SAYILAR

SAYILAR
•

Doğal sayılar 0 'dan sonsuza kadar devam eder .

0,1 2. 3,4 , .
5 .
6 . . . . .
.
11,12 ,
. . .

•
sayma sayıları 1 'den sonsuza kadar devam eder .

1,2 3. 4,5 , .
. . .
.
21,22 ,
. . .

'
•
Tüm sayılar -
0 dan + • 'a kadar devam eder .

. . .

,
-3 , -2 -1
, ,
0,1 . 2,3
•
Rasyonel sayılar :

{ a. b C- Z .
b ≠ 0 !ç!n § şekl"nde yazılan yazılardır } .

•
İrrasyonel sayılar :

Ç. , F. 1T , e. . . _

•
Karmaşık sayılar :

¢ =
{ koord!nat düzlem! üzer!ndek! tüm sayılardır }

SIFIR :

Rakam doğal sayı rasyonel sayı

,
,
ve

tam sayıdır !

•
Toplamları ver#len sayının çarpımlarının EN BÜYÜK değer# bulunurken son
sayıları b#rb#r#ne yakın
•
Toplamları ver#len #k# sayının çarpımlarının EN KÜÇÜK değer" bulunurken →a sayıları b#rb#r#nden uzak

•
Çarpımları ver#len #k# sayının toplamının EN BÜYÜK değer# bulunurken → sayıları b#rb#r#nden uzak

SEÇMELİYİZ .

Ardışık sayılarda ter#m sayısı TEK #se toplam ter#m#n sayısına bölümü
ortanca sayıyı ver#r .

Ardışık sayılarda ortanca ter#m EN BÜYÜK sayı #le EN KÜÇÜK sayının

toplamının yarısıdır .

Ardışık sayılarda ter#m sayısı ÇİFT #se toplamın ter#m sayısına bölümünün
#k# katı EN KÜÇÜK ve EN BÜYÜK sayının toplamını ver#r .

TEK -
ÇİFT SAYILAR :

2 #le tam bölüneb#len sayılar → ç#ft

2 #le tam bölünemeyen sayılar -0 tek

⑧ Ardışık İk# tam sayının çarpımı ç#ftt#r .

Ç#ft b#r sayının bütün Kuvvetler#

ÇİFT DEĞİLDİR !
Mesela
2-2=41
→
 ARDIŞIK TAMSAYILAR
n C- Z Olmak üzere →
{ . . .
.
n -3 ,
n -2 , n -1 , M ,
n -11 ,
tl+2 .
. . .

}
şekl#nde #fade ed#len sayılardır .

ARDIŞIK sayılar arasındak# fark büyüklük sırası bel#rt#lmed#yse da#ma -1-1 'd#r .

bulunur
Ardışık sayıların toplamı ver#l#rse toplam ter#m sayısına bölünerek ortanca sayı .

Ter#m sayısı :

Toplamları ver#lmed# yse :

Ardışık sayılarda

Ardışık Ç#ft sayılarda

→
n.n#-1.nu
→ 2h ,
2h -12
.

,
. . .

2h -14 ,
. . .
son-YI.!n?-p!atkrk-er!m- +1

ARDIŞIK tek sayılarda → 2h -11 .

2h -13 ,
2h +5 ,
_ . _

Olarak #şlem yapılır .

Ter#mler Toplam :

( sonl-er!mz-!lk-er!m-y.!e r#m
sayısı

BÖLME BÖLÜNEBİLME- :

A. B. C ve K doğal sayılardır .

Bölünen K < B

AFB
A →

B → Bölen A = ( B. C) + K
C [ Bölüm
değ"şeb"l"r
→
K < C #se B ve C yer .

K → Kalan

BÖLÜNEBİLME KURALLARI :

2 #le bölüneb#lme → son basamağı { 0,2 ,

4. 6,8 }
3 #le bölüneb#lme → rakamları toplamı 3 ve 3 'ün katı olanlara bölünür .

4 #le bölüneb#lme → son #k# basamak 00 ya da 4 'Ün katı olmalıdır .

5 #le bölüneb#lme → son basamak 0 ya da 5 '#n katı olmalıdır .

6 #le bölüneb#lme → 2 ve 3 'e bölüneb#len sayılar 6 #le de bölünür .

7 #le bölüneb#lme →
sağdan sola doğru 3 'er 3 'er gruplama yapılır .

abcdef 9h 3A + b- [ 2C -139 + e) + [ 2ft 39th ] = 7k

d. btddbtvb
31 231 231 K C- Z şartını sağlıyorsa 7- #le tam bölünür .

www.
+ -
+

8 #le bölüneb#lme → son 3 basamak 000 Ya da 8 '#n katı Olmalıdır .

9 #le bölüneb#lme → rakamları toplamı 9 ya da 9 'Un katı Olmalıdır .

10 #le bölüneb#lme →
son basamağı 0 Olan sayılar 10 #le tam bölünür .

11 #le bölüneb#lme →
sağdan sola doğru tek tek + ,
-

,
+ ,
-

,
+ .
. . .
#le çarpılarak toplanır .

abcdef = a- b + c- D= 11k , KEZ

+ -
+ -
+ -
 ASAL SAYILAR
• 1 ve kend#s#nden başka bölen# Olmayan 1 'den büyük sayılara den#r .

• En KÜÇÜK ve tek ç#ft asal sayı 2 'd#r .

• Asal sayılar sonsuzdur .

•
Asal sayıların formülü yoktur .

ARALARINDA →
1 'den başka bölen# Olmayan 2 Ya da daha fazla sayıya den#r .

AGA , g. Ay , LAR 9. sayıların aralarında asal Olması #ç#n asal Olmalarına gerek yoktur .

a #le b aralarında asal ve ✗ #le y aralarında asal #se ,

a- ✗
f- -5
-

d#r
'
= .

b =
y

BÖLEN SAYISI : a. b. C farklı asal sayılar ,

✗ , Y,Z poz!t!f tam sayılar #se ,

A- = a? by.cz
Poz!t!f tam bölen sayısı → (✗ +1) .ly -11 ) (2-+1) .

Negat!f tam bölen sayısı → (✗ +1) .ly -111 . (2-+1)

Tam bölen sayısı → 2. (✗ +1) .
( y -11 ) (2-+1)
.

tam bölenler#n#n
'
→ A nın poz!t!f toplamı :

✗ +1 -11 2- +1
1- a 1- by 1- [
- • - • -

1- a 1- b 1- C

→ Poz#t#f tam bölenler çarpımı →

P.zB.cz
A

→ A 'dan küçük ya da A 'ya eş#t olan ,

A #le aralarında asal olan poz#t#f tam sayıların
sayısını ACX) #le #fade edersek :

AW = A.
f- :-) f- 5) ( ÷ ) . •
1-

→ A 'dan küçük ya da A 'ya eş#t olup aralarında da asal olan poz!t!f tam sayıların toplamı :

¥ . AK)

POZİTİF TEK BÖLEN : Asal çarpanlarına ayrıldıktan sonra tabanı ç#ft olan atılır

ve ger#ye kalanların poz!t!f bölen sayılarına bakılır .

POZİTİF ÇİFT BÖLEN : Poz#t#f tam b#lenlerden poz!t!f tek bölenler çıkarılarak bulunur .

Ya da 2 parantez!ne alınarak hesaplanır .

A- 2. (✗ bölen sayısı
↳ poz!t!f
=
 FAKTÖRİYEL
1 'den n 'ye kadar olan doğal sayıların çarpımına n ! den#r .

N ! = n.IN 1) ( n 2)
-
.
-
. . . .
3.2.1

1! = 1

2! = 2.1

3! = 3.2.1

4! = 4.3.2.1
5! = 5. 4.3.2.1

+
a b#r asal sayı ve b. ✗ ,
NE 2- #ç#n ,

n ! ax.be !fades!nde ✗
'
#n alab!leceğ! en büyük değer sorulduğunda n sayısı
☒
=

as
a ve a 'n#n kuvvetler#ne bölünür ve oluşan bütün bölümler toplanır .

