüllü, çocuktan bir A4 kağıdına kitapçığın sonunda yer alan Güç Kalkanı (Görsel
1) resmini göstererek bir kalkan çizmesini ister. Küçük çocuklarda bu deseni bakım
14
veren yetişkin çizebilir. Kalkanın büyük olması ve tüm sayfayı kaplaması önemlidir.
Kalkan yatay ve dikey bir çizgi ile dört bölüme ayrılır. Gönüllü, çocuğa “Şimdi bu dört
bölmelere tek tek bir şeyler çizeceğiz.” der ve devam eder.
Adım 1: İlk bölmeye, çocuğun iyi huyları çizilir. Yardımseverlik, dürüstlük, sabır, ki-
barlık, hayvanları sevme gibi huylar olabilir. 2-4 arasında iyi huy bulmak yeterlidir.
Gönüllü bu huylar bulunurken kendisi örnek de verebilir, çocuğun yanındaki yetiş-
kinden destek de alabilir. Çocuk bu huyu temsil eden bir resim çizemezse, o zaman
iyi huylarını temsil eden renkler seçer, bölmeye her bir iyi huy için bir daire çizmesini
ister ve sonrasında bu renklerle daireleri dilediği gibi boyar. Bu esnada gönüllü de
bu huyları tekrar eder. “Sen çok yardımsever bir çocuksun.” gibi.
Adım 2: İkinci bölmeye, çocuğun iyi yaptığı şeylerin resmi çizilir. “Sen neleri iyi ya-
parsın?” diyerek sohbet başlatılabilir. Bisiklete iyi binmek, hızlı koşmak, iyi top oyna-
mak, kitap okumak, ip atlamak, şarkı söylemek, ağaca tırmanmak, resim yapmak
gibi birçok şey olabilir. Gönüllü, çocuğa rahat bulması için örnekler verip yandaki
yetişkinden de destek alabilir. Çocuk bunlardan en önemlilerin resmini kutucuğun
içine çizer.
Adım 3: Üçüncü bölmeye, çocuk sevdiği şeylerin resmini çizer. Bu bir yemek, bir
çizgi film, bir oyun, bir renk olabilir. 2-4 arası sevdiği şey bulmak yeterlidir. Gönüllü
çocuğa rahat bulması için örnekler verip yandaki yetişkinden de destek alabilir.
Çocuk bunların resmini çizer.
Adım 4: Dördüncü bölmeye, çocuk bir tane hayalinin resmini çizer. “Büyüdüğünde
neler yapmak istersin, hangi mesleğe sahip olmak istersin, nereleri gezip görmek
istersin, neye sahip olmak istersin?” gibi cümlelerle bu hayallerin bulunması sağ-
lanabilir.
Çalışma tamamlandıktan sonra gönüllü tüm yapılan çalışmayı ve bölmeleri özet-

leyerek “Artık senin de çok güçlü bir kalkanın var. Bu kalkan seni koruyacak” diyerek
çocuktan kalkanı dilerse kesmesini ister.
Çalışma esnasında çocuk bölmelerle ilgili içerik bulmakta zorlandığında

yanındaki yetişkinden destek alınabilir.
Çocuk herhangi bir bölmeye hayatından giden bir şey söylediğinde

(evcil hayvan, bir yakın vb.) “Evet onlar seni güçlendiriyordu ama
depremde gittiler. Şimdi senin hayatında, yanında olanlardan bir şey
bulalım.” diyerek süreci devam ettirebilir.
15
III. GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI: ZOR GÜN DOSTU
Amaç: Çocuğun zor duygularla baş etme gücünü arttırmak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana güç veren, kötü hissettiğinde yanında olan bir
kahraman hayal etmeni istiyorum. Bu kahraman zor duygularını anlayan, üzül-
düğünde, öfkelendiğinde, korktuğunda, hayal kırıklığına uğradığında sana destek
olan, seni rahatlatan ve sana güç veren bir kahraman olsun. Bu kahraman izlediğin
bir çizgi film kahramanı olabilir, sevdiğin bir oyuncak olabilir, sahip olmak istediğin
bir hayvan da olabilir.” der ve çalışmayı başlatır.
Çocuk bu kahramanı bulur ve resmini önündeki kâğıda çizer. Sonrasında dilerse

boyayabilir. Gönüllü çizim aşaması bittikten sonra çocuğa kahramanıyla ilgili so-
rular sorar ve kahramanı detaylandırır.
Kahramanının adı ne?

Bu kahramanın süper güçleri olsun. Bu güçler neler olurdu?
Kahramanın güçleri sende olsa sen neler yapardın?
Gönüllü çocuktan bu kahraman resmini her akşam yatağının altına koymasını ve

onunla uyumasını isteyebilir. Resim kaybolduğunda yenisi çizilebilir.
Gönüllü, çocuk çalışmayı yapmakta zorlanırsa kendi

kahramanından örnek verebilir.
Çocuk süper gücü ile depremi durdurmayı, ölüleri diriltmeyi hayal

edebilir. Gönüllü çocuğun bu şekilde uçuk hayallerine karışmaz.
IV. REGÜLASYON ÇALIŞMASI: ÇEVREMDE NELER VAR?
Amaç: Çocuğun 5 duyusunu kullanarak şimdi burada hissetmesini ve stabilize ol-

masını sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Şimdi seninle biraz rahatlama biraz da etrafımızdaki

şeyleri keşfetme çalışması yapacağız.” der ve çalışmayı başlatır. Çocuktan önce-
likle derin nefes alıp vermesini ister. Bunu birkaç kez tekrarlayabilir. Sonrasında aşa-
ğıdaki adımları sırası ile uygular.
16
Adım 1: Gönüllü, çocuğa “Haydi şimdi etrafına bak ve gördüğün 5 şeyi bana say.”
der. Çocuk bunu yapmakta zorlanıyorsa: “Mavi bir şey görüyor musun? Etrafında
kırmızı neler var?” diyerek çocuğu teşvik edebilir.
Adım 2: Gönüllü, çocuğa “Şimdi de hissettiğin, sana dokunan 4 şeyi saymanı is-
tiyorum” der. Çocuk zorlanıyorsa: “Oturduğun yer nasıl hissettiriyor; yumuşak mı,
sert mi, kıyafetin seni sarıyor mu, saçındaki tokayı hissediyor musun, ellerin nelere
dokunuyor, ayak parmakların çoraplarını hissediyor mu?” diyerek teşvik eder.
Adım 3: Gönüllü, çocuğa “Şimdi de etrafına odaklanmanı ve duyabildiğin 3 sesi

fark etmeni istiyorum.” der. Çocuk zorlanıyorsa, “Köpek sesi, korna sesi duyuyor mu-
sun?” diyerek yönlendirme yapar. Çocuğun çeşitli cisimlere dokunarak farklı sesler
çıkarmasını isteyebilir.
Adım 4: Gönüllü çocuğa, “Şimdi ise etrafında koklayabildiğin 2 şeyi fark etmeni
istiyorum.” der. Çocuk bir koku bulamıyorsa “O zaman şimdi aklına çok sevdiğin iki
tane kokuyu getirmeni istiyorum. Sevdiğin bir yemeğin kokusu, bir meyvenin koku-
su, bir çiçek kokusu olabilir” diyerek devam eder.
Adım 5: Gönüllü, çocuğa “Son olarak şu anda tadını alabildiğin bir şeyi fark etmeni
istiyorum.” der. “Biraz önce yediğin bir yiyecek, içtiğin su ağzında nasıl bir tat bırak-
mış.” diyerek yönlendirme yapar. Çocuk zorlanıyorsa “Şimdi sevdiğin bir yiyeceği
aklına getirip, tadını düşünmeni istiyorum.” diyebilir. Çocuk kalkıp sevdiği bir şeyi
yemek için de getirebilir.
V. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: BÜYÜK FIRTINA
Amaç: Çocuğun deprem ile ilgili zihnini derleyip toparlamasını sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Şimdi sana bir öykü okuyacağım, bu daha önce duy-
duğun bir öykü olabilir. Belki de ilk defa duyacak olabilirsin. Bu öyküden sonra da
öykü ile ilgili bir resim çizeceğiz.” der ve çalışmayı başlatır.
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Büyük Fırtına
(Öykü-1) öyküsünü kendi sesi ile okur. Sonrasında çocuktan bu öykü ile ilgili bir resim
çizmesini ister. Çocuk resmi bitirdiğinde resimde neler olduğunu çocuğa anlattırır.
17
Gönüllü, öyküyü gerçek hayata bağlamaz. Öyküden sonra ders vermez.
Öykü ile ilgili “Güzel miydi?” şeklinde sorular sormaz. Çocuk, öykü ile ilgili yorum
yaptığında kendisi yorum eklemeden aynalama yaparak dinler.
Öykü okuma esnasında çocuğun dikkati başka yerlere kayabilir. Bu sorun değildir.
Çocuk öyküyü dinlemek istemediğinde “Tamam o zaman sen kulağını

kapatarak durabilirsin” ya da “Ben o zaman yanındaki kişiye anlatayım,
sen dinlemesen de olur.” diyebilir.
Çocuk öyküden sonra resim yapmak istemezse zorlanmaz ve

bir sonraki uygulamaya geçilir.
VI. KAPANIŞ OYUNU: ÜFLE-DÜŞÜR
Amaç: Bu oyunun amacı çocuğun eğlenerek güçlenmesini sağlamak ve seansı

olumlu duygularla sonlandırmaktır.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Görüşmemizi bitirmeden önce son bir şey daha ya-
pacağız. Seninle bir oyun oynayacağız. Bu oyunda üfleyerek birbirimizi düşürmeye
çalışacağız. Bakalım kim daha güçlü üfleyecek!” der ve çalışmayı başlatır.
Önce gönüllü çocuğa/kameraya doğru üfler ve çocuğu düşürmeye çalışır. Çocuk

düşmeyince gönüllü şaşırır. Bu kısımda çocuklar da genelde şaşırır çünkü zaten
üflemeyle düşmeyeceğini bilir. Sonra sıra çocuğa gelir. Çocuk üflediğinde gönüllü
biraz sarsılır ve “Bunu nasıl yaptın?” gibi bir tepkiyle şaşkınlığını dile getirir. Daha
sonra çocuğun daha güçlü üflemesini ister. Çocuk daha güçlü üfleyince gönüllü
düşecek gibi yapar ve iyice şaşırır. Bunun üzerine gönüllü üfleyerek çocuğu düşür-
meye çalışır. Oyun bu şekilde sırayla devam eder. En son gönüllü düşer.
Bu oyunda çocuğun her seferinde daha güçlü üflemesi istenir. Derin nefes alıp
güçlüce vermek çocuğun regülasyonuna katkı sağlar. Ayrıca çocuğun bol bol gül-
mesini sağlamak da önemlidir. Eğlenip gülmek de çocuğun gevşeyip rahatlama-
sını sağlar. Bunun için “Olamaz, neredeyse düşecektim”, “Şimdi daha güçlü dura-
cağım”, “Artık beni düşüremeyeceksin”, “Of ya, en sonunda düşürdün” gibi çocuğu
eğlenceli ifadeler kullanılır. Oyunun 4-5 dakika sürmesi yeterli olacaktır fakat çocuk
talep ederse süre birkaç dakika uzatılır.
Grup uygulamalarında gönüllü seçtiği bir iki çocukla bu oyunu

oynayabilir. Her hafta farklı çocuk seçerek tüm çocukların bu
oyunu kendisi ile oynamasını sağlar.
18
Oturumu kapatmadan önce bir sonraki oturum için gerekli

olan materyalleri (sanat seti, regülasyon seti vb.) yetişkine
hatırlattığınızdan emin olun.
Bip-Düt oyununu oynadım.
Güç Kalkanı çalışmasını tamamladım.
Zor Gün Dostu çalışmasını tamamladım.
Regülasyon çalışmasını tamamladım.
Büyük Fırtına öykü çalışmasını tamamladım.
Üfle-Düşür oyununu oynadım.
Bir sonraki oturumun gün ve saatini planladım
Gelecek oturum için gerekli materyalleri hatırlattım.
19
3
BU OTURUMDA NELER VAR?
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Bay Korku ve Bayan Üzüntü Öyküsü (Öykü-2)
Kurabiye Adam Görseli (Görsel-2)
UYGULAMA İLKELERİ
tüm oturum boyunca bakım veren yetişkinin
de odada olmasına dikkat edin.


programa katıldığından emin olun. Odada/
mekânda ebeveyn ve çocuk dışında kimse
olmadığından ve mekânın sessiz olduğundan
emin olun.
Çocuk ses çıkarmak istemezse, gönüllü onu zorlamaz sadece kendi ses çıkarır.
Çocuk kendine dokunmak istemezse gönüllü çocuğun da onayını alarak
yanındaki yetişkinin çocuğa dokunmasını isteyebilir.
Çocuk hiçbir şekilde ses çıkarmadığında ve kendine dokundurtmadığında

gönüllü bu oyunu çocuğun yanındaki yetişkin ile oynayabilir. Çocuk bu
durumda gözlemci olur.
II. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: BAY KORKU VE BAYAN ÜZÜNTÜ
Amaç: Çocuğun deprem ile ilgili duygularının farkına varmasını sağlamak.
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Bay Korku ve Bayan
Üzüntü öyküsünü kendi sesi ile okur. Sonrasında çocuktan bu öykü ile ilgili bir resim
21
Öykü ile ilgili “Güzel miydi?” şeklinde sorular sormaz. Çocuk öykü ile ilgili yorum
Öykü okuma esnasında çocuğun dikkati başka yerlere kayabilir.

