 ¨ÁA¨É dAiÀIJæà CªÀjUÉ ¸ÀAVÃvÀ CPÁqɫĬÄAzÀ 2023 gÀ ¸ÀAVÃvÀ PÀ¯Á¤¢ü ¥Àæ±À¹ÛAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ.

 EvÀgÉ ¥Àæ±À¹Û «eÉÃvÀgÀÄ: ¸ÀAVÃvÀ CPÁqÉ«Ä

 £ÀÈvÀå PÀ¯Á¤¢ü ¥Àæ±À¹Û: ªÀ¸ÀAvÀ®Qëä £ÀgÀ¹AºÁZÁj

 ¸ÀAVÃvÀ PÀ¯Á DZÁAiÀÄð: ¥Á®ÄÌ®AUÀgÀ CA©PÁ zÉë ªÀÄvÀÄÛ PÉ J¸ï PÁ½zÁ¸ï

 nnPÉ ¥Àæ±À¹ÛUÀ¼ÀÄ: wgÀÄ£ÁUÉñÀégÀA n Dgï ¸ÀħæªÀÄtåA ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀgÀUÀÄgÀÄ£ÁxÀ NzÀĪÀgï

 ¥ÀAPÀeï CqÁét 2023gÀ KμÀå£ï ©°AiÀÄqïìð ¥Àæ±À¹ÛAiÀÄ£ÀÄß UÉ¢ÝzÁÝgÉ.

 EwÛÃZÉUÉ AiÀÄÄgÉÆæAiÀÄ£ï AiÀÄƤAiÀÄ£ï (EU) ¤uÁðAiÀÄPÀ PÀZÁÑ R¤dUÀ¼À PÁ¬ÄzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀé¼À ±ÀÆ£Àå GzÀåªÀÄ
PÁ¬ÄzÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÉ

 EwÛÃZÉUÉ 2023 gÀ ªÀÄlĪÁ zsÀªÀÄð ªÀĺÁ ªÉÄüÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ

 DqÀðgï D¥sï D¸ÉÖçðAiÀiÁzÀ (AO) d£ÀgÀ¯ï «¨sÁUÀzÀ°è UËgÀªÀ C¢üPÁjAiÀiÁV gÀvÀ£ï mÁmÁ £ÉêÀÄPÀUÉÆArzÁÝgÉ

 fAzÁ¯ï ¹ÖÃ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀgï °«ÄmÉqï (JSPL) ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® CVß-¤gÉÆÃzsÀPÀ GQÌ£À gÀZ£
À ÉUÀ¼À£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸À®Ä BIS ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArzÉ

 ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀªÀÅ "UÀd«ÄvÀæ (D£ÉUÀ¼À ¸ÉßûvÀgÀÄ)" JA§ «²μÀÖ ªÀiÁ£ÀªÀ ZÁ°vÀ G¥ÀPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹zÉ.

 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ j¸Àªïð ¨ÁåAPï (RBI) ¢é¥ÀQëÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ EvÀåxÀðPÁÌV vÀªÀÄä gÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀgɤìUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À®Ä ¨sÁgÀvÀ
ªÀÄvÀÄÛ vÁAeÁ¤AiÀiÁªÀ£ÀÄß C£ÀĪÉÆâ¹zÉ

 EwÛÃZÉUÉ 2023 gÀ AiÀÄĪÀ «eÁÕ£À PÁAiÀÄðPÀ (YUVIKA) £ÉÆÃAzÀt ¥ÁægÀA¨sÀªÁVzÉ. EzÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
¨ÁºÁåPÁ±À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ (E¸ÉÆæÃ) G¥ÀPÀæªÀĪÁVzÉ.

 2023gÀ EArAiÀÄ£ï ªÉ¯ïì ¥ÀÄgÀÄμÀgÀ qÀ§¯ïì ¥Àæ±À¹ÛAiÀÄ£ÀÄß UÉzÀÝ £ÀAvÀgÀ gÉÆúÀ£ï ¨ÉÆÃ¥ÀtÚ CvÀåAvÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ
ªÀiÁ¸ÀÖ¸ïð 1000 ZÁA¦AiÀÄ£ï PÀÆqÀ DVzÁÝgÉ.

 "¹mÉÆÃð¥ÉÆÃrAiÀÄ£ï «AzsÁå" JA§ ºÉƸÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀįÁVzÉ. EzÀÄ fAPÉ eÁwUÉ ¸ÉÃjzÉ.

