Professional Documents
Culture Documents
STANDARDOWA SPECYFIKACJA
TECHNICZNA
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1
OPRACOWANO:
DEPARTAMENT STANDARDÓW TECHNICZNYCH
ZATWIERDZONO
DO STOSOWANIA
Elektronicznie
Stanisła podpisany przez
Stanisław Pokora
w Pokora Data: 2021.02.26
08:01:08 +01'00'
Data ..........................
Elektronicznie
Figura
podpisany
przez Figura
Marek
Marek Data:
2021.02.18
09:09:53 +01'00'
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 1
Spis treści:
Niniejsza Specyfikacja dotyczy osprzętu przeznaczonego do linii napowietrznych 220 kV oraz 400 kV,
z wyjątkiem osprzętu przewodów ACSS, dla którego wymagania dotyczą tylko linii napowietrznych
220 kV.
Normy/Dokumenty Nazwa
Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Wymagania i badania
PN-EN 61284:2002
dotyczące osprzętu
PN-EN IEC Elektroenergetyczne linie napowietrzne -- Wymagania i badania
61897:2020-12 dotyczące tłumików drgań eolskich
PN-EN IEC Elektroenergetyczne linie napowietrzne -- Wymagania i badania
61854:2020-11 dotyczące odstępników
Insulators for overhead lines with a nominal voltage above 1000 V –
AC power arc tests on insulator sets (Izolatory dla linii
PN-EN 61467:2012
napowietrznych o napięciu znamionowym powyżej 1000 V – próba
łuku prądu przemiennego na łańcuchu izolatorów)
Powłoki cynkowe nanoszone na wyroby stalowe i żeliwne metodą
PN-EN ISO 1461:2011
zanurzeniową. Wymagania i metody badań
PN-IEC 60120 Ball and socket couplings of string insulator units – Dimensions
PN-IEC 60471 Wymiary złączy widłowo-uchatych w ogniwach łańcucha izolatorów
Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa.
PN-E-05100-1:1998
Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi.
Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych
PN-EN ISO/IEC 17025
i wzorcujących.
PN-EN 50189 Przewody do linii napowietrznych – Przewody stalowe ocynkowane
PN-EN 60372 Zawleczki do złączy gniazdowo-główkowych ogniw łańcucha izolatorów
IEC 60888 Zinc-coated steel wires for stranded conductors
PN-EN ISO 4892-1 Tworzywa sztuczne. Metody ekspozycji na laboratoryjne źródła
światła. Część 1: Zasady ogólne
PN-EN ISO 4892-2 Tworzywa sztuczne. Metody ekspozycji na laboratoryjne źródła
światła. Część 2: Lampy ksenonowe łukowe
ISO 4582 Plastics – Determination of changes in colour and variations in
properties after exposure to daylight under glass-filtred solar
radiation, natural weathering or laboratory radiation sources
ISO 4665 Rubber, vulcanized or thermoplastic – resistance to weathering
Specyfikacja PSE S.A. Kompozytowe izolatory wiszące do sieci 220 kV
Specyfikacja PSE S.A. Kompozytowe izolatory wiszące do sieci 400 kV
Specyfikacja PSE S.A. Linia napowietrzna 400 kV
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 4
Specyfikacja PSE S.A. Łańcuchy izolatorów dla istniejących linii 220 i 400 kV
Broszura Cigre TB 426 “Guide for Qualifying High Temperature Conductors for Use
on Overhead Transmission Lines”
W przypadku powołań datowanych ma zastosowanie wydanie cytowane. W przypadku powołań
niedatowanych należy stosować aktualne normy i specyfikację techniczną.
3. Klasyfikacja osprzętu
Osprzęt powinien spełniać wymagania niniejszej specyfikacji oraz odpowiedniej z norm: PN-EN
61284:2002, PN-EN IEC 61897:2020-12, PN-EN IEC 61854:2020-11 oraz dodatkowe wymagania
zawarte w niniejszej Specyfikacji.
Znakowanie osprzętu powinno być zgodne z p. 4.1.5 normy PN-EN 61284:2002, przy czym uchwyty
przelotowe, uchwyty odciągowe, tłumiki drgań oraz odstępniki powinny być oznakowane w zakresie
wymaganym dla zestawów osprzętu. Oznakowanie odstępnika powinno dodatkowo wskazywać jego
prawidłową pozycję (np. strzałkę wskazującą ku górze). Elementy osprzętu mogą być oznakowane
również unikalnym symbolem identyfikującym partię – patrz p. 4.5.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 5
Nie dopuszcza się stosowania w osprzęcie połączeń śrubowych ze śrubą z odrywanym łbem bądź
śrubą zrywalną.
Wartość prądu zwarciowego o czasie trwania 1 s wytrzymywanego przez osprzęt, jest parametrem
osprzętu i stanowi podstawę doboru osprzętu do warunków zwarciowych danej linii.
Jeśli czas trwania zwarcia tz określony przez Zamawiającego dla danej linii jest mniejszy od 1 s, to
wymaganą wartość wytrzymywanego prądu zwarciowego o czasie trwania 1 s można wyznaczyć
z następującej zależności:
Kartę katalogową,
wypełnioną przez Producenta osprzętu tabelę Danych Gwarantowanych wg wzoru zawartego
w odpowiednim punkcie niniejszej Specyfikacji,
raport z badań typu,
instrukcje montażu – dla uchwytów odciągowych, odstępników, złączek śródprzęsłowych
zaprasowywanych oraz osprzętu oplotowego, a dla pozostałych wyrobów na żądanie
Zamawiającego,
plan zapewnienia jakości (patrz p. 13.6 Specyfikacji).
nazwa Producenta,
nazwa elementu i jego oznaczenie (symbol/numer) nadane przez Producenta,
rysunek elementu (przedstawiający co najmniej 2 rzuty elementu) z podanymi istotnymi
wymiarami oraz ich tolerancjami, które mogą być podane indywidualnie dla każdego wymiaru
lub zbiorczo dla wszystkich wymiarów (jeśli tolerancje nie są podane w Karcie Katalogowej, to
należy je podać w tabeli Danych Gwarantowanych),
masa elementu,
opis (nazwa) poszczególnych części składowych, ich liczba oraz materiał, z którego są
wykonane (materiał może być również określony zbiorczo, jeśli wszystkie części są wykonane
z tego samego materiału) oraz jeśli dotyczy – sposób zabezpieczenia antykorozyjnego,
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 6
zasadnicze parametry mechaniczne i elektryczne (odpowiednio do asortymentu osprzętu np.
określone minimalne obciążenie niszczące, wytrzymałość zwarciowa, zalecany moment
dokręcenia śrub),
jeśli dotyczy – zakres stosowania (np. typ przewodu i zakres jego średnic znamionowych),
a w przypadku osprzętu przewodu ACSS również graniczna temperatura pracy przewodu w
stanie ustalonym oraz w stanie zwarcia.
Zgodnie z PN-EN 61284:2002, PN-EN IEC 61897:2020-12 oraz PN-EN IEC 61854:2020-11 osprzęt
powinien być poddany następującym rodzajom badań:
badania typu,
badania kontrolno-odbiorcze,
badania wyrobu.
Badania typu - mają na celu ustalenie właściwości konstrukcji i są wykonywane tylko raz. Badania te
należy powtórzyć w przypadku zmiany konstrukcji lub materiału osprzętu. Wymagania dotyczące
kompetencji laboratorium wykonującego badania typu oraz sposób udokumentowania spełnienia tych
wymagań opisano w p. 13 Specyfikacji.
Badania kontrolno-odbiorcze - mają na celu kontrolę jakości materiałów i jakości wykonania. Próbki
do badań kontrolno-odbiorczych powinny być wybrane losowo z partii przedstawionej do odbioru.
