¸ÀÄPÀ£Àå.n.J¯ï.

,
PÀ£ÀßqÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ

1. n¥Ààt §gɬÄj:
1) qÁ. J£ï.J¸ï.vÁgÁ£ÁxÀ :
EªÀgÀÄ 1953 £ÀªÉA§gï 8 gÀAzÀÄ ªÉÄʸÀÆj£À°è d¤¹zÀgÀÄ. EªÀgÀ vÁ¬Ä °Ã¯ÁªÀw, vÀAzÉ
J£ï.J¸ï.¹ÃvÁgÁªÀÄÄ. ªÉÄʸÀÆj£À°èAiÉÄà vÀªÀÄä ²PÀëtªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹ PÀ£ÀßqÀ «µÀAiÀÄzÀ°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ
¥ÀzÀ«AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ. eÁ£À¥ÀzÀ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸Á»vÀå, ±Á¸À£À±Á¸ÀÛç ºÁUÀÆ eÉÊ£À±Á¸ÀÛçUÀ¼À°è
r¥ÉÆèêÀiÁ ¥ÀzÀ«AiÀÄ£ÀÆß ¥ÀqÉ¢zÁÝgÉ, ¦JZï. r ¥À¢AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ, PÀ£ÀßqÀ CzsÀåAiÀÄ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ «¨sÁUÀzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£À ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV 1974 jAzÀ 1985gÀ ªÀgÉUÉ
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÁÝgÉ. ªÉÄʸÀÆj£À ªÀiÁ£À¸À UÀAUÉÆÃwæAiÀÄ°è CAZÉ vÉgÀ¦£À ²PÀët ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è PÀ£ÀßqÀ
CzsÁå¥ÀPÀgÁV 1985 jAzÀ 19996gÀ ªÀgÉUÉ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÁÝgÉ. PÀĪÉA¥ÀÄ PÀ£ÀßqÀ CzsÀåAiÀÄ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è
PÀ£ÀßqÀ ¥ÀæªÁZÀPÀgÁV 1996 jAzÀ 2004 gÀªÀgÉUÉ PÀvÀðªÀå ¤ªÀð»¹, PÀ£ÀßqÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPg
À ÁV 2004 jAzÀ
2016gÀ ªÀgÉUÉ ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹ FUÀ ¤ªÀÈvÀÛgÁVzÁÝgÉ.
EªÀgÀÄ PÀÈwUÀ¼ÄÀ : ±ÉÆÃzsÀ£À ¯ÉÆÃPÀ, ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£À, ¸Á»vÀå ¯ÉÆÃPÀ.
ªÁåPÀgÀt, bÀAzÀ¸ÀÄì, ±Á¸À£À±Á¸ÀÛç, vË®¤PÀ ±Á¸ÀÛçUÀ¼À°è ¥ÀjtÂvÀgÀÆ, ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀÆ DVgÀĪÀ
qÁ.J£ï.J¸ï.vÁgÁ£ÁxÀgÀªÀgÀÄ GqÀĦAiÀÄ gÁµÀÖçP«
À UÉÆëAzÀ¥ÉÊ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£À PÉÃAzÀæ ¥ÀæwªÀµÀð
¤ÃqÀĪÀ ¸ÉÃrAiÀiÁ¥ÀÄ ¥Àæ±À¹ÛUÉ 2015£Éà ¸Á°UÉ DAiÉÄÌAiÀiÁVzÀÝgÀÄ.
««zsÀ PÉëÃvÀæUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ £ÀÆgÁgÀÄ ¯ÉÃR£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹gÀĪÀ qÁ. vÁgÁ£ÁxÀ PÀ£ÀßqÀ
¸Á»vÀå ZÀjvÉæ, PÀ£ÀßqÀ bÀAzÀ¹ì£À ZÀjvÉæ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è PÀÆqÀ PÉ®¸À ªÀiÁrzÁÝgÉ. PÀ£ÀßqÀ ¸Á»vÀå
¥ÀjµÀwÛ£À PÀ£ÀßqÀ-PÀ£ÀßqÀ-EAVèÃµï ¤WÀAlÄ«£À ¸ÀzÀ¸ÀågÁV, ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ f¯Áè UÉen
É AiÀÄgï ¸À®ºÁ
¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV, PÀ£ÀßqÀ ±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¨sÁµÁ ªÀgÀ¢ ¸À°èPÉAiÀÄ ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀågÁV PÉ®¸À
ªÀiÁrzÁÝgÉ. FUÀ ±Á¹ÛçÃAiÀÄ PÀ£ÀßqÀ CvÀÄå£ÀßvÀ CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæzÀ ¥Áè¤AUï CAqï ªÀiÁ¤ljAUï
¨ÉÆÃqïð£À ¸ÀzÀ¸ÀågÁVzÁÝgÉ.
2) UÀgÀwAiÀÄ ºÁqÀÄ :

