yltÔ\;

çþÍwdtuo... Cth; (lu) Atuztu !

juFLþk Ne»tof Jtkaelu atukfe l sNtu. dtk"eSyu ykd{uòulu ‘¾Jex RÂLzgt¥
fnelu ;duze B˾ât n;t, yub çËÍwdo Cth;Jtmeytulu mt;mbk’h vth btufjJtlt l:e.
çËêt :E dgujt çËëtytulu JeKe JeKelu ‘ft¤t vtKele mò¥ vK fhJtle l:e. ctdctl c{tLz
swJtrlgtk clelu Jzejtulu ‘xtZu vtKeyu Fm¥le sub Ô\Øt©bbtk vK "fujJtlt l:e.
RlVu¾x, rhMvu¾xucj ytuÕz bulLþk ;tY½glt ;tuhbtk ytJelu yvbtl fhJtltu ftuE s
Rht’tu l:e. Jzejtulu nuhtl fhlth GþJtltulu ;tu Cth; ~þk, ’wrlgt AtuztJe ’uJe òuEyu.
;tu vAe yt btbjtu ~þk ?
JuEx. yub xelusmole btVf W;tJr¤gt l cltu. sht Dhztkytu vtmu:e ceswk fkE lrn, ;tu
"ehsltu øþK fu¤Jtu. ytvKt ’t’tSytule sqle vuZeltu yuf øþK yrlJtgovKu ytsu fu¤JJt
suJtu Au. yu Au ytkfztfeg ctc;tultu Wkztu yÇgtm. drK;lt ’tFjtytu vheûttlt Mfturhkd
btxu s ntug, yub shtf ytkfztctS ytJu ;tu øþsht;e Jtaf ytd òuElu Cukm Czfu yub juF
vz;tu BËfu Au. yuf rJlk;e Au ÃjeÍ, ytd¤ :tuztf Vfhtytubtk jFtgujt ytkfztytu ægtl:e
Jtkaòu. vAe s ytd¤le Jt; :E Nfu ;ub Au. yuxje duhuLxe, fu Jt; ÏËc ydðgle Au,
ht»x[Jt’lt lthtytu raÕjtE raÕjtElu vtufthJt:e ht»x[ltu ~þk, ©tu;tytultu vK rJftm :;tu
l:e ! FhuFh Cth;ltu ylu ytvKtu gtlu Cth;lt ltdrhftultu MþF-mdJzltu bnuj aKJtu ntug,
;tu yuf «uhKtYv yuJtu luJhrcVtuh fum Mxze sYh:e dtkXu ctk"òu.
***
yt Jt; Au yuf xåËfztk ’uNle. yuLþk ltb Au RMxturlgt.... DKt yulu yuMxturlgt vK
fnu Au. ‘ctÂÕxf¥ ’uNtultu yuf Ctd dKt;tu yt ’uN ’wrlgtlt lfNtbtk ytkFtu åËkaJe
fgto rJlt Íx b¤u ;ub l:e. Auf hrNgt vtmu ltuJuo - MJezlle mtbu yuf xvftk suJtu ’uN
’uFtNu yu Au RMxturlgt. yuLþk ûtuºtV¤ Au 45,226 MfJuh rfjtubexh V¾; ! btxu
rJM;thbtk ytvKt øþsht;ltu atu:tu Ctd :gtu ylu Jmr; ? fuJ¤ 13 jtF mbr:kd mbr:kd !
VheJth 13 jtF ! yb’tJt’ Nnuh suxje vK lrn !
yc r’j :tb fu vZtu. yt bd;htk suJtk RMxturlgtle bt:t’eX ytJf Au & 12,300 Gþ.yum.
ztujmo ! yk’tS; 5 jtF 66 nòh ! Cth;le bt:t’eX ytJf ctg " Ju, RMxturlgtle atu:t Ctdle
Au. btºt 2,900 yburhfl ztujmo ! RMxturlgtLþk ajK ¢ql vK ztujh mtbu FtMMþk
bsçË; Au. 1 ztujhlt 13 ¢ql :tg. ßgthu J»ttuo:e 1 ztujh mtbu Yrvgtu 45 :e 48le
mvtxeyu zqcfe bth;tu hnu. gtlu ytk;hht»x[eg còhbtk RMxturlgtLþk ajK Cth;lt
Yrvgt:e ath d½þk bsçË; Au. !
