Ortografia e gramatica Pigina Principal / Cursos / DEPARTAMENTO / Lingua Literatura Galegas / GALEGO J / O-VERRO. O VERBO Gramitice As peritasis verbas son complexes verbais (sintagmas verbais) formados por dias ou tes palabras -verbo auniliar en forma consugada, -verbo auxiliade en forma non conxugada: infinitive, xerundio ou partcpi: pode aparecer un nexo entre ambos: - preposicions de, a, para, por ua conxunelén que non o deches amofiado, deberemos de amafiola tes que amaiala Este complexe verbal presenta nidade formal signifiacin conmunts -0-verbo auxliar porta o significado gramaticak nimero e persoa, modo e tempo: -0 awillade dé o significado lxica, de cous verbos (sei comer, quedou pensando), nas que 0 verba auxillar ou comeugade conserva 0 A diferencia con auteas combinaciéns semell 00 significado, nas perfrases non achege significado léxco: dav amariado (nada dou), tes que ama (nada tes). ‘Segundo o significado, ciferenciamos as seguintes clases 1. TEMPORAIS de 04 Indican futur Jnminenca (algunhas aportan © matiz de intencién). $6 se constien con infintivo, Ir + infinitive: vou ira Muros, vou comer (intencién) Eater 9 castelenismo: “vou gira Muros, "vou a come. Estar a/para + infinitive: esté para chegar, est a caer. esta caer pode ser tamén aspectualimperfectiva: esté caenda, Haber (de) + infinitive: he (de) avisar, habemos (ae) facelo. Haber (oretérite) (de) + infinitive: houbo (de) caer, houben (de) merrer India iominencia non cumprida no pasado, Hai quen a considera aspectualmperfectva, Querer + finitives Con verbos referidos & meteorolona: parece que quere chover Cando o suxeito é unser inanimado: 35 rossiras queren agromar. 2. MODAIS Indican obrigacién ou probabilidade, Sé se constrden con infinitive 2.1. Obrigativas Hai que + infinitive: ha que estudrhai que gafar como sexo. Haber (de) + infinitive: has (Se) facero que manden, Ter que/de + infiniti: tedes que evo, ta de ser as, Deber (de) + infinitiva: deben (de) esforzarse mdi 22. Hipotésicas:Haber (de) + infinitive: han (de) ser os doce, ha (de) facelo urna hora. Deber (de) + infinitive: debeu (de) pasar algo, Poder + infinitive (grobabildade): pode ter corenta anes, pod falar 3. ASPECTUAIS: 3.4. Umperfectivas:Indican accién nan acabada, an desenvolvementa Constrdense con xerundio o¥ infinitive xerundial Estar + xerundio ou a + infinitive estétrabollondo, esté a traballar Andar + xerundio ou @ +infinitive: anda falando, onda « far evar + xerundio ou a + infinitive: leva hors flando/a falar Seguir + xerundie: ainda andas amolando? {r+ xerundia: mos indo, vou fartande de ti. Vir + xerundio: va cantando coma se nado, Poden indicar un paces gradual vase achegando) ou ter un matiz ceterativa (leva moitos anos adestrando) 32. Parfactivas:Expresan a accién como acahada, un process ematada unto coas reitrativas constriense con gartcni. Acabor de + infinitive: ocabo de chegar, acabei de ler 0 poem Delxar(se) de + infinitive: 20 verme devxou de fochicar na gabeta, Dar + participio:custoume, per dei rematade; non dan acabado a obra, Levar + participi:leve andade moite mundo, moit lve aturade Tamén valor eiterativa: moitos exomes evo feito, Ter + participie:sinto nan ter chegado 0 tempo Tamén valor iterative: moias tei fo Ir participio:comifo xa vai anddo, 33, Relterativas: Expresan a repeticion dunha accién Volver + infinitive: volveulle dar unha recaida, volvereicho dice Nunca con prep: valve estar de mode /* valve a estar de moda, Ter + participio:téfocha dito moitas veces, moitas lle tea contade, Levar + partieipio: motos luas lev matado, 34.Incoativas:Expresan o inicio dunha accién. Comezar/empezar a + infinitive: empezou a nevar Botar(se) a + infinitive: btouse @ chorar,botamos tados a corre Pofierse a + infinitive: e vai e ponse a berar Dar en + infinitive: de en fale e fla... enon paraba Romper a +infinitivo: 20 olla rompeu a rc 35, Tarminativas Indican 9 accién no seu remat. CChegara + infinitive: chegou a dicr que eras parv Vira + infinitive: 20 final ve a descubrrse a verdode Acabar por + infinitive: acabou por se onoxor 4.VOZ PASIVA: Ser + participio (a deciaracin fo lida polo secretara) Pode considerarse una perfrase ou analizarse como unha oracin simple atributive (0 partcpio seria o atrbuto).€ de uso moi escaso na escrta e case inexistente Ia lingua oral + PESOS E MEDIDAS