డ

డ, కృ ph : 9390856544, 7207386352

జయంక సం పయత ం

ప
పయ తం ఆ త !

రత శ చ
 రత శ చ ం ం ద అ ప అరం , ర చ ం వడం
అవసరం
 వ వస క వ వస అంత గం
గం.
 వ వస క వ వస జ ల అ ణం ఉం .
 న క వ వస ణం వ న ల వడం వ వస వ న
వ
 ద అ పదం అ సంస ృత ం వ ం .
 అన అర వడం, సంభ ంచడం
ంచడం, క నడం
 నం అం వలం స ర కర ం ం న స న వన గ ల ఆచ ం ణ ం.
ం అ
ఆచ ం న అ నం అ ం
 ద ఆంగ ష Education అం .
 Education అ ఆంగ ష పదం Educare ( ఎ ), Edusar ( ఎ స )అ ప ల ం వ ం .
 Educare (ఎ ) అన అరం… ంచడం వృ యడం
 Education E అన out of అ , duco అన వృ వడం.
 Edusar ( ఎ స )అన
అన అరం ంచడం
ంచడం.
 న ర య అవ వ కృత నం ల త నం ల ఉ
 ః ంచడ ద …. ద ంతం
 ధన ద …..ఉప
ఉప ష
 ఆత ర ద ……….శంక
శంక
మ వలంబ , రప త ద ……ఋ దం
 ఆత న ద. న కర త ద …….. భగవ త
మ లవం ,స ఉప గప త ద .. యజవ
 తం వ సమస ల ప రం ం ద .. కృష
మ ల ర త ద అన ….. య
ప ం న ప ంద ం వ ద .........
 మ వ ద అన .......…స ప కృష
మ రక, న క ,ఆ కశ ల బ రతం యడ ద అన .. మ ం
వ ప ర న మత ం పకల న యడం మం వ ం ట డ ద ........ మ ం

వ ప ర సం గ ం ఎ ర సమస ల ప రం ఇవ గ ద .. ర ం
 అ వృ ంతం న య అన …
 ఆత ఎ దల వల న అంతరత శ ల బ రతం ట స యప ద .. అర ం
 ల ణ ద అన ……… ద నంద సరస
 జల అవస ల ,ఆశ ల త న ఉన అస న ద అన … క ష
భ ష రత శం తరగ ం ం అన .. .......... క ష
 లం ఏర ం , క ం , న సశ లబడగ అ ద అన …
నంద
 ఆ గ వంత న శ రం ఆ గ వంత న మన సృ ంచడ ద అన …అ
 న అంతరతం ఉన ంశ ప రత అ వ కం యడ ద అన … నంద
త ల ల ం స అ షణ యడ ద అన …………...
 సం , ధ స స నం ందగల మ క ం ద అన ..
 సం ర స యత పరచడ ద అన …………….. న
వ ఆ చన శ ం ం ం ద అన .....................
 సహజ న , ల న, గ ల క ం ద అన … ల
 ఆవ ం ఉన వరనం ద అన ……………….
 తన ఉతమ మ ల తన వం కర ర ం ట సంబం ం న సం రవ త
క ం ద అన …………...TA న
 మన యం ంచడ ద అన ……………ఎమర
 తన ప క ల యం ంచ క ,తన అవ అం గ ధం వ సకల శ మ ల సం
ం ం ద అన ……………
 జ యం , ఆ కం , ంస ృ కం అణ స జ త అన నవ ల సృజ త కత చ
ం శ ల ం ం ంప ద …………. మ
 ద-స వం:
 నవ ప మ మం ద స వం గ లక న
 ద వం అప త న .
 ద జననం ం మరణం వర రంతర య.
 ద ఒక మ న పద న య
 :
 ఒ క లం....... ఒ క రకం ఉ
 ద లం యం………. పడం
 దమత లం యం… ః ంచడం
 మద గం వ స యం…ఇ ం మత న త ఇవ డం
 యన లం యం…………. సవ మత న ం ఇవ డం
 యమ అ ణం ,ప ల అ ణం ం .
 ద న ఖ న వనం సం, స వృ హదప వ త యడం ద క న యం
పవ
 :
 ద వ సం ర మత ం గల ధం స యప ం .
 ద క ల ర భ ంచవ .
1. య క
2. క
3. య
 క : ద వడం వల వ గతం ంచవల న
1. మ అ వృ యడం
2. క వల ం దల
3. ల హృదయం న ంచడం
4. ప వరణ ప ర దడం
5. భ ష వ దడం
6. కమ ఆ చన శ ంచడం
 క : ద వడం వల స జం ంచవల న
1. ఢనమ ల లన
2. ం కత ం ం ంచడం
3. స న అవ ల కల న
4. కృ ప ర ంచడం
 య : ద వడం వలన శం అ వృ కృ యడం
1. హ లమ ల ధన
2. యకత అ వృ
3. య స క త ంచడం
4. శ అ వృ పడడం
 ర :
 మనం ం ధ పద మ ఠ క ఆ రం ద ర భ ంచవ .
1 యత ద
2 దృ క ద
3 అ యత ద
 యత ద :
 ఒక క రం ం ల ర ం అ ణం య త లం జ ద యత ద
అం .
 యత ద సలబద న .
 యత ద ల బద న .
 యత ద ధన ల , ధ పద ణ ం నఉ స ఇవ డం వం అం ఉం .
 యత ద ఉ హరణ : ఠ ల ,క ల జ ద.
 ం ల , యం , జం దర న ల దల యత సంస ం .
 దృ క ద :
వ న దగర ం చ వర సందరం ద.
 ం ఒక ల ం , త క ం అభ సనం జ ం
అ స య ం , ప ం జ ద దృ క ద అం
 ఇ సల బద . లబద .
 ఈ రక న ద ధన ల , ఠ కఉ ప ,స ం ఏ ఉండ
 మన తం మనం ం అ క ర ల అం ల దృ క ద ం .
 దృ క ద ఉ హరణ: ంబ ,స జ , ప స ల వలన ం క మత ప ల వలన అ అం
 అ యత ద :
 ఠ లల క లల ద ం , ద మధ బ న సం తనం వ న య..
అ యత ద .
 అ యత ద ర ద అ అం . రంతర ద అ అం .
 ఇ సలబద న .
 లబద న .
 ల కఉ ప స ద న ఉం . యమ బంధన సర కృతం
ఉం
 అ యత ద ఉ హరణ: ర ం ల జ ద ,వ జన ం , కర ం ం
 మన శం అ యత ద త ం శ గం ట ద ర క శ లయం 1982 సంవత రం
ంచబ ం .
 1982 సంవత రం ంచబ న ట ద ర క శ లయం ........ క .ఆ అం ద ర క
శ లయం
 1985 సంవత రం ఇం ం ర క శ లయం ంచబ ం .
 పంచం అ ద ర క శ లయం .............ఇం ం ర క లయం.
 వ య :
 ద ర ల యల నవ
1. ఏక వ య
2. వ య
3. వ య
 ఏక వ య:
అ తన య.
 ద లం జ న య.
 సంబంధం ం ఉ న జ య.
ఈ నం ఉ న
 వ య:
 వ య ం ం .. ఆడ
 ఈ రక న య ఉ , ఇద ం
ఉ ఒక ఒక వం
ఉ ం
ఉ మధ సంబంధం బలం ఉం ం
 వ య:
 వ య ం ం …
 ఈ రక న య ఉ , ప స నతవ
 ధృవ యఆ క య
 ధన అభ సన య ఉ ఎంత న త ఉం , స అం న త ఉన అ
ం
వ వ కస ం ం ..
 రత ంగం స :
 ంగ ప ష 1949 నవంబ 26న రత ం ఆ ం ం
 రత ంగం 1950 జనవ 26 ం అమ వ ం
 రత ంగం ద సంబం ం అ క ఆ క ం పరచబ .
 ద మన శం ద రడం జ ం .
 ద అ వృ ం ంచడం సం 1976 వ సంవత రం 42వ ంగ సవరణ ద ఉమ
.
 ద 7వ ం ల ఉమ ధత ం .
 ఆ క 15(1) : త ం ంగం ఆ రం ద అం ంచడం వ త ంచ
 ఆ క 15(3) : ల అ వృ సం క చర ప ల ఆ ఇవ డం జ ం
 ఆ క 16(1): త స ల ష దం ం ఉ గ అవ క ం
 ఆ క 21 A : ఇ హ ం య ం
 ఆ క 21 A రత ంగం 2002వ సంవత రం 86వ ంగ సవరణ
 ఆ క 23: లల అమ డం, నడం ర
 ఆ క 24: 14 సంవత ల లల ఎ ం ప ంచ
 ఆ క 28(1): త స యం ం ల ల మత ధన ం
 ఆ క 29: రత శం ఏ ంతం ష మతం లం ఆ రం త యజ నం న న
ఏ సంస శం క ంచ
 ఆ క 30(1) : మతం పర న అ వ ల తమ ఇష న సంసల ం హ ఉం

 రత ంగ త కసప లన సంసల ం 4వ గం అన ఆ శ ల 40వ అ కరణ

య .
 ఆ క 45: 6 ం 14 సంవత ల ఉన లల త ం ఉ త రంధ థ క ద అం ం
 ఆ క 46: కబ న తరగ ల లల న క క ం
 ఆ క 51A :6 ం 14 సంవత ల లల బ పం ంచడం త దం ల క న న
 51 A ఈ అం 2002వ సంవత రం 86వ ంగ సవరణ
 ఆ క 350 A. ల తృ ష ం
 ఆ క 351: య షఅ న ం అధ య త ం .
 రత శ చ చ భ ం :
1. న లం చ
2. మధ గ లం చ
3.ఆ క లం చ
 న గ చ : న లం చ ం ర భ ంచవ 1. ద లం ద 2. ద
ద
 ద లం ద: ద లం ద ం ఊ ంచవ
 1. ద లం ( రం 1500 ం 1000 సంవత ల వర ఉం ం )
మ ద లం ( రం ం 600 సంవత ల వర ఉం ం )
 న ర య వ వ కృత నం ల …ధర ,అర , మ, ల జ ంచడం.
ఈ ల ల ద ద , వృ పం ఉం .
 ం వ ఉప ష ఇ ఆ .
 ర ం 1500 సంవత ల ంతం ఇం - ఆర ల రత వలస వడం రం ం .
ప ష .
 అప మన శం ఉన ప ష న ల వలస వ న ఆ ల జ .
ఆ త . .
 ఈ ధం ద మన స జం ఉన - అ భజన జ ం . ఈ భజన మ మం వర వ వస
ం


