Bezpieczne przestrzenie publiczne

Kinga Machowicz
Prewencja kryminalna przez projektowanie środowiska

• C- Crime

Fot: https://www.cityofwestsacramento.org/government/departments/police/crime-prevention-
• P- Prevention
• T- through
• E- Environmental
• D- Design

outreach/cpted
W 1996 r. zorganizowano w Kanadzie pierwszą
międzynarodową konferencję poświęconą
przeciwdziałaniu przestępczości poprzez
kształtowanie bezpiecznych przestrzeni. Nowo
powstałą koncepcję nazwano CPTED (Crime
Prevention through Environmental Design)
Teoria „wybitej szyby” pokazała, w jaki sposób
zaniedbane strefy zachęcają do popełniania
przestępstw i wzmocniła potrzebę dobrej konserwacji
nieruchomości, aby zapewnić widoczną własność
przestrzeni.
Połączenie wiedzy i doświadczenia architektów,
urbanistów specjalistów od spraw bezpieczeństwa
pozwoliło utworzyć Międzynarodowe
Stowarzyszenie Projektowania Przeciw
Przestępczości. Do zadań tej organizacji należało
stworzenie wspólnych standardów badań i ich
praktyczne zastosowanie. Co roku, badania
podlegają aktualizacji dzięki czemu metody
tworzenia bezpiecznych przestrzeni mogą być
doskonalone adekwatne do zaistniałych
okoliczności.
 4 zasady koncepcji:
1. Naturalna obserwacja - zaangażowanie
mieszkańców, strażników do obserwowania terenu
poprzez:
• skłonienie mieszkańców do odsłonięcia rolet w
mieszkaniach,
• wytyczenie ciągów pieszych w taki sposób aby
możliwa była ich obserwacja z okien i balkonów,
• użycie kamer przy parkingach, placach zabaw,
wejściach na klatki,
• używanie oświetlenia w taki sposób aby umożliwić
rozpoznanie przechodnia nawet po zmroku
2. Kontrola dostępu - wyraźne rozgraniczenie na
sektor prywatny i publiczny, wyraźne
oznaczenie miejsc wejścia na teren osiedla,
rozmieszczenie miejsc parkingowych dla gości
mieszkańców poza kontrolowanym obszarem,
3. Terytorialność - wzmożenie poczucia
identyfikacji z przestrzenią, poczucie
współwłasności danego obszaru, odpowiednie
usytuowanie budynków, parkingów, płotów.
4. Zarządzenie i konserwacja - zaangażowanie
społeczności w czysty i schludny wygląd terenu
odstrasza potencjalnych przestępców.
 Midden Holandia- praktyczne zastosowanie
W latach 90-tych w Holandii przeprowadzono badania
dotyczące projektowania przestrzeni.
Wprowadzono program certyfikowania Policyjnym
Znakiem Jakości - Bezpieczne Mieszkanie. Po krótkim
czasie okazało się, że nabywcy chętniej wybierają
lokalizacje opatrzone tym certyfikatem.
Co ważne certyfikat mogą otrzymać nie tylko nowe
osiedla, ale również te odnowione, a nawet właściciele
domów jednorodzinnych.
Aby otrzymać certyfikat należy spełnić 23 wymogi
podstawowe oraz 17 z 28 z warunków dodatkowych.
 1) Podstawowe wymogi urbanistyczne
• zróżnicowanie mieszkań (domów) (wymóg
dodatkowy),
• wysokość budynków i skala (wymóg dodatkowy),
• połączenie z zabudowaniami znajdującymi się w
sąsiedztwie (wymóg dodatkowy),
• drogi dojazdowe do osiedla (wymóg dodatkowy),
• trasy ruchu powolnego (wymóg dodatkowy),
• wytyczanie działek budowlanych a ścieżki za
budynkami (wymóg dodatkowy),
• rekreacja i tereny zielone (wymóg dodatkowy),
• centrum handlowo-usługowe (wymóg dodatkowy),
• obiekty użyteczności publicznej (wymóg dodatkowy),
• centra dzielnicowe i osiedlowe (wymóg dodatkowy).
 2) Przestrzeń publiczna

• oświetlenie w miejscach publicznych (wymóg podstawowy),

• parkowanie na wolnym powietrzu (wymóg podstawowy),
• ogólnodostępny garaż parkingowy (wymóg dodatkowy),
• możliwości parkowania rowerów (wymóg dodatkowy),
• tunele i przejścia podziemne (wymóg dodatkowy),
• przystanki komunikacji publicznej (wymóg dodatkowy),
• tereny wewnętrzne (wymóg dodatkowy),
• wyposażenie ulic (wymóg podstawowy),
• obiekty młodzieżowe (wymóg dodatkowy),
• mury/powierzchnie/ściany; antygraffiti (wymóg dodatkowy),
• plan administrowania i zarządzania przestrzenią oraz
nadzór (wymóg dodatkowy).
 3) Działki budowlane
• wytyczanie działek budowlanych a usytuowanie
domów jednorodzinnych (wymóg dodatkowy),
• wytyczanie działek budowlanych a usytuowanie
budynków mieszkalnych (wymóg dodatkowy),
• ogródki przed domami i obok domów (wymóg
dodatkowy),
• ścieżki za budynkami (wymóg podstawowy) H, L,
• elementy rozgraniczające działki budowlane
(wymóg podstawowy),
• kompleks pomieszczeń gospodarczych, komórek
lub garaży prywatnych; lokalizacja (wymóg
podstawowy).
 4) Budynek
• budynek mieszkalny; wielkość i podział na
segmenty (wymóg podstawowy),
• balkony (wymóg dodatkowy),
• wejście do budynku mieszkalnego (wymóg
podstawowy),
• drzwi do pomieszczeń wspólnych (wymóg
podstawowy)
• oświetlenie w pomieszczeniach wspólnych
(wymóg podstawowy),
 4) Budynek - c.d.
• winda (wymóg podstawowy),
• wspólny kompleks pomieszczeń
gospodarczych: dostęp i wielkość (wymóg
podstawowy),
• pomieszczenie gospodarcze; drzwi (wymóg
podstawowy),
• pomieszczenie gospodarcze; okna (wymóg
podstawowy),
• pomieszczenie wspólne dla rowerów (wymóg
dodatkowy),
 4) Budynek - c.d.
• garaż parkingowy (w budynku mieszkalnym),
• pomieszczenia w budynku mieszkalnym
(wymóg dodatkowy),
• mury/powierzchnie/ściany; antygraffiti (wymóg
dodatkowy),
• plan administrowania i zarządzania oraz nadzór
nad budynkiem mieszkalny (wymóg
dodatkowy).
 5) Mieszkanie / dom
• widok na przestrzeń publiczną,
• wejście; widoczność i oświetlenie,
• możliwość wejścia na budynek,
• drzwi; zabezpieczenie przed włamaniem,
• okna i otwory wentylacyjne; zabezpieczenie przed
włamaniem,
• świetliki w kształcie kopułki; zabezpieczenie przed
włamaniem,
• pomieszczenie gospodarcze, komórka lub garaż;
okna, drzwi i oświetlenie,
• czujnik dymu, urządzenia alarmowe,
• informacja i komunikacja.
Ograniczenie wolności dla poprawy bezpieczeństwa

• Rejestrowanie za
pomocą kamer
naszego

Fot.: http://www.solution.3net.pl/monitoring03.php
wizerunku,
• Rejestrowanie
samochodów na
parkingu (w tym
tablice
rejestracyjne),
Fot: https://wiemy.to/video/skasowac-trzy-fury-na-
Fot.:https://www.kamery.edu.pl/bolszewo-artpark
parkingu-pod-blokiem
Ograniczenie wolności dla poprawy bezpieczeństwa

• Rejestrowanie widoku na plac zabaw dla dzieci -

temat budzący największe kontrowersje

Źródło; www.osesek.pl
Dziękuję za uwagę
 Instytucjonalny wymiar
bezpieczeństwa publicznego

Kinga Machowicz
 Zadania Policji
• ochrona życia i zdrowia a także mienia przed
bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra
• wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i
wykroczeń
• kontrola przestrzegania przepisów porządkowych
i administracyjnych
• współpraca z policjantami z innych państw
• nadzór nad strażami gminnymi i miejskimi
• obserwowanie i rejestrowanie obrazu zdarzeń w
miejscach publicznych, a w określonych
przypadkach także dźwięku
 Czynności Policji
W ramach tych zadań Policja wykonuje czynności
operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i
administracyjno-porządkowe. W związku z nimi policja
ma prawo do uzasadnionego legitymowania osób w celu
ustalenia ich tożsamości, zatrzymywania osób na
zasadach określonych w przepisach Kodeksu karnego i
innych ustaw. Na podstawie tych przepisów, policja może
także przeszukiwać osoby i pomieszczenia, a także
dokonywać kontroli osobistej, a także przeglądania
zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na
dworcach oraz w środkach transportu lądowego,
powietrznego i wodnego.
 Straż Graniczna

Straż Graniczna jest jednolitą, umundurowaną i

uzbrojoną formacją przeznaczoną do ochrony
granicy państwowej, kontroli ruchu granicznego
oraz zapobiegania i przeciwdziałania nielegalnej
migracji.
 Służba Ochrony Państwa
• Osobami, którym z mocy ustawy przysługuje ochrona SOP są:
Prezydent RP, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes RM,
wiceprezes RM, minister właściwy ds. wewnętrznych oraz
minister właściwy ds. zagranicznych. Jednocześnie SOP
ochrania byłych prezydentów RP, a także osoby posiadające
status głowy państwa, szefa rządu oraz ich zastępców,
przewodniczącego parlamentu lub izby parlamentu lub
ministra spraw zagranicznych, wchodzących w skład delegacji
państw obcych przebywających na terytorium RP. Minister
właściwy ds. wewnętrznych, z zachowaniem przepisów o
ochronie informacji niejawnych, podejmuje decyzję o objęciu
ochroną innych osób ze względu na dobro państwa.
• SOP ochrania obiekty służące Prezydentowi RP, Prezesowi RM,
ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych oraz ministrowi
właściwemu ds. zagranicznych, a także obiekty stanowiące
siedzibę członków RM wskazane w decyzji ministra właściwego
do spraw wewnętrznych.
 Służba Ochrony Państwa – c.d.
• Wśród ustawowych obowiązków SOP jest zapewnienie
bezpieczeństwa wybranym placówkom zagranicznym
określonym decyzją Prezesa RM w przypadku, gdy
zapewnienie ochrony placówek zagranicznych w inny sposób
okaże się lub może okazać się niewystarczające. Prezes RM
podejmuje przedmiotową decyzję na wniosek ministra
właściwego ds. zagranicznych, po uzyskaniu opinii ministra
właściwego ds. wewnętrznych.
• SOP rozpoznaje i zapobiega przestępstwom przeciwko RP,
skierowanym przeciwko życiu lub zdrowiu, bezpieczeństwu
powszechnemu, bezpieczeństwu w komunikacji, wolności, czci
i nietykalności cielesnej, porządkowi publicznemu, zamachom
i czynnej napaści na osoby i obiekty ochraniane przez SOP.
Struktura Krajowej Administracji Skarbowej
• izby administracji skarbowej (16)
• urzędy skarbowe (400)
• urzędy celno-skarbowe (16, wraz z delegaturami – 45
i oddziałami celnymi - 143)
 Krajowa Administracja Skarbowa
• Dyrektor izby administracji skarbowej nadzoruje
wykonywanie zadań przez naczelników urzędów
skarbowych i naczelnika urzędu celno-skarbowego.
• Naczelnicy urzędów skarbowych posiadają kompetencje
odrębnie funkcjonujących do 28 lutego 2017 r. naczelników
urzędów skarbowych i naczelników urzędów celnych,
związane m.in. z poborem podatków, należności celnych,
opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych (oraz
innych należności na podstawie odrębnych przepisów czy
też egzekucji administracyjnej należności pieniężnych).
Zapewniają też obsługę i wsparcie podatników.
• Zadania naczelnika urzędu celno-skarbowego to m.in.
kontrola celno-skarbowa, ustalanie i określanie podatków,
opłat i niepodatkowych należności budżetowych (oraz
innych należności na podstawie odrębnych przepisów) czy
obejmowanie towarów procedurami celnymi.
 Obsługa podatnika
W ramach KAS bezpośrednia obsługa podatników odbywa się
w urzędach skarbowych, które pozostały w dotychczasowej
lokalizacji. Dyrektor izby administracji skarbowej jest organem
odwoławczym w sprawach, które należą w pierwszej instancji
do naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celno-
skarbowego.
Wyjątek stanowią decyzje podatkowe wydane przez
naczelnika urzędu celno-skarbowego w następstwie
stwierdzenia nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów
prawa podatkowego, w ramach przeprowadzonej kontroli
celno-skarbowej. W tym przypadku organem odwoławczym
jest ten sam naczelnik urzędu celno-skarbowego. Natomiast
naczelnik urzędu celno-skarbowego przejął zadania dyrektora
urzędu kontroli skarbowej i dyrektora izby celnej. Jest
odpowiedzialny m.in. za kontrolę celno-skarbową, audyt czy
prowadzenie walki z przestępczością gospodarczą.
 Państwowa Inspekcja Sanitarna
• organ powołany w celu ochrony zdrowia przed
wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych, a w
szczególności w celu zapobiegania powstawaniu chorób
zakaźnych i zawodowych. Inspekcja gromadzi również
m.in. dane epidemiologiczne dotyczące niektórych
chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób
zawodowych. Zajmuje się nadzorem nad warunkami:
• higieny środowiska,
• higieny pracy w zakładach pracy,
• higieny radiacyjnej,
 Państwowa Inspekcja Sanitarna - c.d.
• higieny w szkołach i innych placówkach oświatowo -
wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach
wypoczynku,
• zdrowotnymi żywności i żywienia,
• higieny wypoczynku i rekreacji
• nad stanem sanitarnym zakładów opieki zdrowotnej oraz
przestrzeganiem zasad profilaktyki zakażeń szpitalnych.
 Inspekcja Weterynaryjna

