25/8/22, 8:10 μ.μ.

((i)) Queer theory

Queer theory
από
k.

 28/05/2006 1:09 πμ.

Βιβλιοθήκη


Το κείμενο αποτελεί μετάφραση διάλεξης που δόθηκε από την Mary Klages στο
πανεπιστήμιο του Colorado στο Boulder το 1997

Ζητήματα φύλου και σεξουαλικής ταυτότητας  

Queer Theory
Τι μας φέρνει στο νου η λέξη queer; Ας ξεκινήσουμε καταγράφοντας
μερικούς ελεύθερους συνειρμούς.
Η λέξη queer στην queer theory προκαλεί από μόνη
της κάποιους συνειρμούς, κυρίως μέσω της σύνδεσής της με τις ιδέες περί
ομοφυλοφιλίας. Η queer theory είναι ένας απόλυτα καινούριος επιστημονικός κλάδος∙
δεν είχε ονομαστεί ως ξεχωριστό πεδίο μελέτης έως το 1991. Προήλθε από τις gay/
λεσβιακές μελέτες, έναν εξίσου καινούριο επιστημονικό κλάδο, που δεν υπήρχε σε
οποιαδήποτε οργανωμένη μορφή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 80. Οι gay/λεσβιακές
μελέτες προήλθαν με τη σειρά τους από τις φεμινιστικές μελέτες και τη φεμινιστική
θεωρία. Ας μιλήσουμε λίγο για την ιστοριά αυτή.(Είναι άξια κάθε ενδιαφέροντος, καθότι
λαμβάνει χώρα κυριολεκτικά κάτω απ’ τη μύτη μας, στις αίθουσες διδασκαλίας, αυτή τη
στιγμή, και, επιπλέον, μέσω αυτής μπορούμε να εξετάσουμε το πως θεωρητικά
κινήματα ή σχολές προέρχονται από άλλες σχολές). Η φεμινιστική θεωρία, από τα μέσα
μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 70, έβλεπε το γένος¹ (αρσενικό ή θηλυκό) σαν ένα
σύστημα συμβόλων ή σημαινόντων, που αναφερόταν σε σεξουαλικά διμορφικά
σώματα, με σκοπό να αναδειχθούν οι κοινωνικοί ρόλοι και σημασίες που θα
μπορούσαν να έχουν τα σώματα αυτά. Η φεμινιστική θεωρία, κατ’ αυτό τον τρόπο,
υποστήριξε πως το γένος ήταν κοινωνικό κατασκεύασμα, πως σχεδιάστηκε,
υλοποιήθηκε και διαιωνίστηκε από κοινωνικούς οργανισμούς και δομές, παρά κάτι
απλά «αληθινό» ή ενυπάρχον στη λειτουργία των σωμάτων σε βιολογικό επίπεδο. Εξ

https://athens.indymedia.org/post/513168/ 1/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

