మ య నమః

మద రవర న నమః

ంప క స క- 23

22-12-2023

నం , రంగం

'పం తరత '

|| ఉ. . ఈ అழగ ంగ

సమర ణ: వంగల ంకట శవ అయ ం

ంగల ంకట శవ అయ ం
ల ఖర
భగవ

మణ ళ మ
 షయ క
ఆ ల వ బం ౼ ంచ . ...................................... 5

ంచ ం౼ మణ ళ మ ........................................... 25

చ ౼ ర ంగ ః ........................................................................... 49

త క హత ........................................................................... 54

ల ఖర ల - నఆ ర ల ... 60

ఆ ల ల భగవ ............................................. 68

ఆ ల ల ల క ణ ..................................................... 73

ంక శ టం ........................................................... 79

భ ల షం ఎ గ ......................................................... 83

భగవం న ఏ ధం సమ ం ఆ ం ? ......................... 85

భగవ ణదర ణమ మ (సహ మ ష భవ ).............................. 87

4
 ం క స క

ఆ ల వ బం ౼ ంచ .
భగవ ం అ క న ంచ ం పబ న అ ల
అ తమ వ బం ల ఎక క డ ఏ ఏ ధం ం , ఆ
ష కం అక డక డ ం యత ం ఇ .

ం , ద రం ద బం న ప ం ,

ழி వ బం ల గమ ం.

1. ంచ ం పంచసం ర య న . ఈశ ర
సం త 21 వ అ యం 284వ కం ౼
“ పః ం ః త మ మం గశ పంచమః”
అ అం ప సం రం, ం సం రం, మసం రం,
మం సం రం, గ సం రం అ ఐ న సం ల
న .

పసం రం అం ౼ ం ల శంఖచ ంఛ ల
ందడం.

ప ం వ బంధం ౼

“ న ం డ ழி క చక ర ,
ఒ ఆ ”
( కం ,అ కం ఎ వ ం ఎ
వల ల ం దర ంఛ ల ం న ర ,

ల , తరత వ )అ , ழி
వ దశకం “ఎ ఎ డ ఉ శక ర
5
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ

ఒ றி ం న ం ం ” (న , సంబం ం న
వ ల దర న చ ంఛనం ం , కృప న ఆ రప
ఉ )అ ల ఈ పసం య .

2) ం సం రం౼ శ రం 12 ల 12 భగవ ల
త న ఊర ం ల ధ ంచడం.

తమ బంధం ండవ శతకం గల

డవ దశకం య వన కృ కర ధసం ర సం
మం ం . “ శ ! , య ! , ధ !
!౼౼ ద ! ” అ అం 12 ం ల
ధ ం ట ఏప ం భగ ల మనం ఉచ , ఆ 12
ల , శవ మం ద దర మంవర అ సం ం .
ఇ ం సం చకం.

3) డవ మ సం రం. అం , స ధ ంచడం.
“భగవం న మనం లం” అ , “ఆ న మనం లం” అ
య ధం ఆ భగవం ,ఆ ల ల మనం వడం.
“ జ స ” అ క మన పంచసం ర సమయం మన
ఆ మ . అం వల, మసం రం అం ,
భగవ గవ ర సంబం ం వడం.

తమ బంధం (4౼6) దశకం

“ శవ ంగ , యగ రణ తమ నరక ”

6
 ం క స క
( శ ల సం ఆనం ంచం ఆ
ధం త నర )అ ,
“నం ం ఎ డ ,
నం ం ఎ అ ,
మ క ణ అைழత ,
నం ! రణ త అ నరక ”
(నం , ం అ న ర నట , ఆ ల
ల న . ండ ల ,
య ధ ం న ఆ డల త నర )అ ద న
ల ం .

4) గవ సం రం మం సం రం. అం , మం ప
యడం.

ప ం బంధం
“ నగర నన య న ర య! మన పత !
వం ప ం ”
(ప ల , పట ల అంత చక ట “న
య య “అ మం అ సం ం మన క న భ !
రంద వ భగవం మంగ సనం యం ) అ
ం .

ఇక డ, ఈ రం , వ ల ఆ .
రంద ఆ భవ ౼ అ అంత తృ ప .
త న ఓం , అం , ణ ం ఉచ ఉ . ణవం

7
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
తస ం . ణవం వ ం “న
య య” అ , మం సం నం , “మనం భగవం న
షం. ఆ ంకర ం . అ ఖ న ం” అ
ఏర ం . ఓం ం , వల ం వకం . ణ
“న య య” అ ,అ మ మం ఉచ ంచం ,
అ సం ంచం . భగవ , ం ల డం ” అ అం
మం ప .

5) ఇక, వ , ఐదవ గం. ఇక డ గం అం ,

యజ . భగవం ఆ ధ ప గం. “యజ౼
వ ”అ . ఇక డ వశ మ య ౼అ
అరం.” ద ౽ వత మ ( అ మం పబ
ల క సంబంధం త భగ న మ య వ
ం )అ దం ం క . అం వల, త ం మనం
ధన గం.

ఈ తమ బంధం ఎక డ ?
అం ,

“ అళంద ం ం ,
న ఉ డక ,
ఎ పழ ం ఇం తన ం ,
నణల య ! ర ! డ !” (2౼4) ( ట )
(ఎంత యత ం వ ధం !
య ! శ రం, ం న న రణం య, న న

8
 ం క స క
సన న . నమం ఆట ఒం ం ప ం .
అ ఉన శ రం ఈ పక న ప వ అం క ంచ
. వ య , య
ప ఎంత లబడ ? నం యడం సం త ర !) అ అం
య వన ప న స సమ ంచ ం

ఆ ధం ,

“ ణ గమ ం ఇ ,
ఎ పగ ణ ఇ ఇ ట ”(2౼7౼10)
(సం ంగ, మ , ఎ క వవం మం సనల దజ అ క
ల వ , కృ అలంక ంచడం సం “కృ ! !” అ
అం ) ల సమ ంచ ం .ఇ న ఉప ల
అ ఒక ల ణం. ఈ ధం గం అ ఐదవ సం రం
ంపబ ం .

ఈ ధం , తమ ల ంచ సం
క న పంచ సం ల అ సం ం .

2) య క బంధం గమనబ ఈ
ధన య అ సం ం .

ప ధన భగ న ఆ ఆస ల
సమ క .

9
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
1) , ద ఆసనం మం సనం. మనం ధన
క ంచమ భగవం ఆ ం , సమ ం ఆసనం, ఇ . “ మ

ழ ” అ 23వ రం ఆ ం ,

“ య య ం శన ం , వంద య ఆ
అ ” అ అనడం ఈ మం సనం సమ ంపబ ం .

2) ండవ సనం. మంజ సమ ంచడం. ఇ 26వ

రం య యబ ం .

“ ! మ వ ! రழி , వనగ
ం వన ”

(భక కల ! మ వ ! ర ర నం సం
సం ద అ ం మ ఏ ?అ అ నట )ఇ ఈ
ఆసనం సమ ంపబ ం .

3) డవ అలం సనం. ఈ ఆసనం

“ఉంద ప ం శ న ,

క ప న క, డగ వ డగ
ఎన య ప కల మ ఆ ఉ ” (27)

( ం , వల ం ం స నం ఏమం ,
కమం ం ట చక జ ల , వల ల , క భర ల
దకట ల ,ఈ ధం ఉం అ క ఆభర ల క
అలంక ం ం .వ ల ధ )అ రం పబ ం .

లవ ఆసనం సనం. ఇ అక డ

10
 ం క స క

“అద డ ழ వழி ర
ఇ ం , కఱ క న ఉ ”

(ఆ త త, య న ం కనబడ ం ఆవ ం ట
, ఆ అర ం వర
ట ఉండ , ఓ ల ంట అర ల , కల
)అ ంపబ ం .

ఐదవ నర ం సనం. ఈ ఆసనం మనం భగ న

మంగ సనం , మనం యవల న పన .ఇ

“ఎ ைற ఏேழ ఱ ఉంద ఉ ேறா

, ఉన , మ ைற న మంగ ”

(29)

(ఎప ఏ జన ల ఎం సంబం క న రం
గల . . న కల అ
ం )అ ం .

6) వ పర ం సనం. ఈ ఆసనం భగవ ధన

అ ం . శయ ం ట “ ధ ! ధ ! అ ధవ
ఉచ ంచడం అల క . ఈ ఆసనం ఈ బంధం వ
రం “వంగ క డ క ం ధవ శవ ” అ ధవ
ఉచ ంచడం ఈ ఆసనం ంపబ ం .

ఈ ధం బంధం భగవం ఆ ధన
ఆ ఆస ల ఆ ల ం ం .

11
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
భగ అ న ల క ఉం డ ంచ
ం ఉన . ష న సం త భగ స యం “మమ
ః పం ః ంత ర ః, ప హ శ భ యం
సర ,అ వ రశ త ద ః కృ ః, ఇ వం పంచ
ః ం ంత జ ః” ( ఐ ఉం ౼
అ ంతం తలస అ న ం త ం కల . పరం,
హం, భవం, అంద హృద ల వ , య ం
అంత , ఆ ధం , దయ క న ష క న
అ వ రం౼ అ ఈ ధం ఐ న ల క ఉం న
)ఈ ష య .

పర పం ంఠం , హ పం ఉం ం .
భవ మకృ అవ ర . అంత అం , ల
హృదయ ల ఎల ఉం , య ం పం. అ పం
అ ల ల , మం ల , గృ ల ఆకృ ల ం
ఉం పం.

ఈ ఐ ల న ల బంధం
ద ఐ ల ం న ౼అ దల నం.

భగవం పర పం బంధం ద రం “
యణ నమ ప త ” ( మ య మన
అ )అ ంపబ ం .

12
 ం క స క
హ పం ండవ రం “ ఱ డ న
పరమ ” ( లస ం ఆ శయ ం ఉం పర త)అ
ంపబ ం .

డవ భవ ప న అవ ర పం. ఇ డవ రం
“ఓం ఉలగళంద ఉతమ ”( ద , ల న ఉత )అ
అం వ ంచడం య యబ ం .

గవ పం అంత పం. వ న అంత ఉం

భగవం పం “ ఆழி మைழ క !ఒ కర ” (గం ర న

వ హ డ న ! ం ం సం పవ ) అ
గవ రం ంపబ ం .

వ అ వ రం. ఇ ఐదవ రం “ య మ వడ
మ ంద ” (ఆశ ర కర న లల , ర న క న,
ఉతర రతం ఉం మ నగరం ఉం వ ) అ ఉతరమ
ం ఉం అ పం ంపబ ం .

ఈ ధం పర పంచక చన చ న .

3) ఇ ల ఖ ళ ల బం
గమ ం. అం ంచ క న పంచ ల య ంపబ ం .
నం ఐ , ఈ ఐ ల ఐ
భగవం ఆ ం మం ఇ .

ద లం అ గమన లం అ పబ న ఈ
సమయం నం . సం వందనం, జపం ద న ర ంచడం

13
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
జ ం . ండవ ఉ న లం. భగవ ధన ఆవశ క న
ప న రం, చందనం, , పం, పం, ఫ , దం ద న
ల భ ర కం క ం వడం. డవ ఇజ . ఇ
త త యబ . భగవం న ఆ ధన లం, ఇ .
లవ యం. , ఇ , , అ ల వ
బం , ల ద న అధ యనం ,
అ ల స ంచడం. ఐదవ గం. ఇ యంసమయం
సం వంద నంతరం యబ . భగవం ం , ఆ క ణ
భ ందడ ఇ .

ఈ ధం ఈ ఐ ల భగవం ం ల
ంచ ం వరం న . ఈ అ స ం
పంచ ల ప య అ . ల ఖర తమ
బంధం ద దశకం 7వ రం

“మఱ క మన ழி వంజ றி ఐ ల కళడ

ఇడ ర న ఱం , ఇ “

( న పం జ ం మన స సన ప దం ,
వంచన స న ం , ర న ఐ ఇం ల
క న ష ల ఆసకం ం ఉం యం ం ,
ః క ం కనకర ల , అ గమ ఐ
ల భగవం ం , అ అ న, న న

14
 ం క స క
ంచ సం యం రం ల ఉం భ ) అ
ం .

4) ఇ , మழி ంచ క న ఒక
అ ం.

డం అనబ ంభ ణ వ అక డ ఉం

ఆ వ అ క న ం .అ ఆ
చ ంద తం బంధం (61) ఈ ధం అ .
“నడంద గ ంద ? న ంగ ల న ,
ఇడంద ంగ ? లం వ ర ,
కడంద పరంద క డం ,
డంద ఎ ం ழி శ !”
( ంగ ం అడం ఉం ద ద ండల ద న
గం ం వ ర న ల కల నద రం న
ఉం ంభ ణ ం శయ ం ఉం ౼ ల న
చర ల నం వల ? భయప న మ వ హ
ధ ం , అండ ం వ న
మప నం వల ? శ ! స నం . శయన
త మంగళం)

ఈ ధం అన , అక డ ఉం ప న
స శం ం వ .“ ! శయన ంద ఏ భంగం
క గ డ . ఆ ధం ఉం ” అ ఆ అన , ఆ

15
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
ధం , ఆ ల ట మ ఉ న స శం ఈ
ం ఉ .

ఆ ఈ ధం ంభ ణం ం స నం
ప మ ఎం అ ? ఇక డ ఒక షం ఉన . ఈ ం భగవం
ఆ ధ రం ంచ గ ం న శ సం త అ స ం
యబ న .

ఈ సం త లవ అ యం ప ండవ కం భగ
ల ఉ ం ప , “ ఒక న ఆ హన , ఒక భ
న ఆ ం నట ,ఆ ఏ ఒక
ం ంచవ .
“అహం త ంబ శ భ ష ధకః,
త సహ భ సం హ అ ”
(భ ఏ ంబం న ష ఆ , ఆ ంబం
కల ఆ ం ఉం , ఆ భ ఇ ల అ అ ం డ
ఉం . ఈ షయం ఏ సం హం అక ర )అ అ .

అ స ం ఆ ఇక డ ఉం స నం ప మ
ం . భగవం , శ సం త ప న ట
సవం ,ఆ న .

