You are on page 1of 190

xelovneba

1 maswavleblis
wigni

grifminiWebulia saqarTvelos
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da
sportis saministros mier 2018 wels.

nana ioseliani sofio qeburia


xelovneba 1
maswavleblis wigni
Tbilisi, 2018

avtorebi: nana ioseliani, sofio qeburia

redaqtori nino gogalaZe


dizainerebi: ia maxaTaZe, giorgi maRraZe
ilustratori: giorgi maRraZe
teqnikuri dizaineri giorgi lomsaZe

© bakur sulakauris gamomcemloba, 2018


yvela ufleba daculia

Sps `bakur sulakauris gamomcemloba~


misamarTi: daviT aRmaSeneblis 150, Tbilisi 0112
tel.: 291 09 54, 291 11 65
elfosta: info@sulakauri.ge

ISBN 978-9941-30-051-6

ART 1
Teacher’s Book

© Sulakauri Publishing, 2018


all rights reserved.

Tbilisi, Georgia
www.sulakauri.ge
sarCevi
winasityvaoba ......................................................................................................................................... 5
Sesavali ................................................................................................................................................... 7
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis
wliuri programa. saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba dawyebiT safexurze ...................... 19
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo gegmasTan .............................................. 22

gakveTilebis scenarebi .................................................................................................................... 25

Sesavali gakveTili: ratom vswavlobT xelovnebas? ................................................................ 27


saubari xelovnebaze .......................................................................................................................... 30

I Tema: xazi .............................................................................................................................................. 33


zRapari wertilebze .......................................................................................................................... 33
xazebi ...................................................................................................................................................... 36
morbenali Sxefebi .............................................................................................................................. 39
xazebi da musika ................................................................................................................................... 41
xazebi funjiT ...................................................................................................................................... 44
xazebi kvadratebSi ............................................................................................................................. 46
saniSni mondrianis stilSi .............................................................................................................. 49

II Tema: forma ......................................................................................................................................... 51


geometriuli figurebis xatva kompiuterSi ............................................................................. 51
geometriuli figurebis jaWvi ...................................................................................................... 53
ritmi da simetria ornamentSi ........................................................................................................ 55
cifruli naxati .................................................................................................................................. 59
aplikacia matisis stilSi ................................................................................................................ 62
notani .................................................................................................................................................... 65

III Tema: feri .......................................................................................................................................... 67


feradi laqebi CarCoSi ..................................................................................................................... 67
feradi laqa da gamosaxuleba ......................................................................................................... 70
sinamdvile Tu fantazia? ................................................................................................................. 72
ZiriTadi ferebi (wiTeli, yviTeli, lurji) ............................................................................... 75

IV Tema: konstruireba ........................................................................................................................ 84


naZvis xis saTamaSo – tetraedri .................................................................................................... 84
muyaos qalaqi ....................................................................................................................................... 86
konstruqcia asanTiT ........................................................................................................................ 88
iSTaris karibWe ................................................................................................................................... 92
V Tema: Zerwva ........................................................................................................................................ 95
iSTaris lomebi ................................................................................................................................... 95
oqros lomi da ku ................................................................................................................................ 99
egvipteli behemoTebi ...................................................................................................................... 101
kikladuri qandakeba ....................................................................................................................... 104
mariliani comi .................................................................................................................................. 107

VI Tema: teqnika ................................................................................................................................... 109


masalebi ............................................................................................................................................... 109
sapnis buStebi .................................................................................................................................... 126
akvarelis efeqti feradi fanqrebiT .......................................................................................... 128
faqtura ............................................................................................................................................... 130
herbariumi .......................................................................................................................................... 132
anabeWdi fanqriT ............................................................................................................................... 135
oqros Semodgoma .............................................................................................................................. 138
rvafexa ................................................................................................................................................. 140
Rilebis xe ........................................................................................................................................... 143
Semajamebeli gakveTili – peizaJi xeebiT ................................................................................. 145

VII Tema: msjeloba .............................................................................................................................. 147


ras gviambobs suraTi (anri matisi) ............................................................................................. 147
ras gviambobs suraTi (JorJ siora) .............................................................................................. 150
zRapari ................................................................................................................................................ 153
frinvelebi .......................................................................................................................................... 156
qalbatoni Jinus portreti ........................................................................................................... 158

VIII Tema: Semajamebeli TamaSebi .................................................................................................... 160


ipove zedmeti (dargebi) .................................................................................................................. 160
ipove zedmeti (Janrebi) ................................................................................................................... 164

IX Tema: dResaswauli ........................................................................................................................ 167


mSvidobis dRe .................................................................................................................................... 167
saaxalwlo naZvis xe .......................................................................................................................... 170
saaxalwlo baraTi ............................................................................................................................. 172
daTovlili naZvis xe ........................................................................................................................ 174
saCuqari dedas .................................................................................................................................. 176

danarTi ................................................................................................................................................ 179

aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis ................................................................................ 190


`me vcdilob Sevqmna samyaro, romelSic xe SeiZleba sulac ar hgavdes xes, sadac uceb
SevamCnev, rom marjvena xelze Svidi TiTi maqvs, marcxenaze ki – mxolod xuTi. samyaro, sadac
yvelaferi SesaZlebelia, araferia gasakviri, magram amasTanave, yvelaferi gaocebs~.

mark Sagali

winasityvaoba
ra aris Semoqmedeba? rogor adamians SeiZleba ewodos Semoqmedi?
Semoqmedebis unariT dajildoebul adamians aqvs warmosaxvis da fantaziis unari,
intuicia, rac gamoixateba arastandartul azrovnebaSi, gamomgoneblobis unarsa da sxva-
dasxva situaciis arastandartuli gzebiT gadawyvetis unarSi.
Semoqmedebas xSirad niWs ukavSireben – iTvleba, rom Semoqmedi adamianebi gansakuTre-
buli niWiT arian dajildoebulni.
yvela adamiani niWieri ibadeba. imis mixedviT, Tu ra pirobebSi izrdeba pirovneba, niWi
SeiZleba daiTrgunos, an ganviTardes.
adamiani SeiZleba iyos niWieri, magram ar hqondes ganviTarebuli Semoqmedebis unari –
igi kargad Seasrulebs samuSaos, magram misi niWi ver iqneba realizebuli, igi ver moigonebs
verafer axals Tavis saqmianobaSi.
meore mxriv, Semoqmedi adamiani Cveulebriv, rutinul saqmeSic ki raRac axals aRmoaCens,
monaxavs axal gzas, axleburad warmoaCens Tavis saqmianobas, an sulac, patara gadatrialebas
moaxdens kargad datkepnil gzaze.
SemoqmedebiTi unarebi yalibdeba bavSvobaSi miRebuli emociuri da SromiTi gamoc-
dilebiT. imisTvis, rom gamovavlinoT da ganvaviTaroT niWi da Semoqmedebis unari, ufrosebma
xeli unda SevuwyoT bavSvis emociur ganviTarebas – vaswavloT mas danaxva, aRqma, gaazreba,
TanagrZnoba, mivceT mas interpretaciis da TviTgamoxatvis saSualeba. mniSvnelovania,
ganvuviTaroT bavSvebs eqsperimentebis Catarebisa da siaxlis Ziebis unari.
Cveni mizani unda iyos ara geniosis, an niWieri adamianis aRzrda, aramed is, Tu ramdenad
mdidari da mravalferovani iqneba pirovnebis Sinagani samyaro, eqneba Tu ara mas inter-
pretaciis, sakuTari SesaZleblobebis realizebis, Semoqmedebis unari.
yovelive amis xelSewyobisas unda gvaxsovdes, rom bavSvebi bevr rames xedaven pirvelad,
isini Tavisuflebi arian stereotipebisgan, samyaros xedaven da aRiqvamen maTeburad. Cven ar
gvaqvs ufleba, movaxvioT maT Cveneburi xedva. sityvebi `es ar aris swori~, `ase ar SeiZleba~,
miuRebelia SemoqmedebasTan, miT ufro – bavSvebis SemoqmedebasTan mimarTebiT.

5
Sesavali

zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb

Cveni mizania, SevayvaroT bavSvebs xelovneba, vaswavloT mSvenierebis aRqma, gavuRvivoT


interesi Semoqmedebisadmi da gavxadoT SemoqmedebiTi procesis Tanamonawile da iniciatori.
Cven SevecadeT, xelovnebis samyaro warmogveCina moswavleebisTvis saintereso, moulod-
neli kuTxiT, migvewodebina maTTvis ara mSrali Teoriuli an biografiuli masala, aramed
iseTi cnobebi, romlebic gauRvivebda cnobismoyvareobas, interess Temis mimarT.
maswavleblisTvis yoveli gakveTili dawerilia dawvrilebiTi scenaris saxiT da Sei-
cavs srul informacias, gakveTilze moswavleebisTvis misawodebeli Teoriuli codnis da
praqtikuli samuSaos Sesaxeb. gakveTilebis Teoriuli nawili uSualo, saxaliso saubris
saxiTaa warmodgenili.
maswavlebels SeuZlia sityvasityviT misdios scenarSi aRweril gakveTilis msvlelobas,
an scenari gamoiyenos rogorc sabazo resursi an idea da sakuTari TvalTaxedviT SearCios
sasaubro Tu sailustracio masala.
yvela gakveTili aRWurvilia codnis gasamyarebeli, saazrovno unarebis ganmaviTarebeli
da refleqsiis xelSemwyobi SekiTxvebiT.
aqtivobebi, asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, miwodebulia saxaliso cdebis,
TamaSebisa da SemoqmedebiTi eqsperimentebis formiT. damoukideblad gakeTebuli aRmoCena
gansakuTrebiT dasamaxsovrebels gaxdis TiToeul gakveTils.
aqtivobebi xels Seuwyobs moswavleebis natifi motorikis ganviTarebas; aseve biZgs mis-
cems komunikaciis, TanamSromlobis, organizebulobis, analizis, interpretaciis, Sefasebisa
da refleqsiis unarebis formirebas.

Cven SevecadeT, mravalferovani TemebiTa da aqtivobebiT dagvekmayofilebina erovnuli


saswavlo gegmisa da sagnis swavlebis standartis yvela moTxovna.
muSaobis procesSi SesaZlebloba gvqonda Segvemowmebina Cven mier Sedgenili gakveTilebi
uSualod saklaso garemoSi, gansxvavebuli unar-Cvevebis mqone moswavleebTan. Sesabamisad,
aqtivobebi Sedgenilia saSualo monacemebze dayrdnobiT. maswavlebels SeuZlia moargos
isini sakuTar garemoebebs, moswavleTa SesaZleblobebs Tu skolis materialur-teqnikur
bazas.

7
saxelmZRvanelos struqtura
saxelmZRvanelos kompleqti Sedgeba:
maswavleblis wigni
maswavleblisTvis damxmare sailustracio masala (danarTi da eleqtronuli resursebi)

maswavleblis wigni Sedgeba:


1. sarCevi
2. Sesavali
3. cnobari
4. gakveTilebis scenarebi
5. danarTi

sarCevi:
sarCevSi miTiTebulia:
Temis dasaxeleba
gakveTilis gverdi

Sesavali:
Sesavali Seicavs:
avtorebis xedvas I klasSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb
zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb
praqtikul rCevebs
moswavlis Sefasebis principebsa da nimuSebs

cnobari:
damatebiT sacnobaro informacia

gakveTilebis scenarebi:
gakveTilebi Tematurad dajgufebulia Tavebad. Temebi SerCeulia erovnuli standartis
moTxovnebis Sesabamisad.
yoveli gakveTilis scenari Seicavs:
yy miznebs;
yy mosalodneli Sedegebisa da indikatorebis CamonaTvals;
yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals (ganmartebebi ix.: teqstsa da cno-
barSi);
yy aqtivobisTvis saWiro masalis CamonaTvals;
yy sailustracio masalis mcireformatian nimuSebs;
yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars. yoveli gakveTilis teqsti moicavs dak-
virvebisa da saazrovno unarebis ganmaviTarebel kiTxvebs da Teoriul informacias.
yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoinstruqciebiT.
yoveli gakveTilis Teoriul nawils mosdevs Sesabamisi praqtikuli samuSao – aqtivoba
etapobrivi instruqciiT, romelic gamomdinareobs Teoriuli masalidan da amdidrebs,

8
amyarebs, dasamaxsovrebels xdis gakveTilze miRebul informacias.
yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul Semajamebel kiTxvebs;
yy saSinao davalebebs.

maswavleblisTvis savaldebulo ar aris gakveTilis scenarSi gawerili aqtivobebis


zedmiwevniT zustad Sesruleba – maswavlebels SeuZlia aqtivobebSi garkveuli saxecvli-
lebis Setana – maTi moswavleebze an resursebze morgeba (mag., masalis an teqnikis Secvla,
aqtivobis gamartiveba, msgavsi aqtivobiT Secvla), Tu es xels ar SeuSlis Sedegis miRwevas.
maswavlebels SeuZlia mocemuli aqtivobebis rogorc gaerTianeba, aseve or gakveTilze
ganawileba; maTi saswavlo wlis ganmavlobaSi mciredi saxecvlilebiT gameoreba.
Semajamebeli gakveTilebi interaqtiuli aqtivobebis saxiTaa warmodgenili. Semajamebe-
li gakveTilebi xels uwyobs maswavlebels Seamowmos, rogor aiTvisa moswavlem ganvlili
masala, SeiZina da ganiviTara esa Tu is unari.

I da II klasebis saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis saxelmZRvanelos kompleqtSi ar Sedis


moswavlis wigni. Sesabamisad, moswavles ar eqneba saSualeba daaTvalieros gakveTilebis
sailustracio masala. am xarvezis mosagvareblad maswavlebels vTavazobT Semdegs:

saxelmZRvanelos erTvis eleqtronuli resursebi, romlebSic gakveTilebis Tanmim-


devrobis Sesabamisad mocemulia konkretuli gakveTilisTvis saWiro yvela ilustracia,
romelTa Cveneba SesaZlebeli iqneba maswavleblis kompiuteris monitorze; an vizualuri
masala winaswar unda CaitvirTos moswavleTa kompiuterebSi.
resursebi aseve Seicavs aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoin-
struqciebiT.

danarTi:
aqtivobebisTvis saWiro Targebi, Sefasebis sqemebi kriteriumebiTa da komentarebis
savaraudo nimuSebiT da sxva damxmare masala.

rekomendaciebi
I klasis I semestrSi moswavleebis did nawils uWirs koncentracia, verbaluri teqstis
aRqma, maTi motorika da koordinacia mkveTrad gansxvavdeba 7 wlis moswavleebis Sesa-
Zleblobebisgan. rac mTavaria, maT jer ar ician wera. aseve, ar ician makratlis, funjis,
saxazavis, saRebavebisa da webos xmareba da movla, ar aqvT gunduri muSaobis gamocdileba,
uWirT samuSaos Tanmimdevrulad da faqizad Sesruleba.

I klasis I semestris bolosTvis maswavlebelma moswavleebs unda aswavlos:


yy fanqris, funjis, makratlis, saxazavis sworad daWera da Tavisuflad xmareba;
yy saRebavebis xmareba da movla;
yy samuSao garemos mowesrigeba;

9
yy masalis racionaluri ekonomia;
yy megobrebTan erTad muSaoba (masalebis gaziareba, erTmaneTis daxmareba);
yy instruqciis gageba da damoukideblad Sesruleba.
miuxedavad imisa, rom yvela aqtivobisTvis saWiro masala SerCeulia maqsimaluri xel-
misawvdomobis da uvneblobis niSniT, mniSvnelovania, zogierTi aqtivobis win, imis gaT-
valiswinebiT, Tu ra masalasa da iaraRebs saWiroebs Sesasrulebeli samuSao (mag, webo, xis
wvetiani Cxirebi, makrateli....), maswavlebelma moswavleebs Seaxsenos maTi xmarebis wesebi,
raTa uzrunvelyos moswavleTa usafrTxoeba.

samuSao adgilis mowesrigeba:


• moswavlem unda iswavlos saRebavebis xmareba da maTi movla: saRebavebi Seazavos
palitraze an TefSze da ara saRebavis qilebSi; feridan ferze gadasvlisas yovelTvis
garecxos funji. samuSaos damTavrebis mere ar datovos saRebavi Tavdauxuravi, palitra
da funji ki gaurecxavi da ar Caalagos funjebi qilaSi Tavdayira.
• gakveTilis damTavrebisas morCenili, momavlisTvis gamosadegi masala (palitraze
darCenili sufTa saRebavebi, feradi qaRaldis narCenebi da sxva) unda Seagrovon da Seinaxon.
• moswavleebs muSaobisas yovelTvis unda hqondeT magidis sawmendi tilo, raTa saWi-
roebis SemTxvevaSi gaamSralon da gaasufTaon samuSao adgili, gaiwmindon xelebi...
portfolio
• sasurvelia, yovel moswavles hqondes sakuTari saqaRalde, romelSic Seinaxeba
daTariRebuli namuSevrebi. rodesac moswavleebi xedaven, rom maTi namuSevrebi mowesrigeb-
ulad inaxeba, maT Sromas pativs scemen, isini meti pasuxismgeblobiT ekidebian gakveTilebs.
maswavlebels ki, aseTi wesrigi gauadvilebs yoveli moswavlis miRwevebis da SeZenili unare-
bis Sefasebas.
• moswavleebma muSaobis dawyebamde, namuSevars ukan unda daaweron sakuTar saxeli
da TariRi (I klasSi, maswavleblis daxmarebiT). es aqti garkveul pasuxismgeblobas iwvevs
im furclis mimarT, romelzec namuSevari unda Sesruldes - moswavleebi tyuilad aRar
dajRabnian furcels.
• gakveTilis bolos, namuSevrebisD daxarisxeba da saqaRaldeebSi Senaxva unda daevalos
2-3 (yovel jerze sxvadasxva) moswavles. amiT moswavleebi mieCvevian erTmaneTis namuSevrebis
gafrTxilebas.

praqtikuli SeniSvnebi:
1. TanamSromlobis, komunikaciis unarebis SesaZenad sasurvelia, xelovnebis gakveTileb-
ze moswavleebi ganTavsdnen erTi didi magidis garSemo, an merxebi SeerTdes ise, rom
oTxi moswavle erTmaneTis pirispir dajdes. aseTi ganlageba mosaxerxebelia jgufuri
namuSevrebis Seqmnisas, aseve, daexmareba moswavleebs azrebis, gamocdilebis gazi-
arebaSi. moswavleebi unda SeeCvion saerTo instrumentebiT da masaliT sargeblobas.
maswavlebelma ar unda dauSvas konfliqtis warmoqmna. Tu moswavleebi ver gaiyofen
masalas, daeqcevaT wyali, an uneburad gaufuWdebaT Tavisi an sxvisi namuSevari, maswav-
lebelma ar unda datuqsos damnaSave, aramed mSvidad daexmaros problemis mogvarebaSi.

10
2. I klasSi, jgufuri samuSaos Sesrulebis dros, moswavleebs gauWirdebaT damoukideblad
funqciebis ganawileba. maswavlebelma unda miaqcios yuradReba, rom aqtiurma moswav-
leebma ar aiRon yvelaferi sakuTar Tavze, jgufSi funqciebi ganawildes gonivrulad.
3. imisTvis, rom moswavleebma ukeT aiTvison masala, gaiwafon xeli, iswavlon da
daimaxsovron sxvadasxva teqnika, sasurvelia, maswavlebelma zogierTi aqtivoba,
(SesaZloa mciredi saxecvlilebiT) gaimeoros saswavlo wlis ganmavlobaSi.
4. sasurvelia, gakveTilis Temis gacnobisas maswavlebelma waaqezos moswavleebi,
gamoTqvan azri, Tu ra ician amis Sesaxeb. es daexmareba maswavlebels diagnostikur
SefasebaSi da gakveTilis sirTulis modifikaciaSi.
5. zogierTi terminis codna ar aris savaldebulo mocemuli asakis moswavleebisTvis,
magram gakveTilis msvlelobisas naxsenebia. maswavlebeli uxsnis mis mniSvnelobas,
magram ar avaldebulebs da ar amowmebs, Tu rogor daimaxsovra an rogor iyenebs
mas moswavle. sakmarisia, es termini moswavlis pasiur mexsierebaSi darCes, Tundac
yurmokrulis doneze. Semdgom etapze, asakobrivi momwifebis dros, moxdeba am ter-
minis mniSvnelobaze misi yuradRebis gamaxvileba da daswavla.
6. imisTvis, rom moswavleebma ukeT aiTvison saWiro terminebi da saxelebi, sasurvelia,
maswavlebelma dafaze daweros da mkafiod da erTxmad gaameorebinos isini moswav-
leebs. maswavlebelma Tavad unda ixmaros terminebi (mag. `daxateT saxli da xeebis~
nacvlad, `daxateT peizaJi saxliT da xeebiT~) da xSirad dasvas ukve ganvlili ter-
minebis mniSvnelobis damazustebeli SekiTxvebi.
7. drodadro, maswavlebelma unda misces moswavleebs maTi ideebis, grZnobebis, Semoq-
medebiTi unaris Tavisuflad gamovlenis saSualeba. amisTvis, garkveuli intervaliT,
unda Catardes Tavisufali gakveTilebi, romlebic mTlianad daeTmoba moswavleebis
Semoqmedebas. moswavleebi Tavad SearCeven masalas da teqnikas, da Seqmnian imas, rac
surT, yovelgvari SeTavazebis da pirobis gareSe.
8. maswavlebeli ar unda Caerios xatvis an Zerwvis procesSi – mas SeuZlia moswavles
misces sityvieri rCeva an SeniSvna da Tu raimes Cveneba dasWirdeba, unda aCvenos/
dauxatos sxva furcelze da ara uSualod moswavlis namuSevarze. im SemTxvevaSi, Tu
romelime moswavles uWirs davalebebis Sesruleba janmrTelobis an Seferxebuli
ganviTarebis mizeziT. msgavs SemTxvevaSi, maswavlebels SeuZlia moswavles aqtivobis
gaadvilebuli varianti SesTavazos. aseve, maswavlebelma unda waaqezos moswavleebi,
daexmaron erTmaneTs gamoWris, dawebebis, Targebis awyobis da sxva msgavsi davalebis
Sesrulebis dros.
9. sasurvelia, moswavleebma xazebis da ornamentebis xatvisas ar gamoiyenon saxazavi da
davaleba Seasrulon xeliT.
maswavlebeli ar unda elodos erTbaSad idealur Sedegs. xazebi, ornamentebi, iseve,
rogorc sxva tipis namuSevrebi, ra Tqma unda, ar iqneba srulyofili. mTavaria, moswav-
leebi mixvdnen princips, nel-nela mieCvion masalas, daeuflon gamosaxvis sxvadasxva
xerxebs da saSualebebs, rac momavalSi maT Semoqmedebas ufro mdidars da sainteresos
gaxdis.
10. imisTvis, rom romelime aqtivobaze maswavlebeli ar Seejaxos moulodnel problemas,

11
winaswar gaTvalos, Tu ramdenad gaarTmeven Tavs moswavleebi davalebas, sasurvelia,
gakveTilis Catarebamde, Seamowmos da Tavad gaakeTos saxelmZRvaneloSi aRwerili zogi-
erTi aqtivoba, da Tu saWirod CaTvlis, gaamartivos an piriqiT, gaarTulos davaleba,
Secvalos masala an procedura. es agreTve daexmareba maswavlebels, SezRuduli Sesa-
Zleblobis mqone moswavleTaTvis aqtivobis maTze morgebuli variantis mofiqrebaSi.
11. cacia moswavleebs saxatavi/saweri furceli unda edoT iribad, raTa marcxena xelma,
romliTac xataven, ar dafaros an dasvaros namuSevari. cacia moswavlem SeiZleba
xatvis dros xeli SeuSalos gverdiT mjdom megobars, an Tavad SeeSalos xeli. aseT
SemTxvevaSi cacia moswavle umjobesia, ijdes merxis marcxena mxares. Tu klasSi ori
caciaa, orive unda ijdes erT merxze.
12. diskusiebis dros maswavlebeli ubiZgebs moswavleebs SekiTxvis dasmisa da kiTxvaze
pasuxis Ziebisaken. moswavleebis mier dasmuli SekiTxvebis SebrunebiT maswavlebeli
stimuls miscems maT damoukidebel azrovnebas, cnobismoyvareobas, damoukidebel
kvlevas. diskusiebi miaCvevs moswavleebs msjelobas, logikur azrovnebas. maswav-
lebeli ubiZgebs moswavleebs Tamamad, sajarod gamoTqvan sakuTari azri, gamoxaton
grZnobebi; diskusiebze bavSvebi mieCvevian sazogadoebaSi miRebuli saubris normebis
dacvas (xmis, tonisa da simaRlis regulireba, saubrisas rigis dacva, mosaubris mosmena
da sxv.).
13. sasurvelia, diskusiis dros maswavlebelma areguliros diskusiis wesebi ara nega-
tiuri, aramed pozitiuri formulirebiT Camoyalibebuli SeniSvnebiT – vTqvaT,
ajobebs, wesi Camoyalibdes ase: `Cven vacdiT erTmaneTs azris gamoTqmas~ da ara `ar
vawyvetinebT erTmaneTs saubars~.
14. gamofenebze unda gamoifinos yvela moswavlis namuSevari Tanabari raodenobiT. vinme
rom ar daiCagros imiT, rom misi namuSevrebi Seuxedavia; kargi meTodia, namuSevrebis
Sereulad dakideba.
15. ganmaviTarebeli Sefasebis formulireba unda moxdes moswavlisTvis gasageb enaze,
dadebiTi komentariT da samomavlo survilis saxiT mieniSnos gamosasworebel mxareze.
16. sasurvelia maswavlebelma, pirveli klasidan dawyebuli, yoveli wlis dasawyisSi da
dasasruls, daaxatvinos moswavleebs avtoportretebi da Seinaxos. meeqvse klasis
dasasruls, albomis saxiT, gadasces bavSvebs maTi rogorc fizikuri, aseve Semoq-
medebiTi `zrdis qronika~.

Sefaseba
warmoidgineT, rom klasSi gverdigverd muSaoben miqelanjelo da jakometi, mondriani da
sezani... rogor SevafasebT maT namuSevrebs? rogor mivuyenebT maT kriteriumebs? moswavlis
SemoqmedebiTi unarebis Sefasebisas unda gvaxsovdes, rom yoveli individi Taviseburad aRiq-
vams samyaros da Taviseburad gamoxatavs sakuTar damokidebulebas mis mimarT. xelovneba
ar aris maTematika, sadac yvela gantoleba raime wess eqvemdebareba. Semoqmedeba ar cnobs
algoriTmebs. istoriam erT safexurze daayena rembrandti da van gogi, firosmani da pikaso.
dawyebiT safexurze moswavlis Sefasebis mizania swavla-swavlebis xarisxis amaRlebaze
zrunva da Sedegebis kontroli. Sefaseba unda moxdes sxvadasxva formiT (namuSevari, ward-

12
gena, msjeloba da sxv.), raTa gansxvavebuli potencialis moswavleebs warmatebis misaRwevad
Tanabari pirobebi SeeqmnaT. moswavlem winaswar unda icodes, ra kriteriumebiT fasdeba
misi saswavlo aqtivoba.
dawyebiTi safexuris I klasSi gamoiyeneba mxolod ganmaviTarebeli Sefaseba.
motivaciisTvis efeqturia simboloebis gacema – varskvlavebis, Rimilebisa da sxv. –
gakveTilis, kviris, Tvis, semestrisa da wlis bolos. gakveTilis dasawyisSi maswavlebeli
acxadebs, rom varskvlavs miiRebs is, vinc yvelaze met kiTxvas dasvams TemasTan dakavSirebiT
an – vinc daalagebs samuSao adgils, moawesrigebs masalebs, an – vinc, raime niSniT, yvelaze
gamorCeul namuSevars Seqmnis. varskvlavebis raodenoba ar aris SezRuduli. Tu yvela,
SeZlebisdagvarad mondomebiT asrulebs samuSaos, yvela iRebs varskvlavs. moswavleebi
maT aweren TariRs, saxels da inaxaven. kviris, Tvis, semestrisa da wlis bolos daiTvlian
da visac meti varskvlavi ugrovdeba, cxaddeba drois im monakveTis saukeTeso moswavled.
Tu varskvlavebi unarebis mixedviT ferebiT gansxvavdeba, es maswavlebelsac da mos-
wavlesac gauadvilebs Zlieri mxareebis danaxvas. vTqvaT, Tu organizeba-CarTulobis aRm-
niSvneli varskvlavi iisferia, TanamSromloba-komunikaciisa – lurji, msjelobis unarisa
– mwvane, wardgenisa – yviTeli, praqtikuli unar-Cvevebisa – narinjisferi, SemoqmedebiTi
da kritikuli azrovnebisa – wiTeli. imis mixedviT, Tu romeli feris varskvlavebi daagrova
moswavlem yvelaze meti, gamovlindeba misi Zlieri mxare, xolo zogi feris nakleboba mis
gansaviTarebel unarebs gamoamJRavnebs.
I klasSi, wlis bolos, saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis maswavlebeli mokle werilobiTi
komentariT daaxasiaTebs moswavles, aRniSnavs mis warmatebebs da miuTiTebs, raSi sWirdeba
moswavles daxmareba sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad. sagnis maswavlebeli
gadascems am komentars klasis damrigebels.

moswavlis Sefasebis komponentebi:


semestris ganmavlobaSi moswavleebis winsvla fasdeba erTnairi wonis mqone Semdegi sami
komponentis mixedviT:
a) mimdinare saSinao davaleba;
b) mimdinare saklaso davaleba;
g) Semajamebeli davaleba.

mimdinare (saSinao da saklaso) davalebebiT SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da


unar-Cvevebi:
yy SemoqmedebiToba (gadawyvetilebis damoukideblad miReba, teqnikis, masalis da mxat-
vrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis originalurad gamoyeneba Canafiqris gadmosacemad
da sxv.);
yy masalis, teqnikis da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis efeqtianad gamoyeneba;
yy namuSevris Sesaxeb saubari (xelovnebis ramdenime dargis amocnoba; msjeloba gamoy-
enebul masalaze, teqnikasa da mxatvrul-gamomsaxvelobiT saSualebebze Sesabamisi
terminologiis gamoyenebiT);
yy namuSevris wardgena (saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, auditoriasTan
kontaqti da sxv.);

13
yy kiTxvebze adekvaturi pasuxis gacema;
yy sxvisi mosmenis unari;
yy saswavlo da sxva (dResaswauli, gamofena) aqtivobebSi CarTuloba;
yy TanamSromloba (mewyvilesTan, jgufis wevrebTan);
yy organizebuloba (sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro masalis, aRWurvilobis
qona).

Semajamebeli davalebis komponentSi savaldebuloa kompleqsuri, konteqstis mqone


davalebebis gamoyeneba (mag., namuSevris Seqmna, konkretuli problemis gadaWra, wardgena
da sxv.). erovnuli saswavlo gegmiT, mocemul safexurze ar aris dadgenili Semajamebel
davalebaTa savaldebulo raodenoba. amas gansazRvravs maswavlebeli.

codnisa da unar-Cvevebis ganviTareba fasdeba Semdegi davalebebiT:


yy konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze
(moswavleebma praqtikuli samuSao SeiZleba Seasrulon warmosaxviT, mexsierebiT,
nimuSis mixedviT da aseve, asaxon garemoze dakvirvebis Sedegebi, mag., peizaJi, natur-
morti da sxv.);
yy sakuTari da sxvisi namuSevrebis ganxilva;
yy individualuri an jgufuri prezentaciis momzadeba (sakuTari da sxvebis namuSevrebis
prezentacia, auditoriisTvis wardgena da sxv.);
yy dakvirveba garemoze (dakvirvebis Sedegebze msjeloba an asaxva namuSevarSi);

Semajamebel davalebaTa tipebi:


standartis moTxovnaTa Sesasruleblad rekomendebulia kompleqsur Semajamebel
davalebaTa mravali formis gamoyeneba. I klasSi SesaZlebelia Semdegi tipis Semajamebeli
davalebebis gamoyeneba:
yy praqtikuli namuSevari (naxati, naZerwi, nakeToba, aplikacia da sxv);
yy gamofena;
yy prezentacia;
yy CarTuloba;
yy da sxv.

gTavazobT Sefasebis Semajamebeli davalebebis nimuSebs kriteriumebiTa da komentar-


ebiT (ix.: danarTi). komentarebi iTvaliswinebs konkretuli davalebis pirobas. komentar-
ebis nimuSebi Sedgenilia pozitiuri damokidebulebiT da iZleva rekomendaciebs Semd-
gomi ganviTarebisaTvis. pirvelklaselTaTvis Cveni komentarebi amomwuravi da zedmetad
grZelia. moswavle amdens ver gaigebs. amitom, maswavlebelma unda amokribos konkretuli
moswavlisTvis yvelaze aqtualuri erTi an ori punqti. davalebebs erTvis standartis is
Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba mocemuli Semajamebeli davaleba.

I Semajamebeli davaleba
pirveli semestris pirveli Semajamebeli davaleba unda Catardes sami Temis - xazi, forma,

14
feri - dasrulebisken, gamocana-testis saxiT. igi amowmebs, ramdenad ganiviTares moswav-
leebma xazis, ferisa da formis amocnobisa da gamoyenebis unarebi. Sedegad, maswavlebeli
SeimuSavebs unarebis gansaviTarebel strategiebs da gascems rekomendaciebs. davalebis
Sesrulebas unda daeTmos calke gakveTili. radganac moswavleebs uWirT kiTxva da davalebis
pirobis damaxsovreba, maswavlebelma dafaze unda gamoakras furclebi pirobis Sesatyvisad
gaferadebuli figurebiT.
Tavis `feri~ bolo or gakveTilsa da Semdgomi Tavebis gakveTilebze moswavleebs unda
mieceT SesaZlebloba, gaiTvaliswinon rekomendaciebi da gaiumjobeson Sedegebi. (ix.: danarTi).

II Semajamebeli davaleba
meore Semajamebeli davaleba unda mieces moswavleebs Temis – teqnika – ukanasknel
gakveTilze (`peizaJi xeebiT~). davaleba iTvaliswinebs namuSevris Seqmnas aplikaciis teqni-
kiT. davalebis piroba emsaxureba I Semajamebeli davalebis unarebis ganmtkicebas (xazisa
da formis gamoyenebis unarebs). aseve, amowmebs, ramdenad aiTvises moswavleebma aplikaciis
teqnika da ramdenad ganiviTares natifi motorika. Sedegad, maswavlebeli SeimuSavebs samo-
mavlo strategiebsa da gascems rekomendaciebs. (ix. danarTi).

danarTSi SemoTavazebuli, davalebasTan mimarTebaSi dakonkretebuli kriteriumebis


garda, gTavazobT aseve zogad kriteriumebsa da rekomendaciebs, romelTa gamoyenebac mas-
wavlebels SeeZleba moswavlis nebismieri aqtivobis safuZvelze, misi progresis dasadgenad
da gasaumjobesebeli unarebis gamosavlenad. rekomendacias maswavlebeli dawers komentaris
SebrunebiT, vTqvaT: `samomavlod ecade, yovelTvis droulad Semoxvide gakveTilze~.

SeniSvna: zog SemTxvevaSi, pirveli da meore grafis nawilebis gadabmisas winadadeba


gaumarTavad JRers, magram maswavlebels SeuZlia gaiTvaliswinos principi da daalagos
saTqmeli.

15
kriteriumi: moswavles aris organizebuli/CarTuli

komentari #1 yy droulad Semoxvedi/Semodixar gakveTilze.


yoCaR, Sen dRes/yovelTvis/ yy Tan gaqvs saWiro masala.
efeqturad: yy droulad moaswari/aswreb samuSaos Sesrulebas.
yy mzad gaqvs davaleba.
komentari #2
yy moawesrige/awesrigeb samuSao adgils.
kargia, Sen xSirad/Zalian
yy yuradRebiT moismine/ismen axali masalis axsnas.
kargad:
yy saqmianad da gonivrulad gamoiyene/iyeneb dros.
komentari #3 yy aqtiurad monawileob.
zogjer/kargad: yy da sxv.
komentari #4
Sen iSviaTad/ SezRudulad:

kriteriumi: moswavles aqvs TanamSromlobis/komunikaciis unari

komentari #1 yy yuradRebiT usmen mewyviles/jgufis wverebs.


yoCaR, Sen dRes/yovelTvis: yy sTavazob daxmarebas.
yy uziareb sxvebs sakuTar azrs.
komentari #2
yy Segaqvs wvlili saerTo saqmeSi.
kargia, Sen Zalian kargad/
yy iCen mzrunvelobas.
xSirad:
yy mSvidobianad agvareb uTanxmoebas.
komentari #3 yy iTvaliswineb miTiTebebsa da rCevebs.
Sen kargad/zogjer: yy da sxv.
komentari #4
Sen SezRudulad/iSviaTad:

kriteriumi: moswavles aqvs xelovnebis nawarmoebis aRqmis/kritikuli azrovnebis/


interpretaciisa da msjelobis unari

komentari #1 yy amomwuravad aRwer namuSevars.


yoCaR, Sen dRes/yovelTvis: yy sworad amoicnob gamoyenebul masalas.
yy sworad amoicnob gamoyenebul teqnikas.
komentari #2
yy sworad amoicnob mxatvrul xerxebs.
kargia, Sen Zalian kargad/
yy sworad iyeneb terminebs.
xSirad:
yy Tamamad gamoTqvam sakuTar azrs.
komentari #3 yy gamoTqvam sakuTar damokidebulebas.
Sen kargad/zogjer: yy asabuTeb sakuTar azrs.
komentari #4 yy svam kiTxvebs TemasTan dakavSirebiT.
Sen SezRudulad/iSviaTad: yy cdilob, Tavad ipovo pasuxi kiTxvaze.
yy da sxv.

16
kriteriumi: moswavles aqvs wardgenis unari

komentari #1 yy saubrob gamarTulad.


yoCaR, Sen dRes/ yovelTvis: yy mimarTav msmenelebs.
yy uyureb msmenelebs TvalebSi.
komentari #2
yy Sesabamisad moZraob.
kargia, Sen xSirad/ Zalian
yy pasuxob kiTxvebs.
kargad:
yy gamoTqvam sakuTar azrs.
komentari #3 yy da sxv.
Sen zogjer/kargad:

komentari #4
Sen iSviaTad/ SezRudulad:

kriteriumi: moswavles aqvs praqtikuli unar-Cvevebi

komentari #1 yy iyeneb masalas da mis SesaZleblobebs davalebis


yoCaR, Sen dRes/yovelTvis Sesasruleblad.
efeqturad: yy iyeneb teqnikas da mis SesaZleblobebs davalebis
Sesasruleblad.
komentari #2
yy iyeneb xazs/fers/formas davalebis Sesasruleb-
Sen xSirad/Zalian kargad:
lad.
komentari #3 yy namuSevari akuratulia.
Sen zogjer/kargad: yy da sxv.
komentari #4
iSviaTad/SezRudulad:

kriteriumi: moswavles aqvs SemoqmedebiTi azrovnebis/TviTgamoxatvis unari

komentari #1 yy iyeneb masalas da mis SesaZleblobebs sakuTari


yoCaR, Sen yovelTvis/ Canafiqris gadmosacemad.
efeqturad: yy iyeneb teqnikas da mis SesaZleblobebs sakuTari
Canafiqris gadmosacemad.
komentari #2
yy iyeneb mxatvrul xerxebs (xazs/fers/formas) saku-
kargia, Sen Zalian kargad/
Tari Canafiqris gadmosacemad.
xSirad:
yy iReb gadawyvetilebas, ra da rogor gaakeTo.
komentari #3 yy Secdomas aqcev mignebad.
Sen zogjer/kargad: yy qmni gansxvavebul, gamorCeul namuSevars sakuTari
komentari #4 ideis safuZvelze.
Sen iSviaTad/SezRudulad: yy da sxv.