αυτού, η φεμινιστική θεωρία είχε δύο πολύ σημαντικές συνεισφορές. Η πρώτη είναι ότι
διαχώρισε το κοινωνικό από το βιολογικό, επιμένοντας πως υπάρχει διαφορά ανάμεσα
σε αυτό που είναι προϊόν των ανθρώπινων ιδεών και άρα ασταθές και ευμετάβλητο, και
σε αυτό που είναι προϊόν της βιολογίας και άρα (συγκριτικά) σταθερό και αμετάβλητο.
Η δεύτερη συνεισφορά σχετίζεται με την πρώτη: διαχωρίζοντας το κοινωνικό από το
βιολογικό, το κατασκευασμένο από το έμφυτο, η φεμινιστική θεωρία επέμεινε πως το
γένος δεν ήταν «θεμελιώδες» για την ταυτότητα ενός ατόμου.
Η λέξη «θεμελιώδες» θα
χρησιμοποιηθεί πολύ στο δεύτερο μισό του κειμένου, καθώς θα εστιάσουμε σε θεωρίες
που περιγράφουν το πως κατασκευάζονται οι ατομικές ταυτότητες μέσα στους
κοινωνικούς οργανισμούς. Η ανθρωπιστική ιδέα για την ταυτότητα ή τον εαυτό,
επικεντρώνεται στην αντίληψη πως η ταυτότητά σου είναι μοναδική για σένα, πως
προέρχεσαι από έναν εσωτερικό πυρήνα, κάποιες αμετάβλητες οπτικές ή σημάδια, που
βρίσκονται στην καρδιά ή το κέντρο του «εαυτού σου». Οι οπτικές αυτές συνήθως
συμπεριλαμβάνουν το φύλο² (είμαι άντρας ή γυναίκα), το γένος (είμαι αρσενικού ή
θηλυκού γένους), τη σεξουαλικότητα (είμαι ετεροφυλόφιλος ή ομοφυλόφιλος), τις
θρησκευτικές πεποιθήσεις (είμαι Χριστιανός, Εβραίος, Βουδιστής) και την εθνικότητα
(είμαι Αμερικάνος, Ρώσσος, Βιετναμέζος)—στην πραγματικότητα κάθε δήλωση σου που
αρχίζει με «είμαι» και ακολουθείται από ένα ουσιαστικό χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου
άρθρου («είμαι _______»∙ όχι «είμαι ένας _______») είναι πιθανότατα μία δήλωση για τη
βαθύτερη αίσθηση της ταυτότητάς σου. Στην ανθρωπιστική σκέψη, αυτές οι κεντρικές
όψεις της ταυτότητας θεωρούνται οι «ουσίες», πράγματα σταθερά και αμετάβλητα,
πράγματα που σε κάνουν αυτό που είσαι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, άσχετα από
αυτά που σου συμβαίνουν. Η ιδέα αυτή ενός θεμελιώδους εαυτού διαχωρίζει τον
«εαυτό» από όλα όσα βρίσκονται έξω από αυτόν—όχι απλώς από το «άλλο», αλλά
επίσης από όλα τα ιστορικά γεγονότα, όλα τα πράγματα που υπόκεινται σε αλλαγές.
Μπορείς να σκεφτείς την ανθρωπιστική αντίληψη του θεμελιώδους εαυτού με όρους
επιβίωσης: ο εαυτός βρίσκεται μέσα σε ένα θωρακισμένο καταφύγιο, όπου τίποτα από
όσα συμβαίνουν στον έξω κόσμο δεν μπορεί να τον αγγίξει. Εντάξει, ο εαυτός μπορεί να
τραντάζεται ή να ταρακουνιέται από τις εκρήξεις στον έξω κόσμο, οι οποίες βροντούν
τις πόρτες του καταφυγίου, αλλά δε μπορεί να αλλάξει ουσιαστικά από ό,τι συμβαίνει
απέξω. (Μπορεί, πάραυτα, να καταστραφεί. Αλλά αυτές είναι οι μοναδικές πιθανότητες
—ο θεμελιώδης εαυτός μπορεί να υπάρχει σε μία αμετάβλητη κατάσταση ή να
καταστραφεί, τίποτα ενδιάμεσο).
Η φεμινιστική θεωρία, αμφισβητώντας την αντίληψη
πως το γένος είναι μέρος αυτού του θεμελιώδους εαυτού, προκάλεσε μια ρωγμή, μια
ρήξη, αποκαλύπτοντας το επίπλαστο αυτού του φυσικού εαυτού. Από τη ρήξη αυτή
προήλθε η μεταστρουκτουραλιστική ιδέα του εαυτού ως οικοδόμημα μη «φυσικά»
παραγόμενο από τα σώματα ή από τη γέννηση. Ο εαυτός, στη μεταστρουκτουραλιστική
θεωρία, γίνεται «υποκειμενικότητα». Η αλλαγή στους όρους είναι μια αναγνώριση πως,
πρώτα απ’όλα, η ανθρώπινη ταυτότητα διαμορφώνεται από τη γλώσσα, με το να γίνεται
υποκείμενο στη γλώσσα (όπως βλέπουμε και στο Λακάν). Η αντικατάσταση της λέξης
«εαυτός» από τη λέξη «υποκείμενο» σηματοδοτεί, επίσης, την ιδέα πως τα υποκείμενα
είναι προϊόντα συμβόλων ή σημαινόντων, τα οποία γεννούν τις ιδέες μας περί
ταυτότητας. Οι εαυτοί είναι σταθεροί και θεμελιώδεις∙ τα υποκείμενα είναι
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 2/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

