ΝΤΕΠΩ B.

Όλγας 168 2310 428400

ΕΥΟΣΜΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 45 2310 770450

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

20/04/2023

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να αποδώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων :
α) Κλήρινγκ
β) Εκλεκτικοί
γ) Πολιτοφυλακή Κρήτης Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα
στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι
σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη : Μονάδες 10

α) Όταν, με την επέμβαση των Συμμάχων, ενοποιήθηκε το 1917 η χώρα υπό τον
Βενιζέλο, προκειμένου να ανταποκριθεί στο κόστος της συμμετοχής στον Α΄Παγκόσμιο
πόλεμο προχώρησε στη Διχοτόμηση της δραχμής.
β) Η υποτιμητική σημασία του όρου «πρόσφυγας» και η διαχωριστική γραμμή μεταξύ
προσφύγων και γηγενών έπαψε να υπάρχει μετά τη δεκαετία του 1930.
γ)Η Αγροτική Τράπεζα ανέλαβε να πληρώσει στους ανταλλαξίμους την προκαταβολή που
αποφασίστηκε να δοθεί μέχρι την τελική αποπληρωμή της αξίας της περιουσίας που
εγκαταλείφθηκε στην Τουρκία, αφού πρώτα το ελληνικό Δημόσιο προέβαινε σε
προσωρινή εκτίμησή της.
δ) Η πρώτη δημόσια εμφάνιση του Βενιζέλου ως ελλαδίτη πολιτικού έγινε στις 5
Σεπτεμβρίου 1910 με μία ομιλία στην πλατεία Συντάγματος, στην οποία έκανε
προγραμματικές δηλώσεις, με τις οποίες υποστήριξε μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις.
ε) Η «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης» στο Θέρισο, με πρόεδρο τον Ελ. Βενιζέλο
και υπουργούς τους Κ. Φούμη και Κ. Μάνο εξέδιδε την εφημερίδα, «Κήρυξ» .

Φροντιστήρια Σελίδα 1 από 5

 ΝΤΕΠΩ B. Όλγας 168 2310 428400

ΕΥΟΣΜΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 45 2310 770450

ΘΕΜΑ Β1
Πώς επέδρασαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι:
Α) Στην εξέλιξη του ελληνικού εργατικού κινήματος μέχρι λίγο πριν την έναρξη του Α΄
Παγκοσμίου πολέμου; Μονάδες 6
Β) Στη δημιουργία προσφυγικών ρευμάτων προς την Ελλάδα; Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β2
Ποιες συμφωνίες υπεγράφησαν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία το 1930;
Μονάδες 11

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας
δίνονται, να αναφερθείτε στα πελατειακά δίκτυα επί τουρκοκρατίας. Μονάδες 25

Κείμενο Α
Ηθική υπόσταση της κοινότητος

Το άτομο κάτω από την οθωμανική δεσποτεία εναπέθετε τις ελπίδες του στην κοινότητα
και αυτή όφειλε να έχει καλή οργάνωση και χρηστή διοίκηση για να αντιμετωπίζει και να
μετριάζει τα δεινά της δουλείας: τους επαχθείς φόρους, την αυθαιρεσία και την απληστία
των κρατικών οργάνων. Και όσο πιο σκληρές, χωρίς προνόμια, ήταν οι συνθήκες σε έναν
τόπο, τόσο πιο αναγκαία στάθηκε η μεγαλύτερη συσπείρωση, συνεργασία και σύμφωνη
γνώμη των μελών της κοινότητος. Το πνεύμα αυτό, που διέκρινε κυρίως τη μικρή
κοινότητα του χωριού και μάλιστα εκείνου που έδινε τη μάχη της επιβιώσεως με
ελάχιστους πόρους, χωρίς προνόμια και μετριάσεις φόρων, θαύμασε ο πρώτος μελετητής
των ελληνικών κοινοτικών θεσμών της τουρκοκρατίας, ο Άγγλος διπλωμάτης και
δημοσιολόγος D. Urquhart. […]
Στις καταπιέσεις του κατακτητή η κοινότητα αντέτασσε την εργατικότητα και τη λιτή
ζωή. Στην έλλειψη κάθε κρατικής μέριμνας, την αλληλοβοήθεια. Στο Μελένικο,
σύμφωνα με το καταστατικό του 1813, οι κοινοτικοί άρχοντες υποχρεώνονταν: να
αγοράζουν ξύλα και κάρβουνα το καλοκαίρι και να τα μοιράζουν τον χειμώνα στους

Φροντιστήρια Σελίδα 2 από 5

 ΝΤΕΠΩ B. Όλγας 168 2310 428400

ΕΥΟΣΜΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 45 2310 770450

άπορους, στις χήρες, στα ορφανά, στους άρρωστους⸱ να αγοράζουν τα χαρατσόχαρτα

των φτωχών ή όσων από σωματική αδυναμία δεν μπορούσαν να δουλέψουν⸱ να
επισκέπτονται του φυλακισμένους και να συστήνουν σχολεία.

