Systemy rachunku kosztów

1. Badanie zmienności kosztów

Zadanie 1
Na podstawie informacji zamieszczonej w tabeli pokazującej wielkość produkcji (x) oraz
koszty zużycia energii (K) dla kolejnych 6 miesięcy dokonaj badania zmienności kosztów za
pomocą metody dwóch punktów i metody analizy regresji.
Miesiąc Produkcja (x) Koszty (K)
1 7 52
2 8 60
3 7 50
4 10 70
5 12 80
6 14 85
Razem 58 397

Zadanie 2
W przedsiębiorstwie produkcyjnym w ciągu roku zostały wyprodukowane następujące ilości
danego produktu i poniesiono koszty związane z ich wytworzeniem:
miesiąc rozmiary produkcji (kg) koszty całkowite (zł)
I 1 400 17 100
II 1 200 16 200
III 1 450 17 300
IV 1 430 17 400
V 1 520 17 510
VI 1 500 17 490
VII 1 300 16 900
VIII 1 350 17 000
IX 1 600 17 600
X 1 650 18 100
XI 1 620 18 000
XII 1 700 19 000

Na podstawie podanych informacji:

1) Ustal koszty stałe i zmienne metodą najwyższego i najniższego punktu
2) Ustal koszty stałe i zmienne metodą najmniejszych kwadratów.

Zadanie 3
Kara Jones, menedżer ds. dystrybucji w Angel Foods, posiada następujące informacje
dotyczące miesięcznych kosztów dystrybucji i liczby wysyłanych paczek każdego miesiąca w
ciągu ostatniego roku (tabela). Aby szybko oszacować zmienny koszt przesyłki paczek,
posłużyła się praktyczną zasadą, że wysłanie jednej paczki kosztuje 0,50 USD. Teraz chce
lepiej przeanalizować zależność między kosztami a czynnikami kosztotwórczymi, a
zwłaszcza ocenić, czy potrzebuje nowej praktycznej reguły, aby oszacować koszty
dystrybucji.
Miesiąc Koszty dystrybucji (USD) Liczba wysłanych paczek
 Styczeń 28 000 51 000
Luty 20 000 43 000
Marzec 17 000 28 000
Kwiecień 32 000 67 000
Maj 40 000 73 000
Czerwiec 24 000 54 000
Lipiec 22 000 37 000
Siepień 35 000 72 000
Wrzesień 42 000 71 000
Październik 23 000 56 000
Listopad 33 000 52 000
Grudzień 22 000 45 000
Suma 338 000 649 000

1. Narysuj na wykresie zależność między kosztami dystrybucji a liczbą wysłanych paczek.

2. Wyraź praktyczną regułę Kary Jones jako równanie kosztów w postaci:
Koszt dystrybucji = b1 × liczba wysłanych paczek
Narysuj tę linię na tym samym wykresie, co w poleceniu 1.
3. Oszacuj związek,
Koszt dystrybucji = a2 + (b2 × liczba wysłanych paczek)
metodą dwóch punktów. Narysuj tę linię na tym samym wykresie, łącząc punkty najwyższe i
najniższe.
4. Analityk Jonesa oszacował następujące równanie regresji:
Koszt dystrybucji = 1349 USD + (0,496 USD × liczba wysłanych paczek)
Narysuj tę linię regresji na tym samym wykresie.
5. Jones przewiduje wysłanie 40 000 paczek w następnym miesiącu. Jaki jest przewidywany
koszt dystrybucji przy użyciu (a) praktycznej reguły Jonesa, (b) związku oszacowanego
metodą dwóch punktów oraz (c) oszacowanego równania regresji. Który przewidywany koszt
powinna wykorzystać Jones i dlaczego?