 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ UÁæ«ÄÃt fêÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ C©üAiÀiÁ£ÀzÀr Cw ºÉZÄÀ Ñ ¥sÀ¯Á£ÀĨsÀ«UÀ½UÉ vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃrgÀĪÀÅzÀPÉÌ 2022-23

£Éà ¸Á°£À gÁdå ªÀÄlÖzÀ GvÀÛªÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ ¥Àæ±À¹ÛUÉ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉA
è iÀÄÄ DAiÉÄÌAiÀiÁVzÉ.
ªÉÆzÀ® wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1951
 ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ »AzÀĽzÀ ªÀUÀðUÀ¼À ¥ÀæUÀwUÁV «±ÉÃμÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä gÁdåPÉÌ C¢üP ÁgÀ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ
+ MA§vÀ£Û Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ+ ¨sÀƸÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄÛ.
 DnðPÀ¯ï 19 (1) [ªÁPï ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀåQÛ ¸ÁévÀAvÀæå] ªÉÄð£À ¤§Að¢ü¸À®Ä ªÀÄÆgÀÄ DzsÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ: ¸ÁªÀðd¤PÀ
DzÉñ À+ «zÉò gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ËºÁzÀð ¸ÀA§AzsÀ+ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ ¥ÀæZÆ É ÃzÀ£É.
JgÀqÀ£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1952
 1 ¸ÀzÀ¸Àå 7.5 ®PÀPë ÀÆÌ ºÉZÀÄÑ d£ÀgÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉAiÀÄ°è£À ¥Áæw¤zsÀåzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß
ªÀÄgÀĺÉÆA¢¸À¯ÁVzÉ.
K¼À£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1956
 JgÀqÀÄ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁdåUÀ½UÉ MAzÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå ºÉÊPÉÆÃmïð ºÉÆAzÀĪÀ ¤§AzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Éà j¸À¯Á¬ÄvÀÄÛ. +
gÁdåUÀ¼À A, B, C ªÀÄvÀÄÛ D ªÀUÀðUÀ¼À ¤ªÀÄÆð®£É - 14 gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 6 PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ
+ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À JA§ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄÛ.
MA§vÀÛ£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1960
 ¥ÁQ¸ÁÛ£ÀzÉÆA¢V£À M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ ºÉÆAzÁtÂPÉUÀ¼ÀÄ (EAqÉÆÃ-¥ÁPï M¥ÀàAzÀ 1958):+
¥ÁQ¸ÁÛ£ÀPÉÌ ¨ÉgÀħj ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀÀ (¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À) ºÀ¸ÀA
Û vÁÛgÀ.
ºÀvÀÛ£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1961
 zÁzÁæ, £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÉð PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À gÀZ£
À É.
12£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1962
 UÉÆêÁ, zÀªÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¢AiÀÄÄ C£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ MPÀÆÌlzÀ°è PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀªÁV ¸ÀAAiÉÆÃf¸À¯ÁVzÉ.
13£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1962
 DnðPÀ¯ï 371J CrAiÀÄ°è «±ÉÃμÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀzÉÆA¢UÉ £ÁUÁ¯ÁåAqï gÀZ£
À ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
14£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1962
 ¥ÁArZÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ MPÀÆÌlPÉÌ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ+ »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ, ªÀÄtÂ¥ÀÅgÀ, wæ¥ÀÅgÁ, UÉÆêÁ, zÀªÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ
¢AiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅzÀÄZÉÃjUÀ¼À PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAwæ ªÀÄAqÀ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVzÉ.
19£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1966
 ZÀÄ£ÁªÀuÁ £ÁåAiÀĪÀÄAqÀ½UÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀÄ£ÁªÀuÁ CfðUÀ¼À£ÀÄß «ZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀĪÀ
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÊPÉÆÃmïðUÀ½UÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ
21 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1967