Bu sorun değildir.
Çocuk, öyküyü dinlemek istemediğinde “Tamam o zaman sen kulağını

Çocuk, öyküden sonra resim yapmak istemezse zorlanmaz ve

III. DUYGU ÇALIŞMASI: KURABİYE ADAM-1
Amaç: Çocuğun bedeninde sıkışmış ve ona rahatsızlık veren duyguları somutlaştı-

rarak dışarı atmasını sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hepimiz hayatımızda sevimli ve sevimsiz birçok duygu

yaşıyoruz. Örneğin korku, mutluluk ve öfke gibi. Bedenimizde de bu duyguları his-
sediyoruz. Mesela endişelendiğimizde karnımız ağrıyabiliyor veya heyecanlandığı-
mızda ellerimiz titreyebiliyor. Şimdi seninle bir kurabiye adam çizeceğiz. Aynı bizim
bedenimiz gibi. Ve yaşadığımız 3 sevimsiz duyguyu (korku, üzüntü, kızgınlık) bu ku-
rabiye adamın bedenine yerleştirmeni isteyeceğim.” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 1: Gönüllü, çocuğa kitapçığın sonunda yer alan Kurabiye Adam (Görsel-2)
görselini gösterir ve benzerini önündeki kâğıda çizmesini ister. Çocuk küçükse ya-
nındaki yetişkinden yardım alınabilir.
Adım 2: Çocuk kurabiye adamı çizdiğinde çocuktan önce korku için bir renk seç-
mesi istenir. Çocuk renk seçtikten sonra “Bak bakalım, bu korku bu kurabiye adamın
neresinde?” diye sorar. Çocuk gösterdiği yerleri elindeki korku rengi ile boyar. Sonra
aynı işlem üzüntü ve kızgınlık için de devam eder. Eğer çocuk tüm kurabiye adamı
bir duygu ile boyadı ise diğer duygular için yeni kurabiye adam çizilebilir.
Adım 3: Bu adımda çocuktan tüm bu olumsuz duyguları kurabiye adamın içinden

çıkaracak bir cihaz/makine hayal etmesi istenir. Bu bir süpürge, cımbız, vakum
pompası gibi bir şey olabilir. Burada örnek vermeden çocuğun hayalini serbest
bırakmak önemlidir. Çocuk hayal ettiği bu cihazı kurabiye adamın yanına çizer.
22
Adım 4: Gönüllü, çocuğa “Ben şimdi 3-2-1 diye sayacağım ve sen bu cihazı çalıştı-
racaksın. Cihaz çalıştıkça tüm duyguları kurabiye adamdan çıkaracak. Hazır mısın,
sayıyorum. 3… 2... ve 1… Şimdi bu cihaz çalışsın ve kurabiye adamdaki tüm olumsuz
duyguları çıkarsın. Tüm duygular çıktığında bana söyle.” der ve çocuğun kurabiye
adamı olumsuz duygulardan arındırmasına izin verir. Çocuk bunu hayalen ya da
kâğıda işlem yaparak tamamlayabilir. Gönüllü, ara ara çocuğa “Tüm duygular te-
mizlendi mi?” diye sorar ve tüm duygular çıkana kadar cihazı yeniden çalıştırabilir.
Adım 5: Gönüllü, çocuktan yeni boş bir kurabiye adam çizmesini ister. Bu kurabiye
olumsuz duygulardan kurtulmuştur. Boş olan kurabiye adamın içine bu sefer sev-
diği bir renk ile tamamen mutluluk duygusunu doldurur.
Çocuk duyguları çıkaracak bir cihazı 2-3 dakikalık bir sürecin sonunda
bulamadığında çocuğa örnek cihazlar/makineler önerilebilir.
Grup uygulamalarında her çocuğun kendi özel cihazını bulması istenir.
IV: SOMATİK ÇALIŞMA: YAVRU KANGURUNUN BİR GÜNÜ
Amaç: Çocuğun sinir sistemlerinde biriken gerilimleri sağlıklı yollarla boşaltmalarını

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi yavru kangurunun bir gününü anlataca-
ğım. Sen buradaki yavru kangurusun. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynı-
sını yapmaya çalışacaksın. İstersen ayağa kalkabilirsin.” der ve çalışmayı başlatır.
Bir zamanlar içinde bir sürü hayvanın yaşadığı bir hayvanat bahçesi
varmış. Çocuklar bu hayvanat bahçesini ziyaret edip hayvanları gör-
meyi çok severmiş. Hatta o hayvanlar ne yapıyorsa, çocuklar da onları
taklit edip birlikte gülerlermiş.
Bu hayvanat bahçesinde bir yavru kanguru varmış. Günlerden bir gün

yavru kangurunun karnı çok acıkmış. Yiyecek bir şeyler bulmak için
hayvanat bahçesinde bir yürüyüşe çıkmış. Şimdi sen de bir kanguru
gibi odada yürüyebilirsin. Kangurular nasıl yürür biliyor musun? Zıpla-
yarak. Sen de kanguru gibi zıplayarak odada gezebilirsin.
Yavru kanguru zıplamış, zıplamış rengarenk çiçeklerin olduğu bir yol

görmüş. Çiçekler o kadar güzel kokuyormuş ki eğilmiş ve derin bir
23
nefes alıp çiçekleri koklamaya başlamış. Sen de şimdi yavru kanguru
gibi eğil, yerden çiçek al ve çiçekleri koklamaya başla.
Tam çiçekleri koklarken bir kelebek kangurunun burnuna konmasın

mı? Kelebeği korkutmak istemediği için ellerini kullanmadan sadece
yüzünü buruşturarak ve kafasını sallayarak tatlı misafirini uzaklaştır-
maya çalışmış. Sen de yavru kanguru gibi yap, yüzünü buruştur, kafanı
salla ve kelebeği uçurmaya çalış.
Kelebek tabi ki uçmuş. Fakat bu sefer de kangurunun omzuna kon-

muş. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı hareket
ettirerek kelebeği uzaklaştırmaya çalışmış. Sen de yavru kangurunun
yaptıklarını yapmaya devam et.
Kelebek uçmuş, uçmuş ve kangurunun göremeyeceği kadar yükseğe

konmuş. Kanguru, kelebeğin nereye konduğunu görmek için ayak par-
mak uçlarında yükselmiş. Sen de onun gibi yüksel, yüksel ve kelebeğin
ağacın en tepesine konduğunu gör.
Kanguru, kelebeği görmüş, ona ‘Bay bay” demiş ve yoluna devam et-
miş. Çünkü karnı çok acıkmış. Sen de yavru kanguru gibi zıplamaya
devam edebilirsin.
Yavru kanguru biraz gittikten sonra turuncu portakalların olduğu ko-

caman bir ağaç görmüş. Portakallardan en büyüğünü ve en turuncu-
sunu almak için ağacın en tepesine tırmanmaya başlamış. Sen de tır-
manıyor gibi yap. Tırman, tırman ve portakala ulaşmak için bacaklarını
sımsıkı sabitleyerek vücudunu ve kollarını uzat.
Kanguru sonunda portakala ulaşmayı başarmış. Portakalı sıkarak su-

yunu çıkarmış ve bir güzel içmiş. Sen de avucunda olan portakalı iyice
sık, sık, sık ve şimdi de portakal suyunu iç.
Lezzetli portakal, yavru kangurunun susuzluğunu giderse de karnını

doyurmak için yürüyüşüne devam etmiş. Zıplayarak ağaçların arasın-
dan geçmiş. Sen de zıpla ve odanın çeşitli yerlerini gez.
O da ne? Kanguru az ileride masmavi akan bir nehir görmüş ve nehrin

kenarında tam ağzına layık otlar bulmuş. Eğilmiş, otları yerden topla-
mış. Hepsini bir lokmada yemiş. Sen de onun gibi eğil ve otları topla. Bir
sürü topla ama. Şimdi çiğne, çiğne ve yut.
Sonunda karnı doyan yavru kanguru çok mutluymuş. Olduğu yerde

iyice arkasına yaslanarak karnını ovuşturmuş. Bir yandan da uykusu
24
geldiği için esnemeye başlamış. Az sonra da uyumuş. Sen de doydu-
ğuna göre arkana yaslan, kanguru gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve
uyuyormuş numarası yap.
Uygulama esnasında gönüllü de benzeri hareketleri yaparak

çocuğa eşlik edebilir.
Online çalışmalarda odadaki yetişkinden kameranın çocuğu

görecek şekilde çevirmesi istenebilir.
V. KAPANIŞ OYUNU: ÜFLE-DÜŞÜR


Grup uygulamalarında gönüllü seçtiği bir-iki çocukla bu oyunu

oynayabilir. Her hafta farklı çocuk seçerek tüm çocukların bu
oyunu kendisi ile oynamasını sağlar.
25
Bay Korku Bayan Üzüntü öykü çalışmasını yaptım.
Kurabiye Adam 1 çalışmasını yaptım.
Somatik çalışmayı yaptım.
26
4
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

öncesinde bakım veren yetişkinden çocuğun
o haftaki durumu hakkında kısa bilgi alın.
Bu bilgi alma esnasında çocuk aynı odada
olmasın.

mekânda ebeveyn ve çocuk dışında
kimse olmadığından ve mekânın sessiz
Çocuk hiçbir şekilde ses çıkarmadığında ve kendine

dokundurtmadığında gönüllü bu oyunu çocuğun yanındaki yetişkin ile
oynayabilir. Çocuk bu durumda gözlemci olur.
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Bay Korku ve Ba-
yan Üzüntü öyküsünü kendi sesi ile okur. Sonrasında çocuktan bu öykü ile ilgili bir
resim çizmesini ister. Çocuk resmi bitirdiğinde resimde neler olduğunu çocuğa an-
lattırır.
28
Öykü ile ilgili “Güzel miydi?” şeklinde sorular sormaz. Çocuk öykü ile ilgili
yorum yaptığında kendisi yorum eklemeden aynalama yaparak dinler.

Bu sorun değildir.



Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Önceki buluşmamızda bir kurabiye adam çizmiş ve

tüm olumsuz duyguları bir cihaz/makine çıkarmıştık. Şimdi geride kalan duyguları
çıkarmak için bir hareket/davranış bulacağız.” der ve çalışmayı başlatır.
görselini gösterir ve benzerini önündeki kâğıda çizmesini ister.
mesi istenir. Çocuk renk seçtikten sonra “Bak bakalım bu korku bu kurabiye adamın
aynı işlem üzüntü ve kızgınlık için de devam eder.

çıkaracak bir eylem/hareket/davranış bulması istenir. Bu zıplamak, koşmak, ba-
ğırmak, bir şey yemek, elinde tutup camdan atmak gibi herhangi bir eylem olabilir.
Adım 4: Gönüllü, çocuğa “Ben şimdi 3-2-1 diye sayacağım ve sen bu hareketi ya-
pacaksın. Sen bu hareketi yaptıkça tüm duygular kurabiye adamdan çıkaracak.
Hazır mısın, sayıyorum. 3… 2… ve 1… Şimdi bu hareketi yapmaya başla. Tüm duygular
çıktığında bana söyle.” der ve çocuğun kendini tüm olumsuz duygulardan arındır-
masına izin verir. Gönüllü, ara ara çocuğa “Tüm duygular temizlendi mi?” diye sorar
ve tüm duygular çıkana kadar eylemi yapmasını isteyebilir.
29
Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun duygu ile doldurduğunda, örneğin korku,
diğer iki duygu için yeni bir kurabiye adam çizdirilebilir.
bulamadığında çocuğa örnek eylemler önerilebilir.
Grup uygulamalarında her çocuğun kendi özel eylemini bulması istenir.
IV: SOMATİK ÇALIŞMA: MAYMUNUN BIR GÜNÜ

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi minik maymunun bir gününü anlataca-
ğım. Geçen hafta kanguruyu görmüştük, bu hafta da maymunu göreceğiz. Sen
buradaki minik maymun olacaksın. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynısını
yapmaya çalışacaksın. İstersen ayağa kalkabilirsin.” der ve çalışmayı başlatır.
Bu ormanda minik maymun varmış. Günlerden bir gün yavru may-

munun karnı çok acıkmış. Yiyecek bir şeyler bulmak için hayvanat
bahçesinde bir yürüyüşe çıkmış. Şimdi sen de bir maymun gibi odada
yürüyebilirsin. Maymunlar nasıl yürür biliyor musun? Hafif eğilip kollarını
sallaya sallaya. Sen de maymun gibi odada gezebilirsin.
Minik maymun yürümüş, yürümüş yerde sarı bir çiçek görmüş. Hemen
çiçeği yerden alıp koklamaya başlamış. Sen de şimdi minik maymun
gibi eğil, yerden bir şey al ve maymun gibi koklamaya başla.
Tam çiçekleri koklarken bir uğur böceği burnuna konmasın mı? Uğur
böceğini korkutmak istemediği için ellerini kullanmadan sadece yüzü-
nü buruşturarak ve kafasını sallayarak tatlı misafirini uzaklaştırmaya
30
çalışmış. Sen de minik maymun gibi yap, yüzünü buruştur, kafanı salla
ve bu uç uç böceğini uçurmaya çalış.
Uğur böceği tabi ki uçmuş. Fakat bu sefer de maymunun omzuna

konmuş. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı
hareket ettirerek uğur böceğini uzaklaştırmaya çalışmış. Sen de minik
maymunun yaptıklarını yapmaya devam et.
Uğur böceği uçmuş, uçmuş ve yüksekçe bir yere konmuş. Maymun,

uğur böceğinin nereye konduğunu görmek için ayak parmak uçla-
rında yükselmiş. Sen de onun gibi yüksel, yüksel ve onu görmeye çalış.
Minik maymun uç uç böceğini görmüş, ona ‘Bay bay” demiş ve yoluna

devam etmiş. Çünkü karnı çok acıkmış. Sen de maymun gibi sallana
sallana yoluna devam edebilirsin.
Minik maymun biraz gittikten sonra kırmızı narların olduğu kocaman

bir ağaç görmüş. Narların en büyüğünü ve en kırmızısını almak için
ağacın en tepesine tırmanmaya başlamış. Sen de tırmanıyor gibi yap.
Tırman, tırman ve nara ulaşmak için bacaklarını sımsıkı sabitleyerek
vücudunu ve kollarını uzat.
Maymun sonunda nara ulaşmayı başarmış. Narı sıkarak suyunu çıkar-

mış ve bir güzel içmiş. Sen de avucunda olan narı iyice sık, sık, sık ve
şimdi de nar suyunu iç.
Lezzetli nar, minik maymunun susuzluğunu giderse de karnını doyur-

mak için yürüyüşüne devam etmiş. Daldan dala atlayarak ağaçların
arasından geçmiş. Sen de daldan dala atlar gibi yap ve odada gez.
O da ne? Maymun az ileride kocaman ağacın altında bir sürü sarı muz
görmüş. Eğilmiş, onları yerden almış, soymuş ve hepsini bir lokmada
yemiş. Sen de onun gibi eğil ve muzları topla. Bir sürü topla ama. Şimdi
soy, soy ve sonra ye.
Sonunda karnı doyan minik maymun çok mutluymuş. Olduğu yerde

ğuna göre arkana yaslan, maymun gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve
31
Uygulama esnasında gönüllü de benzeri hareketleri yaparak çocuğa
eşlik edebilir.
Online çalışmalarda odadaki yetişkinden kameranın çocuğu görecek

şekilde çevirmesi istenebilir.
V. KAPANIŞ OYUNU: ÜFLE-DÜŞÜR



32
Bu oturumdan sonra çocuğa iki buluşmamızın daha kaldığı sonrasında

çalışmalarımızın biteceği söylenir.
Bay Korku Bayan Üzüntü öykü çalışmasını.
33
5
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma: Sevimli Arının Bir Günü
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Ayı Banki Öyküsü (Öykü 3)
UYGULAMA İLKELERİ
tüm oturum boyunca bakım veren
yetişkinin de odada olmasına dikkat edin.
Online ve yüz yüze uygulamalarda

oturum öncesinde bakım veren yetişkinden
çocuğun o haftaki durumu hakkında kısa
bilgi alın. Bu bilgi alma esnasında çocuk
aynı odada olmasın.

Çocuk ses çıkarmak istemezse, gönüllü onu zorlamaz sadece kendi ses çıkarır.
Çocuk kendine dokunmak istemezse gönüllü çocuğun da onayını alarak
yanındaki yetişkinin çocuğa dokunmasını isteyebilir.

gönüllü bu oyunu çocuğun yanındaki yetişkin ile oynayabilir. Çocuk bu
durumda gözlemci olur.
II. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: AYI BANKİ
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi Ayı Banki’nin bir gününü anlatacağım. Sen
buradaki ayı olacaksın. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynısını yapmaya
çalışacaksın. İstersen ayağa kalkabilirsin.” der ve çalışmayı başlatır.
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Ayı Banki (Öykü 3)
öyküsünü kendi sesi ile okur. Sonrasında çocuktan bu öykü ile ilgili bir resim çizme-
sini ister. Çocuk resmi bitirdiğinde resimde neler olduğunu çocuğa anlattırır.
35
yaptığında kendisi yorum eklemeden ve aynalama yaparak dinler.

Bu sorun değildir.