Zamawiający zastrzega sobie prawo do dokonania wyboru próbek osprzętu do badań i obecności
podczas tych badań.
Badania kontrolno-odbiorcze są przeprowadzane na podstawie opracowanego przez Producenta
i zaakceptowanego przez Zamawiającego programu tych badań.
Badania wyrobu – należy wykonywać zgodnie z postanowieniami systemu zapewnienia jakości
wdrożonego u producenta osprzętu.
Osprzęt z wyłączeniem tłumików drgań należy poddać badaniom zgodnie z Tabelą 1.
Tłumiki drgań należy poddać badaniom zgodnie z Tabelą 2.
Osprzęt powinien być tak skonstruowany, aby jego udział w oddziaływaniu linii na środowisko w
zakresie hałasu i zakłóceń radioelektrycznych był pomijalny. W celu sprawdzenia konstrukcji
i prawidłowości doboru osprzętu w tym zakresie, elementy osprzętu, mogące być potencjalnym
źródłem tych oddziaływań, powinny być poddane próbie określającej poziom zakłóceń
radioelektrycznych lub napięcia gaśnięcia wyładowania ulotowego.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 7
W niniejszych wymaganiach przyjęto następujące podejście:
Napięcie gaśnięcia wyładowania ulotowego osprzętu poddawanego próbie nie powinno być mniejsze
od (wartość skorygowana współczynnikiem poprawkowym): .
Uwaga:
• Przepływ prądu zwarciowego nie powinien powodować takiego wzrostu temperatury osprzętu
łańcuchów izolatorów, osprzętu zawieszeń przewodów odgromowych oraz uchwytów
przelotowych, który mógłby spowodować obniżenie wytrzymałości mechanicznej osprzętu lub
jakiekolwiek pogorszenie jego własności funkcjonalnych bądź trwałości. Wraz z gwarantowaną
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 8
wytrzymałością zwarciową Producent osprzętu powinien określić maksymalną gęstość prądu
zwarciowego lub maksymalną temperaturę osprzętu w czasie zwarcia – odpowiednio do
stosowanej przez siebie metody określania tej wytrzymałości.
• Przepływ prądu zwarciowego z przewodu OPGW do uziemionej konstrukcji słupa powinien
być zapewniony przez przewód uziemiający o odpowiedniej wytrzymałości zwarciowej.
Połączenie prądowe przewodu uziemiającego z przewodem odgromowym (w tym OPGW)
powinno być wykonane za pomocą zacisku równoległego. W przypadku zawieszenia
przelotowego przewodu OPGW Zamawiający dopuszcza również przyłączenie przewodu
uziemiającego do uchwytu przelotowego.
• Przepływ prądu zwarciowego przez połączenia dwóch odcinków przewodów nie może
spowodować niedopuszczalnego wzrostu rezystancji połączenia. Sprawdzenie spełnienia
tego wymagania wykonuje się dla połączeń nie pracujących pod naciągiem poprzez próby
cyklicznym nagrzewaniem wraz z krótkotrwałymi przeciążeniami prądowymi wg p. 13 PN-EN
61284:2002. Zgodnie z PN-EN 61284:2002 stosowanie krótkotrwałych przeciążeń prądowych
w próbach cyklicznym nagrzewaniem połączeń przenoszących naciąg nie jest wymagane.
• Osprzęt ochronny izolatorów powinien tak wysterować łuk, aby nie dopuścić do
nieakceptowalnych uszkodzeń izolatorów łańcucha. Ponadto siły dynamiczne nie powinny
spowodować zniszczenia tego osprzętu lub jego zamocowania. Sprawdzenie spełnienia
powyższych wymagań wykonuje się wg PN-EN 61467:2012 na kompletnym łańcuchu
izolatorów. Do oceny skuteczności ochrony izolatorów przez ten osprzęt należy zastosować
kryteria podane w PN-EN 61467:2012. Wypalenia końców rożków, otworów w pierścieniu
ochronnym, wypalenia powłoki cynkowej oraz osmolenia powstałe w wyniku działania łuku
elektrycznego są akceptowalne.
Uwaga:
Próbę odporności na łuk elektryczny wg PN-EN 61467:2012 wykonuje się na wybranych
łańcuchach izolatorów zaprojektowanych dla danej linii. Wybór łańcuchów do badań jest
opisany w odrębnych specyfikacjach PSE S.A., w których zostały określone wymagania dla
łańcuchów izolatorów, tj. w specyfikacjach:
„Linia napowietrzna 400 kV”,
„Łańcuchy izolatorów dla istniejących linii 220 i 400 kV”.
Ze względu na wytrzymałość zwarciową nie dopuszcza się stosowania połączeń, w których występuje
styk jednopunktowy, jeżeli te połączenia będą znajdowały się na drodze przepływu prądu
zwarciowego. Za styk jednopunktowy pomiędzy elementami osprzętu uznaje się takie ich połączenie,
w którym powierzchnia styku tych elementów jest teoretycznie punktem np. w przypadku elementów
kabłąkowych o okrągłym przekroju usytuowanych prostopadle względem siebie.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 9
4.4.4 Wykonanie i sprawdzanie powłok cynkowych
Powłoki cynkowe elementów osprzętu, z wyjątkiem drutów stalowych linek, powinny spełniać
wymagania PN-EN ISO 1461, zgodnie z którą należy również dokonywać sprawdzenia tych powłok.
Grubość powłoki powinna być zgodna z Tabelami 3 i 4 PN-EN ISO 1461. Tabele te należy stosować
do następujących kategorii wyrobów:
- podkładek,
- elementów gwintowanych,
- małych części, które są odwirowywane po ocynkowaniu (pole powierzchni do ocynkowania
<1000 mm2).
Tabela 4 – grubość powłoki cynkowej na:
- podkładkach,
- elementach gwintowanych,
- małych częściach, które są odwirowywane po ocynkowaniu (pole powierzchni do ocynkowania
<1000 mm2).
Stalowe druty linek (łącznie z miejscami cięcia, jeśli są odsłonięte) powinny być zabezpieczone przed
korozją zgodnie z normą IEC 60888 lub PN-EN 50189.
Za partię osprzętu Zamawiający będzie uważał przedstawione do odbioru wyroby o tej samej nazwie
i oznaczeniu katalogowym, pochodzące z jednego zakładu produkcyjnego oraz wykonane wg tego
samego zlecenia produkcyjnego tj. wykonane z tych samych surowców
i materiałów, tą samą technologią i w tym samym ciągu produkcyjnym. Jeżeli w ramach tego samego
zlecenia produkcyjnego Producent wykona partię danego elementu osprzętu przeznaczoną do 2 lub
więcej projektów realizowanych na rzecz Zamawiającego, dopuszcza się jednorazowe
przeprowadzenie badań kontrolno-odbiorczych tej partii (zamiast rozdzielania jej na poszczególne
projekty i wykonywania badań kontrolno-odbiorczych osobno dla poszczególnych projektów). Wyroby
należące do tej samej partii powinny być oznaczone unikalnym symbolem identyfikującym tą partię.
W przypadku braku tego symbolu Zamawiający uzna za partię osprzęt o identycznym oznakowaniu.
Liczność próbki osprzętu pobieranej do badań z partii zgłoszonej do odbioru należy ustalić zgodnie z
następującymi zasadami:
50≤n<100 3
100≤n<500 4
500≤n<1000 5
1000≤n<2000 6
2000≤n≤4000 8
n>4000 4+1,5*n/1000
Uwagi:
1. Przy określaniu liczności próbek wg wzoru należy wynik obliczenia zaokrąglić
do najbliższej liczby całkowitej (w górę, jeśli pierwsza cyfra po przecinku jest
równa lub większa od 5; w dół, jeśli pierwsza cyfra po przecinku jest mniejsza
od 5).