κατασκευασμένα, και άρα προσωρινά, μεταβαλλόμενα, πάντα αντικείμενα

επανεξέτασης και ανακατασκευής. Οι εαυτοί, μ’ αυτή την έννοια, συνιστούν σημαίνοντα
μέσα σ’ ένα άκαμπτο σύστημα με παγιωμένες έννοιες∙ τα υποκείμενα, από την άλλη,
είναι σημαίνοντα ενός περισσότερο ευέλικτου συστήματος, με μεγαλύτερη
πολλαπλότητα εννοιών.
Με τη συμβολή της φεμινιστικής θεωρίας στη διάρρηξη της
ανθρωπιστικής ιδέας μίας σταθερής ή θεμελιώδους προσωπικότητας, και ειδικότερα
της ιδέας μιας σταθερής ή θεμελιώδους ταυτότητας του γένους, και με την
αντικατάστασή της με τη μεταστρουκτουραλιστική ιδέα της ταυτότητας του γένους ως
ένα σύνολο μεταβαλλόμενων σημαινόντων, άλλες θεωρίες άρχισαν να αμφισβητούν
μερικές ακόμη «θεμελιώδεις» αντιλήψεις της ταυτότητας. Όπως θα δούμε, η ιδέα της
φυλής ως κάτι έμφυτο, θεμελιώδες, ή βιολογικό έγινε αντικείμενο εξονυχιστικής
εξέτασης (ιδιαίτερα μέσα στους φεμινιστικούς κύκλους, καθώς η φεμινιστική θεωρία
στη δεκαετία του 70 αναφερόταν στο θηλυκό υποκείμενο αποκλειστικά σαν να ανήκει
στη λευκή φυλή και στη μεσαία τάξη). Ομοίως, η ιδέα της σεξουαλικότητας ως έμφυτη ή
θεμελιώδης, άρχισε να γίνεται αντικείμενο επανεξέτασης. Έτσι ξεκίνησαν οι gay/
λεσβιακές μελέτες στις αρχές της δεκαετίας του 80, ως επιστημονικός κλάδος και ως
θεωρητικός βραχίονας ενός ευρύτερου πολιτικού κινήματος.
Είναι, ίσως πιο δύσκολο
απ’ ότι με το γένος, το να δεις τη σεξουαλικότητα ως κοινωνική κατασκευή, παρά ως
βιολογική. Κοιτάζοντας γύρω μας, παρατηρούμε πως το γένος «κάμπτεται» σε πολλά
πεδία—ο Michael Jackson, ο Boy George και ο Dennis Rodman είναι μόνο μερικά
παραδείγματα, τα οποία κάμπτουν την ιδέα του γένους ως θεμελιώδες και ορισμένο
από το φύλο (οι άντρες είναι αρσενικά, οι γυναίκες θηλυκά) επιχειρώντας προσωπικούς
συνδυασμούς αυτών που συνήθιζαν να καλούνται αρρενωπό και θηλυκό στυλ. Στην
πραγματικότητα, βλέπουμε ρόλους και σύμβολα που σχετίζονται με το γένος να
μεταλλάσονται καθημερινά: για παράδειγμα, πόσες γυναίκες πριν δέκα χρόνια είχανε
τατουάζ σε ορατά σημεία και πόσοι άντρες επιδείκνυαν piercing στα αυτιά ή σε άλλα
σημεία σου σώματος; Αναλογιζόμενος τις αλλαγές αυτές (και μπορείς να σκεφτείς και
δικά σου παραδείγματα εύκαμπτων ή μεταβαλλόμενων κατασκευών του γένους) είναι
σχετικά εύκολο να δεις το γένος ως ένα σύστημα σημαινόντων.
Με τη σεξουαλικότητα,
όμως, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, εν μέρει εξ αιτίας του τρόπου με τον οποίο ο
πολιτισμός μας μας δίδαξε να αντιλαμβανόμαστε τη σεξουαλικότητα. Ενώ το γένος
μπορεί να είναι ζήτημα στυλ ή ντυσίματος, η σεξουαλικότητα μοιάζει να έχει να κάνει
με τη βιολογία, με τη βασική λειτουργία των σωμάτων. Αυτή η ιδέα προέκυψε όταν
κάποια στιγμή μιλούσαμε για το γένος και κάποιος ρώτησε για τα ζώα, των οποίων η
σεξουαλική συμπεριφορά φαίνεται να είναι ισχυρά συνδεδεμένη με το ένστικτο της
αναπαραγωγής. Ο πολιτισμός μας τείνει να ορίζει την σεξουαλικότητα με δύο τρόπους:
με όρους ζωικών ενστίκτων, με συμπεριφορές προγραμματισμένες από ορμόνες ή
εποχιακούς κύκλους, πάνω στα οποία η ελεύθερη βούληση δεν έχει κανένα έλεγχο, και
με όρους ηθικής, με συμπεριφορές, δηλαδή, που ορίζονται ως «καλές» ή «κακές»,
ηθικές ή ανήθικες, και πάνω στις οποίες υποτίθεται πως πρέπει να ασκούμε απόλυτα (ή
σχεδόν απόλυτα) αυστηρό έλεγχο. Σύμφωνα με την πρώτη θεώρηση της
σεξουαλικότητας, τα σεξουαλικά κίνητρα είναι σχεδόν απόλυτα βιολογικά:
ανταποκρινόμαστε σεξουαλικά, βάσει αυτών που είναι καταγεγραμμένα στα γονίδια και
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 3/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