Amaç: Çocuğun bedenini pozitif duygularla doldurmak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Önceki buluşmalarımızda bir kurabiye adam çizmiş ve

tüm olumsuz duyguları çıkarmıştık. Şimdi kurabiye adamımızı rengarenk olumlu
duygularla dolduracağız.” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 2: Çocuk kurabiye adamı çizdiğinde çocuktan önce mutluluk için bir renk
seçmesi istenir. Çocuk renk seçtikten sonra kurabiye adamda seçtiği 3 bölgeyi
mutluluk duygusu ile boyar. Gönüllü sonra sürpriz heyecanı ve rahatlama duygu-
ları için de aynı süreci yürütür. Bu iki duygu için de renk seçilir ve kurabiye adamın
3 bölge boyanır. Eğer boş yer kalırsa çocuk onu istediği olumlu duygunun rengi ile
tamamlayabilir.
Adım 3: Bu adımda çocuktan kurabiye adamın etrafına bir koruyucu kalkan/daire

çizmesi istenir. Bu sayede artık kurabiye adamın güçlü olacağı ve olumlu duygula-
rın hep bedeninde kalacağı belirtilir.
Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun olumlu duygu ile doldurduğunda diğer iki
duygu için yeni bir kurabiye adam çizdirilebilir.
36
IV: SOMATİK ÇALIŞMA: AYI BANKİ’NİN BİR GÜNÜ

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi sevimli arının bir gününü anlatacağım. Sen
buradaki arı olacaksın. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynısını yapmaya
meyi çok severmiş. Burada kanguru ve maymunu görmüştük ya, Ayı
Banki’de önceden bu hayvanat bahçesinde yaşıyormuş. Kocaman bir
gövdesi varmış ve biraz da sakarmış. Yürürken sağa sola çarpar, eş-
yaları devirirmiş. Diğer hayvanlar ondan biraz korkarmış.
Günlerden bir gün çok açıkmış ve bal yemeye karar vermiş. Ayı Ban-
ki güzel bir bal bulmak için yürümeye başlamış. Şimdi sen de bir ayı
gibi odada yürüyebilirsin. Ayılar nasıl yürür biliyor musun? Kollarını ve
bacaklarını iki yana açarak yavaş yavaş yürür. Sen de Ayı Banki gibi
kollarını ve bacaklarını iki yana açıp odada yürüyebilirsin.
Ayı Banki etrafına bakıp bir bal kovanı aramış. Bir ağaç görmüş ve he-
men kafasını kaldırıp ellerini yukarıya doğru uzatmış. Sen de bir ağacın
tepesine tırmanıyor gibi yap. Tırman, tırman ve vücudunu ip gibi yapa-
rak en uzak daldaki bal kovanına uzan.
Bal kovanını almış ve yemeye başlamış. Sende Ayı Banki gibi elindeki
bal kovanını yemeye başlayabilirsin.
Ayı Banki balı yerken birden burnu kaşınmasın mı? Ellerinde bal olduğu
için ellerini kullanmadan sadece yüzünü buruşturarak ve kafasını sal-
layarak yüzünü kaşımaya çalışmış. Sen de Ayı Banki gibi yap, yüzünü
buruştur, kafanı salla kaşıntıyı gidermeye çalış.
Biraz sonra kaşıntı geçmiş. Fakat bu sefer de Ayı Banki’nin omzu kaşın-
mış. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı hareket
ettirerek kaşıntıyı gidermeye çalışmış. Sen de Ayı Banki’nin yaptıklarını
yapmaya devam edebilirsin.
Kaşıntı az sonra geçmiş. Bu arada rüzgâr esmiş ve Ayı Banki’nin tam da

üstünde bir arı uçmaya başlamış. Ayı Banki bal kovanını yere bırakarak
37
arıyı kovmaya çalışmış. Sen de iki elini havaya kaldır ve uçan arıyı ya-
kalamaya çalış.
Bir süre sonra arı kaçıp gitmiş. Ayı Banki’nin karnı doymadığı için yürü-
meye devam etmiş. Sen de Ayı Banki gibi yürümeye devam edebilirsin.
Ayı Banki biraz gittikten sonra bir mandalina ağacı görmüş. Koşarak
mandalina ağaçlarının yanına gitmiş. Sen de Ayı Banki gibi koşmaya
başla.
Ayı Banki ağaca tırmanmış, sonunda mandalinaya ulaşmayı başar-

mış. Mandalinayı sıkarak suyunu çıkarmış ve bir güzel içmiş. Sen de
vücudunu ip gibi uzat ve mandalinaya uzan. Al onu. Şimdi de avucun-
daki mandalinayı iyice sık, sık, sık ve şimdi de mandalinanın suyunu iç.
Karnındaki bala mandalina suyu da ekleyen Ayı Banki çok mutlu ol-
muş. Yürüyerek ağaçların arasından geçmiş. Sen de yürü yürüyüp ve
odanın çeşitli yerlerinde gezebilirsin.
Bir süre sonra Ayı Banki susamasın mı? Az ileride masmavi akan bir
nehir görmüş ve nehrin kenarına doğru koşmaya başlamış. Eğilmiş,
nehirden doya doya su içmiş. Sen de onun gibi eğil ve ağzınla nehir-
den su iç.
Sonunda karnı doyan Ayı Banki çok mutlu olmuş. Olduğu yerde iyice
arkasına yaslanarak karnını ovuşturmuş. Bir yandan da uykusu geldi-
ği için esnemeye başlamış. Az sonra da uyumuş. Sen de doyduğuna
göre arkana yaslan, Ayı Banki gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve uyu-
yormuş numarası yap.

eşlik edebilir.

VI. KAPANIŞ OYUNU: ÜFLE-DÜŞÜR

38


Oturumu kapatmadan önce bir sonraki kapanış oturumu için yetişkinden

hazırlık yapması istenir. Tatlı (pasta, kek, topkek, bisküvi vb.) ve içecek (meyve
suyu vb.) oturumdan önce masada hazır olmalıdır. Aynı zamanda sanat ve
regülasyon materyalleri de masada bulunmalıdır.
Çocuğa bir sonraki buluşmanın son buluşma olacağı söylenir. Birlikte veda
partisi yapılacağından bahsedilir. Veda partisi içeriğinden de kısaca bahsedilir.
39
Ayı Banki öykü çalışmasını yaptım.
Gelecek oturumiçin gerekli materyalleri hatırlattım.
40
6
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Ayı Banki Öyküsü (Öykü-3)
Elin Elimde Görseli (Görsel-4)
Dans Müziği
Alkış Sesleri
Atıştırmalık Tatlı ve İçecek
UYGULAMA İLKELERİ
tüm oturum boyunca bakım veren
yetişkinin de odada olmasına dikkat edin.



gönüllü bu oyunu çocuğun yanındaki yetişkin ile oynayabilir.
Çocuk bu durumda gözlemci olur.
II. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: AYI BANKI
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Ayı Banki (Öykü 3)
42

Bu sorun değildir.


III. GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI: ELİN ELİMDE
Amaç: Gönüllü ve çocuk arasındaki ilişkiyi görselleştirmek. Çocuğa ve gönüllüye bir

kapanış hatırası bırakmak.
Yönerge: Gönüllü çocuğa, “Bugün son görüşmemiz şimdi hem sende hem de ben-
de hatıra kalacak bir çalışma yapacağız.” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 1: Gönüllü Elin Elimde (Görsel-4) görselini çocuğa gösterir. Çocuk bunu önün-
deki kâğıda çizer. Çocuk bunu yaparken yanındaki yetişkinden yardım alabilir. Aynı
çizimi gönüllü de yapar. Böylece hem çocukta hem de gönüllüde benzeri çalışma
bulunmuş olur.
Adım 2: Elin içindeki küçük elin avucuna çocuğun ismi, soy ismi yazılır. Bunu yetişkin
yapar. Büyük elin üstüne ise gönüllünün adı yazılır. Aynı işlemi gönüllü kendi elindeki
çalışma için de yapar.
Adım 3: Gönüllü, “Şimdi her bir parmağın için ben sana sende sevdiğim bir özelliği
söyleyeceğim, sen de o özelliğin için bir renk seçip o parmağı boyayacaksın.” der
ve baş parmaktan başlar. Gönüllü “Ben senin kıvırcık, renkli saçını çok sevdim” gibi
bir cümle söyler ve çocuk bu özelliği için bir renk seçip parmağı boyar. Gönüllü bu
esnada bu özelliği kendi elindeki çalışmada çocuk elinin baş parmağının içine ya-
zar. Çocuğun belirttiği renk ile boyar.
Adım 4: Çocuk gönüllüye onda sevdiği bir özellik söyler ve gönüllü bu özelliği baş
parmağın içine yazar ve istediği renkle renklendirir. Bu özelliği çocuğun yanındaki
yetişkin de büyük eldeki baş parmağın içine yazabilir, çocuk da gönüllünün seçtiği
renk ile boyayabilir.
43
Adım 5: Tüm parmaklar dolana kadar bir çocuğun, bir gönüllünün sevilen özellikleri
parmaklara işlenir ve boyanır. Böylece çalışma tamamlanır.
Çalışmanın bir hatıra olarak çocukta kalacağı belirtilir. Gönüllü de bu çalışmayı

hatıra olarak saklayacağını belirtir.
IV: KAPANIŞ PARTİSİ
Amaç: Görüşmeler sonlandırılırken çocuğa belirli bir bağlam içerisinde veda et-
mek, kapanışı eğlenceli hale getirmek.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Artık seninle tüm oyunlarımız etkinliklerimiz bitiyor. Birlik-
te bir kapanış partisi yapacağız. Dans edeceğiz, bir şeyler yiyeceğiz ve sevdiğin bir
oyunu son kez oynayacağız” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 1: Gönüllü bir müzik açar ve çocukla birlikte dans ederler. Online çalışmalarda
Zoom’da parti efekti, arka plan efektleri kullanılabilir. Yine bu parti esnasında teza-
hürat ve alkış sesleri kullanılabilir.
Adım 2: Gönüllü, abartılı olmayacak şekilde ufak çaplı (bisküvi, topkek, meyve suyu
vs.) atıştırmalıklar hazırlar. Bunu çocuk da önceden hazırlamıştır. Birlikte bu getirdik-
leri yemekleri yerler ve sohbet ederler.
Adım 3: Gönüllü, çocuğa tüm bu oturumlar boyunca en keyif aldığı, en çok sevdiği
aktiviteyi veya oyunu sorar ve o aktivite tekrar yapılır/oynanır.
Adım 4: Destek süreci yüz yüze ilerliyorsa gönüllü, hatıra olarak çocuğa/çocuklara
bir eşya hediye edebilir, birlikte fotoğraf çekilebilir. Süreç online şekilde ilerliyorsa
ekran görüntüsünün fotoğrafı alınarak hemen yetişkine gönderilir ve çocuğun da
görmesi sağlanır.
Adım 5: Fotoğraf çekiminin ardından gönüllü çocuğa Elin Elimde Sertifikası’nı he-
diye eder. Online yapılan çalışmalarda ise online olarak yetişkin telefonuna gön-
derilir.
44
Elin Elimde çalışmasını yaptım.
Veda Partisini tamamladım.
Hatıra fotoğrafı çektirdim ve çocuğa ilettim.
Çocuğa katılım sertifikasını ilettim.

45
İlkokul
Modülü
46
İLKOKUL MODÜLÜ
OTURUM İÇERİK
1.
Çocukla Tanışma
Açılış Oyunu: Duygumu Tahmin Et

2.
Regülasyon Çalışması: Çevremde Neler Var?
Kapanış Oyunu: Komik Sesler
3.
Duygu Çalışması: Kurabiye Adam-1
Açılış Oyunu: Taş-Kâğıt-Makas
4.
5.
Somatik Çalışma: Ayı Banki’nin Bir Günü
6.
47
İLKOKUL MODÜLÜ
1
OTURUM İÇERİĞİ
Çocukla Tanışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

I. YETİŞKİN İLE TANIŞMA
Grup uygulamalarında bu görüşmeyi ilk oturum öncesinde telefonla ya da yüz

yüze yapabilirsiniz.
Yönerge: Gönüllü ilk görüşmeye gelmeden önce kendisine iletilen danışan formunu
detaylı şekilde okur, çalışacağı çocuk ve aile hakkında bilgi edinir. Tanışmanın ar-
dından kısaca formda yazanları tekrar eder ve ailede vefat, taşınma, enkazda kal-
ma durumu olup olmadığını, evlerinin durumu, mevcut yaşadıkları yeri, çocuğun şu
anki eğitim durumunu ve geleceğe dair planlarını not eder. Eğer kendisine önceden
bir form iletilmedi ise kitapçığın sonunda yer alan Danışan Bilgi Formu’nu doldurur.

Öykü alınırken çocuk aynı mekânda olmamalı, çocuğun yanında öykü
alınmamalıdır.

49
İLKOKUL MODÜLÜ

görüşüyor olacağım. Toplamda 6 görüşmemiz olacak. Görüşmelerimiz
40-60 dakika arasında sürecek ve haftada bir/iki/üç görüşeceğiz. Bu
görüşmelerde ilk 10 dakika sizinle görüşeceğim, sonrasında biz çocuk-
la görüşürken siz de bize eşlik edeceksiniz. Bu esnada oyun oynarken,
resim yaparken yaptıklarımız ya da çocuğun söyledikleriyle ilgili yorum
yapmamanızı, müdahale etmemenizi isteyeceğim. Söylemek istediği-
niz bir şey olursa görüşme bittiğinde bana iletebilirsiniz. Altı hafta so-
nunda değerlendirmemizi yapıp görüşmelerimizi sonlandırmış olaca-
ğız. Mevcut durumda daha fazlasına ihtiyaç olduğunu gözlemlersem
sizi projenin ilgili birimine yönlendirmiş olacağım. Oturumlar öncesinde
nelere ihtiyaç duyacağımızı size ileteceğim. Listeyi inceleyip sorunuz
varsa bana iletebilirsiniz.”

bölümünü sanal ya da fiziksel olarak bakım veren ebeveyne teslim ediniz ve
üzerinden birlikte geçiniz.
Online çalışma yapacaksanız, ilgili maddeleri bakım verene açıkça

aktardığınızdan emin olunuz.
Yönerge: Bakım veren ile öykü alma süreci bittikten sonra bakım verenden diğer mekân-
daki çocuğu alıp getirmesi istenir. Gönüllü, çocukla tanışmaya istekli ve güler yüzlü şekil-
de hazırlanır. Gönüllü kendi ismini söyledikten sonra bir tanışma oyunuyla başlar. “Benim
bir tanışma oyunum var. Bu oyunda önce ismini sonra sevdiğin bir şeyi söylüyorsun.” der.
50
İLKOKUL MODÜLÜ
Gönüllü önce kendi ismini sevdiği bir şeyi söyler. Örneğin, “Benim ismim Melek ve
kırmızı rengi severim, şimdi sıra sende.” diyerek sözü çocuğa verir. Sonrasında bu ta-
nışma oyunu soyadını söyleyip yine sevdiği bir şeyi ekleyerek, yaşı ve benzeri bilgilerle
devam eder. Her seferinde gönüllü önce kendi bilgisini verir sonra çocuğa sıra gelir.
İlkokul grubunda bu oyun küçük yaş ya da çocuğun olgunluk durumuna

göre değişebilir.
Çocukla tanışma esnasında özellikle online oturumlarda yetişkin de

çocuğun yanında olmalıdır.
Çocuklar bazen tanışma esnasında isteksiz ya da çekingen davranabilir.

Burada hemen isim tahmin etme oyununa geçilebilir.
Gönüllü üç-beş defa farklı isim söyler ve çocuğa doğru olup olmadığını
sorar. En son aşamada doğru ismi bilir.
Çocuklara taşınma sırasında tetikleyici sorular sormamak gerekir.

