Na.

6 2016

34567

Ukweli Kuhusu
Maono ya Mbinguni
 Kila Toleo Linachapishwa: 58,987,000
34567 Katika LUGHA 282 Na. 6 2016

Vol. 137, No. 16 SWAHILI

GAZETI HILI, Mnara wa Mlinzi, lina-

UNA MAONI GANI?
mheshimu Yehova Mungu, ambaye Ikiwa ungeambiwa ueleze kuhusu hali ya
ndiye Mtawala Mkuu wa ulimwengu.
Linawafariji watu kwa habari njema
mbinguni, ungesemaje?
kwamba hivi karibuni Ufalme wa Mu- Yesu anaweza kutusaidia kujua hali
ngu ulio mbinguni, utakomesha uovu
wote na kuigeuza dunia kuwa paradi- ya mbinguni kwa sababu alisema hivi:
so. Linawatia moyo watu wamwamini “Mimi ninatoka kwenye makao ya juu.”
Yesu Kristo, ambaye alikufa ili tupate —Yohana 8:23.
uzima wa milele na ambaye sasa
anatawala akiwa Mfalme wa Ufalme Gazeti hili la Mnara wa Mlinzi linaeleza
wa Mungu. Gazeti hili limekuwa liki- mambo ambayo Yesu na Baba yake
chapishwa tangu 1879 na si la kisia- wamefunua kuhusu hali ya mbinguni.
sa. Linashikamana na Biblia ambayo
ndiyo msingi wake.

Gazeti hili haliuzwi. Ni sehemu ya Ukweli Kuhusu Maono ya Mbinguni

kazi ya elimu ya Biblia ya ulimwe-
nguni pote inayotegemezwa kwa Ukweli Kuhusu Wale Wanaoishi Mbinguni 3
michango ya hiari.
Maono Kuhusu Wale Wanaoishi Mbinguni 4
Ikiwa ungependa kutoa mchango,
tafadhali tembelea tovuti ya
www.jw.org/sw.
PIA KATIKA TOLEO HILI
Isipokuwa iwe imeonyeshwa vingine, Maandiko
yamenukuliwa kutoka katika Biblia Takatifu Mambo Tunayojifunza Kutokana na
—Tafsiri ya Ulimwengu Mpya.
Ndege wa Mbinguni 8
Je, ungependa kupata habari zai- ´
di au kujifunza Biblia nyumbani `
Lefevre d’Etaples—Alitaka Watu wa Kawaida
kwako bila malipo?
Waelewe Neno la Mungu 10
Tembelea www.jw.org/sw au utu-
me ombi lako ukitumia moja ya Simulizi la Maisha
anwani zilizo hapa chini. Nilipokea Kweli ya Biblia Bila Kuwa na Mikono 13
Biblia Inasema Nini? 16

The Watchtower (ISSN 0043-1087) Issue 16

November 2016 is published monthly with an
additional issue published in January, March, May,
s SOMA HABARI ZAIDI KWENYE INTANETI

July, September, and November by Watchtower

Bible and Tract Society of New York, Inc.;
MAJIBU YA MASWALI MENGINE
L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, YA BIBLIA
Secretary-Treasurer; 1000 Red Mills Road, Wallkill,
NY 12589-3299, and printed by Watch Tower Bible Je, Mungu Alimuumba Ibilisi
and Tract Society of South Africa NPC, 1 Robert
Broom Drive East, Rangeview, Krugersdorp, 1739. Ili Atujaribu?
5 2016 Watch Tower Bible and Tract Society
(Tafuta kwenye MAFUNDISHO YA BIBLIA ˛

r
of Pennsylvania. Printed in South Africa.
MAJIBU YA MASWALI YA BIBLIA)
HABARI KUU

UKWELI KUHUSU WALE WANAOISHI

MBINGUNI
Je, umewahi kujiuliza ni nani wanaoishi mbinguni? Watu
wengi hujiuliza swali hilo. Kwa miaka mingi watu wamekuwa na
makisio mbalimbali kuhusu hali ya mbinguni. Baadhi ya watu
huamini kwamba mababu waliokufa huishi huko na wanapaswa
kuheshimiwa. Wengine hufikiri kwamba ni mahali ambako malaika
na watu wema waliokufa huishi kwa amani na furaha tele. Ilhali
wengine huamini kwamba mbinguni ni makao ya mamilioni ya
miungu.

Watu wengi huamini kwamba hatuwezi kuelewa
hali ya mbinguni kwa kuwa hakuna mtu aliye-
shuka duniani na kueleza ukweli kuhusu mbi-
nguni. Hata hivyo, maoni hayo hayafai. Yesu
Kristo aliishi mbinguni kabla ya kuja duniani.
Aliwaambia hivi viongozi wa dini katika karne ya
kwanza: “Nimeshuka kutoka mbinguni kufanya,
si mapenzi yangu, bali mapenzi yake aliyenitu-
ma.” Yesu aliwaeleza mitume wake kuhusu hali
ya mbinguni aliposema hivi: “Katika nyumba ya
Baba yangu mna makao mengi.”—Yohana 6:38;
14:2.
Kwa kweli, Mungu ambaye jina lake ni Yeho-
va, ndiye baba ya Yesu, na “makao” yake ni mbi-
nguni. (Zaburi 83:18) Hivyo, Yehova Mungu na
Yesu Kristo ndio wanaoweza kutueleza ukweli.
Waliwafunulia watumishi waaminifu wa zamani
habari nyingi kuhusu hali ya mbinguni kupitia
maono.
Makala inayofuata itazungumzia baadhi ya
maono yaliyo katika Biblia ambayo wanadamu
walipokea. Unapochunguza maono hayo, ku-
mbuka kwamba makao ya mbinguni ni tofauti
na makao ya duniani, hakuna vitu tunavyoweza
kugusa au kuona. Kwa sababu hiyo, Mungu ali-
tumia maono rahisi ili kutusaidia kuelewa. Mao-
no hayo yatatusaidia kuwajua wale wanaoishi
katika “makao” ya mbinguni.