 ¹A¢ü ¨sÁμÉAiÀÄÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ 8 £Éà ±ÉqÀÆå¯ï£À°è ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄÛ.
24£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1971
 ¸ÀA«zsÁ£À wzÀÄÝ¥Àr ªÀĸÀÆzÉUÉ gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼À M¦àUÉ PÀqÁØAiÀÄUÉƽ¸À¯ÁVzÉ.
25£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1971
 D¹ÛAiÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀ̤AzÀ ªÉÆlPÀÄUÉƽ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
31£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1972
 ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß 525 jAzÀ 545 PÉÌ ºÉa¸
Ñ À¯ÁVzÉ
36£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1975
 ¹QÌA C£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀÇtð ¥ÀæªÀiÁtzÀ gÁdåªÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
42£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1976
 EzÀ£ÀÄß ‘«Ä¤-¸ÀA«zsÁ£À'+ ‘¸ÀªÀiÁdªÁ¢’, ‘eÁvÀåwÃvÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¸ÀªÀÄUÀævÉ’ ¥ÀzÀUÀ¼À£ÀÄß ¦ÃpPÉUÉ ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ+ 7£Éà ±ÉqÀÆå¯ï
gÁdå ¥Àn¬ Ö ÄAzÀ LzÀÄ «μÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀĪÀwð ¥ÀnU
Ö É ªÀUÁð¬Ä¹zÉ: ²PÀt ë , CgÀtåUÀ¼ÀÄ, vÀÆPÀ ªÀÄvÀÄÛ C¼ÀvÉUÀ¼ÀÄ, PÁqÀÄ
 ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀQëUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀ £ÁåAiÀÄ. + «¢ü 51A UÉ 10 ªÀÄÆ®¨sÆ
À vÀ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. (1976
gÀ°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅgÀa¹zÀ ¸ÀégÀuï ¹AUï ¸À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄUÀ¼À ªÉÄïÉ)
¸ÀA¸ÀvÀÄÛ
 gÁµÀÖç¥ÀwUÀ¼ÀÄ ¸ÀaªÀ ¸ÀA¥ÀÅlzÀ ¸À®ºÉUÉ §zÀÞgÁVgÀ¨ÉPÀÄ. + PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀĪÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀAWÀ μÀðzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À£ÀÄß
JzÀÄj¸À®Ä PÉÃA¢æÃAiÀÄ ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß gÁdåzÀ°è ¤AiÉÆÃf¸À®Ä PÉÃAzÀæPÉÌ C¢üPÁgÀ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ (DnðPÀ¯ï 257A). +
¯ÉÆÃPÀ¸À¨AsÉ iÀÄ ¹àÃPÀgï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæUÀ½UÉ «±ÉÃμÀ «ªÉÃZÀ£Á C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄÛ («¢ü 329A)+ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ºÀPÀÄÌUÀ½VAvÀ gÁdå ¤Ãw ¤zÉÃð±À£À vÀvÀéUÀ½UÉ ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀvÀÄÛ EzÀPÁÌV ªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß £ÁåAiÀiÁAUÀ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ ªÁå¦Û¬ÄAzÀ ºÉÆgÀVqÀ¯Á¬ÄvÀÄÛ. + ºÉÊPÉÆÃmïðUÀ¼À £ÁåAiÀiÁAUÀ ¥Àj²Ã®£Á
C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ªÉÆlPÀÄUÉƽ¹zÀªÀÅ
 «¢ü 323A ªÀÄvÀÄÛ 323B, ¨sÁUÀ XIV-A¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ; ‘DqÀ½vÁvÀäPÀ «μÀAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀåªÀºÀj¸ÀĪÀ £ÁåAiÀĪÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ'
ªÀÄvÀÄÛ 'EvÀgÀ «μÀAiÀÄUÀ½UÉ £ÁåAiÀĪÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ' JA§ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.
DPSP
 ªÀÄÆgÀÄ ºÉƸÀ DPSP UÀ¼À£ÀÄß (gÁdå ¤ÃwAiÀÄ ¤zÉÃð±À£À vÀvÀéUÀ¼ÀÄ) C¹ÛvÀézÀ°ègÀĪÀ DPSP UÀ¼À ¥ÀnÖUÉ ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ
MAzÀ£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ:
 ªÀÄPÀ̼À DgÉÆÃUÀåPÀgÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqAÉ iÀÄ®Ä (DnðPÀ¯ï - 39)
 ¸ÀªÀiÁ£À £ÁåAiÀĪÀ£ÀÄß GvÉÃÛ f¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ §qÀªÀjUÉ GavÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ £ÉgÀªÀÅ ¤ÃqÀ®Ä (DnðPÀ¯ï 39J)
 PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¤ªÀðºÀuAÉ iÀÄ°è PÁ«ÄðPÀgÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸À®Ä PÀæªÄÀ UÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉƼÀî®Ä (DnðPÀ¯ï 43J)
 ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfëUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä (DnðPÀ¯ï48J)

