Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΡΥΓΙΟΥ ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΥ

ΣΤΟΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑ

1. Το φρύγιο τετράχορδο και οι συγχορδίες του

Κατά την κατιούσα βηματική μελωδική κίνηση από την 1η στην 5η βαθμίδα του ελάσσονα
χρησιμοποιείται ο φυσικός ελάσσων (κατιούσα μελωδική ελάσσονα κλίμακα). Ο προσαγωγέας
δεν είναι οξυμένος όπως στην περίπτωση του αρμονικού ελάσσονα και το τετράχορδο που
προκύπτει ονομάζεται και φρύγιο τετράχορδο (σε αντιστοιχία με αυτό του ομώνυμου
μεσαιωνικού τρόπου) (ΠΑΡ. 1)
ΠΑΡ. 1

α) αρμονικός ελάσσων β) φυσικός ελάσσων

(φρύγιο τετράχορδο)

Οι συγχορδίες του τετραχόρδου αυτού διαφέρουν από τις αντίστοιχες του αρμονικού
ελάσσονα:
● Η VII και η III γίνονται μείζονες συγχορδίες
● Η V γίνεται ελάσσων (ΠΑΡ. 2)
ΠΑΡ. 2

α) αρμονικός ελάσσων β) φυσικός ελάσσων

2. Εναρμόνιση του φρύγιου τετραχόρδου

Διακριτό χαρακτηριστικό του φρύγιου τετραχόρδου είναι η κατιούσα βηματική κίνηση από την
τονική στην πέμπτη. Παρακάτω θα εξετάσουμε κάποιες ενδεικτικές εναρμονίσεις που
αντιστοιχούν σε αυτήν την μελωδική κίνηση είτε αυτή εμφανίζεται στη σοπράνο είτε στον
μπάσο.

2.1. Στη σοπράνο

• t (ή tsVI) - dtIII - s - D (εναλλακτικός συμβολισμός: i ή VI - III - iv - V) (ΠΑΡ. 3α, β)

Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΡΥΓΙΟΥ ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑ -1/3-

 ΠΑΡ. 3

α) β)

6
• Παράλληλες πρώτες αναστροφές: t6 - dVII6 - tsVI6 (ή sII2) - D6 (ή D 5 !) (εναλλακτικός
6
συμβολισμός: i6 - VII6 - VI6 ή II2 - V6 ή V 5 !) (ΠΑΡ. 4α, β)

ΠΑΡ. 4

α) β)

• Τονική με διαβατική έβδομη (ΠΑΡ. 5α, β, γ, δ):

8η 7η 6η 5η 8η 7η 6η 5η

α) t t7 s D i i7 iv V
6 6
β) » t5 ! » » » i5 ! » »

6 6
γ) t6 t5 ! » » i6 i5 ! » »

δ) tsVI t 34 ! 6
sII 5 ! » VI i 34 ! 6
II 5 ! »

ΠΑΡ. 5

α) β) γ) δ)

Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΡΥΓΙΟΥ ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑ -2/3-

 2.2. Στο μπάσο
4 4
• t - dVII - s6 (ή sII 3 !ή σπανιότερα tsVI) - D (εναλλακτικός συμβολισμός: i - VII - iv6 ή II 3 !
ή VI - V) (ΠΑΡ. 6α, β)
ΠΑΡ. 6

α) β)

4
• Με ελάσσονα δεσπόζουσα: t - d6 - s6 (σπανιότερα sII 3 ή
! tsVI) - D (εναλλακτικός

συμβολισμός: i - v6 - iv6 ή II 34 !ή VI - V) (ΠΑΡ. 7α, β)

ΠΑΡ. 7

α) β)

4
• Τονική με διαβατική 7η στο μπάσο: t - t2 - s6 (ή sII 3 !ή tsVI) - D (εναλλακτικός
συμβολισμός: i - i2 - iv6 ή II 34 !ή VI - V) (ΠΑΡ. 8α, β)

ΠΑΡ. 8

α) β)

Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΡΥΓΙΟΥ ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣΣΟΝΑ -3/3-