Örneğin, kardeşini kaybetmiş bir çocuğa ‘Kardeşin var mı?’, evi yıkılmış
bir çocuğa ‘Sizin eviniz yıkıldı mı?’ diye sormamak gibi.
Yönerge: Çocuğu da işleyiş hakkında bilgilendirmek önemlidir. ‘Neden bir araya geldik?’ ve
‘Neler yapacağız?’ sorusunun cevabı çocuğa aşağıda örneklendiği şekilde açıklanabilir.
buluşup oyunlar oynayacağız. Ben çocuklara oynayarak onlara yar-
dımcı olan, onların yaşadığı zorlukları oyun oynayarak küçülten birisi-
yim. Sizin yaşadığınız yerde deprem oldu ve sen de tüm çocuklar gibi
çok zorluklar yaşadın. Biz oyunlar oynayarak, etkinlikler yaparak bu zor-
kere seninle buluşup oyun oynayacağız, tamam mı?”
Çocuğa işleyişi anlatma aşamasında özellikle online oturumlarda ve ilkokul

gruplarında yetişkin de çocuğun yanında olmalıdır. Bu çocuğa güven verir.
51
İLKOKUL MODÜLÜ
Oturumu kapatmadan önce kitapçığın sonunda yer alan Bakım Veren Yetişkin
Bilgi Notu bölümünü yetişkine verdiğinizden/gönderdiğinizden emin olun.
Yetişkini işleyiş hakkında bilgilendirdim.
Çocukla oyun temelli tanışma gerçekleştirdim.
Gelecek oturum için gerekli materyal listesini ilettim.
52
İLKOKUL MODÜLÜ
2
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Büyük Fırtına Öyküsü (Öykü-1)
UYGULAMA İLKELERİ
İlkokul grubunda, online uygulamalarda; 6,
7 ve 8 yaş çocuklarında çocuk alışana kadar


emin olun. Odada/mekânda ebeveyn ve
çocuk dışında kimse olmadığından ve
mekânın sessiz olduğundan emin olun.

oyununu seçtiğiniz çocuklar ile sahne önünde
oynayabilirsiniz. 6-8 kişilik gruplarda tüm
çocuklarla oynamayı tercih edebilirsiniz.
I. AÇILIŞ OYUNU: DUYGUMU TAHMİN ET
Amaç: Çocukla ilişki kurmak ve oturum öncesinde çocuğun gevşemesini sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Bugün seninle farklı çalışmalar yapacağız ama onla-
ra başlamadan önce bir oyun oynayalım. Oyunumuzun adı Duygumu Tahmin Et.
Şimdi ben sana yüzümle bir duyguyu göstereceğim, sen de bilmeye çalışacaksın.
Sonra sen bana bir duyguyu göstereceksin.” der.
Bu, çocukla tanışmadan sonraki ilk seansta oynanan ilk oyun olacağı için bu oyun-
da duygu canlandırmayı ilk olarak gönüllü başlatır. Böylece çocukta bir perfor-
mans kaygısı oluşmamış olur ve ilk aşamada sadece gönüllüyü izleyip güler ve
rahatlar. Bu oyunda duyguları komik bir şekilde canlandırmak çocuğun rahatla-
masını kolaylaştıracaktır.
Ayrıca bu oyunda yüz mimiklerinin etkili kullanımı önemlidir. Gönüllü yüzünü etkili
kullanırsa çocuğun da yüzünü etkili kullanmasına yardımcı olur. Böylece çocuğun
farklı yüz kasları kasılıp gevşer ve bu da rahatlamasını sağlar. Bu yüzden bu oyunda
çene, ağız, burun, yanaklar, gözler, kaşlar ve alın bölgesinin tamamı kullanılmalı-
dır. Çocuk bir duyguyu canlandırırken gönüllü onun yüzündeki değişimleri yansıtır.
“Ooo gözlerini ve ağzını kocaman açtın, kaşlarını kaldırdın” gibi cümlelerle çocuğun
fark etmesini sağlar. Oyunun 4-5 dakika sürmesi yeterli olacaktır fakat çocuk talep
ederse süre birkaç dakika uzatılabilir.
Bu oyunu sevmeyen çocuklarda, Kelime Türetmece, Taş-Kâğıt-Makas gibi

çocuğun bildiği oyunlar tercih edilebilir.
Zorlanan çocuklarda, gönüllü çocuğa yansıtması için bir duygu verebilir.
Çekingen çocuklarda bu oyun ilk birkaç oturumda yetişkin ile oynanabilir.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hadi bakalım, birlikte bizi koruyan ve güçlerimizi hatırla-
tan bir çalışma yapalım. Bu çalışmanın adı Güç Kalkanı.” der ve çalışmayı başlatır.
Gönüllü, çocuktan bir A4 kağıdına kitapçığın sonunda yer alan Güç Kalkanı (Görsel
54
İLKOKUL MODÜLÜ
1) resmini göstererek bir kalkan çizmesini ister. Küçük çocuklarda bu deseni bakım
veren yetişkin çizebilir. Kalkanın büyük olması ve tüm sayfayı kaplaması önemlidir.
Kalkan yatay ve dikey bir çizgi ile dört bölüme ayrılır. Gönüllü, çocuğa “Şimdi bu dört
bölmeye tek tek bir şeyler yazacağız.” der ve devam eder.
Adım 1: İlk bölmeye, çocuğun iyi huyları yazılır. Yardımseverlik, dürüstlük, sabır, ki-
Gönüllü, bu huylar bulunurken kendisi örnek verebilir, çocuğun yanındaki yetişkin-
den destek de alabilir.
Adım 2: İkinci bölmeye, çocuğun iyi yaptığı şeylerin adları kısaca yazılır. “Sen ne-
leri iyi yaparsın?” diyerek sohbet başlatılabilir. Bisiklete iyi binmek, hızlı koşmak, iyi
top oynamak, kitap okumak, ip atlamak, şarkı söylemek, ağaca tırmanmak, resim
yapmak gibi birçok şey olabilir. Gönüllü, çocuğa rahat bulması için örnekler verip
yandaki yetişkinden de destek alabilir. Çocuk bunlardan en önemlilerini kutucuğun
içine yazar.
Adım 3: Üçüncü bölmeye, çocuk sevdiği şeylerin adını yazar. Bu bir yemek, bir çizgi
film, bir oyun, bir renk olabilir. 2-4 arası sevdiği şey bulmak yeterlidir. Gönüllü, çocu-
ğa rahat bulması için örnekler verip yandaki yetişkinden de destek alabilir.
Adım 4: Dördüncü bölmeye, çocuk birkaç tane hayalini yazabilir. “Büyüdüğünde

lanabilir.

Çalışma esnasında çocuk bölmelerle ilgili içerik bulmakta zorlandığında

yanındaki yetişkinden destek alınabilir.
Çocuk herhangi bir bölmeye hayatından giden bir şey söylediğinde (evcil
hayvan, bir yakın vb.) “Evet onlar seni güçlendiriyordu ama depremde gittiler.
Şimdi senin hayatında, yanında olanlardan bir şey bulalım.” diyerek süreci
devam ettirebilir.
55
İLKOKUL MODÜLÜ
III. GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI: ZOR GÜN DOSTU
Amaç: Çocuğun zor duygularla baş etme gücünü arttırmak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana güç veren, kötü hissettiğinde yanında olan bir
kahraman hayal etmeni istiyorum. Bu kahraman zor duygularını anlayan, üzül-
düğünde, öfkelendiğinde, korktuğunda, hayal kırıklığına uğradığında sana destek
olan, seni rahatlatan ve sana güç veren bir kahraman olsun. Bu kahraman izlediğin
bir çizgi film kahramanı olabilir, sevdiğin bir oyuncak olabilir, sahip olmak istediğin
bir hayvan da olabilir.” der ve çalışmayı başlatır.
Çocuk bu kahramanı bulur ve resmini önündeki kâğıda çizer. Sonrasında dilerse

boyayabilir. Gönüllü çizim aşaması bittikten sonra çocuğa kahramanıyla ilgili so-
rular sorar ve kahramanı detaylandırır.
Kahramanının adı ne?
Bu kahramanın süper güçleri olsun. Bu güçler neler olurdu?
Kahramanın güçleri sende olsa sen neler yapardın?
Gönüllü çocuktan bu kahraman resmini her akşam yatağının altına koymasını ve

onunla uyumasını isteyebilir. Resim kaybolduğunda yenisi çizilebilir.
Gönüllü, çocuk çalışmayı yapmakta zorlanırsa kendi

kahramanından örnek verebilir.
Çocuk süper gücü ile depremi durdurmayı, ölüleri diriltmeyi hayal

edebilir. Gönüllü çocuğun bu şekilde uçuk hayallerine karışmaz.
IV. REGÜLASYON ÇALIŞMASI: ÇEVREMDE NELER VAR?

masını sağlamak.

56
İLKOKUL MODÜLÜ

V. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: BÜYÜK FIRTINA
57
İLKOKUL MODÜLÜ

Bu sorun değildir.
Çocuk öyküyü dinlemek istemediğinde “Tamam o zaman sen kulağını

kapatarak durabilirsin” ya da “Ben o zaman yanındaki kişiye anlatayım, sen
dinlemesen de olur.” diyebilir.
Çocuk öyküden sonra resim yapmak istemezse zorlanmaz ve bir sonraki

uygulamaya geçilir.
VI. KAPANIŞ OYUNU: KOMİK SESLER
Amaç: Oturumu olumlu duygularla eğlenceli bir şekilde sonlandırmak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Görüşmemizi bitirmeden önce son bir şey daha yapa-
cağız. Şimdi komik bir ses çıkarmanı istiyorum. Aklına gelen herhangi bir ses olabilir.
Sonra da ben komik bir ses çıkaracağım. Bakalım kim daha komik ses çıkaracak!”
der.
Eğer çocuk bu konuda isteksiz/cesaretsiz davranırsa veya çocuğun aklına bir şey
gelmezse ilk aşamada gönüllü komik bir ses çıkarır. Sonrasında çocuğun benzer
bir ses çıkarmasını ister. Bu oyunda hedef çocuğun bol bol gülmesidir. Bu yüzden
çocuklara komik gelen Bırrrt!, Zorrrt” gibi her türlü ses kullanılabilir. Her sesten sonra
birlikte gülerken değişik gülme sesleriyle oyun daha da eğlenceli bir hale getirile-
bilir.
Oyun sırayla komik sesler çıkararak oynanır fakat çocuğun durumuna ve oyunun
gidişatına göre sesler üst üste de binebilir. Bu oyunda önemli olan çocuğun eğlen-
mesi ve rahatlamasıdır. Bu yüzden herhangi bir sıraya/kurala bağlı kalmaya gerek
yoktur. Oyunun 4-5 dakika sürmesi yeterli olacaktır fakat çocuk talep ederse süre
birkaç dakika uzatılabilir.
“Bir kedi sesi ile adını söyle”, “Bebek sesi ile en sevdiğin şarkıyı söyle” gibi
değişik sesler çocuğa önerilebilir.
58
İLKOKUL MODÜLÜ
Duygumu Tahmin Et oyununu oynadım.
Zor Gün Dostu çalışmasını tamamladım
Büyük Fırtına öyküsünü okudum
Komik Sesler oyununu oynadım.
Gelecek oturum gerekli materyalleri hatırlattım.
59
İLKOKUL MODÜLÜ
3
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ
İlkokul grubunda, online uygulamalarda; 6,
7 ve 8 yaş çocuklarında çocuk alışana kadar


Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Bugün seninle farklı çalışmalar yapacağız ama onla-
ra başlamadan önce bir oyun oynayalım. Oyunumuzun adı Duygumu Tahmin Et.
Sonra sen bana bir duyguyu göstereceksin.” der.
çene, ağız, burun, yanaklar, gözler, kaşlar ve alın bölgesinin tamamı kullanılmalı-
dır. Çocuk bir duyguyu canlandırırken gönüllü onun yüzündeki değişimleri yansıtır.
“Ooo gözlerini ve ağzını kocaman açtın, kaşlarını kaldırdın” gibi cümlelerle çocuğun

Zorlanan çocuklarda, gönüllü, çocuğa yansıtması için bir duygu verebilir.
Çekingen çocuklarda bu oyun ilk birkaç oturumda yetişkin ile oynanabilir.
61
İLKOKUL MODÜLÜ
lattırır.


Bu sorun değildir.

kapatarak durabilirsin” ya da “Ben o zaman yanındaki kişiye anlatayım, sen
dinlemesen de olur.” diyebilir.
Çocuk, öyküden sonra resim yapmak istemezse zorlanmaz ve bir sonraki



görselini gösterir ve benzerini önündeki kâğıda çizmesini ister. Çocuk küçükse ya-
nındaki yetişkinden yardım alınabilir.
62
İLKOKUL MODÜLÜ
IV. SOMATİK ÇALIŞMA: YAVRU KANGURUNUN BİR GÜNÜ

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi yavru kangurunun bir gününü anlataca-
ğım. Sen buradaki yavru kangurusun. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynı-
sını yapmaya çalışacaksın. İstersen ayağa kalkabilirsin.” der ve çalışmayı başlatır.
Bu hayvanat bahçesinde bir yavru kanguru varmış. Günlerden bir gün

yavru kangurunun karnı çok acıkmış. Yiyecek bir şeyler bulmak için
63
İLKOKUL MODÜLÜ
hayvanat bahçesinde bir yürüyüşe çıkmış. Şimdi sen de bir kanguru
gibi odada yürüyebilirsin. Kangurular nasıl yürür biliyor musun? Zıpla-
yarak. Sen de kanguru gibi zıplayarak odada gezebilirsin.
Yavru kanguru zıplamış, zıplamış rengarenk çiçeklerin olduğu bir yol

görmüş. Çiçekler o kadar güzel kokuyormuş ki eğilmiş ve derin bir ne-
fes alıp çiçekleri koklamaya başlamış. Sen de şimdi yavru kanguru gibi
eğil, yerden çiçek al ve çiçekleri koklamaya başla.
Tam çiçekleri koklarken bir kelebek kangurunun burnuna konmasın

mı? Kelebeği korkutmak istemediği için ellerini kullanmadan sadece
yüzünü buruşturarak ve kafasını sallayarak tatlı misafirini uzaklaştır-
maya çalışmış. Sen de yavru kanguru gibi yap, yüzünü buruştur, kafanı
salla ve kelebeği uçurmaya çalış.
Kelebek tabi ki uçmuş. Fakat bu sefer de kangurunun omzuna kon-

muş. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı hareket
ettirerek kelebeği uzaklaştırmaya çalışmış. Sen de yavru kangurunun
yaptıklarını yapmaya devam et.
Kelebek uçmuş, uçmuş ve kangurunun göremeyeceği kadar yükseğe

konmuş. Kanguru, kelebeğin nereye konduğunu görmek için ayak par-
mak uçlarında yükselmiş. Sen de onun gibi yüksel, yüksel ve kelebeğin
ağacın en tepesine konduğunu gör.
Kanguru, kelebeği görmüş, ona ‘Bay bay” demiş ve yoluna devam et-
miş. Çünkü karnı çok acıkmış. Sen de yavru kanguru gibi zıplamaya
devam edebilirsin.
Yavru kanguru biraz gittikten sonra turuncu portakalların olduğu ko-

caman bir ağaç görmüş. Portakallardan en büyüğünü ve en turuncu-
sunu almak için ağacın en tepesine tırmanmaya başlamış. Sen de tır-
manıyor gibi yap. Tırman, tırman ve portakala ulaşmak için bacaklarını
sımsıkı sabitleyerek vücudunu ve kollarını uzat.
Kanguru sonunda portakala ulaşmayı başarmış. Portakalı sıkarak su-

yunu çıkarmış ve bir güzel içmiş. Sen de avucunda olan portakalı iyice
sık, sık, sık ve şimdi de portakal suyunu iç.
Lezzetli portakal, yavru kangurunun susuzluğunu giderse de karnını

doyurmak için yürüyüşüne devam etmiş. Zıplayarak ağaçların arasın-
dan geçmiş. Sen de zıpla ve odanın çeşitli yerlerini gez.
O da ne? Kanguru az ileride masmavi akan bir nehir görmüş ve neh-

rin kenarında tam ağzına layık otlar bulmuş. Eğilmiş, otları yerden
64
İLKOKUL MODÜLÜ
toplamış. Hepsini bir lokmada yemiş. Sen de onun gibi eğil ve otları
topla. Bir sürü topla ama. Şimdi çiğne, çiğne ve yut.
Sonunda karnı doyan yavru kanguru çok mutluymuş. Olduğu yerde