5) ఇ ండర ఆ ల బంధం ఒక
రం చ ం ంచ గమ ం.

ంచ గ సంబం ం న త త సం త 16వ
అ యం భగవ యణ భవం ఈ ధం పబ ం .
16
 ం క స క
“ ౽ స కృత కః ,
స వం ద శరణం య
షం తజం ం పర త నః”
(ఇంత ం డ వరన క న , న డ ప ల
, న మ త త అత ఆ న
మ య ప ప ర కం ఆ ం నట ,ఆ వ ,
భగవం సంబంధం క వం త షం .)
అ ం .

ఒక భగవం ఆ ం నట , అత రం ఎ
ల న , ఎంత న ల క న , వ
కృత స , ఆ భగవం సంబంధ వం త అంత ం అత
ఉం అ ం . అత పరమప గల ౼ అ
న .

ఇ అ బంధం ండర ఆ ఈ
ం రం అ సం ం .

మ ర! ం కழ ,
మ య మనత ల గ ఎ ,
ఱ ఈ య నయ
అ ప యన అరంగ నగ !” (40)
(ల , వత ం అ మచ వ ఃసలం క న !
భ ల సం రంగమ నగరం త సం ! ఈ ల న
ఉం వ ల భయప జం ట ఆ ల
వ ం , అ ద ం , ఈ ధం సం ం న న ల
17
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
క న , ప పం తమ మన ఉ యం ం ట
, ప ం౼ అ దృఢ న న క క న , ర న
లఫ ఏ ం అ భ ంచ .)

ఈ రం న ం న ంచ ణం అరం
అ సం ంపబ న షయం స షం క .

ఇ , ద రం అ ద సహ ం ఉ హరణ .

ఇ య ழி అ ండవ ఆ రం ఒక ఉ హరణ
గమ ం.

ఈ బంధం ఒక దశకం (1౼9) ంక శ స

మం మన శర గ . ఈ శర గ అ ధ
సం వచన రం యడం షం.

ఆ సం త మనం శర గ రం ఈ ధం పబ ం .
“అహ మస ప ల ౽ ంచ ౽గ ః,
త య భ ర మ ః,
శర గ ౽ జ ”
(“ అప ల ఆలయ ఉ . న ర ం ణం
ఏ డ . తప ఇం క గ ఏ డ . ఉ యం
”అ ర రక న అ య శర గ అ పబ న . ఆ
శర గ ఈల స నఈ షయం ంపబ ).

ఇ మం మం మన ంక శ స ఈ ం
అ సం శర గ .
క మడ మయ ప , ల
18
 ం క స క
ద నరక వ .
ழி ంగడ మ ,ఎ
అ ! వంద ం ,అ ఆ ండ . (1౼9౼2)
( ం ఉం , ద ధ ం టల సమృ ఉం
ంకటపర తం త సం , గజంవ ఉం ఓ !ఈ కం ఎ
సంవత క లవం అంద న క ల క న ల అ
వల అ క న నర ల అ భ ంచవల న ప ల
. ఆ ల తల ధప న ప పం ఇ
చర ల ఆ ం .న క ం ).

ఇక డ “ ద నరక వ .” ( అ క
ల న నర ల ల ) అ “అహ
మస ప లయః” అ అ అ సం న .

అ ఏం ?”త య భ ర మ ః,
శర గ ౽ జ ”అ న భగవం
ల శర గ క . ఆ ధం , ఆ “వంద ం ,
అ ఆ ండ ” అ అం ంక శ చర ల శర గ
.

ఇ , ఇయ అ డవ ఆ రం ం ఉ హరణల
గమ ం.

ద తమ బం ల అ తం ంచ
ల అ సం ం .

ంచ సంబం ం న తం ం
19
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
“న పం న న సద ,
త భ ంత ం శ ”
(భగవ ! త స ప సం , వ మంగళ హం
సం . స న ంఠం సం , ఆ సం .
ఇ అ భ ల సం ఉ . అ నప ,
ధ ం న డ భ ల త .) అ ం . అం వల
భగవం క ం పం భ ల అ మ రం క .

ఈఅ స తన ద అం బంధం
“తమ గంద ఎ వ అ వ ,
తమ గంద ఎ మత ౼ తమ గం
ఎవ ణ ం ఇ ప
అవ ణ ఆழி .” (44)
( దర న చ ధ ం న తన భ ఏ
ఇషపడ , ఆ క . అం క, తన ఏ
ఇషపడ ,ఆ ం . తన ఏ ం
రంతరం తన , అత ఆ ఆ ధం అ .) అ రం
అ సం ం .

ంచ ం న ల తం ం ల భ ఈ
ధం న
“ల సహ హృ శః ణ ప ,
ర కః సర ం ం ౽ చ య ”
(క స అ నల ఉం య
ర అ ం ల , ం ల ంపబ )

20
 ం క స క
అం వల, “ల స న య ర ”అ సర ంత రం.
ఇ ంచ త న అరం.

డవ వం బంధం వ రం

“ నమ శక ర ,త ழா
వర యం ౼ న
నమ ఇ వ మ క
నమ ”(100)
( దర నచ ధ ం న , చల ల ల ం
పర తంవం వ కల నస శ సం న, ఘం అమ
ఉం వ న , ందర న మర వ ల న
ల క న , ం న మర ల త సం న
అ న మ ల మన ఎల ష ర ర
అ న ) అ అ సం ం . ఈ అర భ ర ం
“ వ ” (ల సంబంధం ల పర వం
అ ంచకం ) అ గ వం బంధం అ .

ఇక, వ సహ ం అ న ழி బంధం గమ ం.

న ల ழி బం రశర గ అ .
ఆ బంధం ప ట శర గ త ం . ంభ ణ

వ శం ఉం ఆ వ అ అ స ఆ ,
అ ధ సం త శర గ పబ న శర గ . ఆ

21
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
సం త ఎ అం క న శర గ ప బ ం ,అ అం ల
శర గ . ఆ సం త శర గ ౼
“ఆ ల స సంకల ః ల స వరన ,
ర ష సః ప త వరణం త ,
ఆత ప ర ష శర గ ః”
1) భగవం ర ణ య అ లం ం ల
సంక ంచడం, 2) లం వ ంచ డ యడం, 3)
“భగవం తప క ర ” అ ప క ఉండడం, 4)
భగవం ర వ ంచడం, 5) తన ర ణ భగవం స
సమ ంచడం, 6) తన ర ం ఏ తన వద ద ంచడం ౼అ
ఈ ధం శర గ ఆ అం ల క న )అ ఆ అం ల క న
పబ ం .

ఈఆ అం ల ఉం ట న తమ శర గ

ఆ వ స .

1) ఆ ల సంకల ం, అం ౼ ఎవ షయం శర గ
యబ న , అత మన అ లం వ ం ల
సంక ం వడం. శరణ మన అ లం వ ంచడం. శర
మన సం షం క ంచక , అత ర ం క .

భగవం న సం షం క ం షయం ఏ ?అ అం , ఆ భ ల
,అత యం ఉం ం . అం వల ఆ ఈ దశకం
శర గ ట ,

“ కழா డం డం ! !” అ ,
22
 ం క స క

“ క మ క డం ”

అ అం భగవద ల ం . ఇక డ “ మ క ”
అం వలం మ , భగవద అ మ . ఈ ధం
భగవం న ఆనందం క ం గవత రన ఆ .

2) ండవ ల వరనం. భగవం న ఇషం ల

యడం ం వ ంచడం. భగవం న నచ షయం ఏ ? అం , తన
భ ల ం , ఇతర ల పడడ . ఈ అం ఆ
ఈ దశకం “ఎ ? క క ?ఎ ఎ ?
ఉ ల వ ఒ ం ”(5౼8౼3) అ అం ,
“ఎ చర ల శర గ ,అ ఇక న .
ఇం క శర డ , న ర ం వ యత ం య ”౼ అ
అనడం ల వరనం అ అం ఆచ ం .

3) డవ ౼ భగవం తప క ర ౼అ క
ఉండడం. ఆ “ వ ఎ

,౼౼౼ఉన ట అ ఇ ఉழ !” అ అం
“ ఆ ం న త త ఇం ధపడ ! న
తప క ర ” అ అనడం మ క ం .

4) లవ పృత వరణం. భగ ర వ ంచడం.

“తళ ఉడ ఎన శ ం ం ,ఇ ఉన ఒ ంగ
”(5౼8౼8) అ ంచడం ఆచ ం .

23
 ఆ ల వ బం ౼ ంచ
5) త త, ఐదవ ఆత పం. మన ర ణ భగవం
స సమ ంచడం. ఆరంభం “ఆ వ !” అ అనడం అ
ఆచ ం . “ఆ వ ! అ డల ల , అ ం
క య ఉ న !” అ అం ద ం న ంట త
సర స సమ ం న ష న ం . “శ రం, వ ,
నం” అన సమసం సమ ం ౼అ అ .
6) వ అంగం ర ణ ం. “ న తప కగ ఏ
” ౼అ య యడం. ఆ “క న ,
క ழி , క క మ றி ” ( ,
రక , కర ఎవ క న డ ౼అ పనం
యడం ఆచ ం . ఈ అ “త ర ర ః
మ ః? త ర ర ః మ ః” అ అం అ సం ం .
ఈ ధం అ ధ సం త న రం షడంగ రక న

శర గ ఈ దశకం ంభ ణ ం ల ఉం ఆ వ
స ఆ ఆచ ం .
ఈ ధం గమ ం న , ఆ వలం
ల పం క ంచ , ంచ గమ త ల
తమ ల పం ౼అ షయం స షమ న .
ఇక డ వలం సం హం ంచబ ం . ఇం
ఉ హరణ మన వ వ బం ల ,
అ ం న ల ప ప చ . దల స
యవల ఉన .స .

*****
24
 ం క స క

ంచ ం౼ మణ ళ మ
షవ సం యం పరమ క న . ఇ ఈ .
అ న వ న సత ం యం.ఇ ఎవ త సృ ం
వ ంప న . స , అ ల వ బం ,
ల ద న ఈ సత ం ం
.ఇ వం ల ంచ గమం ఒక .

ఆగమం అ ప అ ఏ ధం ర ం ?అ ఇక డ ఒక శ .
ఆగమ శ ఇత ఏ ధం అ ర ం ? స ఏ ధం
అ ర ం ? స అ న ఆగమం అం ఏ ? అ ష
మణ ళ మ అ తం ం .

క ణ అ ణ భ ం న భగవ .
భ పం ంచడం సం వ ం న బంధ ఆ ద అ ం న
ఇ శ త బంధం. అం ఒక రం ఈ ధం ఉన .
మ ర ఆగమ య * అవ .
ఇ ర త • ఉల ఙ ** త ఈ య
అ ర ఎ ఉ క త • అరఙ ఎ
ర ఎ ఇ శ క య .
సం రబంధ అ న అ నం అం స కృత ,
వ త న ఆగ ణం అవలం ం , దం ప
ద న పరత పనం సం అ క ఉపప ల క ం
న న అ ల అ నం అంత ంచ , ఆ రణం త కం
న ం న . ఆ కం అ నమ అంధ రం ట తమ

25
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
గల ఆ తర ణం ద న ల ణస ల క న తమ క ణ వ ం ,
“సకల ల రంగ ”అ అ ఉప ం .
ఈ ధం ఈ అ మన వ కం న భగవ పరమ
!

ఆగమ ల , ల ఇత అంద
ఏ ల పబ నఅ అ ణ న వ ,
అం వల ఈ కం దం త ంపబ న “ మ యణ
పరతత ం, అత ఉ యం, అత ంకర ఉ యం” అ స
య క కం న ం న , భగవ అవత ం ,
ఇత ఆగ ఏ జ న, లఅ అ ణ న ఆగ
వ , “ మ యణ సకల ల ” అ ం య
ంచ గమ జ న ఆగమమ ం . అ వం
మ ప న ప ౼ అ
రం త ర ం౼అ మణ ళ మ ఈ
వరణ అ ం .

వల, ఆగమప స న అరం ంచ గమ తప , న

ఏ ఆగ వ ం న మణ ళ
మ నట న .

భగవ షం యం ండవ
దం ఉత త సంభ కరణం ంచ గమ ణ
ర కం ం . రంగం రంగ లయం
ర లం అ స ంపబ వ న ంచ గ ధ ప
26
 ం క స క
య ల ప షం . ద అనబ యణ రం
యణ అ ష ం , ఆ ఆలయం
ంచ గమ రం ఆ ధ జ ఏ . అంత
ం భగవ ఆగమ ణం అ ంథం
ంచ గమ ం . ంత
ంచ ర అ ంథం ంచ గమ ం .
ఈ ధం మన అంద ఆద ం , అ స వ ,
ద ం అ ల న అ న ంచ గ ం న ప
సం తల అ ల మన తమ న ం ల , తమ
స తం ం ల ం న నం రం క ం . తం, మన
ర పరంపర వ న మణ ళ మ తమ ం ల
ంచ గమ ల క ం న ష క యం
గమ ం.

మణ ళ మ రంగం పలవ యమఠం

వ ం ట , తమ షవ ఏ ధం ంథ ల
అ ం , మన య ం వణ వం అ చ
ంథం య న . మణ ళ మ అవత ంచ
ం లం రంగ ంతం జ న ల దండ
ల ం అ కం పమ . ం ల
దగం న చ న . ంచ న ం ల
స క ం ర ం య వరవర ల ఆ న ల

అ ழி రం ం . ఆ య మణ ళ
27
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
మ న ం న య ం వణ వం న .
ఆ ధం ల ం ల క ం ర ంచడ క, ఉం
ప ల తమ న ం ల ఉ హ ం .
ర ం ల ల పం అ ం ట ఆ
ం ల ం ప ల ఉటం ం వ ం . ఆ ధం
వరవర య ం , క ం సం ం న ం ల
ంచ గమ ం ఉ .