 రత శం వర వ వస ఏర డ రణం ఆ ల నవ .
ఆ ర ర వ వస ఏర .
ఆ ల లం వర భజన ప ల ఆ రం జ ం .
 ….
 ఆ ధన ,కర ండ … హ
 వ వ యం , రం …
అ ర ల వ … లవబ
ఆ ల లం ర ంచబ .
 ర య వ వస ఆర గ కత రంభ ంద పవ
మ సృ ంథం స జం వ ల క ఆ రం వ .
 తల ం న … హ
 , ం ం న ….
 డల ం న …
 ల ం న … అ మ సృ ంథం నబ ం
 మన మృ ంథ రచ త.. మ
 ల దం…ఋ దం
 ద లం అంద కర ం ఉం .
మ ద లం వ స స జం వర వ వస బయ ం .
మ ద లం , ల రత ంచబ ం .
 దం అన అరం న .
 తం 1. ఋ దం 2. య దం 3. మ దం 4. అధర ణ దం
 ల లం ఏర న వర ధ అ ం న ంచ సృ ర ంచబ .
 ద లం నం క న నల … న పడం, ఆత రం,
వడం, క అ వృ , ల ణం.
 ద లం ద ల ర ంచబ .
 పట ల రం అడ ల ఏర రచబ .
 ల ఆ క స యం అం ం
ఆ స వ ,వ ఆ మధ భ ం .
వ తం ఆ మధ 1. హ చర 2. గృహ మ 3. న సం 4. స స
వ తం దశ… హ చర
వ తం సం ర తం…గృహ మం
వ తం సం ర బంధ ల ం అచర గ … న సం
 సమస వన బంధ ల ం వ హం సం .. స సం
 ద లం ద ........ ఉ త ద .
 పంచ చ ద నం న ట ద శం ...... రత శం
 ద లం ల ట ఉపనయన ర మం ర ం
 ఉపనయనం అన అరం....... దగర వడం
 ఉపనయనం అన అరం మ జన ఎ న ంచడం
 ఉపనయన ర మం మం ం… య మం ం
 ఉపనయన ర మం య మం ం జ ం న త త ఓం నమ యఅ కం ం .
 ఉపనయన ర మం ఒ వ ఒ సంవత రం ర ం
 హ ల ఉపనయన ర మం ర ం వయ …8 సంవత
 ల ఉపనయన ర మం ర ం వయ .. 11 సంవత
 ల ఉపనయన ర మం ర ం వయ .. 12 సంవత
 ల ఉపనయన ర మం ర ం .
 ఉపనయన ర మం ల శం ం న అం .
 అన ండవ జ ంచడం. ( జన )
 ల ఉన ల అం ల అం .
 ద లం ల ద ర నత త ర ం ర మం .. సమవర త వం
 ద లం 18 సంవత ల వయ వ నత త సమవర త వం అ ర మం ర ం ల
బయట పం ం .
 18 సంవత ల వయ సమవరన ర మం ర ం న ల ం ట ఉప ం
1. ఎల స ప 2. కర ర ం
 ద లం ధన పద … చక పద
 ద లం ధన ష.. సంస ృత ష.
 ద ల క ధన ఉ ం ఆ క పరం , మతపరం ఉం .
 ద లం ల ఉప ష , ,ఇ , జ , ద తం , ష ,వ వ యం
, కరణ గ త , చంద , ళ ం ద న ం .
 ద లం నం దశ ఉం య ఉప ష .ఈ దశ ర నత
ల సం ర నం అం ం 1. వణ 2.మననం 3. సనం.
 వణం: ఉ ప నప ల ల ద నదశ
 మననం: న ష ల మన వ వడం న వడం
 సనం : న షయం ఏ త నం సత వంత న త ంప
వడం. ఈ దశ సం ర ం .
 ద లం వస నం ం ఆ ర భవ అ ం .
 ద లం వలం హ ల అర త ఉం .
 ఇద ఎ ం నమస అన వ …క
 ద ల ద , మధ తం ల సంబంధం ఉం .
 ద లం ల ఉపనయన అర త ఉం .మ ద లం ఇ ంచబ ం
 ఉపనయనం ం ద న ల ఉ హరణ: , .
 ద లం క న ఠ ల , యత క అం ఏ ఉండ .
 ల లం వర ఈ నం మన నం న ం .
 ల లం ర ,నలంద వం త త శ ల .
 ద లం సమయం గల న ల ద ం . రత శం
న అ ఆం ఇం ం శ . సం .
 ద లం తం ఠ ల ర ఉం 1. 2. ప ష 3. స ళ
 : క ఆ
ప ష : ల ద త త ఉన త ద అం ం ం
స ళ : ఆ నం చ జ ం ల స ళన ం అం
 ద ల ద ంగ వ త ఉం . ల ద కర ం . సంస ృత ష అంద అరమ .
మత అ క నంఇ
 ఒక వ సంబం ం న వ య ం .
ఈ ర ల వలన త త లం ద ల ద అ అంద ర క ం . ఇ వం సమయం రత శ
నం ద నం ం ం .
 ద మత లం నం:
 ర ం 6 వ శ బం రత శం దమత ల ద ంచడం వలన ద అ క ల ం .
 ద లం హ ల లం న ఆ ఉన ఠ ల ద లం ద సంస
.
 దమత నం జల ఆక ంచ న న ర ర ల నవ 1. వర భజన
వ ంచడం 2. జం బ ల వ ంచడం 3. మగధ ష ధ ంచడం
 దమత లం ద అ రజ న థ క ద ం .
 ద నం అ ల ద అవ క ం
 దమత లం ం ల ఆ ,మ అ .
ఇ ల , ర ల ల ర ంచబ .
 ద మత లం నం ల మధ సంబంధం తం ల సంబంధం ఉం .
 దమత లం ఆ ల ంచ ర ం రంభ ర మం ….. పబజ
 పబజ అన అరం.. ం నడవడం ం వడం
 దమత లం పబజ ర 8 సంవత ల వయ వ న ర ం
 పబజ ర మం తఈ ం . దం శరణం గ ,ధర ం శరణం గ ,సంఘం శరణం గ
 దమత లం లం తం ...............12 సంవత
 8 సంవత ల వయ రంభ న ర మం 12 సంవత ల న అన 20 సంవత
వయ వ వర న ం
 20 సంవత ల వయ ర ం ర మం … ఉపసంవద.
 ఉపసంపద ర మం త త స ర .
స నత తఉ య వృ అం ప సంవత ల స ఉం సకల ల పం
ఆ గ ష ఉం .
 మత లం జయ నం ధన ష .. మ కృత ష ఉప ం
 దమత ల నం ధ నం కమ చ పద జ .
 దమత లం రంభం ద అవ శం ఉం .ఆ త త అవ త .
 ద మత లం వం న అ .
 దమత లం నలంద ,త ల, వల , మ ల వం ం ఉం .
 దమత లం త పద 3R ం ..3R అన చదవడం, యడం, క యడ .
 యడం ,వడకడ , గణన, ల ం , కళ ,ఆ దం ల కళ ద న వృ అం ం ల ఉం
 దమత లం రంభం ల ద అవ శ ం .
 సంఘ వ క రక ల వలన తమ స యం ద ం .
 ఆనం అ తమ అ మ 500 మం ల క న బంధనల మధ ద ం .
 ద మత నం ఆ అ .
 దమత నం ల సమ అ .
 దమత నం అంద ద క ం ం .
 ద మత నం వృ ద నతఇ ం .
 దమత నం హ లఆ ప ం ం .
 నం క ద నతఇ ం .
 ఇ ం మత నం:
 ఇ ం ద నం రం
 బం రం నం యడం కం ద ంచడం ఉతమ న ర ం అన …. మహమ వక
 వ రం సం ం న ప అన …. మహమ వక
  ఇ రం ద అ అ ం న సప ల ఒక రం ద ం నవ
అ
 ఇ ం లం ఎ ద ం ఉన ప ర క ద అ ంచ అన ….Pl వ
 ఇ ం లం ద వ వస మతపర న ఆదర ల ం ఉన అ ం ం …SN ఖ
 రత శం అర ల ద శకం 712 జ ం .
 రత శ చ శకం 12వ శ బం ం 16వ శ బం మధ ం నం ఇ ం
నం అం
 ం ఇ ం మత , ం ల వ వస ఒక ధనం వడం, ద జ య
న ం ,వ వస అ నం
 రత శం 1192 సంవత రం న మహమ అ 1192 సంవత రం ఆ క అ
ద ఎ ంట ఠ లల ం .
 ం ల :
 సం ంచడం
 ంమ ం ంచడం
 ం సంస ృ ం ంచడం.
 పర క ంప యడం
 ం య ల త యడం
వ ం ం ంచడం
 క వల
 ం నం ర ద ం ట ర ం ర మం ….
 ం ర ర మం …
 ర మం ర ం వయ …4 సంవత ల 4 లల 4 .
 అన అ న దగర రడం.
 ం నం కల ర ం ర మం ….
 ం నం ర ల ఠ ల ఉం
 క :
ఇ థ క ఠ ల
 రణం ఇ మ ల అ బంధం ఉం
 క ల ధ ….
 ల ఉం
 ల ఇ క ఆ రం
 అర , ర క ష చదవడం యడం ం
 అంకగ త ం
 ల వ ం
 క ల ధ పద …. చక పద
 క అ పదం అర ష ం వ ం
 అన అరం…. యడం ం శం సలం
ఈ లం త స ..ఆరంభం క స ల ఉప ం
 మదర :
ఇ ఉన త ఠ లల ఉం ం
 ర హణ ధనం ఇ .
 మద అ అర ప అరం ...అభ సనం అధ యనం శం
 మద అ పదం అ అర పదం ం వ ం .
 అన ఉప సం ఇ శం .
 క ల న మదర ల శం ఉం .
 ఇక డ స లం 12 సంవత .
 రత శం అత కం 1000 మద ల ఏ ం ..మహ గ
 ంమ ,సంస ృ యడం న ఉ శం
 మద ర ల చర పద , తర పద ,ఉప స పద ధన
 మదర ఐ :
ఇ శ ల ,క ల .
 ఇ నగ ల ఉం
 ంల లం ధన ష…. ప య ష అర ష
 లం వం ల న , ం ఉ ఇ .
ఈ లం ఉన త ఉ మకం జర లం త ప వ అ ఫ ఆ ం న అం న
ం , గ తం , వ వ యం , ఖ ళం వం అం ల ఐ ,చ వం స చద .
 ంల లం ద నం
 నగర ంత క ల ద
 ఉన త వ ల ం న ల ఇం వద వ ద ం
 పర పద అవలం ం
 ంల లం థ క దశ చదవడం , యడం ,అంకగ త వం ం
 నం ం , ద , న ,ఆ ద ం ం .
 త .. ద ం
 …. న ం
 ంతం…ఇ
 ద ం…
 ఇ ం మత నం ం న మదర బం మ ల కల
ఇ ం నం య నం అమ ఉం
 ఇ ం మత లం ద అంత రం క వ న రణం ..పర పద
 క ఠ ల .ఉన త వ ల , ధనవం న ల పటణ ల ం ఇళ పర ధ ంప
పఠ ం
 ంతమం క ల కం చదవడం, యడం ంచడం జ . న ల ద .
 ఈ లం ర , జ జహ గం ద ం న
 బ అ న వ వ గం య అ ం య , ద ద
ర ఆ ం .
ఇ ం నం సంవత ర ప ఉం
 ల క భ ఉ ప ం ఉన త తరగ ల అ న ర ం పం ం
 స అ వప ం ఇ
 టం అ డ అంద
చ రచన రంభ న నం ఇ ం నవ
ఇ ం ల ఠ ల ం ల మ ఏ న …మహమ
ఇ ం ల ర క ష ద అభ ం న ం ల ఇ న …. ంద
 యణ ,మ రత , వ గ త ర క ష అ దం ం న …అక
 తర పద రత ప చయం న ..... ం
ఉ ష అర మ ం షల కల క వలన ఏర ం
ఇ ం నం ల బంధం అ నం ఉం
 ఉ భయ భ ల ర ం .
ఇ ం నం రణం మత ద న మ ఇ వ వహ ం .
ఇ ం నం దం ం అ రం ఉం .
 ఇ ం ద వలన జ :
చ రచన ఇ ం లం ం రంభ ం
 ర య రచనల త యడం ఈ లం జ ం
 ద వర వ త ంచ
 600 సంవత ల ఇ ం ద వలన రత శ న లన న సంపన ం అ ం
 ఇ ం నం చర త క రన యబ ం రం ం
ఇ ం నం :
 ద ంచడం
 ద ఉన త వ ల ప తం వడం
 ఠ ల క న దండనల అమ యడం
ప ష ధన జరగడం
 ఇ ం మత లం మధ సంబంధం మనం న సంబంధం వ ఉం .
 సవ షన ల :
 రత వ న ద య ...
 శకం న రత స క టడం ఆ క వ సంవత రం 1498
నం రంభ ం
 రత శం ద య సవ షన ల రక ల రంభ ం .
 రత వ న ట ద సవ షన .. మ థ షన
 రత శం ఆ క ఆ అన ….SS ఖ
 ం య అ సవ మత ధ రత శం ప కృ న ట ద సవ మత
ధ
 ం య నడకన ల పర ం సవ మ ం న ం ల అంద పంచడం జ ం
 వ సంవత రం ం 1575 య ం దగర గల ం వద ం ఆ క ల ం .
 ం య వద ల ంచడం జ ం
 ఈ సవ షన ఆ రం ల నం క ంచడం జ ం ,
 ఉ త ఠ స ,ఉ త అం ంచడం వం రం ం .
 సవ షన వ నత త లబ సక పం ంచడం రం ం
 రత శం ట ద ఉ య క ల వ సంవత రం 1716 ం వద రం ం
 త ళం అ వ ం ం …
 అ వ ం ం …
 సవ షన మత రం , షల తర ం, వం ం
 వలస ద నం :
 17 మ 18 వ శ ల మధ లం ర నప క నప ం మహమ య సంస
పక పక .
 1757 వ సంవత రం ం 1947వ సంవత రం వర రత శం ఉన వలస ద నం
అం .ఇ ం ర అధ యనం యవ .
 1764 ం 1858 వర ఈ ఇం కం ఆధ ర ం శ టబ న నం..
 1858 ం కం ర రత ప లన త ప లన నత త నం.
 18 వ శ బం ంద కం ఉన సంస ృత ,ప య ,త ళ ద న షల ం తం
సం ం . సంఖ బ త వ ఉండటం వలన ఈ ఇం కం ప ల లం
న త ఇవ బ ం .
 19వ శ బం రంభం ఆంగ ష అ ర ష అన తం ం వ ఆజ తం జ పబ ఉతర
తర ఆంగం ఉం .
 కం ప లన అంత న త త ం , కలక ,మ పట ల శ ల ల న . అ బంధం
13 త క ల 2000 మం ఉన త ద అభ ం .
 త కండ ధ క ఠ ల 30 ల మం నభ ం .
 వలస నం ద ం సంసల అం ంచబ :
 శ ల
 అ బంధ క ల
 నం ధ క ఠ ల
 సవ షన ం న త ఠ ల
 వలం ల ర షన ం నక ల
 ల మ ల సవ మ క ల
 మహమ ల ర య ఐఇ ం థ క ఠ ల
 ఈ సంసల :
 క శ న త ద అం ం
 ఆంగ ష ధమ ధన న ంచబ
 ఉ య ంచబ
 ప మ ఠ క ఇం ంచబ
 ఇ ఠ లల ఆ క స యం సవ మతం న ర అం ం
 ఈ ఠ ల యడం, గ త , ప వం ష ం
 ఈ ఇం కం ప లన నం నం:
 న రత శం ఈ ఇం కం వ ం 31 సంవత రం ంబ 1600
 ఈ ఇం కం రత నం రం య వ న అప శం ఉన క జ యప ల
దృ య ర కం తన ల మత ప కన ం ం వడం రం ం ం
 సవ మ ంప ధత ఈ ఇం కం ప ం
 ఈ ఇం కం ఒక ర సంస బ వృ ల ం ప య .
 ర అ వృ ర య ం న ర మత ద ంచడం
వృ ద అ ం ..
 1698 ర చటం రం ఐ ట లస ల ఒక షన ఓడ రత ల ర ం న .
అ కం వ వద , క ల వద ఠ లల ల తం జల క కం జ న ం ంద
ప న ం ల మత సం ద రంభ ం
 ఇ ం వ వస 19 శ బ రంభం ప ఉం .