Na. 6 2016 3
MAONO KUHUSU WALE WANAOISHI
MBINGUNI
Biblia inataja maono yenye kustaajabisha ambayo yanatusaidia kuelewa jinsi makao
ya kiroho yalivyo. Tunakutia moyo uchunguze kwa makini maono hayo. Ingawa baadhi
ya mambo katika maono hayo si halisi, yatakusaidia kuwajua wale wanaoishi
mbinguni na jinsi wanavyohusika maishani mwako.
YEHOVA NDIYE MKUU ZAIDI
“Kiti cha ufalme kilikuwa mahali pake mbi-
nguni, na kuna yule aliyeketi juu ya kile kiti cha
ufalme. Na yule aliyeketi, kuonekana kwake ni
kama jiwe la yaspi na jiwe jekundu la thamani,
na upinde wa mvua ambao kuonekana kwake ni
kama zumaridi unakizunguka kile kiti cha ufal-
me.”—Ufunuo 4:2, 3.
“Naye alikuwa na mwangaza kuzunguka pa-
nde zote. Kulikuwa na kitu kinachoonekana
kama upinde ambao hutokea katika wingu ku-
bwa katika siku ya mvua. Hivyo ndivyo ulivyo-
kuwa mwangaza uliozunguka pande zote. Kuli-
kuwa ni kuonekana kwa mfano wa utukufu wa
Yehova.”—Ezekieli 1:27, 28.
Maono hayo ya mtume Yohana na nabii Ezekieli
yanaonyesha utukufu wa Mungu Mkuu Zaidi, Ye-
hova, na tunaweza kuyaelewa kwa sababu yanata-
ja vitu tunavyojua, kama vile, mawe ya thamani ye-
nye kung’aa, upinde wa mvua na ukuu wa kiti cha
enzi. Maono hayo yanaonyesha kwamba makao ya
Yehova yanavutia na ni matulivu sana.
Ufafanuzi huo kumhusu Mungu unapatana na
maneno haya ya mtunga zaburi: “Kwa maana Ye-
4 MNARA WA MLINZI
hova ni mkuu na wa kusifiwa sana. Ni mwenye kuo-
gopesha kuliko miungu mingine yote. Kwa maana
miungu yote ya vikundi vya watu ni miungu isiyo
na thamani; lakini Yehova, amezifanya mbingu.
Utukufu na fahari ziko mbele zake; nguvu na uzu-
ri zipo katika patakatifu pake.”—Zaburi 96:4-6.
Licha ya kwamba Yehova ni Mkuu Zaidi, ana-
tualika tumkaribie kupitia sala na anatuhakikishia
kwamba atatusikiliza. (Zaburi 65:2) Mungu anatu-
penda na kutujali sana hivi kwamba mtume Yoha-
na aliandika hivi kwa unyofu: “Mungu ni upendo.”
—1 Yohana 4:8.
YESU ANAISHI MBINGUNI
“[Mwanafunzi Mkristo Stefano], akiwa ame-
jaa roho takatifu, akakaza macho mbinguni,
akaona utukufu wa Mungu na wa Yesu akiwa
amesimama kwenye mkono wa kuume wa Mu-
ngu, naye akasema: ‘Tazameni! Ninaziona mbi-
ngu zimefunguka na Mwana wa binadamu aki-
wa amesimama kwenye mkono wa kuume wa
Mungu.’ ”—Matendo 7:55, 56.
Kabla ya ono hilo, Yesu alikuwa ameuawa kuto-
kana na uchochezi wa viongozi Wayahudi ambao
sasa Stefano alikuwa akizungumza nao. Ono hilo
lilithibitisha kwamba Yesu alikuwa amefufuliwa na
kupewa cheo cha juu. Mtume Paulo alieleza hivi:
‘[Yehova] alimfufua [Yesu] kutoka kwa wafu na
kumketisha kwenye mkono wake wa kuume katika
mahali pa kimbingu, juu zaidi kuliko kila serikali
na mamlaka na nguvu na utawala na kila jina lina-
lotajwa, si katika mfumo huu wa mambo tu, bali
pia katika ule ujao.’—Waefeso 1:20, 21.
Zaidi ya kueleza kuhusu cheo chake cha juu,
Maandiko yanaonyesha kwamba, kama alivyo Ye-
hova, Yesu anawajali sana wanadamu. Alipokuwa
duniani, Yesu aliwaponya wagonjwa, walemavu, na
kufufua wafu. Pia, alionyesha kwamba anampenda
sana Mungu na wanadamu kwa kutoa uhai wake
uwe dhabihu. (Waefeso 2:4, 5) Hivi karibuni, Yesu,
akiwa kwenye mkono wa kuume wa Mungu, atatu-
mia mamlaka yake kuwaletea wanadamu watiifu
hapa duniani baraka nyingi.
MALAIKA WANAMTUMIKIA MUNGU
Nabii Danieli alisema hivi: “Nikaendelea ku-
tazama mpaka viti vya ufalme vikawekwa na
Mzee wa Siku [Yehova] akaketi. . . . Kulikuwa
na maelfu elfu walioendelea kumtumikia, na
elfu kumi mara elfu kumi walioendelea kusi-
mama mbele zake.”—Danieli 7:9, 10.
Katika ono hilo, Danieli aliona maelfu ya malai-
ka wakiwa mbinguni. Bila shaka, hilo lilikuwa ono
lenye kustaajabisha sana! Malaika ni viumbe wa ki-
roho wenye utukufu, nguvu, na akili nyingi. Malai-
ka hao wanatia ndani maserafi na makerubi. Biblia
inawataja malaika zaidi ya mara 250.
Malaika si wanadamu walioishi duniani zamani.
Mungu aliwaumba malaika muda mrefu kabla ya
kuwaumba wanadamu. Dunia ilipoumbwa, malai-
ka walipaaza sauti na kushangilia.—Ayubu 38:4-7.
Malaika waaminifu wanamtumikia Mungu kwa
kushiriki katika kazi muhimu inayofanywa du-
niani, yaani, kuhubiri habari njema za Ufalme wa
Mungu. (Mathayo 24:14) Katika maono, mtume
Yohana aliona jinsi malaika wanavyoshiriki katika
kazi ya kuhubiri, na aliandika hivi: “Nami nika-
mwona malaika mwingine akiruka katikati ya mbi-
ngu, naye alikuwa na habari njema ya milele ili
aitangaze kuwa habari za furaha kwa wale wanao-
kaa duniani, na kwa kila taifa na kabila na lugha
na watu.” (Ufunuo 14:6) Ingawa siku hizi malaika
hawazungumzi na wanadamu kama zamani, wao
Na. 6 2016 5
huwaongoza wahubiri wa habari njema kuwahubi-
ria watu wanyofu.
SHETANI HUPOTOSHA MAMILIONI YA WATU
“Na vita vikatokea ghafula mbinguni: Mikae-
li [Yesu Kristo] na malaika zake wakapigana na
yule joka mkubwa, naye joka mkubwa na ma-
laika zake wakapigana lakini hakushinda, wala
mahali hapakupatikana mbinguni kwa ajili yao
tena. Kwa hiyo yule joka mkubwa akatupwa
chini, yule nyoka wa zamani, yeye anayeitwa
Ibilisi na Shetani, anayeipotosha dunia nzima
inayokaliwa; akatupwa chini duniani, na malai-
ka zake wakatupwa chini pamoja naye.”—Ufu-
nuo 12:7-9.
Kuna wakati ambapo mbinguni hakukuwa na
amani. Mwanzoni kabisa mwa historia ya wanada-
mu, malaika mmoja alitamani kuabudiwa na hivyo
akamwasi Yehova na kuwa Shetani, jina linalomaa-
nisha “Mpinzani.” Baadaye, malaika wengine wa-
liasi pia nao wakawa roho waovu. Ni waovu sana,
nao humpinga Yehova na wamewapotosha watu
wengi wasifuate mwongozo wenye upendo wa Ye-
hova.
Shetani na roho wake ni waovu na wakatili. Wao
ni adui za wanadamu, nao husababisha mateso
mengi duniani. Kwa mfano, Shetani aliwaua watu-
mishi na mifugo ya mwanamume mwaminifu Ayu-
bu. Kisha, akawaua watoto wote kumi wa Ayu-
bu kwa kuleta “upepo mkubwa” ambao ulivunja
nyumba walimokuwa. Mwishowe, Shetani alimpi-
ga Ayubu kwa “majipu hatari kuanzia wayo wa
mguu wake mpaka kwenye utosi wa kichwa chake.”
—Ayubu 1:7-19; 2:7.
Hata hivyo, hivi karibuni Shetani ataharibiwa.
Tangu alipotupwa duniani, anajua kwamba “ana
kipindi kifupi cha wakati.” (Ufunuo 12:12) Ni ha-
bari njema kujua kwamba Shetani ataangamizwa!
WALE WANAOTOKA DUNIANI
‘Wewe [Yesu] ulimnunulia Mungu watu ku-
toka katika kila kabila na lugha na watu na tai-
fa, nawe ukawafanya kuwa ufalme na makuha-
ni kwa Mungu wetu, nao watatawala wakiwa
wafalme juu ya dunia.’—Ufunuo 5:9, 10.
Kama vile Yesu alivyofufuliwa na kwenda mbi-
nguni, wengine pia wanaenda mbinguni. Yesu
aliwaambia hivi mitume wake waaminifu: “Ninae-
nda kuwatayarishia ninyi mahali. Pia, . . . nitakuja
tena nami nitawapokea ninyi nyumbani kwangu
mwenyewe, ili mahali nilipo mimi, ninyi pia muwe
hapo.”—Yohana 14:2, 3.
Wanadamu wanaoenda mbinguni wanaenda
huko kwa kusudi fulani. Wakiwa pamoja na Yesu,

