You are on page 1of 57

c; 'C BOL

il\1c;LARIN OR T RM VE
KO ru\1A E\llELERi rt OZELLiK ARZEDE1
HALLERi

3.1. GEl £LOLA.RAK


Kunautimucc. bih~im .,uc;lanmJusun~tunna \:t.: ko\.U~lllnnu konu,um1
121
girmed-.:nonce. on d1J...ksun~tunna , e ko\'Ul>lurmayi tan1mlamam1L ~ ""'! bu
hususa knobmuzda ncdcn }Cr \'crd1gim121 1zahcuncm12gcrckmcl-tcdar.
: ll\l~IUOlll CHe-.1 doktrin<l . ·,·r~ lrah<·rmm almnu"'-' lo ha~lu_mn ,•._,
4u~u~turnzuma (Au,1ij1t1rnw_rn_wr ulmucf1ft1 A,mm) 4an1rmm ,'4!rilnz4!,i '~"'
iddiu1umn·mn li.abulu lie 011 hu/011errt>lt.>sonijturma <-'l'll'' , denUmckt<.·,ftr..wr,_.
"~H( ha~rinf,r almmmtt la bc1 Juyrp e~a ofarc1~W\ u \.e onun _l't11·,f1m<1r:r ~,jmrdtl
follttf.: lt1ru/111da11grfl,'l {Jqriril< 11 ,~ wrlt4 sd>4.•ht"{umtt duvu.\tmn ii-( tlmu.,11111
g,:tl'I.; olup o"1wdrgwm" w~lrnfmu , ohm. J.urul olurnli. _1,crf, w gt:f,
Rl ,,-ekl yrin/en /,rr d1=1 adfi 11it liktekr (aalo cIt, ~omiturma, bu (aalh c,;,, 1 ap1/d1g,
m/1,ma do mntpunna t-vnfi den;/ir" 1~17: ~klind mmmJ.tnmnk1adtr. Kon1~uma
~\Te-ii1~. "iddiwwme11i11Aahulii iJc hu)·fuy1p.hiil ..mi'i11k(•,,n/qme.,inl' l.t.zdurtt.'(''-'"
n·rc.:u ,Juel cd1.:r"1'' : ..,ddru,rurmmm Jwhulii ife ha~luHp, rdJia w .\u1wmw
1~1J(mrkll'f111{flnmn rr('ticr5irrd<' ,·cnlf'n hr,· hul.iimle rnnn <'rt-11,·e ,lun1rma ha:U"hl(I,
dtmtr,na \'C rn,r ko,·ar dei,c/cri11de11,borer hultman ce:.a mufrakenn ~; .w1/ham10

1 ' ~oru}nrrm:-1\.C k0\'U5ll1rm.1cYrclcn ilc bu c,Tclcnn omnuh mcclcmc1111~m l>kn1.


f n, r lloken. "487\C.l.811hr1Onllrk Ourmu • T 1t. n \lostaro Ruhan
lc.rdcm - o,~c~Lrma - ascmin I . ~11ni1Lar - •:.~rn Alan. Cc1:1 luh:ilcmc i
I lululu, ~km Ya> 1nc\.i. -\nbm, :!009, ~k7 ,d Centel - 7.afer. Cc7,
, Hul..uku. , I
r.tulm~~11,~ \J,
I'" - nHr- llakeri "4"7
p·- Ozti.irk -Tucun -Erdcm -.:irma - . ll}~llar -Alun. •-.~1\8.
1.:. - n,er Hoktrl "~29
360 Tiiri Cea Kt111u,ru',rJu Bili~rm Su~lan

~u~IJ.>lumw
e~rc!~i.bu n'lldc! _1up1/an
i~lt·mkn. d4!J...u,·~mmw,li..nm.:Mt.·,ln•l'l'J
~klindc rarumlanmaktadir.CMK·nm 2 (I) c) maddcsindc lSC, oru~turma
"Kamma gijrc 1 t 1 1/.ili mcrt ilcr, ~ .\,,~· s11pht",inin ,;grt 1nilm rnule11 ;J,Uwramtn;n
~u/>11/iinc• kiid,u g~r<'"<'in~li tjmf<,c-d<'r• ~khni.le 1.an,mla111rken kov~nun~ e\ re-.1
i i.:. ,l}'TIJ ~1ddenin O Jikrn:;mda "iddum<Jml!ni11 Jwbt1/11ylc!lx1~laJIp, l,ul\lmm
ke~mle~me me kadar ge(f'TJe,-,·e,·11/ade e,ier" ~klindc tammlarun1~r.
Knab1m1✓ili ',Of\J~tumi:.i ,~ kO\,~lunna e\Telt!nne aynca )er \.ennemi,-in
l('mi;:l-<bc:b,.b1li)11n"uc;fon •!iin 6.1d WT\l~lum1..1 , i:: l.ov~tum1:.i usuliinu de::l(j«:n:n
1
"'Rih~im ~u,lnn}1.a Mucadi.:lcK,munu•·nung1.'TCklili~,;n
• in:mmam17.(J1r•~ Ru

Onurk l'etc~n t::rdem - ·1rm2 111 g1lar •\l~n. ,.51~-


" ·' OcnLer J~um.eyc !..l}up olan Yem!te) ac;allamab.nmb "BuraJuJ.i prublem .m,;
;~J,mJil..tr,1"mtf, tldil ur<1~lll'f1'11t jmlt tlt• gt'\ ,rm, I. »ll"<d<•,iJir Hu umur..la mcJm11
\'L' d l"."''" t! 1 rnl..lurm
11tcde111ru:.,•{. Jwl><.·rf
")mCmn d~11olt-11nu."' g1h1 pro/Jlc mlc:r
m1tl)'u ,;1kar. DL'l !um hin,·lrrin Mfgi.-.m·urJannm ,,,,,~ gimn"o H l>urodakr h,J~il,·1i
uJ,,hllm< 1;i i( m ;;-cf -""·"1h1r dt1·01/('mdt 1 r(' tltt(\ llf i ardtr.
Dij:L-r hir .wron biJgfoJ)t1nf e1JJ ,·eri{crin Jdil "lt1r.1k J.u/Jamlm,m ilc ;/~rilidir.
H11~,,/mc1)·1..m/1,r sekiMt~ ldt 1 c_•,t,Jen
tle/llfcm, !ullomfm<hl \f'i: l.mw1;,1 nlnwd,gr
t(W han1r1 dcfr/111 lwku~u 111~1111 hcm1rl\imn h11l.ufo tl)-lan oldug1m11 u,afurlu
l>elrrlemek ~i"rr•b,rebedir.
11pl1tImm _n1lwfunah1/mt'H i( m frlL'mr _n,pmuJ. ~en l.,r. B,1,-,rf,a,•urm /,uimJl1
gen;r-J.tcn /..im onmnonJ11, 1,11mmn1Jrneb1/me,;ii,in w,w, 1~fnrd1it =amarun 1e.,pm
1i;,uJ.lttJ,r'· dcmcl..tcdir (\'eniw., "R1lg1,;;ayar\'C Rilgi :1y:1r hclclcrtnm Ona)il
(,.1laal1g1)cm ~ll\' hk1m: Yuuh:mJcn". !t,541.
Bcn7cr goni tc ol.:in Ah1 'de d~uncc,ini "HiU),m ,,,<Ju, m,fa: ,n, 11,U, ,11pm fmlimn
bulurrrml.lr, sontJl11nrfmLm I an:,,!tmnuw u~ma~mdu bin;ut ~u,luHer (·r4tr!J,
111uJ11m1111u!Alur. Bu Jurnm, lmcrne1111 l.t.mlt J.ural1aindt!11 la,·m11..la11,rw/,.wJ1r.
( 'ug,111f11J.lu ,l<11llt•1 h11IIJfw1,wm<1('"· (c1i/ bulun ,u d"l,i .,t'lt, U cit/ti t'/c/c•
,·JiJum:mt.•Atc:Jir. rc.'tc:.rJiJdil dd£• £·Ji/.,£' dulri dcdt.•Jh•rurn~''h,r bili~im "'~"
rilrndi(:ind<', de, l 1ln·t1rofmdu um/ hiihlml rinin jr1rldt "lmau. ,n::unru (t>l =or
~onmlc1rm orta_,d ~ 1k1r1e1 111c1_LOI "<mal..md,r. Bu yii:.clt''1 Item y I\ I l1e·m de
11/u\Joraro 'ii ,Ju=,nlcmdn· nak,mmdo,r. rn 11/huktd.w1Ja birtalrmr d1cc-nkmrle1111
mp,lmou kormrlmr1: ~,'j=ukr11t•kud1r
Brl,rim mt,.fonna rnnc-1,kcl£'lrl 1e,p111mc-kam:malan ire nc m:rk k, c1krli n,-a, £'fer/,
deg,ld,r Hu irehrple, /,r, md·am:maJar kommmda da lmwklm ,ahimaJar, ap1Jman
~(.'/\•4me4tn/11, ('1111411 \t'tl"rl J 11,fur rlrl,I c-/dc• ,t1,ft'mtdrxirule, (,,;,; ""''"4
,,,,,,,
J1.1Jrurlr1r. b ..nwt/11 '"-'.Ia .n crt.l e11umus111datul.ip!tid,Mt• .5unut,Ja,rmr1J.1adt1••
~elhm.te a~1llam.1h:1<l1rf(;tta,ban Ahi, 'B,lt 1m. Ul,'IJnnda Usul ,~ orwnlulu~".
B1IL~1mHulu.ku. Kadu Ha Om"~r-.lleI Y.1ymlan. Ixrle}en Mele Te1-~lu~Ju.
1,tanbul.2000. s JOO•.
B<lll1:r ~Jru~le ol. n Karagulmel·ul! Ju~Gnce..,ini"BIJ,~u-,, ~m:lun.J.Jm,A.su~ lurdun
furJJ, bi'r hii'1}'£'Jt' mlriptir. Bu J.:ff~c4 ,:,b:lildi~i,rde. Um, ri=cl (.(.•=uyt1,dlarmdu,
tirncgi,r -ltJ:~ w1_11ll Ka,nkpll/i.ln .Hiit'odrli Katrwm 'miu ah/11~ .,M mm/aka
·n,11)i,,,Su~furt_llu \fri"uldt• l<ur1m111
•• d,7:eriJ.:,,mt/uhr.
B;/,~imSm;larrnm Sm,i)·turnru H Kom~turmu F.,n•lermm 361
O=e/lrlc fr::tclc·rillallrrr
,uc;lu11n~,ru~Lum,:.1,e l.J)\ u~turmasmda net.Lenoyn hir U'>ul~(\.e bnuna) 1huy·..ic;
duydub'UmuL..1
gdtDCc:.
- 81lgi~}'nm sahip olmanm nmk dnha ucu7. intcmctc baglnnmamnd.a
dah:.1h11li olma.,1 ,e :l}nc.i inLernet~her }tr<ltn e, i$1lt:b1lii olunma-.1,
b1lgi-,uyJJ,c: intemc-t kullan11111murttamw,;tir''·11 llu dururnun dogul -.o-
nucu oh1r.tl da hili~im '"',Ii'"
artm1-:,11rBu 'iuc;larta m11 1d·lc.:dckollul.
yontcmlcrini1!'
kun·ctkrinm ,~ ndli malrnmlannmodem "'°'1.J~tunnn 2

kullanma1.mhahmle. kullamlan }Onh:mkr k.1~mmtemd h.ik ,~ 6.£-


, digerM'>t~tw ma Lek.o,ldennenu..aran<;ol..<laJuha.,"3..-.
gu,lul-..lenoeell......
1- '. Dig~ bir dcya~lc, h1li-:,imsuc;l.mnm l.<.'lldin• h.L, yap1,1,
ulm;1k1,1d1r

Hu o:,I rmada· hili)im qu;lannw tcr,di.,;in~ ,,=gu bii.11)v.Ji


r:n::.rtiltT,1.finrrliklc t1J('W1
yc,/>i\Ut<I1h~j,ml._mrffi_1rl./1
f.s:t•nt'I)ltiil.iimltr. hu "<,lrmtaAt .Ic•n,~di~m h-r, de•,~l rr.htl<'~
<-~
kuro/for 11ml Jmm/Jon "11 mi{lamda deli/ toplama. del,J tnplamadagen,/.;/,birinr/u,
htmlurm , alltma uu,J , <' t':(.rJ.,hm, ,l,li) ac;dumlahiltYck {1m, mi/em karmlan, Adi, rrp
Kttrnmrm,, l,n· 1 /a,-.,/,1; bihrS.1)1/,~ J.urnmlmT, b1h-)1m ,,l(litmm ,/,~~"' 1/rf,:,a,
11wl1J.cmdt.n·.. Kil,; him J.umrlurJib:11!t.'11111d; H" fo~ti.1 nut CL·.:ti Kummu ulniuJ.U:t:rL
{:,,1,>/ "Lrn,l,mLJt, hili)im .,n lm1, w 1J,:;Jj )iii(iimln r1(11rtdma/1Jtr • ·llilllk
a ·1}J.u11a.klat.b1
(Nlf"l20lmu. '"Bil~llllSu.;fanoda ~Iii Toplama~J Etkiley~nB~l1-..-J
K11num". hup:JN,,,\o\i.C':l!,'lnpul
si.l'.umtr1Uv/ 8 C) 10.htm.I . 10__ 8)
1·' Chi~ "'" \\ .la"•·.eo,a,.: .ul,Jahrc/-..-ompla\\JJ~"1..:hik.Jo..:
••◄ Omefnn,
- 1-,.Jal>il lkl) aliln ,e u.tun L.JHumhr b1h~n. h:ldon kon~m.11.!ruun git.lice
Jmlenmesmin b1li~im !'11-.Lemindd,1~1ltp1 ol.:in. ~iiphdinm e-mail }OIU) l:1
'1-'Plfan)'3lJ">Lll.tl,mmn 1alJpahma .ihrnn:s1.
- Uil1!1-..;iyar don.JJ11mbinmlennin tk!Tb1rinin. ozell1l.le tle btl •tsa) ar elrammn.
)'.t)J1~1 dc.:km.>man)'\.'.llk (lalg.tl.tnn y.1kalarur.1J. , cnknn h~kr.1r d<l.: ~~rnmc,i
ltk.rugininluJl.uulJ1i;1 Hie-Ch..ut1k'I!-,j_ld1nlJt1
Bir lullani\.tn bil~ J)'.inna J..l.a\.)Cyoht) l.l akc.1rJ1Q.1 her tiirlu ,·cnlcn kJ)dcJcn
\~ l'.~L.i.lJ ko,.~rw m:b1 or1,1.utlarulli -l..~>logg~r-progl",unlai inm lullan1lu\.b1
'ITh:I >olu>la h; leIon •~rii~mc
lnh... krinin J;Jl1;.nl.: )'.t)ginla~m;i,1> l.1, b1n;.okk.i~nin
biJgi"-l)J.ruw bagl1ol..tnbu miliofo1l,~)'a bir \\d>.:Jrll~uphdiniHbil1,11!-Jy.tnnUJ d.J
mcH-ul i,1.:.oir wuma fllll•ITUmmm urJkw_n okt1w t.·thrmc-.iyl1.:
mt.mm !'6,i:tl-..'flmL...,,
,c)'.i dmlcnn1csim□ mkOn 0L,ct1~1u.
Stm ol.uuki:uli c.mlme.murw i~k.-mi.Yani ~uphdininbilbrii.ayannJnc ~l.1klculUJS::t
ol.,,n brr progrnrnm)'liklcnmc i vc bu progrnm~)cc-indch:lrdd1,k071..."'flndc"-nrnh
\Crilcrin 1ur.-inms1 \ ardmdan internet b..tf?llnlht olduiru ..,~ ~rnsinde \Crilcrin
toncooen ka)dcdilmi~ c-m.·ul ynn~nulan ,cya belrclcr gib1) cCT.1kO\'l1$hJrmao;1
Of£:lnl, 111\'l :1kt:nlm:t,1 (llan Kudlkh -(e7a KO\u.5n1rm.N1ldrcdcml lm,a
ALLm- D111tuJ
{u(!J..1 Ozd \ 4,1m ALJ.JlJJun
Kurunm.~1- ten:wm.'.'aftp .tkt.u-.wRab1a
01\ LC. Alm.in I iirl ~1la~Ltmuli C<-.r.:i Ilululu. Ya>111.3 11.u_irla)
:.mlarProf Dr
Dr En· HlLGl:.I\DORF.Prof Dr Yetk...rLil\ Vl:.R..'l\Jilcpe C:niv~:1'-ile i Hukuk
fu.kultL..,, Y.1}tnKo:l". 1-.tanbuJ.~OlO.-;.~14)
' i fc..-m:IbJJ..'1. h□m)1.'tkr ool..t~a KuJLi1.:h d-cplen' nmJ,r O,,<·diUt•
"Bum111jiJ1t.1,
htt ni111,:nr/e, ~ ,Ju H:ri Wplwwbil,r, omt.,Jin
4Q"ininfarl.l, ,·,q-umuJ,mlunmJ11n <,'<Jk
362 Tiirli.Cea K,mumt ',rdu Bili)tm r;u,!an

l,.J~1kTm hak \ c hfuri}ctlcri}le birhkrc dcgcrlcndlrildigmdcbu ·u<;lann


soru~numa,·c ko\'u~mdo dtkkat cdilmcsi gcrckcn knnk husu lar
bulunm.1.ktad1r 1-~~. Venlerm 1oplan1lmas 1, koloy }Oldan ba~lonnlnnn
>·arnlah,lm~i \.e .-.oru~n.u
monrng11l1ce},1r,1lm.t-;1olonag1g1hi faltOrter,
cc--.t.a
so~lu~• organlanm.1knminolojil. ~1dan buyuk .-t,antojlur
--..glamakt.1\'C ctkili bar su~ <-0ni~n1rm.-is1rndcstckkmcklcdir. Fakat
1
,·acanda.~n~1s1ndan buyukcchlikclcrar, cmlCl1cdir ~•~

- \1udc:m ti:lc omunika,yonun ,e intemetm '>m1rwmmazl1~1.eluno-


mik b1rliklcrin ·1mrlt1nfitlcn de knld1m1:1-.1.
dunyn ,-.11,mda~hg1knv-
mm1m ormya ~1kanm~ar. crbcst dola~•m1<;e"-lldccci)·1 niyctli in
' h_ lnt~mel g1b1 ulu!.lararJ.~1
~:mlar ta.rafmdan kullan1lmamalta<l1r
h1h~i111aglun, kullurt11.:1lannaii.;mde buluntlul.Jan dc\-ldin ..,1narhmu.1-

J,~mfo m,1/lt,r-f1ii.1, 1<1R,/1k d11mm11ll' (l'~rt/, <r. .,/ ili~~,!t·rn·le ili:ili [11/l{ila t.:rM. ,h-rm,
bl(~i tt:l,11uloiw l<ll L'\tfW'- }[L'.,:nt4lt: h1p,/1.1n tum ; fcmlt.·r. bu ;~lt.•mk·rw,rruJ,m silinmr~
Jahi l,ir ) <"rle i:lt n LH ,IA•.lilnti) olup. <,::a J..v,U)fUn,Ja}r ur,:u11Jar,, liilc:_i\tJWr
,,1,,1
4-ullumulun11mgq.mi~te yuphl..lan t~lcm/am dcrwi l1t1h1pdeg.:r/cmlin:btlnrt:l.ic:.J,r.
Bumm dr!jrnd.,. ih rinde ;:sh·mnip,lma.\l J.ola:i olcl11s:u_nt!U1r, t:lcxtrmril.i-.:rih·r.iirremli
l>agl{umlarki,rm,,I..it m d~~n~h nM11guklldor. l..iiri~\'C.A11lhm1Jmayo tf11 m1 <f,rrc't.
d1<T1~/iJ,,-~m c1/an1k Jru te1r::J11rm11elahul£'w~ mum= ku/1111yah_,-,,.htmdarihalxr..r=
<>lma-r,muda/Jofmm :i,Jdemu ant1rmak111drr.K1rimn olg,lamo.n 11uimhi11nf mamn bJ1
, c- ,,f,·l..1rr
mi"id,1f1irlc>/c•,· l r,f, ·rin Joi",.._11 '-"I'1,1lt11111fi1l11
1111/.. "'"'•'-''• /w J.m,/11r,Jmad1111
"!je/fa/la,}rncumu"M'bt.•pulmul.111tl1r
mlum/11~111
imn ,u I t l,foJ '" , ,._,,, lulJ!.I tt ~ 1ml,y1IC'timi1 ,umlu~u n11{,mlt1rlt1 _, ,11n/11,r wH1) '""'"'
,·u11le.ml£ntlulw rul. J L't1iJir''t" hTlfiKrin,IL· J.WhrJr>:, 11111.uf.r ~onmlarm b,,- c;·u•rmlf
J1t.·m1=LL'l up l•ullmum,m1~11r. Kun11u11u.u }[t:rd ..t!n f,1rl./1huJ..ul.iptJ=ht'Vtrl1.1rUc 1,.1h.H!
40111, brr ) vr1ta111t-rmIt mt'/ h,,J..h' u:giirlii4h•r tJ4.ntnJ,ut ,1( rl,•rir,i,J /)t•/irlt.•trrm•mi~
"lmu.H. ,unmlunn <,'CJ=iimi'inu=orl~rmnaltuJ,,- Bu du intemC:lin J.lu.\'ili me,(, c1
ara,;Jam·Ja hen=rr haJr g, Jmi~ "lmaf.mdan kanwklanmakladrr. Onu·gin r•mail
_w1:rwwlcmmr1 mA.ip,1/11110almm,m lt.ltkomiimJ..ch)V>lt ar<1('l11twm ro~,p tcMmt. f{\'/c•
mi (m• a ki e-marl Ja:ip,ru/011 tclcjnn gnru1mflenrrdnr (arklld11·)Jnho mrkr"plann
ntmmrum la ,,,, e. dejer wml11h,hr'' Bu /a,-: hit tamnrlunro ~\ fom1mlm1d1rma
,unm11, lm4ul. h,l1mim, inhnre:Jh• ,/~1/1 clrr=(•r1ln,reft•rm wp,lc/,~r (J(J /r 11/lurcl,m
lmt,:iillL' fodur 1111.'~uJ dm1.·l.1t.J1r s,;,
It! !, birt!)Jd iJeti im Uri.It:/ nmJ,,-:1 RuJ1111Id
;/11111!1
uwlu ' fo.t,u Hu\J.m , .nm uru,, du nu J.J,•u., lu111,wl1J1r?
Hu tun /,;,- 11Jc't/1'-'
arun all~dgdmi> t/u~·r7nu.•J.ultJt.ur,laimd 11.. bu11u11/a b,rltl.lt.' JwJ.uA;
(Kudlk-h~s.2161
LJr,.c:orilaimr=i d, alt iif.l, tmr(u·dir '' ucmckLL'tlir
12 23 .24 Maytl>201 J t.uil11t:ri am mda rar~'lt ),1p113n'-~ b1h~imalaninda <liln},mm
en bu}ul.. 1000 ~10t.clininl..t111l<l1~1.
··c GS"ularJ_I..isimlcntlirilcn am:al n.....m1 nitch~i
olm:1}·1in..d:iha fo7l.t 07g(irl01..",·c ..d.iha f.171.tguvcnlik ilc m1rl:im:i .. fikirlcnnm
~lll'f'II Hgt 1oplannd:1
k:1mumud11h1l~1ta111sllm1 •. an o hir ,;onuca\.1111l11nl:lm1 tir
(toplantt ha ·londal..1J}Ttn1thbil~ if;in bl..nr. lturri~rt C111ett._~i 16.0 .20J I. , IS.
"c• ox-intcmcnc f>7e11rhik,c <,uvcnltl Am.i;ma~1l:1$1p knld1' t
1 ~ 16.
4
• Kudlich.,
1• "Y1ld1nm Kaplan (1km1k tu in, , ..33,.
Bili~im Suflarrnm .'wmirrumru H Kom~lurmu ffrn·f crmm 363
O=e/lrlr I r:t d£'n I lalkn
~tn<lilha, eleL etme olanJ~I, d1ger bi1 <le}1~le,eylemlennin elektrnnik
urtumda ·u<;o)~nik kabul gonuedigi ulkckn 1crc1hctmc 1mk..iru ·un-
mJktad1rp.1 0 ·vlctlcrin yorgi yctkilcrinin kcndi ulkc mirltm ilc
,1mrt1 oldugu dikknlc nlmd1gmda hili')im ·u~lanyla. ctkili hir
,oru-:,tumia\.e euen-.el tHi7e)-dekm ~tumia )'apab,lmek u;in de u-.ul
huJ..ukunun olu-:,tu1ulmas1 ohnu!-3 olm.u<l1r1'.1i1_ ZaLen bu neJ.e11le
KSSS'ndc de u,ul h11kuku hoJ11mu1•.i•J du:1cnlcnm1-:;1irAKSS<;'ndc
du/cnlcncn bu holum b1li')imtd.nolojisiyh: ilgah -;ut;lanJiucnlq~n.
c~La l-..anunlanJ...on~undakiproblcmlcri clc alan. A-..rup.iKon cyi
Onergele11·neda}anmaJ..1ad1r1~,.,_
• H11:hl1.:"-nolojik
g ·li~mi:krdcn vc bunlann kotu}I.! kulkm1lm~1-.md.m
Jogan problcmlcr bu !!U lam ka~• ~•kanlan y~alar<lan <lahahazlaor-
ta) a ~1kt.nak1ad11"ii. Bu ncdcnk de bah~uu ill.mandakJher olaya
uyrulanabilir huldhnlcr~ 1h11yai;duyuhnoktadar.
- 81lgi!>.l}ar arac1hg1}la anal bu ortam<l.1btrara}a gdcn insanlar gcr-
1;ckdunyada oldugundan dahil fuzla ozpur ,c scrbcst bir ~ckildc ilcti•
1m kurmakta. bunun dogal sonucu olorak ba kolarantnalnmna muda-
hale dllha koloy \e ,1\.. ortu}'a i;1km,1ktad1r.
K1~inlrl01~1hay111111m ih-
lali, gLLlt b1lgilcnn af~L. ~ref vc hays1yctc t1."Ct1Vt1Lgibi ki~ilik de-

i?•• "Un~ulamoonnm
T15den1Jr. ..,m c;;u,;lan"s.4(;.
1
,ndr<◄ '. fi:cl
1
• • chjnlh.:rr - Hubh.ml at;1l..lam:al,mnd:1"hu tt.ml lriihimlaimf1• .w('
,•,,$.alttrm,n ,m,,s,un,lnr1H( \ ,, Y"'¥.•la,rmaw ,hi:.e,rftnmdldrr' dcn-,cl,;1ooir
l- hjolbc.-r~- Hubbard , 16)
Bron•r • <;1klam:il:ir11;mbkn1 John R. Fuller -F.rtc W. Hlckl'~, Contm\crsial
h,t1t:-.InCriminolo~y, \ M.:umC ampJny ccdhJm. USt-\,,.85.
,\kine, ulu,;l1mra-,,,,b,rh~imn gcrckl1ll~m1··1o:1aq/..'-<'!'1 Hut.u~rmcfun wmci,M11t11:
·,m m(t· wr;lon" krnr11mr ar11I.gorrs nfaralc rn-gufanma~, miimkw1 hir ktl\r,m1d1r.
Am a~ me m(e m~1111t1m,·t'lt>rl..en 11011[1.J D, /t'I ~'O\tHmm0
"''Ruhmor•,,jimr
tu1t1~m"l1ardr4 Bu}{titr m·l,J.. ulu.wl \twfurftt bu JUI 111111t,,;;,"im{e,m•I.. mrtmJ1in
0JwnamuJ..trJd1r lird ll_elt11L·Ld ccu /mL,J..t1J.uru/Jur, .\tl>er u.:_u,•alario1/..lurm111
}._,jtii),. J.1,Jlumlm,h111t , t11,!dl,•11w,•,•1 1m,•mrt.1,Jir. Hil~i 11,::Jm mm .wur me "
_1•4.1p,/41rmdu11 dolt1_\, HJnmfurm ~ii::1imii ulu~larltf'f.UI alcm,la arunmctltdrr. Niw(im
Sih, r Su, Sn=fe~mt•,; lLim tar-al dnlr1/udr hirhirinc• bt.·1r=rr m(' tipfcri. apta, arolr
11J11,;J.1rarc1H h,r J cbt('.ml:/rk ~fltfam◄n'<I <;a1'snr11/..wd,r. Gn· (lpp knpo_lmc,~1·t1kodar
trim ,hinyan ~-a, c,J,,Ji,I k W( !arm /,rrhmn£' C') c/17=,.,,lrmcfrrle /..m11~lflml11p
ce:ala11dmlman fl.t'rel..met.rrd,r Js1e~,f.t,r \"ur ~=leynrt,1, /,um, apnrabad,r ~mu
twwr1<11 rltl fitlgi t'li~""""' .,11,rrl,WltlrtlJ<IIP h1r c,..,, f/11!..11!11~Htn11; J:•t, !m, !1,•dir ·•
)~llictdt: "u1guJamalLac.hr ( Aktnc-l.,. l 2),
1 '"22"nc, nuddc \'d maddclcrdc u-.ul hukul..,i de crlcndmlmisrir.

, ....'Kudlich,, .:!14.
1..::- Chik. ww\\. lil\\ roac ul.Jnh~/con1pla\\.ldoc5/chik
doc
364 Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

gcrlcrmc saldm. mlcmct iucrindcn ~ok kolay yap1lmakcavc gem~


kitlclcrc ul~maktadar1,.,
- Bili~irn:,u1,:lonn111
gerck ka,nu}J gerek kil)ih:rc\.l!rlligi,orar digcr su~-
larn naL.mmt;ok daha fa~ladar. BD'ndek1 ntkt1mlJrngore b1h~1m
u,;lannda kaybcdilcn para. U)1J~turucudokaybcdilco parny1 gc~mi~-
rir Ha71dctcrlcndinnclcrc gore b1lis1mc;u\ piya,ocimdokipam. hn y1I
1 111. 1.6 tnl}on <lol.ma~mI~t1r !.1\ Ba!>la hir Jegerlt!nd1m1e}e gore
,,e. ortulama bar h1~1;:l1I-.2000 11..i5000 tlol.ir ur:.t:>111dubar kay1p
ihli"'-' cdcrkcn. ortul:ima bir bilgi ·ny.ir u~unun dcgcn 00 000 $
tfolur civann<ladu'-''. Bu ncdcnk BD'mk bu h:hdit oylc,mc
c1Jd1)e alanmaltadir k1. Kamu GLhenl1k I e~l,.,1h.1lliber <,u\'enlik ,e
Telelornunika.,yon Mu.\Le~rh -;, bolilini.inu 1-.unnu~Lur"~\
- Bili~im tcknoloJikrinin }ilygm bir ~ckiklc kullanalma-..1 -..onucunda
k,...a, e ULtm\.ac.ledeona}a 1;1li10olum.,uLctk1ltmn..b,re}i.el.. mag<lu-
t1)'etlen de aµrai... ,.amanla "topluin~a1~ rahill\11111..lannetlen olabile-
ccgi unul u hnamahd Ir'-:,(,.
81li~Lm ~w;lanoda futbcl ban:kctlcr en 1yickklromJ..1cpkim1:ilc la
nHJanab1hr:ancak bar btll$1m su\unun 3 m1h ani) ede ger~elJe cbale-
cc81\'C) a ~uc I Jcndi~m~n~nra l..cndi in1 1lmc.1111O}lc}cn b1rr,rog-
nim kullanil<l1g1 di.i~unuldf,gundc-..u~uwmmlamanm ,. • izim -..urm·-

. lht!I 6.1el. ··Intcmd Yolu)fa Ki~1hl,.Halk1 ihlralknnd.: Un;ul mracakHukulc


l\te,clc,i''. \.fll11.:1lemnNllulr.ul.. , c \tillcclcnir:1 07el 11uLul..BGlccni. Y,I:24.
oy.-1-2. Wt~. l,tanbul, .611.
,\,1\lp1 Sibcr Su ,01le-}mc-,inin I~ nci maddcsinc gfirc, ,~,h~$0lC) i im1ala}1p
unil}luyJn J~\lcllcr. -,4;:,lc~mc hul..umkn doi:rrultu,umla. un~<lrulcn bih~1m l(lruma
onkmlcnnc 111km 1~ hul'1.1ldannda du1cnlcmc ynp.:irl:ukcn in"-lln tuk ,·c
oL~UJ luLk, i ,k l..onnna unkrnkn am uxfa dcrtfl.!1..ur.m. h. li::,--eoL!_tllJlutlt.:re)~11.-.-li
li.orwnay1 ~d1ren Ju.r.cnlemder y.ipma_k.wrumLdnbr. 11:iJifbir orum.:i onlemi)'le
Jdilc ul ~m;il mumlunk-.:n a~1r a.orum.J onkminc b.'l')\.Urulm:;ima(,1 l1Jrurn.1
onlemletiudek1 "orat1t1hhl m~c-~a'\llr.Oranuh!Jl ilkesimn yulJenuigi sorumlu1llk
in...unhJl \I! 6,~iirlulk'fl ilc lr.nrumJ onlcmlcri 11r.t-;1ml.i dm •~ m,kL.to;1 nlm:1k11r
cznfcr \leein •·rcknC\loj1k <1cli~1mlcr ,c Ccn, Hulcukt1 .. A ken l\dal r Ocrgi,1.
B)rl 17. Mnyl'i 200.l, .....
7R.).
1 ~ \lan,oor, hrtp· 11,~ww.\\cholng)' ir,,Cl07/\'4n f:l,16.html

'- Fulkr llid,c~. i,..64.


i;-,• Cluk bu J..onu<l.1ki .11;LIJ:un.:llaruun
uevanunda'"Gii,uimii:.J(•b,l~i,u_mrJ:J,1/a,uoumm
di¼ul.."la" Lc.:,u mlL md "1{:ldntl.\r u:. J,:di)11ri~oli.in ,ill..d r dahi, hu tiir faul tlY:lhrrn ac if
nriidnl,alegm-.Jairrligini anlnnrcylanlrr.Hu rill..,lcrde d, ,Nl..i/;l,,r, ha/1.-m ,hiiriJmrsiL'C
,·e=a J.mumfun,ra l'.LXJ"1 _wpt,nml,m l(t'I-C.'tl l("c/Nrf,'n (lfmayo btt}lmnt lundrr··
dcmc:ltcd1r CChik. www.l.iwcd .•ac.uk/ahrr/wmrl.1\\/do.:~ch1k.doc)
i.::-,,Cerrnh. , I<>.
Bili~im Suflarrnm Sm,,rrumru H Kom~lurmu ffrn·f crmm 365
O=e/lrlrI r:t d£'nI lalkn
nin ,or vluugu g(;ruh.-cektir'",.Hu durumda i\,el Lak,pu-.ullerinizo-
nmlu k.tlmakta<.hr.
- 01clhklc imcmcnc ycdcklcmc gcrckhli~. ,.:cri,aklama kapa itcsinin
, e -;oklu e-, eri cfopnlama ) e, lennin Mi) uli:luguoili~im :-.i-.temlerini
111lt:tm:h mukt:mmd b1r dt:111ka>·nag, halm~ gd1rmcl..kJ1r. Bu )'t:111
dclil bir;imi d,1vn oncc,i ddil toph1m11,urccmi <.mcmli onm<.lnc1kilc-
1 1
yc~ck nitcliktcdJT •. Hukuka aykm cldc cdilcn ddillcrin
l-..uJlamlamayacal-..
olunma.-,1n~Llemylebu del11lenntoplanmasmm b1r
u.,ulebaglanma:-.1gerel.ntel.ted1r.
- Pck ~ok kolluk gon:vli-;ibu ,u~·lar<luolay ycrindl"nck]il cldc 1..-d·hilc-
ct!k cg-1ume s..i.h1plkgaldrr"~Q- Bu nooenlc ~ul lunill..i.nmn
bel11lenmesayle >eLerh egatun alma ·an l.ollul go1evhlennrn ola}a
mudahaJc..,.nalindc (bclirlcncn dchl coplom3 ,.,. pro-.cduru. )Ctl.i -
g{,r\!vin Cammi ~yc,imk) ui.ub.w dclil cldc c<lilm·,inin 6nunc
gt:\Jlmi~olum1cakur.
'uc;uno7cllikle ulu loram I olona knyma" luilindc yecki, gore,· ,c uy-
~ulonac~lkk,mun hukrnunun hdirlcnm ,1 ~•runu ort.t)O .;,kmai..c.-d,r.
Duz.cnknecckoLd u ul kurallnn ile bu sorunJard.1r;oLumlc:nmi~ ola-
caktlr.
- Aili)im ,u~lan 1le mu odele, -.adece l,.ollukkuvvl!Liyle dej;1I. kamu
l,..unnnJanilc o.lCIkunnnJar ,c um,cfb1tderlc •~birlig1u;cn mdc yu-
p1lmas1 gcrckcn kap amlt bir ~ah~madir1 ll, Bu ncdcnJc kurumlar
ara,mdaki i~birhtinin "1glanma,;1,}Clki ,·c orumluluklann bchrlcn-
me,1 1~mdei>1elu-,ul kanunu gereklidir.
• Bili~im ·u~lannda741m,tn vc mckan kt1Hnm1yok olmaktad,r. Air tamf
i~in gccc olan bir aat ka~• mrafia gundii1olabilmcl,1cdirOyo;.akifa.
1h tal..1pederl..enbu ✓.anun \ie mel...infarl..1n111
onadan kald1mc-ak~e-
~1ld~ hir urg:mi1:.1:-.yo11
l.urrnJI.. gerd ..111el.1edir.Al..-.i l;,,tl..lirJcula) yeri
1-'".
pmhlcmlcri h:1~l:1m;1l.titd1r

,...,-Carter, http·1/www.uplin1,: com :iu/l11wlibrary/Documcnt"'1)m:-.1Doc I :::4html


i.:;, Rick., 172
1 'Bcn7cr oclldnm:ihr 1cin b~n7. tu lier - Hickey. -~"·
I-Ml (l~ck Ok,uun .... 1s.
1
•~ Bell.Leia~·•llam.JlJJ1-;inblll.L.Kolht"5u.t .13.14.
8ili~1m i.u~hnnJ.i olay) ennin 1op111 de problemlidir. Ornegin Er.rurwn•<.bb.inl..aua
he •p .11;ur.mb1r IJm~nm h~b1na 1mern~ 0Lerindcn Almao)'u.i't.lJn ~inl~ ,e
Hullandu'ya hc!Jp Lrun,ft-r t.•c.lil,c. ~1..ubinJc l,tanbu!'J trun,fcr t'tlil-.c w
Anl-.:1m1"dnl,.1 ~uhcdcn de p:,m ~c 1l-.colay ycri ncrc'ii li.Jhul cd1k'ccl..11rli11 hu
Ulnl$mll) I )'Cll..1 lxl~hg1olundamcclC}CCCgi7
366

- KJa!)ik uc;lnrdJdchllcnn £11\'Cnilirligini.bir ba~ka iJadc}le ~i.iphcdcn


uzak olmasma aglamak ~og,u zaman kolaykcn. bilt$1m su~lannda
cldc 001lcn dchllcnn uphcdcn u7ok olmnsm1. oglnmnk her 1nmnn
"-olay lleg1l<l1r.~uphcd~n, nmhr1lnll111l•~llchller-.e,onuca e1kili oln-
nu}\tc.1gmdan 1'' ~ ddilJcn loplama<lao:tcl u ullcr bdirknmclidir
Konunun O)TintJlonnngirmcdcn once c;onolarnk hclirtmc1i)i7.ki. Bih~im
Ag1II i,metlt!rininDu,l!nlenme-.,H! B1h~11n Suc;l,lfltlukkand K..inun ra~m,;1-
oin (i 'm;1 bolurnu 1• 1 l •• oru~turmj ,·e KO\'U~lumia L,,ullen" b~hgi)l.1

'-"- Karagulm 7-. "Biliiim 5u lnnnd3 Delil Toplamay, flkilc>~ Ba~hca Konular''.
hup·//\\ "" .t.t)'lnptlli,i.cum tr/..!tll7-H-9-1O.htm
'-' 1 '\Ln~c, BOl .. 1
Snru~turma ,e Ko,u~turme dUlcrl
iftrl4e erl lmlo en~elleomtsl
1\1'\l>l>f. 29 - (I) H1li')1morlam,m,la l')lcncn ~uc;l.mn !>Or\l)lurulm:.Noo:i ,uc,
i~kouigin~ i1i?kin l.u,,c:th ~uph.~~bc:pl~ainin \.\Jhg1 tw.linde. hJJ,J11llr.illJJJ \l.!)J.
1.!dl~,intl~ -.Jlmca bulunan hlllcnll! Cumhun) l!l ..a\cNnin kanm)'la ii.en~~
1

bilis1m ortamindn cn~imin cngcllcnmcsinc k:lr.ir ,cnlcb1hr Cumhunyct r;:we1,


karan111}1nnidMt "-3..'lt i\indc Ml.:ilt'linona~,n:1 ,uMr lla~im kllrnnn, en ~
yinmdort <;:iat u;indc vcnr ~urcnin dolm:ic;1 \.C)'ll h:ik1m tarnfincun nk inc knr.ir
,·cnlmc., hahndc 1cdh1r,Cumhur,>ct ~'\\Chi tnr:ifinct:in dcrhal l..nldml1r
(~) Ln~1mincnrcllcnmc<i1bran. 11;cnks.:i~k1y1c1-.ina cn~1lcm1yors..1. )'CT s.:igbytc1 1
lie llg1h olamL.,~·er._,,gla)ICI>•cn~,h~m•)M~ cnsam agla>1c;1lie 1lg1IIolaral: \Cnhr
\. c:nkn l.J.r.lf. i,cril ~g1Jy1n~ut.1. butw ula~JJJJ11.JJ1g1 Citllmk ya ~.,gla)1cmna.
bun.1J.a ul~alam.:.1J1 ;, tal.t1rJe eri im ~ailav1u.,11u I 1,1,01,1959 t.arihli,e 7201 ~a)'1li
I cbli~t K.inunu hill,..uml~rinc M,iin.: tcbh~ c.:d1l"-rc~larnr111u ·rh:tl )\.'flOc l!Ctirilmc,i
i,tcoir.
(3) o,·u)hmna cn1.-sindcm.ihkemccc lie bu lorum.i 1edb1nfk: ._aran crikb IIi r.
(➔) J~c=-njk cn~1mmcnpdlcnmC!.1nc1h lin larara itir.u edalcb,lir.
Gort, U mabkerne,t) ar~Ll•ma u ul6
1\1 uo•: JO..(I) Du Knnunda vn71holnn ~lard.in dolay1a~1lan da,::ilnr, nc;llyccc7a
u1.1hl.:u11:lt11JlJc ~urulur Bi, }Crtlca liyc CCLauwh e111cu1111 b1rdcn foLl.1dau~,min
bulunm:l!i I halmtlc bu Ja, .1Lara, Jlal1mlcr H' Su"-·ii,.1r 'r iilscL "-urulu& .1
,·ctl1k-n<linlcnmahlcme(]c bal,lir.
(.2) !Ju K.inun<l.i)aLJli su,;l.uu ili~lm tkn alar ::icde 1~lerJcnsay,hr H~ :ulh w.hl<leJc
1 ,kiilur.