2. Jeżeli do odbioru zostanie zgłoszony osprzęt pochodzący z różnych partii, to
próbki o liczności wg powyższej tabeli należy pobrać z każdej partii.
Wynik badań kontrolno-odbiorczych jest dodatni, jeżeli wszystkie elementy osprzętu stanowiące
próbkę danego wyrobu przeszły wszystkie próby z wynikiem dodatnim.
Jeżeli tylko jeden element osprzętu z pobranej próbki danego wyrobu nie spełnia wymagań tylko
i wyłącznie jednej próby z zakresu badań kontrolno-odbiorczych, Zamawiający dopuszcza pobranie
nowej próbki dwukrotnie liczniejszej w porównaniu z pierwszą próbką i poddanie jej powtórnym
badaniom. Badania powtórne można ograniczyć tylko do tej próby, której wyniki były ujemne
i poprzedzić ją próbami, które mogą mieć potencjalnie wpływ lub związek z negatywnym wynikiem
wcześniej wykonanej próby.
Jeżeli dwa (lub więcej) elementy osprzętu nie spełniają wymagań którejkolwiek próby
w badaniach kontrolno-odbiorczych albo jeżeli chociaż jeden element osprzętu nie spełnia tych
wymagań w badaniach powtórnych, całą partię należy uznać za niespełniającą wymagań i producent
powinien ją wycofać.
W przypadku, gdy przyczyna negatywnego wyniku badań może być jasno zidentyfikowana wizualnie,
dopuszcza się przesortowanie partii przez producenta, pobranie próbki trzykrotnie liczniejszej
w stosunku do pierwszej próbki oraz powtórne przeprowadzenie prób, których wyniki były ujemne
oraz prób, które mogą mieć potencjalnie wpływ lub związek z negatywnym wynikiem wcześniej
wykonanych prób. Negatywny wynik próby jakiegokolwiek elementu powoduje uznanie partii za
niespełniającą wymagania i producent powinien ją wycofać.
Osprzęt przewodu ACSS tj. uchwyty przelotowe, uchwyty odciągowe, złączki śródprzęsłowe, oploty
ochronne, oploty naprawcze i tłumiki drgań powinny być zaprojektowane dla przewodu ACSS
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 11
o określonej konstrukcji, średnicy oraz granicznej temperaturze pracy przewodu w warunkach
ustalonych i w warunkach zwarcia.
Graniczną temperaturę pracy przewodu w warunkach ustalonych należy przyjąć jako równą:
150oC dla przewodów z rdzeniem wykonanym z drutów ST6A,
210oC dla przewodów z rdzeniami wykonanymi z drutów MEHST oraz MUHST
Graniczną temperaturę pracy przewodu w warunkach zwarcia należy przyjąć jako równą 300oC.
(w tym OPGW)
Wszystkie elementy zawierające żelazo, za wyjątkiem wykonanych ze stali nierdzewnej, powinny być
chronione przez ocynkowanie na gorąco, zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 1461.
Nie dopuszcza się do stosowania wieszaków kabłąkowych tzw. śrub U (zarówno w łańcuchach
izolatorów, jak również w zawieszeniach przewodu odgromowego), chyba że ich zastosowanie
w określonej linii uzgodni wcześniej Zamawiający.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 12
Zaleca się, aby minimalne obciążenie niszczące osprzętu było określone z następującego szeregu
wartości:
70, 120, 160, 180, 210, 250, 300, 330, 370, 450 kN.
Zamawiający może również zaakceptować inną wartość spoza tego szeregu.
Poszczególne elementy osprzętu powinny być tak zaprojektowane, aby gęstość prądu zwarciowego
o czasie trwania 1 s nie przekraczała 70 A/mm2 i tym samym elementy nie powinny nagrzać się do
temperatury przekraczającej 400oC, zakładając temperaturę początkową osprzętu +35oC. Przy
wyznaczaniu gęstości prądu należy uwzględnić najmniejszy przekrój elementu osprzętu, przez który
może popłynąć prąd zwarciowy oraz umiejscowienie tego elementu w łańcuchu izolatorów.
Zamawiający może zaakceptować osprzęt, dla którego producent zadeklaruje, że podczas zwarcia
temperatura osprzętu nie przekroczy 400oC i jednocześnie nie jest dotrzymana ww. wartość graniczna
gęstości prądu zwarciowego, pod warunkiem przedstawienia sposobu określania deklarowanej przez
siebie wytrzymałości zwarciowej osprzętu oraz dowodu (w postaci np. wyników eksperymentu)
potwierdzającego jego prawidłowość.
Osprzęt zawieszeń przewodu OPGW nie musi być dobierany do warunków zwarciowych linii z racji
wymaganego połączenia tego przewodu z konstrukcją słupa przez przewód uziemiający.
Wytrzymałość zwarciowa tego osprzętu określona przez Producenta w Danych Gwarantowanych
będzie służyła tylko do celów informacyjnych.
5.4 Badania
Zakres wymaganych badań typu oraz badań kontrolno – odbiorczych zestawiono
w Tabeli 1.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 13
Uwaga:
Na potrzeby akceptacji przez Zamawiającego raportów z badań typu wprowadza się pojęcie rodziny
osprzętu rozumianej jako grupa wyrobów posiadających to samo zastosowanie, takie same parametry
mechaniczne i elektryczne, takie same sworznie i wymiary z wyjątkiem wymiaru montażowego
(np. łączniki przedłużające, nastawne, dwuuchowe, ściągacze śrubowe). Dla osprzętu należącego do
jednej rodziny wystarczające jest przedstawienie raportu z badań typu dowolnego reprezentanta tej
rodziny wraz z jego kartą katalogową.
5.4.1 Oględziny
Uwaga:
Próbę należy wykonać metodą napięciową według p. 14 PN-EN 61284:2002. Odnośnie wartości
dopuszczalnych poziomów zakłóceń radioelektrycznych oraz układu badań osprzętu patrz
wymagania określone w p. 4.4.2.
1. Producent osprzętu
2. Nazwa elementu osprzętu
3. Numer katalogowy / nr rysunku
4. Określone minimalne obciążenie niszczące według p. 3.20
PN-EN 61284:2002 [kN]
5. Określone minimalne obciążenie odkształcające trwale według
p. 3.21 PN-EN 61284:2002:
- wartość [kN]
- dopuszczalne odkształcenie trwałe (patrz p. 5.2)
6. Zabezpieczenie przed korozją, z wyjątkiem części złącznych:
sposób wykonania
grubość średnia powłoki (wartość minimalna)
grubość miejscowa powłoki (wartość minimalna)
7. Zabezpieczenie przed korozją części złącznych (jeśli dotyczy):
sposób wykonania
grubość średnia powłoki (wartość minimalna)
grubość miejscowa powłoki (wartość minimalna)
8. Wytrzymałość na prądy zwarciowe:
prąd zwarciowy o czasie trwania 1 s [kA]
gęstość prądu zwarciowego [A/mm2] lub maksymalna
temperatura [0C] osprzętu przy przepływie tego prądu, przy
założeniu temperatury początkowej +35oC (odpowiednio do
sposobu określenia podanej wytrzymałości – niepotrzebne
skreślić lub usunąć)
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 15
Osprzęt ochronny powinien przejmować łuk elektryczny oraz chronić izolatory i przewód przed
skutkami łuku.
Osprzęt ochronny powinien spełniać jednocześnie rolę osprzętu sterującego, wyrównując rozkład pola
elektrycznego w części łańcucha od strony przewodu fazowego i sterując łuk elektryczny w taki
sposób, aby nie dopuścić do nieakceptowalnych uszkodzeń izolatorów łańcucha.