ಹ ಯ ಪ ಂಪ ಗತ ತ ಗಳವ ಠಸ
ಉ ಂ ತಮ ಲ ಯ ನ ದ ಶ ಮದ
ಯ ಪ ಚಯ ಈ ಕಲನದ ಲಕ ೕಕ . ಹಲ

ಯ ಈ ಗಳ ಹ ಯ ವ ಮ ಯ ಂದ ಗ
ಪಕ ದ ಯ ಐ ಕ ಮಹತ . ಇ ಕನ ಡದ ಜನಪದ

ಅಧ ಯನ, ಗಹ ಯ ದ ಚ ವ ಗ ಆ ಭ ಆ ರದ

ಲಘಟ ದ ವ ಯ ಗಮನದ ಂ ಸತ ತ ದ
ಗಳ ಗ ಅ ವ ದ ಲಸ ನ . ಈ ಗಹ

ಯ ಕನ ಡ ಜನಪದ ನ ೕ ತ ೕಕವ ಅ ರ ೕಕ
ಪ ಚ ದರ ಅ ನ ಲ. ಈ ರಣ ಂದ ಕನ ಡ ಜನಪದ

ೕತ ತ ಕಲನದ ದಲ ಎಂಬ ಈ ರ .

ಜನಪದ ತವ ಖ ವ ಕ ದ ಗ ಇ
ಪ ಚಯ ವ ದ ಹ ಹ ಗ ರ ವ ಮಕ ಳ
ಅವ ಬ ದ ಕಲನ . ೕ ಗ ದ

ಗಳ ಧ ವ ಷಯಗ ಅ ರ ಂಗಡ ಯ
ಳ . ಉ ಹರ ಪ ಪ , , ತವ ಮ , ಳ ,

ಸ ಪ ... ಇ .

ಜನಪದರ ಲ ಳ ನ ದ ಪದಗಳ ಗ ವ
ಪ ಯತ ಈ ದ ಸಣ ಪ ಣದ ಆ ಭ ಂ ದ
(ಉ ಹರ , ಟ ದ ದವ ) ಹಲ ಯ ದ

ಈ ಪ ಯತ ಕನ ಡ ನಪದ ೕಕದ ಪ ಶ ದ ಗ ದ
ಅ ಗ ಎಂ ಪ ಗ ಸ . ಪ ಪದ ವ ಈ ಗ

ಂ ಕ ಬ ನ ಧ ಅ ಭವಗಳ ಪ ಮ ಕ ಂ
ೕ ಇ ನ ಷ ತ . ಅ ರದ ಖ- ಃಖಗ ,

ಬಳಗದ , ಹಬ ಹ ನಗಳ ಭಮ .

ಈ ಗ ಯ ಬ ಳಗ , ವ ಜನಗ

ವ ಗದ , ೕತದ ಆ ದದ ಮ ದ . ತಮ ಯ

ಆ ಸವ ಮ ಲಸದ ಗ, ಶ ಮದ ೕ , ಉ ನ ಗ

ಅ ರ ಗವ ಂ ತಮ ಅ ಭವಗಳ
 ಪ ತಪ ವ ಅ ಹ ಯ ಬ ನ ಸಹಜ ದ ಈ
ಪದಗ ಗಹ ಪದ ಪ ಕಟ ಗ ಉಂ ದ ಪ ಮ
ಇ . ಹ ಬ ನ ಅ ಭವ ಇಲ ದ ಜನಗಳ ನ ಒಂ

ಸ ಚಲನವ . ವಲ ಠಸ ತ ಗಳ

ನ ಉ ದ ಈ ೕ ತ ಪ ಪ ಒಂ
ರ . ಇ ವಲ ತ ಂದಲ ಅಥ ಹ ಯ ಆ

ಕ ತ ಂ ಅಲ . ಈ ಗ ಅವರ ಬ ನ

ಸಹಜ ಉ , ಅ ವ ಗ . ೕ ಇ ನ ಸಹಜ ,

ಸರಳ ಇ . ನ ಬ ನ ಆ ನ ಪವ

ಪ ಂ .