*
µ
^
değer"
'

✗ #n en büyük :

µ
K +Z
ktl-1 M -1 . . . . _ _ _

laf
µ
M . . -

2-

OBEB -
OKEK
İk" ya da daha fazla sayıyı aynı anda böle b#len en büyük sayı → OBEB

İk# ya da daha fazla sayının Ortak katı olan en küçük sayı #se → OKEK

asallar olmak üzere

p ve
q farklı ,

"
a =p .
92 'n#n OBEB OKEK '# ned#r ?
} #se a ve b ve
b =p 2. q

OBEB ( a. b) =p ? qz
OKEK ( a. b) =p
"
.
93

ÖZELLİKLER : a. b C- 2-
+
ve asb Olmak üzere .

OBEB ( a. b) ≤ a < b ≤ OKEK ( a. b)

.

•
OBEB (a.b) =p Olursa sayılar OBEB '#n katı Olmalıdır .

P×
}
a-
× #le y aralarında asal
D= py

•
2 tane sayının çarpımı bu #k# sayının OBEB ve OKEK '#n#n çarpımına eş"tt"r .

OBEB ( a. b) . OKEK ( a. b) = a. b

•
Aralarında asal #k# sayının OBEB '# → 1

OKEK '# →
çarpımlarına eş#tt#r .

OBEB (a. b) = 1 OKEK la , b) = a. b

• OKEK
(a-b.cz/--0KEt-oo0BEB(a-b!G-)=-BEB
( b. d) ( d)
OKEK OBEB b.
 RASYONEL SAYILAR
G- kesr#nde %
" "

la / < / bl #se kesr# → bas#t kes#r

G-
:
→ tanımsızdır
(a ≠ 0)

G-
" "

/ al ≥ / bl #se kesr# → b#leş#k kes#r

G- → sıfırdır (0+-0) .

•
TAM SAYILI KESİR → a
# = a + =
¥+0 f- → bel#rs#zl#kt#r .

RASYONEL SAYILARDA İŞLEMLER :

→ Toplama -

Çıkarma :
Paydalar eş#tlenerek yapılır .

9- ÷ + =

a-d-!-c-bb.cl b.d
(d) (b)

X.Z-y-j-y.la
→
Çarpma -
Bölme :
✗ Z

→ kes#rler de sıralama :

•
Poz#t#f kes#rlerde eğer pay ve paydanın eş#tlenmes# kolaysa b#r#n# eş#t/ eve sırala .

La Paydası eş#t Olan kes#tlerden payı büyük Olan daha büyüktür .

↳ Payları eş#t Olan kes#tlerden paydası küçük Olan daha büyüktür

•
Sayılar negat#fse önce poz#t#f g!b! sıralanır sonra eş#ts#zl#ğ#n yönü değ#şt#r#l#r .

•
payı ve paydası arasındak# farkı eş#t olan kes#rlerde sıralama yapılırken :

↳ Poz#t#f bas#t kes#rlerde pay ve paydadak! sayılar büyüdükçe kesr#n değer# artar .

↳ Poz!t!f b#leş#k kes#rlerde pay ve paydadak! sayılar küçüldükçe kesr#n değer" artar .

DEVİRLİ ONDALIKLI SAYININ RASYONEL SAYIYA ÇEVRİLMESİ :

ana-!
:::::::::::::::-
aⁿ;!
.

devretmeye n kadar 0 yazılır .

BASİT EŞİTSİZLİKLER
•
a > b. asb ,
a ≥ b veya a ≤ b Şekl"ndek" !fadelere den#r .

•
B#r eş"ts"zl"ğ"n her #k# yanına aynı sayı eklen#r ya da çıkarılırsa eş"ts"zl"ğ"n yönü DEĞİŞMEZ 9
B#r eş"ts"zl"ğ" poz!t!f b#r sayıyla çarpar ya da bölerek yön değ"şmez
•
,

negat!f b#r sayıyla çarpar ya da bölerek yön değ"şmez .

•
aşb #ken C >0 → a.C < b. C

[< 0 → a. C > b. C

ata Aynı yönlü eş#ts#zl#kler taraf

'

• → 0< a < 1 d#r .

tarafa toplanab!l!r
az > 1 'd#r
.

•
a < → aç 0 ya da a .

az < dır
'
• -
a → -1 < a < 0 .
 [ a. b) → tl7 •
Aynı yönlü eş"ts"zl"kler taraf tarafa
a b çıkarılamaz Öncel!kle eş#ts#zl#klerden
.

b#r# f) #le çarpılarak toplamaya

dönüştürülür .

-0s
[ a. b) →

a b
•
Aynı yönlü eş#ts#zl#kler taraf tarafa
c. arpılamaz Çarpma yapılırken.
UÇ

(a. b) →
40¥ Sınırlar b!rb!rler!yle çarpılarak en

a b büyük ve en küçük değer" bulunur .

•
Her #k# taraf 4) #ken tüm alınan kuvvetlerde h!çb!r değ"ş"kl"k Olmaz .

•
Her #k# taraf f) #ken tek kuvvette değ"ş"kl"k Olmaz ç!ft kuvvette yön değ"şt"r"r
☒
.
.

•
B#r taraf f) b#r taraf (+7 #se ,
tek kuvvetlerde değ"ş"kl"k Olmaz .

qq.gg Ç!ft kuvvetlerde alt sınır da#ma

Üst sınır #se sınırlardan

sıfıra eş#t

ç!ft
ve büyük
kuvvet#
,

daha büyük Olandır .

MUTLAK DEĞER
B!r sayının sıfıra olan uzaklığına 0 sayının mutlak değer" den#r
sayı doğrusunda
.

{
✗ .
× >0 ✗ >0 !ç!n 1×1 = ×

/✗ / =
0 ,
✗ = 0 ✗ <0 #ç#n 1×1 = -
✗

-
✗ .
✗ < 0 ✗ <0 #ç#n 1- ✗ 1 = -
✗

✗ >0 #ç#n 1- ✗ 1 = ×

MUTLAK DEĞERİN ÖZELLİKLERİ :

'
-1
a C- R !ç!n 1×1=0 → ✗ = a ya da ✗ = -
a dır .

bell# değ"lse 1×1=1 1 't!r

Eğer değ"şkenler"n !şaretler! ✗
→ -
.

'

/ al =/ bl #se a = b ya da a = -
b d#r
.

Mutlak değer"n #ç#n# sıfır yapan kr!t!k noktalar vardır .

taxtbl-lcx-c.lt
↳ tek tek Yaz ,

en küçüğünü al !

MUTLAK DEĞERLİ EŞİTSİZLİKLER :

Ifk) / < a → -
a < f(×) < a

/ flx) / ≤ a → _
a ≤ flx) ≤ a

IFCX) | > a →
f- (× ) > a ya da f- (×) < a
-

Ifk) 1 ≥ a →
flx ) ≥ a ya da flx ) ≤ -
a

a < / f- (✗11 < b → a < f- (× ) < b

aç -
flx ) < b
 ÜSLÜ SAYILAR
→ üst
a- a- a. a. a. . . . . . .
a = an
↳ taban
Ttan

•
Her sayının 1. kuvvet# tabana eş#tt#r .

( 0° → tanımsızdır )
'
•
Her sayının 0 . kuvvet# 1 e eş#tt#r . .

(f) fön
"
KURAL : =

•
1 '#n tüm Kuvvetler# 1 'e eş"tt"r .

KURAL : ÜS negat!f #se tabandak# sayı döndürülür Sonuç olarak ÜS poz#t#f

.
Olur .

"

:-b :-|
" "

(5) =/:-) an
a-
"
=/:-) =

•
Üstü sayılarda parantez ve #şaret :

↳ parantez #ç# poz#t#f #se → sonuç poz!t!f olur .

" "

#ç# parantez üstü ç#ft #se sonuç olur

↳ parantez negat!f #se → + .

" "
↳
parantez üstü tek #se sonuç -
olur .

☒
☒ µ Hem parantez #ç#
taban döndürülür
hem de üs

. ( sayı ters döndürülürse de

negat!f #se önce üssü
"
-
"
poz!t!f yapmak #ç#n
her zaman payda kalır . )
as
*
•
Parantez yoksa ,
üs #şarete etk# etmez .