Zadanie 4
Anna Martinez, kierownik finansowy w restauracji Casa Real, chce sprawdzić, czy istnieje
związek między reklamami w gazetach a przychodami ze sprzedaży w restauracji. Do tego
celu uzyskała następujące dane z ostatnich 10 miesięcy:
Miesiąc Przychody ze sprzedaży (USD) Koszty reklamy (USD)
Marzec 50 000 2 000
Kwiecień 70 000 3 000
Maj 55 000 1 500
Czerwiec 65 000 3 500
Lipiec 55 000 1 000
Siepień 65 000 2 000
Wrzesień 45 000 1 500
Październik 80 000 4 000
Listopad 55 000 2 500
Grudzień 60 000 2 500

1. Na wykresie przedstaw związek między kosztami reklamy a przychodami.

2. Użyj analizy regresji, aby obliczyć funkcję kosztu, odnoszącą się do kosztów reklamy i
przychodów.
3. Użyj metody dwóch punktów, aby obliczyć funkcję kosztu, odnoszącą się do kosztów
reklamy i przychodów.
4. Używając (a) równania regresji i (b) równania z metody dwóch punktów, jaki jest wzrost
przychodów na każde 1000 USD wydane na reklamę? Jakiej metody powinna użyć Martinez,
aby przewidzieć wpływ kosztów reklamy na przychody? Krótko wyjaśnij.

Zadanie 5
Hotel Cheyenne w Big Sky w stanie Montana zgromadził dane dotyczące całkowitych
kosztów energii elektrycznej w hotelu i liczby dni zajętych w ciągu ostatniego roku. Dzień
obłożenia oznacza pokój wynajęty na jeden dzień. Działalność hotelu charakteryzuje się dużą
sezonowością, a szczyt przypada na sezon narciarski i latem.
Miesiąc Liczba dni obłożenia Koszty energii elektrycznej (USD)
Styczeń 1 736 4 127
Luty 1 904 4 207
Marzec 2 356 5 083
Kwiecień 960 2 857
Maj 360 1 871
Czerwiec 744 2 696
Lipiec 2 108 4 670
Siepień 2 406 5 148
Wrzesień 840 2 691
Październik 124 1 588
Listopad 720 2 454
Grudzień 1 364 3 529

1. Stosując metodę dwóch punktów, oszacuj stały miesięczny koszt energii elektrycznej oraz
zmienny koszt energii elektrycznej na dzień obłożenia. Zaokrąglij koszt stały z dokładnością
do najbliższego dolara, a koszt zmienny z dokładnością do najbliższego centa.
2. Korzystając z analizy regresji, oszacuj stały miesięczny koszt energii elektrycznej i
zmienny koszt energii elektrycznej w przeliczeniu na dzień obłożenia. Zaokrąglij koszt stały z
dokładnością do najbliższego dolara, a koszt zmienny z dokładnością do najbliższego centa.
3. Jakie inne czynniki, poza liczbą dni obłożenia, mogą wpłynąć na zmianę kosztów energii
elektrycznej z miesiąca na miesiąc?

Zadanie 6
Campus Copy & Printing chce przewidzieć koszty naprawy kserokopiarki na różnych
poziomach działalności kopiowania (liczba wykonanych kopii). Zebrano następujące dane:
Kserokopiarka
Miesiąc Koszty naprawy (USD) Liczba wykonanych kopii
Maj 4 000 200 000
Czerwiec 6 000 400 000
Lipiec 10 000 800 000
Siepień 8 000 600 000
Wrzesień 5 000 300 000
Określ stałe i zmienne składniki kosztu naprawy za pomocą (a) metody dwóch punktów i (b)
analizy regresji. Użyj liczby wykonanych kopii jako miarę aktywności.

2. Rachunek kosztów pełnych i rachunek kosztów zmiennych

Zadanie 1
Przedsiębiorstwo produkcyjne X wytwarza wyrób A. Produkt ten jest sprzedawany,
niesprzedana ilość wyrobów gotowych A podlega magazynowaniu. Na dzień 1.1.201X roku
przedsiębiorstwo posiadało w magazynie 100 szt. wyrobów A. Koszty wytworzenia tych
wyrobów były następujące: jednostkowy koszt zmienny 120 zł., jednostkowy koszt stały 100
zł. W styczniu 201X przedsiębiorstwo wytworzyło 150 szt. wyrobów A, sprzedaż w tym
miesiącu wyniosła 160 szt. wyrobów A; w lutym 2019 produkcja wyniosła 110 szt., zaś
sprzedaż 100 szt. wyrobów A; w marcu wyprodukowano 190 szt., sprzedano 200 szt.
wyrobów A. Pozostałe dane są następujące:
Treść styczeń luty marzec
Koszty stałe przedsiębiorstwa (w zł) 16 000 16 000 16 000
Cena sprzedaży (zł/szt.) 500 500 500
Koszt zmienny (zł/szt.) 120 120 120

Obliczyć wynik finansowy przedsiębiorstwa dla każdego z pierwszych trzech miesięcy 201X
roku stosując:
- rachunek kosztów pełnych
- rachunek kosztów zmiennych
Przy założeniu, że rozchód wyrobów gotowych wyceniono stosując metodę LIFO.