ఆ ంచ సం తల ం వరవర ఎ
ల తమ ఉప ల , ం ల ం ౼అ
య ం వణ వం న . షం ఏమం , థ ల ం
ఆరం ం , మ ంత ల వర ఉం లం అవత ం న,
లభ మ న ర ం ల అ అవ ం ,
ల ం న మణ ళ మ ఒక . అం వల, ఈ
ం ల వ కం అ న లంద హృద ల ఆక ం ,
సంశయ పర య ర తం ం ,అ ం న ఒక .

ఈ ధం ప ర ం ల ల ఆ రం ,
మణ ళ మ ంథ ల అ ం
య వణ వం ,
“ స శ తం ః ంచ తః,
ం బంధౄ ం దర య కకంఠ ,
లం ర చ చ ణః,
యః ద సస స పం రహ ”

28
 ం క స క
( ద ల ,మ సృ ద నసృ ల , యణం
ద న ఇ ల , ంత ల , ంచ ల
ంథకర న ల ఏ య ,,సమ న
మణ ళ మ వచన షణ ల , ల
య ధం ఆత స ప స షం య ,
ఆనం ంప ) అ అన . వల మణ ళ మ
ల ,సృ ల , ం ల
, ంచ గమ ల అ తమ
ల అ ం ర న . రంగ లయం గ డ
మంటపం ఈ ప రప ల పం
అ ం ట 9 న యల ఆ ల
అ ం న య ం వణ వం న . య,
ష య, త య, ష య, యణ
య, మ రత య, ణ య, మ గవత య
ంచ య అ ఈ న యల తమ
ల అ ం . ప ర, ర,మ ర,, వ ం ర
ల వ , శబరస, అరరస వర ల అ తం వరణ
అ ం .

మణ ళ మ తమ ం ల ం న
ంచ గమ ం ల ప ం న , మన
నంతవర 18 న ంచ గమ సం తల క ం న
క ం . మన ల ఏఆ ఇ ంచ గమ

29
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
ం ల ం న క ంచ . ఇం వల వరవర ల
ంచ గమం పట ఉం ఆదరం, కత ఎ వం మనం
గమ ంచవ . ఆ సం త ఏ ? అం , షసం త, హ ం
సం త,ల తం ం, అ ధ సం త, జయసం త,పరమసం త,
ద సం త, ష నసం త భర జసం త, సన ర సం త, నక
సం త, శ ప సం త, త సం త, భరత అ ం న ష న
సం త, త త సం త, జ ఖ సం త, ఈశ ర సం త అ ద
18 సం తల ం వంద ల తమ ం ల ఉ హ ం .

వచన షణ వ ంథ నం నం ఒక ట
మణ ళ మ , ంచ సం త ఎ ?అ ష
ం , మన య . ంచ గమం ఎ సం త
ఉ ,ఆ ష మనం ం క . వచన షణ
వ ంథ నం 392 వ ం ల
“భగవం తన క నక ణ అ ”అ ష
య యడం సం భగవం క ష ర ,
“య ష ః ం ”ఇ ఆరం ం , మం భగవ ం
పబ ం ”అ ,ఇ ంచ గమం ప బ ంద అ .ఈ
ంచడం ఆరం ం న వరవర ౼” ఈ క
ష ర మం ం ఎక డ పబ ం ? అ అం , బ
ప ౼ “య ష ః ం ” ఇ ఆరం ం
భగవ ం 108 సం తల పం క ఉన . ఒక క
అ ధ సం త. “పంచ స కృత స వ యణః స య ”

30
 ం క స క
(సమస న ంచ ఆ వక స యం మ య )అ
ఈ ఆగ అంత ఆ వక భగవం ఉన ప ,ఆ సం తల
సంబం ం అ ంతర వక ఉ క . ఈ సం త వక
అ అ క న ఈశ క క, ఇ “ఆ ధ సం త “
అ వ వహ ంపబ న . ఆ సం త 14వ అ యం ఈ షయం
పబ ం ” అ స షం ఈ ఆ వక ఎవ , ఈ ం ఎ
సం త ఉ , ఆ సం తల ఆ వ గల
ఏ , భగవం క ష ర మం ఆ సం త ఎక డ
పబ ం వ ం .ఇ , శద మ ఒక ఉ హరణం.

ఈ ధం వరవర న ం న అ క సం తల ,
సం తల ం ం , ఏ ల
వరవర ఏ ఏ సంద ల ఉ హ ం ం ం గమ ం.

వరవర అ ం న న ం ల న న
ప అనబ మం ర ం నం, వచన
షణ ంథ నం, తత య ంథ నం, ఆ ర హృదయ

ంథ నం. ఇ క ழி బంధ నం,

న ర య బం ల ర అ .ఇ క, య ప అ
వబ ధన ం ర ం .
అ ళ ఎం అ ఆ
భగవ ల సమ , .
ం త ం కల .ప అ ల న, న ష ల న రం
అ న బంధం 40 ల పం అ ం .

31
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
వరవర అంద న అ ,ప ల
వ ం ట ంచ సం తల ం ప ల
ఉ హ ంచడం ఆ ల పబ న ష ల లం
భగవ అ ష ం .
ఉ హరణ , ం , ఆ బంధం 31వ
గమ ం.
ద ఉ ంద
మ ద వ ౼
శర గ తంద త వ అర మ
“ఏ షం శర గ తన ఉప ం నఆ చర
ర కం” అ షయం ౼ ల తన పల ఇ న
య ర న, ఏ షం మ సృ ద న ం అరం.
వరవర ఈ ం , వర , “ ఆ ం న
ఆ చరణ ర కం” అ అరం క సం త పబ ంద
వ ,
“ వ పరం హ వప గ ః,
వప వ పరం ధన ,
వ పరః వ ప యణ ,
య త ప ౽ త త ః,
అర య శ వంద .శ ర య శ సర ,
జ న ద భ దభ ర ,
ఉ య న త వ శరణం ,
ఇ స సర శ త ,
ఏవం ద ప రం వ ”

32
 ం క స క
( పర హ , ప ఉ యం, ప ద,
ప సంపద, ప మ రథం, ప ప ం, భగవం
ఉప అం వల ఆ భగవం కం
ప . అం వల ఆ స అ ం , నమస ం , సం రనం
, ం , జ ం , భ నమస ం ,
ం . ఉ యం, ఉ యం ఆ శర ం . ఈ షయం
అ ల , అ ల సమ త న . అం వల అ న
ద ఉప ం న ఆ ఈ ధం ం ) అ
త తతం ం ద య సంగం , ఆ ద యమం ఉప ం న
ఆ భవం భగవం అ ంపబ ం క ” అ అ .

ఈ బంధం ద ర ంచ గ ం న సన ర
సం త ఒక ఆ రం అ ంపబ ంద
వరవర తమ నం య . ఆ రం ఈ ధం
ఉన .
ఊన ఉడ కమ ళన
గ ం య ౼
ప క ప ற
న .
“ ంస ర న హమ ర ల డ , అంద న మర
తన స నం క నల క వల వ న
చర ల అ భ ం ” అ ఆశ క న , పం తన
ంద పం వ , కం ఉం ప ప ల

33
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
సంబం ,ఆశ , భగవం చరన ల శర గ
ధం అ యత ం లడమ ఆర ప క ం .

ఈ రం “ప ற ” అ
ంపబ న ఆర ప స వ ం సందర ం వరవర
“య ప నన ః శ కః స ,
నత రతః తః ప స భ ”
(పర త సంబంధం , స ంచ ధం అ న
అన పక ల సృ ం , ఆ ఆ భగవం సమ ం
ఎ , అ అ ఆర ప అ పబ న ) అ
సన ర సం త అర ఆర ప ఉ హ ం .

“ న ” (ఆర ప క క, ఆలస ం ం
ఇ ం )అ ణం పంచ ం ౼
“ఆ ఫల సకృ వ కృ హ ,
దృ మ జం ం ంతర ”
(ఒక యబ న ఈ ప , ఆ న ంట ఫ
ఇ ం . దృప ప ల ఆ హం వ క హం క గ
స యప ం )అ ఉ హ ం .

ఇ , లవ ర గమ ం.

మ ெறா ఎ దవ య
ఉ ற ఎ ఉళ ం ౼ ற
றி ళ
అ నతవ

34
 ం క స క
భగవం ంకర ం కం ఇం క ష జనం
ంచ ం , ల “ ఇ స త న ” అ
మన స షం , , మనం ం న ఈ ప న
ప ం కం ఇం క ప ప ం ఉన ? క ” అ ం
త ల అ న ప ఉం .

ఇ భగవ క ంక పరమ పం తల భ
య న . పర ం ఉం భగవం ంకర ం కం
క పరమ జనం ంచ క . అ వం
మ పరమప న , కం ప అ క
ర పరమపదం భగవం న త త
౼అ ఈ ష ౼
“ హ ! భగవ స క ర స ,
థయః ః ంఠ ”
అ ఒక ంచ ఇక డ వరవర
ఉ హ ం .

ఇ ఇం క ర గమ ం.

“త న య మ ெறா
అన ఉగం ట అ ౼ ఱ
ழாయలంగ
ండ ”
సన ం క న ల క అలంక ంపబ న, వ ం
నల ఘంవం కల న, భక కల భగవం క ,

35
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
బం వ ఆశపడద న చర తప , క పం అ
ంద భ కల అ ం ఆనందం సమ ం న , అన వ
న అ , న బం మయం ఉం పర తంవ ప
ం , భగ క .

భగవం చర ల అనన జన న భ క న
దరం సమ ం వం త వ అ , భగవం
ప ం , అం క ం ఈ రం పబ న .

వరవర ఈ ం , వ ఇం పబ న
అరం ంచ గ సంబం ం న ష ర సం త ౼
“భ రణ తం వ భ ,
ర ప భ పహృతం న య కల ”
( భ ల త సమ ంపబ న న అ , అత మ
రణం అ ప అ ం . భ ద వ
సమ ం , అ సం క ంచ ) అ వచనం భగవం
స యం ప న య .

ఇ 28వ ర ం.

శర గ మ ேறாర దన ప றி
అర , అంజ త ౼ రణழிయ
క య క ం పద
టప .
మ రస ం యబ శర గ అ , క
యత ం యబ కర గం, న గం ద న ఉ ల ఒక

36
 ం క స క
ఉ ధనం , ఆ శర గ ర కం ం ం .
అంజ న హ మం “అత బలం న ంచడం సం
ఇం ం న ం ల ” అ వం ఇం క జ ప
ర రం కటడం ఆరం ం న తన శ
ఉపసంహ ం న ం వ , శర గ ష లం అ ం .

ఈ రం ఒక ప రం పబ న . శర గ అ ఉ యం
ంవం . ం ప న అ నప ,, అ ఇం క
అ ం క ,ఆ ధం క ( ధన) స ర క ,ఆ ం తన
శ ంట ఉపసంహ ం ం ం . ఆ ధం , శర గ
కర గ న ఉ ంత ల సంబంధం ఉం , ప య ౼అ
శర గ స పం.. ఆ షయం ఇక డ పబ ం .

వరవర ఈ ం న త త, వర ,
ఇం పబ న ప స పం సన ర సం త పబ న
య ,ఈ ం ల ఉ హ ం .
“ ప ః క ద వం ప న ద ,
సర స ం సర మఫల ,
సకృ న తస సం ర ,
మ ం ంజ యస బంధ ,
య గ సద స ౽ సబంధ ,
త ం మ ం ప ః భ ,
త ంభ ం ం స ౽ ”
( ప అ యం ఫ ంచ , భ ద న
ఉ ల వ , ఈ ఉ యం క స యం ఆవశ కం .ఆ ప

37
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
అ ఉ య అంద అ ళల అ కల ంప ం క . ఎవ ,
ఒక ఈఉ ఆచ అత ఇ సం ర బం ం
ం . “అ ఘ న బంధం ఆంజ బం ంచ
స ం ”అ న క ల నం వల రప ల అత
క . ంట ఆ అ బంధనశ ఆంజ ం . ఆ ధం
“భగవం ర ”అ న క ప ఆచ ం క ,
ప ష లం అ ం . అం వల న క క న ప ం
ఇ ం .)

37 వ ఇ గమ ం.
డం గ
ణ య ౼అ ంద
త య చ ంకఱ బవ ం
ఎ డ .
తన కల సంపద, ణం, శ రం, గృహం, నం, , తన
కృ అ ఇ అ తన అ ం నఆ స ఉ ౼అ
సంకల ం మన అ సమ ల భగవం వ ం సం
గల .

ఆ షయం ఏ ంత న భ క న భవం ఇం
పబ న . తన కల సంపద, ణం, శ రం ద న అ
ఆ ల షం౼ అ ం మన స శ న అ
సమ ల స నం అ ం ౼ అ షయం ఈ రం
పబ న .

38
 ం క స క
ం న వరవర , తమ నం వ
ంచ గ సంబం ం న జయసం త వ హ
అ ం న
“శ రం వస నం సః కర న ,
ర రం ర ద స తరః స తః,
ర రం త నః ంసః కృతజ స మ త నః,
సన ః స ః హృ తస జ ”
(శ రం, ధనం నం, సం, కర , తన కల ,
తన ణం అ అ ఆ స ఉ ౼అ శ ఎవ క
ఉం , అత . న ౼ అ
. ఆ సం తన ం ఉప గప ,
ఆ న మ వ , అం వల ప ఉం
షయం భగవం కల , అత మన ఎల
వ ) అ ఈ ల సం దం అ సం ం ౼అ
య . ఈ పంచ య భ య న . ఈ
షయ సకల ద రం , ఆ ల వ బం ల రం వచన షణ
వ ంథం ర ంపబ ం క .

ఇక వ 38 వ ం.

ర మల మగ న
తన ౼ డ
ఇ ల ద మవ
ఉ వ లఉ .

39
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
ం ఉం మర సం క న ల
వల డ న భగవం స యం నవ ధ ం నఆ ,
తన రవ క న కృప ఈ న ల సం వ ం ఈ కం
అవత ం నం వల, లంద ఆ ఆ ంచడ స
త న .

స ర భ అ క య సందర ం ఈ
రం ఉన . ఆ భగవం అవ ర ప ౼ అ ష
య , ఈ ధం ఉన ం వల అంద స చర ల
ఆ ం , అ సం ంచడ స త న ౼అ ఈఅ
ఈ రం య యడం జ న .