 ఠ లక లం 3RS ప తమ .
 ం న స డ ఉ ల వ గత ద .
 బ( పర త య పద ) అమ ఉం . ల స ఠ ల క మ గ .
 1882 వ సంవత రం మ మ మ గవర ఉన ఠ లల వయ గల ప
స ద రం ఉన ం . కల ప ఠ ల ళడం ద ంచడం వలన
కల వవ కృ ల ం త న ఉత ఇ .
మ ప లన స సం ల ఉదయం 6 గంటల ఠ లల దట సరస అ ఆ
త త వచ ల వ ం ..
 ఠ లల ఆలస ం వ ల మ మ మ య .
ఈ ఠ ల ట ం పద అమ ఉన ,త అ క పలక న మ వ ం .
ఈ పద ఆ క రం ద , డంబర న మ ం
 ం గవర ఎ స స ద అం ం ఠ ల స ం . ం ట ం పద అమ
ఉండడం ఉ తమ వద చ ల కల ఉన త ద అం ం ం .
 ం స సంస ఉం వ ఆడ క ం .
 ఆడ క రం ఠ ల ఉ ల ఇ రవ భృ అ త వ ఉం . శ ద ఇ
ద అం ం క ం స ంతరం ప న క య ం .
ఆ ప య ఠ ల ఉ , ం , గ తం, చదవడం యడం ర ం నస రం
ం .
 ఈ ఇం కం ఆధ ర ం 1715 మ ,1718 ం , 1731 కలక ఆత త తం
, ద న ట ఆం న ల సం , ఆం ఇం య ం ల లల సం ఠ లల ంచబ .ఈ
ఠ ల 3Rs సవ మత ల ం .
 కం ఉ కం ఏ ధ న ధ త వ ంచ ం షన ల , సంస ఏ అ మ ం ం .
 ఈ మం జర షన అ న వ మ స ద సం ం ఠ లల రం ం .
 ఆ త త ఆయన నం వ న ఈ ఠ ల ఆంగ ధ శ .
 ఈ ధం 18వ శ బం మధ ఇం ఠ లల పన రంభ ఆంగ ,గ త ,త ళం
సవ మత ల ధన జ ం .
 1786 సంవత రం MRS ం అ ధ న ల సం మ ఒక Asylum ం య పద
ధన జ ం .
 అంత ం 1719 సంవత రం ద య ంట లల సం ం ఒక ఠ లల
రం ం .
 మం 1781 వ సంవత రం కలక మదర , 1791 సంవత రం సంస ృత క ల , కలక
యం ఈ ఇం కం ప న ంచబ .

ం :

 ం ఆ క ర య ద మ ం అ .
 ర ల ఇం ద నత ం ట దట ం .......... ం
 1773 వ సంవత రం న కం అ రత శం వ ఇక డ సంస ృ , ఆక ం ర
అత ంత కబ న ప చ న గ ర ం
 ర ల క ఈ య ఆంగ ష, సవ మత ఈ ం గ ల ట
న ధ అ ం
 1792 సంవత రం కం ర ం అబ ష అ ఒక స సమ ం
 ఈ ంథం ఇం ష, సవ మత ర ల చ న గ ప ల ం ంద
 ఇం ష తన వ ళం ం అన వ … ం
 రత శం ఇం ధన ష ఉం ల తన దన బలప ర ం నం శ ట ం
ఎవ స యం … బ అ స
 ర ం ఈ ఆ ంచక ఆచరణ ఈ ఇం కం ం చనల
అమ ప ం
 ం క చనల ఫ తం 1813 వ సంవత రం ర చటం ం ంచబ ం
 1813 ర చటం ం ంచ ం చన రణమ
 1813 ర చటం:
 ర య చ లక మ నవ
 రత శం ద ఒక తన ఇ ం
 ఈ చటం ఎ ష సం ఆ ం ప ం .
 ం చనల ఆ రం 1813 ర చ ర ం ఆ ం ం
 ర అన ఒప ందం అ అరం
 ఈ చ ఈ న కం బంధనల చటం అ
 రత జల వృ ధత ం న చటం అ 1813 ర చ
 1813 ర చటం ఖ న అం :
 సవ షన ల తమ మ రం వ చఇ , చక వస క ం
 ర ల ద , త నప అం ం వం ల ధత ఈ ం కం

 ర య ద సం సంవత ల య ం రత శ సంస ృ , ,క పం ల
త ం
 ర య ల త ఉ ల , లం ఆ రం డ
 ం గవర ఉన ఇతర గవర అత అ స ం న ం
 రత శం ఆంగ ష ర ల పవత న వ గ ల ంద న దట
ఠ ల ఆం య ఉ ల య ం , ర అం వ నత త య ం
 ఈ చటం ఫ తం అ క త ఠ లల ంచబ , అమ యడం అ క వ .
 నం ర ఉ
 1813 ర చటం ధ ష ఏ ష ఉం అ అంశం న స షత .అం వలన ంద స ష ధన
ష ఉం అ
 చటం ల ం స షం .ఏ ఎంత ఖ .స త ద త ం ల
షయం య య
 కం ధత ప క వ ల ఈ ధత వ , షన చ సంస
ఏ తమ మ వ వం అం త
 ప మ దం :
 ఈ ఇం కం ంద చ ద నతఇ ల
 చ ద అన ర య ద
 ర య ష, సంస ృ , చ సంస ృ కం ఉన త నద ర ఆంగ ష అరం ర బ
ర య ష సం య ర య ద న ం ల
 ద సం ం నల యల చ ష న సంస ృతం, అర ,ప య ధ షల ధ మం
ర య ద ం ం ం ల దన.
 చ ద నతఇ న ….. ర ం , ం ,H ల , స
 దన ఫ తం ర య ధం న ర సంస ృత ఠ ల, కలక మదర ంచబ .
 ఆంగ ర య షల అ దం
 ర య ల ఉప ర తనం ఇ ఆస గల ం ల ం
 త :
 ఆం దం అం
 ర గ కత ం ం ంచ ఇం ష తప స అ ం
 త బలప న … ం , , ,ఎ
 త రం ర అ గ క బ ల యల ఆంగ ష , త సంస ృ
ం ం ంచ ఖ
 త ల రం ర య షల కం ఆంగ ష ప , ఆంగ ష త ఉం ం
అ
 ర ల అ నం అ అంధ ల ంచ , ల రం య ఆంగ దం తప స అ ం
బలప న ర … హ
 ఈ చ , త సమస 1839 వ సంవత రం అ ం కటనల ం వ ం
 చ , త దనల ఉన ప ం అం ల ఏకభ ం .
 ద ......కం ఉన ప వన ల దృ కం అంద ద అం ంచడం ధం
 వలన అ ఖః వడ త ం శ
 అ ఖ వడ త ంతం రం ంతమం ఉన త వ ల దట ద అవ క ం ల వ
తరగ జల నంతట అ రం అ ంద .
 అ ఖ వడ త ంతం ం న ,,,,,,
 ండవ ....ఈ ం ప ల న ల ద ఇం ష ధమ ంద అం క ం
 1813 ర చటం అనంతర ప :
 ఈ చటం అ ల వ అన కం ల ఆ చన క ం ం
 ం గవర ఎ స ,మ గవర మ , కలక గవర జనర ం ద న ఈ ధం వ
 ం గవర ం తృ ష ధన ప య ,సంస ృతం, ఇం ధన ల ం
 వ ం ం కల సం కం ఠ లల ఏ ,అ క వం ం
 ం గవర ఎ స అ క ర అ వృ
 ఎ స అం అ సంస ం ద వ ద ం ఒక క ఇ
 ర న ఈశ రచం గ పర ణ కలక ప సర ం ల అ క కల ఠ ల ఏ యబ
 హ 1817 ం క ల ం ట కృ ఉన త ద అం ం ట ప .
 కల ద త ంచడం కృ న త త…JED
 సంస ృత క ల ఎవ ఆధ ర ం ఏ యబ ం … ం
 సంస ృత క ల ర య న , కరణం, తర ం, ఆ దం ం
 ం ఇంజ ం తరగ ల ర ల అరమ ం య షఅ న ంక , మ ల త ం
యత ం
 మ సంస రం ం .
 జ అ వ సంస రం ం
 మదన హన లవ ం ఠ లల రం ం .. అ త త ం శ లయం ం
 మదన హన లవ ఆ అ ద న ం య శ ల అ ం క
రం ం .

1833 ర చటం :

 లం ప ల దృ జ ఎ వ ఆంగ ద పడం రం ం .ఎం కం జ య

ఖత ,మత ఖం ం జల వన నం ఎం వం ం ం
 ర యచ 1813 ం 1834 మధ వం ల లం ం
 1835 సంవత రం వ 2వ న అప యం ం ం సల సంఘం యస న
తన దనల యం ం ం సమ ం .
 ఈ సమయం 1833 ర చటం ం ంచబ ం .
 1833 ర చటం:
 ఈచ గవర ం ఆ ఇం చటం అ
 మ క ......... ం
 ఈ చటం క ఖ న ఉ శం 1813 ర చటం ఈ ఇం కం బంధనల మ క 20 సంవత
ంచడం.
 ఈ చటం ద సంవత 10 ల ల ం దల ల ర ం
 దన : ( 1835)
 అప గవర జనర అ న యం ం ం క య సల
 రత శం ఆంగ ద శ న వ .........
  A single self of a good european literaturewas worth the whole literature of india and asia అన …
 రత శం మ న .ఎక ఒక డ రణం ఠ లల ం
క. న య వ అ ర ం ం …
 యం ం మనం శ ట ద ఆం ల , న ర ల మధ వ త ం
యగల ఒక వ త ధం ఉం ల .
 ర రం ,రకం ర ఉన ప ఆ చన , న , వన ం ఇం
ఉం అ …
 రం 1813 ర చటం 43 వ బంధన న తంఅ ప అరం ఇం తంఅ
అం సంస ృతం , అర , ప య తం
 ర య పం అ ప అరం తత ం, ల క తం న ర య పం అన ..

 ఈ ం కం అ అ ప ం ర ల మధ వ వహ ంచ అల సం క
ర యవ త ధం ఉం .
 అ ఖ వడ త ంతం ం ం …
 అ ఖ వడ త . ంతం రం తం ర ల వం ల యనవసరం వలం ఉన త
వ ల వం ల .త ం మం మధ వ ల ,త త నల ం
 ఇం ం న దరణ , ష ఏ ధం డ , రత శ న దరణ ఆంగ ష ఆ ధం
డ ం అన ,,,
 దనల ఫ తం తం ద ఖ అం ఇం ద టడం రం ం ం ర య ష
స ల రణ ఆ ం
 ఇ ం దన న సమయం 1844వ సంవత రం హ ం ఒక కటన
 ఆంగ ష అభ ం న ర ల ఉ ఇవ డం జ ం అ క ం ం .. ం
 ఈ దనల ఫ తం ఆంగ ధమ ఠ ల రంభం అ అం కత సం త వ వస ఏర ం
 మ , ం , ం ల ం య థ క ఠ ల రం ం
 ఆ ంతం హల బం ఠ ల రంభమ
 దనల ం నవ రతం అ న 1835వ సంవత రం జ ం ం
అన …WES లం
 దన మ ం కటన వలన రత శ వ వస ఆంగ ధమ ఠ లల సంఖ
,క ల సంఖ గణ యం ం
 1854 ర య వ వస అ క వ నః ప లన యవల వ ం
 ర ం ట ద రత శం ఒక నం ం ంచడ ం చటబదత
క ం ం


 (1854):
 ఈ ఇం కం కర అధ అ న తృత ం ర య నం ం రదర క
ంచడం సం 1854 ఒక క య ం
 క య ంచబ న అప గవర జనర .......... డ
 ఉ క క రత శం ఆ క ద ం ం
 ఉ క క రత శ ప క అన …HR
 అన హ లప ం
 ఉ క అం :
 ర ల , వ ప గ ంచ ం ర య జల క జ , కల ల అ వృ
ధం ద ఉం
 ర య ద తం ధతవ ం .
 స షల స ల రత వలన ధ ష ఆంగ ష ఉం .
 ఆంగ ష నఅ , స, నం ఉన ఆంగం ం తృ ష ం
 క ఖ ఏ శక అ య ం
 ఖ ర హణ ధత ల అప ం
  ం న ం ,మ , కలక నగ ల శ ల ం ఈ శ ల ల ం ధం
ఉం
1 . అ బంధ క ల పర ం అ వృ సల ఇ
2 . ం
3 .ప ల ర హణ ప ఇ
4 సంసల దశల భ ం . థ క ఠ ల , ధ క ఠ ల ,ఉన త ఠ ల ,క ల
శ ల అ భ ం
5 ఉ క ర ల రం జ న ం ఆధ ర ం న సంసల త ంచ ం ఇ ఎ
వ వస శ
6 త నఉ ల త ట ధర లఉ య ణ సంస ం .
7 రంగం తం త ం నక ఈ రంగం కృ సంసల ఆ కస
అం ం త ం .
8 సంసల తటస మత అ స ం .
9 ం నఅ ఖ వడపత ంతం ఫల ం బ థ క, ధ క ,ఉన త ఠ ల
ం ల ఉ క ర ం
10 ల ఉప ర త మ ఇతర పథ ల అమ ల వృ ద అం ం ఠ లల ,క ల
అవసర న ం ల ఏ ల ఉ క ర ం

ఉ క లఫ

 ఉ క ర ల వల అ క ల ఖ (1855) ఏర . త , చన
రంభమ ఈ ఖ ం ఆ ప ఇ స అ
 అ క సంసల ం ఇ ఎ అం ం
 ఉ ర ల ఫ తం రత శం 1857వ సంవత రం మ . కలక ం ల శ ల
ఏ యబ
 ఈ శ ల ఆ లండ శ ల ల తర ధన జ ప ర ం .ప ఇ .
 ఉన త ద ర నత త ల శ లయ శ అర త ప అ న ష ఈ
శ ల ప .
 1877 సంవత రం కలక శ లయం ల శం క ం ం .
 కలక శ లయం ల శ అర త క ం క ం ఇం ం ఈ అవ శం .
 ల శప ర ం న ద శ లయం............ కలక శ లయం
  రత శం శ ల పటభ న మ ళ .........చం
 ఈక ర ల వలన రత శం ద వ ల సంసల ం ట ఇం ం
ం ఇ ఎ వ వస రంభ ం . ఎ అం .
 ఉ క ర ల ఫ తం 1871 వ సంవత రం ఖ ర హణ ధత
ల అప
 సంసల జల ం ప వ అవ శం క ం

హంట క ష : ( 1882 )