στις ορμόνες μας κι αυτό σχεδόν πάντα προσδιορίζεται με όρους αναπαραγωγικής

συμπεριφοράς. (Αυτή η οπτική προέρχεται από την εξελικτική θεωρία, κατά την οποία
πρωταρχικό καθήκον κάθε μέλους ενός είδους είναι να το συντηρεί καθώς και να
μεταφέρει τα γενετικά του χαρακτηριστικά στις επόμενες γενεές). Η θεωρία αυτή
ισχυρίζεται πως καταλαβαίνοντας τη σεξουαλική συμπεριφορά των ζώων
καταλαβαίνουμε και την ανθρώπινη σεξουαλική συμπεριφορά.
Το πρόβλημα μ’ αυτή
την θεώρηση είναι πως η ανθρώπινη σεξουαλικότητα δε λειτουργεί όπως η
σεξουαλικότητα των ζώων. Αν ήταν έτσι, τα θηλυκά θα είχαν οίστρο σε συγκεκριμένες
χρονικές περιόδους, και τα αρσενικά θα προσπαθούσαν μανιωδώς να ζευγαρώσουν
μαζί τους κατά τις περιόδους αυτές∙ όλη η σεξουαλική δραστηριότητα θα ρυθμιζόταν
από την αναπαραγωγή και θα λάμβανε χώρα αποκλειστικά στις περιόδους του οίστρου.
Προφανώς η ανθρώπινη σεξουαλικότητα λειτουργεί διαφορετικά. Στην
πραγματικότητα, η ανθρώπινη σεξουαλικότητα μοιάζει ελάχιστα με τη σεξουαλικότητα
των ζώων. Είμαστε (νομίζω, και διορθώστε με αν κάνω λάθος) το μόνο είδος που
ζευγαρώνει λίγο πολύ κατά βούληση, χωρίς να παίρνει υπ’ όψιν του τη γονιμότητα και
τους ορμονικούς κύκλους, και αυτό από μόνο του διαχωρίζει τη σεξουαλική
συμπεριφορά από την αναπαραγωγή στους ανθρώπους. Επίσης, έχουμε τεράστια
γκάμα σεξουαλικών συμπεριφορών και δραστηριοτήτων, εκ των οποίων μόνο μερικές
συνδέονται με την αναπαραγωγή, κάτι που διαχωρίζει ακόμα περισσότερο τις δύο
κατηγορίες. Και—το πιο σημαντικό—η ανθρώπινη σεξουαλική συμπεριφορά συνδέεται
με την ευχαρίστηση, ευχαρίστηση που περνά μέσα απ’ όλα τα πολιτισμικά επίπεδα.
Ναι,
θα μπορούσαμε να διαφωνήσουμε για τη σεξουαλικότητα των ζώων και το κατά πόσο
μοιάζει με των ανθρώπων—οι εμπειρίες μου με τον σκύλο μου να προσπαθεί να
πηδήξει το πόδι μου σίγουρα εγείρουν ερωτήματα για το κατά πόσο η σεξουαλική
συμπεριφορά των ζώων συνδέεται μόνο με την αναπαραγωγή—αλλά το θέμα είναι πως
η σύνδεση τη ανθρώπινης σεξουαλικότητας με τη σεξουαλικότητα των ζώων
χρησιμοποιείται για να κατασκευαστεί η σεξουαλικότητα με συγκεκριμένο τρόπο. Αν
δεις τους ανθρώπους κατά μεγάλο μέρος τους σαν ζώα, τότε βλέπεις και τη φύση της
ανθρώπινης σεξουαλικότητας ως, κατά μεγάλο μέρος της, αναπαραγωγική, στην ουσία
—και επομένως κάθε συμπεριφορά που δε συνδέεται με την αναπαραγωγή καθίσταται
«αφύσικη». Το οποίο μας οδηγεί στο δεύτερο τρόπο με τον οποίο ο πολιτισμός μας
ορίζει τη σεξουαλικότητα: με όρους ηθικής, με όρους σωστών ή λανθασμένων
συμπεριφορών.
Οι αντιλήψεις του δυτικού πολιτισμού για τη σεξουαλικότητα
προέρχονται από πολλά πεδία—για παράδειγμα, από την επιστήμη (και ειδικότερα από
την εξελικτική θεώρηση της σεξουαλικότητας ως ζωώδη, ενστικτώδικη συμπεριφορά),
από τη θρησκεία, από την πολιτική και από την οικονομία. [Μια σημείωση: αυτές οι
κατηγορίες σεξουαλικής κωδικοποίησης μελετώνται από τον Michel Foucault στους
τόμους του έργου «Η ιστορία της σεξουαλικότητας». Η σεξουαλικότητα ορίζεται από
την πολιτική και την οικονομία όταν, για παράδειγμα, έθνη ή κοινωνικοί οργανισμοί
ανησυχούν για τον πληθυσμιακό έλεγχο και παροτρύνουν τους ανθρώπους να μην
αναπαράγονται—και επιβάλλουν ακόμα και εκτρώσεις ή έλεγχο των γεννήσεων ή
στειρώσεις για να το διασφαλίσουν∙ ένα αντίστροφο παράδειγμα του πως η
σεξουαλικότητα ορίζεται από την πολιτική και την οικονομία είναι οι χώρες ή
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 4/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