మణ ళ మ ఈ ం , వ
జ ఖ సం త ం ల వచ ఈ రం అ సం దం
అ సం ం ల , ఆ వచ ల ఈ ం ధం
ఉ హ ం .
“ య వః కృ మర మ ంత ,
మ దర స ,
త భ ః సం రభయ ”
(భగ న మ యణ స యం నవ ధ ం ,
సం రం అ స ం ఉం ల ంఅ త ఇ ,
క ణ ఉద . అం వల సం రంపట భయం క న ఆ
షయం భ క ఉం )

40
 ం క స క
ఇ మ న ం ల ం ఉ హరణల
గమ ం.

వరవర అ ం న న ం ల తత య
న ంథం తల క న . ఇ భగవ ల షం
స న న ౼ అ దల వన. అం వల షం అ
వ వ రం ఉన . తమ ం ఉన అ ం న
ల అ తమ ఈ నం వరవర ం .

ఆ ంథం ఈశ ర కరణం , 42వ ం ఈశ రతత స

య ల , “ ఈశ రస పం పరత , హ,
భవ, అంత ,అ వ రం అ ఐ ల ఉం ం ”అ
అ ం . ం వరవర భగవం
ఈ ధం పరత ం ద నఐ ల క ఉం ౼అ ష
ష నసం త నద ప ,ఈ ం ణవచ ల ఆ
సం త ం ఉ హ ం .
“మమ ః పం ంత ర ః,
ప హశ భ యం సర ,
అ వ రశ త ద ః కృ ః,
ఇ వం పంచ ః ం ంత జ ః”
( ఐ ఉం ౼అ ంతం అం
న . ంతల న ద పరం, హం,
భవం, అంద హృద ల వ , య ం అంత , ఆ

41
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
ధం , క ణక న, ష క నఅ వ రం ౼అ ఈ
ధం ఐ న ల క ఉం న )

పర ం ల న ప భగవం ఉ యమ , ఉ యమ
శ ం ఉం .ఆ ధ నన క క న ప ల
పద న , న . ఇ వం ప అన వతల
ఉ ంచవ ?అ ఒక శ .

ం ప వల వ , పర ం న ఉ సన అ
. ఎం కం , భగవం తప , ఇక ఉ యం
ం క క.
“ ః కృషం హ ః తత
ం జ ! సర య ః స ః”
( కృ య రం , అం , ఉ యం , ఉ యం ఎవ
ం అ య ల న అ ) అ
ణం య న .

పర ం ల న ప వ ంత సనం యవ ??
అ శ సంబం ం న ఒ క ఐ హ ం నం అ ల
చ చ ం .ఒ క సందర ం ఒక నం దగర వ ,“
యజ ల ట అ వ ణ ఇం వతల ఆ హన
ఆ ! మ , అ వం , వ ంత ధన ఎం
యమ అం ? ఈ ధం వ ంత ల న తగ షం
ఎం ?” అ అ డట. అ అత ఆఆ “స , శ
న . ం క శ అ ,స నం . అంద

42
 ం క స క
అ ఆ క !మ స నం ఉం అ ఆ ?” అ
అ . అత “ , స ఆ ంచ ”అ అ .
అ నం “ ఏ ? ఎం ఆ ంచ ? అ అ క !” అ
మ ం .అ అత “ నఅ ల ,స నం ఉం అ
ఉన క . అం వల ఆ ంచ . స
ఆ ధ రత క ”అ అ ంట నం “ అ
. భగవం న మ య న , న వతల మధ
అ వం ఉన . అ , ఇం ద న వ ంత అం
ఎవ ? ఆ ల ర ంచడం సం భగవం
అహం ర నఆ ల అ ం ఉం . వ ంత .
అ వం ల ఆ ంచద న . అం వల
వ ంత ల ఆ ంచ .” అ స , అత
ం .

ప వ ంత సన యక వడ , భగవం
వ , ఆ వ ఉ ౼ అ
ష య , తత య ంథం ల ఈశ ర
కరణం 52వ ం “ వ వక స మదగ న ల
భగ ణ అ అహం ర న ల అ ం
ఉండడం త ల ఉ ”అ య .

ఈ వరవర వరం ,
ష నసం త ం ణ ల ఉ హ ం , వ

43
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
ప న ఉ ంచద న ౼అ ం .ఆ ణ వచ
ఈ ధం ఉ .
“అన న వృ య మ ,
చ ఖ భగ సృ తః,
శంక మ ః సం తః,
హ ఖ ఃత దః స వ మ నృ ః,
ంవ స త న తః,
అ ధ ం మద మ నృ ః,
వ ం వక శ శ త వ చ,
ఏవ శ! ర ః,
నః సర ఏ ః ష ,
ఆ ష స రమ త ,
అన సర ఏ ద న మ !,
అహంకృ య వ హ ః”
(ఆ ంచదగ అ న తన అవ ల ఇక డ
భగవం మం . సృ ర ం సం ంపబ న హ ,
ల యడం సం ంపబ న , హ అ క న
, ల వ క ం రం ంపబ న మ అ న
, ంచడం సమ న ర , జమద
న పర , వ ల అ , అ అంద
ఆ వ ల తఅ ంపబ న . ప ! అంద త .
అ న ంపబ న ఆ ంచ డ . అ క న
జ కల ! ఒక ర ం సం తఆ ంపబ . ప నం

44
 ం క స క
క న ! అహం రం ఉం సం ధ
ఉన ం వల, ఆ ంచద న )

ఇంత ఆగ ం , ంచ సంబం ం న సం తరం

ఈ షయం క ంపబ ంద అం ,ఈ ం ల
ఉ హ ం .
“ హ న స సహ కర ర ః,
క యక ల సహ శః,
శ వ ఃత ల ః,
అ ంయ ం వ ః”
( హ, , ర , , ,
పర అ ,క ,ఆ ,క , అ ,
ఇం షశ క నప ఒక ర ం సం ఆ ల ం
క శ త ఆ ంపబ న . ౼ ఇం , అ ద న
వతలవ ం ఇచ గ న పర ం ల త ఆ ంచద న
.)

భగవంత ఖ న భవ ఒ ధం ంచ ల
పబ ?అ ఒక శ . ఈ షయం ం ల న
ఉన న ౼ అ వరవర య , ఈ ం మధ
సమన ం .

ఈశ ర కరణం 53వ ం ల
ం న ష ంశ ద న న పద భవ ల
వ ,

45
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
“ భ ః పద ః ంశశ నవ వ ,
పద నంతః శ మ దనః౼౼౼”
అ ద ఉం అ ధ సం వచ ల భగవం
పద భవ 39 ప బ నప , ఇక డ
ల 36 ప రణం ష న సం త ఆ
ధం ప బడడ న , అం వల ఇక డ ఏ ధ న ధం ద ,
అ ధ సం త ంపబ న ఈ 36
అంతర ం న ఈ సంఖ స ంద , ఆ అవ ఏ ?
అం , క ల ద య పర మ న ఆ వ ల శ క ం ,
ఇక డ ఆ తతః ంచ ం సం తల ఉం ల
మధ చక స నం . ఇక డ అ న
ల ష నసం త అ ణం
అ ం నం వల, ష నసం వచ ల అ ణం
అ ధ సం వచ ల సమన ం ల ం .
వ హవచ ఆగమ యల ఈ 36 భవ ల
ఇవ డం ఇక డ గమ ంచద న . ఇం క, ష నసం త
భగ త ష న ఉప ంపబ న ,
అ ధ సం త ఖం వ ంప యబ న . అం వల ష న
సం త గల ణం ఎ వ౼ అ ం . అ
అ నప ,
,మ కం పబ క .ఆ
ఇక డ ం .

46
 ం క స క
ఈ సందర ం ఇం క అ త న ష మణ ళ
మ తమ నం య . ప తమ శ ల
ఆ ల ద ర ం ల ధ ం , వడం

దం. సం య దం . “ றி ఎ

మల దంగ ” ( ழி౼1౼9౼10) ( ల గం
అమ ఉం , న ం , లవ అంద న చర ల తల )అ
ఆ ం . ఈ మం ంచ గమ
రం అ ంపబ న వరవర ఇక డ ఈ ం
ష నసం వచ ల ఉ హ య .
“ఏతదంతర స ర ంతర స హ ః,
శ దశ చ ల ః,
శ రర స ం ప ంత ”
( హ అ క న, శ ద
ద వర ఉం 12 ర క , ల టం ద పృష గం
వర 12 ట ఉం అ ం న . శ
ర ం , నం టడం సం ఉ ) అ
ద న వచ ల క ం . ల టం ద న ల ల
ఉం , శ ర ర , ం ప ం సం ఉం ౼అ
అ .

అం వల, ఆ న పంచసం ల ట ,
శ రం ఆ ల ఊర ం ల ధ ంప , ఈ

47
 ంచ ం౼ మణ ళ మ
12 మం హ ల ం , న ర ణ క ంచడం అ ఈ
ప నం ంచ గమ లకమ న .

ఈ ధం వరవర ంచ గమ ల ప
సంద ల పరమ ఉ హ ం న ల ణ న ,
శద న . ఇక డ వలం సం హం ంచడం
జ ం . న ఇం ల ం ల మనం
ప చన న స షం గల . స .
మ రమ తృ ం యమ త ,
రంగ త ః త మంగళ .

*****

48
 ం క స క

చ ౼ ర ంగ ః
సహ మ ంమ ర ంతరత న ..
ఉప ంపబ న . ఇం సహ మ
ంత ల ఉన ప ,మ రతం సహ మ న
కల న ం, ర ం ఇం క ౼అ శ యం. ఇ
మ క న ౼అ దలంద రయం, ప అ భవం .

ఈ ప క సం ల ం న ప మహ
ల . అ త సం ణం శంక ల ,
త సం ణం ఆనంద ల ంచ ,
త ం ణం ప శర భట భగవ ణ దర ణం అ
క న, అంద న అ ం . అం ,
సహ మ ం అ భగవం న మ య
స ప ప ణ ల య న ౼ అ
స ణం ం . అం క, ప సంద ల న అ షం
ఉన ప ల అ వం షం ఏ ద ష
ం . ఆ ధ న ఒక సంద గమ ం.

సహ మ ం 108 ఉ . స భగవం
రబ ఉ . ఆ ం వ కం ఈ ధం
ఉన .

“శంఖభృన ంద చ ఙధ గ ధరః,

ర ంగ ర భ ః సర హర ధః”

49
 చ ౼ ర ంగ ః
ఇం 8 ఉ .ఇ అ భగవం భకర ణ సం
శంఖచ ల ధ ం ఉం డ . ఈ
ల “చ , ర ంగ ః” అ ం ఉ . “చ ”అం ,
దర న చ కల ౼ అ అరం, “ర ంగ ః” అం , దర న చ
కల డ అరం. ఈ ధం ఈ ం “భగవం
చ ధ ం ఉం ” అ ఒ అ ఇ న
కనబ న ం న, “ న ష ప డం” అ న షం ఈ
సందర ం ఉన న న మన ం . ,అ వం
షం ఏ ఇక డ ద స ప శర భట తమ నం శదం
. ల తం గమ ,ఈ ష ంచవ .
“చ ”అ ” త దర నః. స భృత ర భట ర ౽
ర త క త ం తం చ మ తథ ” అ వరణ ఇ .
త ర ం ఏమం ౼భగవం ఎల చ ధ ం
ఉం ౼అ . ఈ చ దర నం అ . ఇ
భయంకర న క, భగవం హసం ఒక అలం రం వ ఉం ,
భ క ,భ ల ల ఆనం క ం . భగవం , తన
ం వతల శ న ల, అ ల శ ల ఈ దర న
చ ం ఖం ంచడం వల, ఎ రకం అం
ఉం ం . తన సహజ న జ , క ం అ ల
ఈ దర న చ ం ం ఉం ం అ వం దర న చ తం
ధ ం న , భగ ౼అ ఈ అరం” అ ల
త ర ం.
ఇక, “ర ంగ ః” అ ండవ వరణ అ
భట “య తం ర ంగం చ వ ర ంగ ః. చ త న

50
 ం క స క
స సంబంధః ఉకః, అ స ద తత త న ః” అ
అ ం .ర ంగం అం , రథం క అంగం అ న చ ం, అం ,
దర నం. తన హసం ధ ం న క క భగవం
“ర ంగ ః” అ పబ ఇంత ం ప ంపబ న “చ ” అ
మం “చ కల ” అ అ నప , ఆ
ఆ ఈయన ౼ అ అక డ ప బ ం . ఇక డ,
రంతరం ఈ ఆ ధం భగవం శ ల వ ంచడం సం
దం ఉం పబ ం క క, న అ షం ౼అ ఈ
త ర ం.
అం వల భగవం తన దర న చ ధ ం
ఉం “చ ” అ మం ప ,ఆఆ భగవం ఎల
భ ల ర ణ సం ఉప ంచ దం ఉం స
“ర ంగ ః” అ మం న ద ఏర న .చ క
ఉన ంత ం క . భక ర ణ సం ఉప ం న
క , అ ఉన ం త న జనం ం .చ క ఉం
స శం ఒక , భక ర ణ సం ఉప ంచ ఎల దం
ఉం స శం ఇం క . ఈ ం ఈ ం ల పబ న .
వ ల మనం ద ం న , గ
చ ధ ం ఉం స శం చ ం . ఆ స శం ఏ ధం
ఉం ందం , చ ధ ం ఉం మన క ంచ .
చ , క శ ల ంచ దం ఉం
ధ ం ఉం .
భగవం ల ధ ం ఉం స మన
ఒక తృ క ం . మన ఏ ధ న ఏర ,

51
 చ ౼ ర ంగ ః
ల ంచ త న ఆ ల ధ ం ఉ క .
మనల ర ౼ అ ఒక ర ం క ం .అ , జం ఆటం
ఏర న , భక ర ణసం మం ం స వం
భగవం న ఉన ౼ అ , మన మన క
ం క . మన ర ణ సం మనం బం న ంత
ం ల క . ఆవశ క న ఆ బం ఉప గప క ,
అ ఉన ం త న జనం ం . అంత భగవం క
ఉండడం భ ల మం సం, ర ం సం, నమ కం సం.
భగవం ఈ ధం చ ం ల న స ల
ధ ం ఉం ౼అ ష సహ మ ం న ,
ఆ తమ వ బం ల ఈ రస న అం
అ సం ం . స క ,ఆ .
ద డవ వం వ బంధం 99వ
రం ఈ అం అ భ ం న మనం ద ంచవ .ఆ రం
ఈ ధం ఉన .
టప ఎ ద
అట యకర అ ౼ ట
ద ంజ ంద శక ర
ద నంగ .
తన హసం ధ ం న ఎ ఆ ల ఏ ఓడ ,
ఎల జయ ఉం , అష జ వ ం ం ఉన ,
ఆ మ ఉం బ ష న స న ం ట స న
చ కల న క ద ల మన ప ం.