 ఉ ర ల ప ం అమ య త న చన మ థ క ద
ల ం ఏ చర ప ం , క సమ ంచడం సం హంట క ష య ంచబ ం
 హంట క ష 1882 వ 3న అప గవర జనర ప త య ంచబ ం
ఈ క ష తం స ల సంఖ 20 మం .
 ఇం ద ర య ల వడం జ ం … 1. ఖ , 2 .స సయ
అహ , 3 . K . ం
 హంట క ష య ంచబ న ర య గవర జనర … ప
 హంట క ష ర య క ష అం
 హంట క ష న న ఉ శం............... థ క ద క వడం
 హంట క ష ర :
 థ క ఠ ల ఎ వ ం .
స ఠ లల త ం . జ ర స ఉం క సంసల అప ం .
 తం ఠ ల ల ల ట ర య సంస ఏ న ఠ లల ,
త ం
 థ క ద ర హణ ధత క సంసల ప . అవస ల అ ణం ఠ క త .
 త తం ప వ క ం, వ వ యం , గ తం ద న థ క క
 మతపర న ధన ఠ ల ర .
 కబ న వ ల , జన ల ల ం ల ల శం క ం
 ప ల కండ ఏ ఈ ఠ ల సమ ల ,
ఠ లల పర ర ల య పర ణల సంఖ ం
 థ క ద సరణ తం క ం హంట క ష ం
 థ క ప త ం ల అం ఉం .
ఉ య వృ శ తం క ం తప స ధ ం ,అ భ ల సంబం ం న శప ల
ఉ ,

 ధ క ర హణ ధత ం తంత . ఈ ధత సంసల తం
ఆ క స యం .
 ఉన త ద ర హణ ధత ం తంత క లల ర హణ ధత శ ల ల
అప అ తంక లల స యక ఇ త ం .
ఉ య ణ సంసల ం , ణ ం నఉ ల ఠ ల య ం
 థ క ద 7 ం 8 సంవత ఉం
 ఒక ం ఐ తరగ ల దట దశ, 6 ం 8వ తరగ ండవ దశ ఉం
చ ణత ల ఉన త ద సం ల త ఉప ర త అం ం పం ం
మ శ ల , త క ల చ న ర ల ఉ య మకల నతఇ
 ల ద అ వృ ఠ లల ఎ వ సంఖ ం ఉ రం ఇ . పర పద ం ం ల
ర క క అం ం . పర ణ ర మ పర ణఅ య ం .
 హంట క ష ర ల ఫ తం 1882 సంవత రం పం , 1887వ సంవత రం అల శ ల
ఏర
 ఈయన ర ల ప తం 1887 రత ఠ ల న ఠ స లప లన సం ఒక క
య ం .
 1899 కర థ క ద నతఇ ఈ లం థ క ఠ ల అ కఏ .
 1897 ం 1902 మధ లం వ న భయంకర న క , ఠ ల ల త .
ఠ ల

 ర య శ లయ క ష ..1902
 శం ఉన శ ల ల సంస ం త న చన ఇ ం అప గవర జనర కర ర య
శ లయ క ష య ం .
ఈ క ష ం న అం :
 త శ ల ంచ డ ,ఉన సంస ం .
 శ ల సమరవంతం ప ం , ం వ వసల నర వ క ం .క లఅ ప ల
త న నంక ం .
ప సంస ం .
క లల అ బంధ ప ఇ ట శ ల త , ం
 శ ల ల ం ల ల , గ లల పర
 ళ తరగ ల శ ఇంట య తరగ ల ఎ .
 ర య శ ల ల చటం 1904:
 శ లయ క ష ం న అం వర లండ వ ద ఆ రప ర యప ల
అ ణం అ ర ం నప ర య శ ల ల చటం 1904 వడం జ ం
ఈ చ ర వ ం కర తన ల అ ణం చటం
 1905 ం 1920 మధ మన శం స ఉద మం రంభ ం వలన శం జప న నం
అమ ల అ వ .
 ఈ ఉద మ ఫ తం కలక ఒక యక ల, ఒక ం కక లఏ
 ర య ష ధ ధ మ రంభమ
 1909వ సంవత రం ం , సంస రణల వం రంగం మత వనల అం రణజ ం
 1902వ సంవత రం శ లయ క ష చన అమ ం ఇం య త
శ లయ చటం ఆ ంచబ ం .
 ర య శ ల ల చటం 1904 అం .
 ఈ చటం ఖ న అం :
 శ ల ల సృతపరచబ ..
 శ ల తమంతట సర , కరర య ం వ .
 శ ల ల ప ధన వల న అవ క ం .
 స ల సంఖ త ంచబ ం .
 ం ట చటపర న ం ఇవ బ ం .
 ం ట శ లయ ఉ ల త న నతక ం .
క లల శ లయ అ బంధ ప క ం ట క న య ంచబ .
క ల ల ం అ డ త ం ం ట అ రం ఇ .
 శ ల ల చటం 1904 వలన శ ల ల ద తం క ప మ ంత ం .
 శ ల ల చటం 1904 ం వ క ం న వ …. లకృష క .
 ఖ :
 మ ం క జ య …. లకృష ఖ
 లకృష ఖ 1910 వ సంవత రం ఇం య స ఎ క .
 లకృష ఖ 1910 వ సంవత రం ం .
 ర ,అ య ఉన సం ర న అ వృ ంచ , పడ అ ం న …. లకృష
క
6 ం 10 సంవత ల ల క అంద ఉ త రంధ థ క ద ఇ ల ఇం య
నం శ ........ లకృష ఖ
 ం తం థ క ద ఒక ఖ ఏ ల , ఒక క రద య ం ల నం
ం
 థ క ద ర హణ సం ఖ క సంస , త 1:2 ష భ ం ల ం .
 లకృష ఖ ం న ల త ం ఉ త రంధ థ క ద తప గ అమ
య య ం ం వలన అంత జనం జరగ .
 లకృష ఖ అంత 1911 సంవత రం ఒక శ .
 థ క ద ం ల శ ల క సంస థ క వల న ఆ క వన ల
సమ ధం ం వ అవ శం క ం ల ం .
అ 6 ం 10 సంవత ల మధ ల కల బ ర త దం ల , ం ల ం .
 సంవత రం బ దన థ క గ సంబం ం న వన ఉం ల ం .
 లకృష ఖ రస ంచబ నప వం ం ం
 లకృష ఖ ల వలన త ం 1913 తన క ం ం .
 1913 తన నం:
 లకృష ఖ లత త తం థ క ద సం ఒక త క ం ం .
ఈ నం ఖం :
 ర థ క ఠ లల స ం అంద ద అం .
 ఉన త థ క ఠ ల అవసరం ఉన ం .
 క ద ఏ ఠ లల మ క ల అ రప
 ణమ పటణ ంత ఠ లల క ఏ
ఉ క ష ఉం ణ ం .
ఉ య ష 1;30 1:40 ఉం
 ద త ం .
 డ క ష :
 తన నం గం 1916 ం శ లయం , 1917 ఉ శ లయం
ంచబ ం .
 డ క ష య ంచబ న సంవత రం….1917
 డ క ష కలక శ లయ క ష అం
 డ క ష 6 స ల ఏ యబ ం
 డ క ష ఏ యబ న గవర జనర ......... ఫ
 కలక శ లయం వవ ప ం త న చనల ఒక క సమ ంచమ త ం 1917
వ సంవత రం ఈక ష య ం ం .
 డ శ ల నల ప .
 కలక శ లయం ల సంఖ ,అ బంధ క ల ఎ వ ఉండటం వలన ప రం ం అ ఆప
రం త ంచ న క ష ……….. డ క ష .
 డ క ష కలక శ లయ క ష అం .
 డ క ష చన :
 కలక శ లయం అ బంధ క ల రగడం వలన పర ణ కషమ ం న త శ లయం
ం .
 ఇప వర ల శ లయం , ధ తర శ లయం ఉన కలక శ లయం ధ
శ లయం ం .
 కలక శ లయం ప క లల శ లయ ం అ వృ . అం త న ఆ
క ల ధ వన ల ం .
 కలక శ లయ ల ఖ మ ల .
 మ క లల ధన అవస ల .
 క ల ం క ఏ ప ర ం ధత శ ల ర ం .
 శ ల ల అ ల తృ షల అధ య త ం కృ .
 త ం ఇంట య క లల కం ం .
 ధ క లన ధ తల ం వ ల త ం .
 శ లయం మ ద హ య ం .
 ఇంట య త త ం సంవత ం సంవత ల ం .
 శ ల ల ఉప లప అన నల య ం .
 వ ల ం క వృ పర న రం ం .
 ష ం ఇంట య రం ం .
 సంవత ల ద 10+2+3 న డ క ష ంచడం జ ం .
 శ ల ల ద ల అనవసర క ం ఉండ డ .
 శ లయ ఉ ల కఎ కక య ం
 , ం నం ఎ ఏ
 ష త త ం ఇంట య ప త త శ లయ ద
 ఏ ం పం య ం ణ ం నఉ ల య ం
 ఇంట య , ల ఉ య ద ఒక స ఉం
 తం ం కల ర పర ఠ లల ం
 ఈ క ష ఫ తం ఆ కండ , ఆ ఇంట య ఎ ష , UGC ఏ యబ ం
 శం శ ల ల మధ సమన యం ం ం ఇంట వ ం .
 ఇంట య తరగ ల వ ప ం డ ఇంట ప ర ం ట స యం ప గల కండ
అం ఇంట య ఎ ష య ం .
 డ క ష ఫ తం , , ర ,ఆ ఘ , ,ల , ద పట ల శ ల
ంచబ .
 తం మన శ లయం ర హణ డ క ష ర రదర కం అ పవ .
 ం శ లయం ంచబ న సంవత రం….1916
 ఉ శ లయం ంచబ న సంవత రం…1918
 CABE:( ం య సల ):
 Central Advisory Board Of Education.
 CABE ంచబ న సంవత రం….1921
 డ క ష ల ఆ రం సంభ ం న ప ల ఇ ఒక .
 1929 సంవత రం ఆ క ంద ం రణం CABE తబ ం .
 CABE న ద ంపబ న సంవత రం….1929.
 1921 వ సంవత ఎ ంట చ ఒక నవ .
 1921 వ సంవత రం ఎ ంట ద ర య మం ల అప ంచడం జ ం .
 క ( 1929 ) :
 తం రత గ ద పంచ ద అనంతరం స తం ం ఇ న నం ం
 దం నత త ర ల ం వ కత త వడం సం 1919 తం ల చ త
ం
 ర లప అసంతృ ఉంద ప పరచ 1927 మ క ష ఏ .
 ఈ మ క ష ద ఒక అంశం తం రడం జ ం
 మ క ష స ల ఒక న స తృత ం ద ం అధ యనం యడం సం ఒక ఉప క
య ం
 రంగం సమస ల ఏర న క ష .... క
 క క అం :
 క రం థ క వ మన శం ం న న అడం ఉ
 వృ
 సబత
 వృ అపవ యం అన థ క ద య ం మధ బ యడం
 దల సబత అన ఉ రత క వడం వలన ఒ తరగ ఎ వ సంవత చదవడం
 వృ మ దల అ కం ఉండ రణం ....
 ల ణ ం అ కం ఉండడం వలన, స న ర క క వడం వలన ,ఎ వ ద కం ,
ర సత,అ గ ప ఉండడం , లం మతం అ అత ంత న అడం ఉ .
 వృ మ సబత ంచ ఠ ల ం ల , అం తక ఉ ల మకం
జర ల క ం ం .
 డ క ష చనల త త శ ల ల సంఖ ం అ గ
ంచ చర .
 ఉన త ఠ ల జ. క ల శ ం త ం త
చ న ల త ం .
 ఉ య ణ ం త వ ఉ సమరవంత న ఉ ల య ం ఆ క ధ
పద శ ం .
 ద చర
 1929 సంవత రం వ నఆ క ంద ం వలన క వడం క ర వర అమ
య
 ఈక ఈ తక ద అం ం ల ఉ శం సరణ ఉన ల ంచమ
ంచ , వలన వన ఠ ల యడం రంభ ం ఈ రణ వలన 1930 ం 37
మధ లం ఒక మ ం 5000 వర ఠ ల యడం జ ం
 CABE అ సంస క ల ర న ద ం