44 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1978

 EzÀÄ d£ÀvÁ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ eÁjUÉ.
 1978 gÀ 44£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ 42 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzɬÄAzÀ ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ¤§AzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¹vÀÄ, CzÀÄ
¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß EZÉÒAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄZÉÒÃzÀ 368 ªÀÄÆ®PÀ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ.
44 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ F £ÁåAiÀĸÀªÀÄävÀªÀ®èzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß gÀzÀÄÝUÉƽ¹vÀÄ.
 D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÌ£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ vÉUÉzÀĺÁPÀ¯ÁVzÉ (DnðPÀ¯ï 31) ªÀÄvÀÄÛ DnðPÀ¯ï 300A CrAiÀÄ°è
PÁ£ÀÆ£ÀħzÀÝ ºÀPÁÌV ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
 AiÀÄÄzÀÞ CxÀªÁ ¨ÁºÀå DPÀæªÄÀ t CxÀªÁ ¸À±À¸ÀÛç zÀAUɬÄAzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÀzÀævÉ CxÀªÁ CzÀgÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉñÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ¨sÁUÀªÀÅ
¨ÉzÀjPÉUÉ M¼ÀUÁzÁUÀ ªÀiÁvÀæ vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ WÉÆÃμÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr¸À§ºÀÄzÀÄ. DAvÀjPÀ UÀ®¨sÉAiÀÄ DzÁgÀzÀ°è vÀÄvÀÄð
¥Àj¹ÜwAiÀÄ WÉÆÃμÀuÉUÉ DzsÁgÀªÁUÀĪÀÅ¢®è. + PÁå©£Émï gÁμÀÖæ¥ÀwUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ °TvÀ ¸À®ºÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæ
vÀÄvÀÄð ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß WÉÆö¸À§ºÀÄzÀÄ.
 ¸ÁévÀAvÀæåzÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß E£ÀßμÀÄÖ §®¥Àr¸À¯ÁVzÉ; C¥ÀgÁzÀ vÀqÉAiÀÄĪÀ ªÀÄÄ£ÉßZÉj Ñ PÉ vÀqÉUÀlÄÖªÀ §AzsÀ£ÀªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ£À
C£ÀÄUÀtªÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀAzÀ¨ð sÀ zÀ°è, ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ½VAvÀ ºÉZÀÄÑ CªÀ¢üAiÀĪÀgÉUÉ §A¢Ã¸À®Ä ¸À®ºÁ ªÀÄAqÀ½UÉ
w½¸À¨ÉÃPÀÄ.
 ¸É£Áì²ð¥ï E®èzÉ ªÀÄÄPÀª
Û ÁV ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀĪÀ ºÀPÀÄÌ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢zÉ.

52£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1985

 ¥ÀPÁëAvÀgÀ «gÉÆâü PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀ ºÉƸÀ ºÀvÀÛ£Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.
61£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1989
 ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À¸À¨sÉ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ½UÉ ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ªÀAiÀĸÀì£ÀÄß 21 jAzÀ 18PÉÌ E½¸À¯ÁVzÉ.
65£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1990
 J¸ï¹/J¸ïnUÁV §ºÀÄ-¸ÀzÀ¸Àå gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¸ï¹ ªÀÄvÀÄÛ J¸ïnUÀ½UÉ «±ÉÃμÀ
C¢üPÁjAiÀÄ PÀZÃÉ jAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀĺÁPÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
69£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1991
 zɺÀ°AiÀÄ PÉÃAzÁæq½
À vÀ ¥ÀæzÃÉ ±ÀPÉÌ 'zɺÀ°AiÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÁdzsÁ¤ ¥ÀæzÃÉ ±À' JA§ «±ÉÃμÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. +
zɺÀ°AiÀÄ°è 70-¸ÀzÀ¸ÀågÀ ±Á¸ÀPÁAUÀ ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ 7-¸ÀzÀ¸Àå ªÀÄAwæªÀÄAqÀ®ªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯Á¬ÄvÀÄ
71£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1992
 PÉÆAPÀtÂ, ªÀÄtÂ¥ÅÀ j ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃ¥Á½ ¨sÁμÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ JAl£Éà ±ÉqÀÆå¯ï£À°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. +C¢üPÀÈvÀ ¨sÁμÉUÀ¼À MlÄÖ
¸ÀASÉå 18PÉÌ KjzÉ
73£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1992
 ¥ÀAZÁAiÀÄvï gÁeï ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ + ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ºÉƸÀ ¨sÁUÀ-IX ªÀÄvÀÄÛ
11£Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ.
74£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 1992
 £ÀUÀgÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ+ ºÉƸÀ ¨sÁUÀ IX-A ªÀÄvÀÄÛ 12£Éà ±ÉqÀÆå¯ï C£ÀÄß
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ
86£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2002
 ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ªÀÄÆ®¨sÆ
À vÀ ºÀPÁÌV ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ - 6 jAzÀ 14 ªÀμÀðzÉƼÀV£À ªÀÄPÀ̽UÉ GavÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ
²PÀt
ë + DnðPÀ¯ï 51 J CrAiÀÄ°è ºÉƸÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ - "DgÀjAzÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ ªÀμÀð ªÀAiÀĹì£À
vÀ£Àß ªÀÄUÀÄ«UÉ CxÀªÁ ªÁqïðUÉ ²PÀëtPÁÌV CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀĪÀÅzÀÄ ¥ÉÇÃμÀPÀgÀÄ CxÀªÁ ¥ÉÇÃμÀPÀgÁzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæwAiÉƧâ
£ÁUÀjPÀ£À PÀvÀðªÀåªÁVzÉ"
92£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2003
 ¨ÉÆÃqÉÆÃ, qÉÆÃVæ (qÉÆÃAVæ), ªÉÄÊy° ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAvÁ°AiÀÄ£ÀÄß JAl£Éà C£ÀĸÀÆaAiÀÄ°è ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ+ MlÄÖ C¢üPÀÈvÀ
¨sÁμÉUÀ¼À£ÀÄß 18 jAzÀ 22 PÉÌ ºÉa¸
Ñ À¯Á¬ÄvÀÄ
95 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2009
 SC ªÀÄvÀÄÛ ST UÀ½UÉ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À «ÄøÀ¯ÁwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå «zsÁ£À¸À¨U
sÉ À¼À°è DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ÀßjUÉ
«±ÉÃμÀ ¥Áæw¤zsÀåªÀ£ÀÄß E£ÀÆß ºÀvÀÄÛ ªÀμÀðUÀ¼À CªÀ¢üUÉ CAzÀgÉ 2020 gÀªÀgÉUÉ «¸Àj Û ¸À¯ÁVzÉ («¢ü-334).
97£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2011
 ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀUÀ½UÉ ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ: + ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ ºÀPÀÄÌ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÌ£ÀÄß
ªÀiÁrzÉ (DnðPÀ¯ï 19) + ¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä gÁdå ¤ÃwAiÀÄ ºÉƸÀ ¤zÉÃð±À£À vÀvÀé (DnðPÀ¯ï 43-©) +
¸ÀºÀPÁgÀ ¸ÀAWÀUÀ½UÉ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ°è ºÉƸÀ ¨sÁUÀ IX-BC£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ
100 £Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2015
 ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁAUÁèzÉñÀzÀ £ÀqÀÄªÉ 1974 gÀ ¨sÀÆ UÀr M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀĪÀj¸À®Ä, ¨ÁAUÁèzÉñÀzÉÆA¢UÉ PÉ®ªÀÅ
J£ïPÉÃè ªï ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀĪÀ£ÀÄß G¯ÉÃè T¸À¯ÁVzÉ+ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ªÉÆzÀ® C£ÀĸÀÆa AiÀÄ°è £Á®ÄÌ
gÁdåUÀ¼À (C¸ÁìA, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À, ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ) ¥ÀæzÉñÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
101£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2016
 ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉêÁ vÉjUÉ (fJ¸ïn) ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
102£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2018
 »AzÀĽzÀ ªÀUÀðUÀ¼À gÁ¶ÖæÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀPÉÌ (NCBC) ¸ÁA«zsÁ¤PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ
103£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2019
 15£Éà «¢üAiÀÄ (4) ªÀÄvÀÄÛ (5) DyðPÀªÁV zÀħ𮠪ÀUÀðUÀ½UÉ UÀjμÀ× 10% «ÄøÀ¯Áw, CAzÀgÉ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ
±ÉÊPÀëtÂPÀªÁV »AzÀĽzÀ ªÀUÀðUÀ¼À £ÁUÀjPÀgÀÄ CxÀªÁ ¥Àj²μÀÖ eÁwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj²μÀÖ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÀgÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹
EvÀgÀ ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ.
104£Éà wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉ, 2020
 ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À «zsÁ£À ¸À¨U
sÉ À¼À°è J¸ï¹ ªÀÄvÀÄÛ J¸ïnUÀ½UÉ «ÄøÀ¯ÁwAiÀÄ£ÀÄß J¥ÀàvÀÄÛ ªÀμÀðUÀ½AzÀ JA¨sÀvÀPÛ ÉÌ
«¸ÀjÛ ¹zÉ. ¯ÉÆÃPÀ¸À¨sÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå «zsÁ£À¸À¨sÉUÀ¼À°è DAUÉÆèÃ-EArAiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ «ÄøÀ¯ÁzÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
vÉUÉzÀĺÁPÀ¯ÁVzÉ.
105 ¸ÁA«zsÁ¤PÀ wzÀÄÝ¥Àr
 ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð£À ¥ÀæPÁgÀ, 102 ¸ÁA«zsÁ¤PÀ wzÀÄÝ¥Àr PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ J¸ïE©¹AiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀĪÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß gÁdå
¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ ºÉÆA¢®è JAzÀÄ ¸ÀÆa¹vÀÄÛ.
 105 ¸ÁA«zsÁ¤PÀ wzÀÄÝ¥Àr; PÁ¬ÄzÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊPÀëtÂPÀªÁV »AzÀĽzÀ ªÀUÀðUÀ¼À (SEBC) ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß
vÀAiÀiÁj¸À®Ä gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀĸÁܦ¹vÀÄ.
 105 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄÄ »AzÀĽzÀ ªÀUÀðUÀ¼À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ C¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
J¯Áè ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀƦ¸ÀĪÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ ¸ÀévÀAvÀæªÁVªÉ gÁdåUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀĪÀ CUÀvÀå«®è JAzÀÄ
CzÀÄ ¸ÀÆa¹zÉ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è WÀ£À vÁåd ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¹Üw-UÀw

PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄAqÀ½AiÀÄÄ (PÉJ¸ï¦¹©) WÀ£À vÁådå ¤ªÀðºÀuÉ C¢ü¤AiÀĪÀÄ 2016 C£ÀÄß
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV eÁjUÉ vÀgÀĪÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ vÁådå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¥ÀæQ æAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß UÀnÖUÉƽ¸ÀĪÀ
PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVgÀÄvÀz
Û É.
2031gÀ ªÉüÉUÉ ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ £ÀUÀgÀªÉÇAzÀgÀ¯ÃÉè ¥Àæw¢£À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 13,000 l£ï £ÀμÀÄÖ WÀ£ÀvÁådå GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ ¤jÃPÉë
EgÀÄvÀz
Û É.
WÀ£ÀvÁådå ¤ªÀðºÀuÉ
 C¢ü¤AiÀĪÀÄ 2016gÀ 4(J) ¤AiÀĪÀÄzÀAvÉ J¯Áè £ÀUÀgÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è ¥Àæw ªÀÄ£É ¨ÁV°UÉ vÉgÀ½ PÀ¸À ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä,
¸ÀÆPÀÛ jÃwAiÀÄ°è «AUÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ, ¸ÁV¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¯ÉêÁj ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀĪÁVzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ f¯ÉU
è À¼À°è ªÀÄ£É
¨ÁV®°è PÀ¸À ¸ÀAUÀ滸ÀĪÀÅzÀgÀ°è ºÉa£ Ñ À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ ºÁUÀÆ PÉ®ªÀÅ ¸ÀܽÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ PÉƼÀªÉUÀ¼À°è
UÉƧâgÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ºÀAvÀzÀ°è UÉƧâgÀzÀ vÀAiÀiÁjPÉ, ªÀÄÄAvÁzÀ PÀ¸À «AUÀqÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß
C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀÄvÀª Û É.
ºÀ¹ vÁådåzÀ ¤ªÀðºÀuÉ
 ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥Àæw¢£À GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ 5,743.7 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ ºÀ¹ vÁådåzÀ ¥ÉÊQ, PÉêÀ® 4,011.8 l£ïUÀ¼À ºÀ¹
vÁådåªÀ£ÀÄß 424.77 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ UÉƧâgÀªÀ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¹ gÉÊvÀjUÉ ªÀiÁgÁl ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. »ÃUÉ ¥ÀjªÀwð¸À¯ÁUÀĪÀ
UÉƧâgÀªÀ£ÀÄß PÀȶ E¯ÁSÉAiÀÄ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÉÆA¢UÉ gÉÊvÀjUÉ ¥Àæw PÉfUÉ gÀÆ.5.00 zÀgÀzÀ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
 gÁdåzÀ°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀĪÀ ±ÉÃPÀqÁ 55 gÀμÀÄÖ ºÀ¹ vÁådåªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ UÉƧâgÀªÁV¸ÀÄwÛzÀÄÝ, F ¤nÖ£À°è E£ÀßμÀÄÖ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß
¸Á¢ü¸À®Ä ¸ÁPÀμÀÄÖ CªÀPÁ±À«gÀÄvÀzÛ É.
Mt vÁådå ¤ªÀðºÀuÉ
 ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À°è ¥Àæw ¢£À 1,167 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ Mt vÁådåªÀ£ÀÄß GvÁࢸÀÄwÛzÀÄÝ, EzÀgÀ°è 612 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ ¥Àæw¢£À ªÀÄgÀħ¼ÀPÉ
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ ºÁUÀÆ 3.3 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ Mt vÁådåªÀ£ÀÄß ¹ªÉÄAmï vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀUÀ¼À §¼ÀPÉUÉ ¤ÃqÀ¯ ÁUÀÄwÛzÉ.
G½PÉAiÀiÁUÀĪÀ 551.7 l£ïUÀ¼À°è MlÄÖ Mt vÁådåzÀ ±ÉÃPÀqÀ 47.26 gÀμÀÄÖ vÁådåªÀ£ÀÄß ¨sÀƨsÀwð ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ.
 MmÁÖgÉAiÀiÁV PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 3,237 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ Mt vÁådå GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄvÀz Û É. EzÀgÀ°è 1,114.8 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ
ªÀÄgÀħ¼ÀPÉAiÀiÁzÀgÉ, 215 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ gÉ¥sÀÇå¸ï rgÉʪïØ ¥sÀÇå¯ï (Refuse Derived Fuel (DgïrJ¥sï)) DV
¥ÀjªÀwðvÀªÁUÀÄwÛzÀÄÝ, 118 l£ïUÀ¼ÀμÀÄÖ DgïrJ¥sï UÀ¼À£ÀÄß ¹ªÉÄAmï vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀUÀ¼À°è GgÀĪÀ¯ÁV §¼ÀPÉ
ªÀiÁqÀ®àqÀÄwÛzÉ.
 UÀȺÀ §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁtÂdå ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À Mt vÁådå¢AzÀ GvÁà¢vÀªÁUÀĪÀ gÉ¥sÀÇå¸ï rgÉʪïØ EAzsÀ£ÀªÀÅ (DgïrJ¥sï)
eÉÊ«PÀªÁV «WÀl£É (biodegradable) ºÉÆAzÀĪÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀªÁV «WÀl£É ºÉÆAzÀ¢gÀĪÀ (non-biodegradable)
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀz
Û É.
WÀ£À vÁådå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ
 ¸ÀÄgÀQëvÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÉßûAiÀiÁzÀ WÀ£ÀvÁådå ¤ªÀðºÀuÁ PÁAiÀÄð¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß WÀ£ÀvÁådå ¤ªÀðºÀuÉ ¤ÃwAiÉÆA¢UÉ
M¼À¥Àr¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀĪÀÅzÀÄ.
  UÉƧâgÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ-«ÄÃxÉãï C¤® vÀAiÀiÁjPÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀĪÀAvÉ ¸ÀÄzsÁjvÀ ºÀ¹ vÁådå ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß
¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
 WÀ£À vÁådå ¤AiÀĪÀÄUÀ¼ÀÄ 3(57) gÀ°è PÀqÁØAiÀĪÁV eÁjAiÀiÁUÀ¨ÉÃQgÀĪÀ ‘5Dgï’ UÀ¼ÁzÀ gÉqÀÆå¸ï, jAiÀÄƸï, jμɤ
è μï,
j¸ÉÊPÀ¯ï, ªÀÄvÀÄÛ jPÀªÀgï ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ vÁådåzÀ GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß
PÀrvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
 ¥Àj¸ÀgÀ ¸Éßû vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ UÉƧâgÀ vÀAiÀiÁjPÉ, eÉÊ«PÀ «ÄÃxÉÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ DgïrJ¥sï GgÀĪÀ®Ä ªÀÄwÛvÀgÀ ±ÀQÛ ¸ÀAªÀzsÀð£É
G¥ÀPÀæªÀÄUÀ½UÉ ¥ÉÇæÃvÁ컸ÀĪÀÅzÀÄ.
 vÁådå ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ±ÉÃPÀqÀ 100 gÀμÀÄÖ ¸Á¢ü¸À®Ä ªÀ®AiÀĪÁgÀÄ ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
¸Áܦ¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀƨsÀwðAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