17
axali erovnuli saswavlo gegmiT
gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi
xelovnebis wliuri programa
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba dawyebiT
safexurze

I klasi - wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi


indikatorebi

mimarTuleba:
SemoqmedebiToba da praqtika
s.g.I.1. moswavlem unda SeZlos sakuTari Canafiqrisa da STabeWdilebebis gadmosacemad sax-
viTi xelovnebis ramdenime ZiriTadi elementis, masalisa da teqnikis gamoyeneba namuSevarSi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. qmnis namuSevrebs STabeWdilebebiT da warmosaxviT;
2. iyenebs sxvadasxva tipis xazs (swors, talRovans, texils, wyvetils, zigzags, horizon-
talurs, vertikalurs, mrudes, diagonalurs);
3. iyenebs sxvadasxva fers;
4. iyenebs sxvadasxva formas (geometriulsa da bunebaSi arsebuls);
5. iyenebs xatvis, aplikaciis, kolaJis, anabeWdisa da mozaikis teqnikas da sxv;
6. iyenebs Tixas da plastilins mcire plastikis nimuSebis Sesaqmnelad;
7. iyenebs xelovnur da bunebriv masalas;
8. sxvadasxva masaliT amzadebs nivTebs;
9. iRebs sxvadasxva faqturas (xelebiT, TiTebiT, foTlebiT, RrubliT da sxv.);
10. kompiuterul saxatav programaSi xatavs/gamosaxavs sxvadasxva tipisa da sisqis xazs,
martiv formebs, figurebs, iyenebs sxvadasxva fers.

mimarTuleba:
komunikacia da interpretacia
s.g.I.2. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromloba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. muSaobs wyvilSi/jgufSi saerTo namuSevris Sesaqmnelad, uziarebs Tanaklaselebs
gansxvavebul mosazrebebs;
2. usmens maswavleblis instruqcias, rCevas/miTiTebas;
3. monawileobs saklaso gamofenaSi;
4. mxars uWers Tanaklaselebs sxvadasxva saswavlo RonisZiebaSi monawileobisas an
erToblivi namuSevris Seqmnisas.

s.g.I.3. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris

19
gamoTqma sakuTar da TanaklaselTa namuSevrebis Sesaxeb.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. individualuri an erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs, risi asaxva surda;
2. gamoTqvams mosazrebebs sxvisi namuSevris Sesaxeb;
3. reagirebs maswavleblis komentarze, esmis da asrulebs miTiTebas;
4. usmens da acdis sxvebs azris gamoTqmas;
5. ufrTxildeba (ar azianebs) sakuTar da sxvis namuSevars.

mimarTuleba:
xelovnebis aRqma konteqstSi
s.g.I.4. moswavlem unda SeZlos xelovnebis mravalferovnebis aRqma (aRmoCena) garemoSi
da sakuTari damokidebulebisa da STabeWdilebis gamoxatva.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. CamoTvlis xelovnebis dargebs (mxatvroba, musika, kino, Teatri da sxv.) da ixsenebs
yoveldRiur cxovrebaSi sad da ra saxiT Sexvedria;
2. saubrobs saopero, sabaleto, Teatralur warmodgenebze, samxatvro galereaSi an
muzeumSi yofnisas miRebul STabeWdilebebze;
3. saubrobs da gamoxatavs sakuTar damokidebulebas nacnob animaciur, mxatvrul filme-
bze, eleqtronul saganmanaTleblo TamaSebze da sayvarel ilustrirebul wignebze;
4. akvirdeba saxviTi xelovnebis nimuSebs, saubrobs maT Sinaarsze da miRebul STabeWdile-
baze (siuJetebi, scenebi, movlenebi, cxovelebi, mcenareebi, weliwadis droebi da sxv.).

Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi:
xazi: swori, talRovani, texili, wyvetili, zigzagi, mrudi, horizontaluri, vertikalu-
ri, diagonaluri.

aqtivobebi xaziT:
moswavle akvirdeba bunebaSi arsebul xazebs (mag., mTa, saxuravi - daxrili, zigzagi xaze-
bi, zRvis talRa – klaknili, vertikaluri - xis tani, Robe da sxv.) da iyenebs gamosaxulebis
Sesaqmnelad.

feri: sxvadasxva feri

aqtivobebi feriT:
moswavle iyenebs sxvadasxva fers, aseve maTi SereviT miRebul ferebs namuSevris Ses-
aqmnelad, Canafiqrisa da STabeWdilebebis gadmosacemad. moswavle TamaSobs ferebiT.

forma: martivi geometriuli da bunebaSi arsebuli (mag., Rrubeli da sxv.).

20
aqtivobebi formiT:
moswavle amoicnobs misTvis nacnob geometriul da bunebaSi arsebul formebs (mag., wres,
oTxkuTxeds saklaso oTaxSi, quCaSi da bunebaSi arsebuls, mag., yvavils, Rrubels, xes da
sxv.); am formebs iyenebs namuSevarSi gamosaxulebis Sesaqmnelad (mag., wris, oTxkuTxedisa
da samkuTxedebisagan qmnis raime cxovelis an sxva martiv gamosaxulebas).

masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), flomasteri, guaSi, feradi qaRaldi, muyao,
qsovili, plastilini, Tixa, bunebrivi da xelovnuri masala (foToli, girCa, marcvleuli,
niJara, mZivebi, lentebi da sxv.); funji, makrateli, webo.

teqnika da procedura: ferwera, grafika, Zerwva, aplikacia, kolaJi, mozaika, anabeWdi,


kompiuteruli saxatavi programa da sxva;

gamoyenebuli masala da teqnika:


aqtivobebis dros moswavle iyenebs mravalferovan masalas, iaraRs, teqnikas. ecnoba masa-
lis da teqnikis SesaZleblobebs da iRebs sxvadasxva faqturas: xatavs funjebiT, TiTebiT,
RrubliT, atarebs eqsperimentebs aratradiciuli iaraRiT da masaliT. akeTebs martiv
anabeWdebs (mag., foTlebs).

savaraudo Temebi: „weliwadis droebi“, `ferTa samefo~, „skola“, `mxiaruli matarebeli~,


`axali weli~, `wyalqveSa samyaro~, `Cemi qalaqi/sofeli~, `Cemi ojaxi“, `Cemi dabadebis dRe“,
„me da Cemi megobrebi“, „Cemi sayvareli cxoveli“ da sxv.

21
22
xazebi
Tema 2: xazi

Tema 3: forma
xazebi funjiT
Tema I: Sesavali

xazebi da musika
morbenali Sxefebi

xazebi kvadratebSi
zRapari wertilebze
saubari xelovnebaze
Temebi da gakveTilebi

saniSni mondrianis stilSi


ratom vswavlobT xelovnebas

geometriuli figurebis jaWvi


geometriuli figurebi kompiuteriT
vlo

2
2

2
1

2
saswa-

xangr-
drois

Zlivoba

1. moswavlem unda SeZlos sakuTari


Canafiqrisa da STabeWdilebebis
gadmosacemad saxviTi xelovnebis
X

X
X
X

X
X

X
X
ramdenime ZiriTadi elementis,
masalisa da teqnikis gamoyeneba
da praqtika

namuSevarSi.
SemoqmedebiToba

2. moswavlem unda SeZlos Tanakla-


X

X
X

X
selebTan TanamSromloba.
.3. moswavlem unda SeZlos indivi-
dualuri da erToblivi namuSevris
wardgena; azris gamoTqma sakuTar

X
X

X
X

X
komunikacia da
interpretacia

da TanaklaselTa namuSevrebis
Sesaxeb.
standartis mimarTulebebi da Sedegebi

4. moswavlem unda SeZlos xe-


lovnebis mravalferovnebis aRqma

X
X

X
(aRmoCena) garemoSi da sakuTari
aRqma

damokidebulebisa da STabeWdile-
bis gamoxatva.
xelovnebis

konteqstSi
erovnul saswavlo gegmasTan
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba
1 2 3 4

ritmi da simetria ornamentSi 3-4 X


cifruli naxati 1 X
aplikacia matisis stilSi 1 X X X
notani 1 X X
Tema 4: feri
feradi laqebi CarCoSi 2 X X
feradi laqa da gamosaxuleba 1 X X X
sinamdvile Tu fantazia 1 X X X
ZiriTadi ferebi - wiTeli, yviTeli, lurji 3 X X X
Tema 5: konstruireba
tetraedri – naZvisxis saTamaSo 1 X
muyaos qalaqi 1 X X X X
konstruqcia asanTiT 1 X X X
iStaris karibWe 1 X
Tema 6: Zerwva
iSTaris lomebi 2 X X
oqros lomi da ku 1 X X
egvipturi behemotebi 1 X
kikladuri qandakeba 1 X X
mariliani comi 2 X
Tema 7: teqnika
masalebi 6 X X X X
sapnis buStebi 1 X X
akvarelis efeqti 1 X
faqtura 1 X X
herbariumi 1 X X

23
24
1 2 3 4

oqros Semodgoma 1 X X X

rvafexa 1 X X

Rilebis xe 1 X X X

Semajamebeli gakveTili – peizaJi xeebiT 1 X X

Tema 8: msjeloba

suraTis aRwera (anri matisi) 1 X X X

suraTis aRwera (JorJ siora) 1 X X X

zRapari 2 X X

frinvelebi 1 X X

qalbatoni Jinus portreti 1 X X X

Tema 9: Semajamebeli TamaSebi

ipove zedmeti (xelovnebis dargebi) 1 X

ipove zedmeti (xelovnebis Janrebi) 1 X

Tema 9: dResaswauli

mSvidobis dRe – mtredi 1 X X

saaxalwlo naZvisxe 1 X

saaxalwlo misaloci baraTi 1 X X

daTovlili naZvisxe 1 X X X

sCuqari dedas (mixaki) 1 X X


gakveTilebis scenarebi
ratom vswavlobT xelovnebas?

mizani:
gavacnoT moswavleebs, ra aris xelovneba;
gavacnoT moswavleebs saxviTi xelovnebis dargebi.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1
s.g. I.4. – 1

asaTvisebeli terminebi:
xelovnebis dargebi

masala:
ori saxatavi furceli yoveli moswavlisTvis
feradi fanqrebi

vizualuri masala:
xelovnebis dargebis warmomadgenlebis amsaxveli suraTebi – mxatvari, moqandake, arqite-
qtori, musikosi, mocekvave, msaxiobi, kinooperatori, mwerali.
xelovnebis dargebis Sesabamisi masalis da instrumentebis amsaxveli suraTebi – saRebavi
da funji, plastilini an Tixa, roiali an violino, sacekvao puantebi, niRabi da kostiumi,
wigni da kalami, kinokamera.
masalis suraTebi – saRebavebi, fanqrebi, flomasterebi, pasteli, funjebi, webo, makrate-
li, feradi furclebi, girCebi, foTlebi, Rilebi...

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli warudgens Tavs moswavleebs da uyveba maT, ra aris xelovnebis gakveTili,


ras gavakeTebT, ras viswavliT, ra dagvWirdeba:
– dRes Tqven SemoabijeT saocar samyaroSi. xelovneba aris mSvenierebis samyaro. me Tqveni
xelovnebis maswavlebeli var. dReidan me gagiZRvebiT am jadosnur samyaroSi, gaswavliT
mis enas, gaCvenebT mis yvelaze saintereso kuTxeebs; Cven gavakeTebT aRmoCenebs, amovxsniT
xelovnebis samyaros saidumloebebs... vimogzaurebT sxvadasxva drosa da qveyanaSi da rac
mTavaria, Cvenc am samyaros binadrebi gavxdebiT.
xelovnebaa simRera da cekva, zRaprebi da leqsebi, filmebi da warmodgenebi, naxatebi da
qandakebebi, Senobebi da ubralod, lamazi nivTebi.
musika, cekva, Teatri, kino, literatura da poezia, arqiteqtura, mxatvroba da qandakeba
aris xelovnebis dargebi.

27
aqtivoba – TamaSi:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTebs, romlebzec asaxulia xelovnebis darge-
bis warmomadgenlebi (mxatvari, moqandake, arqiteqtori, adamiani kameriT, poeti, Teatris
msaxiobi, mocekvave da sxva:
– me CamovTvli xelovnebis dargebs, Tqven ki daakvirdiT naxatebs da mimiTiTeT suraTze,
romelic am dargs Seesabameba. (mag. mxatvroba – unda ipovon mxatvari)
Semdeg, maswavlebeli CamoTvlis xelovnebis dargebis Sesabamis masalas da iaraRebs,
moswavleebi ki daasaxeleben, xelovnebis romel dargs miekuTvneba es masala Tu iaraRi. (mag.
violino – musikosi, funji – mxatvari...)
ra saSualebiT gadmogvcemen xelovani adamianebi TavianT naazrevs?
– Txzaven, xataven, Zerwaven, aqandakeben.
Cvens sagans hqvia saxviTi xelovneba.
saxviT xelovnebaSi Sedis xelovnebis is dargebi, romlebSic adamianebi imas, rasac xedav-
en, grZnoben da fiqroben asaxaven ise, rom Cven es davinaxoT. am dargebs ewodeba mxatvroba
da qandakeba.
xelovnebis gakveTilze gavecnobiT sxvadasxva droisa da qveynis xelovnebas da xelovani
adamianebis Semoqmedebas.
Cvenc viswavliT Cveni azrebis saxviTi xelovnebis eniT gamoxatvas, viswavliT xatvas,
ferweras, Zerwvas, feradi qaRaldebiT aplikaciis keTebas; davamzadebT saTamaSoebs, lamaz
nivTebs; SevqmniT saintereso da momxiblav namuSevrebs.
amisTvis ki viswavliT sxvadasxva masalis gamoyenebas – vimuSavebT plastiliniT, saRebave-
biT, funjebiT, feradi fanqrebiTa da flomasterebiT. garda saxatavi masalisa, SevagrovebT
foTlebs, girCebs da sxva bunebriv masalas; kolofebiT, lentebiT, feradi qaRaldebiT
SevqmniT saintereso namuSevrebs...
imisTvis, rom ukeT gavicno yoveli Tqvengani, damixateT ori naxati – me am naxatebs Sevi-
naxav da wlis bolos gamofenaze gamovfen.
yy jer yoveli Tqvengani daxatavs sakuTar Tavs. namuSevars, romelzec mxatvari sakuTar
Tavs gamosaxavs, avtoportreti (terminis damaxsovreba ar aris savaldebulo) hqvia.
yy (maswavlebeli aCvenebs moswavleebs saxatav furcels, romelic vertikaluri pozici-
iT ukavia) saxatavi furceli daideT sigrZeze. SeecadeT, naxati iyos rac SeiZleba
didi (maswavlebeli xeliT aCvenebs furcelze naxatis savaraudo zomas) – imxela, rom
TiTqmis mTliani furceli daikavos.

aqtivoba 2:
moswavleebi daxataven avtoportretebs.
dasrulebul namuSevrebs maswavlebeli ukan daawers avtoris saxels da TariRs.

28
aqtivoba 3:
meore furceli (masw. aCvenebs mosw. saxatav furcels, romelic horizontaluri pozici-
iT ukavia) siganeze daideT da daxateT is, rac Tqven yvelaze metad giyvarT, mogwonT da
gainteresebT, an is, razec ocnebobT.
rodesac moswavleebi daasruleben namuSevrebs, maswavlebeli SeekiTxeba maT, ra gamo-
saxes masze da ukan, avtoris saxelTan erTad daawers namuSevris dasaxelebas da TariRs.

SeniSvna: wlis bolos moswavleebi isev daxataven sakuTar portretebs. wlis Semajamebel
gamofenaze sxva namuSevrebTan erTad gamoifineba orive avtoportreti. gamofenis pirobiTi
saTauri – „rogori movediT – rogori gavxdiT – ra viswavleT~.

vinaidan moswavleebi avtoportretebs daxataven yovel wels, maswavlebels SeuZlia Sea-


grovos eqvsive wlis namuSevrebi da VI klasis bolos gadasces isini moswavleebs samaxsovrod;
gamofinos Semajamebel gamofenaze; gakeTdes plakati, an cifruli prezentacia, romelSic
kompiuterulad dapataravebuli avtoportretebi dalagdeba rigebad, klasebis mixedviT.

29
saubari xelovnebaze

mizani:
diskusiis warmarTvis da sakuTari azris gamoTqmis unaris gamomuSaveba.

Sedegi:
s.g. I.2. – 1
s.g. I.3. – 3, 4
s.g. I.4. – 1

asaTvisebeli terminebi:
xelovneba

masala:
saxatavi furclebi
akvarelis saRebavebi
funji
wyali

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:


– ras niSnavs sityva bunebrivi?
– bunebrivi niSnavs yvelafer imas, rac bunebam Seqmna.
– xelovnuri ki, aris yvelaferi is, rac ar aris bunebrivi da rasac adamiani qmnis Tavis
gonebiTa da xelebiT.
mag., xis naWeri bunebrivia, magram misgan gamoTlili kovzi ki xelovnuri.
maswavlebeli ambobs:
– me CamovTvli sityvebs, Tqven ki xeli aswieT mxolod maSin, rodesac
– raime bunebrivs davasaxeleb – xe, saxli, mTa, foTlebis Sriali... saRebavi, niJara, qaRal-
di, merxi, wiwila...

aqtivoba 1:
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs TamaSis wess – klasi iyofa or nawilad da ewyoba
Sejibri – 5 wuTis ganmavlobaSi moswavleebis erT naxevars evaleba, CamoTvalon mxolod
is, rac bunebrivia, bunebis Seqmnilia (cxovelebi, mcenareebi, xili, bostneuli, Rrublebi,
mTebi...).
meore nawilma ki CamoTvalos mxolod is, rac xelovnuria (sayofacxovrebo sagnebi,
Senobebi, transporti...).
garda imisa, rom jgufebi rigrigobiT warmoTqvamen sityvebs, yoveli jgufis yvela

30
wevrma unda miiRos TamaSSi monawileoba da daasaxelos raime sityva, amitom, jgufis Sig-
niTac unda iyos daculi rigiToba. amisTvis, SeiZleba jgufis wevrebi rigSi, erT mwkrivad
dadgnen. sityvis warmomTqmeli, daasaxelebs Tu ara sityvas, rigis boloSi gadadis. orive
jgufi gaakeTebs ramdenime wres ise, rom TiTo moswavles 3-4 sityvis dasaxeleba mouwios.
mogebulia is jgufi, romelic met sityvas daasaxelebs.
TamaSis dasrulebis Semdeg maswavlebeli ikiTxavs:
– ra aris xelovneba? ra sityvas gagonebT sityva `xelovneba~?
– xelovnurs.
rodesac adamiani mxatvruli xerxebiT gamoxatavs da gviziarebs sakuTar fiqrebs, codnas,
STabeWdilebebs, grZnobebs – es xelovnebaa.

aqtivoba 2:
– SeiZleba, yvelaferi, rac xelovnuria, xelovnebas mivakuTvnoT? me CamovTvli sityvebs,
Tqven ki xeli awieT mxolod im sityvis gagonebaze, romelic xelovnebasTan iqneba kavSirSi.
me yuradRebiT dagakvirdebiT da Secdomis SemTxvevaSi, roca vinme arasworad awevs xels,
droebiT Sevwyvet sityvebis CamoTvlas da vkiTxav, ratom hgonia, rom dasaxelebuli sity-
va xelovnebas ekuTvnis. xandaxan, me SecdomaSi SegiyvanT, da swori pasuxis SemTxvevaSic
Sevwyvet CamoTvlas da vikiTxav, ratom ggoniaT, rom dasaxelebuli sityva xelovnebas
ekuTvnis.
– ase rom, Tqven mogiwevT dafiqreba da Tqveni azris dasabuTeba.
CamosaTvleli sityvebi:
TamaSi, naxati, naxazi, leqsi, multfilmi, funji, CaquCi, musika, yvirili, saubari, seirno-
ba, simRera, xtunva, cekva, sirbili, xatva, sporti, kino, Tevzaoba, fexburTi, Teatri,
Sejibri, saRebavi, merxi, saxelmZRvanelo, suraTi, qandakeba, mozaika, kerva, aplikacia,
Zerwva, ferwera, qsova da sxva.
imis Semdeg, rac moswavleebi sworad amoarCeven da daasaxeleben xelovnebis ZiriTad
dargebs – kino, Teatri, mxatvroba, musika da sxva, maswavlebeli etyvis maT, rom xelovnebis
sxvadasxva saxeoba, anu dargebi, Zalian gansxvavdeba erTmaneTisgan: zogs vxedavT, zogi
gvesmis, zogs SegviZlia SevexoT da a.S. maswavlebeli CamoTvlis dargebis mTavar damaxa-
siaTebel niSnebs da sTxovs moswavleebs, gamoicnon, romeli niSani romeli dargisTvisaa
yvelaze metad damaxasiaTebeli (feri – mxatvroba, bgera – musika, moZraoba – cekva da a.S).
gakveTilis Semajamebel nawilSi moswavleebi maswavleblis daxmarebiT CamoTvlian
xelovnebis dargebs da gaixseneben, romelTan hqoniaT Sexeba da romelTan jer ara.
savaraudod ityvian, rom musika mousmeniaT, kino unaxavT, TeatrSi da muzeumSi jer ar
yofilan, naxati dauxatavT, magram gamofena ar dauTvalierebiaT, qandakeba unaxavT, magram
ar gaukeTebiaT. zRaprebi mousmeniaT... maswavlebels SeuZlia damatebiT hkiTxos, romeli
warmodgena an filmi moewonaT, romeli zRapari ician, uyvarT Tu ara cekva, SeuZliaT Tu
ara simRera, ician Tu ara leqsebi da sxva. ras grZnoben, rodesac lamaz melodias ismenen,
karg films uyureben, an suraTebs aTvaliereben...

31
aqtivoba 3:
– modi vnaxoT, ras grZnoben xelovani adamianebi, rodesac raimes qmnian – daxateT lamazi,
feradi naxatebi da gakveTilis dasasruls momiyeviT, ras grZnobdiT xatvis procesSi.
moswavleebi daxataven naxats Tavisufal Temaze.
gakveTilis bolos maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, kmayofilebi arian Tu ara
sakuTari namuSevrebiT, siamovnebT Tu ara xatva, raze fiqrobdnen xatvis dros da sxva.

32
I Tema: xazi
zRapari wertilebze

mizani:
wertilis, xazis da geometriuli figurebis vizualur Taviseburebebis gacnoba;
fantaziis unaris gaRviveba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 2, 4
s.g. I.3. – 1, 2, 4

masala:
saxatavi furceli, flomasterebi.

vizualuri masala:
pol siniaki detali

JorJ siora, peizaJi sioras sxva namuSevris detali ZaRliT

JorJ sioras portreti da detali

33
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs zRapars.

teqsti:
iyo da ara iyo ra, iyo geometriuli samyaro mravali samefoTi. erT samefoSi xazebi cxov-
robdnen, meoreSi – wreebi, mesameSi – samkuTxedebi, meoTxeSi – oTxkuTxedebi.

iyo kidev erTi momcro – wertilebis samefo. mas hyavda mefe – didi mrgvali wertili.
samefo imdenad patara iyo, rom sxva samefoebi arad agdebdnen da rukaze arc ki aRniSnavdnen.
wertilebs es Zalian swyindaT. moiTxovdnen, rom sxva samefoebs maTi arseboba eRiarebinaT.
roca verafers gaxdnen, gadawyvites, Zalebi gaaerTianon, sxva samefoebs daanaxon, rom
arseboben da rukazec daimkvidron adgili.
daTqmul dRes wertilebi Seikribnen, Cahkides erTmaneTs xelebi, xazebad dalagdnen da
mezoblebisken gaemarTnen. gzad xan isrebiviT miqrodnen, xan iklaknebodnen, uceb wydebodnen
da isev erTdebodnen. xazebis samefos rom miuaxlovdnen, mezoblebis SesaSineblad, texil
xazad gadaiqcnen da urCxulis kbilebs daemsgavsnen.
SeSfoTda xazebis samefo, vin moiwevs Cvenkeno?
xazebis laSqarma ki saxe icvala – gaizarda, gaiwela, xan ra forma miiRo, xan ra – samkuTxa
samefos Semouara da samkuTxedad iqca, oTxkuTxedebis samefosTan kvadratis forma miiRo,
gons mosvla ar acala da axla wreebisken gaemarTa.
aforiaqdnen xazebis da formebis samefoebi, gadawyvites, mters erTad SevutioTo,
magram gvianRa iyo – wertilebis laSqarma geometriul samyaros didi wre Semoavlo da
yvela alyaSi moaqcia.
SeSindnen mefeebi da wertilebTan elCebi afrines. wertilebis mefe maT winaSe amayad
warsdga da ganacxada:
– grcxvenodeT, mezoblebo! Cvens mniSvnelobas tyuilad uaryofT. droa wertili daesvas
am usamarTlobas!
SexedeT erTmaneTs: wreebi – moRunuli xazebi xarT, oTxkuTxedebic da samkuTxedebic
wertilebs Soris gasmul xazebs warmoadgenT. xazebo – gana Tqven erTmaneTis gverdiT
mdgomi wertilebisgan ar SedgebiT? gamodis, rom Cven, wertilebi, yoveli Tqvenganis mTavari
Semadgeneli nawilebi varT. Tu Cven davifantebiT, Tqvenc gaqrebiT!
SeSinebulma wreebma samkuTxedebs gadaxedes, samkuTxedebma – oTxkuTxedebs da bolos,
yvela xazebs miaCerda. xazebma saswrafod rukaze wertilebis samefo daxates. samefoebis
elCebma erTmaneTSi didxans iCurCules da wertilebis mefes, aRiarebis niSnad, pol siniakis
da JorJ sioras suraTebi miarTves.
am dRidan wertili geometriuli samyaros sapatio wevri gaxda.

34
zRapris wakiTxvis Semdeg maswavlebeli bavSvebs hkiTxavs:
– mogewonaT zRapari? ra SesZlebiaT wertilebs? xom darwmundiT, rom wertili Zalian
mniSvnelovania?
Semdeg sTxovs, Cahkidon erTmaneTs xelebi da dadgnen erT xazad. Semdeg Sekran wre,
dadgnen samkuTxedad, oTxkuTxedad da darwmundnen, rom erTi mTeli nawilebisgan Sedgeba.
Semdeg aCvenebs frangi mxatvrebis – JorJ siorasa da pol siniakis namuSevrebs da sTxovs
maT, daakvirdnen da aRweron, ra xerxiTaa daxatuli es suraTebi, ris Semdegac moswavleebi
daxataven naxats mosmenili zRapris Temaze.
dasasruls, moswavleebi waradgenen sakuTar namuSevars klasis winaSe da saubroben,
romeli epizodia asaxuli maT namuSevarSi.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra SeityveT dRes axali?
yy mogewonaT wertilebiT Sesrulebuli sioras da siniakis naxatebi? ratom?

aqtivoba:
moswavleebi xataven zRapris ilustracias da warudgenen namuSevars Tanaklaselebs –
xsnian, romeli epizodi daxates.

35
xazebi

mizani:
fantaziis unaris ganviTareba;
ambis SeTxzvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 3, 5
s.g. I.2. – 1
s.g. I.3. – 1, 2

asaTvisebeli terminebi:
usagno mxatvroba

vizualuri masala:
vasili kandinskisa da jeqson polokis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:
yvelaferi, rasac garSemo vxedavT, SeiZleba daixatos.
-y ra ewodebaT adamianebs, romlebic qmnian naxatebs?
-y adamianebs, romlebic xataven, mxatvrebi ewodebaT.
-y riTi xataven mxatvrebi?
-y saRebavebiT, fanqrebiT, feradi carcebiT...
-y modi, gavarkvioT, ra SeuZlia fanqars. amoarCieT Tqveni sayvareli feris fanqari,
aiReT saxatavi furceli da gausviT furcels fanqari. rogori kvali datova fanqarma,
ra daixata furcelze?
-y furcelze daixata xazi.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, aCvenon TavianTi furclebi: – yvela Tqvenganma daxata
xazi, magram yoveli Tqvenganis xazi gansxvavebulia – zogi sworia, zogi uswormasworo, zogi
daxrili... ramdenime moswavlem xazebi mkrTalad, gaubedavad gaavlo, ramdenimem – mkveT-
rad, gabedulad, viRacas daezara da patara, mokle xazi daxata... es xazi ratom aris aseTi
gamxdari – xom ar Sia? am xazs ki TiTqos eZineba, daRlilia? daakvirdiT erTmaneTis xazebs
da naxavT, rom yovel xazs Tavisi ieri aqvs, Tavisi xasiaTi. SeiZleba vifiqroT, rom xazebi
TavianTi patronis xasiaTs gamoxataven.

aqtivoba 1:
masala:
saxatavi furclebi
feradi fanqrebi
-y axla ki aseTi cda CavataroT:
-y daxuWeT Tvalebi da ase, TvaldaxuWulebma, auCqareblad gaavleT furcelze ramdenime
sxvadasxvanairi xazi.

36
moswavleebi TvaldaxuWulebi gaavleben xazebs.
-y vnaxoT, ra Sedegi miviReT – daakvirdiT Tqvens xazebs, gaixseneT, raze fiqrobdiT,
roca maT xatavdiT da miTxariT, rogori xazebi gamogividaT – xazebma dagijeres,
TvaldaxuWuli rom xatavdiT? aseTi xazebi warmogedginaT? hgvanan Tu ara xazebi
imas, ris daxatvasac apirebdiT?
-y moswavleebi imsjeleben, ra daxates. maswavlebeli SekiTxvebiT warmarTavs msjelo-
bas xazebis xasiaTis aRwerisken – mag. Cemi xazi jer gabeduli iyo, mere SeeSinda, rom
furceli damTavrdeboda, akankalda da nel-nela gaqra; an – Cemi xazebi yoCaRebi arian,
yvelas moerevian.
-y msjelobis Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs vasili kandinskis suraTebs da
moyveba ambavs:
-y erTxel mxatvarma vasili kandinskim sakuTari saxelosnodan gverdiT oTaxSi, dainaxa
kedelze miyudebuli naxati. ver icno, – Soridan ver gaarkvia, ra exata. arada, ise moe-
wona, rom gavla-gamovlaze Tvali sul iqiT gaurboda. bolos veRar moiTmina, axlos
mivida da naxa, rom misi naxati ido Tavdayira. amitomac ar ecno, ver gaarCia, ra exata
zed. maSin mixvda, rom ar aris aucilebeli, naxatze advilad sacnobi sagani exatos –
saxli, xe, adamiani da sxva amgvari ram. kargi suraTis Sesaqmnelad ubralo xazi, feri
da formac sakmarisia, Tuki maT sainteresod daalageb.
vasili kandinski

mas Semdeg kandinskis namuSevrebis mTavari `gmirebi~ swored xazebi, ferebi da geometri-
uli formebi gaxdnen. kandinskim saxelic gaiTqva, rogorc usagno mxatvrobis Semqmnelma.
naxeT, ra dReSi arian misi xazebi suraTze – TiTqos Jivil-xiviliT daWerobanas TamaSoben,
erTmaneTs misdeven, ewevian da ejaxebian, exutebian an gverds uvlian, gzas uTmoben da sdeq!
– SeSdebian. aq mTeli ambavia!
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, feradi fanqrebiT daamTavron TavianTi naxatebi –
daamaton mas nair-nairi xazebi – swori, texili, klaknili, sqeli, wvrili da a.S.
muSaobis dasrulebis Semdeg maswavlebeli ityvis:
– modi, gavacocxloT xazebi, avalaparakoT, movayoloT, rogorebi arian.
– diax, xazebs xasiaTi aqvT – zogi zantia da mdore, zogi – mkvircxli da swrafi, zogi –
jmuxi, mkveTri da uxeSi, zogi ki – rbili, alersiani da narnari.
maswavlebels moswavleebisTvis gezis misacemad SeuZlia aseTi tipis kiTxvebi dasvas:
– Senma xazebma erTmaneTi gadakveTes – damegobrdnen Tu Cxuboben? es xazebi ki, rogorc
Cans, erTmaneTs gaebutnen, jer erTad midiodnen, mere ki sxvadasxva mxares gaemarTnen da a.S.
es diskusia SesaZloa, didxans gagrZeldes da bevri saintereso versia warmoSvas. moswavleebi

37
TandaTan gaixsnebian da gzadagza moifiqreben ambebs. maswavlebelma xeli unda Seuwyos maTi
fantaziis gaRvivebas, ar daaCqaros da ar Sewyvitos es procesi.
diskusiis Semdeg maswavlebeli ityvis:
– modi, SevajamoT Cveni eqsperimentis Sedegebi da davasaxeloT, rogori xazebi davxa-
teT dRes. yovelma Tqvenganma erTi niSniT daaxasiaTos Tavisi xazebi. me daviwyeb, Tqven ki
gaagrZeleT – swori da braziani xazi, daklaknili da nazi...

38
morbenali Sxefebi

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs amerikeli mxatvris, jeqson polokis namuSevrebs.


jeqson poloki

erTxel amerikeli mxatvari jeqson poloki funjiT xelSi iatakze gafenil tilosTan
Cacucquliyo da fiqrobda, ra daexata. funjidan saRebavma CamowveTa. mxatvarma xeli uneb-
lieT aiqnia da funjidan CamoRvenTilma saRebavis wveTebma, iatakze, TviTneburad, mxiaruli
xazi daxates. polokma kidev erTxel aiqnia saRebaviani funji da iatakze dawveTebuli xazebis
Semxedvare, mixvda, rom am xerxiT Zalian lamazi, cocxali, energiuli naxatebis Seqmna Sei-
Zleba. marTalia, maTze arc araferi xatia, ubralod Sxefebi, romlebic mxiarulad daxtian,
sadRac garbian, ablabudasaviT ixlarTebian! ferebi ki ganwyobas gadmogvcems – sevdians an
xalisians, Cums an xmaurians, mZimes an msubuqs. daakvirdiT mis namuSevrebs, rogor ganwyobas
asaxaven isini? rogor fiqrobT, ra ganwyobaze iqneboda mxatvari am namuSevrebis Seqmnisas?
erT suraTze xazebi rbilad miedinebian, meoreze – TiTqos hip-hops cekvaven, mesameze ki
lamisaa afeTqdnen!
-y ra ewodeba iseT mxatvrobas, sadac mxolod xazi da feria gamoyenebuli, da arc erTi
nacnobi sagani ar xatia? aseT mxatvrobas usagno mxatvroba ewodeba.
-y aris Tu ara jeqson polokis mxatvroba usagno?
-y xom ar gaixsenebT kidev erT mxatvars, romelic aseTsave usagno naxatebs qmnida?
(vasili kandinski)
jeqson polokis msgavsad, saRebavebis SxefebiT, Tqvenc SegiZliaT sakuTari ganwyobis
gadmocema – mowyenilis da mxiarulis, mSvidis Tu aforiaqebulis. winaswar moifiqreT, ra
ferebs SearCevT Tqveni ganwyobis gadmosacemad, moamzadeT palitra da saqmes SeudeqiT.
daawveTeT saRebavi funjis frTxili moqneviT an saRebavian funjze TiTis nazad dakakunebiT.
mTavaria, saRebavi erTmaneTs ar SeasxaT. aseve mniSvnelovania, yoveli feris xmarebis Sem-
deg funji garecxoT da WiqaSi wyalic xSirad gamocvaloT, rom saRebavSi sxva feriani funji
ar CayoT. Tu wiTelsaRebavian funjs yviTelSi CayofT, iciT ra feris saRebavs miiRebT?
(narinjisfers) roca yviTeli dagWirdebaT, mis nacvlad qilaSi narinjisferi dagxvdebaT.
amitom, saRebavi palitraze gadmoiReT da iq SeazaveT sasurveli feris misaRebad.
da, rac mTavaria, muSaobis dasrulebis Semdeg samuSao adgilis milageba ar dagaviwydeT.

39
aqtivoba 2:
masala:
guaSis saRebavebi
palitra an dabal qilebSi Casxmuli, wyalSi gaxsnili guaSis saRebavebi
funji
wyali
winsafari
magidaze an iatakze dasafeni polieTileni

moswavleebi saRebavebis feradi SxefebiT qmnian abstraqtul suraTs jeqson polokis


stilSi.

aqtivoba 3:
masala:
SuSis an metalis patara burTebi
dabal qilebSi Casxmuli guaSis saRebavebi
plastmasis erTjeradi kovzebi an Canglebi
1/2 saxatavi furclebi
langrebi an Sokoladis dabalgverdebiani kolofebi
xelsawmendebi

moswavleebi saRebavebian qilebSi daamateben wyals, Caagdeben SuSis burTs, frTxilad


amoiReben (kovziT) da gadaagoreben langarze an muyaos kolofSi moTavsebul saxatav
furcelze. kolofis gverdebis odnav daxriT moswavleebs SeuZliaT marTon burTis moZ-
raobis mimarTuleba.
es operacia meordeba, sanam furceli ar gaivseba feradi xazebiT.
feris gamocvlisas burTi unda gaiwmindos xelsawmendiT.
samuSaos dasrulebis Semdeg maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs:
yy ramdenad moewonaT SuSis burTebiT xatva da ras fiqroben miRebul Sedegze;
yy romeli mxatvris namuSevars hgavs maTi naxatebi (jeqson poloki).

Semajamebeli kiTxvebi
yy mogewonaT saRebavebiT wuwaoba?
yy ra ganwyobas gamoxatavs Tqveni namuSevari?
yy Tqveni Sxefebi daxtian, darbian Tu mdored iRvrebian?
yy ra ganwyobas xedavT Tqveni megobrebis namuSevrebSi?

40
xazebi da musika

mizani:
vaCvenoT moswavleebs ZiriTadi gansxvaveba saxviTi xelovnebis or Janrs, ferwerasa da
grafikas Soris;
gavacnoT moswavleebs grafikis erT-erTi gamomsaxveli saSualeba – xazi da misi nair-
saxeobebi.

Sedegi:
s.g. I.1 – 2
s.g. I.3. – 2
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
ferwera, grafika
swori, daxrili, texili, wyvetili, klaknili, zigzagi, talRovani
Canaxati

masala:
saxatavi furclebi, romelTa (vertikalurad) kideebze daxatulia feradi koplebi, rom-
lebic aRniSnaven monakveTis Tavs da bolos. yoveli monakveTis TavSi da boloSi koplebi
erTi ferisaa, xolo yovel rigSi koplebi gansxvavebuli feris unda iyos.
saxatavi furclebi
feradi fanqrebi an flomasterebi

vizualuri masala:
Jan ogiust dominik engris ferweruli da grafikuli namuSevrebi
pablo pikasos ori naxati

audiomasala:
glukis melodia `orfevsi da evridikedan~
dimitri SostakoviCis `marSi~

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs frangi mxatvris, engris suraTebs:


– am suraTebidan romelia daxatuli fanqriT da romeli saRebavebiT?
fanqriT daxatul naxatebs grafika ewodeba, ferwera ki saRebavebiT iqmneba.
– mxatvrobis romel saxeobas SegviZlia mivakuTvnoT fanqriT daxatuli naxati, ferweras
Tu grafikas? – grafikas.
engri, iseve, rogorc mxatvrebis umetesoba, ferweruli tilos Seqmnamde akeTebda Cana-

41
xatebs. Canaxatebi exmareba mxatvrebs moifiqron, Tu rogori iqneba momavali suraTi.
SexedeT engris Canaxats – riTia daxatuli es naxati? – fanqriT, xazebiT.

aqtivoba 1:
-y axla ki gavixsenoT, rogori xazebi viciT – me dafaze davxatav xazebs, Tqven ki, daarqviT
maT saxelebi.
maswavlebeli dafaze rigrigobiT xatavs sxvadasxva tipis xazebs – swors, texils, tal-
Rovans, wyvetils da a.S. moswavleebi ki, maswavleblis daxmarebiT asaxeleben maT – swori,
vertikaluri, horizontaluri, daxrili, texili, wyvetili, klaknili, zigzagi, talRovani.

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs pablo pikasos or naxats da ekiTxeba, Tu rogori


xazebiTaa daxatuli es naxatebi (1 – klaknili, xveuli, momrgvalebuli; 2 – swori, texili,
zigzagi).

aqtivoba 2:
maswavlebeli daurigebs moswavleebs saxatav furclebs da auxsnis davalebis pirobas
– moswavleebma wertilidan wertilamde unda daxaton sxvadasxva tipis horizontaluri
xazebi. xazebi unda iyos sxvadasxva feris – im feris, ra feris wertilebic xatia furcelze.
yoveli axali xazi unda iyos gansxvavebuli tipis. xazebma SeiZleba gadakveTon erTmaneTi,
magram sawyisi da saboloo wertili daculi unda iyos.
davalebis dasrulebis Semdeg moswavleebs SeuZliaT daxaton naxati, romelSic gamoi-
yeneben sxvadasxva tipis xazebs.

meore gakveTili:

masala:
saxatavi furclebi
feradi flomasterebi

42
gakveTilis msvleloba:

– movisminoT ori musikaluri nawarmoebi da SevadaroT isini erTmaneTs.


jer maswavlebeli moswavleebs moasmeninebs glukis melodias. (4 wuTi. ix. resursebi)
– mogewonaT glukis melodia? am melodiis daxatva rom SeiZlebodes, rogori xazebiT
daxatavdiT mas? kidev erTxel moismineT am melodiis nawyveti da haerSi, xelebiT damixateT,
rogori xazebi warmogidgebaT misi mosmenisas.
maswavlebeli kvlav CarTavs glukis melodiis mokle fragments – melodia talRovani
xaziviT miedineba.