Inspekcja realizuje zadania z zakresu:

• ochrony zdrowia zwierząt oraz
• bezpieczeństwa produktów pochodzenia
zwierzęcego i żywności zawierającej jednocześnie
środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i
produkty pochodzenia zwierzęcego znajdującej się
w rolniczym handlu detalicznym,
• w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.
 Zadania Inspekcji Handlowej
• kontrola legalności i rzetelności działania
przedsiębiorców prowadzących działalność
gospodarczą,
• kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu w
zakresie zgodności z wymaganiami określonymi w
przepisach ,
• kontrola produktów w zakresie spełniania ogólnych
wymagań dotyczących bezpieczeństwa,
• kontrola substancji chemicznych, preparatów
chemicznych, wyrobów i detergentów przeznaczonych
dla konsumentów,
• kontrola produktów znajdujących się w obrocie
handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do
takiego obrotu w zakresie oznakowania i zafałszowań,
oraz kontrola usług,
 Zadania Inspekcji Handlowej - c.d.
• kontrola przestrzegania przez sprzedawców
detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów
o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym,
• kontrola przestrzegania przez sprzedawców
detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów
o bateriach i akumulatorach,
• podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów
i praw konsumentów,
• organizowanie i prowadzenie stałych
polubownych sądów konsumenckich,
• prowadzenie poradnictwa konsumenckiego,
• inne zadania
 Państwowa Inspekcja Pracy
Główne zadanie to kontrolowanie zakładów pracy i
nadzorowanie przestrzegania przepisów z zakresu prawa
pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy np.
czy pracodawca wywiązuje się z ciążących na nim
obowiązków (wynagrodzenie za pracę, czas pracy, urlopy,
ochrona praw kobiet, zatrudnionych osób
niepełnosprawnych i młodocianych, a także szeroko
rozumianych wymagań bhp). Inspektorzy analizują także
przyczyny wypadków w pracy (ciężkich, śmiertelnych,
zbiorowych), o których pracodawca ma obowiązek
poinformować PIP. Niepoinformowanie o takich
wypadkach PIP może być podstawą do ukarania przez
inspektora pracy.
 Inspekcja Transportu Drogowego
Funkcjonuje obok Policji w zdecydowanej większości
państw europejskich - specyfika bowiem krajowych i
międzynarodowych przewozów drogowych, jak i złożony
zakres kontroli w odniesieniu do tego rodzaju transportu,
jego różnorodność i stopień komplikacji powodują, że
zadania takie mogą być efektywnie i właściwie
wykonywane tylko przez wyspecjalizowane organy. O ile
jednak działalność służb policyjnych w zakresie
bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym zaczyna
się i kończy na drogach, o tyle przedsięwzięcia
realizowane przez Inspekcję postrzegane być muszą jako
element nadzoru w imieniu Państwa nad całym
segmentem rynku transportowego i prowadzonej
działalności gospodarczej związanej z wykonywaniem
transportu osób i rzeczy.
Dziękuję za uwagę
Potencjał bezpieczeństwa

Kinga Machowicz
Potencjał obronny tworzą: służba zagraniczna (dyplomacja)
pracująca na rzecz bezpieczeństwa, Siły Zbrojne RP,
wojskowe służby specjalne oraz przemysł obronny.
Dyplomacja pozwala państwu na wyrażenie i prowadzenie
polityki zagranicznej poprzez m.in. odpowiednie podstawy
prawne, organizację, kadry, procedury i metody działania.
Graniczne położenie Polski w NATO i UE nakłada szczególną
odpowiedzialność na dyplomację.
Przemysłowy potencjał obronny tworzą zasoby materialne i
niematerialne polskiego przemysłu, zaspokajające potrzeby
obronne państwa, w tym potrzeby SZ RP dotyczące
wyposażenia w uzbrojenie i sprzęt wojskowy.
 Przemysł zbrojeniowy w Polsce
Polski przemysł zbrojeniowy ma być innowacyjny. To bardzo
poważne wyzwanie, zwłaszcza, że Polska w dziedzinie
nowatorskich rozwiązań jest na samym końcu państw UE, a
na liście światowej trudno ją znaleźć. Innowacyjność to
bardzo trudna dyscyplina, w której trwa zacięta rywalizacja.
Najpierw trzeba mieć oryginalny pomysł związany z jakimś
nowym rozwiązaniem i szanse na to, że konkurenci nie
wykonają szybciej czegoś lepszego. Potem trzeba wymyślić
jak pomysł zrealizować i sprawdzić czy rzeczywiście działa. To
wymaga czasu oraz pieniędzy. Dopiero wtedy jest czas na
wdrożenie, które też wymaga czasu oraz środków
finansowych i weryfikację przez zainteresowanie klientów.
Potencjał naukowy: techniczna droga od inwencji do innowacji (i2) -
każdy etap zakończony oceną wyników pod kątem realizacji
oczekiwań. Decyzja o przejściu do kolejnego etapu lub zaniechaniu
badań.
Polska Grupa Zbrojeniowa nie zaryzykowała
samodzielnej działalności w tym zakresie i tak doszło do
porozumienia z włoskim przedsiębiorstwem Leonardo
Helicopters Division, do którego w Polsce należy PZL-
Świdnik – polska fabryka helikopterów, z ponad 65-
letnim doświadczeniem. Zakład wyprodukował już
ponad 7.400 maszyn, dla klientów w ponad 40 krajach
świata. Polska, dzięki PZL-Świdnik, jest jednym z
nielicznych państw zdolnych do samodzielnego
projektowania, produkowania, a także rozwijania i
serwisowania helikopterów. Jednak w latach 2016,
2018, 2019 i nawet być może 2021 kilka zdarzeń
przedmiotem działań organów ścigania.
Potencjał ochronny tworzą: wymiar
sprawiedliwości; służby specjalne; służby, straże i
inspekcje wyspecjalizowane w ochronie
bezpieczeństwa i porządku publicznego; służby
ratownictwa i ochrony ludności; elementy
zarządzania kryzysowego; służby graniczne oraz
inne instytucje, których pośrednim lub
bezpośrednim zadaniem jest ochrona
bezpieczeństwa publicznego.
Bezpieczeństwo i rozwój to dwa podstawowe wymiary
funkcjonowania państwa. Są one też nierozerwalnie
powiązane. Z jednej strony bez odpowiedniego poziomu
bezpieczeństwa niemożliwe jest zapewnienie stabilnego i
długofalowego rozwoju gospodarki, z drugiej zaś – bez
rozwoju nie byłoby możliwe ciągle konieczne doskonalenie
potencjału bezpieczeństwa narodowego. Gospodarczy
potencjał bezpieczeństwa (w połączeniu z wolą polityczną
decydentów) stanowi podstawę do określenia siły,
skuteczności i pozycji międzynarodowej państwa.
 Trójmorze jako element potencjału gospodarczego
Inicjatywa Trójmorza
zawiązała się w 2015 r. W
skład projektu wchodzi 12
państw członkowskich UE
położonych między
Bałtykiem, Adriatykiem i
Morzem Czarnym: Austria,
Bułgaria, Chorwacja, Czechy,
Estonia, Litwa, Łotwa,
Polska, Rumunia, Słowacja,
Słowenia i Węgry.
Inicjatywa Trójmorza, do której powołania impuls dały Polska i
Chorwacja, jest próbą zmiany europejskiego podziału Wschód-
Zachód i obecnie przezwycięża sceptycyzm Europy Zachodniej, jaki
panował przy jej tworzeniu - pisał dziennik „Financial Times”.
Zwolennicy mają nadzieję, że inicjatywa pomoże w złagodzeniu
skutków redukcji unijnego funduszu spójności, którą odczuje
Europa Środkowa w następnym budżecie UE. Wśród
priorytetowych inwestycji w ramach Trójmorza dziennik wymieniał
m.in. drogę Via Carpatia czy terminal LNG w Chorwacji. Jednak
wciąż pozostaje jeszcze dużo pracy, by przekonać prywatnych
inwestorów do zainwestowania. Nadal do rozstrzygnięcia pozostaje
kwestia, jak wiele państw członkowskich zaangażuje się w
finansowanie. Inwestorzy podkreślają również, że wielkie projekty,
jak Via Carpatia, muszą zostać podzielone na możliwe do
wykonania części, w które mogą zainwestować pojedynczy
inwestorzy.
Społeczny potencjał bezpieczeństwa jest
warunkowany tożsamością narodową i
dziedzictwem kulturowym. Jest on też pochodną
bezpieczeństwa socjalnego, potencjału
demograficznego oraz potencjału
intelektualnego, naukowego i technologicznego.
Istotny wpływ na jego rozwój mają edukacja,
kształcenie oraz badania naukowe i prace
rozwojowe w dziedzinie bezpieczeństwa, system
ochrony zdrowia czy media.
Dziękuję za uwagę 
 Prewencja kryminalna;
jakość działań prewencyjnych