ğuna göre arkana yaslan, kanguru gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve


V. KAPANIŞ OYUNU: KOMİK SESLER
Sonra da ben komik bir ses çıkaracağım. Bakalım kim daha komik ses çıkaracak!” der.
birlikte gülerken değişik gülme sesleriyle oyun daha da eğlenceli bir hale getirilebilir.
65
İLKOKUL MODÜLÜ
Duygumu Tahmin Et oyununu oynadım.
Büyük Fırtına öykü çalışmasını yaptım.
Kurabiye Adam-1 çalışmasını yaptım.
66
İLKOKUL MODÜLÜ
4
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

I. AÇILIŞ OYUNU: TAŞ-KÂĞIT-MAKAS
Yönerge: Taş-kâğıt-makas, genellikle iki oyuncuyla ve üç durumdan birinin seçil-

mesiyle oynanan bir el oyunudur. Gönüllü 3’e kadar sayar ya da “Taaaş, Kââğıt
Maakaaaas” der ve elini 3 kez havaya kaldırıp avuç içine indirir. Elin şekli bunu ya-
parken hep “Taş” şeklindedir. 3. kaldırmadan sonra seçilen öğe (Taş-Kâğıt Makas)
rakibe gösterilir. Taş makası, makas kâğıdı, kâğıt da taşı yener. Eğer oyuncular aynı
durumu seçerse oyun berabere biter. Belirlenen skora ilk ulaşan kazanır.
Çocuk bu oyunu sevmediğinde Kelime Türetmece, Evet-Hayır gibi başka

oyunlara geçilebilir.


Bu sorun değildir.


68
İLKOKUL MODÜLÜ



Adım 4: Gönüllü, çocuğa “Ben şimdi 3-2-1 diye sayacağım ve sen bu hareketi ya-
pacaksın. Sen bu hareketi yaptıkça tüm duygular kurabiye adamdan çıkaracak.
Hazır mısın, sayıyorum. 3… 2… ve 1… Şimdi bu hareketi yapmaya başla. Tüm duygular
çıktığında bana söyle.” der ve çocuğun kendini tüm olumsuz duygulardan arındır-
masına izin verir. Gönüllü, ara ara çocuğa “Tüm duygular temizlendi mi?” diye sorar
ve tüm duygular çıkana kadar eylemi yapmasını isteyebilir.
Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun duygu ile doldurduğunda, örneğin
korku, diğer iki duygu için yeni bir kurabiye adam çizdirilebilir.
69
İLKOKUL MODÜLÜ
IV. SOMATİK ÇALIŞMA: MİNİK MAYMUNUN BİR GÜNÜ

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi minik maymunun bir gününü anlataca-
ğım. Geçen hafta kanguruyu görmüştük, bu hafta da maymunu göreceğiz. Sen
buradaki minik maymun olacaksın. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynısını
yapmaya çalışacaksın. İstersen ayağa kalkabilirsin.” der ve çalışmayı başlatır.
Bu ormanda minik maymun varmış. Günlerden bir gün yavru may-

munun karnı çok acıkmış. Yiyecek bir şeyler bulmak için hayvanat
bahçesinde bir yürüyüşe çıkmış. Şimdi sen de bir maymun gibi odada
yürüyebilirsin. Maymunlar nasıl yürür biliyor musun? Hafif eğilip kollarını
sallaya sallaya. Sen de maymun gibi odada gezebilirsin.
Minik maymun yürümüş, yürümüş yerde sarı bir çiçek görmüş. Hemen
çiçeği yerden alıp koklamaya başlamış. Sen de şimdi minik maymun
gibi eğil, yerden bir şey al ve maymun gibi koklamaya başla.
Tam çiçekleri koklarken bir uğur böceği burnuna konmasın mı? Uğur
böceğini korkutmak istemediği için ellerini kullanmadan sadece yüzü-
nü buruşturarak ve kafasını sallayarak tatlı misafirini uzaklaştırmaya
çalışmış. Sen de minik maymun gibi yap, yüzünü buruştur, kafanı salla
ve bu uç uç böceğini uçurmaya çalış.
Uğur böceği tabi ki uçmuş. Fakat bu sefer de maymunun omzuna

konmuş. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı
hareket ettirerek uğur böceğini uzaklaştırmaya çalışmış. Sen de minik
maymunun yaptıklarını yapmaya devam et.
Uğur böceği uçmuş, uçmuş ve yüksekçe bir yere konmuş. Maymun,

uğur böceğinin nereye konduğunu görmek için ayak parmak uçla-
rında yükselmiş. Sen de onun gibi yüksel, yüksel ve onu görmeye çalış.
70
İLKOKUL MODÜLÜ
Minik maymun uç uç böceğini görmüş, ona ‘Bay bay” demiş ve yoluna
devam etmiş. Çünkü karnı çok acıkmış. Sen de maymun gibi sallana
sallana yoluna devam edebilirsin.
Minik maymun biraz gittikten sonra kırmızı narların olduğu kocaman

bir ağaç görmüş. Narların en büyüğünü ve en kırmızısını almak için
ağacın en tepesine tırmanmaya başlamış. Sen de tırmanıyor gibi yap.
Tırman, tırman ve nara ulaşmak için bacaklarını sımsıkı sabitleyerek
vücudunu ve kollarını uzat.
Maymun sonunda nara ulaşmayı başarmış. Narı sıkarak suyunu çıkar-

mış ve bir güzel içmiş. Sen de avucunda olan narı iyice sık, sık, sık ve
şimdi de nar suyunu iç.
Lezzetli nar, minik maymunun susuzluğunu giderse de karnını doyur-

mak için yürüyüşüne devam etmiş. Daldan dala atlayarak ağaçların
arasından geçmiş. Sen de daldan dala atlar gibi yap ve odada gez.
O da ne? Maymun az ileride kocaman ağacın altında bir sürü sarı muz
görmüş. Eğilmiş, onları yerden almış, soymuş ve hepsini bir lokmada
yemiş. Sen de onun gibi eğil ve muzları topla. Bir sürü topla ama. Şimdi
soy, soy ve sonra ye.
Sonunda karnı doyan minik maymun çok mutluymuş. Olduğu yerde

ğuna göre arkana yaslan, maymun gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve


71
İLKOKUL MODÜLÜ
birlikte gülerken değişik gülme sesleriyle oyun daha da eğlenceli bir hale getirilebilir.

72
İLKOKUL MODÜLÜ
Taş-Kâğıt-Makas oyununu oynadım.
Bay Korku Bayan Üzüntü öykü çalışmasını okudum.
73
İLKOKUL MODÜLÜ
5
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma: Ayı Banki’nin Bir Günü
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

I. AÇILIŞ OYUNU: TAŞ-KÂĞIT-MAKAS
Yönerge: Taş-kâğıt-makas, genellikle iki oyuncuyla ve üç durumdan birinin seçil-

mesiyle oynanan bir el oyunudur. Gönüllü 3’e kadar sayar ya da “Taaaş, Kââğıt
Maakaaaas” der ve elini 3 kez havaya kaldırıp avuç içine indirir. Elin şekli bunu ya-
parken hep “Taş” şeklindedir. 3. kaldırmadan sonra seçilen öğe (Taş-Kâğıt Makas)
rakibe gösterilir. Taş makası, makas kâğıdı, kâğıt da taşı yener. Eğer oyuncular aynı
durumu seçerse oyun berabere biter. Belirlenen skora ilk ulaşan kazanır.
Çocuk bu oyunu sevmediğinde Kelime Türetmece, Evet-Hayır gibi başka

oyunlara geçilebilir.
Gönüllü, kitapçığın sonunda Metaforik Öyküler kısmında yer alan Ayı Banki (Öykü-3)


Bu sorun değildir.


75
İLKOKUL MODÜLÜ

Adım 2: Çocuk kurabiye adamı çizdiğinde çocuktan önce mutluluk için bir renk
seçmesi istenir. Çocuk renk seçtikten sonra kurabiye adamda seçtiği 3 bölgeyi
mutluluk duygusu ile boyar. Gönüllü sonra sürpriz heyecanı ve rahatlama duygu-
ları için de aynı süreci yürütür. Bu iki duygu için de renk seçilir ve kurabiye adamın
3 bölgesi boyanır. Eğer boş yer kalırsa çocuk onu istediği olumlu duygunun rengi
ile tamamlayabilir.

Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun olumlu duygu ile doldurduğunda
IV. SOMATİK ÇALIŞMA: AYI BANKİ’NİN BİR GÜNÜ

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Sana şimdi Ayı Banki’nin bir gününü anlatacağım. Sen
buradaki ayı olacaksın. O öyküde ne yaparsa sende karşımda aynısını yapmaya
meyi çok severmiş. Burada kanguru ve maymunu görmüştük ya, Ayı
76
İLKOKUL MODÜLÜ
Banki’de önceden bu hayvanat bahçesinde yaşıyormuş. Kocaman bir
gövdesi varmış ve biraz da sakarmış. Yürürken sağa sola çarpar, eş-
yaları devirirmiş. Diğer hayvanlar ondan biraz korkarmış.
Günlerden bir gün çok açıkmış ve bal yemeye karar vermiş. Ayı Ban-
ki güzel bir bal bulmak için yürümeye başlamış. Şimdi sen de bir ayı
gibi odada yürüyebilirsin. Ayılar nasıl yürür biliyor musun? Kollarını ve
bacaklarını iki yana açarak yavaş yavaş yürür. Sen de Ayı Banki gibi
kollarını ve bacaklarını iki yana açıp odada yürüyebilirsin.
Ayı Banki etrafına bakıp bir bal kovanı aramış. Bir ağaç görmüş ve he-
men kafasını kaldırıp ellerini yukarıya doğru uzatmış. Sen de bir ağacın
tepesine tırmanıyor gibi yap. Tırman, tırman ve vücudunu ip gibi yapa-
rak en uzak daldaki bal kovanına uzan.
Bal kovanını almış ve yemeye başlamış. Sende Ayı Banki gibi elindeki
bal kovanını yemeye başlayabilirsin.
Ayı Banki balı yerken birden burnu kaşınmasın mı? Ellerinde bal olduğu
için ellerini kullanmadan sadece yüzünü buruşturarak ve kafasını sal-
layarak yüzünü kaşımaya çalışmış. Sen de Ayı Banki gibi yap, yüzünü
buruştur, kafanı salla kaşıntıyı gidermeye çalış.
Biraz sonra kaşıntı geçmiş. Fakat bu sefer de Ayı Banki’nin omzu kaşın-
mış. Yine ellerini kullanmadan sadece omuzlarını yukarı aşağı hareket
ettirerek kaşıntıyı gidermeye çalışmış. Sen de Ayı Banki’nin yaptıklarını
yapmaya devam edebilirsin.
Kaşıntı az sonra geçmiş. Bu arada rüzgâr esmiş ve Ayı Banki’nin tam

da üstünde bir arı uçmaya başlamış. Ayı Banki bal kovanını yere bı-
rakarak arıyı kovmaya çalışmış. Sen de iki elini havaya kaldır ve uçan
arıyı yakalamaya çalış.
Bir süre sonra arı kaçıp gitmiş. Ayı Banki’nin karnı doymadığı için yürü-
meye devam etmiş. Sen de Ayı Banki gibi yürümeye devam edebilirsin.
Ayı Banki biraz gittikten sonra bir mandalina ağacı görmüş. Koşarak
mandalina ağaçlarının yanına gitmiş. Sen de Ayı Banki gibi koşmaya
başla.
Ayı Banki ağaca tırmanmış, sonunda mandalinaya ulaşmayı başar-

mış. Mandalinayı sıkarak suyunu çıkarmış ve bir güzel içmiş. Sen de
vücudunu ip gibi uzat ve mandalinaya uzan. Al onu. Şimdi de avucun-
daki mandalinayı iyice sık, sık, sık ve şimdi de mandalinanın suyunu iç.
77
İLKOKUL MODÜLÜ
Karnındaki bala mandalina suyu da ekleyen Ayı Banki çok mutlu ol-
muş. Yürüyerek ağaçların arasından geçmiş. Sen de yürü yürüyüp ve
odanın çeşitli yerlerinde gezebilirsin.
Bir süre sonra Ayı Banki susamasın mı? Az ileride masmavi akan bir
nehir görmüş ve nehrin kenarına doğru koşmaya başlamış. Eğilmiş,
nehirden doya doya su içmiş. Sen de onun gibi eğil ve ağzınla nehir-
den su iç.
Sonunda karnı doyan Ayı Banki çok mutlu olmuş. Olduğu yerde iyice
arkasına yaslanarak karnını ovuşturmuş. Bir yandan da uykusu geldi-
ği için esnemeye başlamış. Az sonra da uyumuş. Sen de doyduğuna
göre arkana yaslan, Ayı Banki gibi karnını ov. Biraz esne, esne ve uyu-
yormuş numarası yap.

eşlik edebilir.

Eğer çocuk bu konuda isteksiz/cesaretsiz davranırsa veya çocuğun aklına bir şey gel-
mezse ilk aşamada gönüllü komik bir ses çıkarır. Sonrasında çocuğun benzer bir ses
çıkarmasını ister. Bu oyunda hedef çocuğun bol bol gülmesidir. Bu yüzden çocuklara
komik gelen Bırrrt!, Zorrrt” gibi her türlü ses kullanılabilir. Her sesten sonra birlikte güler-
ken değişik gülme sesleriyle oyun daha da eğlenceli bir hale getirilebilir.
78
İLKOKUL MODÜLÜ
Bir kedi sesi ile adını söyle”, “Bebek sesi ile en sevdiğin şarkıyı söyle” gibi

Taş-Kâğıt-Makas oyununu oynadım.
79
İLKOKUL MODÜLÜ
6
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Dans Müziği
Alkış Sesleri
UYGULAMA İLKELERİ

Amaç: Hem çocukla bir ilişki kurmak hem de seansa başlamadan önce çocuğun
rahatlamasını ve gevşemesini sağlamaktır.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa ‘Bugün seninle farklı çalışmalar yapacağız ama onlara
başlamadan önce bir oyun oynayalım. Oyunumuzun adı “duygumu tahmin et”.
Sonra sen bana bir duyguyu göstereceksin.’ der.
çene, ağız, burun, yanaklar, gözler, kaşlar ve alın bölgesinin tamamı kullanılma-
lıdır. Çocuk bir duyguyu canlandırırken gönüllü onun yüzündeki değişimleri yan-
sıtır (“ooo gözlerini ve ağzını kocaman açtın, kaşlarını kaldırdın” gibi) ve çocuğun

81
İLKOKUL MODÜLÜ

Bu sorun değildir.