Elementy osprzętu powinny być tak zaprojektowane, aby gęstość prądu zwarciowego o czasie trwania
1 s nie przekraczała 80 A/mm2 i tym samym elementy te nie powinny nagrzać się do temperatury
przekraczającej 490oC, zakładając ich temperaturę początkową +35oC.
Montaż i demontaż osprzętu ochronnego na łańcuchu izolatorów powinien być możliwy do wykonania
bez konieczności demontażu łańcucha, przy czym wymaganie to nie dotyczy osprzętu w kształcie
zamkniętego pierścienia.
Osprzęt powinien być wykonany ze stali oraz ocynkowany na gorąco zgodnie z wymaganiami normy
PN-EN ISO 1461.
6.2 Badania
6.2.1 Oględziny
Należy wykonać zgodnie z p. 7 PN-EN 61284:2002. Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość
wykończenia powierzchni – powinna być ona gładka, bez jam i zadziorów. Dotyczy to w szczególności
rożków i pierścieni znajdujących się na potencjale przewodów fazowych.
Próbę należy wykonać metodą napięciową według p. 14 PN-EN 61284:2002. Wymagania w zakresie
wartości dopuszczalnych poziomów zakłóceń radioelektrycznych oraz układu badań określono
w p. 4.4.2.
Patrz p. 4.4.3.
Stosowanie tego oplotu jest również wymagane w liniach modernizowanych, jeśli w ramach tej
modernizacji jest wymieniany przewód na całej linii. Zamawiający może również wskazać inne miejsca
zastosowania oplotu.
Uchwyty przewodów ACSS oraz przewodów ze stopu aluminium (AAL) powinny być zawsze
stosowane wraz z oplotem ochronnym. Dla przewodów ACSS dopuszczalne są konstrukcje zarówno
z wkładką elastomerową jak i bez wkładki.
Długość oplotu ochronnego określa producent osprzętu, przy czym nie powinien być on krótszy niż
2,3 m dla uchwytów przewodów fazowych oraz 1,2 m dla uchwytów przewodów odgromowych (w tym
OPGW). Średnica i liczba drutów oplotu dla danego przewodu powinny być dobrane, aby po
zamontowaniu druty oplotu na całej swojej długości przylegały ściśle do przewodu (nie tworzył się
tzw. „kosz”).
Uchwyty przeznaczone do przewodu OPGW powinny mieć konstrukcję typu AGS (skrót od
angielskiego określenia Armor Grip Suspension). Na przewodzie OPGW powinien być zamontowany
oplot ochronny, następnie wkładka elastomerowa i oplot mocujący.
Nie dopuszcza się do stosowania w liniach uchwytów przelotowych kabłąkowych (tj. z kabłąkowym
elementem do zawieszenia).
Uchwyty przelotowe powinny mieć określoną tylko minimalną siłę wyślizgu. Deklarowana wartość
minimalnej siły wyślizgu uchwytów przelotowych przewodów OPGW nie powinna być mniejsza niż
10% znamionowej wytrzymałości przewodu na rozciąganie RTS (skrót od ang. Rated Tensile
Strength), zaś uchwytów przewodów bez włókien światłowodowych odpowiednio 20% RTS.
W uzasadnionych przypadkach Zamawiający może zaakceptować niższą wartość.
7.2 Materiały
Korpus uchwytu powinien być wykonany ze stopu aluminium, natomiast cięgło i elementy złączne ze
stali ocynkowanej. Powyższe nie dotyczy uchwytów przeznaczonych do zawieszeń przelotowo-
odciągowych (stosowanych w liniach 220 kV wybudowanych wg normy PN-EN 05100-1:1998 lub jej
wcześniejszych wydań), których korpus może być wykonany z innego materiału np. żeliwa
ocynkowanego.
Wszystkie elementy zawierające żelazo, z wyjątkiem wykonanych ze stali nierdzewnej, powinny być
chronione przez ocynkowanie na gorąco zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 1461.
Oplot ochronny przewodu (jeśli jest stosowany) powinien być wykonany ze stopu aluminium, który
w przypadku stosowania na przewodzie wysokotemperaturowym ACSS powinien być dobrany
odpowiednio do dopuszczalnej temperatury pracy ciągłej tego przewodu z uwzględnieniem przypadku
przepływu prądu zwarciowego.
7.3 Badania
Zakres wymaganych badań typu oraz kontrolno – odbiorczych zestawiono w Tabeli 1.
7.3.1 Oględziny
Należy wykonać zgodnie z p. 7 PN-EN 61284:2002. Szczególną uwagę należy zwrócić na stan
powierzchni stykających się z przewodem, które powinny być czyste, bez zadziorów, bez wypukłości
i wgnieceń, mogących prowadzić do deformacji drutów przewodów i tym samym dodatkowych
naprężeń w drutach.
Próbę należy wykonać zgodnie z p.11.4.1 PN-EN 61284:2002. Określone minimalne obciążenie
odkształcające trwale wraz z dopuszczalnym odkształceniem oraz obciążenie niszczące powinno być
zadeklarowane przez Producenta w tabeli Danych Gwarantowanych. Odkształcenia te powinny
dotyczyć przede wszystkim wymiarów, które są istotne w rzeczywistych warunkach pracy danego
elementu osprzętu.
Uwaga: Analogicznie jak dla osprzętu łańcuchów oraz osprzętu zawieszeń przewodu odgromowego
dopuszcza się w badaniach kontrolno-odbiorczych pominięcie w procedurze próby usunięcie
obciążenia SMDL i pomiaru odkształcenia trwałego na warunkach opisanych w p. 5.5.4 Specyfikacji.
Wartość określonej minimalnej siły wyślizgu powinna być zadeklarowana przez Producenta w tabeli
Danych Gwarantowanych.
Należy wykonać zgodnie z p. 11.4.3 PN-EN 61284:2002 z opisaną poniżej modyfikacją wykonania tej
próby w ramach badań typu.
W badaniach typu należy poddać przewód dodatkowemu procesowi termicznemu (analogicznemu jak
opisany w p. 7.5 PN-EN IEC 61897:2020-12). Nowy uchwyt należy zainstalować w temperaturze
otoczenia na przewodzie znajdującym się pod naciągiem 20% RTS. Następnie należy podgrzać
prądem przewód do jego maksymalnej dopuszczalnej temperatury pracy (określonej przez
producenta przewodu) i utrzymać tą temperaturę oraz naciąg przewodu 20% RTS przez 1 godz., po
czym temperatura przewodu powinna obniżyć się do temperatury otoczenia (z dodatnią tolerancją
5oC). Taki cykl należy powtórzyć 4 razy. Na końcu 4-go cyklu, po obniżeniu się temperatury przewodu
do temperatury otoczenia, należy przeprowadzić próbę wyślizgu.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 20
Zarówno w ramach badań typu jak i kontrolno-odbiorczych próbę należy wykonać z użyciem takiego
samego oplotu, wkładki elastomerowej (jeśli ma być stosowana) oraz przewodu jak oplot, wkładka
i przewód, na których uchwyt ma być zamontowany w danej linii. W przypadku wykonania próby
wyślizgu w badaniach typu z użyciem innego przewodu, Zamawiający będzie wymagał, aby w ramach
badań kontrolno-odbiorczych 3 sztuki uchwytów zostały poddane próbie wyślizgu wg opisanej
powyżej procedury dla badań typu.
Wartość określonej minimalnej siły wyślizgu powinna być zadeklarowana przez Producenta w tabeli
Danych Gwarantowanych.
Należy wykonać zgodnie z 11.4.5 PN-EN 61284:2002. Próbę należy wykonać z użyciem takiego
samego przewodu (oraz oplotu – jeśli dotyczy) jak w próbie wyślizgu przewodu z uchwytu wg. 7.3.5.