()) Ou kunun lillp~;;umna1.men u.;lar dola)t 1yla yap1l11n :i,u~turmad:1. ~uphdinin


l..ullaoo1f!1bilJ.tl',J}Jr.hil~l'1},ar pm~r.unl:in \.C ,·cnlen ,le l;C\ re hinmlennuc :tr.1111.J.
"'-"P>,,Jama,1: ~ll.o>maya ili,?kin olrual 4 121200-.itaribli \'~ 5271 :-;a>1hCe.l.l
l\tuhuke1111a...,iKanununun 134 uncu ana<ldesihulumlcri U) gulan1r.1

C4) Bu Kanun b._.ip .unma~mm su lar halkmua y.,ptl:m oru1>1urm.a ,-: to, u~lunnauJ
,uc; i~lcndiijincili~kin lu\\clli ~iirhc -.cht.-plcrinin,ctrf,~1,c h~l.u M.1n:1k <ldil dllc
cd1lmt.-siimk:ininm oulunm:1m11,;1 hahndc Ccr.i \.1uhakcmco;1K:inummun 115 mci
maddc,i hukmuU}gulaner.
BiliJim Sru;larrnm Sm1L)·turnru H Kom~lllrmu F.\Tdcrmm 367
fre/lr4 fr:, den I /al/err
dwenl~nmi} olup, hurowiL.i29"ncu mJ.dd~ "ic;erige t-ri~imin rn~ellenrn~,,··
b.i~hgl ta~arkcn JO'm;u maddi: "'Gon:,lj M.ih.kcmc "'I: YaTgJfornal, ulu"
b.1~hgm1ta~1mnkt,1dar. Bu ta nnnm ya nla~mamaI ncdcniylc bu hukumJcrin
tar11~1lm.isma
gcrck gorulmcmi~tir.
3.2.G6JU£\LIMAHKEME/C l\1H RIY£f8 ·,.\VCIL1(;1
T"inci b<llumd..:.,w;fonn dt:~crlcndirilm ·-.. 1m-.1nd11her bar <;U<;,u;1,md,m
g6rcvli mahkcmcyi .iyn tl}'TI bclintigimi,dcn dolay1. tckrnrn mahJl vcnm:mck
i m. buracfay..:mdcnlart1~maL.onuu ~ apm1yoruL.Ancalo.. bu noktad.i bclutmc
nuz gc1el1ri...1.1lg1h u<;tiplennde gore\h mahL.cmebehrlen1rlen ozel hulum-
Jcrc dcg1nihncl.. i.1jn gl!-ncl huiumlcr .;~e, c-.inde hclirlc-mc }Of11lm1-;.11r.
Oy-
,aki, om·gin; bir uskcr lr..i~inin
u,l,.cr k1~i}'cL.a~•bili~im,;rn;ui~h.:m1.-si
halm<lc
353 . ,~kcri Mahkcmckr Kurul~u vc Yarg1lama\.Jl)uHiKJ.nunu'nun 9'ncu
maddc ,i,( .. gcrcgincc gore, h mabkcmc askcri mahkcmc olacakur. Dola)J 1yla
oru rumm )'ll(lm::t }e1!..1,c gorc\.1 den kcrt ~\Cl}::t gc<;cccL.1ir.Bcn7cr ~L.ildc
bu ,1u;l:mn 'MK'run 25<rnc, m.:1dde,1l;1p~·uninda•~lenme...i halinde g(\re-..Ji
mabkcm CMK'nm 250'oci llldddcl)iylc}ctkili oLel ngir cc.la mahkemc Iola-
cagi gibi, Onl-$-turma}Clkl vc gorcvi de 1K'run 2.50'oci omddc-i kapsanunda
gorcvlcndirilmi~ umhuriyct "t'lvc1"111da olncnknr.
1
Doktnnde bcl111ild1gi, \C b1zimdc kat1ld1gtnul Ulc~. huluk.i
bilgi ·indcn uphc cdilcmcyccck hukuk~ulann bile bili ·im ·i ·tcmlcrini tam
nnlJ_m,ylah1lcme}~h1liyornlma,1, bili~imulunmda dognn hu uka probkmlcrin
~o,umund~ abaL.hJ..larasehep olah1lmekLeLl11. Hu <lurum.yarg1 te~klla11nilin
,il\ uruna l.urumul\a l..a<lar
get,:erl1olan gene] bn p,oblemc.111.Sorunun buyiil
nlm~1,mmschcbi lonuyl.i ilgih:n~ccl..huL.uk~ununbili~im ,i,t1:mlcrinin iyi hir
lr..ullamc1s1
olmthmm yl.!Lm ·m ·,1uir Bili,im ulamm.l.iki,orunlarla iJgilcncn
huh.uk~ularm. aym Lamanda ~ll)lcmknn na!)II 1~Jcrngmc.knlcrmmoloJik
b1lg1le-reL.adarb1r mJL.tarda oba dctayh b1lg1)'e sahtp olmas, gercb..me'-'.ccd1r.
Bili 1m ccknoloji inin zaman ,e mclan tonuna7 nilcli~i ilc apayr1 bir dOn}a
olu u, butun problcmh.:rin bilirk,~ihk kurumum1 h1nalc yolu}Ja
i;oLiimknmc 1m <le gui;ll.~hrcbilmcl,.t~Ll1r.Bu ilibarla. her nc ladar tum
dunyada oldujru g1bi ( urklyc'dc de bih~•m bu .uk~u u cks1Pl bulunmaktay a
dn. bi, b1li im tcknolo.111 alnnrndaki 1ccrObclcrlc hukul: bilgisinin

(~) Bu Kantmdahukum bulunmoyanh.illcrdcCcn \1uhnkcm~• K:inunuhOkumlcri


uygufamr
11 (; nel gor"t'°\':
l\ludde 9 l\slc:ri muhL.c:n,clc:r
l,;J.mtnl,mla111,.-;i)'J.1Jl1ulm,uJ1kc;.1,u.,ker l-.i..,,1lcnn
11-;kcri olon o,m;lnnale bunl::mn1L,l:crl1~ilcr olc)hmc \C)a oslcr1 m.1h:dlcnl~y:ihut
a l;crlik lu1mcc,c gore,lcri ilc ilgih olnr:ilc..
1slcdiklcn u l1ro oit do\alnm bJkmalc..13
gore, I1d1rtcr
'-'' '\kln('I - h~ - Er,,, 162.
368 Tiiri Cea Kt111u,ru ',rJu Bili~rm Su~lan

birk~tinlmc i ncllccsindc ihli!>.ts mahkcmdcrinin kurulm.bL gcn:ktigini


dcgcrlcndirmcktc)LZ.
Ook1rind' bi11mgib1 01.tl ihti~, mohkl!mc1erininkurulm:.1,1 gcrcl.Cigini
du~unen~ .u,tr1ar''"• oklub'Ug1b1,o.o:Iihusa mahk~nJCkriru:ilitiy._-1
• bulunm,idigam
du~mcn yaznr]arda'l6 7 bulunmaktndrr

•~ Ahi bu )mKld.1 gor~unu "011c.d;_l.{c l>clirlclim l..i. biU~im \'U~/urmm ,·un:,lama


"iircc, i(m ,hmo~ muhkcmclerinb, lmmlm'1n h,r -nnm(11/ulm1r tolm- ilm'ia'i
r,whl.(mder J..11rolurl.t111ahu I., tiim hvJ.,mfcmr rc•4mA h,Jg1 ,f,mcmur1111a
karnr1u111/mor, mumhm nlmad,g,mlo,r ht"l,rl, ,;ern·cde tc/..-nrk /,r/gr,·e ,ahrp nJon
lu1l..11,1/t>1l1> ·'"''' ''"' ,,, ht>III IPlllltiJICIIJ 1rwl1J.,•m1>l1>r di' /111· tJlmlu (tll1sm11I.. ,u,., 1,yJ,,
rl,tr,lu/a~mlf, ;ulmw t:t'difd,i/ir L,ru 1rpl.1, /iJ;,r, !>lfltll huJ;./ur lw/..u4 ,.l c.t".;11
muhl..c:mdc:ril!.'hi lmrudu JiJ tr:.m,mhJ. i:acJ..1irc11 hir uliJn ,u=l..rmm11J11r A, m
)(~ilUl' l..,1~aJ.4,1l14
!>tu,J,m11a bir 11ummu/1a~u a:cJ mcJhk<'rill',imnbuJ..m,NcfcJ bir
tlui,lu mul1Aw1''"l""" ~urllg, )cl..lmdt.•c:lt•almabilfr. B,Ji#m .SU\ lunnm nil/ gele
r,whkrmrlrrtlr inc,-lnrm,·"i u/of'M imkam1= biiJiik =orarlaro rnl a,ar.attrr" ~1.:llinJ1.:
ifadc ccmcktcdir 1 \hi. 'Aili~1m Su~l:innd11u~ul \C ~onimluluk~.. 101).
Ord ,1.: t\hi binikLi.: l.tlcmc alJ1llan Jh~m.1lannt.1.:J bu ~\inui:l:it:r<>ru,,,k.Tini "BirtJic-rin
lta4 ''t lw~-uAl1111, ,aglmnai. adota, rc•,t{cim, ~ cm1cl<'1 ra trcm m,1h~ l llte \ (• ,m\ 1lt4/m,r1.
,>ltt~umuhdUant!.1hrr/,rr y<:T hilmn.liHm /,r/r~m, ,rr,lilnm ~muytunrurn ,• .mrxilama,,
Jwkuk ,~ mmn lraklan 11t;nurdan tela/ni 1mkano= =amrlann nrta_rn pkmcmn,
,r1i(lu.1 ◄" ,,k11r /lr, ., ,m,J,m, ,d p,,; \"r\ \lt1,·l,ma11J..,),lt"" n•~, 111rrb4m11n.-t1 ,,/mrnr,
J1'.i':t
r , unJlm '111,~·im .m\ Jurmtlu,rmu~Jur ulu11/dru lwr~, \llt;ltff,,n,r , l':_uU~ b1r<J.A.1/mm1
~iN uc/Ji \()fJL11wlarort,1\U ,;,lnuattr. Bu ,d>c:.plL', l,Ui~im \tt\Jt.J.nm J.i,1.u.,\tJJl'tlll h.'
\'Uf):1kmm mul.Au11/1Jn1r a; clu ulsa tl'-1tf4 bilg(Lc ~u/11µulm,1/cmgen:J..rigiudt ,t ii.d
;hi;~.\ mal1f..t.1m.:Jcrurc.· ilrt~wr '"-'nl,r Anc:,oc sdlt cb:I Mr nli.l/11..crm:f..ttrup.fo, /in,rwJ.,
hilgi 'ialuh1 lrakmr '°'
'>tl\'C1/ann gorc1.·trTpmoum mglamak pck liu omaca l1i:me1
c•tmc~ t'l' ~trr llrr"a' malrkmdC'n, cmcu4 I l' ,mt'l1k rnf,,,,,, ~i,1cml<•n Jom,,11,1.{d tjllim/1
l't, rn.,knn11d<1 ii=t·I olarok b'Vn~Jrmlmlm,~ ml/11k t-rrirni1/n1mn mn11tr1rmaro
lu.mlm.1~11 l.1 mrlarmm ht1/<1wbrr'' sckhnde 1tadc ctmektcdtrlcr C n'Bt 07t'I -
J.Go"-han Ahl. ·•Bili~uu ·~l,tn'tdl UMJIv-: Sorumlulu I h.:mi 0.£.:nnc: n'-'flkT",
hup.lihukw,uu.\Jm/muJuk.J,nurt.-.a:tmnl 1tem.php!1Lem.J 74 ~ I .03,_010).
Bull.tJ.. '<l,1bu ) unJ ·b.1goru'ltunu 'Brfi~,,,, ,,.... lm~r,I. C1lm,11"l•tml',u/l' u/m(lb,/mt ; ,.l.
d,c~ii,, lu.1ru1lurc;rkub1lmc!i1 ,t,in, J-:dlil._lL' bili~im nruhl,L•mL"l,:ri ad, aft111Jd ,x:t!l
, l ,i ,1, mahl...•mt•lt•rfn tm·J1lm,N ger<'/.."i' ,Ju~,,,,c,·.,ilrJ,·'flim 1, IJcJ/fnci tlii) iincem
dnm,, c·,l,_wr. <;wrl.u ht•ri(•:ittt aym uru,rJ" lntL·n1.:t'1 lnlmesi hdJenemc
lntc.·rnc.•l'tcki !.:a,ramllln,r , 1.• foht;m turrnmlarmm hritu,r lrutimh·runb·,· , L'IU bii11in
,n•uiarlcm,m:,a h,Ji,m1e,, h "1tl1('tllt':. Tahii hr, arc1dah nm u4m/clra do ,t,,ginmt•4
,~,,.rnrnm; lltlcp 1·.:' (arur mc-rci rwlaa~md"· 1e1/epc.ln,m nn, tdlt·p cttigim, omc.ifm
Mr r,/emn liapottlmas, nu, sar/mrm J.apatrlman m, i.m,r,f\or H, Jmmr lt,rcuk nfanm
,J,, 11,, J.,m,r 1('"""" ~"' '"~"'' tc-S.mJ.."'"'"I.. b1/mn1 ~,, S.u" ~cldtndc ifadc
dmd.teJtr (~lnut Budak. Ankar.i BarlbU ~OU LJlu>l..i.rar-.t>I I luJ..uli.K.urulla,;r
(05.01..2008-1l.01.2008). Jntcrnct Ban1.ac1lrg1 "~ Banl...iK.utl.rn lunulu olwumda ii
konu~m.1 m~Lni. nkaro &ro,u Ya) tnl.ln. Ankara..'.!00 . C.. 2,,.55.►.
I urk1\-e2'nc1 b1h im ura.,, Mlnu..;raporunda 6.1..dmah.l..emenrn~crclhliu1 ·Oul
Jbci •~ M::ihl~llli:kriKurulmahJlf 81/m'm sll<.larmm ,ru:.tl tJlf.nd,{!.uub1/c.•b1lm<J.. ,r
anluyuh,lmcl.. i~in ,.l.'!,rli dii.=9.le.·lcl.rri~M/1-.r,) t! ihti 'U(' Ju.wldni:u ,1, gu1um1c=. Mr
BUiJim Slf(;/arrnm Sm,i)·tumru H Kom~lllrmu F.,rL'lcrmur 369
O=df rlc I r=t dcri / lalkn
liu nokLufa oyr11:ahel111meh} ihai~h mahl,,.emelerm1n
111,,.1. )illf'II ~•ra.hili-
~im u~lannm le:,p1li urccm<le. } .i 11 duLenlc:mdc:rile uyumlu. ,andartlnn
bclirlcnmi~.akrcditc uzman pcrsoncli ol:m, ulu lomra-, crtifiknlnm ·ahip ,c
i.inivcrsilclcrlcii;hirlig1itcri,m<lc (;.ahan adli bili~im labora,uarlannm do ku-
rulma~,gerel,,.mekceJ1r 1',..,,._

3.3. YETKiLi 1AHKEME / C ~1H Rh ET B ~ V ILIGI


Hukuk doktrinmd• bih~im ,w;lan farkh yonh:riyl• clc ulimp. dcrinlcmc-
rnc arn.~llnlip. m drn<l1g1hal<lc-su\. ycri.. kavram1pd. incdcnmcm,~llr.HaJ
buk1 bait ,m sw;lannda Ml.; yen kaHam1. U}gulamada o~tunna \e ko\;U -
1urma n~malanrtdo er1i;ok -.orun le lil eden, u1r11~1Jan,c hcntu u7crind" uz-
la~ma}ll \Jnl..amaylln b1r kt1HJmd1r1...., ZirJ, bih~im ,u~·lunnda :raman ,c
m ·kan mcfllumuyok olmaltad1r. Dagerbir <le}1~k.klasil su~lardnolllugu gabi
fodlc magdunm goz gozc gclmcmcs11,~ 11ncdcmylc. uzcnndc dunnanuz gcrckcn
hir di •er hu'114ido ola} (su~) }Crinin tc pi11oJmoktodar.(ilnku. u~ >erahan~i

. .AJ.1/u, tc,i,·
,:cY(·cJ..J1r tmdr wnm, lu.)1~·an nwhkcm ,·e \Ult1il/..Ju11n, t>ll~umu
l1aUwdo h1<:hir sc,• h1/mnhUcn htlts1m suchmm kmu~wm,011 ,. a'l!rhm,,1,1
l111!..11k,·r 1mdf1 haMun a nmJan 1tlali,·i iml.-tm\l= ::.ari1rlcm11<JrfuJ'u ( rkmaHrra \t•h.p
n/ornkttr·. Jlu· 1011do11,r;t•h,;,.iri= -ere ttt<; Janan l..iriff'rin t t~o mah hmm ell olma•o,
,J,ii,,,. 1""''"" /u/j~ tm , 11~Im md,m mui,/111 r,I mlun, ,~" , ,urlulm 111 ( 1-:11.u:
blr11J..1Jnrw, r l!.ibt L r1M, .lu11w,lur urtu 1c1 (,·1lu1c'1f..l1r.Bu Htrlu,111 umurt.' J.!.Ct;ilmt•!i ,.
bili.)im wi.l'1nm l..tJ\'U~lwun , i! 1ur,.:1Ju'Ott mutm,,l11nn ,t!lerh clti::&!1°J1. 1eJ..11i!..
h;/,:i\'1?
/..1,rulnw•ww l1'1.~ltchr.,tnn,4
,,,hiµ u;,•/ 1'111~,vmuh/..<.•mtl,•11nirJ ,,Jr ii:t•f Mr
11wh!..cme J...un,,,.hu l..anuJa hrli:i .mhrbi huJJm Ii! .,r.n<.'llann ~ur1.·•· , upma,mt
~a{!Jamakp, k /lu amac-ahi:nrrlt1 l ,·,r~i= kahu olmr. lh1im\ mo'1/;rmdrri a11ruk,·.~
,,,,, al. Ml,)im ,·l,it·ml ri J.n,,u,umla eil111nli ~ hu J.,l11u,l,1 ,7:t>/ o/cm.,~
!{nredmdrnlnui knllu>: i(nn-., li/en,rin kmtt wnnom kaulmrn·fcr anlomrm h11Jacakr1r
/Jumu 1110l1J.,·nrt>lt>r111m r,/uyunw iri11FtJ.n , t• .\mai l/a4Jm \lol,Ju•nrt1$I ,•ap1/mmun,
:,uJ~Cryk \.U1~ul.rnm1~•u
~u.;t•I b,r omt'4 t.:~~,I n/ect'I ,,,.·· ,.knil111i.:k (Bilfi ToplumunJ
Oui!ru, Turla}~ :!.Bili~am ~ 1 ~nu Raporu. 10-11.0S._LNJ.I.AnbrJ... ,.320)
I f.
tt1':gan, Ou\Ct bu yonJi.:l1 guru~u11u"0 ..el (tt.:mcmll4J rfitr u nwl,~1.•r11l·h-rmm
J.urolnru..\lm Ul1t!hn J1'41i111.dt.•r , an/t~tt, ,·cc Ja/1.J c,oJ..Jw1~a,u,"' m:Ji.:11ulawli.11r.
Hr,\ u~ lw, ••,tu ., i>rJ.i 1, ~rir, 1\1 l..ur,,m~a.,11w \ 111/"~ ucuJ. h' lr.Jl, 1.: LI\ >,:ulamulu1
_,·&.111mJa u_mun ulmu_11111 lrutimh•rm l~~4u !111~/ara<,1!i111tlu11 J..,m,r H.n11cfc:r,'J,:ibt
'f.ax111ca/1 m,ru<laru rnl a(•1'al.trr. Tcr, ih cJi/mr,,i ,:crd,, n ,·n \·a{t/11../1
rnl, hi/irld5i/ik
Jmnmum,lon fCMl.iK.m. t..J ~·,J.)_,arurlamlnr H1du Her g1i11cd , <'t}llt>mlt .,,,dttft,i
a/am a~ ,,m,J,m o:rl hrr ml1hJrmc J.umlm,m ,. • halla 1·11,x1lt1mdl'<'Jlmmt• rl,,!..m ha'Zr
ii:d Jmkr.imlt•rm n11a1fmt•u, ftetJ,,nrn ,ararlardo11 (Ok daha os:rr -:ararlt .mn11rlarr1
,,,,.,'"" olm •• ')cllmdc 1ladc ctmcl.ccdir ( Yen r (' m,er, ' r url.. C c7a Kanunu·nun , c
(cu J...anunuT,1>.11 l!>Ullll (100UJ lnhmtc:-lA\'.111100Jn
Ot:~c:-rkndml~• .. 1114.S).
l'Y r3cn7cr a~atlnn\3la.r 1~m hln7. (ifek - Ob tan.,; 21<.
1 ,. Koma hk., I ~-
1- 'Knm, hk., 159
370 Tiiri Cea Kwrwru 'm/u Bili)rm Su,tun

ulkcnin n1e,LudlmrnuyguJanacagmtbdirlcycn unsur oldugu g_jb1.hang1adlj


makamlann oru~turma,·c kovu~tunnayapacag1ruda bclirJcycnunsurdur1, 71•
Bill~im si...1cminc,e vcrilere, TCK ·,\an 241. 244'undl mnddcleraonln
nunda. fi.£1 ·cl l1:m.1 1lc: mud.thak h.ilm<lc:p',e}km nc:redc}.tp1lm1~ ·, uc;
orado i~lcnm_j~ kabul cdilcccktir. Buna ka~1hk bili~im islcminc \C vcrilcrc ng
li7erindcnde mudahnlc cdilcbilcccktir. Bili~im su\u ng li7crindcn •~lcndi~mdc
h1r m~fe ...u\:'u gerc;elle~m1~olacagm<lani-.1stemmbulundugu }er ale tailm
bulundugu yer \.C: m:ti1.:cmn g.en,d..leLig, ye, birbirmc c;ol u.r.al yc:rlcr
nlt1bilcccl,.tir. Fnilin Fm1rum\l.1 S..iC\iinc.knistanbul'd.1ki bir bili~im ,1,;tcmmc
gin~ yapamk. , i.:rilcrilondm 'ya gond1:np.daha ,onrn orn<land.i Pans'tcki u\·
l)Oagma tram.fer elme...1, ~ut; onaginrn ,~. ,enlen Am~terdam·<la<lc!ghtarerel>..
lullc1nma.,, haJi b1h~im...uc;lan bal..11nrndangayet '\1ra<latl b1r ola)thr.
Bili~im,u~IJnnda u~·LI) n ,uc; ) ~rindcn hahS1."tl
·bilin1: Birinci ,u~· ycri,
umegm 111ternel ULerm<lc!n >~tk1"tLeri~1m1s~r\:'tAle~Urt>n~uphelinm bulun<lugu
ycr~ 1llnc1st. }etlt 1z cra~un onucu zarar ,gorcn magdurun bulundugu yer:
i.i~ilncil,il i c. ycLki,1.1cri~im -.onucu g~cl1e~cinlcn i~lcmlc lu1k..,,1n,~nf.uuin
1
1cmin cdildigi y~rdir'- •

1
- Tl n.1~ra~1lkurmlori\'in bln.r e llhan o tun. int\.'mcllC rn;un l~kntJi,!riYer
"iorunu. I lukuki l'crspd:1if lknn i. Sa)Tfl4. A~'1.Ilo WO~. , ~ '•; Ahi. llili~1m
. , lannda l 11ul\.C ~nrumluluL", , IOl, I Cl-l; faldtmir, R1h 1111. B:tn a ,c Krcd1
~ DoL.mJ1rn:1hl 5u,lJJ1. i..1~~.Er~~• .. l13.J 74.
Kartlaruun ...._oluye...._ull.1.mlm.1>1,
()rncgin har L1m..cn1n halg,..a) arina gi71t olaml 3mp ,cnlcnnin yol.. cdiln~,
h;.ihmk C) km rn:r~Je )'ap,hm~~ u<;ua oratl.1 ,~lecuni ay, larnl.lu.
1~ Kam,,ht..:, -., 159
K.1.m1)hk ~orum t1ncri,ind1.!"Btli'f-rnr ~m.lanndo Qtf mm~ iliykm liulwr ("n=iim
,i,,..,nm,JoJ h-J1lt.w>tme, i.m ·orum, J11111(111d, ,$fenetr /ltli5tnr nJ(/1mm,s
,w,qfr,m( m,AJmdu,b,I,~mr .m( mum ,~/t-m} ,uu u r Nr b1illi11o/u, e1A t-lt• <1fm11-1, t,,1,,;,,,
~lt.'mi11i11 ,w .wr -cri fwl~,I ttdtlt!rd.. o , ..-rnm1'1w, -cl br.1~1.11t·rl1{!,
gc:rr.L'l,iqliri/J(i:i /11.•r
h 11.Ui<Jluh1l,r Htt ,Jw,mtda bi1'/t 111,1:la t 11111/mn'.>,., oo~,,ot 1!1~1,oru~tm 11ruJ,1wtl.1/i
ol.mul..tu.!,r Su=Ao,iu.,u.m~u iJi~J..i11 l•tnlw fu:Ju JN'(·umlmnyt:I ~•1.m.1/1,(:uw miiruuwl
oltmmtHI halin.Jt•, ilk wmyt1mna ~lrnrini r.1pan nimlrufi>u ha~,·un·rhirr mm~ntroradu
,, ti.Illf>/mafrJ1r~ dcmd,1cd 1r I Kmm1 hk. 16l ).
Ar1ul Crm.c~n YcnitJunyi.l 'Burutfu bifi)im ,i,11:mini,r ii:cllitlcri ,liUutl..'
almaraA. '>tl('Un lwr, ·J;rtfn h11rd,ctin /1dh J.H1mlarm111, (' orwc,111g('l'(,'t. k/c_·srtgi
n~rlrrclrn her hrrmd,· i~lc11mi} .,m 1lmm1 gt·nlr,r B,~rl«'e htl,~,m m,Je1nn111n·=<r.<r1:
J.-alnrmrnm iimint .. g,,plm1r olacakt1r' dcmcJ.tcd1r ( rtuk - Gokceo - , cnidun~ a.
r CK 5cm,.C. \ , 4l,n Artuk - f'.okcen - l'enidunya Cc7, lluLulu Cicncl
I luJ..tlmler.~ 28 l ).
\ a~:ir - <1nL~.1n- Arm1r ''Bu d,mmitfu ,,mau1rm,:, ,•. /11/,)im ,iuowite 11,•u>iltu
~mfd,1,:1 1a bdl, Ise 1L l/...1hmuu, girih•,i J t..·rde/...1
0
ma, u, m·n·cll·n girild1~1 bdl,
Je~il i.H• ,i,ti?mi,r l>u/u,1Ju.S:-:11 -c,JLJ..i merdiJir. ) /CJ.:'nm 2.J.J (.J) H'' .!45 'ind
muJdL•,mJc.• iJ11guriifcw hal..s1: '-'wr !i<1gl,mara4 i-llmu, ~m;lunla , c.. l>U,~im
,i,1'.'mint! c:inlcn ,·t:r /Jdli i.w.'. hum\l. rd!, dc,:il i\~ trinlt.'n hili~im ,i.,tcrmnin
BW~im Sw,-Jarrnm Sm11rtumru H Kont}lllrmu F.,rL'fcrmm 371
(b•/f rlr,1r.:t clt·nI fallrn
g ii/t!1 intlen i~lenfn bili~im :-,ut;lannda eylemin Ct!.1a"" lalnu.'111un1"
011unc: g~c:b1lmc:~i~in bili~im tu;l.m al.mmd.1ulu J,u-ar.i1 •~birlifµ, c: hc:rulkc:
ii;in gc~crli olm;11kycknc-.a kurollar dit7cnlcnmc·i gcrckmcktcdir Digcr bir
de}i~lc. ulu,larams1'-U\lurak□T')l ctkili bar mucad·lc de roli, ,c kanun uygula-
y1c1lanarasmtb: ulu.,lamr.1 ..1 1-,;b1rhg1
ol~u.trulabih....,e,egemenl1k bir nukuula
toplarHna~ola :ilhr \'f bu ,U(;lara ~• <11hagut;hi mucac.Jele-ap1labilt!c:el,ai,127'i_
TCK v • Cl\fK'ya bak1ldtbfln<la, b1li~1msm;lan baktmmdan yctki ,c uy-
gulanacak lanun htL'ltbunu <lliLKnleycn oLel bar dfuenlcme bulunmac.hg,gorul-
melteJu. An ak. TtK \'e C~tK"da bilt~1m ~u~lanna tatb,~ edaJeb1k-ce~ .genel
hukumlcr hulunm=1ktud1r
T( K'nm 8'nci maJJ~1m.ft! ,,ft "''-''' bc.skm11n,lan t{\1,,,11tlama" ba~hg1alun<la
"n,rli.,J e 'de i}lt>1te,,.rn, lw JwJ.J.mduTw-1..~ummlm, rn xulumr. FiUi,, Aome11•'t.'w
tamumcn Tii,i,r£•'de i}lwmt•\i n, ..., ntIiun111 Tiilill"t''dt• J{lc'r("t•kh·}m£ i Jwlinde
'"<· TiirM_h•'<k i~lt-nn11~\t1y1J,r" ~kl ind' ,1n..1 kuml bclirll!nmi~lir Bu hukm• g(\rl!.
uygulan.1cakhukum bduknirken. ·u1r'lmJ.J.smc:n
dt: olst1 Turkiy1:'d1:1~le~1

hu/unJu,itu h')u paramn akt11nfd1[:1y rJcl..i mcrr·ii rcl/..ilidir"( Ya ur C.if"\"»n-


,\rtu~. ~ fl770.).
t!'U Eylcm forld1hukul ,istl!mk-rininbcninL,c:mr11:,i
ncuc:niylclel'O!ttz Li.labilL"t.~~igibi.
dchllcrin toplan.1m1m:1s1,
foihn etc gc,;mlcmcm ,1 g1b1 -..cbcplcrfc de cc7:t'ill
l.:.i l.ihilccclLir.
Ullti;fann farklt hukuk !.-l'itcmlcn ncdcniylc cylcmin cc1as1zknlm:,,1 h.ili ilc ilgili
bcn1crn.;-11.:lam:llar
i~in bkn7 Tannlrnlu , 2,1
117
' Ului;lnrarno;1 •~hirltg-1, c >ckncs.,k. mc,7u:,1 gcrd,hhj1 konusund.i hcn1cr
a,;11..lnmalar
i~in bl.rv. DOl~tr. llili~im Su,11n. ~.102, Karag()lme,~Bili;im <;ui;lor1
\ \! (,ru 1unm1 Km U~Iurma [ vrckri, . \.5I.)
1- " Ycnidiln ·a bu hu,u-.mki oc1Uamalannda"BurluJa \11<,1ml)h'mii}!1 nr ~mm.~un,la
h,r krr,Mrrl nrtara ("l~t1hrf11· 81Jr111nnrtrmme Jb/.w•I lnnar rfl' xrnlmnt hnlmdr.
,., /em n,•tedt• r.1prlt1P1$W.fU\ nrada itlt·nnrtJW. Brmo l.ar51J,J.-hlf1$inr fi.\Iemmt• oj
ii:l•nmJt,,, ('")'rfom· ''l', 1111ti1~,hnlt' .wc,m cm.rr bili)m1 \I lt•mim11 l111/mulm.t.1t rC'rde
mi. ,•vLa l11.:Jt.•/htl~im :.utt!mi11i11bulmu/11{:u , t!rdt.• mi i}./ordiiH 1urI1~1luliilir.
Huh•A l'IIII t~lf(J/ur1 \ l'W ha,, l.,•1 ill' 11111/ce ,m1,11uJ" \f\'«,i l t'I ,, t 11~111/i,uw·
lmlunun bu I1'ir ,u.,1aru m<.•wlt.• ,u(u dt.•nilmt:J.lt.'J1r Ka1111m:t.·ub1,rada Mf ~,m
m~lanmn t'i:cllil.lt.•ri Jjf..katc u/umrak .m,;. l1urd,:1. han·J.i:tin J..mmlctn w nt.lu, nm
SJ.Clt;cJ..h•)11rlfd(i!i frt'r L·, nle ,~l,•nnm ,1111/malufrrRm I« t• lti/1$1m .,u, fantrrn cl -a.\l:
lw/m,Hr ,mln,mis ,,Jacala,r. Nrtclmn TCK 'm,r , rn,·, m,ufdcwulc; "fi1/m ~r\mrn n'l 11
tamanum Trirkfre'dc i5h~11me.vi\'t"'\'O 11e1iu~11111 lurkfre'dt'* ~en;elde,$me:rthafmdi' stlf,
r;;r~ 11 'th• ,>fr11m1~ \fa•,/rr" ,Jcm,lt, l J. '""l'C'-)'"' m wfe .Ht("f11n lmA.u,r111clrw w '" 1,,
rrkr.1b1lt-cf.l.hrrt~n1r.1J<1rn .10,1 H.'I rlm,~tir. Su !idldl'. Ql-rt:I. 1t;t.ridt·11Jm1n1 t1 ((i.,Um a~"
bui:l"11J1~1 hili~im :\i.,lt!mi11i11 Tii1J.i,t!'d1:, hdeJ hili}im \i\lemi11i,1 ,·url J~mda
ohrt~l·t J , J.!('rtI.,t• JmmJu,, fc (•ri Lt' ((i111i1ru~a 1,,1.{du11drf.1 ,•,m
b1l1Hm ,,\ ''- 111i1rl,1
d1}tndu. hc:Jcf bili)tm ,f\tcminin Tiirl.iH•'tlc 1Jlmm1J mt ,·ate \11,lur1 T,irJ.iw'Jt•
ijlc nmi) ~m7/,r. tfm ak hurad,1 hinr1Jam 1 Nl.1 prnhlemfrri11i,r 1 il$rmma\l All\.'\'('lfo
nruhumt'l,"r .. demi tir (YtnldOnya, ,, I OVi1
372 Tiirl.. Cea Kww,m 'm/u Bili~rm Stt{lun

ycccrh goriilurkcn. ncticcnin Tfukiyc'dc gc~i.:JJc~m~J halmdc de Turkl}c


Cumhuriycn mcvzuanmn uygulanmas1 gcrckrigi bclutilmtinr ........Boylccc
TCK'nm ~·nci madd~mdc mulkllik 1lkcsi'-• kabul cd1lm14> olunnnktad1r Bu
1Ike>e g,,rt! fo1hn ya <lJni;1l1<luru
n Turk \.cya yalxl1lC1 ol n111,1yn da bu MJ ·un Je\ let
,1lc:}hme •~lc:nmc::iiarnsmdJ fad yo.ktur.O1gc:rbir dcy1~lc.srn;u1~lc:}c:nkim olu~
ol un VC}'3 u~ kimmulcyhinc~lcnmi~ olunursaolunsun.~yet u,;la men de oJ a
Iurkiye"de1slcrnni~scya da ncriccTurkiyc'dc gc~c J~missc I urk ce7a ,nc,7\Jatl
Lathtt...eJilt!\.~ltir 1 ""'- lCK 'di mulk1l1!..111..~1 fa1te gl>re ~h-.1111,.( rt K ·mn 10 , e

1
- T~demJr. Bih~im. 0.mka \t: Krl"tli KanJanmtl Ko1uyc Kullamlnus, ,e
Dol.mchnc1hkSu\!l.m, i..~~O
1- ., Lllc<le •~lc:nen ~~liJJ'h.illm..ta fail ,e magJurlan ,aianJa.~ltgatt.)baklln~urn
bt11i:u1
L'-".r.J )J-.J,1nm U}•'ULmrro,1ru, ix·r.i )J.'-L,mrn m0llilifi 1ull..c-;.:ll1g1) pl\.'lhib1 d~nir
rArtuk- :Okcen- Ytnldiin>·aC'c7.aI lu ;uJ..-u Gcncl I li.ik(lmlcr, '>5"')
l\1uU,ilil..ilh,inin hili~im ...u.,:lan "11k1m1mlmJc;crlcnJ1nn1.,1 i1,:inhln1:. (o~kun.
"2~R
12• Ru hu,u!>W (n~kun h1✓1mlk l1111ld1~m11: ii/1.-rc "Fa,/, rur i<,·rrikli wnleli
•,t n t•r '"o Tr,tlir_H
'dc11_1ii Uc1111sw /t1r 1'tl1~<l!/41dt:,•frH'nlai ..{t'l'I.<-'>'"a _\iiUcmecfL'
ar"f o/am~ foJl"mlarr ,·e ./tulm /i=,4,,cf ofaml,. 1>a,1mJ<1 lm/r11rt/11f:uh,l~"lll'4lmr
lwlurufttR" 1 er 1'iirkfre'dt• ife Ut(' I 1irbye'de is!t·,1mri11r .fr,rn/i hrhsinr .fimmrlerinde
r1~mw11•w/C',wrirl b1r Mm,e,,i11, (i:r~,('/ fllm ◄,l. ) ,,1,urc-r bi, ii/I.uh• lml11,mrc11./,,
/1t;·14.1baI url.n ~·•cJ~bulumrn b,r b1li:.um 11r c,g,ru, dL1l11/olup !J(lnl.r bu brl~i'Ll\'1'1'
ui:mJuki Mr Ml,:i~u,•un11 ~mJu "/Juj:u i=le11imil1i 1 ~•, t:I 4!( , r!rilt.ri ..,..,r1 t!I' "u
,·ii'-lt•mc~iJe :,u: J..umi\11oluh,lir. Bu lh11'111uldc.• Jt• :,11~w1Tu1J.J)·t•'dt• i~h·ndigt .Aub11I
cJi/mclrdir. Bdir11/c11duronrfarda. Ji,/ n·r, "4J~lunru rwl..tu.,, t(' ,:ulunuruJ. ./itlm 1a4.1
rdildig, l ,.,. 7iirk,ye nld11gui(ilUtJ(' r,,ro,(''n(' ;s/cnmis fO) ,/1r.
rm(' ~ur t~ cril,.Ji 1 en. T11rl,.{,·,:'ch• AuroJu brr ".ten-a "u _1iiJJcrimi~"-'· ilrtc.•mclin tc.},,r;f.,
isleyis 1nrr drHwte 11ltmf1t,rida fa;/ a,m =nnwndnhu "r;1'nrr" ri;crindt d•• hard;_<'I
,•rm, l,,tulrr 1m, ii~mrni l..1~il<'r I( m hu H'n.n c-r,~·tftf,,f,r l..1/u,r l1u,u,. H rm,n
'(('nt•r"o r11M,·nmcr;iJw l>olanm·la li1I 1"('11 /iaglama nolrtm, mg11/ar,amk Ji1lm
1iir£ 11 'de i1lmdie_1J.uliul t d,lmelid11: Pmlm ••\"en•.-,r ..o _l'iildedtgr m, tft•nl,,/i 1 er,),
rl1tn•u cc/t•,r u t•b !,◄1;},1:!>1, b,r ba~l,,crr'i/At•,/c-
bulr111u11°°\l•n-rr "J<1/,,1 u d1 ,mj11!Jmda firr4
t.'Ji/mi~ 1 c liu1t<1bir lmJ. Ji:i:)i ol11,11ttn1/11m} uluh,lir. Kullumu linJ..ii:L'rllll: IL'A Mr
ttAlmnu y◄1pnmJ. .Htr'<1ti1 le bu li,rA.in /it1{;hmtt ,e1gl,,d1!,'t,11~ ''-~·riJ../in't'b ,◄11 /,N11a
u/u~uhtl,r Bu ha/di• /aUin. li,rJdn /..011uldugu ,~~h ,·u_1ja.:>11rt l,u-=.,rJu_iant~ ail,.
'(.tt{:lm·1c1,le aru\'lnda hirW.Jt.• ,ur iJhmc Aurun olmmJ1k<,•uaym :amanda hu w"b
(.cl)j<1mm1 /tufrmdr,gu •• t'l"\'Cr ··c1"hord ct t mgmd~11ft'i: t rmc, 11rtiml;fi1,deg/Mir.
Fm/ ~mien~ su<; i<t'nld, n~nlcrr ml Jnlltrt vcn • r"'m /111/urulugu.1er.le lwn:Al·I cllfli)
-ronlmalr ,·e humm l>ulmufurt.u i't"r /111, en olarol. drkkate almmalrdrr. ( r,nkr"i
l11uml11l111/ri,rJw1111Mu.li.1t wc-h .,,,,J,nmr l,11u lu1 ,m rrt•r,lr wgl11y,,·111111 111m ii( iim ,;
Jd~mm /iili wrJ1r re soron irl!r1/,, sui:lm 1unrJJ n·:Ll ~urnm/11lu~1m,fo
Jt·jJ1.rl1.11d1rilmdiJir.
FtJil li:rhd ul,m,I.. rur1J1~1mla bulunm•<Jr 1t• sur it;triU, wrifai J mt• rnrtd1~1m/u
iurulu hulufllm hil "\t!n L't tJ .L iiJ..le11111~.\c!, Ji,/ Tu1Ai,I! Jr~mJu it.·ru l!Ji/1,ri~r,r /Ju
,lun,mclll ,11(1111 Tiirl.tll' 'de Mc.•,u'pl~lw111c di[;i11i,r t,·.,pi'
rl u;fo ,,._,,/n•_1vi ha[;luma
1wl..tt1:mrr11)1:,'UlamaJ.~i.:n,k,r $m·d 4/cn(•n .wf. bir =arur -'Ll~u .n.1/1111h,r .ttmmt
Bili~imSm,·JarrnmSm11)turnru H Kon,~lllrmu E,rdi.'rmur 313
<'>=df;I,frzcJcn I fallc-n
12 • maglluta gore ~h!-ilil
11·nca lll:lLILlel~ri) (T{'K"mn I2·,ll:1 nudlfe~i) 1• 1 ,e
e-v~nsellik(T( K'run l3 'm;u tmddeM)~ •• Llkden ile tam:.1ml,1nrru~ "-.:ulle dl~rnda
i$kmni~ ohm ban u~lnrda ckt Turk K;1nunlannm uygulanm;i ·1 bu ~~cvcdc
miimkiink1hnm1~t1r
q