Kinga Machowicz
Prewencja kryminalna to wszystkie działania
mające na celu zmniejszenie ilości i jakości
przestępstw poprzez ograniczenie okazji do
przestępstwa oraz poprzez wpływ na
potencjalnych przestępców lub prewencja
kryminalna to wszystkie przedsięwzięcia państwa i
obywateli zmierzające do eliminowania
przestępstw. W prewencji pełni służbę ponad 60%
policjantów. Są to m.in. dzielnicowi, dyżurni,
policjanci ruchu drogowego, patrole w rejonach.
Główny czynnik wpływający na słabą skuteczność
działań policji to brak zgłoszeń ofiar o zaistniałych
przestępstwach. Najczęściej ofiary nie składają
zawiadomienia, bo:
• uważają przestępstwo i szkodę za zbyt błahe
• straty nie są duże, a postępowanie karne narazi
pokrzywdzonego (w jego mniemaniu) na stratę
czasu
• straty są mniejsze niż możliwe do uzyskania
korzyści
• obawiają się zemsty przestępców
• wyrazili zgodę na przestępcze działanie sprawcy
• …
• obawiają się kompromitacji moralnej
• mają antagonistyczny stosunek do policji
• nie są przekonane o słuszności sankcji karnych
za dane przestępstwo
• nie wierzą w skuteczność organów ścigania, a
szczególnie w wykrycie sprawcy
• w ogóle nie chcą brać udziału w procesie
• liczą na udany samosąd
• chcą zapomnieć o swoim pokrzywdzeniu
• nie chcą sprawcy „łamać” życia
• …
• łączy je ze sprawcą więź osobista, rodzinna
• grupa społeczna, w której funkcjonuje
pokrzywdzony, jest przeciwna zawiadamianiu o
zdarzeniu
• dotychczasowe doświadczenia związane z
uczestnictwem w wymiarze sprawiedliwości
odstraszają od ponownej drogi sądowej
• brak empatii w jednostce policji wynikający z i
zarazem doprowadzający do syndromu
błędnego koła:
Syndrom błędnego koła
 Zasady skuteczności działań prewencyjnych wg
Brunona Hołysta
• Zasada indywidualizacji - dostosowanie metod
profilaktyki do rodzaju i okoliczności przestępstwa,
motywu oraz sposobu działania przestępczego
• Zasada kompleksowości - wielostronne stosowanie
różnych metod profilaktyki
• Zasada systematyczności - odwrotność doraźnych akcji
profilaktycznych
• Zasada oparcia profilaktyki na diagnozie i prognozie,
zbudowanych na badaniach struktury i dynamiki
przestępczości, metodach i motywach
• Zasada koordynacji działań organów państwa z
instytucjami społecznymi i obywatelami
 Zorganizowana grupa przestępcza
Według orzeczenia Sądu Najwyższego (SN)
„zorganizowana grupa przestępcza tym się różni od zwykłej
grupy (szajki) przestępców, że jest zorganizowana, a więc
posiada trwałą strukturę (…) nie jest grupą zorganizowaną
grono znajomych, którzy odnawiają kontakty tylko dla
dokonania doraźnej przestępczej transakcji handlowej”.
Zorganizowana grupa przestępcza (ZGP) to jest taka, która
ma przywódcę, co najmniej 3 członków, zadania, cele do
wykonania, funkcjonuje przez jakiś określony czas.
Natomiast grupa współsprawców, którzy spotkają się na
dyskotece i ukradną samochód, po to, żeby wrócić do
domu, nie będzie ZGP.
 Mafia - ZGP z dużymi aspiracjami
„Zwykła” przestępczość zorganizowana, to
działania typowo przestępcze, bez odniesień do
sfery polityki. Natomiast o strukturach mafijnych
mówimy wówczas, gdy przestępcy mają realny
wpływ na polityków, na podejmowane przez nich
decyzje, gdy przestępcy uzyskują przychylność
polityków. Mogą być tworzone określone normy
prawne ułatwiające grupom przestępczym dalsze
funkcjonowanie. Może też dochodzić do realnego
wpływu na obsadzanie stanowisk w urzędach.
Dziękuję za uwagę
Bezpieczeństwo ruchu drogowego

Kinga Machowicz
W pierwszym kwartale 2019 r. zginęło o 105 osób więcej niż rok
wcześniej. Tak źle nie było - informował "Dziennik Gazeta
Prawna". O połowę wzrosła też liczba odebranych praw jazdy.
Jak podał dziennik, w pierwszym kwartale 2019 r. w wyniku
wypadków drogowych zginęły 632 osoby. To o 20 proc. więcej
w porównaniu z pierwszym kwartałem 2018 r. Przyczyną tak
tragicznych danych jest coraz większa liczba kierowców
przekraczających prędkość. Prędkość zabija i to nie jest tylko
wytarty slogan. Do wzrostu liczby tragicznych wypadków mogła
się też przyczynić łagodniejsza niż przed rokiem zima. W czasie
bezśnieżnej czy bezdeszczowej pogody kierowcy jeżdżą
bardziej ryzykownie. W 2020 statystyki poprawiły się z powodu
lockdownu wywołanego pandemią - skutek dobry, tylko
przyczyna nie do zaakceptowania.
W analizach wypadków wciąż wypadamy na tle całej UE
fatalnie. Według ogłoszonego na początku kwietnia 2019 r.
przez Brukselę raportu, w zeszłym roku na każdy milion
mieszkańców na polskich drogach zginęło aż 76 osób. Dla
porównania, w Wielkiej Brytanii jest to 28 osób na milion. -
Gorzej jest tylko w czterech krajach Unii: w Chorwacji, na
Łotwie, w Bułgarii i Rumunii.
Największy ruch na drogach odbywa się przy świetle
dziennym, więc w tej porze doby odnotowywana jest
największa liczba wypadków oraz ich ofiar. Natomiast
wypadki, które wydarzają się w nocy charakteryzują
się największą ciężkością.
Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest problemem
złożonym. Wpływ na zdarzenia drogowe ma
bowiem wiele czynników. Przyczyną mogą być
błędy człowieka, ale też niesprawność pojazdów
oraz wady środowiska drogi. Każde niebezpieczne
miejsce na sieci drogowej miasta charakteryzuje
się indywidualnymi cechami i wymaga
indywidualnego podejścia. Ciągła ocena
efektywności działań pozwala na wybór metod i
urządzeń, które przyczyniają się do poprawy stanu
bezpieczeństwa ruchu drogowego.
 Poruszanie się po autostradach

Każdy kierowca powinien znać przepisy ruchu

drogowego obowiązujące na autostradach.
Wyprzedzanie na drogach szybkiego ruchu
odbywa się tylko lewym pasem. Na drogach
szybkiego ruchu nie można się zatrzymywać ani
cofać. Przy wysokiej prędkości każdy
niekontrolowany ruch kierownicą może
doprowadzić do utraty przyczepności z
nawierzchnią, droga hamowania znacząco się
wydłuża, a manewry wyprzedzania przy bocznym
wietrze mogą okazać się opłakane w skutkach.
 Poruszanie się po autostradach - odstępy
Przy prędkości 140 km/h droga hamowania może wynieść
ok. 150 metrów i przynajmniej tyle powinna wynosić
odległość do poprzedzającego nas samochodu. Gdy
warunki na jezdni nie są optymalne (jest mokro, panuje
mgła) należy zachować większą ostrożność. Jazda „na
zderzaku” przy prędkości 140 km/h to zdecydowanie nie
jest najlepszy pomysł. Wystarczy, że kierowca samochodu
przed nami zahamuje i sytuacja może zrobić się
niebezpieczna. Jak wskazują statystyki policyjne,
niedostosowanie odległości do poprzedzającego auta jest
jedną z głównych przyczyn kolizji i wypadków na drogach
szybkiego ruchu. Dla własnego bezpieczeństwa należy
utrzymywać taką odległość, która w trudnej sytuacji
pozwoli zatrzymać pojazd.
 Włączanie się do ruchu po autostradach
Węzły na drogach szybkiego ruchu projektowane są
tak, aby auta wjeżdżające na główną trasę miały
możliwość nabrania prędkości. Należy unikać sytuacji,
gdy wjeżdżając na autostradę nasza prędkość
znacząco odbiega od tej, w jakiej poruszają się
pozostałe auta. Skrajnie niebezpieczna sytuacja:
jechać do końca pasa rozbiegowego i zatrzymać
pojazd, by poczekać na idealny moment na włączenie
się do ruchu. Odwrotnie należy postępować zjeżdżając
z autostrady: zbliżając się do węzła należy na pasie do
tego przeznaczonym wytracić prędkość. Zjechanie z
prędkością 140 km/h na węzeł może skończyć się
tragicznie. W tym przypadku należy dostosować się do
znaków ograniczających prędkość.
 Sygnalizowanie manewrów na autostradach

Podróżując drogami szybkiego ruchu należy być

cały czas skupionym, szczególnie jeśli
wykonujemy manewry zmiany pasa ruchu. Musimy
być pewni, że zmieniając pas nie zaskoczymy
innych kierowców, dlatego odpowiednio wcześnie i
wyraźnie należy zasygnalizować, co zamierzamy
zrobić. Zwalczmy nawyk w postaci krótkiego
mignięcia na chwilę przed skrętem kierownicą – w
mieście skończy się najczęściej obcierką, a na
autostradzie w najlepszym wypadku gwałtownym
hamowaniem.
 Poruszanie się po autostradach - właściwy pas

W Polsce obowiązuje ruch prawostronny, nie

inaczej jest na drogach szybkiego ruchu. Jeśli to
możliwe należy więc podróżować skrajnie prawym
pasem. Długa jazda lewym pasem bez wyraźnej
konieczności jest w naszym kraju karana
mandatem. Ponadto lewy pas służy do
wyprzedzania, a więc nie należy go zajmować i
pozostawić samochodom jadącym szybciej od
nas, niezależnie od tego, czy poruszamy się nim z
najwyższą dopuszczalną przepisami prędkością.
 Zakaz cofania na autostradach
Na drogach szybkiego ruchu nie można się zatrzymywać, cofać
ani zawracać. Są to skrajnie niebezpieczne manewry, które w
większości przypadków mogą prowadzić do powstania
karambolu. Jeśli przejedziemy zjazd z autostrady pod żadnym
pozorem nie możemy do niego się cofać. Zatrzymywanie
pojazdu na drogach szybkiego ruchu dozwolone jest tylko w
sytuacjach awaryjnych np. gdy zepsuje nam się auto, jednak i
wówczas należy przestrzegać rygorystycznych zasad.
Uszkodzonym samochodem musimy zjechać na pas awaryjny,
lub jeśli to możliwe do specjalnej zatoczki. Należy włączyć
światła awaryjne, założyć kamizelkę odblaskową i ustawić
trójkąt ostrzegawczy min. 100 metrów za autem. Następnie
należy wezwać pomoc drogową i jeśli to możliwe przejść za
barierki, aby zachować bezpieczny odstęp od pędzących aut.
 Poruszanie się po autostradach - odpoczynek