Należy wykonać zgodnie z p. 12 PN-EN 61284:2002. Współczynnik oceny należy przyjąć jako
równy 1. Pomiar dotyczy uchwytów przewodów fazowych.
Uchwyt należy zamocować na przewodzie z zamontowanym oplotem ochronnym oraz wkładką (jeśli
ma być stosowana), a następnie podgrzać prądem przewód do jego granicznej temperatury pracy
w warunkach ustalonych, utrzymać tą temperaturę przez 0,5 godz., a następnie dokonać pomiaru
temperatury co najmniej 5-ciu różnych punktów, w tym korpusu uchwytu, miejsca połączenia uchwytu
z łańcuchem izolatorów, oplotu oraz krawędzi wkładki (jeśli występuje).
Określone minimalne obciążenie niszczące SMFL odnoszące się do siły zaciśnięcia uchwytu lub
złączki na przewodzie (p. 11.5.1 PN-EN 61284:2002) nie powinno być mniejsze niż:
Wszystkie elementy zawierające żelazo, za wyjątkiem wykonanych ze stali nierdzewnej, powinny być
chronione przez ocynkowanie na gorąco zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 1461.
8.2 Materiały
Korpus i kliny uchwytu klinowego powinny być wykonane ze stopu aluminium, a cięgło i elementy
złączne ze stali ocynkowanej na gorąco.
Korpus uchwytu zaprasowywanego powinien być wykonany ze stopu aluminium, a cięgło i elementy
złączne ze stali ocynkowanej na gorąco.
Prefabrykowane elementy oplotowe uchwytu odciągowego OPGW powinny być wykonane ze stali
pokrytej aluminium, zaś element mocujący tego uchwytu (tzw. kausza) ze stali, żeliwa ocynkowanych
na gorąco lub ze stopu aluminium.
8.3 Badania
8.3.1 Oględziny
Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość powierzchni, zwłaszcza powierzchni stykających się
bezpośrednio z przewodem.
Próbę należy wykonać zgodnie z p. 11.5.1 normy PN-EN 61284:2002 wariant a), tzn. po osiągnięciu
określonego minimalnego obciążenia niszczącego SMFL (skrót od ang. specified minimum failure
load), utrzymać tę wartość obciążenia przez okres 60 s. Następnie zwiększać obciążenie aż do
zniszczenia uchwytu, połączenia przenoszącego naciąg lub pęknięcia drutów przewodu.
Współczynnik X do obliczenia wartości SMFL wg wzoru zamieszczonego w p. 11.5.1 normy PN-EN
61284:2002 należy przyjąć jako równy:
W przypadku, gdy przed osiągnięciem lub w trakcie utrzymywania obciążenia równego SMFL nastąpi
uszkodzenie przewodu z powodu zerwania jednego lub więcej drutów, Zamawiający uzna wynik próby
za negatywny.
Próbę należy wykonać zgodnie z p. 11.5.1 normy PN-EN 61284:2002 wariant a), tzn. po osiągnięciu
określonego minimalnego obciążenia niszczącego SMFL (skrót od ang. specified minimum failure
load), utrzymać tę wartość obciążenia przez okres 60 s. Następnie zwiększać obciążenie aż do
zniszczenia uchwytu, połączenia przenoszącego naciąg lub pęknięcia drutów przewodu.
Współczynnik X do obliczenia wartości SMFL wg wzoru zamieszczonego w p. 11.5.1 normy PN-EN
61284:2002 należy przyjąć jako równy:
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 26
1 – dla uchwytów zaprasowywanych / złączek śródprzęsłowych zaprasowywanych,
0,95 – dla oplotów naprawczych.
W przypadku, gdy przed osiągnięciem lub w trakcie utrzymywania obciążenia równego SMFL nastąpi
uszkodzenie przewodu z powodu zerwania jednego lub więcej drutów, Zamawiający uzna wynik próby
za negatywny.
Zarówno w ramach badań typu jak i kontrolno-odbiorczych próbę uchwytu i złączki śródprzęsłowej
należy wykonać z użyciem takiego samego przewodu jak przewód, na którym osprzęt ten ma być
zamontowany w danej linii. W przypadku wykonania próby wytrzymałości na rozciąganie w badaniach
typu z użyciem innego przewodu, Zamawiający będzie wymagał, aby w ramach badań kontrolno-
odbiorczych 3 sztuki uchwytów i złączek śródprzęsłowych zostały poddane tej próbie wg opisanej
powyżej procedury dla badań typu.
Próba ta odnosi się do wytrzymałości samego osprzętu i należy ją wykonać według p. 11.5.2 oraz
11.3 normy PN-EN 61284:2002. Przewód należy zastąpić prętem lub innym elementem,
umożliwiającym prawidłowe przeprowadzenie próby. Zniszczenie osprzętu nie powinno nastąpić przy
obciążeniu mniejszym lub równym RTS przewodu, do którego uchwyt jest przeznaczony.
Należy wykonać według p. 11.4.5 normy PN-EN 61284:2002. Próbę należy wykonać z użyciem
takiego samego przewodu jak w próbie wytrzymałości na rozciąganie wg. 8.3.4.
Należy wykonać dla jak połączeń klasy A, zgodnie z p. 13 normy PN-EN 61284:2002.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 27
W przypadku uchwytów odciągowych zaprasowywanych próbie należy poddać kompletny uchwyt
łącznie z zaciskiem przewodu mostka prądowego.
wszystkie cykle do osiągnięcia granicznej temperatury przewodu w stanie ustalonym oraz dodatkowo
100 cykli do (granicznej temperatury przewodu w stanie ustalonym + 60°C).
Należy przeprowadzić według p. 14 normy PN-EN 61284:2002. Patrz również wyjaśnienia oraz
wymagania w p. 4.4.2.
1. Producent osprzętu
1. Producent osprzętu
Zaciski powinny zapewniać pewne i niezmienne w czasie połączenie elektryczne. Zaciski nie pracują
pod naciągiem, jednak połączenie powstałe przy ich użyciu powinno mieć odpowiednią wytrzymałość
mechaniczną na rozciąganie, dla zapewnienia pewnego i trwałego połączenia mechanicznego
przewodów. Wytrzymałość na rozciąganie zacisków zaprasowywanych powinna wynosić co najmniej
10% znamionowej wytrzymałości przewodu na rozciąganie (RTS). W przypadku zacisków
równoległych siła wyślizgu przewodu z zacisku powinna wynosić również co najmniej 10% RTS
przewodu, do którego zacisk jest przeznaczony.
Zaciski równoległe stosowane do uziemienia przewodu odgromowego (w tym OPGW) powinny być
w wykonaniu co najmniej dwuśrubowym.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 30
9.2 Badania zacisków
9.2.1 Oględziny
Należy wykonać zgodnie z 11.4.5 PN-EN 61284:2002. W ramach badań kontrolno-odbiorczych próbę
należy wykonać z użyciem takiego samego przewodu jak przewód, na którym uchwyt ma być
zamontowany w danej linii. Jeśli przewód ten jest niedostępny z obiektywnych powodów (np. zaciski
są przeznaczone do istniejącej linii i będą montowane na istniejącym przewodzie), próbę należy
przeprowadzić na przewodzie zbliżonym pod względem budowy i średnicy. W każdym przypadku
przewód, na którym zostanie wykonana próba należy określić w programie badań.
Próbę należy przeprowadzić wg procedury opisanej w PN-EN 61284:2002 dla uchwytów przelotowych
(p. 11.4.3).