Zadanie 2
W spółce BETA wytwarzającej jednorodny wyrób A, maksymalne możliwości produkcyjne
wynoszą 1000 sztuk miesięcznie. Na początku miesiąca spółka posiadała w magazynie zapas
250 sztuk produktów z poprzednich okresów, których koszt wytworzenia wynosił: pełny – 7
zł/szt., zmienny – 5 zł/szt. w bieżącym miesiącu wytworzono 600 sztuk produktów A, a
sprzedano 800 sztuk po 12 zł/szt.
Informacje o kosztach:
Materiały bezpośrednie – 2 zł/szt.
Płace bezpośrednie – 2,50 zł/szt.
Inne zmienne koszty wytworzenia – 1,50 zł/szt.
Koszty zmienne sprzedaży – 0,60 zł/szt.
Koszty stałe (przy pełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnych):
wytworzenia – 3 zł/szt.
sprzedaży – 0,40 zł/szt.
Ustal wynik działalności spółki stosując zasady rachunku kosztów pełnych i rachunku
kosztów zmiennych. Przyjmij założenie, że w pierwszej kolejności sprzedawana jest
produkcja bieżącego miesiąca, a następnie zapas produktów z poprzednich okresów. Objaśnij
ewentualne różnice w wynikach.
Zadanie 3
Spółka MAP SA zajmująca się produkcją wyrobu X, w czterech kolejnych kwartałach
zanotowała następujące wielkości produkcji i sprzedaży:
I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał

produkcja (t) 200 200 150 150

sprzedaż (t) 200 150 200 120

Podstawowe dane finansowe za analizowany okres (rok), które zostały przygotowane przez
Dział Księgowości MAP SA są następujące:
cena sprzedaży (zł/t) 20
materiały bezpośrednie (zł/t) 4
płace bezpośrednie (zł/t) 1
zmienne pośrednie koszty produkcji (zł/t) 3
zmienne koszty sprzedaży (zł/t) 2
stałe pośrednie koszty produkcji (zł/kwartał) 1.000
stałe koszty sprzedaży (zł/kwartał) 200
stałe koszty ogólnego zarządu (zł/kwartał) 100
Oblicz wynik finansowy spółki MAP SA wykorzystując koncepcję rachunku kosztów
pełnych i zmiennych.

Zadanie 4
Jednostka gospodarcza w badanym okresie czasu wyprodukowała 1000 oraz sprzedała 800
sztuk wyrobów gotowych w cenie jednostkowej 200 zł. w tym czasie poniosła następujące
koszty:
jednostkowe koszty materiałów bezpośrednich 10
jednostkowe koszty robocizny bezpośredniej 15
jednostkowe koszty wydziałowe zmienne 25
stałe koszty wydziałowe ogółem 21 000
koszty zarządu 70 000
koszty sprzedaży 9 000
Oblicz wynik finansowy wykorzystując koncepcję rachunku kosztów pełnych i rachunku
kosztów zmiennych.

Zadanie 5
Jednostka gospodarcza zajmuje się produkcją wielu różnych wyrobów. Wytwarza między
innymi produkt B. Zarządzający produkcją oraz sprzedażą tego wyrobu poproszeni zostali o
przygotowanie danych umożliwiających ocenę zyskowności analizowanego produktu B. Na
podstawie danych uzyskanych od kierowników wspomnianych działów oraz na podstawie
informacji z działu księgowości przygotowano następujące zestawienie:
stan zapasów na początek miesiąca (styczeń) 0
wielkość produkcji w skali miesięcznej w sztukach 25 000
planowana wielkość sprzedaży w kolejnych miesiącach
miesiąc (styczeń) 20 000
miesiąc (luty) 25 000
miesiąc (marzec) 30 000
koszty zmienne produkcyjne na jedną jednostkę produktu B
materiały bezpośrednie – 2 kg po 20 zł 40
robocizna bezpośrednia – 4 godziny pracy po 25 zł 100
wydziałowe zmienne – 3 godziny pracy maszyn po 20 zł 60
koszty stałe wydziałowe 2 400 000
koszty stałe administracji i sprzedaży, przypisane do produktu B 1 000 000
jednostkowa cena sprzedaży 400