MK 'nm gc:nc::IolarJl ) t:tl..1li mi!hk~lllc:}1 du.,c:nlt:yc:n .. Y~1J..ili11wlr-


keme" ba~hkl1 12'nci m,1ddco;indc"(/) /)(1Vm·a hnJmmk JYtl.i.,,, :m<;lfn 1ylend1g1
1·crmahkC'mc.· ;nc aitfir /2) Te~C'hhr'i.fte m11icra lrarlkct;nin yap,ldtf{I. ke\inti'ii=
rnrlm du J.:e,i,rtini11gt!rc;eli.lt!~'tigi,e ~i11<:1rlt!me
.,w;larcla wm ,11,1411i~li:11Jigiya
muhl.une.n .-dJ..i(iclir." ~ekltnde duzenlem~ bulwunaktad1r. Dager bar de} •~le
C\.tK !>i,tl'mindc gcncl kurnl gcn.-~rinccd:1voyahnJ..makyctl..i,i, Mtt;un i~lcn<ligi
yi..:rrn.ihk •rnc.,inc .uuir n -._,i..hu m,1dd·de ,u~un i~lcm.li&,jyl.!rin ~Iii olma-
ma I durumundo kadcmclj bir yctli kumh bd1rlcmi~tir. Buna gor~. ~uphcJi
,·c>a santgrn yakalandtgi ycr. yalalanmamas a yc-rlqim )'Crt mahkcmc-1 yctkili
olaca}mr (C\1 K m. 13~-Suphcli \cyo '-'lnt~in Tiirti)'c'dc ycrlc im ycri >olso.
Turliyc'<lc en ...on ocJrl!sinin buluncJugu)'Cr rn,1hlo.1:rn1:-..i (C 1K 111.11 (2)), hu cJ~

tcl,Ji41..',urt1 iu" m·ticrnur mc:nlunu ge/Jib'"1ycrin Jt•spi,; hl..'rlwm.,riMr 1:,rii,J111i.


w-=
emr,- 71rorm me}dariagdtlig1 ya da ..nmut ft hlikcmn nrva_,.,('141rgr_,er Tiirti_H,'dt
,,t ,1,t Turla -cW£"•~hwmf '(ftyrlurnkllr. 8mw lwr~1J14 \O)'III ulrl,l,:c ,u,fcrnmll,,
y11(anda da hclrml,11~11i=tre netiet• yt'n l>oilama nol.tannm u~,gulm1maf11:onm or.
,.,,,,,..1.rrdir··sc\:hndc ~1Uam."lct.t d1r 4(0,1.un,, 244 ►.
tll1l11nm.iL.1.
in;c, lusal )J...inm ra1h i71cmc-.idir. DigL-rh1r dcy,~lc. bar UL-Vlctmca..a )~J\.i.l'ilmn uc,:
ncrcde 1,lcmr;c 1,lcn,m o dc,,lcnn \.at:inda,1 hal.l..1nda ll)gulanma'i1d1r (Artuk -
Gokt:eo - \ rnidun) .e. (.\~a llulul.u Gend I lukumkr. !t.:!lB).
rytcmm m.:ieduninun ,·atand.11 ya da de,·let olma I hallndc yahanc1 k1,1kre de
ulu-...ilya'.!kuunLalbtl..eJilmc-1d1r Bu lunuda t1}nn11ha~·ddam.1i,in bl.Ju. Artu_k -
Co&.._ccn - , cnidun) a. lc.L.a l lululu uend I lul..umJc-r.!t.:!90,d
" • SU\, 1..mk: l..u)1 1~lcm~~ •~h:1bnLfoil h,utl!i dl.!\ilctinvalanda~1 ulu~1 ul un. foili
dmdc bulundurJJl de-\)din lt.cnd1cc.ca lanununu U}!!Ulam.1S1 h.tlmc cHc~lhl ille,1
.J..:nuBu "onuda a)rmtsll ,l\.11..1:inu 1~111bl111 \rtuk - Go"cen - \'enldun)a, Ccl.t
Hukulu Genel lluklunlt!r.,.296, J.
'i'und1~111Ja 1~kn-.:nbir u1;ncJcn1>k Turl..1)c\lc)',tp1l.inpr~il.1111.1-da, !,,Jml khm-.:
ulJ_rl yab.Jilc1 u]l.e k_j_flWlu Turl..1} t'd~ 1.cr1lc1:el 1:1:l.tu1n ibt ~mm111 ol~1urur. bu
kur.ihn b.u-11,ti'injllln ,arJir (TC'K rn. 191. Turkiyi:'Jc: i~lc:mm~bir ,u~tm dula}I
yuh:m I ulkcdc hOkOm ,crilmi~ cil~ bile. cylcm Turkiyc'dc y"nidcn yarg1lonrr
(TCK n, Q): 3ocJ_ly h.1nc1 ulkcdc hu u, n~kni}I~ t't✓gurlugun L.1,11lornn.1~1 1.C}J
t;dolm1~cc-:ra0,07 konusu olur..:t bunlar I urk1yc-'dc,cnlccck cc-7..tdanmah,up cd1hr
( l ( .._ m I 6t Y. l'lanc;1'n1n en ,cr,lme,ini labul eden r ( ~ cm 1~11), Ulu,ll'lmra,1
leu 01\ aruna 1.uaf olmarun gerc-l..tud1g_1 yul..umluJiiklc:-r haw;. Turk v-.1tand~1mn
-.uc,nedc-111 ·le y-.tbanc1ulkc:ye µen \cr-Jlme-.1111 Libul etmcm1~l1r(Ay m. 31h,tm.
TCK m. 18/2) AU Kem•I \ lldlL ''20()"7T,mhh \' 1:01 Turk 1ntfflkl Kammu\ e
1n1cmd Sujck-nmn Cw.al.1nJmt.ibihrh~1" lmWl Turi.: Kt11')1l411rmJliCc:.1...1
Hul.:uku.Yu>ma Ha11rfay~mlar Pmf Dr Dr. fnc H1lrcndc,rf, Prof Dr Ycm:r L O\\.'f.
YcdilC!lCUni\ r.-itc,i llul.;u~F11l.:Ol1c,i Yn)m o· 17 (qnnbul . 2010,, l'Q
374 Tiiri Cea Kwrumt '1rduBili~im Sut fun

mumkrmdcg1l c ill u ul ~lcmmio yap1ld1g1


}Cr mah.kc~~• )'clkali k.ilmmJ~llr
(CMK m lJ (3)) 1..~.
Yane ulke 1-;cri,inde i~lcncn "u~l.1r J~1,1ndan -.oru~curuJm,
.;, vey11ko-
\'U~lurulrm1·1~•kayclc b,igh olan haktm:t::,U(;unda,,gcnel yctk1kuruh ynnmda.
ba ah c crin magdunm ycrl~im yen vcya oturdugu ycrdc dagltllma I ynhut da
gor;cl ,cya •~il.cl raymm magdurun ycrlc~imyeri vc}a orurdu~ ycrdc 1sml
me.,, <.lurumundao }'er mahkeme~1,son olaral: nu~durun ~m;un •~lend1g1yer
d1~ind.1 tutuklu "eyu hul..umlu olma::,1 durumunda o )t:r mahl..emc I de yell..ih
J..1bulcdilmcl..tcdir (CMK m 12 (-.1). (5 ►► 1 ··•.
Yabanc, iille<le 1~lenen...u Jar a~t!-m<lan <l.a-;u~un 1~lenJ1g1yenn bell,
olmanill..,1na1h~l.111C \IK'nan 13 (I). (2)'d.el1 o,el )ell...1J..urallange\erh l.:abul
ctl1lmi11ir (C'\,iK m 1--1(I)) Run.• ck (>1.amk,Cumhuri}'l!t "-t,·1.:1,mm, ~uphcli
"~>J "umgm istcmi Ul'crinc Yargatuy.'ill(;un i~lcndig1 ycrc <luha}Ukm olan ycr
mahkemesine yell, '\.erl!b1lece~1l...abuleJ1lmi~ur (CMK m. 14 (2)). 'r'abanc1
i.ill..cde I Jennu olan su larda ~fiphch , C) a saml 1 tir~1yc'dc )al.:alanmam1~.
ycl'IC')memi) \Cyo adre" de )Oli...a: yc1kih nmhl.cmc, dnlct Bokanhg1n1ni~-
rcmi , e Yargn._1}C11mhuri}'\!t Ba "-l_l'\.C1,minb._1~\ouru,u U/ 'rinc Y._1rgatily caru-

l.?M All Ktmal Y1ldL1., J 1,382.


1
·• CiunOmi'i1dchak.ire1"IJ umm bili~•m o~lnn oruc1hi1ylni~lcnm..,i •nl,;,;aknl"$1k1~11tm
hir durumdut.
1 '" \Ii Kcnutl Y1ld11, ~., 2.

Bu tau,~La K.iragiUnk'l bi.lut\cl~ l:ac1ld1gnll1L UL~n! • E,L'ri11 yu_nm mcrJ.c,.


;mcrnrtu• Jr,,r -nnum knlnrfr/.;/n hclirlc11rm1:, chilir lm,•rntrrr. h1r \lCh fitr.~,
rurt:Jfmdur, _rnp,lan llwl><•r.. wrnm. rl'4funr i, Krfl1J_,uy111/unlu. .l uym mtrl,t-:t H l·h
~ller;inm k11111/d11 0-,,, .' a,1,r ,Jemleh1/1r 0rn£•~m mt,·mrt ortam,rulaln h,r ,,,-1,.,le art
\l~h filt>.m1Jt>11m,; itlt11rnriHe, hu fit,• ip11 ,•,am }dl utl nrt1rl.,~i, h• h tif,-.wrill r11l.c1
turt:J/mt/ur, l..11llt:Jmld1{:1 ycr u/,m,I.. d11)mmJ..-J.
11/i1.

rillC'IJf.., a11alnh•mdeJi u .•I>.,itefi nrt11/u•~i.li,n,11'Uf ,•. ,•,m me1J;e:1latlm· J.11/tnhir


,·,,p, t( ('rmt": J,,temet (Jrfum111.ft1 mf('Hl('fl' bc1i{lum111 l1.-1lu111~1brr 4,~, (nt,,,rm
oJurul.. l>,r t.·n,:t!I w~a) rulwtl,Ma Mr web sitl' i J.urubili1. Su: l..ut111 ..u, .\it1:,
r11[:1mJ"I..I"htr ,ma l,,,h ~If<,; ii:(·unde,1 l.rirTtJn,uf..ludtr \'l' bu ,u,,
f..un,/d11{;,,""'"
Juul(rt.llt.' hulmrmuJ.1ud1r. Bu g,bi hullerdt.•. Mr ,mu web sit'-'SI \'t.' bir J~ _wm
l.urolmu~· 11.:b .,·iL(''' huJrmmaJ..tuJ,r l,ra w,h .,itesi,rin lmntldu{:11 maJ..L'=
ht.·Jirlt•11d>1Jir.
lm(1 rn<'t(u/lom<'t~m,,,41,rdr,guwrh ,itew,ill mcrl.t-:i CMK'run I, .i
madtfe Hnde/., ,:rnr h,r 1 r1p, faJIma: I:: J maddnmdrkr <'H'rm ya;nm m r/..ezr,
normal sort/an-la bir or,~am-,u., nm,, hir rs/ermey, 1e alt ) apmm anlallr. (~•"a
mtt•nr,•t f..ull,wu ""'"' H <I> ,itc,in,lc, f..ttntm
/irr 1 11/,rrr,4J.111,J11x11 '''I""
,k[!.1I Nr
Ai~, ...-a.J..unu:mJur. Bu baJmnJu,r, CMK'nm J!15 _wllam,un·fo J2d mdcltlt•JirulL•kt,
L'.\etin Wllm mc::11..!:1 l..,n,'dflll, i~ail 11/u,ul. illtl!rnt'I orlummJu hirey lmulmJu11
J.un,lu,r }I._.,, )i/t'Wlt' 11rtl'lt4o/,,ra4 u_1.,,w,,,"Jl4'dtr. Bu J11nir,,. hllt~im ,,,~ fcJr-111111
iJ/rndi{:i a/amn (i11ttmclinJ h·11di,r£' ,,=s:ii , , hrn=cni= \'up11md1.111
lunnn4:lanmaktad1r" ~Umd~ u 1klJmaua l,ulunm:il.tad1r (Karu~ulmc,., Hili~im
S~lan \C Soru~rurmJ Ko\ $rurm:irHclc-ri. s.J5h
BUiJim Slf(;/arrnm Sm,i)·tumruH Kom~lllrmu F.,rL'lcrmur 375
O=dfrlc I r=t dcri / lalkn
findan oelu lenir (CM K m. 14 ( )). ahan1.:1 UU,ellehulunup Ja <lapIom.ml.. ha-
g•~L~hl.tao yararlan.10 gore\ l1lerin •~led1gi su<;fardondofoy1 yetl-Jh m.1hkeme
nk,tm l\1ahkemc~idir (CMK m 14 (4 U 1 •111•
CM K 'nm bJh-.e<l1len hukumleri Tu,kt}e'nin aJl1>e 1e~kilaunrnydl.1 ala-
nun ulle \=i.lpindadwt:nlc:r g1bi guriinmd.h! asc: de:, lurk,ye·de amlli -.an,rlar
i1j1:risind• i~lcncn bih~im '>U\:l.1n b.1k1mmdnn hangi :1dh mcrciin y1:tl...iliolncng:1
l,.,onu..;unuhalktm ·keen t1/t1kllr1 • Ni1d.,imYJ_rg,ltlyS'ni CcrJ_Oai~~i konu))J_
ilgih olarnl (rncn:1 taymme 1li~l..1n) 06.1 1.2006 gun "~ 2006' 11791 C~!),
2006/9930 larar ~ay1h ilanunda. su~ )ermut magdur h~.aban buluodugu yet
uldugtmu hclirtmc,inc ragmcn. aym wire l.1..:1 ,iirc ,unm IR 12 2006 ~un \C
20061I2623 c-..:.a,. 2006.,I ffU, kurnr s.1y1hilaminllJ i,c, bir unccki larnnn lum
ak!)inc ol.i.ral.. bu tur C)lcmlcrd· ~uph·Ii hcsabm bulundugu yam p.iranm akla-
rtld1g1yen uc;:yen olaral kabuJctmi~ur" 1 . lier 11Jlarann bLrbinncc;:okyalrn
carihlc c;:aknusolma~, ncdcn1ylc Cumhuriyct a\.cllan i me gclcn karor1 C1U1
1
t1l,1rJl yclki-ii,liJ..lrnnm \Cnn •k11: ~.11,. -.oru~umnu sunu..-.,nuuoh11n~u, yclki

uyu~maLltl.Jarm1~oLccck makam do bulunmadigmdan o~tunna doi,yalan


bazcn nylnrcn siirunccmcdc krilmal1adLr1~,.,

,:,,..,(\II Kem-alY1ldv., ' 2.


1
i 01el l'\hi. hup:/1lu1J..uk~t1.c-nm/modulc..J:-m,mscction/itcm
php'!itcm1d=7•1
l:?li't Tl}dtm.ir. ,.'.!~ I.
1- 11 K.11m bu bu!lu~u • Cunrhuriyd
hk ) u.Le, J;eLet do,)a olai.1.lLlitdeodirn'k!y-.1_p.11len
far/..11lw/..uJJgL'rLl..,dcrJt:sti= J.v11u1tu'1i/i~1m.-ru~1mun1JfrnJi.i:1Jt'r
/t(l~.,·1.nc.1Jt4fun
;r,harlrle kemlilt'ritri i,'tbfi; gon·ip. haskiJ cumhrrri_H'f has(m'('r{rgrnm -e1J.iJ;
nldugimu tcMme,lu.-1. jOnt)lttrma ~ln1l.1111')·,•t~m= J..arart,1{Cl" o yrr uunl111r,yd
h«) 'fm nJrC(ma gnnd£m1 J..1t·drr. Bu )t·hfJe bili11m JU{ u ,nnwurma dm; a/an,
,·1mtJmmct has,u~, 1JrJ.lun 11riH111daot1/111n1 J.,>.:)f'IAi\1::-llt l..arar11-J,111,,,flp
gdmd fl',hr l'l'-' ri;;a-1,w;;(', dus1ltfor gmbu ulu)lm•~tur Cr1mJ111rs.1 t'I baJJm ~ 1/,J.Jun
a1ctirndc11t u/um..-.u: lt.'/~j Urtt}mu:./,/..Jwmu ift~l..i11 1c1 al bir dib:11/cmcdl!
l,ulum11mlt(f,md4Jt1 bu "'<'""' lu:nii; u~tle1r1wm1}t1rltule:·nJt?~'CJ"' rtmt,J..l"l,r" ,clliodc
l Ko.nuLt~., 160J.
a~·1~.Jarn1~l1r
, .., ttcn1~r ai;1kl:un;1IJr1\!ln bl,;n1.T:1,demlr, :-.:?51
Dagerwr.11l.1n. inkmel }aymmlll diinyanin bc:-r)~oden ~ .tam.mh olarah.en 1lebilLr
olm.N ncJc111ylc ,uc;un .1>'111m i1lcnJ1~1her ulh-dc ,c bu lap.,,,imJ..i·1url..1yc'dcde
i~l('f)Ui!1hlin
kabulu )eJ111JebiJ c;u.tumc.kglldir. Bu ll~w1c-e11h,kJbulu. im~rn~t
ortamm<l;.i i~lcnt:'n,c Tun. hulukunu ihl11I t11'-'"tum lialk·n:. Ti.irk«:~1..i lllllun1anmn
uygulonm..,.,, \'C Turk maknml.1nnm ko,·u~mrma )Ctl.1-.inc i;nh1p olm11-1.hu
b.1~1onx!Jull..ckr ar,Nnd3 yet i U)u~m ,,liklnnnin ortaya ~1kma"' ...orunlanr11 d.l
ocrahcnndc gc1irt.-cd.11r .\)nt..i internet kullan11:1s1,·en) 1 ink'mcllc ya)inlan:cn tum
~•llcJcnn hulrn • df17cnlcnni d1tksrc alm:ik 7orundn Lala ak, her an d1gcr flllclcr
tarafmllau ku\ u~turu lmJ khliiJ i alLmda ya~mal .torw1da ~tJ.K,tltu Bu •~c
..ulina alinan al.we hWTI)t:'Lmm-.e bu lap,.unu.i
ulu,larn.ra..., -.oLl~mderle 1;-ru\<-c-nce
mh:m-.:t Oz~urlu~unun k_Jtlarulm.u bi, b1-;1m,.k !>trurlandanlma!>Jonucunu
w-.1~1 ula_nH! bilgi~i pa}•lll~111:id.i
Bu sonu{,:.bir kitlt:' hah'->r-k~rnc
llu.;ur.:11:u.li.t1r.
376 Tiirli. Cea K,mumt ',rdu Bili)tm r;u,!an

u.;un kaynagi ~ogu Laman nc .idn; ten nc de yonkndmnc b1lgdcrindcn


anla~1lab1hr. Kon~u bu ulkcdcn lansc cdild1g1du~unulcnhcrbangj bir saldm
ba~ka b1rycrdcn gclmi~,c "~on adrcsandcn·· once pck ~ok forkh bolgc)C yon-
lcmuirilmi~ olabilir. Yelt!tle~h bilgi~yar kor-.anlan hedenerineulo~1n:ufanttnl:e
bir~ol ulusun ilcknnde duirc (,u:ci;dJcrdir. Buna kar~thk nc gariplir kt ~ok
uza ulkclcrdcn gchm~ gib1 gonmcn ald1nlar a lmdo ~ok yakm bir kcnttcn
gclnli-~de olabilir1N!.
Yctli lonu,umlj I bili~im -.ui;lan bakirrnmJ,m ccl'i.t kanunurm.vun t- in
kayna~1ol.1n) Fr.in-.;u hukuku mcclcnuigindc~ Fr.C.K'nun ycr bak1mmd.m uy-
gulanmu..,,konuo;unun113-2 , d mJ.dddcrindc dii1cnh:nd1gigoriilmcklcdir.Bu
madde ".Hu;t1 ol14wrc111 tm.\urlt1rclan hirinm C umlwr(~•u lopraU,m iizt!rmdt!
,ur Im lopruldu, u.::errmle ,~kmm.y ldul..J.i ed,Ur"
ger1,eAle~me,·111dc111/rhanm
hi1kmi1mttc;cnncltcdir Ru durumc.la. i'llcnmi'l bir -.uc;urr.C'K'nm uygulanabil-
m •-.;j ic;in,i~lt.:ncn'-ll ·un b1rkurucu un-.;urununFmn-..a'd.igcn;ckl • mc,i gcn.:k-
m ·l,..tcdLr.Fr.CK'mn 113 5 maddc!)t. }abanc1 ullcdc 1~knm1~olan b1r cfuiim
VC) a cu11hadandolay1 rran ...a'da bulw1a11~cnL.m ccz.ilandmhna~ma olana~
oglomol,odar. Ancol bunun i~in bu cylcmrn hem Fran 1:1 hem de o yab:mc1
ulkc J.ununlt1nm1 gore but; 11..1kilcuncl,i \.I! o yab.in1.:1ulkc n,,1hk1:rn1.-sinc1.:
nihoi
bir kararla bu !,.Ui;un le pit cdilmi~ ol~1 arnnmakladu. Dager bir de}•~le. f'ran•
a'da bulunan ,·c u~un i~lcndigiulkcdc daha once yargLlaoarnkcczalandanl-
mam15 cnkm Fron~a'da yarg1lonabilmcs1i~in o yabanc1 i.ilkcmahkcmc 111cc
e} I~mi1, ke:-.inhir huL.uml~ te-.rmetl1lnu~olma...1, y:rn1ll\11 fa11tnmahlum l)l-
1
mas1 dfiintn.tkwd1r ' •

in..-.anl.irJ-.min.LL0Lnn.1l..lar
sunan intemetin l..ulltin1mm1 yaypmla~t1rm:1l:yenne.
inh:mc1 Lull.1mmmmy.t Ja 1r1crnc1in ~1~lau1g1 ol inak.1Jm1 l.ullarummm
~rn1rlarl<.hnlma..-.1
h:hlikc:-sinin
orta~il1;1L.uws1rw nt:u~nolaltll11 ( o "u11. ,.:NS.1.
B"-n,cr~oru~h:olan \ 1l1.h£ 'da ai;aklam1I1nml.·1 ..B" 11uJ..rutlt1
m,,.,_,,,.,r,rw,mrrJaU bil
yu_,mu . ., llymm y<1ptldtt:1_\L'r J,~·rn,JaAi/,,r riJJ.cJc,rc:.ri~tlcMlmc
,i 1/e. Y".I mm c:n
a=mtla11 wnut;lunnm hu itlh-Jt dm.rr11a.mm1 hirltirinJc11 onrr cdilme..'>i r,:cr,•fo ;,
Adl11\111<la_um Am"' lma11c1 or1arnt1tdaR<''t;,Uc•1Jnfc-nhu· J'f.1ymlat~leu ,, ,ttfim.
hu yanmn gc~d·lc-)llnldi!{I 11/ked1rmda do .mnu( do;nml11Kmw11kahufii 1rin. o
\'a)lnm ,fne,nu-/an m:- krmmu ii/key~.,i1p1Jma.r;r l't1 dt1.,a ·1m1P,melt!..olduR" n•r/er
&: b11frr11m1m
,,u,rn"ltr o u/J..t•11itr i<·in UCJa,·mm ",i/1'.c•1--r
~<'1t•A1,.J,rR11111111 )<meft"-
uJJu{:wruiJi1l..111 Umut Ju, wwl.. no~Ju/,mm,r /,u/wmrwr J:c,.rdJ,Jir. Bunlur. 1unn
~ill uJ \,C /tduJ/1\111111 0 i'ill..t•H• "'"m. olmu\J l 1H ,mn J..1utlHIJl1Ufl I> ii/J..,,_ri \"C') d IJ
41>ilt•r ,'J~l'lt•nd;mu:,I . .m.,mla u ii/.h ch[:t•rlermt: .:lJrur ,,.•r,'J,,rc~i.rd,#J;e
riJ~,..Jc:l..1
d<>i"rumru.n. h11!ur...·1 pmp.1g<111da.talrri/..-tq·, ik 1t.:ru a=mcttirme lrar...·J..1.:th·,.,-ni11
hetl lim,r n iilke ''<:lo n ;;lkcdt yaso.1 n11/or0/1110(,1 ,, .. nl,1hillr'· dcmcl.1"'-1irI Ii
Kem I Y1ld11.' l78 ·nq,
1
' Pt!ll!r C.rJhw~k•. CitohJICnrnc. Pllhh,hcr Roull(Xlrc.I.Amdon, 1IKl-t, ,. I~ ►.
YuluylJ l~lcm:n . Ul,'.l,mlanDo~Jn Cc:/J
r::-• Zc,-MI T. Kllni:.al. ~rrun,;a'<lJ lntc:Tlll!l
Sorumlulutu.., lo;tonhul( m\.cr.11.:111 Hukulc 1-.il.:iillc,i \tcc.:m11;Lo;1. ln1cmc1 0-,d
BflhlmOC LIX, <i1y1·I 2 Jqrnnbul.2001, :-,2~92"\0
BiliJim Sru;larrnm Sm1L)·turnru H Kom~lllrmu F.\Tdcrmm 377
fre/lr4 fr:, den I /al/err
Fr.CK 'nm 11,-6 rnuuJe.,i 1-.e,ta1lc!gore ~h,llik pren,1hini du.1enlen1ek-
h:dir. Oun.i gore Cumhun)ct topmkl.m d1~rnd.ibjr curum j~kycn rrnruiLL "'.:t-
tand:a~lnrmaFr.CK uygufonncnkt1r umhuriyct toprnklan d1~mdafrnn ·1z vn-
tanda~lnrat.i_mfindnnii$1cncncilnh.ilnrn<la,cylcm i5knd1gi ulkc me, ru.mnca
,u..; -.ay,h}or,a )'Inc! 1-r.C'.Kuygulanacakur. 1-r.CK'nm 113-7 m~uJdl!,1
di! mag-
dwa gore ~ah,iM, rre11Mbllla,,e, ,nel..t~hr. Bu hulmun ternel amaca,,>aba,1c1
ulkl.xlc i~lcncn 'iU\:lunn Fnin,1:1, ,1t,1n<la;i1
ohm m.agdurlunm korumalhr Bhy-
lccc. ha~k.i bar ulkcd • hili~im ~i.,h:mlcriarac1hg1ylahir Fran-;1/ ,·atancfa)ma
kaJ)t i~lcncn rn;unfa1lmin.bu cylcm gcn;ckk~tinld1gii.iJl.,cdcbuc;lc~"-11ctm~c
1
bile. 1'ransa'daLa~aped1lmes1teo1al ola.rakmuml..unolab1leceltir "u_
TCK'mn g.:n •l unlumdJ csin lrnyna&'lohm 1\1CK'nu incckndigintk,
orada da b1h~1mu~l3n l>allmmdJ_noL.d bir dilLcnkmcmn bulunrna<l1g1 gorul-
mcktcdtr. Alm:rn lud.'llk"l.tnda.StCJB~ 3 hiikrnu Alman ccza huk-ukunw1ul.kc
i~indc i~lcncn rtim .u~lora uygul:maca~uu du1cnlcmcktcdir 'cGO ~ 9 huk-
n,Qy,c, :.-ut;uni)kndigi ycr J-onuwntfo<lort b.1gl.11n.1 ung{krni:ktcllir:
nukt.tM

FoiJin h.uck1:lcUigi ycr. ihmali buc;lardafailin hnrckcl 1:tmcI g1:n:kcnycr. un-


urlarn ait ncticcnin mc-ydant1gcldigj ycr. failin ta a,•yuruna gore ncticcain
gcr~cklc~mcsigcrckcn ycr Buna gore Alman ccn1 hul'Ukunda.hem tiil hem de
Ot!'Uceyen :-.ui;yennin behrlenme..indl;!e...a,alinarJl ko1ma teon llt!nim,enmi~-
lir. Dulay1 1ylaAlman huk.ukunda.bjr uc;unull,._c: ic;indc:•~kncn b1r uc;uJ.,nik.
takip cdilcbiJmc·i vc bu ,uc; h.1kkmuaAlman cc1.1hukukunun uygul.mabiJmc: ·i
1
i~in ya fill ycrinin }.l do nctit-cy\!rininAlmnnyu'dabulunmu.,1}\!h:rlidir.:1J,
K:. ydk1 h~u~unJ.1 bur..tdu du o,d b1r c.lu,c-nlt!'rn!!
1nc:dt:mligi11<.lt:
hulunmndag,gorf1lmck1cdir1-"'.
AK S'nm 21'nc1 madd~~m<lt?k.1 )ari:;1 }~t"-1~1} It? 1Jg1l1
huli1mck, 6L-
Je me)J onaylayan de, lctlerrn. SozJc mede~, ceza hul....1.lkuyla ilg1la2 1la I I 'nci
maddelerdcld yarg, )Ctl1lcrinidu1enlcrl.cn uy1nolor1gcrclcn ,'\h;utlcr hclirl~-
mi~tir Ilk bo~taulkc ~mirhmndaki}c1k1 u1~rindc dunrlmu~tur. Bun~•gon~.ulu-
al d ·vlcl. s1mrlan I crismdc 1~kncn sm;larda }'Jig1 yctlisinj olu~lunnahdLr.
AKSSS'nm 22'nci maddc rndcJJ d1j?crbtr ol~ut isc. fajlc gore kJ~isclltl 1ltcsi-
dir Buno£Ore. bir dcvlct \atanda~,. Ollc d1~1nda (ba~lmullcdc) .uc i lcdigindc
Iii},suc;uni~lcndi~iycrdc de ,ui,: 1"c <lcvlct. kcnu1vutuncJ0~1ru y.1rg1luin..1
yctki-
,inc uhipt.ir1:-n.

,-...i Kau~~L,.230.
,..,,, o kun, ._,:!JO,
1

" lknTcr 111;1klunula_r bln7.


1,;in o 240
kun ,

1- KartgOlme,~81h_imSuiyl3ri\C Som runn3 Ko\11~rma f\TClcri., ,q


378 Ti,rl.. Cea K,.mumt 'm/u Bili~rm Stt{lun

3.4. UlLI bl .. I T[~tl I E. Gt.LLE.\1£. UO~\1A. \'£RILEK1 YOK


ED1E \'E\' A DEGi .riR.\IE SL LARl~l~ OR ·1 R L\-IASI DAKi
ITKNiK VJ: lllJKLl(l G 01\,~ER
B1h~im -.1~Lem)t!'nnde.oLelhl.lt!<l~rnlt!'meLLeyu1lan \-eya }i.Hdenen h1<;-
bir ~>camamcn yol.. olmamal1ad1r. K.J 1 11c de. bir kop}asa aJlal ortamda
muhokkal.. lrnlmolcad,r. Bili in, ,i tcmlcrinin bu >onu,adhye} c int1lol etm1~
ulaylunh_,ddil olmt101i.:llig1 lll'l1yan ipu.;ltmm <lal-,Unm._1l.ti,d1r i1ckirnkolluk
l.uv,1.!tkn L~kn\!nbir U\7unJ.rdmdan ot.dhJJc .-µh~ .iit bilg1!\<lyar mcdcmqc
alarak gcc;Lni~c}Onchkkay1tlanm mcrcck allma alm.u..,adu1 . lmcmctc ih~kin
bu 0~1klamon.,;lmdorum bili~im sisccmlcri 1\mdc gcc;crlidir Ancak cc7o }arg1-
lan,.1,an<l,u...ut,u, ele g-: 1rilcn <lclillcrin g1.~i.:rlilig1
bulunrnom:1k1,1d1r.
Rih'lim
1 ·cenu 1(,eriindc:bulunan ddallenn",.. i c: her an dc.:-gi~linJc:bilir,c ul,i~1lm.u
lahnabihr olunnu I i c. yapalacak oru turmay1 dahn da hassa hale gctmuck-
rcdir. l:3uncdcnlc soru$tunna \"C kovu~mnoda o7cllik ar7 eden ccmcl gu~luk
leri a~g•<la <le£~rtendi1eceii,_ Ancal,., unuLulm.amahd1r l..1 l-tOrunlar burada
le:}\I .tn uklu ha<;
ol,mlarl.i m1rl1olmad1g1gibi, gc:h)i:n tc:knoloji nc:dc:n1}
}'i-Ulh
gclm.:ycn ycni ,on-mlard.l ortay;1 i;1knbilccck1ir

1~' ~
,.2 J
L\0)

i;,,. 81Hun btemi i·en imle )\?f alan \~nleund1:hJ nueJi~•lon~w1da a~nnul1bl1gtler
it;m blru \'ell L.tr Lbt"-. "[klLronil,. OrtJmw SJJ.JiBuJurwn crilenn Cen
~luhakcmc,indc Oehl "-Jitcligi.. I tunhul •"1\cr11nc,1Hul..uk h1kullc">i\lccmu.1,1.
in1cn1t ◊RI Bolumu ('' I rx.
Sayi· l-2. I l3nh I. 2001,, I Rl \"d
01bcl.. hih,,m 111tcmi 1~cn-.1ndc)Cr :il,m ,cnkrin dclil mtclijl konus~md1 "Tr-n
nruhlt4£'mc"'lmt/t•H('<II ,upm «-:11l'1nclrr1/ma111ufu 101,fumu,, mlu11 oltlt1.1..,ru
nr,•nfaur
rfc ,lmrk holdan aram1da(1 d£"nr:n, fommuk mrrtn!C' maddr gerFK' m1a, L1
<"r"-anttr1''tJ 'r.11m ,m /t111U,,,, oltJr11t t11mmla1ruhtlil'. 811( Ll(f"~ .It•, , rpatm J..mu,wm,
,,It. m/11!,1"Jdm rdrlcn .Hr/ufrt:f(untr. ~,;: Amm tt Ji1l111brr J..1lth•J 1"iMrnm1.• t, w,11 u
Ai>mm u /WJw tl.':ulu11J111/ul11/mui um:11J. l11mu,r i~ru1/unmu.\11fa 0J11r lip11t
juu"\~1, Hrr1.v111J,1, bu umacu 11(u~m11J. i\ ;,, hu:t uim;/(lr '"Jl"mlu. /.~,,., ,,pat
Juul(raint.lc J.ullumlan /tu ara~luru deli/ dcnir. Ddtl .w d" ;,put uru,lurmm
('C-Jitlrri11i ire-, amA a,,t..Ja,na(an, tamk tl('tl.. ar;,klanrulun, fumk lC 1amktu1PbttJl.a
At 1/,.'n,1<1~1/../omafort.Ja:tlt ,1t1Uarrwhir Jdlll hdgefcr, gJriim;, \\ <t•r; J.,1_,dt"ic.'n
arurlorlt1 l'np1Ju,,m;1kloma. bC'ltrtdrr -scklindC'm-afamuk ,ruimkrindiir.
Br,0ttl11md,1h1Jg1rw_writ•ult•rmm deli/ nlup olmad1[;1, cfc/1It~e nt 1iir h,r cfc/1I( ,~M,
olornk kcrh11IClltlch1l<·u·~• ~Y l\fX-tl gunim7n nifl•lr>:r tm1r-s1lmt1/ultr Brlmd,if, 1t=L·r£',
amaLI moddi fl.Crt;eg, l>ulmak ofan C't'=n mul1a/i.emefir1dt~lrcrfn dd1/d1r -fncak, bu
,111/amrl,1,J('/i/ /ml, Ji1I , ,, ,/,, /iii ,ft, b,tg/,1111,l1 Im/mum fur '""'"'' dt•l,,/c-t 1mc-licli1
Do Jui un /11, hurJ cfol.. CD f,:tbJ am~ lur rct.•nnJe l.r.1Hh·drlm1~ulu11 br/ xom ar
wril1:1i11i11de Jdil ,Jldt1{:.m1Jc.1 )iipltl! 1altur. A11wl. b1m.Jdumil ,j111::mli,,Ju11Im Jii1
, l·r1/uitl ,,,.. riir brr Jehl ('l')lcft ulclt,gr, , l, btmrmla b{Jg/a,u,Jr ulurul; d,, bp<1rgikii11ii
orttl\'a /..onihilm,:I.Jir. \e rnr JJ. hj/vi,·a.htr HnlL'rinin /w,rgj Jc/iJ (.q.ul,m: Jaliil
olac ng1 rnrumma ,·c~,1plmlmnk kolm dcg,ldir Armmrr,1 hu mromm <nan, hira- d,1
'hlf'{,,u,'Clr ~~rilc•r," I..<"rammdm, 11ea11/a~1/m ag11mliaxlultr •• dcnlClcc-dir
Bil,~im Sm,·JarrnmSm11)turnru H Kon,~lllrmu E,rdi.'rmur 379
<'>=dfrlrf~ Jen I fallc-n
3.4. I. IP M RASISOR u
lP. bcl1rlibar asa bagh cLhazlarrnbubirini tammak. b1rbirlcnylc alcll 1111
vcn ...i ndc bu Iunmal: i~in l.:uII and t klnl'1 in1cmc1 Pm1oko Iu
l:urmak ...c vcn tl la.,,
,1,1nd,1rtlann11 gore...crilcn uur~, il't1,lcc<lcr',l). Digcr bar <l'Yi$1CIP num,m1,1.
lullamcmm mlcrnctc bagh 1kcn sah1poldugu ~,mltklir ln1cmt.:ll.! her bagli.lnan
b1l!!isayarbar lP adrc me sah1pur1 . Hu adrcs numarnlnrdanoh1$rnak1ad1r. Bu
numaralar isc don bolumdcn olu$mal1a ,·c holilmlcr nol1a ilc birbarlcrinden
,1) ralmat.:1.1d1r(6megin:I«J-i.1'27.14::!.144). Bu -,ny,1011t...ullonurak d hilgi:-.ll}'.tr-
lar.t cn~•m:I..mumkundur f-.il...atbu numar.il~nh;,tirfam.ikgu(, oldugund.,tnher
bilgisayara :ma makinc1alan domain adt 1 11, dcmlcn bir 1 1m vcrilnu~tir1ill •

nm Burro [rd()j:an. ..Bir ki,i) i ,u\la.m:ik l\m IP udrc-..i )t:h.·rli mitlir?".