Jedną z głównych przyczyn wypadków na

autostradach jest zaśnięcie kierowcy.
Korzystając z dróg szybkiego ruchu
jesteśmy w stanie pokonywać duże
odległości, ale należy pamiętać, aby zawsze
być skupionym. Jeśli więc podczas jazdy
przymykają nam się oczy to znak, że należy
odpocząć.
 Wypadki drogowe
Brak wiedzy z zakresu pierwszej pomocy, ani strach
przed popełnieniem błędu, nie jest tu
wytłumaczeniem. Pomóc, a nawet uratować czyjeś
życie, można nawet bez specjalistycznej wiedzy.
Osoby, które nie widzą jak to zrobić lub mają fobie
związane z widokiem krwi lub ran, mogą skupić
się na zabezpieczeniu miejsca wypadku, rozbitego
auta i wezwaniu służb ratowniczych. Pamiętaj
jednak, że nikt nie wymaga od ciebie, żeby
wskakiwać do płonącego auta i narażać swoje
zdrowie i życie.
 Jak się zachować?
1. Zabezpiecz siebie i miejsce wypadku – zatrzymaj
się na pasie awaryjnym. Włącz światła awaryjne i
ustaw za autem trójkąt ostrzegawczy – na
autostradzie i drodze ekspresowej min. odległość to
100-150 m. Załóż kamizelkę odblaskową.
2. Zbierz jak najwięcej informacji dla ratowników –
rozejrzyj się po miejscu zdarzenia, określ liczbę
rannych. Sprawdź czy te osoby są przytomne,
krwawią, czy mają złamania, ile jest dzieci, a ile
dorosłych. Zobacz jaki jest stan pojazdów – czy
wycieka z nich paliwo, czy ofiary są zakleszczone w
autach. Na koniec zorientuj się, na którym kilometrze
autostrady jesteś – to można odczytać ze słupka.
 Jak się zachować? - c.d.
3. Wezwij fachową pomoc – nie pytaj czy ktoś już
zadzwonił po pogotowie, tylko wybierz numer 112
lub 999 (bezpośredni numer na pogotowie) i wezwij
pomoc. Pamiętaj, że dzwoniąc pod numer alarmowy
należy się uspokoić i podać, w możliwie zwięzłej
formie, jak najwięcej informacji dotyczących ofiar,
miejsca zdarzenia i lokalizacji. Nigdy też nie kończ
pierwszy rozmowy – to dyspozytor po zdobyciu
niezbędnych danych ją zakończy.
 Jak się zachować? - c.d.
4. Możesz skorzystać z telefonu przy drodze – jeśli
nikt ze świadków nie ma telefonu komórkowego,
pomoc możesz wezwać także z przydrożnego punktu
SOS. Co kilkaset metrów, w specjalnych zatoczkach,
ustawione są budki z telefonem. Ważne! Jeśli masz
zamiar dostać się do nich na piechotę, poruszaj się
po drugiej stronie barierek energochłonnych – nigdy
nie chodź po pasie drogi. Wychodząc z auta załóż
kamizelkę odblaskową, aby być lepiej widocznym
przez innych kierowców.
 Jak się zachować? - c.d.
5. Nie przemieszczaj rannych jeśli nie jest to
konieczne – jeżeli ranna osoba oddycha, staraj się jej
nie wyciągać z auta. Chyba że jest to konieczne, bo z
auta wycieka paliwo i może dojść do pożaru, a ofiara
wypadku nie oddycha – dzięki temu zminimalizujesz
ryzyko przerwania rdzenia kręgowego. Nie wolno też
wyciągać z ran obcych ciał (szkieł, odłamków plastiku
i metalu). One często tamują krwotok, jeśli je
wyciągniesz, krwawienie może się zwiększyć. Takie
rany należy zabezpieczyć bandażem razem z
tkwiącymi w nich odłamkami.
 Jak się zachować? - c.d.
6. Obserwuj uczestników wypadku – ofiary wypadku
są w szoku i często zdezorientowani. W takim stanie
mogą nie odczuwać bólu. Nawet jeśli osoba, która
przed chwilą uczestniczyła w poważnej kolizji, mówi
ci, że czuje się dobrze, nie wierz w to i obserwuj jej
zachowanie. Osoby w szoku mogą nawet nie
wiedzieć o tym, że mają ciężkie obrażenia
wewnętrzne.
7. Nie podawaj żadnych leków – nawet jeśli
poszkodowany odczuwa mocny ból, nie podawaj mu
leków przeciwbólowych lub uspokajających!
 Jak się zachować? - c.d.

8. Masaż serca – jeśli poszkodowany w wypadku nie

oddycha, należy jak najszybciej (jeśli to możliwe)
wyciągnąć go z auta, położyć na plecach, sprawdzić
czy nic nie utknęło w jego drogach oddechowych i
przystąpić do resuscytacji. Ogólna zasada to: 30
uciśnięć klatki piersiowej dwoma rękami ułożonymi po
środku klatki piersiowej w tempie 100-120 uciśnięć na
minutę. Uciśnięcia muszą być dość zdecydowane.
Następnie należy wykonać 2 oddechy ratownicze,
czyli takie, przy których będzie widoczne uniesienie
klatki piersiowej osoby reanimowanej…
 Jak się zachować? - c.d.
Nie zapomnij też o własnym bezpieczeństwie.
Korzystaj z maseczki do oddechów ratowniczych.
Masaż i oddechy w opisanej kolejności trzeba
kontynuować do momentu, aż poszkodowany sam
zacznie oddychać lub przybędzie zespól ratunkowy.
Jeśli stres zrobi swoje i mimo wszystko umkną ci
powyższe zasady, to pamiętaj, że fachowych
informacji co do tego, jak postępować, udzieli ci
dyspozytor pogotowia lub linii alarmowej. Wystarczy
wybrać numer 112 lub 999.
Dziękuję za uwagę
 Kompetencje służb
specjalnych i sił specjalnych

Kinga Machowicz
 Struktura wojsk specjalnych
• Dowództwo Komponentu Wojsk Specjalnych
• Jednostka Wojskowa GROM
• Jednostka Wojskowa FORMOZA
• Jednostka Wojskowa Komandosów
• Jednostka Wojskowa AGAT
• Jednostka Wojskowa NIL
• 7. Eskadra Działań Specjalnych
• OS COMMANDO
Dowództwo Komponentu Wojsk Specjalnych

Dowództwu Komponentu
Wojsk Specjalnych
podlegają wszystkie
jednostki WS: JW GROM,
JW FORMOZA, JW
Komandosów, JW AGAT,
JW NIL oraz operacyjnie 7.
Eskadra Działań
Specjalnych
GROM

Jednostka Wojskowa
GROM przygotowana jest
do prowadzenia pełnego
spektrum operacji
specjalnych: działań
ratunkowych, akcji
bezpośrednich, działań
antyterrorystycznych.
FORMOZA

Jednostka Wojskowa
FORMOZA im. gen. broni
Włodzimierza
Potasińskiego – jednostka
wojskowa płetwonurków
bojowych będąca
pododdziałem Wojsk
Specjalnych.
Komandosi

Jednostka Wojskowa
Komandosów
przygotowana jest do
działań w czasie pokoju,
kryzysu i wojny, zarówno
w Polsce, jak i poza jej
granicami.
AGAT

JW AGAT sformowano na
bazie Oddziału
Specjalnego ŻW w
Gliwicach. JW AGAT to
lekka jednostka
szturmowa, wykonującą
akcje bezpośrednie w
ugrupowaniu i na tyłach
przeciwnika. Kuźnia kadr
dla jednostek Wojsk
Specjalnych.
NIL

• Jednostka Wojskowa
NIL prowadzi
rozpoznanie radiowe,
rozpoznanie obrazowe,
rozpoznanie osobowe i
analizę rozpoznawczą,
wspiera dowodzenie
oraz zapewnia
zabezpieczenie
logistyczne i łączność
wojskową.
7. Eskadra Działań Specjalnych

7. Eskadra Działań
Specjalnych to jednostka
przeznaczona do
transportu lotniczego i
lotniczego wsparcia
ogniowego sił i środków
WS. 7 EDS stacjonuje w
33. Bazie Lotnictwa
Transportowego i
wystawia Zadaniowy
Lotniczy Zespół Bojowy
Ośrodek Szkolenia

Ośrodek Szkolenia
(Commando) przy
Jednostce Wojskowej
Komandosów prowadzi
półroczne szkolenia w
ramach służby
kandydackiej, dla
kandydatów cywilnych do
zawodowej służby
wojskowej w Wojskach
Specjalnych
 Służby specjalne w Polsce

• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

• Agencja Wywiadu
• Centralne Biuro Antykorupcyjne
• Służba Kontrwywiadu Wojskowego
• Służba Wywiadu Wojskowego
Zadania Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

• zwalczanie terroryzmu
• kontrwywiad
• przeciwdziałanie proliferacji BMR
• zwalczanie przestępstw ekonomicznych
• zwalczanie korupcji
• zwalczanie przestępczości zorganizowanej
• ochrona informacji niejawnych
• analizy i informacje
 Zadania Agencji Wywiadu
• uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie
właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie
dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji RP oraz jej
potencjału ekonomicznego i obronnego;
• rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym
godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i
nienaruszalność terytorium RP;
• ochrona zagranicznych przedstawicielstw RP i ich pracowników
przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami
mogącymi przynieść szkodę interesom RP;
• zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi
placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty
kurierskiej;
 Zadania AW – c.d.
• rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz
międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej;
• rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i
materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami
psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie
międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń
związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej
przenoszenia;
• rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach
napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na
bezpieczeństwo państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu
eliminowanie tych zagrożeń; prowadzenie wywiadu elektronicznego;
podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i
umowach międzynarodowych
 Zadania Centralnego Biura Antykorupcyjnego
• zwalczanie korupcji w życiu publicznym i
gospodarczym;
• ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom
nieprzestrzegania przepisów o ograniczeniu
prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby
pełniące funkcje publiczne;
• dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji
przepisów o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie
kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych
osób prawnych;
 Zadania CBA - c.d.
• ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych
przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji
decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i
komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania
zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek
sektora finansów publicznych, jednostek otrzymujących
środki publiczne, przedsiębiorców z udziałem Skarbu
Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego,
przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych
i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów,
plafonów, poręczeń i gwarancji bankowych;
• kontrola prawidłowości i prawdziwości oświadczeń
majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności
gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne
• działalność prewencyjna
 Zadania Służby Kontrwywiadu Wojskowego

• zwalczanie przestępstw
• ochrona informacji niejawnych
• Kontrwywiadowcza ochrona wojska poza granicami
kraju
• analiza i zwalczanie zagrożeń
• kontrwywiad radioelektroniczny
• kryptografia i kryptoanaliza
• ochrona badań naukowych
 Zadania Służby Wywiadu Wojskowego
• Uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie
właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla:

– bezpieczeństwa potencjału obronnego RP,

– bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP,
– warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
• Rozpoznawanie i przeciwdziałanie:

– militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność RP,

– zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;

• Rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami

wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie
międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych
z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia;
 Zadania SWW – c.d.
• Rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć,
konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na obronność
państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie działań
mających na celu eliminowanie tych zagrożeń;
• Prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsięwzięć
z zakresu kryptoanalizy i kryptografii;
• Współdziałanie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych
za granicą;
• Uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów
międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;
• Podejmowanie innych działań przewidzianych dla SWW w odrębnych
ustawach, a także umowach międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita
Polska jest związana.
Dziękuję za uwagę
Stany nadzwyczajne jako forma
przeciwdziałania zagrożeniom
bezpieczeństwa publicznego

Kinga Machowicz
 Uwagi ogólne
Stanom nadzwyczajnym poświęcony został Rozdział XI
Konstytucji (art. 228-234). Odpowiedni stan nadzwyczajny
może być wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń,
jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Zakres
ograniczeń praw człowieka w czasie poszczególnych stanów
nadzwyczajnych określa ustawa. Zgodnie z art.228 ust.5
Konstytucji działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu
nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i
powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia
normalnego funkcjonowania państwa. Natomiast ustawowym
odzwierciedleniem przedstawionej zasady jest stwierdzenie, że
ingerencja w prawa człowieka musi uwzględniać w możliwym
stopniu minimalizację indywidualnych i społecznych
uciążliwości wynikających ze stosowania tych ograniczeń, jak
również że ograniczenia muszą być niezbędne.
 Stan wojenny
W razie zewnętrznego zagrożenia państwa,
zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej
wynika zobowiązanie do wspólnej obrony
przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej na
wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan
wojenny na części albo na całym terytorium
państwa.
 Stan wyjątkowy
W razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju
państwa, bezpieczeństwa obywateli lub
porządku publicznego, Prezydent
Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów
może wprowadzić, na czas oznaczony, nie
dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo
na całym terytorium państwa. Przedłużenie
stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za
zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni.
 Rola Sejmu
Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu
wojennego lub wyjątkowego Prezydent
Rzeczypospolitej przedstawia Sejmowi w ciągu
48 godzin od podpisania rozporządzenia. Sejm
niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie
Prezydenta Rzeczypospolitej. Sejm może je
uchylić bezwzględną większością głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów.
 Stan klęski żywiołowej
W celu zapobieżenia skutkom katastrof
naturalnych lub awarii technicznych noszących
znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich
usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić
na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan
klęski żywiołowej na części albo na całym
terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu
może nastąpić za zgodą Sejmu.
 Regulacje ustawowe
• ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski
żywiołowej
• ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym
• ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym
oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił
Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym
organom Rzeczypospolitej Polskiej.
• Obowiązuje również ustawa z dnia 22 listopada 2002 r.
o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z
ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i
praw człowieka i obywatela.
 Stan wojenny ograniczenia praw człowieka
W czasie stanu wojennego mogą być zawieszone prawa do:
organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju
zgromadzeń, organizowania i przeprowadzania imprez
masowych oraz prowadzonych w ramach działalności
kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych niebędących
imprezami masowymi, zrzeszania się poprzez nakazanie
okresowego zaniechania działalności wymienionych w ustawie
zarejestrowanych organizacji, których działalność może
utrudnić realizację zadań obronnych. Można również zawiesić
prawo do strajków pracowniczych i innych form protestu w
odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w
określonych dziedzinach, strajków i innych niż strajki form akcji
protestacyjnych. W przypadku osób, których działalność
zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa, można
dokonać przeszukania, a także zajęcia przedmiotów
wykorzystywanych do prowadzenia tej działalności.
 Stan wojenny – ograniczenia praw człowieka
Może być również wprowadzona:(c.d.)
• cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu obejmująca
materiały prasowe
• kontrola zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów
przekazywanych w ramach usług pocztowych o charakterze
powszechnym lub usług kurierskich
• kontrola treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów
telefonicznych lub sygnałów przesyłanych w sieciach
telekomunikacyjnych
• emisja sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów
radiowych, telewizyjnych lub dokonywanych poprzez urządzenia i sieci
telekomunikacyjne, których treść może zwiększyć zagrożenie
bezpieczeństwa lub obronności państwa.
Zatrzymane publikacje, przesyłki lub korespondencję telekomunikacyjną
doręcza się adresatom po zniesieniu stanu wojennego, chyba że ich treść
lub zawartość pochodzi z przestępstwa, była przeznaczona do popełnienia
przestępstwa albo została objęta zakazem posiadania.
Stan wojenny – ograniczenia praw człowieka (c.d.)