USIWAOGOPE ROHO WAOVU

Mamilioni ya watu ni kama wa-
fungwa katika zoea la uwasilia-
ni roho nao huwaogopa sana
roho waovu. Wanatumia hirizi
na uchawi ili kujilinda. Hupaswi
kufanya mambo hayo. Biblia
inatufariji kwa kutuhakikishia
hivi: “Kwa maana, kwa habari
ya Yehova, macho yake yanae-
nda huku na huku duniani kote
ili aonyeshe nguvu zake kwa
ajili ya wale ambao moyo wao
ni mkamilifu kumwelekea
yeye.” (2 Mambo ya Nyaka-
ti 16:9) Ukimtumaini Mungu
wa kweli, Yehova, atakulinda
kwa kuwa ana nguvu kuliko
Shetani.
Ili kupata ulinzi wa Yehova,
unahitaji kujifunza mambo ya-
nayompendeza na kisha ute-
nde mambo hayo. Kwa mfano,
katika karne ya kwanza, Wakri-
sto katika jiji la Efeso walivi-
choma vitabu vyao vyote vya
uchawi. (Matendo 19:19, 20)
Vivyo hivyo, ili Mungu akulinde
unapaswa kuharibu vitu vyote
vinavyohusiana na uwasiliani
roho kama vile hirizi, na vitabu
vya uchawi.
Biblia inasema hivi: “Jitii-
sheni kwa Mungu; lakini mpi-
ngeni Ibilisi, naye atawakimbia
ninyi.” (Yakobo 4:7) Ukijitiisha
kwa Mungu na kumtumikia,
unaweza kuwa na uhakika kwa-
mba Shetani na roho wake
waovu hawatakushinda.

6 MNARA WA MLINZI
watafanyiza Ufalme ambao hatimaye utaitawala
dunia yote na kuwaletea baraka wanadamu. Huo
ndio Ufalme ambao Yesu aliwaambia wanafunzi
wake wasali kuuhusu katika sala ya mfano alipose-
ma hivi: “Baba yetu uliye mbinguni, jina lako na li-
takaswe. Ufalme wako na uje. Mapenzi yako na
yatendeke duniani kama ilivyo mbinguni.”—Ma-
thayo 6:9, 10.
Maono hayo ya kinabii yanahusu wakati ambao
MAMBO AMBAYO WALE WALIO Ufalme wa Mungu, utakaofanyizwa na Yesu na
MBINGUNI WATAFANYA wale waliofufuliwa kutoka duniani, utaangamiza
Mtume Yohana alisema hivi: “Ndipo nikasikia utawala wa Shetani na kuifanya dunia iwe paradi-
sauti kubwa kutoka katika kile kiti cha ufalme so. Mambo ambayo yamewasababishia wanadamu
ikisema: ‘Tazama! Hema la Mungu liko pamoja maumivu mengi na huzuni hayatakuwapo tena.
na wanadamu, . . . naye atafuta kila chozi kuto- Hata kifo kitaondolewa.
ka katika macho yao, na kifo hakitakuwapo Namna gani mabilioni ya watu waliokufa ambao
tena, wala maombolezo wala kilio wala maumi- hawana tumaini la kwenda kuishi mbinguni? Wa-
vu hayatakuwapo tena. Mambo ya zamani ya- kati ujao, watafufuliwa wakiwa na tumaini la kuishi
mepitilia mbali.’ ”—Ufunuo 21:3, 4. milele katika Paradiso duniani.—Luka 23:43. ˇ

Maono hayo yanatuthibitishia kwamba Yehova Mungu, Mwana wake Yesu Kristo, malaika waaminifu, na wale
walionunuliwa kutoka duniani, wanatujali sana na kuhangaikia hali yetu. Ili ujifunze mengi zaidi kuhusu ma-
mbo watakayofanya, tafadhali wasiliana na Mashahidi wa Yehova au tembelea tovuti ya, www.jw.org/sw na
upakue kitabu Biblia Inafundisha Nini Hasa?