52
 ం క స క
ఈ రం ం రం వ శం ఉం అష జ వ ం
ంపబ .ఆ “ టప ఎ ద ”౼
తన ఎ ల ఎ ల ధ ం న ,
అం చ ధం ఒక . అత ఏ అపజయం ఎ గ జయ .
ఆ ఇం ఎ వం ?అం , “అ ట ద ంజ
ంద శక ర ” రంమ ఉం బ క న స
న ం ట ం నచ కల .
గ ం రం స ప , ఆ స కం
భగ గం వ , తన చ ం , ఖం ం న
చ ణ దం.
సహ మ ం “చ , ర ంగ ః” అ ల
అ సం ంపబ న స ం , ఈ రం ఆ
ం న“ టప ఎ ద , ద ంజ ంద
శక ర ”అ ం ల య యబ .
భగవం భకర ణ సం చ తన ధ ం ఉం ౼
అ ష “ ట ప ఎ ద ” అ గం
న . ఈ ధం చ ఆ ధ ం ఉన ంత ం
ల క . ఆవశ క న ం స
భగ కల ౼అ ష “ ద ంజ ంద శక ర ”
అ గం న .
అ వం దర న చ ధం మనల ఎల ర ం .
*****

53
 త క హత

త క హత
య క దమ నంగ
క ం ,
ఇ త ల ఇన ,
త క .
( వరవర ల ఉప శ ర న ౼ 72)
( ల , అ న ల
దల ల రస ం , అ ణం ప ,
సష న క ం స ల ఆ ం , అ న ద న ఈ
సం రం ఆనం ం , త ంచం .)
మం ఆ అ ం న య
వ బంధ నం త య ం న ఒక
అ త నఐ హంఇ .
నం య , నం లం అమ ం అ అ ఒక ఆ ర వ
ఉం . చరమదశ శ రం భ ంచ దన క ం
ఏర ం . ఆ దన వల అ భ ఉ .
ఎల భగవ గవ ర ంతన లం గ . అ వశ క న
ఏ ష ం ం . భగవం న ఆచంచల న
కల . ఎంత కషం క , రంఏ ం . “మ సం
అ భ ం న ” అ అనద న . అ వం మ
. ఏ షయం తమ ఎంత కషం క , ఎంత న సమస
ఏర , భగవం షయం రత ప . ఏ సంభ ం ,
అ అం భగవం అ హ ౼అ దృఢ న వన క న .ఆ

54
 ం క స క
ధం భగవం న సడల క న ఉన ప , , వ
లం రకం ధపడవల వ ం .
ఒక ప మ ంచడం సం నం య తమ న
నం కల దగర వ . అమ ం అ శ రం ధ
దన ప న .అ తమ తమ ధ
పక ప , ప ధ ఎంత న ఆ ఇద
. “అంత దృఢ న భ ల భగవం క న
ఇంత కషప !” అ ద మన ధ క ం .
అం , చరమదశ ఇంత ధ ప క ! అ ద
మన రతప .
నం య ఇక ఆగ క అ ,“ ! ఇంత లం ఇంత
ప భగవ ంక న ఇ వం ధక , ఇంక ల
సంగ ఏ ? ఒక భగవం ఉ ం ంచ డ ? ఒక
భగ ఈ మ ం క !” అ అ .
అ అ నం య భగవం ఏ ం
సడల తమ వ కం , మం ఆ అ ం న
య బంధం (3౼6౼9) రం గల “ ళ
వ ళ ” ( మ ల ఏ ం , ల
ఏ !) అ క ఆ అ . భగవ ప హ , ఈ ధం
శ పడవల న !” అ అ రట.
ఈ స నం య ఆశ ర ప . “
ఎంత న క ప పక త క , ఈ ం
ఇ వం స నం వ ం !” అ ం ,ఆఅ తమ న
నం అ .

55
 త క హత
అమ ం అ ప న స నం ప అరం ఇ
ఉన . ఏ య రం , “ ఎం భ భగవం
ఉ .ఈ తల భగవం న ప . భగవం
ఈ లకందర ప .ఈఅ మం ం దట ఉం ణవం
మధ ర న ఉ రం య ఉన . తన ర ప క భర
య దం , ఆ ష ఊ ఉం , క, తన భర ,
ర నట , ఆ ధం ప డం అ ఆ ర ప
ల ఎంత ం సగ . ఇ ఒక షయం. ఇ స
బ ఏర న . ఇక ండవ షయం ఏమం , ప ధ న
త త తన భర నట , అ ఆ భర అవ వహ
అ ం . అం క, కృతం , స తల ప అ న భగవం
కం న ల భరవం . అత సర . ప ,
భగవం స తన క న క న ం నట , అ
భగవం సర జ భంగ క . ఈ ఆత అత షం అ న ,
అత తన ఇష రం ం ! అ క ం , రం
ఉం ! “ అ ఇంత గం ర న స రం అ స నం ఇ
ఉన .
ప భగవం ,ఆ ,మ స ర కం
శర గ ల న . నం య నం ,“
ఏమం ? మర ంచ ఈ దశ ఇ వం
ట ట న , సం ఘన న వబంధం గల
ఊ క క ! మన ఇ “ ళ వ ళ ” అ
మం మన క న !” అ అ .

56
 ం క స క
మం ఆ అ ం న య ఈ రం ఈ
ధం ఉన .
! వణంగ ఆ *ఎ
ళఒ ఉ అగల ఆ ?
! మర ఎ ద ఱ !* య
మ ఆ ! ఆళ వ ఆళ .
పర ల య వం ఆ అ ం న రం, ఇ .
సత త ం అ వబ య అ వ ం ఉం
అ ఉ ం ప న , ఇ . ఈ రం వ
అ ఉటం ం .

దం ధ ం న ! ఏ లవృ ట
ం న ! య అ పర తం ం ఉన !
జ ంత ల ఆ ంచ ం , ఎ
ఆ ం ట న అ ంచక , ఏమం ,
స ల ఒక , షం అ ట ల న వ సలం
న ఆ ంగనం , షం . ఈ ధం న
ప ం నత త, ల ప పడవల న అవసరం
.(భగవం న షం త త ఃఖం అ )అ వం.

“ లకడ భ ల ం స కల ! న
ంచ , క ంచ ౼ అ నప , క సం ఒక అ వ ,
ల న వ వ ఆ ంగనం డ ! ఒక
అ త న ం ధ ం ఉ ఆ ం న న నమ కం
కలగడం సం ఏ లవృ ల ల . సత అ
57
 త క హత
ఉన క .అ న సర డ .అ వం , క న
శం య దం , ఏమ అరం ? ఒక న
ప ఇక ల ం ంచవల న అవసరం !”౼
అ పర ల య భగ అం న .

య య ప ం నట ,అ య క న
సం శయం త ఆ బలప ం . అ ఆ తన
ధ ం న ం లకడ . ఆ ధం ం ,
య ఆ ఆద ంచక , అ క న శం వల ఆ శ రం
కృ ం ం క క, ఆ సన బ , ఆ ధ ం న
. అం వల, తన ధ ం న ం
ఉం లం , భగ తన ప ం ౼ అ పర ల య
న .ఈ వం “ ఆళ వ ఆళ ”అ ధ న .

ఈ , ప ఏ ధ న స క ఉం
న . “భగవం న ఏ ధం , ఆ ధం
” అ శయ అత ఉం . తన ఏ ఘ ం , అ
భగవం అ హఫలం అ ం “ అ ఈ పన ల ఇక డ
అ పర ల య వం ప న వ కం .

అన ర షత ం, అనన శరణత ం, అనన గ త ం, భగవం

సం షం క ఉం స ం ఉండగలగడం, స ంచ క వడం,
భగవం త ర ంపబడడం ౼ అ ఈ ఆ ల స ప ప .
లంద స పం ల ఉన క క, ఈ ఆ
ల అన . , భగవం త
58
 ం క స క
ర ంపబడడం౼ అ ల మం మన వ కం
.

ఆ ల ల త ల , అరం , తమ
ఆచరణ న మహ మన . నం ,
త న అ రం క న క , . ఈ
ష ఇక డ ంపబ న ఐ హ ం ఒక ఉ హరణ. అ వం మన
ల ఆచరణల అ మనం ం , మనం అ స ం ,
మన ల రకం ౼అ ఉ ర న వ బం ల
ం ట , స తం న ం ల అ ం ట మన
ప తమ ం న మహ న ఆ ల
ల ఎ ఐ ల ం . ఈ ధం
ం ఉండక , అ మన వర పరంపర అం ఉం క .

ఈ ధం అ ర న ంతత ల తమ మ ర న ల
అ ం న ఆ ల , ం , ఆచ ం న మన
ల , పరమ న అ ల తరత
మనమందరం , త ం ట తమ ం ల మన
అంద న మ న తల కృతజ ష రణ ం ం.
స .

*****

59
 ల ఖర ల నఆ ర ల

ల ఖర ల
నఆ ర ల
వ ల వ బం ల నం ట , మన
వ బంధ ల , సంస ృత ంత ల మధ
ఉం అర ల ప ట స ణం ం . ఇ ఒక ఎ
అ , సంద ల ం ఆ ల వ బంధం
ల , నఆ ల వ బం ల ఉం ల మధ ఉం
అర ల హృద ం వ ం . ఇ ఆ ల
ఐకంకం ం . ఇ వం అర ల దృ ,
ల ఖ ల ల , న ఆ ల ల మధ ఉం
ల ఇక డ ంచడం జ న .

1) ల ఖర -౼
ల ఖ “ఊ ల ” (4-9) దశకం భగ
“ ” అ అం ఆ ల షయం భగ అవ
ప . ఈ సం ధన ఆ ర ఆంత వ
పరమ న య “అవ ౼ఎ
క ౼ ఎన 'ఎన అ '( - -4-
8-2) ఎ ఆ త షయ ఓర ఎ ణ తవ ” (ల తం
“ వల ఇత ష రల స ంచ ధం ” అ అన ,
“ ఆ య ” అ ప ఆ లపట ప తం అం
ం ఉం ) అ ర ఉ హ ంచడం వల,

60
 ం క స క
ఈ ం ల వ మ ం స షం. ల ఖ ల ఈ ష వం
“ ! !” అ ం సం ధనల స రంవల న .

ఇ ద ల మధ గల ఇం క అ త న వ మం
ంపబ న .

“ప ఉ వ
దన” (4-4-4) అ అం “భగవ సం య
న ,ధ ం వ ం ”అ అ .ఈ
ం య - “ , ధ ం వ ం
క ” అ అం . “అ న త శ మ
కర ” - ఈ త త అ ం
మ ల క - అ వ సృ ఉ న భగ
సంకల ం క క, మ ల కల సకలవ ల ఒ క
అ ం ఉ డ ం . ఘటప ప ల ఒ క
అ ం ఉ డ ఎం చడం ? అ అం , ఆ ల
క ణ న నసం చ రణం త చడం . “త
త చ శ ః జసం , సర ల! రత న వర ,
అ మ స వ త ౽ ”అ అనబ న క !
అం వల ' వ !” అ అనడం. అం , ఇ న
పంవలక , ఇ షం అ న ౼అ వం. ల న ష న
ప ల ఆ ధం షం వడం ఒక సత ర ఉన ద ,
న షం అ న ఏ సత ర నం వల, ర పఫల ఈ
ధం అ ంద పబ న క ! “ ద త గృహ
61
 ల ఖర ల నఆ ర ల
గ , డం షధయ స ః మః పర ం గ ” ( ద ద
అభ ం , తక న ం ఇం వ ,ఆ
ఇం ఉం ప ల -” మనం ఇత షం వడం పరమప
ందగలం క ”– అ సం ) అ , “నష త
ద వ , య నం దత సన ం ం మ ష ృతం కృత ” ( చం
, త , డ న న హ టబడ అన ం
“అ ! ఏం పం క !” అ ఏ ం )అ ధర ం
పబ ం -అ వ ం . రం , వ ం ప బడడం నఅ
వ ల ఉపల ణం.

ఇ వం ల ఖ “తన తర ” (10-5)
( ష ల సం షయ న ఎం ణం ం -) అ
అం అ సం ం .ఇ ల .
2. ల ఖ -ఆ
ఆ ంక శ - “ య తழ శక ర
ఙడవ ” అ అం క దర ఆ ధం క
ఉండ ంక శ న పకం ప న ల ఖ

“ వట డ ழி ఙడ ”( ం , ం ఆ రం గ ఉం
లల క న దర ధ ం న ంక శ ) అ అం
అ సం ం .

అర న , అత స ంచ క
దశర ః ం త వన ప ల ఖ “ !