Κείμενο Β
Ενδοκοινοτικές διενέξεις

Οι πλούσιοι και ισχυροί προεστώτες των καζάδων του Μοριά ήταν χωρισμένοι σε δύο
παρατάξεις, που αντιμάχονταν λυσσωδώς η μία την άλλη. Το 1812 η μία φατρία υπό τον
προεστό της Βοστίτσας Σωτηράκη Λόντο, είχε οπαδούς τον Ασημάκη Ζαϊμη από τα
Καλάβρυτα, τον Γεώργιο Σισίνη από τη Γαστούνη, τον Γρηγόριο Παπαφωτόπουλο από
την Αρκαδία, τον Αναγνώστη Κοπανίτσα από τον Μυστρά και τον Γιαννούλη Καραμάνο
από τον Άγιο Πέτρο. Η άλλη του Γιάννη Δεληγιάννη από τα Λαγκάδια είχε οπαδούς τον
Σωτήρη Χαραλάμπη από τα Καλάβρυτα, τον Θάνο Κανακάρη από την Πάτρα, τον
Παπαλέξη από την Ανδρίτσαινα, τον Σωτήρη Κουγιά από την Τρίπολη και τον Πανούτσο
Νοταρά από την Κόρινθο. Μετά την απομάκρυνση το ίδιο έτος του Βελή πασά, διοικητή
του Μοριά, η φατρία του Δεληγιάννη, με τη βοήθεια και των επισημότερων Τούρκων,
κατηγόρησε τον Σωτηράκη Λόντο στον νέο πασά, ο οποίος, όταν ο Σωτηράκης Λόντος
πήγε στην Τρίπολη για να αποδείξει την αθωότητά του, τον αποκεφάλισε (14 Οκτωβρίου
1812). Η πρώτη φατρία -υπό τον Ανδρέα Λόντο πλέον- μετά τον ερχομό τον Δεκέμβριο
του 1815 νέου πασά, αφού προσεταιρίσθηκε τους ίδιους πρόκριτους Οθωμανούς,
κατηγόρησε και αυτή με τη σειρά της τον Δεληγιάννη στον πασά, ο οποίος έστειλε δήμιο
στα Λαγκάδια, και στις 7 Φεβρουαρίου 1816 αποκεφάλισε τον Δεληγιάννη μέσα στο σπίτι
του. Ο θάνατος και του κορυφαίου αυτού προεστού, που κατατρόμαξε όλο τον Μοριά,
έκανε αρκετούς προεστούς την 1η Απριλίου που βρέθηκαν συγκεντρωμένοι να
υπογράψουν συμφωνητικό και υποσχετικό γράμμα για «αδελφικήν ομόνοιαν». Έπρεπε
να μεσολαβήσουν όλα αυτά δυστυχώς για να αντιληφθούν ότι η «ασυμφωνία και η της
αδελφότητος διάλυσις» υπήρξε «φθοροποιά, επιβλαβής και ολέθριος…».
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΑ΄, Εκδοτική Αθηνών

ΘΕΜΑ Δ
Αφού λάβετε υπόψη σας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες των
παραθεμάτων που ακολουθούν, να προσδιορίσετε τους παράγοντες που επηρέασαν
αρνητικά την πορεία των διαπραγματεύσεων στο ζήτημα της δημιουργίας αυτόνομης
Ποντιακής Δημοκρατίας. Μονάδες 25