I (l,U2/b1r-l.:1,iy1-,ucl. mal-1c in-1p-:id~i.1-)ctcrl 1-1111d1r/
http tl'!A•wv..hiIi i rnh L11.ul.:.cnm/20
17 IJ2.20l0
Burcu rnto-:in omlan knp,alt1k1 n~1l.:l:trnafann d.1 aynca ".,hrop.1 (Jl..elen11d, IP
b1il.{1l«·rrmn 4,.,,d It'll ulup ulmm/1[{, 1.,,,,,, ctmla 11;;m,c·41 turt1,>m,1/arrn~«nmaMLI
i;/J..,•mr=Jl·l1e11ii=··1.,~i:.dwr, 11111 t1J11111u
bir/11..ic.• _1dp1J111ac/1~m,ILt11JP bilt:dui ifi>
fwlt,1mwnwJ.iuJ11 Hum,11iinemi iw l..t~i\,,f '" nlerin, l..im '"
ilc:W u('tl..tlii~,-,,1t,1111'1,·r
du lium:i $-.ur11111lur 1urajmdu11 l.a_111ulr11w ufm,1b1ll'ng1 1" JJ4J_1/a~1/ub11t.,'-'Kt
,,mmuclur JP hiJ~ilcri ralap t.cldcrc:I. ad,·c:, , ai.\1 d1~1mlu. intcmem.• gt.·=ilc:n
<r,_1Jalmw,mt1fr:1_\dpllornk ti5Hel cgiJirnler<'.ka,1nrhir (nk knnrufa , en' efctr
rd1/rh1/mr(1t·d,r. 811 nrJrnlr 1111 l11r W.'nlcrm rr,111/ma,1 l"t ,aMcmma\l lirm·d
gm m/rk at;1m1dan; ,·anr1 r;urrcmdc ; ..., l(li1"E'ml1r lur kayna4~ta11 cfde rcl,lme.u
m,J\m,/,rtt /iii,•,il..''" m 11r , 1111t'l.t,.f11·"
dcmd.tcchr
fokmd 1•mtokohi -Ir'- l n" •~lctim ~i:-.ti:mk·rindi: ilk J; uy~ul.1m1d11nn1 tk,ti:l..lcmd
U7crc 1970'lcrdc on;:iyn c;1l.artllm15nr IP intcmct i.i7cnndcl..1h1lg1..ay:ulan , c d1 er
._llw..d.u, bdirlemd, \I: a~ ULn-imJc:Jul~im \.e.J iyJ uygun yullarla Jupu
bil.PNly,.ubra )OnlcnJ1rmek i,in l..ullamhr. CJugiin. IP tum mu<lc:m ag •~lct1m
,hh:mkrinin barblfll.!n)le ill.!11~imi~in l3n<l 111hJhlll.:f1.!lm1~tir. H rl P, c TCP ~tbi
bi1\uk ~t-<lil.ley prulolollc:r lf>'ytdil)'.!JlmakwJu (Orho.n Cu&.~I h lb1to~cub
'\'u,u, .. "lnh:mct Jrt.".',lcn, rP \.C n ", Turl,~c Rili.,.,m '\n-.,klcip,.'tJi,i.(R.1.-:,
Editorlcr Tune-erOren, Tunccr ·nc-y.Rifin <;olJccc;cn). Pnp:nyaYoymc-1J1k-\dan:1,
:!( f>.'i.1~.
111 ,\~ '\ hhnn Erb1j1 ..<•ocuk romografic;f·, lqo.nhul B:1ro511 Dcrg1i,i, C·l-.1.
G)i-2007-4., lfdl
1~ • Bilgic;1yorlarbirt>1rlcrinirr nurooralanndnnt:m1rl:1rln,anlorrn klmd.i kolay kahtn
,c hi}Crlll')il yapilanmG rahGl , p1l,in d1}C hunlJr all U!'.!IJr. malt.inc adlan gibi
i,1mlcnd1rmclcrc 1ab1tutulurlar. !ntcmclc b:igh hcr bilg-1c;ayann(tconk olllmk) b1r IP
nt1m. r.i 1 \.C o num ro}n i..,r 1hJ. t'1Clcnde b1r cr,;ci.. .idt ,. rd1r ii..1 mcl,., ni7m:1
ar.t!,mJal1 donu~twmdcrJcn D~:::,MJrumJuJur( L~ur [nip, ··(;Jilj im ~u lusun..t
G1J~n Yul - Ip .. http.I/....,\\" .turlhul.ul,1t1! 1.wmlmaLLle I b6.htm 21.0J.~0101.
D,g~r bird ~i~le JI.in .Kit, o ;il.im h:rrud eJ~n b1reukellif 1Ak~111m. d4 ►, Ome~in:
19,. I0S.!.32 6 ~ibi -;uk ba.,alll.lklt ve birbinmlen f..trJ..h mkamlur ycrine
w,,.w.rnicrw,oflcom ).Vilumk oyni i-:,lcm )up1!.1h1lcrck m,cro•mR ,uyfolann.i
ula~llabihrtTulum. ,.14.l ~>
380 Tiiri Cea Kt111u,ru ',rJu Bili~rmSu~lan

07.11 20 IO 1arahindc.;1 at ,Ian I, n Adlan \ onc1mch[tinin J f I) d) m, ddc,rndc


inli:mel alan .1d1 "/,11i.:rm.•t u/a,r e1dr:/,rfl'mL't rcl·n,rJt br,/mru11 bil~l..'IU) ar l ('l 11
/,u,•11Jc'I,it,,Jc·tmill 1Jd1& .,iJJi bdtdf<mc•/.. I( m /..ulluml,m l11Nrn1•t protoJ.c>I ucll, 1 \tm
tu,11m/C1_1
'"' aJ/""'" ~l,ufr t·tkr • ~elJinJt tarumJJnnu~IJJ.
SMI !-. k.anun'a Ja,a.narak i;1Lml:m lnt~mel OrtaminJ.i 'r.1pilan \'a>inbnn
Dil.tenlenn~ me D.au L!lul \'e faa!ilar Ha.lJ..mJJ Yune,melil'in ta.nJml,m.1.c;1.lJa.>.an
3 ll I h) ma<l~,i,llk TP J.Ull!'!tl Bc.l,r/i bir "t:" bagf, <.iJ,u.=laru,
lnrbirini tamnwt
hirbirlcr~rle 111·ttsim formal,, w Nrh1rlairie '"'ri .mllomnk ip,r kuJJa,uJ,J.J.m.
fmcnrrt
Pmrt1tofti ,,andurt/an,w gi'>rr i\nlC't1 min.,; ,/ucfrt·dtr" ~cllindc 1on1mlanm1~ur.
IP .Lcirc,kritdcfon num.irnlan brihid~ du~finiilclnhr.Ru numnral11ry1mld1('1r.im.m
ul1)1lmal,; i...,cncn 'llVfonin hulundutu ,;un Cll}3 baglamltml.'lad1r ( II (~man
O,dll k. Uygul.Lm:1dan <.".>mck Ola>l.1rJ.1 81l1~im m;lan -.c Hululu, \'cu.11
K1ta~1hl.:, i-;t.1nhul, :!OO(»,._2).
o,. 'in L1.h:ul11nd1g1
)Cl.ild~,.1lt')rrw.,1it;m, bu ,,imk-rin tlunya g'--nclinJc1cl olm11,,
ierel:1r. Bund;m dolay,. internet ii;1m u711,1ndaki alan 1,;1mlerinin i;atm al1n11,c
li..1dl.nuu.I ULl!rinel.llll bir lic.11.:11.:nJu:
...t.1j l Ot\J),a ,,k.JnJ~U( Gok.(ol Ya\llZ, , ..257).
.com. net. org gih1 u,;1dii.Tcy.~lan adlanndnki ilk ickn ilk allr pren 1b1uygul:unnd.:i
uiswn.11letc }OI .;ma 11r U1\lu mark,1l.11dan\1.:}3 unlu l-1~1lc11nI unkri11dcn
i.stc}eLllerbu .,J,madlu.tLDJ ahm~lar, c !>Ollra
f.tyJJ..lu.1un.1l: bunlan ie,J] hab.!,.i.Ll,jplerine
Ru !tu1,t11113lknn1 ill1l...,c .).l) •1nla~ma,1
tleuetme br~1l1i!m<l:i para t..llcp etm1~lc..'t'"J1r.
au,ine imem~t al.Jn aJlaruu Jilh:nle}"n ICA. N Yel..ne::.al.Lyu~multl \'o.tum
Prl>'>cuurleri(UDRP)'ni uygul11m.1lakoymu~ ,e bu pnheJurlcn u}gulaya.-.1.k al.in
odl.in konu-,undn kttrnr ,cnnck •~m ~171 aa,nal~t')l:myctk1knd1rm1')t1r. Bug(in bu
i..urulu.)atdan en ~o OO)\Urul.,n, Dunya fil.11 \lull i)"'t Tc;,l.ilou (Wlf>O)'d1r
(OJ'dilrk.Uy!,!ulam ..1danc'.'>rnck
01.,ylarla Dili~•m'>u._:lan\-C ~lukuku,,.2).

Oom:1inodrc,lcrinin d1imm1 JC'f\lcn,olii lnfo111l3tion C~nkr) mrnfmdon }Bp1hr.


ll.1h11-.onru ~'T uomain -.ah,p oldu6 u aurc,i kcndi 1h11yni;lunna~on'. pal\.ila~Jntl
ct:i211nh1hr C>ncekn m1crnct irull11mm1 hu knd.:ir )'3}£'" olmad1emdnn, IP
uunLJJ.1l.t11nmwuntl.u., J.igit,uumla \O~ ··~.mli..ur"da, r.mJlm1 tu. 19~01, )'1ll3rm
sonlann<l.al!.C. IP numa.r.1.l.1.nmn bitn1e)e b~laJ.11?1.i;oruJiinceyem bir aU!"e'slem<
,tr.,1cJI,1n~do~ dJ ~1J1lm1~ir.Hu .idn: kine ,, tcmindc 1~ bit urunlu~unJa b1r
~· Ltm l.u11.i.n1lm1~llr. JP, 6 ulaial atll.u1u1rtl.1.n~clU ootc~ll!'llk!-.b,ll!'llli1idt:.
leoril;.
oLm,l. 340 Lril}on lcrc tnl)cm k(.-n:uilyon JJct (340'tn }llntnJ 7 i;1f1rtlJh.i lcoyun!)
hilgi nynn ad~lcmck mumtundur Bu ~y, I~ I 1,;mcl2 hn adrc::i;lcmc '-t'-tcmi) 4
rn1lyariJi tF.ralp.hnp·//" """ .1urkhukul.,i1c- IM him ►
..i.l'c11nlrn.J~.dc
19<>:> r11tndanbcri r\vnip:1'd1 IP num.1rn,1dag111m1Ycrcl Internet Knyn Mcrkc11cri
(l flCBI ln1cmc1 Rc~1,1n~,1 1J.rM1nc.ll.'ln )'Op1lma~uu.hr l\80'dc bulurran ,lob.ii
Internet Rcgl'itry, Yrupa bolgc,;1ndck1IP numu.r.:isIda i1t1m )-Clk1 mi RIPI- "-CC.
(Rcsc.,u\ tr I uror,:n \lcrnorl ·oordm;u1on Center) org:1nIn,yonlIn:1 ,crnii 11r
RlPI:. ~C.C'uc clmdck.JLPnwnar.1~1blolJanm A\'rupJ'daki iillde,Jc , erd lntemd
Ka~1l \iterL.ulen arai:1h~1lie <laA1Lm.1.lt.1d1r. Ollem1,Je alan ,uh \C 1p numaral11nn1
llJimmi ODTC. LIJ_IJkl \~ 1 fne1 tarJfmu.rn ).1p1lm:.ak.t.Kl1r (l::r-.A.lp.
I6ti. htrn ).
llllp://...,"". 1urlhul.u\.s1tc,i.crnn/m11kJlc_
Alan isiml1:n. J~a~· )a p1 1 tl\!DJlen\ e b.:lli bi.r kurnla ~Jre daJJ.nan bir ).lPlUj
l,;ullan1lm:tkt.1du.lntcmcl udr~k-ri. ~l;m Ctkm1;:un1 \c till a.la.nl.uttC uh-<.lonuin)
B;/;~;mStu;Janmn Sm11)tumru H.: Kmtt~lllrmu F..-rl'fcrmur 381
rk A r:zt c/£'ri I la/kn
<'>=df

aynllr drc,rcl..1 L:11mlar1 b1rt>irmcten :t)innak i~in nol..ta c. ►, ,la (, ) ,c 11.:inol..t:1


~t~lC' I. I •~lcr kullamJmalt.Klm\ 11Ju. 25>.
Adre11lcrinemplandmlrn::1,;1am.1c1yla), p1l:in hn l..1 nltmalann ):lnt ,;u-nadrc in ,onuna
dJcr~n ilt.i h.u-ll, ulle kodu da buJurnnalt.w.du.L11cmc1in dl>i;c.luguyC'rohm AmC'rila
81rt~1k Oc:,lctJeri 1-,:mull.e lll<lu ··u..... olrna.,1lkl k11I')m,bu uH.c:i;1l1'>h,,d> !-ltc:lcn
~~nuoc.l.1 Ollc ko<lubulurumun.1l1Mtr, m..:~.m:"" w, m:.lfmaJa.~·du.u inc.le "'lr••
3\111.:
··,,"w"
TwlJye"yi... cdu"' alt j_(J.Jlmilnhc-n.it~olc.lugunu. ··M..mnaro... bu un1\.t.-r..it«!'yi.
bu l.;~rrumd:1buhmin b1rmakmC)1g"11tcnnc ..1e<hr4(ckl~. vH t
Bdirtrnd,. ~~l\:lir lt.i. nct·ir't an11,.1.Larnulan A.B.D.. ir'ltcrnc-tQlire-,lerini_n -.onwiua
blllunon kclm~ k1 altmalan yonundcn digcr Olkclcrdcn ::t)'nhr \'C tiu ull..cdcn ~•k1'>
ynpttn dl'\.~lcrdci-ural ol:irnk i.llkc k1salcm1:ml'lulunma1l. 1n11r, Internee,c Cc,a
llul..ul..u.,27).
Intern tc b;ijh bulunan her bilgii;o}':lntlbir adrc--1oldu~ g1b1h r lmmlu~,nd.'l bir
aun:,i \l1rd1r.lier kurulu it;in i,c rarkh l.1'-Jllm.tl.ullumhr. Bunlar( t.iku • Alan,
._161):
go, : llul..u,nc, l.urulu~l11nn1
cdu • f~tim lrnnrmlonm
OT; :T,curi ulm:iyun. kar um.u:1~ul~}cn kurulu~lan
cum .Tkari ~urulu~Jan
c.:n : l 1c:mkuruJu~,-ep ~irlet 4In 1 ilte~ Ye Yem Lelantb'da)
LLUI .AllC'n l._urulu~lan
net ·Seo,, '-Unuculan ( internet Cf\ 1, i;agla> 1c1l:mg1h1t
ui: :At...1dcm1k l..urul~lan (bJn ulkclnJc t...Ju}Cnnc l..ullamlm.1l..1.1d1rt
int :Ulu,larnro,1organi1a"}onlar1,kuruluslan
fIp : l-1 P Jr~i, o;ilc,iCc\nc •t
\\ \I, w :World Wille \V~b lltlli (bJ.Lenv.eb dt lr.uJhuuhr-oil ek)

07 I I 2010 tanhu\\lc c;1l..:ml:m \fan \i.lltln Yunctmcl1frnn t.l.. 3·n..:u maddc inc.Ii:
Belteh Taibi) Eutltu AJt Ah.LilAllliltl }U ~IJldl! belillenmi~Li1 .
.a\ . I Or •>-..:litlrul r Birli~in· ._,1ynli ~r~ 1 ;1-..11~.nt.,r. hukul-. bOrol:m \~
tlr.ona.lJ 1kJar1
a\"Ult.J.tl
.tx:I :11,i~lcn H,1kanht1 lc.J)-lllannla )1.'f al:anbclci.lt)..:kr
.<lr : l w T .1b1plc:r Oirl1gmc:la) 1th t1p tloltorl.ir1. c.loltorortakhUan. b.:uhllldC'r,c-
Sa "iltkHal..anhA,1 birinc1ba~amal.,:;i~hl-. l..urulu~l.1n
.nlu .T.C 'r uk.d; O~tim Kurumu t YOK> larafLndan tamaan yulsd; C'gJLLm
l..urumlJn
.po, Jumu lwwn , C'l..wulu~J.m
pol l·mnt)'Cl (,encl \yfudiirlupu ,e hlln)C--.lndCll htnmlcr
.kl::!· hlli l'.gttim H;il,mhg1 4\tl:ll ► Lamfind~monJ}lan1111~ olml onccsi cgitim
vcrcn kre5 anaoh1lu. 1lkcigrc11m h,;.c \.e dcne1 ogrcrim kurumlnn
.t, ' • t uric 11:ihli Ku\."Vctlcri
bun}c,mdc ·er nbn b1rirnlcT
1 ij GOlcD Alon , 2(10
3'2

lP'dc bulunan bu rakam k.umcl inccrnclinluyc-rar~ik}ap1 1m lammlar. lntc-rnct


1
hiycra11isindcilk adlm birinci rakam olan ··donum" basamag:id1r ''~.

Her n1k11md, ha ah ba'-1rn.ikfar.1 increk in1cn,~1~dogn1<l.1nbagh bilgi~-


y,1rl,myladu h()l)lU'nu1 '' ~munlar Bu ld.. bir bdgi.:,,1y~lr
)tt da lull,mu;1,tnlanuna
gclmcz. I lost bir finn..'lillil bir ~ok tcnninnlinin Ycya ticnn btr internet scn1-,
"llgla}1Cl fim1.1mn, ~ok ny1da mi.i~crisinibulunduJdnn •~·cri. C\ ,·c bcnzcri
)'erl~rtlen 1nleme1e ula~llran,um.tcu (..ener) demlen bii)'\11..
b1lg1,ayarlann ge\1c1
olaruk behrtc:tl1kh:nortul..1¥ kullamlan b1r IP adr~, de o1abihr1 "I

1
" " Tulum,, 1-4
111
• lntcmcuci..1 bilgi,11ynrla.nnh~r binnc ··ncht hilgi~}ar'' ad, \Crilir Ou)Ul main
fmm: h1lg1'iJyarlar<l.1n.lm;uk ki~1-..clbilii,.1yarlam k.«far hcl)cy "bthl" ul:m1k
lldlandmhr Hiinycl\tndc oclh c;:i','l'i:il b1l21kn ~tikl:iyan I~\ 1rkctkn de ..hoc;f'
ol.irJ aJlat1Janlut.1l..1.1d1r. ln1~rn1:lleyantui olaral,. lulla1ul.u1 ··ho:>1"li.._1\.fanu
gcnddc bir internet !ten l!.me ,ul b1lgi!layan bdLrlLr. ··lJo!l-ting" j!,.(' bir ~n·i!l-
,aw.la~,~1i;mmb1r ,Lbon1."'1nc all \\cb ~yl:L,1m kc-n,.l1 b,I l!,,.J)'3nnJ3-..;il..lama,1
, e bu
!IJyfalJ.JJ 1mernc1 '1ze1i11Jen l!rt~ilmeit1iolanakl1l.1hn,b1darC<;ekl~.~ 12l
..,,..,Tulum. 1-. I.J.
~uid }J J..i lurum pcnuodi. ~id,t"tc ail btl~).irl.artl.m berh.mgi bir u • ~I~
olabtleL~I •1h1.i-ui, l:bll olnuJan teltl haklanna lonu b1r u;eni11arl.a.J:L.-:,1.anvta
p.i)l~b1hr. bariJeciniel~Linnl!l.bleAC'Jl h:lLl.rt:tedebilir. )a~ mall zit1clfJe1iykgden
1L,i,.irJg.c. bir haben J1kllll~l11muiJec~l hakstl' rclLttt ...u~w1ui~k)·ebilir.Bo~le bir
d 1n1md.1.pcr,on<:Ihu cylcm1m ,momm<'l:imk )-.ipm1sohrra.,. haskrihir dc)i~lc k1mlig1m
~hnmc-k,i71n }ilJ'fflt C'I~. $1rl.c1 }3 da :11rrn11) ~ritilcti bu llJ' c}lcmlcrdCT'I 'iOrumlu
tutul.tbilccd,,lrr/m1 •~ )'-Tlnd~ mnLul lum biltiYyarfar td, x-ni, -...iJ1"1>1CNLIATin<kn
~1-lt nij1 t~tn d1,;:ind.-itel..hir IP numara" alerem II001hr Hu ool..13da cylcrndcn 111,cncl.:1
Li.mg1 bilg.1l>.l)'.UU1 ~rumlu olc.Jui!unu bulm:.tkt!c:"Jeli.ir( £1,tur Eralp."l:3th im u,llbutu
G1Je11Yol- lp.. hupJfa\\ "°.turlhul.ul.:1te-..i.c"m/111.1.l..alc 166 htm ).
~ul.c:i U1 'tR: ul.J}lltui.h1.1ne Ltd.lJ )01k1iL"1kl-i l:IOrun\Jutu1mal 1i;u1}i.:h:di olma,)J<l.1
U) t!ul:un.aJab1r l;Ol.<lurumd.J&i\\.llJ lar ~ b1r ddde 1htiya1;Ju}mac.ba ..idlXe IP
11urn3r;i,1ndan dola)-1o ~1rlr.1.'tmyv1~111.1kri~ 1,.amu,J..1\,hl :~;ab1lmcl.t.1.-xhr t \1. Gul..h:an
Ahl ..l~\l!Mlltt Pt:n.onditt l~t!'digi Bit, inl uc,wlu.i.nSu: urwnlu 01..abih~ulu: ...
hur•"" w"' .hiIi,i mhukul.~,m~fl 1(\,'O-l/p,..•r-.t11 ,d m 1 lcJ, ,,j I-Ii11
..nr. Mk: unJa.n-lim-
nrumluf l.
Bu tur har nli-klck~, lar.-;.1)-J
l.J.lm~m:ili-.,:in.pcr~onclin kull11nJ11;1
h1.-rhilt:i!.J}ann
i~ IP dag,nm logl1nm n1tn11l-,o\C bu knynl:m en :11 <,ar :iklamokt, fa>dn \nrd1r
1\)nCJ, rerwnclin l;,el ha)Jl1nin w gi,liliginin. m~rald, c.ilah,lcccl..U\uncu ki-;,ikr
ilc yonctc;cl \C tcknik pcrmncldcn korunm;i'iitd11!'la;lnnmahd1r Altnmas1 gcrckcn
1cdbit1cr bunl, rla dn 11urt1dcg1lc.lir Bunl. nn dt$ttlda, nm1I cal.: hu l.::t}ul:mn
giL.liligirun.bu1unlugunun. dt:g~1mlmt'Ll1gmm\C Jogrulugunw1 !laglannla!,.1 i in Je
dt"ltmn1l muhurlcme (:mm.in damt!.tl1llA~II I •~leminin •unliik olaral.: yapilmas1 U.J
c;ul..i:inemlic.lif. neL.._im. Jtlil nn..:lil• l~J},Ul bu lill}Ul.umh1:rLaman i~in n~mpult
l!uilrn1.~1u.: c;ol,.l..ola)dtr (,\hi ... l~\.1:rc-nlcr:
P~Nmdin f~kxlig1Bih~im. u-.untltn II'
. orumlu 01:ihiltr.mi,.. h1tr://" "'" .tl11t,imh111i.uk com/201Clft\.l/pc,...onclin
1,l1."t.li£1
oili1;1m,,ll(uoda_n ldm "nrumlut;.
Bili~im Suflarrnm .'wmirrumruH Kom~lurmu ffrn·f crmm 383
O=e/lrlrI r:t d£'nI lalkn
ik, c;e~uIP adre~i \'atd1r1J" 1;
Sl,llic IP Adrc,1· abil IP adrc,lcridir obit IP adrc 1,bclir]i bir oga bagh
c1hn71annag f17crmdcnbir birinc \.cri yollamak u;m kulland1klnnmmana. oru
rumn giire Jeg1~m~)en,~ -.l'•,temyijn~uc,..a tarnfmdan behrlenip tanimlanan ,e
d~i:;•~t1rileb1lenIP ad~-.1 olaml ifade ~d,lmi~tir 1 . 56S 1 •. Kunun ·u <l.lyunarak
c;1l.inl:m lntcmct Ortnmmtl.t Y.ip1lnn Yaymlann nu.,~nlcnmc-;inc Oair l r,ul Ve
F<;.1,1.lrHal..l..md.iYonclmclik·in tammlan m;1J..lay,m l (I) n) mad<l·sin<l• ,c
01.J 1.2007LJ.nhimle}a}mlan:.mlnlern~t Toplu KuJlarnm nglay1c1larHakkm-
dakJ YoneunelaJ.. 'm tammlau behrleyen 3 (I) J) n\.i.ldde~Uldesabll JP adre..,
"Be/r,·/1 f11r"K" hagh r 1'1o=lann hwhmm lnmmak hrrhlrJ n,·le 1ft-llf11TIkurnwk
\'{ htrhir/rrin 'cri yol/,ww4 1('111 ~rtfllltrd1A·lan. :amam1, 0/lllllma gbrl! ,fcxry-
mtJ '-'" , '-' :,iMem _wnetu.,~i tma/111,"'" hd1rlt.'11iptw11mfu,UJ11tt.' chiH~11rrlt.>bd1.:11
IP mlrL'~iniifude e,ler ~cldmdctanunlanmJ~1r.
O)'nnmic JP Adrl!Si:Ocgi~cbilcnIP odrcskridir. imcmctkullan1c1lorm:1
n<lcccl..ullamhlJan.rn •~m l.th 1s c:d1hrlcr.lntc:m1.:lbaglant11 l,.,optuguLom.m
internet cri~im firmasa 3}'111 lP adrcs1m. o s1radobaglanan ba~kobirmc taltsL
cdcr. Bu ,~it IP adrc lcnnin kullan1c1lonm1cspu cdcbilmck i~in ba~lonn 10
man1(1.ar1h.'-ilat, sanaye.1..1mandilim1~ t;tlk onemhc.l1r
1 1
~.

Ulkcmizdc internet cri~imlcri dinamik CPoumoralan uzcnndcn saglon-


maktad1r Yam bar JP numarasm1gun i,crii;indc hirdcn fn7Jainrcrnct kullamc11
lullanabalmel..t~ar.Ourum hi:1yleolunca ..ucu 1~le}en~ ...m hulunab,lme._,acm
IP numaru~1111nmtemc:lk lullamld1g1 tar-ih,-.aaL.,tl.,llilrn, ,.m,)C: \'e hulta JeL.iy
.T.amanhilg1lc:ri gcrckmck1cdir Rum• gem: ulkc:mi:, tl,)mdan haldnik-n ,u«i: ilc
ilgili rP numara,1 arn~lmhrkcnulkch:r urn'imdakir.1man farklunnm go,r 6nunc
almma.-.1 gerelu11ell~<.hr' 0 . l:ger l~p1t edilen IP numaras1 ve tarihinin yam sam
ullt.clcraras, zaman tari..anig.ostcren UMT.- G~lT biJp1len )Okia te pil edilen
rP nu1nora,1 ilc ,lgih \Cnlcn torih hal' olmarok o rP nu111ora,1 ilc o 1arihtc o
gundc bnglunontum kullunacalunnbdirlcnrrk!,i "c tel..tck mcclcnmc,i gcrck-

7.·1m.mDJm£".1-;1
; 7nm.m d.imt;,ra,,. cld.tronik ort..1TTI(Lt
lo~ dokum.1n \C -;u;,lt.')m~
gih1 cldaromk vcrilcrin, bchrh bir 1:1m.,ndanonce vor oldugunu knnul1rn3k 11;m
bir lot-!d,,11)
l..ullamhr f\1e--.d11 ,hinm. ki.1)11 alt,na aJind1g1rnriht~orjinal hall}le \,fir
oldugunu, .-.onradan dcgi~t1nlmcd1gim 1,;patlam.1k nmac1yla 1.amnn damga.,1ndan
)·.1rarlan1In.hiIi 1 ( Ru rco trdo~an, ht1p://w-'-"w,h1li,imhul.11lcomt:Cl I 0/112/hir-'-•"1yi-
,uc lamak-idn-1p-a<li<,1-, d~rh-rnhJirI 1.
1~" 1:rhat1, r,.1<1 I I: (e&.i~., '9.
111• Korap, . I 04.10.
111
• Erbo~•., Hi11.
11111Cl!m Re ham. ••r□ rl:iyc·J.: H1li~im Sl11.l.in , .: \1flddck 'r c,ntcmlcn··. Poli
81llmkn Dcrgi,1 C 4 {3 ). (, 91
384 Tirri. Cea Ku,wm, ',rdu Bill)rm Su,fan

m ·ltcJir. Aksi takdinic m.bum olan bir ~J5 u lu poLit>yonuna


<lu~bilccck-
tir 111•
Ri1i,n hulrnkUJlllt/03 IP hllgilcrinin lUllllma,,. trotik b1lgilerinin i~imle
yer Jlm.ikt.tdlr. 5651 s. lnccmccOrt.1mmd.tY.1p1lanY.iymlann Di.uenknme 1
,·c Bu YnymJnr Yoluyla ~lcncn Sui.larla lucadclc ·d1lmc i llakkrndn Kn-
nun'un 6 (1) b) mndd~indc cri,im a~1a),1c1lnra "h) iJis Sa,ii,lacllg1 hi:mt•1ltrl'

1
U11. )'<Jllc:lltwli/..Jc:lru/iJ..
ht!lirtdu1 hilgUerini'J' u{IJ ll) dur, u~ , e iki ytldu11 .fu_Ja
1 4
11=en.:_1onetrmdd:lt' hehrlrnl!cd
r,/111,1m'1J.. ,iin: l.adar .wM,mutl..lt1, e Im

"'' ~) b:.rn. .9 J
"' 'i(," I Kamin ·n dayanarnk ~1kanlan internet Ort;unrnda \ aprl:in Ya) inl:mn
OUL1,.'11J1:ruLtC' Ilk: Dau- L !>UI \ (' fua~ l.u- tlaklmJ.1 \ Oll('lmdil • rn taLunll.m.1,·uJ.iyan
3 C11~I n1.11.hlomdl!' l!'r~•m!t.1gla~1c:1lr.tlil brll!J 1 ··/111l!rnl!t 01 tummclu y.1prl,1111,l!r
trirlii t•r,-)r'me 1h)4i1101'm1I..al>l.m1.'r1i1JCJdr Am,lil. b1l1!,dc.-1 i. ,,J, ~C.!' c>yudt,""''''"•
l(•hjun m1111ura,,. ..u\temc: bu.(:lmlll turlh H.' :.uut htlgi\l. si,1cmtlc,1 ( 11..t}lurih "-' ,Ltul
bilr:iu, ilgUi haglun11 t('in ,·crilen IP atir~·,i H' l>uglantrrro/..talangihi hilgUcri ;(aJ,,
t>,/tr .. ~cklindc um1ml:inm1'-t1r,
56.SI !-. Kanun'J Ja).1m1rak t;abnlan lnll-mcl Ortamrm!J ) .1.p1l.mYa) in1.mn
O01cnlcn~mc D:nr L i;ul \'c F ar;l.ir Hok"-:indoYonc,mchk'in tommlon 0\'lkloy,m
J (I) o) mac.ldl.!,imk\'ek,I ,unm:u tmfil. biltri,i 'lnlcmcrt ortammdu ,ri~uri wi:fam,
tara/mdan k11llan1Jon\'€'Kil•umuc11h,:mt·tine 1Jt1kurtaleli, l apa,r koy,ra (; IJ• adren \'t,
,.,,,, mmuu41\I, C'rt)lllf t.ilrp nlife11 lrrd1'/ IP mh •'" 1, 1mr1 mmuutl\1, proto4ol rip,,
l. lU udn:-li, t~"(:Jw1t1turili t't ~"at; ill· bui:lu111, Al•,,/mt•t11ril1n.· :.~m,, bilgi!i;i:rbi
bih:ileri iJudt·i.:dt!r" d..l,nde ummlanrrn tar.
5651 ~ Ka11un\1 Jay-Jna1a~ 1,1Lu-1IJ11 l111cmel 01tammJa \Jptl.in \'a)ml.mn
OULenlenme---1~ O.JJTL,ul \ e Ga.-.lar llillmd.:i \'onelmdil 'm tamml..m.l\tll.:iy.in
3 CI ► ~) m.ad<lcrnJc y..:r 1jla) 1c1 lrJlH, bit~ 1 ..,,,,('rll('I ur,a,n,1we1l..1 ltl'r 1iirlii H''
,Lr[:Jumu.,11 ili}Airro/ura1: /..a.,,wl.. IP udn·,,. ht·c.ltf IP udrc,i ha{:/unr,lcmJJ H' ,uul
bilc:i,-;, i\t1•nr11 -.cnfa atl,rr;, is{C'm hilg1,;i ((,J-. J. POST fomut d,·taylun) H' mmt('
f'lllg,leri g,n,Mfgller1 t(<ui,•<'<IC'r"~kl indc mmmtonm,snr
S".SI -.. ~.mun'J da)'.tn.Jmk t;1lanlan Inil-met Ortumrnd.J ) .1p1l.m Ya~ inlJnn
O07cnlcnnle"-mcna1r L',ul \'c F ar;lor flokkmdo Yonc1mclil:'in tnmmlon O\'lkloynn
' CI I ,) m..w.ldc,ind~ycr ,;a~IJy1c:1"lnltrrnt 1 rmnmmda l11::me1, l' rrcnklen
l>annd,rmt u,remlen tr1Rlo.1 an ,·ew 1s}ete11 ge1'(tk H.., a 1u-d J.-.~UeliJ/adt• eder"
~cLl111dc ,. 111ml:lnm1~111.
Yer -.agl.wm trafik hilft'il, mtcmcc ortarmncL,Jd her tiirlii )Cr ,;11glam.:iy11 ili~kin
ol. ml. }.a)n,l. IP adrc,1. hcdcl IP. drc,,. ba'1,bn111a1ih,.la• 1'1l,1?1,1, ..,,cncn -.;1)fa
aurc~i. •~lem b1l!!ii.ifG[T. PO T l..omul deta) l.1r1I ,c sonui. brll!i i µ1b1bal~!lll!'n
atadi=ctm~-lli=Jrr.1 ralil. bill!.i--mrnl~lanrn::i.-.1•~lern1''-'"· kull.uulan \\l!b ,unucunun
~,~~h:n~ OO~\uru[ma,1\,i: U}'gUD log llllUlmilblu;in h,mg_ii~kmJenn )JpJlm:N
~l!n:lla~inin ugrl!'niIrni:,i !!i:rd, md,t~Ji r (hllp://ww" .lurl..J"ul.Jtlar.l-c1mf76 I I/) i:r
'-.J'l-C1'} 1Ji:la}r-C't'l-Hlc"rC·l'i-H1 crnfikt,11,ri,;in.:dir~•J 0°'.~0111.
''" Bu ,ur~ 5651 ,. K.mun'a <.la).1narukljtl,ml.m lnL~mi:I Orwrn,nJ_u Yapal.m
YJ}lnlann Dii,cnll!nmc,mc D:ur U,ul Ve h.Jsl.1r Hakkmd.1 Y6nccmd1l.'in i ( 1) c)
madd~1Nlc 6 ay olarol..bclirlcnm1~1ir
BUiJim Slf(;/arrnm Sm,i)·tumru H Kom~lllrmu F.,rL'lcrmur 385
O=df rlc I r.t dcri / lalkn
l>if~il1·ri11dogmJttgwm, hiiriinli"igiinii ,.,. gi:liliginf ,uglumu1 •• } ukumlulugu
gelinlmi~tar.
1r orm.m1uc;su7bucnk 17 bir dcl)adir. Bili~im u,ltilnnnn gidcn yol mu
hakkak IP'<len g~\me~L~ar. Pamldk 1/'1 ,-~ l) ,\ te....
p1u y1b1 •~l~mlenlcm\ol
t.l.thJ etl..ilidir -1_ Hu nedenle b•h~,m su\lan ile 1lg1h soi u~turnta}• )·uriit1:n
hirimlcrin bu ipu~u haL:L.mdn 1;ok iyi b1l~ri ,c donnnim,1 suhip olmnl:m gi:rck-
m ·klcuir Zirn b(Hun di.in}a <lu bih~im ..,u~lul,m ki:nd1h.:riniko\iuluy.mlarJan
daamaon<.led1r 1
>J.Igalama<la.
\ 81r c;ul.. IP b1lg1hmnml-..a) nagmm gih cmlir 111"

Pl-' Yar 1 1uy I I .CD. 2 UI 2009 f!iin \.I! 2008• 16570 - 2009 I 01 ~a., ,c karar i-.1)'1h
ilammJa "Sum J,n 't''''"'"nm , (' ,r·;,,,JuJy,1 fop:.mru (/,li.l,ctrl' u/111d1g,,ult1.da~
l ltJa
mr,<.·ur Tiirli. Tdd.umiim'J.wyun A.$ ·,,;,, OJ n6.~()()6 gm1 ,-e /J_r \u_nh yu:1.smJt1n
l1esaplam grlrn parulann intcrneru 1\5.97 140.0 \5 9 7 I-IJ.15J IJ> arohgurdaA1
" . 9i. f.Jl /9n IP ri1111wr1l\l 1,.,,lla1t1ft1rr1J.ctA1unfclrxrrw, a,,fa,,fma,, A'1!}1\tnda, 1111
,iumaramn l..ullamm li1/g1ltn ,,tr,rcrcl.. £FT.rrin;-aprfd1'fl amid amla,r mun.,ranm Im
Jllli~r 1t1l'L1fmdanllart~I h11Jumc11a otarid,jmm tl~r/1 J..111wr1dm1 ,ltp lt!'~P"
arr11111
e,J1M1wmlt• 'ltmi rfe "11/Jt,11 olup ulm,1drJ.:m111 ,,1ptunmm1 }!.('1t•J l1~m111
J.:O.:.t•tilnrL'fflt.'~I~'l' l-lltmb11I l.8(4jcH\.1l1[!.mm u,.UJ J()U6 grm \L' !Of)6 61-1 JUllh
uy1mru Aurun ilc• J; 09.1()()() 1,!tin~,• JOOMl21SY ,u\tlt hul.lt11mJ11tiJJ.1jHi:11I.. /..m·,m
w:n/,:.,, luru /..u,m purularm ,amfim Ju•!iubma gdmedn, on<.<.•/..1 u~umu.da
Ht If. T.',rin hu lr,n·uldcrm ,~dq H xrJi~·fcr(rle
hc.wplurma hu,·ule _wprfa,r A.B.nfrr
rfgr/1 nlarak h1/g1hrine. hapYtr11fma.~1.1al..1psi:l1k /.:ararmm t'\mklarmm gc11nillp
dnnv 1~·ineJ;mmlmaH , l ,·cmm·1111C1gore ,Clmgur lml..11{1dunm111mm 1,1!..dir''t" tunm
gerd,rkt,r ehi!r r;orn5tumra ·a Jmanarak 1n=1l111h"Jdehiibinr l.1mtfrmm" ckm1~tir
(Ru larar \ arg113y•in h1h51m i tcmindcn nlinm1511r).
111' Erolp, ,.RO.
131b Ir, num:uo.,1nin gih nilirliji: Bilt)illl ,~larrnan fa1llcrinint picindc hu koda,
oncmc ~hip IP numm1.1Janningi,knmc \l'.}.J dcg1~1inlmd.: ,urc1i}k kul1Jmc1l.mn
ynmh1lah1lmc:1 miimkundiir. Bu durum ,;c:,1111pro2ramlar \"c:yo ·onic:mlc:rlc:I IP
poofinu ► .)'i1p1lab1llll
kh.:uu,
JP Spoohn!, Yapt1gm17 b..1ilnnt1da IP oorcinm kar 1da I h11£1n,'Ilra tarkh
go,1~"11llC1~h.:mmcIP poofin~ Jcn1rCEralp. B1h~un uc;lul>un.,Gidcn \ ol Ip ►,
)11r1,11t.1 11 CD. l(t.04 2007, (,376-2551 c-<.1111
vc k:lr.1r ,;av1h llammc:fa <'7c:tk" ':
'c,rin·IIJ.J,, e•µa,ru ,'f.,/111lit , mil ,:umlt•rt•r('4 !Jr,tt·11m1(' ="'t,r ienfmt~ bir
bi/f!.i:.urarJa in'-dem..-ni11. olt11m /Jema, aluhmJt. l'aprlmusr nr du mcelt!m~
\ u.1ul,1r "" hU).!.rnJlarm 1 la l,ilJ,!.i.,ur.,ra ail ~\ri i( rr, n tinitd, 1ritr. c>Ju,dun ,o,rr.,
mn:Ji.:me Lap,Jwru Audur htr /i.u{{umlmumtt , ~tn•J.r{iU. fn<._dcm.,1.k b,lt!.1,,11vrm
di\ktt1c:•ha=, MfJ:i/crin J a=1/musr. tln.,"rfJmc,i ,·en, ,i/inchilmc,·ini tin/mid ,'t' '"'7:
!nm,.cr, d1,tin hfininliiiiinii Mjltmwl; i,;,in hil£Hm·ard,1 , m"i,J;i dM ,1 ;;~crimfr
mn·lt·mr , ,1r>ar4£•ri ,JJ ,~fem ole1rnk, "'=
~1m1t1t1 d," vrirn hircbir (\C'l lllr hv 'l'C"tor)
t"dt--{(mir1afrnman (1.1m mn,fcmn1irl oniinaf don a ii::rrinde mprlmaman), daha
\
0

"''tnl ,"J..iw, 11/nmA 1Jl1t1m1/l1rt>l11n,d,'irrt dtj1s1i, ,111>,Jci1~tirtlmtrl1,<11H t, ~1,it,•