< b. c
KURAL : ( a b) =
a

✗ ×
KURAL :
( a. b) = a
×
.
b

%:-. (f)
×
KURAL :

✗"
BYM ¥ ¥
KURAL : a× = BY → a = →
a = b.

}¥
a
✗
= bu
KURAL : =

az = bt

ÜSLÜ SAYILARDA TOPLAMA -

ÇIKARMA :

^ ^
a. ✗ + b. ✗ -
C. ✗
^
= ( a+b c) -
. ✗
^

Basamak SAYISI : a. 10h sayısının basamak sayısı →

(a'nın basamak sayısı + n )

• Katsayı yoksa 1 alınır .

 ÜSLÜ SAYILARDA EŞİTLİK :

a. b ≠ -1 , 0,1 Olsun , Tabanlar' farklı Olan #k# üstü sayının

→ " "

eş#t Olması #ç#n üsler 0 Olmalıdır

BY
.

✗
a = #se ,
✗ =\ = 0

a. b ≠ -
1. 0,1 Olsun .

→ Tabanlar ' AYMYSA Üsler b#rb#r#ne eş#tt#r .

a
✗
= bu #se ✗ =
y

ÜSLÜ SAYILARDA SIRALAMA :

sıralama yapılırken üsler ya da tabanlar aynı değ"lse eş#tlen#r .

KURAL : ab = 1 Olması #ç#n :

1. durum → b = 0 fakat a ≠ 0 Olmalı

2. durum → 9=1 Olmalı

3. durum → a = -1 Ve b ç#ft sayı Olmalı

✗ tek #se a=b

→
KURAL : a×=b× #se
✗ ç!ft #se a=b ya da a = -
b

KÖKLÜ SAYILAR
•
Karekökün #ç# tam kare #se sayı kökten kurtularak dışarı çıkar .

Hang! sayının kares# #se sonuç 0 Olur .

•
Tam kare değ"lse 2 durum SÖZ konusudur :

↳ Sayı ,
b#r# tam kare Olacak şek#lde #k# çarpana ayrılana yorsa sayı kökten çıkarılamaz ,

aynı kalır .

↳ Karekökün #ç#ndek# sayı ,

b#r# tam kare olacak şek#lde #k# çarpana ayrılıyorsa ,

tam kare olan sayı dışarı çıkar d!ğer sayı ,

kökün #ç#nde kalır .

☒
☒ µ Reel sayılarda Karekökün #ç# negat!f Olamaz .

•g Aynı zamanda tüm ç!ft derecel# köklerde de aynı durum geçerl!d!r .

☒
☒ µ Tek derecel# tüm köklü sayılar
Tek derecel# kökün #ç#nde
"
-
"
reel

varsa dışarı
sayıdır .

çıkarılır
.gg
.

☒ lal
$
^ ç!ft #se sonuç
☒ İÂ !fades!nde
→
Olur .

ön n tek #se sonuç a

*

KÖKLÜ SAYILARDA TOPLAMA -

ÇIKARMA :

DUI + b + [
☒ -

df = (a+b ) Mx + (c- d)

İç" ve dereces# aynı olan köklü sayıların katsayıları arasında #şlem yapılır .
 KÖKLÜ SAYILARDA BÖLME ÇARPMA -
:

!x. !x. !ç
ⁿ¥=Â
Aynı dereceden #k# kökün #ç# , aynı derece !çer!s!nde çarpılıp bölüneb#l#r .

( a+b )
2
= az -12dB + bz

(a- b) 2=-92 -
2dB + bz

KÖKLERİN DERECELERİNİ EŞİTLEMEK : kökün dereces# ve !ç! aynı

kuvvetle çarpılab!l!r .

!F→ⁿmÂ
Kökün dereces! ve #ç#n#n kuvvet#

mÂʰ →
mÂn →
¥ aynı sayıya bölüneb!l!r .

KÖKLÜ SAYILARDA SIRALAMA :

•
Kökler!n dereceler! eş"tlen"r .

KÖKLÜ SAYILARIN ÜSLÜ OLARAK YAZILMASI :

F- ✗

KATSAYININ KÖK İÇİNE ALINMASI :

aÜĞ = ÎATĞ

!ç İÇE KÖKLER
FÂ=ⁿÜÎ
:

ÂĞ KÖK DIŞINA ÇIKARILMASI :

✗ > y ,
a = ✗ +y ve b =
✗Y Olsun .

 =
F!k!r
^ ^
✗ +yx.ly
 İÇ İÇE SONSUZ KÖKLER :
Tekrar eden kısma ✗ den!l!r sonuç
'
✗ e eş"tlenerek bulunur .

+
a C- 2- ✗ = a.la -11 ) Olsun ,

" "
aradak# #şaret + #se sonuç
= a -11 →
büyük Olan sayıdır .

11
a-
^a
" "

× aradak# !şaret -
#se sonuç
→
=
9 küçük Olan sayıdır .

a+1^a

F.

ⁿFÂ=îF

ÇARPANLARA AYIRMA
axtbx = × . (a+b)

✗
2- ZX = × .
(× 2) -

abz baz - = ab .
( b- a)
2- 1)
✗ zy -

y =
g. ( ✗

✗ 2- Zxy = ✗ . ( × Zy ) -

(✗ + 1) .at b. (1/+1)=(1/+1) ( a+b ) .

GRUPLANDIRARAK ÇARPANLARA AYIRMA :

AX + bx + ay + by = × .
(a+b) + y ( a+b)
.
= (a+b ) (x+y )
.

✗ 3- ✗ 2-1×+1 = ✗ 2. (× 1) -
+ (✗ +1) =
(× 1) ( ✗ 2+1 )
-
.

TAM KARE : ( a+b ) 2=02+2 abtbz

( a- b)
2
= 92 -20lb + bz

( a+b + c) 2=92+62-1 C. 2+2 (abtac + bc ) .

TAM KÜP AÇILIMI :

}
(x+y ) =
✗ 3+3×24+3 ✗yzty }
1
} }
1 1 (× y ) - = ✗
3- 3×24+3×92 _

y
1 2 1
1 3 3 1

1 4 6 4 1

:
 İKİ TÜP FARKI VE TOPLAMI :

}
✗ 3- y = (× y ) ( ✗ 2
-
. + ✗y + y 2)

3
✗ + y
}
= ( x+y ) ( ✗ 2- ✗ y
.
+ y 2)

DENKLEM ÇÖZME
↳ BİRİNCİ DERECEDEN BİR BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER :

a. b C- R ve a -1-0 Olmak üzere axtb = 0

• axtb = 0 #ken a=0 ve b=0 Oluyorsa denklem s#stem#n#n çözüm kümes# sonsuz

elemanıdır çözüm kümes# d#r

'

. Ya da = R .

•
• -0
ax + b- #ken -0
a- ve b -1-0 oluyorsa denklem s#stem#n#n çözüm kümes# boş kümed#r .

↳ BİRİNCİ DERECEDEN İKİ BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER :

d = ax + by -1 C = O
,

da = DX +
ey +
f = 0 denklem s#stem#n#n 3 ÇÖZÜMÜ vardır .

③ İk" denklem#n çözüm kümes# sonsuz elemanlı #se #k# doğru çakışıktır .

a b C
= = _

d- e- f-

② İk" denklem#n çözüm kümes# boş küme #se doğrular b#rb#r#ne paraleld!r .

a b C
-
= -
≠ -

d e f

③ G- ≠ #se doğrular tek b#r noktada kes#ş#r .

ORAN -
ORANTI
'nın
'
b ye bölümüne #k# oranın eş"tl"ğ"ne de orantı den#r
(g)
a oran ,
.