Yönerge: Gönüllü çocuğa, “Bugün son görüşmemiz şimdi hem sende hem de ben-
de hatıra kalacak bir çalışma yapacağız.” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 1: Gönüllü Elin Elimde (Görsel-4) görselini çocuğa gösterir. Çocuk bunu önündeki
kâğıda çizer. Çocuk bunu yaparken yanındaki yetişkinden yardım alabilir. Aynı çizimi gö-
nüllü de yapar. Böylece hem çocukta hem de gönüllüde benzeri çalışma bulunmuş olur.
Adım 2: Elin içindeki küçük elin avucuna çocuğun ismi, soy ismi yazılır. Büyük elin üstü-
ne ise gönüllünün adı yazılır. Aynı işlemi gönüllü kendi elindeki çalışma için de yapar.
Adım 4: Çocuk gönüllüye onda sevdiği bir özellik söyler ve gönüllü bu özelliği baş par-
mağın içine yazar ve istediği renkle renklendirir. Bu özelliği çocuk da kendi resminde bü-
yük eldeki baş parmağın içine yazabilir, çocuk da gönüllünün seçtiği renk ile boyayabilir.
82
İLKOKUL MODÜLÜ
IV. KAPANIŞ PARTİSİ
Adım 1: Gönüllü bir müzik açar ve çocukla birlikte dans ederler. Online çalışmalarda
Zoom’da parti efekti, arka plan efektleri kullanılabilir. Yine bu parti esnasında teza-
hürat ve alkış sesleri kullanılabilir.
Adım 4: Destek süreci yüz yüze ilerliyorsa gönüllü, hatıra olarak çocuğa/çocuklara bir eşya
hediye edebilir, birlikte fotoğraf çekilebilir. Süreç online şekilde ilerliyorsa ekran görüntüsü-
nün fotoğrafı alınarak hemen yetişkine gönderilir ve çocuğun da görmesi sağlanır.
Adım 5: Fotoğraf çekiminin ardından gönüllü çocuğa Elin Elimde Sertifikası’nı hediye
eder. Online yapılan çalışmalarda ise online olarak yetişkin telefonuna gönderilir.
Duygumu Tahmin Etme oyununu oynadım.

83
İLKOKUL MODÜLÜ
Ortaokul
Modülü I
84
ORTAOKUL MODÜLÜ I
OTURUM İÇERİK
1.
Çocukla Tanışma
Açılış Oyunu: İsim-Şehir
2.
Kapanış Oyunu: Kelime Türetme
3.
Somatik Çalışma
Kapanış Oyunu: Kelime Türetmece
4.
Somatik Çalışma
5.
Somatik Çalışma
6.
1
OTURUM İÇERİĞİ
Çocukla Tanışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

Odada/mekânda ebeveyn veya çocuk
Grup uygulamalarında bu görüşmeyi ilk oturum öncesinde telefonla ya da

yüz yüze yapabilirsiniz.
ceden bir form iletilmedi ise kitapçığın sonunda yer alan Danışan Bilgi Formu’ nu
doldurur.

Öykü alınırken çocuk aynı mekânda olmamalı,
çocuğun yanında öykü alınmamalıdır.

87
ORTAOKUL MODÜLÜ I

görüşüyor olacağım. Toplamda 6 görüşmemiz olacak. Görüşmeleri-
miz 40-60 dakika arasında sürecek ve haftada bir/iki/üç görüşeceğiz.
Bu görüşmelerde ilk 10 dakika sizinle görüşeceğim, sonrasında biz ço-
cukla görüşürken siz de bize eşlik edeceksiniz. Altı hafta sonunda de-
ğerlendirmemizi yapıp görüşmelerimizi sonlandırmış olacağız. Mevcut
durumda daha fazlasına ihtiyaç olduğunu gözlemlersem sizi projenin
ilgili birimine yönlendirmiş olacağım. Oturumlar öncesinde nelere ihti-
yaç duyacağımızı size ileteceğim. Listeyi inceleyip sorunuz varsa bana
iletebilirsiniz.”


mekândaki çocuğu odaya davet etmesini ister. Yüz yüze görüşme ise bizzat gi-
dip, çocuğu bekleme alanından alabilir. Gönüllü, çocukla tanışmaya istekli ve gü-
ler yüzlüdür. Gönüllü kendi ismini söyledikten sonra bir tanışma oyunuyla başlar.
“Benim bir tanışma oyunum var. Bu oyunda önce ismini sonra sevdiğin bir şeyi
söylüyorsun.” der.
88
ORTAOKUL MODÜLÜ I
sıra gelir.
Tanışma çocuğa sevdiği kutu oyunlar, sanal oyunlar, film kahramanları

sorularak devam ettirilebilir.
Çocuklara tanışma sırasında tetikleyici sorular sormamak gerekir.

Örneğin, kardeşini kaybetmiş bir çocuğa ‘Kardeşin var mı?’,
evi yıkılmış bir çocuğa ‘Sizin eviniz yıkıldı mı?’ diye sormamak gibi.

buluşup bazı çalışmalar ve etkinlikler yapacağız. Ben çocuklarla yar-
dımcı olan, onların yaşadığı zorlukları çeşitli etkinlikler yaparak küçülten
birisiyim. Sizin yaşadığınız yerde deprem oldu ve sen de tüm çocuklar
gibi çok zorluklar yaşadın. Biz seninle bazı etkinlikler yaparak bu zor-
kere seninle buluşacağız”
89
ORTAOKUL MODÜLÜ I
Yetişkini işleyiş hakkında bilgilendirdim .
90
ORTAOKUL MODÜLÜ I
2
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Büyük Fırtına (Öykü-1)
UYGULAMA İLKELERİ


oyununu grupça oynayabilirsiniz. Açılış ve
kapanış için farklı oyunlar kullanabilirsiniz.
I. AÇILIŞ OYUNU: İSİM-ŞEHİR
Yönerge: Alfabeden rastgele bir harf belirlenir. Harflerin spontane belirlenebilmesi

adına gönüllü alfabeyi sayabilir. Çocuk “DUR” der. Harf belirlendikten sonra o harfle
bir özel isim, bir şehir adı ve bir de hayvan ismi bulunur. Açılış oyununu kısa ola-
cağı için bitki ve eşya eklenmez. Süre çocuğun bitirme hızına göre belirlenir. Süre
tamamlandıktan sonra cevaplar puanlandırılır. Doğru cevap 10 puan. Aynı cevap
5 puan. Yanlış ve boş cevap 0 puan olarak hesaplanır. Oyunun sonunda puanlar
toplanır. En yüksek puana ulaşan oyunu kazanır.
Oyunu en fazla 3 harfle oynayın sonrasında diğer çalışmalara geçin.
Oyunu rekabet odaklı değil, eğlence odaklı oynamaya özen gösterin.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hadi bakalım, birlikte bizi koruyan ve güçlerimizi hatır-
latan bir çalışma yapalım. Bu çalışmanın adı Güç Kalkanı.” der ve çalışmayı baş-
latır. Gönüllü, çocuktan bir A4 kağıdına kitapçığın sonunda yer alan Güç Kalkanı
(Görsel-1) resmini göstererek bir kalkan çizmesini ister. Kalkanın büyük olması ve
tüm sayfayı kaplaması önemlidir. Kalkan yatay ve dikey bir çizgi ile dört bölüme
ayrılır. Gönüllü, çocuğa “Şimdi bu dört bölmelere tek tek bir şeyler çizeceğiz.” der ve
devam eder.
Gönüllü bu huylar bulunurken kendisi örnek de verebilir.
gibi birçok şey olabilir. Gönüllü, çocuğa rahat bulması için örnekler verebilir. Çocuk
bunlardan en önemlilerin ismini kutucuğun içine yazar.
92
ORTAOKUL MODÜLÜ I
çocuğa rahat bulması için örnekler verebilir.

lanabilir.


(evcil hayvan, bir yakın vb.) “Evet onlar seni güçlendiriyordu ama
depremde gittiler. Şimdi senin hayatında, yanında olanlardan bir şey
bulalım.” diyerek süreci devam ettirebilir.
III. REGÜLASYON ÇALIŞMASI: ÇEVREMDE NELER VAR?

masını sağlamak.


93
ORTAOKUL MODÜLÜ I
IV. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: BÜYÜK FIRTINA


Bu sorun değildir.

94
ORTAOKUL MODÜLÜ I
V. KAPANIŞ OYUNU: KELİME TÜRETMECE
Amaç: Oturumu olumlu duygularla eğlenceli bir şekilde sonlandırmak
Yönerge: Gönüllü bir kelime söyler. Çocuk da kelimenin son harfiyle bir kelime tü-
retir ve gönüllüye aktarır. Gönüllü de yine son harf ile bir kelime söyler. Bu oyun 3-4
dakika boyunca oynanır. Gönüllü çocuğu çok zorlamaz.
Türettiği kelimelerin çocuk için tetikleyici olmamasına özen gösterin.
İsim-Şehir oyununu oynadım.
Kelime Türetmece oynadım.
95
ORTAOKUL MODÜLÜ I
3
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ
emin olun. Odada/mekânda ebeveyn veya
çocuk dışında kimse olmadığından ve mekânın


lattırır.


Bu sorun değildir.

97
ORTAOKUL MODÜLÜ I



98
ORTAOKUL MODÜLÜ I
IV. SOMATİK ÇALIŞMA

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Şimdi seninle biraz egzersiz yapacağız. Bu egzersizde

senden bazı taklitler yapmanı isteyeceğim, dilersen ayağa kalkabilirsin.” der ve ça-
lışmayı başlatır.
İlk olarak sen bir kuzusun. Burnuna bir sinek konduğunu hayal et. Ellerini
kullanmadan yüzünü ve burnunu buruşturarak, kafanı sineği uzaklaş-
tırmaya çalış. Uzaklaşmadı, şimdi de kafanı sağa sola yukarı aşağı sal-
la ki gitsin. Oh be sonunda gitti. Ama o da ne şimdi omuzlarına kondu.
Omuzlarını hareket ettirerek onu kov.
Şimdi sen bir tüylü bir kedisin. Kediler gerinmeyi çok severler. Kollarını
başının üstüne uzatarak arkaya doğru bir kedi gibi gerin. Dilersen ayağa
kalkabilirsin. Şimdi kollarını tekrar aşağı doğru bırak, rahatla ve gevşe.
Şimdi de sen güçlü bir gorilsin. Elinde bir limon olduğunu hayal et. Li-
monu sertçe sıkmaya çalış. Sık, sık, sık… Bütün suyunu çıkart. Sıkarken
ellerinin ve kollarının kasıldığını hisset. Artık limonu elinden bırakabilirsin.
Şimdi de bir maymunsun. Ama bu maymunu ellerinden ve ayaklarından

lastikle bağlamışlar. Vücudunun bir lastik olduğunu ve sağ elinin parmak
uçlarından lastik gibi sağ tarafa doğru çekildiğini hayal et. Bununla bir-
likte sol bacağından da çekildiğini düşün. Lastik gibi uza, uza, uza. Ellerini
ve bacaklarını sonuna kadar çek ve bırak. Sol elinin parmak uçlarından
lastik gibi sol tarafa doğru çekildiğini hayal et. Bununla birlikte sağ baca-
ğından da çekildiğini düşün. Ellerini ve bacaklarını sonuna kadar çek ve
bırak. Kollarından yukarıya doğru bacaklarından ise aşağı doğru çekildi-
ğini hisset ve bir lastik gibi geril. Tamamen gerildikten sonra bırak.
Şimdi de uykudan uyanmış bir ayıcıksın ama hala uykun var. Ama ayak
parmak uçların kaşınıyor. Eğil, eğil ve onları bir güzel kaşı. Şimdi de sırtın
kaşınmaya başladı. Sırtının tam ortasına ulaş ve orayı da kaşı. Şimdi
yeniden esne, kollarını yana aç gerin ve güzel bir uykuya yeniden dal.
Çocukla birlikte siz de uygulama yaparak ona örnek olun.
“Sinek yeniden geldi.”, “Limonda bir damla su kalmasın.” gibi cümlelerle süreci
eğlenceli hale getirebilirsiniz.
99
ORTAOKUL MODÜLÜ I
Bay Korku ve Bayan Üzüntü öykü çalışmasını yaptım.
Kelime Türetmece oyununu oynadım.
100
ORTAOKUL MODÜLÜ I
4
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ
mekânda ebeveyn veya çocuk dışında

olmasın.



Bu sorun değildir.

102
ORTAOKUL MODÜLÜ I



Adım 4: Gönüllü, çocuğa “Ben şimdi 3-2-1 diye sayacağım ve sen bu hareketi
yapacaksın. Hareket ettikçe tüm duygular kurabiye adamdan çıkacak. Hazır mı-
sın, sayıyorum. 3… 2... ve 1… Şimdi seçtiğin hareketi yap ve kurabiye adamdaki tüm
olumsuz duygular çıksın. Tüm duygular çıktığında bana söyle.” der ve çocuğun ku-
rabiye adamı olumsuz duygulardan arındırmasına izin verir. Gönüllü, ara ara çocu-
ğa “Tüm duygular temizlendi mi?” diye sorar ve tüm duygular çıkana kadar eylemi
tekrar ettirebilir.
Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun duygu ile doldurduğunda, örneğin korku,
103
ORTAOKUL MODÜLÜ I

sağlamak.


104
ORTAOKUL MODÜLÜ I

Bay Korku ve Bayan Üzüntü öykü çalışmasını.
105
ORTAOKUL MODÜLÜ I
5
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ
çocuk dışında kimse olmadığından ve mekânın




Bu sorun değildir.

107
ORTAOKUL MODÜLÜ I

Adım 2: Çocuk kurabiye adamı çizdiğinde çocuktan önce mutluluk için bir renk seç-
mesi istenir. Çocuk renk seçtikten sonra kurabiye adamda seçtiği 3 bölgeyi mutluluk
duygusu ile boyar. Gönüllü sonra sürpriz heyecanı ve rahatlama duyguları için de
aynı süreci yürütür. Bu iki duygu için de renk seçilir ve kurabiye adamın 3 bölge boya-
nır. Eğer boş yer kalırsa çocuk onu istediği olumlu duygunun rengi ile tamamlayabilir.

Çocuk bir kurabiye adamı çok yoğun olumlu duygu ile doldurduğunda diğer
iki duygu için yeni bir kurabiye adam çizdirilebilir.

sağlamak.

108
ORTAOKUL MODÜLÜ I

109
ORTAOKUL MODÜLÜ I

110
ORTAOKUL MODÜLÜ I
6
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Dans Müziği
Alkış Sesleri
UYGULAMA İLKELERİ

olmasın.



Bu sorun değildir.

112
ORTAOKUL MODÜLÜ I

Yönerge: Gönüllü çocuğa, “Bugün son görüşmemiz şimdi hem sende hem de
bende hatıra kalacak bir çalışma yapacağız.” der ve çalışmayı başlatır.
deki kâğıda çizer. Aynı çizimi gönüllü de yapar. Böylece hem çocukta hem de gö-
nüllüde benzeri çalışma bulunmuş olur.
parmağın içine yazar ve istediği renkle renklendirir.