Wartość minimalnej siły wyślizgu powinna być zadeklarowana przez Producenta w tabeli Danych
Gwarantowanych.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 31
9.2.7 Próba cyklicznym nagrzewaniem
Zaciski te stanowią połączenia prądowe klasy B według p. 13.2.3 normy PN-EN 61284:2002. Dla
połączeń tych wymaga się przeprowadzenia próby cyklicznego elektrycznego nagrzewania oraz
próby przy krótkotrwałym przeciążeniu prądowym. Próby należy przeprowadzić według procedury
opisanej w p. 13.5.3.1 normy PN-EN 61284:2002 oraz zastosować kryteria oceny określone
w p. 13.5.3.2.
Należy przeprowadzić według p.14 normy PN-EN 61284:2002. Patrz również wyjaśnienia
i wymagania w p. 4.4.2.
Niniejsze wymagania dotyczą pozostałego osprzętu przewodu OPGW, który nie jest zaliczany do
żadnej z wyżej wymienionych grup osprzętu. Do osprzętu tego zaliczają się:
10.2 Badania
Zakres wymaganych badań typu oraz kontrolno – odbiorczych zestawiono w Tabeli 1.
10.2.1 Oględziny
a) nie dotyczy osprzętu przewodów odgromowych oraz elementów osprzętu, które w czasie normalnej pracy linii znajdują się na potencjale ziemi
b) dotyczy uchwytów przewodów fazowych
1) dotyczy połączeń prądowych
2) tylko w połączeniu z kompletnym łańcuchem izolatorów
3) jeśli dotyczy
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 36
Niniejsza specyfikacja podaje wymagania techniczne dla tłumików drgań typu Stockbridge’a. Jest to
jedyny typ tłumika drgań dopuszczony do stosowania w liniach napowietrznych, zarówno do ochrony
przewodów fazowych, jak i przewodów odgromowych, w tym OPGW.
Oferowane tłumiki drgań typu Stockbridge’a powinny zapewniać skuteczną ochronę drganiową
przewodu w całym paśmie częstotliwości drgań eolskich, na jakie narażony jest przewód, do którego
te tłumiki są przeznaczone.
Dopuszcza się tłumiki z zaciskami śrubowymi oraz oplotowymi. Tłumiki przewodu OPGW i przewodu
ACSS z zaciskami śrubowymi powinny być instalowane na oplocie ochronnym.
Zacisk tłumika powinien być tak wykonany, aby materiałem stykającym się z przewodem było
aluminium lub stop aluminium. Konstrukcja zacisku powinna umożliwiać bezpieczny i łatwy montaż
tłumika na przewodzie. Dopuszczalne są jedynie takie konstrukcje zacisku śrubowego, które można
nałożyć na przewód/oplot bez całkowitego rozkręcania śruby i w stanie otwartym utrzymują wszystkie
swoje części.
Zakres wymaganych badań typu oraz badań kontrolno – odbiorczych („sample test” w PN-EN IEC
61897:2020-12) zestawiono w Tabeli 2.
Oględziny X X
Sprawdzenie wymiarów, materiałów i masy X X
Sprawdzenie zabezpieczenia przed korozją X X
Próba poślizgu zacisku X X
Próba dokręcania śruby zacisku (jeśli dotyczy) X X
Sprawdzenie zamocowania ciężarków do linki X X
nośnej
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 37
11.2.1 Oględziny
Należy wykonać według p. 7.5 normy PN-EN IEC 61897:2020-12. Postanowienia tego punktu normy
dotyczą również tłumików przewodów wysokotemperaturowych, które należy stosować do tłumików
przewodu ACSS.
Uwaga:
Należy wykonać według p. 7.7 PN-EN IEC 61897:2020-12. Próbę należy wykonać z użyciem takiego
samego przewodu (oraz oplotu – jeśli dotyczy) jak w próbie poślizgu zacisku wg. 11.2.4.
Próbie nie podlegają tłumiki przeznaczone do przewodów odgromowych. Patrz również wyjaśnienia i
wymagania w p.4.4.2 Specyfikacji.
Ocenę skuteczności tłumików należy wykonać poprzez badania laboratoryjne według p.7.11.3.2 PN-
EN IEC 61897:2020-12. Jeżeli ocena skuteczności (wykonywana w ramach badań typu) nie została
przeprowadzona z użyciem przewodu, na którym będą zainstalowane tłumiki drgań w danym
projekcie linii, należy przeprowadzić ocenę również metodą analityczną, uwzględniając właściwości
tego przewodu. Zamawiający zastrzega sobie prawo do zażądania dowodu, że poprawność
stosowanej metody analitycznej została zweryfikowana poprzez badania laboratoryjne lub terenowe.
Dowód ten będzie polegać na przedstawieniu wyników oceny skuteczności tłumika metodą
laboratoryjną lub terenową z użyciem jednego z przewodów, do których tłumik jest przeznaczony wraz
z przedstawieniem oceny skuteczności metodą analityczną dla przebadanego przypadku
(przedstawiony dowód może dotyczyć innego tłumika Stockbridge’a niż przewidzianego do dostawy).
Dane niezbędne do wykonania oceny metodą analityczną (o których mowa w p. 7.11.3.4 PN-EN IEC
61897:2020-12) powinny pochodzić z projektu wykonawczego linii.
W raporcie z obliczeń oceny skuteczności metodą analityczną należy podać co najmniej następujące
informacje:
Ocena skuteczności tłumików stanowi podstawę do doboru ich liczby i miejsca instalacji
w poszczególnych przęsłach linii, które są przedstawiane w projektach wykonawczych linii.
Dopuszczalne są dwie alternatywne metody wykonania badań według p. 7.12.1 PN-EN IEC
61897:2020-12, tzn. metoda zmiennej częstotliwości oraz metoda częstotliwości rezonansowych.
Ocenę wyników badania należy wykonać według kryteriów podanych w p.7.12.4 normy PN-EN IEC
61897:2020-12.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 40
11.3 Dane gwarantowane dla tłumików drgań z wyjątkiem tłumików przewodów ACSS
• odstępnik sztywny - uniemożliwia względny ruch przewodów składowych wiązki w miejscu jego
zamocowania; stosowanie tego odstępnika dopuszcza się tylko w mostkach prądowych,
• odstępnik sztywny prądowy dla mostków - uniemożliwia względny ruch przewodów składowych
wiązki w miejscu jego zamocowania oraz spełnia rolę zacisków prądowych łączących przewody
mostka,
• odstępnik przegubowy – odmiana odstępnika sztywnego, w której dzięki połączeniu zacisków
przewodów ze sztywnym korpusem za pośrednictwem przegubów możliwy jest pewien
względny ruch przewodów składowych wiązki w miejscu jego zamocowania; stosowanie tego
odstępnika dopuszcza się tylko w liniach z wiązką dwuprzewodową,
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 42
• odstępnik elastyczny - umożliwia względny ruch przewodów składowych wiązki w miejscu jego
zamocowania; odstępniki te zawierają elementy elastyczne, których sztywność i własności
tłumiące nie są określane; stosowanie tego odstępnika dopuszcza się tylko w liniach z wiązką
dwuprzewodową,
• odstępnik tłumiący - umożliwia względny ruch przewodów składowych wiązki w miejscu jego
zamocowania; ramiona odstępnika są połączone ze sztywnym korpusem za pośrednictwem
przegubów, zawierających elementy elastomerowe o określonej sztywności oraz odpowiednich
właściwościach tłumiących.
Konstrukcja odstępnika powinna spełniać wymagania p.4 PN-EN IEC 61854:2020-11 oraz dodatkowe
wymagania zawarte w niniejszej Specyfikacji.
Konstrukcja odstępnika powinna uniemożliwiać gromadzenie się wody w żadnej jego części.
Odstępniki tłumiące powinny zapewnić skuteczną ochronę drganiową przewodów wiązki od drgań
eolskich i odcinkowych, przy czym w przypadku odstępników tłumiących wiązki podwójnej należy
uzupełnić ochronę przewodów przed drganiami eolskimi tłumikami drgań.