μειονότητες που παροτρύνουν τα μέλη τους να γεννούν πολλά παιδιά, ώστε μία ομάδα
να αποκτήσει μεγαλύτερο πληθυσμό από μία άλλη].
Οι αντιλήψεις αυτές, περί
σεξουαλικότητας συχνά παίρνουν τη μορφή ηθικών διακηρύξεων για το ποιες μορφές
σεξουαλικότητας είναι «σωστές» ή καλές ή ηθικές και ποιες είναι «λανθασμένες», κακές
και ανήθικες. Οι κατηγορίες έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, ένα ακόμη
στοιχείο που μας δείχνει πως η σεξουαλικότητα δεν είναι «θεμελιώδης», αιώνια, ή
έμφυτη, αλλά κοινωνικό οικοδόμημα, κάτι που μπορεί να μεταβάλλεται και να
παραποιείται. Σίγουρα έχουμε δει τέτοιες αλλαγές τα τελευταία δέκα χρόνια, όχι μόνο
σχετικές με την ομοφυλοφιλία και την ετεροφυλοφιλία, αλλά και με τις αντιλήψεις περί
ασφαλούς σεξ και την παρεμπόδιση σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων: στο
σημερινό πολιτισμό, (σε μερικούς κύκλους) περισσότερο ανήθικη θεωρείται η
σεξουαλική πράξη όταν δε συμπεριλαμβάνει τη χρήση προφυλακτικού ή άλλης
μεθόδου προφύλαξης, παρά όταν απλώς δεν εμπλέκεται στην αναπαραγωγική
διαδικασία.
Στις προηγούμενες γενεές, όπως και σήμερα, οι τρόποι αυτοί για να οριστεί
η σεξουαλικότητα (μέσω της βιολογίας, της θρησκείας, της πολιτικής και της
οικονομίας) παρήγαγαν καθαρές κατηγορίες αυτού που είναι σωστό και αυτού που
είναι λάθος, οι οποίες συνήθως συνδέονταν με τις ιδέες περί αναπαραγωγής και την
οικογενειακή ζωή. Αυτό μας δείχνει και το άρθρο της Gayle Rubin με τα διαγράμματα
που παρουσιάζει. Ότι δηλαδή, η δομή των αντιλήψεων περί σεξουαλικότητας
περιγράφεται με δίπολα, των οποίων ο ένας πόλος είναι το θετικό, το καλό, το ηθικό
και το σωστό, ενώ ο άλλος είναι το αρνητικό, το κακό, το ανήθικο και το λάθος.
Η Rubin
υποστηρίζει πως τα δίπολα αυτά πρέπει να διαλυθούν∙ στην πραγματικότητα,
υποστηρίζει πως πρέπει να διαχωρίσουμε ολοκληρωτικά κάθε μορφή σεξουαλικής
συμπεριφοράς από κάθε είδος ηθικής κρίσης. Σ’ αυτό το σημείο πολλοί άνθρωποι
δυσκολεύονται να συμφωνήσουν μαζί της (ή με άλλους σεξουαλικά ριζοσπαστικούς). Δε
φαίνεται λογικό κάποια είδη σεξουαλικής συμπεριφοράς να είναι λάθος; Αν όχι, ποια
θα έπρεπε να είναι η γνώμη μας για το σεξ κατά το οποίο ασκείται σωματική βία, για το
σεξ που δεν είναι ομόφωνο, για το σεξ ανάμεσα σε κάποιον που έχει εξουσία και σε
κάποιον που δεν έχει; Αυτές οι ενστάσεις δείχνουν δύο πράγματα: πρώτον, ότι η
σεξουαλική συμπεριφορά, στον ανθρώπινο πολιτισμό, έχει σχεδόν πάντα να κάνει με
περισσότερα πράγματα από την ευχαρίστηση και την αναπαραγωγή: συχνά (όπως με το
σκύλο μου να πηδάει το πόδι μου) σχετίζεται με μορφές εξουσίας και υποταγής. Το
άλλο που μας δείχνουν οι ενστάσεις αυτές, είναι το πόσο ισχυροί είναι οι δεσμοί
ανάμεσα στις σεξουαλικές δραστηριότητες και τις ηθικές αντιλήψεις. Και ο δεσμός
προέρχεται, εν μέρει, περισσότερο από τον ορισμό της σεξουαλικότητας ως μέρος της
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ, παρά ως μια δραστηριότητα στην οποία συμμετέχει κάποιος κατα
βούληση. Συνεπώς, αν έχεις γενετήσια σεξουαλική επαφή με άτομο του ίδιου φύλου,
δεν κάνεις απλώς ομοφυλοφιλικό σεξ, αλλά ΕΙΣΑΙ ομοφυλόφιλος. Και στη συνέχεια η
ταυτότητα αυτή συνδέεται με μια ηθική κρίση για τις ομοφυλοφιλικές πράξεις καθώς
και τις ομοφυλοφιλικές ταυτότητες. [Για περισσότερα πάνω στη διάκριση μεταξύ
σεξουαλικών πράξεων και σεξουαλικών ταυτοτήτων, δες την «Ιστορία της
σεξουαλικότητας» του Foucault].
Οι gay/λεσβιακές μελέτες—απ’ όπου εν μέρει
προέρχεται το άρθρο της Gayle Rubin—εξετάζουν όλους τους τύπους των κοινωνικών
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 5/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