అబ - ఉ క(1937);
 వ సంవత రం 1937అబ – ఉ ఆధ ర ం నం స జ ం
 ఈక తన క ల ద మ రణ ద సంబం ం అ క అం ల ర యడం జ ం
 అబ – ఉ క చన :
 కల ద ర ం ఉం న క ద ం మ ఉ ల య ం .
 ఉ ల ం సంవత ల వృ ద ణఇ
 జ ప వ ధం ం క ం ణఇ
 ద న కృ , ఆట , టల ధన
 కృ అ క న ంశ ధన త వ ఆ రప
 థ క, ధ క ం వృ ల త ం వృ ద మండ ల ం
 థ క ఠ క మప స ల అ ణం ఉం , ధన ష తృ ష అ ఉం
 కండ ద వృ పరం గృహ ప మ ,వవ య ద అవ క ం
 కండ ల ఇం ఒక తప స ంశం ఉం .
 కప ల అ ణం వృ ల ఎం క జర
 కండ ద వృ పరం
 ం క ద ఆ కప మల అ వృ అ సం ం
 గృహ ప మ ,వవ య ద అవ క ం
 ల ణ సం రంగం ణ ం ం
 ం ఉ కల సల క ం .
 ఖ న ం ల సంస ం .
 మధ రక 1947 ం 1937:
 ర య చ మధ 1947 ం 1937 A Decade of provincial Autonomy అ .
 ం య స యం ప ద బం అం
 ఈ లం దం ర బ
 ఈ లం దగ ఖ న పద … పద .
 పద త త ఎ ష ం
 స ఉద మం :
 దశ నవ ర యస ఉద మం రంభ న త త య ఉద 1905
 ం నఅ ఖ వడ త ంతం, కర న ల వలన ఉ గ అవ
ంతమం క ం న జల అవ శం క వడం వలన ఈ స ఉద మం రంభ ం
 ద దశ (19 01910 ం 5):
 ఈ ద అ ఆ శం స ఉద మం ం ద , ర తమ సంసల ఆరం ం
 ఇం గం ఒక య నం ల ఆం ళన .ఈ లం
యకత ం వ ం న …ర ం , అర ం ద న
 కలక అర ం షన ఆ ఎ ష ఆధ ర ం షన ం
 ండవ దశ…(1922 ం 1911):
 ం యకత ం అ ంస ంతం ,స య కరణ య ం ఇ న య ఉద మ నం వలన జ
ల ల ం చ ం .
 1920 రత య ం న రయం రం ఏ న సంసల ం ఈ లల చ
ం య ం ం ం ర య సంసల ం
 ఈ ఉద మం ం , ం క ప
 లకృష ఖ , వల ప ం న న ం జల ఎంత ఆక ం
 రత త చటం ర య మం ల థ క ద యం ణ1921 అమ న ం సంవత లత త 1919
అప ంచడం జ ం
 డవ దశ (1938 ం 1930):
 వర మధ శబ లం అం 1929 ం 1923.
 ం స లంఘన ఉద మం ఆరంభ దశ ర ల వల న ద , క
ం ం
 ం 1937 క ప క ద శ .
 ఈ ప క ద 1945 న అ అమ
 మధ క లం అం 1944 ం 1939
 నం…1937
 ఈ న , , ణ, ప క ద అం .
 నం ం ఆ చనల ఫ తం ఇ ఒక వన నం.
 లం ం ం న ద స ద .
 ం య ణం సం ద ఒక వంత న ధనం ం , ద వ మ అ ల ం
అ వృ యగల ల య
 వ సంవత రం ండవ ం స శం ం 1931“ రత శం అత ల అ స త ఉంద
క ద ఈ కర న ప త రణమ , త వ వస వ ర న
స ం హం కరం ం అ మ ం ం .
 నం రం ద అ సం అభ ం , అభ సం ం అ ం ఆ రం
ం ంచబ ం
 ం క…1944:
 వర మధ గల ర య చ క లం 1944 ం 1939.
 ద రంగం ఏర న సం ంచడం సం ,సమ న వృ సం కం స నస రం
అధ తన ఒక క ష య ం
 CABE త 1944 స ం క ష య ంచబ ం
 నంతర కఅ
 స తం ర ం CABE ఆధ ర ం ఏర న ద ద క ... రం క
 ఈ ం క ర య వ వస సంబం ం ద క నవ
 ం క ఖ న అం :
 3 ం 6 సంవత ర ల ల కల ర థ క ద అమ పర
 నర ఠ లల ఏ ల ఉ య ం .
 ఇం 1984 సంవత ల లం అన 40◌ం ల రత శం అం
 6 ం సంవత ల లల రంధ థ క ద క ంచడం 14, ఎం క న ండ 11◌ి సంవత ల మధ లల 17
6 సంవత ల ఉన త ఠ ల ద ఏ యడం
 హయ కండ ద త త సంవత ల లం ఉండడం
 ఇంట య ఎ ద సంవత ఉన త ఠ ల , ండవ సంవత తరగ ల అ రం
క య ం
 ఉన త ఠ ల ం ర ల ల శ …. 1 . సంబంధ న 2 . ం క సంబంధ న
 శ క అవస ల అవసర న ర వ , న ల త ట ం క ద అమ

 10 ం సంవత మధ వయ గల ర సత ం ట వ జన ర 45 ల అమ
..
 ఎం ం ం .
 ధ శ ల ల రక ల సమన యం నం ర య శ లయ లక ఏ
 శ లయ ర హణ న గ రక ల ర హణ ల రదర కం ఉం .
 థ క ద స న అవ క ంచ ఉ త ఠ స , ఉప ర త , ద స యం మ హ
జనం అం ం
 రక న క క ం ల క సంస , క క ం .
 ం క, ద ర ఏ .
 ఉ య ణ సంసల ఎ వ ం , అ వృ ఉ ల ణ ర ల ం ం
ర ం మ ఉ య సల సంసల ఏ .
 శ ల ల అ వృ సం వ ం క ష ఏ
 ం ర లఫ :
 ం క ఫ తం న ం ం ద ఖఏ అ ం 1 ంబ 1945.
 ఈ ఖ NPE- వర నవ వన ల ఖఅ తం 2020 ం ం ఖఅ
.
 త ం ఖ మం …………ధ ం
 ం క ఫ తం ల పంచవర క ఏ యబ 1945
 రం కమ ం ం న ప క ద నక అ మం మ ం
 ఈ క ఫ తం అ ల రత ం క మండ ఏ
 ం క ర ల ఫ తం ం ం సంవత రంల శ లయ లక ఏ అ ం ఇ 1945
వలం అ గ , బ ర , వ ల ప ం
 క కృష1953 ర ల ర వ ం క ష తన అ వ ల
పర ం ధత స , రన శ లయ ల సంఘం ఏ అ ం .

స తం అనంతర క క ష :

 స ప కృష క …(1948-49):
 స తం అనంతరం శ లయ ద స ప కృష అధ తన సంవత రం ఈక ష య ంచడం 1948
.జ ం
 CABE ఉన త ద ల , శ లయ ద పరచ స ప కృష తృత ం ఒక
క ష మం స ల 10 య ం ం .
 స ప కృష వ ం క ష ర ప
 స ప కృష క ష న ల :
 మ వ , ం మర ం ం ం ధ త న ల త యడం.
 రసత ణఇ సం ర వ త ం గల జ దడం.
 శ ల గ కత ,సంస ృ ం ల ల శలత,
హసం, ర ం తత ం ,అ ఎ ం ం ం ం .
 ల రక, న క అ వృ ,ఆ క యత అంత యత ం ం ంచడం
వ క ంబం అ వన ల శ ల ం ం ం .
 ల యకత ణ అ వృ , తన ఆ ష రణ , ప ధన , వ ం ం ద అ వృ
.
 స ప కృష క ర :
 శ లయ ఉ ల ర వ క ం … స , డ , కర . ఇ సక ,
ప ధన ( ం ) ఉం
 శ లయ డ ధ క దశ ం
 శ లయ అ ప ల ప గంట ,ప తభ , ర హణ ఆ క వన ల సం వ ం
క ష ఏ
 శ ల ల తృ ష ధన జర శ ల ల ప ధన ఆ క యం .
 భ ఆ రం ష క క ం .
 వవ య ద నతఇ ణ శ ల ల పన జర .
 శ ల స జ ం ల
 లప ం సంవత ల ం సంవత ల వర ం ఈ సంవత ప 150
. ఉం
 ల క వల ం ం ం ట ఉన త ద ఠ క క ధన .
 ప నం . స ప ప ల ఆ ప ల సమన యం
 శ లయ ద ఉమ ఉం .
 ద అ వృ ట మ క ల ం
 వృ ర ణ శ ల ం .
 M. A, M.S.C, PHD ల ల అ ల రత ప కన శ పం అంద శ అవ క ం
 CABE స శం :(1948)
 ల 1948CABE స శం ర ం అం ల య ం .
 CABE ర :
  అంద క స ద అం ం .
 ప సంవత ల లం అ 11 ం 6సంవత ల వయ గల ల కల ఉ త
రంధ ద అం ం .
 ఉ య ష 1:40 ఉం .
 ణ పటణ ం ల ఠ ల భవ ల అవసర ం ఉప ం
 G.B క :
 క 1951 య ంచబ ం
 థ క ద ర హణ , క మధ ఉండవల న సంబం ల వ సంవత రం ఈ 1951
క ం
 క సంసల ఠ ల ర హణ ధత అప ం .
 ఠ లల త త నఏ .
 ఠ లల ర హణ క సంసల ఆ క యం అం ం .
 ఠ స లత అ అన ల వ ం .
 ఏ .
 ధ క క ష ( 1952-53):
 థ క ద , శ లయ ద అ సం నం కండ ద
 మన యం ంగ ం ధ క ద బల నం ఉం సంస ంచడం అవసరం అ ......
స ప కృష
 రత తం ధ క ద వ వస ఇబం ల ంచ శం తం దఒ ధం
అమ య త న చర సమ వ ధ క ద వ వస పరచ న23 ంబ 1952
ల ణ ద క ష య ం .
 అప మ శ లయ ల ల ణ ద అధ తన మం స ల 8 CABE ఈ
క ష య ం ం
 ఈక అధ యనం గం ధ క వ వస ఉన ఇబం ల రణ య వ ,పర టన
పద ల ఉప ం ం
 ల ణ ద క తన క 1954 ల 244 అ ల 15ఆగ 27న సమ ం ం
 ధ క. ద ం ఈక ష ఇ న చనల ఫ తం థ క ద అ క సంభ ం ..
 కండ క ష ం న ల :
 రసత ణ
 మత అ వృ
 యకత ణ
 వృ మ పరచడం.

 ద క ష క ర :
 స పం 5+3+4+3 పం ఉం .
 5………….1 ం 5 తరగ .. థ క ఠ ల
 3-……………6 ం 8 తరగ .. ధ క ఠ ల
 4-……………9 ం 12 తరగ … ధ క ఉన త ఠ ల
 3-……………………..13 ం 15 తరగ … శ లయ ద
 థ క ద అనంతరం ధ క ద 7 సంవత ఉం .
ఈ ధ క ద మరల ం దశ భ ం .. ద సంవత ల ధ క దశ ,త త
సంవత ల ధ క ఉన త దశ క ం .
 ఇంట య ర ప య ఇంట , య కండ దశ క సంవత ల హయ
కండ శ .
 య ఇంట య క సంవత ల శ .
 స యం షకం ప ఠ ల ఉం .
 ధ క దశ తృ ష ధన .
 హయ కండ దశ బ రక ధక ఠ ల ం .ఈ ఠ ల లఅ ల , మ ల
అ ణం ధం శ .
 ణ ం ల ఠ ల అడ ల ంపకం ,ప షణ వం వ వ య సంబం త ల శ .
 ధ క దశ తృ ష ధన ష ఉం .
 ల ఠ ల ం .
 ం క ఠ లల క ం ల వద ం . కం ,బ ర ధక ఠ ల గం
రం ం .ప మల స యం ఈ ఠ లల నడ .
ప మల ం క ప ం ఆ ధం వ నడ ం క ఠ లల ద అ వృ ఉప ం .
 తమ అ ల అ ణం వృ పర న ల ఎ వ సల మ రదర క ం
ఏ .
 ధ నం పద మ పద ఉప ం .
 ఠ క సవ ఉప గప ధం ం ం .
 ల మ ణ ం ం ంచడం సం డ , , NCC వం స ఠ ర ర ం .
ప సంస ం .ఆ శల శ ప నం ఉన ఆ యత త ం .
 శ పం ధ క ర ల సమన యం యడం సం ం య ధ క ప ధన సంస
ం
 అవసర న ట క కల ఠ ల ం .
 ఎ ష ఠ ల కల క క క ం .
 ఉ య ద ణ ం న ధ క ఉ య ం . త
, న , ం ఫం క క ం .శ మ గల ఉ ల 60 సంవత ల వర పద
న ం .
 ణ న ఠ సకల ంచ క ల య ం .
 కండ క ష ర ల ఫ తం శ పం బ ర ధక ఠ ల ఏ యబ
 కండ క ష ర ల ఫ తం అ ల రత ధ కప ష ఏ యబ ం .
 కండ క ష ర ల ఫ తం 1953 వ సంవత రం ం ంకన సంస ఏ .

ద ఖ యక …1957-59

వ సంవత రం శ ఖ ఆధ ర ం ఏ అ న క సల క థ క ల 1955
కల ఒ రక న క ఉం ల ధ క దశ కల ం గృహ ం ల
చ◌ి◌ం ం

ద ఒక యక మ శ ఖధ తన ం 1957

ఈక ం ప యడం రం ం ం ఈ క స ల సంఖ ఎ 19 1958 (1+7)

 ఈక న ర
 ద క సమస ం ధ నంత త ర ల మధ ద మధ ఉన అంత ల
ల ం సం వల న ల తం దఎ న ం
 సంవత రం ఠ ల న 1987 సంవత ల ఉన ల కలంద 14
 అ కన సగ జ తం గల క ఉన ల త బ మ అంద
 థ క దశ ల ద ఒ ధం ం ఉం ఈ దశ కల సం తం ఖనం
అ క ప వంటవ ఇ ం శ ,
 ద న జల తన వంతం య ంట ల ద ం
  ణ పటణ ం ల ఆ య త వ ఉన త దం ల ల క అంద థ క ద
స క ం ం నగ పం ఉప ర తనం పం స యం అం ం గృహ
వస ఏ అం ం
 శం తం ద వృ సమస ం ఒక య అధ యనం జర
 సబత ఒకటవ తరగ త ం ం త అ షన ప 6 అ వ ప 60
ం
 ఠ ల జ రం ఉం ధతఉ ల మ ధన ప
 ఆ క ర ల వలన సమయం ఠ ల జ ల తం మం ఉ క ధ 65
%30 ం 25 తరగ ర ంచడం వలన త ంచవ వృ త దం ల ర ణ బ రం
రంధ చ ం అమ యడం ఈ సమస న కటవ
 అ వృ సం ం క ఆ మ ఎ ష య ం ద ం తధ
వ ం క ష ం
 మ వ జన ద రం ం పంచవర కల మ ద త నంత ం .