Ponadto mogą być wprowadzane ograniczenia w

zakresie: dostępu do towarów konsumpcyjnych,
wolności działalności gospodarczej (w tym
prowadzonej z udziałem kapitału zagranicznego),
działalności edukacyjnej, obrotu środkami
płatniczymi, funkcjonowania systemów łączności
oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej,
prawa posiadania broni palnej, amunicji i
materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów
broni lub określonych przedmiotów, dostępu do
informacji publicznej.
 Stan wojenny – ograniczenia praw człowieka (c.d.)
W czasie stanu wojennego można również nakładać na
przedsiębiorców dodatkowe zadania, których realizacja
jest niezbędna dla bezpieczeństwa lub obronności
państwa oraz zapewnienia zaopatrzenia ludności,
nałożyć na osoby prowadzące gospodarstwa rolne
obowiązek dostaw oraz upraw określonych gatunków
roślin i hodowli zwierząt, wprowadzić najem lokali i
budynków na podstawie decyzji administracyjnej, a w
uzasadnionych przypadkach także dokwaterowywanie
osób do lokalu mieszkalnego lub budynku, wprowadzić
zajęcie nieruchomości niezbędnych dla Sił Zbrojnych lub
obrony państwa.
 Stan wojenny – ograniczenia praw człowieka (c.d.)

Może być wprowadzony powszechny obowiązek

wykonywania pracy przez osoby, które ukończyły
16 lat, a nie przekroczyły 65 lat i są zdolne do
wykonywania pracy ze względu na stan zdrowia
oraz warunki osobiste i rodzinne. Może też być
limitowane przemieszczanie się osób i towarów
po terytorium państwa. W grę wchodzi również
zajęcie lub zarekwirowanie na potrzeby obronne
państwa środków transportu.
 Stan wyjątkowy – ograniczenia praw człowieka
Tak samo jak w przypadku stanu wojennego kształtuje się
możliwość zawieszenia prawa do zgromadzeń, organizowania i
przeprowadzania imprez, strajków pracowniczych, wszelkich
form akcji protestacyjnych. Natomiast inaczej została
unormowana możliwość prawa do zrzeszania się. Można zawiesić
prawo do zrzeszania się w stosunku do wymienionych w ustawie
organizacji (regulacja zbieżna z regulacją stanu wojennego),
których działalność może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego
ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku
publicznego. Ponadto możliwe jest ustanowienie zakazu
tworzenia i rejestrowania nowych organizacji. Wymienione
ograniczenia nie dotyczą (tak jak w przypadku stanu wojennego)
zgromadzeń organizowanych przez kościoły i inne związki
wyznaniowe oraz organizacje religijne.
Stan wyjątkowy – ograniczenia praw człowieka (c.d.)

W czasie stanu wyjątkowego (tak samo jak podczas stanu

wojennego) może być wprowadzona cenzura
prewencyjna środków społecznego przekazu, kontrola
zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów, kontrola
treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów
telefonicznych lub sygnałów przesyłanych w sieciach
telekomunikacyjnych, a także emisja sygnałów
uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów
radiowych, telewizyjnych lub dokonywanych poprzez
urządzenia i sieci telekomunikacyjne, których treść może
zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa,
bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
Stan wyjątkowy – ograniczenia praw człowieka (c.d.)
Tak samo jak w stanie wojennym, można również wprowadzić
ograniczenia w zakresie: dostępu do towarów
konsumpcyjnych, wolności działalności gospodarczej poprzez
nakazanie okresowego zaniechania jej prowadzenia,
ustanowienie obowiązku uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie
działalności gospodarczej określonego rodzaju, działalności
edukacyjnej poprzez okresowe zawieszenie zajęć
dydaktycznych w szkołach włącznie ze szkołami wyższymi,
obrotu środkami płatniczymi, prawa posiadania broni palnej,
amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów
broni lub określonych przedmiotów, dostępu do informacji
publicznej. Podobnie mogą być wprowadzone ograniczenia w
zakresie funkcjonowania systemów łączności oraz działalności
telekomunikacyjnej i pocztowej. Ograniczenia przemieszczania
osób i towarów są natomiast znacznie mniej restrykcyjne.
 Ograniczenia podczas stanu klęski żywiołowej

W celu usprawnienia przemieszczania się środków

transportowych niezbędnych dla prowadzenia
działań ratowniczych mogą być wprowadzone
ograniczenia w transporcie. Dla zapewnienia
łączności na potrzeby działań ratowniczych mogą
być wprowadzone ograniczenia w wykonywaniu
pocztowych usług o charakterze powszechnym lub
usług kurierskich. Mogą funkcjonować również
ograniczenia w pracy urządzeń radiowych
nadawczych lub nadawczo-odbiorczych oraz w
wykonywaniu usług telekomunikacyjnych.
 Ograniczenia podczas stanu klęski
żywiołowej – c.d.
Ograniczenia wolności i praw człowieka mogą dotyczyć m.
in. zawieszenia lub likwidowania wolności prowadzenia
działalności gospodarczej określonego rodzaju,
reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju
artykuły, obowiązku stosowania środków profilaktycznych
i zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych
ludzi, zwierząt i roślin, a także skutków skażeń
chemicznych i promieniotwórczych, obowiązku
opróżnienia lub zabezpieczenia różnych pomieszczeń,
dokonania przymusowych rozbiórek i wyburzeń obiektów
budowlanych, nakazie ewakuacji, zakazie organizowania
lub przeprowadzania imprez masowych, wykonywaniu
świadczeń osobistych i rzeczowych mających na celu
zmniejszanie skutków klęski żywiołowej.
Straty majątkowe na skutek wprowadzonych ograniczeń
Każdemu, kto poniósł stratę majątkową w następstwie
ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie
stanu nadzwyczajnego, służy roszczenie o odszkodowanie od
Skarbu Państwa. Odszkodowanie obejmuje wyrównanie straty
majątkowej bez korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć,
gdyby strata nie powstała. Odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli
strata majątkowa powstała wyłącznie z winy poszkodowanego
lub z winy osoby trzeciej. Wojewoda wydaje decyzję w sprawie
odszkodowania niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku. Poszkodowany, w
terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia decyzji w tej sprawie,
może wnieść powództwo do sądu powszechnego.
Odszkodowanie wypłaca się w terminie trzydziestu dni od dnia
doręczenia decyzji poszkodowanemu, a wniesienie pozwu nie
wstrzymuje wykonania decyzji. Roszczenie o odszkodowanie
przechodzi na następców prawnych poszkodowanego.
Dziękuję za uwagę
Pojęcie bezpieczeństwa – 
typologie, klasyfikacje

Kinga Machowicz
 Bezpieczeństwo 
Najczęściej  jest  definiowane  przez  uwypuklenie 
przeciwieństw  (braku  zagrożeń)  lub  przez 
uwypuklenie  stanów  pozytywnych  (spokoju, 
pewności,  wolności).  Wielu  autorów  (m.in.  M. 
Leszczyński,  B.R.  Kuc)  z  jednej  strony  zwracając 
uwagę  na  dynamikę  zmian  w  zakresie  stanu 
bezpieczeństwa,  z  drugiej  na  to,  że  stan 
bezpieczeństwa  zależy  od  wielu  czynników 
subiektywnych  i  obiektywnych,  wewnętrznych  i 
zewnętrznych,  wskazuje  na  potrzebę  procesowego 
podejścia do bezpieczeństwa.
 Postawy wobec bezpieczeństwa
Najgorsze: „radosna niewiedza” 
(niedocenianie a nawet niezauważanie 
realnych zagrożeń), obsesja (strach przed 
zagrożeniami, które tak naprawdę akurat w 
danych okolicznościach nie występują lub są 
niewielkie).
Optymalna: postawa realisty (a może nawet 
maszynisty z popularnego „sucharka”). 
Przykłady podziałów (kryteria podziałów konstruowane 
w oparciu o potencjalne źródła zagrożeń): 
bezpieczeństwo militarne/pozamilitarne

bezpieczeństwo wewnętrzne/zewnętrzne

sektorowe rodzaje bezpieczeństwa: m. in.: polityczne, 
informatyczne (cyberbezpieczeństwo), żywnościowe, 
energetyczne, ekologiczne, finansowe, sanitarne itd.
 Bezpieczeństwo militarne i pozamilitarne

Bezpieczeństwo  militarne  ma  za  zadanie 

zapobiegać  ryzyku  użycia  sił  zbrojnych 
polegającego na zawładnięciu terytorium państwa, 
zagrożeniu demokracji i suwerenności państwa.
 
Na  bezpieczeństwo  pozamilitarne  składa  się 
szereg  zróżnicowanych  czynników  –  coraz 
częściej  zwraca  się  uwagę  na  aspekty 
demograficzne i edukacyjne.
 Bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne
Dawniej  (za  M.  Machiavellim,  „Książę”)  liczono  przede 
wszystkim  na  siebie,  na  siłę  swojej  armii  i  geniusz 
militarny  jej  dowódców.  Obecnie  liczy  się  raczej  (nie: 
przede  wszystkim)  pozyskanie  odpowiednich 
sojuszników,  przynależność  do  sojuszy  wojskowych, 
dzięki  którym  zyskuje  się  wsparcie  ich  armii.  Siła  armii 
jest liczona już nie jej liczebnością czy przeznaczanymi 
na  nią  środkami  finansowymi,  ale  jej  zaawansowaniem 
technicznym,  poziomem  wyszkolenia,  możliwością 
uzyskania danych wywiadowczych. 
Bezpieczeństwo  wewnętrzne  –  przez  większość 
autorów utożsamiane z bezpieczeństwem narodowym.
 Bezpieczeństwo polityczne

Polityczny  sektor  bezpieczeństwa  obejmuje 

zróżnicowane  treści,  w  zależności  od  kategorii 
podmiotów,  umiejscowionych  na  poszczególnych 
poziomach  analizy.  Bezpieczeństwo  polityczne 
podmiotu,  w  ogólnym  rozumieniu,  to  stan 
pewności  przetrwania,  suwerennego 
funkcjonowania  oraz  rozwoju  jego  systemu 
politycznego  a  wynika  ono  z  braku  zagrożeń 
politycznych  lub  posiadania  zdolności  ochrony 
przed nimi. 
 Bezpieczeństwo żywnościowe