G- ÷ =
→
a. D= b. C

ORANTI ÇEŞİTLERİ :

↳ DOĞRU ORANTI ^

!!!. da
:

ax.be → a. D= b. C

DOĞAN c
-11

• a. b. C sayıları sırasıyla 2.3.5 #le doğru orantılı #se :

9=2 K
=
% G- = b
c
=

=
3k
5K
↳ TERS

b..tEAN
ORANTI :
a → b
d a. b = c. d
C →

"

a c

↳ BİLEŞİK ORANTI : a sayısı b sayısı #le doğru ,

C sayısı #le ters orantılı #se :

(G) .
c = K

ORTALAMA ÇEŞİTLERİ
✗| ✗ 2. × } ,
- . _
,
✗ Olmak üzere n tane sayının
, n ,

ARİTMETİK ORTALAMASI →
××n
GEOMETRİK ORTALAMASI →

HARMONİK ORTALAMA →
←
I. ÷ ÷ + + +
. -

PROBLEMLER
" "
Problemler konusu bu ay #çer#s#nde detaylı şek"lde yüklenecek .

l#nk güncellenecek

KÜMELER
BOŞ KÜME : Elemanı olmayan kümelere den#r .

" "

{}
" "

Sembolü : 0 ya da

EŞİT KÜME : Elemanları aynı olan kümelerd#r . Aynı eleman

b#r kümen#n
A = B şekl"nde göster!l!r .

!ç!ne b#rden
fazla
DENK KÜME : Eleman sayıları aynı olan kümelerd#r .

yazılamaz .

A = B şekl#nde göster!l!r .

KÜMELERİN GÖSTERİLİŞ YÖNTEMİ :

↳ LİSTE YÖNTEMİ : Ver#len kümen#n elemanları küme #ç#ne tek tek yazılarak elde ed#l#r .
↳ ORTAK ÖZELLİK YÖNTEMİ : kümen#n !ç!ndek! elemanlar ortak b#r

özell!ğe yazılır .

↳ VEN ŞEMASI : kümen#n elemanları şek#l ç#z#lerek , şekl#n #ç#ne tek tek yazılır .

A- = { Haftanın C #le başlayan günler! }

A
• Cuma
• Cumartes#

ALTKÜME : A kümes#n#n her b#r elemanı ,

B kümes#n#n de b#r elemanı oluyorsa

A kümes!ne B kümes#n#n alt kümes# der#z .

B
A C- B şekl"nde yazılır .

A
↳ A alt küme B 'd#r .

↳ B kapsar A 'd#r .

ALT KÜMENİN ÖZELLİKLERİ :

•
BOŞ küme her kümen#n alt kümes#d#r .

•
Her küme kend#s#n#n alt kümes#d#r .

•
ACB ve BCA #se A = B 'd#r .

•
A c- B ve BCC #se ACC 'd#r .

"
•
s (A) = n Olmak Üzere A kümes#n#n alt küme sayısı 2 'd#r .

•
n elemanlı b#r kümen#n r elemanlı alt küme sayısı n 'n#n r 'l# komb!nasyonudur .

C ( n.!r ) =
(F) =

(n-rlt.!r !
'
d!r .

ÖZ ALT KÜME SAYISI : B#r kümen#n kend#s# dışındak# alt küme sayısıdır .

KÜMELERDE İŞLEMLER :

KÜMELERİN BİRLEŞİMİ :

A UB =
{ ✗ 1 ✗ EA ya da ✗ C- B }
A B

S ( AU B) = S (A) + S (B) -
S ( AMB)
↳
AUB
KÜMELERİN KESİŞİMİ :

AMB =
{ ✗ 1 ✗ ER ve ✗ EB }
An B
A ✓ B

FARK KÜMELERİ :
A B

← !.
A- B B- A
AIB
BIA

TÜMLEYEN : Taralı bölge A

'
veya A- şekl"nde göster!l!r .

A'nın dışındak" her yerd!r

'

A = .

EVRENSEL KÜME :
A S (A) + SIA )
'
= S (E)
B (B) SIB )
'
S + = S (E)

SİMETRİK FARK :
A A B =
( AI B) U ( BIA)
A B
b.
s!metr!k
fark
 KARTEZYEN ÇARPIM
✗ ve y elemanlar arasında bel#rl# b#r sıra gözet!lerek oluşturulan IX. y )
" "
ç!ft!ne sıralı #k#l# den#r .

(× g),
= ( Z.l# ) → ✗ = Z
, y=t

• A ✗ B =
{ (a. b) / AEA ve BEB }
• A =
{ 1,2 }
• B = { a. b. C }
•
AXB =
{ (1. a) II. b)
. .
(1. C) , ( 2. a) .
(2. b) / 2. c) . }
• BXA =
{ (a) 1) ( a. 2) ( b.1) ( b. 2) ( c. 1) /c. 2) }
. . . . ,

• AXA =
{ ( 1,1) ,
(1/2) ( 2,1 ) (2) 2) . , }

KARTEZYEN ÇARPIMIN ÖZELLİKLERİ :

• A ✗ ∅ =
∅ ✗ A = ∅
•
A =/ B Olduğunda AXB ≠ BXA Olur .

•
A ✗ ( Bh C) =
( A ✗ B) n ( A ✗ C)
•
A ✗ ( BU C) = ( A ✗ B) U ( A- ✗ C)

KARTEZYEN ÇARPIMININ ELEMAN SAYISI :

• S (A ✗ B) = S (A) .
S (B)

S ( A ✗ ( Bh C) ) = S /A) . S ( Bh C)
S [ ( A ✗ B) n ( A ✗ C) ] = S (A ✗ ( BMC) ) → SIA ) . S ( Bh c)

• S [ ( A ✗ B) U ( A ✗ C) ] = SIAXIBUC)
= S (A) . S ( BU C)

FONKSİYONLAR
A Ve B BOŞ kümeden farklı #k# küme Olmak üzere ,

A'nın her elemanını B 'de yalnız b#r elemana eşleyen

f- : A →
B !şlem!ne den!r .

↳ Görüntü
Kümes#
•
✗

!. €÷
•
y
• b .

Tanım Değer
kümes! kümes!
 ☒
µ Graf!ğ! bağlantının olması #ç#n
ver#len b#r fonks!yon y eksen#ne ç!z!len
☒
az paraleller graf!ğ! yalnız b#r noktada kesmel#d#r .

FONKSİYON ÇEŞİTLERİ :

↳ İÇİNE FONKSİYON :
Değer kümes#nde açıkta kalan en az b#r eleman varsa fonks!yon
#ç#ne fonks!yondur .

A
FT B
-HAICB

: _=j;
¥ • 2

• 3

☒
☒ µ Graf!ğ! ver#len b#r bağıntının !ç!ne olması #ç#n × eksen#ne ç!z!len tüm
ön doğrulardan en az b#r tanes# graf!ğ! kesmemel#d#r
*
.

↳ ÖRTEN FONKSİYON :
Değer kümes#nde açıkta eleman kalmıyorsa fonks!yon örtend#r .

A F- B
f-(A) = B
• a- × •

• b- y •

% -_
•
z

☒
☒ µ Graf!ğ! ver#len b#r fonks!yonun örten Olması #ç#n × eksen#ne paralel ç#z#len

•g
tüm doğrular fonks!yonu kesmel#d#r .

↳ BİRE BİR FONKSİYON : Tanım kümes#ndek# her b#r elemanın görüntüsü de farklı #se

fonks!yon b#reb#rd#r .

1 1
a-
=
•
•

• • a
• 2 2
b _
•

3
• b
3
•

-
c-
•
C
4
•
• •

d- • &
5 d-
•
•
•

1- 1 İÇİNE 1- 1 ÖRTEN

☒
Fonks!yonun graf!ğ! ver#lm#şse 1- 1 Olması !ç!n × eksen#ne paralel ç!z!len
☒
og tüm doğrular graf!ğ! b#r noktada kesmel#d#r .

*
 S (A) = a ve S (B) = b Olmak üzere ,

A 'dan B'ye tanımlı fonks!yon sayısı → ba

p ( b. a)
'

A dan B'ye tanımlı b#reb#r fonks!yon sayısı →

b!reb!r örten fonks!yon sayısı

a. b- ba
A 'dan A ya tanımlı →
2.
'

SABİT FONKSİYON
f : A → B

M C- B Olmak üzere her ✗ C- A #ç#n f(× ) = M #se fonks!yon

sab#t fonks!yondur .

• a •
K

:=÷ •
M

• Sab!t b#r fonks!yonda ✗ değ"şken" Olmaz .