Na. 6 2016 7
Mambo Tunayojifunza
Kutokana
na Ndege
wa Mbinguni
“Tafadhali uliza . . . viumbe vya mbinguni vyenye mabawa, navyo
vitakuambia. Ni nani kati ya hao wote ambaye hajui vema kwamba
ni mkono wa Yehova ambao umefanya haya?”—Ayubu 12:7, 9.
ZAIDI ya miaka 3,000 iliyopita, mwanamume
mwaminifu Ayubu alitambua kwamba tunaweza
kujifunza mengi kuhusu uumbaji wa Mungu ku-
pitia ndege. Tabia za ndege hufanya watumiwe
katika mifano na vielelezo. Katika Biblia, kuna
habari nyingi kuhusu ndege ambazo zinatufundi-
sha kuhusu maisha na uhusiano wetu pamoja na
Mungu. Acheni tuchunguze mifano michache.
MAHALI AMBAPO MBAYUWAYU HUJENGA VIOTA
Wakazi wa Yerusalemu waliwafahamu vizuri
mbayuwayu, ambao kwa kawaida hujenga viota
vyao chini ya paa za nyumba. Baadhi yao walije-
nga viota kwenye hekalu la Sulemani. Inaelekea
kwamba, mbayuwayu ambao kila mwaka wali-
jenga viota vyao hekaluni waliona mahali hapo
kuwa salama, na wangeweza kulea makinda yao
bila kusumbuliwa.
Mwandikaji wa Zaburi ya 84, mmoja wa wana
wa Kora, ambaye alitumikia hekaluni kwa juma
moja kila baada ya miezi sita aliona viota hivyo.
Alitamani kuwa kama mbayuwayu ambao waliku-
wa na makao ya kudumu katika nyumba ya Ye-
hova. Alisema hivi: “Jinsi ilivyo nzuri maska-
ni yako kuu, Ee Yehova wa majeshi! Nafsi
yangu imetamani sana na pia imedhoofika kwa
kutamani nyua za Yehova. Hata ndege amepata
nyumba, na mbayuwayu amepata kiota chake,
ambapo ameweka vifaranga vyake—Madhabahu
8 MNARA WA MLINZI
Korongo
yako kuu, Ee Yehova wa majeshi, Mfalme wangu
na Mungu wangu!” (Zaburi 84:1-3) Je, sisi pa-
moja na watoto wetu, tuna tamaa hiyohiyo na tu-
nathamini kushirikiana kwa ukawaida na kutani-
ko la watu wa Mungu?—Zaburi 26:8, 12.
KORONGO ANAJUA MAJIRA YAKE
Nabii Yeremia aliandika, ‘Korongo wa mbingu-
ni anajua nyakati zake.’ Bila shaka, Yeremia alie-
lewa vizuri jinsi korongo wanavyohamahama na
kupita katika Nchi ya Ahadi. Katika majira ya ku-
chipua, korongo weupe zaidi ya 300,000 husafi-
ri kutoka Afrika kuelekea Ulaya Kaskazini kupitia
Bonde la Yordani. Uwezo wao wa asili huwaweze-
sha kutambua majira ya kiangazi na hivyo kurudi
eneo lao la kutagia mayai. Kama ndege wengine
wanaohamahama, korongo “huangalia vema wa-
kati wa kila mmoja wao kuingia.”—Yeremia 8:7.
Kitabu Collins Atlas of Bird Migration kinase-
ma hivi: “Kinachostaajabisha ni kwamba kuha-
ma kwa ndege hao ni jambo la kisilika.” Yehova
Mungu amewapa ndege hekima ya kisilika ku-
tambua majira ya kuhama, lakini amewapa wa-
nadamu uwezo wa kutambua wakati na majira.
(Luka 12:54-56) Tofauti na hekima ya kisilika ya
korongo, ujuzi kutoka kwa Mungu huwawezesha
wanadamu kutambua maana ya matukio ya sasa.
Waisraeli wa siku za Yeremia hawakutambua
ishara katika siku zao. Mungu alieleza sababu

Tai
Mbayuwayu Kuku na vifaranga
iliyowafanya watende hivyo aliposema hivi: “Wa-
melikataa neno la Yehova, nao wana hekima
gani?”—Yeremia 8:9.
Leo, kuna mambo mengi yanayothibitisha
kwamba tunaishi katika kipindi ambacho Biblia
inakiita “siku za mwisho.” (2 Timotheo 3:1-5) Je,
utamwiga korongo kwa kutambua ‘majira?’
TAI HUONA MBALI SANA
Tai wametajwa mara nyingi katika Biblia, nao
walionekana kwa ukawaida katika Nchi ya Ahadi.
Akiwa kwenye kiota chake juu ya mwamba, tai
“hutafuta chakula; Macho yake huendelea kuta-
zama mbali sana.” (Ayubu 39:27-29) Uwezo wa
kuona wa tai ni wa pekee sana, hivi kwamba ana-
weza kumwona sungura akiwa umbali wa kilome-
ta moja.
Kama vile tai anavyoweza “kutazama mbali
sana,” Yehova ana uwezo wa kuona mambo ya
wakati ujao. Yehova alisema hivi: “Yeye anaye-
tangaza tangu mwanzo ule mwisho, na kutoka
zamani za kale mambo ambayo hayajafanywa.”
(Isaya 46:10) Kwa kutii mashauri ya Yehova, tu-
naweza kunufaika na hekima yake nyingi na uwe-
zo wa kuona mambo kimbele.—Isaya 48:17, 18.
Pia, Biblia inalinganisha wale wanaomtumai-
ni Mungu na tai kwa kusema: “Wale wanaomtu-
maini Yehova watapata nguvu mpya. Wataruka
juu kwa mabawa kama tai.” (Isaya 40:31) Hewa
yenye joto humwezesha tai kuruka kwa urahisi.
Mara tu anapoifikia, tai hutanua mabawa yake na
kuzunguka ndani ya mkondo huo wa hewa, na
hivyo kupaa juu zaidi na zaidi. Kwa hiyo, tai
hategemei nguvu zake kuruka na kupaa. Kama
tai, wale wanaomtumaini Yehova wanaweza ku-
mtegemea kwa kuwa ameahidi kwamba atawapa
“nguvu zinazopita zile za kawaida.”—2 Wakori-
ntho 4:7, 8.
“KAMA VILE KUKU ANAVYOKUSANYA
VIFARANGA VYAKE”
Muda mfupi kabla ya kifo chake, Yesu alisima-
ma na kutazama jiji kuu la Wayahudi. Kisha, aka-
sema hivi kwa uchungu: “Yerusalemu, Yerusale-
mu, muuaji wa manabii na ambaye huwapiga kwa
mawe wale waliotumwa kwake, ni mara ngapi ni-
litaka kuwakusanya watoto wako, kama vile kuku
anavyokusanya vifaranga vyake chini ya mabawa
yake! Lakini hamkutaka.”—Mathayo 23:37.
Kwa kawaida ndege hujitahidi sana kulinda
makinda yao. Ndege wanaojenga viota vyao
ardhini, kama vile kuku, lazima wawe macho dhi-
di ya hatari. Kuku anapomwona mwewe angani
hutoa sauti ya kuonya, na mara moja vifaranga
hukimbilia chini ya mabawa yake, mahali salama.
Pia, vifaranga wanaweza kujificha humo ili wasia-
thiriwe na mvua au jua kali. Vivyo hivyo, Yesu
alitaka kuandaa makao na ulinzi wa kiroho kwa
wakazi wa Yerusalemu. Leo, Yesu anatualika tu-
pate burudisho na ulinzi ili tusilemewe na mizigo
na mahangaiko ya maisha.—Mathayo 11:28, 29.
Kwa kweli, kuna mengi tunayoweza kujifunza
kutoka kwa ndege. Unapochunguza tabia zao,
kumbuka mifano ya Kimaandiko kuhusu viumbe
hao. Mbayuwayu hutukumbusha kwamba tuna-
paswa kuthamini nyumba ya Yehova ya ibada.
Mtegemee Mungu ili uwe na tumaini litakaloku-
wezesha kupaa kama tai. Mfuate Yesu na kupa-
ta kweli za kiroho zitakazokulinda kama kuku
anavyolinda vifaranga wake. Mfano wa korongo
na ukusaidie kuwa macho na kuelewa maana ya
matukio ya ulimwengu katika kipindi tunacho-
ishi. ˇ
Na. 6 2016 9