హ హ క :

 సంవత రం ద అ వృద 1962◌్ చన ఇవ వల ం హ హ క య ం

 ఈక క వస ల ధ , కల కల ం అధ యనం ం
 హ హ క ర :
 కండ కల రణ ద వృ ల అ సం నం .
సం త , నృత ం, అ క వంట దట శ క వృ ల శ
 ఠ సక క ఏ మ ళల గ మంక ం .
 ంగ వ త ద ం ం ల ల ం . ం క ద ం ల .
 థ క ల క అంద ఒ రక న కల శ
 భకవత లం క :
 వ సంవత రం యమ మండ 1963 ణ ం ల కల ద పట జల మద
క వ గల ర ల అధ యనం రణ ఉ ల ంచమ భకవత లం క ఏ
ం .
 భక వత లం క ర :
 ణ ం ల జ స చంద మ నం ఠ లల ం ..
  ఠ ల ఠ లక ల ఏ స ర ం .
 మ ళ ఉ య వృ ప ం సకల క ల క ం
 ణ మ ళల త ఠ ల చ ట మద ప ట త ం
 ఠ ల స లం స ం పం మ హ జనం అంద ఉప ర త
ఇ ల ం
 క ష (1964-66):
 రత తం ం వ న త త ంగం ం ప న వల అ ణం సం ర నం సం
క సమ ంచమ అప వ ం క ష ర అ న క ల ం అధ తన ర య
క ష 1964 14న ం తం య ం ం .
 క ష మ క .. ర య క ష
 క ష 1964 అ బ 2 ం ప యడం రం ం ం .
 21 లల శ పం 900 మం ఇంట ర ం 1966 29 న “ ద - య సం
అ వృ “అ క ష తన క అప ఖ మం MC సమ ం ం .
 శభ ష గమ ం తరగ గ డల మధ ద 4◌ి ం ం అ కం ఈక ష క
రంభమ ం
 ర య వ వస ఈక ష అత ంత వం నక ష ం బ ఈ క
ఎ షన ఎ ( న సర స ం )
 క ష క తం ఉ .
 ద గం ఆ అ ఉ .
 ద గం ణ య ఉన అ దశల అ రం ల సంబం ం న రణ అం ల ం
చ ంచడం జ ం .
 ం గం 7 ం 17 వర అ ఉ .
 ం గం క సమస న థ క ద , కండ ద, ధన అభ సన య, ఠ స ,ఉ క
మ , ంకనం వం ం చ ంచడం జ ం .
 గం 18 ం 19 వర అ ఉ .
 గం కప లన, ర హణ వం అం ల ం చ ంచడం జ ం .
 క ష తన క రంభ కం“ శభ ష తరగ గ ంచబ ం “అ రం ం ం .
 క ష తన క ద ధనమ ఇ శ జల వన అవస ల ఆశ ల సంబం ం ఉం ల
ం .
 క ష రం య ల :
 ఉ దకత ం
 యమ క సమ త ం .
ఆ కరణ య గవంతం .
 ప ష పర .
 క క వల ం ం ం
 అంత య అవ హన మ ం నంఇ
 క ష :
 క ష రం స పం 10+2+3 ఉం
 10- ద ప సంవత మరల (4+3+3 ) పం ంచబ
 10 సంవత ల ద ద సంవత ఒక ం తరగ అన థ క ఠ లల
సంబం ం , త సంవత ఐ ం ఏ తరగ అన థ క ఉన త ఠ లల సంబం ం , త త
సంవత 8 ం 10 తరగ అన ఉన త ఠ లల సంబం ం ం ం
 10+2+3 2 అ న 11 ,12 తరగ అన క ల ద సంబం ం న ఉం .3 అ న 13 ం 15
తరగ అన శ లయ ద సంబం ం న ఉం .
 థ క కర ం లల ఒక ,హయ మ ఠ ల ఒక ం ళ అం
ఉం
 ద తరగ శం ం న 80 తం మం పదవ తరగ వర న ధం త ం చర
.
 థ క ఎ ం ష ంచ .
అ దశల దరణ ద అంత గం ప అ భ శ .
 వ థ క వర తృ ష ధన .
 హయ మ ం షల ం .
 ఠ ల దశ ం ఇం అధ య త ం . ఉన త దశ అ సం న ష ఇం ఉం .
 ధ క ద వృ పరం .
 థ క ఠ ల ఉ ల ఉ ం నఉ య ణ లం ం సంవత , ధ క ఠ ల
ఉ ల ఉ ం న ణ లం 1సంవత రం ఉం .
 ద స తం ప గల క ఖ ంచబ .
 ధ క ద వృ పరం .
 10 సంవత ల ఠ ల ద గం , తప స స ం .
ప ప ల యం త హప పర .
అ దశల తృ ష ధన ష ఉం .
అ దశల క, య వ, NSS వం అంత గం ఉం .
 సం అ అం ల ంకనం అంత ంకనం సమ ం ఉం ట .
 అంత య ల ంచ ఖ శ ల ల ,అ దయ అధ యన ం ల ం .
వ వ య ద నతఇ .
ఉ య సంసల ప 230 తగ డ .
ఉ లఆ క ం క వృ పర న అంత ంచ త న చర .
 ల స న ధర ట రదర క మం ల వల ద అం అంత గం శ .
 క ం న నకబ న వ ల లల ద షయం న క క ం .
వ జన ద అమ పరచడం క ఎం క అమ పర .
 క ష ల ఫ తం ఉ ల తభ . ర య వ వస రత తంఅ క
ల యడం జ ం . క ష ర ల ఫ తం 1968వ సంవత రం మన శం య నం
ం ంచబ ం .


 య నం…1968:
 1968 య నం క ం న రత …. మ ఇం ం
 క ష ర ల ఫ తం ఈ నం ం ంచబ ం .
 య నం ం :
6 ం 14 సంవత ల లల రంధ ఉ త థ క ద అమ య త ం చర .
 స పం 10+2+3 ఉం
 య ఆ యం ద 6 తం ం .
 తృ ష ధన .
ఉ య అర తల బ త ఉం .
ఉ వ గత మర ం ం వడం సం ం కర ం ం వ అవ శం
క ం .
 ఠ ల అమ అం గం అంత య షఅ న ఇం మ య
షఅ న ం ఒక ం య ష ం .
 ద ఉన ం య అస న ల త ంచ అన క ఆ క మతపర న లపర న అస న త ంచ
చర .
 ద ఆటగం న వృ మ సంభతల త ం .
 ద ప అ భవం మ య అన అంత గం ఉం .
 ం వవ య శ ల ఏ .
 క ద అ వృ ం ంచడం సం ITI , క ల వం ం .
 రక అ వృ సం డల అ వృ పర .
 ఠ ల ం డల త ం .
వ జన ద , అ స ర మం అమ పర .
 య ఆ క అ వృ గవంతం య న ంప ధనల నతఇ .
 ఈ ధం క ష ర ల ఫ తం 1968వ సంవత రం య నం ం ంచబ అమ
.

ఈశ ప క :

 1968 య నం అ ఒ ధం అమ యక వడం, ం ం ఉన జన తం
త శ ల దృక ధం వలసంవత రం 1977 ఖ త ఈశ
ప అధ తన ఒక క య ంచడం జ ం
 ఈశ ప జ శ ల నల .
 ఈశ ప క నం కండ , లబ , ఠ స అ అం ల
స యడం సం య ం .
 ఈశ ప క స ంచవల న అం :
 NCERT ం న దశల , ష ల ల స ంచడం
 NCERT దం న లబ , ఠ స ం ప ంచడం
 ం అమ ఉన ధ ల 1977, ధ ష ల అధ య ర ం న లప స ంచడం
 ఈశ ప క ల :
 షయ నం, ,అల , ఖ , వ అంతరత శ ల , సృజ త కత
ం ం ం వడం, కృ వ సహ వనం యడం సం …….
 ఆచరణ అభ సనం
 క దృక ధం ం వడం
 డంబర , లగడం
 ంగ మం ఎదగడం
 ల మత స కత అలవ వడం
 క సంపద ం శ కఆ కప ల ంచడం.
 మన ర య సంస ృ అవ హన పంచ ం అవసరమ వడం
 క ర :
 క లం, లబ ణ య ల , ల , క సంసల న ం ఇవ డం
 ద యత, అ యత ల అం ంచడం.
 ల వ గత అవస ధం ఠ క ం ం వడం.
 క ష ం న ప అ భవం అ వన సమ త , ఉ దకత , షత క
ఉప గఉ దక ర మం (SUPW) అ తన వన శ టడం
 SUPW స జ వ ర మం అంత గం వడం.
 SUPW మ స జ వ ం 1 ం 5 తరగ ల వర తం సమ ంచడం 20
 6 ం 10 తరగ ల గంటల సమ ం ల 6
 SUPW అం అ క నతక ం స నం ,ప ల త న సమ క ంచడం
 SUPW మ క అం నం లకమ 2 ఈ క ర ం అ న య , న
..ఈ అం క అంత గం
 థ క లల ం న ర గంటల ం గంట ధన సమయం మ ఠ ల
ఉం సమయం ఉం స ం .
 థ క లల ష తప 1,2 తరగ ల ఖ త న ఠ స అవసరం ద 3 ం 5
తరగ ల ష, గ తం ,ప స ల వలం ఒ ఠ స ఈశ ప క
ం ం
 థ క ఖ త న ం ఏ పరం ఆ గ వంతం ద ఈశ ప క
ం ం
 థ క ఇం ప 5 వ తరగ వర ఇవ నవసరం . ఠ ల స యం అధ య నం
క ం
 ఆంగ ష 8 వ తరగ ం శ
 ఉ ల ధన పద , ధ పకర ,, ణ ఇతర ఏ దృ
ం క ం ం
 ఠ ల న వం ట యత, అ య త పద ల అవలం ం ల త మధ బ న
లల ద అ యత పద మ న న వం యత పద
అవ శం క ం బ ధ శ అవ ల ర .
 ఠ ల సృజ త క యల , ,ప ధన ప ట వల న వస క ం ల ఈశ
ప క ం ం
 ఠ లక లం నం నత సంబం ం క ష న ర ల ఈక
సమ ం ం
 ఈశ ప క రం థ క ఠ ల 1 ం 4/5 తరగ , థ క ఉన త ఠ ల 4/5
తరగ ల ం 7/తరగ 8, ఉన త ఠ ల 8/ 9 తరగ ల ం వర ఉం 10
 ల ంఆ షయ క ..1978:
 ఇంట వృ ల శ ట మ శ లయ నల ల ంఆ షయ
అధ తన జన త ం 1978 వ సంవత రం ఒక క య ం ం .
 ల ంఆ షయ క ం అ క తన క సమ ంచడం జ ం
 ల ంఆ షయ క క క ఉప క…Towards a learning and working society
 ల ంఆ షయ క య ంచబ న ం త మం ….PC.. చంద
 ల ంఆ షయ క తం స ల సంఖ ఈ క 27 న వ MV. జ
 ల ంఆ షయ క వృ క , +2 క లం క అ
 ల ంఆ షయ క ల :
 గ లన
 అ ధ ల వ ట .
 ణ అ వృ
 వ జన ద .
 ఈక ర :
 ఉన త ధ క +2 ం న క ఉం అ ఒక రణ క,
ఔ క క
 రణ క %15 తం సమ ఒక అధ య 15సమ ఒక తప స
SUPW ర ం
 తం సమ రణ ఎల క 70◌ే ం తం 16ఎల ఉం
 ఔ క క ర హణ ం ధం ఉం
 ఒక ష అధ యనం తం సమ ం 15
 %15సమ జనర ం ష ం
 త 70◌ం సమ షన ఎల ం .
 ఒ షన ఎల ం ర ల ఉం . 1. వ వ య సంబం త ఒ షన ఎల ,. 2. వ వ తర
సంబం త ఒ షన ఎల
 ఉన త ధ క ఠ లఅ అ డ ఈ ర ల స ఉం
 ఉన త ఠ ల దశ ర హణ రణ క,ఔ క క భ ంచడం అ
దృఢం ఉండ డ
 ఎల అం ం ర ఉం
 రణ క అమ ప
 ఔ క క అమ ప
 ం కల అమ ప
 వృ ద ల ర ంచ , ర ం ఠ ల ంచ ం ఒ షన స
ప
 మం క గల త వృ ం క ఠ ల డ ర ంచడం ం బ
ITI , ల అదన ర ంచడం ఉన క ఉప ం వృ ద
అమ పరచవ
 ణ ం ల వృ ద అవ క వడం వలన అ త ళ ం అ న
క ల క ం .
 ళ క ఒక ం ం అ య ం
 +2 వృ ద సం శ ల వృ ర క, వృత ంతర ఉ య ర
ర ం
  ఔ క ఉన త ధ క ద న అ ం ర ర ం తం
ఉ గ అవ న ఇ
 ఈ వృ ద ర ల సమన ,సహ ంక య య వృ
ద , వృ ద ల ఏ
 ణప స ల అ ణం వ వ యం, జ ం, ఆ గ ం , ద ం దల ల నంఇ
 వృ ద న అ ం కర ం క ం
 ం య ష ధన ర ం
 స న ం .