Semdeg maswavlebeli moswavleebs moasmeninebs dimitri SostakoviCis marSs (0:40) (ix.


resursebi, Sesabamisi gakv.). da svams SekiTxvas:
– rogor daxatavdiT SostakoviCis melodias?
SostakoviCis marSi hgavs wertilebs, wyvetil xazebs.
– kidev erTxel moismineT SostakoviCis marSi da haerSi, xelebiT damixateT, rogori
xazebi warmoidgineT am melodiis mosmenisas.

aqtivoba:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, musikaluri nawarmoebebis mosmeniT miRebuli
STabeWdileba gamoxaton TavianTi naxatebiT.

Semajamebeli SekiTxvebi:
yy ra ewodeba xazebiT Sesrulebul naxatebs?
yy ra ewodeba saRebavebiT Sesrulebul naxatebs?
yy romeli melodia amoirCie naxatis dasaxatad?
yy rogori xazebi ixmare am naxatis dasaxatad?

43
xazebi funjiT

mizani:
mivaCvioT moswavleebi funjis xmarebas;
funjiT monasmebiT sxvadasxva efeqtis miReba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2
s.g. I.3. – 1, 2, 3

asaTvisebeli terminebi:
zigzagi

vizualuri masala:
kompiuteriT Sesrulebuli xazebis nimuSebi
fanqriT gavlebuli xazebis nimuSebi
funjiT Sesrulebuli xazebis nimuSebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli dafaze xatavs sxvadasxva tipis xazebs – swor horizontalurs, swor verti-
kalurs, daxrils, talRovans, klaknils, texils, zigzags, da sTxovs moswavleebs, daarqvan
xazebs saxelebi – swori, daxrili, talRovani, klaknili, texili, zigzagi, wyvetili.
mas Semdeg, rac moswavleebi daasaxeleben xazebs, maswavlebeli miuTiTebs maT swor hor-
izontalur da vertikalur xazebze da SeekiTxeba, ra gansxvavebaa am or swor xazs Soris.
yy erTi xazi dawolilia, meore ki dgas.
yy dawolil xazs horizontaluri xazi ewodeba, damdgars ki vertikaluri.
maswavlebeli daxatavs dafaze horizontalurad da vertikalurad klaknil da texil
xazebs da ikiTxavs, romeli maTgania horizontaluri da romeli vertikaluri. Semdeg mas-
wavlebeli miuTiTebs, moswavleebi ki daasaxeleben xazebis srul saxelebs – swori hori-
zontaluri xazi, klaknili vertikaluri xazi da a.S.
maswavlebeli ikiTxavs, ra gansxvavebaa texilsa da klaknil xazebs Soris – texil xazs,
TiTqos gatexiliao, bevri kuTxe aqvs, klaknili ki momrgvalebulia.

44
– ra gansxvavebaa texilsa da zigzags, klaknilsa da talRovan xazebs Soris? maswavlebeli
daexmareba moswavleebs Camoayalibon, rom talRovani da zigzagi xazebi arian mowesrige-
buli, ritmuli, klaknili da texili xazebi ki araTanabrad, mouwesrigeblad igrixebian.

aqtivoba 1:
masala:
moswavlis kompiuteri
saxatavi furceli
fanqari
Savi saRebavi
funji

moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi amoirCeven `fanqars~ da daxataven swor,


texil da klaknil xazebs.
Semdeg imaves daxataven furcelze fanqriT da funjiT.
moswavleebi erTmaneTs Seadareben kompiuterSi fanqriT da funjiT daxatul xazebs da
imsjeleben msgavsebasa da gansxvavebaze, romeli xerxiT Sesrulebul xazebs aqvT xasiaTi,
romeli xerxiT Sesrulebuli xazebi moswonT da ratom.

aqtivoba 2:
masala:
saxatavi furclebi
wvrili #2-3 funji
Savi saRebavi

savarjiSo:
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, saxatav furcelze funjiT gaavlon ori swori hori-
zontaluri xazi – pirveli Tanabari dawoliT, meore xazis gavlebisas ki jer daawvnen funjs,
Semdeg nel-nela auSvan. Seadaron es ori xazi.
mesame xazis daxatvisas Cqar-Cqara daawvnen da auSvan funjs da Seadaron mesame xazi
pirvel ors.
ramdenjerme daxaton xazebi samive xerxiT, sanam SedegiT ar dakmayofildebian.
sinjon da Tavad moifiqron da daxaton sxvadasxvagvari xazebi funjis dawolis sxvadasxva
siZlieriT.

aqtivoba 3:
moswavleebi saxatav furclebze funjiT, mxolod xazebiT, gaferadebis gareSe, daxataven
naxats nebismier Temaze.

45
xazebi kvadratebSi

mizani:
xelis gavarjiSeba wvrili detalebis daxatvisas;
sizustis unaris ganviTareba;
moTminebisa da sifaqizis gamomuSaveba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 3, 4
s.g. I.3. – 1, 2

asaTvisebeli terminebi:
konturi
figura

masala:
Joan miros amosabeWdi gasaferadebeli II aqtivobisTvis (ix. danarTi)
amosabeWdi ujrebi 4X4-ze III da IV aqtivobisTvis (ix. danarTi)
dafa da markeri an carci
nimuSi III aqtivobisTvis (ix. el. resursebi)

1 da 2 aqtivobisTvis:
Joan miro
teo van dusburgi
paul klee
vasili kandinski
pit mondriani

gakveTilis msvleloba:

gakveTilis dawyebamde maswavlebeli dafaze daxatavs sxvadasxva tipis xazebs, moswav-


leebi ki daasaxeleben maT.
maswavlebeli ityvis:
-y gavlebuli xazi (maswavlebeli miuTiTebs dafaze daxatul xazebze) – swori, texili,
talRovani mxolod xazia da meti araferi.
-y modi, SevaerToT xazebis boloebi da vnaxoT, ras miviRebT – (maswavlebeli dax-
atavs dafaze wres, moswavleebi ki xataven imaves furclebze) – imisTvis, rom
swori xazis boloebi SeerTdes, es xazi unda moiRunos. ra miviReT Sedegad? – wre.
ras miviRebT, Tu zigzagis boloebs SevaerTebT? – varskvlavs.
moswavleebi SeaerTeben texili da talRovani xazebis boloebs da daasaxeleben miRebul
formebs – samkuTxedi, oTxkuTxedi, Rrubeli da sxva.
maswavlebeli gaakeTebs daskvnas:

46
-y Tu xazebis boloebs SevaerTebT, miviRebT gamosaxulebas, romelsac figura ewodeba.
-y xazs, romelic figuras SemosazRvravs (maswavlebeli TiTs gaayolebs dafaze daxatuli
figuris konturs), konturi ewodeba.

aqtivoba 1:
moswavleebi saxatav furclebze fanqriT daxataven sxvadasxva tipis xazebs, romlebic
iklaknebian, uxveven, gadakveTen erTmaneTs.
xazebis gadakveTisas miRebul figurebs gaaferadeben sxvadasxva ferad.
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, ra figurebi gamouvidaT xazebis gadakveTiT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs Joan miros, vasili kandinskisa da paul klees suraTebs
da sTxovs maT, daaTvalieron erTmaneTis namuSevrebi, Seadaron isini ilustraciebs da
gamoTqvan azri, romeli mxatvris namuSevars SeiZleba hgavdes megobrebis naxatebi.
(savaraudod, moswavleebs gauWirdebaT ilustraciebis avtorebis saxelebis warmoTqma,
amitom maT SeuZliaT daasaxelon ilustraciebis nomrebi. saxelebs ki, maswavlebeli Seax-
senebs).

aqtivoba 2:
masala:
Joan miros gasaferadebeli naxati
feradi fanqrebi

maswavlebeli amobeWdavs da daurigebs moswavleebs Joan miros suraTis gasaferadebel


variants, romelsac moswavleebi gaaferadeben feradi fanqrebiT.
gaferadebis dawyebamde maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen Joan miros naxatis
konturul gamosaxulebas, ipovon da daasaxelon amocnobili figurebi (Tvali, varskvlavi,
wre, kacuna...).
ar aris aucilebeli zedmiwevniT zustad gadaxatva – dasaSvebia, moswavlem Tavisi
gemovnebiT SearCios ferebi.

aqtivoba 3:
moswavleebi kvadratebad dayofil furcelze, kvadratebSi, Caxataven xazebs: yoveli kva-
drati kididan kidemde unda gaivsos erTi tipis xazebiT (swori, zigzagi, klaknili, daxrili).
aqtivobis amocanaa, moswavleebma xazebi daxaton Tanabari daSorebiT.
rodesac yvela kvadrati Seivseba, maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, gaaferadon
kvadratebSi Caxatul xazebs Soris sivrceebi, daakvirdnen namuSevars, Seadaron igi Sav-
TeTr nimuSs da imsjelon, ra Seicvala naxatSi gaferadebis mere.

47
aqtivoba 4:
moswavleebi kvadratebad dayofil furcelze, yovel kvadratSi Caxataven da gaaferadeben
geometriul sxeulebs (koplebs, samkuTxedebs, patara kvadratebs an wreebs).

aqtivoba 5:
ist-is davaleba: xazebiT SeerTebiT figurebis miReba.
http://www.colorwithleo.com/game_completeshapeB.php

48
saniSni mondrianis stilSi

mizani:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis gacnoba;
xelovnebis nimuSebis Sedarebis, saerTo niSnebis danaxvis da maTze saubris unaris gan-
viTareba;
sakuTari xeliT dekoratiuli nivTis Seqmnis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. 1.1. – 2, 3, 8
s.g. 1.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba

masala:
TeTri muyaos naWrebi
fanqari
saxazavi
makrateli
flomasterebi

vizualuri masala:
pit mondrianis stilSi Sesrulebuli namuSevrebi, mondrianis stilSi Sesrulebuli
dekoratiuli nivTebi

saniSnis gakeTebis nimuSi:

gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs pit mondrianis (SeniSvna: pit mondrianis saxelisa
da gvaris damaxsovreba moswavleebs ar moeTxovebaT) namuSevrebs da mondrianis stilSi
Seqmnili dekoratiuli nivTebis suraTebs:
-y ra saerTos xedavT pit mondrianis suraTebsa da dizainerebis mier Seqmnil nivTebs
Soris? (am nivTebze iseTive naxatebia, rogoric suraTebze.)
-y es nivTebi dekoratiuli xelovnebis nimuSebia da isini mondrianis suraTebis miba-
ZviTaa Seqmnili.

49
-y ratom miekuTvneba mondrianis suraTebi mxatvrobas, dizainerebis Seqmnili nivTebi
ki dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebas?
-y dizainerebis mier Seqmnili namuSevrebi SeiZleba yoveldRiur cxovrebaSi gamoviyenoT,
suraTebi ki daxatulia - isini gankuTvnilia imisTvis, rom maT vuyuroT da davtkbeT
maTi silamaziT.

pit mondrianis xazebi da feradi oTxkuTxedebi mis sicocxleSive moewonaT dizainerebs.


dResac, misi suraTebis gavleniT iqmneba yoveldRiuri moxmarebis sagnebi – Wiqebi, tansac-
meli, baliSebi da pirsaxocebi, moduri aveji, aseve formdeba interierebi da warmoidgineT,
am stilSi Senobebic ki Sendeba.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen mondrianis suraTebs da moZebnon, Tu ra


aris damaxasiaTebeli, riTi gamoirCeva am mxatvris xelwera; ipovon, romel ferebs ar xma-
robda mxatvari (mwvane, narinjisferi, iisferi). romel ferebs iyenebda is yvelaze xSirad?
(wiTels, yviTels, lurjs, TeTrs da Savs.)
moswavleebi imsjeleben da CamoTvlian mondrianis namuSevrebisTvis damaxasiaTebel niS-
nebs (feri, swori xazebi, oTxkuTxedebi), ris Semdegac Seudgebian mondrianis namuSevrebis
stilis dacviT dekoratiuli nivTis – wignis saniSnis damzadebas.

aqtivoba:
moswavleebi daWrian TeTr furclebs daaxloebiT 4 sm siganis da 15 sm sigrZis zolebad,
saxazaviT da fanqriT daxataven vertikalur da horizontalur xazebs, gaamuqeben maT Savi
flomasteriT, xazebis gadakveTiT miRebul oTxkuTxedebs ki gaaferadeben feradi flo-
masterebiT.
gaferadebul saniSnebs zonariT an lentiT SeiZleba gaukeTdes foCebi.

50
II Tema: forma
geometriuli figurebis xatva kompiuterSi

mizani:
geometriuli figurebis saxelebis aTviseba;
kompiuterul programaSi elementaruli figurebis daxatvis unari.

Sedegi:
s.g. I.1 – 10
s.g. I.2. – 2
s.g. I.3. – 3

asaTvisebeli terminebi:
wre, oTxkuTxedi, samkuTxedi, kvadrati, marTi.

masala:
saxatavi furceli, fanqari an moswavlis kompiuteri
geometriuli formebis damTxveva (saxaliso onlain kompiuteruli TamaSi, ist-is davale-
ba):
http://www.abcya.com/shapes_geometry_game.htm
da (saxaliso onlain kompiuteruli TamaSi: xelovneba (saxaliso SemecnebiTi TamaSi
musikasa da xelovnebaSi):
http://buki.ge/programsarchive-5.html

gakveTilis msvleloba:

davalebis Sesrulebis dros Zalian xSirad dagvWirdeba sxvadasxva formis geometriuli


figurebis daxatva, gamoWra da gamoZerwva. dRes gavecnoT ramdenime figuras, viswavloT
maTi saxelebi da vnaxoT, ra aqvT maT saerTo da gansxvavebuli.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, xelebiT aCvenon, sad aris – qveviT, zeviT, marjvniv,
marcxniv. rogoria swori xazi, daxrili xazi.

davaleba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs vasili kandinskis suraTebs da Txovs maT, ipovon da
daasaxelon geometriuli figurebi.

aqtivoba 1:
maswavlebeli karnaxobs, moswavleebi ki xataven kompiuteris saxatav programaSi (Tu

51
moswavleebs ar aqvT kompiuteri, igive davaleba SeiZleba Sesruldes saxatav furcelze
fanqriT) `fanqriT~, swori xazebiT:
– gaavleT daxrili xazi qvevidan zeviT, amave wertilidan, meore mxares, gaavleT daxrili
xazi zevidan qveviT, SeaerTeT es ori xazi swori, xaziT.
– ra gamovida? – samkuTxedi
Semdeg maswavleblis karnaxiT daixateba oTxkuTxedi:
erTmaneTis pirdapir daxateT ori swori xazi, SeaerTeT erTmaneTTan xazebis boloebi.
ra gamovida? – oTxkuTxedi.

rodesac orive figura daixateba, maswavlebeli ityvis:


– davTvaloT kuTxeebi – ramdeni kuTxe aqvs samkuTxeds? – 3. amitomac hqvia mas samkuTxedi.
– ramdeni gverdi aqvs samkuTxeds? – 3
aseve daTvlian oTxkuTxedis kuTxeebs da gverdebs.
– dafiqrdiT da daxateT figura, romelsac xuTkuTxeds davarqmevdiT – ramdeni kuTxe
eqneba aseT figuras? ...eqvskuTxeds?
maswavlebeli dafaze daxatavs kvadrats da marTkuTxeds.
– dafaze daxatuli orive figura oTxkuTxedia. daakvirdiT da miTxariT, ra gansxvave-
baa maT Soris?
moswavleebi daakvirdebian oTxkuTxedebs da aRniSnaven gansxvavebebs – mag. ityvian, rom
erTi oTxkuTxedis gverdebi tolia, meores ki ori gverdi ufro grZeli aqvs.
maswavlebeli auxsnis moswavleebs, rom oTxkuTxeds, romelsac yvela gverdi toli aqvs,
kvadrati hqvia.
– Cven viciT, rom am figuras (miuTiTebs samkuTxedze) samkuTxedi hqvia imitom, rom mas
sami kuTxe aqvs, am figurebs (miuTiTebs marTkuTxedze) ki oTxkuTxedi imitom hqvia, rom
oTxi kuTxe aqvs, magram mas amave dros marTkuTxedsac vuwodebT. rogor fiqrobT, ras niS-
navs sityva marTkuTxedi?
– es niSnavs, rom am figuras kuTxeebi aqvs swori, gamarTuli, anu marTi. maswavlebeli
sTxovs moswavleebs, dasxdnen sworad, gaimarTon, rogorc marTi kuTxeebi.
arsebobs Tu ara figura, romelsac arc erTi kuTxe ara aqvs?
– aseTi figura aris wre. wre mrgvalia da kuTxeebi ara aqvs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs vasili kandinskis namuSevrebs da sTxovs maT, amoicnon
da daasaxelon maTTvis nacnobi geometriuli figurebi.

aqtivoba 2:
moswavleebi furcelze, an moswavlis kompiuteris saxatav programaSi (maswavleblis dax-
marebiT) daxataven oTxkuTxedebs da samkuTxedebs da gaaferadeben maT sxvadasxva ferebiT.

52
geometriuli figurebis jaWvi

jgufuri samuSao

mizani:
makratlis xmarebis unaris ganviTareba;
dResaswaulisTvis mosarTavis damzadebis unaris ganviTareba;
qaRaldiT geometriuli figurebis damzadebis erT-erTi xerxis aTviseba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 8
s.g. I.2. – 4

asaTvisebeli terminebi:
geometriuli figurebis saxelebi

masala:
feradi qaRaldebi
makrateli
webo

vizualuri masala:
jaWvis damzadebis nimuSi

gakveTilis msvleloba:

sasurvelia, es aqtivoba miesadagos romelime saklaso RonisZiebas.


vinaidan aqtivobis mizania, mivaCvioT moswavle makratlis xmarebas da sifaqizes, gamovu-
muSaoT mas Tvalis da xelis koordinacia, am da msgavsi aqtivobebis dros ar aris sasurveli
saxazavis xmareba. maswavlebelma unda aCvenos moswavleebs, rogor jobia makratlis xmareba,
urCios maT imuSaon yuradRebiT da auCqareblad; ar unda dauwunos maT uswormasworod
Sesrulebuli samuSao. moswavleebi nel-nela mieCvevian sizustes.

53
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor keTdeba figurebi qaRaldis zolisgan:
feradi qaRaldi unda daiWras viwro zolebad. drois mosagebad, yoveli moswavle daWris
1-2 feris qaRalds da daWril zolebs gaunawilebs megobrebs.
zolebis boloebi dawebdes ise, rom gamovides wre.
wres TiTebiT ukeTdeba nakecebi – ramdeni kuTxec gaukeTdeba wres, iseT figuras miiRe-
ben – samjer mokecil wres sami kuTxe eqneba, Sesabamisad, gamova samkuTxedi da a.S.
rodesac moswavleebi aiTviseben elementaruli figurebis damzadebas, maswavlebels
SeuZlia gaarTulos amocana da SesTavazos maT wreebis sxvadasxva (SigniT da gareT) mxares
Cakecva, ris Sedegadac miiReba varskvlavis msgavsi figurebi.
yoveli ori figura unda gadaebas erTmaneTs mesamiT.
maswavlebeli urCevs moswavleebs, axali, saintereso formis figuris gakeTebis SemTx-
vevaSi, gauziaron megobrebs aRmoCena; aseve, daexmaron erTmaneTs jaWvis gakeTebis dros.

aqtivoba:
moswavleebi daWrian ferad qaRaldebs wvril zolebad. yoveli moswavle feradi zolebiT
gaakeTebs oTxkuTxedebs, samkuTxedebs, wreebs, varskvlavebs. yoveli mesame figura, boloe-
bis dawebebamde, unda gaeyaros or gamzadebul figuraSi da mere dawebdes misi boloebi
imisTvis, rom gakeTdes jaWvi.
moswavleebi gadaabamen erTmaneTis gakeTebul jaWvebs erT grZel girlandad da morTaven
saklaso oTaxs romelime RonisZiebis dros.

onlain saxaliso TamaSi, ist-is davaleba:


http://www.colorwithleo.com/game_completeshapeB.php

54
ritmi da simetria ornamentSi

mizani:
SemoqmedebiTi unarebis ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 3, 4, 5, 7

asaTvisebeli terminebi:
ritmi
ornamenti
simetria

masala:
ornamentebis amosabeWdi konturuli gamosaxulebebi (ix. danarTi)
muyaos kvadratuli formis naWeri
plastilini
qviSa, brinji, wiwibura, qinZis Tesli da sxva marcvleuli
pva webo
plastilinis dana an xis Cxiri
fanqari
fargali an mrgvali sagani

vizualuri masala:
ornamentebis gamosaxulebebi:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs wriuli ornamentebis gamosaxulebebs.


– rogor fiqrobT, ra hqvia am naxatebs?
savaraudod, moswavleebi ver upasuxeben, rom es naxatebi ornamentia.

55
yy maswavlebeli sTxovs moswavleebs aRweron naxatebi da damxmare kiTxvebiT daexmareba maT
Camoayalibon, rom am naxatebze xatia yvavilebi, samkuTxedebi, wreebi, oTxkuTxedebi, mze.
maswavlebeli miaqcevs moswavleTa yuradRebas imaze, rom naxatebze daxatuli wreebi,
oTxkuTxedebi da sxva detalebi meordeba da es detalebi SemTxveviT ki ar arian gabneuli
naxatze, aramed mowesrigebulad arian dalagebuli.
aseT wesrigs ritmi ewodeba.
yy iciT Tu ara, ra aris ritmi da sad gsmeniaT es sityva?
savaraudod, moswavleebi ityvian, rom es sityva musikis gakveTilze gaugoniaT.
yy ritmi aris mowesrigebuli monacvleoba. magaliTad, weliwadis droebisa da dRe-Ra-
mis monacvleoba, Cveni guliscema, sunTqva, siaruli... xelovnebaSi ritmi Tavs iCens
cekvaSi, poeziasa da musikaSi, arqiteqturasa da mxatvrobaSi.
yy mxatvrobaSi naxatebs, romlebSic daxatuli detalebi raime ritmis mixedviT meordeba,
ornaments uwodeben.
yy axla ki moimarjveT feradi fanqrebi, amoarCieT ornamenti da gaaferadeT igi. (gafera-
debis dawyebamde, maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, rom maT SeuZliaT TavianTi
gemovnebiT gaamdidron naxati da Caamaton raime detalebi – damatebiTi xazebi, koplebi
da sxva).
yy umjobesia, gaferadeba daiwyoT Suidan. gaferadebis procesSi Tqven ukeT dainaxavT,
Tu ras niSnavs ritmi ornamentSi.

aqtivoba 1:
masala:
wriuli ornamentebis amobeWdili konturuli gamosaxulebebi
feradi fanqrebi
maswavleblis mier amobeWdili ornamentebis Sav-TeTri gamosaxulebebidan moswavleebi
amoirCeven erT-erT nimuSs da feradi fanqrebiT gaaferadeben mas.
gakveTilis bolos maswavlebeli Seinaxavs gaferadebul ornamentebs, momavali gakveTil-
isTvis.

II gakveTili
gakveTilis dasawyisSi maswavlebeli daurigebs moswavleebs maT mier gaferadebul orna-
mentebs da gamohkiTxavs, ra ewodeba am naxats, ra detalebs Seicavs, ra detalebi daamates da
ratom, ra ferebiTaa gaferadebuli ornamenti, moewonaT Tu ara aseTi naxatis gaferadeba,
ra gauWirdaT, ras Secvlidnen.
Semdeg maswavlebeli kidev erTxel aCvenebs moswavleebs sailustracio ornamentebis
nimuSebs.
– yvela suraTi, romelic Tqven naxeT, ornamentia. kidev erTxel daakvirdiT, Tu rogor
meordeba am ornamentebSi sxvadasxva detali.
maswavlebeli hkiTxavs moswavleebs, ra gansxvavebas xedaven am ornamentebs Soris.
-y ra formaSia Caxatuli ornamenti?
-y zogi wreSia Caxatuli, zogi oTxkuTxedSi.

56
-y maswavlebeli sTxovs moswavleebs, xeli daafaron ornamentis jer erT naxevars da
Semdeg meore naxevars da ikiTxavs, Tu ra SeamCnies maT, – ornamentis orive naxevari
erTnairia.
-y maswavlebeli sTxovs moswavleebs, xeli daafaron ornamentis jer erT naxevars da Sem-
deg meore naxevars da ikiTxavs, ra SeamCnies maT, – ornamentis orive naxevari erTnairia.
– movlenas, rodesac raime mTlianis ori naxevari erTnairia, simetria ewodeba.
ornamentebi, romlebsac me gaCvenebT, simetriulia.
maswavlebeli kiTxavs moswavleebs, unaxavT Tu ara sadme simetria. moswavleebi, maswav-
leblis daxmarebiT daasaxeleben: yvavils, foTols, adamianis saxes, adamianis sxeuls,
pepelas, Wiamaias, fifqs da a.S.

aqtivoba 2:
moswavleebi saxatav furclebze Semoxazaven wres (wre SeiZleba gamoiWras).
wreze fanqriT gaavleben vertikalur da horizontalur xazebs ise, rom wre oTx nawilad gaiyos.
yovel meoTxedSi fanqriT Caxataven raime martiv detalebs (yvavilebi, varskvlavebi, sam-
kuTxedebi, koplebi, xazebi...) ise, rom naxati simetriuli gamovides da gaaferadeben orna-
ments.
amocanis gasarTuleblad, maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs damatebiTi
xazebis gavlebiT naxatis met nawilad dayofa.

SeniSvna: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob saxatav programas, romelic


maT kompiuterSi simetriuli naxatebis daxatvis saSualebas miscems (ix. resursebi)

aqtivoba 3:
masala:
muyaos kvadratuli formis naWeri
plastilini
qviSa, brinji, wiwibura, qinZis Tesli da sxva marcvleuli
pva webo
plastilinis dana an xis Cxiri
fanqari
fargali an mrgvali sagani
moswavleebi muyaos naWrebze Semoxazaven da gamoWrian wres (wre SeiZleba ar gamoiWras).
fanqriT wres gayofen oTx nawilad da Caxataven martiv detalebs.
wres kideze Semoavleben plastilinis SedarebiT msxvil lents.
wris centrSi daawebeben plastilinis patara burTs.

57
daamzadeben plastilinis wvril zonarebs da daawebeben maT fanqriT moniSnul xazebze.
cariel sivrceebs wausvamen webos da Seavseben maT brinjiT, qviSiT da sxva fxvieri
masaliT.

aqtivoba 4:
trafaretis damzadeba simetriuli ornamentis anabeWdisTvis
masala:
kvadratis formis saxatavi furclebi; makrateli; saRebavebi; erTjeradi TefSi; Rrubeli
funji; wyali; Savi flomasteri; qaRaldis skoCi.

moswavleebi kvadratul furcels dakecaven orjer, nimuSis mixedviT (SedarebiT xel-


marjve moswavleebs SeuZliaT furceli mokecon samjer).
mokecil gverdebze gamoWrian rac SeiZleba bevr figuras (samkuTxas, oTxkuTxas, naxe-
varwres, naxevarmTvares da sxva).
gaSlian furcels, dadeben mas saxatav furcelze da kideebs daamagreben qaRaldis skoCiT.
daasxamen cot-cota saRebavs erTjerad TefSze, daadeben saRebavs Rrubels da saRebavi-
ani RrubliT (sxvadasxva feriT) dafaraven naxvretebs.
moxsnian da Sedegad miiReben ornamentis anabeWds.

aqtivoba 5:
simetriuli ornamentis xatva onlain kompiuterul programaSi:
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm
da:
http://buki.ge/programsarchive-5.html
xelovneba (saxaliso SemecnebiTi TamaSi musikasa da xelovnebaSi)

58
cifruli naxati

mizani:
cifruli teqnologiebis aTviseba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 10

asaTvisebeli terminebi:
grafikuli dizainis niSan-simboloebi

masala:
kompiuteri, grafikuli dizainis programa.

vizualuri masala:
mocemuli aqtivobisTvis moswavleebisTvis asaxsneli funqciebi:

uswormasworo
moniSvna
saSleli
pipeti moniSvna
fanqari feris Casxma
sasxurebeli gadideba

swori xazi funji

marTkuTxedi teqsti
mravalkuTxedi
wre, ovali
blagvkuTxedi
samganzomilebiani
geometriuli
figurebi foniT
samganzomilebiani
geometriuli saxatavi are
figurebi fonis gareSe

59
samuSaos etapebi:

gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs grafikuli dizainis programis ramdenime sabazo
niSan-simbolos da uxsnis, rogor daxaton wre an ovali, Caasxan masSi sasurveli feri da
gaavlon xazi. maswavlebeli xatavs ferad buStebs. Semdeg aCvenebs, rogor daarqvan fails
saxeli da Seinaxon kompiuteris mexsierebaSi.

Semajamebeli kiTxvebi:
-y ra iswavleT dRes axali?
-y ra iyo yvelaze rTuli?
-y ra gagiadvildaT?
-y ras SecvlidiT Tqvens naxatze?
-y xeliT xatva girCevniaT Tu kompiuteriT? ratom?
-y kompiuterSi xatva ras giadvilebT?
-y gaferadeba kompiuterSi ufro advilia Tu xeliT?
-y swori xazis gavleba kompiuterSi ufro advilia Tu xeliT?

60
-y SeadareT namuSevrebi erTmaneTs da dafiqrdiT, kompiuterSi naxatiT mixvdebiT, visi
namuSevaria Tu isini SeiZleba erTi adamianis naxatebs hgavdes?
-y xeliT Sesrulebul namuSevrebSi amoicnobT, visia namuSevari, Tu isinic erTi adami-
anis Sesrulebuls hgavs? (im SemTxvevaSi, Tu moswavleTa umravlesoba CaTvlis, rom
kompiuteruli naxatebi erTmaneTis msgavsia, xolo xeliT naxatebi – gansxvavebuli,
daskvnis saxiT, maswavlebels SeuZlia Tqvas, rom yoveli adamianis mier xeliT gavle-
bul xazSi, SerCeul ferSi, dasmul laqaSi im adamianis xasiaTi da guneba-ganwyoba Cans.
kompiuteri ki manqanaa, romelsac ar gaaCnia emocia da xasiaTi. amitom, kompiuter-
uli naxatebi moklebulia adamianur ganwyobas. Tumca, aris SemTxvevebi, rodesac
kompiuteruli naxati saqmes aadvilebs, dros zogavs da gamocdili mxatvris xelSi
sasurvel efeqtsac aRwevs.

aqtivoba:
moswavleebi xataven grafikuli dizainis programiT

61
aplikacia matisis stilSi

mizani:
moswavleebisTvis aplikaciis teqnikis gacnoba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 3, 4, 5
s.g. I.3. – 1, 2, 3, 4, 5
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
aplikacia, centri, foni, spirali

masala:
TeTri da feradi qaRaldebi, webo, makrateli.

vizualuri masala:
lokokinas foto:

anri matisi, lokokina

anri matisi muSaobis dros

62
gakveTilis msvleloba:

frang mxatvars anri matiss xandazmul asakSi siaruli uWirda, magram radgan muSaobas
miCveuli iyo, usaqmod ver Cerdeboda. gorgolaWebian etlSi ijda, feradi qaRaldebisgan
sxvadasxva formas Wrida da TeTr fonze awebebda (foni aris zedapiri, romelzec gamosa-
xulebas xatavT).

ase Seiqmna misi `lokokina~.

instruqcia:
es aplikaciaa. aplikacia franguli sityvaa da raime zedapirze gamosaxulebis damagrebas,
dawebebas, dakvras niSnavs.
daakvirdiT, ra msgavsebaa am aplikaciasa da namdvil lokokinas Soris? (spiraluri anu
xveuli wyoba). gansxvaveba? – feri, masala.
– daakvirdiT matisis aplikacias, namdvili lokokinasi ra feri aklia? – yavisferi. ra
ferebi gamoiyena mxatvarma?
moswavleebi CamoTvlian: wiTeli, narinjisferi, yviTeli, mwvane, lurji, iisferi, Savi.
– yvela mwvane erTnairia Tu gansxvavdebian erTmaneTisgan? – aris Ria da muqi mwvane.
kidev romeli feris Ria da muqia gamoyenebuli? – iisferis.
ra feria CarCo? – narinjisferi.
– ra feris qaRaldi daaweba mxatvarma centrSi anu SuaSi? – mwvane.
– haerSi TiTiT moxazeT misi xveulis mimarTuleba – gaayoleT TiTi ferad qaRaldebs
centridan (Suidan) kideebisken – rogori xazi gamogividaT? rogoria es xazi? – xveuli.
– aseT xveul xazs spirali ewodeba (maswavlebeli dafaze xatavs spirals).

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs namdvili lokokinas fotos da sTxovs, misi xveulis


mimarTuleba moxazon haerSi TiTiT.

63
– axla ki SevadaroT namdvili lokokina da matisis aplikacia – xedavT msgavsebas? msgavse-
ba isaa, rom orive spiralis xveuls miuyveba.
– modiT SevejibroT mxatvars, Cvenc gavakeToT lokokinas aplikacia.
maswavlebeli urigebs moswavleebs masalebs da eubneba, rom TeTri furceli unda gamoi-
yenon fonad. foni – es aris are gamosaxulebis garSemo anu zedapiri, romelzec gamosaxuleba
unda daxatoT.

instruqcia:
furcelze ubralo fanqriT unda daxaton spirali. feradi furclebisgan gamoWran sxva-
dasxva forma, wausvan webo da daawebon TeTr zedapirze, spiralis gayolebaze. SeuZliaT
gaaformon namuSevari CarCoTi, romelzec spiralebs daxataven.
roca daamTavreben, Seadaron sakuTari da matisis namuSevrebi, visi ufro hgavs lokokinas,
visi ufro Wrelia, Tu erTi ferisaa da romeli jobia – erTi ferisa Tu Wreli.
dasasruls, maswavlebeli ekiTxeba:
– sxvadasxva ferisa da formis feradi qaRaldebis rogori wyobiT SeiZleba, davuSvaT
peplis, Wiamaias an kaliis Seqmna aplikaciis teqnikiT?
maswavlebeli aZlevs moswavleebs saSinao davalebas:
Tu sxva ramis gamosaxva gsurT, jer daalageT gamoWrili formebi TeTr furcelze,
gaanawileT sasurveli gamosaxulebis misaRebad da Semdeg daawebeT.
Semdeg gakveTilze, saSinao davalebis naxvisas, maswavlebeli ekiTxeba, ra gamosaxes,
ramdenad hgavs maTi aplikacia sasurvel frinvels/cxovels/mwers/qvewarmavals. ra xerxiT
miaRwies am msgavsebas.

Semajamebeli kiTxvebi:
• ra hqvia gamoWrili formebis dawebebis teqnikas?
• ra aris foni?
• ras niSnavs sityva `centri~?
• mogewonaT aplikaciis teqnikaSi muSaoba? ratom?
• aplikaciiT girCevniaT gamosaxulebis Seqmna Tu xatviT? ratom?
• ra gagiZneldaT yvelaze metad?
• ra mogwonT Tqvens namuSevarSi yvelaze metad?
• xelaxla rom akeTebdeT, ras SecvlidiT?

moswavleebis namuSevrebi:

64
notani

mizani:
faqizi samuSaos Sesrulebis unaris gamomuSaveba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 5, 8
s.g. I.3. – 5

masala:
A4 saxatavi furceli
muqi feris (Savi, lurji, wiTeli, mwvane kvadratuli furclebi)
fanqari
makrateli
webo

vizualuri masala:
http://www.teachkidsart.net/basic-japanese-notan-designs-for-1st-grade-up/
https://www.youtube.com/watch?v=JrEDpWAuOM4
https://www.youtube.com/watch?v=5VXsf0pjTl0

aqtivoba 1

aqtivoba 2 aqtivoba 3

gakveTilis msvleloba:
CineTsa da iaponiaSi Zalian uyvarT qaRaldisgan dekoratiuli nivTebis damzadeba. am
qveynebSiQ Tavad qaRaldis damzadebac ki xelovnebad miiCneva. qaRaldisgan akeTeben maraoebs,
qolgebs, niRbebs, franebs da farnebs, lamaz baraTebs, qandakebebs.

65
dRevandel gakveTilze Cven gavecnobiT notanis xelovnebas – iaponeli bavSvebis sayvarel
gasarTobs. notani iaponuri dizainis erT-erTi saxeobaa, romelic erTmaneTis sawinaaRmde-
go – muqis da Rias dapirispirebazea agebuli.
Cinelebi da iaponelebi gansakuTrebuli moTminebiT da samuSaos faqizad Sesrulebis
unariT gamoirCevian.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs notanis nimuSebs da ityvis:
erTi SexedviT es namuSevrebi rTuli gasakeTebeli Cans, magram Tu yuradRebiT daak-
virdebiT, aRmoaCenT, rom aseTi silamaze Zalian martivad SeiZleba gakeTdes. daakvirdiT
suraTebs da moifiqreT:
yy rogor SeiZleba aseTi namuSevris gakeTeba?
yy ra masala dagvWirdeba?
yy ra iaraRi dagvWirdeba?
moswavleTa pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli aCvenebs maT notanis damzadebis
videomagaliTs, an Tavad aCvenebs da auxsnis maT proceduras.

aqtivoba 1:
martivi notanis damzadeba:
moswavleebi kvadratis formis feradi (jobia Savi) furclebis oTxive gverdze, erTmane-
Tis pirispir daxataven martiv geometriul formebs – or samkuTxeds da or oTxkuTxeds
ise, rom furclis Suaguli darCes carieli.
gamoWrian daxatul formebs.
yvela detals daalageben TeTr qaRaldze – ZiriTad nawils dadeben da daawebeben TeTri
qaRaldis centrSi. gamoWril detalebs daalageben da daawebeben TavianTi budeebis piris-
pir – yoveli TeTri formis gaswvriv unda daidos aseTive Savi forma.

aqtivoba 2:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs amocanis garTulebas – feradi kvadratis gver-
debze unda gamoiWras gansxvavebuli formebi – samkuTxedi, oTxkuTxedi, an moswavleebis
mier mofiqrebuli uswormasworo formebi.
yovel amoWril formaze moswavleebi daxataven da gamoWrian am formis dapataravebul
variants.
gamoWril nawilebs daalageben da daawebeben TeTr qaRaldze iseTive wesiT, rogorc
pirvel aqtivobaze– yoveli TeTri formis gaswvriv ideba misi identuri Savi forma.

SeniSvna:
maswavlebelma unda misces moswavleebs Tavisufleba da ar aiZulos davalebis pirobis
zustad Sesruleba im SemTxvevaSi, Tu romelime maTgans gauCndeba survili, geometriuli
formebis nacvlad sakuTari fantaziiT Seqmnili formebi gamoWras.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, imuSaon faqizad da ecadon, muSaobisas ar SeuSalon
erTmaneTs xeli.
am meTodiT SeiZleba damzaddes saaxalwlo misaloci baraTebic (saaxalwlo Temis Sesa-
ferisi formebis gamoWriT).