5 Bibliotheque nationale de France, Paris
`
Lefevre d’Etaples
ALITAKA WATU WA KAWAIDA
`
WAELEWE NENO LA MUNGU
ILIKUWA Jumapili asubuhi mwanzoni mwa
miaka ya 1520, wakazi wa Meaux, mji mdogo
ulio karibu na Paris, hawakuamini mambo wali-
yosikia kanisani. Walisikia vitabu vya Injili viki-
somwa kwa lugha yao ya asili, yaani, Kifaransa
badala ya Kilatini!
Mtafsiri wa Biblia aliyeongoza kazi hiyo, Jac-
` ´
ques Lefevre d’Etaples (Kilatini, Jacobus Faber
Stapulensis), baadaye alimwaandikia hivi rafi-
ki yake wa karibu: “Inashangaza sana kuona ji-
nsi Mungu anavyowasaidia watu wengi kuelewa
Neno lake.”
Wakati huo, Kanisa Katoliki na wanatheolojia
wa Paris walipinga kutumia Biblia zilizotafsiriwa
kwa lugha zilizozungumza na watu wengi. Kwa
hiyo, ni nini kilichomchochea Lefevre ` atafsiri
Biblia katika Kifaransa? Alifaulu jinsi gani kuwa-
saidia watu wengi waelewe Neno la Mungu?
ALITAFUTA MAANA SAHIHI YA MAANDIKO
`
Kabla ya kuwa mtafsiri wa Biblia, Lefevre ali-
jitahidi kurudisha maana ya awali ya maandishi
ya kale ya falsafa na theolojia. Alitambua kwa-
mba kwa karne nyingi maandishi ya kale yaliku-
wa yamepotoshwa. Alipokuwa akitafuta maana
sahihi ya maandishi ya kale, alianza kujifunza
kwa makini Biblia iliyokuwa ikitumiwa na Kani-
sa Katoliki, yaani, Vulgate ya Kilatini.
Kuchunguza kwa bidii Maandiko kulimfanya
afikie mkataa kwamba “kujifunza kweli za Neno
la Mungu huleta . . . furaha kubwa.” Kwa hiyo,
10 MNARA WA MLINZI
´
`
Lefevre akaacha kujifunza falsafa na kuelekeza
nguvu zake zote katika kutafsiri Biblia.
`
Mwaka wa 1509, Lefevre alitoa chapisho lililo-
linganisha tafsiri tano za Zaburi za Kilatini,1 ku-
tia ndani marekebisho yake ya Vulgate. Tofauti
na wanatheolojia wa wakati huo, Lefevre` alijita-
hidi kutafuta “maana halisi” ya Maandiko. Mbi-
nu yake ya kutafsiri Maandiko iliwachochea wa-
somi wengine wa Biblia.—Ona Sanduku “Jinsi
Martin Luther Alivyochochewa na Lefevre.”`
`
Lefevre alikuwa Mkatoliki, na aliamini kwa-
mba ingewezekana kulifanya upya kanisa iki-
wa watu wa kawaida watafundishwa Maandiko
ifaavyo. Lakini watu wa kawaida wangenufaika-
je na Maandiko, kwa kuwa maandishi hayo ma-
takatifu yaliandikwa kwa Kilatini?
TAFSIRI YA BIBLIA ILIYOPATIKANA KWA WOTE
`
Kwa kuwa Lefevre alilipenda sana Neno la
Mungu, aliazimia kuwasaidia watu wengi iweze-
kanavyo wapate Biblia. Hivyo, Juni 1523, ali-
chapisha tafsiri ya Kifaransa ya vitabu vya Injili
katika mabuku mawili madogo. Biblia hiyo ili-
gharimu nusu ya bei ya tafsiri ya kawaida, na hi-
vyo kuwawezesha watu wengi kupata Biblia.
Watu wa kawaida walifurahia sana. Wanaume
kwa wanawake walitamani sana kusoma masi-
mulizi ya Yesu katika lugha yao, na nakala 1,200
1 Kitabu Fivefold Psalter kilikuwa na tafsiri tano za Zaburi kwenye safu
tofauti na sanduku lenye majina ya cheo ya Mungu, kutia ndani Te-
tragramatoni, yaani, herufi nne za Kiebrania zinazowakilisha jina la
Mungu.
 zilizochapishwa mara ya kwanza zilikwisha baa- `
Lefevre pia alijitahidi kufunua maoni yenye
da ya miezi michache tu. makosa ya wale waliopinga kutafsiri Biblia ka-
tika Kifaransa. Alifichua unafiki wao, kwa ku-
MSIMAMO DHABITI KUELEKEA BIBLIA
` sema hivi: “Watawafundishaje [watu] kushika
Katika utangulizi wa Injili, Lefevre alieleza mambo yote ambayo Yesu aliamuru, ikiwa wa-
kwamba alitafsiri Injili hiyo kwa Kifaransa ili napinga watu wa kawaida kuona na kusoma Inji-
“washiriki wa kawaida” wa kanisa “waelewe ma- li ya Mungu kwa lugha yao wenyewe?”—Waro-
fundisho ya Injili kama wale waliosoma kwa lu- ma 10:14.
`
gha ya Kilatini.” Lakini kwa nini Lefevre alita- Haishangazi kwamba muda mfupi baadaye,
mani sana kuwasaidia watu wa kawaida waelewe wanatheolojia wa Chuo Kikuu cha Sorbonne,
mambo ambayo Biblia inafundisha?
`
Lefevre alijua vizuri kwamba mafundisho na
falsafa za wanadamu ziliathiri Kanisa Katoliki.
(Marko 7:7; Wakolosai 2:8) Aliamini kwamba
muda ulikuwa umefika wa Injili “kutangazwa uli-
mwenguni kote, ili watu wasidanganywe tena na
mafundisho ya uwongo ya wanadamu.”
5 Bibliotheque nationale de France, Paris
`