113
ORTAOKUL MODÜLÜ I
IV. KAPANIŞ PARTİSİ: VEDA PARTİSİ
Adım 1: Gönüllü bir müzik açar ve çocukla birlikte dans ederler. Online çalışma-
larda Zoom’da parti efekti, arka plan efektleri kullanılabilir. Yine bu parti esnasında
tezahürat ve alkış sesleri kullanılabilir.
derilir.
114
ORTAOKUL MODÜLÜ I

115
ORTAOKUL MODÜLÜ I
Ortaokul
Modülü II
116
ORTAOKUL MODÜLÜ II
OTURUM İÇERİK
1.
Çocukla Tanışma
2.
3.
Duygu Çalışması: Duygu Bulutu-1
Somatik Çalışma
4.
Somatik Çalışma
5.
Somatik Çalışma
6.
117
1
OTURUM İÇERİĞİ
Çocukla Tanışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

Grup uygulamalarında bu görüşmeyi ilk oturum öncesinde telefonla ya da yüz

yüze yapabilirsiniz.
ceden bir form iletilmedi ise kitapçığın sonunda yer alan Danışan Bilgi Formu’ nu
doldurur.

Öykü alınırken çocuk aynı mekânda olmamalı,
çocuğun yanında öykü alınmamalıdır.

119

görüşüyor olacağım. Toplamda 6 görüşmemiz olacak. Görüşmeleri-
miz 40-60 dakika arasında sürecek ve haftada bir/iki/üç görüşeceğiz.
Bu görüşmelerde ilk 10 dakika sizinle görüşeceğim, sonrasında biz ço-
cukla görüşürken siz de bize eşlik edeceksiniz. Altı hafta sonunda de-
ğerlendirmemizi yapıp görüşmelerimizi sonlandırmış olacağız. Mevcut
durumda daha fazlasına ihtiyaç olduğunu gözlemlersem sizi projenin
ilgili birimine yönlendirmiş olacağım. Oturumlar öncesinde nelere ihti-
yaç duyacağımızı size ileteceğim. Listeyi inceleyip sorunuz varsa bana
iletebilirsiniz.”


mekândaki çocuğu odaya davet etmesini ister. Yüz yüze görüşme ise bizzat gi-
dip, çocuğu bekleme alanından alabilir. Gönüllü, çocukla tanışmaya istekli ve gü-
ler yüzlüdür. Gönüllü kendi ismini söyledikten sonra bir tanışma oyunuyla başlar.
“Benim bir tanışma oyunum var. Bu oyunda önce ismini sonra sevdiğin bir şeyi
söylüyorsun.” der.
120
sıra gelir.
Tanışma çocuğa sevdiği kutu oyunlar, sanal oyunlar, film kahramanları

sorularak devam ettirilebilir.
Çocuklara tanışma sırasında tetikleyici sorular sormamak gerekir. Örneğin,

kardeşini kaybetmiş bir çocuğa ‘Kardeşin var mı?’, evi yıkılmış bir çocuğa ‘Sizin
eviniz yıkıldı mı?’ diye sormamak gibi.

buluşup bazı çalışmalar ve etkinlikler yapacağız. Ben çocuklarla yar-
dımcı olan, onların yaşadığı zorlukları çeşitli etkinlikler yaparak küçülten
birisiyim. Sizin yaşadığınız yerde deprem oldu ve sen de tüm çocuklar
gibi çok zorluklar yaşadın. Biz seninle bazı etkinlikler yaparak bu zor-
kere seninle buluşacağız”
121
Yetişkini işleyiş hakkında bilgilendirdim .
122
2
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Büyük Fırtına (Öykü-1)
UYGULAMA İLKELERİ


oyununu grupça oynayabilirsiniz. Açılış ve
kapanış için farklı oyunlar kullanabilirsiniz.

Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hadi bakalım, birlikte bizi koruyan ve güçlerimizi hatır-
latan bir çalışma yapalım. Bu çalışmanın adı Güç Kalkanı.” der ve çalışmayı baş-
latır. Gönüllü, çocuktan bir A4 kağıdına kitapçığın sonunda yer alan Güç Kalkanı
(Görsel-1) resmini göstererek bir kalkan çizmesini ister. Kalkanın büyük olması ve
tüm sayfayı kaplaması önemlidir. Kalkan yatay ve dikey bir çizgi ile dört bölüme
ayrılır. Gönüllü, çocuğa “Şimdi bu dört bölmelere tek tek bir şeyler çizeceğiz.” der ve
devam eder.
Gönüllü bu huylar bulunurken kendisi örnek de verebilir.
124
gibi birçok şey olabilir. Gönüllü, çocuğa rahat bulması için örnekler verebilir. Çocuk
bunlardan en önemlilerin ismini kutucuğun içine yazar.
çocuğa rahat bulması için örnekler verebilir.

lanabilir.


(evcil hayvan, bir yakın vb.) “Evet onlar seni güçlendiriyordu ama depremde
gittiler. Şimdi senin hayatında, yanında olanlardan bir şey bulalım.”
diyerek süreci devam ettirebilir.
III. REGÜLASYON ÇALIŞMASI: ÇEVREMDE NELER VAR?

masını sağlamak.

125
IV. ÖYKÜ ÇALIŞMASI: BÜYÜK FIRTINA


Bu sorun değildir.

126
Kelime Türetmece oynadım.
127
3
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Duygu Bulutu Görseli (Görsel-3)
UYGULAMA İLKELERİ

olmasın.



Bu sorun değildir.

129
III. DUYGU ÇALIŞMASI: DUYGU BULUTU-1

Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Hepimiz hayatımızda sevimli ve sevimsiz birçok duy-

gu yaşıyoruz. Örneğin korku, mutluluk ve öfke gibi. Bedenimizde de bu duyguları
hissediyoruz. Mesela endişelendiğimizde karnımız ağrıyabiliyor veya heyecanlan-
dığımızda ellerimiz titreyebiliyor. Şimdi seninle bir duygu çalışması yapacağız. Adı
Duygu Bulutu. Bu çalışma sayesinde yoğun duygularımızı ve onlarla nasıl başa çı-
kacağımızı fark edeceğiz.” der ve çalışmayı başlatır.
Adım 1: Gönüllü, çocuğa kitapçığın sonunda yer alan Duygu Bulutu görselini (Gör-
sel-3) gösterir ve benzeri şekilde önündeki kâğıda 3 bulut çizmesini ister. Bu bulut-
ların içine 3 temel olumsuz duygu yazılır: Üzüntü, korku ve kızgınlık.
Adım 2: Gönüllü, çocuğa “Şimdi bu üç bulutun altına bu sefer içine minik yazılar
yazacak kadar büyük 3 tane damla yapacağız.” der ve kendisi örnek ile gösterir.
Damlaları büyüktür ve içine minik yazı yazılabilir şekildedir.
Adım 3: Gönüllü çocuğa sıra ile aşağıdaki olumlamaları okur. Çocuk seçtiği 3’ünü
o duygunun altında yer alan damlalara yazar.
• Üzüntü Üzülmek doğal ve insani bir duygudur.
• Üzüntü Üzülmek güçsüzlük göstergesi değildir.
• Üzüntü Üzüntümü gizlemek zorunda değilim.
• Üzüntü Üzüntümü yaşamak için kendime izin veriyorum.
• Üzüntü Ağlamak için kendime izin veriyorum.
• Korku Zor olaylar yaşadım, korkum doğal.

• Korku Korkum beni koruyabilir.
• Korku Korkum güçsüz olduğumu göstermez.
• Korku Korkum beni kontrol de edemez.
• Korku Korkumun üstesinden gelmenin yollarını bulabilirim.
• Kızgınlık Acı olaylar yaşadım, birilerine kızmam çok doğal.

• Kızgınlık Kızgınlığımı göstermek saygısızlık değildir.
• Kızgınlık Öfkemi yazmak ya anlatmak için kendime izin veriyorum.
• Kızgınlık Beni sakinleştirecek şeyler hayatımda var.
• Kızgınlık Korkumla yaşamanın yollarını bulabilirim.
130
Adım 4: Çocuk dilerse bu damlaların içini boyar. Tüm bu yazma ve boyama işle-
minden sonra üstteki duyguların durumu sorulur. Artma ve azalma durumu hak-
kında bilgi alınır. İfade etmek arttırabileceği gibi hafifletebilir de. İkisi de kabul edilir.
Çocuk dilerse her bir duygu bulutu yeni bir kâğıtta, büyük bir bulut ve
damlalar eşliğinde yapılabilir.

sağlamak.
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Şimdi seninle biraz egzersiz yapacağız. Bu egzersizler

bedenimizin gevşemesine yardımcı olacak, dilersen ayağa kalkabilirsin.” der ve
çalışmayı başlatır.
İlk olarak yüz kaslarını önce gereceğiz, sonra gevşeteceğiz. Yüzünü

iyice buruşturmanı istiyorum. Sanki burnuna sinek konmuş, ellerinde
çanta var ve sen sadece yüzünü buruşturarak sineği kovacakmışsın
gibi. Yanakları, burnunu, alnını hareket ettirerek bu sineği konduğu yer-
lerden uzaklaştır. Evet, uzaklaştı, şimdi yüzünü serbest bırakabilirsin.
Şimdi uykudan yeni uyanmışsın gibi kollarını ve sırtını iyice gerginleştir.

Gerin, gerin ve gerin. Bu esnada esneme gelebilir, çok normal. Karnını,
sırtını, kollarını ger ve esne… Sanki uykudan yeni uyanmış gibi. Şimdi
kendini serbest bırakabilirsin.
Şimdi de ellerini güçlü şekilde sık. Sanki avucunun içinde limon var ve
sen bir dev gibi onu ezip duyunu çıkaracaksın. Ellerini, bileklerini iyice sık
ve çok sıkı olduğunda yavaşça gevşet.
Şimdi ayağa kalkabilirsin. Şimdi seni bir lastikle çektiklerini hayal edece-
ğiz. Önce sağ orta parmağından ve sol bileğinden aynı anda bir lastik-
çe çekecekler. Evet çaprazlama bir çekim olacak. İyice iyice çekiyorlar
ve sen de bir lastik gibi geriliyorsun. Güzel… Şimdi kendini rahat bırak…
Hazır olduğunda bu sefer aynı işlemi sol elin orta parmağı ile sağ aya-
ğın için yapacağız. Sol elinin orta parmağından bir lastik seni çekiyor.
Çeksin, çeksin… Buna sağ bileğinden yapılan çekimi de ekle.. Çeksin ve
çeksinler.. İyice lastik gibi gerildin… Şimdi kendini serbest bırakabilirsin…
131
Bay Korku ve Bayan Üzüntü öykü çalışmasını yaptım.
Duygu Bulutu-1 çalışmasını yaptım.
132
4
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

olmasın.

lattırır.


Bu sorun değildir.

134

Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Geçen görüşmemizdeki yağmur bulutlarını hatırlıyor-

sun değil mi? Şimdi yağmur damlalarımız ile birkaç çalışmamız daha var.” der ve
Adım 1: Gönüllü, çocuktan önündeki kâğıda bir önceki oturumda olduğu gibi 3 tane
bulut çizmesini ister.
Adım 2: Çocuk bu üç bulutun içine sıra ile üzüntü, korku ve kızgınlık duygularını yazar.
Sonra çocuk bu bulutları, her duyguya bir renk seçerek istediği 3 farklı renk ile boyar.
Adım 3: Gönüllü, çocuğa “Şimdi her bulutun altına minik minik içinde boşluk olan
damlalar çiz. Her çizdiğin damla ile üstteki buluttaki duygu hafifleyecek ve toprağa
akıp gidecek. Yavaş yavaş, hissede hissede çiz. Çocuğa üstteki buluttaki tüm duy-
gu boşalana kadar minik damlalar çizmesi için zaman verilir. Çocuk daha sonra bu
minik damlaların içini üstteki duygu bulutunun rengi ile doldurabilir. Bir bulut/duy-
gu bittikten sonra diğerine geçilir. Tüm bulutlardaki tüm duygular boşalana kadar
devam edilir.
Adım 4: Tüm bulutlardaki duygular boşalanınca çocuk bu kâğıdın arkasına ya da

yeni bir kâğıda 3 tane içi boş olan bulut çizer. Bu sefer “Umut” duygusu için bir renk
seçer ve 3 bulutun içini bu renk ile boyar ve çalışma tamamlanır.
Çocuk dilerse her bir duygu bulutu yeni bir kâğıtta, büyük bir bulut ve
minik bir sürü damlalar eşliğinde yapılabilir.

sağlamak.

135

Şimdi ayağa kalkabilirsin. Şimdi seni bir lastikle çektiklerini hayal ede-
ceğiz. Önce sağ orta parmağından ve sol bileğinden aynı anda bir
lastikçe çekecekler. Evet çaprazlama bir çekim olacak. İyice iyice çe-
kiyorlar ve sen de bir lastik gibi geriliyorsun. Güzel… Şimdi kendini rahat
bırak… Hazır olduğunda bu sefer aynı işlemi sol elin orta parmağı ile
sağ ayağın için yapacağız. Sol elinin orta parmağından bir lastik seni
çekiyor. Çeksin, çeksin… Buna sağ bileğinden yapılan çekimi de ekle..
Çeksin ve çeksinler.. İyice lastik gibi gerildin… Şimdi kendini serbest bı-
rakabilirsin…
136

Bay Korku ve Bayan Üzüntü öykü çalışmasını.
137
5
OTURUM İÇERİĞİ
Somatik Çalışma
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
UYGULAMA İLKELERİ

olmasın.



Bu sorun değildir.

139
Yönerge: Gönüllü, çocuğa “Önceki buluşmalarımızda duygu bulutları çizmiş ve

tüm olumsuz duygularımızı çıkarmıştık. Şimdi duygu bulutumuzu rengarenk olumlu
Adım 1: Gönüllü, çocuğa önceki çalışmalarda olduğu gibi 3 bulut çizmesini söyler.
Adım 2: Aşağıdaki olumlu duygu setlerindeki duygular çocuğa okunur ve çocuk bu

duygulardan üçünü seçip her bir bulutun içine yazar.
• Mutluluk Sevinç Neşe

• Tatlı Heyecan Sürpriz Güzel Merak
• Huzur Teslimiyet Akışta Olmak
• Rahatlama Sakinlik Dinginlik
Adım 3: Çocuk seçtiği yeni duygular için de bir renk seçer ve boş bulutların içini bu
renklerle doldurur.
Adım 4: Gönüllü, çocuğa “Şimdi bedenini hisset, o olumlu duyguları hisset. Gözün
açık ve kapalı olabilir. Bu sefer olumlu duygular toprağa değil senin üzerine ya-
ğacak. Tüm bu olumlu duyguların üstüne yağdığını hayal edip, tüm bedeninin bu
duygularla dolduğunu fark et. Kendine zaman tanı, acelemiz yok. Yağmur yağdıkça
o olumlu duyguların içine aktığını, tüm bedeninde hisset.” der ve bedeni tüm bu
duygularla dolduğunda çocuk gözünü açabilir. Sonrasında hisleri üzerine sohbet
edilir.

sağlamak.

140

Şimdi ayağa kalkabilirsin. Şimdi seni bir lastikle çektiklerini hayal ede-
ceğiz. Önce sağ orta parmağından ve sol bileğinden aynı anda bir
lastikçe çekecekler. Evet çaprazlama bir çekim olacak. İyice iyice çe-
kiyorlar ve sen de bir lastik gibi geriliyorsun. Güzel… Şimdi kendini rahat
bırak… Hazır olduğunda bu sefer aynı işlemi sol elin orta parmağı ile
sağ ayağın için yapacağız. Sol elinin orta parmağından bir lastik seni
çekiyor. Çeksin, çeksin… Buna sağ bileğinden yapılan çekimi de ekle..
Çeksin ve çeksinler.. İyice lastik gibi gerildin… Şimdi kendini serbest bı-
rakabilirsin…
141

142
6
OTURUM İÇERİĞİ
KONTROL LİSTESİ
Kâğıt-Kalem
Dans Müziği
Alkış Sesleri
Regülasyon Seti (Çocuk için
UYGULAMA İLKELERİ

olmasın.