66
III Tema: feri
feradi laqebi CarCoSi

2 gakveTili

mizani:
gemovnebis ganviTareba;
ferebis Sexamebis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 3
s.g. I.2. – 1, 2

masala:
2 saxatavi furceli
sqeli Savi qaRaldi (A4 furclis meoTxedi)
12-feriani guaSis saRebavebi
funji
wyali
ubralo fanqari
makrateli
webo
maswavlebels moswavleTa raodenobis mixedviT damzadebuli aqvs sxvadasxva feris
patara furclebi-fantebi.

vizualuri masala:
CarCos damzadebis nimuSi:

67
gakveTilis msvleloba:

sasurvelia, am aqtivobis Sesrulebisas moswavleebi isxdnen magidebis garSemo iseTi


raodenobiT, rom jgufis yovel wevrs erTi gansxvavebuli feris saRebavi hqondes (yvelaze
did jgufSi 11 moswavle, mcireSi ki 6). SesaZloa, maswavlebelma Tavad moifiqros ukeTesi
sistema, rom moswavleebma erTmaneTs saxatavi furclebi gadaawodon ise, rom furclebi ar
daiWmuWnos, daixes an gaidRabnos.
maswavlebeli ityvis:
dRes Cven viTamaSebT ferebiT – gavakeTebT feradi laqebiT aWrelebul namuSevrebs,
davakvirdebiT ferebs, SeviswavliT, Tu rogor grZnoben ferebi Tavs erTmaneTis gverdiT,
ra emarTebaT ferebs, rodesac isini erTmaneTs Seerevian.

sanam ferebiT TamaSs daviwyebdeT, unda davamzadoT patara CarCo, romelic ferebis
SeswavlaSi dagvexmareba.
aiReT patara oTxkuTxa Savi furceli, mokeceT Suaze da mokecili mxridan, fanqriT
daxateT CarCos naxevari.
mokecil qaRaldze gamoWeriT Suaguli (maswavlebelma unda miaqcios yuradReba imas,
rom gamoWra daiwyon nakecis mxridan) gaSaleT qaRaldi – CarCo mzadaa.
damoukideblad daamzadeT meore CarCo.
CarCoebi daalageT usafrTxo adgilas, rom xatvis dros ar dasveldes.
amis Semdeg maswavlebeli gaaTamaSebs fantebs, romlebzec weria ferebis saxelebi – yovel
moswavles TiTo feri Sexvdeba. maswavlebeli moswavleebs ganaTavsebs ise, rom ori erTnairi
feris mflobeli jgufSi gverdigverd ar moxvdes.

aqtivoba 1:
yoveli moswavle swrafi moZraobiT, saxatav furcelze, funjiT svams ferad laqas da
gadaawodebs furcels megobars, romelic am furcelze, sxva feris saRebaviT daamatebs
axal laqas. furclebi ivlis wreze, sanam mTlianad ar gaivseba laqebiT.

laqebi SeiZleba iyos dasmuli nebismier adgilas, nebismieri zomis, SeiZleba gadakveTon
an Seerion erTmaneTs. laqebi SeiZleba daixatos monasmiT, dawveTebiT, gaidRabnos da a.S.
moswavleebi daaTvaliereben dasrulebul namuSevrebs da imsjeleben miRebul Sedegze.
rodesac namuSevrebi gaSreba, winaswar momzadebul CarCos daadeben namuSevris sxvadasxva
adgils, ipovian yvelaze lamaz monakveTebs, daawebeben zed CarCos da SemoaWrian garSemo
zedmet furcels.
Sedegad gamova CarCoSi Casmuli, patara zomis abstraqtuli namuSevrebi.

dasrulebuli namuSevrebis ganxilvisas maswavlebeli SekiTxvebiT warmarTavs msjelobas:


– Tqveni azriT, romeli ferebi uxdeba erTmaneTs, romeli ara, romeli ferebi grZnoben

68
erTmaneTis gverdiT Tavs kargad da romlebi uSlian erTmaneTs?
– siWreleSi romeli ferebi Cans ufro mkveTrad da romeli ikargeba;
– romeli ferebi `Cagraven~ sxva ferebs;
– ra emarTeba ferebs, rodesac erTmaneTs Seerevian, gadaefarebian.

aqtivoba 2: (meore gakveTili)


meore aqtivoba pirvelis identuria, im gansxvavebiT, rom moswavleebi aRar imuSaveben
jgufSi. yovel moswavles eqneba saRebavebis sruli nakrebi da saxatav furcels gaavsebs
Tavisi gemovnebiT SerCeuli ferebiT.
namuSevrebis ganxilvisas moswavleebi imsjeleben imazec, Tu rogor da riT gansxvavdeba
erTmaneTis namuSevrebi, visTan romeli feri Warbobs, ra ganwyobas gamoxatavs megobris
ferTa Sexameba da sxva.

69
feradi laqa da gamosaxuleba

mizani:
warmosaxvis ganviTareba;
xelis gavarjiSeba – rTuli formebis makratliT gamoWris unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1 – 1
s.g. I.2. – 2
s.g. I.3. – 3

asaTvisebeli terminebi:
konturi
laqa

masala:
yovel moswavles 2-4 saxatavi furceli
guaSis saRebavebi
Savi flomasteri
funji
wyali
makrateli

aqtivoba:
moswavleebi mokecaven saxatav furcels Suaze da gaWrian mas nakecis gayolebaze imisT-
vis, rom ori furceli miiRon.
yovel naxevars isev gakecaven Suaze da gaSlian.
furclis SuaSi, nakecis garSemo, daasxamen wyalwyala guaSis saRebavebs.
dakecaven furcels, nazad gausvamen zevidan xelebs, raTa furclis SigniT saRebavi
gaiSalos, frTxilad gaSlian furcels da gadadeben mas gasaSrobad. imaves gaimeoreben
meore furcelzec.
Semdeg aiReben gamSral furcels, daakvirdebian laqas da rames miamsgavseben mas – pepe-
las, Cits, yvavils, peizaJs, urCxuls…...
Savi flomastriT dauxataven Sesabamis konturs da daamateben saWiro detalebs, rom
laqa ufro daemsgavsos im arsebas, rac aris Cafiqrebuli.
rodesac yvela laqa mowesrigdeba da forma miecema, moswavleebi daaTvaliereben erTmane-
Tis namuSevrebs, auxsnian erTimeores, ra gamouvidaT, amoarCeven saintereso namuSevrebs,
gamoWrian makratliT.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor daiWiron gamosaWreli furceli da makrateli
moxerxebulad – furceli marcxena xelSi, makrateli ki marjvenaSi (caciebisTvis – piriqiT).

70
gamoWris dros, makratliT ki ar Semouaron konturs, jobia furceli amoZraon makratlis
mimarTulebiT. SeiZleba aseve urCios, rom makratliani xeli mklaviT magidas daayrdnon,
rom ar imoZraos. ase advilad gamoiWreba Zalian wvrili moxveuli detalebi.
feradi laqebiT Seqmnil arsebebs daawebeben erT did formatze da dakideben kedelze.
SeiZleba formatze, dawebebuli arsebebis garSemo, daixatos yvavilebi, varskvlavebi,
Rrublebi...

71
sinamdvile Tu fantazia?

mizani:
xelovnebis nawarmoebis Sesaxeb msjelobis unaris gamomuSaveba;
peizaJis Janris gacnoba;
Sereuli teqnikiT muSaobis unarebis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 3, 4, 5
s.g. I.2. – 3
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
aplikacia, peizaJi, fantazia

masala:
A4 formatis grZivad Suaze gaWrili saxatavi furceli, ubralo fanqari, feradi flo-
masterebi, feradi qaRaldebi, makrateli, webo.

vizualuri masala:
https://ninosanblog.blogspot.com/2017/02/shapes-and-pattern-grade-1.html
kote sulaberiZis namuSevari:

moswavleebis namuSevrebi:

72
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs Tanamedrove qarTveli mxatvris, kote sulaberiZis


namuSevars da eubneba:
– es Tanamedrove qarTveli mxatvris, kote sulaberiZis namuSevaria. ras fiqrobT am
suraTze? ra aris gamosaxuli (mTebi, ca, buneba). es peizaJia – bunebis xedi. rogor fiqrobT,
aseTi xedi arsebobs, Tu is mxatvarma gamoigona? (mTebi da mindvrebi arsebobs, magram maT
Tavze koplebi ar dafrinaven). ese igi, es koplebiT morTuli peizaJi mxatvris fantaziis
nayofia. fantazia – warmosaxviT ararsebulis gamogonebas, warmodgenas niSnavs.
– iqneb orivea – sinamdvilec da fantaziac? aq sinamdvile da fantazia erTmaneTs erwymis.
– ra ganwyobas, ra SegrZnebas giqmniT es peizaJebi? (sivrceSi, caSi Tavisuflad frenis,
haerSi navardis SegrZnebas).
– rogor ferebs da formebs iyenebs mxatvari? (wreebs, samkuTxedebs, oTxkuTxedebs)
mogwonT Tu ara? ratom?
– erTi naxevari cisfer, mwvane da iisfer ferebSia Sesrulebuli, meoreSi ki vardisferi,
wiTeli, yviTeli da narinjisferi Warbobs. rogor fiqrobT, romel naxevarSi grila da
romelSi – cxela? ra giqmniT aseT SegrZnebas? mwvane, lurji, cisferi da iisferi civ ferebad
iTvleba, radgan isini wyals da mcenareebis foTlebs gvagoneben. xolo wiTeli, yviTeli da
narinjisferi – Tbil ferebad, radgan mze xan wiTelia, xan yviTeli, xan ki – narinjisferi.
– scadeT amgvari peizaJis Seqmna flomasterebiTa da aplikaciiT. namuSevarSi msgavs
ferebsa da formebs gamoviyenebT. modiT, Sereul teqnikas mivmarToT – feradi flomas-
terebiT davxatoT mTebi, wreebi ki aplikaciis teqnikiT davaweboT. aplikacia gulisxmobs
sasuraTe zedapirze gamosaxulebebis dawebebas.
maswavlebeli urigebs moswavleebs A4 formatis TeTri furcliT grZivad gaWril naxe-
vars da ubralo fanqrebs.

instruqcia:
I etapi – mTebi:
-y daakvirdiT sulaberiZis naxats: rogor aris ganawilebuli masze gamosaxulebebi da
TqviT, rogor unda dadoT furceli, rom mTebis Sori xedi kargad daatioT – grZivad
Tu ganivad? (ganivad).
-y mTebs suraTis naxevarze odnav naklebi ukavia. daxateT mTebi furclis naxevarze
odnav dabla.
-y fanqriTve dayaviT mTebi nawilebad.
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
-y amoarCieT, vis gsurT namuSevris Seqmna cisferi, mwvane da iisferi ferebiT? vis gsurT
vardisferi, wiTeli, narinjisferi da yviTeli ferebi?
-y urigebs moswavleebs flomasterebs arCevanis mixedviT.
-y mTebis TiToeuli danayofi gaaferadeT – mwvane, cisferi, lurji da iisferi an –
vardisferi, wiTeli, narinjisferi, yviTeli ferebiT. Semdeg SegiZliaT TiToeuli

73
danayofi sxvadasxva tipis xazebiTa (swori, talRovani, texili, wyvetili) da koplebiT
gamoyoT.
maswavlebeli xatavs dafaze ramdenime ujras SigniT am tipis ganmeorebadi xazebiTa da
koplebiT.

II etapi – wreebi:

sanam moswavleebi aferadeben mTebs, maswavlebeli daWris A4 formatis ferad qaRaldebs


patara oTxkuTxedebad (meoTxedebad) da urigebs moswavleebs naxatis Sesabamis ferebs.
-y wreebis dasaxatad SegiZliaT gamoiyenoT raime patara mrgvali sagani – vTqvaT, webos
an guaSis saRebavis Tavsaxurebi. dadeT Tavsaxuri ferad qaRaldze da ubralo fanqriT
SemoavleT xazi. TiTo furcelze daxateT ramdenime sxvadasxva zomis wre. Semdeg meore
feris furcelze gaakeTeT igive, Semdeg – mesame feris furcelze.
-y roca sakmarisi raodenobis wreebs daxatavT, xazis gayolebaze frTxilad gamoWeriT
isini makratliT.
-y wausviT wreebs webo da daawebeT mTebis Tavze ise, TiTqos haerSi buStebi dafrinavs.
-y ra ganwyobas giqmniT es namuSevari? mogwonT Tu ara? ratom?
gakveTilis dasrulebamde 3 wuTiT adre maswavlebeli ambobs:
– axla SegiZliaT aalagoT Tqveni samuSao adgili. feradi furclebis narCenebi gada-
yaroT sanagve yuTSi, weboebi Tavis adgilze, flomasterebi maTTvis gankuTvnil yuTSi,
aseve ubralo fanqrebic. davaxvedroT saklaso oTaxi Semdeg klass iseve mowesrigebulad,
rogorc Tqven dagxvdaT.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs peizaJi?
yy ras niSnavs aplikacia?
yy kidev ris gamosaxvas isurvebdiT Sereuli teqnikiT – vTqvaT, flomasterebisa da
aplikaciis gamoyenebiT?

aqtivoba:
moswavleebi sxvadasxva ferisa da formis gamoyenebiT, Sereuli teqnikiT (flomasteriT
naxatiTa da aplikaciiT) qmnian namuSevrebs.

74
ZiriTadi ferebi

I gakveTili. feri da xasiaTi: wiTeli

mizani:
ferebis, maT xasiaTisa da Tvisebebis gacnoba;
namuSevarSi ferebis gaazrebulad gamoyenebis unari.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 3, 4, 5, 10
s.g. I.3. – 3, 4
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
aplikacia

masala:
saxatavi furceli, wiTeli da mwvane fanqrebi an amave feris flomasterebi; a4 formatis
wiTeli da cotaodeni mwvane feris feradi qaRaldebi, webo, makrateli.

vizualuri masala:
saxaliso animacia ferebis Tvisebebis Sesaxeb:
http://www.mariaclaudiacortes.com/colors/colors.html (aqtiuri bmuli eleqtronul resursebSi,
Sesabamisi gakveTili)

am animaciis sanaxavad dagWirdebaT programa Adobe Flash Player.


saitis gaxsnisas dainaxavT sam kars. daawkapuneT Sua karze. avtomaturad daiwyeba anima-
ciebi, sadac mTavari moqmedi pirebi arian ferebi. animacia warmogvidgens ferebs saTiTaod.
Tu animaciis SeCereba gsurT, miitaneT kursori marcxena qveda kuTxeSi sityvasTan controls.
gamoCndeba SeCerebisa da msvlelobis ganaxlebis simboloebi. Tu gnebavT naxoT animacia
xelaxla, miitaneT kursori qveda panelze sityvaze menu. gamoCndebian personaJi ferebi.
daawkapuneT sasurvel ferze da animacia ganmeordeba.

SeniSvna: pirvel klasSi erovnuli standartis Tanaxmad, moswavleebis yuradReba max-


vildeba mxolod ZiriTad ferebze. amitom, am Temis Seswavlisas mxolod sami ZiriTadi
feris xasiaTis amsaxvel animaciebs vaCvenebT. Sedgenili ferebis animaciebs meore klasSi
SemogTavazebT.

Tu dro darCeba, survilis SemTxvevaSi, SegiZliaT daawkapunoT mesame, laboratoriis


karze, sadac meore (star manager) da mesame (caleidoscope) proeqtebi gvTavazobs saxaliso
interaqtiul TamaSebs ferebze umcrosklaselTaTvis.

75
gakveTilis msvleloba:

-y me CamovTvli sityvebs. daxuWeT Tvalebi da warmoidgineT is, rasac davasaxeleb. Tqven


unda gamoicnoT, ra aris maT Soris saerTo.
-y yayaCo, pomidori, tita, broweuli, Wiamaia, wiwaka, mamlis bibilo, Warxali, vardi,
marwyvi, sisxli, jvrebi saqarTvelos droSaze, mwife sazamTro, Camavali mze, san-
ta-klausis tansacmeli, alubali...
savaraudod, moswavleebi ityvian, rom maT Soris saerTo wiTeli feria.
-y warmoidgineT, rom wiTeli feri adamiania. rogori adamiani iqneboda wiTeli? morcxvi
Tu Tamami? mowyenili Tu mxiaruli? mbrZanebeli Tu morCili? mousvenari Tu dafiqre-
buli? Cumi Tu myvirala? swrafi Tu neli? mwife Tu mkvaxe?
maswavlebeli dafaze wers sityvas `wiTeli~ da gamokiTxvis paralelurad Camowers
dafaze Tvisebebs.
-y yoCaR, Tqven mSvenivrad daaxasiaTeT wiTeli feri. modiT, axla vnaxoT animacia wiTeli
feris Tvisebebis Sesaxeb.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs animacias miTiTebul bmulze da drodadro uxsnis
wiTlis Tvisebebs (maswavlebeli SeaCerebs videos wiTeli feris epizodis dasasruls).
yy wiTeli xtunviT wvdeba rgols, radgan moZravia;
yy is sicocxlis, sisxlis feria;
yy siyvarulis;
yy mbrZanebluria;
yy gafrTxilebs saSiS wuTebSi (sagzao niSnebis CarCo wiTelia, SuqniSanze `sdeq~ niSani
wiTelia, saxanZro manqanac wiTelia);
yy wiTeli xSirad daumorCileblobas gamoxatavs;
yy Zalian uxdeba mwvane fers;
yy mxiarulia;
yy kaSkaSa da myvirala; kargad Cans;
yy mxurvale feria;
yy garTobis feria.

mogewonaT animacia? daemTxva es Tvisebebi Tqven mier CamoTvlils?


maswavlebeli aCvenebs moswavleebs frangi mxatvris anri matisis namuSevrebs:

wiTeli oTaxi:
yyufro metad romeli feri ixmara matisma am suraTze? – wiTe-
li. am namuSevars aseve hqvia – `wiTeli oTaxi~.
yyfanjaraSi romeli feri gamoiyena matisma? – mwvane.
yyaxla meore suraTs daakvirdiT:

76
ori gogona:
yy ra feria kedlebi da magida? – wiTeli. ra feria xedi fan-
jaraSi? – mwvane.

oTaxi:
yy aRwereT mesame suraTi. ras xedavT? ra sagani ra ferisaa mati-
sis am suraTze?

dekupaJi:
yy
matisis meoTxe namuSevari imave ferebiTaa Seqmnili, magram gansx-
vavebulia.
yy
vin mixvdeba, riT gansxvavdeba meoTxe namuSevari danarCenebisgan?
– sxvebi daxatulia, es ki, feradi qaRaldebisganaa gamoWrili da dawe-
bebuli. amas aplikacia hqvia. sasuraTe zedapirze gamoWrili gamosax-
ulebebis dawebebas aplikacia ewodeba.
yy
rogor fiqrobT, uxdeba es ferebi erTmaneTs?
yy
warmoidgineT, rom quCaSi modis ori erTmaneTis msgavsi adamiani.
isini erTmaneTisgan TiTqmis arafriT gamoirCevian. amitom, SeiZleba verc ki SeamC-
nioT. magram Tu dainaxavT erTs maRals da qeras, romelic xmamaRla icinis, meores
ki – dabals, Savgvremansa da daRvremils, maSinve SeniSnavT orives, radgan isini erT-
maneTisgan Zalian gansxvavebulebi arian. erTi meoris Tvisebebs xazs usvams. asevea
ferebSic. wiTeli da mwvane erTmaneTisgan gansxvavdebian da amitom, orive kargad
Cans. anri matisma es icoda da codna namuSevrebSi gamoiyena.
yy rogor fiqrobT, ratom uxdeba naZvisxes wiTeli saTamaSoebi? – imitom, rom mwvaneze
wiTeli kargad Cans.

aqtivoba:
moswavleebi qmnian namuSevars, sadac ZiriTadad, iyeneben wiTel fers, mwvanes ki iyeneben
detalebisTvis.

77
meti wiTeli da cotaodeni mwvane qaRaldebisgan Wrian sxvadasxva formas da awebeben
TeTr qaRaldze.
mwvane feris qaRaldisgan Wrian sxvadasxva formas da awebeben wiTeli feris qaRaldze.

II gakveTili. feri da xasiaTi: yviTeli

mizani:
ferebis, maTi xasiaTisa da Tvisebebis gacnoba, namuSevarSi gaazrebulad gamoyenebis
unari. franc markis Semoqmedebisa da animalisturi Janris gacnoba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 3, 5
s.g. I.3. – 1, 2, 3, 4
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
animalisti

masala:
saxatavi furceli
yviTeli da iasamnisferi fanqrebi an amave feris pastelebi.

vizualuri masala:
igive animacia, epizodi yviTeli personaJis Sesaxeb

gakveTilis msvleloba:

dRes Cveni TamaSis wesebi cotaTi icvleba. me vasaxeleb sagans. Semdeg, wreze, yvela
daasaxelebT igive feris sagans. Tu sagnis saxeli ar iciT, SegiZliaT xeli daadoT. vinc ver
moifiqrebs ra Tqvas, TamaSidan gavardeba, magram Tu Semdeg or sityvas moifiqrebs, kvlav
dabrundeba TamaSSi. daviwyoT.
-y limoni
Semdeg moswavleebis jeria. isini asaxeleben an xels daadeben – gvirilas guli, wiwila,
mze, simindi, pokemoni, kvercxis guli, futkari, banani, narcisi, mzesumziras yvavili, nesvi,
msxali an klasSi mdebare yviTeli feris nebismieri sagani. Tu moswavlem Tqva – kaba, qolga,
tita, vardi an raime msgavsi, pasuxi sworad unda CaiTvalos, radgan aseTi ram arsebobs.
-y modiT, axla yviTeli adamiani davaxasiaToT.

78
maswavlebeli dafaze wers sityvas `yviTeli~, kiTxvebiT exmareba bavSvebs da maT mier
CamoTvlil Tvisebebs miawers:
yy ufro xSirad icinis Tu tiris?
yy xtunaoba uyvars Tu wynarad jdoma?
yy daWerobanas TamaSi urCevnia Tu Wadrakis?
yy bavSvia Tu xandazmuli?
yy xmauriania Tu Cumi?
yy cnobismoyvarea Tu uintereso?
Tqven yviTelis SesaniSnavi sityvieri portreti SeqmeniT. modiT, axla vnaxoT animacia
da SevamowmoT, daemTxveva Tu ara es Tvisebebi yviTelis namdvil xasiaTs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs igive animacias, yviTeli personaJis epizods da para-
lelurad, uxsnis moswavleebs, rom yviTeli aris:
SemoqmedebiTi
axalgazrduli
advilad dasanaxi
kaSkaSa
mxiaruli
msubuqi
mSiSara
TamaSis moyvaruli
noyieri da margebeli
CarCoSi ver eteva, cdilobs Sors gavrceldes.

-y rogor fiqrobT, aseT adamianTan moiwyenT Tu imxiarulebT?


es germaneli mxatvris, franc markis namuSevrebia:

-y ra aris gamosaxuli am suraTebze? – cxovelebi: kameCi, vefxvi, cxenebi. yvela yviTelia.


-y franc marks cxovelebis xatva uyvarda. vin icis, rogor aris sityva `cxoveli~ ingli-
surad? – Animal. amitom, im mxatvrebs, romlebic cxovelebs xataven, animalistebs
uwodeben. aseT naxatebs ki – animalisturs.
-y vefxvi gasagebia, magram ginaxavT sadme yviTeli kameCi an cxeni?
-y rogor fiqrobT, ratom daxata franc markma es cxovelebi yviTlad?

79
maswavlebeli moismens moswavleebis varaudebs da etyvis:
-y franc marki wiTel cxenebsac xatavda da lurjsac. is ambobda: `me minda gadmovce,
rogor Cqefs sicocxle bunebaSi, xeebSi, cxovelebsa da haerSi~.
-y zogjer mxatvrebi Tavisebur samyaros qmnian, namdvilisgan gansxvavebuls. xelovneba
ki is dargia, sadac ar arsebobs sityva `ar SeiZleba~. xelovnebaSi yvelaferi SeiZleba
– lurji mzec, yviTeli zRvaca da mwvane adamianebic.
-y modiT, Tqvenc SeqmeniT Tqveni `yiramala~ samyaro, sadac yviTeli feriT gamosaxavT
imas, rac Cveulebriv, yviTeli ar aris. damxmare ferad ki (fonisTvis an detalebisTvis),
iasamnisferi gamoiyeneT. Semdeg ki warudgineT klaselebs namuSevrebi da imsjeleT,
ivarga Tu ara iasamnisferma yviTelTan SexamebaSi.

aqtivoba 1:
moswavleebi xataven `yiramala samyaros~, sadac yviTlad gamosaxaven iseT sagnebs, rac
namdvil, realur samyaroSi ar aris yviTeli. Semdeg warudgenen klass da saubroben imaze,
mouxda Tu ara iasamnisferi foni an detalebi maT namuSevars.

aqtivoba 2:
radgan yviTeli yvelaze axlos aris oqrosferTan, xolo mefis gvirgvinebi tradiciulad,
oqrosia, wyvilebs eZlevaT TiTo yviTeli feris qaRaldi. dakecaven siganeze ramdenjerme da
SuaSi gaWrian iribad. gamova ori nawili cal mxares swori, meore mxares ki dakbiluli kidee-
biT. inawileben, kbilebze daawebeben iasamnisferi qaRaldisgan gamoWril patara rombebs,
wreebs, oTxkuTxedebs, ganiv napirebs erTmaneTs miawebeben da daidgamen Tavze gvirgvinebad.

saboloo saxis msgavsi nimuSi:

80
III gakveTili. feri da xasiaTi: lurji

mizani:
ZiriTadi ferebis, maT xasiaTisa da Tvisebebis gacnoba; namuSevarSi feris gaazrebulad
gamoyenebis unari;
kritikuli azrovnebisa da analizis unarebis ganviTareba;

Sedegi:
s.g.I.1. – 3, 5
s.g.I.3. – 2, 4
s.g.I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
foni; animalisti.

masala:
feradi fanqrebi, gasaferadebeli (franc markis `lurji cxenebi~)

vizualuri masala:
igive animacia, epizodi lurji personaJis Sesaxeb.

pablo pikasos cisferi periodis namuSevrebi


franc markis `lurji cxenebi~

gakveTilis msvleloba:

-y erTxel espanel mxatvars pablo pikasos samwuxaro ambavi SeemTxva. sul etireboda.
Zalian mowyenili iyo. naxatebSi dardis gaziareba undoda. aba, Tu mixvdebiT, ra feriT
daxatavda sevdas? gamodgeba wiTeli sevdiani suraTisTvis? – ara. wiTeli mxiaruli
feria. kidev romelia xalisiani feri? – yviTeli. Tqven rom tirilis da cremlebis
daxatva gindodeT, ra fers gamoiyenebdiT?
-y modiT, vnaxoT pablo pikasos naRvliani namuSevrebi.
– rogori adamianebi arian gamosaxulni pablo pikasos namuSevrebze?
– ra feria foni am namuSevrebze? cisferi, lurji. cisferi igive Ria lurjia.
– ra feris tansacmeli dauxata pikasom am adamianebs, rom maTi uimedoba ukeT eCvenebina?
– pikasos rom WrelaWrula tansacmeli daexata am adamianebisTvis, aseTive mwuxare gan-
wyobas Seqmnidnen es namuSevrebi?
– rogor fiqrobT, lurji mxolod sevdiani naxatebisTvis gamodgeba?
– modi, vnaxoT TqvenTvis ukve nacnobi animalisti mxatvris, franc markis cxenebi:

81
– gaxsovT, franc marki yviTel cxenebs rom xatavda? eseni lurja cxenebi arian. Tqveni
azriT, isini mobuzulebi da moSvebulebi arian, Tu Zlierebi da mousvenrebi? markis cxenebi
sakmaod energiulad gamoiyurebian.
– ginaxavT lurji cxenebi? bunebaSi isini ar arseboben, magram xelovanebi xom sakuTar
samyaros qmnian, zogjer namdvilisgan sruliad gansxvavebuls. magaliTad, qarTvelma poetma
galaktion tabiZem aseTi striqoni dawera:
`Cqari grgvinva-trialiT hqrian lurja cxenebi!~
rogori cxenebi warmogidgebaT Tvalwin am sityvebis gagonebaze? wynari Tu moZravi?
hgvanan am leqsis cxenebi franc markis cxenebs?
– ra hqvia iseT naxatebs, romlebzec cxovelebia gamosaxuli? aseT suraTebs animalisturi
ewodeba. SegaxsenebT, rom franc marki animalisti mxatvaria.
– modi, axla vnaxoT animacia lurji feris Tvisebebis Sesaxeb.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs igive animaciis lurji personaJis epizods da parale-
lurad, uxsnis, rom lurji aris (zogierTi sityva gamotovebuli an Secvlilia moswavleebis
asakis gaTvaliswinebiT):
Rrma
Tavisufali
Wkviani
mSvidobiani
civi
sisufTavisa da wesrigis moyvaruli
zrdili da Tavaziani

– ra aris bunebaSi lurji? – ca, zRva, yvavilebi...


dRes franc markis namuSevris mixedviT gaaferadebT gasaferadebels. miaqcieT yur-
adReba, sad aris naxmari ufro muqi, mkveTri da sad ufro Ria, mkrTali ferebi. rogor unda
moviqceT, rom mkveTri da muqi feri miviRoT? – fanqars unda davawveT. Tu sustad davaWerT,
maSin rogor fers miviRebT? – mkrTals.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra SeityveT axali?
yy lurji civi feria Tu Tbili?

82
yy romeli mxatvari xatavda sevdian naxatebs cisferi ferebiT?
yy romeli mxatvari xatavda lurj cxenebs?
yy adre ginaxavT am mxatvris namuSevrebi? romeli namuSevrebi gaxsovT?
yy ra hqvia iseT naxatebs, romlebzec cxovelebia gamosaxuli?
yy franc marki portretistia, peizaJisti Tu animalisti?

aqtivoba:
moswavleebi aferadeben franc markis `lurji cxenis~ gasaferadebels (ix.: danarTi).

saSinao davaleba:
daxateT namuSevari ZiriTadad, lurji feris gamoyenebiT da Semdeg gakveTilze
warudgineT Tanaklaselebs.

83
IV Tema: konstruireba
naZvis xis saTamaSo – tetraedri

mizani:
sakuTari xeliT saTamaSos gakeTebis unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba;
muSaobis dros sizustis dacvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. 1.1

asaTvisebeli terminebi:
tetraedri

masala:
ferad qaRaldebze dabeWdili Targebi
makrateli
pva webo
sqeli Zafi yunwis gasakeTeblad
msxvili marili

vizualuri masala:
tetraedris 3D modeli

A4 ferad furcelze amobeWdili tetraedris Targebi (Targis nimuSi danarTSi)

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs tetraedris models da ambobs:


– am figuras lamazi saxeli – tetraedri hqvia.
ras gagonebT es figura? (samkuTxeds, piramidas, mTas...)
– tetra Zvel berZnul enaze oTxs niSnavs. am figuras oTxi gverdi aqvs da amitom daerqva

84
tetraedri. tetraedris yvela gverdi erTi formisa da zomisaa. ra formisaa tetraedris
gverdebi?
– samkuTxa.
– dRes Cven avawyobT tetraedrs da misgan gavakeTebT naZvis xis mosarTav saTamaSoebs.
yoveli Tqvengani daamzadebs or saTamaSos.
– imisTvis, rom saTamaSoebi lamazi gamovides, ecadeT, Zalian nela, frTxilad gamoWraT
Targebi da zustad gadakecoT isini xazebis gayolebaze.
figurebs gavalamazebT ori xerxiT – erT tetraedrs davawebebT marils, romelic fig-
uraze TovliviT abrWyvialdeba; meore figuras ki gavalamazebT aplikaciiT – davawebebT
feradi qaRaldis narCenebisgan gamoWril sxvadasxva formas. gaunawileT erTmaneTs Targis
gamoWris Semdeg morCenili feradi qaRaldis nakuwebi. daaxateT nakuwebs martivi figurebi
– oTxkuTxedebi, wreebi, samkuTxedebi, gamoWeriT da daawebeT isini gamzadebul tetraedrs.

aqtivoba:
moswavleebi gainawileben sxvadasxva feris Targebs.
makratliT gamoWrian Targebs.
gadakecaven da aawyoben figuras, Caamagreben sakids da daawebeben gverdebs.
1. tetraedris gverdebs daawebeben feradi qaRaldis narCenebisgan gamoWril geome-
triul figurebs.
2. figuris wiboebs wausvamen webos da daayrian marils.

85
muyaos qalaqi

mizani:
vecnobiT arqiteqtoris profesias;
gamovumuSaoT moswavleebs jgufSi muSaobis da erToblivi namuSevris Seqmnis unari.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 5, 7
s.g. I.2. – 4
s.g. I.3. – 3, 5
s.g. I.4. – 1

asaTvisebeli terminebi:
arqiteqtura

masala:
sqeli, didi kolofebis muyaos sxvadasxva zomis marTkuTxedebi
feradi qaRaldebi
flomasterebi
makrateli
webo
skoCi
didi formati an muyaos didi naWeri

vizualuri masala:
qalaqis xedebi

aqtivobis nimuSi:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs:


– ra hqvia adamians, romelic qalaqSi saxlebs aSenebs? – arqiteqtori.

86
ar arsebobs ori erTnairi qalaqi. yvela qalaqs Tavisi saxe aqvs. qalaqebi ki saxlebisgan Sedge-
bian. rogoria qalaqi – lamazi, uSno, ucnauri Tu usaxuri, arqiteqtorebzea damokidebuli.

Turme, lamaz qalaqebSi adamianebs cxovreba uxariaT, cxovrebiseuli problemebis miuxeda-


vad, ufro xalisianebi arian, vidre uRimRamo, uSno qalaqebSi mcxovrebi moRuSuli, naRvliani
adamianebi. gamodis, rom arqiteqtorebzea damokidebuli, rogor igrZnoben Tavs maT mier
aSenebul qalaqebSi adamianebi.
– ra qmnis qalaqis iersaxes? - qalaqis iersaxes qmnian saxlebi.
– saxlebi ki – kedlebi, saxuravebi, fanjrebi, karebi, aivnebia.
daakvirdiT Zveli Tbilisis fotos – erTi SexedviT, gegonebaT, rom saxlebi gvanan erT-
maneTs, magram Tu daakvirdebiT, suraTze or erTnair saxls ver ipoviT - aRmoaCenT, rom
yovel saxls Taviseburi aivnebi, karebi da fanjrebi aqvs.

daaTvaliereT sxvadasxva qalaqis suraTebi da daakvirdiT, rogor gansxvavdebian isini


erTmaneTisgan.

dRes yoveli Tqvengani gaxdeba arqiteqtori da gaakeTebs muyaos saxls. muyaos saxlebiT ki
avawyobT muyaos qalaqs.
ecadeT, lamazi, koxta saxlebi gaakeToT, rom maTi Semxedvare mayurebeli karg gunebaze
daayenoT.

aqtivoba:
moswavleebi sxvadasxva zomis, marTkuTxa muyaos naWrebze daawebeben feradi qaRaldebisgan
gamoWril saxuravebs, miuxataven an daawebeben sakvamurebs, fanjrebs, aivnebs, karebs.
gamzadebul saxlebs, ramdenime fenad, rigebad (ise, rom yvela saxli kargad moCandes),
lamazad daalageben da erTmaneTis daxmarebiT daawebeben saxlebs erT did formatze.
Tu klasSi bevri moswavlea, maswavlebels SeuZlia dayos isini jgufebad da yovelma jgufma
gaakeTos Tavisi `qalaqi~.

87
konstruqcia asanTiT

mizani:
konstruirebis unar-Cvevebis ganviTareba;
sazrianobis, fantaziis, Semoqmedebis unaris gaRviveba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 5, 7, 8
s.g. I.2. - 1
s.g. I.4. – 1

asaTvisebeli terminebi:
arqiteqtura
arqiteqtori
konstruqcia
proeqti

masala:
asanTis Rerebi an xis wvrili Cxirebi
plastilini
muyaos naWeri an raime sxva myari zedapiri konstruqciis dasadgmelad

vizualuri masala:

88
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli dasvams SekiTxvas:


-y ra mouvidoda adamians, Zvlebi rom ar hqonoda? – adamiani iqneboda rbili, ver dadge-
boda fexze, ver ivlida, albaT ixoxebda matliviT.
igive daemarTebodaT frinvelebs, cxovelebs, Tevzebs – yvela im arsebas, romelsac
gaaCnia ConCxi.
ConCxi gaaCniaT Senobebsac.
imisTvis, rom Senoba myarad idges, ar waiqces da ar daiSalos, mas aucileblad unda
hqondes ConCxi.
– ra hqviaT adamianebs, romlebic Senobebs aSeneben? – mSeneblebi.
sanam mSenebeli saxlis Senebas Seudgeba, man unda icodes, ra daniSnulebis, zomis, da
formis Senobas aSenebs. amitom, momavali Senoba jer qaRaldze ixateba da am naxats proeqti
ewodeba.
arqiteqtorebi arian adamianebi, romlebic Senobebis proeqtebs qmnian.
adamianis mier Senobebis agebis xelovnebas ki arqiteqtura hqvia.
daaTvaliereT Tanamedrove arqiteqturis nimuSebi – romel maTgans etyoba ConCxi?
SeadareT gizis piramida luvris piramidas. ra gansxvavebaa maT Soris? ra masaliTaa age-
buli gizis da luvris piramidebi? (erTi qvisaa, meore SuSis; erTis ConCxi moCans, meoresi
ara; gizis piramida egvipteSi dgas, luvris ki safrangeTSi).
dRes Tqven gaxdebiT arqiteqtorebi – moifiqrebT da asanTis RerebiT da plastiliniT
aagebT Senobis ConCxs.
konstruqciis agebis dros mogiwevT mofiqreba, rogori forma eqneba, rogor aagoT da
gaamagroT Tqveni nageboba.
rogorc yvela Senoba, ise Tqveni konstruqciac unda daiwyoT saZirkvliT. muyaos naWre-
bze kargad daawebeT plastilinis SedarebiT didi burTebi. am burTebSi Camagrebulma xis
Rerebma unda daiWiron momavali konstruqcia. amitom, saZirkveli myari unda iyos.
daexmareT erTmaneTs Senobis ConCxis nawilebis damagrebaSi.
Tavidan, moswavleebma, SesaZloa ver gaTvalon asanTis Rerebs Soris daSoreba da ver
Sekran konstruqcia. maswavlebeli SeekiTxeba maT, ra daSorebiT unda dawebdes saZirkvel-
isTvis gankuTvnili plastilinis pirveli burTebi da ratom.

aqtivoba 1:
moswavleebi aageben konstruqcias, plastilinis patara burTebiT erTmaneTTan gadab-
muli xis wvrili CxirebiT.