Û
• f- (X ) =

d ✗ 2 + e. ✗ +
f
fonks!yonu sab#t b#r fonks!yon #se d-
d
=
# f- =
'
d#r .

BİRİM FONKSİYON
Her fonks!yonu kend!s!ne götüren fonks!yondur .

f- (× ) = ✗

f- (✗ +2) = ✗ +2

f- (✗2- 1) =
f- ( ✗
2- 1)

DOĞRUSAL FONKSİYON
y =
f- A) = axtb Şekl"ndek" fonks!yonlardır .

FONKSİYONLARDA 4 İŞLEM :

f- : A → R
Ve AM B ≠ 0 Olmak üzere .

g :B R
→

(f- + g) ( × ) =
f(✗ 1+91×1
(f- g) ( X ) =
f- (X ) -

g(× )
( f. g) (X) =
f- (×) gcx) _

-
(f) (×) =

g (×)
. gcx ) ≠ 0

K C- R !ç!n :

( k f) (× )
.
= K .
FCX)
( k + f) (X ) = K + f- (× )
 TERS FONKSİYON
y =
fcx ) = axtb Şekl"nde #se × yalnız bırakılır ve Y Yer#ne ×

Yazılırsa fonks!yonun ters# alınır .

'
f- (×) = 4×+12 →
f- (× ) =

'
f- (X) = ✗ -3 → f- (× ) = ✗ +3

2×-3 →
'
f- (× )
¥3
y
=
=

# ' '

y =
f- (✗ 1 = →
f- (× ) = dır .

[✗ + d

t!r -

{ -

} r -

{ }
| ↳ fonks!yonun ters#n#

tanımsız yapar
fonks!yonun kend!s!n!
.

tanımsız yapar .

' '

y =
f- (X ) f- (g) = ✗ d#r .

'
f- (✗ + 1) = ✗ f- (× ) = ✗ +1

BİLEŞKE FONKSİYON
(f-09 ) (× ) =
f- (91×1) şekl"nde tamamlanır .

BİLEŞKE FONKSİYONUN ÖZELLİKLERİ :

f #ç#n f-0g ≠ gof d#r

'
• ≠ 9 .

•
( f-0g ) 0h =
f- 0 ( g 0h )

•
I b#r#m fonks!yon olmak üzere f- 01 =
Iof =
f-
1 '
•
f- 0 f- =
f- of = I

• ( f- 1) -1 =
f-
1
g- 10 f-
-1
•
( f- 0g ) =

•
( f- ◦ g) 0g
-1
= f- 0 (909-1) =
f 01 =
f

7
PERMÜTASYON FONKSİYON
f- : A → A 'ya tanımlanan b#reb#r ve örten fonks!yonlardır .

'
f- (b) =D
:( 9 G)
Ha)=c
f & { '
f- (c) =D f- (d) = C
 FONKSİYONLARIN GRAFİĞİ
^
" " """ " " "" " ° " "

•
f(0)+f- = ned#r ?
#.
<
I 3
>
f- 1101 + tl3 )

"
:-. . . . - -
→ -2

✗ =3 !ç!n f- 1-3) = -2 →
f- 11 2) -
= -3
3 +3
İç"n f- C-2)
6-3
1
-2 0 (D) -2
✗
f-
= = → =
→
= = 2
✗ = 0 !ç!n tl0) =3 →
f-
1
(3) = 0 -2-+9
1 =3
✗ =3 !ç!n f (3) =
5 →
f- (5)

PERMÜTASYON

TOPLAMA KURALI : Ayrık #ş# #şlemlerden b#r# a yolla d!ğer! b yolla yapılab!l!yorsa
.

bu #şlemlerden b#r# veya d!ğer! a + b yolla yapılab!l!r .

ÇARPMA KURALI : İk" #şlemden b#r# a yolla yapılab!l!yor ve #lk #şlem bu a yoldan b#r# #le

yapıldıktan sonra d!ğer #şlem b yolla yapılab!l!yorsa bu #k# #şlem

b#rl#kte a. b yolla yapılab!l!r .

SIRALAMA VE DİZİLİŞ : A sonlu b#r küme olmak üzere A 'dan A 'ya tanımlanan b#reb#r
ve örten her fonks!yona A 'nın b#r permütasyonu den#r .

n elemanlı b#r kümen#n r elemanlı

sayısı pcn.#r )
permütasyonları nın →

n !
P (n ,
r ) =
ya da pcn.!r ) = n.IN 1) In 2)
-
.
-
. . .

r kez yazılır .

"" " = =
yaaa-n.!n?!-...-mln-r)!-r!
KOMBİNASYON → seç#m

PERMÜTASYON → seç#lm#ş elemanların sıralanışı , d#z#l#ş#d#r .

DÜZ PERMÜTASYON → n farklı eleman yatay b#r sıra boyunca n ! farklı şek"lde
sıralanab#l#r .

DAİRESEL PERMÜTASYON → n elemanlı b#r kümen#n dönel permütasyonları nın sayısı

( n 1) ! -
Kadardır .
 KOMBİNASYON
n elemanlı b#r kümen#n r elemanlı alt kümeler#n#n her b#r#ne r 'l# komb!nasyon den#r .

Ü"
"

n !
"" " =/ ftp.r.yaaa r !

•
(F) =
In :) •
(1) ( Iı ) =
-
- n

(f) (f)
'

(f) (f) r=k ya da n rtk dır

=

• = = 1 •
= #se .

• 171+1%1=(7+1)
BİNOM AÇILIMI
(G) (f) .am (f)
"

.am?b2+..dC.lllMlna
an
'
( a+b ) = •
+ .
b +

" "

b#nom açılımı den#r .

^
( at b) açılımında :

• ( n -11 ) tane ter#m vardır .

• Her 1- er#mde üsler toplamı n 'e eş#tt#r .

•
d = b = 1 yazılarak katsayılar toplamı bulunur .

• a = b = 0 yazılarak sab#t ter#m bulunur .

lr -113 ter#m an-r.br

'
Baştan
(f) d#r
•
.
.

OLASILIK
ÖRNEK UZAY :
B#r deneyde elde ed!leb!lecek tüm sonuçların kümes#ne den#r .

Ve E #le göster!l!r .

İk" maden! para havaya atıldığında :

{ ( Y.TT .
( T.YI.ly Y ) . . (TIT ) }

^
n tane para atıldığında Örnek Uzay : 2

^
n tane zar atıldığında örnek Uzay : 6

AYRIK OLAYLAR VE OLASILIK FONKSİYONU :

AEE.BE E ve A MB ≠ 0 #se A ve B Olaylarına den#r .

P (A) + P (A )
'
= 1
P ( AU B) =P (A) + P (B) -
P ( AMB )
0 ≤ P (A) ≤ 1

&
kes#n Olay
İmkansız Olay
 •
' A ve B ayrık Olaylar #se P ( AU B) =P (A) + P (B)
'
dır .

•
P (A) = B#r Olayın Olma Olasılığı
S (A) = İsten"len durum

S (E) = Tüm durum P (A) =

İSTATİSTİK
la ÇİZGİ GRAFİĞİ : B#r değ"şken"n zaman #çer#s#ndek# değ"ş"m"n" #ncelemek #ç#n kullanılan

en uygun graf!kt!r .

LAN SÜTUN GRAFİĞİ :

Toplanan b!lg!ler sütun şekl#ndek# graf!klerle göster!l!r .

Süreks#z ver#ler #ç#n çubuk graf!ğ! ,

sürekl# ver#ler #ç#n h!stogram
graf!ğ! ç#z#l#r .
H!stogram da sütunlar b#rb#r#ne b#t#ş#k ve ver#ler sıralıdır
.

BM UYARI : # ver!ler! ver!lm!ş b!r grup sayının çubuk graf!ğ! !sten!ld!ğ!nde :

•
② Ver#ler küçükten büyüğe doğru sıralanır .

② Grup gen!şl!ğ! (aralık ) bulunur .

En büyük sayı #le en KÜÇÜK farkı alınır .