62
 ం క స క
క య ”అ అ .ఈ ం సం ధనల , ద సం ధనవల “ఇ
అ , అం ,- క వంశం జ ం నం తగ ” అ ,
ండవ సం ధన – “ ప ంద తగ ” అ ం ర
ర ఖ. ఆ వన బంధం 19వ
రం ప “త వమ తకవ ” స
తగ , స తగ ) అ అనడం ఇ వం .. “ తడ
క ” అ ఆ సం ం న ఆ ఈ ం ప ల “
కృ ంచడం స త న ; ష ర ప
స త న -అ అ ”౼ అ ర ఖ.
3. ల ఖ ౼ ణర క
ల ఖ తమ బంధం 4వ దశకం 9వ రం
“ప డ ఉ పవళ ” (గడప ప ఉం , పగడం వం

అధ ద ) అ అ . ఆ ం అ ద
రతం ఆశప , “ప డ ” (గడప ప ఉం ) అ అన ,
ంక శ మన సన , తన ర మంద సం . ఆ

స శం ం ట ఆ ంట “ఉ పవళ ”అ అ .ఈ
ధం ఈ పదం భగ ఆ త హ చకం.

డర ఆ బంధం 35వ రం
“ ఙ !” అ భగ సం ం . ఇ స వ కథనం .

త న షణం. ఆ ం “ న” (త ర ) అ అన ,
భగ మన పట సన మ న . పట క న హం

63
 ల ఖర ల నఆ ర ల
అత పల ఇ డక వడం , అత క అ గంవల రం ల .
ఈ అం ఈ సం ధన న -అ ర ఖ.
4. ల ఖ - మం మన
ల ఖ కృ వ రం ఉ ఖల మబంధన స

అ భ , “ఎழி ” (7-8) ( ం రం) అ అ .

ఈ య “స ఆ ప

స త ౼ ఎ “ఎழி ” “ఎ . జజన ,
అ తన క అ ; అ సర ౼ ఎ మవ ”

(స ృ ంచ ఆశప న ం క !౼ అ రణం “ఎழி

ం ” అ అం “ జజన అక ర అ తన జన
అ , భగవం సర ందగ నట ”౼ అ ం
క !౼ అ ం .

మ మన ఈ వృ ం అ సం - “ఆ

ఒ క றி ఆ క ” (6-7-4)(య అంద న రం
బం ంచ ) అ అ . య “

స క ற ఎ “ఒ క ” ఎ క ” (భగవం
స ృ ంచగ ం ౼అ రణం “ఒ క ” అ అం ర
పవ ”అ ం .

బ ఈ ం ల మం స షం.

“కణవ త మన వழ ”( య -8-1-9),

64
 ం క స క

“కణవ త మన వழ ”( ౼8-2),
“అ ఆ ఎ ”( య 10-8-10), “ఆ క
ఎ ఏమ ”( . . 6-10),
“ వ అ ర క ”( య -11-6-10),
“ వ అ ర క ”( . 8-10)
ఇ శబ గ ఉ .ఇ వం
ద ల ప ల ఉ .

5. ల ఖ ౼న
ణయకలహస వన అత ంతమ రం
అ ం న ద .న “ మడ ” (6-2-0) అ

దశకం , ల ఖ “ఏ మల ழ ” అ 6వ దశకం ఈ
అ భ వ కం . ప , ఒక ం
ఇక డ ఉ హరణ పబ న .

న యణ త అ న వన ప ,
“ న ”అ కృ ఉ ం అ .ఈ త న
-“ న !ఎ , య ఒ రణ
వర ట క .“ ! ఎత వ .
ప కడక ౼ . “ ” ఎన , వర ఱ క డవ “
”ఎ ఎన !-( నం ! అ ఇంత ం నప ,
మ ఆ ట న అం , ఒక ం అ ం ,
స ం ఉం ఉం క ! “ ఏమ ఎంత మం వ
య . వ ం క ం రం ౼ అ అం న .

65
 ల ఖర ల నఆ ర ల
మ నప అక న , “ న క “అం , ఏం
ఏ క !) అ ం .

ల ఖ ణయ ం న ఆ ం ,

“ఎ ைற ఎ మ వ ?” (6-6) అ పల డం
ఇ వం . య - “ఆ వ ఎ .
ఎ , కడక ” (ఎవ వ ? అ య . న

క ం రం )అ వ ంచడం ణం. “ క ழ ”
(1-2-10) (బల న )అ న అం , ఇ అరం ”వ ”
(9–1) అ ల ఖ ల .ఇ వం ఇం ఉ .
6. ల ఖ ౼ మ రక
ల ఖ “ ట ” అ దశకం గవత ష వ కం
య , మ రక తమ బంధం అంత గవత ష
అ సం ం .

7. ల ఖ - గఆ
భగవత ంబంధంవల గ ం న స “ ற

క డ ”అ ల ఖ ప . ఆ ఈ అం “
క కడ ”(19) అ అ ం . ద ల ఇ వం
వ ల క .
8. ల ఖ ౼
భగ వ ఃస , ల ల కల క అం ఈ

ఆ ఇద అ భ ం న అత ంతం రసఘనం. .

66
 ం క స క
“ వ అ ”( ల న పర తం వ ం
ండ వ వన క ంచ ) అ అం ఉప లం ర గ

ర కం ఈ క ం . ల ఖ “ ழா ற
వ ” (2-8) ( ల ల అలంక ం న పర తం
వ ల న వ కల ) అ ఈ క గ . ఈ

వ య “వ క ఱ ழா
మ ఇ ఱ ఉ యవ . “ వ

మ డప ' ఎన క డవ ”( ద దటం
ఉం , అంద న ల ల ఉం , పర తం వ ఉన ప వ

కల . ఈ ధం “ వ
మ డప ౼ క పర తం వ ం ండ వ వన క
ఉండ ౼అ పబ న క ) అ పల డం ద ఒక
ణం.

ఇ వం అంద న శ ర ల ఖ ల ల ,
నఆ ల ల మధ ఉ . సృత త ఇంత
ంచబ ం .

*****

67
 ఆ ల ల భగవ

ఆ ల ల భగవ
న ழி వ బంధం “ గ గ

గ, వ వ ౼౼౼క కం ”
(5౼2౼1) ( గవతసమృ !, గవత సమృ ! గవత సమృ !, బల న
ఆత ల పం అం న ం ం , క న న డం ) అ
అ ం . మన క గం
ల అవ రం జరగ నద , వం త క వల కం
ఏర న అ ంధ రం న ం ంద ఆ జరగ సంగ
ం ౼అ అ .

న ల ఈ దృ ప శర భట
రంగ జసవం ర శతకం ఆరంభం భగవ ల
“ జ ః హ ః భ యం తః, క హల
హ మ హర ” (భ అ యం ం క హలం అ
ం రం త న భగవ జ ర లం
వ )అ ర ం .

ఈ ధం న తమ బంధం ల
వవ , జ రణం ంచ , అంత ం
ఇం క ఆ తమ బంధం ల అవ ,ఆ
అవ రం మల ండ జరగ ఒక సంఘటన అలం క న
ం .

68
 ం క స క
ద అ ం నస , త ,మ
అ , ండవ న ద అ త తమ ండవ
వం బంధం ఒక ట, 74వ రం ంక శ ఉ ం

“ ఇ త న ఇ య , త ழన
” ( , ల ల రం ఉం , డ ష ల ణ న
ర క భగవం చర ం సమ ం .
ప డపం డ , ప డ అ )అ అ .

ప డ పం లమ , న ర క
ల ణ నద , ల ణ ర నద ద అన , ంక శ
ంట “ఆ ! ప డపం లమ అం !ఆ
ష ప ల ప గలమ అం ! ఆ ధం
అ , ఒక చక డ పం , ం “అ అ డట.
ంట ద ఈ ం .

“ మద ழ
ఇ క ఇళ ం ం ౼అ ంద
కలం ంగడ కం ,
కలంద వణ వ .”
ప ఆడ ఏ ఎ ల , ం క ల కల త
ర , దగర ఉం ం , ండం ,
ఆడ ఏ మ ఇ , మదజలం మగ ఏ క న ప
ంక చల క , ఘస నవ న సభగ సం
ండ.

69
 ఆ ల ల భగవ

ఈ రం , మల ండ చ ం , సహజ ద న
మ య స రస రం అందం వ ం క ందర ం
ఒక ఉండ , క , ఆ వ
ం న భ ష దర న భవం ంపబ ం . ఏ ధం ? అం ,

ఈ రం ంపబ న మగ ఏ ఎవ ,
భగవ . ద పర గం వ అవత ం .ఆ
త త, లం గడ న త త ల సంవత ల
అనంతరం, భగవ క గం అవత ంచ , మల
ండ , ం అక డ, రసం హం అ క సమన య ప న
ం ఉప స పం అ ంచ ౼ అ సంగ ఈ రం
ద ం ౼అ దల సమన యం.

ఇక డ రం పబ న త ర అం , .
ం క ఉండడం అం , ఆ ం ఉండడం.
దం త పర తల , మ
అ ఉ . పరస ర అ దం ఈ ం న
ల భగవ త ,పర త ల మధ శ రశ
ఘట ల రస ం మ రం సమన యం .
అం త ఈ ఘటక . మల ,, ర గడ ం ,
దగర ఉం ఆడ ఏ మగ ఏ దరం ఇవ డం అం , అరం
పరస ర దం ం న ద ల ఘటక ల

70
 ం క స క
సమన యం , మగ ఏ వం ఆడ ఏ ల వం తమ
ల మ రం వ ం , ంచడ .

భగవ మల ండ ంక శ ల
ఎ ఉం ఆంజ య ల ఎ ఉన మండపం
రసం హం అ క సమన య ప న ం ఉప స పం
ల అ ం ర , త త అ ంథ సంత ం నద
చ పబ న . క గం భ ష జరగ ఈ
సంద ద తమ వ దర నం ద ం , ఈ రం
అలం క న అ ంచడం అ తం. అం వల

“ త ழ ”అ .

ఈ రం అ భగవ ల ఒక మదగజం
ంచ దృ వరంగత ద అ ఆ
ఇ శ తం అ భగవ జ పర న బంధం ఒక
రం ౼

“పండ ఱ ప త ఆనంద మద
ం డ ఎంగ ఇ శన ழ ,
ం న ద నండ ం వలయ
మం వం న , య ! ఉంగ అ ற ”. (64)
( యం ఉం భగవ అ మదగజం
న వ నం ఉప ం న, మ జ న డ వ బంధం

అ న ழி ల అ సం ం నం వల క న

71
 ఆ ల ల భగవ

సం షం మద వ ంచ , సవ న అ ల న
వ అ అంద న దం ధ ం , మండలం అంత
సంచ , ల ఎ న . ఓ ! దప మ ఇక
న ం ం .) అ అ ం .

ఈ అ త న గమ ం న ,
భగవ దం పరస రం దం ద ల ,
స ణ ణ ల ఘటక ల ళ ం , సమన యం

యగలగ ఆ ర న న అ ం న ழி
వ బంధం ౼అ షయం అరం అ న .

ఈ ధం ఆ ల బం ల ప చయం నం వల , న
ం ల ఈ ధ న సమన యం య ధం ౼ అ
ఇక డ ంచద న సవం.

*****

72
 ం క స క

ఆ ల ల ల క ణ
“జగ రణం యః” అ “జగ రణతత
ంచద న ”౼ అ ర ం ప న ం , ఆ జగ రణ వ
ఏ శ ం ప మం , “అస ఇద మ ఆ ”, “స వ మ
ఇదమ ఆ ” హ ఇద ఆ ” అ అం ఒక ట అస అ ,
ఇం క టస అ , ఇం క ట హ అ , ఈ ధం ప ప ల ఆ
జగ రణత ం నప , మ ప ష “ ఏ హ
యణ ఆ ,న నః” అ అం య సృ రం
ఉ డ , హ , ఈశ డ స షం నం వల,
య జగ రణ తత మ య ం . ఈ రయం సర ంత
తయ యం స షమ న ద మన లఅ యం.

ఈ ధం జగ రణతత ం య అ య న ఆ
ద ఆ య వల య ద , ల న
య జగ రణతత మ శ ం ప ం .
షశబ న భగవం ం ఈ సమస న అ తన ప న జగ
ఆ ర ం ంద మం ఆ దం “స జ తః
ద ” (క ప న సమస లతత ం ద క న
ం ఆ ర ం ం ) అ అన . ఇక డ, జగ ల న
ద క న ౼అ అనడం, అత ల స అ
ంచడ ౼ అ అ న మన ల రయం. ఈ కం
వలం లతత ం పబ , ఇ సకల న అ తనప ల

73
 ఆ ల ల ల క ణ
ఉపల ణం. ఈ ధం దం షశబం త పబ ల స న
మ య జగ రణతత మ , అత ఉ ంచద న డ
ర ం ం . ఈ అ ంచ ం ల తం ం ద న
సం తల య ం . యణం, ణ ఙ యం, ఈ త
య ం .

న , ఇ మం , ల న య
పరతత మ , అత ఉ ంచగ న డ వ బంధం
ద దశ ల య యడం గమ ంచద న .

“ఉయర ఱ “ అ ద దశకం స భ క న ఆనంద

క న పరత ఆ ంచమ ప నఆ ,“ ”అ

ండవ దశకం ఆ పరతత ం “ వ క రణ ” ( త ద క ణ

ల క న య ) అ శ క ం , ఆ య వల
య ద ,ల స న య అ డవ దశకం “
అ గ ”(ల స న ) అ అనడం శ ం
ప . ఈ ం న ఆ తమ వ బం ల
ఉప ం . భగవ భవం ల భ తమ ల
ప ట ం .