,·11rur,,w4 =unrunh.' lii1t1m/uJ.Acmtrul,, rmJ.lml s<1i':luw,r drikrm (htufi) bdtrlcnm<.•J1.
bir e-pmtunm /..m1Jt•t1~1!/Ji(::i,r 1u1111i 11,111JI!, ill. cJJm-u/..f!-f1m1.111 ~,indae:n IP
autt' tttm br,Ju,rmtm (ullJ(;fttr ~14a~·t/<·frt J!.<.'/c:n
('•l)U,tmrm ,rn•r1tt.lerftlde11 l' l}(I\W
ri,t liil~ri,mm ht.·ftrlrnmc\i lL' hu ti.YI h,li:mi11 u=munJ.iJilu turofimlan inuJcnmc"
386 Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

olup olmad1gmrnar~tmlma I gcrckirkcn. a~tmna yap1lmad1~1g0Llcmlcn-


mcktcdir ~ ogu zaman \'crikn lP iJc tlgili saglanao b1lgllcrindogru kabul cdd-
m ,i ',(\nucu}anhs mahkumiyct kamra\'crileb1ld1Ai gib1.bir \ok amk do antcr-
neL ooglon11la1
in1n ~1f1
~17 olduyu ya <la IP hilgi,inin de~i~1111lnu~ olah1le1.:t:11i
avunm.tl,m ik t ba~kaca dehl yo~l) bt:nmt ellikkn gori1lmu~Hir. Peki gerc;el
am Jann b1rnktig11zkr ncrcdcdir. nc yaz1kki sonrtunm, maknmlan. bu om-
nun ccvah1m halen \'crcbilccck nitcliktc dcg1ldir 1 ,_ Digcr bir dcy1 le. Tr
numurasa. her ne katlJr hih~1m ,uc;lannLla -.oru":itumiaya 11 ha~lanan nolta ol-.a
da. tt:k ~ana bar ddal 11itelig1~1maya1.:al. ancai...ba~luc.1 ,fo,td:1e).iCa delill~r
v.1r,,1 fmllcr m.1hl.um cdilc::bilcccl..tir1\ 1
lfahatllg1tam~1lmJJ olan kablostv. 111temeteri~im )l>ntemmm IP numa-
r.1.,1bal..1nuntlan u,el olarak tlegerlendi, alrne,i ge1eltig11H d~unu)'oruL. C)Lel-
liklc C\. l,,,ullt1mc1l11ni(,in. k11blo,u.1mo<lcmin ~ifrc,,i.1cri'>imc 11',ll. olr1l....,1, tck-
nik olarnk aym un<lu 251 .1d1:l bilgi'hlyllnn intcmi..:t lia,glt1nl1,1mpay1a)mJ,m.&
nclkn olubilir 81lg1l)<1> an.la payl~1ma a 1kklmiorlcr\ar:ill mtcm~I baglanltl>ml
payla~a11 t..:,alcr. t..:lasorknn u;mdc buJunan do ynlara en 1m ngla)'ab1hrkr.
nc11l bu lonudoki en buyuk rchlilc. t..:oblo...u7 intcmcr ba~lonu-.m1 }Nl,,,...,17
olanii..kull,m.in ki~ilcraninccmc1'c cra~irmkba~k;1~ana :iii olnn '\D L hi..:st1bm1

''lnn sik,1}'C'l(l)'C idc n t~ J)(>(lmm, ~,,ndcricf ,mm \'Q dt1 ahcmnm e-p,HUJ
,11n11rmunIm ,\a/uh, ~,rl.uc·heftrlli<·n ldnh ~-r HWII< br_tll\e krm11r•pmt,mm hcur>{tIP
adre.nndnr ,.:onda1Jd1i{lnm mm/man iii'} daha (Onro do lwlunan IP adrc.-.mrn
l>d1r11/(',r ldl ,JJ , ,, ,uulrt> 11111,gjuf,wrt> 1ar,1/1ml1m l.11ffumld1j!11w1 , ,~ o t1/){J111 nin ur1J..
adul , I." l..unll( b1lr:1ltrmm talc-p <"J1lm<",1, b11l,mwr IP 11druini J.11l"1nunubunt•nm
,i1mJJu hu{ilm111~u1111 t1r,41mlma\1 ~t:TLkll~, lm.\11..\JuuJo ~o: u11u11euluwmk
bi/1,:,i,d '<mlc1Ai 1irii_}Jii do 1" ''l"'c' ,Ju, 1ctlc1rm urr11m1/Jt•ri11i,1J.011mtt1> J.ormt111u,h.itt,
t: pmta H'Hl t:•pu:,tafan 1,:01rdcn·nin IP mlrc..,i11inMl,rf..iti ruporlan duifru/111..umJ,1
tc,pm, hulunanJI. adrt ,;in rnm/..Jo il~1\;nin Jtdirfrnmt•\1 r:.n·,·kti{:i. <>lar rarihilrdr
Am,l,m c/Nnc/111..1 ,llil·r strl.a m·r,,1./ar, rlc rurdm,ur'mr r,1111!.. H{c1m(,1 ,t111ft•11nu.'lc>r1
\'t' tnplanan ,Jrbl/£'r hu· /,u/lm halrndc ,lt·~erln1J1rtldiJNn ~nnro, ,.rn1111cuno f(nre
~11ru11.m lwl.11J;;Jurummum rol.dir, ltJ\'foi e_eN/..1111,1,
,e_,;:t>rtlmedN1eJ..,;ikin,, I, mt i/t>
,.m,_J.{111 ,,__,ruatml'J.c,rnr i , rime ,. bcJ.nw1, gerl l.111 m,,,,, ·• dcmi~1j,rParlar. , 2-2,.
Ynrim.w 6.( D. I Ct0l.2006 ~n ,·c 5~(>4-2~P4 c~" vt'.' knr.:ir ~},h 1lnmmda ··J,n it.:,
,mu}.f.m e,•,J.-ofmmhJ."'n xmr/rn/r ch 1-.,t,,,J,,nii:t'' "''-' J.m 1l/1 1.-ll'/tJn ,If' , al.r,111m11
;,Jlt!Tltt!( lru/111111 l>ai:,lc.mt1 ll.lpJ/J1f:111m unhtJ1/nw.1, ll' l>,hrl.iJi OT_ ltm.1/mJan
Ju:, 111/tne,1 12.J.~O(JJ 111r,lr/1ru1u11Ju tlu 'Jie1~/umlw1 1,1/efom111h,,~I.,, Nr n11murc1
,,/1..1rn/..l!,u,1ailrm.'\lllt1t miim41711u(c/ui:,1mu,1" bdirulutt'!it /..a~1s111J,, ,mr,J..larm
yii/..lt•nen .flt( u i$lcdiklcrinc ili>.kin J1ertiirliJ hi)tudan 11::ak.hulwf..t-n eh cri$li, , L lcrli.
k,•,fi,r, inmuJmcr l:amt hulunmad1i1 ~ih•1ilm<dt11 , ,1:r/1 r1·kildcmahtum,)wit'rine
lmur ~·en/mt" l•r,=may, Ktrdtimu~r,r" dcm1$fircror1ar. ,.:!J).
1 1 Hurcu t:rdot■ nt h1tp://"1.ww.h1li,imhul,;ukt"C1m 110 I U/O~ir-k1 iy1 ,ucklm:tk-icin-

i1)odre i }Cfct1i-midir/
1 u Hurcu t:rdot•nt h11p·ll,HH\ h1ll',imhulrn\:.<."C1mf:!OIO/OYhir
k1 iy1 ,uclom:1k-icin-
i1):idre,i }C(Cr1i-midir/
BU,~im Sw,-Jarrnm Sm11rtumruH Kont}lllrmu F.,rL'fcrmm 387
O=df rlr ,1r.:t clt·nI fallrn
,·e ~l1lay1-.1ylaha~ka!-.1natahsi....ellilen h1r IP ( intemeL Pwtokol) numar-.1
...1111
am yctki ·il olan1-kkullanan JJ~iler t.1rnfind,m
l.ull,1nm.thmdar:intcmcl b.1gl-1nt1
internet uzerindc )'"dp1lrmyn ad1~1 i~lemlcrin IP num;1rnI tnkibi onucund.1
hJglantmm "-tlhihiolan D. [ ahonc-..i"-Orumlututulmaktadir 07 l,.onu,u nc-
denlerle bih~1m...u\°lannili ~u~lu Le-.p1un1,nrl~uran ~ahlo...u, internel en~im
~ur-
telnolOJIM bu, <lurumla,da -..ut; 1le <log,udJn Ilg•~• ohnayan J..1~1ler111
1
hcli saml olamk tcspitin • ncdcn oluhilmck1cdir '.
1

K:iblosULen~1mm:-.O.lk.onu.
....
u ....
akmcah boyullanm cngellemck 1~inmo
d m gihenhl a rarlarrnan dogru eb.al<leyap1lmas1gereb.meb.redjt.BLr col..
uhonc- m1.-rlcfi J..urulum y.1p11g1.,i,tcmlcrdc O}TII 1fr~y1giivcnlik ~ifn.~i ohm1k
b ·lirkmcklcdir. Bu durum c;okcic.ldigu"cnlik ri...kkri olu~tunn.1ktJd1r1~....
Knblo uz modcmJcrdciii; latmanJa bir gii\.cnhk s1 tcnu bulunmaltad1r.
Koblo~7 a~ cri inu i~m gcrclcn WP (li.:obloU7 £-0\cnlt era 11n) ifrelcmc
{11clligininy~m, ,,rn ,tf; k,1}n,1klann1kuJ1omu.:,1i...
bilgistt}arltmn MAC or1tl11l
c:n~unyonctama)adrcslcn de modcmc tanunJ.mabilmc:ktcdir. O~uncukatm,1mlJ
j c agn pm~ yapabilcn bilptsaynrlardan intcrnctc bnglaruna}Clki I olan bilgasa-
ynrlann \-(AC ndrcc;lcrinirn modem u1cnndc cantmlamnkmumkiindur. lier
m x.lernde farlh yontemlerle dU7t!nlenehrlen:-.137konw,u u• gih•t!nhk katman1,
yc:rki1z k1~ih:nn inlcmt:I b.t~l-1nhm1 kulfomn;lhlnni bu) uk oh;ii<lc
1122
cngcllcmc!..tcdir •

Olkem11,tlealan acJ1 cah!.aslerihalen, 01)'1 0 hunye-.mdek1Alan A<l1


islt:1111( Domain .imc. y,Lcrn) grubu tar.iii ml.in) urululmt:l..tt:01r1" .
3.4.2. YURT DI~ KA, Kl.I . F.R\ltRLAR frZF.Rr'\llF.ld
l\,'l:LLA'\1C1BILGtLERI
Turla}e'de faah}el go tercn ba21m1emel ef\i agla}1c1lan \e}a mail

"" llb~. ·•Bili~•m ui,,lanmn TopitinJe Kablm,LU Internet Engeh", .,_34_


1•ll• llba~. "Bili~tm l \: p11111dc
·u~l.u1.n111 KJblo UL J11C1.:mI E.ng~h·'.,.3~.
1·~ 13u hllg1-.a ·ar .igmda, hir MAr ndrcc;1 1Mro,a Acee,;, Control, ~m On:im I n'>1m
bir 1:1h.wn 1g d n..mun1111
\-0111.:,imi) 1a11111\.lya yamr "~in h.:r bu bilg1~).u1n
mud.eminin ,e .!!! Lutinm l.;endint'ui:d b,n:-r~tAt adr~• ,an!Jr \1AC. 4 b11'lil.. bar
aurc oldu~und:in <lol:i)I :! 1"' - 2 1.474.'i7(>.7lll,"5() &·•1')1k .1·• urt1n1 L.m,mbma
i~m kullallllJbthr Bu 1AC alll~mJe ilia; u b11 ad.re ha\l.uunu dagll.in
ol¥um1J,)onu. -.cmml..1he!, hit i-.c uretiu) 1 lcm-..1 cJcr. Dula} 1,1)•1.1, h1r \IAC
ndrc..inm ilk hnl nnc ool.11.lmk Jmnm hangi ~•rkcl mraflnd:m Urculd1~
g rulch1lir\f ,\(" drc,leri ilc IP dre-.lcri a,ind.1ki b:lg ,\RP ,e R,\RP pnHl,l..l,llcri
tar.itincbn ynp1lir(ht1p·//tr.v.1l.1pcd1:1 oq?lw1i,;1/MAC_.idrc 1 ~ I In 2010)
n,r bilgi a~ann M C adrc,i. Ba~lat ' (ah ur ~ cmd ya1arok,c ~11.:,m c0mmand
,::itrnndJ .irp )tl.l,trnl. t,~'Tt'n1lcb1lcr(http·//w\\ w.cc-.·u ncl/ma\."-adrc-.1-ncd1r_117 I:! html
, 21 Cll.20101.
,.......
llb•~• \.J-L
11
-· \tin Koyo, .320.
388

er, er firmalan bundullan hinnctlcn -..che aplan } banc1 ullclcrdc faali}ct


go tcrcn 'i'C~ithmtcmct $irkctlcrindcnucrct iz olarak almal1ad1rtar.Yam. kcndi
irkc1lcnnc an web sayfa m1 kullonic1 1lc yun d1smdoki internees1rkc11ora ma
am )UI ularo" ~O) rok -.anki hinneu kend1:-.i, eriyormu~ gibi git ..termekte \.e
!)adecc:Turkiyc·del.i "'cb 1:>unuu1:>unubilmcktcdir. Bih)im
dolaytMyla kulJ.1111c:1
u~h:m ilc ilgili olnrak kolluk kun:ctinin yapt1g1nm~tmnalarda ·oz onu ;u
kurulu5lardankullamc1i;mn mt bilg1lcrt'itcndigmdcI c. huno dirck1olarak ken
di-.1ce,up \erememd.1e. m.ul h11met1111 ald1g1>urt <l1~mc.lal1
kurulu~tan bu
bil~1len is1emeli..1ed1r.Yw1 <.l1~u'ltlaraahyd gusLert:11lu1 ulu~ 1se. bu b1lg1lei,
i tcr,,c gtmd·nncktc. gon<lcrdigindcde ~ondcnJiiribtlgilcr ~uphc ro~1m,1kt.idir.
Dolay1\1ylabu '-Orunu~(vmcnin yolu, Tiirki}c'd • bu ~ckild-:faaliyct g~,stcr-:n
limi~lann gerelh hil~1len ken<.11,en tab:rnlannd.itutmalann ,orunlu mtulma-
sand:it1ge~mc~1~1r1 PA_
3A.J. .. IITE KULLA ICI BiLGiLERi \'E ALI~.\, KULLA·
"' I ADI \'E ~iFRELERi
On.:emizdelllh.:rnctkullarnc1lan rntcrnctc abonc olw ken l:ullan1c1 ad1 \.C
1frc. 1 nlob1lmcil. i\,n farl..11>ontcmlcr ""Ullonm:1land1rlorll-' Bu ahonelillerin
b,111l,1nlredi k, r1lor1 kull,tn1loral, tclcfbn , e}•• 111h:nictil1.c::rindcn
abonelik
formu doldurnrak }dptlmakladir. Bu }OnlcmJcyapalan abonch1Jcnk kullaruct
kimh • b1lg1lcriki~injn bcyaruna dayanmakta \.C ~ogu zaman ,cnlcn bilgilcr
gcr~c~•y;:u, mnamal1-od1r. Dolay, 1yla u\lnrlo yop1lanmucadclc 1ra. mda cldc
e<l1lenhilgile, gen;el d1~1olmalta , e sOn.1$1umia}1 yuliitc:n per'4.)lleh7All du-
rumd..1 bm1lmaktad1r. Boylt: son.inl.irta lur~1l~m.im.ik ic;in tum ~n11:> i,.aglay,-
ctlar internet obonchgi i~lcmini yaparken ki~ilcnn gc~ck kimlikbilgilcnni al-
mahd1rlur. Almaca" hu hilgilcr: aboncnin ad1. soyu<l1.,·atan<lJ~hknumarns1.
\'erg1 numara.-.1.
e, \.e I') aJre-.11leteleton numar.ilan olm:1l1d1r.
81h~imsu~la-
r-1ylc1n1ut:..1c.Jdt=
esuu.,1nd..1ortayJ. ~•~:.lea.I..d,,1~ veya ) nit-, bilgilerden ,i:n"
,ngloy,c,lar '-t)rumlu olirioh, gerckli c~.1oi miic))Jtlelcr uygulonmal1d1r. Tobi
bJ_h,..'tlikn bu i)kmlcrin }.1p1labilm •._,i<;inmc\./ltal <lu1cnkmc\ide }Jp1lmJ_h-
d1rw . Dager b1r <ley1~lc.b1h~1m'll!>lcml~nne,c b1li~1m:s1stcm111;~n:-,111JI.! ycr
al.in \.t:11lereuJ~1nada kullaJHlan l1mhk b1lg1ler-irunge1'"eg1yan~1lmama.
..1 ha-
lind tbile ula~mak <;ok,.or olmakLa. h::v~n hi~ mumki1n olmam:1L1ad1r.
ln1cm·c .i.bondjga olan kullamc1lannlu1lan1c1ad, , c ~ifrdcriojn aim-
112
' Tulu_m. 91.
Pi AmerikJ•Jalci in~met humel ..a il.1y1c1l.m abonelerle ~.1l~me .1p;irlen •,il'Jen
al.aca~1muh1zmelil-..riminal maksaLh luJlruuuam Jurumunua b,10J ail olan bu1un
,enncni-✓-1 ('t")l~n
bil~ileri de, let m11kamlann1.1 rnu\-..tfol..irL'tfrmn" diye bir
m.tddcy1-.07lc~~)C lcoym 1l.:1Jchr( Ii lurnl ~ctknur, ..~tan.iiOrtJmd:L I cmnnn··.
B1li$im \'c lnccm~1Td.nolojilcrinin Cc,a 1ru""\llilu <\~1,11'd:1n
D<'~urdutu Ycni
Sorunlar K<1nfcrnn.,,.24.0l :!OUl, Bursa, ~.69.).
1 ._,. Tulum <-91
Bili~im Suflarrnm Sm,,rrumru H Kom~lurmu ffrn·f crmm 389
O=e/lrlrI r=t d£'nI lalkn
ma.,1 ,·~>
a h:.i~kala11na
verilm~~• M>nucundahu c;ohnu kull:m1c1mh ,e i freleri-
ne am.1~lalull.in1ld1gL ~ogu aman bilirunemektedir. Do-
nio ktmkr tor.1tmda11
lay1 1ylai~lcnc:n u,;lordnda failc ula~mak7or olm,1kmdir1\?7
3A..l. LOG KA \'JTLARJNIN TUTUl~\IA .. I VESAKL . IA, 1
T1aliil. vt!11l~ri11ink3~1Laltina alan1na_...,, -.a!;l:rnmJlu.hr.B1la~11n :,,u<;la11nc.l.a
dclil 1cspit c1m1.:k,c f.ulc: ula"":m.1k.~o~u durumd,1imlrnnsll'd1r Tcknolojil gc-
li,mdcr ,urduk~"\!alm,m Lum onlcmJcr }t.:li.:r,ii' hale g-ckccklir Failm lcspit
c<l1lcbilmc!)1m;1srndan trafil , crilcnmn tutulrrw I Lonmlulugu ,ardir. 2.Jr.:1
usulune uygw1 rutulm~ , e nmmpule ed1leb1lmcn ~1ne ~r I konum'IU bulu-
iaili, ,uc; .r.1manin1,c }Ctini t~('lil crmcl.. a~1. rndon buyuk
nan trafil,. \'1.."l'ilc-nnin.
foydulun ,urJir. 1nccmclikuJlunJru" ~ur; 1-;;k}cn ki~inin 1,.imligmc,c ,,1} ,,al
urtamdili ,cnkrc , c dol.:1yb1}la dclillcrc ula~mJ} 1 mumkun k1hcLtoob1rlcrin
alum1as1holmdc bu mi.Jcildclcdccb.hiliya nct1cclcrillmacag1muhak.kal11r.13u
alandol..1su~luluklo mucadclc ilc gore, II ,c c~nilmi de\.let orgurlcrinm yan1
"ilr.t 61el ,ekLiirunde konunun ,~ine ~ekilm ,1 , e bu hkte h, reket e~hlme,11,1ru-
ridar. Hatta bu da }Clmc:}1.--cck.rnlcrnctm ulu Jar.mi I karnktc:ngo.t ooundc 1u-
rularokulu larnra I i birligioin saglanma 1 dil gcrckcccl11r , .
lnteme1 serv,~ ,agloy1cllan ahonelenn intemeL baglanu-.1 ger~el-..le~1ir-
di1Jen aad,m iub,m:n 1P aumoralJn \.C: \tA 1D aumoralan g1bLb,tlJ b1lg1h:ri
tutmakta ,c bdli bar ·im: kaydctm ktcdirlcr Bu bilgilcr bili im u,;lonnm oy-
dmlanlm.:1"1ndn ,ok oncm ta~nna tad1rlar Bi7im hukukumu7da dnha 6nccdcn
de belamigamu u7ere. 5651 ,. K.inun'un 6 (l} b) m.uJde-.1>le t:n~am!>aglay1c1-
laia Saglatl1g1h1 ✓.metl~1 e 1li~~1n.>iinetmelal..te belar11lenLratil, b1lg1lenn1all1
U)'dan JI' Y&: iki
} 1ld,m f:vla olmamal u.,~n: yonctm ·lik1cbchrlcnc."Ccl-..
wn.: l:u-
d.ir ,aklumuk , c bu bilgiknn uogJ\1lugunu.bt1Hinlugunu,c gi1.liliginisagl.lm.1k
yukumJulugugclinlrni~tir.
JA.5. TOPL K LLA.~LM AGLA \'LCLLAR
Kuyll )Jp1lmuk~111n ukul. kiiluph.m-. h,1\.ll.tlamgibi y-.:rlcrd..:ki~ilcn:
(oLclliklcde b1l~Lm s1 tern aglanndan) mtcrnctc bagl:mma unkam ~unulmakta-
dtr. 13u kablo uz cri am imkam1 ' 1 her gc,cn E!'JO daha do }ayalmaktadu.

.,,- TuJum. .CJI.CJ2


11
• 01el - hi Imp //hul,,;ul..1.11
~-omfmodutc,/,n\i11iscc111l1V11cm.rhp 1
1ccmitl-14,
11"' t 1,;co'nun~tuma.,m:i f;'Ol"C.I urk1yc'de!:runumli7.dcki internet boilant1"1mn,111\lYmin
::01l }tllnc,fam bll olac:tg1dcgc-rtc-nd1rmc :1cdir 1 url..ccll'tnull..cm11 . ynal.h I ollan1c1
tunillu~an \C tr~mlkrim ~crkDmrd. yaptJj!1 ~llrmaya ~-ore ~- bu oru.n
I ilil.1ye'd~ 0 • 63 obcallJr. Bu , cnl~. ..u,.,. un ol~unw , e IJ.iIm le,p1u .a~1-.mdan
c.h:~crl..11c.brildi~n&. im~m'-'1b.t~LmulJ!IU;lann soru~uiulm.btndJ fajJm~~y.u1agi,,:
b.J~l..tnlm1n 1a,b1l olnt:bJ a'tk-n1~li: tutm bir )clikli: l'OrlullJrla l..u~1l~1l.a.1.1~1
J.lll..amm=i
rdmd,1"--dir((>g111h:m (>mer lk-mir Ruhud1r l'I'. ('f KlJ\. 1\1. Sm1m~mOry.mi:,.i.:
Su~lar.,\dalc1Ya}1nc,,..2011. nl.am , 7. ►
390 Tiiri Cea Kwrumt '1rduBili~ im Sut fun

Burada kimin bangi vakiuc b1li~1msi~ti.:minikulland1g1"c Mstcmdc nclcr


yapnga kaydcdalmcdigindcn.bu up loplu l..'1.lllamm s3gl3y1caJar,·a 1tas1yla
i lcncn .utlarda failc ulasmak orun c,lu~nna1-1adar Bu ncdcnlc kanaam1,i7cc
1orlu l.ull.1n1m~1gl.anJn yt:dt:f\le"-' -.1,temekontrol~u, giri~monune g~ilmeh

P 11 0 I. I 1.-1007Lanhim.le)ay1nlanan Internet Tllplu ._,u.Jlj_mm~ai}lay1ul.1r11:iUinJ.aL:i


) uncm>ehk'in tamml:u1bclirl1.:)..:n 3 (1) g) 111aJJ-.~tndct11h:m1:1wplu kullamm
!.Jgla~1c1"KjJih:.n• bdll b1r yaJc lt.' hclll hir \14rt'imcnrct url'1ml J.11/Jumnr ofuna[:r
<ngl(T)Y?ngl''\ ck ll' tu.~<'fki-11/cri iladc C(ic.'r" scklindc 1nmmlnnm1~ar.
5651 ~- K.anun·J Ja)J.J'illnl.k i;al.J.nlan lnte-rn~l Ortauut'l1b Yapil.m Ya~11,JJf1n
O(iTcnlcnmc-.ntc Oa1r L i;ul Ve h:1.,l:ir Hnkl.mda Yoncamclik'in tnmmlnn :u;1kl.1y.m
1 ( ll o) m dd~indc ,c 01.11 2007 tanhindc yay111lon11n lntcmc1 Toplu Kullamm
11~1.1)1c1lar ll.ilk1m.la.kiYlmctmclik'in tummlun hdirlcycn , (I J IJ moodc,im.11.'
hcan a~la mtcmc1 toplu lrullamm ..agla)'ICI 'im,·m,, \11/mru ~..,.~1,~ni 11nu1111i1
"<"'4, '-''h•rdt' bdir/1 bir ii< rl'/ kaq1/rl{1 mlc.•1r,~I lup/r, l..u{{crmm \(l~/(1_1 I< ,/11{1lrr;m~II
,·~rcu , L:," bil;.:i.wyurlunlu h;/r,:i , ~ b ..·,:t!ri w /rrn.:r I Ll LI .,;.t•l...i
brmwr/u bt!rlrl,a
i 11i1d;J.rlAi m·unlt1rtn v; 11«11fm"·""u im(,i,r \tJ~/,n 1m ge,'\ (1/.. , (14' rii:d
t:<'H~1iri'<
cdt.•r••~klmll~ t.imml:.tnnu~ur.
Jd)ilt•rl ifi_,J<.•
01 11 200"' 1:inh1ndl!ya) 1nlanan ln1cml!l 'l\1plu Kull:101111agl:t) 11.1larHaU.:111Jaki
Yun-:miehl,..•in 1anuula_nbehrle)'~n 4•ncu madJ~md-: mh:m-:t LupIu kull,mam
1cilann ~ ulumlulullcn
_.,ai;la) ti J lnlt.rnc.l toplu J..u/lumm ,cJ(:/a.11uJurmm
1·iiMiml,ifi'iJ..
lcri ~unl1mf1r
a J Kunu.,·u u,rt>lrQlurwr ;, eriHc:n· eTQimi mr/c.:rfr.,tcdbirl£•r, ulnruk.
b) le. JI' J><,[:,r,,,, lug/arm, ddmmi/.; cmamd,1 At11d1.lf 1c.•mlt1fnt'{a, Jc.,mtt•4
••
~,.:llinJcbelirl~nina~tir.
01 11 20(P 1anh1mk}".l) 1nl.rnanln1.:mi;lToplu Kullan1111 .i~l:t)-t~alarH.iU..1ndaki
YurleunelilCin 1.uwnlllf1behrl~}~' 5' fl\'.i 11u.JJ~ukle L1u1.ri 11111...l(;faantetnl:l toplu
kullamm s:i~la)1c1l:ann)"Ukumliiluklcn "({ J Tirari nmat;la ;nrcnir.t tnplu tullamm
~aglt1y1< '"'r111m) 11k4imliili;J.1<'n~,,,1/t1rclu·:
a) Miill.i idarr. om1rindn1 i=;,r h,•lg,·.,i almt1k
M Kuml.lu .u,ru/r~ruro,r I~cr,t/cn.• eri)"'" u11lt:,ic, tcdfi1rlt•r, ulmul...
d Hc1~"111J1Ji. lurufmJun '"'")'lu1tun 1r, dl. filt, ef,•m,•1 a:1/,nmu l.111/utJmuJ..
1

t;) E,-;~,111 ,a(:Jur,c:.1JurJc111wh,, If' ulmal. l't:' "111/arinru/...


cl) fr IP 0,11!,1/lml.o~/11mrt rlr~tw,,il mrcmufo J;.<'mli,i~lf'mlrri,r,- J..,Htlt'tmrA.
t') Ba:l..anl,k ,amJ,mla11 r-eriJen., a:-rl,m 1/e (d) htmdi s:e~mce /..nyded1Jenhllg1Jeri
,. '"' l,rli<ifrri,, tfr1xri1/11x"'"'· biitiinliii{,i,m ll' ,l!,t:l,lrl,{ml f(l ;, (',l If d,xc.•ri l..tmlr
mlt•mlerinl! i:1i11/u/.. olurul. fu1_,-Je1md lL' b11 ,•tmleri brr J ,/ $iil-L·1/t• aklunru/.. ..
~ellmJe hd1rlenm1~11r.
0 I.I I 200., l.mtumk ya} mJ,tnan lntrmet Toplu Kullamm ~.iglit} 1cdar ll,tU.mdaLi
, onelmehl:'in Lan1rn!Jn bd1rleyen 3 Cl) J:1) madde!tinJe I yen "Ju."O,i umur.la
Otft•ritt•f 1up/u Wl/(J,i1m ,aglu.1u I ul,m.14 li.wl[H t J;ii,'fl'f\ tr gl"ft cA ~~HI lii;d 41)1/c.•r
tur.1jinJun u(·rlun H' iJfc-lilt.n 11mumc1 u~,I, , ai f/uJl' £·Jc.r" )i:klimll!lan1mlMm1~11r.
Hu i-;.)'~Tinin (ticari um.1~l:1internet loplu kullomm s:.1!)loy1c1lar:m) uyma-.1rcrd,cn
l..1Jrolla.ri~ 9'ncu maddcoo··oJ l~Jcrlarnde 11.rnlma\lg<'rc~cn J.11n1/lar )1mford1r:
B;/,~im Sm;larrnm Sm,i)·turnru H Kom~turmu F.,n•lermm 391
O=e/lrlc fr=tclc·ri llallrrr
, e kamin hangi \.okitte neler >ar11~1,(►/el hayat ihlal edilmeksi:,in. kil> 1Laltma
.ilmmal1dar.Du arad,L ycri gdnu)ken bdirtmchyil li. her nc: k.u.l.u-5651
, Knnun'un 7'nci m,1ddc·indc toplu kull,1mm ngfoy1c1lora,konu u o;u~
olu~tumn i~criklcrc cri~imi onlcyici tcdbirlcri almak }ukumlflli.igu}iiklcnmi~
i,e Je. hum<la konu,u ,u olan laal1yet111engellenme,inm ue~il. ~det::e
u;eril.lere en~1n11n engellennie,rnin yi.'ikun,hilui... olaral behrlenrne~a
l,m11.11imi ✓.CC p.;tcrli dcg1ldir. Au dummu -.omut omcklc i fod• clmck ~cn:lm-.;c,
loplu kullanam ~glay1c1ya~ocuk pomo,u i\'.cn:n,i1ckrc cri~im• cngd olm,1
yukumlu1uguyiikJcnm1~,ken. b1li~m1si tcmi v~1t.a I} la banka hcsaplanna
mudahalen111
engellenm , yiikumhilugu yiik.lenmema L1r.
3A.6. L SLARARA. I i. BiRtiGi"iDEKi C.. LUKLER
Olkcmtt.ckgad. ddilkrin hukul.Jnatcbgt.gl.!n:~c rntcrnct ~r\J!) sagla-
y1c1lardandchllcrin cldc cdalmcsikonusundayn.salduzcnJcmc}ap1lnu~olsa da.
uluslnrnras1 i b1rliSinc g1d1lmcdcn ntltl..:11bir . onu~ cldc cd1lm~1 mumkiin
olmnyncak111. Ziro., 07\!lhkle 1nceme1 ft1e,inde •~lenen ,u~lorda birdl!n fa1la

a) I! 1a5mdan kri(Ji/der 011,ak, ) a11/armda ieli t~ a \'1uth'" ·le i,1,t!rlnirie


~1r-l'l1il11lt1

h) I 5 ·as111da11 li.,i(iiUt·r nmlormda , eh ~....-


·a m.irderi olmadan mat lfJ IJO"dt'n fonm
t) 1 <''h•nm• tJl11111111·/,,r.

c>r L>e~r11/..Ru-5/fVlOOfJ-27.f J()J r,mm re wtiin manruJJen ,r,lemr..


f) l~yl·rltrmdc JI I' ,a_r," Kti( uJ.l<•r, \fu:tr \'t ~r~\'f"1un Konmw Ku,,unmw "·' l,,11·1
Jwrr/..rt rddrme~
d) I) l rlt-roul~ 415'1 "''·"'" l,·,,1r1r>i-e l.,p rttJ/u l('J rfcr lnl1"4'rl K11mm1111111r
19 rmc"
nraddt'~' ~ercifina aJlro/111 rrecel:- m11/ma'i1, bu/11ndurnlmo·iu H'm mm,Jman
wuatr,r.
c) f$'"'rlcnndc 5~-lh wryilr /"ihr ll' • onat E(rrl,m Kammu kapmmmdo knn.ma,r
Jwl,,/orm ;/1/al ultlmt ,;mil, 1folcnnie.tt r~m fl.t'I eJ..Ji,.,,th,,·lt>r ,1/uur
t) /rru{ ~rinde t'lektmruk lY" mckamk nmn a/er H~ makmdcn bul,momo=.
g) l~.H•rhrmdt'l1 hllg,f,,_wr/ mla ya
1t_1•m·1c, ml1,idt• al,}J.,mftg,.
ffyt,$trtn'< ~, 1
mtrl,arn _rorrfc-,uhmr£• c-,mc-1l'{tnmar mtim·lrc c·rrfrk. (1.1/11,r. s1dd£•t.kumar 1 t• he1t=l'rr
Jmtu abrJ.anMdor, te,n ,1,, eden ,·e l't wsm,lmr b,~·,il,,/nin priJ.olnJII. \t> fr:., olt>iiJ.
~d,~tmiltl• o/m,1,11 «-fl.Hr olabrl('l i ~ 01 u,r/m (JI 1wlll1mw·
i;:) It, t?rlrrit1e ~u·tn ('Ilw,rlantt te.fpir; amacn lo p,ert'kli J.:amero km·11 Hftrm,
\'t?
J.uml11r, Hr, "'" m ttrw rlrin Ju de/, nMt'II ~''} rtlrtr ""'" I!"'' nirl'l h• ,,,4/mur l't' /•ri
AuJ1llur 1 d/..1/, mul..umlar Jwn,mtlt.•(j /..1Ji w J.r.1rolu~l1.1rownltmc' ~ddmde
bdirlenml!jlir.
D1U..11 nJjlifl.< bu Lw.illa_rtum loplu kuJJamm s-.1gl.1yu:1lar ii;in Jeg1l~.u.J~~ lll,lH
ttITW.~lt loplu lulbnim -.agla}1c1lar
I in Jfu..c:nl.:nmi)llr.Daic-rb1rde) •~lel11:an .1m.1~li
olnu}an 10plu kullamm :1gla)1c1lann 4'ndi nu<lJcu <liil~nh:n~n
b~la uym11lan~~rd.en lumJl.u- >,,ktur. Tll:llri i:lJT\11 la lc1plu
yi.il..umli.ilul..lcrim.lcn
kullamm s.i~lay1 11:mn1,;c~ ·nci modd... "(k hchrtilcn yulumluliikl~nnu~n hari~9"nc:u
m ddcdchchnilcn li:uroll ro da U)'malangc-rd.mcl..tooir.
392 ',rJu Bili~rm Su~lan
Tiiri Cea Kt111u,ru

g-.: 1~ nolta I buJunabilmcktc<lir.


Bu noktalarda bLrdcnfaLJaulkc lilcrm<lcbu-
lunabiJmcktcd1r. Boyle olunca b1r olnym soru~mxt mda olnym }1.lrt d1~mdaki
bir sen 1. c;a~layic1ii7crmdcnynp1ld1~1 bulunu'°'o 1lgilifilkc kolluk le k1lo11ilc
i1uoat:i gec;1pgerekli h1lgilet1nel,.foedihneM gerelmektl!'(hr. Al:-.1told1nJe olo-
ym om~lurm.t)Ibir ooktadan..,onrake,1ki;c:ltir' 111•
De\ lctlcr amsmdn kultur, J)Oliuk 1stcm forkllhklan gibi ndh I tcm
farklillan dJ. bulunmakt.ad1r.lfad~ 01g.urlfi£ii \e <lemolra.-.ianl:.i)'•~•farl.J1ltk-
lan, C:-11{jOk burJda kc:nd,mgu,tc:m1d ..tc:dir. 1 c:ron-;t, o.rgurluk ·u, a)','.I I g1hi
~.. 1, rnmlnrla h,1knrc1,crotik, mu~tchccn ,·c i...u111 ·n)'llnn k.ivmmlllr ulkclcr.
b{1lgdcr ,c khilcr amsmda dcgi~m ·ktcdir 1 '" Digcr bir dcyhlc. bir ulkcdc u~

i.JJi ..• mlh Ookurer, ..lllkcmi1de Bili)m Sm;lari Ve l\fuc:idclc Yllntcmlcri".


hup·//" w" hJ) ar.cJu 1r/h11.1/
<ltil uman l.1r/h1h,inHu lari .p<l
f
06nmcnr bih~im oro~lan l'lu d--nli yo}1lm;idnn >1llar C\'\ cl }'3} inlad1t1 c rindc
OKlunrw r/rJl..m,·u{lar/u et~·rn brr mucadc/£' r,, \'t' 111=!1 r)I,,·, n li1r
'Brl>,rriarnr
mU/nlu11ran is hrrligm, \'t' wmJ1mliJfntil)J gi-'f\ l..11n11d,tt'd,r Humm 1tmd l..osult,
Ju,l•rlg1,ll)'1r '1i°:ft1rmu ilr,1..m '!IU('forJ" , t:"' mterm.•t ft( lumrJ,, null, u·.:11
Jwmmlamun, muml.i'ino(J11>:rmccJ bu birfrrilre baCL'r halt• ~elinlm~~iJi, ' ~di.Jmdc:
ai;1klamad:i bulunm~tur ( Donme.1er. 'i. r.17•·
11 • ~1u t11f11Alq:iil. i..35Y.
c'>mc~11n ZOii y,11MJ}i-.. yrnd.1..10,c bug·· 31.li)ll bilincn bir bili1,jy.lr "iru,u 011~ya
,wn1~ \C: tum uunyaJ..1 hula )'iS}IUlU lJ.r K~nd~ini \'OL?.i1hi11.tl bul~t11J.1n
bil •t"-l).:trl:irJak,
llilS).tlan ...ilmd, u;m La!,,lrlan.mbu \lrihun .1~3 i:1nl1lten 1Ltb:it--en ill,;
aath:nuJe ~,0.000 bilg~y ..,r-.- buJ..1~1g1 r.ipored1hm~tir... f 01J MocorContpany", t
..Do" Cht!ltlit.·.tlCornp..llly"' i,jmli ~irl-.dh:r ~bi bi.iyilk ~i.rlt..>tler••~ LorJJar
Kom;m1i;1'nm b1lb'1'.;1>·:ir i.hlcmi ,u~nndc tl,;1 y:ip.1mk b1lb'l !}Orlan kcn(li,101
k:iram,a~ 1orlam1$t1r Y1rt111naro llnN . nucu , iru-..un Filirinlcr'dcn ~-a) 1ld1,g1
an111 1lma.,m:irugm...'11 bu ulh-c.k, iru,;ya)mtmm -.ui, olmoo1ihndan~uphclimn c, i i,in
gcrckcn aramn kamnnin c;1·n.nlma.,, ycrcl ...wcinm , uii )"3rm:i cylcmmin ~c;
olu~twup ol~1unna<l1~ut...1)Oll'lik bu Uk:\LU,1t lawma mdan Joht)'I guul r aluu~Lu.
Ond de C.u.an.mau.Ii~LJ.upanlullmda l.rcd.1luut.1dolamltm:1h~1 ~ma muha.lc:rcl
'I.! h11~1.rhii;,1.11;lannuon d.t\3 a1;1lm1'> anl.!.akui,:l:11n.1J;,1r,
i.:) )"'ml: kr"\11 l-Jf11 ).i•,.a:,1
u}gulwianaay..u.:-agmuan ,~ llm,u:hk ,Ul,u 1~intk }~lt~1lilklil buJwulllkilg1ndan bJJusl~
tlu'>urulmii'>lur. Ru "inl,un }irmidcn fo.rlaull.t..-c.11.! Jrn,}ttlann,ilinml.!sini:,;dx'Pulma-.1.
clc~,ronik Jl()o;.tOtrotigini cng 11--mcs1 >•mndai.irctim ka)b1 ncd ni}lc IO miyar dol:u
,.tmr dogunlugu whmin cJ1lml'klcd1r( ralh. ,.9:! ,.
F1an.1gonhu hU'iU'-IO"fo mun wpfttrttl4n,i,u~Ji~h•nm .w,,m,m,q, Jarl.1' rr1pl1tmfann
/ark/, m~alan olarn{:1anlumma J{tlme/.,1,:dir\fL'' la.furHr J<1plumlur. Ji,r .-~lrJ{mm
w1p11g1ciw,eJ n·J,m,lt~re dal,(1 /o:/o 10/crnm ~iiHt•rir. Hir YJ~tlanrada mbtthr
olmuJ. ~,;, iil,•11 )• ·•• b,,~1,, Im r,/J ,c/c ,,,,ft gmi,lmt /11/11 l,J..,., 1<11-mf,,,- ,ad,,,·c-bu
lllf ulabilrr 4111Cll~ A.meriAu'dcJ uldui,:11 gibi 1/aJt• u::t,"'17rlii~int• dt! ~;rt·br/11.Bu tlJ.:
l><Ji:lun11/un du i,.l!H ,Ji diini 11Ju, u) 111 4!\ 1&?111iJt
0
hu~.J.u iilJ.duJe .,ui,. olar11/..
gur.mmc:digf yu cliJ mm ,H1<,·unJau.·c,I<.>C1Jg,ltmmud1g1 g,·N;l}J, c."l:(1/,m1'Clrg1lamuJa
,on,n te~·J..i(,:Jdnlir. Ba~ka Ja,·ularda liulumm, :<tt( u kan"lUJ.·ahrlecclilL"lt~im
hil~ilerfoi ya da -a n ,1111r.tm ,r/r.r i<(7c~11 lwl>rrlesmrl•·r1 eltlt 1-dehi/m('( i(in him
J,,ialcmiu t1htr"1:'g<'rd,thifrr"demcl-.tedirI F1anagan,, IO 1.
B;/,~im Sm;larrnm Sm,i)·turnru H Kom~turmu F.,n•lermm 393
O=e/lrlc fr::tclc·n llallrrr
kahul edilen eylem, d1~l!r ulkeLle ~u s.ay1lma>·ubilir
1n 3. )'il <la Turkiye'<le
i~lc:nc:n u~un y.irgdanmasmdo bir ~k:.i ulkc: kend1s1ru yc:Cklh )Jyabilir. Bu
ncdcnlc uhdararo ·1 duzcnkmckrdcki uyum ·u7lukl;1rgidcnlmclidir. llangi
i.ilkcyc gor~ , c n.1,11 oru~tunna \;C lmvu~lunna yog1lacag,. hangi ulkcnin
ml!,zuatrnm uygula11aagt i.orunlanm c;u,mel.. 1c;tn ultL-ilarnra.-.1anla~m.alar
gerel..1nt!ktetl11.Bu nedt!11leB\it g1b1ulu.-.larara-.1l.UJumlar ,nceleme lortu1nu~
1
UJ'Cnndc ~.il1)mahmnndc,.1m ctmckt1..-dir ,.