③ Bulunan aralık kaç gruba ayrılmak !sten!yorsa ona bölünerek alt

grup gen!şl!ğ! bulunur Bu .

sonuç ondalıklı sayı #se tam sayıya
yuvarlanır . Genell!kle tek sayı alınır .

FREKANS TABLOSU : B#r özell!ğ!n olayda kaç kez tekrarlandığını göster!r .

✗ f-
PUAN ARALIĞI FREKANS

24 29 -
4

30 -35 5

36 -41 3

42 -47 2

DAİRE GRAFİĞİ Eldek# ver#ler 360° l#k b#r da!reye yerleşt"r"l"r

:
.

SERPİLME GRAFİĞİ !k! değ"şken"n b#r arada #ncelenmes# #ç#n ç#z#len

:
graf!klerd!r .

MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ

ORTALAMA : ✗ #. ✗ 2. × } .
. . .
.
✗
n
Olan n tane ver#n#n ar#tmet#k Ortalaması :

✗ 1-1×2-1 _ .
+ ✗n
ü → _

MEDYAN : ver#len sayılar büyükten küçüğe doğru sıralarına ortada bulunan sayıya den#r .

( Ortanca )
•
Ter#m sayısı tek #se → Ortadak# medyandır .

•
Ter#m sayısı ç!ft #se → Ortadak# #k# ter#m#n ortalaması medyandır
 MOD : ver# grubunda en çok tekrarlanan değere den!r .

(Tepe Değer" )

GEOMETRİK ORTALAMA :

B#r ver# grubunda b#rden fazla

✗1 ✗2 .
✗
n
tane Olan n
değer
, .

yoksa mod yoktur

,

tekrar eden .

tane sayının ,

G. 0 .
=

ÎFÂ
HARMONİK ORTALAMA : ✗ #.
✗2 .
- - -

.
✗
n
tane olan n tane sayının ,

1-1.0 .
=
✓
÷ + +
÷
. -
.

MERKEZİ YAYILMA ( DAĞILIM) ÖLÇÜLERİ :

AÇIKLIK (ARALIK) : En büyük değer #le en küçük değer arasındak# farktır .

R = En BÜYÜK Değer -
En küçük Değer

ÇEYREKLER AÇIKLIĞI : ver# grubundak! ter#mler küçükten büyüğe doğru sıralanır .

Ortanca #k#ye ayrılır .

Ortanca olan küçük ter#mler#n arasına alt çeyrek ,

ortancasına üst çeyrek den#r .

ÇEYREKLER =
ÜST _
ALT
AÇIKLIĞI ÇEYREK ÇEYREK

Q = Q _ ①
} 1

VAR YANS :
Gözlemlenen değerler"n ortalama etrafında nasıl yayıldıklarının ölçüsüne den#r
.

I (✗ bar ) =
örneğ"n ar!tmet!k ortalaması

n =
Örneğ" oluşturan b#r#mler#n sayısı

52 = Örnek varyans
n
2
{ (✗ # -
5)
'

52 =

n -1

• Ver#ler b#rb#r#ne yakınsa varyans küçük , Uzaksa büyük çıkar .

•
Varyansın küçük Olması daha homojen ve b#rb#r#ne yakın b#r ver# grubu olduğunu göster!r .

•
Varyansın büyük Olması daha heterojen ve b#rb#r#ne Uzak b#r ver# grubu olduğunu göster!r .
i
i
 STANDART SAPMA
Varyansın köküne den#r . ( vatan )
Düşük sapma değer" b#r araya toplanmış ve ortalamaya daha yakın ver#ler#n çok olduğunu #fade eder .

☒
☒ µ Ar!tmet!k ortalaması büyük Olan daha başarılıdır
Ar!tmet!k Ortalaması ayrı #se standart sapması küçük Olan daha başarılıdır
.

•q

STANDART PUANLAR :

2- PUANI : 2- puanı b#r ver#n#n ortalamadan kaç standart sapma uzaklıkta olduğunu göster!r .

Ham Puan -

Ar!tm Ort .
.

2- Puanı = _

standart sapma
" " "
"

z 0 Ya da
-

puanının
2- =
× çıkması mümkündür
.

T PUANI :

1- = 50 + 10.7

KORELASYON
İk" değ"şken arasında #l#şk# Olup Olmadığı ,
varsa bu #l#şk#n#n dereces#n# gösteren katsayıdır .

•
[-1,1] arası değer alır .

• Sıfıra eş"t #se değ"şkenler arasında b#r !l!şk!den söz ed#lemez .

• 1 'e yakınsa yüksek ve kuvvetl# b#r #l#şk# vardır .

II. DERECEDEN DENKLEMLER

a. b. C b#rer reel sayı ve a ≠ 0 Olmak üzere , axztbx -1C =D şekl#ndek# #fadelere den#r .

9×2 + bx +C DENKLEMİNİN ÇÖZÜMÜ :

Denklem#nde kökler#n varlığı deltaya ( D= d#skr#m#nant ) bağlıdır .

D= bz -4 ac

B > 0 #se → denklem#n #k# farklı reel kökü vardır . ✗ 1,2 =

2A

D= 0 #se → denklem#n b#rb#r#ne eş#t #k# reel kökü vardır . ( c. dkls.lk ç#ft
. kat tam kare )
,

✗1 = ✗ =
±
2
2A

D > 0 #se → denklem#n reel kökü yoktur . Kökler sanaldır .

✗ 1,2 =

2A
 9×2-1 bx + C = 0 denklem#nde köklerle katsayılar arasındak# !l!şk! :

kökler ×, ve ✗ z #ç#n :

÷
KÖKLER KÖKLER
✗ , + ✗2 = →
TOPLAMI
✗ 1. ✗
2
=
G- →
ÇARPIMI

/×, -
×, / =
£
IAI

KÖKLERİ VERİLEN DENKLEMİN YAZILMASI :

kökler# ×, ve ✗z Olan #k#nc# dereceden denklem yazılırsa ,

(× -
✗ 1) (✗ .
-

✗ 2) = 0

✗ 2- ( × , + ✗ 2) .
✗ + ×, - ✗
2
= 0 → ✗
2
+ (k . -1 . ) ✗ + IKÇ ) .
= 0

II. DERECEDEN EŞİTSİZLİKLER

I. dereceden b!r b!l!nmeyenl! eş"ts"zl"kler :

a. b C- R ve a ≠ 0 Olmak üzere ,

axtb < 0 ax ≤ 0

axtb > 0 ax ≥

Şekl#ndek# eş#ts#zl#klere b#r#nc# dereceden b#r b!l!nmeyenl! eş#ts#zl#kler den#r .

II. dereceden b!r b!l!nmeyenl! eş"ts"zl"kler :

a. b. C C- R ve a ≠ 0 Olmak üzere ,

axztbx + c > 0 axztbxtc ≥ 0

şekl#ndek# #fadelerd#r .

axz + bx + C < 0 axztbx + c ≤ 0

µF f- (✗ 1=9×2 +
D= bz -49C
bx + c #fades#n#n
#fades#ne bağlıdır
#şaret tablosu
.

A > 0 !se :

Denklem#n #k# farklı reel KÖKÜ Vardır .

Kökler ×, ve ✗ 2 Olsun .
(× , < ✗ 2)

+ •

a 'nın #şaret#n#n
AYNISI TERSİ
AYNISI

D= 0 !se : Denklem#n b#rb#r#ne eş#t #k# KÖKÜ ( ç#ft kat kök ) vardır .

Ç!ft kat köklerde #şaret değ"ş"m" olmaz .

• ✗1 = ✗ +
-
2

a 'nın a 'nın
!şaret!n!n !şaret!n!n
AYNISI AYNISI
 D < 0 İse Denklem#n reel kökü yoktur -0

ana'nın
: . +

!şaret!n!n aynısı

Eğer kök sayısı !k!den fazla !se :

•
Eş#ts#zl#k sorularında b#r taraf genell!kle sıfıra eş"tlen"r .

• Her b#r çarpanın (varsa ) kökler# bulunur .

•
Kökler tabloda küçükten büyüğe sıralanır .