Φροντιστήρια Σελίδα 3 από 5

 ΝΤΕΠΩ B. Όλγας 168 2310 428400

ΕΥΟΣΜΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 45 2310 770450

Κείμενο Α
Από τον Απρίλιο του 1919 η εκπροσώπηση των ποντιακών διεκδικήσεων ανατίθεται στον
μητροπολίτη Χρύσανθο, που πείθεται να υιοθετήσει τη συμβιβαστική άποψη του
Βενιζέλου για ομοσπονδιακό Αρμενικό κράτος, όπου θα ίσχυε για τους Έλληνες
καθεστώς αυτονομίας. Στις επαφές του με τους ιθύνοντες του Συνεδρίου ο μητροπολίτης
συνάντησε ευνοϊκή αποδοχή των απόψεών του. Ο Ουίλσον, ο Κλεμανσό και ο Ταρντιέ
έδειξαν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν τις προτάσεις του, που αντίθετα προκάλεσαν την
αντίδραση τόσο των Αρμενίων όσο και των Ελλήνων του Πόντου. Την 1/14 Μαΐου 1919
οι εκπρόσωποι των Ποντίων στο Παρίσι με υπόμνημά τους στη Συνδιάσκεψη επιμένουν
στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας κάτω από την ελληνική προστασία
ή με εντολή (mandat) των ΗΠΑ. Αλλά τα αλλεπάλληλα αντιφατικά διαβήματα των
ενδιαφερομένων μερών εξάντλησαν την υπομονή των Συνέδρων και είχαν αρνητικές
επιπτώσεις στην ποντιακή υπόθεση. Ο Βρετανός αρμόδιος Forbes Adam, που μελέτησε
τις προτάσεις του Χρύσανθου, αποφάνθηκε ότι η δημιουργία αυτόνομου Κράτους στον
Πόντο θα εγκαινίαζε νέα σειρά ποντιακών αξιώσεων για ένωση με την Ελλάδα και
επικίνδυνο προηγούμενο για ανάλογες διεκδικήσεις των υπολοίπων μειονοτήτων της
Αρμενίας. ΙΕΕ, τόμος ΙΕ’, σελ. 113

Κείμενο Β

Μη καταφέρνοντας να συμφωνήσουν στις λεπτομέρειες του ομοσπονδιακού ζητήματος

αλλά και ανίκανοι να καθορίσουν τα σύνορα του ποντιοαρμενικού κράτους –καθώς η
Διάσκεψη της Ειρήνης ακόμη συζητούσε το μέλλον της Αρμενίας και του Πόντου– η
αρμενική κυβέρνηση πληροφόρησε τον Χρύσανθο ότι η τελική επίλυση των εκκρεμών
προβλημάτων θα ρυθμιζόταν από την αρμενική αντιπροσωπεία στο Παρίσι (…) Αλλά, εάν
ο Χρύσανθος είχε σοβαρές επιφυλάξεις για τις συνομιλίες του Εριβάν, οι επιτροπές των
Ποντίων από την αρχή υιοθέτησαν μια αδιάλλακτη στάση υποστηρίζοντας την απόλυτη
ανεξαρτησία του Πόντου και τον διαχωρισμό του από την Αρμενία. Όταν για παράδειγμα,
έμαθαν ότι ο Χρύσανθος διαπραγματευόταν με τους Αρμένιους στο Παρίσι, οι Πόντιοι
αντιπρόσωποι υπέβαλαν στη Διάσκεψη της Ειρήνης ένα πρόσθετο υπόμνημα στις 14
Μαΐου του 1919. Μ’ αυτό το υπόμνημα οι Πόντιοι ζητούσαν την αναγνώριση ενός
ανεξάρτητου ποντιακού καθεστώτος υπό την προστασία του ελληνικού Κράτους και την
κηδεμονία των ΗΠΑ. Η ποντιακή εξάλλου αστική τάξη, η οποία συγκροτούσε τη
συντριπτική πλειοψηφία των μελών των ποντιακών επιτροπών θεωρούσε τους
Αρμένιους σοβαρότερους οικονομικούς ανταγωνιστές από τους Τούρκους (…).
Παράλληλα, η αρχική προθυμία του Βενιζέλου να προσαρτήσει τους Έλληνες του Πόντου
στο αρμενικό κράτος δεν αποδοκιμάστηκε μόνο από τις διάφορες ποντιακές οργανώσεις
αλλά και από διάφορους γνωστούς Έλληνες εθνικιστές, όπως τον Ίωνα Δραγούμη (…).
Όμοιες κατηγορίες εξέφρασε και ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος, ο οποίος σε
Φροντιστήρια Σελίδα 4 από 5
 ΝΤΕΠΩ B. Όλγας 168 2310 428400

ΕΥΟΣΜΟΣ Μ. Αλεξάνδρου 45 2310 770450

μια συνάντησή του με την Πηνελόπη Σ. Δέλτα, οπαδό του Βενιζέλου, υποστήριξε ότι ο
πρωθυπουργός ήταν απληροφόρητος στο ζήτημα του Πόντου.

Κ. Φωτιάδης, Η μικρασιατική καταστροφή, α’ τόμος, εκδ. Πέλλα, Αθήνα, σς. 40-41

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ

ΚΟΡΟΜΗΛΑ ΤΑΤΙΑΝΑ
ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ

Φροντιστήρια Σελίδα 5 από 5