11 • f...arulri.ilma bu hu-.u ta lletlt·/1ener, 11Jrnlamrmr ;~h,,·Jigm, l'ilenilt"n dt"i:i"nir


,11xlum11!..l..of,J) d, KJh/11 0,11I !11.I~. l)lihlt11J11t 1,!ttl ',,J.. tf,,, l 1!,•1m mr.~•:m11l11rur,n
birb1ri1h• (ci::l'f/11,,/e/iii, ,111, lU)nW foruNtmA1) u •.,,,,,,, u/rml.lr gtn-Ame4tl'Jir.
/~l,;1/1(:1 i.-.11.:11;/cn
/iii. dL·l llllt!rJt:n l,i,; mJe .,u~ Je[:il.,f.!, ,~Mrli~i ba~/11,i iml.dtl.ft.:
l,ul, gdurt•~te,Jb " 1.kmclh:c.lir ( K.ragulmel, Bih~im Su.;-lan \ c So.ru~,urm.i
Ko\U~curma E\feJ~ri. s :269 ►.
11
• Hll1}1n1 ·bnyt.iuluslu.iros1
ruL_JJ1nuc:.wcl • oc.bl Jt;in uU.dcr.irnso;.11,,J rJ);;\.lllaUn
:b1I.JD.'1>1
U)UJ1l14unh1l.ul ~ill bmz. Sct\JO(btrg • Huboord. !I.JO.
r...oo~ww bdue-r .11;iJJau131.Jr
,ralw,-,1.y.,.150: Oulgu. H1l~1m . uc;l.n,.-...10!: t,,.a . HI E~iin. '- 198: ~•m1~k.
i; l 'i9; Ka,-g(ilml"l. Bih~m, ~u~tm \C ~Irma K<n·u~m;, E\TCICfi.-.1mTambr
, .,l ~4: Swt Sezgln. Oil~im~la.nnm Kar'1ml. Torurnlart Jan ,e Sm1nand1ntim ....
http://\\ ·w,,,uat-.crr,n c, mv1'11t
,;im--n:lanmn-l..lfl"111lJ-lan1ml.Jm:ilan-\c-•,1mtl.tnd1nlnu,;i/
I°' Ol:?tllO. M hnlC't 07<k>tnir. "H1 i,im Su,,l,11 \'c :\.lucadclcd~ la}ffl r1.:~l..ilanrd.1
l<..u)~1Ln Prubkmkt \'~ (,.o.a.unOnmkri". hL1pJIMn, -.:.agia1puluuua1Llr~1..V4>-4+45-
-16him Ol.lr.t20IO; \t..Golh:m .\hi, -Adli U1ll)1m al.1r'>'', htt(lJ/y.v,."·
bilisi.11~lu 1,:onV:C.O.MJ71Jllli bw,un lkldir/ ~--.ol.1010.~ Do~. "Ulkemuoe
Su.,:lan
D1L~1n Ve Mii.:..-.kltYotlleml~n
... lmJiJI\,~\\.OO~i.11-~t11biJ/Julw1i..11L1:u/bilii,im
o,uc..l.in.rr
Grabosl~ bir urueld~ c.ll!Jeilet1d1n1~ koc1u~w1u u1r1Uar~e11 ''Ku~,J,J.J, u11/tqmalunn
-m.,I w da hu; nlmad,g1 dummlarda htkililrr for ~1t(l11yt1_iakalamak l1' m,III)'Jf.1
J.,u111/unJiufma4 ,,·tn m,m~m, me,,~/c.'lt·r ~ell etrm•( :ormula (afohrl,ri<r. Go~,,~,w I
lwmm olmmda yr7plrdrlcrRu~'O'da ntunt '<Jrlanh an ak Rm l\'IJ.1Jrfcr1 ;1 Mrf,~r
,•apt11t1WJI a,w5nwcltlar. 811 onemli .fnrumm (d:iimii t(';,, I 8/ 11i1mlan 1t1:li btr
npa,H vri 1'l''1. 1../t•~t,nlr A mhltnm "/11nl,r" th•111l~n bu l:"' ('ri/,4 yir-(t'l11mr
tenuild/1m· ufuruJ. tun11m1 u1unlur. ,:urii11iinlt:. ABD'Jtl.i iJ ltr.wt/u, 1 JwlJ.mJ<1
t.:ijn'i)mt•I. 1\"' Gm ,·l1J.o1·1,. /1111101 lu Jl>f){l'/t ri,1 ,,nu, mda fl•m,"u ~' rtil, r. ,fimrlurm
du11..tmd(• iAi Ru..,bu ,, i,m l1u.:1rlunatr bir prOJ.:ram u=c:ri11dt!'1il,:o·a,1,,r l..unun/1{:1
rdL.71cl.lffmr J.:<Hlt:rdilcr Dahu wnm i~ 1·aad(d£ Sc,,11/,?'a 0
dm£'1 edildilrr. C.r,nhltn·
l'l IL',111m·St•1111le',1 ,,t1tt(1Jr 1,im ma,nl/1'Jr karsrfond, H' h1Jg111;,J_\(tr ri•<1 r111d,•J..i
1'l'fL"Pll'J.1£·n,,mt~ ,;;;ni}mt:rin~ ,ltni.'1 r,hldtlrr . urwmlarurdd, Gt1nhlaw. Ru")a'dub
luJ~ifll)'r..1t-m ri'ft1c..,11111t•gin.ii. Ir p,nrn.ftru•.f; fHI 1a ;J;i /(u11;'tml1'S darheh•ritii ad,m
m/1m J..1,)detm o/mr,,j?r 1 ·, ,,,, ~·,ii...,4 fl 4m1l111tltll~ dmr11frfr,11) /111 oli ,rt•
s:erc;d,lt..•~nvrdu. D.rlld ~a,m1 bu itiJ; wl..L1(11ntf1 H' suhlt.l..llrl,/.., Jl1llld/ H' biJr:,i!unvr
J.un,111/J~, i:,ibi ln"rrui 111.w J~, l.'1 ll.'mle .wronrlu ltttuJJu. FBI LA. olar1.1J...
Gt(Hh(m 1111Rw1\·u'Ja(1 bi'Jgi,t1l aruul<11r/lir('u( U('/uJ r<·tl.tl111t mdmh .. c.l-.:imi...,~tr
(Gruho,k}. ,.15~).
Cn\~r bu bu l.bl3 ··o,AJ.,ui,.,.,.", L'-bu ~'"'rc/1111/a~mad«blY ,uro11 t.itma "" ur1/t111-d
,,.;,, turuf ul!dttli.-rm ,,,~/uiarm ,:en Hrilmt.•,i /..mru.,wrJu me~-=udllali mmJJi ,·e
394

Olkckr kcadi ,-a,and.i~lnnn.iknr~•bili~irn rn;u i~lc}cn nncak ba~k::iuJ.


kdcrdc bu)ummfoilkri yorg1layab1lmcUd1r. Aym zamanda her ulkc. b~ka bir
i.ilkcdcbulunan \.Co i.ilkccarofmdaniade cd1lmeycnbir yn"onc1y1da yarg1layo•
hilmeliuir 1·'. ~th}JI ,01le~n1e1eori...i11de
nldu~u gib1, lUlll iill.eler111egemenlik
h._tkl._tnndan bd1~unledg1h ,11,md::ik.Jl)mcn,aLgc~memden haJindc lli~bir La-
1 " Digcr bir dcyi le. dcvlctlcr.
man istcnilcn hukuki diizcnc ula~11amayac::il,,.'tlf
kcndi uhL~I ycckilcrindcn ,·a7g~mcditi iirccc, s1111~n bili~im ~u~lanyla
1
ulu.,lar,ua..,1c.liile}<lem[kadde miimkunJegil<l1r .,_

yncu unutulmnmnhd1r ki. )ab,mc1 si ·tcmlcrdcn dclil cldc c:dilir •. ll'iUl-


suz <lchllcrkullumlamayacugmdan,iki de, lctin tklil "li,h.:minin<leuyumlu ol-
1
mas1gerel..mek1ed1r " .

Venier loln}Cn tlc:g1~t1rilchilir, silinchihr. kop},al,muhilir, l.1}d1.·thlc:hilir,


ukwnlabilir ya d.i }Ok cdikb1lir Bir '-Oru~lunnt1cmm, bir ,unh>• i:h.:ktronik
yolda 1al1p edeb1lme--.1 1i;m.onu Lanh}a go1i.lrt?celuknn korunmas1g~r~k
mel..tcdLr.HLz.uJu.slararas1oru~tunnanm ba an }3 da b~an 12olmasmdali en
oncmli ctincndir A)'nco, li.im soruilumula.r rc,mi yord,mln,ino gcrcl1innc1.
bJL1 duruml,mfa bir ulkc. ~uphdinin r ::-;ind1:n gidc-rkcn-.ad~c ,1md.ikibaglon-
llya b..oonaki~in bar >onkadim1c}c ihljya9 <lu)'ab1lir.Bo} le bir durumda, so-
n~turmac1lann faih tak1pcdcbilmcsi I m h12h •~birhpj~ok oncnl11dLr. Sorn$•
mrmac1lann clcktronik aktanmdaki bir onral...iodmu atabilmcsi 1\m, s1radoki
b,;1glant1y1
b,i,it~e go-,tcrenk.irutlan_1,lll
/1)'.t<le.bir yonlendirrne)c iht1},11.:1
\',1r-
d1r Kolluk. bily1paylt1~1rruvc:yonkndmnc ii,m rc-.m1o)moy-.in•~birlig1yupma
~cnckJcrini de goz ard1ctmcmclidir' "1, Dijital ortamm gctirmi~oldugu butun
imkanlan di.inya ulkclcri 1$birligii~cri indc u~la miicodclcdc kullanmad1k,a

nrano-1 J.o~ullurJu n,r \lt1ndurtlt11mc1_,-agr1111r.)i,hu ,i1( fur11 i/i~Alri ,:ai vcrmt.•


;#tminc ii:gii i>Jorak tutul..lnma \'C hallo _rakolama n11/rmlt·rin; h,--r arrJan ii=t·J
/;;g('"<M,J,gmlnhufrmmo.odtr.
nl,m,I. cfii:c11/n,1,
Arm sc kifdr hr/im/m 11/w,larora,;1yardrmlnf1t1t1 ar=u~u ,...,gcrc,,.i--fm•11lairlahilm1•-.;
,,m /lu <)la,rf,H· ,i,sm,to, rm,h,{t,,:" <d1/e,r \'Cnltri11 J;n11,1rnrMr.,'Crtfe,-drn ka~1"k/1
yanl1mfa~·r,w, J;ornma onlt·mfrn almak. l1:-nl£'nn arrldunma\1, ,on,~·rurmuda ll'n
ul..15mm .\d~lo11muf~\lu \'dJ1-Jm1Ja h"Jmrmat Lt>rilai11 ~u1J.meJ..rh11 Mplanmamu
,,,,,, ,~ i J,{1i11
,\·r,lc-1t' ,,,;;,J11lr"le"l111111{imr "'Klm ,c, (111,J/ ,J ll.-1J,,,,,, tls:ilt m,1!.111111,11
!4 ~uar A1J~111JJ, Jwbt.·rle~nwft-·nm· Ju:ml't cJt-·t.·t.•J.Jmmi bu· ut:m ~umlm,u, ,....
umu, 11w m,:un i)J.,1ilttr('l 1' ur1lm1JH Ju ~t•rd ..md ..1,clir" ~d,JmJc ai;1ll3ma
~.ipma_l._cadu (Cll\er, ,,144>
11 ' Schjolhe~ - lluhhard. ,.-5.
1' .. r ..111.~JlY
w· Kam, hk. I W.
111
Vcni,~. , ."i4.
1 '.- hjolherg • Hubbard , I, .
Bili~im Sm,·Jarrnm
Sm11)turnru H Kon,~lllrmu E,rdi.'rmur 395
<'>=df;I,frzcJcn I fallc-n
bu alantbki ,u~ tipleri ile mUc:ulelede b~rtll olmaJ..:miimkun de~ituir"ao.
111.lhM>ru~lurmJ ,·c •~ birhgi ~glamal i~in gch~m1~ullekr 712~ (jJh~un
b.igfonti noktalan kunnu~lord1r1 u Bu 7,24 c;ah~n og boglnnt1·, G-
iilkclcrinin ,,1'1~mnlanilc yap1lm1llr ,·~ bu baglant1 gimumu7dc 40 iilkcd~
lullan1lmalt.adir. liuylece bu ull..eler, bilgi~yar ...oru~tum1.a.,1
u;,n ,deal ,e
d1Jll:ll lanalla11etlanme<leya d::i muhala.I.aJagerekt, U.\ullen !\u1tat1bar baglant,
1
nokta'o1 -.:aglnma~hrlur '~

m1r~n sm;lardan olan uyu~turucu matlde k:wal..<;1hgrnda


ulu!-larar.1.
..1
•~b1rhg1thU) ac1, sue yogm1tuguna gore ytlda J kez 1le ayda 3-5 kez ata!.tnda
dcgi"liklikgmlentlL"iine mfrmcn. hali,im sw;l,mndn her ulkc, hemen her gun bir
111 1
digcr ulkcnin y.ud1mmo ihli}'ac; du}m.ikLJtl1r • Ru durumda ulu,lararu,,
i~btrligmmoncmmi , urguJamaltadtr Burtakal)ihk uJu.slaramstadli •~birliginjn
ara lan. gunfimu.zmali \.C orguclu ~uchtlugunun amr a on bu;1mlcrmc uygun
dfr;mcmcl..1-cd1r.
i\\ntpa Kon1iey1 ii)C. i iilkctcr am! mda ..Cc1a l~lcrmdc Ko~t-
ltkh A<lh Yur<l,m ,rupa 01lc~n'lc,i.. vc " uc;luhinn id<ll!sinc0Jir 1\HUJM
·o.d~mc i" sibi mclinkrin h.u1rlanma 1 l 950'1j yillarn kadJr £,ilmcklcd1r. Bu
ozl~mclcr frazuland1gmda tcmcl ama,;. gcncldc bircy cl su~lulukla mucadc-
lcydi. Amlan y1llarda gcncldc. daha 11yadc 'ill\lulann co~ati olarak ycr dcti~
1im1esiW7 lonu-.u oklu~un<lanull..elemr.i."'1k1h t~hirh~iyeterl1olahiln1\!l...teydi.
Oy u gunuo1t1l.1,k.,u~un kur~dlc:~mc:M i;ok fai:IJ ulk1:yi 1c;mc:JlmJkt.tdir. larJ
,ui;luhar, m; k,mlllimnm dcgi~ik ulkckn; d,1~1hlm,1 ·m,. ·u~ gchrlcrinin gtt\"Cn-
ligini ,~ hukuki korunmal:mm ~i!layucak ~lildc harckcl clmcktooirlcr " 4
K . in1.:dt:>ndig1nc.le. w,Jc:~menin .ama1.:1nmA, rupa Kon~t:) mt: U)C
ulkclcrlc bu bl.!lgcyi im:,a eden dagcr ulkclcr nn1,md,1u11h,1!;~mi~bir harlil: :-.ag-
lamal,,., c ortal,,. bir cwu r,ol11il,,..1_,1
olu~Curm.i_k 1••\
oldugu gim1lm~k1cdir
1 1td.rn1 ~oLle~mcnm .. Ulw.lararlli11 1~b1rhg1" ~hlh 3 imcu babmm
"Lluslararas1 1~b1rhg.1 gcnel prcfu1pkr" ~L.Jindd..12J Lindi m.adde!tl
1lc 11£,111
incel~digindc, tarof dcdctlcrin hatbirlcriylc, 1ck lip oloral..: ya da kol)1l1kl1
~ckiJc.h:.._ubul1,.'(Jilcn
onl.1~111alan i~birligi kuruml.mn,
, I! ~Ui,tl knr~1ulu:-.luntm!-.1

1 'OTdemlr, "Rili}im 4-itM;"lan Ve ~tf>e.'ldcl~ Toc;rnTc:'-k1l1tmd1 Kn~lo,aL,n Pmtili:mlcr


\ t (l'vum Coen kTi'', hup·//,,\~,,.,rn ~ n~ili ,a mm.tr/141-H-'4---l
'i-U"l him
1 1 <;nahMk)., I '\2,
14
-. ·hjolhc11: - Hubbwr-d.,. I,.
1"" Demlr KO~O~u~al. .6 .
I\. .....rj;~ul, :-..CJ.

l'-A• Llull-lar.trall-1
i~birlj_gjkonll..)WJUJ
Ak.SSS'ruo gm~ boliimune b.tliltl1gmJ..id.1M ... bu
li.omansi}on:i Laraf olan d1~er ulkderle 1~b1rl1P,inml!d1 Lmlme,,aamJ.Ll)'la.:
Loplurnun
~ibcrsu lam lwr~Jk.orunm.1:,1 ic;ina11I.1~-Jk. .1J1mlarlabirlikt~ ~~rek.Jime..zu.111n
d1g..:-1
kJ_hulcJihnL..,i "I! uJu.,1.u.1r.1.,a •~birh~inin gdi~Liritme,i ~ull.m}lll urtak bar <.1!1:Ja
poh1il..amnfincchl..ti nl.m1I.: 1.:ahulcdahnc,1 ~'-'Tcgiylc... - dcmlm..:k s.urcti>le hu
llU'-ll~unvurguland1g1g.SrCIJmcl,.1C'<lir.
396 Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

kullanarak. bilg1 ayar 1 tcm \'C ,crilcnylc 1li~~1liu,;larm ·oru~uruJm.bl ,c


hukuki i~kmkrin gc~ckJc~irilmcsi ya da b1r ~la 1lgih clcl-tronik fonndaki
dclillcnn cldc cdilmcsi amac1ylaen i.i t cv1ycdci~birli~incgid1lmc i gerckti~i
1a,·,1)~ ~hlmekle!t.h11\i~.
Avrupa Konscy1suc;lomucadclcdc ulkclcr ora mda i~birligimnoocminc
ilovc olarok. kolluk vc. en-is a~lay1c1lorom,mdaki i~irh~nin de hayau oldu
gunu 1fad~etm1~\e bu 1k1kurum..alyap1ar.i.,111tfaki 1~1r1iginmgeh~umiek i~lll
bir ~hbc:r h.u11lam1~hr." 1lx-r ur.;larJK.ir I Kolluk ,e intemel 51:rYi~ aglay1-
cil;m hbirligi Rchbcri"ndcycr ahm onl,1rca hn-,iycdc.."11 b.tTt mnddclcr a~ng1d,1
hdirtilmi~tir ~ •
1

- la<l<le3. ~ui;un 811lenme~111;inl..olluk \.e ~et\ 1!.,agla)'1C1larkritil.:bu


mlc ,;.ihip1ir
- la<l<lc4. BuJape~tc 9'.on\.aruiyonul,.ollul \~ old ~d..t6rar~mc.ial..ii~-
btrlt 'ine tem l olab1lecel legal W\SurJanu;em1 ltcd1r.
- 1od<lcIO KoJluk vi! in1cme1,c..'T\·i,,ugl,1)1C1lnn
'iuc;,1 ka~1 i~birliginin
gcn;ddc~m~!.l icin b1lgi dcg1~imj!.U~Lr~ndkrininpayla~1lma~1 konu~undaccsa
rctJcndmJmclidarlcr.
lnddc 11. Kolluk vc 1n1ernc1,ervi, ~1glny1c1lon,yu,lc~m \e}n he
opl~mm.Jan8cc. •~birhg1kultfui1ylcdtw:-nholamk bar arayn gclmch ,c birbu-
Jcriylc iyi omckJcri pa}la~mal1dular.

1 " Oormu Te,ran, ··1mc.:rnc1 Kar~1,1ndi1 07el lh}B11n Korunmi1,1 ..c dli
'\ 11rJ1mJ.:imJ••. llu'llarum-;1 mll"TTICt llukuku • cmrx,1}umu 21-12 \1u~1s WOI.
i71rnr, Dolu7 I ylul Cnl\cr<inc ...1 \'ayim, :!001 !I -iW
Bu ihl•>••~~J1..11iyh:A,rupJ Kon,cyi. ,u,k")mcnin Laruflanno 7/24 ,1.1h,m bir ut:il
durum 1mha1 nol"ta I olu turm.ilarim ~art koymuc; vc hahh1mrda h1~ok iilkc
am mJ;s i.ah~Il b1r ii~ kunnu lur <\\ 1up.,'mn 4'u 97'~mJ • loll ul l('~l,.1lillliln
bun)o111de ynp1l.mdml.u1 irt1b.11 oo talan. An~lo Amcnlun hWi.ult..l!>lemme!t.lbap
Am\:nl, B1rl~tl-. ~\ 11.114:ri"n,Jc (cJcral ,.1v"1hk bun)'c 1111.h: li.urulmu~tur. Hu
merl~Llenl~ ~aygu\ )ttb..Lrli..:1 dill-.!nlerl kon~bilen. 11u~rrl1:l td.noloji~u1in ,~ Jj;
)ap11Jnm.l'ilnin 1,ah~ma m,ml1~1m bill"n '>C h1h~im ,uc,fanm !>Oru~Lunnuili wm:m
olan rc~oncl gore,lcndirilmcl..'tcdir ad c d•~dOnyoilc dcgil. aym ,am:inda ulu~I
b.1,c.lii. c.'11dlil..k~crd -,en i" ,.1f!la)1cilunylJ \.l" m•~~'t t,a~l.m11lic.litcr lu:rum n~
lrurulu larla da 1rtibat1mn olma 1 .gcrckcn bu mcrkalcr, 1h11yai;olduf 11.mda hangi
kurum ,~>~ 11L.cm:nn1 11 "c l..1mc ula 1lm,1'1 gC1ci,.11g1n1 bilmclcn l!_IC-rctn·J,..1cd11
Bu )3ptlanmmm kmd ,1_ma~1. insan hay.iluun l.1}b1 g1b1wJ.ler ol~madJl..1;11, J.i.ha
~onra b~, urulm.1l ii/c~ \l"nlt.-nn muhaf.v..1."111111 ,.;i ;J.mma,1d1r. U:ih.."e ~tmu
mm~Llerin kurulma am.11.!IaJli 1.:.lina~ \1: poll 1~irlig1 kanall,mnm )'dine
i;"\:'ne,i ohn1.1n1J.~1vc ,atk'\:c: Jt:il duruml.J.rd.:1 ihli)a<; du~•ulan har rnclani,rna
olmJ\ln.1 rntmcn, ) kin gckl.:cktc ou hinmfcnn ctkinlif1 ,c h11l;in n"·clcni) le adli
i~nnobckllHnmmdodc~i~1l..lil..lcr
mcydonagcfircccgidcgcrlcndirilmcl..tcdir(Demlr
.M2>.
-1\.u~ul.U) HI.
iJ.CTDemar Kw;OJ..u~
-.ol. .R2. 3.
Bil,~im Sm,·Jarrnm Sm11)turnru H Kon,~lllrmu E,rdi.'rmur 397
<'>=dfrlrfr= Jen I fallc-n
- 1odde 21. Kollul.. , e internet servi~ ~gla>·1c1h:mher iki turJfta da adl
durumforda 111,b.H kuruluc.:al}c:tkdi IJ~1kri tc pil clmc:U\C bunlann 1rtibot bil-
gjlcrini p.iyl,1~mnhd1rlar.
- 1a<l<le 4:2.lntemt!t !>ervi~,a~IJ} 1cilan. kar~,l~uklan -.uc_:u kollui;a rapor
c::tmdc:ril.onu-.und.1 c:-c:urc:1lc::nuirih11c:lu.hrlc:r.
Ancak. ·c:r\.1• ~glay1c1lan l..c:nd1
c;al1~11rd1kl:m -.io;h:mlcrlll'Crindc: :-.uc;hin.,my1p bulmn konu ·tmdn mcchur Cu-
l ulmamal1u I rlar

3....7. OLA\' \ ER1 I;\ ELEM[ L DELJLLERl TOPL L\ L I


\. E ~ILllAl AZAS~D DiKKA1 EDiLECEK TEMEL H L LAJt
Guniimu✓ cc"' }\Jrg1lt1mt1'imda.hukuk yurg1lumu.;mdJn farkJ1 olamk
.., 1i.:.dam
dchl !.l1>Lcn11
.. kabul c1.blm1~Lir.
Hakim. her olaya ,gorevic<lancnLama-
m n crbc I bLr ~llldc dchllcr :lf3$1Lnp ,spat yoluna •1tmclt..1cdH. An ak clckt-
ronik dd1llcr:in1\ 1 da\ada ctlinl1k sa~lllyabilmc., i~in. mohl.cmc onunc
g..:1irilrm.:d1.:n
once digi:r rn~1ddidi:lilknn ,1hir, olmu~, g..:rcki:n(1.tcllikli:rec.lc
nhapolma I gcrclor. Bu oi:cllil..kr1~•:
- Kabul olunabihr: \'a ol }Ollardoncldc cdilmi olmohd1r.
• Gen;eldik: l<1omrm11
oogr\JI,},ln g~r~ekli._teolm:il1d1r.
• Tamhk Tel..bir bak.t~a1,1mdan dcgtl Lumr11;1lardan
baklld1gmdnayru
sonucu go tcm1cltd ir
- Gu\'crulirhk: Dchlin cldc cdilmcsi konu,unda hcrhongi bir lru kuya
>er ve,n t:m.:hdi,.

1-kklrnnik delilier, clcktronik hir .tr.I\! t:irnfinclm ilctalcn , C)-ll hu :ir~lar fvcrinc
ko}dcd1lmi~\.C wru~rurmo n I md:rn dcgcn ol. n bilgilcr \C \Crilcrd1r (i mall
•. r,:un, '.4'")).
2001 y1llndo Fron'-O'nmLyon hriPd ~.p,lan I rncu intCJ'l'OlAdli Bili~im
emptv)'umundu ··dcbm,r;k df'lrl, E'lclctrm11ryaprdl1k1 J11rilctrm1HTO dcpolannur
dt'Rt:rj 1..amtl,no,r /'t,l$!td1r·· $C ·hndc tan1111lnnm1~t1r
(Kara~iilmc7, H1h$1m~uc;fan
,\! oru lunna k._o,U)lurrna fau~lcn. .2~9,.
Bir clcl-tmnik ara,;ta dcpolan;m \'C}':l bir ck :tromk arac; :irnc1hg1yl;it;i man \C
,w,uxlan hu~ul, bit ll"'g"'l1.
oru-..1urm.1 1}.ln dd1llc1dir HlldH "-·s.~OJI
D.iha onccdc hcl1rt11j1m17ii7crc b17.h1ll51m~•~c1111
u;cn-.1ndc ,;oyut h.aldc bulunan
her 1urlu dc~1.r\!,en den 'kl1: oldugumu.tll:inburada d 1 """ r..onu,u d"'hllcr \iC"Ii
aitdiginde olmal.Looir.
n,,u.I , lcmlcr ,,,er ~1\llhml, r ,a\.1;,111dc 1,11.r de 1.:lckuon1manhl l.:np113nilc
,,.JpJl,,.or oli.un !>Oau~t3\illL<l.. 1d,nolo11 b1l~L:,J1k vap1lma~1aJu. Ou d111tJJ~lemler
egcr b1r !.ui,:un I lenme,mtle rnl J.li'\',lf'oa, 1ncdcnn1e1;1 tie meLburen yine a}nl
,c"i ede bit h!r..nuloii bih?1,i.c~1eJ..11nneJ..t1:du.Bu l..onuuJoal u.ananl.m:ain1:el1:me
,•.1p1lm11.,1 1:cr~kcnJdillt!r .i<lli hili i111inmatrf\'allcrini ol~tunnakwcJir. Bu ..al.Iii
111.1tc1):.tllcrc-
i,c clcl.tmml. \'C}3 (lij1t:il d•lil dcmlmcklcdir (, •mih Ookurcr. ~.\dh
B1li$im''. dli 8ilimlcrdc c,;alm,s Konu B hl,;lan. Sc-- Ci nlnru , c D~uo
. .
incclcmclcn. Editor Lcvcnt Bavrnm. Ad:ilct Yovmc-v1. nkara. '.WOK,'i.:!4:!).
1 •., S-3),, 2'\R
398 Tiirl..Cea Kww,m 'm/u Bili~rmStt{lun

- lmuuhrhl: ~lablcmc tarafmdan kolayhkfa inamlabilir ,·~ anla~iJabilir


olmal1d1r.
Oehl toplomoda biJi~imc;io;ccmlcri
ik1forkl1omoc;i~in kullanilabihrD,o_
• lkrhangi bir uc;t.1deM topl'1rl~n. bih~1m,., ·1taktnnd,m yar.1rl,m1l-
ma 1: JJurnda.ccza hukukundaki klosik suc;lordodchl cldc cdilirkcn.
bili~imin tckrnl,..ynp1 indnn ynrnrlonilmnktnd1r.Bunun c;ok dc~1~ik
boyutlari bulunm.1ltacl1r.()rnegin, e~lol r,1ngrnmla11.-;u~ hantolo11.
dijitul wk1p, ,.nin kullu111]111U!,1,
• Bili~im u~lanndo dclillcnnin toplanma 1: Bu grupta i c. yolmzca
h1li~im ~u~lan 1c;mdchl toplanmas1~7 konusudur. <;ali~mo kom1mu1
itiban) la h1zburada hu husu-.uincele>eceg1z.
Bil1':iim si,t~rn111dt: d~hller g~nd olarnl furl..h luynultuli ddl! ~J1l-
ui;
m ·ktcdir Runlar (lcknik ifodclcri}lc}~nct\,ork (bili im ,1gl,1n), host (network
i.i7crindcdigcr rrul-.inclcrc"icrvisvc~n hcrh.mgihir .mo makinc) ,·c appJit-alinn
(uygulam.u ular-.1lbelirulebilir13~1.
Bir hili~im su\:unu 1-;;lcycnk1 i bilgi-.a},lr -.i,tcmlcri fr,crindc gc:~llf,; tum
yollard,1 j,- bm1kmaktad1r 1,tcr hilgi-.ayur t1glt1n.,...ccr tck hir bilgi"llyar
i.i.Lerindcnb1h~imsu u 1~lcniyorolsun LiLcnn<leven saklayab1lcntum ctha.dar
111celcn1c) e aJmmahdLrn~•.~uphelmm i....cnda ullcmct scn•IsmI
b1lg1sayar111dn.
alma oldu~u Cf'\ is a~lay1c1. rndo. tl\ll~dur earnfin bilgt ayormda \.C bura}a
ulu~m.d, ic;in kullunrm~ uldugu tum g "ljit nokt,11,mn<la(pro,}'kr, ,unu,u
makmclcr. routcr'lar " . ) cutulan kaylll.ir o lJ~inm su u i~lcd1gincdau bir ~oi...
dclH •~•r. llu ynzdcn sadccc olay ycnndc buJunan bar c1ha21dcgil. suc;un
i lcnrncliinde gcc;i~noktas1olnmk l'llllnnilobilccck ri.imc1ha1lnrincclcmc alrma
lira, bu c1ha7lonnLulmwj oluuklar1 g1gabyte'larcoil.oy11u;er1-.anden
ul111mul1J1r.
bdli bir) J d.1ootane I U(,U aydmlatabik,c:k laml ol.ibt1~c:kllr1"\

1 • 1 l\.ara~ulmt.>ri "8ili)1m u,1.mndu Odil Toplam:iy1 fakilt:)\!n Ba)htu Konul11r".


http·!/\\ \VW.Clflnpoli,i rom 1r/1M7-IPJ-I O him
p• l\.8r11jluhn<.•,. Bth)im u,t,m \\! ,ru-~tunna Kmu tunna [\'rckri. -..2'l4
1 ~- Bu rur mcclcnrlcrdc li!Cncldc n~~durun btl~1..ay:mndnn~cn\.c do.ID'tl .~l'llllleok

olan 1.llipl~r ulu>• ,o,mtl i.;in doi:rru hir yakl~1md1r. Bu bilJ-.ri~v.lrJm:~'C.lcn


b.iiilomlm1$'! Ha.izlamld1iriycrc de ncrcdcn b.,~l.,mlm1~·! 1,nb1 ,;orulnrn yamt
a\-31rn:1L:ldJr ul.tsm, I.: miiml.:un olac.,L.111
l>ulab1h',,0t k ,rn;u 1,Jc\ct1 k1~inrnb1l1i11
Bu i.uruJa.racl!, ap ulab1lmc:l I\UJ tum ~~1~ no.l..talanni.Lu..1 la, 1tlJ_nntutuJuHx
lllm.1~1l!l!rd ..md.t~J,r. l11rnokuJa ahnarm 11n l..a) 1lbilu1 1..-rntal1binrn ke-.1lml!'t1
ii~
oaw;lanab11ir.Bu k.r,,1t b1h!ihm ucu ~kwn \eva ,arJ1mcb1 tamfmu:rn,.fa ilinrnh
u1Jb1l1r.0 }LVJ~n ,ilindi hill!1i-inin tululnu..sman bil~ 'it1~1unnJc1lJ.ra bu uk
yunhm1 okrc.1kt1r.H1r \:OI..1n,1mn inl~mctc barkrnmak i in :-er\1, ald1ti inh:m~t
o;cf\i 11~1.i}1c1lannin kcnd1 i tcmlcrind" dcto)II .l..11)11 nmnaloragcrcli.ir (Dokurtr.
-f\dh liili~im•-. .246).
1.1:- Dokurtr,.. dh Bili)1m" -. 24~
BiliJim Sru;larrnm Sm1L)·turnruH Kom~lllrmu F.\Tdcrmm 399
fre/lr4 fr::, den I /al/err
1
dli bili~irn'-'4.c;oh~ma.,1
sira~anda ,erilerrn degt:-jlirihncd~n toplunrnii-.1
oglanm.11ld1r. Du ~ah~m.min gc~ekl~tarilmcl>i 1ro mdo ulu l.iraro 1 l,1ntfart-
laro vc ilgili ycrcl mcvzuata uygun yaz,li bir pro,c<ilirunbulunmri I vc dclil
loplama i~lcminm bu pmscdurc uygun olarnJ..gcr\cklc~tirilmc,i gcrckhd1r1l,~
LIit bili~im 4;al1~ma,1mn
uygulanJcag, eleJ..trnml...ara~lara \e \t!nler111 duru-