Odstępniki powinny być dostosowane do rozstawu przewodów składowych wiązki 400 mm. Powyższe
dotyczy zarówno odstępników wiązki dwuprzewodowej, jak i trójprzewodowej.
Odstępnik tłumiący powinien być tak skonstruowany, aby zapewnić możliwość ruchu każdego
ramienia względem ramy pod wpływem zarówno drgań eolskich jak i odcinkowych dołączonego do
niego przewodu składowego wiązki.
Zaciski odstępnika powinny być wykonane ze stopu aluminium. W nowo budowanych liniach 400 kV
należy stosować odstępniki tłumiące z zaciskami wyposażonymi we wkładkę elastomerową
i zamykanymi przy pomocy specjalnego obrotowego sworznia. Sworzeń ten powinien mieć tylko dwa
możliwe położenia (zacisk otwarty i zacisk zamknięty), a kontrola położenia sworznia powinna być
możliwa z poziomu ziemi. Dopuszcza się również odstępniki tłumiące z zaciskami mocowanymi na
przewodach wiązki za pomocą oplotów spiralnych. W istniejących liniach, które podlegają
modernizacji, przebudowie lub remontowi, dopuszcza się stosowanie odstępników z zaciskami
śrubowymi.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 43
Konstrukcja zacisków powinna umożliwiać bezpieczny, łatwy i pewny montaż odstępnika na
przewodach składowych wiązki. Konstrukcja zacisków odstępnika powinna umożliwiać demontaż
i ponowny montaż odstępnika bez uszkodzenia odstępnika lub przewodów wiązki.
Złącza zacisków śrubowych powinny być wyposażone w element utrzymujący stałą siłę docisku
przewodu, zdolny do kompensowania rozluźnienia zacisku spowodowanego procesami pełzania,
osiadania itp. przewodu (np. podkładkę podatną stożkową) oraz zabezpieczenie mechaniczne przed
odkręcaniem w czasie eksploatacji. Wykonanie tego zabezpieczenia po montażu odstępnika powinno
być możliwe do potwierdzenia poprzez oględziny.
Odstępnik powinien być wykonany z materiałów spełniających wymagania normy PN-EN 61284:2002
oraz PN-EN IEC 61854:2020-11.
Elementy wykonane z elastomeru powinny być odporne na działanie ozonu oraz promieniowania UV.
Elastomer powinien zachowywać swoje właściwości w zakresie temperatur pracy od -50oC do +90oC.
Odstępnik sztywny
Odstępnik tłumiący Odstępnik elastyczny Odstępnik
przegubowy
Badanie
Badanie Badanie Badanie
Badanie Badanie Badanie
kontrolno- kontrolno- kontrolno-
typu typu typu
odbiorcze odbiorcze odbiorcze
Oględziny X X X X X X
Sprawdzenie wymiarów,
X X X X X X
materiałów i masy
Badanie zabezpieczenia przed
X1) X1) X1) X1) X1) X1)
korozją
Badania mechaniczne
- próba poślizgu wzdłużnego X X X X X X
zacisku
- próba poślizgu skrętnego X X X
zacisku
- badania złączy śrubowych X1) X1) X1) X1) X1) X1)
- próba odwzorowanym X X X X
prądem zwarciowym
- określenie własności X X
sprężystości i tłumienia
- próba elastyczności X X X
- próby zmęczeniowe X
Badania właściwości
X X1)
elastomerów
Badanie elektryczne
- próba wyładowania
ulotowego i napięcia X X X
zakłóceń radioelektrycznych
( RIV)
- pomiar rezystancji X X X1) X1) X1)
elektrycznej
Próba cyklicznym
X2)
nagrzewaniem
Sprawdzenie zachowania
się układu odstępników
pod wpływem drgań
- drgania eolskie X
- drgania odcinkowe X
1)
Jeśli ma zastosowanie
2)
Dotyczy odstępników prądowych
12.4.1 Oględziny
Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość wykończenia powierzchni zewnętrznych, stykających się
z przewodem oraz zaokrąglenie krawędzi.
W ramach badań kontrolno-odbiorczych próbę należy wykonać z użyciem takiego samego przewodu
jak przewód, na którym odstępnik ma być zamontowany w danej linii. Jeśli przewód ten jest
niedostępny z obiektywnych powodów (np. odstępniki są przeznaczone do istniejącej linii i będą
montowane na istniejącym przewodzie), próbę należy przeprowadzić na przewodzie zbliżonym pod
względem budowy i średnicy. W każdym przypadku przewód, na którym zostanie wykonana próba
poślizgu wzdłużnego należy określić w programie badań.
Raport z próby powinien zawierać wartość obciążenia, (utrzymywanego przez 60 s), przy którym nie
występuje poślizg oraz zmierzoną wartość obciążenia, przy którym wystąpił poślizg.
Próbę należy wykonać w ramach badań typu według p 7.5.1.3 normy PN-EN IEC 61854:2020-11.
Raport z próby powinien zawierać wartość momentu (utrzymywanego przez 60 s), przy którym nie
występuje poślizg skrętny oraz zmierzoną wartość momentu, przy którym wystąpił poślizg.
Próbę wg 7.5.2.4 należy wykonać z użyciem takiego samego przewodu jak w próbie poślizgu zacisku
wg 12.4.4 Specyfikacji (dotyczy zarówno badań typu jak i badań kontrolno-odbiorczych).
Próbę odwzorowanym prądem zwarcia należy wykonać według p.7.5.3.2 normy PN-EN IEC
61854:2020-11. Określa się następujące wartości sił:
siła ściskająca - 12 kN
siła rozciągająca - 6 kN
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 47
Kryteria oceny próby:
Po próbie zaciski powinny powrócić do nominalnego położenia przy zastosowaniu tylko ręcznego,
lekkiego nacisku. Nie powinno nastąpić odkształcenie lub uszkodzenie, które mogłoby pogorszyć
właściwości użytkowe odstępnika lub wpłynąć na funkcję utrzymania nominalnego odstępu pomiędzy
przewodami wiązki.
W ramach badań typu próby określające właściwości sprężystości i tłumienia odstępników należy
przeprowadzić dwiema metodami:
Raport z prób powinien zawierać opis procedury, zarejestrowane przebiegi wielkości mierzonych oraz
wielkości wyliczone odpowiednio do wybranej metody. Należy stosować kryteria akceptacji opisane
w normie, przy czym przez wartości „deklarowane przez producenta” Zamawiający będzie uważał
wartości określone przez Producenta w tabeli „Dane gwarantowane odstępników” (p. 12.5
Specyfikacji).
W ramach badań kontrolno-odbiorczych należy powtórzyć próbę typu według p. 7.5.4 c) normy PN-
EN IEC 61854:2020-11 oraz odpowiednio według p. 7.5.4 a) lub 7.5.4 b). Należy stosować kryteria
akceptacji analogiczne jak dla badań typu.
Próbę należy przeprowadzić według p.7.5.5 normy IEC 61854:2020, stosując następujące wartości
przemieszczeń:
przemieszczenie wzdłużne ± 40 mm
przemieszczenie pionowe ± 40 mm
przemieszczenie stożkowe 15º
przemieszczenie poprzeczne ± średnica przewodu
Ruchy lub przemieszczenia o określonych wyżej wartościach nie mogą powodować poślizgu zacisku
i uszkodzeń odstępnika, widocznych po jego demontażu.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 48
12.4.10 Próby zmęczeniowe
Drgania odcinkowe
Próbę należy przeprowadzić według p.7.5.6.2 normy PN-EN IEC 61854:2020-11 przy częstotliwości
z przedziału od 1 Hz do 2 Hz, wykonując 107 cykli drgań. Kryteria oceny według normy PN-EN IEC
61854:2020-11.