89
ilustracia
gizis piramida luvris piramida

Tanamedrove arqiteqtura

xis konstruqcia betonis konstruqcia

90
instruqcia:

leqsikoni:
arqiteqtura – Senobebis agebis xelovneba
arqiteqtori – mTavari mSenebeli
proeqti – monaxazi, gegma

91
iSTaris karibWe

mizani:
arqiteqturis dargisa da babilonis xelovnebis gacnoba;
Zerwvis unaris ganviTareba;
saerTo saklaso namuSevriT sixarulis gancdis unaris gaRviveba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 6
s.g. I.2. – 1, 2, 4

masala:
muyao, civi tonis mwvane, cisferi, lurji da narinjisferi feris plastilini, plastilin-
is saZerwi dafa, plastilinis dana.

vizualuri masala:
iSTaris karibWe

moswavleebis namuSevari:

92
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli uambobs moswavleebs, rom Zalian didi xnis win babilonis samefoSi mefe nab-
uqodonosori mefobda. babilonis mfarvelad RmerTi marduki miaCndaT. mardukis meuRle ki
omis, siyvarulisa da nayofierebis ulamazesi qalRmerTi iSTari iyo. mefe nabuqodonosoris
brZanebiT, aq aigo maRali kedlebiT SemosazRvruli gza, raTa axali wlis dRes sadResas-
waulo msvlelobas gaevlo. gzas iSTarisadmi miZRvnili sazeimo karibWe asrulebda. gzaca
da karibWec arqiteqturis Sedevrebia. arqiteqtura Senobebis agebis xelovneba. Sedevri ki
xelovnebis saukeTeso, ostatur nawarmoebs niSnavs.
Semdeg ekiTxeba:
-y SeuZlia vinmes gaimeoros babilonis mefis saxeli, romelic enis gasatexs hgavs?
moferebiT deda albaT `nabus~ eZaxda. italielma kompozitorma juzepe verdim ki mis
Sesaxeb opera dawera, romelsac SemoklebiT `nabuqo~ hqvia.
-y dRes aRarc babiloni arsebobs da aRarc qalRmerT iSTaris swams vinmes. magram es
gzaca da karibWec dRemde aocebs mnaxvelebs. Zveli babilonis adgilas axla qveyana
erayia. Tumca, iSTaris karibWis naxvas Tu gadawyvetT, eraySi wasvla aucilebeli ar
aris. misi nawilebi dRes msoflios mraval muzeumSia mimobneuli (berlinis pergamo-
nis, stambulis arqeologiur, parizis luvrSi, niu-iorkis metropolitenis, bostonis
natif xelovnebaTa da detroitis muzeumebSi, Cikagos aRmosavleTis institutsa da
rod-ailendis dizainis skolaSi). kedeli TiTqmis daSlili iyo, mosapirkeTebeli
filebi – Camocvenili. amitom germanelma mecnierebma isini berlinSi gaitanes, rom
aRedginaT. karibWis aRsadgenad 30 wlis ganmavlobaSi muSaobdnen.
-y daakvirdiT, rogori lamazi, laJvardisferia mTeli karibWe da rogor uxdeba mis
fons moyviTalo narinjisferi lomebi, zRapruli siruSebi (drakonebi) da xarebi.
gzas TeTri gvirilebis aSiebi amkobs. cxovelebi erTmaneTisgan Tanabari daSorebiT
arian gamosaxulni, TiTqos Tavadac sazeimod miemarTebian da Cvenc migvacileben.
maTi msvleloba musikaluri marSiviT ritmulia. iciT, ra aris ritmi? es aris Tanabari
daSorebiT raimes gameoreba. magaliTad, me taSs davukrav, Tqven ki miTxariT, romeli
taSi iyo ritmuli, romeli – ara.
maswavlebeli erTxel daukravs taSs uritmod, meored ki – Tanabari intervalebiT.
savaraudod, moswavleebi sworad gamoicnoben ritmul taSs.
-y ai, aseTive ritmia daculi cxovelebis gamosaxulebebs Sorisac. axla daakvirdiT
karibWes. mis Sesasvlels momrgvalebuli Tavi aqvs. es TaRia. modi, gavakeToT misi
patara maketi. daamzadeT agurebi. Zvel babilonSi agurebs Tixisgan zeldnen da rom ar
daSliliyo, Sig Tivas urevdnen. Semdeg mzeze aSrobdnen. Cven plastilins gamoviyenebT.
maswavlebeli urigebs moswavleebs lurji, cisferi an civi tonis mwvane feris plas-
tilinebs.

instruqcia:
yy saZerw dafaze dadeT plastilinis briketi da plastmasis daniT gaWeriT is jer Suaze,
Semdeg TiToeuli nawili isev Suaze da ase ganagrZeT, sanam TiTo briketi patara

93
marTkuTxa nawilebad ar daiyofa. daakvirdiT, rom isini yvelas Tanabari zomisa
gamogivideT.
yy axla daiyaviT oTx jgufad da TiToeulma aageT erTi koSki: erTmaneTTan mWidrod
mijrilad, daalageT agurebis erTi wyeba.
yy meore wyebis agurebi qveda wyebis agurebze acdenilad ewyoba – erTi aguri qveda wyebis
ori aguris SuaSi ideba. am wesiT amoiyvaneT koSkis oTxi kedeli. miaqcieT yuradReba,
rom oTxive koSki erTi simaRlisa iyos, an wyvilebi mainc iyos Tanabari simaRlis.
yy rogor gadaxuravT koSks? (maswavlebeli acdis moswavleebs fiqrs da varaudebis
gamoTqmas. Semdeg urigebs oTx cal muyaos naWers, romlebzec gadaglesen plastilins
da gadaxuraven koSkebs.
yy daalageT koSkebi erTmaneTisgan Tanabari daSorebiT. Sua or koSks Soris TaRi unda
gaidos. moifiqreT, ras daeyrdnoba TaRi, rom ar Camoingres? maswavlebeli cdilobs,
miiyvanos bavSvebi am azramde, rom or koSks Soris gadon muyaos naWeri.
yy TiTebiT gagliseT muyaoze plastilini da gadeT es muyao moRunulad or koSks Soris.
TaRis Tavze kvlav daalageT plastilinis agurebi, rom TaRi koSkebis simaRles gau-
Tanabrdes.
yy karibWis koSkebsa da ganapira koSkebs Soris amoiyvaneT aseTive aguris kedlebi.
yy gamoZerweT da daamagreT karibWeze qongurebi.
yy narinjisferi an yviTeli feris plastilinisgan gaakeTeT zolebi. daamagreT isini
karibWeze.
yy gaabrtyeleT narinjisferi plastilini da gamoWeriT masze lomebis gamosaxulebebi.
ajobebs, Targi gamoiyenoT, rom lomebi erTnairi zomis gamogivideT. daamagreT isini
karibWesa da kedlebze Tanabari dacilebiT.
axla Tqven sakuTari iSTaris karibWe gaqvT! gamofineT TvalsaCino adgilze da saerTo
saklaso namuSevriT datkbiT. Tqven xom yvelam sakuTari wvlili SeitaneT am arqiteqturuli
Sedevris maketis damzadebaSi!

aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT akeTeben iSTaris karibWis makets.

94
V Tema: Zerwva
iSTaris lomebi

mizani:
SuamdinareTis xelovnebis gacnoba;
natifi motorikis ganviTareba, Zerwvis teqnikis aTviseba, feris Sezavebis unaris gan-
viTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 6
s.g.I.4

asaTvisebeli terminebi:
foni, reliefi, ornamenti, ganivi formati, konturi, ZiriTadi ferebi.

masala:
Tixa (an plastilini), saZerwi dafa, saZerwi dana, saxazavi, kbilis sawmendi Cxirebi, amobeW-
dili sqemis qseroaslebi, guaSis saRebavebi, palitra, funji, wyali, winsafari, samklaurebi.

vizualuri masala:
amosabeWdi da gasamravlebeli sqema (sruli nimuSi danarTSi)

iSTaris saprocesio gzis lomebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebelma winaswar unda amobeWdos da gaamravlos lomis gamosaxulebis sqema. erT


furcelze ori gamosaxuleba unda daetios. gamosaxulebaTa raodenoba TiTo moswavleze
unda iyos gaTvlili.

95
qalRmerT iSTaris karibWesa da gzas sul 575 cxovelis gamosaxuleba amSvenebs. aqedan 120
– lomisaa. lomi iSTaris niSnad iTvleboda, siruSi (zRapruli drakoni) – RmerT mardukis,
xolo xari – amindis RmerT adadis. cxovelebi moWiqul anu daferil da gamomwvar agurzea
gamosaxuli. isini odnav amoburculia kedlis zedapiridan. xelovnebis romel dargs mia-
kuTvnebdiT mas – mxatvrobas Tu qandakebas?
SesaZloa, moswavleebs gauWirdeT am kiTxvaze pasuxis gacema.
-y es gamosaxuleba marTlac hgavs naxats, radgan is feradia, magram es naxati ar aris.
naxati brtyel zedapirze sruldeba. es ki amoburculia. maS, rogor fiqrobT?
SesaZloa, moswavleebs kvlav gauWirdeT pasuxis gacema, radgan qandakeba yvela mxridan
SeiZleba daaTvaliero, es ki aguris kedelzea amoburculi.
-y daakvirdiT, yovel agurze lomis gamosaxulebis patara nawilia amoburculi da Semdeg,
mTel gamosaxulebad awyobili. Tu naxati ar aris, maS, ra SeiZleba iyos?
-y es qandakebaa. marTalia, es gansxvavebuli saxis qandakebaa. mas garSemo ver Semouvli,
mxolod erTi mxridan SegiZlia Sexedo. aseT qandakebas reliefi ewodeba. sibrtyeze
amoburcul an CaRrmavebul qandakebas reliefi hqvia.
-y naxeT, rogor aqvT xaxa dafCenili lomebs, TiTqos Rrialeben. rogor fiqrobT, ratom
Rrialeben lomebi? (aq moswavleebisgan SesaZlebelia sxvadasxva versia gaJRerdes –
mters aSineben, iSTars esalmebian da sxv. yvela mosazreba misaRebia).
-y radgan dRes iSTarisadmi miZRvnil arqiteqturul nagebobaze vsaubrobT, modiT, mis
niSnad miCneuli lomis gamosaxuleba SevqmnaT.
-y daakvirdiT, ra ferebia gamoyenebuli? ra feria kedeli romelzec lomis gamosax-
ulebaa amoburculi?
savaraudod, moswavleebi ityvian, rom kedeli lurjia.
-y lurjis kidev ra nairsaxeoba iciT?
-y moswavleebi amboben, rom kedeli daferilia cisferi feriT.
-y lurjis mravali saxeoba arsebobs – firuzisferi, laJvardisferi. iSTaris kedeli
momwvano lurji ferisaa.
-y ra feria lomi? (WuWyiani TeTri)
-y ra ginaxavT kidev aseTi WuWyiani TeTri feris? (rZe, Rrubeli, kurdReli).
-y ra ferisaa fafari? (Ria agurisferi).
-y feris garda, kidev riT gansxvavdeba fafari lomis tanisgan? (tani gluvia, fafari ki
ara. masze bewvia miniSnebuli.

aqtivoba
pirveli etapi:
yy xelis guliT dawoliT gaabrtyeleT Tixis (plastilinis) naWeri A4 formatis furclis
naxevris zomis, horizontaluri formatis oTxkuTxedad (maswavlebeli aCvenebs, ras
niSnavs horizontaluri da vertikaluri formati).
yy saxazaviT CamoWeriT da SemousworeT napirebi.

96
yy gadmoabruneT Tixis firfita. meore mxares, romliTac is saZerw dafaze ido, ufro
brtyeli iqneba.
yy daadeT zed amobeWdili sqema da xeliT ise daikaveT, rom ar gainZres.
yy kbilis sawmendi CxiriT, lomis konturis (SemomsazRvreli xazis) gayolebaze CaxvriteT
furceli 1 sm-is daSorebiT. daakvirdiT, rom ar gamogrCeT fexebi, TaTebi, fafari,
kudi. Cxiri ar gadaagdoT, is kvlav gamogadgebaT.
yy rodesac lomis mTeli naxati naxvretebiT daifareba, aacaleT furceli firfitas.
yy naxvretebis gayolebaze, saZerwi daniT, odnavi dawoliT gausviT xazebi ise, rom lomis
konturi gamTliandes. ar dagaviwydeT briala Tvalebi! Tu danas Zlier daawvebiT,
Tixa gaiWreba da lomis figura fonisgan gancalkevdeba. amitom mniSvnelovania, rom
danas odnav daawveT.
yy kbilis sawmendi Cxiris aseve odnavi dawoliT, frTxilad moniSneT bewvi lomis fafarze
da kbilebi dafCenili xaxidan.
yy rodesac naxati gamTliandeba, saxazavis kidis odnavi CaWdeviT, Tanabari daSorebiT,
moniSneT aguris wyobis horizontaluri xazebi. frTxilad iyaviT, Tu saxazavs magrad
daawvebiT, firfita gaiWreba. amitom mniSvnelovania, rom saxazavs odnav daawveT.
yy axla jeri aguris wyobis vertikalur xazebze midga. aqac sifrTxilea saWiro. (maswav-
lebeli dafaze daxazavs aguris wyobas da moswavleTa yuradRebas gaamaxvilebs imaze,
rom vertikaluri xazebi TiTo horizontaluri zolis gamotovebiT, erTmaneTis qveS
ixateba da rom maT Soris Tanabari manZili unda daicvan. amisTvis SegiZliaT gamoi-
yenoT saZerwi danis wveri an kbilis sawmendi Cxiri.
yy saZerwi danis wvetiani boloTi CaxvriteT firfita zeda marjvena da marcxena
kideebTan. rodesac Tixa gaSreba, aq gauyareT Toki da kedelze dakideT.

meore etapi:
yy rodesac Tixis firfita gaSreba, SegiZliaT is gaaferadoT. palitraze dadeT TeTri
da lurji guaSis saRebavebi.
yy funjiT SeurieT isini erTmaneTs ise, rom miiRoT Ria cisferi feri.
yy dafereT foni cisfrad ise, rom firfitis grZivi kideebi (zeda da qveda) daufer-
avi datovoT. aq Semdeg frTxilad, ise, rom lomis gamosaxulebaze ar gadaxvideT,
ornamentul CarCos daxatavT. ra aris ornamenti? ornamenti aris erTnairi formis
ganmeorebiT miRebuli dekoratiuli anu mosarTavi, Semamkobeli naxati).
yy Tu TeTri feris TixiT muSaobT, is qaTqaTa TeTri ki ara, sworedac rom rZisferia.
amitom, SegiZliaT lomis tani, Tavi, fexebi da kudi dauferavi datovoT. magram Tu
agurisferi Tixa gaqvT, SeurieT TeTr guaSs erTi wveTi oqra an yavisferi, rom WuWy-
iani TeTri miiRoT. dafereT am feriT lomis gamosaxuleba.
yy lomis fafari da kudis funji Ria agurisferia. amisTvis SeurieT erTmaneTs oqra da
erTi wveTi wiTeli da dafereT es nawilebi.
yy garSemo SegiZliaT dekoratiuli CarCo SemoavloT. daakvirdiT, rogori ornamentebia
gamoyenebuli iSTaris gzis aSiebze? (1. lurj fonze TeTri gvirilebi Ria agurisferi

97
guliT da 2. agurisfer fonze geometriuli ornamenti Sav zolebs Soris moqceuli
TeTriT. gvirilis naxati farTo adgils daikavebs. amitom girCevT, CarCos are aguris-
feriT daferoT, SigadaSig Sav-TeTri oTxkuTxedebiT.
yy rodesac ornamentul CarCos dafervas daasrulebT, Tqveni naxelavi saZerwi dafiTve,
gadadeT, rom gaSres.

aqtivoba:
moswavleebi akeTeben iSTaris saprocesio gzis lomis gamosaxulebas da guaSiT moxataven.

98
oqros lomi da ku

mizani:
qarTuli kulturis uZvelesi nimuSebis gacnoba;
Zerwvis unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 4, 6, 9
s.g. I.3. – 2, 3, 4

asaTvisebeli terminebi:
oqromWedeli, arqeologi

masala:
yviTeli feris plastilini (an Tixa), saZerwi dafa, kalmistris carieli bude an amoRe-
buli Reri.

vizualuri masala:
kaxeTSi, wnorSi aRmoCenili oqros lomis qandakeba sxvadasxva rakursiT:

imereTSi, vanSi aRmoCenili oqros yelsabami kuebis gamosaxulebebiT:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ilustraciebs da uambobs:


saqarTveloSi oqros damuSaveba mravali aTasi wlis win daiwyes. es pawawina namuSevrebi
maSin Seiqmna, rodesac gamadidebeli mina jer ar iyo gamogonebuli. xedavT, ra kargi ostatebi
yofilan Cveni winaprebi – rogori xuWuWa fafari aqvs loms, kus ki – dawinwkluli bakani.
rogor fiqrobT, ramxela SeiZleba iyos es lomi? (savaraudod, moswavleebs is didi egone-
baT). lomis es figura xelis gulze eteva! is arqeologebma miwaSi Rrmad Camarxuli ipoves.

99
arqeologebi arian mecnierebi, romlebic miwaSi Rrmad Camarxul, uZvelesi adamianebis
cxovrebis kvals – maT nivTebs pouloben da Seiswavlian, rom adamianebis warsulis Sesaxeb
Seityon. warmogidgeniaT, rogor gauxardebodaT am loms rom aRmoaCendnen!
-y daakvirdiT winwklebs lomisa da kus zedapirze. am teqnikas cvara ewodeba, radgan is
cvaris, namis wveTebs waagavs. am samkauls oqromWedlebi akeTebdnen. oqromWedeli –
ostatia, romelic liTonisgan patara zomis nakeTobebs qmnis.
-y isini sxvadasxva iaraRs iyenebdnen, rom nakeTobisTvis sasurveli forma miecaT.
-y Cvenc SegviZlia gavakeToT msgavsi nakeTobebi. warmoidgineT, rom plastilinis nakre-
bis kolofSi oqros zodi devs, Tqven ki – oqromWedlebi xarT.
-y daideT win saZerwi dafa (rom magida ar daisvaros)
-y gamoZerweT patara cxovelebi. gaxsovdeT, plastilini rbilia da cxovelis fexebi
msuqani unda iyos, rom ar waiqces, kiseri ki ganieri, rom Tavi ar moZvres. (maswav-
lebelma yuradReba unda miaqcios, Tu romelime moswavle Zerwavs, vTqvaT, Jirafs,
auxsnas, rom grZeli kiseri moiRuneba, Tu mas ar gaamagrebs. amisTvis xis wvetiani
Cxiri gamodgeba).
-y rodesac plastilins sasurveli cxovelis formas miscemT, aiReT kalmis carieli
tari da figuraze wveriT gaakeTeT CanaWdevebi. kalmidan amoRebuli Reris boloc
gamogadgebaT. ase Tqven lomis fafari gamogivaT, an niangis uxeSi tyavi. oRond Semdeg
ar dagaviwydeT. Reri ukan daabruneT kalmis tarSi.
-y rodesac muSaobas daasrulebT, dadeT nakeToba patara furcelze da daawereT zed
Tqveni saxeli da gvari.
-y axla SeinaxeT masalebi, rom sxva dros advilad miagnoT. yoCaR, Tqvengan mSvenieri
oqromWedeli dadgeba! Tanac, SegiZliaT daitrabaxoT, rom xeloba uZvelesi wina-
prebisgan iswavleT.

aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT (an TixiT) Zerwaven lomis, kusa da sxva cxovelebis gamosaxule-
bebs da kalmis taris wveriT an RerZis boloTi daCxvleten faqturuli dekoris misaRebad.

100
egvipteli behemoTebi

2 gakveTili

mizani:
Zvel egviptur xelovnebasTan da qandakebis dargis gacnoba ;
Zerwvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 3, 4, 6

asaTvisebeli terminebi:
qandakeba

masala:
plastilini, saZerwi dafa, mwvane (sasurvelia civi tonalobis), lurji, TeTri da Savi
feris guaSis saRebavebi, webo pva, palitra, wyali, erTi ganieri da erTi wvrili funji,
plastilinis dana, asanTis Rerebi, winsafari da samklaurebi.

vizualuri masala:
Zveli egvipturi hipopotamis (behemoTis) qandakeba

moxatvis sqema:

101
moswavlis namuSevari

gakveTilis msvleloba:

es Tema or gakveTils moicavs – pirvel gakveTilze maswavlebeli esaubreba moswavleebs


behemoTis egviptur qandakebebze da moswavleebi Zerwaven figuras. Semdeg gakveTilze ki
SeRebaven da moxataven mas.

I gakveTili:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ilustraciebs da eubneba:
yy berZnulad hipo cxens niSnavs, potami – mdinares. Zveli berZnebi behemoTs hipopotams
anu mdinaris cxens uwodebdnen. rogor fiqrobT, ratom uwodes berZnebma behemoTs
mdinaris cxeni anu hipopotami? (behemoTi did dros wyalSi atarebs). egviptelebi am
cxovels aRmerTebdnen da swamdaT, rom qalebs Svilebis gaCenaSi exmareboda, mama-
kacebs ki – nadirobaSi. amitomac, xSirad aqandakebdnen. qandakeba aris raime figuris
gamoZerwili an magari masalisgan gamokveTili, moculobiTi gamosaxuleba.
yy naxati brtyelia, qandakebas ki aqvs simrgvale, sqeli formebi. is SegiZlia ramdenime
mxridan daaTvaliero. magram radgan qandakeba naxati ar aris da behemoTis garSemo
wylis mcenareebs ver gamosaxavdnen, amitom figurebs wylis feriT – firuzisfrad
Rebavdnen da mcenareebs (zaris formis lotosis yvavilebs) pirdapir tansa da Tavze
axatavdnen – TiTqos sayvareli garemo behemoTs mudam Tan dahqonda!
yy daakvirdiT, rogori formebi aqvs mas? (msuqani, didTava, moklefexeba, tlanqi, mou-
qneli). magram behemoTis egvipturi qandakebebi firuzis ferisa da tanze yvavilebis
gamo, Zalian momxibvlelebi da lamazebi arian.
maswavlebeli moswavleebs urigebs plastilins, plastilinis danas, saZerw dafas, winsa-
farsa da samklaurebs. plastilinis nacvlad SeiZleba Tixis gamoyeneba da guaSiT moxatva.

instruqcia:
yy plastilinis brikets plastmasis daniT ganivad CamoaWeriT ori naWeri da TiToeuli
gayaviT or, cera TiTis sisqis naWrad. es fexebi iqneba. daayeneT fexebi vertikalurad
da odnav daaWireT zemodan TiTebi, rom TaTebi dabrtyeldes. plastilinis saZerwi
danis wveris odnavi dawoliT TaTebze buTquna TiTebi moniSneT. CaarWeT oTxive fexSi

102
asanTis TiTo Reri ise, rom naxevari Reri amoSverili iyos.
yy plastilinis mozrdil naWers mieciT kartofilis momrgvalebuli forma. kidesTan
axlos mouWireT TiTebi ise, rom behemoTis kiseri CaiWylitos. is odnav ufro wvrili
unda gamovides, vidre tani.
yy TiTebiT daamuSaveT Tavi (yurebi, cxviri, Tvalebi).
yy CamoacviT tani fexebidan amoSveril asanTis Rerebs. daaweqiT, rom fexebs mWidrod
SeuerTdes. gadabmis adgilebi TiTiT gadagliseT.

gakveTili II – SeRebva:
yy palitraze SeazaveT civi tonalobis mwvane, lurji da TeTri feris guaSis saRebavebi
ise, rom miiRoT firuzisferi. SeurieT cotaodeni webo pva (SeniSvna maswavleblisT-
vis: cximianobis gamo plastilini guaSs ar miikarebs. pva am problemas moxsnis da Tu
pirvelive ara, meore feniT dafervaze kargad moeWideba plastilinis zedapirs. pva
Tavidan odnav afermkrTalebs fers, magram rodesac gaSreba, fers kvlav ubrundeba
JReradoba).
yy ganieri, brtyeli funjiT dafereT figura mTlianad. (maswavlebelma unda gaafrTx-
ilos moswavleebi, rom TeTri feris guaSis qilaSi sxva feris saRebaviani funji ar
Cadon, radgan TeTri sisufTaves dakargavs da SemdgomSi aRar gamodgeba sxva feris
gasaRiaveblad).
yy wvrili funjiTa da Savi feris guaSiT daaxateT behemoTs zaris formis lotosis
yvavilebi. kvirtebs daaxateT winwklebi, gaSlil yvavilebs ki – xazebi. Reroebi ar
gamogrCeT!
yy axla ki, SegiZliaT moawesrigoT samuSao adgili – guaSs kargad daaxureT Tavsaxuri,
rom saRebavi qilidan ar gadmoiRvaros, yvelaferi dadeT adgilze da daaxvedreT
saklaso oTaxi sxvebs ise, rogorc dagxvdaT Tqven.

aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT Zerwaven behemoTis figuras da moxataven mas Savi feris gua-
SiTa da wvrili funjiT.

103
kikladuri qandakeba

mizani:
qandakebis gacnoba;
martivi formebis Zerwvis unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba .

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 4, 6
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
qandakeba, miTi, arqeologia, detali

masala:
plastilini

vizualuri masala:
kikladuri qandakeba:

iakob nikolaZis `qari~ konstantin brankuzis namuSevrebi

104
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs pirvel ilustracias (Tavs) da ekiTxeba:


– vin mixvdeba, es ra aris?
SesaZloa, moswavleebma Tqvan, rom kvercxia. savaraudod, romelime moswavle ityvis,
rom es adamianis Tavia.
-y ki magram, arc Tvalebi aqvs, arc piri, arc yurebi. rogor mixvdiT? (Tavis formiTa da
cxviriT).
-y romel geometriul figuras gagonebT cxviris forma? (samkuTxeds).
-y es mxatvrobaa Tu qandakeba? riTi mixvdiT? qandakeba myari masalisgan iqmneba da
mrgvalia, yvela mxridan daaTvaliereb. naxati ki – brtyeli. vin qmnis qandakebas –
mxatvari Tu moqandake?
-y dakvirvebuli Tvali gqoniaT da kargi fantaziis unari. Tqven dainaxeT is, rac moqa-
ndakem ar gamosaxa, magram igulisxma. radgan sworad gamoicaniT, jildod Semdegi
foto daimsaxureT!
maswavlebeli aCvenebs Semdeg ilustracias (figuras).
-y darwmundiT, rom wina suraTze marTlac Tavi iyo gamosaxuli? riT gansxvavdeba es
figura wina ilustraciisgan? (aq mTeli sxeulia, taniTa da TaviT).
-y aRwereT es figura – zis Tu dgas? rogor aqvs xelebi? ras gagonebT es poza? rodis
dgaxarT xolme ase? es figura saqmeebisgan dasvenebul adamians warmogvidgens. is
ubralod dgas, arsad eCqareba, TiTqos moTminebiT elis raRacas.
-y axla mesame ilustracias SexedeT (maswavlebeli aCvenebs mesame suraTs). ras xedavT?
ras akeTeben es adamianebi?
pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli uambobs:
-y iciT, ra aris miTi? miTi berZnuli sityvaa da niSnavs fantastikur, zRaprul moTx-
robas samyaros gaCenisa da RmerTebis Sesaxeb. Zvelad berZnebs swamdaT, rom yvela
movlenas sakuTari RmerTi hyavda – mzes, qars, zRvas, mcenareebs, mosavals, nadirobas,
miwaTmoqmedebas da ase Semdeg.
-y Zveli berZnuli miTi gviambobs, zRvis RmerTma poseidonma dahkra Tavisi samkapi
kldes. klde daimsxvra da egeosis zRvaSi mimoifanta. arsebobs sxva versiac – wylis
nimfebma, okeanidebma ise gaabrazes poseidoni, rom man gogonebi kunZulebad gadaaq-
cia. es ulamazesi 2200 kunZuli egeosis zRvaSia mimofantuli. maT kikladis kunZulebi
uwodes. arqeologebma iq uZvelesi adamianebis cxovrebis kvals miagnes. arqeologebi
arian mecnierebi, romlebic miwis siRrmeSi Semonaxul, winaparTa cxovrebis kvals Seis-
wavlian. arqeologebma miwa gaTxares da sxva saintereso nivTebTan erTad, es patara
qandakebebi ipoves. maTi asakic daadgines. rogor fiqrobT, ramdeni wlis iqnebian es
qandakebebi?
moswavleebi asaxeleben savaraudo asaks.
-y es qandakebebi 5 aTasi wlisaa! warmoidgendiT, rom 5000 wlis win adamianebi aseT fig-
urebs aqandakebdnen? isini imdenad pataraa, rom xelis gulze eteva! daakvirdiT,
rogori gluvi, martivi formebi aqvT maT, araferi zedmeti, mxolod aucilebeli

105
nawilebi – kvercxis formis Tavi, samkuTxa cxviri, ganieri beWebi, fexebi da mucels
mikruli xelebi.
-y mas Semdeg qandakeba Seicvala, ganviTarda da moqandakeebic daostatdnen rTuli
formebisa da detalebis gadmocemaSi. detali wvrilman nawilebs niSnavs.
maswavlebeli aCvenebs iakob nikolaZis qandakebas `qari~:
-y es meoce saukunis qarTveli moqandakis, iakob nikolaZis namuSevaria. daakvirdiT, ras
xedavT? ras daarqmevdiT am suraTs? es qandakeba `qaris~ saxeliTaa cnobili. xedavT,
rogor ufrialebs kaba? CaifuTna da saxec moarida qars. kabis gafrialebuli kalTebi
namdvils hgavs. pozac Zalian bunebrivia.
-y meoce saukunis moqandakeTa nawils Zalian moewona kikladis kunZulebze aRmoCenili
figurebi. moixiblnen maTi simartiviT, gluvi formebiT da imiTac, rom SeiZleboda
yvela detali ar eCvenebinaT. magaliTad, rumineli konstantin brankuzi swored
kikladuri figurebisgan miRebuli STabeWdilebiT qmnida qandakebebs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs brankuzis qandakebebs.
-y mogewonaT brankuzis qandakebebi Tu ara? (nebismieri pasuxi misaRebia) ratom?
-y romeli ufro megewonaT – kikladuri, brankuzis Tu iakob nikolaZis `qari~? ratom?
-y modiT, dRes `kikladelobana~ viTamaSoT. warmoidgineT, rom kikladeli moqandakeebi
xarT. gamoZerweT plastiliniT martivi figura detalebis gareSe.
SesaZlebelia, moswavlis namuSevari ar iyos adamianis Tavi an figura. Tu moswavlem gamoZ-
erwa Tavi bibiloTi, da Tqva, rom es mamalia, namuSevari misaRebia. mTavaria, principi gaigon.

aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT Zerwaven martiv figurebs detalebis gareSe.

106
mariliani comi

mizani:
Zerwvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 6, 7, 8.

asaTvisebeli terminebi:
reliefi

masala:
1 Wiqa puris fqvili,
1 Wiqa wmindad dafqvili marili
1 Wiqaze odnav naklebi wyali
jami comis mosazelad
winsafrebi
plastilinis danebi
plastilinis dafebi
comis gasabrtyeleblebi an plastmasis milebi
patara qiliT wyali
guaSis saRebavebi
funji
wyali

vizualuri masala:
reliefebis nimuSebi

gakveTilis msvleloba:

dRes Cven gavakeTebT reliefur namuSevars.


yy ra aris reliefi?
yy reliefi aris raime zedapiris uswormasworoba. reliefi SeiZleba iyos amoburculi
da CaRrmavebuli. maswavlebeli aCvenebs moswavleebs reliefis ramdenime nimuSs da
hkiTxavs, romel maTgans aqvs amoburculi da romels CaRrmavebuli reliefi.
yy rogor fiqrobT, ra masaliT SeiZleba amoburculi reliefuri namuSevris gakeTeba?
(plastiliniT)
yy Cven dRes davamzadebT plastilinis magvar masalas, marilian coms, romliTac
reliefur namuSevars gavakeTebT. amisTvis ki dagvWirdeba puris fqvili, marili da
wyali.
yy mariliani comiT gakeTebuli nakeToba haerze Sreba ramdenime dRe, ris Semdegac

107
nakeToba SeiZleba SeiRebos guaSis saRebaviT.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaikeTon winsafrebi da auxsnis maT, rogor mzaddeba
mariliani comi:
jamSi CayareT 1 Wiqa fqvili, 1 Wiqa marili da nel-nela daasxiT wyali.
xelebiT mozileT comi, sanam igi erTgvarovani, priala ar gaxdeba.
yuradRebiT iyaviT – Tu mozelisas wyali zedmeti mogivaT, comi gaTxeldeba da xelebze
dagewebebaT. aseT SemTxvevaSi, cota fqvilis da marilis damateba mogiwevT.
Tu comi ifxvneba da zedmetad mSralia, mozelvis dros, ramdenjerme daisveleT xelebi.
Tu comi xelebs ar ewebeba da formasac kargad iWers, SegiZliaT SeudgeT Zerwvas.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs namuSevris Temas `wyalqveSa samyaro~ da gamok-
iTxavs maT, rogori warmoudgeniaT wyalqveSa samyaro da misi binadrebi (Tevzebi, meduzebi,
wyalmcenareebi, SesaZloa daasaxelon zRapruli personaJebic).
Zerwvis dawyebamde maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, nakeToba rom Srobisas ar
daiSalos, yoveli detalis dasamagreblad misi dawebebis adgili dasvelon wyliani funjiT.
aseve, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, mosinjon, rogor anabeWdebs tovebs saweri kal-
mis Tavsaxuri, fanqris wveri, plastilinis dana da sxva nivTebi marilian comze. am xerxiT
SeiZleba gakeTdes Tevzis Tvalebi, kudi, farflebi, Tevzebis sxeulebi da CarCo galamazdes
naWdevebiT.

aqtivoba 1:
moswavleebi mariliani comiT gaakeTeben reliefur suraTs Temaze `wyalqveSa samyaro~:
gaabrtyeleben dafaze coms Tanabari sisqis firfitad.
daniT miscemen firfitas oTxkuTxa an momrgvalebul formas.
firfitas perimetrze comis Tanabari sisqis zoliT gaukeTeben CarCos, romelsac gaa-
lamazeben naWdevebiT.
daawebeben firfitaze mariliani comisgan formirebul Tevzebs, wyalmcenareebs.
mza nakeTobas gasaSrobad Seinaxaven usafrTxo adgilas ramdenime dRiT.

aqtivoba 2:
moswavleebi guaSis saRebavebiT gaaferadeben gamSral nakeTobas da gaukeTeben mas sakids.

108
VI Tema: teqnika
masalebi

saxatavi masalebi (6 gakveTili)

I gakveTili. arc ise ubralo `ubralo~ fanqari

mizani:
saxatavi masalebis (ubralo fanqris) Tvisebebisa da SesaZleblobebis aRmoCena, maTi
miznobrivad SerCevisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba ;
saxatavi masalebis (ubralo fanqris) istoriis gacnoba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1. 5

asaTvisebeli terminebi:
grafiti, portreti, detali

masala:
saxatavi furceli, TiTo moswavles – erTi rbili, meore magari, ubralo fanqari; saT-
leli, saSleli.

vizualuri masala:
Zveleburi fanqris fotoebi

gakveTilis msvleloba:

yy warmogidgeniaT cxovreba fanqris gareSe? fanqari xom aseTi saWiro ramaa! iciT, risgan
mzaddeba fanqris guli?
wverwatexili fanqari
kidec aris da arc aris,
radgan Tu mkiTxav, fanqarSi
fanqris gulia mTavari.
yy rogor fiqrobT, ratom daiwuna poetma moris focxiSvilma ugulo fanqari? – ugulo
fanqari ar wers.
yy rogor unda moviqceT, Tu fanqars wveri motyda? – gavTaloT saTleliT.

109
-y erTxel inglisSi qariSxalma xe waaqcia. mwyemsebma adgilis gasufTaveba da miwidan
amoZirkvuli xis gadatana gadawyvites. fesvebs Savi rbili qva amoyva. mwyemsebs xeli
daesvaraT. ase aRmoaCines nivTiereba, romelic muq kvals tovebda xelzec, naWerzec
da qaRaldzec. mas gamoyenebac mouZebnes – misi natexiT cxvars matylze patronis
niSans axatavdnen. TiTebi rom ar dasvrodaT, garSemo Toks axvevdnen. es nivTiereba
aiTvisa yvelam, visac wera an xatva undoda. masalas grafiti uwodes, rac berZnulad
weras niSnavs. misi yvelaze didi Rirseba is iyo, rom Secdomis waSla da gasworeba Sei-
Zleboda! adre arsebuli sxva saweri saSualebebis (naxSiri, vercxlis wkiri, melani)
waSla xom ar xerxdeboda. saSlelad ki puris guls xmarobdnen.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs amgvari fanqris fotoilustracias:
-ymagram Toki myari masala ar aris. is iRuneba. rogor
fiqrobT, gamZle iyo TokiT Sexveuli grafiti Tu ara?
– ara. is xmarebisas xSirad tydeboda.
-yTqven rom im dros gecxovraT, ras moifiqrebdiT
grafitis gulis gasamagreblad?
maswavlebeli moismens moswavleebis pasuxebs. Sesa-
Zloa, maTi mosazreba daemTxves swor pasuxs:
-yproblemis mosagvareblad, aseTi xerxi moifiqres –
grafitis guli or joxs Soris moaqcies.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs amgvari fanqris fotoilustracias:
-y rogor fiqrobT, aseTi fanqari ufro gamZle iqne-
boda?
-y male grafitis sxva qveynebSi gatana da Zalian Zvirad
gayidva daiwyes. inglisis mefem ifiqra – sul gazides
es Zvirfasi masala, Cven raRa dagvrCebao da brZana
– vinc mas qveynidan gaitans, umkacresad davsjio!
vin icis, ramdeni urCi ingliseli daapatimres maSin
grafitis gayidvis gamo!
-y mas Semdeg fanqari Seicvala. grafiti xis budeSi moamwyvdies, rom TiTebi ar dasvro-
daT. sisqe da sigrZe ki ise gansazRvres, rom xelSi moxerxebulad mogvergo.
-y vin mixvdeba, ratom aqvs zog fanqars Tlili gverdebi? aba, erTnairi ZaliT gaagoreT
magidaze mrgvali da Tlili fanqrebi. ra moxda? Tlili gaCerda, mrgvaltanianma ki
gaaswro, Sors gagorda. SeiZleba, Sors gagorebis unariT mrgvalma ajoba, magram aba,
Cven garda, vin ajibrebs fanqrebs Sors goraobaSi? aravin. Zvelad merxebi damreci
iyo. fanqari rom ar Camogorebuliyo, mas gverdebi CamoaTales. xatvis dros fanqars
drodadro gadavdebT xolme. ajobebs, Tu arsad gagveqceva da cal gverdze wamowo-
lili, mSvidad dagvelodeba iq, sadac adgili mivuCineT.
-y saintereso faqti: fanqriT SeiZleba daixazos 5 kilometris sigrZis xazi. erT saaTSi
adamiani fexiT 4 kilometrs gadis. warmoidgineT ramxela manZilia 5 kilometri! ase
rom, `ubralo fanqari~ arcTu ise ubraloa!
-y fanqriT uamravi ramis daxatva SeiZleba. es – qarTveli mxatvris, dimitri erisTavis

110
fanqriT Sesrulebuli naxatebia:

es mxatvris Svilis, sandros portretia. portreti iseTi suraTia, romelzec adamianis


saxea gamosaxuli.
dimitri erisTavs Zalian uyvarda megobrebis portretebis xat-
va.
yy ra hqvia iseT naxatebs, romlebzec adamianis saxea gamosaxu-
li? portreti.
yy ai es ki, mxatvris mier quCaSi danaxuli scenaa. pirveli
ubralo fanqriT aris Sesrulebuli, meore ki feradi pastelebiT.

yy rogor fiqrobT, risi gadmocema ver SeZlo fanqarma? – feris.


yy ra aklia pastelur variants? – Sors quCaSi mosiarule adamianebi, xeebi, qvafenilis
wyoba, gamosaxulebis mkafiooba.
yy pasteli rbilia, iolad ublagvdeba wveri. pasteliT detalebis gadmocema Znelia.
detali patara zomis ramaa. wvrili, kargad gaTlili fanqari ki nebismier wvrilmans
mkafiod daxatavs. xolo Tu mas daawven da furcels gausvam, farTo zoli gamova.
maswavlebeli TiTo moswavles urigebs or ubralo – rbil da magar fanqrebs da sTxovs,
oriveTi daxaton namuSevari.
yy modi, axla orive fanqriT daxateT naxati. xan daaweqiT, xan mkrTalad gausviT, xan
daawvineT. ramdenjerme gaaferadeT – erT fenas meore gadausviT da naxeT, ra moxdeba
(ufro muqi gamova). xan erTi fanqari ixmareT, xan – meore da daakvirdiT gansxvavebebs.

111
mosinjeT, romeli fanqriT gasmuli xazia ufro muqi, romliT – ufro Ria; romeli
ufro advilad iSleba. daawereT naxats sityva `fanqari~, Tqveni saxeli da gvari da
dRevandeli TariRi. gava dro da es naxati fanqris istorias gagaxsenebT.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris grafiti?
yy romel qveyanaSi aRmoaCines grafiti?
yy rogor miviRoT muqi xazi?
yy rogor miviRoT mkrTali xazi?
yy ras niSnavs detali?
yy romeli mxatvris naxatebi vnaxeT dRes?

aqtivoba:
ori – rbili da magari fanqrebiT moswavleebi xataven naxats da ikvleven fanqris sxva-
dasxva poziciiTa da dawoliT miRebul efeqtebs.

saSinao davaleba:
daxateT naxati Tavisufal Temaze ubralo fanqriT da Semdeg gakveTilze warudgineT
klass.

II gakveTili. feradi fanqrebi

mizani:
saxatavi masalebis (feradi fanqrebis) Tvisebebisa da SesaZleblobebis aRmoCena, maTi
miznobrivad SerCevisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba.
wignis ilustrirebis xelovnebis gacnoba

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 3, 5
s.g.I.2. – 2, 3
s.g.I.3. – 1, 2, 3, 4, 5
s.g.I.4. – 3, 4

asaTvisebeli terminebi:
ilustracia

masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi, saTleli, saSleli.

112
vizualuri masala:
vasili vataginis namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

Tqven ukve iciT, rogor gaCnda ubralo fanqari. isic iciT, rogor gaaferadoT naxati,
magram rogor aferadeben fanqrebs?
maswavlebeli ismens moswavleebis mosazrebebs da ambobs:
– rodesme wagisvamT tuCebze kaklis wengo? an ginaxavT, rogor Rebaven saaRdgomo kver-
cxebs endros mcenaris fesvebiT? es bunebrivi saRebavebia. didi xnis win mwarmoeblebma
fanqris guls feradi nivTierebebi daumates. magram maSindeli ferebi Zalian mkrTali, baci
gamodioda da Tanac, male xundeboda – feri ekargeboda. mogvianebiT, iseTi nivTierebebis
Sereva iswavles, romlebmac fanqris kvali ufro mkafio da gamZle gaxades.
mxatvrebi xSirad sargebloben feradi fanqrebiT wignis ilustraciebis xatvisas. `ilus-
tracia~ teqstis suraTebiT gaformebas niSnavs.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mxatvris, vasili vataginis mier fanqriT Sesrulebul
`mauglis~ ilustracias:
es rusi mxatvris, vasili vataginis naxatia. vin gamoic-
nobs, romeli moTxrobis ilustraciaa? – radiard
kiplingis `junglebis wignis~. vatagins gansakuTrebiT
uyvarda cxovelebis xatva. da kargadac gamosdioda.
naxeT, rogor kudamoZuebulebi dganan mglebi. zurgze
bewvi yalyze daudgaT. ratom dganan ase? – vefxvis
eSiniaT. rogor fiqrobT, mauglisac eSinia vefxvis?
– ara. ki magram, is zurgiT dgas. rogor mixvdiT, rom
ar eSinia? – is gamarTuli dgas, mglebs zurgze efereba da amSvidebs. xedavT, ramdeni ramis
gadmocema SeiZleba feradi fanqrebiT?
-y esec vataginis naxatia. rogor fiqrobT, riTia is daxatuli? – feradi fanqrebiT.
-y ras warmoadgens es naxati?