''Atlli hilQim. biliJinr \t\lcmh-r, ri=crmd(•n J:LnclliJ./c


"'-' Ah1 .tllli hili~imi Llin1111l.ult11
,-en· nfarok !tic ,,Mm ddrfl,,rm rnplnrim,Ht, •wldartnron drrlwmc.,i n• ariali:i
Arum,umfu tl~c• 1t ,t,imlurrfur t>lr,)lrmm muff, tll\iplmt r yapu/<1 y m hrr Mllm
dalldrr J>al,a,:t'ni1 w.. td:mk h,r tammla rj,1de edccC'GoJur-rak Adil Hrli$im;
t'lt1t11,mu11nt'llL-t'lt'S.11,>t1ptiJ. r>numllm J11d1w1ft11ft.1~a t>,iilt'tJ 1 t'IL·,,a hH orramlmr 11
1h·11/tn. (•~.xunir11r1,\'I.rs fol~i \'t'\'CI """"'rm b11h·-:ur11nut•11 ufoJlln lwr turfu b,lr,,m
JJe.,m!.\;,iin ntulll.a.:nu..'JL\ul 1...wl(dd.1w11iJ.-Jijitul) Jc:lil 11i1di(fiIU} nuu1J. }1.l.ilJL
mn11nlum1m,,. ,Id,• ,cl,ll,1, ,;, .,aHunmu,1, mc:d,11111, \i , r mc1hl.l1111.1, e ,1m11JmuH
~-u/1}11,u/arrl,ii1uuiiJi'1r "Bu:., Mlim uJumlurmu gun.- adli t,Ui~1111. Mr m.·,, olct_,_1l'rl
;,icrl◄ ·mr.si ,._ hir l..i1rha11ii:,~rind,•)'Oprlan mnps, r1h1d1r .. de mcl lt..'tlir t hi ... r\dh
Bili~imNC'dir''~. hrrp·//\\;WW,hili,imhul.uk rom',11091071.tdhhili<;im-nroirfl.
Remer 1-.C "mal1J.m1rJr mu, 1•l.l,l1mi:in damr;rm d \lr(l1'\'('('CN ~4'\'tJ ciinilrt r..J.
.e.,·~rJ.!crm nna_1-a c1tamJnw n am,1, n•/11 hilfs1m 1~1g11Jarmm mZdormt~<idtr ••
~cllirtdc t.1n1mlamakLad1r 1LeJlo Keser Berbtr. dli Oili~•m(Computer Fl ~n,ic).
Yctl"n , oyml.m. Ankara, .:!00-1,!i 1'JJ
Ookul'\."f'de '"Adll h1li~1m. 11/m 1·di11tlcr1 <1lman tl l.trnmJ. hrr drl,lm mahl.tmeclr
~mwlmouna J.,1dt1r Jl.e(e11'il"ire ;,,,nrmde w1pdor1 Janorarmar raltimalanm
JuJJH,11111tAtml11•"5cl:hndc a~1klam.1 yapmal..1ad1r(Doln1rer . ..Adll Bill im" .2441)
P~• I urk1yc de: ndh b1h~1m lmnu-.und::i67d b1r lmnun bulunm::imi.lkta.dir ;\ncak
C \itK ·nin 114.n~ ,c I 40'nc1 mru:ldckn ni<;llctcnbu tap nmda d • crlcndmlchahr
1\uli ,c (hlkme Arunwlnn Yonctmd1~,-j'mn 1" maddc,mtk; bila~im 1lc iljrili
dchllcrc cl konulm.1i;1,,c !ionra rnda 1nccknmc<;1lonui;unda "B1IRi,;nvnrhrda,
bth,u~,•.u pro~u.1111.l.nnd.1 ,-.: kuti'.1lkrinc.kanuna. lop)~.11.,ma ~ d lo)atU" bJ~hga
au,a.lLLnda~LIJJ.nm1~t1r.
B1tk,Lb.De, l.:tlc1. Poli, \k~lcb. Cnubu, Bili~iau u\'laruu Aril~tmna [libi'n\.: ~ore
bil~im lltH;lannda ola, "·en am:demoi yii.rillulurl..enJilk.it c:dilme!.1~erd,cn an~
pn..'ll apkr J.~•~1cfabchrt1lm1~11r:
-Oil~a-.a)ar , cya u1(?erort..unl:irli.Lcnmlc, cnlcrmin de)1.1~1inlme!i i , c1,a v~i..C<JJlme-.1
n1..•c,kn1,·le
mahl..emdcr laraflnda 1..abulcJ1lmc,cccl Jclallcr ol~rnJma-.1 l\,ln pvh,
bile oh.a }ellG.iL li~ikun ok1} ~emJe ,gim>e~ioown, erilmcmeli<li1.
-lfa.11,,.1d Jururnl:irJ:i.. un11nal Jehle t.'11~rnd.:~erd..11,or...1,en~d, l1~1nin konu
b..tllmda ch1l ,~ dekLromk Jehlkr~ gu:,lenlei.:d, 1lg1l-.onu unll.t bllgi :>.Lbibt olma,1
~crddr.
Uc;uncu ~h1,lan n Jehl uitri.m.l.: rnceleme v.spabilc:"~Jli Ju~unulcr.:J...th.Itle
u '!,!Ul.man•~lcmlerdah~ cina:-Jt:nbd1rlenmi~ Jc:m:th:rncprol-c."tliirlerinc U)µun ulj_ruk
yup1lm11h w >·apiluni~lcmlcr tl)-11Jilin,, ahnmahd1r
Ob, wrinut.'ll -.orumlu ohm U.1m.m. 1:J.h1uldu[?u lmnunlar \.I! 'tf>nctmdillc:r
h.1Uondu b1l~tio;Jh1h1nlm::ihd1r(. u~. '"Hili~im. u,;1.innda Olay Ycri lncdcmc-.mm
I luJ..--uJ..i
Bo}uni"., 2~2 ►
400 Tiiri Cea Kt111u,ru',rJu Bili~rm Su~lan

muna gore ) apalaca i;ah~mamndcga~ccc~olma ·1 .scbcbiylc. ~L konu!)uya.LLII


proscdurlcr de oncchklc gcncl ilkclcr bchrlcnmch dal1aSOM\ farkh ortam \.C
\'cnlcnn durumuno gore surc~lcr behrlcnmchd1r.Gcncl alkclcrdc67clliKlcii7C•
rinde ar,.i_~tanna
yap,lon elektronik .ilan,n -.ah101\.e/\eya l.ullan1c1-.1olan ki~ile-
rin tc:md ha1Jann korurnnasagolc:lllmda.soni~tunn.i}.1 \.eya uyu~ma.Lhgalonu
olaylar da~mdakivcnlcrin mcclcnmcmcsinc6zdliklc dikk.11cdalmclidir11 •11
DtJttalb1lg1elelll'll- geli11cegoriinen elektni,a ke,ince )'Ol olan sanal bir
bilgid1r. Bu yu✓dc:n hukuk.1 olarul.. d~hl nitd1g1 la~1111a,mdada bir ~ok
problcmlc l,.,1')1fo~1Jmakt.,,1<l1r.
f'uka1 bu biltzilcr mctafi7ik ~ribi i,p:11
c<lalcm·yccck de dt.:t!•ldir.'\')lmda ,cri dcpolanu ortumlannm (i7cnmld,i n:riyi
ulu~LUranl'len \'e O'lan tammlamak u.;m<leg1~1k )i;ntemler l:ullamlmal-.wJ1r.
\1an)'etti...alaula, bunlarJan bimJJr. Ot!.k. )'liLey111deolu~Lt" ulmu~ olal\ f)l)L1L1f
\'l.'yn ncg111if)'c.mlu m.myc1il...,1lanl.1r I vc 0'lan. I \.C O'lar da ,-.'Tilcri
olu turmukta<lar. Ru yfvd ·n bilim,cl y(\n1cmlcrl1.:}Jp1lun udli bih-;,im
mcckmckn hukukcn onu, <logurnbilmc~tcJir.81lg1a)'arlann ~ok h1Lh•~km
lap~llclcn a) c indc , crtlcr u.zcnndc bazi ~orsel a lcmlcn analmJ~ g1ba
yop1yoral-..aldo. c. o 1ndobut lcmlcrin alttnda her 70111a11 bilim. cl olnnl.. i,pat
1
cc.hlcbilcnbir ull )'.lp1 mcvcuuur -'~.
t:ld ..'tromk dchJlcnn cldc cdilmcsmdc. olay yen iocclcmc uzmanJan.
mc1lor, adh bih~im u7monlan ,c yoncricilcr rol alma_ktnd1rOla> yen incc•
1em u1m;1nl,rt delillerrn ran11nlam:1,1. 1oplnnml1-.1.
pokcllenmesi ,e 1~inma-
m<l,m onimJudurlar. .i,c1l.irdclilh:rin duta mtc:kme l.iborntuurlunn.lgond~-
rilmc i ,·c dchl iizcnndc nc tur ara~tumalnr yaptlacagmm bclirlcnrnc i konu-
unda gorcvlidirlcr Adli bili~,m unnonlon dclillcrin mcclcnmc-:1i. bulunan vc
riler ~onusun<larnpor y-.vtlma..,1 ,e Jd1llenn muhali.l/'ae<l1lm~1yleyukumlu-
i\C: )'one11mlt:rindd.1 l1~ilc:-nlo.uor<l,net=llllt:l-. l!'l;lhmh:nm
durkr. Yonc:t11,;1lc:-r
,nglnmak \.C dclillcrin L:11rart1lm.1m.1o;1 i~in gcn:ldi ohm mnll\·,I-.yonu 'i:'1glu-
nuld11gon.:,lic.lirlcr.Fan.la hirimkrin J.,,ortlina.,)onunu ~crckurcn <ldil im:dc-
mdennde. uel1Igu"cnl1kLmcm (chain of cu!)tody},nglanm_jl1J1r.Dd1I gu, cn-
hl zincm. delahn her el deg,~tmldagmde)'ap,lan •~lemle11n layll altma alrn-
nm,1 ,c bunun bir form ilc hcl~.:lcnmc-..,inigc!rcl.1irir1t,i- fklillc!rin L:t1r:1rt1lma-

1 .,_.,
YosJnBectnl • Tulrul ~,-Im, .. dh Bih~•m ,c llukul'', Gunccl llul..ul..Dcqri-.,.
l\lttrt. :!UltlJ,-..Vi
Dokurer." dh Bili~im".-. 241.
IN K:lrng01mc7 bu hu,;u,;1.i )Cnndc hir ~luldc "Btflsim '"(lnrmd,11.., .mr-11~11trmn
£'H't \lnlll, "-ltml....,url«rd1.1f._ml'i:nr(' ontmh fi_,rilarmdun litrHr. hu ho~M1ul..1mp,lan
trim 1rJemlcrle rlg1/r 1111arraktutu/ma~, f.!rri:k/rl,~drr Alanlr m(larda. nt("ta
J.u/1,uu/mJ 1t1I.w,>tmtrt h11/m1,lui{11,,,. ,., "mra.,111,/<1!11,,1h,114mrl'I, m~ r-,11>or11 ,·c>
<>Im la 1/J.t.uinilr "-um/mus, , L'tL-rli ulabrltr . lm4l.t bdJ., dt• bu lal"-mc4lmn
bultmub1l111L•,1 ,,.,,, pc!.. ,._o.t
qlt.:nt J't1prfm1~, ._,4,uhu ~,i,tL•rilmil cJ/abili,·. I c1bt.Jmu111n
bullmdtt[;u mr" fodar 41(.,1b.1/ar,rQ[:u :«11u111 ~utm<.·/u ('t4tli ulnwdt[;, 1<,·i11tt11mwi;t1
hd{:fi.mmu=. A_,m ~cJ:1/Jc. hir Litil =un/1\tntn ;·a.l..alunmwi-t u,·lur \ltnmil l .. ,ok
Bili~im Suflarrnm Sm,,rrumru H Kom~lurmu ffrn·f crmm
O=e/lrlr Ir:t d£'n I lalkn
mas1konu-.unununem1 ti.im k.11.lemeper-.oneh LatofindJn ke inhllt: anla;;1lmal1-
dLr. Tum udlj ur~ pcrsoncli. eleklromk dd1llerm kol.t}hkfa dt:gi~tirikbilir
oldugunu onlomah vc ddillcrin toplnnmo I vc mcclcnmc i o;urcci boyunct1 ah-
n.in prcn,1p ,c pr<'~durlcrc U}'lllt1hd1r 1.. ~
Olay yen mc..dt:mt:~i a-,hnua bir ar..um.1•~lcmid,r Ye muhlcmd dthllc-
11
rin 1 buhmm.1..,. ,c oriJin.11knynagm tc.;pit cdilm ·,me y11rd1mc;.•dcr,Aym l'H-
maml..aurnma i)kmi d ·lilkrin kuybo1ma-;ma en ftvlu n :tlcn olunan 'i..Lflmthr. Bu
ncJ,mlc ola) ) ~n inc~lcmc~, ...mtsm<la oLel unleml~raJmmah<l1r"" 1.
Bili-;,im ,w;lannda ohl) ycri incclcn,e-.inde dikl..at cdilrnc i g~rckcn tCll"lcl
husu, 1ar' ~.~.

Jelm /, LlN~llrmular , 11p1Jn11~ol~u bih•, ;:dn/1 1'u/..t1famm~.111,J:L'Tlt'Jli4h·


1•1JJ..alu11mu.m·lu llltulur Vuu bilL,>·im!)U1;fon11Jr.1,t.'lt!J.troni/..dL'l,lin t!TJI!
ilJ,:1/i1111a11uJ.
cJiltm.' 11ru~r,rnwlar1, /hA \t•/ mwmu dcJ_1r1h olm,1d1{;t t( m. P<t)mrlm, w,,ww J.m/-'''
yup1/an f lcmlc.rln Jd tel.. 1111t111u.i:u bd{:lwrmus, m1tm ru~wraA1utl1r Bir bu./..,ma bu
tuta,wJ.lar. cl lc.tmmk dd,lm. tldi{ 11i1'l,~mi .h11'\ t.•th.,1Jirm ktc n mrunla
hlitilrtlt·sm,Art:dtr.. 'l'cklindc 0~1klarmdo bulunm:ik1.1d1r( K11ragiilmt1, Bih~1m
u ·IJ_n\I.'. oru~1umw KU\U~lunnu E,n:kri. s.:!()7)
I • ."ii) • ._ 12,11

Kara£iiln~.r.bu hu-.u.-.t;J••£fc-/..1nmil..deli/in. hcnii= Mf~ri\cn·ar lmllumnanm <;rraA/rli.


,tn11rmm,te nlcm hir t1<'t'mt r,m1frruftm Mic fo"1y{1/dl1 ,tt•gi51;n/ehdmc., i.
hfl:11fal11/mr:o l'<:rc, (1· md<•nJ 11n11lt·hilmt w, cidclr hrr :;:aJ;,cr l'e ,,kmt, A,mr/\lrdur-.
lrm daha da krir;b:rr, .~nn,~run110 n·rt'"-mden ha~Jm.nrak km11$t11rmann--:n lianmca
,, 1111 htr ";'''< ,~ ,,f,•l.trtmil, ,J,..Ji/111:
1rwl1u/d:o e1fmrJt11,uJm1dttr-ufmu\l,doif,11"1~mw11
(butiinhiK1imi11) ~onmn11,.n. u=cf or~n /erdt.• ~uAJ,mmu\t 1htm.1C ..mm u{mcu, \'t.'
,·alc~mi~ /bJ...,d Jdi/lt.•r ilt! rum!lar lwilmJaJ.i u.wJ J.ilrdJlun ,·~ ml!Wtlurrn
l'h 4m.11riAdt•/Ul' ,,,•~ulu1h1bUmt•.wukt1 ;(II J11t.Jur ,·onmlur, (lrt,rmu4r"'hr lJtt'/i/..
Ji=:iJ.....,·cl
ddifll'rlt• ilr:ili mclutlt1r1 dt/..truniA: ddile 11ygulumt1J.lrc:m 1,alru/i '1ir ~lrn1dir
, ••• firm dr hun,rc (arklll1(:1 n, clrnir/4• p k cnk lro1an1. kfitti nn-ct/; 11\'f[ttfiJmalaro,
cic'[mi4/ll.lt·r-l 11c 1
d, 11 n/11h1hr•• dcnrkccdir 4Karag-Olmc,. Bili}im Su~lon vc
oru~1Urm.J t-..u\U~lunnJ r,n:kn. s lti9).
1 •(; 1 Ola} )<"nndc roi;1lonabilccckmuhtcmcl bili~im dclillCfi: Bilgi"-1}'3r kor;or.1,cknn.
klJ\)C \C fan:. tum lublolur. ~rut; uni1dcri, hJric1 i.ahi1 di, kr. gU\cnlili: kartlan.
modemlcr, diger hnnc1 ..umculcr ,c c1h;ular, d1-.kc1lcr.,·cdeklcmc ka'iCtlcn, 71p
1.:.1tk,i, opuk <l1, le, r MCIA l..anlan. clcl.;1ronil..dc,.,~k1 .mahnrlu ~1frclciin
y.u,li oldul!u l..ag1tlar.Junamm H' ya.LJILml..1laP1,tld.1.ndu
I 'a)'. -..36).
"' ·a) R1l1,1m Su~I nnd1 I Ide l·<l1lcn I) •liHc, in 01,t} Ye, indcn Topl:111m:i1 , c
Labor.itu, W'd.1Jm:d~ n~si. ,.34.
B1li$im ~u~l:u inda dclillcrin 1oplanm.~1 ,c cc7. yarg1l:11w1•-ind:1 kull.-inilm:1,1
lullmda~ a1;1klau:w.L1I I m a,m:.1 b nL Mnut Orl11 . ..Bili~1m u ·l..mnJa l!,J)al'.
l.l'oli-. U1h~1m Sempo.,vumu. l!mnneL <-,~nd \.tuJurluµii 8111 1 l;,lem D::ure-.1
B.1~b.anhgL. Y.,ym l'.o .2 0. Anb._.t.ra., 288 ,·J
11' • 0Ldhl..le btlp,i-.a,ar ,ui;l.an •In mi.ic;ideledeL:e,intan I ed1let.d.. bir h.m~l..etLlrLI

\'Oktur blen1,;n sui;un lwiilli: .1,'.llr~


',Jp1l.1 '.!k 11>km str.1l.1maI dci:i,i,1.:bilmkcl!Jar.
Omcgin lnccmd J.n1l:1l1g1 ilc i;,Jc~n bir ,uc,-La dJe ec.lilcnbit~i'iU)ann l..apatllmam.1 ..,1
402 Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

- Ola) )'en g,h:cnlik aJuna aJd1lton onra ilk bnk1~ta goruJcbilcn


dchllcrrn dokiimu yop1lmal1vc bozulabilcccknhchl'tck1dclillcnn ko-
nmm altma olmmo tno onc-clik\.crilmclid1r.
i~lemh:re bn~l:111l.1d.m
Once,bil!:P'-ll)'.•1'1.mn
011.:elikle.l:irar \en11edcn
fwl.sd l,.ontroluyapilm,1h.dektroru ddilm orijinal yap1s1muhafaL.1
cdtlmchdtr. Bunun •~m ilk yap1lacaki~. bard diskin orijinnl bir kop-
yrr 1m bir ycrdc (omcgin basko bar nard di,;;kinu7cnndc. (D'dc ,cya
l SB\le) <l1U,ath-;,el1ldeolu~tummt1r. Olu~turulan "opyanm. dog-
rolugu "c Luin olural. as11n..iuygunlugu kontrol l:(hJmc:hdir.Yedek-
lcmc i~lcmlcri o;1m·mdo dcgi 1J.adli bili~im PTTH,1,m kulfomlnbilir
Omcgin Fn asc program1.kilo, u1 }anlimlar gihi. Tum bu i~lcmlcr.
wnh. /.aman ,u.rec, de bd1mlerel resm1olaral tutanaga baQ.lanmal1.
~,1m1a >·ap1lanbiJg1sayatlarmtel..n1I.. ozelhl.le11.m ,cul <lurumla11
am~tmnac1lflr ,c ul'm.m d.im~munlarcu iml'a-
)'iJl'1lmjl1, 1u1.in:1l..l11r
lanmahdir Z,m• .im;;hnna i~lcmlcrininaynnllh olamk bdgi.:h:nmc,i.
hem l)Offi}tunnah~m <lel..O\ u~tun11acuesm<le onemli bar yer\! ~ip
olacal.ur1\f, ••
- Olay }Crinin uygun yBntcmlcrJekayn aluna ahnma 1. oloy ycr,ndc
bulum1n gi,li bilgilcri, ilcri<lcyup,lncak in elem..:-..dh,1,1mJ.1
on~},t
,1kma m1 :wglayabalcc\!ktir.Olay ycnn<lc buJunan ddtllcrin kaydc
dilmcsa.video kamcra , c-yafotog:rofmakmc I de yap1lab1hr.BunJann
olmom~ 1 durumunda mmlaka olay ycrinm krok1 1 \l711mcli,·c bulu-
nan dcliJlcrin olay )'Cmllll ner~iode h11lundugugihlerilm~l11,hr. I la11.1
sarf k.i1nc:r.1 kayd, <layc:tmemekted1r.Lira. ayni gon1ntuyu ba~k.ibir
mckanda yarntmal1a mumkiindflr Bu ncdcnlc GP k-\1llnmlnrak koy-
dm ncrcdc yap1ld1~mm olnrok bclirlcnmclidir
- Oehllerm hiltunlugl1bo1ulm.1dan\.e <ld,llenn bulundugu durumda
uyg.un yunkmlerle l..t)d«!1lmdc:ri gen:l..1m:kled11.

7orunlu bir durumdur. I laf17ad_aolu5an dchllcnn ~olc olm.1mn<,;1•~m hcmrn b1r


l.op,.,,inin .iltnma,, ~H1111 O<v'3Ji~~, h.,llcrdc l..c,,nlil..lc urijin.,J di I. u,1,;nnJc
(.ah~1lma~1u,•~Wl l~1lanmu. Tum 1~lemlC'rin,c:dddC'nen unitdC'rde ,.ip1lm:1!>1
u -~un olmakwJ1r t Ba.'iri AUepe, ··r:mm,d Pc:NJndinrn Bil_~1sa>ar, e li•l~•!J>:ir
hmtili w;lJJJ.'l\10~Jdeh:JeDillal Eune:->i Ge1c.!kenH~u!ll.u(Auli Tip E:)J.Slamw
l } uun OlJruk D~lillc:ndmnc:r·. I.Poli-, Bili~1m . cmrcvyumu, Emniycl Crc.md
A1lgii!.lcm 0.11rc,iAttsk:mht1.r ll)•ln No:2, Cl.,\nJ..:tr.1,s.<-.7•.
l\1CTc1Qrlf1g(i
Bu htL,usLJ U)rtnt1h bilgilcr i\·m hknJ'_ 0Ldllck. Uy~ul.11natlanOmd, Oluylarla
Hili~im . u<;lan vc Hukuku. !>.220; • U)t ,. ll; Kciltulc-.u,. ~.141; K11nt,-:ulmt>I',
Bili~im Su~lan ,~ Soru~mrm.1 Ko,11,.mrm.1 E,rclen, s.2, O: "'le-pe 67: t\hl.
-<\dh li1h~1mNcJ1r'.'". http·//""'..., .h1h,1mhu~ul.:.rnm/10'.l'>/07/adh-hr h,1m-ncJ1r!
1
·' Kara~Olme1~81h~imSu~lim \C Sorn cunn11 Ko,11rurmaE\'rckri, ~.302.
BUiJimSlf(;/arrnmSm,i)·tumru H Kom~lllrmu F.,rL'lcrmur -403
O=dfrlc I r.t dcri / lalkn
- Hilgisa}ar ,1s1emin1n gi.i~durumunun(O\:lk, loJ)tlh. U)kU konumundu)
d,1dahil oJacagi ~d..ilde 1 h:mm durumunu ,·c pozi!>yonuk.!ydcdtl-
mclidir ''~.
istcm \'Oh51rdurumdoykcn hilgir;tiyarsir;tcminin harckct cttirilmesi
,1-.1em\enle1 tn<le <leg1~1lla~e-.ehep olah11ir. Hu ned~nle -.i-,lt!mingu-
,~nli bir ~k,lde 1..upalllmatlanon,e hurekc:t ettmlmeme , gt:rclu.
• Bili.,.im,1-.1cmi,t1.;1l,aclmm gonmtu-.imu <;clilm~h vc ,i-.1cmL:up:1111-
madun din:k pri,tkn clcktrik ul..1m1l..\!,ikn:k kapanma,1 suglunmal1-
J11. Lira. !-.i!-.Lemnormal kapaulc.l1g1nda
ar~a planJa c;ah~n pmgramlar
,-.. l...uy1tlar'yok ulmalta 11.:encfogr'ucfan~leltnl baglanhs1 l~,1l<l1-
gindc ,i,tcm o .mki dun.imu} lti lcorunm1,.1~olunm.1k1.1d1r
OIJ.y }CTmd• m..,lJamlun hilgi,.i}ann J\'tk olm.1~1durumumlJ uyncu
mo<kmm kablo~u bagh i!:>c!)Okulmdidir. Bu Ol.)l..Latla b1lg1sayann
lablo~uz bi, aga ba~li oldugu <lu~unulu>or-.a bu ag baglanttM da l..e-
ilrnelidir. Ancoi..bu . 1radn h1~b1rf'lrogrnm 0,1101.·unah,~ kt1f'IOt1hna-
mjl1d1r
- 81li~Lm cibazmm yt1 da hard diskinin Jaboraluara gondcnlm~, lutal1-
d1r. Yap1lmas1 gcrckcn cy nc kadar dcpolama onam1 ,arsa d1 k. CD.
DVO. SO\IMC-na,h kartlar1,bcllck onom1 olorak nc ,a""o, bunlar
olay )'Crind~ ~gululnMltdir. ~·og.1h1na }'upmudanon..:cbiJi~im ..,isrc-
minin OLCI dcg~rlcn ~Llar1Jl1p.bunJar bir tutanaga baglanmal1, c on-
don onra i tern ~ogalt1lmah.okabindc kopyanm da ozct dcgcrlcri
1;1komhpbu da bir nnanoga ba~lanmahd1r Boylccc ilcridc s1,1eme
ye111\.e11 eklent.lig1ya <la\eraltrin cJe~1-;,tirild1g1
1dd1as111Ja
hulunula-
~y.icukl1r 1 ·, .

1''"'R1~ol.: bilgi-.ayoro.;1koldupunu eotcrcn •~•klarn..ah1pt1rlcr.lkn7cr 5cl:ildc, cgcr


fan ~cliiJu)'uluyor--a bilgisay.u ,u hh:me!l.:u,1t,:1l. d1:m~k1u A)m.:,1 tl,!1.:rbal~•~t}il1
l,J~le-m,Mcaw !>iste-m}'II a Ll }.J ual..~.JL.illllJ.Jl 00\.t' l.ap.1lllm1~ de-md,Llrl
(.)Ldilck.
l)~ul:inudan Omd. Ola) larl.i l-31h~1mSt Ian \C Hukuli.u. ..,210).
11<·•Acaba, btl1?N1yaru.1 dde cd1le-Lcl..ola!.1bir <ld11lt'1lg1holaral. sand,.. ~bunlan l..ollul.
yuklcdi.. g1b1bar 1dJrnw bulunulu~.i nc ol.u•.il..Clr''Adil H1h}im\k dchl topl.im;mm
Lemelpreni:,ibu1egore. her tem..asbir ii. b11al..ar. Dogabil~ek bu lur 1dJ111la,J. ~•
(>ncdil..11!tum , erilcnn 'ia) 1-.al u.:-r;crlcri(bir nc\ 1 dd.tmnil \'cnlcnn D A\1)
bdirlcnmchdir Bo)'le<:c adli b11l5immc-clcm~indc o ,en 07.crindc hcrh:mgi bir
d~~• iklili: )ilpilrm~'-1 )a da '-t)nrudJn h1r tUcm olmu~,.-i bu durum &1y1-.al
dc1krlcrlc kola,..-ca 1c.;p11cd1lcb1lccckt1r.
,\nJlif ~-alNri~lonn<b,I~ )ill'lllJca ~.,. orijirul med)alar'mfifik-.ek >~dcl..knmn
almm.1s1uir ihncn do,ynlunn. olu~lurulocal,;)ccklo.tcde )Cr alma,1 ,meal birc-h1r
(h11-for-h1t ,cya dm·c-lo-drm~) kOfl)illrmu 1lc m11ml..11ndiirHirc-hir ti71k~cl )Cdci}in
almm.1>mdau~ru.i h.uluoll U'f~ulamll.)J lie on1inal Lk.Ja<l·t unai (IL.tr1ilma1Jdu.
I ht,:btr I lt'm yapnud:m h:s!.'hUHJ.Ufam.i!tt ile- uret1len de-~t'rlcn bir -.,ere ,aL.lfak
01cuh:cck raporJa kull.mtlma 1. ilcr<lcJ.!Ch:bllccckmruhmn ooil.nun abrun.:i1 , e
twn anali.1dedJe cJikbilccel bilgilrtin (Jarnlann) ddilk-rd,m un!lilJiginin orta)a
Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

- tihazlara bagli tclcfon hallan bchrlcruncli ,c bu batlar cllkctlcnmcli-


d1r.
- Olay ) rindc bulunnn ki~ilcrinhang1c1hn1.1 kulland1klnra,voMnbu ci-
h,tllan lwllanmok n,,n gm.Hl,lcri ~ilrelcri (RIO~ ~•frl!~i.-.i-,11.:m
l:;in~
~•frc)I,ag ~•frc)Igibi ~, c kullamc1 atllar1.inh:rncl)CI\'~ ~gfay1c1)Lrun
kim oldugu bchrlcnmchdLr.
- Olay ycnnin fi1ik,cl durumu dikkmlc mcclcnmcli ,c bar a}~'ltagore
Lligerll!nnrn konumlanm hel11lenmehclir.<)111egin
b1lg1say:mn-.ol ra-
mfmdak1bir mou e. kull.am,mm ol,1kulduguna i~~uetl:dcbtlir.
- .KJa,·yc.mouse. di kct. CD g1b1malzcmdcr pannak 1zlcrinivc}a di-
~cr fi7.ikidchllcra iccrcbihr. Bunlonn yok olmamas11\m gcrckh on
len1lerahnmalu..111.
kvcut i temin umacmm ne oldugu bclirlen1111:hdir.
• Sur; •~lcncnbilgi-.a};1r·i,tcmind ·li bilgilcnn incclcnmc-.ii~in cmni-
yetli man}ctJkonamlarn aktanlma I faydah olncaknr Ru amat;lnon
ced~n form,.Hlannu:;, <l1sleller ,e::y.1haric1 Ji,;kle, k.ulla-
-;.1bit c.Ji,l,Jer,
't.tdt:ee b1r ke ✓. yu-
nilub1hr. Aym:a bilgilenn )'t:cleklenme~11.1111ac1yla
.111.ihilcnCD'h:r kull11mlmahd1r. (unl...u bu CD'k-ntd.i hil!fik-nn 'ii-
linmc,i ,.ordur. F.gcrmanyctik onamlura bilgalcrinaktanl~N imkom
}IJ~a s1stemnt!I\\Ork liLenmkn b~ka bir b1lgisayaraaklanlamk ye
111
deldenmelid1r .
- D1gcr yandan. c.oru curma vc l.o, u cunnoda olabilccck itim.1 \C
~uphcl""Tu~·1,m<lan, ddillcrin cldc cd1h.ligit1}!,.'llhmn.
1/ , c 1,.-.,~rlcrin
unaya lonul11ms1vc saklanmrui1£Crck.mcklcd1r.Bu lkhllcr. lo, u~
rurma L...csin
hi.ililmJcbncnc J...adarclck.tronH,
.. yap1damuhafazacddc-
bilmchd1r. Bu noi..,ada.bili am ~u~uyln1lgili c~anm. uygun i..o ul-
lardo. ,~mr gurm ·dcn -.oklunm~•(cm~incn• wtulm._,)ycrlcri de sog-
lanmaJ1du11.-,.

konm~c;.1 11,1.;.1ndan oncmlidir lli,bir i$1cminoriiin.11mcdy:1ii1crindc \":1J"lllm~m11 1


birinc1~rlllr. Tum ,Jll)m.tlur 11lm.an1mJj li.1i:-rimli:n vurululmdll.hr. ~U\°Ul: J.,rc.m1m:n
b1r hata h1lc dchl olacak hir hur;mun yok olma in::i ~hep ol:ih1hr im:tJ ii7cnndc
,.i,,.J:'ln ~1h~mad., b.,Ia 01~, b1k, 011inal ,\!nlcr \~l'I• bu 11na1111u1c11hnciridc
kullamlabahr.TIC-im ol.i.ral..hem tin~I -.edd.. ,e hem Je irruJ i;1Lut1lm~1 it.;in
ul!'~1~1I..Jonan1m, e ya.11limlar me, i.:ullur(A"tepe,, 64.J I
1
""" Tulum. .8 .
' ( r lcl..rronilr. dclilin (\.crinmt mulnta1a,1 h.'llth.111rd:1dcrolanmt ol. n \Cnnm,
li..tl1tes1m ""YJ Jwumwiu degJ~ltrt"t:ek\.t').t boLac.d..her turlu ~e}deu lorunma~,
an I.Jm1llil d melte<l1r ( IIcluc:ml)J u. ,.2'JUI.
1

OIJ\. ~riuJe dJe edilc-n t.khJJcnn l.a.bor.ituvar.11,!C'Lirilmc-me-~dru olan Laman


ti1ltmi11Jedd1llenn boLulm=idan,allunma!tl \C l.:ibor.itmara se, I,; c:Jilme:s1d.: bu
silr~\! t«,~rimdcJar. foowul.. ularJk S.JJJanan \~rilerinboLUlmam:u1 11,·1nJ~hJknn
01d anti-manyetik turb.1lu.rJ\.e fvilb,d tLrbdc:r~ l..11r!i•kuruy.1bilL'(:dc
ti1d lutularJ
Bili~imSuflarrnm .'wmirrumruH Kom~lurmu ffrn·f crmm ~05
O=e/lrlrI r:t d£'nI lalkn
dli bilin1ler •~1g1nda)'llpilan tum c;ali-;,molar01..elhir u7manhl g~rek-
tirmek1c:d1C.Am;akuLJJ1anh intdc:mc:lc:n h:kmk konulan kJps;1d1gi
i~in. onu~lann hem mohkcmcnin hem de tnraflann anlayucag1 \·c;
ilcnaolabilcccgi ck1ldcimh cdilmc'-i ~nnr Bunun h;in gcrckli rn1>0
run ha1irlanm;is1 LL alll1 h1h~1m ...urec1 1c;,msmdt! yer almakwL11r.
rm:t:lcmcy, }'Uriih:nwman d1~rndu b1ri-
,unku r.aporda , ;.11;1l..la111..1lan
,min y.ipm.1,1mumkun dcgildir 1 ••.
l,L.:r hak"Obilgi!-ay.ir ac;1kikcn yap1lm:.h1g.:n:kcn i~lcmlcrJc. i,Lcr-c
bir ag baglanll~I olm.i.~an hallc?n.l~.dc?l1ltoplarrw laahyt!ll smbmc.la
) a paIan buli.in raah>ctlenn duze-nl1 bar sel1lde l..ay<led1lmes1gerek-
mclredir Bu i~lcm "r.1-,, hir ,incirin holkolon grbi birhirini tam.amlor
, ..:d ::-.l..:klcr
nitdikt..: ulmJ,1 gcn:kmi.:ktcdirG1:rd.11gimkmahJ.cm·-
lcn.lc.ge1rinknbutun bu L1d1I~amalan tclrar kontrnl ctl1lcb1lmchuir.
Yilptlan 1~lcmm do6,ruJu~uhem olayrn ~oziimu noL.1asrnda hem de
mahkcmc ofoha11nda'3\canm 1c1rn1 kun·ctlcndirccck nnchltcdir.
Bir olltym h,1$ind.1n -.onunoher hu,ui-un lo.u.> ol1nm,1,1, y1llor
11 ,ll11n._1
onra olaym dc:LJyl.mrubikn m ·m]ar.aul,i~atlllunadurunllmd.1) ,t,a-
nacak dc-zavantajlanda ortadan kaldLrncill1lr 11' 1•
Bili~im istcmlcn u;cri~mdc itmd-- bulunan \C dijnal dchl olarak da
1-.1mlen<linlt!nelekt1onil,,. <lehllenn. die 1utulab1len kla-.ik dehll~rden unemli
f.irkhl1kfan bulunmaktadar. nu tc:mc:1forl..hhklar ,,, .
- F.lcktronik onam<ln. milyonlarcn hann m1lyurlarcnbil~ \.C bcl~cyi
,.:il..layab1lme• ~ok kolaydir. Kla.,1k <lehllerde hoyle h1rrntkan hulu11-
m ..m1altad1r. Omc:gin bir lutupham: dolu-.u lituba l..a~1hl..gc:li:brlc:cd,
hclr-c 1-2 cm l:>iiyukluguncdahi ul,1~muyun haric1 hcllcllcrdc ld~ma-
hilmcJ.tcdir

konulm3,;1 1.'!Cn~kmcktcdrrI lcr nc ko,far d1111.il\cnknn h1}olo11k dchllcr ,rrhr hclli


bu t.ul1J1\<l.in ,0111,1 boLulm,1rhk.a ulma,J u.a marwe,,k al,ml3rd.,n i,;ol,,. rabJL
e1krlend1llennJcn dchllerin l..orunnu..,11cm oLd an11-r1un\d1l oJ.11:mfa ,el•.-e),1
muhalu.1 cJ1lmc i Jc ~artur(l>okurer, •• dlr H1h~1m"'.o,.::!41►.
,.Jol.1plar\la
OLCllille ~IJlrl..delLrr~rn bile ar.tr, crcb1b.:tjh ~~.1~1\·e1tel..1 bu liir ~e-.•ler.~L.1lll..
del1nl..1cn ctl..1k-nme.,,1.'\:d,
p.11..ctlcre
konmah. a"n"-;i 1a~1m.1,ira.,111\!3 -.ar,rlma , e
uJJt>eler~ kai~1 ,fa lellbu ilicLilmeli , e nie,JalU ~\!lebiln~k ba!l.lrlann unil
almm.1l1c.hr. Tuplttn.1ntum c.lclrllcrrnl').11..cclcmc!.i
}ttr,rlc.l1l..L.m
'-tlnru pakctlcrrn 11~.n
m0hur1cn~li \C :-fin h.ili 1lc k:-iyitfarrckror ~01Jt'n JlC~mlmclld1r Pttkt'llcnn
~-orulca hlcmlcre ~o~ her o,;1lm~;1ranm1o;1 vii ko\11oluna ahnmohd,r. nu cur
fo.Jlryctlc-r 01clhklc m3hkcmc s..itn.-i.<imd.i
oncm ku.1mm1li.1-rrr Aklc~, :o..68).
1 c,t Dokurer,..l\dh Oili~im" ...244
I I \klt!pc. ,.Mt
1
I' Bl'll/CT~•kbm:i]o.r it;in bkn/ Gukh11nAhl. ""Auli Bih')rm \'C Dclrl ... Ciuncd
Hukul Dcrgi,i, 1\1.irl, 2009,, ,1. K ■ r11gi.ilmCJ'., H1h')1m. U\!l.tn \C So~tUTITIJ
KO\U~rurmaE, ~Jeri.~ 276 \d,
406 Tiiri Cea Kt111u,ru
',rJu Bili~rmSu~lan

- Elcktronik dchllcri dcgi~tinnd .. labrip elm ·k. l~Lmak bLr 4;ocuk


carafmdandalu yap1lab1kcck:kadar kolay akcn klasakdchllcrdc dclll-
lcrin kararnlmasabu kod:irkolay dc~aldar.i\ncok unurulmamal1d1rki.
clck1ronikhi;:rcemas i, b1rukt1g1 i~in tlchlh:nn uim,1menyok cdilmc.;i
1,ok zor tkcn kla 1k dehlknn tamamcn ortodan kaldmlma:,a, yok
cdLlmcs1daha kolaydar 171 .
- Kla.,il..,m;larda "tlm~rn m;un onu do~rdu~ ol;:maya da magdum
( li71kenI)'akinl1gasf,z konu,u iken, nili~am~u~la,ind:1~ogunlukluhu
y..ikmhl.. yoktur. Bu ·t.u;larb1nlt:n;c lr.1lon1t:ln:ur..tklan d.,1i~h.:ncb1lir.
Bili~im m;Janrunbu ozclhgi. dclil loplamay1da zorla~Lrmaktad1r
- Kln,ak uc;lardadclillcrin ,uphcdcn u7.akolma..,m ~glnmnk ~ogu ro-
nun kolaylen, bili~im-.u~lormdaeld~ eJ1len<ld1llerin -;,uphe<ltnu1ak
ulma.-,in1t-aglamak her ,aman rnumkun <lt:g1lo1r.~uph~i:n ann<l1nl-
mam1 deliIler isc hi1kumkurulmn mdn kullanalamazlnr '
ara.,,gdmi~kcn bdirtmchyi, ki. bili~imJlamnd.i bil~nin },m omni d6rt
U)Jar. Yam <lortay bo)unc-a hu;b1r~~> }apmaL~nLl, ~jhip uldugumu b1lg1lenn
tam )'311~1 1 e yaramu bir hale gelme~1ed1r.Teor1dt!l..1yan ornur- 4 ay olunca.
1eorin1nu,erindc duran tclnoloj1del,.1 ornur de O.) ila en fi:vla 12 oy Bro....nda
olmal,.tud1rBu ncdcnlc en ,on hih~im h:knoloji,inc hukmc<lcbilmi.:k i\'tn • ·-
nclk bir bllg1l)J}anm1LJ <lcgi~t1m1ckgib1bir problcmk kar~•lJI~l}'<l J...ilmakla
yu. Dcgi~cnvc gcl1~n tcknolojaJcrycni su~ a~Jcmcbu;milcrim de orraya ~1k-
maktad1r·'' . Du durumdo bait 11n u~lor1 ilc mucadclc i~i11gcrclh aro~ \C
~lerin 'iOglonma,a1y.ok
g1;n.. oncml11Jir.l\nc.1~ burokrasi ngar i~lenk.:l..tc<Jir. Ome-
gin; barcmruycl mudurl{iglil,;L~lcnBa anJ1g1 'ndan a<lhbaJ~unincclcm'lcnnck
kullamlmak uzcrc bir yazahm satm ahnma ma talcp cttigmdc bu yazihm1n

.,~ ur.100!.l) bu hu..,mu "Juh~·im,\U(,m la urudan ,u~·u Mrbiriml"-n u11run />irluql.a


hu)11-,r\<•dd,llt1 i,i w.t; c.•Jilm,•,ulrrSu"""""' mii1hi~ (,·uh,,h1m1l1ro~1r1c,1 l,u:, ,h11r,,J
lwn11/,1r _rv4nhlcmc. Talrr1polm~ tlu.•,_,1.1/ur _rt:.md<.·n
,m,mlubilir. £/dJrunil;. uyut
i=lcri dii)iimildiitriiml<.·n Jolla da,w11khd1r. n11e de no=, hili~im m,!arurdu am,rdu
,m,,lahale (oi li11('m/id1r. C:ii,,J.,i Ir11en1e1~en ,~ ,a~la_tI( 1/tm 1~le.wt lr,!ft:ctl<mm
~,mru::a dck <caklayoma="·l.:hntl~U\:1l.:1Bmaktad1r (Grabo,ky., 1'i-H.
1 -Koraglllmczbu konudn '"£ld,1rt>ml..,tdilll'rttt "-n~ l.d/a.1 1,1hnp ed1lth1l,r nlr1rtm,
hmra ka,rm d"fil fommmda ,,ll11acak"" 11,fi.1k cftiphr lrulindr- Jdlrr n tfr/1/m ff=d
mrg,Jamormda J,ullamlomayo,ak ofrm111os1 ,u•dt•nh·!t•\"e aynca h1Jrs1mnnammdo
,Id,/ 1oplm111A.~11, i,t('"""'"• ,J.rfii. U:~,Jt,,
m ii:d lrm ,rtmi1 r1rri,ltrhalr,h• /,r,/111111/nwH
ruJt•rm·le bU1jimonunrrmldJdilh•r 1uplamd.e11,mu/w/c1_t1 L'Jilirl.l·,r H' ilrLL'lerrirl.L·IJ
,;ui Jiil.tJJ/i Jm romlmmt i:erctLmd,Jl!Ji1. Bu tit.J,mh h1lt~im ort3Jmmfa Jehl
lvp1.marl.:~n. onc.~likk .ua~unna kvnu:.u .i l.u1lW.Jme,I.!u1 elel-..m>n1k it1 ne
1klilll.!1
ulc.lu~u. ncrooc oluuJu \.~ ntbll <lt,x>land1~1{',,.lkl.m<l1f!1) Lcsp1l1:u1lnlil:',I.d.iha \llllri.l
d.1 lc,pit cdilcn clcktromk dclihn n,lma uygun, ~,cmlir ,c bcvulrn:1)acal,:~d.1lllc
muhafo7.o alnM olmm.1c;I g\°!rclmckccdir"dcmckccdiI( K1ragOlmt1, Bil i~1m~u,;l:m
,·c oru tunn11 Kovu~lurma hTclcri. ,.JOOJ.
Koltuk.~ , I 0
B;/,~im Sm;larrnm Sm,i)·turnru H Kom~turmu F.,n•lermm -+07
O=e/lrlc fr=tclc·ri llallrrr
alinma_-.111,:in gerekli komr \.I! lklenek nylar ,dnro 1r1la1s.J!.U~lamucaJelede
L..t}Jf du)ulmu~ olunacaktLr.Lara. gci;cn urc arfrnd.t o }.tLJhmile ddc ediJc:-
bilccck onu~forgcli~cntcknoloji ilc birtilctczayiflayocnkt1r, Bu ncdcnlc kolluk
l<.uv,ctlcrininbih~im "-U~lonilc mikodclcdc gcr~kli olan arn~,~ gen:~ ihtiyac;-
lan en •>i~k1lde
\.e swatle ~ar~1lanmalt<ltrmA_
KSS •nm I6'nc1 maddc,i ' ' yeti.iii ulu :rl id.irelcrin. >uriitulc:nbrr -.o-
m!jlurma v ·yd Lakibalilc baglanllh oluruk bdirtilcn dcpolanm1~bilgi"-J}~lr vi.:-