Według FAO bezpieczeństwo żywnościowe 
to sytuacja, w której wszyscy ludzie przez 
cały czas mają fizyczny, społeczny i 
ekonomiczny dostęp do wystarczającej, 
bezpiecznej i odżywczej żywności, 
zaspokajającej ich potrzeby żywieniowe i 
preferencje dla prowadzenia aktywnego i 
zdrowego życia.
 Bezpieczeństwo energetyczne
Stan gospodarki umożliwiający pokrycie 
perspektywicznego zapotrzebowania 
odbiorców na paliwa i energię, w sposób 
technicznie i ekonomicznie uzasadniony, 
przy zachowaniu wymagań ochrony 
środowiska. Podstawą dywersyfikacja źródeł 
dostaw paliw.
 Bezpieczeństwo ekologiczne
Trwały i ciągły proces zmierzający do 
osiągnięcia pożądanego stanu 
ekologicznego, zabezpieczający spokojną i 
zdrową egzystencję wszystkich elementów 
ekosystemu, przy użyciu różnych środków 
zgodnych z zasadami współżycia 
wewnętrznego państwa i społeczności 
międzynarodowej.
Zagrożenia globalne wynikają zarówno z przyczyn 
naturalnych, jak i ze zmian klimatycznych 
(spowodowanych działalnością człowieka w 
ramach rozwoju cywilizacyjnego) lub z rabunkowej 
działalności człowieka (wycinka lasów 
tropikalnych). 
Główne zagrożenia dotyczące Polski: 
tzw. „hydro-susza” (odwodnienie Ziemi na 
terytorium kraju, spadek poziomu wód 
podziemnych, gruntowych), zagrożenia chemiczne 
w Bałtyku (dowód: m.in. flądry poparzone 
iperytem), gatunki inwazyjne.
Norka amerykańska (nie krzyżuje się z europejską)

Sprowadzona ze względu 
na futro i wielkość ciała. W 
połowie XX w. pojedyncze 
sztuki uciekły z hodowli i 
rozmnożyły się. Próby 
zmniejszenia negatywnego 
wpływu norki na rodzimą 
faunę (spadek populacji 
łyski o 80%) podejmuje 
wiele parków narodowych 
na Pomorzu.
 Rak pręgowany 

Gatunek wyjątkowo 
agresywny, który zajął 
siedliska raka 
szlachetnego. 
Rozprzestrzenia chorobę, 
którą potocznie nazywa 
się “dżumą raczą”. Jest 
ona niebezpieczna dla 
naszych skorupiaków.
 Szakal złocisty
Naukowcy nie wiedzą jakie mogą 
być skutki pojawienia się szakali. 
Zwierzęta te lubią tereny otwarte, 
doliny rzek. Żywią się gryzoniami, 
zającami, padliną. O ten pokarm 
mogą konkurować z lisem czy 
jenotem. Jest to dość duży 
drapieżnik, więc może 
potencjalnie oddziaływać na 
populację zająca czy sarny 
poprzez zabijanie młodych koźląt. 
Dyrektywa Siedliskowa UE 
określa szakala jako gatunek, 
który można pozyskiwać ze stanu 
dzikiego i nim zarządzać.
 Szop pracz
Jest milutki tylko z pozoru. 
Tak naprawdę to wielki 
szkodnik ekosystemów, a 
do tego prawdziwy 
terminator: potrafi 
przetrwać mrozy, wejdzie 
wszędzie, i zjada 
wszystko, od jagód po 
ptasie jaja. Szop pracz 
pojawia się w coraz to 
nowych miejscach w 
Polsce.
 Babka bycza (Bałtyk, jeziora)
Niewielka ryba drapieżna, 
żywiąca się głównie 
bezkręgowcami dennymi, ale 
też ikrą innych ryb. Pochodzi z 
przybrzeżnej strefy Morza 
Czarnego, Morza Azowskiego i 
Morza Kaspijskiego. Zaczęła 
rozprzestrzeniać się po 
Europie w latach 80. ub. 
wieku. Zagraża rodzimej 
ichtiofaunie. Bezwzględnie 
usuwać z łowiska.
 Bezpieczeństwo finansowe
Jest  współcześnie  uznawane  za 
najważniejszy  czynnik  bezpieczeństwa 
ekonomicznego  i  głównym  fundamentem 
szeroko  rozumianego  bezpieczeństwa 
narodowego. Wiąże się przede wszystkim z 
dyscypliną  naukową  finanse,  jak  również 
ekonomią,  nauką  o  zarządzaniu,  nauką  o 
bezpieczeństwie,  matematyką  czy 
psychologią – w wymiarze ekonomicznym. 
 Bezpieczeństwo sanitarne
Bardzo istotny:
1. nadzór epidemiologiczny (choroby 
przenoszone przez ludzi, choroby 
odzwierzęce - zoonozy, trujące rośliny)
2. stan sanitarny urządzeń i obiektów 
użyteczności publicznej.
Profilaktyka chorób wirusowych przenoszonych drogą kropelkową

• Nie panikować.
• Przestrzegać zasad higieny.
• Podnosić odporność prowadząc zdrowy tryb życia (ruch, 
żywienie, sen).
• Jeśli to możliwe, unikać podróży osłabiających układ 
odpornościowy.
• Szczepić się, o ile tylko lekarz w indywidualnym 
przypadku nie stwierdzi przeciwwskazań.
• Ograniczyć / zrezygnować z udziału w imprezach 
masowych.
• Ograniczyć / zrezygnować z transportu publicznego.
 Zoonozy 
Toksoplazmoza - człowiek (i wszystkie inne ssaki) oraz 
ptaki to żywiciele pośredni pierwotniaka, natomiast kot 
domowy (i niektóre inne kotowate) są ostatecznym 
żywicielem tego pasożyta. Zarazić się można przez 
zjedzenie zakażonego mięsa (owiec, bydła, ptactwa), 
przez kontakt z odchodami kotów,  drogą kropelkową, 
poprzez zarażenie śródmaciczne czy przez 
transplantację organu, a także, pijąc 
niepasteryzowane mleko od zakażonych kóz. 
Pasożyty znajdują się we krwi, więc u zakażonych 
kobiet w ciąży może dojść do zakażenia płodu 
(poważne wady wrodzone). Przedostają się też do 
mięśni.
 Zoonozy - c. d.  
Toksokaroza  to  dość  częste  wśród  dzieci  zakażenie 
glistami  pochodzenia  zwierzęcego.  Winowajcą  są 
larwy nicieni jelitowych - glista psia lub glista kocia. Ich 
jaja obecne są w piasku lub na nieumytych warzywach 
rosnących  w  zanieczyszczonej  ziemi.  Na  szczęście, 
aby  doszło  do  zakażenia,  do  organizmu  musi  się 
dostać bardzo duża ilość jaj lub wyklutych z nich larw. 
Objawów  często  nie  ma  wcale  lub  są  nieznaczne: 
podwyższona  temperatura,  kaszel,  osłabienie.  Ale 
larwy  mogą  dotrzeć  do  wątroby,  płuc,  oczu,  czyniąc 
tam spustoszenie.
 Zoonozy - c. d.  
Ornitoza  (choroba  papuzia).  Można  się  nią  zarazić  od 
zainfekowanych  chlamydiami  egzotycznych  ptaków,  nie  tylko 
papug,  ale  niekiedy  także  kaczek,  gęsi,  kanarków,  mew. 
Człowiek  zakaża  się,  wdychając  kurz  zawierający  bakterie 
(znajdują  się  one  w  wydalinach  i  na  piórach  ptaków). 
Zachorować można też po udziobaniu przez zakażonego ptaka. 
Objawy  infekcji  bardzo  przypominają  zapalenie  płuc  –  pojawia 
się  gorączka,  kaszel  łącznie  z  odkrztuszaniem  wydzieliny,  a 
ponadto ból głowy, gardła, bóle mięśniowe. 
Jak się ustrzec przed ornitozą?
• Jeśli chcesz nabyć egzotyczny okaz ptaka, kupuj wyłącznie u 
renomowanych sprzedawców, z wiarygodnych źródeł. 
• Zawsze domagaj się świadectwa potwierdzającego badanie 
ptaka pod kątem ornitozy. 
 Zoonozy - c. d.  
Wścieklizną  można  się  zarazić  wskutek  ukąszenia  przez 
wściekłe  zwierzę,  najczęściej  chore  psy  domowe. 
Wścieklizna występuje  najczęściej  wśród  lisów, wiewiórek, 
szczurów i innych gryzoni. Objawy choroby u człowieka są 
takie  same  jak  u  zwierząt.  To...  atak  z  postępującym 
porażeniem  całego  ciała,  wstrętem  do  wody.  Ale  u 
niektórych  zwierząt   zamiast  pobudzenia  może  wystąpić 
apatia  –  to  tzw.  postać  wścieklizny  utajonej.  Uwaga, bez
pomocy lekarskiej choroba trwa 2–6 dni i prowadzi do
śmierci! Jeśli  więc  podejrzewasz,  że  zwierzę,  które  cię 
ugryzło, jest chore, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. 
A  gdy  masz  częste  kontakty  z  dzikimi  zwierzętami, 
zaszczep się przeciw wściekliźnie.
 Zoonozy - choroby odkleszczowe: borelioza, wirusowe 
zapalenie opon mózgowych. 
Obie są ciężkie i mogą skończyć się nawet utratą życia. Objawy 
odkleszczowego  zapalenia  mózgu  mogą  początkowo 
przypominać  przeziębienie  lub  grypę.  Ale  gdy  po  kilkunastu 
dniach  dołączą  do  nich  objawy  neurologiczne  (zaburzenia 
świadomości,  zawroty  głowy,  drgawki)  i  wystąpi  wysoka 
gorączka, lekarz nie będzie mieć wątpliwości, z jaką chorobą ma 
do  czynienia.  Trudniej jest  szybko  się  zorientować  w  zakażeniu 
boreliozą.  Jej  charakterystycznym  objawem  jest  powiększający 
się  rumień,  do  którego  później  dołączają  problemy 
neurologiczne.  Jednak  rumień  nie  zawsze  się  pojawia,  a 
zaburzenia  w  układzie  nerwowym  (oraz  w  pracy  wielu 
narządów)  czasem  występują  dopiero  wiele  lat  po  kontakcie  z 
kleszczem.  O  ile  przed  odkleszczowym  zapaleniem  mózgu 
chroni szczepionka, to przeciwko boreliozie szczepionki jeszcze 
nie wynaleziono. Pozostaje zatem profilaktyka.
 Jak się ustrzec przed chorobami 
przenoszonymi przez kleszcze?
• Na spacer po lesie lub łące wkładaj długie 
spodnie, bluzkę z długimi rękawami i 
koniecznie nakrycie głowy. 
• Stosuj preparaty odstraszające owady i 
insekty. 
• Po powrocie ze spaceru dokładnie oglądaj 
skórę, zwłaszcza miejsca, gdzie kleszcze 
chętnie się wczepiają – pod kolanami, w 
zgięciach łokci.
 Zoonozy - c. d.  
Szczurza  gorączka  wywoływana  przez  bakterie,  których 
nosicielami  są  zdrowe  szczury.  Do  zakażenia  dochodzi  w 
wyniku  ukąszenia  przez  tego  gryzonia.  Choroba  (zależnie  od 
bakterii,  które  są  jej  przyczyną)  objawia  się  nawracającymi 
bólami  stawów, a  po  jakimś  czasie  zapaleniem  wsierdzia  albo 
stanem  zapalnym  w  miejscu  ukąszenia  i  obrzękiem  pobliskich 
węzłów chłonnych, nawracającą gorączką i wysypką.
Jak się ustrzec przed szczurzą gorączką?
• Jeśli ugryzie Cię dziki szczur, natychmiast umyj miejsce 
ukąszenia mydłem i bieżącą wodą, potem zgłoś się do 
lekarza. 
• Gdy chcesz kupić szczura hodowlanego, zażądaj jego 
badania weterynaryjnego.
 Rośliny trujące w Polsce
Barszcz Sosnowskiego -  Bluszcz – zjedzenie owoców, 
fotooparzenia liści powoduje ciężkie zatrucia
 Rośliny trujące w Polsce – c.d.
Rącznik pospolity zawiera  Zimowit jesienny - wykorzystywany 
śmiertelnie trującą rycynę. Jednak  w medycynie naturalnej. Może 
olejek rycynowy to składnik  doprowadzić do paraliżu 
kosmetyków. oddechowego.
 Rośliny trujące w Polsce – c.d.