Na podstawie powyższych danych przygotuj kwartalny rachunek zysków i strat odnoszący się
do produktu B. W zestawieniu wylicz zysk (stratę) dla każdego kolejnego miesiąca,
sporządzając rachunek w systemie rachunku kosztów pełnych i rachunku kosztów zmiennych.

Zadanie 6
Firma w ciągu ostatnich czterech miesięcy odnotowała następujące poziomy produkcji oraz
sprzedaży:
kwiecień maj czerwiec lipiec
produkcja 10 000 10 000 12 000 12 000
sprzedaż 8 000 9 000 12 000 15 000

Na początku kwietnia poziom zapasów wyrobów niesprzedanych wynosił zero. Dane

dotyczące kosztów zmiennych oraz stałych w poszczególnych miesiącach przedstawiały się
odpowiednio:
kwiecień maj czerwiec lipiec
jednostkowy koszt zmienny materiałów
10 10 10 10
bezpośrednich
jednostkowy koszt zmienny robocizny
12 12 12 12
bezpośredniej
jednostkowe koszty zmienne wydziałowe 5 5 5 5
razem jednostkowe koszty zmienne 27 27 27 27
koszty stałe wydziałowe 30 000 30 000 30 000 30 000
pozostałe koszty stałe
zarządu 50 000 50 000 50 000 50 000
sprzedaży 10 000 10 000 10 000 10 000
jednostkowa cena sprzedaży 75 75 70 65

Przygotuj rachunek zysków i strat dla badanego okresu czterech miesięcy, zgodnie z
rachunkiem kosztów pełnych oraz zmiennych, przyjmując, że do rozliczenia rozchodu
zapasów wyrobów gotowych jednostka stosuje:
a) metodę LIFO,
b) metodę FIFO.

Zadanie 7
BigScreen Corporation produkuje i sprzedaje 50-calowe telewizory. Rzeczywiste dane za
styczeń, luty i marzec 2007 r . są następujące:
Styczeń Luty Marzec
Stan zapasów na początek miesiąca 0 300 300
Produkcja 1 000 800 1 250
Sprzedaż 700 800 1 500
Koszty zmienne (USD):
- Jednostkowe koszty wytworzenia 900 900 900
- Koszty sprzedaży 600 600 600
Koszty stałe (USD):
- Koszty wytworzenia 400 000 400,000 400 000
- Koszty sprzedaży 140 000 140 000 140 000

Cena sprzedaży za sztukę wynosi 2500 USD. BigScreen Corporation stosuje metodę FIFO,
jeśli chodzi o wycenę zapasów.
1. Przygotuj rachunek zysków i strat dla BigScreen w styczniu, lutym i marcu 2007 r. zgodnie
z (a) rachunkiem kosztów zmiennych i (b) rachunkiem kosztów pełnych.
2. Wyjaśnij różnicę w zysku operacyjnym za styczeń, luty i marzec w ramach rachunku
kosztów zmiennych i rachunku kosztów pełnych.