•
Her b#r çarpanın en büyük derecel# ter#m#n#n #şaretler# b#rb#r# #le çarpılır ve bulunan #şaret

en sağdak" bölgeye yazılarak tek kat köke geld!kçe !şaret değ"şt"r"lerek çözüme g!d!l!r .

•
Eş"ts"zl"k rasyonel #se paydayı sıfır yapan değer asla alınmaz .
( boş ç#z#l#r )
.

•
Mutlak değerl" #fadeler varsa onları ç#ft kat kök kabul eder#z .

•
Eş"ts"zl"klerle asla sadeleşt"rme yapılmaz .

•
Eş"ts"zl"klerde #çler dışlar çarpımı yapılmaz .
Herşey b#r tarafta toplanır ve d!ğer taraf
sıfır yapılmaya çalışılır .

• Kökler# reel olmayan çarpanların sadece #şaret#ne bakılır .

EŞİTSİZLİĞİN DAİMA SAĞLANMASI :

f- ( ×) AXZ + bx + C !fades!n!n
y = =

Da#ma poz!t!f ( axztbx + c > 01 Olması !ç!n :

a > 0
D > 0

Da#ma negat!f ( axztbxtc < 0) olması #ç#n :

a > 0

D < 0

0 < ×, < ✗ 2 #se ×, +✗2 > 0

✗ 1. ✗ 2 > 0

✗ , < ✗ 2<0 #se ×, -1×2<0

✗ 1. ✗ 2 > 0

✗| < 0 < ✗ 2 #ken ✗ 1. ✗ 2<0 fakat toplamları #ç#n net b#r şey söylenemez .

✗1 < 0 < ✗2 ve 1×11 < 1×21 #se ×, - ✗ 2<0

✗ 1-1×2>0

×, < 0 < × , ve 1×11 > 1×21 #se ×, _ ✗2<0

✗ 1 + ✗2 <0
 PARABOL
a. b. C b!rer reel sayı ve a -1-0 Olmak üzere ,

f- 1×1=0×2 + b. ✗ + C şekl"ndek" fonks!yonlara II. dereceden denklem den#r .

" "

Bu fonks!yonların anal#t#k düzlemdek! graf!kler!ne parabol den#r .

?
y = ax + bx + C parabol 'ünün graf!ğ! :

Tepe noktasının koord#natları bulunur .

TU!k)

TU!k )

r =
¥ ve K = f- ( r ) [ ya da K =

4A
]

ÖZEL DURUMLAR :

y = AXZ şekl"ndek" fonks!yonların graf!kler!

:

a
:O a.co

# -

4=2×2 ve 4=3×2 paraboller#n#n graf!ğ! :

^
y = 3×2
y = 2×2

¥ .

y = ax 4C para bolünün graf!ğ! ç!z!l!rken önce ✗ = axz ç#z#l#r ,

• sonra C) 0 #se parabol [ b#r#m kadar yukarı kaydırılır .

[ <0 #se parabol C b#r#m kadar aşağı kaydırılır .

 SİMETRİ EKSENİ
✗ = r =

-2¥ doğrusu s#metr# eksen#d#r ve parabolü #k# eş#t parçaya ayırır

.

✗ = r =
-2%
< 11 11 >

☒
☒ ☆ B#r parabolün tepe noktası Ox eksen# üzer!ndeyse K değer" sıfırdır
az ya da D= 0 'dır .

< >

T (r , 0)

☒
☒ µ B#r parabolün tepe noktası Oy eksen# üzer!ndeyse r 's# sıfırdır .

09 ^

⇐f

> Tl0 ,
K)

< >

Parabolün en küçük ve en büyük değer"n"n bulunması :

y = axz + bx + C
parabolün de a > 0 #ken

µ
parabol en küçük değer"n" alır
< >
ve en küçük değer" K 'd#r .

> TU#k)

Y = AXZ + bx + c parabolün de a < 0 #ken

> 1- ( r , KI
Parabol en büyük değer"n" alır

ve en büyük değer" K 'd#r .

1 >

v
Graf!ğ! ver!len parabolün denklem!n!n yazılması :

✗ eksen#n# kest!ğ! #k# nokta bell# #se :

y = a (✗ -
✗ 1) .
(× -
✗ 2)
< >
✗1 ✗
2

Parabolün tepe noktası bell# yse :

k > TU!k) 2
÷
.
y =
a. (✗ f) -
+ K
:
< >
r

Parabol !le doğrunun düzlemdek! durumu :

9=9×2 + bxtc parabolü #le gcx) = mx + n doğrularının durumları #ncelen#rken önce

b#rb#r#ne eş"tlen"r .
bütün her şey b#r tarafa toplanarak D #ncelen#r .

2
DX + bx + c = MX + n

2
a✗ + ( b-M ) ✗ + c- n = 0

D) 0 #se →
parabol #le doğru #k# farklı noktada kes#ş#r .

•
•
B
A-

D= 0 #se → parabol #le doğru b#rb#r#ne teğett"r .

DLO #se →
parabol #le doğru b#rb#r#n# kesmez .

↑¥ µ A (×
,
/
Yı ) ve B ( ✗ 2. %) noktaları arasındak# uzaklık ,

7°
•

A (✗ 1. yıl
•

B. (✗ 2. yz)
/ AB / =
(✗ı-✗z)2+(y"y#

F. f ÷)
ORTA NOKTA BULUNURKEN :

• × •

(✗ 1,41 ) (✗ zıyz)
 PARABOLDE EŞİTSİZLİK
Önce parabolün graf!ğ! ç!z!l!r ,
daha sonra b#r nokta kullanarak sağladığı
bölge bulunarak taranır .

÷
"
☒ µ y = axztbx + C parabolü ne Or!j!nden ç!z!len teğetler d#k kes!ş!yorsa .

. D= b 2- tac = -1 'd!r .

☒ 9=0×2+6×-1 C
µ parabolü ne , parabolün 0 × eksen#n# kest!ğ! noktalardan
☒ ç#z#len teğetler d#k kes!ş!yorsa ,

as
* :b 2- 40C
D= = 1 'd!r .

POLİNOM
✗ b#r değ"şken , n b#r doğal sayı ve ao#dy.az ,
^ . .
. an b#rer reel sayı Olmak Üzere ,

" ^ -1 2 '
PLX ) =
an ✗ .
+
an -
1.
✗ + . _ .
+
az .
✗ + a
,
. ✗ +
90
İfades"ne ✗ değ"şken"ne bağlı reel katsayılı pol!nom den#r .

•
Katsayılar reel sayı ve dereceler doğal sayı #se ver#len #fade b#r pol!nom bel#rt#r .

POLİNOMLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR :

^ ^ -1 1 '
PCX ) =
an . ✗ +
an-1 . ✗ -1 . . . +
az .
✗ +9
,
. ✗ +
ao
"
' "
•
an , an -1 ,
. . -

, az , aı . ao ın her b#r#ne pol!nomun ter#mler#n#n katsayıları

^"
^ 2 ' " "

any ✗ aı ✗ İfadeler"ne pol!nomun ter#mler#

an ✗ az ✗ + ao
- - -
• -
, , .

. , .
,

" "
•
Dereces! en büyük Olan ter#m#n dereces!ne pol!nom dereces! den#r .

Ve der [ PCX) ] ya da d ( PCX) ) #le !fade ed!l!r .

"

pol!nomun baş katsayısı

"
•
Dereces! en büyük Olan ter!m!n katsayısına
"

pol!nomun sab!t ter!m! den#r

"
•
Değ"şkene bağlı Olmayan ter#m olan ao sayısına .

"
PLX ) = 8. × -5×2+7×-2 !fades!nde :

✓ katsayı →
8,0 -5,7 , ,
-2

ter!mler → 8×4,0×3 -5×2 7- × , -2

£ , .

dereces! → der [ pcx) ] = 4

:& baş katsayısı

sab#t ter#m →
→

-2
8
 der [ PIX) ] = M
( Msn )
Olsun .

der [ Qlx) ] =
n

M"
• der [ PCX) . QIX ) ] = der [✗
M
. ✗
^
] =
der [✗ ] =
mtn

2M
PKXI QCX) ]
^
• der / .
= der [✗ . ✗ ] =
2m + n

• der / ¥¥ ) = der
/ ¥Î ] = derlxm-nj-m.!n

6M

dert :*;) aer.tn/=om-an

✗
-
-
•

• der [ PCXIIQCX ) ] =
M →
Toplama ve çıkarmada
dereces# büyük Olan
alınır .