3) ºÁ.ªÀiÁ.£ÁAiÀÄPï :
PÀ£ÀßqÀ CAPÀt ¥ÀæPÁgÀPÉÌ WÀ£ÀvÉ QÃwð, UËgÀªÀ ¸Á»vÀåPÀ ªÀiË®å vÀAzÀÄPÉÆlÖ ¥Àæ¹zÀÝ ¸Á»w ºÁUÀÆ
eÁ£À¥ÀzÀªÀ£ÀÄß «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ ªÀÄlÖPÉÌ Kj¹zÀ ªÀÄÄvÀì¢ÝUÀ¼°
À è CxÀªÁ eÁ£À¥ÀzÀ DgÀA¨sÀ «zÁéA¸ÀgÀ°è
ºÁ.ªÀiÁ.£Á PÀ£ÀßqÀ £Ár£À¯ÉèqÉ agÀ¥ÀjavÀªÁzÀªÀgÀÄ ºÁgÉÆÃUÀzÉÝ ªÀiÁ£À¥Àà £ÁAiÀÄPÀ.PÀ£ÀßqÀ £À£Àß ªÉÆzÀ®
¦æÃw JgÀqÀ£ÉÃAiÀÄ ¦æÃwAiÀÄÆ CzÉà JAzÀÄ ºÉüÀÄvÀÛPÀ£ÀßqÀ PÀlÄÖªÀ PÉ®¸ÀzÀ°è §zÀÄPÀÄ ¸ÀªÉ¹zÀ
ºÉÆÃgÁlUÁgÀ. 1931gÀ°è ²ªÀªÉÆUÉÎ f¯Éè wÃxÀðºÀ½î vÁ®ÆQ£À ºÁgÉÆÃUÀzÉÝAiÀÄ°è vÀAzÉ
²æäªÁ¸À£ÁAiÀÄPÀ vÁ¬Ä gÀÄQätÂAiÀĪÀÄä£ÀªÀgÀ ªÀÄUÀ£ÁV d¤¹zÀgÀÄ.

²ªÀªÉÆUÀÎ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ PÀ®ÌvÁÛ £ÀAvÀgÀ CªÉÄÃjPÁzÀ EArAiÀiÁ£À «±Àé«zÁå®AiÀÄ¢AzÀ ¦JZï.r

¥ÀqÉzÀÄ 1955gÀ°è vÀªÀÄä ªÀÈwÛfêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀPÁðj ¥ÀæxÀªÀÄ zÀeÉð PÁ¯ÉÃdÄ vÀĪÀÄPÀÆj£À°è
DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ ªÉÄʸÀÆj£À ªÀĺÁgÁd PÁ¯ÉÃdÄ, ªÉÄʸÀÆgÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼À°è ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÁV
UÀÄ®âUÀð «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ PÀÄ®¥ÀwUÀ¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀgÀÄ. 1991gÀ°è ¤ªÀÈvÀÛgÁV 2000 £ÀªÉA§gï
10gÀAzÀÄ EºÀ¯ÉÆÃPÀªÀ£ÀÄß vÀåf¹zÀgÀÄ.ºÁªÀiÁ£Á 80PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÁÝgÉ. ‘¨Á¼ÉÆßÃlUÀ¼ÀÄ’
EªÀgÀ ªÉÆzÀ® PÀÈw. ¥Àæ§AzsÀ, fêÀ£ÀZÀjvÉ, «ªÀıÉð C£ÀĪÁzÀ ¸ÀÆa ¸Á»vÀå, CAPÀt §gÀºU
À À¼ÀÄ
ºÁªÀiÁ£Á CªÀgÀ D¸ÀQÛAiÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼ÁVªÉ.

£ÀªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¢Ã¥À, gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ oÁUÀÆgï,¥ÀætAiÀÄ ¥ÀzÁªÀ½, ¸ÀÄ£ÉÃj, ¸ÀAQÃtð, ¸À«ÄÃPÉë,

¸ÀAzÀ¨sÀð,¸ÀAUÀæºÀ, ¸ÀAZÀAiÀÄ, ¸ÀÈd£À ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ºÁªÀiÁ£Á PÀ£ÀßqÀ ¸ÁgÀ¸ÀévÀ ¯ÉÆÃPÀPÉÌ ¤ÃrzÀ
 PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ. CzÀgÀ°è ‘eÁ£À¥ÀzÀ ¸ÀégÀÆ¥À’ eÁ£À¥ÀzÀzÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß GzsÁÏn¹zÀ
QgÀÄPÀÈwAiÀiÁVzÉ. F PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ qÁ.ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ PÀA¨ÁgÀ,UÉÆgÀÆgÀÄ gÁªÀĸÁé«Ä CAiÀÄåAUÁgï,
gÁªÉÄÃUËqÀ, UËjñÀ PÁ¬ÄÌtÂ, qÁ.fÃ.±ÀA. ¥ÀgÀªÀIJªÀAiÀÄå, qÁ.¸ÉÆêÀıÉÃRgÀ EªÀiÁæ¥ÀÄgÀ,
qÁ.rPÉ.gÁeÉÃAzÀæ qÁ.£ÀA.vÀ¥À¹éà PÀĪÀiÁgï ªÀÄÄAvÁzÀ eÁ£À¥ÀzÀ «zÁéA¸ÀgÀÄ PÀ«UÀ¼ÀÄ F PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß
PÀÄjvÀÄ ªÉÄZÀÄÑUÉAiÀÄ ªÀiÁvÀÄUÀ¼À£ÁßrzÁÝgÉ.
4) ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ :

ಪ ಯ ಶಬ ವ ಆ ಕ ವ , ಕ ವವ ಎಂ

ಳಬ .[೧] ಇ ಸ ಆಂಗ ದ ಷ ಶಬ
ಸ ಥ ಕ . ಇ ಗ ಮ ಷ ರ ಉತ ರ

, ಮ ಆ ಕ ಪಕ ಯ ವ ತ ,
ಮ ಒಂ ಕ ರ ಯ ೕ ವ ಧಗಳ
ಲವ ಒದ ತ .

ಪ ಯ ಎಂದ ಆಚರ , ೕನಗ ಮ ೕರ ಗಳ ಒಂ

ಡಲ. ಇ ಅ ಗಳ ಪ ಕ ಗತ ೕ ಂದ
ಪ ರ ತ , ಸಲ ತ ಮ ಪ ೕ ಸಲ ತ .

ಪ ಯದ ಗವ ಂ ನ ಂ ತರ ಯ
ಕ ಯ ತ , ಆದ ಅ ಈ ಷ ಂಪ ಕ ಂ ನ

ಅ ಗಳ ಸ ಯದ ಒಳ ಂದ ಬದ ವ ಯ
ಒದ ತ .

ಪ ಯ ಂದ ತ ತ ಂತರಗ ಂದ ಆಚ ಂ ಬರ ವ
ಆಚರ ಗ / ನಡವ ಗ . ಸ ೕ, ತ ೕ ರ ಡ ಅದ
ಂ ವ ಂ ಬ ವವರ ಪ ಯ ಗ ಎ . ಲವ
ಆಚ ಲವ ವ ಅ ಲ/ಅವ ಶ ಗ ಇ . ಅಥ ಲದ
ಪ ಯಗಳ ಕ ನ ವವ ಇ . ಸ ಪ ಯಗಳ
ಆಚ ಸ ದ , ಅಥ ಲ ಂ ದ , ಇತರರ ಸ ಅವ
ಂಬ ವವರ ಸಹ ಗಣ ೕಯ . ಪ ಅ ಣ ಎಲ ರ
ಂ ಂ , ಂ ಂ ಸಮನ ಯ ಸ ರ ಸ
 ಣ ವವ ಇ . ಎ ಪ ಯಗ ಟ ವಲ . ಎಲ
ಒ ಯ ಎಂ ಳ ಲ. ವ ಆಚರ ಗ ಂದ
ಂದ ಲ ೕ, ದ ಂದ ಮ ಷ ನ ಕ ನ ಕ ಸ,
ಅ ಸಹ ರ ೕ, ತಸ ಹರ ೕ, ರತಮ ಇಲ ೕ
ಅಂತಹ ಗಳ ಒ ಯ ಪ ಯಗ ನ ಬ . ಇದ ತ ದ ದ
ಪ ಯಗಳ ಟ ಎಂ ಳಬ . ಒ ಯದ ೕ, ಟದ ೕ
ಲ, ಈ ಸ ಸ ಪ ಯಗ , ಆಚರ ಗ ಬ .
ಂ ನಅ ಭವಗ ಂದ ದ ಕ ಣಅ ಗ ತ .