, Sanduku lenye majina ya cheo ya Mungu katika

Zaburi, kama yanavyopatikana katika kitabu
Fivefold Psalter, Toleo la mwaka 1513

Utangulizi wa vitabu vya Injili ulifunua wazi

`
tamaa ya Lefevre ya kutaka watu wote wawe
na Biblia katika lugha yao )
`
5 Bibliotheque nationale de France, Paris

Na. 6 2016 11
 `
Paris, walijaribu kumnyamazisha Lefevre. Mna-
mo Agosti 1523, walipinga tafsiri na habari za
Biblia zilizokuwa katika lugha za asili, wakidai
kuwa tafsiri hizo ni “hatari kwa kanisa.” Bila
msaada wa Mfalme wa Ufaransa, Francis wa I,
`
Lefevre angehukumiwa kuwa mwasi.
MTAFSIRI AKAMILISHA KAZI YAKE
` malizia tafsiri yake ya Biblia. Mwaka wa 1530,
Lefevre hakuruhusu upinzani mkali umvunje
moyo katika kazi yake ya kutafsiri Biblia. Mwa-
ka wa 1524, baada ya kukamilisha kutafsiri Maa-
ndiko ya Kigiriki (ambayo kwa kawaida huitwa
Agano Jipya), alitoa tafsiri ya Kifaransa ya Za-
buri, ili watu waweze kusali “kwa kujitoa zaidi
na kwa hisia nyingi.”
Mara moja, wanatheolojia wa Sorbonne walia-
`
nza kuchunguza kwa makini tafsiri ya Lefevre.
Kisha, wakaagiza tafsiri yake ya maandiko ya Ki-
giriki ichomwe moto hadharani, na wakapiga
marufuku maandishi mengine wakidai kwamba
“yanaunga mkono uasi wa Luther.” Wanatheo-
`
lojia walipomwita ili atetee maoni yake, Lefevre
aliamua kukaa kimya na kisha akakimbilia Stra-
sbourg. Akiwa huko, aliendelea kutafsiri Biblia.
Ingawa wengine waliona jambo alilofanya kuwa
ni kukosa ujasiri, yeye aliamini kwamba hiyo ili-
kuwa njia bora ya kuwajibu wale ambao hawaku-
thamini “lulu” zenye thamani za kweli ya Biblia.
—Mathayo 7:6.
Mwaka mmoja hivi baada ya Lefevre` kukimbi-
lia Strasbourg, Mfalme Francis wa I alimchagua
awe mwalimu wa mtoto wake mwenye miaka mi-
nne aliyeitwa Charles. Kazi hiyo ilimruhusu ku-
`
Biblia nzima ya Lefevre ilichapishwa jijini Ant-
werp, Ubelgiji, kwa kibali cha maliki Charles wa
Tano.1
MATARAJIO AMBAYO HAYAKUTIMIA
`
Katika maisha yake yote, Lefevre alitumaini
kwamba kanisa lingeacha mapokeo ya wanada-
mu na kurudia ujuzi sahihi wa Maandiko. Alia-
mini kabisa kwamba “kila Mkristo ana haki na
wajibu wa kusoma na kujifunza Biblia kibinafsi.”
Hiyo ndiyo sababu alijitahidi sana kuhakikisha
kwamba kila mtu anaweza kupata Biblia. Ingawa
tamaa yake ya kuona kanisa likibadilika haikuti-
mia, matokeo ya kazi yake yanaonekana. Aliwa-
saidia watu wa kawaida kujua Neno la Mungu. ˇ
1 Miaka mitano baadaye, mwaka 1535, mtafsiri Mfaransa Olivetan ´
alitoa tafsiri ya Biblia iliyotegemea lugha za awali. Alitumia sana taf-
`
siri ya Lefevre kutafsiri Maandiko ya Kigiriki.

`
Jinsi Martin Luther Alivyochochewa na Lefevre

Martin Luther alikuwa mtawa tano mkubwa kwa Luther, kwa

asiyejulikana alipoanza kuchu-
`
nguza kazi za Lefevre. Luther ali-
` `
tambua kwamba Lefevre alifafa-
nua mistari ya Biblia kwa njia
rahisi na yenye kueleweka tofauti
na wasomi wa siku zake waliotu-
mia lugha ya mafumbo. Mbinu ya
`
utafsiri ya Lefevre ilikuwa na uvu-
mtafsiri wa Biblia William Tyndale,
na Mwanaharakati John Calvin.
Ingawa Lefevre alikuwa Mkatoliki
hadi alipokufa, kazi yake ina
mchango mkubwa katika kutafsiri
Biblia na iliongoza kwenye Mare-
kebisho ya Kidini.