Bu sorun değildir.

144

Yönerge: Gönüllü çocuğa, “Bugün son görüşmemiz şimdi hem sende hem de
bende hatıra kalacak bir çalışma yapacağız.” der ve çalışmayı başlatır.
deki kâğıda çizer. Aynı çizimi gönüllü de yapar. Böylece hem çocukta hem de gö-
nüllüde benzeri çalışma bulunmuş olur.
parmağın içine yazar ve istediği renkle renklendirir.

IV. KAPANIŞ PARTİSİ: VEDA PARTİSİ
145
Adım 1: Gönüllü bir müzik açar ve çocukla birlikte dans ederler. Online çalışma-
larda Zoom’da parti efekti, arka plan efektleri kullanılabilir. Yine bu parti esnasında
tezahürat ve alkış sesleri kullanılabilir.
derilir.

146
Ekler
EK 1 : DANIŞAN BILGI FORMU
EK 2 : BAKIM VEREN YETIŞKIN BILGI NOTU
EK 3 : SANAT VE REGÜLASYON SETI
147
148
EK 2: BAKIM VEREN YETİŞKİN BİLGİ NOTU
Ülkemiz 6 Şubat 2023’te tarihinin en büyük afetlerinden birini yaşadı. Bu afetten

öncelikle 11 ilimiz ve sonrasında ise tüm ülkemiz etkilendi. Bu süreçte çocuğumuzu
özellikle çocukları korku, üzüntü kapladı. Öncelikle hepimize geçmiş olsun. Dileriz bu
gibi afetler ülkemizde tekrar yaşanmaz.
Oyun Terapileri Enstitüsü olarak biz çocuklarda görünen ruhsal sorunların çözümü adına
uzmanlara yönelik çalışmalar yapıyoruz. Enstitümüz İstanbul Beyoğlu ilçesinde yer
alıyor. Enstitü olarak depremden etkilenen çocuklar için kurucumuz Mehmet Teber
öncülüğünde Elin Elimde Psikososyal Destek projesini oluşturduk. Bu çerçevede
ülkemizin dört bir yanında ruh sağlığı alanında çalışan gönüllülerimizle çocuklarımızın
yaralarını sarmaya çalışıyoruz.
Bu projemizin size ve çocuğunuza ulaşmasından mutluluk duyuyoruz. Bu birlikte

mmacımız depremin onun ruh dünyasında oluşturduğu sıkıntıyı en aza indirmek olacak.
Bu amaçla bir gönüllümüz sizinle temasa geçecek ve aşağıdaki çalışmalardan birini
yapacak.
GRUP ÇALIŞMASI: Okul, sosyal destek çadırı gibi mekanlarda projemizi bir grup halinde
uygulayacağız. Grubumuzda depremden etkilenen 6-12 arasında çocuk bulunacak.
Çocuğunuz bu durumda grubumuzun bir parçası olacak. Grup çalışmaları 6 oturum
olacaktır.
BİREYSEL ÇALIŞMA: Gönüllülerimizin ve sizin uygunluğunuza göre çocuğunuzla bireysel

olarak da çalışma yapılabilir. Bu durumda gönüllümüz çocuğunuzla yapacağınız
çalışmaları birebir yürütecektir. Bireysel çalışmalar iki türlü yürütülecektir.
Yüz Yüze: Sizin ve gönüllümüzün uygunluğuna göre gönüllümüzün belirlediği mekânda

çocuğunuzla yüz yüze görüşme yapılacaktır. Yüz yüze çalışmalar çocuğun ihtiyacına göre
6 ya da 12 oturum olacaktır.
Online: Yüz yüze çalışmanın uygun olmadığı durumlarda sizin de uygunluğunuza göre
çocuğunuzla yapılan çalışmalar online olarak yürütülecektir. Online çalışmalar 6 oturum
olacaktır.
Çocuğunuzun çalışmalarımızdan daha fazla verim alabilmesi için aşağıdaki konulara

dikkat etmenizi önemsiyoruz.
149
GÖRÜŞME ÖNCESİNDE DİKKAT EDİLECEK KONULAR
• Çocuğunuzun oturuma zamanında katılması bizim daha etkili çalışmamız açısından

önemlidir. Bu nedenle lütfen zaman konusunda dikkatli olun.
• Çalışmalardan verim alınabilmesi için oturumlara devam etmeniz önemlidir. Çok acil
durumlar hariç oturumlarını iptal etmeyiniz ve katılmak için elinizden geleni yapınız.
• Grup ve yüz yüze çalışmalarda yukarıdaki iki madde haricinde özel bir hazırlık
yapmanıza gerek yoktur. Online çalışmalarda ise uygun ortamın sizler tarafından
hazırlanması gerekmektedir.
• Online görüşmeler için öncelikle sabit bir yer temin edin. Bu yerde masa/sehpa ve
sandalye bulunması önemlidir. Çünkü masa başı çalışmaları bolca yapılacaktır.
• Çalışma yapılacak zamanlarda aynı mekânda başka kişi bulunmamasına ve mekânın
sessiz olmasına özen gösterin.
• Online görüşmelerde internet bağlantınızı kontrol edin ve gerekirse telefonunuzun
internetini kullanın.
• Görüşmeler hepimizin aşina olduğu ZOOM programı üzerinden yapılacaktır.
Bilgisayarda ya da tabletinize bu uygulamayı yükleyin. Telefonla ile oturuma katılmayı
tercih etmeyin. Zorlandığınız yerde gönüllümüz size destek olacaktır.
• Oturum öncesinde odada en sayfada belirtilen sanat ve regülasyon setini hazır
bulundurun.
GÖRÜŞME SIRASINDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
• Grup ve yüz yüze bireysel çalışmalarda eğer bekleme alanında bekleyecekseniz bu

alanı terk etmemeniz önemlidir. Çocuk çalışma yaparken bir anda sizi görmek isteyebilir.
Bu nedenle çocuk çalışmasını bitirene kadar bekleme alanında bekleyiniz.
• Yüz yüze bireysel görüşmelerde okul öncesi ve ilkokul gruplarında sizden ayrılmakta
zorlanan bir çocuğunuz varsa gönüllümüz sizin de içeride çalışmada olmanızı isteyebilir.
Bu durumda sessizce içeride bulunmanız çalışmalara yorum yapmamanız önemlidir.
• Online görüşmelerde özellikle okul öncesi grupta siz de tüm çalışma boyunca çocukla
birlikte odada bulunacaksınız. Siz bizim odadaki elimiz olacaksınız. Çocuğun
sandalyesinin yanına kendiniz için de bir sandalye ayarlayabilirsiniz. Bu durumda sizden
yardım istenmedikçe sessiz olmanız önemlidir.
150
• Online görüşmelerde çocuk büyükse onunla yalnız yalnız çalışma yapılacaktır. Çocukla
çalışma yaparken sizin diğer odada olmanız önemlidir. Çocuk ya da biz size ihtiyaç
duyabiliriz.
• Görüşmelerimizi bir herhangi bir araçla kayda almayacağız. Siz de görüşmelerde ses
ve görüntü kaydı almayınız. Görüşmeyi kabul etmekle kişisel verileriniziz kanun
çerçevesinde korunması bizim sorumluluğumuz altındadır.
GÖRÜŞME SONRASINDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
• Çocuk görüşmeden çıktıktan sonra ona ne yaptığını sorabilirsiniz. Anlatmak isterse

onu zorlamayın. Anlattıkları içinde “saçma, basit, gereksiz” gibi yorumlar yapmayın.
Görüşme için ona bir tavsiye ve telkinde bulunmayın.
• Çocuğun görüşme sonrasında eve getirdiği ya da online olarak yaptığı çalışmaları
kimsenin görmeyeceği bir yerde özenle saklayın. Resim ve etkinlikleri yırtıp çöpe
atmayın.
• Online görüşmelerde görüşme sonrasında oda ve eşyaların toplanması sizin
sorumluluğunuzdadır. Görüşmede kullanılan tüm araç gereçleri kaldırıp bir yere koyun
ve diğer görüşmeye kadar saklayın.
• Görüşmeleri erkenden sonlandırmak istediğinizde gönüllü ile bunu önceden paylaşın.
Rastgele görüşmeleri bitirmek çocuğa zarar verebilir.
151
EK 3: SANAT ve REGÜLASYON SETİ
SANAT SETİ
Bu set çocukların iç dünyalarını ifade etmeleri için kullanılacaktır.

Yüz yüze ve grup çalışmalarında bu seti gönüllüler her bir çocuk için ayarlayacaktır.
Online görüşmeler için bu set bakım veren ebeveyn tarafından hazırlanacaktır.
Bu set her oturum sonrasında çocuğun gözü önünden kaldırılacak ve sadece diğer
oturumda çıkarılacaktır.
• Kurşun Kalem (2 adet)

• Silgi
• A4 kâğıdı
• 8/12 renk kuru/pastel boya
• Kalemtıraş
• Yapılan çalışmaları saklamak için dosya/klasör/kutu
REGÜLASYON SETİ
Bu set çocukların görüşme esnasında yoğun duygularını regüle edip dinginleştirmek

amacı ile kullanılacaktır.
Yüz yüze ve grup çalışmalarında bu seti gönüllüler her bir çocuk için ayarlayacaktır.
Online görüşmeler için bu set bakım veren ebeveyn tarafından hazırlanacaktır.
Bu set her oturum sonrasında çocuğun gözü önünden kaldırılacak ve sadece diğer
oturumda çıkarılacaktır.
• Bir bardak ya da pet şişe su

• Kolonya (veya farklı kokular)
• Atıştırmalık çerez (üzüm, kayısı, fındık, çubuk kraker, meyve kurusu vb.)
• Çocuğun en sevdiği oyuncak
• Yumuşak dokunuşlu eşya (oyun hamuru, pelüş oyuncak, stres topu vb.)
152
Görseller
GÖRSEL 1 : GÜÇ KALKANI ÇALIŞMASI
GÖRSEL 2 : KURABIYE ADAM ÇALIŞMASI
GÖRSEL 3 : DUYGU BULUTU ÇALIŞMASI
GÖRSEL 4 : ELIN ELIMDE ÇALIŞMASI
153
GÖRSEL 1: GÜÇ KALKANI
154
GÖRSEL 2: KURABIYE ADAM
155
GÖRSEL 3: DUYGU BULUTU
156
GÖRSEL 4: ELIN ELIMDE
157
Öykü 1 : Büyük Fırtına
Öykü 2 : Bay Korku ve Bayan Üzüntü
Öykü 3 : Ayı Banki
158
159
160
161
Kocatepe Mah. Lamartin Cd. Gevrek Apt. No: 9 Kat:2
Beyoğlu / İSTANBUL
0 531 301 14 31
www.elinelimde.com
162

Psikososyal Destek Programı

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Psikososyal Destek Programı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Elin Elimde

Psikososyal Destek Programı

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi şüphesiz hepimizi derinden etkiledi. Ço-

Oyun Terapileri Enstitüsü

• Bu kitapçıkta yer alan programı uygulayabilmek için ruh sağlığı alanında

• Program uygulayıcısı olmak istiyorsanız www.elinelimde.com web adresi

• Program 3-13 yaş arasındaki çocuklara yöneliktir. Bu yaş grubu dışındaki

• Programı grup ya da bireysel olarak uygulayabilirsiniz. Programı online ya

• Program sadece deprem sonrası travma yaşamış ya da deprem nedeni

• Program süresince psikoterapi, terapi kelimelerine yerine ‘psikososyal

• Program aktif olduğu sürece haftada bir süpervizyon akşamı düzenlene-

Ortaokul Modülü II 116

Bu modül 4-6 yaş çocuklarına yöneliktir.

Yetişkin ile Tanışma

Açılış Oyunu: Bip-Düt

Açılış Oyunu: Bip-Düt

Açılış Oyunu: Bip-Düt

Açılış Oyunu: Bip-Düt

Açılış Oyunu: Bip-Düt

Online uygulamalarda, yetişkin ve

Amaç: Yetişkini yakından tanımak ve ilk bağı kurmak.

Bu aşamada odada sadece bakım veren yetişkinin olduğundan emin olun.

Geçmiş olsun dileklerinizi ve üzüntünüzü paylaşmayı unutmayın.

Grup uygulamalarında bu görüşmeyi ilk oturum öncesinde

II. DEPREM ÖYKÜSÜNÜ ALMA

Bu aşamada odada sadece bakım veren yetişkinin olduğundan emin

Sadece deprem sonrası öykü alınmalıdır. Çocuğun geçmiş travmalarına,

Amaç: Yürütülecek psikososyal destek süreci hakkında yetişkini bilgilendirmek.

“Sizinle Elin Elimde Projesi Psikososyal Destek Programı kapsamında

Bu aşamada odada sadece bakım veren yetişkinin olduğundan emin olun.

Kitapçığın sonunda yer alan “Bakım Veren Yetişkin Bilgi Notu”

Online çalışma yapacaksanız, ilgili maddeleri bakım verene

IV. ÇOCUKLA TANIŞMA

Amaç: Çocukla gönüllü arasında ilk bağı kurmak.

Çocukla tanışma esnasında özellikle online oturumlarda ve okul öncesi

Çocuklar bazen tanışma esnasında isteksiz ya da çekingen davranabilir.

Çocuklara tanışma sırasında tetikleyici sorular sormamak gerekir.

V. ÇOCUĞA İŞLEYİŞİ ANLATMA

Amaç: Çocuğa neler yapacağımızı ve neden yapacağımızı anlatmak.

Yönerge: Çocuğu da işleyiş hakkında bilgilendirmek önemlidir. ‘Neden bir araya

Çocuğa işleyişi anlatma aşamasında özellikle online oturumlarda ve okul

Oturumu kapatmadan önce kitapçığın sonunda yer alan Bakım

OTURUM 1 KONTROL LİSTESİ

Kendimi bakım veren yetişkine tanıttım.

Yetişkin ile tanıştım.

Ailenin deprem öyküsünü aldım.

Yetişkini işleyiş hakkında bilgilendirdim.

Yetişkine bilgi notunu ilettim.

Çocukla oyun temelli tanışma gerçekleştirdim.

Çocuğa işleyiş hakkında bilgi verdim.

Bir sonraki oturumun gün ve saatini planladım.

Gelecek oturum için gerekli materyal listesini ilettim.

Online ve yüz yüze uygulamalarda oturum

Online uygulamalarda, yetişkin ve çocuğun bir

Grup uygulamalarında açılış ve kapanış

Çocuk hiçbir şekilde ses çıkarmadığında ve kendine

Grup uygulamalarında gönüllü seçtiği bir iki çocukla bu oyunu

II. GÜÇLENDİRME ÇALIŞMASI: GÜÇ KALKANI

Çalışma tamamlandıktan sonra gönüllü tüm yapılan çalışmayı ve bölmeleri özet-

Çalışma esnasında çocuk bölmelerle ilgili içerik bulmakta zorlandığında

Çocuk herhangi bir bölmeye hayatından giden bir şey söylediğinde

Amaç: Çocuğun zor duygularla baş etme gücünü arttırmak.

Çocuk bu kahramanı bulur ve resmini önündeki kâğıda çizer. Sonrasında dilerse

Kahramanının adı ne?