δομών και κοινωνικών οικοδομημάτων τα οποία καθορίζουν τις ιδέες μας για τη
σεξουαλικότητα ως πράξη, και τη σεξουαλικότητα ως ταυτότητα. Ως ακαδημαϊκός
κλάδος, οι gay/λεσβιακές μελέτες εξετάζουν το πως έχουν οριστεί ιστορικά οι
αντιλήψεις για την ομοφυλοφιλία—και φυσικά, εξ αυτού, το πως έχει οριστεί ο
αντίθετος πόλος, η ετεροφυλοφιλία. Οι gay/λεσβιακές μελέτες αναφέρονται, επίσης,
στον τρόπο με τον οποίο διαφορετικοί πολιτισμοί, ή διαφορετικές περίοδοι έχουν
επιβάλλει ιδέες για το ποια είδη σεξουαλικότητας είναι φυσιολογικά και ποιά είναι
αφύσικα, ποιά είναι ηθικά και ποιά ανήθικα. Το άρθρο του Watkins πάνω στον τρόπο με
τον οποίο απεικονίζονται τα ομοφυλοφιλικά σώματα στην εποχή του AIDS, βρίσκεται
στο κέντρο της θεωρίας αυτής, μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο οι νόρμες και οι
παρεκκλίσεις από αυτές δημιουργούνται κι έπειτα μεταβάλλονται, καθώς και τη
λειτουργία του πολιτισμού που αυτές οι ιδέες και εικόνες εξυπηρετούν.
Το άρθρο του
Watkins, εξετάζοντας τις σημασίες των εικόνων gay αντρών με AIDS και το πως οι
εικόνες αυτές λειτουργούν στην ενίσχυση της αντίληψης της ομοφυλοφιλίας ώς
αφύσικη, παρεκκλίνουσα και κακή, μπορεί να θεωρηθεί τμήμα της gay/λεσβιακής
κριτικής της λογοτεχνίας. Η gay/λεσβιακή κριτική της λογοτεχνίας, ένα υποσύνολο των
gay/λεσβιακών μελετών, ασχολείται με τις απεικονίσεις της σεξουαλικότητας και τις
ιδέες περί πρότυπης και παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς, με ποικίλους τρόπους:
εντοπίζοντας gay/λεσβίες συγγραφείς των οποίων η σεξουαλικότητα έχει αποκρυφθεί ή
διαγραφθεί από την ιστορία και τη βιογραφία τους• μελετώντας κείμενα gay/λεσβίων
συγγραφέων με σκοπό την ανακάλυψη συγκεκριμένων φιλολογικών μοτίβων, τεχνικών
και οπτικών που προέρχονται απ’τη ζωή ενός ομοφυλόφιλου σε έναν ετεροφυλόφιλο
κόσμο• μελετώντας κείμενα—gay ή straight συγγραφέων—που απεικονίζουν την
ομοφυλοφιλία και την ετεροφυλοφιλία, ή που εστιάζουν στη σεξουαλικότητα ως
κατασκευασμένη (και όχι θεμελιώδη) έννοια∙ τέλος, εξετάζοντας πως τα λογοτεχνικά
κείμενα (από gay ή straight συγγραφείς) λειτουργούν παράλληλα με μη λογοτεχνικά
κείμενα προμηθεύοντας έναν πολιτισμό με τρόπους αντίληψης της σεξουαλικότητας.
Οι gay/λεσβιακές μελέτες, ως πολιτικός σχηματισμός των ακαδημαϊκών, αμφισβητούν,
επίσης, την αντίληψη των κανονιστικών σεξουαλικοτήτων. Όπως αναφέρει η Rubin στο
άρθρο της, όταν ορίζεις μια κατηγορία ως «κανονική», αυτόματα ορίζεις και το
αντίθετό της, μια κατηγορία ως «παρεκκλίνουσα», και οι ειδικές πράξεις ή ταυτότητες
που εμπίπτουν στις κατηγορίες αυτές, στη συνέχεια συνδέονται με άλλες μορφές
κοινωνικών πρακτικών και με μεθόδους κοινωνικού ελέγχου. Όταν κάνεις κάτι στο
οποίο ο πολιτισμός σου δίνει την ετικέτα «παρεκκλίνον», καλείσαι να τιμωρηθείς γι
αυτό: με το να σε συλλάβουν, να σε ντροπιάσουν, να σε κάνουν να νιώσεις βρώμικος,
με το να χάσεις τη δουλειά σου, την άδειά σου, τα αγαπημένα σου πρόσωπα, τον
αυτοσεβασμό σου, την ασφάλισή σου. Οι gay/λεσβιακές μελέτες, όπως και οι
φεμινιστικές μελέτες, βοηθούν να καταλάβεις πως οι κατηγορίες αυτές του κανονικού
και του παρεκκλίνοντος κατασκευάζονται, πως λειτουργούν και πως επιβάλλονται,
ώστε να παρέμβεις αλλάζοντάς τις ή δίνοντάς τους τέλος.
Πράγμα που μας οδηγεί—
τελικά—στην queer theory. Η queer theory αναδύεται από την προσοχή που δίνουν οι
gay/λεσβιακές μελέτες στην κοινωνική οικοδόμηση των κατηγοριών της κανονικής και
παρεκκλίνουσας σεξουαλικής συμπεριφοράς. Αλλά ενώ οι gay/λεσβιακές μελέτες, όπως
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 6/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