12 MNARA WA MLINZI
SIMULIZI LA MAISHA
Nilipokea Kweli ya
Biblia Bila Kuwa
na Mikono
LIMESIMULIWA NA BERNHARD MERTEN
Kwa kawaida watu hushikilia kitu fulani
wanapokuwa na woga. Siwezi kufanya hivyo
kwa kuwa sina mikono. Nilikuwa na umri wa
miaka saba nilipokatwa mikono ili nisife.
Mama yangu alikuwa na umri wa miaka 17 nilipo-
zaliwa mwaka wa 1960. Baba alimwacha mama
kabla ya mimi kuzaliwa. Mimi na mama tuliishi pa-
moja na babu na bibi (nyanya) katika mji mdogo
wa Burg, nchini Ujerumani Mashariki ambayo za-
mani ilikuwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Ujeru-
mani. Watu wengi katika mji huo hawakuamini
Mungu, hata familia yetu ilikuwa na maoni hayo.
Hatukuona umuhimu wa kumwamini Mungu.
Nilipoendelea kukua, nilifurahia kutunzwa vi-
zuri na Babu. Babu alinituma kufanya kazi mbali-
mbali, kama vile kukata matawi kwenye miti. Niki-
wa mtoto, nilipenda sana mambo hayo. Maisha
yangu yalikuwa yenye shangwe na furaha.
AKSIDENTI YABADILI MAISHA YANGU
Tukio fulani la kutisha lilitokea nilipokuwa na
umri wa miaka saba. Ilikuwa mwanzoni mwa mwa-
ka wangu wa pili tangu nianze shule. Nilipokuwa
njiani nikirudi nyumbani, nilipanda katika nguzo
ya umeme. Nikiwa urefu wa futi 25 (mita 8) kuto-
ka chini, nilipigwa na shoti kubwa ya umeme na
kupoteza fahamu. Nilipoamka nikiwa hospitalini,
sikuhisi uwepo wa mikono yangu. Mikono iliu-
ngua vibaya sana hivi kwamba ilihitaji kukatwa ili
kuzuia sumu isiingie kwenye damu. Unaweza ku-
wazia jinsi tukio hilo lilivyokuwa pigo kubwa kwa
mama, babu, na bibi yangu. Kwa kuwa nilikuwa
mtoto, sikuelewa vizuri jinsi ambavyo kutokuwa
na mikono kungeathiri maisha yangu.
Baada ya kulazwa hospitali kwa muda, nilianza
tena kwenda shuleni. Watoto walinitania, walini-
sukuma, na kunirushia vitu kwa kuwa sikuweza
kujilinda. Maneno yao ya ukatili na kutojali yalini-
fanya niumie sana. Hatimaye, nilihamishiwa Shule
ya Watu Wenye Ulemavu ya Birkenwerder, ni shu-
le ya bweni kwa watoto wenye ulemavu. Kwa kuwa
shule ilikuwa mbali sana na nyumbani, mama,
babu, na bibi yangu hawakuweza kunitembelea.
Nilionana nao wakati wa likizo pekee. Kwa miaka
kumi iliyofuata, nilikua bila malezi yao.
KUISHI BILA MIKONO
Nilijifunza kutumia miguu yangu kufanya kazi
mbalimbali. Wazia ukila chakula kwa uma au kiji-
ko, ukitumia vidole vya miguu! Kwa kiasi fula-
ni nilifaulu kujifunza ustadi huo. Pia, nilijifunza
kupiga mswaki na kuchana nywele kwa kutumia
Na. 6 2016 13

miguu. Hata nilitoa ishara kwa miguu nilipozu-
ngumza na watu. Naam, miguu ikawa kama miko-
no yangu.
Nilipokuwa tineja, nilipenda kusoma machapi-
sho ya sayansi. Nyakati fulani nilijiwazia nikiwa
na mikono bandia ambayo ingeniwezesha kufanya
kila kitu. Nilipokuwa na umri wa miaka 14 nilianza
kuvuta sigara. Nilihisi kwamba kuvuta sigara kuli-
fanya nijiamini na kuwa sawa na watu wengine. Ni
kama nilisema: ‘Bila shaka, mimi pia ninaweza ku-
fanya hivyo. Sigara huvutwa na watu wazima iwe
wana mikono au hawana.’
Nilikuwa mwenye shughuli nyingi na nilijihusi-
sha na utendaji wa kijamii. Nilijiunga na Free Ge-
rman Youth, chama cha Kisoshalisti kilichofadhili-
wa na serikali, nikawa karani, cheo cha juu katika
chama. Pia, nilijiunga na kikundi cha uimbaji, ni-
litunga mashairi, na kushiriki michezo ya watu we-
nye ulemavu. Baada ya kuhitimu masomo ya ufu-
ndi, nilianza kazi katika kampuni fulani kwenye
mji wetu. Nilipoendelea kukua, mara kwa mara ni-
livaa viungo vya bandia ili nionekane mtu kamili.
KUPOKEA KWELI YA BIBLIA
Siku moja nilipokuwa ninasubiri treni ili kwe-
nda kazini, mwanaume fulani alikuja na kuzu-
ngumza nami. Aliniambia niwazie wakati ambao
Mungu atanirudishia tena mikono yangu miwi-
li. Nilishangaa! Kwa kweli, nilitamani kuwa na
mikono, lakini wazo hilo lilikuwa kama hadithi
na jambo lisilowezekana! Mimi niliamini kwamba
14 MNARA WA MLINZI
Kuwahubiria
wengine habari
njema hunipa
furaha
hakuna Mungu. Kuanzia siku hiyo, nilianza ku-
mwepuka mtu huyo.
Baada ya muda fulani, mfanyakazi mwenzangu
alinialika kuitembelea familia yao. Tulipokuwa tu-
kinywa kahawa, wazazi wake walianza kuongea
kuhusu Mungu, yaani, Yehova. Kwa mara ya kwa-
nza nilisikia kwamba Mungu ana jina. (Zaburi
83:18) Hata hivyo, niliwaza hivi: ‘Ingawa wameta-
ja jina la Mungu, bado naamini hakuna Mungu.
Nitawathibitishia kwamba huo ni uwongo.’ Nikiwa
na uhakika na maoni yangu, nilikubali tuwe na
mazungumzo ya Biblia. Kwa kushangaza, nilishi-
ndwa kuthibitisha kwamba hakuna Mungu.
Kadiri tulivyochunguza unabii wa Biblia, maoni
yangu kwamba hakuna Mungu yalianza kubadili-
ka. Unabii mwingi umetimia, ingawa uliandikwa
mamia au hata maelfu ya miaka mapema. Wa-
kati fulani, tulilinganisha hali ya ulimwengu na
unabii wa Mathayo sura ya 24, Luka sura ya 21,
na 2 Timotheo sura ya 3. Kama vile dalili fula-
ni zinavyoweza kumsaidia daktari kutambua ugo-
njwa, mambo yaliyo katika unabii huo yalinisaidia
kutambua kwamba tunaishi katika kipindi amba-
cho Biblia hukiita “siku za mwisho.”1 Nilishangaa
sana. Ninajionea unabii huo ukitimia.
Niliamini kwamba yale niliyojifunza ni kweli.
Nilianza kusali kwa Yehova Mungu na nikaacha
kuvuta sigara, ingawa nilikuwa mvutaji wa sigara
kwa zaidi ya miaka kumi. Niliendelea kujifunza
1 Kwa habari zaidi kuhusu siku za mwisho, soma sura ya 9, “Je, Tu-
naishi Katika ‘Siku za Mwisho’?” ya kitabu Biblia Inafundisha Nini
Hasa? kilichochapishwa na Mashahidi wa Yehova, na kinachopatika-
na kwenye tovuti ya www.jw.org/sw.
Biblia kwa karibu mwaka mmoja. Aprili 27, 1986,
nilibatizwa kwa siri katika kidimbwi cha bafu, kwa
kuwa wakati huo Mashahidi walikuwa chini ya ma-
rufuku Ujerumani Mashariki.
KUWAHUBIRIA WENGINE
Kwa sababu ya marufuku, tulifanya ibada katika
vikundi vidogo kwenye nyumba za watu, na nili-
wajua waamini wachache tu. Bila kutarajia, niliku-
baliwa na serikali kusafiri kwenda Ujerumani Ma-
gharibi, ambako Mashahidi hawakuwa wamepigwa
marufuku. Kwa mara ya kwanza, nilihudhuria ku-
sanyiko na kukutana na maelfu ya ndugu na dada.
Hilo lilikuwa tukio la pekee sana.
Baada ya Ukuta wa Berlin kubomolewa, Ma-
shahidi wa Yehova waliondolewa marufuku. Hati-
maye, tulimwabudu Yehova Mungu kwa uhuru.
Nilitamani kufanya mengi zaidi katika kazi ya ku-
hubiri. Hata hivyo, niliogopa sana kuzungumza
na watu nisiowafahamu. Nilijiona dhaifu kwa sa-
babu ya ulemavu na kwa kuwa niliishi kwa miaka
mingi katika shule ya watu wenye ulemavu. Lakini
mwaka wa 1992, nilijaribu kuhubiri saa 60 kwa
mwezi. Nilifaulu kufanya hivyo na nilipata sha-
ngwe kubwa. Kwa hiyo, niliamua kufanya hivyo
kila mwezi na niliendelea kwa karibu miaka mi-
tatu.
Mimi hukumbuka maneno haya ya Biblia: “Ni
nani aliye dhaifu, nami si dhaifu?” (2 Wakori-
Nikiwa na mke wangu mpendwa, Elke
ntho 11:29) Kwa kuwa bado nina akili na sauti, ni-
najitahidi kuwasaidia wengine licha ya ulemavu
wangu. Kwa sababu sina mikono, ninaelewa vizuri
hali ya watu wengine wenye udhaifu. Ninajua jinsi
ambavyo wao huhisi wanaposhindwa kufanya ja-
mbo fulani wanalotaka kufanya. Ninajitahidi ku-
watia moyo. Kuwasaidia wengine kwa njia hiyo hu-
nifurahisha.
YEHOVA HUNISAIDIA KILA SIKU
Kusema kweli, nyakati nyingine mimi hushuka
moyo. Ninatamani kuwa mtu kamili. Ingawa ni-
naweza kufanya kazi nyingi za kila siku, ninatu-
mia muda, jitihada, na nguvu nyingi kuliko ili-
vyo kawaida. Ninakumbuka wazo hili kila siku:
“Kwa mambo yote nina nguvu kupitia yeye ana-
yenipa nguvu.” (Wafilipi 4:13) Kila siku Yehova
hunipa nguvu ili kufanya kazi za “kawaida.” Ni-
mejifunza kwamba Yehova ataendelea kunisaidia.
Hiyo ndiyo sababu sitaacha kumtumikia.
Yehova amenibariki kwa kunipatia familia, ja-
mbo ambalo sikufurahia nilipokuwa mtoto na ki-
jana. Nina mke mzuri sana, Elke, ambaye ana upe-
ndo na huruma. Kwa kuongezea, nipo kwenye
familia ya ulimwenguni pote ya mamilioni ya Ma-
shahidi wa Yehova ambao ni ndugu na dada zangu
wa kiroho.
Pia, ninafarijiwa sana na ahadi ya Mungu ya Pa-
radiso, atakapofanya “vitu vyote kuwa vipya,” ku-
tia ndani mikono yangu. (Ufunuo 21:5) Ninaele-
wa ahadi hiyo vizuri sana ninapotafakari mambo
ambayo Yesu alifanya alipokuwa duniani. Kwa
muda mfupi tu, alimponya kilema na kurudisha si-
kio la mtu lililokuwa limekatwa. (Mathayo 12:13;
Luka 22:50, 51) Ahadi za Yehova na miujiza ya
Yesu hunipa uhakika kwamba hivi karibuni nita-
kuwa tena mtu kamili.
Hata hivyo, baraka kubwa zaidi ni kumjua Yeho-
va Mungu. Yeye amekuwa baba na rafiki yangu,
nguvu na mfariji wangu. Ninahisi kama Mfalme
Daudi aliyeandika hivi: “Yehova ni nguvu zangu
. . . Nami nimesaidiwa, hivi kwamba moyo wangu
unashangilia.” (Zaburi 28:7) Hii ndio kweli amba-
yo ninataka kuishikilia maishani mwangu. Nimei-
pokea bila kuwa na mikono. ˇ
Na. 6 2016 15
BIBLIA INASEMA NINI?