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs suraTs:


– es aris wignis yda. sanam wigns gadafur-
clav, jer yda giambobs, ris Sesaxeb aris
es wigni. rogor fiqrobT, razea es wigni? –
cxovelebze (moskovis zoologiur baRze).
rodesac aseT ydas dainaxavT, dainteresdebiT,
mogindebaT am wignis wakiTxva?
sasurvelia, maswavlebelma bavSvebs aCvenos
raime sabavSvo wigni, romelic feradi fanqre-
biT Sesrulebuli naxatebiTaa ilustrirebuli.
maswavlebeli sTavazobs, imsjelon ydis gafor-

113
mebaze. Semdeg naxatebi daaTvalieron da gamoTqvan azri, ris Sesaxebaa es wigni, ramdenad
sainteresodaa ilustrirebuli, romeli ilustracia moewonaT yvelaze metad da isurvebdnen
Tu ara mis wakiTxvas.
-y ese igi, wignis Sesaxeb pirvel STabeWdilebas swored ilustraciebi gviqmnis. jer wigns
gadavfurclavT. Tu naxatebi mogvewona, Semdeg viwyebT teqstis kiTxvas. wignis mxat-
varze mniSvnelovnad yofila damokidebuli, gaxdeba Tu ara es wigni Cveni sayvareli
sakiTxavi.
-y Tu saidumlos Senaxva SegiZliaT, aseT TamaSs gTavazobT – feradi fanqrebiT daxateT
Tqveni sayvareli wignis ilustracia. aravis uTxraT, ras xatavT. Semdeg gamofena-ga-
mocana movawyoT. gamovakraT Tqveni namuSevrebi da ganvixiloT TiToeuli. avtori
Cumad iqneba. danarCenebma ki unda gamoicnoT, romeli zRapris, igavis an moTxrobis
ilustraciaa warmodgenili. Tu swor pasuxs gaigonebs, man xeli unda awios. swori
pasuxis avtori ki ityvis, rogor gamoicno. oRond gaxsovdeT, erTmaneTis namuSevrebis
mimarT azri Tavazianad unda gamovTqvaT, rom erTmaneTs ar vawyeninoT.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra hqvia mxatvars, romelic cxovelebs xatavs?
yy ras niSnavs ilustracia?
yy ra mniSvneloba aqvs ilustracias wignisTvis?
yy ra SemTxvevaSi jobs ubralo fanqriT da ra SemTxvevaSi – feradi fanqrebiT xatva?

aqtivoba:
moswavleebi feradi fanqrebiT xataven sayvareli wignis ilustracias, gamofenen da
cdiloben amoicnon, romeli nawarmoebia ilustrirebuli ama Tu im naxatze.

saSinao davaleba:
1. daxateT animalisturi naxati feradi fanqrebiT da Semdeg gakveTilze warudgineT
klass.
2. kompiuteris saxatav programaSi amoirCieT `fanqari~ da daxateT nebismieri naxati.
SeadareT xeliT, fanqriT daxatuli naxati kompiuteris `fanqriT~ daxatuls.

III gakveTili. saCuqari

mizani:
saxatavi masalebis (pasteli da akvareli) Tvisebebisa da SesaZleblobebis aRmoCena, maTi
miznobrivad SerCevisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba
aRmoCeniT sixarulis gancda, saxatavi masalebis istoriis gacnoba

114
Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 5, 6
s.g. I.3. – 1
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
pasteli, akvareli, foni

masala:
saxatavi furceli, TeTri feris pasteli, akvarelis saRebavebi, funji, wyali, winsafari,
samklaurebi.

vizualuri masala:
https://www.youtube.com/watch?v=K00pz_IriGY

gakveTilis msvleloba:

-y maswavlebeli moswavleebs aCvenebs pastels da ekiTxeba: – iciT, ra aris es? es pastelia.


Semdeg aCvenebs erT cal makarons da ekiTxeba – Tqveni azriT, ra SeiZleba iyos saerTo
makaronsa da pastels Soris?
savaraudod, moswavleebi verafers ityvian, an SesaZloa, formiT miamsgavson da Tqvan, rom
orives cilindris forma aqvs.
-y iciT, risgan keTdeba makaroni? – comisgan. italielebi makarons pastas uwodeben. sityva
pastelic swored italielebma gamoigones da is coms niSnavs.
-y ras gagonebT pasteli? – carcs.
-y ra gansxvavebaa carcsa da pastels Soris?
-y carci mSralia, pasteli – cximiani.
-y didi xnis win safrangeTis mefe ludoviko me-11 italiisken daiZra mis dasapyrobad. Tan
waiyvana mxatvari, romelsac am laSqrobis suraTebi unda daexata. fotoaparati jer ar
iyo gamogonebuli, Torem aba, mxatvars omSi ra esaqmeboda! swored im mxatvarma gamoi-
gona feradi pasteli, rom ludovikos samxedro warmatebebis suraTebi istoriisTvis
Semoenaxa.
-y pastels bevri kargi Tviseba aqvs – is mzeze ar xundeba da siciveSi ar fuWdeba. pastels
nazi, msubuqi, haerovani ieri aqvs. pasteliT naxatebi mkafio xazebs ar toveben, ufro
gaTqvefilis STabeWdilebas axdenen. erTi SexedviT, SeiZleba saRe-
bavSi agerios. frang mxatvars edgar degas Zalian uyvarda pasteliT
xatva. daakvirdiT am naxats:
-y xedavT, rogori gamWvirvaleba, sinaze, xaverdovneba da
haerovneba aqvs pastels? amis gamo, gamoTqmac ki arsebobs – `pas-
teluri tonebi~, rac Ria, TeTrnarev fers niSnavs.
-y magram pastels naklic aqvs – xeliT Sexebisas ifxvneba. amitom,

115
pasteliT naxatebi yovelTvis minis qveS inaxeba, rom SemTxveviT xeli ar moxvdes.
daxateT furcelze pasteliT laqa da gausviT frCxili. ra moxda?
-y naxati gaikawra.
-y pastelis kidev erTi nakli isaa, rom naxatze Secdoma Znelad swordeba.
-y scadeT furcelze pasteliT daxatuli laqis waSla. ra moxda? laqis kvali furcelze
mainc darCa.
-y axla am laqas zevidan sxva feris amave formis laqa daaxateT. ra moxda? gadafara
meore ferma pirveli fena? – ara. qveda fena mainc Cans.
-y amitom, pasteliT xatvisas winaswar unda warmovidginoT, ras vxatavT da frTxilad,
dafiqrebiT vxatoT.
-y pastelis kidev erTi SesaniSnavi didostati iyo mxatvari isaak levitani. daakvirdiT
mis, pasteliT naxats da Semdeg, zeTis saRebavebiT Sesrulebul imave xeds. ra gansx-
vavebaa maT Soris?

– pasteliT naxati ufro nazia, mkrTali, baci, TiTqos ufro morcxvia, moridebuli da
mSvidi. zeTis saRebaviT Sesrulebuli ki – mkveTri, xalisiani, myvirala da mkafio ferebiT
gamoirCeva.
-y modiT, axla erTmaneTs saCuqari gavukeToT. es saCuqari moulodneli siurprizi iqneba.

instruqcia:
-y saxatavi furclis qveda kuTxeSi ubralo fanqriT daawereT Tqveni saxeli da gvari.
-y aiReT TeTri feris pasteli da amave gverdze daxateT nebismieri ram. es naxati Tqveni
saCuqari gaxdeba Tqvenive TanaklaselisTvis. visac ar unda Sexvdes, ecadeT, moewonos.
amitom iseTi ram daxateT, rac Tqvenc mogewonebodaT, vinmes rom eCuqebina.
Tu moswavleebi daiCivleben, rom TeTr furcelze naxati ar Cans, maswavlebeli etyvis,
rom siurprizis Sinaarsic esaa – moulodneloba. sTxovs, siurprizis molodinSi moTmineba
gamoiCinon.
rodesac moswavleebi xatvas daasruleben, maswavlebeli agrovebs naxatebs da urigebs
maT sxva moswavleebs.
-y esec saCuqari Tanaklaselisgan! mogwonT? ra xatia Tqvens saCuqarze?
moswavleebi upasuxeben, rom TeTr furcelze TeTri pasteliT Sesrulebuli naxati ar Cans.

116
-y jadoqrobis droc dadga. aiReT akvarelis saRebavebi, wyali da dafereT mTeli furce-
li. ra moxda? – furceli daifera da naxati gamoCnda.
-y axla SegiZliaT miTxraT, ra xatia Tqvens saCuqarze?
-y ra ferisaa foni? foni aris is, razec naxatia gamosaxuli.
-y rogor fiqrobT, ratom ar dafara akvarelma pasteliT naxati? – pastelSi zeTi urevia.
zeTi – cximia. cximi ki wyals ar ikarebs. akva laTinurad wyals niSnavs. akvareli wylis
saRebavia. radganac wyali cximian zedapirze ar Cerdeba, amitomac gamoCnda naxati.
-y ra mouvida fanqriT miweril saxelsa da gvars? akvarelis saRebavma is dafara Tu mainc
Cans? – fanqari Cans, radgan akvareli haerovani, msubuqi da gamWvirvale saRebavia. is
fanqriT mkrTalad gasmul xazsac ki ver damalavs.
-y axla mogwonT saCuqari? SegiZliaT madloba uTxraT erTmaneTs am jadosnuri siur-
prizebisTvis.

aqtivoba:
moswavleebi msjeloben pastelis SesaZleblobebze. Semdeg TeTr saxatav furcelze TeTri
pasteliT xataven naxats, cvlian erTmaneTSi da feraven akvareliT. dasaruls, msjeloben
akvarelis Tvisebebze da refleqsiisTvis, oriod sityviT avseben daumTavrebel winadadebebs.

aseve, Semdeg gakveTilze SesaZlebelia, moswavleebs sakuTari xeliT gaakeTebinoT feradi


carci. dagWirdebaT mxolod TabaSiris fxvnili, guaSis saRebavebi, wyali, kvercxis kontei-
nerebi, erTjeradi Wiqebi, kovzebi, winsafari da xelTaTmanebi. 1,5 Wiqa TabaSiris fxvnili
CayareT 1 Wiqa wyalSi, aurieT erTjeradi kovziT blinis konsistenciis masis miRebamde.
SeurieT 2 kovzi guaSis saRebavi. CaasxiT miRebuli masa kvercxis konteineris ujrebSi.
30 wuTSi amoiReT mza carcis naWrebi konteineridan da Semdeg gakveTilamde acadeT, rom
kargad gamoSres. sakuTari xelnakeTi carcebiT SegiZliaT skolis ezoSi asfalti moxatoT.

carcis damzadebis xanmokle videoinstruqcia:


https://www.youtube.com/watch?v=K00pz_IriGY

saSinao davaleba:
maswavlebeli daurigebs moswavleebs A4 formatis furclis naxevarze dabeWdil, daum-
Tavrebel winadadebebs da sTxovs, amoarCion romelime da oriod sityviT, daasrulon
winadadeba.
dRevandel gakveTilze:

Sevityve, rom Turme pasteli...


Sevityve, rom Turme akvareli...
me viswavle...
me SevZeli...
gansakuTrebiT momewona...

117
IV gakveTili. guaSi da flomasteri (gaston Sesaki)

mizani:
saxatavi masalebis (guaSi da flomasteri) Tvisebebisa da SesaZleblobebis aRmoCena;
maTi miznobrivad SerCevisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba;
gaston Sesakis Semoqmedebis gacnoba.

Sedegi:
s.g. I.1. - 5
s.g. I.3. - 3

asaTvisebeli terminebi:
konturi, qandakeba, kolaJi

masala:
saxatavi furclebi
guaSis saRebavebi
funji
wyali
palitra
Savi flomasteri

vizualuri masala:
gaston Sesakis namuSevrebi da fotoebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs gaston Sesakis namuSevrebs da mouyveba maT mxatvris


Semoqmedebis istorias:
-y me-20 saukunis frangi mxatvari gaston Sesaki safrangeTis patara, lamaz qalaq ava-
lonSi cxovrobda, SemTxveviTi samuSaoebiT irCenda Tavs – xan kurierad muSaobda, xan
ki cxenis sadaveebs an fexsacmelebs keravda. Tanamoqalaqeebi mas usaqmur da uniaTo
adamianad Tvlidnen.
30 wlis rom gaxda, safrangeTis dedaqalaq parizSi dasaxlda da iqac gaagrZela fexsac-
melebis SekeTeba, sanam bednierma SemTxvevam sruliad ar Secvala misi cxovreba. Sesaki mis
mezoblad mcxovreb mxatvars daumegobrda. megobris gavleniT, Sesaki mxatvrobiT daint-
eresda, yvelafers Tavi mianeba da xatva daiwyo. Sesakma mxatvris xeloba male aiTvisa da
Tavisi gansakuTrebuli stilic SeimuSava.

118
yy rogor fiqrobT, ra masaliTaa Seqmnili es namuSevrebi? guaSis saRebavebiT Sesrule-
bul naxatebSi igi sqeli Savi konturiT gamoyofda mkveTr ferad laqebs, romlebsac
mxiaruli kacunebis da ucnauri cxovelebis formas aZlevda. `Cemi ferwera, romelic
martivi formebisken iswrafvis, arc ise ubraloa, rogorc erTi SexedviT Cans~ –
ambobda mxatvari.
mxatvris STagonebis wyaro bavSvebis naxatebi iyo. xSirad, xatvis dawyebamde, ganwyobis
Sesaqmnelad, Sesaki, tuCis harmonikaze sabavSvo simRerebis melodiebs ukravda, an sarwyavis
pirs miidebda tuCebze da xmamaRla mReroda amave simRerebs, riTac mezoblebis wyromas
iwvevda.

Sesaki qandakebebs da kolaJebsac akeTebda. masalad xmarobda yvelafers, rac xelSi


Cauvardeboda – kalaTebs, Zroxis Zvlebs, cocxebs, gafuWebul qvabebs da maT Tavsaxurebs,
gazeTebs, kolofebs da xis naWrebs. misi bostanic ki, ucnauri iyo – kvalSi bostneuls xan
spiralis, xan varskvlavis formiT Tesavda da nargavebi ferwerul suraTs ufro hgavda,
vidre bostans.
Sesaki sakuTari saxlis kedlebze veeberTela figurebs xatavda. naxatebs wvima recxav-
da, mxatvari ki xumrobda – es naxatebi pikasos rom daexata, maT umalve SuSaSi Casvamdneno
(pablo pikaso Zalian cnobili espaneli mxatvari iyo).
-y rogor fiqrobT, ratom recxavda wvima Sesakis naxatebs?

119
maswavlebeli furcelze guaSiT daxatavs laqas da wylis Wavlis qveS gaaCerebs.
-y ra moxda? – wyalma saRebavi Camorecxa. es laqa rom zeTis saRebaviT damexata, wyali mas
verafers daaklebda. magram radgan guaSi wylis saRebavia, is wyalSi ixsneba da irecxeba.
-y guaSis kargi Tviseba isaa, rom mas JReradi, mkveTri feri aqvs. garda amisa, is gaum-
Wvirvalea.
maswavlebeli fanqriT daxatavs qaRaldze raimes da gadausvams zed guaSis saRebavs.
-y dafara Tu ara guaSma fanqris kvali? fanqriT naxati TiTqos arc yofila. fanqarze
zemodan gamWvirvale akvareli rom gadamesva, xazi daifareboda? – ara. is mainc gamoCn-
deboda, radgan akvareli gamWvirvalea.
-y rogor fiqrobT, ratom iyenebda Sesaki konturebis Semosavlebad flomasters da ara
fanqars? – imitom, rom flomasters muqi, mkafio, mkveTri feri aqvs da guaSis zemodan
is kargad Cans.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen, ra xerxiTaa Sesrulebuli Sesakis naxatebi
da aseTive meTodiT daxaton sakuTari namuSevrebi.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra masalebs iyenebda gaston Sesaki namuSevrebSi?
yy ras niSnavs konturi?
yy ras matebs Savi konturebi mis namuSevrebs?
yy ra mogwonT Tqvens sakuTar namuSevarSi yvelaze metad?
yy klaselTagan visi namuSevari mogwonT da ratom?
yy ra gagiZneldaT da ra – gagiadvildaT?
yy ras SecvlidiT?

aqtivoba:
moswavleebi saxatav furcelze guaSis saRebavebiT daxataven sxvadasxva formis ferad
laqebs, romlebsac, Savi saRebaviT an sqeli Savi flomasteriT Semoavleben konturs da
miuxataven Tvalebs, yurebs, kidurebs, kbilebs da a. S. imis mixedviT, ras miamsgavseben maT.
samuSaos dasrulebis Semdeg maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs: gamoiyenes Tu ara
gaston Sesakis meTodi da ra xerxi ixmares namuSevris Seqmnisas.
ra gamosaxes TavianT naxatebSi, rogor daasaTaurebdnen sakuTar namuSevrebs, ra arsebebi
amoicnes megobrebis naxatebSi.
maswavlebeli moswavleebs miscems saSinao davalebas – gaakeTon da momdevno gakveTilze
moitanon msgavsi namuSevari, sadac saRebavebis nacvlad feradi qaRaldebisgan gamoWril
da dawebebul formebs gamoiyeneben. feradi qaRaldis formebs Semoavleben sqel konturs
da flomasteriT an Savi saRebaviT daaxataven detalebs.

120
V gakveTili. guaSi da akvareli

mizani:
saxatavi masalebis (guaSi da akvareli) xmarebis teqnikis, Tvisebebisa da SesaZleblobebis
aRmoCena, maTi miznobrivad SerCevisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba;
daviT kakabaZis namuSevrebis gacnoba.

Sedegi:
s.g. 1.1. – 1, 3, 4, 5
s.g. 1.3. – 1, 2

masala:
didi raodenobiT 1/2 saxatavi furclebi (saxatavi rveuli ar gamodgeba, furclebi unda
iyos dacalkevebuli.)
guaSis 6-feriani nakrebi
akvarelis saRebavebis nakrebi
palitra an erTjeradi plastmasis TefSi
2 saSualo sisqis funji
wyali

vizualuri masala:
daviT kakabaZis akvareliTa da guaSiT Sesrulebuli namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

moswavleebs samuSao magidebze udevT akvarelis da guaSis saRebavebi da ori mcire zomis
saxatavi furceli. erTi saxatavi furceli akvarelis saRebavebisTvis, meore ki guaSis
saRebavebisTvis. Sesabamisad, erT funjs mxolod akvarelis saRebavSi vixmarT, meores ki
mxolod guaSis saRebavSi.
maswavlebeli ambobs:
– dRes Cven gavsinjavT ori tipis saRebavs – akvarelsa da guaSs. eseni orive wylis saRe-
bavebia, Tumca laTinurad sityva wyali – `akva~, mxolod akvarelis saxelwodebaSi gvxvdeba.
Cven vnaxavT, ra aqvT maT saerTo, riTi gansxvavdebian erTmaneTisgan, CavatarebT cdebs da
SeviswavliT maT Tvisebebs.
sanam msjelobas daviwyebT, mosinjeT saRebavebis ferebi, SeurieT isini erTmaneTSi,
gaakeTeT monasmebi, gaavleT xazebi, an dasviT feradi laqebi – erT furcelze gasinjeT
mxolod akvarelis saRebavebi, meoreze ki mxolod guaSis saRebavebi.
rodesac moswavleebi mosinjaven saRebavebs, maswavlebeli hkiTxavs maT:
– ra aqvT saerTo guaSis da akvarelis saRebavebs? – guaSi da akvareli wylis saRebavebia.

121
guaSis saRebavebiT xatvisas, imisTvis, rom ufro Ria, nazi ferebi miviRoT, saRebavs unda
davamatoT TeTri feris saRebavi.
akvarelis saRebaviT xatvisas ki, Ria feris misaRebad, saRebavi unda gavazavoT wyliT.
rac meti wyalia saRebavSi, miT ufro Ria, mkrTal fers vRebulobT.
– rogor unda moviqceT, Tu akvarelis saRebavebiT xatvisas TeTri ramis daxatva gvinda?
am SemTxvevaSi, saxatavi furclis im adgils, sadac TeTri feri unda iyos, sufTa wyliT asve-
leben, an sulac xeluxlebels toveben, rom qaRaldis siTeTre gamoCndes. amitom, rogorc
wesi, akvareliT TeTr furclebze xataven, rac sul ar aris aucilebeli guaSis saRebavisTvis.
guaSi Sav furcelzec ki kargad emCneva. akvarelis saRebaviT daxatuli laqebi gamWvirvalea,
guaSis saRebaviT daxatuli laqebi ki – sqeli, msuye.

CavataroT cda:
1. akvarelis saRebaviT, sufTa saxatav furcelze, erTi monasmiT gaavleT horizontaluri
zoli. imave feris meore zoliT gadakveTeT pirveli zoli.
2. aseTive, horizontaluri da misi gadamkveTi zoli daxateT akvarelis ori sxvadasxva
feris saRebaviT.
aseTive procedura gaimeoreT guaSis saRebavebiT guaSisTvis gankuTvnil furcelze.
axla vnaxoT, ra gansxvaveba miviReT Cveni eqsperimentis Sedegad.
akvareliT gakeTebuli zolebi gamWvirvalea da
erTi feris gadakveTis adgilebSi muqdeba, xolo
ori feris gadakveTis adgilas mesame fers viRebT.
guaSis saRebaviT gakeTebuli zolebi ar aris gam-
Wvirvale da sxvadasxva feris gadakveTis adgilas
zeda feris saRebavma qveda zoli ise gadafara, rom
qveda fena srulebiT ar Cans.
daskvna: akvarelis saRebavebi nazi da gamWvirvalea, guaSis ki gaumWvirvale, sqeli,
msuye.
CavataroT kidev erTi cda.
sufTa saxatavi furceli gadakeceT Suaze da furclis erTi naxevari SeRebeT akvarelis
nebismieri erTi feris saRebaviT, xolo furclis meore naxevari ki guaSis nebismieri erTi
feris saRebaviT.
– ra Sedegi miviReT?
– akvareliT SeRebili nawili araTanabrad daifera, is adgilebi, sadac funjis monasme-
bi erTmaneTs daedo, ufro muqia. guaSiT SeRebili nawili ki erTgvarovania, funjis monas-
mebi naklebad etyoba.

122
moswavleebi daaTvaliereben daviT kakabaZis namuSevrebs da cdiloben amoicnon, romelia
Sesrulebuli akvareliT da romeli – guaSiT.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra gansxvavebaa akvarels da guaSs Soris?
yy CamoTvaleT akvarelis Tvisebebi.
yy CamoTvaleT guaSis Tvisebebi.
yy ra SemTxvevaSi jobia akvarelis xmareba?
yy ra SemTxvevaSi jobia guaSis xmareba?

saSinao davaleba:
1. daxate naxati akvarelis an guaSis saRebavebiT.
2. kompiuteris saxatav programaSi daxate da gaaferade nebismieri naxati. Seadare akva-
reliT an guaSiT daxatuli naxatebi kompiuterSi gaferadebul naxatebs.

123
VI gakveTili. vafasebT masalebs

mizani:

saxatavi masalebis Tvisebebisa da SesaZleblobebis gacnobiereba.

Sedegi:
1.2. – 2

masala:
TiTo moswavleze TiTo amobeWdili cxrili (ix.: danarTi)
ubralo fanqari
feradi fanqrebi
feradi flomasterebi
pasteli
guaSi
akvareli
palitra
funji
wyali

gakveTilis msvleloba:
warmoidgineT, rom Tqven xarT maswavlebeli, oRond Zalian ucnauri klasis – Tqvens
klasSi saxatavi masalebi swavloben. ai, ukve skolas amTavreben da Tqven maT niSnebi unda
dauweroT – romeli raSia yoCaRi da ra saqmis Sesruleba gamosdis yvelaze kargad, raSi
moikoWlebs da ra – vera da ver gamosdis. amaSi cxrili dagvexmareba.

aqtivoba:
yy moswavleebi dakecaven saxatav furcels 6 nawilad, TiToeulze xataven erTsa da imave
gamosaxulebas, aferadeben sxvadasxva masaliT da zed xataven detalebs (koplebs,
xazebs) – ubralo fanqriT, feradi fanqrebiT, pasteliT, flomasterebiT, akvareli-
Ta da guaSiT.

124
Semdeg maswavlebeli cxrilis mixedviT dausvams SekiTxvebs moswavleebs, romlebic xelis
aweviT Seafaseben masalebs. maswavlebeli cxrilSi Cawers dadebiTi pasuxebis raodenobas da
bolos gamoacxadebs, romelma masalam ra qula miiRo.

cxrili:

gamWvirvaleba feris didi adgilis wvrili


JReradoba daferva detalebis xatva
ubralo fanqari
feradi fanqrebi
pasteli
flomasteri
akvareli
guaSi

Semdeg moswavleebi msjeloben, romel masalas mianiWes upiratesoba da ratom. moswavleebma


unda gaacnobieron, rom:
yy funjiTa da saRebaviT didi farTobi male ifereba, radgan SesaZlebelia laqebis dasma.
amitom, fonis da msxvili formebis xatva swored akvareliTa da guaSiTaa mosaxerxebeli.
danarCeni masalebi xazovan kvals tovebs da xazebiT didi farTobis dafarvas meti dro
sWirdeba.
yy saRebavebiTa da funjiT wvrili detalebis xatva Znelia, radgan funjis monasmi sqeli
gamodis. funjiT wvrili detalebis xatvas didi sifrTxile da gawafuli xeli sWirdeba.
saamisod arc pasteli gamodgeba, radgan is rbilia, wveri male blagvdeba da xazi sqeli
gamodis. sqeli xaziT detalebi idRabneba.
yy detalebis dasaxatad fanqrebi da flomasteri ufro Sesaferisi masalebia, radgan wvri-
li wveri aqvT.
yy akvareli da feradi fanqrebi mkrTali da gamWvirvalea, xolo danarCeni masala – gaum-
Wvirvali.
yy am masalebidan yvelaze JRerad, muq, msuye, kaSkaSa fers guaSi da flomasteri iZlevian.
yy moswavleebi qmnian namuSevars Tavisufal Temaze (vTqvaT, peizaJs an geometriuli forme-
biT abstraqcias) Sereuli teqnikiT – ubralo da feradi fanqrebis, pastelis, flomas-
teris, akvarelisa da guaSis gamoyenebiT. Semdeg msjeloben, romeli masala risTvis
gamoiyenes da ratom.

II. moswavleebi qmnian namuSevars Tavisufal Temaze (vTqvaT, peizaJs an geometriuli


formebiT abstraqcias) Sereuli teqnikiT – ubralo da feradi fanqrebis, pastelis, flomas-
teris, akvarelisa da guaSis gamoyenebiT. Semdeg msjeloben, romeli masala risTvis gamoiyenes
da ratom.

onlain xatva kompiuterSi sxvadasxva instrumentiT (ist-is davaleba).


http://www.abcya.com/abcya_paint.htm

125
sapnis buStebi

mizani:
gansxvavebuli teqnikis aTviseba

Sedegi:
s.g. I.1. – 3, 9
s.g. I.2. – 1

asaTvisebeli terminebi:

masala:
saxatavi furclebi
Txevadi saponi
guaSis saRebavebi (TeTris garda)
wyali
plastmasis patara jamebi an erTjeradi Wiqebi
funji
koqteilis sawrupi milebi
erTjeradi kovzebi
magidaze dasafeni polieTileni

vizualuri masala:

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi muSaoben wyvilebad.


moswavleebis yovel wyvils unda hqondes saRebavebis erTi nakrebi (sami feris saReba-
vi TiTos) da Sesabamisad, TiTo moswavles sami erTjeradi Wiqa, romelSic winaswar aris
Casxmuli TiTo kovzi Txevadi saponi. sasurvelia, wyvilebSi erTs hqondes Tbili feris
saRebavebi, meores ki civi.
yoveli feris saRebavisTvis gamoyofilia calke kovzi da sawrupi mili.
maswavlebeli moswavleebs auxsnis, rogor unda momzaddes saRebavi:
yy WiqebSi, romlebSic ukvve asxia Txevadi saponi, CaasxiT 1 Cais kovzi saRebavi.
yy daamateT 4-5 kovzi wyali da kargad mourieT.

126
yy WiqaSi frTxilad CabereT da aaqafeT saRebavebi ise, rom buStebi Wiqidan odnav amo-
vides, magram ar gadmoiRvaros.
yy saxatavi furceli frTxilad daadeT buStebs ise, rom furceli ar miedos Wiqis
pirs. sapnis buStebi, qaRaldTan Sexebisas gaskdebian da furcelze ferad anabeWdebs
datoveben. isev aaqafeT saRebavi da daadeT mas furclis sxva adgili.
yy rodesac furceli Seivseba buStebis anabeWdebiT, gaucvaleT erTmaneTs isini da
gaimeoreT igive procedura.
moswavleebi anabeWdebiT Sevsebul furclebs gadadeben gasaSrobad da aseTive xerxiT
dafaraven meore furcels sxva feris saRebavebiT.
mesame furcels daferaven Semdegi wesiT: sawrup mils Caawoben saRebavian WiqaSi, daiWren
mas furclis Tavze, frTxilad Caberaven da sapnis ferad buStebs dasvamen saxatav furcelze.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs daakvirdnen TavianT namuSevrebs da moifiqron, ra
SeiZleba gakeTdes am furclebiT.
moswavleebi SeTanxmdebian erT romelime versiaze (zevidan daixatos naxati, gakrTdes
wignis saniSni, misaloci baraTi, gamoiWras Tevzebi, peplebi, yvavilebi da gakeTdes aplik-
acia da sxva) da ganaxorcieleben mas momdevno gakveTilze.

aqtivoba 1:
moswavleebi dafaraven furclebs sapnis buStebiT.

aqtivoba 2:
moswavleebi winaswari SeTanxmebis Tanaxmad, daxataven naxatebs sapnis buStebiT momza-
debul fonze an am furclebis gamoyenebiT gaakeTeben raime nivTs an aplikacias.

127
akvarelis efeqti feradi fanqrebiT

mizani:
vaCvenoT moswavleebs Sereuli masalis gamoyenebis xerxebi.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 3, 9

asaTvisebeli terminebi:
teqnika
grafika
ferwera
Sezaveba

masala:
saxatavi furclebi
feradi fanqrebi da pastelebi
bambiani Cxirebi
palitris fosoSi Casxmuli zeTi
qaRaldis xelsawmendi

vizualuri masala:
edgar degas fanqriT, pasteliT da saRebavebiT Sesrulebuli namuSevrebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs frangi mxatvris, edgar degas saRebavebiT, fanqriT


da pasteliT Sesrulebul namuSevrebs da sTxovs maT gamoicnon, ra masaliTaa Sesrulebu-
li yoveli maTgani da ra gansxvavebaa maT Soris. romeli maTgani miekuTvneba grafikas da
romeli ferweras.
fanqriT da pasteliT Sesrulebuli namuSevrebi grafikaa, saRebavebiT Sesrulebuli
suraTi ki ferwera.
grafikas etyoba fanqriT gavlebuli xazebi.
saRebavebiT Sesrulebul namuSevrebs ki xazebi ar etyoba.
maswavlebeli etyvis moswavleebs:
-y me Tqven gaswavliT xerxs, rogor davamsgavsoT fanqriT an pasteliT daxatuli nax-

128
atebi saRebavebiT daxatuls.
-y jer es teqnika movsinjoT savarjiSo furcelze, Semdeg ki davxatoT naxati da davams-
gavsoT igi saRebavebiT Sesrulebul namuSevars.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor gamoiyureba naxati zeTis gadasmamde da
gadasmis Semdeg da auxsnis maT, rogor unda miaRwion aseT efeqts.

aqtivoba:
moswavleebi savarjiSo furclebze gaivarjiSeben xels da Sexedaven, ra efeqts iZleva
– ori-sami feris feradi fanqriT gakeTebul Strixebze dazeTili bambiani joxis gadasma,
ris Semdegac, feradi fanqrebiT daxataven naxats Tavisufal Temaze.
akvarelis saRebavebis efeqtis misaRebad, zeTSi dasvelebul da xelsawmendiT gawurul
bambian joxebs gadausvamen feradi fanqrebiT gaferadebul monakvveTebs.
savarjiSos keTebis procesSi, maswavlebeli gaamaxvilebs moswavleTa yuradRebas imaze,
rom am meTodiT, fanqriT daxatuli Strixebi ara marto erTgvarovan faqturas iZenen –
mezobeli ferebi erTmaneTSi gadadian da maT Soris axali feri warmoiqmneba. am movlenas
ferebis Sezaveba ewodeba.

namUuSevris Sesrulebis magaliTi:

Tu fanqriT daxatul naxatebs zeTSi dasvelebul bambian Cxors gadavusvamT, aseT Sedegs
miviRebT:

129
faqtura

mizani:
vaswavloT moswavleebs saRebavebiT sxvadasxva faqturis imitaciis keTeba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 9
s.g. I.3. - 3

asaTvisebeli terminebi:
faqtura

masala:
saxatavi furclebi
saRebavebi
Cangali
bambiani joxebi
jagrisi, Rrubeli, savarcxeli da sxva
funji
palitra an TefSi

vizualuri masala:

carieli ujrebis amosab]eWdi versia (ix. danarTis gv.187)

130
gakveTilis msvleloba:

sityva `faqtura~ aris sagnebis zedapiris maxasiaTebeli – magaliTad, priala, xaoiani,


fumfula, ekliani da sxva.
rogor gadmovceT faqtura naxatSi?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor SeiZleba, sxvadasxva xerxiT, naxatSi, gansx-
vavebuli faqturebis miReba:
maswavlebeli moswavleebis Tvalwin, saRebavebiT savarjiSo furcelze, funjiT, CangliT,
bambiani joxebiT da sxva xelT arsebuli masaliT (bumbuli, Rrubeli, jagrisi, dakuWuli
qaRaldi da polieTileni...) Tavad akeTebs sxvadasxva xerxiT monasmebs, koplebs, anabeWdebs,
naCxapnebs.

aqtivoba:
moswavleebi mosinjaven savarjiSo furcelze, ra efeqts iZleva maswavvleblis SeTava-
zebuli xerxebi, amoarCeven maTTvis sasurvvel variants da daxataven naxats, romelSic
gamoyenebuli iqneba erTi an ramdenime tipis teqstura – mag. zRarbi, daTvi, balaxi SeiZleba
Sesruldes Canglis anabeWdebiT; bekeka, Rrubeli, foTlebi – bambiani joxebiT an funjiT
dasmuli koplebiT, wvimis wveTebi, kosmosi jagrisiT dawveTebuli saRebaviT da sxva.
maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, rom maT SeuZliaT isargeblon erTmaneTis instru-
mentebiT – aTxovon erTmaneTs gansxvavebuli iaraRi, aseve gauziaron erTmaneTs TavianTi
mignebebi, meTodebi.

131
herbariumi

mizani:
mravalferovan bunebriv formebze dakvirvebisa da namuSevarSi maTi asaxvis unarebis
ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2, 4, 5
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
forma, konturi, herbariumi

masala:
saxatavi furceli, ubralo da feradi fanqrebi, saSleli, saTleli, qaRaldis skoCi.

vizualuri masala:
cacxvis, muxis, akaciis, leRvis da nekerCxlis foToli da maTi konturebi.
sabazo safexuris moswavleebis namuSevrebis nimuSebi warmodgenas iZleva, rogor unda
Sesruldes samuSao:

herbariumis nimuSebi

gakveTilis msvleloba:

sasurvelia, es gakveTili Semodgomaze Catardes, rodesac xeebs foTlebi cviva, rom


moswavleebi ar mieCvion totebis mtvrevas. maswavlebeli winaswar Seagrovebs axlomaxlo
arsebuli mcenareebis sxvadasxvagvar foTlebs da magidaze dalagebuls daaxvedrebs klasSi
Semosul bavSvebs. cxadia, moswavleebi amas SeamCneven da maswavlebels kiTxvebs daayrian
– ratom devs foTlebi. maswavlebeli sTxovs, amoicnon, romeli xeebis foTlebia. Tu mos-
wavleebi ver gamoicnoben, maswavlebeli exmareba.
yy cnobT romelimes? iciT, ra mcenareebis foTlebia? saidan iciT? sad ginaxavT?

132
yy daakvirdiT, ramdennairi mcenare arsebobs da rogor gansxvavdebian maTi foTlebi
erTmaneTisgan!
arsebobs wiwvovani xeebi, romlebsac nemsebiviT Cxvletia wiwvebi aqvT. kidev arsebobs
foTlovani xeebi. CamoTvaleT, romeli foTlovani xeebi iciT? (muxa, cacxvi, nekerCxali,
TuTa, kakali, Txili, komSi, leRvi, bali, Sindi...). rogor arCevT maT? – zomiT, nayofiT,
foTlis formiT.
-y ra aris forma? forma – sagnis moxazulobaa.
-y nekerCxlis foTols wvetiani kuTxeebi aqvs. ras gagonebT nekerCxlis foToli? (xelis
mtevans gaSlili TiTebiT). akacias – bevri wvrili foToli aqvs, magnolias – msxvili,
didi da priala. ras gagonebT magnoliis foTlis forma? (Tvals). leRvis foTlis for-
mas ras miamsgavdebdiT? (cxovelis nafexurs). zogs zigzagiviT dakbiluli napirebi
aqvs, zogs ki – momrgvalebuli, mrudi moxazuloba. ese igi, isini gansxvavdebian formiT,
feriT, zomiT, sisqiTa da napirebiT.

Semdeg maswavlebeli sTxovs, airCion erTi foToli. saxatav furcels orad gakecaven.
erT naxevarze dadeben arCeul foTols da frTxilad, ise rom foToli ar gainZres, ubralo
fanqriT garSemo konturs Semoavleben (konturi – sagnis garSemomweri xazia). Semdeg dauxa-
taven ZarRvebs da feradi fanqrebiT gaaferadeben. meore naxevarze foTlis Reros qaRaldis
skoCiT (an qaRaldis wvrili zoliT) daakraven. Semdeg fanqriT miaweren xis saxelwodebas.

dasasruls, maswavlebeli erTad akinZavs yvela namuSevars da etyvis:


yy es herbariumia – mcenareebis nimuSebis nakrebi (`herb~ laTinurad mcenares niSnavs).
maswavlebeli aCvenebs herbariumis nimuSebs eleqtronuli resursidan.

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:


yy rogor fiqrobT, sanam wignebis beWdvis xerxs gamoigonebdnen, rogor axerxebdnen
wignebSi mcenareebis ilustraciebis Casmas? (xatavdnen.)

133
germanel mxatvars albrext diurers Zalian dakvirvebuli Tvali hqonda. misi naxatebi
xSirad ibeWdeba mcenareebis Sesaxeb enciklopediebSi:

Tqven SegiZliaT gaakeToT sakuTari albomi (herbariumi), sadac SeagrovebT da CaakravT


mcenareebis nimuSebs. ar dagaviwydeT, miaweroT maTi saxelwodeba.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs herbariumi?
yy samuSaos romeli etapi mogewonaT yvelaze metad?
yy ra gamogividaT kargad?
yy ra gagiZneldaT?
yy rogor daZlieT sirTule?
yy xelaxla rom akeTebdeT, ras SecvlidiT?
yy xom ar gaxsovT, romeli mxatvris namuSevrebi vnaxeT?
yy gaakeTebT saxlSi sakuTar herbariums?

aqtivoba:
moswavleebi xataven xeebis foTlebis formebs, akraven foTlebis nimuSebs da miaweren
xis saxelwodebas. namuSevrebiT Seadgenen erTian alboms – herbariums.

saSinao davaleba:
daiwyeT sakuTari herbariumis Seqmna. SeagroveT da Sig CaakariT foTlebi. miawereT saxel-
wodeba da miuxateT foTlis forma. wlis bolos moitaneT herbariumebi da warudgineT klass.

134
anabeWdi fanqriT

jgufebSi samuSao

mizani:
anabeWdis teqnikis erT-erTi saxeobis aTviseba.