υποννοείται από το όνομα, εστίασαν κυρίως σε ερωτήματα περί ομοφυλοφιλίας, η

queer theory επεκτείνει το πεδίο της έρευνας της. Η queer theory εξετάζει και ασκεί
πολιτική κριτική σε οτιδήποτε εμπίπτει σε κανονικές και παρεκκλίνουσες κατηγορίες,
και ειδικότερα στις σεξουαλικές δραστηριότητες και ταυτότητες. Η λέξη «queer», όπως
εμφανίζεται στα λεξικά, έχει κυρίως τη σημασία του «παράξενου», του «εκκεντρικού»,
του «ασυνήθιστου». Η queer theory ασχολείται με όλες τις μορφές της σεξουαλικότητας
που χαρακτηρίζονται «queer» με αυτή την έννοια—και στη συνέχεια, ως προέκταση
αυτού, με τις κανονικές συμπεριφορές και ταυτότητες οι οποίες ορίζουν τι είναι
«queer» (όντας τα αντίθετά τους). Έτσι, η queer theory επεκτείνει το πεδίο ανάλυσής
της σε όλα τα είδη συμπεριφορών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που κάμπτουν το
γένος, καθώς κι αυτών που περιλαμβάνουν «queer», μη κανονικές μορφές
σεξουαλικότητας. Η queer theory επιμένει πως όλες οι σεξουαλικές συμπεριφορές, όλες
οι θεωρήσεις που συνδέουν τις σεξουαλικές συμπεριφορές με τις σεξουαλικές
ταυτότητες, και όλες οι κατηγορίες κανονικών και περεκκλίνοντων σεξουαλικοτήτων,
είναι κοινωνικά κατασκευάσματα, σύνολα σημαινόντων που γεννούν συγκεκριμένους
τύπους κοινωνικής σημασίας. Η queer theory ακολουθεί την φεμινιστική θεωρία και τις
gay/λεσβιακές μελέτες στην απόρριψη της ιδέας ότι η σεξουαλικότητα είναι θεμελιώδης
κατηγορία, ότι ορίζεται δηλαδή από τη βιολογία ή ότι κρίνεται από σταθερές αρχές
ηθικής και αλήθειας. Για τους queer θεωρητικούς, η σεξουαλικότητα είναι ένα
πολύπλοκο σύστημα κοινωνικών κωδικών και δυνάμεων, μορφές ατομικών
δραστηριοτήτων και θεσμικών εξουσιών, τα οποία αλληλεπιδρούν για να σχηματίσουν
τις ιδέες του κανονικού και του παρεκκλίνοντος σε κάθε χρονική στιγμή, και τα οποία
στη συνέχεια λειτουργούν στο όνομα του «φυσικού», του «βιολογικού» και του
«θεόσταλτου».
1.Αναφέρομαι στο κοινωνικό φύλο δηλαδή gender και όχι στο βιολογικό
φύλο δηλαδή sex. Στη συνέχεια του κειμένου όπου αναφέρεται γένος θα εννοείται το
gender.
2.Όπου χρησιμοποιείται η λέξη φύλο εννοείται το βιολογικό φύλο.