Tojad mocny – z  początku 
Bieluń dziędzierzawa – składnik  akonityna działa pobudzająco, 
leków na astmę oskrzelową.  następnie jednak paraliżuje nerwy 
Właściwości halucynogenne. czuciowe i ruchowe.
 Rośliny trujące w Polsce – c.d.

Sumak jadowity – oparzenia  Żmijowiec zwyczajny – 
i zatrucia krwotoki wewnętrzne
 Rośliny trujące w Polsce – c.d.
Pokrzyk wilcza jagoda – halucynacje. 
W końcu dochodzi do utraty  Cis pospolity zaburza pracę serca 
przytomności, a w skrajnych  (migotanie komór), żołądka i jelit, a 
przypadkach do zgonu w wyniku  także poraża ośrodek oddechowy, 
porażenia oddechu podczas śpiączki. powodując gwałtowną śmierć. 
 Choroby cywilizacyjne

1. Nadciśnienie tętnicze krwi
2. Cukrzyca
3. Anoreksja
4. Bulimia
5. Ortoreksja
6. Choroby psychiczne, w tym depresja.
 Anoreksja - przede wszystkim choroba młodych kobiet
Jadłowstręt  psychiczny  -    zaburzenie  odżywiania  polegające  na 
celowej  utracie  wagi  wywołanej  i  podtrzymywanej  przez  osobę 
chorą. Obraz własnego ciała jest w znacznym stopniu zaburzony. 
Lęk  przybiera  postać  uporczywej  idei,  zgodnie  z  którą  chory 
wyznacza  sobie  niski  limit  wagi.  40%  anorektyczek  ma  okresy 
żarłoczności.  Anorektyczce  często  towarzyszy  nastrój  euforii, 
który  wiąże  się  z  satysfakcją  kontrolowania  potrzeb  własnego 
ciała. Umiejętność oparcia się kuszącym zapachom i apetycznym 
potrawom  jest  dla  niej  sprawą  honoru.  Jeśli  potrafi  się 
powstrzymać,  czuje  się  moralnie  lepsza  od  tych,  którzy  ulegli 
pokusie.  Jednak  wszystko  to  podszyte  jest  strachem.  Gdyby 
odpuściła  sobie  dietę,  straciłaby  nad  wszystkim  kontrolę,  dlatego 
stale nie dojada.
 Bulimia często występująca razem z depresją
Charakteryzuje  się  powracającymi  i  częstymi  epizodami 
niepohamowanego apetytu - tj. spożywaniem dużej ilości jedzenia 
w  krótkim  czasie  -  połączonymi  z  utratą  kontroli  nad  procesem 
jedzenia.  Bulimik  potrafi  pochłonąć  nawet  3400  kalorii  w  niecałą 
godzinę. Znane są również przypadki spożycia 20 tys. kalorii w 8 
godzin.  Ludzie  dotknięci  bulimią  bardzo  często  zdają  sobie 
sprawę  ze  swojego  problemu  i  są  przestraszeni  faktem,  że  nie 
potrafią  samodzielnie  przerwać  nawracającego  cyklu. 
Żarłoczność  prowadzi  w  nim  do  etapu  przeczyszczenia, 
prowokowaniu wymiotów bądź wymuszeniu na sobie ścisłej diety, 
często  zagrażającej  zdrowiu.  Żarłoczność  oraz  pozbywanie  się 
nadmiaru  kalorii  najczęściej  przebiega  w  sekrecie  przed 
otoczeniem, przeplatane uczuciem wstydu i ulgi.
 Depresja 
Granica  pomiędzy  "normalnym"  przygnębieniem  a 
depresją  jako  stanem  chorobowym  nie  jest  ostra, 
jednak  są  pewne  objawy,  które  pozwalają  te  dwa 
stany  od  siebie  odróżnić.  Depresja  to  nie  tylko 
smutek  i  przygnębienie,  ale  też  utrata 
zainteresowań  i  radości  życia.  Człowiek 
funkcjonuje  w  zwolnionym  rytmie,  ma  zaburzenia 
koncentracji  i  obniżoną  samoocenę.  W  sposób 
ponury i pesymistyczny patrzy na świat, przyszłość 
widzi  wyłącznie  w  czarnych  barwach.  Dotykają  go 
zaburzenia  snu,  który  jest  płytki  i  nie  daje 
odpoczynku.
 Ortoreksja - S. Bratman „W szponach zdrowej żywności”, 1997
Po  kilka  godzin  dziennie  Bratman  skrupulatnie  przygotowywał 
sobie  posiłki,  zaczytywał  się  w  nowoczesnych  dietach.  Jadł  tylko 
żywność  ekologiczną,  a  każdy  jej  kąsek  przeżuwał  po  50  razy. 
Pracował  nad  stworzeniem  diety  cud.  Tak bardzo  koncentrował 
się  na  diecie,  że  zaczął  unikać  przyjaciół,  przestał  bywać  na 
wspólnych obiadach i kolacjach. Po pierwsze z obawy, że będzie 
musiał  zjeść  coś  niezdrowego,  po  drugie  dlatego,  że  nie  miał  na 
to  czasu,  zajęty  planowaniem  posiłków.  Dopiero  wówczas,  gdy 
schudł, osłabł i zaczął chorować uświadomił sobie, że coś jest nie 
tak.  Zrozumiał,  że  jego  cudowna  dieta  po  prostu  mu  szkodzi. 
Ukończył  medycynę  i  rozpoczął  prywatną  praktykę.  W  gabinecie 
poznał pacjentów, którzy tak rygorystycznie przestrzegali diety, że 
zamiast  zapewnić  im  to  zdrowie,  stało  się  przyczyną  choroby. 
Bratman  zauważył,  że  obsesje  tych  ludzi  są  identyczne  z  jego 
problemem. 
Dziękuję za uwagę
Bezpieczeństwo publiczne –
wprowadzenie

Kinga Machowicz
1. Przedstawienie programu przedmiotu i wymagań egzaminacyjnych. Pojęcie
bezpieczeństwa – definicje.
2. Pojęcie bezpieczeństwa – typologie, klasyfikacje.
3.Geopolityczne otoczenie Polski.
4. Zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.
5. Przegląd wybranych aktualnie występujących zagrożeń dla bezpieczeństwa w Polsce.
6. Potencjał bezpieczeństwa.
7. Stany nadzwyczajne jako forma przeciwdziałania zagrożeniom bezpieczeństwa
publicznego.
8. Zarządzanie kryzysowe, obrona cywilna kraju i obrona terytorialna: podstawy
prawne, organizacja, pojęcie sytuacji kryzysowych, uwarunkowania zarządzania
kryzysowego, fazy zarządzania kryzysowego.
9. Kompetencje służb specjalnych i sił specjalnych.
10. Instytucjonalny wymiar bezpieczeństwa publicznego.
11. Prewencja kryminalna; jakość działań prewencyjnych.
12. Bezpieczne przestrzenie publiczne.
13. Bezpieczeństwo ruchu drogowego.
14. Działania w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.
15. Przegląd wybranych aktualnie występujących zagrożeń dla bezpieczeństwa
publicznego w Polsce – analiza zmian w ciągu ostatnich 4 miesięcy.
Literatura podstawowa:
M. Kamiński, W. Kuźniar, M. Leszczyński, M. Lisiecki, K. Machowicz, I. Oleksiewicz, P. Perz,
„Wymiar bezpieczeństwa państwa w dzisiejszym świecie”, Rambler Press, Warszawa 2016 -
rozdział I
Z. Ścibiorek, B. Wiśniewski, R.B. Kuc, A. Dawidczyk, "Bezpieczeństwo wewnętrzne.
Podręcznik akademicki", Wydawnictwo Adam Marszałek 2015 - rozdział IV, V, VI, VII
J. Gołębiewski, "Anatomia bezpieczeństwa", Difin, Warszawa 2015 - rozdział IV,
L.K. Korzeniowski, "Podstawy nauk o bezpieczeństwie", Difin, Warszawa 2017 - rozdziały 4-6
K. Machowicz, Stany nadzwyczajne jako przesłanka legalnej ingerencji w prawa człowieka w
Polsce, „Zeszyty Naukowe SGSP” 38/2009
K. Machowicz, Polityka tworzenia prawa w zakresie poprawy jakości powietrza w Polsce a
interesy przedsiębiorstw, „Przegląd Zachodni” 2020, vol. 377(4), s. 167-176
W. Fehler, K. Machowicz, Nadzór nad stosowaniem i obrotem środkami odurzającymi oraz
substancjami psychotropowymi jako element instytucjonalnego wymiaru polityki
bezpieczeństwa chemicznego w Polsce, „Colloquium” 2021, nr 2(42), s. 25-37
Literatura uzupełniająca
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. –
wyciąg
ustawa z dnia z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym
oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i
zasadach jego podległości konstytucyjnym organom
Rzeczypospolitej Polskiej- wyciąg
ustawa z dnia z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie
wyjątkowym - wyciąg
ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
- wyciąg
ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym
- wyciąg
Egzamin opisowy w formie
pisemnej.
 Państwo
1. Terytorium
2. Ludność (obywatele, mieszkańcy
niebędący obywatelami, uchodźcy,
problem migrantów zarobkowych)
3. EFEKTYWNA władza
 Obywatelstwo
Nabycie na podstawie tzw. prawa krwi (co najmniej
jeden rodzic musi mieć obywatelstwo danego
państwa, by dziecko również było obywatelem tego
państwa; niektóre państwa stawiają warunek
obywatelstwa obojga rodziców) lub prawa ziemi
(urodzenie na terytorium państwa) lub decyzji
administracyjnej właściwego organu władzy
wykonawczej (w Polsce: Prezydenta RP). W
demokratycznych państwach obywatelstwo można
utracić jedynie w drodze jego zrzeczenia się.
Polska honoruje podwójne obywatelstwo,
ale wobec swoich obywateli „widzi” jedynie
obywatelstwo polskie. Niektóre państwa
stosują zasadę pojedynczego obywatelstwa.
Dlatego by uzyskać obywatelstwo np. Austrii
czy Belgii trzeba zrzec się innego.
Bezpaństwowiec (apatryda) – osoba, która
nie ma obywatelstwa żadnego państwa
(sytuacje wojen, przewrotów politycznych –
państwo znika, a inne nie przejmuje jego
obowiązków).
Uznaje się, że człowiek musi być chroniony
przez jakieś państwo (opieka konsularna,
zabezpieczenie chorobowe itd.). Dlatego na
podstawie wielu umów międzynarodowych
apatrydzi korzystają z ochrony państwa, na
terytorium którego legalnie stale
zamieszkują.
Uchodźcy muszą opuszczać swoje ojczyste
państwa z powodów humanitarnych (obawa
przed utratą życia w czasie wojen, głodu
podczas długotrwałych klęsk żywiołowych).
Od uchodźców należy odróżniać migrantów
zarobkowych oraz osoby podróżujące.
 Efektywność władzy
Zgodnie z prawem międzynarodowym władze
II RP były legalne, ale pod koniec II wojny
światowej nie były efektywne.
Legalność władz PRL była poddawana w
wątpliwość (w latach 90-tych XX w.
dowiedziono nielegalności przejęcia władzy),
ale ta władza była efektywna. Dlatego została
uznana przez społeczność międzynarodową.
Tym samym odmówiono dalszego uznania
władzom na uchodźctwie.
Bezpieczeństwo narodowe (liczne
definicje pojęcia; poniżej ich elementy wspólne) -
Stan uzyskany w rezultacie odpowiednio
zorganizowanej obrony i ochrony przed
wszelkimi zagrożeniami militarnymi i
niemilitarnymi, tak zewnętrznymi jak i
wewnętrznymi, przy użyciu sił i środków
pochodzących z różnych dziedzin
działalności państwa.
Bezpieczeństwo publiczne (liczne
definicje pojęcia; poniżej ich elementy wspólne) -
Ogół warunków i instytucji chroniących
życie, zdrowie, mienie ludności oraz majątek
ogólnonarodowy, ustrój i suwerenność
państwa przed zjawiskami groźnymi dla ładu
prawnego, a także przed zjawiskami
mogącymi zakłócić normalne
funkcjonowanie obywateli, godzącymi w
ogólnie przyjęte normy postępowania.
Bezpieczeństwo publiczne jest także stanem
w społeczeństwie, który umożliwia jego
sprawne funkcjonowanie. Zagrożenia dla
bezpieczeństwa publicznego mogą mieć
charakter zarówno wewnętrzny, jak i
zewnętrzny, czyli mieszczą się tu ingerencje
ze strony innych podmiotów państwowych w
sprawy wewnętrzne, a także wewnętrzne
konflikty i napięcia społeczne.
Przykłady podziałów (kryteria podziałów
konstruowane w oparciu o potencjalne
źródła zagrożeń):
bezpieczeństwo militarne/pozamilitarne