Sedegi:
s.g. I.1 – 5, 7, 9
s.g. I.3. – 3

asaTvisebeli terminebi:
simetria/asimetria
kompozicia
konturi

masala:
sxvadasxva zomis, formis da feris (Semodgomis) foTlebi
saxatavi furclebi
saTleli
feradi fanqrebi, carcebi, pasteli
saTadarigo furceli magidaze, foTlebis qveS dasafenad

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi iyofian ramdenime jgufad. unawileben erTmaneTs pastelebs, ferad fanqrebs,


Segrovebul foTlebs. foTlebs gadaarCeven da gadayrian uvargisebs, calke gadadeben
gansakuTrebiT lamazebs...
maswavlebeli kiTxulobs vaJa fSavelas leqsis nawyvets:

gayviTlda mTebi,
gafuWda gzebi.
vucqer bunebas:
javriTa vkvdebi.
aRarsad vardi,
aRarsad ia,
dabla yviTeli
foToli hyria;

da ekiTxeba moswavleebs:
– weliwadis romel droze saubrobs poeti?
riTi mixvdiT, rom Semodgomazea saubari?

135
tyes, guSin amwvanebulsa,
yviTeli feri sdebia.
yvela iZaxis: „acivda!`
dauTovnia mTebia.
avsila pantiT da foTliT
bilikebi da gzebia.
momakvdavsa hgavs buneba,
Tumc ar iZaxis: vkvdebia.

moswavleebi gaixseneben sxva leqsebs Semodgomaze, isaubreben Semodgomis niSnebze,


ferebze.
Semodgomis erT-erTi niSania Camocvenili foTlebi.

maswavlebeli ambobs:
– dRes Cven davxatavT foTlebs, romlebic xeebidan Camocvivdnen, dafrialeben, erT-
maneTSi irevian, wvimisgan sveldebian, xmebian, isvrebian...
warmoidgineT, rogor yria foTlebi miwaze, ra ferebiT daxatavT aseT foTlebs? daxuWeT
Tvalebi, moismineT leqsi da warmoidgineT suraTi, romelsac poeti aRgviwers:
maswavlebeli waikiTxavs galaktionis leqsis nawyvets:

scviva da scviva xeebs foToli,


gayviTlebuli, udrood mWknari;
daberavs risxviT, daberavs qari,
gayviTlda mdelo, gayviTlda moli...
scviva da scviva xeebs foToli.

maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, kargad daaTvalieron maT mier motanili foT-


lebi – rogori feri aqvT – zogi erTferia, zogi Wreli, laqebiani; rogori ZarRvebi aqvT
– qvevidan, foTols ZarRvebi ufro amoburculi aqvs, vidre zevidan, zogs bevri ZarRvi
aqvs, zogs cota; zog foTols ZarRvebi lamazad, mowesrigebulad aqvs ganawilebuli, zogs
ki ablabudasaviT daqsaqsuli, magram yvela foTols aqvs erTi mTavari ZarRvi, romelic mas
Suaze yofs. Tu foTlis orive naxevari erTnairia, es foToli simetriulia, Tu foTlis nax-
evrebis forma gansxvavebulia, foToli ar aris simetriuli, anu asimetriulia. maswavlebeli
sTxovs moswavleebs, foTlebis grovidan amoarCion da aCvenon mas simetriuli foTlebi.
Semdeg ki ipovon da aCvenon asimetriuli foTlebi.
maswavlebeli ambobs:
– Znelia foTlis daxatva ise, rom namdvils hgavdes. me gaswavliT xerxs, romelic saSuale-
bas mogvcems davxatoT foTlebi ise, rom yoveli detali, yoveli ZarRvi namdviliviT gamoi-
yurebodes.

136
aqtivoba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor unda daxaton foTlis anabeWdi, ris merec
moswavleebi saTadarigo furcelze gaivarjiSeben axali teqnikis asaTviseblad.
daifenen gazeTs, dadeben erT foTols priala gverdiT gazeTisken, ZarRvian mxares ki
daafareben saxatav furcels da pasteliT da fanqriT mosinjaven anabeWdis gakeTebas.
mniSvnelovania, fanqars hqondes kargad gaTlili grZeli wveri.
fanqari qaRalds unda exebodes ara wveriT, aramed iribad – wveris mTliani zedapiriT.
aseve pastelis SemTxvevaSi – pasteli unda daawvinon furcelze horizontalurad.
zeda furceli, romelic foTolzea dafarebuli, xeliT kargad daiWiron, rom ar gainZres
da mis qveS dalagebulma foTlebma adgili ar Seicvalon.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs daakvirdnen foTlis anabeWds da Semoavlon konturi,
daamaton xazebi im adgilebs, romlebic furcelze mkafiod ar aRibeWda.
gavarjiSebis Semdeg moswavleebi Seudgebian namuSevris Sesrulebas – maswavlebeli sTx-
ovs maT, foTlebi lamazad daalagon furcelze, Seadginon lamazi kompozicia.
moswavleebi saTadarigo furcelze dalagebul foTlebs daafareben sufTa saxatav
furcels, gadausvamen mas sxvadasxva feris pastelebs da fanqrebs. foTlebis anabeWdebs
SeiZleba fanqriT Semoavlon konturi.
dasrulebul namuSevrebs ganixilaven kompoziciis kuTxiT – ramdenad kargadaa ganawile-
buli foTlebi furcelze, da feris kuTxiT – ramdenad gamoxatavs namuSevari Semodgomis
ganwyobas.

137
oqros Semodgoma

mizani:
anabeWdis teqnikis daufleba;
sakuTari namuSevris Sefasebis unaris gamomuSaveba.

Sedegi:
s.g. I.1 – 3, 5, 7, 8, 9
s.g. I.2. – 2
s.g. I.3. – 1, 2, 3, 4

asaTvisebeli terminebi:
anabeWdi
peizaJi
foni

masala:
foTlebi
guaSis saRebavebi
saxatavi furclebi
wyali
funji
saTadarigo furceli

vizualuri masala:
anabeWdis Sesrulebis instruqcia

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli saubrobs Semodgomaze – sTxovs moswavleebs CamoTvalon Semodgomis


Tveebi da ekiTxeba:
– am sami Tvidan romelia ufro axlos zamTarTan?
rogori amindia Semodgomisas? – seqtemberSi? oqtomberSi? noemberSi?
vakeTebT daskvnas: rac ufro axlos varT zamTarTan, miT ufro cudi amindi dgeba.
ra ferebiT daxatavdiT Semodgomis karg aminds? cud aminds?
dRes Cven davxatavT Semodgomis peizaJs. peizaJi niSnavs bunebis xeds.
-y ra SeiZleba gamovsaxoT, rodesac bunebis xeds vxatavT?
-y ca, mze, Rrublebi, mTebi, xeebi, yvavilebi...
-y ra feris iqnebian xeebi Semodgomis peizaJze?
-y yviTeli, mwvane, wiTeli, yavisferi.

138
-y raferisaa ca, roca cudi amindia? – ruxi.
-y ra ferisaa ca, roca kargi amindia? – cisferi.
-y moifiqreT, rogori aminds gamosaxavT Tqvens peizaJze da SeudeqiT muSaobas.
-y xeebis daxatvaSi ki Cven dagvexmarebian foTlebi.

aqtivoba:
jer movamzadoT foni – saRebavebiT daxateT – ca, miwa, balaxi.
sanam saRebavebi Sreba, gavivarjiSoT foTlebis anabeWdis gakeTebaSi.
foTols, ZarRviani mxridan, funjiT an RrubeliT wausviT saRebavi da frTxilad daadeT
igi savarjiSo furcels.
TiTebiT nazad datkepneT foToli imisTvis, rom saRebavi kargad gadavides furcelze
da yunwiT, ise, rom saRebavi ar gaidRabnos, frTxilad moxseniT foToli.
furcelze, foTlis anabeWdi gamoisaxeba. daakvirdiT foTlis gamosaxulebas, rogor
hgavs igi xes.
axla ki daamTavreT peizaJi. fonze, foTlebis anabeWdebiT, daxateT xeebi. imisTvis, rom
foTlebis anabeWdebi kidev ufro daemsgavsos xeebs, SeiZleba maT funjiT miuxatoT an
gaumuqoT totebi da Rero.
moswavleebi SemSral fonze, maswavleblis miTiTebiT, gaakeTeben foTlebis anabeWdebs
da Seasruleben Semodgomis peizaJs.
rodesac moswavleebi daasruleben samuSaos, maswavlebeli gamokiTxavs maT, vin rogori
amindi gamosaxa, igrZnoba Tu ara, rom namuSevarSi Semodgomaa asaxuli da ratom, hgavs Tu
ara anabeWdebi xeebs. gamouvidaT Tu ara is, rac Caifiqres.

139
rvafexa

mizani:
aratradiciuli masalebis namuSevarSi gamoyenebis SesaZleblobis danaxvis unaris gan-
viTareba;
maTi gamoyenebiT martivi samganzomilebiani konstruqciis Seqmnis unarebis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
wre

masala:
qaRaldis rulonis muyaos guli, TeTri qaRaldi (erTi cali mTel klass eyofa, radgan
masze rvafexas Tvalebi unda daxaton), guaSi, funji

vizualuri masala:
rvafexas fotoebi
kikladuri da egeosuri keramikuli WurWeli rvafexas gamosaxulebiT

baTumis mozaikuri rvafexa

140
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi
samuSaos etapebi:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebelma winaswar, garkveuli drois manZilze unda Seagrovos (an daavalos mos-
wavleebs saxlidan maTi motana) qaRaldis rulonis Sida gulebi im raodenobiT, ramdeni
bavSvicaa klasSi.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs rvafexas fotoebs miTiTebul bmulze da awvdis maT
damatebiT cnobebs rvafexas Sesaxeb:
-y es rvafexaa. is zRvisa da okeanis fskerze binadrobs. adre egonaT, rom es sacecebi
fexebi iyo. amitomac rvafexa Searqves. axla mecnierebma daadgines, rom es xelebia,
magram saxeli igive SerCa. is erTaderTi cocxali arsebaa, romelsac sami guli aqvs;
misi Tvalis guga mogrZo sworkuTxedis formisaa; rbili sxeuli exmareba nebismi-
er xvrelSi gaZvres; rvafexas SeuZlia Seicvalos feri, rom mterma ver dainaxos da
gadaurCes SeWmas. davuSvaT, Tu qviSaze wevs, qviSis fers miiRebs da sxva cxovelebi
mas veRar amCneven.
daakvirdiT mis misawovrebs. rogori forma aqvT maT? (wriuli). wre igive rgolia.

-y axla vnaxoT, rogor gamosaxavdnen mas Zveli berZnebi Tixis WurWelze.


maswavlebeli aCvenebs moswavleebs egeosuri (kikladuri da kreta-mikenuri) keramikuli
WurWlis nimuSebs rvafexas gamosaxulebiT.
-y SexedeT, rogori moqnili xelebi aqvT am rvafexebs, TiTqos doqis mucels exvevian.
naxeT, ra lamazadaa daxatuli wriuli formis misawovrebi. isini xelebis mTels sig-
rZeze meordeba.
-y axla Tqvenc SeqmniT rvafexas gamosaxulebas.

instruqcia:
yy qaRaldis rulonis gulze zemoT daxateT Tvalebi da piri.
yy piris qvemoT, SuaSi, daxateT grZivi xazi gulis bolomde.
yy aseTive xazi daxateT ukana mxares.
yy Semdeg am grZiv xazebs Soris daxateT kidev ori xazi.
yy xazebs Soris gaavleT kidev ori xazi. Tqven miiRebT rva grZiv danayofs.
yy erTmaneTis miyolebiT, daxateT xazebs Soris ramdenime wre.
yy xazebis gayolebaze gaWeriT ruloni.

141
yy TiToeuli `fexi~ daaxvieT fanqarze. is aiprixeba.
yy gaaferadeT rvafexas tani.
yy rgolebi gaaferadeT gansxvavebuli feris guaSiT.

aqtivoba:
moswavleebi qaRaldis muyaos rulonisgan akeTeben rvafexas samganzomilebian gamosax-
ulebas.

SeniSvna: maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs gasarTob saxatav programas,


romelic maT kompiuterSi simetriuli naxatebis daxatvis saSualebas miscems (ix. resursebi).

142
Rilebis xe

mizani:
namuSevarSi aratradiciuli masalebis gamoyenebis unari.

Sedegi:
s.g. I.1. – 2,3,4, 5, 7
s.g. I.2. – 2
s.g. I.3. - 3

masala:
muyao
Savi feris guaSis saRebavi
funji
Rilebi
pva webo

vizualuri masala:
namuSevrebis nimuSebi:

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:


– CagixedavT bebos sakeravi manqanis ujrebSi an skivrSi? ra jobia Zvel skivrSi Senaxuli
nivTebis Tvalierebas! maqmanebi, mZivebi, naWrebi, Rilebi, gayviTlebuli fotoebi da lentiT
Sekruli werilebi winaprebis istoriebs gviamboben. Tu ufrosebi nebas dagrTaven, Zveli
RilebiT axali namuSevris Seqmna SeiZleba.

143
instruqcia:
yy muyaoze guaSiTa da funjiT daxateT xe totebiT (foTlebis gareSe).
yy gaunawileT erTmaneTs Rilebi. winaswar moifiqreT, ra feris RilebiT gsurT Tqve-
ni xeebis `ayvaveba~. rodesac saRebavi gaSreba, daawveTeT Txevadi webo pva totebis
garSemo da dadeT am adgilebze Rilebi.

Semajamebeli kiTxvebi:
yy mogewonaT es samuSao? ratom?
yy ra mogwonT Tqvens namuSevarSi yvelaze metad?
yy kidev visi namuSevari mogwonT da ratom?
yy kidev rogori namuSevris Seqmna SeiZleba Rilebis gamoyenebiT?

aqtivoba:
moswavleebi xataven xes da awebeben Rilebs foTlebad.

144
Semajamebeli gakveTili – peizaJi xeebiT

mizani:
martivi formebis gamoWris unari;
aplikaciis teqnikis daufleba,;
instruqciis gaazreba.

Sedegi:
s.g. I.1 – 2, 4, 5
s.g. I.3. – 3

asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
aplikacia
horizontis xazi
silueti

masala:
saxatavi furceli
muqi (lurji, iisferi an Savi furceli fonisTvis (ar aris savaldebulo))
patara zomis feradi qaRaldebi
makrateli
webo
Savi flomasteri

SeniSvna: Seafsebis kriteriumebi komentarebis nimuSebiT ix. danarTSi.

vizualuri masala:
xeebis fotoebi
aqtivobis nabij-nabij instruqcia

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli gamoacxadebs gakveTilis Temas.


SekiTxva – ra aris xe? riT gansxvavdeba xe yvavilisgan? buCqisgan? balaxisgan?
TamaSi:
maswavlebeli CamoTvlis sxvadasxva mcenaris, maT Soris xeebis saxelebs – mag. muxa, iasa-
mani, naZvi, vardi, baobabi, ia, nekerCxali, Wadari, qinZi, Tela...; moswavleebma unda awion xeli
mxolod maSin, rodesac xis saxelwodebas gaigoneben.
TamaSis Semdeg maswavlebeli dasvams SekiTxvas:

145
– ra hqvia xis nawils, romelzec totebi izrdeba? – Rero.
– ra hqvia xis im nawils, romelzec foTlebia ? – totebi, gvirgvini
Semdeg moswaleebi daakvirdebian xeebis fotoebs da isaubreben gansxvavebebze – zog xes
msxvili Rero (tani?) aqvs, zogs wvrili; zogs gaSlili gvirgvini aqvs, zogs wawvetebuli.

maswavlebeli ityvis:
-y warmoidgineT xeebi, TiTqos maT Soridan, Sebindebisas, an RamiT uyurebT. ras dain-
axavT? gaarCevT Tu ara totebs, foTlebs?
sibneleSi Cven xeebis siluets davinaxavT. silueti aris figuris damaxasiaTebeli moxa-
zuloba, romelic Sor manZilze, burusSi an sibneleSi aRiqmeba.
mxatvrobaSi ki, silueti aris erTferi, Crdilis msgavsi gamosaxuleba, romelic daxatu-
lia (an gamoWrili da dakruli) sxva feris fonze.
– daakvirdiT xeebis suraTs xeebis siluetebiT – rogori siluetebi aqvT maT? – mom-
rgvalebuli, wvetiani, samkuTxa, Rrublis msgavsi...
-y dRes Cven aplikaciis teqnikiT, gavakeTebT namuSevars, romelsac davarqmevT `peizaJi
xeebiT~. peizaJi aris saxviTi xelovnebis Janri, romelSic bunebis suraTia asaxuli.
aplikacia ki dawebebas niSnavs. Cven gamovWriT feradi qaRaldebidan xeebis siluetebs,
davaxatavT totebs da davawebebT maT saxatav furcelze.

aqtivoba:
maswavlebeli moswavleebs auxsnis namuSevris Sesrulebis proceduras (ix. el.resursi):
• qaRaldis zolebi unda daiWras sxvadasxva zomis oTxkuTxedebad.
(moswavleebi daWril, sxvadasxva feris oTxkuTxedebs erTmaneTSi gainawileben ise, rom
yvelas yvela feri Sexvdes).
• oTxkuTxedebs daaxateT da gamoWeriT xis sxvadasxva formis gvirgvinebi – mom-
rgvalebuli, samkuTxa, ovaluri, Rrublis magvari siluetebi.
• yovel gamoWril siluets, Savi flomasteriT, SuaSi dauxateT xazi, romelic xis
Reros aRniSnavs.
• Semdeg Reros miuxateT nair-nairi formis totebi.
• saxatav furcelze gaavleT horizontis xazi, xazis zeviT daawebeT xeebis gvirgvinebi,
• yovel dawebebul xes, horizontis xazis qvemoT dauxateT (CamoagrZeleT) Rero.

mza namuSevrebi SeiZleba daikidos erTad, rogorc erTi mTliani namuSevari – namuSevrebi
uknidan SeerTdes (skoCiT ise, rom yvela namuSevris horizontis xazi erTmaneTs daemTxves),
furclebis acdenili kideebi ki waiWras erT xazze.

146
VII Tema: msjeloba
ras gviambobs suraTi

matisis `ojaxi~, `fortepianos gakveTili~ da `Wadrakis moTamaSeebi~

mizani:
dakvirvebis, aRweris, interpretaciis, analizis, Sedarebisa da Sefasebis unarebis gan-
viTareba; xelovnebis, rogorc komunikaciis saSualebis gacnobierebisa da gamoyenebis
unarebis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 5
s.g. I.3. – 1, 2, 4, 5
s.g. I.4. – 4

masala:
saxatavi furceli, flomasterebi an feradi fanqrebi

vizualuri masala:
anri matisis namuSevrebi:
`mxatvris ojaxi~
„Wadrakis moTamaSeebi~
„fortepianos gakveTili~

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:


-y ras akeTebT xolme saxlSi Tavisufal dros? rogor erTobiT ojaxis wevrebTan erTad?
-y moswavleebis pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli ambobs:
-y frangma mxatvarma anri matismac gviambo sakuTari ojaxis Sesaxeb, oRond sityvebis
gareSe. Tanac ise, rom araTu misma axloblebma, aramed bevri wlis Semdeg misTvis
sruliad ucxo adamianebmac gaiges es ambavi. aba, Tu mixvdebiT, rogor?
moswavleebi gamoTqvamen mosazrebebs da savaraudod, mixvdebian, rom matisma es ambavi
daxata.
-y ese igi, naxatiT SegviZlia ambis moyola. naxati sityvebs cvlis. adamianebis warsulis
Sesaxeb bevri ram swored maTi naxatebis meSveobiT SevityveT. modiT, axla matisis
saxlSi SevixedoT da vnaxoT, ras gviambobs suraTebi misi ojaxis Sesaxeb.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs anri matisis samive naxats (oRond, ar eubneba namuSevrebis
saTaurebs – moswavleebma Tavad unda moufiqron maT saTaurebi). Semdgom aCvenebs TiTo suraTs
da mis garSemo usvams kiTxvebs (kiTxvebis mzardi sirTule SesaZleblobas iZleva, aqtivobaSi

147
CavrToT yvela donis saazrovno unaris mqone moswavle. gasaTvaliswinebelia, rom faqtobriv
kiTxvebze pasuxebis garda, yvela pasuxi misaRebia, eTanxmeba maT maswavlebeli Tu ara).

I etapi: aRwera
yy vin arian gamosaxulni am suraTze?
yy daTvaleT, ramdeni biWia?
yy ramdeni qalia?
yy ras akeTeben isini?
yy sad imyofebian?
yy aRwereT oTaxi
yy romeli sagnebi gecnobaT? CamoTvaleT (buxari, aveji, fortepiano, xaliCa, kedlebze
suraTebi, Wadrakis dafa, larnaki yvavilebiT, wignebi, qandakeba...

II etapi: analizi
yy rogor fiqrobT, ratom daxata mxatvarma es suraTi? risi Tqma undoda CvenTvis?
yy rogori ganwyoba modis am suraTidan? (simyudrovis, simSvidis). ra qmnis aseT ganwyo-
bas? (yvela Tavisi saqmiT aris dakavebuli – TamaSoben Wadraks, ukraven fortepianoze,
qsoven, kiTxuloben).
yy ra ganwyobas qmnis es ferebi, siWrele? ratom?
yy gendomebodaT iq yofna? ratom?

III etapi: interpretacia


yy vin arian biWebi erTmaneTisTvis? (Zmebi) ratom fiqrobT ase? (erTnairad acviaT).
yy rogor fiqrobT, vin arian es qalbatonebi?
yy mxatvars rom SexvedrodiT, ra kiTxvas dausvamdiT am naxatTan dakavSirebiT?
yy ras daarqmevdiT am suraTs (rogor daasaTaurebdiT am suraTs)? (moswavleebis mier
gamoTqmuli mosazrebebis Semdeg maswavlebeli eubneba namuSevris saTaurs da ekiTxeba,
moswonT Tu ara es saTauri, Tu maT mier mofiqrebuli ufro Seesabameba).
yy warmoidgineT, rom Tqvenc am suraTze xarT gamosaxuli. rogor daxatavdiT Tqvens
Tavs? ra saqmiT iqnebodiT garTuli? romeli TamaSi giyvarT yvelaze metad?
yy kidev vis gamosaxavdiT Tqvens naxatSi? ra saqmianobiT iqnebodnen dakavebuli Tqveni
ojaxis wevrebi?
yy hgavs es viTareba imas, rac Tqvens ojaxSi xdeba, Tu gansxvavdeba? riT hgavs an riT
gansxvavdeba?

IV etapi: Sefaseba
yy mogwonT es suraTi Tu ara? ratom?
yy ra gamouvida mxatvars yvelaze kargad?

148
yy ra gamouvida cudad?
yy ris Secvlas urCevdiT mxatvars, rom suraTi ufro saintereso gaxdes?
yy dakidebdiT am suraTs Tqveni oTaxis kedelze? ratom?
Semdeg maswavlebeli uambobs, rom suraTebze gamosaxulni arian mxatvris vaJebi, qaliS-
vili da meuRle (Savgvremani).

V etapi: Sedareba
yy ras gviambobs es suraTebi – rogoria mxatvris ojaxi? risi keTeba hyvarebiaT matisis
ojaxis wevrebs?
yy SeadareT es situacia Tqveni ojaxis yoveldRiur situacias – riT hgavs da riT gansx-
vavdeba? Tqven TamaSobT xolme Wadraks?Tqvens ojaxSi ukraven musikalur instru-
mentebze?
yy modiT, Tqvenc `moyeviT~ ambavi sityvebis gareSe. daxateT Tqveni ojaxis erTi Cveu-
lebrivi dRe. Semdeg gakveTilze gvaCveneT da vimsjeloT, ra daxateT. mTavaria, msj-
elobisas vacadoT erTmaneTs azris gamoTqma.

saSinao davaleba: moswavleebi xataven sakuTari ojaxis erT Cveulebriv dRes. Semdeg
gakveTilze warudgenen klass da imsjeleben erTmaneTis namuSevrebis Sesaxeb.

aqtivoba:
moswavleebi akvirdebian, aRweren da msjeloben naxatebis Sesaxeb. davalebad – xataven
sakuTar ojaxs.

149
ras gviambobs suraTi

JorJ sioras `mobanaveebi anierSi~

mizani:
dakvirvebis, aRweris, interpretaciis, analizisa da Sefasebis unarebis ganviTareba;
xelovnebis, rogorc komunikaciis saSualebis gacnobierebisa da gamoyenebis unaris
ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I. 1. – 1
s.g. I. 3. – 1, 2, 4
s.g. I. 4

masala:
feradi fanqrebi an flomasterebi, saxatavi furceli.

vizualuri masala:
JorJ sioras namuSevari `mobanaveebi anierSi~; gasaferadebeli: https://www.thecolor.com/
Coloring/georges-seurat-bathers.aspx

gakveTilis msvleloba:
(SeniSvna: sasurvelia, es gakveTili zafxulis ardadegebis Semdeg an moaxloebamde
Catardes, raTa zRvaze dasvenebis STabeWdilebebi naTeli iyos.
maswavlebeli ekiTxeba, sad da rogor daisvenes, ra STabeWdilebebiT dabrundnen, ratom
eCqarebaT ardadegebis dawyeba da zRvaze wasvla da a.S.)
maswavlebeli aCvenebs frangi mxatvris JorJ sioras `mobanaveebs anierSi~ da svams kiTx-
vebs (kiTxvebis mzardi sirTule SesaZleblobas iZleva, aqtivobaSi CavrToT yvela donis
saazrovno unaris mqone moswavle. gasaTvaliswinebelia, rom faqtobriv kiTxvebze pasuxebis
garda, yvela pasuxi misaRebia, eTanxmeba maT maswavlebeli Tu ara):

I etapi: aRwera
yy aRwereT, ras xedavT suraTze?
yy sad xdeba moqmedeba? riTi mixvdiT?

150
yy wlis ra droa? ratom fiqrobT ase?
yy dRis ra periodia? ra mianiSnebs amaze?
yy ramdeni adamiania gamosaxuli?
yy ramdenia wyalSi?
yy ramdenia napirze?
yy ramden navs xedavT?
yy ramdeni adamiania navebSi?
yy win ra cxovelia gamosaxuli?
yy ramdens axuravs qudi?
yy ramdens ar axuravs qudi?
yy daTvaleT, sul ramdeni qudia gamosaxuli?
yy ra ferebi gamoiyena mxatvarma?
yy yvelaze metad, romeli feri gamoiyena? ra aris daxatuli am feriT?
yy kidev ra feri gamoiyena uxvad? ra aris daxatuli am feriT?
yy yvelaze naklebad, romeli feri ixmara? ra aris daxatuli am feriT?
yy rogor fiqrobT, ra masaliT aris daxatuli suraTi – fanqrebiT Tu saRebavebiT?
yy pirvel rigSi, ra gxvdebaT TvalSi? romeli gamosaxuleba ipyrobs Tqvens yuradRebas
yvelaze metad? ratom miiqcia man Tqveni yuradReba?
yy romeli gamosaxulebaa mniSvnelovanebiT Semdegi (afrebiani navebi wyalSi...)?
yy yuradRebiT daTvalierebis Semdeg kidev ra detalebs aRmoaCenT suraTze (fonze
qalaqis gareubani saxlebiT, xidiT, qarxnebis milebiT...)?

II etapi: analizi
yy rogor fiqrobT, ratom daxata mxatvarma es suraTi? risi Tqma undoda CvenTvis?
yy rogori ganwyoba modis am suraTidan? ra qmnis aseT ganwyobas?
yy ra ganwyobas qmnis es ferebi? ratom?
yy gendomebodaT iq yofna? ratom?

III etapi: interpretacia


yy rogor fiqrobT, vin arian es adamianebi?
yy mxatvars rom SexvedrodiT, ra kiTxvas dausvamdiT am naxatTan dakavSirebiT?
yy ras daarqmevdiT am suraTs (rogor daasaTaurebdiT am suraTs)? (moswavleebis mier
gamoTqmuli mosazrebebis Semdeg maswavlebeli eubneba, rom namuSevris saTauria
`mobanaveebi anierSi~ da ekiTxeba, moswonT Tu ara es saTauri, Tu maT mier mofiqre-
buli ufro Seesabameba).
yy warmoidgineT, rom Tqvenc am suraTze xarT gamosaxuli. rogor daxatavdiT Tqvens
Tavs – wyalSi mobanaves, napirze mwoliares, mjdoms Tu naviT moseirnes; qudiT Tu
uqudod? ratom?
yy ratom unda gvexuros zafxulSi qudi? ra SeiZleba dagvemarTos, Tu quds ar davi-
xuravT?

151
yy Tqven rom dagexataT mdinareze banaoba, rogor daxatavdiT?
yy giseirniaT afriani naviT? sasiamovnoa naviT seirnoba?
yy Tqven yofilxarT msgavs garemoSi? sad? ra xdeboda? hgavs es viTareba imas, rac Tqven
Tavs gadagxdaT, Tu gansxvavdeba? riTi hgavs an riT gansxvavdeba?

IV etapi: Sefaseba
yy mogwonT es suraTi Tu ara? ratom?
yy ra gamouvida mxatvars yvelaze kargad?
yy ra gamouvida cudad?
yy ris Secvlas urCevdiT mxatvars, rom suraTi ufro saintereso gaxdes?
yy rogor fiqrobT, sasiamovno zafxuli gaatara mxatvarma?
yy dakidebdiT am suraTs Tqveni oTaxis kedelze? ratom?

saSinao davaleba:
yy daxateT Tqveni zafxulis erTi RirsSesaniSnavi dRe, romelic gansakuTrebiT daga-
maxsovrdaT da Semdeg gakveTilze gviambeT, ra daxateT.
Tu dro darCeba, maswavlebels SeuZlia aCvenos moswavleebs JorJ sioras ferweruli
tilos ilustracia `kviris SuadRe kunZul grand Jatze~, dausvas moswavleebs msgavsi kiTx-
vebi da Seadarebinos es ori naxati erTmaneTs.
JorJ siora, `kviris SuadRe kunZul grand Jatze~:

aqtivoba:
moswavleebi aRweren da msjeloben JorJ sioras ferwerul tiloze `mobanaveebi anier-
Si~. davalebad – xataven zafxulis erT gamorCeul dRes da Semdeg gakveTilze warudgenen
naxats klass ganmartebebiT.

aseve, saSinao davalebad maswavlebels SeuZlia misces sioras `mobanaveebis~ onlain gasa-
feradebeli bmulze (mocemulia el. resursebSi) (palitra mocemulia marcxniv. moswavlem
unda daawkapunos ferze, Semdeg gasaferadebel areze da feri Caisxmeba. bmulze SesaZle-
belia namuSevris Senaxva, gaziareba, amobeWdva da xelaxla gaferadeba. maswavlebeli unda
daexmaros moswavleebs ufasod daregistrirebaSi.

152
zRapari

mizani:
naxatebis Sinaarsis amocnobis, Sinaarsze da STabeWdilebaze saubris unaris ganviTareba;
siuJetis logikurad warmarTvis unaris ganviTareba;
erToblivi muSaobis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.2. – 1, 2, 4
s.g. I.4. – 3, 4

asaTvisebeli terminebi:
ilustracia
ilustratori

masala:
maswavleblis kompiuteri
moswavlis kompiuteri
saxatavi furclebi
nebismieri saxatavi masala

vizualuri masala:
wiTelqudas ilustraciebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli gakveTilis dasawyisSi gamokiTxavs moswavleebs, romeli zRaprebi ician,


rogori zRaprebi moswonT, romelia maTi sayvareli zRapari. zRapris romeli gmiri moswonT,
romels mibaZavdnen da ratom. uyvarT Tu ara dasuraTebuli wignebis daTvaliereba, romeli
wignis naxatebi moswonT da ratom.
maswavlebeli etyvis moswavleebs: naxatebs, romlebsac isini wignebSi aTvaliereben,
ilustraciebi ewodebaT, mxatvrebs ki, romlebic wignebs asuraTeben – ilustratorebi.
-y suraTebi, romlebsac ekranze xedavT, frangma mxatvarma, wignebis ilustratorma,
feliqs lorium daxata ori, yvela bavSvisTvis kargad cnobili zRaprisTvis. me es
suraTebi erTmaneTSi ameria. damexmarebiT maT dalagebaSi?
-y Tu asea, imuSaveT wyvilebSi. erTad daakvirdiT naxatebs da gamoicaniT, romel zRa-
prebs gagoneben isini. gadaarCieT da daajgufeT naxtebi – erTi zRapris naxatebi erT
grovad daalageT, meoresi ki meore grovad.
-y Semdeg daakvirdiT gadarCeul naxatebs, gaixseneT zRapari, romelsac naxatebi gviam-
boben da daalageT isini iseTi TanmimdevrobiT, rogorc am zRapris wignSi iqnebodnen
ganawilebuli.

153
-y Tu romelime Tqvenganma ver amoicno zRapari, sTxoveT megobars, giamboT misi Sinaarsi.

aqtivoba 1:
kompiuterul programaSi (MS Word), pirvel furcelze mocemuli iqneba yvela ilustra-
cia erTad, areul mdgomareobaSi.
momdevno furclebze, ukeT dasaTvaliereblad, dalagebuli iqneba or-ori ilustracia
imave TanmimdevrobiT.
pirvel etapad moswavleebi gadaarCeven da ilustraciebis gadaCoCebiT daalageben erT
furcelze `konkias~ zRapris ilustraciebs, meoreze ki `wiTelqudas~ zRapris ilustra-
ciebs.
meore etapze, TiToeuli zRapris ilustraciebs daalageben logikuri TanmimdevrobiT.

154
momdevno gakveTilze maswavlebeli gamokiTxavs moswavlebs, moewonaT Tu ara feliqs
lorius ilustraciebi, ra moewonaT, ra ar moewonaT; romeli ilustracia moewonaT gansa-
kuTrebiT da ratom.
-y Tu SeamCnieT, rom `wiTelqudas~ ilustraciebs erTi naxati aklia? (aklia naxati, sadac
monadire Svelis wiTelqudas da bebias).
-y modiT, SevavsoT es danaklisi. yovelma Tqvenganma, nebismieri masaliT – feradi fan-
qrebiT, flomasterebiT, saRebavebiT daxateT, rogor gadaarCens bebias da wiTelqudas
monadire.

aqtivoba 2:
masala: saxatavi furclebi
moswavleebis arCevaniT – saRebavebi, flomasterebi, fanqrebi an pasteli.
moswavleebi amoirCeven masalas da daxataven naxats Temaze `rogor uSvela monadirem
wiTelqudas da bebias~.

155
frinvelebi

mizani:
samyaros mravalferovnebis danaxvis unaris gaRviveba;
warmosaxviT xatvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. - 1, 3
s.g. I.3. – 1

asaTvisebeli terminebi:
peizaJi

masala:
saxatavi furclebi
feradi fanqrebi da flomasterebi

vizualuri masala:
maswavleblis mier SerCeuli frinvelebis gamosaxulebebi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs sxvadasxva frinvelis fotos da ekiTxeba:


-y ra aris gamosaxuli am fotoebze?
-y kidev ras vuwodebT Citebs ? – frinvelebs.
-y riTi gansxvavdebian frinvelebi cxovelebisgan? – cxovelebi dadian, frinvelebi ki
dafrinaven.
-y daakvirdiT frinvelebis fotoebs da CamoTvaleT, ra niSnebiT varCevT erTmaneTisgan
frinvelebs da cxovelebs, ra aqvT frinvelebs iseTi, rac ara aqvT cxovelebs? – frin-
velebs aqvT frTebi, niskarti, bumbuli, cxovelebisgan gansxvavebiT, ara aqvT TaTebi
da kbilebi. frinvelebs ori fexi aqvT, cxovelebs ki oTxi.
-y cxovelebSi arsebobs ori gamonaklisi – erT-erT cxovels aqvs frTebi, meores ki
niskarti. ipoveT suraTebSi am cxovelebis gamosaxuleba (Ramura da ixvniskarta).
-y arsebobs Tu ara frinveli, romelic ar dafrinavs da cxoveli, romelic dafrinavs?
– siraqlema, kivi da pingvini ar dafrinaven, Ramura ki cxovelia da dafrinavs.
-y gaixseneT frinvelebi, romlebsac curva SeuZliaT – ixvi, pingvini, Tolia.
-y dedamiwaze cxovrobs uamravi arseba, romelic dafrinavs, magram ar aris frinveli,
ra ewodeba aseT arsebebs? – mwerebi.
-y gamodis, rom erTaderTi niSani, romelic namdvilad ganasxvavebs frinvelebs sxva
arsebebisgan aris bumbuli.
yvelaze patara frinveli zomiT buzis tolia da mas kolibri hqvia.

156
yvelaze did frinveli ki siraqlemaa. (moswavleebi moZebnian am or frinvels saxelmZR-
vaneloSi).
– fotoebze gamosaxulia dedamiwaze mcxovrebi ulamazesi Citebi. kargad daaTvaliereT es
suraTebi da daxateT bunebis xedi – peizaJi, romelic zRapruli CitebiT iqneba dasaxlebuli.
aqtivobis Semdeg maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, ra frinvelebi daxates, sad
cxovroben maTi frinvelebi, rogori xasiaTi aqvT, ra uyvarT da sxva.

aqtivoba:
moswavleebi daxataven CitebiT hgavsebul peizaJs. aqtivobis Semdeg maswavlebeli gamo-
kiTxavs moswavleebs, ra frinvelebi daxates, sad cxovroben maTi frinvelebi, rogori xasiaTi
aqvT, ra uyvarT da sxva

157
qalbatoni Jinus portreti

mizani:
xelovnebis nawarmoebis Sesaxeb msjelobisa da portretis xatvis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 5
s.g. I.3. – 1, 2, 4, 5
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
portreti

masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi

vizualuri masala:
van gogi, `qalbatoni Jinus portreti~
pol gogeni, `qalbatoni Jinus portreti~

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ilustraciebs da ekiTxeba:


– ras fiqrobT am namuSevrebis Sesaxeb?
savaraudod, moswavleebi mixvdebian, rom namuSevrebze erTi da igive qalia daxatuli.
– ra niSniT mixvdiT, rom namuSevrebze erTi da igive qalia daxatuli? (saxis nakvTebi, Tmis
feri, varcxniloba, Cacmuloba...)
– riT gansxvavdeba erTmaneTisgan es portretebi? rogor fiqrobT, erTi mxatvris namu-
Sevrebia Tu sxvadasxva mxatvris? aba vnaxoT, visi pasuxi daemTxveva sinamdviles.
es kiTxva moswavleebis interess gaaRvivebs. swori pasuxis Tqmis Semdeg (ori sxvadasxva
mxatvari) Semdeg maswavlebeli uxsnis moswavleebs:
– Tu vinmem ver gamoicaniT, guli ar gaitexoT. es Zalian rTuli kiTxva iyo. masze pasuxis
gacema ufrosebsac ki gauWirdebodaT, radgan am suraTebze marTlac erTi da igive qalia
da nakvTebi, tansacmeli, Tmis varcxniloba zustad igivea. rogor unda mimxvdariyaviT,
rom sxvadasxva mxatvris daxatulia?
pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli uambobs:
– mxatvrebi – vinsent van gogi da pol gogeni megobrobdnen. qalaq arlSi yofnisas, isi-
ni xSirad dadiodnen sadguris kafeSi, sadac sadilobdnen, xelovnebaze saubrobdnen
da ubralod, isvenebdnen. erTxelac, kafes mepatrones, qalbaton Jinus sTxoves, cota
xniT gaunZrevlad damjdariyo, rom misi suraTi daexataT. radgan megobrebi kafes xSiri
stumrebi iyvnen, qali daTanxmda. ase Seiqmna erTi pirovnebis ramdenime suraTi. suraTs,
romelzec adamiania gamosaxuli, portreti ewodeba. gogenma erTi Sav-TeTri Canaxati

158
Seqmna, romelic Semdeg, saxelosnoSi, tiloze zeTis saRebavebiT daxata. van gogma ki
qalbatoni Jinus portretis ramdenime varianti dagvitova.
mogvianebiT, rodesac pol gogeni parizSi dabrunda, vinsent van gogma mas werili miswera:
`uzomod mixaria, rom Tqveni Canaxatis mixedviT Cems mier Seqmnili qalis portreti moge-
wonaT. didi mondomebiTa da pativiscemiT vecade, sizuste damecva. Tumca, Tavs ufleba
miveci, ferebis meSveobiT ambavi Cemeburad gadmomeca... gTxovT, es namuSevari ganixiloT,
rogorc arlSi yofnisas Cveni erToblivi Sromis Sedegi~.
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
-y rogor fiqrobT, ratom arCia gogenma ganivi, van gogma ki grZivi suraTi? (gogenTan
qalis ukan kafeSi xalxi da biliardis magidaa gamosaxuli. maT dasatevad gogenma
ganivi orientacia SearCia).
-y gogens rom grZiv tiloze daexata, amdeni ram daeteoda? (ara)
-y van gogTan mxolod qali da magida Cans. sxva araferi. rogor fiqrobT, amis dasatevad
van gogs ganivi wyoba dasWirdeboda? (ara). van gogma grZivi suraTi Seqmna. ese igi, amas
hqonia mniSvneloba. suraTis wyobas imis mixedviT virCevT, risi daxatva gvsurs.
-y rogor da ra sityvebiT saubrobs van gogi megobris naxatis Sesaxeb? (pativiscemiT).
Tqveni azriT, rogori adamiani iyo vinsent van gogi? (Tavaziani, zrdili, keTili).
-y rogor fiqrobT, van gogs rom miewera, Cemi naxati Sensaze ufro lamazi gamovidao,
ra moxdeboda? (gogens ewyineboda). ese igi, van gogi keTilganwyobilia sxvisi Sromis
mimarT. ar cdilobs, damsaxureba mxolod sakuTar Tavs miaweros. isini xom xatvis
dros albaT saubrobdnen, rogor ajobebda qalbatonis daxatva. SesaZloa, rCevebs
aZlevdnen erTmaneTs. van gogi amas afasebs da madlierebas gamoxatavs.
-y rogor fiqrobT, sworia Tu ara van gogis damokidebuleba megobris namuSevris mimarT?
Tqvenc naxulobT erTmaneTis namuSevrebs da azrs gamoTqvamT maT Sesaxeb. ra sityvebi
SeiZleba vixmaroT aseT SemTxvevebSi? (lamazia, momwons...). ra sityvebma SeiZleba guli
atkinos adamians? (ras hgavs, uSnoa, xatva ar ici, Cemi jobia da a.S.).
-y Tu rCevas miscemT erTmaneTs, es Zalian kargi iqneba. magram rCeva keTilganwyobili
unda iyos. magaliTad: `momwons, rogor daxate, magram SegeZlo ufro akuratulad
gageferadebina~ an: `xom ar ajobebda, ufro mxiaruli ferebi gexmara?~
-y modiT, axla Cemi portreti daxateT. me gaunZrevlad vijdebi. Tqven ki ecadeT, gad-
mosceT Cemi Tmis feri, varcxniloba, Cacmuloba. ecadeT, portreti damamsgavsoT.
-y rogor girCevniaT saxatavi furclis dadeba – grZivad Tu ganivad?
-y dasasruls, namuSevris ukana mxares miawereT Tqveni saxeli, gvari da TariRi. Semdeg
Cven vecdebiT, Tavazianad vimsjeloT Tqveni namuSevrebis Sesaxeb. erTmaneTs ar vaw-
yeninoT da gakveTili yvelasTvis sasiamovnod davasruloT.

aqtivoba:
moswavleebi xataven maswavleblis portrets da Semdeg msjeloben erTmaneTis namu-
Sevrebis Sesaxeb.