Στην ίδια κατηγορία και θεματική:

Ούτε προστάτες, ούτε αφέντες. Λίγα λόγια για τα εξάρχεια, τους βιασμούς και τις μαφίες.
Σαγηνη/Παραγωγη
Πίσω βιαστές και μαφιόζοι, εμπρός συντρόφισσες και σύντροφοι!

1232
από 1231 28/05/2006 3:05 πμ.

"Είμαστε (νομίζω, και διορθώστε με αν κάνω λάθος) το μόνο είδος που ζευγαρώνει λίγο
πολύ κατά βούληση, χωρίς να παίρνει υπ’ όψιν του τη γονιμότητα και τους ορμονικούς
κύκλους, και αυτό από μόνο του διαχωρίζει τη σεξουαλική συμπεριφορά από την
αναπαραγωγή στους ανθρώπους."
Nomizw einai + ta gourounia kai ta delfinia.
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 7/34
25/8/22, 8:10 μ.μ. ((i)) Queer theory

κοινωνικά κατασκευάσμα ναι, αυθαίρετα όμως όχι.

από γεωπόνος 28/05/2006 4:03 μμ.

Ένας άνθρωπος αισθάνεται ταυτόχρονα τις διάφορες ταυτότητές του. Ψηλός, χοντρός,
άσπρος, μαύρος, Αντρας, γυναίκα, Ολυμπιακός, παναθηναικός, πατέρας ,μητέρα ,
Έλληνας, άθεος , εργάτης, κομμουνιστής, πλούσιος , μηχανόβιος, κρεοπώλης, βιολιστής ,
σεξουαλικές επιλογές κλπ.
Η εμφάνιση κάποιας ταυτότητας σαν κυρίαρχη έχει σχέση με
τον χρόνο της ερώτησης και την πίεση απο τις επιλογές ή τις ελπίδες του ανθρώπου σε
κάποιους τομείς της ζωής του.
Ολα αυτά τα χαρακτησιστικά μπορούν κάποιοι να τα
θεωρούν θεμελιώδη σε κάποιες στιγμές της ζωής τους.
Απο εκεί και πέρα η διαδικασία
να βάλουμε κάποια θεμελιώδη και κάποια μη θεμελιώδη μου φαίνεται αστεία . Όλα
μπορεί να είναι θεμελιώδη, τόσο τα βιολογικά όσο και τα ιδεολογικά του
χαρακτηριστικά. Εκτός αν θεωρήσουμε σαν θεμελιώδη αυτά που δεν μπορούν να
αλλάξουν. Σήμερα με την βοήθεια της επιστήμης όλα μπορούν να αλλάξουν , ύψος
βάρος , φύλλο χρώμα με δυσκολίες βέβαια και με ημιτελή αποτελέσματα, αλλα
μπορούν.
Τα σεξουαλικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου έχουν άμεση σχέση με την
αρχέγονη βιολογική ελξη των φύλων που αποτελούν την βάση επάνω στην οποία
κτίστηκαν οι κοινωνικές επιλογές της σεξουαλικότητας. Ο έλεγχος των ενστίκτων
υπάρχει όπως υπάρχουν και αυτά τα ίδια τα ένστικτα και αυτό γίνεται τόσο στον
άνθρωπο όσο και στα ζώα. Ολοι μπορούν να τα ελέγχουν και όλοι τα αισθάνονται σαν
πίεση.
Οι κοινωνικές επιλογές ελέγχου της σεξουαλικής συμπεριφοράς έχουν βάση την
φύση. Τα αδέλφια καταπολεμούν την σεξουαλικότητά τους, λόγω της βιολογικής
ασυμβατότητας αυτης της σχέσης. Για τον ίδιο λόγο επιλέχθηκε μια σεξουαλική
συμπεριφορά σαν κοινωνικό μοντέλο για να αναπαραχθεί μια κοινότητα ανθρώπων. Η
ύπαρξη της κοινωνικής πίεσης προς μια συγγεκριμένη κατεύθυνση σεξουαλικότητας
βασίζεται σε βιολογική βάση αλλα κατόπιν αυτή η κοινωνική πίεση μπορεί να
αποκτήσει μια αυτόνομη πορεία.
Η κοινωνική πίεση ως προς την σεξουαλικότητα δεν
στηρίζεται στην αυθαιρεσία της σκέψης κάποιου παρανοικού που το σκεύτηκε και το
επέβαλε αλλά αποτελούν ένα επικοδόμημα μιας υπαρκτής βιολογικής ανάγκης.

'
από λ 28/05/2006 9:33 μμ.

Δηλαδη για να καταλαβω, αν ποτε εκλειψουν οι εξουσιες δεν θα υπαρχει πια queer?
Λυπηρο.

geoponikes moufes
https://athens.indymedia.org/post/513168/ 8/34