bezpieczeństwo wewnętrzne/zewnętrzne

sektorowe rodzaje bezpieczeństwa: m. in.:

polityczne, informatyczne, żywnościowe,
energetyczne, ekologiczne, finansowe,
sanitarne itd.
Dziękuję za uwagę
Zagrożenia bezpieczeństwa
publicznego. Przegląd
wybranych aktualnie
występujących zagrożeń dla
bezpieczeństwa w Polsce
Kinga Machowicz
Jeśli znajdziesz się w miejscu i czasie
przeprowadzania ataku terrorystycznego, nikt nie
da Ci gwarancji przeżycia, ale zawsze możesz
zwiększyć swoje szanse…
Zanim staniesz się zakładnikiem… w Wielkiej
Brytanii. W Polsce nr 112, 997
Częstym celem terrorystów są osoby odwrócone
do nich plecami, które znajdują się na otwartej
przestrzeni.

Jeśli nie ma możliwości ucieczki przed uzbrojonym

w nóż napastnikiem, wykorzystaj meble, żeby go
do siebie nie dopuścić.

W przypadku strzałów należy schować się za

jakąkolwiek osłoną. Gdy nie można uciekać, radzi
się, by udawać martwego, a – gdy jest taka
możliwość –wysmarować krwią innej ofiary.
Jeśli staniesz się zakładnikiem… w którymkolwiek z państw
• udawaj spokój;
• trzymaj dystans - zaakceptuj to co mówi sprawca, ale nie utożsamiaj
się z tym co sprawca mówi;
• nie odmawiaj;
• nie krytykuj;
• nie ośmieszaj;
• nie groź;
• nie próbuj stosować podstępu;
• uświadom sobie brak kontroli;
• nie przyjmuj ekstremalnych postaw;
• nie wpatruj się, ale i nie unikaj kontaktu wzrokowego ze sprawcą;
• UKRADKIEM obserwuj i zapamiętuj jak najwięcej;
• w przypadku otrzymania posiłku zjedz go, abyś nie opadł z sił;
• zastanów się nad możliwością ucieczki – jakie i jak duże ryzyko
jesteś w stanie podjąć
Zagrożenia zdrowia
 Zagrożenia zdrowia:
nowotwór złośliwy (rak)
Główny zabójca XXI wieku
Grupa chorób, w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany, a
nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki.
Poza pojawieniem się nowotworu, może dojść do powstania nowotworu
złośliwego. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi (ale
najczęściej bezobjawowy) okres rozwoju choroby. U osób z rodzinną skłonnością do
nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona.
Za przyczynę tej choroby odpowiedzialny jest również nasz tryb życia i nawyki
odżywiania, czy też nałogi. Licznym gronem, które dotyka ta choroba są palacze (w
Polsce pali papierosy 31% mężczyzn i 18% kobiet). Palenie papierosów (nierzadko w
połączeniu z piciem alkoholu) jest przyczyną powstawania nie tylko raka płuc,
przełyku, gardła, jamy ustnej (45 – 60% zachorowań), ale też wielu innych m. in.
żołądka, trzustki, wątroby, nerek, pęcherza moczowego, szyjki macicy, chłoniaków i
białaczek.
 ZAGROŻENIA ZDROWIA:
NARKOTYKI I DOPALACZE
Substancje psychoaktywne, które
działają na ośrodkowy układ nerwowy.
Są to wszystkie substancje
psychotropowe, które są aktualnie
nielegalne. Regularne ich spożywanie
prowadzi do uzależnienia, a dłuższe
stosowanie może prowadzić do śmierci.
Narkotyki wywołują lub prowadzą do
różnych chorób psychicznych np.
zaburzenia osobowości, zaburzenia
nastroju, psychozy, depresja, nerwica,
stany lękowe. Człowiek po zażyciu
narkotyków staje się nieobliczalny i
powoduje duże zagrożenie dla siebie jak
i dla otoczenia, ponieważ nigdy nie
przewidzimy jego następnego ruchu.
ZAGROŻENIA ZDROWIA:
PRZEMOC FIZYCZNA
Przemoc w cyberprzestrzeni
W połowie grudnia 2018 r. nieznani hakerzy dokonali
widowiskowych włamań. Jako pierwsze ich ofiarą
padło brytyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych,
gdzie dostali się do poczty elektronicznej. Wydostano
stamtąd urzędowy projekt o nazwie „Integrity Initiative"
wspierania dziennikarzy i blogerów, niechętnie
odnoszących się do W. Putina. Ten zawinił, komu
korzyść – za pomocą starorzymskiej zasady prawnej
uchylił się od odpowiedzi jeden z rosyjskich ekspertów
od technologii internetowych, pytany o to, kto mógł
dokonać tego hakerskiego ataku.
Koniec 2020 r. to ujawnienie ataku na SolarWinds…
W styczniu/lutym 2019 r. UE przyznała, że ktoś włamał się do
poczty unijnej dyplomacji. W rezultacie opublikowano ponad
tysiąc zaszyfrowanych depesz dotyczących ocen polityki D.
Trumpa, rozmów o i z Ukrainą czy wewnątrzeuropejskich
problemów. Początkowo podejrzewano, że włamania dokonano
poprzez zarażenie wirusem poczty dyplomatów UE na Cyprze.
Później specjaliści doszli do wniosku, że włamywacze dostali się
do depesz nie poprzez unijne serwery, ale kanały łączności.
„New York Times" sugeruje, że nie był to jednorazowy atak, lecz
długotrwałe podglądanie. Na szczęście dla unijnej dyplomacji
hakerzy nie ukradli (czy może – nie opublikowali) depesz
najpilniej strzeżonych, a oznaczonych jako „Secret" i „Top
Secret". W przeciwieństwie do ataku na brytyjski Foreign Office,
Unię zaatakowali podobno nie Rosjanie, ale Chińczycy.
 Przemoc w cyberprzestrzeni - hejt
20% młodych ludzi w wieku 12-24 lata przyznało, że hejtowało
u internecie, a 43% samemu doświadczyło hejtu - wynika z
badania (2017) Global Dignity. Pokazało ono, że hejtowany
staje się czasem hejterem i na odwrót. Młodymi ludźmi łatwo
sterować; brak im dojrzałości emocjonalnej, bardzo mocno ich
opinia zależy od opinii innych osób, od tego, jak inni ich
postrzegają, istotna jest dla nich opinia innych. Tymczasem
opinia na forach może przyjąć formę trolla, czyli
zamierzonego wpływania na opinie innych osób. To czysta
manipulacja - przemoc psychiczna. Negatywnym celem
trolla jest doprowadzenie do zaostrzenia dyskusji, bądź
wręcz kłótni, agresji słownej.
 Przemoc ekonomiczna
Sprawca używa pieniędzy albo innych wartości materialnych do
zaspokojenia potrzeby władzy i kontroli partnera lub przerzuca na niego
odpowiedzialność za koszty utrzymania domu. Sprawca wykorzystuje
uzależnienie partnera od swoich dochodów lub majątku do znęcania się.
Częstą praktyką jest podejmowanie przez sprawcę działań
uniemożliwiających ofierze dostęp do konta bankowego, wydzielanie i
kontrola wydatków oraz utrudnianie podjęcia pracy lub podejmowanie
działań powodujących jej stratę. Sprawca uzależnia przekazanie środków
finansowych na utrzymanie rodziny od spełnienia jego warunków i poprzez
szantaż zmusza partnera do uległości i posłuszeństwa. Przemocą
ekonomiczną jest też kontrolowanie dostępu do opieki zdrowotnej,
zatrudnienia, edukacji, wyłączenie z podejmowania decyzji finansowych,
brak uprawnień do posiadania, korzystania oraz rozporządzania rzeczami.
Przemocą ekonomiczną jest również niszczenie rzeczy osobistych lub
stanowiących wspólną własność, pozostawienie bez opieki osoby, która z
powodu choroby, wieku, bądź niepełnosprawności nie może samodzielnie
zaspokoić niezbędnych potrzeb.
Zagrożenia środowiska naturalnego
Zagrożenia środowiska naturalnego - c.d.
Co dziesiąty użytkownik ma to samo hasło do
bankowości elektronicznej, poczty e-mail,
Facebooka i w kilku jeszcze innych miejscach w
sieci. Biorąc pod uwagę to, że nie mamy kontroli
nad miejscem przechowywania tych danych oraz
nad ich ochroną, to jak zaproszenie złodzieja do
środka. Wystarczy bowiem, że uda mu się dostać
na nasze konto mailowe. Będzie wiedział już o nas
wszystko. Hasło jest bezpieczne tylko i wyłącznie
w naszej głowie. Nawet, jeśli nie zanotujemy go na
kartce, ale będzie zapisane w pliku na dysku, to
tak, jakby go nie było. Wystarczy jeden wirus lub
program szpiegujący i tracimy wszystko.
Hasło powinno być trudne, złożone z licznych
znaków, w tym specjalnych, powinno się je
zmieniać raz na dany okres, najlepiej na zupełnie
inne - zasady te pochodzą sprzed ponad dekady.
Jak pisze „The Wall Street Journal”, są już
nieaktualne. Stwierdza to nie kto inny, lecz sam ich
autor, 74-letni Bill Burr. - Dziś żałuję, że je
wymyśliłem - mówi. Przed ponad dekadą pracował
w National Institute of Standards and Technology.
To organizacja rządowa, laboratorium badawcze,
będące częścią amerykańskiego Departamentu
Handlu, zajmujące się wspieraniem i
standaryzacją technologii.
Dziś NIST ma już nowy zestaw reguł, który
zbudował od podstaw. Hasła powinny być długie,
ale łatwe do zapamiętania, powinno się je
zmieniać w przypadku pojawienia się jakiegoś
znaku zwiastującego włamanie. Jeśli jednak
zamierzamy zastosować powszechnie używane
wyrazy, to stwórzmy z nich zlepek kilku słów, np.
TrudneJestToHaslo.
Polecanym przez specjalistów rozwiązaniem są
też menadżery generujące zaszyfrowane hasła.
Jednak w ich przypadku użytkownik wciąż musi
wymyślić i zapamiętać jedno, silne hasło
"parasolowe". Niezależnie od przyjętej metody
tworzenia hasła, a zatem i jego stopnia
skomplikowania, zawsze (!) należy włączyć
weryfikację dwuetapową (np. hasło i kod z
SMS-a czy aplikacji), jeśli tylko dany serwis to
umożliwia.
James Stavridis, emerytowany amerykański
admirał, który był naczelnym dowódcą NATO do
2013 r., powiedział, że paraliż Sojuszu okazał się
najbardziej widoczny, kiedy najmniej możemy
sobie na niego pozwolić – chodzi o wojnę
hybrydową, obszar, co do którego wszystkie strony
zgadzają się, że stanowi poważne zagrożenie dla
stabilności systemów demokratycznych. (Wojna
hybrydowa to cyberataki i dezinformacja, czyli
taktyki, jakie według zachodnich rządów, Rosja
miała stosować podczas wyborów prezydenckich
w USA w 2016 r. i przed referendum o brexicie).
Dziękuję za uwagę