Zadanie 8
Poniższe informacje dotyczą firmy Dunworth Canoes, która buduje niedrogie kajaki
aluminiowe:
2011 2012 Razem
Wielkość produkcji 18 000 14 000 32 000
Wielkość sprzedaży 16 000 16 000 32 000
Jednostkowa cena sprzedaży 500 USD 500 USD
Jednostkowe koszty zmienne produkcyjne 200 USD 200 USD
Jendostkowy koszt materiałów bezpośrednich 80 USD 80 USD
Jednostkowy koszt robocizny bezpośredniej 50 USD 50 USD
Jednostkowe zmienne koszty wydziałowe 70 USD 70 USD
Koszty stałe produkcyjne 630 000 USD 630 000 USD
Koszty sprzedaży i zarządu 200 000 USD 200 000 USD

W pierwszym roku działalności firma wyprodukowała 18 000 sztuk, ale była w stanie
sprzedać tylko 16 000 sztuk. W drugim roku firma musiała pozbyć się nadwyżki zapasów
(dodatkowe 2000 sztuk wyprodukowanych, ale niesprzedanych w 2011 r.), w związku z tym
ograniczyła produkcję do 14 000 sztuk.
1. Oblicz zysk operacyjny dla obu lat za pomocą rachunku kosztów pełnych.
2. Zwróć uwagę, że zysk spadł w 2012 r. Czy wyniki firmy są rzeczywiście gorsze w 2012 r.
w porównaniu z 2011 r.?
3. Oblicz zysk operacyjny dla obu lat przy użyciu rachunku kosztów zmiennych.
4. Czy zysk rozliczany w kosztach zmiennych przedstawia bardziej realistyczny obraz
wyników przedsiębiorstwa w ciągu dwóch lat? Wyjaśnij.

Zadanie 9
Sampson Steel produkuje wysokiej jakości stoły robocze. Firma istnieje od trzech lat, a
sprzedaż z roku na rok spada z powodu zwiększonej konkurencji. Dostępne są następujące
informacje:
2011 2012 2013 Total
Wielkość sprzedaży 9 000 8 000 7 000 24 000
Wielkość produkcji 9 000 9 000 6 000 24 000
Stałe koszty produkcyjne (USD) 360 000 360 000 360 000
Jednostkowe zmienne koszty produkcyjne (USD) 100 100 100
Jednostkowa cena sprzedaży (USD) 350 350 350
Stałe koszty sprzedaży i zarządu (USD) 300 000 300 000 300 000

1. Oblicz zysk operacyjny i wartość zapasów końcowych (przy użyciu metody LIFO) dla
każdego roku przy użyciu rachunku kosztów pełnych.
2. Oblicz zysk operacyjny i wartość zapasów końcowych dla każdego roku przy użyciu
rachunku kosztów zmiennych.
3. Wyjaśnij, w jaki sposób menedżerowie Sampson mogli manipulować dochodami w 2012
r., produkując więcej jednostek niż jest to faktycznie potrzebne do zaspokojenia popytu. Czy
takie podejście do zarządzania wynikami można by powtarzać rok po roku?

Zadanie 10
Ida Sidha Karya Company to firma rodzinna zlokalizowana w miejscowości Gianyar na
wyspie Bali w Indonezji. Firma produkuje ręcznie robiony balijski instrument muzyczny
zwany gamelanem, który jest podobny do ksylofonu. Jego elementy są odlewane z mosiądzu i
ręcznie piłowane, aby uzyskać właściwy dźwięk. Pręty są następnie montowane na misternie
ręcznie rzeźbionej drewnianej podstawie. Gamelany są sprzedawane za 850 (tysięcy) rupii.
(Walutą w Indonezji jest rupia, która jest oznaczona Rp.) Poniżej przedstawiono wybrane
dane dotyczące działalności firmy w zeszłym roku (wszystkie waluty są podane w tysiącach
rupii):
Stan zapasów na początek roku 0
Wielkość wyprodukowana 250
Wielkość sprzedana 225
Stan zapasów na koniec roku 25
Jednostkowe koszty zmienne:
Materiały bezpośrednie Rp 100
Płace bezpośrednie Rp 320
Koszty wydziałowe Rp 40
Zmienne koszty sprzedaży i zarządu Rp 20
Stałe koszty:
Stałe koszty wytworzenia Rp 60 000
Stałe koszty sprzedaży i zarządu Rp 20 000

1. Załóżmy, że firma stosuje rachunek kosztów pełnych. Oblicz jednostkowy koszt produktu
dla jednego gamelana. Przygotuj rachunek zysków i strat.
2. Załóżmy, że firma stosuje rachunek kosztów zmiennych. Oblicz jednostkowy koszt
produktu dla jednego gamelana. Przygotuj rachunek zysków i strat.