భగవం న మ య స ప ప ణ లల
దం ం న , పబృంహ ,అ ల వ బం ం .
మత ర వ హ ర ంహ మ మకృ భగవదవ ల దం
ం ం . ఆ ధం ,ల భ ంచడం సం దం ఏర న

74
 ం క స క
కం ల ం ఉద ం న వృ ం ఒక ఋ ఒక
మం య ం . ఆ కం “చం ం ం యశ
జ లం ” ఇ ఋ ఉం “చం ” అ మం
య నద త ం . ఈ మం “చం న
స ద ”౼ అ అరం ఇ న ద ం , లకడ
న చం న మ ట అవత ం న ౼అ , చం తన అంశ ,
అం , రణం క న ౼ అ అ ల . ఈ మ
య ఈ ం క ఈ ష .
“ఉదతః థ ం ౽ ః ర గరమంథ ,
చం ం స మ ం౽ దంచ ం ః రస రః,
ఋష మత వ ః ం చం ం చ ”
( లస ట , ం ఏ రణం బయట
స ం ం , అత చం . మ మ నఋ అం వల న
“చం ” అ )

ఈ ధం కం ంపబ న ల వ వృ ం
ణం గవతం ద న ఉపబృంహ సృతం వ ం .
ణం ద అంశ దవ అ యం ఈ వృ ంతం
వ ంపబ ం . గవతం అషమస ంధం ఎ దవ అ యం ఈ
కథ ంపబ ం . లస ం ం ఉద ం న ల ం
వతల అంద క ం , య తన ప వ ం న సందర ం ఆ
పర య నద ఆ ం .
ణం ఉం “పశ ం సర ం య వ ఃసలం హ ః”

75
 ఆ ల ల ల క ణ
( వతలంద ఉండ ల వ ఃస ం ) అ
కం “పశ ం సర ” అ ట ంపబ న ష భ “
అ ద ష ” అ , అం , ల న వతల అంద
అ ద ంచ న ౼ అ కృష ( య )
వ ం .ఈఅ గవతం వ ం ం .

ల స న య భ ం ఆ తమ
వ బం ల ప టల వఘ ,ఆ య ప
వ ం న సంద వ ం .

బంధం సం హం ఈ ం వృ ం ల
ట వ రం “ వంగ క డ క ంద దవ ” (ఓడల ం ఉం
స నల ప )అ ం .

న బంధం (4౼2౼7) వ రం
ం న “ మడ వ కమల తడ
తవ ” అ గం ఈ స యంవర వృ ం అ సం ం . ఈ
న ఈ నం “ ఎల గ గ నప
క న , అంద న మర స నం క నల అ వ ,
ల న , వన ల అలంక ంపబ న అ న తన వ ఃసలం
న . “పశ ం సర ం య వ ఃసలం హ ః” అ
ధం మథనసమయం ర ం నఆల “ వ
స నం అ ం ” తన దగర , ఆ తన వ ఃసలం
న ”అ వ ంచడం వ కం న .ఇ మం ఇ ప

76
 ం క స క
రప నం కృష అనబ య ,
ప రప నం అళ య మణ ళ య ఈ
ం .

ఇక డ ఒక షం ఉన . నమ ,ఈ రం క
ల భగవం ం ట , “ల తన వ
న ” అ అ క . మ , ఈ గం
ల స యంవరసంద ఆ అ సం ం న
ంచడం అ యం ఏ ? అ సం హం క ం . ఈ
సం అ ంబద వరణ , ఈ దశకం ఉం అ
ల భగవం అవ ల న న రణం త,
ఈ గం ఒక అవ ర సంద న అ ఉం ౼అ
ం న త ఈ ధం ం ౼ అ య యడం
గమ ంచద న .

తమ వం బంధం ఈ
ల స యంవర వృ ం ఒక రం ం . ఆ బంధం
16వ రం “ ఎం ఒ వ మ ఒ య ర ”(
ల క న మర స నం క న ల వ
అంద న వ క న ) అ గం ఈ వృ ంతం
అ సం ంపబ ం ౼ అ లఅ యం.

ఈ కృష ఒక సం వ ,
క అ స ం ఈ ం ధం స నం ప డం ఇక డ
గమ ంచద న .
77
 ఆ ల ల ల క ణ
ఉతమ ప ల సమ ం భర ర క .మ , ల
ఉతమ అ న ల అంతమం వత ఉండ భగ
వ ఏ ధం జం ం ం ? అ సం హం ఇక డ క
అవ శం ఉన . ,అ వం సం . ఎం కం , అక డ
ఉం వత అంద సమసజగ త , తం అ న ల ,
య ల సం న క . తన సం నం సమ ం త భర దగర
ళడం సంశ ంచవల న ప .ఈస కృష “ క
క భ ప క ఏ , వ గ
డక ఏ ” (సం నం ఉండ భర శయ ర
ఆద ం ట , వత ఉండ భగవం వ
ల ం )అ న అ ం .

ఈ ధం ఇం మ ల ఈ వృ ం ఆ
అ సం ం న నం మన చ ం .

*****

78
 ం క స క

ంక శ టం
జగ , అ న భగవం మ య
ఆ ర కృ తన భ ల ం ట ,ధ క న
మత ర వ ల అవత ం , ష ణ
ప , ధర సం పన . అత “ అరక మ

ழ గంద ఏ వగ ” ( యగ న
వ లం నగరం అ భ తం అ ట ,
ఆనం ం న )అ ంపబ ట అవత ం ,
నర న స యం , అ ల న మ ల క న
వ , అత స న వ ం . , తన, శక ,
, కం ద న వ ం , తన సర ర క సర క
శరణ ం . సర అ న భగవం ల
అ ం , అక డక డ అ ల ఉం , తన సంపద అ న
త త ల అ ఈ ర ఉ .ర వ శ ల
ం ర ంచడం ర న అత కరవ క .

మ ంత అ ండ ండ య న
ంక శ మనల ర ం పర ంత న జ
అ ంచడం సం ఒక ద ౼ అ అం .ఆ
ధం ఆ ఎవ దం ?
క మ ంతర ర న ః,
కవ త త వ జయ న వృ .
(ద శతకం౼ 28)
79
 ంక శ టం
భగవం న మన ౼ఈ కం ఉం త అంద ఈ
సం రం ం అ ద ం ధ ం తన దగర
అ ఆశ.

ఇ ఎ ం ? అ అం , భగవం ల
అ న ంప నత త . భగవం “ కం శరణం జ” ౼న
శర ం ౼అ ఆ ం . “ఆ ధం న శర ం నట ,
అ ల ం డ ం అ . “ అహం
సర ”అ అ .

, ఈ త ల , “ పరతం డ ,
సంబం ం న డ ” అ క . ఇ క ,
భగవం ఆజ అ ం భగవ గవ ప ల రణం
అ న .ఆ ఎ వం ఉ ? అం , వణ వధ సమయం
అత తలల ఎ ఖం ం నప , ఆ తల
ల న , ఆ అంతం ం ఒక హం
ఉ మనల ఏ ధం స ర ం ౼ అ తహతహ
భగవం హృద ఈ అ లవ ం .
దం అ ల ం క జయం క ం .
ఆ ధం మనం ల యడం వల,అ ఒక
పరంపర , భగవం న ల వ
. ఈ సం ల ర ం త ంప యడం ధం క,
ఈ ధం ఉం దం రంతరం న ఉండడం భగవం
దన క న .
80
 ం క స క
భగవం సర , సర శ అ నప , ల వ కం
నప , త త ఆ ల , ల అవత ంప
మం ఉప ల ం నప , అప ధ చ వ న ఈ
త ల క క , ఏ లం స
అ ఏ ం ం . పం ల ధ ం ఉన ప ,
త ల ల షయం అ ఏ ఉప గం పడ ం !
అ ! అ భగవం న రం క న .

అ , ఇక ఏ ట ధం ం ఉం
ల భగ న ంప య ఒక అ య న ఉప
ద భగవం న న . అ ఏ ? అ అం ,

వ ఆత స ఒక కవచం న .
తన ఙ అ ం ధ ం ,ద అ ఒక కవ ధ ం
త ల ల దం . దయ అ
కవచం న ప ఏ య కవర . ల న ంప ,
జ ందడం సం త న ఒక అ ం .
త న ంక చల అ . ఎం కం , అ ంకటం
క . అం , ం కట ౼ ల న ంప క . ఆ పర డ
ఉం న ం ౼ అ భగవం
ర ం . ఆ పర తం వ మంగళ పం అం ,క ణ
ల ద ంప , ద త సం . ఈ
ధం ద అత మన ఒక కవచం ల , ఒ సమయం
త ల ల రం , భగవం మన త ల
81
 ంక శ టం
ం ఉం ట ,ఈ మ దం భగవం జయం
ం ట , లం అత షమ ం, ఃఖం అ
అంట ం ఉం ట మ ప న ౼ అ , మన ల
ప ద న ంప , భగవం మన షయం ఒక
అ య న అ హ షం ఏర ట ఆ ద
మ ప వ అందం , ర , అ శ ర కరం
ంత అ .

ఒక తన తం ఒక అ ంద రణ
మల ం ఉం ంక శ ర ం నట , అత పం
ఒక కణం గల ం న ం ం ౼అ ఇక డ ంపబ ం .
ఆ పర తం ఉం ద క , కవచం ధ ం ఉ .

*****

82
 ం క స క

భ ల షం ఎ గ
కృ సంబంధం రణం మన ఏర ప త నం అ మన
ల ధ , భగవం షయం ప ల న అప ల
ం ,ఆ షయం అప ర ప ట ం .ఇ
అత మన పం క ం అ మన క ం .
అ , శరణం ం న ఆ షయం అత అ త ఉం
క . సర న భగవం య షయం అ ఒక ఉం ం ?
భగవం సర త అ అనడం క త న !. మ , ఆ ధం ఉండ ,
ఇక డ య అ అనడం ఎం వల? అం ,
ఈ భగవం తన షయం ఆ ఎంత అప
నప ,అత వల ం ం మన
ంద ం , షయం క ఉం ప తం త
ల స ం అత త న .
ంత ఈ ధం అ .

మ ெறா ప றி వంద ం
ற మ ద వల ,౼
ణవ ఒన
మన ! . (అమృత రంజ ౼36)
( ఏ శరణం ం , తన వద వ శర ం న ఏ
ల య , గమ ంచ ఆ భ న ల
అ ం ం , పర పద ల స నం
యడం సం త రప . ఓ మన ! ఎ వం భయం ం
రం ఉం ) అ ౼ ఆ ల శర ం న అంద
83
 భ ల షం ఎ గ
షయం అవత ం న పరమపద న
ల ఈ క ట అం త ధపడనక ర ౼. అ
భగవం అప ధ సహ రస ం , తమ మన ఉప శం
, .

“ ழ క డ కழா ” ( మ చర న ప
ల క న ) అ క న వరద జసవం
వరద జ త అ భ ౼
“ఉ లం ౽ యం ః! య బత! రజమ
య షం భ హ వరద! కలయ ” (వరద జసవం౼ 20)
అ అ ం . అం , భ ల ం ం ం ం
ం , ండ ండ నప , య ం
ఉండడం అ భగవం న అ తఅ మం వ స ఉన
తప , అత సర జ అ ణం ౼ అ అం .
భగవం తలం అ ణం భ ఏ ధ న
అ మ ం ,ర ం ట ఆ ం . ఆ ధం అ , మనం
యవ ౼అ ంచ .భ ల. ల ంచడం అ
అత సహజ ణం. అత షయం , ఆ భ ల షయం
య ం ,ఆ , మన య ం న
ఆ శర ం , అత ంక యడ అ న మన ఆత
స అందం.. ఆ ం ం ం పడడ మన
ఉ తం.
*****

84
 ం క స క

భగవం న ఏ ధం సమ ం

ఆ ం ?
భగవం న ంకర ం అ ఆశ మం త ల
ఉన ప , ప నఆ ఆ ంచ య ం న
ఏ రత ం అత ఆ ం క ! అ ఏ ధం ధంఅ ం ?
అ క అ యం భగవం న ంక ఆటంకం
అ ం .

అత అ ప సమస మన ల నఈ
త వ వక న ఉపకర ల అత ఏ ధం ఆ ం ?
ఒక ళ ఆ ధం నప , పరమపద న అ త న అ ం ?
అ సం హం ఆ భగవం ఆ ధన ంద డ అవ శం
ఉన .

దృ న ழி
బంధం ఒక చక ఉప ఈ ధం .
“ప వ ఈశ వ వ ఉ ,
వ ఇ న వ ” (1౼6౼1)
భగవం ల ణం క న . అత మన షయం క
ఉం అం దయవల మనం ఆ ంచ ల , మనం
సమ ం న ఏ అ , ం తృ పడ .ఆ
ధన సం రం ఒక . ఆ రం ల ద న
సన ల , ల ద న దవ ల కల ఉన ఉం అ
85
 భగవం న ఏ ధం సమ ం ఆ ం ?
యమం . షం ఎ వం అ నప షం . భ
సమ ం తప ం సమ ం అ . ఇంత ం ,
ఏ వ అత సమ ంచవ . గంధ సమ ం అ
యమం .ఏ అ సమ ంచం . భగవం న
సమ అ ప ద న వం, అత షయం ప ర నభ ,
మ న న . అ ప సమస న ఆ షయం
మనం వ ల సమ ంచడం అ మన స
క ం వ తప , అత రత ర డం సం ం ౼అ ఆ
ధ ం ప ,ఆ .

*****

86
 ం క స క

భగవ ణదర ణమ మ

(సహ మ ష భవ )
(మ , ం భయంకర అణంగ ర )

సహ కం ద న అ త త
ల న మ ల ం న ఆ ల త
ర ంపబ న . , మన త సం ◌ా అ ణం
ర ంపబ న ష ం ప శరభట ర ం న . భగవ ణ దర ణం అ
.ఈ త ఉన . భగవ భ ం ల ఆస
క న ఈ ప రప అ భగవ షయ వ ంథం
ల పం యడం అ దం. అం అవ హ ం గత
◌ై, ద న సంస ృతపం ఉం , నం క న
అ తం భగవ భ ం ల , భట అ ం న
సహ మ ష గ ౼అ పవ .

ప శర భట ఈ అ ంచ ం శంక ల
సహ మ ష ం అవత ం ం . ణ హ సకల క ణ
అ న భగవం ల అ ల ం వడం అ
హస ! అ భట అ యమ ం .