1986 య నం:

 1978 అ బ న జ ఠం జ న త త వ సభ అప రత 18
సం రంగం యవల న సంస రణల ం ం .
 జనవ 19855 న ర ం సం రత ం స ళ ఎ ట వ శ బ 21
తన య ం మ , తం అ తర ర ం ం
ంద
 “ రంగం స –భ ష ”అ తన య ర ం శ
 ఈ ం ం ట శ పం య ర 12, ఇతర సంసల త 17
ర ం
 తన య నం 1986 న ఈ నం ర ం తఆ ంచబ ం 20 ఏ 1986
అం
 ఈ శ న అప నవ వన ల మం త ఖ ఉన నర ం
ఈ ం క .
 ఉ 12 య నం 1986.
 య నం ం :
 తం, భ ష ద ఒక బ ప గ ం య ఈ ఖ ం లకం
ఉం
 10+2+3 ణం శ పం ప షం అమ జర
 1 ం 5……….. థ క ఠ ల
 8 ం 6…….. థ క ఉన త ఠ ల
 10 ం 9………… కండ
 12 ం 11……… హయ కండ
 15 ం 13…………. సంవత ల
 య నం య ఠ కచ ం ద ఆ రప ఉం ం . ఇం సం శ పం
అమ ప ం మ త యబడ .
 అ దశల వల న క స అభ సన ల ం ంచడం జ ం క స అభ సన
ల రణ సం ఆ ద తృత ం క య ం
 శ జల న ంస ృ క, క వ వసల అరం ధం చర
 అ సం న ష అ వృ యడం ఒక ష ం మ క ష స ల త య
ర ం ం
 న కం , కం అంగ క న రణ స హం స న గ ధం
ర ం ం .
 సంవత ల 35 ం 15 వయ మధ ఉన ర సత లన అ క నతఇ
 థ క ద ం అం ల ఎ వ న త ఇవ బ ం .1.బ ఈ గల లలంద బ
రంద సంవత ల వ 14 వర బ ఉం ట యడం
2 . ద ణత గణ య న దల కనబరచడం, థ క దశ ం కృత మ
కృ ర న య అమ పరచడం
 థ క ఠ ల క స క క ంచ ఆప ష అ పథ అమ యడం
 సం మ ద అ క నతఇ సంర ణ సం సంర ణ ం ఏ
 అ ఉ ల కం అవసరం ఉ , ,ఇంజ , య ల
కం ల అవసర .అన ల ఉ ల మధ ఉన లం ల ం ం ం అం .
ఈ ం ం అమ వ నత త ధఉ ల అర త ర ంచ షన ం స
రం
 బ మధ న లల సం , ఠ ల ం ల వ ం లల సం, ప ల కల
సం బృహతర న మబద న అ యత ర మం రం ం .
 1990 సంవత ల ం లలంద ఐ సంవత ల ఠ ల ద గ ట చర 11
 సంవత ల వయ ఉన లలంద ఉ త రంధ ద క 14 1995◌ం ం చర
 స నత ం, ం క యం ప కన ణ ం ల వ ం భ గల ల సం న దయ
ఠ ల రం ం
 య కం య ద నభ ం ల 199010 తం మం , %25 1995మం
వృ చ ధం చర
 ల క, క వ ం ం ంచ ఠ క మన య రసత ం, య
ఆశ ద ఆ రప న ద శ .
 ఉన త ద అంద అం వ ర క శ ల అన ఓ వ
రం ం ర ద ఉన త ద అం ం .
 ణ శ ల ల ం ం ం న నం ఆ రం ం ం
 వ జన సం అ స ర ప ఒక య ర మం ం
,ఉ ,అ ,అన అంద కృ .
 ల అ వృ మ ,అవస ల అ ణం ప అ భవం అ ల ఒక ఖ న
అంశం ఉం .
 ఎ దవ పంచవర క ం య ఆ యం 6 తం ద సం ం
 ఉ య ద నర వ క ంచబ ం థ క ప సం ఒ ట వృ రక
,వృత ంతర ణఇ ం (DIET) ంచబడ .అ ధం IASE ఏ .
 ద స న జ న ణం సం ఒక అ ల రత స ఇం య ఎ షన స ం
 య CABE SABE( సల సం ల ) ం
 య కం య వర ద ర ంచ ం .ఉ ఉన
లం ల ం .
 య నం ఠ క ఉండవల న ప క అం ల ం ం 1986
 య దృక థం
 న ంబ వన
 షస నత ం
 హ , ధత
 య వ సం
 రత శ స తం ఉద మ చ
 రత శ సంస ృ , సం
 స నత ం, మ ం, మ దం
 ం కప ల ల ం
 ప స లప ర ణ
 ఆ ర మ క …1990:
 య న 1986◌ా స ం తం జన ద తం ం ఆధ ర ం న7 1998
ఆ ర మ ర◌ి అధ తన తం మం స ల ఒక క య ం ం 16
 ఈ క ష తన క న సమ ంచ 26 ంబ 1991,న ర ం 9 జనవ 1991
ఆ ం ం
 ఆ ర మ క తన క Towards an Enlightened Human society( న త నవ స జ
శ)అ ం నవ వన ల ఖ సమ ం ం .
 ఈక ప గణన న అం :
 ద గ మం
 స నత ం, ం క యం అం ం
 అ ల ప లన ం కరణ.
 నవ దృక థం న నస జ ణం
 కప ,ప బదత
 ఆ ర మ క ర :
 మ య వన , భ యక ఆ డ ం అత నవ ల ఉ
,ఉ త వ , ంస ృ క శ సంఘం పట శం పట తన ధత ఎ ద
హదప ఉం .
 లల సంర ణ ర థ క ద బ తం ట మం అంగ ఠ లల ఏ
క ల పర ణ ప ం .
 సమ ,ప ర అ న దృ ం ప ం యత ద , అ యత ద , వృ ద,
ం క ద అ వం రత ం క న
 కల క ల ఎ వ అం ం ల మధ అస న తల రం .
 మ ఉ ల త న సంఖ య ం డల కల గ ం
 లబ ల ంచప ం ఉండ ం త
 కప ఆ మం అ వృ ఎప క అంచ య రంతరం
పద అ స ం
 ఇప అమ న న దయ ల ల అ వృ ప , ర హణ సమరవంతం ఉం ధం
అ న ల ం శ జ ల బ .
  ంగం ఆ క క ప ం 45 ద , సంర ణ .45 వ ఆ క క
ల సంబం ం రంధ థ క ద అమ
 ఠ ల ఆ స ం ల అ స య ల య ం ద అం ం
 కల త , రచనల ఠ ల జ ల సం ం ప లన అ ల
ం కరణ .
 క ఠ ల అం మం భగల ల తం ఏ యడం, తమ ఉన
ం సంఘం ం చ ప డం కం అంద స న అవ ఉం ధం ద అ వృ
యడం మం .అ స నత వం ం ఈ దృ ం న దయ సంసల
త ంచడం అంత సమర యం అ ం
 ంగం ం ప నహ , ధ తల క ప చయం
 ధన ం కృత ల అవలం ం
 బ మధ న ఠ ల ర ం ధం ఉం .


 మ జ ర క …1991:
 ఆ ర మ క న ర ల ప ం ఆచర త క ల ర ల య
జ ర అధ తన మం 16స ల న31 1991 CABE ఆధ ర ం ఒక క య ంచబ ం
 ఈక తన జనవ సమ ం ం 1992.

జ ర క నల :

 య నం అమల స త న చన యడం 1986

  ఆ ర మ క ప ం , ఆచర త క చనల ంచడం

జ రన క ర :

 వ శ బం టక ం శం 21వ అ
 సంవత 14◌్స ల వయ ల క అంద రంధ ఉ త థ క ద అం ం
 ఇం 1 ట రం థ క ఠ ల ఉం .మధ చ న లల
, ఠ ల రం ప ట మగ న లల అ యత ధన వం ల
 1 ం 5 తరగ ల మధ చ న లల సంఖ త ం 20 తం ం 40
 1 ం %40 తం ం 60 తరగ ల మధ చ న లల సంఖ 8త ం
 థ క, థ క ఉన త ఠ లల ష 1:4 ం 1 :2 ం
 ం స ప పద ల
 ం ( ఠ లస యం ) ల ఏ
 ఉ ల వృ త ం ట య మ చనల ంచ అ భ , సమన య
సహ అం ంచ ఠ లస ( ం ) ఒక ట ం 8 ం 10
ఠ ల క బ తం
 8 వ పంచవర క అ ల ఈ ఠ లస ల త కం రం ం ం
సంవత ల , BED, ఐ ఐ క ల స యం అ వృ పర .
 ఠ లల అ వృ కక ఏ ల ,ఉ ల ధంక ం .
 న దయ ఠ లల పథ న ం మ ఖం ఆం ల ఠ ల వ వస ం
త ఆ క స యం న ధం ం ం
 ం ఉన త మండ ఏర ర .
 వ ం క ష క ం య ం ల ఏ
 రంగం ఏర సమస ప ం ఎ షన ఏ ఇ అ
అ ష ఆ ఇం య వ ల ం ం
 , గ పరం నకబ న వ ల తం అమ ఉన ష ల
సంబం ం ర అ ంకనం య CABE ఒక సం ఏర ర
 ఉన త సంస స యం ష ం
 అంగ వర ర ణఇ
 AICTE నర వ క ం . వృ సంసల రంభం, త ల రంభం, ల సంఖ ం వం
ష ల ం య ం ల అ రం ఉం .
 వ8 పంచవర క లం ర థ క ద ప షం
 ICDS ం ల ఇ
 OBB ర థ నత వర స ం ,
 కండ రంగం త ఆ చనల ఎ వ అవ ఉం ,అ పక ణ ప , ధన
ల ం తం ఇంట య ఉన వృ ద ల నంత వర వ తరగ ం 9
శ
 మ క ం న వృ ద ల శం %10 ఠ లల శ .
 ం ం న రం ణ ద ప షం య ణ వ వసల ం ంట ం
 ం థ క ఠ లల ఒక థ నత ఠ ల ఏ .
 య క :
 రత శం బ ఎ వ ఉంద జ సభ ఠ స లబ ( )
ఆబ త ం ల నవ ………….ఆ యణ
 బ స య అధ తన ఎ మం స ల ఒక స క వ 1992
సంవత రం ం తం య ం ం .
 య వ ం క ష ర ప
 య క తన క న ం నవ వన 22 1993ల అ వృ మం త ఖ రం
అభ సనం అ సమ ం ం .
 య క క …………… రం అభ సనం( ం బ )
 య క ర ల అమల స యడం సం 10 మం స ల ఖ ఆధ ర ం
ఏ యబ న క ………. య చ క
 య క ఏ క ఖ నల :
 అభ సన బ ( బ )అ ల త ం మ ఖం ఈబ న లల
త ం
 తక ద అ అం ం
 ంతం స తం ం మ , ల ం ం ం .
 య క ర :
 ర థ కమ థ క ఠ ల వ ం .
కండ ంవ ం . ఒక ళ ఈ దశ ంవ ఇవ ద అ తర ంథం
ం అ ఉం .
 ఠ స ల ఠ లఆ అ ల ,ఇం యడం ం ల ర
ం
 ల ం స ల బ , హప ధన పద ,ఉ ల రత వలన
ఉ , ధన అభ సనం ఉన ఆనందం, ఉ ంద ం రమ
 లల ం ల ఏ ం ంతన ం ఉం .
 ఠ స ల ప ల సం ం ర , ల న త ంచడం, ప ల స వడం
,ప ల స కంఠసం ప నం ఇవ న య క ం ం
 నర తరగ ల శం సం ఎ ం ప ల , ఇంట ల ర ంచ డ .
 ర థ క సంసల ప ప ం మబదం .
 ఇం సం సన మ ల పర న చర . ఆ సంసల స న వస బం , ప క ,ఆట
వ ఉం బంధన ం ం .
 ర థ క సంస ల యడం, చదవడం ,అంకగ త ంచడం అ య ఇ
యడం ఒక రకం లల ంస ంచడ న ఈ సంస అ య అ మ ంచ ద ఇ
వ ం అ య క ర ం .
 ల ఉన భ సృజ త కత ర ం ఉ శం బ మ ,స , శంస
అంద . వలన ంద ర ందడం వలన గ ల న వం, అ గ కర న
వరణ సృ ంద త ంచవద య క ం ం .
 బృం ర ఏ . బృంద ధన, బృందకృ అల ఏర
సహ ర అభ సనం ం ం ం .
 ఈ ఉ య ణ ష అసం రం ఉ య అ తక ద అం ంచ క య
న నః స ం .
 ర థ క ఠ ల ల 3RS ంచడం అవస ం ఇ యడం
ఒకరకం ంస ంచడ అం సంస అ య అ మ ంచ ద య క
ర ం
 థ క ఠ ల శ అర త వయ ఒక సంవత రం ం మ ఠ ల క సం సంవత రం 210
ధన .ఈ థ క ఠ లల లల క సభ సన ర ం .
  కం , కం అభ స న ంచ ఠ ల ఆనందకర న వర
క ం
 ఉ ల కత గ మం .
 థ క తరగ ల ఠ స ఆ ఉ ల ం ం
 వృ బదతగల స చంద సంసల త ం .
 లన మపం య ం క ం .
 ఠ ల క దల ధత ల అప ం
 ఉ య ష 1 : 40 ం 1:30 త ం .
 ర నం ఉ య ద అం ంచ డ
 కృష దర ర మం దర అ ర ల ,ఉ ల , త దం ల
ఉ ం ర ం ఎల ల , క వ ం ం
ఉప ం .
 ఠ లఉ ల తభ ల తం తం ఠ ల మం 10. ఆ
డ ధ ప క , న ంచడం ం త తర ప ల .
 ఠ లల తం ం ట క న న బంధనల ం అ ద
ర దృ ం తక న ద అం ంచగ .