SABİT POLİNOM
'
PCX ) =
an ✗ .
^
+
an -1 .
✗
^ -1
+ . . .
+
92 .
✗ 2+91 . ✗ +90 pol!nomunda

0 #se PCX) sab#t pol!nomdur

an =
an -1 = =
az a =
pol!nomu
.
. .
= .

Sab!t pol!nomun dereces! sıfırdır .

×+c
PIXI =

dxztex + f
pol!nomu sab#t pol!nom #se →
G- ? ÷
= =

POLİNOMIARDA EŞİTLİK
Dereceler! aynı ve aynı dereceden ter#mler#n katsayıları eş#t olan pol!nomlardır .

^" 2 '
"
PCX ) =
an . ✗ + an -
1.
✗ -1 . . .
+ az .
✗ + a, ✗ -
+90
pol!nomları !ç!n
^ ^" 2 '
QCX) :
bn . ✗ +
bn -
1.
✗ -1 - . _
+
bz .
✗ + b
,
• ✗ + bo

p(× ) = QCX ) #se an =

bn
Olmayan
an -1 =
bn -1 dereceler!n
:
katsayıları
9 = b sıfıra
, ,

a☐=b◦ eş"tt"r .
 POLİNOMDA KATSAYILAR TOPLAMI :

PCXI pol!nomunda katsayılar toplamı bulunurken ✗ =L yazılır .

Tek derecel#ler#n #se :

Ç!ft derecel# ter#mler#n katsayılar toplamı :

Pl1);P PH)jP

POLİNOMLARDA SABİT TERİM BULUNURKEN :

PIX) pol!nomunun sab#t ter#m# bulunurken ✗ = 0 yazılır .

PCXI sab#t ter#m# → PIO)

P(✗ + 3) sab#t ter!m! → P (3)

PIZX 4) sab#t ter#m#

- → PL 4)
-

DÖRT İŞLEM
TOPLAMA -

ÇIKARMA :
Aynı derecel! ter!mler toplanab!l!r ya da çıkartılab!l!r .

ÇARPMA :
Dağılma özell!ğ! kullanılır .

BÖLME : PCX ) pol!nomunun QIX) pol!nomuna bölünmes!nde elde ed!len bölüm BH) ,

kalan da KCXI Oluyorsa ,

/
P(×) '

PCX) =
0,1×1.131×1 + KCX) d!r .

BH)
 TRİGONOMETRİ
S#na =
tanx =

HİPO

HİPOTENÜS
KOMŞU

⇐
•
Et
⇐ cosa =

HIPO
cotx.EU
karşı
✗
7 /
KOMŞU
1- ana =
secx =
-1
COSX
COSX

COT ✗ =

COSEC ✗ =
-1
S#na
S#na

☒ 92+62=1
☒ ☆ a
1

s!nk + COSZX = 1

09
* 7
✗
(
b

COSO = 1 5!n 0=0

COS
¥ = COS 90=0 s!n ¥ = s!n 90=1

COSTI [05180 = -1
0
=

s!n -11 = SİMLSO =

COS
3¥ = [05270=0 -1 ≤ COSX ≤ 1
s!n 3¥ = s!n 270=-1

[0s 2Tl COS 360=1 -1 ≤ s!n ✗ ≤ d

0
=

s!n 2Tl = s!n 360 =

 TRİGONOMİK FONKSİYONLARIN İŞARETİ :

SİNÜS

II. BÖLGE I. BÖLGE

s#ns# -1 s#ns# -1

COS → -
cos → +

tan → -
tan → +

cot → -
COT → +
COSİNÜS
s#n → - s#n → -

COS → -
COS → +

tan → + tan → -

II. BÖLGE COT → + cot → IV. BÖLGE

-

BAZI AÇILARIN TRİGONOMETRİK DEĞERLERİ :

1
-60 2
1
Is SİNJO =
& tan 30 =

÷
7 301 7 451 S#nd 5 =
taht 5=1
v3 1

B
s#n 60 = tan 60 =

-2

AÇILARIN BÖLGELERDEKİ DEĞERLERİ :

•
AÇI bölgede
.
I. #se → dokunulmazdlr .

•
Açı II. bölgede
,
#se → Önce tr!gonometr!k !faden!n 0 bölgedek! !şaret!ne bakılır .

sonra açı 180 'e tamamlanır .

•
AÇI III.
. bölgede #se → Önce #şaret#ne bakılır ,
sonra 180° çıkartılır .

•
Açı .
IV. bölgede #se → Önce #şaret#ne bakılır sonra 360° tamamlanır ,
.

30 -45 -60 → I. BÖLGE

C.0530 =
SİNGO → [0530 = dtb = 90° #se ,

S#na = COSB
[ 0545 = SİMTS → [0545 =
F- tana = cotb

[ 0560 =
s#n 30 → [0560 =
E
2

COT 30 =
tan 60 → cot 30 = V5

[0tl 5 = tank → cotts = 1

cot 60 = tan 30 → cot 60 =

-1
☐
120 -135 -
150 → I. BÖLGE 210-225-240 → III. BÖLGE
II. bölgede s#nüs →
poz!t!f s!nüs ve cos#nüs III. bölgede negat!f Olurken ,

d!ğerler! → negat!ft!r .

tanjant ve CO tanjant poz!t!f Oldu .

Açı III. bölgede olduğundan 180° çıkarırız .

( 1T d) - → I. BÖLGE
SİNIT -
×) = + s#n# tanıt a) - = -
taht

COSITI a)- = -
COSX [0tl17 -
a) = -
cota
AÇI Kaç derece
Olursa Olsun ,

C- a) hep 4. bölge
(-11+4) → III. BÖLGE
g!b! düşünülür .

s!n! + a) = -
S#na tank + ×) = + taht
ve b#r tek COS
[0s 1Tl + a) = -
COSX [0tl11 + a) = + COK
poz!t!f Olur .

( 2Tl -
✗) → ( a)
-
→ IV. BÖLGE
s#nl -
a) = -
S#na tan C-a) =
-
tam

COS C- × ) = + COSX [0tl -

d) = -
COTX

TRİGONOMETRİK İFADELERİN KARŞILAŞTIRILMASI :

•
Ver#len tr!gonometr!k !fadeler!n I. bölgeye karşılık gelen değer" bulunur .

•
Cos!nüs varsa s!nüse .CO/-anjantvarsatanjanta çevr!l!r .

•
I. bölgede ✗ > B Olsun O halde S!na > s!np , tanx > tan B
.

•
I. bölgedek! b#r açı !ç!n her zaman → tan ✗ > s#n ✗

A
COSİNÜS TEOREMİ :

92=62-1 CZ _ ZBC COSA

b
.

[
b2= az + [ 2- 20C .
COSB

c.
2
= 92tl02 _ 2dB .
COSC
B a
[

SİNÜS TEOREMİ :

Ab
C
•
◦
b
¥g = =

÷ = ZR

B a C
 A
SİNÜS ALAN TEOREMİ
&
a b
AIAÖİ )={- -
a. b. s#n#r

B [
C

ÖNEMLİ FORMÜLLER
S!hlatb )
coslatbl-cosa.cosb-s!na.s!nbs.!n
-
_
s!na.cosb-s!nb.com

b) ( a- b)
=
s!na.cosb-s!nb.COM COS /d- =
cosa.cosbts!na.s.!nt
s!nza 2. s!na.COM
coslatb) Costa b)
=
-1 -

COS 'a SİMZA COSA COSB = _

[0529
.
-
=

s!na-s!nb-2.sn/- b).cos(az-b-)s!na-s!nb=2.s!na- b).eog(q-b-ytan(a-

tanza
b)

=
=tb
1- tanatanb

COT ( a+b ) =L 1- tanza

tanlatb)
tana -
tanb
-1 tonla b) -
= -

cotla b)
1-ltana.tanbtanla.to
- =

COTZA =
-1
tanza