159
VIII Tema: Semajamebeli TamaSebi
ipove zedmeti (saxviTi xelovnebis dargebi)

mizani:
xelovnebis dargebis gacnoba, amocnobisa da daxarisxebis unarebis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.4. – 1

asaTvisebeli terminebi:
arqiteqtura, qandakeba, mxatvroba, dizaini

vizualuri masala:

pirveli rigi (arqiteqtura):


taj mahali, gudeas Sumeruli qandakeba (zedmeti), Tbilisis operisa da baletis Teatri,
romis kolizeumi, mcxeTis jvris monasteri.

meore rigi (qandakeba):

160
merab berZeniSvilis `daviT guramiSvili~, delfosis meetle, rafael santis `madona kon-
estabile~ (zedmeti), frederik bartoldis `Tavisuflebis~ qandakeba, nike samoTrakielis
qandakeba.
mesame rigi (mxatvroba):
leonardo da vinCis `jokonda~, ogiust renuaris `ori da terasaze~, firosmanis `iremi~,
kazimir maleviCis `momkeli~, Zveli Cinuri faifuris TefSi (zedmeti)
meoTxe rigi:
ispahanis didi meCeTi (zedmeti), Zveli berZnuli amfora, sparsuli xaliCa, tifanis sanaTi,
Zveli egvipturi savarZeli (asli)

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen pirveli horizontaluri rigis gamosax-


ulebebs da ekiTxeba:
-y ra aris gamosaxuli am ilustraciebze? (savaraudo pasuxebi – Senobebi, saxlebi, sasax-
le, taZari, eklesia). da erTi adamianis figura.
-y rogor fiqrobT, ra aqvT maT saerTo? (savaraudo pasuxebi – isini adamianma qviT aaS-
ena; maT aqvT kedlebi, kari, fanjrebi da saxuravi. marto adamianis figuras ar aqvs es
yvelaferi. is aq zedmetia).
-y adamianis mier agebul Senobebs – saxlebs, sasaxleebs, taZrebs, koSkebs, – arqiteqtu-
ra hqvia. arqiteqtura xelovnebis dargia. marTalia, yvela arqiteqturuli nageboba
xelovnebis nimuSi ar aris, magram, Tu is gamorCeulia, lamazia da aseTive nagebobas
sxvagan versad naxavT, maSin is xelovnebis qmnilebaa. nagebobebs arqiteqtorebi qmnian.
jer moifiqreben, daxataven, Semdeg momavali Senobis proeqts daxazaven, zomebsa da
masalas miuTiTeben da saqmes mSeneblebs gadascemen. arqiteqtori nagebobas ar aSen-
ebs. es mSeneblebis saqmea.
-y (moswavlis SesaZlo kiTxva) adamianis figurac nagebobaa? (ara)
-y (moswavlis SesaZlo kiTxva) Tu isic qvisganaa gamokveTili, mainc ar miekuTvneba
arqiteqturis dargs? (ara, radgan figuraSi ver icxovreb, ar aqvs kedlebi, kari, fan-
jrebi da saxuravi).
-y pirveli rigis zedmeti ilustracia Zveli Sumerebis mefes, gudeas qandakebas war-
mogvidgens.
-y daakvirdiT meore rigis gamosaxulebebs. ra aqvT maT umetesobas saerTo? (savaraudo
pasuxebi – am rigSi ufro metad adamianebis figurebia). isini gudeasaviT ki ar sxedan,
aramed dganan, magram esec qandakebebia. qandakeba mkvrivi masalisgan Seqmnili samgan-
zomilebiani, moculobiTi figuraa. zogi qandakeba qvisganaa gamokveTili, zogi xisgan,
zogi ki – brinjaoTia Camosxmuli. maT moqandake qmnis. ginaxavT sadme qandakeba? sad,
visi?
-y ra aris aq zedmeti? (savaraudo pasuxi – qalisa da bavSvis wriuli suraTi). qandakeba
mrgvalia. SegiZlia garSemo Semouaro da yvela mxridan daaTvaliero. naxati daxatu-

161
lia da brtyelia, marto erTi mxridan Cans. es mxatvrobaa. aq rafael santim daxata
RvTismSobeli mariami patara qristeTi kalTaSi.
-y ra aqvT saerTo mesame rigis gamosaxulebebs? (aq sul iseTive brtyeli naxatebia,
rogorc meore rigis zedmeti ilustracia – RvTismSobeli qristeTi. verc maT Semou-
vli garSemo). es mxatvrobaa, radgan gamosaxulebebi daxatulia brtyel zedapirze.
naxatebs asruleben funjiTa da saRebavebiT, fanqriT da sxva saxatavi masaliT, CarCoze
gadaWimul tiloze, xeze an qaRaldze.
-y ra aris am rigSi zedmeti? (TefSi. is moxatulia, magram TviTon nivTi – naxati ar aris).
-y ukanasknel, meoTxe rigs mivadeqiT. ra aris gamosaxuli am rigSi? (savaraudo pasuxi:
ojaxSi mosaxmari sxvadasxva sagani – larnaki, xaliCa, sanaTi, savarZeli. aq marto pir-
veli gamosaxulebaa zedmeti – es arqiteqturaa). marTalia, aq zedmetia ispahanis didi
meCeTi – musulmanTa samlocvelo. is arqiteqturis dargis erT-erTi umSvenieresi
qmnilebaa. meoTxe rigi dizainis anu dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis dargis
namuSevrebs ukavia. es is nivTebia, romlebsac yovedRiurad viyenebT, magram deko-
ratiuli morTulobis gamo, isini xelovnebis nawarmoebebia da xSirad aseT nivTebs
muzeumis vitrinebSi SexvdebiT.
maswavlebeli dafaze wers 1. 2. 3. 4. da ekiTxeba moswavleebs:
yy Sesabamisad, romel dargs warmogvidgens pirveli rigi? (maswavlebeli wers: arqiteq-
turis). meore? (qandakebis dargs) mesame? (mxatvrobas). meoTxe? (dizains anu dekora-
tiul-gamoyenebiT xelovnebas).
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, ukarnaxon TiToeuli dargis maxasiaTeblebi da maTi
karnaxiT dafaze wers:

arqiteqtura aproeqtebs arqiteqtori, ageben qviT, xiT an sxva masaliT. aqvs kedle-
bi, kari, fanjrebi, saxuravi. SeiZleba iyos saxli, taZari, Teatri, cixe-
simagre...

qandakeba mrgvali, moculobiTi figura. aqandakebs moqandake. aris qvis, xis an brin-
jaosi. SegiZlia garSemo Semouaro da yvela mxridan daaTvaliero.

mxatvroba mxatvari xatavs saRebavebiTa da funjiT, fanqriT, naxSiriT, flomas-


terebiT, pasteliT an sxva saxatavi saSualebiT gadaWimuli tilos, xis
an qaRaldis brtyel zedapirze. misi daTvaliereba marto erTi mxridan
SeiZleba.
dizaini maT yovedRe viyenebT, magram iseTi lamazia da dekoratiulad gaforme-
buli, rom ukve xelovnebis nimuSebia. isini dizainerma gaaforma.

-y CawereT es cxrili Tqvens saxatav rveulebSi.


-y maS, romel dargs ganekuTvneba pirveli rigis zedmeti suraTi (gudeas figura?)
savaraudo pasuxi: qandakebas, radgan...
-y meore rigis zedmeti ilustracia? savaraudo pasuxi: mxatvrobas, radgan...

162
-y mesame? savaraudo pasuxi: dizains, radgan...
-y meoTxe? savaraudo pasuxi: arqiteqturas, radgan...
-y yoCaR, Tqven gamoicaniT zedmeti gamosaxulebebi, gansazRvreT oTxi dargi Tavisi
maxasiaTeblebiT, daajgufeT da miakuTvneT zedmeti namuSevrebi Sesabamis dargs!
keTili iyos Tqveni mobrZaneba xelovnebis samyaroSi!

aqtivoba:
moswavleebi msjeloben dargebs Soris gansxvavebebze, gansazRvraven dargebis maxasiaT-
eblebs da miakuTvneben namuSevrebs Sesabamis dargebs.

163
ipove zedmeti (saxviTi xelovnebis Janrebi)

mizani:
Janrebs Soris gansxvavebis danaxvis unari, Janrebis mravalferovnebis gaazreba, Janrebis
mixedviT namuSevrebis daxarisxebis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.4. – 4

masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi

vizualuri masala:

pirveli rigi (portretebi)


faiumis portreti, ogiust renuari, amadeo modiliani, niko firosmani (zedmeti), niko
firosmani

meore rigi (peizaJebi):


elene axvlediani, pol sezani, andre dereni, kacusika h
H okusai, vinsent van gogi (zedmeti)

mesame rigi (animalisturi):


firosmani, teodor Jeriko, van gogi (zedmeti), albrext diureri, pablo pikaso

164
meoTxe rigi (naturmorti)
pompei, diego velaskesi (zedmeti), antonio pereda, pol sezani, anri matisi

gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen ilustraciebis pirvel horizontalur


rigs da ipovon zedmeti gamosaxuleba (firosmanis `Jirafi~). Semdeg ekiTxeba:
-y ra aris gamosaxuli ZiriTad ilustraciebze? (adamianebi)
-y ratom SearCieT Jirafis gamosaxuleba, rogorc zedmeti? (aq adamiani ar aris gamo-
saxuli. Jirafi cxovelia).
-y axla daakvirdiT meore rigs da ipoveT zedmeti ilustracia (van gogis `mzesumzirebi~).
ra aris gamosaxuli ZiriTad ilustraciebze? (buneba)
-y ratom SearCieT mzesumziras yvavilebis gamosaxuleba, rogorc zedmeti? (aq bunebis
xedi ar aris gamosaxuli. yvavilebi dakrefilia da saxlSi, qoTanSi devs).
-y axla daakvirdiT mesame rigs da ipoveT zedmeti damosaxuleba (van gogis `peizaJi
kviparosebiT~).
-y ra aris gamosaxuli ZiriTad ilustraciebze? (cxovelebi)
-y ratom SearCieT es gamosaxuleba, rogorc zedmeti? (aq cxoveli ar aris gamosaxuli.
es bunebis xedia).
-y ra aris gamosaxuli meoTxe rigis ZiriTad ilustraciebze? (sagnebi)
-y romeli naxatia zedmeti? (velaskesis infanta margarita)
-y ratom CaTvaleT, rom am gogonas gamosaxuleba zedmetia? (radgan is adamiania, sxva
ilustraciebze ki usulo sagnebia gamosaxuli).
-y modiT, axla gavarTuloT amocana. pirvel rigSi Tqven zedmetad miiCnieT Jirafis
gamosaxuleba. romel rigSi CasvamdiT mas? (mesameSi).
-y meore rigSi zedmetad CaTvaleT yvavilebi qoTanSi. rogor fiqrobT, romeli rigisTvis
SeiZleba misi mikuTvneba?
am kiTxvaze pasuxi moswavleebs SeiZleba gauWirdeT, radgan naturmortebis rigSi gamoy-
enebul ilustraciebze yvavilebi ar aris gamosaxuli. aq maswavlebelma unda auxsnas, rom
dakrefili yvavilebi, romlebic qoTanSi devs, usulo saganTa ricxvs miekuTvneba.
-y maS, sad SeiZleba mas adgili mivuCinoT? (meoTxe rigSi).
-y meoTxe rigis zedmet suraTs raRa vuyoT? (pirvel rigSi, adamianebis gamosaxulebebTan
mivuCinoT adgili.
-y axla modiT, davajgufoT suraTebi gamosaxulebebis mixedviT.
maswavlebeli dafaze Camowers: 1. 2. 3. 4. da sTxovs moswavleebs, ukarnaxon jgufebi (ada-
mianebi, cxovelebi, buneba, sagnebi).
-y rogor fiqrobT, sul es aris, rac naxatebze SeiZleba iyos gamosaxuli? (ara)
-y kidev risi daxatvaa SesaZlebeli? frinvelebis (aq maswavlebeli uxsnis, rom frin-
velebi cxovelebis amsaxveli suraTebis jgufSi Sedis), brZolis, bavSvebis TamaSis,
animaciis personaJis, ornamentis, da sxva.

165
-y daxateT iseTi naxati, romelic am oTx jgufSi ar Sedis.
-y mas Semdeg, rac moswavleebi daasruleben xatvas, maswavlebeli sTxovs, daajgufon
sakuTari naxatebi siuJetebis, Temebis (Janrebis) mixedviT.

aqtivoba:
msjeloben, ra niSniT SeiZleba naxatebis dajgufeba, ra msgavseba-gansxvavebebia maT Soris.
ajgufeben jer cnobili mxatvrebis da Semdeg sakuTar namuSevrebs Temebis (siuJetebis,
gamosaxulebebis) mixedviT.

166
IX Tema: dResaswauli
mSvidobis dRe

mizani:
sakuTari Tavis sazogadoebis aqtiur wevrad grZnobisa da dResaswaulis sakuTari
naxelaviT gaformebis unaris gaRviveba;
jgufSi muSaobis da erToblivi namuSevris Seqmnis unaris gamomuSaveba.

Sedegi:
s.g. I.1.
s.g. I.2.

masala:
mtredis muyaos Targi, 1 c A4 formatis Txeli TeTri muyao an sqeli TeTri qaRaldi
(mtredisTvis), 2 c A4 formatis TeTri qaRaldi (frTebisa da kudisTvis), makrateli, webo,
Savi da narinjisferi flomasterebi, msxvili Zafi.

vizualuri masala:
pablo pikasos mtredebi:

skolis ezo: pablo pikasos mtredebi:

http://lifeglobe.net/media/entry/249/picassopeace_3.gif
http://cs540103.vk.me/c621421/v621421518/608a/OR6q7uCT73I.jpg
http://www.agitclub.ru/museum/agitart/peacesign/peacedove/dove2.gif
qaRaldis mtredis gakeTebis xanmokle videoinstruqcia:
https://www.youtube.com/watch?v=pEXWFOA5Kdw
etapobrivi fotoinstruqcia:
http://www.christmasornaments.com/christmas-blog/index.php/hand-
made-dove-christmas-ornaments/
da
https://new-school-art.blogspot.com/2016/10/peace-day.html

167
samuSaos etapebi:

gakveTilis msvleloba:
es gakveTili unda Catardes mSvidobis saerTaSoriso dRis wina periodSi, 21 seqtembram-
de. maswavlebels SeuZlia sxvagvari mtredebi gaakeTebinos moswavleebs. vTqvaT, ufrosk-
laselebs SeuZliaT origamis teqnikiT gaakeTon mtredebi.
maswavlebeli winaswar daxatavs a4 formatis Txel muyaoebze mtredis ramdenime martiv
gamosaxulebas, gamoWris da miscems moswavleebs, rogorc Targs (3-4 Targi sakmarisia.
bavSvebi maT erTmaneTs gadascemen).
-y me-20 s-is espaneli mxatvris, pablo pikasos mamas samtrede hqonia uamravi mtrediT da
Tavi swored mtredebis xatviT gauTqvams. roca pablo patara iyo, mama Turme mtredebis
gamosaxulebebze fexebis daxatvis uflebas aZlevda. albaT amitomac iyo mtredi ase
mSobliuri pikasosTvis mTeli misi Semoqmedebis manZilze. pikasos mtredi mSvidobis
simbolod iqca da am naxatebs 21 seqtembers, mSvidobis saerTaSoriso dRes, xSirad
iyeneben posterebsa da mSvidobisadmi miZRvnili wignebis ydebze.
Semdeg maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:
-y ratom aris mSvidoba ase mniSvnelovani? ra xdeba omis dros? (SimSili, mtroba, ngreva,
bavSvebi skolaSi veRar dadian, ver mxiaruloben, ver TamaSoben...). amitom, 21 seqtembers
gamocxadda mSvidobis saerTaSoriso dRe, rodesac mTeli msoflio yvelas mSvidobi-
saken mouwodebs. Tqvenc SegiZliaT SeuerTdeT samyaros da Tqveni damokidebuleba
gamoxatoT Tqvens mierve xelnakeTi namuSevrebiT.
moswavleebi kiTxuloben saxelmZRvaneloSi teqsts. maswavlebeli ambobs:
-y TiToeuli Tqvengani gaakeTebs qaRaldis mtreds. Semdeg Cven maT davkidebT skolis
ezoSi, xeebze. maT bevri adamiani dainaxavs da gaaxsendeba, rom bavSvebs mSvidi cxovre-
ba sWirdebaT da rom nebismieri konfliqti (uTanxmoeba) ki ar unda gaamwvavo, aramed
mSvidobianad moagvaro.

instruqcia:
yy sanam ramdenime Targi saaTis isris mimarTulebiT Semoivlis rigrigobiT yvela mos-
wavles, danarCenebma 2 cali A4 formatis Txeli TeTri qaRaldisgan gaakeTeT maraose-
burnakecebiani viwro zolebi: ganivnakecebiani frTebisTvis, grZivnakecebians – kud-

168
isTvis). `maraoebi~ Suaze gakeceT da gadadeT.
yy dadeT mtredis Targi A4 formatis TeTri feris Txel muyaoze an sqel qaRaldze da
SemoxazeT ubralo fanqriT. gadaeciT Targi Tqvens gverdiT mjdoms.
yy mtredis gamosaxulebis zurgsa da kudze, Targze miniSnebul adgilebze, gausviT xazi.
am xazebze makratliT gaakeTeT Wrilebi. aq unda gauyaroT frTebi da kudi.
yy gauyareT grZiv naxvretebSi `maraoebi~, mokeceT Suaze da Sida kideebi weboTi (an
stepleriT) miawebeT erTmaneTs.
yy dafereT niskarti narinjisferi flomasteriT.
yy niskarts zemoT Savi flomasteriT wriulad moniSneT Tvali.
yy daawereT mtreds Tqveni saxeli da gvari.
yy frTebis garSemo SemoatareT sqeli Zafi da gakvanZeT.
yy skolis ezoSi xeebze, buCqebze an sadac es mosaxerxebeli iqneba, dakideT mtredebi
ZafebiT.

aqtivoba:
moswavleebi amzadeben mtredis 3-ganzomilebian qaRaldis models da kideben skolis
ezoSi, xeebze.

169
saaxalwlo naZvis xe

mizani:
dResaswaulze sakuTari xelnakeTi namuSevriT reagirebis unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 3, 4, 5

asaTvisebeli terminebi:
samkuTxedi, aplikacia

masala:
muyao, feradi qaRaldebi, makrateli, webo.

vizualuri masala:

gakveTilis msvleloba:

es gakveTili wina saaxalwlo dReebSi unda Catardes. maswavlebeli hkiTxavs moswavleebs,


rogori formaa samkuTxedi (forma, romelsac sami kuTxe aqvs da sami swori gverdi).
maswavlebeli ambobs:
saaxalwlod Zalian bevri naZvis xe iWreba mxolod imitom, rom oriod kviriT Cveni saxli
gaalamazos. Semdeg isini xmeba da agdeben. arada, rogori lamazia tyiT dafaruli mTebi!
ginaxavT wiwvovani tyeebi? gana dasanani ar aris, aseT mSvenierebas rom sicocxles vuspobT?
warmoidgineT, ase Tu gagrZelda, tyeebi gaiCexeba, ciyvebs da kodalebs saxli aRar eqnebaT,
Cven ki – Jangbadi. xeebi xom haerisTvis aucilebel Jangbads gamohyofen! Cven SegviZlia
xelovnuri naZvi movrToT. aq, saklaso oTaxSi ki feradi qaRaldebiT aplikaciis teqnikiT
damzadebuli mxiaruli naZvis xeebi `davrgoT~. rogori forma aqvs naZvis xes? (samkuTxa).
ramdeni kuTxe aqvs samkuTxeds? (sami). gverdi? (sami). samkuTxedi aris forma, romelsac sami
kuTxe aqvs da sami swori gverdi. aplikacia ki ras niSnavs? – dakvras, damagrebas, dawebebas.

170
instruqcia:
yy maswavlebeli kompiuteris ekranze aCvenebs nimuSebs da TiTo moswavles urigebs
muyaosgan winaswar gamoWril samkuTxedsa (sxvadasxva simaRlis viwro da maRal sam-
kuTxedebs) da TiTo, sxvadasxva feris ferad qaRalds.
yy ubralo fanqriTa da saxazaviT ferad qaRaldze moswavleebi xazaven zolebs.
yy gamoWrian maT makratliT.
yy erT zols itoveben. danarCenebs unawileben sxva bavSvebs. sabolood, yvela bavSvs
eqneba sxvadasxva feris zoli.
yy muyaos samkuTxeds wausvamen webos.
yy feradi zolebi unda daawebon horizontalurad, qvemodan zemoT. samkuTxedis erT
gverds daamTxveven zolis kides. Tavisuflad darCenil zols moaWrian da gadadeben,
rom mogvianebiT isev gamoiyenon.
yy Semdeg aseve muyaos erTi kididan meore kidemde awebeben sxva feris zols erTi
bolodan. Tavisuflad darCenils aWrian da gadadeben.
yy ase agrZeleben, sanam muyaos samkuTxedi mTlianad ar daifareba feradi zolebiT.
yy muyaos narCenebisgan Wrian patara samkuTxeds – sadgams.
yy naZvis xis ZirSi, vertikalurad SeWrian sadgamis simaRlis Wrils da zed Camoacvamen
sadgams, rom naZvis xe myarad idges.
yy naZvs meore mxares aweren sakuTar saxelsa da gvars.
yy alageben naZvis xeebs erTad, rom gamovides mxiaruli tye.

aqtivoba:
moswavleebi akeTeben naZvis xeebs aplikaciis teqnikiT.

171
saaxalwlo baraTi

mizani:
saxazaviT swori xazebis gavlebis da moWris unaris ganviTareba;
faqizi samuSaos Sesrulebis unaris gamomuSaveba;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1 – 5
s.g. I.3. - 3

asaTvisebeli terminebi:
aplikacia, konturi

masala:
TeTri da feradi qaRaldebi, webo, makrateli

vizualuri masala:
moswavleebis namuSevrebis nimuSebi – misaloci baraTebi:

172
gakveTilis msvleloba:

es gakveTili axali wlis wina dReebSi unda Catardes.


maswavlebeli hkiTxavs moswavleebs, ra axsendebaT axali wlis moaxloebaze da dafaze
Camowers (Tovlis babu, saCuqrebi, Tovli, fifqi, naZvis xe, gozinayi da sxv.). ekiTxeba, miuRiaT
Tu ara misaloci baraTi, rogori iyo, ra exata, gauxardaT Tu ara da sxv. Tavad Tu gaukeTebi-
aT an dauxatavT vinmesTvis misaloci baraTi?
Semdeg aCvenebs moswavleebis namuSevrebis nimuSebs da eubneba:
-y daakvirdiT am teqnikas. ra xerxiT gaakeTes isini Tqvenma Tanatolebma? xom ar iciT,
ra hqvia feradi qaRaldebiT awyobil namuSevars? es aplikaciaa – qaRaldze, muyaoze
an qsovilze gansxvavebuli ferisa da formis gamosaxulebis dawebebis an dakerebis
teqnikas aplikacia ewodeba.
Semdeg maswavlebeli urigebs ferad qaRaldebs da aZlevs miTiTebebs:
-y moifiqreT, ras gamosaxavT am misaloc baraTze (naZvis xe, Tovlis babu, fifqi, sxva.
-y gadakeceT qaRaldi Suaze.
-y Tu naZvis xis gamosaxva gsurT, feradi qaRaldisgan gamoWeriT naZvisxis formis gamo-
saxuleba. Tu Tovlis babus gamosaxva gsurT, daadeT furcels sami wriuli formis
sagani (vTqvaT, guaSis saRebavis Tavsaxuri, patara Wiqa an raime sxva), fanqriT Semoxaz-
eT da gamoWeriT sami sxvadasxva zomis wre. wausviT gamoWril wreebs webo da daakariT
baraTis zeda frTaze.
-y aseve, SegiZliaT sxvagvarad moiqceT – misaloc baraTze fanqriT mkrTalad daxateT
naZvis xis, Tovlis babus, naZvis xis saTamaSos an fifqis konturebi, anu sagnis form-
is gare xazi. Semdeg TiTebiT dafliTeT sasurveli feris qaRaldi frCxilisodena
nakuwebad. baraTze daxatul gamosaxulebas wausviT webo da zed daakariT nakuwebi.
-y axla aiReT ori sxva feris qaRaldis naWrebi da daaqucmaceT TiTebiT.
-y wausviT webo baraTis wina frTas kideebze da daakariT zed nakuwebi. ase gamova deko-
ratiuli CarCo.
-y TeTr furcelze lamazi asoebiT dawereT misaloci teqsti. gamoWeriT, wausviT ukana
mxares webo da daakariT baraTis Sida mxares. aseTi baraTis miReba yvelas gauxardeba!

aqtivoba:
moswavleebi akeTeben misaloc baraTebs aplikaciis teqnikiT.

173
daTovlili naZvis xe

mizani:
aplikaciis teqnikiT muSaobis unaris ganviTareba;
natifi motorikis ganviTareba;
dResaswaulze xelovnebis meSveobiT reagirebis unaris ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 1, 5
s.g. I.3. – 1, 2, 3, 4, 5
s.g. I.4. – 4

asaTvisebeli terminebi:
centri

masala:
1/2 feradi qaRaldebi
saxazavi
fanqari
makrateli
webo
flomasterebi
marili (an brWyviala mosayrelebi)

vizualuri masala:

aqtivoba:
yy moswavleebi amoarCeven sasurveli feris qaRalds fonisTvis da fanqriT moniSnaven
centris xazs.
yy mwvane qaRalds orad mokecaven, saxazavis daxmarebiT daxazaven 1 sm-mde siganis
zolebs.
yy makratliT daWrian zolebs.
yy baraTis pirvel, gareTa gverdze, centrSi, fanqriT gaavleben naZvisxis RerZis xazs.
yy yvela zols nakecebiT daawebeben fonze moniSnul RerZze.

174
yy qaRaldis zolebs iribad CamoWrian orive mxridan.
yy mokecaven zolebs centrisken da daawebeben boloebs.
yy naZvisxes morTaven feradi koplebiT, varskvlavebiT
yy wausvamen naZvisxes da fons webos Txel fenas da moayrian marils an brWyviala
mosayrelebs.

instruqcia

175
saCuqari dedas

xelsawmendis qaRaldis mixaki

mizani:
sakuTari xeliT mosarTavebis damzadebis unari;
natifi motorikis ganviTareba.

Sedegi:
s.g. I.1. – 7, 8
s.g. I.2. – 1, 2

masala:
qaRaldis xelsawmendebi (sasurvelia sxvadasxva feris)
stepleri
flomasteri
makrateli
wvrili mavTuli an saketiani qinZisTavi

vizualuri masala:
instruqcia

176
gakveTilis msvleloba:

maswavlebeli aCvenebs moswavleebs, rogor keTdeba mixakebi:


pirveli da aucilebeli nabiji – xelsawmendebis fenebi unda daiSalos.
maswavlebels SeuZlia gaiTvaliswinos is, rom xelsawmendis TiTo fenisgan keTdeba 1
mixaki, Sesabamisad, gaTvalos aqtivobisTvis xelsawmendebis saWiro raodenoba.
aseve, maswavlebeli moswavleebs SesTavazebs, gaunawilon erTmaneTs sxvadasxva feris
xelsawmendebi.
sasurvelia, aqtivoba miesadagos 3 an 8 marts, an iseT RonisZiebas, sadac saklaso oTaxis
galamazeba iqneba saWiro – saklaso gamofena, warmodgena an saaxalwlo zeimi.
qaRaldis mixakebiT SeiZleba gakeTdes Taiguli, girlanda, gvirgvini an gulsabnevi. aseve,
mixakebi SeiZleba aecvas mZivebiviT, mZivebs ki, moswavleebi Camoacmeven maT RonisZiebaze
mosul stumrebs
Taigulis gasakeTeblad damatebiT saWiroa wvrili mavTuli, romelic unda gaeyaros
stepleris rkinebSi da Semdeg daifaros masze Semoxveuli mwvane qaRaldis zoliT.
gulsabnevisTvis, stepleris rkinebSi gaeyreba saketiani qinZisTavi.
mZivebi da girlanda ki, aecmeva magar, sqel Zafze, romelic aseve gaeyreba stepleris
rkinebSi.

aqtivoba 1:
moswavleebi, maswavleblis xelmZRvanelobiT, xelsawmendebisgan daamzadeben mixakebs.

177
danarTi

gakveTili: feri da xasiaTi – lurji.


franc marki, lurji cxeni. gasaferadebeli:

178
Tema: masalebi

klasi________ saxeli, gvari ________________ TariRi ____


SeafaseT masaleb plus da minus niSnebiT.

cxrili:

gamWvirvalea feri mkveTria didi adgilis wvrili detalebis


gaferadeba daxatva

ubralo fanqari

feradi fanqrebi

pasteli

flomasteri

akvareli

guaSi

Tema: masalebis Sesaxeb


klasi________ saxeli, gvari ________________ TariRi ____
SeafaseT masaleb plus da minus niSnebiT.

cxrili:

gamWvirvalea feri mkveTria didi adgilis wvrili detalebis


gaferadeba daxatva
ubralo fanqari
feradi fanqrebi
pasteli
flomasteri
akvareli
guaSi

179
180
Semajamebeli davalebebi:
I Semajamebeli davaleba
Sedegebi: s.g.I.1. – 2, 3, 4, 5.
klasi ______ moswavle _____________ TariRi ________

davaleba:
ipove samkuTxedebi da gaaferade yviTlad.
oTxkuTxedebi Seavse lurji talRovani xazebiT.
wreebSi Caxate wiTeli zigzagebi.
eqvskuTxedebi Seavse mwvane mrudi xazebiT.
varskvlavebi Seavse iisferi wyvetili xazebiT.

181
praqtikuli unar-Cvevebis Sefasebis kriteriumebi komentarebis nimuSebiT:

xelovnebis elementebis amocnobisa da gamoyenebis unarebi

xazis gamoyeneba

komentari #1 yoCaR, Sen ukve SeZeli da yvela figura sworad Seavse. xazebis namdvili eqsper-
ti gamxdarxar!

komentari #2 kargi namuSevaria. sworad Seavse umetesi figura. ukve bevri ram SeZeli. daakvir-
di da ipove, ra gamogrCa an romeli figurebi Seavse araswori xazebiT? Semoxaze
araswori xazebiT Sevsebuli figurebi.

komentari #3 Sen SeZeli - ramdenime figura sworad Segivsia. gaixsene davalebis piroba,
daakvirdi da ipove, romeli figurebi Seavse araswori xazebiT?
Tavad Semoxaze araswori xazebiT Sevsebuli figurebi.

feris gamoyeneba

komentari #1 yoCaR, Sen yvela figuraSi davalebis pirobis Sesabamisi feri gixmaria. SegiZlia
iamayo sakuTari warmatebiT!

komentari #2 kargia, Sen ukve SeZeli da umetes figuraSi feri sworad gixmaria. daakvirdi da
SecdomiT daferili figura Semoxaze swori feriT.

komentari #3 zogierT figuraSi feri sworad gixmaria. daakvirdi da SecdomiT daferili


figura Semoxaze swori feriT.

formis amocnoba

komentari #1 yoCaR, ukve yvela figura sworad amoicani!

komentari #2 kargia, figurebis umetesoba ukve sworad amogicnia.

komentari #3 oriod figura ukve sworad amogicnia.

182
II Semajamebeli davaleba
Sedegi: s.g.1.1 – 2, 4, 5. s.g.1.2 – 2. s.g.1.3 – 3.

davaleba: aplikaciis teqnikiT, Seqmeni peizaJi xeebiT, sxvadasxva formis (varjiT) gvirg-
viniT (redaqtors: mirCevnia gvirgvini. SeiZleba? s.q.) - momrgvalebuli, samkuTxa, ovaluri,
Rrublismagvari, kenwerosken wawvetebuli. gamoWril siluetebs Savi flomasteriT dauxate
totebis aRmniSvneli, sxvadasxvagvari xazebi (mrudi, talRovani, texili, iribi)

nimuSi:

praqtikuli unar-Cvevebis Sefasebis kriteriumebi komentarebis nimuSebiT:

xazis gamoyeneba

komentari #1 yoCaR, Sen bevrnairi xazi gamoiyene da xeebs sxvadasxvagvari totebi aqvT.
momwons, rom iribi da mrudi xazebi zog xeze qvemoT iyureba, zogze ki
zemoT. vxvdebi, rom sxvadasxva jiSis xeebia. etyoba, yuradRebiT moekide
davalebis pirobas da warmatebas miaRwie!

komentari #2 kargi namuSevaria. Sen ukve SeZeli da ramdenime tipis xazi gamoiyene.
dafiqrdi, kidev rogori xazebis gamoyeneba SegeZlo, rom sxvadasxva jiSis
xeebi gamogsvloda?

komentari #3 Sen erTi tipis xazi gamoiyene. sxva xazebma ra dagiSaves? dafiqrdi,
kidev rogori xazebis gamoyeneba SegeZlo, rom sxvadasxva jiSis xeebi
gamogsvloda?

formis gamoyeneba

komentari #1 yoCaR! ukve ramdeni forma gcodnia! amis gamo Sens tyeSi nair-nairi jiSis
xeebia!

komentari #2 kargi namuSevaria. Sens tyeSi 2-3 jiSis xeebi xarobs. es ukve winsvlaa.
dafiqrdi, kidev rogori formis xeebis gamoWra SegeZlo?

komentari #3 Sens tyeSi erTi jiSis xeebi xarobs. dafiqrdi, kidev rogori formis xeebis
gamoWra SegeZlo?

183
teqnikis floba, natifi motorika

komentari #1 yoCaR, Seni namuSevari ukve Zalian akuratulia. formebi sifrTxiliTaa


gamoWrili. namuSevars ar emCneva webos kvali. Cans, rom samuSaos pasux-
ismgeblobiT moekide.

komentari #2 kargi namuSevaria. formebis umetesoba ukve meti sifrTxiliTaa gamoWrili.


es namuSevari winaze bevrad akuratulia. SemdgomSi ecade, gamoWrisas,
makratels ucvalo mimarTuleba konturis gayolebaze. ase SeZleb grZeli
monakveTebis akuratuli napirebiT gamoWras da ara mokle-mokle mon-
akveTebiT. gamoWrili forma ki, magidis zedapirze dade da webo ise wausvi.
roca forma xelSi giWiravs, is SeiZleba gaixes, rogorc Sen dagemarTa.

komentari #3 ramdenime figuras emCneva, rom ukve ufro faqizad gimuSavia, vidre adre
axerxebdi. es namuSevari winaze ufro akuratulia. sxva dros, Tu xeli
dageRleba, oriod wuTiT daasvene da Semdeg isev Seudeqi saqmes. ecade,
napirebi ar dagefliTos. webo dasawebebel formas wausvi da ara fonis
zedapirs. ase webos kvali ar daemCneva da namuSevari sufTa gamova.

184
xazebi kvadratebSi: gasaferadebeli

185
tetraedris Targi

186
187
ritmi da simetria, gasaferadebeli

188
ritmi da simetria, gasaferadebeli

189
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis
asd
gv. gakveTilis davaleba
saTauri
44 xazebi funjiT moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT)
amoirCeven `fanqars~ da daxataven swor, texil da klaknil
xazebs.
51 gGeometriuli 1. maswavlebeli karnaxobs, moswavleebi ki xataven
figurebis xatva kompiuteris saxatav programaSi (MS PAINT) (Tu moswav-
kompiuterSi leebs ar aqvT kompiuteri, igive davaleba SeiZleba Sesrul-
des saxatav furcelze fanqriT) `fanqriT~, swori xazebiT:
2. moswavleebi furcelze an moswavlis kompiuteris saxatav
programaSi (maswavleblis daxmarebiT), daxataven oTx-
kuTxedebs da samkuTxedebs da gaaferadeben maT sxvadasxva
ferebiT.
57 ritmi da simetria davaleba: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob
ornamentSi saxatav programas, romelic maT kompiuterSi simetriuli
naxatebis daxatvis saSualebas miscems
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm
59 cifruli naxati moswavleebi daxataven buStebs kompiuteruli saxatavi (MS
PAINT) programiT
75 feri da xasiaTi saxaliso interaqtiuli animacia ferebis Tvisebebis
79 `wiTeli~ Sesaxeb:
81 `yviTeli~ http://www.mariaclaudiacortes.com/colors/colors.html
`lurji~
109 masalebi moswavleebi naxaven maswavleblis mier SeTavazebul bmuls,
ris merec maswavleblis xelmZRvanelobiT daamzadeben
pastelis naWrebs da qaRaldze an skolis ezoSi daxataven
sakuTari xeliT damzadebuli carcebiT raime naxats.
https://www.youtube.com/watch?v=K00pz_IriGY
112 feradi fanqrebi saSinao davaleba: kompiuteris saxatav programaSi (MS
PAINT) amoirCion `fanqari~ da daxaton nebismieri naxati.
Seadaron xeliT, fanqriT daxatuli naxati kompiuteris
`fanqriT~ daxatul naxats.
121 guaSi da akvareli saSinao davaleba: kompiuteris saxatav programaSi (MS
PAINT) daxaton da gaaferadon nebismieri naxati. Seadaron
akvareliT an guaSiT daxatuli namuSevrebi kompiuterSi
gaferadebul naxatebs.
140 rvafexa davaleba: maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs gasarTob
saxatav programas, romelic maT kompiuterSi simetriuli
naxatebis daxatvis saSualebas miscems.
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm

190

You might also like