ªÀÄÄ£ÀßqɪÀ ºÁ¢
vÁådåzÀ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «¯ÉêÁjUÉ ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ PÉÆgÀvɬÄgÀĪÀÅzÀjAzÀ, vÁådå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ AiÉÆÃd£Á PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀÅ
¸ÀA¥À£ÀÆä® ¸ÀȶָÀĪÀ PÀqÉUÉ UÀªÀÄ£À ¤ÃqÀĪÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÁt¨ÉÃPÁVzÉ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ vÁådåzÀ ªÀÄgÀħ¼ÀPÉUÉ
ªÀiË®åAiÀÄÄvÀªÁzÀ ªÀ¸ÀÄÛªÁUÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVzÉ. ºÁUÉAiÉÄà vÁådåzÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß GvÀª Û ÀÄUÉƽ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
‘5Dgï’ (ʼ5Rʼ) UÀ¼ÉAzÀgÉ PÀrªÉĪÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ, ªÀÄgÀħ¼À¸ÀÄ, ªÀÄgÀÄ¥ÀÇgÉʸÀÄ, ªÀÄgÀħ¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀÄ¥ÀÇgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀ
ªÀÄÆ®PÀ vÁådå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ UÉƽ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
“§¼À¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©¸ÁqÀÄ” J£ÀÄߪÀ KPÀªÀÄÄR DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ vÁådå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ zÀȶ֬ÄAzÀ ªÀÈvÁÛPÁgÁzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ
¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß «PÁ¸À£ÀUÉƽ¸À®Ä ʼ¥ÀqÉ, vÀAiÀiÁjPÉ, §¼ÀPɪÀÄvÀÄÛ«¯ÉêÁjAiÀÄʼ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ C¼ÀªÀrPɬÄAzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ
ªÉÄð£À ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÄß E½¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