Je, Mungu husikiliza sala zote?
JE, ANAJIBU SALA ZA . . .
˙ Kila mtu
˙ Baadhi ya watu
˙ Hamjibu yeyote
BIBLIA INASEMA HIVI
“Yehova yuko karibu na wote . . . wanaomwitia
yeye katika ukweli.”—Zaburi 145:18.
MAMBO MENGINE TUNAYOJIFUNZA KATIKA BIBLIA
˙ Mungu hasikilizi sala za watu wasiomtii.
(Isaya 1:15) Hata hivyo, wanaweza ‘kunyoosha
mambo’ kati yao na Yehova kwa kubadili njia zao.
—Isaya 1:18.
˙ Ili Mungu ajibu, ni lazima sala ipatane na
matakwa yake yanayotajwa katika Biblia.
—1 Yohana 5:14.
Je, unapaswa kusali ukiwa katika
mkao fulani hususa?
BAADHI YA WATU WANAAMINI kwamba wanapaswa
kupiga magoti, kuinamisha kichwa, au kuweka
mikono pamoja wanaposali. Wewe una maoni
gani?
BIBLIA INASEMA HIVI
Mungu alisikiliza watu waliosali wakiwa ‘wame-
keti,’ ‘wamesimama,’ ‘wamelala kifudifudi,’ au
‘kupiga magoti.’ (1 Mambo ya Nyakati 17:16;
2 Mambo ya Nyakati 30:27; Ezra 10:1; Mate-
ndo 9:40) Mungu hahitaji tuwe katika mkao
fulani hususa tunaposali.
NI NINI KINGINE TUNACHOJIFUNZA KATIKA BIBLIA?
˙ Mungu huwasikiliza watu wanyenyekevu.
—Zaburi 138:6.
˙ Unaweza kusali kwa lugha yoyote au hata
kimyakimya.—2 Mambo ya Nyakati 6:32, 33;
Nehemia 2:1-6.

Tafadhali nitumieni kitabu LUGHA

Biblia Inafundisha Nini Hasa? JINA
Kwa habari zaidi, soma sura ya 17 ANWANI
ya kitabu hiki, kilichochapishwa na
Mashahidi wa Yehova
BIBLIA
INAFUNDISHA Pia, kinapatikana
NINI Hasa? kwenye www.jw.org/sw
Ili upate anwani zetu, tazama ukurasa wa 2

s
n Pakua
matoleo yaliyotangulia p kwenye intaneti katika
gazeti hili na Biblia inapatikana Tembelea
www.jw.org/sw,
o bila malipo
wp16.6-SW

lugha zaidi ya 130 au tumia alama hii

160914

kufungua Tovuti yetu