""' ()LdilcL - l'iirlt>e'de Bil~,rn ~U\'.lan ii Mu~:-..J.deo✓t.'t'Lne O~uncdct"-'.!".


tmp.,/wW\'-,CUrl.mh.:n~l l.'OllVpvrl.tJ/},l.l-~~
\ld pbp'!}·uiil}--,:?3785
Per.ondrn !-urdd1 eµ111rn1 ,e .u::11;~cnxin i-\.lR'klr~-c=mlcnmc-,1 ~crd,t1it1lonu.,uml..i
b\:nicr .11;1ld.imalarti.an bkn,. Kar11gulmel.B1h~1m Ui;lannd.1Dehl l'opl:rn,.t)'t
Elk.ileycnBa~lr<..1 KonulJ.t... hup.//\\\HU.aginpoli,i t·o111 Lrlt617-89 10.huu
1
' • \ladde 16- 'akl:rnanHllgba~ar \'erilerinln Korunm:11 mm Kola)la~tmlma 1
I arnOarJ.a.nher bm. yetlrh ~~1knn brr b1l~e.:1ya.rt!>tcmi ,uac1hv.1yl.1 YLlanan
o.111 b1llt1,a}.1r \.c-nk·nmn, bu i;c-r1rc"1.'dc- 1ralil.. bil •1lcnnm, l.orunrn3,1mn
kola~l~11nlmJi.1)'OUWJtle Lalunal, et m~lcn }'a dil w.t l..onlbu hu.::.u.::.u
b~1uer ~l1ltle
tcmrn clmdcnni 'iaglamuk JlllJCI) la. tt£dlrklc h1lg-i-.Jyar,cnlcnnrn b)-bc-dalmc,mm
y.i d:1 d ~1~inlmcsinin 67 konu">u ol:1h1lc-cc~mcd.iir gcrckcclcnn m \'1.'Ul
bulundugu <lurumlarda, g rckli olabilclt!k ) 3-.Jmo i~k-mlcrini ,c dig~ i lc111I~
ynp:1calct1r
I lcrhnngi bir lamfrn. bir li$inu1mulki~ctindc yn da komrolundc bulun3n sol,;lr!xv,
bil£is:iynr ,·cnkrinin korunm.1-,1nm:1c1yloilgili ki,iye L1lrmat vcnndc su~tJ ·le
yul.:andal.:ip.1mgraf I hulm,unii y\iriirlugc !-0 ·m., , h:1hndc ,;07 konu: u 1.1rnf, ilgili
~iniu bu bilgl),tya.r \~nknnin Jo~ruJuguuu ,uam1 40 glUl ulm.1l UL1.'fl! g.:-1d..~n
o;urebo)um.:a l.orunma!.rn1Lemmetmc-l , e bu i.u~tle }eLl..rhmerulerrn hu htl •1lenn
ai;1kl,1nm.i!l1mi lc)cbllmcknn1 !IJ~lnm1k u11.:r~ ~crcli.11 ol.lb1k..:·k Y,1'am;1
i~lcnl1crini,c Jig~r i~le,nlcri ~af!Jt:akltr.
I araf1.m.lanher bin, blli1 J)':tr \1.Tikrm1i..orum:1,1 ~crckcn •un:, llnrn r.1 d;i b.1~!,;.1
bi, ~i~1n111 bu hususa il~ilin usull~n ilgili tarafrnuJ~I m1.:Hua11ntl.1 belirulen i.ure
hcl) unc~ ri,li lul~L'il i.,:in.g..:rckliol:ih1lccd, ya-;ama •~lcmlc-rim,·c digi:r i~li:mlcri
ynpacakm
I~t-iu111J.ddL'tkv.1, '1.\:l.!O )'ctli , c u\ullcr m.:1ddc14 ,c 1s·c t11biolJc.1l.t1r.
l\ladde 17• Tram.. BU~Urlnlo Korunmll tom Kolta}l~urllma a \C Kasmen
A~1l..lunm11M
Ta.,amuua.nher biri m.adJe 16 u}JJrnc3 ~orunma.51 gcrd..en trnlil: bilgilt.:noe il~kin
ob.ml a'ill~rd:.Jlihu,u-.1.un 1lt~l..inularol.. 11.'fl! It ob._hib:cl..ya um:.1 i~li:mlt:rini,c-
di~cr 1~lcmlcrini }3PJ knr.
11.tmlil.h,l~ilcrinin konmm~~t 1~lcmrnin l..ola~l~tmlma ..1 hu,u-.unun. -.01 \.unm,u
bilgilcrin t,,r p d11birdcn d11h:ir.1,lahrzmct :i~lnytc11:iraf1nd:1n 1lctilm1solunm1,an'1
b.1l..1lmak 11anaglanma-it
h.llgili Lumfm)Clkili mcrcnni: \C),l bu rn..:rcnnhclirlcd1t1hlT i~iyc, i1.,,;1,t..1rnf1n \07.
konu u hi1mct ,;ogla}1c1lan,c b1lg1lc-rn1 1lctildigiyolu bchrlc}cbilmcsini 5agla}oc:tli
ol~udc a~rklama yap1lmas11~lcmrninkoloyla~hnlm:1,1
1) bu n~ddooc "('iro gc en yccl-.1 \C u,ullc1 madde 14, ~ 15'e 1nbioloco.lmr.
408 Tiiri Cea Kt111u,ru ',rJu Bili~rmSu~lan

rilcnnin nulandmlm•~ mul1afu.a m1 ·aglamalanna yonchktir. Ancah.. l6'nc1


maddc vc-nmnnasal muhafaza cdilcccginc ac;1khkgcmmcycrck..bu busu u ra-
raOann karanna b1rnk1m~t1r 1 l,tJ

Topi.man dddknn yargi l>Urc.: ·ince m:rcde.h,1ng1~,utlardavc no 11muba-


faza cdilmc i gcrc-krjg1de ~u anda bc-hrsizligini urdurmc-lctcdirBu konudo da
ya1;3Jbardli7cnlcmcnin yop1lma.~1 buyuk oncm ar7 ctmcktcd1r11' .
BilJ~im u~u "u~••larmda, olay ycri wcekm~i y.•p1ld1kwn onr.-.ki u~.ima
cl koyul.m dclillcrin data incclcm • labonttuannn scvk cd1lmc,idir, fide cdilcn
dclillcrin lahoratuora to~1mrkcnher hangi bir 10mm ugramama...1 i,in .aromi
.t}n a)rn tedh1rler ahnmalt<lar1n
gi.l)rel gostenlmeh ,·~ ht:r dehl 11;-m
0 I 06 200'i tarihli Rc-.mi fiMctc•d~ yny1mlnnan Su~ E-;,}.l'il Yon ·lmc-
lij!i.nin ..K1ymctliF~ya \C Fvrnk llc Bo7ulac-ak,Dcgcnni KJ}h~d<..'Cck Vc}.t
\tuhalluas1 Zur Olan u.; E~}a!)IH•.1kkm<la Yap1lacal..l!>lemkr"b~hlli 9·ncu
m.adlle.,,ro gercga b1h~1m~btcmkrane 1l1-.~ltnolaraJ.. el lt..onulan b1l,g1-.aya.r.
hilgi..a)i.lr L.uti.iL.Jcrivc hu si tcmc ili~kn'I ,crilcrin a,11 }3 do kopyalan, -.cs \C
g0ri'inlu 1'.i) 1llonnm bulumlugu <lcpolmnuU}glllun gibi \.:;i},1. bo,ulrn,11,inni
cngdlcy-.:-c..d
.. ncm. bl. 1J1.J.nyctik alan \C darbclcnkn korurunaJanru!).}g)ay.ic..tk
uygun onamda muhataza cdilmchdtr.
YtlfUt-t gcre,1;1 '-<lbllcli-.klcr \e diger clck1onikni.1le'),1llcrl',1yo,neme \C
tu 1nll).i kur-;;1h.-. Jl>llrl,1r. Bu madde ile d~onulun b1lgi~},1r. bilg1l>ay.1rki1-
tuldcn. bu istcmc ili~kmvcrikrin a 11yo da kopynlormmvc dc-polamaaygat-
lan gibi c~yolann l:-,nn1lmalanm cngcllcmck i~in uygun onaml11rdamuhafa7a
eJ1le1:eg1<lu,~nlenmal>tir. Emonet c.LJ1re,1' <le('l(~uncla saklanma,1 mumliin
olrnuyan C:~)'alann ·ulh h..1kimmdc:n,0~1um1..1wnu bddc:L1lmc:L.u:m ,.1l1lma-
m11 vcyahut uyg:ungorulcn forkl1bir mcrcic t Jim cdilmc inc korar vcrilmc i
talcp cdilir ,c ncriccdc vcrilcn karnr U)gulamr'

,.n llcl~·•c1ojlu, !i.2CJO.


1 71 Tulum., 9.
IJ ' ..·a). c; 19•.JO
1~ ' ~•~ mclli c u , c c, rd. ii~ ho,ulate:ak. dtf_crinl l..11 hcdccck ~ ~ 1.1muha(111.1..11\I
wr olan ~u~ e~·•s• hakk1nd11)•p•l•cuk I lemler
l\fodde 9 C2): 8111:p'iU)ar. b1l~1!,.J;arlu1ulli:riw bu -..i-.1i:mcili-~kin \cnlcnn a.,11)a
d:t kop~. l,m, c;c, ,c giiruntU koyJclnnnmbulundu~ dcpolarro an,•uhn g1bi c~y:i.
00111lmalnnna cngcllc~ccck. ncm. t,;1, m3n~ctil,.alan ,c darbclc1dcnkorunmal1111n1
'i:J~la)acak uy~•1.mortamda muh;:ifaza cd1lir
" ' \'o,mcon, "131lgioyn.r1rud.a. BiJgii;a)W'rrogmmlannd:JVe K'mlli.lcriodc J\rrun:i.
KnpynJwna\ e r.lkoym:1(l \ 1K I ~ )' .
hrrp/1",, w hul.uJ.i nci/hukulJin&~.php.,:111.id~.3~4:?.
B;/,~im Sm;larrnm Sm,i)·turnru H Kom~turmu F.,n•lermm -+09
O=e/lrlc fr=tclc·ri llallrrr
3....R. BILI RKt I EK IKLICt
OlkcmLzdc!?,Orcv ) apmakcaolan hakuu \C a\.ctlarm ncrcdC)SChu;bari-
nin h1h,1m ccknoloJilcrinc hokim olmama I ncdcniylc. kanoa1im11ccdaho once
~t1\ um.lugumu1ihlistl'i mahJ.crn~1cnnm i...urul~lsaeek ba)Jntl }1!11.:-rli
olm·lyu
caktar. Bu nokt.ida bLl~im uc;lan konu~undabilirka~1hk}ap.ibilccd ..nitcliktc
ki~1krc de ihnya~ buJunmaktad1r.Yrnc daho once bclirttigimiz uzcrc bih~im
u~lnn konusunda bihrki~ilikyopabilccckki~ilcnn odccc tcknik olilmkbih~am
s1,1emler1nibi1mesi yetmemekte, hukuki lon11lardo dJ en ,l7tnlfan delil 1op-
lama..dc:lil dc:g1:rlend1rmc:
konu ·unda da bilgi ~hibi olm.ss1~erc:kmc:ktc:d1r.
unumu7dc bili im tcknolojilcnnin hoyat1m1nn her ahmma ku~mgi
dikkote al111d1gmuaulkemi1de o,Ht up ~n1eri mlli h1la~1m kurumunun l..urul-
mas1,aync;a udh bili~im konusuncla}'.t-..aluu,enlc:mc:ler y.1p1lm.11 bir :,orunlu-
hiktur K:1n:mtim11cci1llcmitin nufusu \C cogrufi buyu lugu uakk.uc uhnd1-
gmda hu da )'Ctcrliolmnyucukur. Ru ncdcnJc hakim ,c ,a\.c1l.mn kimd~n nc
talep ed~egmi b1lme:-.1ac;mhul..ul..fal-ultelenne, Jdallerm nasal toplanip de-
gerlend1nleceg11unb1lrn1nl!'.1ic;iu b1lgi:-.ayarinuhendi!tlig, g1b1b1h';,11nkilg1h
fakultclc-rc ndli h1li, im dcr.-.i konulmol, , c uni,cr.itclcrde hili im hukuku en~-
liHilcnkurulm.1hd1r
1 \,,

3.5. L<; ~ I LE OJCiZAMA1' ORL .. L


Bili';lim . uc;lonnda h1r suc;un i, lcnmc. i gcncllillc u~ n~rnada gc~ck-
1c~ar'3111:
- H.uarhk u~un planlurum1·1. bilgal>ayarprogrammm huzrrlanm,t 1
vcya oglamnasa,
- rylcm ( ygulomo): h371rlnnonprogramla . astcmc ginlcrck. vcrilc-
r i1\oh1lgill.!r111
tleg1~1irilmi:si
"l;!}'.l l.1hrif etlilme--.1.
urc:kl1lik;Ulj C:}lc:mminbc:lirliJXfl}OtlJrfaurdurulmc:i.
Bu a omolordancyJcm (uygulnma) o~as1, ~ok ktsa (anhk) sf1rcJcrdc
gcrc;cklc~mcsincragmcn ha7arhk,c surcklilik ~malan gcnclliklc uron 1amon
alir. Kla...1k ~uc;lan.la1,aman<lak1l.a,e '°kli.lt ale olculur. liil1~1msu lann<la i-.e
z.amanfaktorunun y~m bir boyutu bulunmal,..wd1r.Oilg1 i~h:m .1n1}e,e ·:rn1y~-
nin bolumlcri gabi r.1mon k:l\nml,inm l,,ull:mmnktndir R1111 bili'jim uc;lnnnd.1
0.003 uniyc yani 3 mili-;oniyc(bir nniycnin bindc u~u)}Clcrli olmaktad1r.
~hh ..ani)I!. mikrn,am>e, nano,ani>e gabi )«m1,.aman bo}Ullan hakkmda Jildr

Bihrka~min6ncm1,c lilkcm17dckicksiklil,,er konusund.1 :wnnnh . 1klam:llar~in


B}l'ICObkn7 Berber, -\dli Dih~im tC'omrutcrforcthicl,7 ,l: 07dll k, •1"ut1,;i}c·cte
Hili,,m !)~Ian ii \tucadclt' U7crinc Ou~cclcr-:! ,
hrrp''""' \\.'.rurl,,
imcf'IK"r ph(l7}':'17ii<t=:?:"n
con 'ponol/}a11go-.1cr ~. AM. U1h$im
\u,Lmnda o;ul,-c SorumluJuk"., IOI ,d.
1
- Emln Oo~11n \yd1n, :- "
4IO Tiiri Cea Kwrwru 'm/u Bili)rm Su,tun

uJiibi olabilmck i~in bir nano~rn) c ilc ~ni}c ara md.dJ :.i:aman1li~k1mm
omyc iJc .30yalarasmdalciiJi~lcig1bioldugunu b1lmckfoydah olocol'tlr ,., .
..t\ni ,u1;" doo,gimi, su1rtiirunde ltnreketin}3p1lmn,1}l,1-.onucunonJ},1
1y1kma 1 hcmcn hemen a) m lJm,tnd.i olmakttt~dahu dogru u httrck~tmy.1palmtt-
l) lo onucun onayn ~ikmn I nra mda. cczo hukuku bakmundon oocmJi olma-
yncak kadnr k1sabir 7aman gcc;md,.1cdirBili~imc;uc;lnnndabu 7mnani dahn da
li..ahnuktad11. ncnl.. hehrtmel1)17 l..1b1lil>im s1-:temlerinin ,ant}e \e sant)'enin
bolumlc:n gibi 1,ok l.1-.a J'am:.inp.in;alarmda }Jp1lmJ,ma ragmcn, ui; •l>IC!mc
7Jmam .u,Nnd.1n 01cl , .; farkh bir dunim ortny,1 ~1kmamaktud1r Rumda d,1 bir
icm hard,ctinin yJp1lmai,1 ,.:c K,mun ong(_;nn(i~-.cbir 'ionucun onaya ~·1"m.1,1
,o, konusu olacal.. ,.~ i-.m;un 1~lenme ,1..an1am Ce,a Hulukunda rap1lan gene!
degerlen<lmne oh;uller, t;en,:e"e-.,nde olacal.11r 1'"''.
Bir hak"1l ,onucu gi:l\!~"lc~tirrm.:ki~·intvi.:Iolarnk h~uulanan bilgi...ayLtr
program,, 1 l!ng, gt!reg1. belh bar Li.lmamla de, re)'c girip b1r i~lemi g~n;el..Je~•
timu "e tail bu 1.slcm onucundan yararlannu sa. bu tire~ itcnsmdc, klas1li..
O) r'11no £Ore ,c-ra harekc1lcri \~ '-Onu~ dcgcrlendirm lcrina }apmak , e hu ~cl.ildc
,m;un nc ,.urmn i~lenmi~oldugunu ~t1pltlmt1k
gcrckmcktcthrP•:-,_

1181
£min 00~110 A)dlJI. '/t..57.
•~ Ersoy, ,, l? I.
13cn7cr.a~1klamal11ri in blm1 ~mar, Internet ,·c Ccrn I lukulru, "· LN.
I • f.rliO~•.,.171.
Bu rur u~lnn c:~-arit.mincclcm klc g3rc,h olan Yargm1y 11. Ccr.t lr.Jirc,i
~5 0ti 200., µun ,·~ 2007'21n8 ~'iO,, 2007 ,f\7~ k rar ,Jy1h ilaminda1 ' ..Bili~nn
,1 tcmindck1 \'crilcn dcg1~tmnck 'iUrct1ylc h:1k'i17 mcnfn:it ddc cd1lmc'i1 u~unun
an1I.. tamf1nd:1nITT'nen ,,~.iyc•~• ~,rkcun he abuxt.in ~.hie ol:ira 1~ttrm1 oldugu
h('~b.1 mlik.Uliamnd.1 tam.uulJJld1gi go.t<1jlml!y('rd.(') lc1111n l('~cbbfu.a~ma!.uul.i
kalJ1.-1ndan bJ.h1,I(' d ..,il ce,a Ll)Jnl nJ('}'~ LCffl)'I_., olrnad1!1,1m1an ooLma ,d>cb,
ayLlmJmJ~ur~<l~~llr Yarg,tJ) JI C.:la Dam:~i JN09.2007 gun \1,: 6963 5.533
.,:.iy,h ihumml.1 ,~ Yaqpt.1y 11. Cc1J Dail'\.-.,127.9~007 ~un. 6"'09'6012 -..1:i,,1h
il:lmindo d.1hcn/'cT ~k,ldc k.mu ,cnm~lir. ~JrJn nktomn ra~dcmir, H•h~im. Hnnb
,c Krcdi K. nl:1nnmKoru~eKullona1mas1 "c Doland111cIhl,; <;u~lar1,q 2<Ci
I
,0 c;\'E DEGERLE~iRJ\-tE
BjlJ~imtcknoloj1sim,m1lmu bir b1:Lla1krlcm ktc ve dcg1~mcltcdir Bi-
li 1mtcknoloji indckl bu hizli gcli m1 vc dcg:i~imdcvlctlcrin dogal fiziki mlf-
Janm ortadan kaldmmsnr 81h..,11n alanmdak1bu mIr tonama7hkhili~imsuc;lo
rino uluslarar s1n1tel1kl,.,a1ont.11rm1~t1r.
Bili~imtcknoloji inddci hLzhgcli~irnbili~irn u~lanmn I lcnmc bi~1mlc-
rim v~ a)'1"1mdu giindcn gunc ortmm~tlr.Bu ~~itknmc vc ",l1}1"-lll
ani~ lur-
~rn b1l1~im ~ui;lanyla mika<leled~ yap1lacak ~oru~turma 1~lemlen 01~1 h;:i)'alln
g11Jihg11uve hm:ylern, inahrein1)i:lln1 1hlal ~t!e~k nildal..t~ olab1lmd.1ed11·.
0
ncdcnlc, bu ,u~l:1rl11mi1cttdclc yonlc:mlcri \C oni~turmn - km,u turm,1i~lcm-
lcri kfa..,ik
su~·IJ_rdan
forkl1l1k
,gt.hlcnn~kh:dir
Buh.in bu hususlar1dallice ald1ganu.£da,1nceleme lonumuzun da ,c;,nde
hulunduru hili, im -.11 Jan ha\.1mindan yap1lma,1 gen:kcnlcri u ckild <\1ctlc-
ycb1liri1
I. u(.mi.imuzdcbah 1m tcl.nolo11lcrminhayaumL21nher aJanuu ku~n1g1
dikkotc alanorak, bah 1m . isrcmlcr1 bill im uc;lularmo ka~1 mutlakn korunmn-
hd,r Rih~in, si ...11.:mlcri11Jc
y.ip1lo11
h~r harek~Li11 l,.ull11nac1lann1.1lcbrncb~1gli
olmalulLLD dahi kny1tollma .i]m1yor olm.t I oru~Lurmamakamlan u;m kolnyhk
oglarkcn. bircylcrin Ccmcl hak ,c ozgurlukkn bakurundan c1dditchhkclcr yo-
mm1aktod1rliircylcrin rcmcl hak Ye hi.imyctincyo1,1lanmiidahalclcrin hukukn
a~k111olm~bl durunlun<la, hu niii<lahalclerden elde eJ1l~~k hulgularrn m~hl,.,e-
rnclcr m:Ldrndt hukmc c~ .ilm.sbLln~J (lllJClTh\111(kg1ldir. Bu ~~pie. munh,1-
\lr.ln bili~1m ur;lan b.1k1mmcumdclil topfomndakitcknik giu,luklcrJc ko"u -
runnamn kcndinc mah u" durumlan da dikkotc almarak soru tunna \'C kon1~-
mrma -.atna...m1 1c;-e1en01el b1r kanun ha/1rlanm.altd1r. Ancak lanuni <lu1enle-
mclcr y-..ip1hrkcn~
n. Bilhim \i,tcmlcrinin fi7gurlukc;ii.koloyc1\C ucu7 ynp1"1ihlal cdilm -
~hnalen tellk!I 1lkelerle. IH 'nd~ ,e AIH\t1 kararlannd.i
den Anaya..,;:i'm1_1J.i.
\e olcululiik bstru lat1
bell111lcn. inc ru a,ua~. demo kl at1l loplumda gerel...hl1"-
dikkotc a1inciral..di11C"nlcmclcr}ap1lm.1l1d1r
b Bu dilL~nkmdcr. lr.anunlann m;Lkhgi/bdirhhgi1lkcsm• U}SUfl bir b1
~lmdc hcrb.c in lolayca anloyabilcccg1bdar ac;Ll\.C tarl1-$madan
uzak olacal:
cki1dc. ad olntalid1r.
c. K.J~1krin6Ld h.ayallanngi:lliliginc,c mahrcm1yclhuklanna rnilmkfm
olan en az mudahalcdcbulunulmalJdu.
412 Tiirl.. Cea Kmrwru 'mfu Bil,°)im Su( fun

d A}nca kanum du.t-enlcmdcr}apihrkcn gdi~cn td,.noloJi ilc birljktc


mcvzuat da surck.Jitak1pcdihp ikisi arasmda c~gudumsaglallll13hdu.Mc\'zuat
,·c ccknolojib1rbirmcparalcl olnrok 1lcrtcmcli.nlCV7Uatrn
tcknoloJinin£Cfl indc
~alm.a,111engel olunmalld1r.
c. Bili~im su~l:m yoluyla faillcrin. bircylcrin ozcl hayatlanmn gizlili-
ginc at1r bar mudahaJcdcbulunma 1, ki~• cl ,cnlcrim korumas11.hale gctirmcsi
,·e mahrem1yethaklanm }Ok elmel ,uret1yle bare>l~nn i Jiin)·alart 1c;111b1r
y1k1111 mt:yd..m.i gt:Lirmc!)1~bcbiylc \oC.iym;J bu ~u~l.mn •~h:nm~inin l..ol..1yl1-
g1nt1kal')m. foillcrin dclilk"Ti k,m1rtma,mm kolnyh~• diL:k,1tcalm;1rnk bili~im
,ui;lannt dfo,\!nlcycn TCK·mn 24~ ,c 244·uncu madckkrindcki yaplmmlar
telrar gl;/Jen ge.;mlmeli , e ce1.J.laranmlmaltJtr. Hu neJenle I HMM'<l(! bi!k-
leyen ceL.aJannartmlrna.,rna1h::,l..in ta.,ilJ I bi, an ev,·el ya.,:1l~m.ahd11.
f 0,dhllc i,;tima bu~hklan ahm<la bdiruigimiz i'i,crc TCK·nm
2431.4-4\.e 245'nd m::i<l<lelentie htr~uhga, e Jolan<lmcihga1h~krnhilJ..iimlen
arasrnda c1ddJ\att ma bulundugw1dan.aynct1 madde £Crc~cclcnndcde \ch~-
L.ilcr oldugundan 1um bu maddclcr , c moddc gcrck~clcri ta111maya ycr h1rok-
:jckil<lc.,uc;tu,c cc✓Oc.kl kununili~ilkc,inc uygun hir bi~imdc}Cnid1.:-n
m.1y._11;,1k
diw:nh:nmd idu.
g Knab1m1Tmiccri~indcde bclimi~imi1u1crc b1li}1m,m;lnrmm 1slcnc-
bilmesi ic;,n {\n,chkle b1li~1111
t-i-.1em111e
ginllck ~l!rektiginl1en}e11<1,izgiri~lerin
u~ oforn!..duL.Cnlc:nmes1g1.:rc:kmc: tc:dir. Bu m:dc:ak ilk kc:£ce-Lakaaunund.1
ycr bult1nTCK'nm 243'ncu maddc mdcki duzcnlcmcmn on dcrccc }Cnodc bir
du1cnlcmc oldu~nu dusunuyoru7. Ancak hukuka aykm .,i.,tcmc g•ri~ konu-
,unua TCK·nm 24.3(2)'nc1 ma<l<l1::-.111Je
Ju.1enlt!nenrnllmm ..ebebmmTCK·nm
I6J (I) madd~mdek1 hulum de:yo, onunde bulundurulamk. tc:krar ck .,1hnma-
hd1r
h. J K·om 244·ncii maddc!.m<lediilcnlenen am:al 243'uncu ma<lt.lt!<le
ye-r \oCt
1hn~>t!n .. Mskme gmp l,.,alnw.··fitl1n1nb1r banka \.t:)'a l.1ed1l,.,unununa}.t
da bir l..amu l.11rumvcyo lrnrulu~unJ ail hili~im ,i,tcm, iucrindc •~knmc,i h11li
24J·um:u m.add~ic;m<leag1rl::it1c1 !-..:b..:p
}ap1lmahd1r
1. B1li;,1m~u Jan •~lenerel..l..1~1-.el
\eriler-in ele ge~u 1h1k!,i,bit b3!$l.a~1na
nnl,.,lcdilmc.1 lu1livcyo bu b1lg1lcrdcn~ikar ~f;lannlll,1 vc 01~1haym1ngiihligi-
nin ihlul'-'thlrm:--,i
h,1l1criagirl.1uc1-.cbcpyop1hnnlnltr.
J. 81l~1m sw;unun knmu gore\ hi era ya da mtcrnct Cr'\is aglay1c1g1b1
. 1 tcnlC gim1c}1 kola}CO ,o~la}an k1msclcrcc gore\ in. mc.;lc£in ~~lnd1g1 J..:o-
layh~in 1-.(\tuyekull~n1lm.,,1-.ureriyle,slenm~i holi n~1rla1,c1,et,ep >..1rulmal1-
d1r
k ('ocuklartn ci11scl-.omiirii ,·as11as1
ynr,almasmancdcn olnn tocuk por-
nog1afi-.1hak1m11ulon hi1 >apu1m1 hulunn1Jd1grn-
I CK'nda dogrudan , e etl...111
d,in (.;ocuk pomugmfi in1:ilj~JJn ular.il-..·,d~c: TCK m. :?l6 (3) b.tgfommd,l
dolayh vc yctcr.,1zbir y::iptmm oz konusudur). (jocuk pomografisinin urcti-
mimic. paLarlanma rnda. sau~mda "~· ul.i~am,c p.iyla~1m1kolayld~tmcl rolu
dikkatc almnra ~ocuk pomogrnfisindcb1l~lm sistcmJcrinin lrullarulmas1ag1r•
laric1 ncdcn ay1lmal1d1r.
I. AK 5 'run Tnc1 Cfuiddei}k. ·oLl~mc:}c tamf ohm devJctlere
bilgis.ayarlarJayap1lan ahtccclik cylcmlcrinin yaptmm oltma almma 1 yu-
kumlulti~ gctinlmi~tir. furkiyc, her nc kadar -;o1 konu u so1lc~mcninonay
lanma...rna kanun ale henu, uygun hulmanu~ ,..,ed~. w,le:;,me>1 m11ali.1ma~ ol-
ma..,1\'C yakm gelecekte onuyluyacak olm.1 1 nedi:na} le. TCK· d.t b1h~1111 cih:.v-
}•1p1lncnk
1.tn ,-.1·11,1-.1yla --.ahh.-cilikcylcmlcrinin {l7cl olamk du7cnlcnmc,i gc-
rcktigm1 <lu~iinmck1cy11 KaJda ka. gunumli✓.tlc ncrcdcysc tum r~m1 ,·c t,✓cl
bdgdere 1h~k111 !-ahtecahg1n.bili~1momm1antla\'e)'a bili~im,a....1talan 1leyaral•
d1g1 <l1U.•11e ahn<l1gmda<laya~I du.1enlen1enin1.orunlulul,. olc.Juf;ugo1 ulecei..til'.
m TCK'mn 243 vc 144'iind.i mJ<ltklcrindcbclirtalcn"ut;Jannluk,arlc i~-
lenme"1 hali de C\!.l.l]an<lmlmahJar. Z1ra. b1h~1m artal..ha)·aumtLl lamamen
l~arnu Hr \.C bu sui;lann taks1rll halleri de ~ol c1dd1 zararlar \.crebilmcltcd1r.
n Bir "i,tcmc rtlA•> l.1 girildiktl.!n-.onm sis1cmsuhibimn rtl,...,tnm kaJk-
masa halimlc giri~lc nLa bulun<luguJ~an tslcmc gmnc ,c kalma ~m;uolu~ma
yacngamlabuJ ettigumzden. npkl konut dokunulmazhgm, ihlaJ sui;undaoldugu
gibi nnrnm kalkma I halindc foalm 1stcmdcn \1kmam1H1durumu da sue olarak
tlu1enlenmeli yn da ..,~irnl1k h,1reketolarol,. rne,cut hukme ellenmehdir.
o Tcror orgutlcri tarafmdan bili~im astcmlcrinin gcrck l1abcrlcme gc•
rck1;ccgnim ,·c propaganda ama,;h kullamlmas1hann dogrudan tcror cylemlc
bir ol:rn (:-.abt:rter0ri1m) olma,1 nedeniyle gi.h.enl1k gui;-
rim gel',ekh:~~11rtl1kler1
lerinm anmdu mud-ahjlesini '>ilglayac.ik,,1: ~khrgan ..,, tcnu lullanilam.v hale
gctirccck ya ol di"1zcnlcmclcr
(hukuka uygunluk cbcbi vc mudaholc ~ckli ola-
rnk) }ap1lm31idar
p TCK ·nm 244 (4) madc.Je ..inin gerel,..;eMn<le.bu hulmun tatb1l,.111.:in
C) lcmin doha afrir bir cc.-ny1rcrek1in.--nha. 1,.ohir su~u olu51urmam.a,1gercklif,i
b ·lirtilirkcn. ma<l<l
• ml!lnin<lcccmyJ bt1J..1lmJk'l1/1n ba-;,k.i ,ui; olu~lllnTIJ.ma,,
gcrcJ..llgtbchrt,lmj~tir. Kanaaumuc\! ac.;umal.ttrnll..mndan a) nlmaya gcreJ..tmr
bir durum buhrnmac.J1_:11ldan.
m.adderneuu gerek~etlel, g1b1<lLiLelulmeh<l1r.
q Yctki husu...u <laklusik su~·lurdun"ok farkli ohJugundanbih)im 'itu;lu-
nnda )Clli husu u aynnllh ~ck.tide,c hulul.l bo:$lugamahal , i:m1c<.kn dfucn-
lenn-.el 1dir.
r AK S 'nin 6'nc1 rm1ddl.!:'l1gl.!rcgincc. su.llc~rncmn2-S'anci rn,iddclcn
..uasmda bdirlllcn sui;lan J~lcmcl mycliylc bu balgasayars1stcmminlamanunJ.
\'Cyo bir bolumunc cri~cb1lmck•~m btr bilgisayar ~ifrcsinin. cri~im kodumm
\'eyo bcn7cri b1r data.nm tirctmu. snn~1. lmllnmmi~in cldc cd1lmc,;1,i1hah. da-
~1llm1 , e>a 1eminell1lm~,a \'e~a -.3hiJ)olunm;:t..a
sue;olaruk Ju:,enlenmeh<lir.
2 C'nh~mam17doycr vcrdigimiz 2004 Bili~im Sura 1 sonu~ rnporunda
da behrtilda~iil7cre. bir kanun nc kadnr iyi kaJcmc olm1rsa almsm. nc kadar
414 Tiiri Cea Kt111u,ru ',rJu Bili~rmSu~lan

lap!>ay1c1 olu~ olsun. o k._anunu uyguJayacak.olayla ilgili dclillcri toplayac.ik


,·c soru~turmayiyuriitccc kL~1Jcrin knnummkopsad1g1husu larda bclli bir bilgi
hiril..1mincahip olmolor1gerckmcl...--icd1r.Bu ,cbcplc:
uJ OncchkJe bili~im uc;lan1h11,l) OKllikcmdcnmn kurulm.is1gc:rckhdir.
lhti o rnahkcmclcrioin kurulmo L bu uc;larladaha htzh \"C ct.km rnucadclc
yor1lmasm1do c.agla}acaknr/.1ra bili~im,;u~lannmo;.oru~rulma" vc kovu,tu
rulma!-.1. hukuk bilgisinin }aninJa. bih~im alanm<latel.nil h1l~•Y~<le -.ah1pol-
may, gc~ktirdii.;mdcn,b1li~1111 \u;lannm oru;;turul1m.t-,md.1 gore, Ii hil 1m ,c
snvc1lnnnbili~imalumndndu yctkin kimsclcTolmt1s1g..:rck'™=l..tcdir
h) liunun yam -.1ra,a\ctlann "e kollu l..unetlennm -..urnlhegitimi ~g-
lanmah ,e bu l-1~1let11\ hukul..1,e tel.nil b1lg1len guncel tuculmaltd11.
c) Bili-)im,u,lanndu dclil toplumunmgii(;lflgflm.-dcniylchili~im._u,lan-
nm adli lip .i.l.rnm<la,
aJJ1bili~amad1alunda bir billm <lallularak k._abul ooalm~,i
gcrckmcktcd1r. A)rica bu ~cr~c,cde laboralu.arlarkurularak del11lcnnburaJarda
incelcnme,1 sriglund1f'lgihi. kunilocok hu hirimin i'1lkc~nrund:11c~kila1l::it1mo,1
d._1,uglt1nmuh<l1r.
3. Ucrck bLrcykrm tcmcl bak ,·c hurri}ctlcri ,·c gcrcksc kamu duzcm
ot1 1nd:1n.hcni17 . u~ •~lcnmcdcn onlcyici ccdbirlcr alma!- ureriylc utun on-
lenmc-.1 om,1c111a }onehi kollul.. tei.Jbirler1(on1e)1C1kollul) ,ui; •~lendik1en
onr.t kendim go ·tc:rc:n.idh kollul 1c:db1rlcrinc(b~lmt1 kolluk) naar.m d.lha
oncmli oldugundan, b1li~imsu~lannm onlcmncsinc yonclik olnrak ozcl kolJuk
hinmlcri olusrurulmohd1r)
~- c;.1li~mum1I'kap -~nnm,J.1birr;ok ke, -.·uryul.id1y1m1i
ULc:reb1li~1m ala-
nmdn cografi marlar bulunmndagmdnn.bilismi u~lnn ilc mucadclcdc ulu nl
tcdhirlcr yctcr,i, kolmak1ad1r.BiJi~im\u~lon kc.mu,und._1, mutluka ulu,lurar.i_•-i
i~h1rlagrneg1d1lmeh,ulu-.al ,e uluslarar.1.,1tliiRlllt!melerJel..1uyumstv.luklar
gidc:t1lit1c:h,tum diin)'il dt!vletlt!t1 11;1ngc:(c:rh ulan 1llder bchrlenert!k -.u~la
mucadclcdc gunun her ,aatindc fat1liyc1gthterccck ulu-.larom-.1yard1mln~may1
unhk ~gl.iyJcak orgutknmc kurulmahi.Jar k-.i lJkomJ • bird ·vlcth.::-u<;kabul
~<l1leneykm d1gerdevlellc l)UI.; kabul ed1lmeyt:-b1h:~egmd~n
ya <laanhl..muJa
hale yap1lamad1g111d:rn dehllere ul~1lama> ilCal "e fa1ller ceL,.hlJ kala~-alhr. Bu
nedcnlc ulu,laranl-.1 i birhg1 1tin AKSSc;;'rlin U}gun hulunmastM dair konun
birnn cv,cl c;1l..unlm·,Jid1r
5. Dchllcrc uJ~manm gii~lugu ncdcru>le trafik , cnlcn. IP numaraJar1
\'C bu numarolarankullan1II~not ,c }Cri surekJ1olamk loy11ol[lno (mahl..cme
lon111ya tfa -;avc1l1kkornr, olmlk~11111 komuoyuno nc;1klunm,11nok)Ort,ylo)
,ilmmal1 ,e mJkul bLr urc bu bilgakr .iklanmahdu. 0Ldhkk de rnternet
kafclcr g1bitoplu kullamm ycrlcnylc vc kablosuz internet hizmclJvcrilco havo-
olnm gih1 ycrlcrdc kimin hangi s.anncbih~im a~rn• kulland181kayn ahmda ru
1ulmahd1r.
-4l5

6 Aynca kitabunum i~crig_indcaynnlll1 olarak bchrthgimiz uLcrc.


onccliklc TCJt...
·nm 245'mci maddc inc ih$kin olaral
uJ Konman hukuJ..1 <lcgc:rve moddc merninul!yap,lon y,1,:'llucgi~iklitlcr
dikkah: ,1hnarnkm,1ddc:nmbulundugu ycr dcg1~tinlmdi \'C mnh•,trhgmakar~•
u~lar boliimlincta~mmahdlr. Aynca ta~md1giycrdc hanka \'C krcdi kartlanrun
gunilmii7c;o}al ,·c ckonomik hayanak1oncmi dikkarc almarak BKKK 'nda ycr
alan -.w;larda I CK kap:-.am111a
almmall. kl)\·~tumia ui-.ullenaym i-.i,,temetabi
lutulm.il11.hr.
h) TC'K"nm245 (l)'inci maddc,.inc donuk olnrak dordiincu f1krndadu•
7enlenen ~ah-.1ce1a.,11hl.hallen yen1Jen <lu,..enlenmeh,e kart ,~hibinin ht=r-
hang1 bir nedenle fa1hnce1ill::1J1d1r1lma~11u
...,,e>eb1leceg1
d1"-~ateilhnarJ_~.be-
lirtilcn hulli.T ~•h" cc.1.1-.1:,hkhali olmalt11n ,;1l.1rt1hp cylcm i.'Tl,uincfan ik:t-
yc:l.:l.ibi kilmJ11..1hd1r
c) TCK 'mn .2_.Ymci maddcsmm mal\'arhguia lru)1 u~lar arasmda du.
haJindcc.lahi(cyleinin \lh}lll \.C d ..ononaik ~onu~lan dillotc ahnarol)
11:nlcnn·11~-.i
.:}kmin Hi11.!lki}ill.!ric;in h,1k,1Ly,1rar ~•glamak du)um:c-.iylc~ Jp1lnt1,1hah
(Ttk 'nm .:?46•ncl maddc m<lcbchnjldJgj liLcrc))'aptmm altma aluunah<lJI.
d) TCK'nrn 245 (2) \e (.J)'lincu f1lralnr1ndac,o mdo oynasu~un di1zcn-
lenllli~olunmaMned~n1}le, bu f1kru1arbirl~lirilercl.. iic;uncu r,krn 1~1ncif1l,.m-
nm njtehk.h nah oJar.ikduL1:nknmclidir.
cJ BKKK ·nda bankn kortlari 1lc krcd1knnlan 1ammlan1rkcnkrodi kan-
lari 11;inkullantlan "ti7il...1\arl1y1hulunmayan l..an numara..-.1" kj\•tamma llanka
l,.,trthm 1<;mcJc:
}er v1:nlmelicJ1r. /.ir.i. o:,ellikle mh:mc:lalamnd.i bank,.1lurt nu-
marnlan da hpk1 krcdi kar11 numaralan gibi kullamlarak ckonomik i~lcmlcr
yurnlabilmcklcdir.

You might also like