1. GzÀAiÀĪÁ° £ÀªÀÄä ZɮĪÀ PÀ£ÀßqÀ £ÁqÀÄ ºÀĬĮUÉÆüÀ £ÁgÁAiÀÄtgÁªï

2. dAiÀĺÉà PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁvÉ PÀĪÉA¥ÀÄ
3. UɼÉAiÀÄ PÀ£ÀßrUÀgÉÃ, ¸ÁéUÀvÀªÀÅ ¤ªÀÄUÉ w.£ÀA. ²æÃPÀAoÀAiÀÄå
4. ªÀÄ£ÀĵÀå eÁw vÁ£ÉÆAzÉà ªÀ®A ¥ÀA¥À
5. PÉÆÃV¯ÉAiÀiÁV ¥ÀÄlÄÖªÀÅzÀÄ £ÀAzÀ£ÀzÀÆ¼ï §£ÀªÁ¹ ¥ÀA¥À
zÉñÀzÉƼï
6. DgÀAPÀĸÀ«lÖqÀA £É£ÀªÀÅzÉ£Àß ªÀÄ£ÀA §£ÀªÁ¹ zÉñÀªÀÄA ¥ÀA¥À
7. PÀ£ÀßqÀzÀ £É®zÀ ¥ÀįÉè£ÀUÉ ¥ÁªÀ£À vÀÄ®¹ ¸Á° gÁªÀÄZÀAzÀægÁAiÀÄ
8. gÀQë¸ÀÄ PÀuÁðlPÀzÉë, ¸ÀAgÀQë¸ÀÄ PÀuÁðlPÀzÉë ±ÁAvÀPÀ«
9. ¨ÉÃqÀ®Ä §A¢ºÀ£ÀÄ PÀ£ÀßqÀ zÁ¹AiÀĪÀÄä ±ÁAvÀPÀ«
10. vÁAiÀÄ ¨ÁgÉ, ªÉÆUÀªÀ vÉÆÃgÉ, PÀ£ÀßrUÀgÀ ªÀiÁvÉAiÉÄ JA. UÉÆëAzÀ ¥ÉÊ
11. PÀ£ÀßqÀªÉ J£ÀÄß¹gÀÄ/¥Év£ ÉÛ Àß vÁ¬Ä, PÀ£ÀßqÀzÀ ¨É£ÀUÀ¯ï gÁªÀÄgÁªï
ºÉƸÀªÀÄtÚ/J£ÀUɪÀy ºÉÆ£ÀÄß
12. K¼ÀÄ ±ÀÆgÀgÀ IÄtÂà K¼ÀıÀÆgÀgÀ gÁt CA©PÁvÀ£ÀzÀvÀÛ
13. PÀ£ÀßqÀ G½¹ - PÀ£ÀßqÀ ¨É¼É¸À – PÀ£ÀßqÀªÀ£Éß §¼À¹ ¥ÀÄ.w. £ÀgÀ¹AºÁZÁgÀ
14. J¯ÁèzÀgÀÄ EgÀÄ, JAvÁzÀgÀÄ EgÀÄ JAzÉA¢UÀÆ ¤Ã PÀĪÉA¥ÀÄ
PÀ£ÀßqÀªÁVgÀÄ
15. PÀ£ÀßqÀªÉà ¸ÀvÀå PÀ£ÀßqÀªÉà ¤vÀå PÀĪÉA¥ÀÄ
16. ºÉ¸ÀgÁ¬ÄvÀÄ PÀ£ÁðlPÀ G¹gÁUÀ° PÀ£ÀßqÀ ZÉ£Àß«ÃgÀ PÀt«
17. ºÀZÃÉÑ ªÀÅ PÀ£ÀßqÀzÀ ¢Ã¥À r.J¸ï. PÀQð
18. ºÉÆwÛvÉÆ ºÉÆwÛvÀÄ PÀ£ÀßqÀzÀ ¢Ã¥À PÁªÀå£ÀAzÀ
19. £À£Àß ¤£Àß PÀ£ÀßqÀ, J®è d£ÀzÀ PÀ£ÀßqÀ J®è d£ÀzÀ PÀ£ÀßqÀ JA. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ CrUÀ
20. £ÀªÀÄä G¹gÀÄ, £ÀªÀÄä PÀ¸ÀĪÀÅ PÀ£ÀßqÀ £ÀªÀÄä ºÉ¸ÀgÀÄ £ÀªÀÄä JA. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ CrUÀ
PÀ¸ÀÄ§Ä PÀ£ÀßqÀ, PÀ£ÀßqÀ«zÀÄ PÀ£ÀßqÀ §¤ß £ÀªÀÄä ¸ÀAUÀqÀ
21. PÀ£ÀßqÀªÉAzÀgÉ vÁ¬ÄAiÉÄ, zÉëAiÉÄÃ? £Á£ÀÄ ¤Ã£ÀÄ, CªÀgÀÄ JA. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ CrUÀ
22. eÉÆÃUÀzÀ ¹j ¨É¼ÀQ£À°è vÀÄAUÉAiÀÄ vÉgÉ §¼ÀÄQ£À°è PÉ.J¸ï. ¤¸Ágï CºÀªÀÄzï
23. ¨Áj¸ÀÄ PÀ£ÀßqÀ rAqÀªÀÄ PÀĪÉA¥ÀÄ
24. ¹jUÀ£ÀßqÀA UɯÉÎ, »jUÀ£ÀßqÀA UɯÉÎ, ¹jUÀ£ÀßqÀA UɯÉÎ, ¨Á¼ÉÎ, ©.JA. ²æÃ
PÀ£ÀßqÀzÀ vÁAiÀiï UɯÉÎ, ¨Á¼ÉÎ
25. £À£ÀßAxÀªÀgÀÄ PÀ£ÀßqÀPÉÌ JµÉÆÖà ªÀÄA¢ DzÀgÉ C.£À.PÀȵÀÚgÁAiÀÄ
£À£ÀVgÀĪÀÅzÉÆAzÉ PÀ£ÀßqÀ
26. ¢Ã¥ÀªÀÅ ¤£ÀßzÉÃ, UÁ½AiÀÄÄ ¤£ÀßzÉ DgÀ¢gÀ° ¨É¼ÀPÀÄ PÉ.J¸ï. £ÀgÀ¹AºÀ¸Áé«Ä
27. AiÀiÁªÀ ªÉÆúÀ£À ªÀÄÄgÀ½ PÀgɬÄvÉÆà zÀÆgÀ wÃgÀPÉ ¤£ÀߣÀÄ UÉÆÃ¥Á® PÀȵÀÚ CrUÀ
28. ¸ÀªÀðjUÉ ¸ÀªÀĨÁ¼ÀÄ, ¸ÀªÀðjUÉ ¸ÀªÀÄ¥Á®Ä PÀĪÉA¥ÀÄ
29. £Á£ÀÄ §qÀ« DvÀ §qÀªÀ, M®ªÉ £ÀªÀÄä §zÀÄPÀÄ zÀ.gÁ.¨ÉÃAzÉæ
30. N £À£Àß ZÉÃvÀ£À DUÀÄ ¤Ã C¤PÉÃvÀ£À PÀĪÉA¥ÀÄ
31. PÉÆýPÉ gÀAUÀ£Á n.¦ PÉʯÁ¸ÀA