NPE - క ఆచర త క 1986 ర మం..1992:

 1986 తన య నం ఆచరణ , ఆచర త క ర మం ం ంచడం సం CABE ఆధ ర ం

క య అధ య ం ఒక ం క య ం ..
 కం ల 23య ం ఒ క ఒక అం లంకషం అధ యనం రంద కృ
ఫ తం ఏర డ క ర ం ఆ దం ం ం 1992
 ఆచర త క ర మం న న ర :
 .వ ంగ సవరణ ఆ రం ద ర హణ ధ తల పం య సంసల అప ం 73
 ం ం CABE తర ం SABE ల ఏ అ కల త ,అమల
ప .
 అ వ ల జల ఒక ఏ ఖ అ CEO ) chief educational
officer) య ం .
 మ క ల ఏ క త ,అమ ధ తల
అప .
 +2 వర యత ,అ యత, వ జన ర ల పకల న అమ ధత ఆ
ఎ ష అప
 య నం ర 1986 అమ సం ఆప ష పథ అ ఠ ల అమ
మ శం ఒక న దయ ఠ ల ఏ ఇ CBSE ం నడ .
 ఉ ల వల ం , త ల ం , ర ఇ త ం .
 ఆడ లల స వ ంచ పర ణ ఉ య మ ల మ ళల తం 50
జ ష క ం
 స చంద సంసల ం క ఆ ల గ ల
 ధ నత ఠ ల , థ క ఠ లల ష 1:3 ఉం
 ర ల అమ పటవల న చర :
 ఠ ల తమఅవస ల అ ణం ఠ క ం ం వ , ఠ స త తర అం ల
ఎం క , చ ఠ లల క ంచ , ఠ క రచన ం క ం
 మ ,మండల ల క ఏర తమ ప +2 ఠ ల అంత గం
య యత ం .
 SC ల సృత క క ం . థ క ఠ లఏ జన ం ల నతఇ .
ఇం జవహ జన వన ల ఉప ం
 సంవత ల వయ ఉన ర సత ంచ కఅ సత ర మం 35 ం 15
. ర ం
 ద క లన, య సమ త, న ంబ ంచడం సం యల ల ) షన టర
ష ( ర అ సం ం .
 ం 6 సంవత రం 2000 సంవత ల ల 14 క అంద ఉ త రంధ థ క ద
అం ంచ చర .
 11 సంవత ల వయ ల క అంద 5సంవత ల థ క ద అం ం .
 ఉ ఏ ం ఠ ల ప అత అ స స నం క ం
 ధ న ఎ వ కండ ళ కం ట టర ం శ .
 హయ కండ 10 1995 తం మం ,2000 25% మం వృ ద ప చర
 య నం గం ఇంత ం ఉన చ 1986 ం ఇ ల )TTI) ఇ
సంస ణ సంస ) DIET) రం ం . ఈ సంస థ క, థ నత ఠ లల వల న
ఉ ల వృ రక ణ, వృత ంతర ణ ర ప .
 ద మ రత సమరవంత న ధనం. మ ళల ఆత రవం ం ం . చర మ ళల
రత ఏ ం త యడం సం త న ణ ర మం NCERT , SCERT , DIET ం ం
 అ ట త ంచ అ యత క ల ఎ వ ఉం ం ల క ం ల
పరం నకబ న ఉన ం ల ఠ ల ,క ల కల స ం
 ఎ వ ఉన ఠ ల ఉ చర అం ఉంచ ం పథ రం ం
 వ పంచవర క8 వ 3.ల ల అంగ 75 ంట ఏ త త లం అంగ

 1 ం 5 తరగ వర ప అ భవం రణ ద .అ SUPW క గం .

ధ క SUPW క గం , ల ఆత సం శ ర ల మం
సమన యం న ల ం ం ం
 ల ం యత ం గం ధఉ ల అభ , అర తల ర ంచ య
ంకన సంస ఏ
 జ త ం ప గం థ క, ధ క ఠ క జ ద అంత గం
. నం మ ద అంత గం ఉం ం . ంకనం ట మ ద
ప గ ం .
 అ ఠ ల గ ద రం ం . తదన ణం చర త .
 యం ద ం 6 ం
 ECCE ర లఆ ల స య, త దం ల గ .
 ఎ వ ఉం థ క ఠ ల ఉ , ఉం ట ఆప ష
స ం సంవత అర త ఉన ఠ లల కర ం క ం అ ఈ 2000.
.పథ థ క ఉన త ఠ లల వ ం తరగ ఒక చ ఉం చర
 ంగ వ త ల ం ఠ క ం ం
 సంవత రం .న దయ ల ఏ 50
 ఉ య రత
 రత ఆంగ ష Empowerment అం
 రత అన వ తన శ .బ తం యడం, మ ల ప వడం ,సమ ల త
యడం అ అరం
 Empowerment అ పదం ఒక ఠ ల ఒక ఉ ఒక రం ఒక వ ఒక
ప , ఒక సంస ఉప ం పదం
 Empowerment అ న ఒక రజ న వన, సృత న వన ఇ అ రం ల క ం
 రత క నఉ షయ షణ సృజ త క పద ల , వన ల ఉప ం
ల ఆ చనల ం ప అ భ క ం , సమరత ఇ ంప అన ….
మ
 ం ంపర ఇం న …1998 ర ం ం … ంగ
 Empowerment అన To give someone more control over their own life or situation అ ం … ం
మ
 తమ స ంత తం, యప ల అ యం ణ వ క ం రత అన … ం
మ
 రత అన ఉ తన ంత ర , తన ప దల ంచడం,
వృ మ ం ం ం వడం...
 ఉ ల రత భ ట ల మధ అ వ సంబంధం ఉం .
 అభ సన సమరత , ఉ ధన య త అ అం ఉ
రంతర అధ య , ణల ం యత ం .
 ఈ యత ం క జయం వలం ఉ ల భ న ఆ రప ఉం ం అం ఉ ల ఆస
, ల రంతరం ంతం
 ఠ ల వ వస ఉ అ లక న వ . స జం ఉ అ నం .ఉ
,ఆ , రదర ఉం తన ల ఉతమ అం సం
ఉ
 ల సత ంబం క ఉం అ వృ ధ తల క ంచడం అవసరం.
 వ వస ప లన ఉ బ తన ర ంచవల ఉం ం
 ఉ ల రత తం అం :
 ఉ ల రత ఖం అం తం
1. ఉ ల ప ం, ల ం
2. ఉ య వృ ర ణ
3. క కల
4. ల ఉపల ( ధన ) ంకనం
 ఉ ల ప ం,ల ం :
 ఉ వ గ.త అ , ఆస ,అల , ఆ చన ,ఆశ ద న ంద వ
 అం ల అత ంత స షత ఉన , ధ త కం ఉన వ ఉ
 ఒక ధం ఉ తన వృ పట ఉన బదత, ర వ వస ం తం
 ఉ ల వృ రక ణ:
 ఉ ల వృ పర న ధ తల ల , క స ృహ ం ం ం సమరం ధన అభ సన
ర ల ర ంచగల శ ంద వృ ర ణ డ ం .
 వృ ర ణ ధన , పద , ల ప , శ అ ,
ఆస ,అవస ద న ంచగల ణంఉ వ ం
 కల కల :
 క ఆ రం త న షయ కల ఆ రం దం న ఠ స ఉ
రత తం
 ఠ స ల ం ప న ధ ష అరం , ంచగ నఉ
ఆ ష ఆ ం నల ల . ఇం సం ఉ ల షయపర న సృత ప నం అవసరం
 సం ఉ రంతరం పఠనం వలన క క అం , కగ ల
అవ హన ఉ సమ అ .
 ల ఉపల ( ధన ) ంకనం:
 వృ రక ణ గం ఉ న ంకన పద , ల ఉపల సమరం
మ ం య అవసర న ప ం ధ ల ంచ స యపడ
 ఈ ల ల ం ధన పరచ త న ల ం ంచ ఇ
స యపడ
 తల అ యం రం ఉ య రత ం ల తం ం
1. ఉ య
2. ఠ ల
 ఉ య :
 ఉ ట , ధన , ధన షయం రత, ధ ల అత గల
అ రం డడ
 తన తరగ ల అ ణం ం ల దృ ఉం ధన ల , ధన
ఎం క ధన ర ంచడం. వలన ఆ ం న ఫ ల ంచక య
ల , ఎం క యడం ఆ ం నఫ ల ంచగల శ ఉ య రత
వల వ ం .
 ల అభ సనం సల వ వహ ం , యఆ ం నల ంచ ఉ య
రత స యప ం .
 ఠ ల :
 ఠ ల రత స ఉ , యకత ల ద న
న న
 ఉ ల ఠ ల సమ న వృత ంతర ణ, క , ం యం , ర ఏ
ఖ న
 ఇ తమ ఠ లఆ ం నల ధన ఉ సం దం య డడ
 స ఉ ల ధన లప లన అ మ ం ట, ధన ల చ ంచడం
ఉ తమ ధన ల పర వ .
 ల రదర నం, ఉ ల మధ పరస ర రవ ర క సహ రం డడ .
ఇ అ భ ల పం ం , సృజ త కత ం ం ం ఠ లఆ న ల ల ం ట
ఉ దమ
 ఉ య రత ం ం ం పథ :
 నలబల పథకం ( ఆప ష ):
 1986 య నం ఆప ష పథ నతఇ ం .
 OBB శ పం బ ళ రం ం నఈ ర మం వన ల పరం ఉ ల క
రత ం ం
 ఆప ష పథకం 1986 ంబ 30న రం ంచబ ం
 OBB పథకం 1987 ం అమ వ ం
 OBB క ఖ న ఉ శం…. థ క ద పరచడం
 థ క ఠ ల క స క , ధన ఉం లన నలబల పథకం ర మ క
న ఉ శం
 ఆప ష అ పదం ఆప ష అ పదం ర మం అత వస ం .
 OBB పథ శ పం దశల అమ


 1987-88, 1988-89 ,1989-90 సంవత ల ఈ పథ అమ .
 ఈ ర అవసరమ ం త ం 48 తం, 42 తం ,జవహ జన
పథకం 10% సమ
 OBB పథకం ప న ర :
 ఠ ల తరగ ల సంఖ అ ణం అదన గ ల క అం వ
 ఠ ల భవనం ఠ లల ం గ ల న ప .
 తరగ గ ల సంఖ అ ణం అదనం ఉ ల మ జ .తప స ఒక మ
ఉ య ం .
 ఈ పథకం గం థ క ఠ ల 80 ల మం ఉ ,ఉన త ఠ ల 85 ల మం
ఉ య ంచబ
 అంతవర ఒక ద ఉన ఠ లల మ ంద కఉ వడం వలన ధన ణత
ం
 ర క థ క ద అ క నతల ం ం .
 థ క ంఅ ప త కం ,ఇ త కం ంద నలబల పథకం
స యప ం
 మన ంగం 45వ అ కరణ ఉన ర క ఉ త రంధ థ క ద అ వన ఈ పథకం
ఊతం ఇ ం
 ఆప ష పథకం గం ం ల ల అదన తరగ గ ం
 ఠ ల ధన అభ సన కృ ల సమర ర హణ డ ధం ధన అభ సన అ ఠ లల
సరఫ . ఠ ల పం
 OBB గం సరఫ న వ .
ఠ స
గ తం
అ పక దర

ఘం
ఆటల
సం త ద ప క
మం
, బల , నల బల
.. ద న
 ద వలం థ క ఠ లల ప త న ఈ పథ 1993 -94 సంవత రం ం థ నత
ఠ లల స ంప
 గం థ నత ఠ ల ఐ ఉ య ంచబ అం ఒక తప ం
మ ఉ అ ఉం
 థ క ఠ ల 1993 - 94 సంవత రం ం ల సంఖ 100 న ఠ ల డవ తరగ గ ,
డవ ఉ ఇ ల ర ం .
 ఆప ష పథకం వలన మన ం 25 ల తరగ గ ంచబ 20,000 మం
ఉ య ంచబ
 నల వల పథకం 2002 -03 సంవత రం థ క పథకం న ఆత త సర అ
నం అ ం .
 నలబల పథకం ప ఠ ల క సం ఐ ఉ ఒక మ ళ ఉ
మ ఏర ం
 ల కల సం ఠ ల మ డ ల ం
 ఇ దశల అమ న ఈ పథకం ఉ ల వృ పర న ర హణ లత క ం
రత ం ం ం ం
 ఆం థ క పథకం(APPEP):
 Appep అ లవబ ఆం థ క పథకం రత తంమ ఆం త ం ఉమ
రం ం ం
 ఈ పథ ట ఓవ వల ం అ ష (ODA) అ సంస ఆ క, షయక స య
సహ అం ం
 ఆం థ క పథ 1984 ం 87 సంవత ల ద దశ అమ జ
 1989 ం 95 సంవత ల ండవ దశ ఈ ర మం అమ జ
 ఆం థ క పథకం ం ఉన అ థ క ఠ లల , అంద ఉ ల
వ ంచబ ం
 ఈ పథకం ర క థ క ద అ వృ రం గమం అ ం
 APPEP పథకం కృ ర ధన లభధరం య 6 అభ సన
1. ఉ ం ం న అభ సన య క ం
2. య ,అ షణ , ,అ భ ల అభ స అ వృ పర
3. వ గత, జ , తరగ ప అ వృ పర
4. య క ల త న అభ స అవ శం క ం
5. క ప స ల , వన ల ం అభ సన య ం ం
6. ఉ తరగ గ ప ద ం ఆస కర న ఆ దకర న తరగ గ ం ం
 APPEP ఆశ :
 ఉ ల అ ం ం వర గతం వృత ంతర ణఇ నవ
వన ల అ వృ థ క ద ణత ంచడం
 అ వృ పర న న ల ఠ ల భవన పటడం.
 ఉ య ం లఏ ఉ ల ధ మ ల డ డడం
 ర కన , ర క దల ంచడం థ క ద ర జ నం యడం
 ఉ య ం కృత ధన నం ం కృత ధన రంభ ం
 అదన తరగ ల ణం ధన అ ల నప స ల ఏర ం .
 వృత ంతర ణ గం ం కృత ధన ఉ ల అవ హన ం
 నం న ధ భ సన ర త కం య ఉ ల , ఠ లల అం ం న క
ధన అభ సన య ణత ం ం ం
 APPEP నఫ :
 ఉ య ం కృత ధన నం ం కృత ధన రంభ ం
 ఈ పథకం గం కృ ర ధ పద శ టబ ం .
 ఉ య ణ ం మండల వర ంతమం ణఇ ఉ య
ం ల ఉ ల ణ ఇవ డం జ ం . అ .
 1104 ఉ య ం భవ ం .ఈ పథకం ఉ ల కృత ర ధన ణ, ఆ క
అవసర న స ల పకల న, ప ధన అధ య ఏ యబ
 ఈ ధం దట త కం రం ం ఆ త త మంత అమ న ఈ పథకం
ఆం థ క చ ఒక ష నం సం ం ం .