Drgania eolskie
Próbę należy wykonać według p. 7.5.6.3 normy PN-EN IEC 61854:2020-11. Kryteria oceny według
normy PN-EN IEC 61854:2020-11.
W ramach badań typu należy wykonać zestaw badań według Tablicy 2 w p. 7.6 normy PN-EN IEC
61854:2020-11. Wartości w kolumnie „Wartość wymagana” ww. Tablicy są określane przez
Producenta odstępników. Dostarczenie wypełnionej Tablicy 2 normy PN-EN IEC 61854:2020-11 jest
obowiązkowe, a określone w niej wartości w kolumnie „Wartość wymagana” Zamawiający będzie
uważał za gwarantowane przez producenta odstępników.
ekspozycja na laboratoryjne źródła światła - wg norm PN-EN ISO 4892-1 oraz PN-EN ISO
4892-2, przy czasie ekspozycji 1000 h.
Próbę należy przeprowadzić metodą napięciową według p. 14 normy PN-EN 61284:2002. Zmierzone
napięcie gaśnięcia wyładowań ulotowych nie powinno być mniejsze od 290 kV.
Pomiary rezystancji elektrycznej należy przeprowadzić według p. 7.7.2 normy PN-EN IEC
61854:2020-11.
Kryteria akceptacji:
Zaciski odstępnika prądowego do mostka stanowią połączenia prądowe klasy B według p. 13.2.3
normy PN-EN 61284:2002. Dla połączeń tych wymaga się przeprowadzenia próby cyklicznego
elektrycznego nagrzewania oraz próby przy krótkotrwałym przeciążeniu prądowym. Próby należy
przeprowadzić według procedury opisanej w p. 13.5.3.1 normy PN-EN 61284:2002 oraz zastosować
kryteria oceny określone w p. 13.5.3.2 tej normy.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 50
12.4.15 Sprawdzenie zachowania się układu odstępników pod wpływem drgań
przyjęte założenia do analizy, w tym zakres długości przęseł linii, dane charakteryzujące
właściwości odstępnika (sprężystości i tłumienia) i przewodu (masa, moment bezwładności
oraz samotłumienie – jeśli zostało uwzględnione w analizie) oraz dane charakteryzujące teren,
metoda obliczeń wraz z informacją o sposobie zweryfikowania jej poprawności,
wyniki obliczeń odkształceń zginających względnych przewodu,
podsumowanie.
Obliczone wartości odkształceń zginających względnych (ang. bendig strain) przewodu nie powinny
przekraczać 150 µm/m pojedynczy pik (microstrains single peak).
Ocena skuteczności odstępników stanowi podstawę do doboru ich liczby i sposobu rozmieszczenia
w poszczególnych przęsłach linii, przedstawianych w projektach wykonawczych linii.
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 51
12.5 Dane gwarantowane dla odstępników
Oznaczenie/nazwa elastomeru
Producent elastomeru
Wartość
Wyszczególnienie Metoda badania
gwarantowana/wymagana
Badania w temperaturze pokojowej
- Ciężar właściwy i gęstość Zakres wartości ISO 1183-1 – ISO 2781
- Własności wulkanizacyjne Zakres wartości ISO 6502-2
- Twardość wg Shore’a Zakres wartości ISO 868
- Właściwości mechaniczne przy ISO 37
rozciąganiu:
wytrzymałość na rozciąganie, Wartość minimalna
wydłużenie niszczące, Wartość minimalna
moduł przy wydłużeniu 100%, Wartość minimalna
moduł przy wydłużeniu 300%, Wartość minimalna
- Odkształcenie trwałe po ściskaniu 70h, Wartość maksymalna ISO 815-1
200C
- Sprężystość powrotna w temperaturze Zakres wartości ISO 4662
200C
-Odporność na działanie ozonu wg p. 7.6.3 normy PN-EN IEC ISO-1431-1
61854:2020-11
- Odporność na ścieranie Wartość minimalna ISO 4649
- Odporność na rozdzieranie Wartość minimalna ISO 34-1/34-2
- Rezystancja elektryczna Zakres wartości. p. 7.7.2 PN-EN IEC
61854:2020-11
Badania w wysokiej temperaturze
- Odkształcenie trwałe po ściskaniu, 70h, Wartość maksymalna ISO 815-1
1000C.
- Sprężystość powrotna w temperaturze Zakres wartości ISO 4662
1000C.
- Zanurzenie w wodzie ISO 1817
Zmiana objętości Zakres wartości
Zmiana ciężaru Zakres wartości
- Kondycjonowanie w oleju, 72 h, 700C ISO 1817
Zmiana objętości Zakres wartości
Zmiana ciężaru Zakres wartości
Zmiana twardości, Zakres wartości
Zmiana wytrzymałości na rozciąganie, Zakres wartości
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 53
Zmiana wydłużenia niszczącego. Zakres wartości
- Starzenie w suszarce powietrznej 72 h, ISO 188
700C
Zmiana objętości Wartość maksymalna
Zmiana ciężaru Wartość maksymalna
Zmiana twardości, Wartość maksymalna
Zmiana wytrzymałości na rozciąganie, Wartość maksymalna
Zmiana wydłużenia niszczącego. Wartość maksymalna
Badania w niskiej temperaturze
- Łamliwość Wartość minimalna ISO 812
- Odkształcenie trwałe przy ściskaniu po Wartość maksymalna ISO 815-2
70h w najniższej temperaturze
eksploatacji (-500)
- Sprężystość powrotna 70h w najniższej Zakres wartości ISO 4662
temperaturze eksploatacji (-500)
-Temperatura wskaźnika TR10 Zakres wartości ISO 2921
Uwaga:
W przypadku odstępników tłumiących z zaciskami wyposażonymi we wkładkę elastomerową należy wypełnić
powyższą tabelę zarówno dla elementów tłumiących, jak i wkładek zacisków, jeśli elementy te zostały wykonane
z różnych elastomerów.
13.1 Zamawiający wymaga, aby producent osprzętu posiadał certyfikowany system zarządzania
jakością produkcji zgodny z ISO 9001.
13.2 Producent powinien przedstawić raporty z badań typu każdego wyrobu wchodzącego w skład
dostawy (lub reprezentanta rodziny wyrobów, o której mowa w p. 5.4). Zamawiający wymaga,
aby co najmniej następujące próby wchodzące w skład badań typu były wykonane przez
laboratorium posiadające ważną akredytację:
13.3 Akredytacja laboratoriów, o których mowa powyżej, powinna być nadana na zasadach
określonych w:
13.4 W protokole z badań typu powinna znajdować się karta katalogowa/rysunek badanego osprzętu
oraz informacja o jego producencie. Do raportów z badań wykonanych przez laboratorium
akredytowane lub pod nadzorem jednostki certyfikującej lub inspekcyjnej należy dostarczyć
odpowiednio certyfikat akredytacji laboratorium lub jednostki.
13.5 Posiadane akredytacje i ich zakresy powinny być aktualne co do terminu i zakresu
przeprowadzonych badań. Fakt nadzoru badań należy potwierdzić odpowiednim dokumentem
lub dokonaniem stosownego zapisu w sprawozdaniu z badań. Zamawiający zastrzega sobie
prawo do weryfikacji tych dokumentów, głównie pod kątem ich uznawania w Polsce.
a) sposób sprawdzania materiałów oraz elementów, z których wykonywany jest osprzęt tj.:
PSE-SF.Linia 400kV.8 PL/2020v1 – Osprzęt 55
wymagane wraz z dostawą świadectwa, atesty lub protokoły badań materiałowych,
wykonywane swoim staraniem badania kontrolno-odbiorcze,
b) kontrole operacyjne,