భగవ ల అ తం అ భ ంచడం స ఏర న ఈ
సహ ఆ ల ర న, ఆ న వచ ల అవ ం న
క ,అ ప ం .ఆ వ ల ల

87
 భగవ ణదర ణమ మ
రం ఉం న ఇతర మ ల అ ల యత ం ,
తమ మన న నం యడం అ ఎంత హసం! అ
ధప న భట , ఆ నం ర ంచడం సం
భగవ ల యమ ం . భగవ భ ందడం
స అవత ం న అ స , భట . ఆ అ
మ స ం అవ హ ం , అ నఅ ల అ తం
అ భ ం , ఇత ల అ భ ంప యడం పరమర క ర న
భట అ ం న మన సం య ం న
ప రం ం న మం . ఈ అ భ ం
అ ర అ . ఎం కం , “ప త వ అ గహనం
బ ఖయ ల త “అ రంగ య ఉ ం ం న
అ గం ర న పద గ ల ం ఇం ం
ఈ ం . అం త త న అ
మం ఉం . ఒక ధం అ ం న
ం ల యడం మన క ంచ .
“ఆవశ క న ం అవ ంచడం” అ మం ప ం
ఎవ ంద ఉ తప , ష ల వ ,,
యమం ం అల కల ర దం
లం ఉన . వ బం ల అవ హనం అ క వటం ,
కల ఈ షమ గరం అవ ంచ ం
ఉండడ మం అ ంచడం ఉన .

88
 ం క స క
ఈ ధం పద న ప తనం ఈ ఉన ద ష
ఇక డ ం ం ం ల తల , సహ మ ం ం
ల ం , ఇత న ం , భట
షం ఉం ర శ ర ల అందం వ ం .

“సద ః సత ృ ః స స ః సత యణః” అ ట “సద ః”

అ ఇత న అరం ఏమం , “జగత ృ ద న ప
ల ” అ అ .ఈ అ ఒక షయం
భట ంచ . ఎం కం ,, ఇంత ం ం , “వ
వ ర మ హ ః” అ వ మ వణం ఉన ం న ఈ
కరణం ఉం ప వ త న కృ ణ ల
అ ం ,“వ ః” అ మం ం ఆరం ం ,
ప ల కృ వ ర క ద భట ం .
స షం ఈ ధం అవ క అ ం . “సత ృ ః” అ ఈ
మం ఆ కరణం ఉన ం వల, ఇత న అరం రసం
అ ం , , న ంగతనం యడం,
బం ంపబడడం, కల స డ ఆడడం ద న ప ప లల
అ అంద న అ వ ం ,భట .

బంధం “ఉన రைழతన య ” ( న

మ ప ం వ ) అ అన . “ కృ ! ఎ ద
ద ఉండ , డ న నం
ప ం వ ” అ ఇక డ పణ న . ఇక డ న
ంపబ ఏ ?అ గమ ం న , భట చర ల
89
 భగవ ణదర ణమ మ
అ న మ “ య , ద న
న అ , ం ద న ద ద ”
అ య . భగవం మం ఏ , అ పత
క న అ , అత చ ఏ ,అ న అ ప వల ఉన .

ప ర య వ జ ం , ల గ డల
నఅ శ ం ల ంచడంవల, “ క ఇ ఉకంద
!” ( గ డల ఆనం ం న వృషభంవం !) అ
సం అత మన సం ం తప , “ య ! ంఠ !” అ
అం సం ం ? గట క ం ం . వరన
పర ప ఉన ,ఆఅ ష ల
సం హప న “ న త ?”( డ ?) అ
ంచ , అ పప క , కృ . “ ఒకడ
డ అ ,న డ ం ,ఈ !” అ క
ఆ ం . అ త న క అ .
“ యణ నమ ప త ”( య మన ఇ ,

అం , ఇ ) అ , “ ற ழா యణ ”
( సన క న ల క టం క న య ) అ
అం అ యం న ర ! ం ,
అ ద ద ర వ స ం ౼ అ
న అ ంచడ త న ౼అ ం మన
ఈ ధం ం .ఈ ర గం ఈ

90
 ం క స క
ప త నఅ , , ంచ . ఈ షయం
అ ఉండ వ ం .

ర “సత ృ ః” అ కృత మ షం ఏర న అం
గమ ం . జగత ృ ద న భగవం న ప ౼ అ
అం , శంక ల . “అ , ప .“ ం ప !
న ” (ఆ ! న ఆర ం ౼అ న ట
మన ంచ ధం భ క న ) అ , “ య

క మ త ం ప గ నంద ற య ” అ
ఆ అ ం నకృ ప ౼అ అం ,భట . “
మ క కళ ఉ ం ఎ ఱ ! ఉర
ఇ ం ం ఎం య ” (కవ ం ఉండ , న
ం ం న కటబ ఏ న భగవం
లభ ణ రం ఎంత ప క !) అ న ఆ లల లం
ం ట న ల డ , క ల “సత ృ ః” అ
పవ ?” అ భట తమ మన ం .

ఇ ఇం క ం.” య
స ః న సంశయః, ఉ రః సర తః చ ర నః శ తః రః” అ సందర ం
ఉం అ క ల ఇత ల షం ఎ వం రస ం క వడం,
భట అ ం న షం అ శ ం న రస ం ఉండడం ఇ
ంపబ న .

91
 భగవ ణదర ణమ మ
“ ” అ “మన అణ న ,
యం ం న , ం “అ అ ఇత ం .
ఇం ఏ రస ం ఉన ? తన ఆ ం న షయం
త వ ల , జ క ం , అపజ
క ం ౼అ అ భట వ .“ఆ తల

య , ఆழிయ క !ఉ ల ద ”( ! ం న
తలల ఆభరణం అలంక ం ) అ భ
ఉండ , “ మమ ర మండనం దండన ” ( క దండనం
ర ఆభరణం) అ ప న భగవం మన య న నం
ఇ క .“ ం !” ( డ జ ం క ణ
ల క న ం !) అ కల పల అరం పల
ం అవ ం , నం మన ఆ “ ం
జ ంచడం, కల ఓ వడం క స వం” అ అ
వ ం . ఈ ధం ంచ రదర కం ఉన , ఇక డ భట
అ ం న ష ం.

ఇ ,త త ల గమ ం. “ ”అ
టఅ ర ష ఉన ం , “అ ”అ ప భ ం ,
త న అ ఇత ం . అం , ఎవ యం
స క న ౼అ అ ం . , భట , “ య ”
అ మం ం ,“ వడం , ఉండడం , ప ండడం ,
ళడం , వడం , ంచడం , అ భ ల ఆజల
బ ఉం స కల ”౼ అ ఈ అంద న అ .“క
92
 ం క స క
క ణ మ క మ వ ! డక ం ” ( ం
నగరం ం ఉం మ వ ! క కణ . ప ం
ఉండ , ) అ భ ర ం అన , భగ
శయ ం ఉం ఆ ష శయ మడ , అక డ ం బయ రడం, ఆ
ధం ,“ గ ” (ఆ షశశయ పర )అ
అన , ఆ ధం మ ం నగ వ ఆ షశయ
ప ప ం ఉండడం౼ అ భక ర ం ద నభ ల
షయం , “ న వణ ద “ అ , “య క ”అ
ం . తన భక యత జగ తం న ఆ భగవం
మన సం షప , ఆనం ం లం , “ ” అ
ధం నం అవ శం ఉన ?“ వ మత ” (
అ ఆత అ అ యం) అ త న భగవం
అ యం ఏ ? ల శ ర డ ౼ అ సర శ ర అ న
భగవం స యం . ఆత అ
యం ఉండడ క శ ర ల ణం. ల భగవం
క ,“ వ మత ” అ ఆ భగవం న ,
మన మ న అత ంత స షం ం న
అం ఏమ ం ? తన య పడ ం , ఆచరణ
భగ ద .“ న భ ర రథం పయ
౽ త!” ( కృష ం నల మధ ర ) అ అ
ఆ ంచ , ఆ ధం య అ లం క తన

93
 భగవ ణదర ణమ మ
మల . ర ర అ వ ం ఉ క .“ త
ర య !” (మనం న ర క !)

ఇక, త త, ఇం క .” న సంశయః “అ ఒక
మం. “అ స షం కరత మలకం ఎల
, క క, ఏ సం హం ” ౼అ అ యం ఈ
ఇత ర ం . సం హం, ప త నం, సృ ద న
ఏ క ప తనం ఉన . అం వల, భగవం
అ శ ం న కల ౼ అ నట న . అ , ఈ అరం
సహ మ ం ఇం ట మ ల వ కం
అ న . అం త ఈ అరం ఏ షం , రస ం ౼అ
ం న భట , అందం ం .ఈ ం ఉన
“స ః” అ అ ఇత ల వ నం అ ప ం ,“
లభ ం ఉన ం వల య ర న క న అ అ కృత
సంద అ ణం నం వల, “ న సంశయః” అ ఈ
అ స ం అంద న అ . అ ఏమ
అం , భగవం షయం స షత అ క న సం
క యట. భగవం యద న ? యదగ ? ల ?
క, ర ? మన వశ ఉం ? ? అ ఈ ధం
సం క యట. అ తన వరన ంట .
“ ం అ కం , “ఇత ల ం
” అ ఏ ధం ప , ఆ ధం , సం హం
ఉండడం కం , ఇత ల సం హం ౼ అ
94
 ం క స క
ప అ మనం వ ంచవల న ఆవశ కత ఉన ! అం , తన
పర ం సం ౼అ కం , తన ల
ద ం సం వృ అ రసవతరం క .

ఈ కరణం , “అ శః” మం గమ ం .
“తన ం న ఈశ ఇం క ”౼ అ ఇత
ం . “ తన ఈశ , భక ప నత త
తం న క క, అ ౼ అ ఇక డ భట
అ ం . “ త తంగ వ వలప వ ప ”
( ం ఉం తమ అ న భగవం
త న ఉ యం , మ ల అత అ ం ట ,) అ
ప న ధం భ ళ ,“ ర ! డ !”
( య ! నం య !), “ఇ డ ం ఎం !
ఓ ”( !ఈ నం . ం , )
అ , నం యడం సం ప వ ,. ల ,
, “ ణగ ట !” (సం ంగ ల
అలంక , )అ ల అలంక ం వడం సం ప
వ న భగవం ఏ ష ం ఆనం ంప ం ? అ ర
మ ంచగల .

ఇ , ఇం క సంద గమ ం. “వ ః వ మ ః సత ః
స స తః సమః” అ ట ఉం “స ”అ “అస తః”
అ మం ం , “అప ” ౼అ అ ఇత
ం . ల ఇ ,ప న , భగవం న సహజం
95
 భగవ ణదర ణమ మ
ఒక ఆ ఆ ం , ఎం ఈ రస న అ ప డం? అ
మన ధప న భట , “స తః” అ ం , “అ
భ ల ప నం అ ”౼అ అ అ ం .

“అ అం అ అ ం
ప , ఇ కండ అ న ఇ కం ”
( లకృ న ల ంగతనం య , య ద అత
క న , ఆ లకృ న ఏడవడం, భయప , అ ఇ
ల డడం అంద న ఎ అత ద భయం కం ంచడం
వర ల ం నమస ంచడం ౼ అ ఈ లల అ
ద ం న య ద భగవం పర వ ం ) అ ల ఖ
ప న వ బంధం రం “ న ఇ కం ” అ
౼ భగవం ( అప అ ప దం )
ప ద ం న ౼అ ంచ ఆకరం ఈ
భట .

“ యం య యమః” అ ట, “ఆ ర ల ”అ
ట “అ యమః, యమః “, “అయమః, యమః”, “ అ , ”అ ం
పద దం ఇత ం .“ , య ”
అ ట ఆ ధం ం పద , ం
ల అ అవ శం ఉన ప , ఆ ధం ఎం
య ? అ మ ం న , భగవ ల
అవ ంచ అ ణ న వ బం మృత గ వ హనం భట

96
 ం క స క
ఉన , ఇతర సం ల ం న ఆ ల క వడ ౼ అ
ష లభం శ ం పవ .
పరత ం, లభ ం అ ం న ల ం న పత
భగవం ఉ .ఈ ం అ భ ంచ మనం .
అ నప , అ భవం మన మన క ంప
లభ సంబం ం న తప , పరత సంబం ం న
. న “ఉయర ఱ ఉయ నల యవ ”
( స భ క న ఆనంద క న ) అ తమ ழி
వ బంధం రంభం పరత అ భ ం న ఏ ం ం
ంద ం ప కగ . ఆ ఆ “ఎ ఱ ! ఉర
ఇ ం ం ఏం య ” ( కటబ న కృ
ఏ న లభ రం ఆ ! ఎంత ప !) అ , “ ఱంద వళ న
” ( కృ అవత ం న , న ఎంత ప !) అ అం
ఆ లల లం ం ౼ అ వృ ంతం దం. ఈ ష
అ షసవం “ దృఙ చ త రజ స హం ” (
అ వం చ ఆర జ న ఆ మన త ం
ఉ ) అ , “ఆ క ం హృదయం త త ” (ఈ నవ త
వృ ం న అ ల హృద ల క ంప న )
అ ం . అం త భగవం లభ ల ఎ వ
వ ంచడం మన హ క ఉ . ఎం కం ,
ఇ వ న ౼క క.
ఇం వల పర చ న క ణ ల
పగ ,అసహ క ఉ ౼ అ అరం .ఆ ల
అప తం అ ఉం .అ , లభ ల అ భ ం
97
 భగవ ణదర ణమ మ
సందర ం ఏ ం ం ఏర , ఆ సంద ఉ ంచ ం , చక
ఆద ం ప .
మన క ంప అర ల అ ంచడం
భగవ ల కం ప శరభట సమ అ
భగవ షయ వ ంథ ర ల ప త న షయం. మ
అ న అ స చ ం అరం న ఎంత
మప ంచ ధం ౼ అ అం , ఇ అ శ .
సంద ల రస ం .
ఈ సహ మం “అ ౽న మ శః” అ ట “అనరః” అ
ం ఇత “ రవనల న వ ఏ ”
౼అ అ ం ఇ మనవం లభం చ ం
అర . , భట ఇక డ ఈ ం న అరం ఏమం , “అల న
జ ల ఆ ం గ ల త రబడ ” అ అ .
త త ఉం “మ శః” అ “అన మయ ణమయ
మ మ న ఐ మ ల ఉం ” అ అ ఇత
.అ నభ ల అం ం ఇ నప , ఏ ధం
తగ నవ ల , ర క ల తన క సం క న ౼ అ భట
అ ం న అరం. ఈ ధం మనం ం ప ద న, అ త న
అ అం ం ఈ మ ల సహ మ షం
.
*****

98