:tuze Jæþ hm«’ ylu yuxje s atukftJlthe mhFtbKe vK òKe jtu. 13 jtFle Jmr;Jt¤wk
RMxturlgt 4.1 ycs ztujmole rlftm fhu Au, ßgthu 1 ycs:e Jæþ Jmr;Lþk Cth; 57.2 ycs
ztujmole rlftm fhu Au. Cth; ytkfztbtk ytd¤ jtdu, ðgthu sht Jmr; gt’ fhe bntm•tt clJtlt
’tJtyu aftme juòu. sub fu, Cth;le fwj Jmr;lt 2% jtuftu RLxhlux GþÍmo Au.
RMxturlgtbtk yt ytkfztu 25%:e Jæþltu Au ! ðgtk yuxjt s jtuftu vtmu fth vK Au !
Cth;btk ’h nòhle Jmr;yu 75 xeJe Au, RMxturlgtbtk nòhu 567 ! Cth;btk nòhu 60
Atvt cnth vzu Au. (Jkatg Au fuxjt yu yjd «§ Au !) RMxturlgtbtk ’h nòhle Jmr;yu
174 yFcthtu cnth vzu Au ! ytJzt JuZtk suJt ’uNlu xwrhÍbbtk:e 68 jtF ztujmole
Jtr»tof ytJf Au. yuxje s Jmr; "htJ;t htsftuxbtk fuxjt «Jtmeytu ’h J»tuo ytJu Au ?
:tuzwkf nsw J"thu... RMxturlgtbtk 40% rJM;thbtk skdj Au, A;tk ðgtk f]r»tbtk 11%
Jmr; s mkf¤tguje Au. vhkvhtd; W¼tudtubtk 20% Jmr; Au, ßgthu 70% suxjt
ltdrhftu mrJom RLzMx[ebtk Au ! su mrJomeÍ ytsu LGþ Rftultubebtk MþvhMxth
Au. rJµlt ytr:of ;Ét vh:e. ytuÕz Rftultube RLzMx[ele yu¾Íx :E dE Au, ylu
mrJom RLzMx[eltu Ntne XtXbtX AJtgtu Au. Mþvh vtJh clJt :ldl;t Cth;lt nsw 23%
ltdrhftu s yubtk òuztgujt Au, ßgthu btºt lu;tytu ylu mtrnðgfthtu s sulu JFt½gt fhu
Au, yuJt f]r»t ûtuºtu 60% Jmr;le Cez òbe Au !
Jmr; ! Cth;le sqle vuZeyu vrhJth’eX ytX-’m cåatkytu vu’t fhe lJe vuZelu Jthmtbtk
ytvuje mbMgt ! Cth;ltu sLb’h 22ltu Au. RMxturlgtbtk 9ltu Au. ct¤B\ðGþLþk «btK
yn´ 57 ytmvtm Au, RMxturlgtbtk 8 ytmvtm Au ylu RMxturlgtbtk mtûth;t
(rjxhme)ltu ’h Au & 100% !
mçËh ! yt Jt;tu "Lg "Lg :Elu ytkFtu vntu¤e :E òg, yu btxu l:e jFe. r’btd fe rFzfegtk
Ïþju, btxu jFe Au. rNvrcÂÕzkd, zuhe, Rju¾x[turl¾m, ju"h, dtbuoLxTm, vuvh,
xurjftub, yuÂLsrlgrhkd ylu ÔËz suJe RLzMx[ebtk ltuk"vtºt «dr; fhlth RMxturlgt
Cth;le btVf Fht y:obtk MJ;kºt ’uN cLgtu Au, btºt 13 J»to vnujtk ! 1992btk mturJg;
mkD (Gþyumyumyth)btk:e RMxturlgt ylu ;ule vtztuNe ’uNtu Aqxt vzât. MJt"el
cLgt ylu ytsu dgt J»tuo 2004btk RMxturlgt Gþhturvgl GþrlglLþk mÇg cle, rc{xl-
£tLm- sbole suJt æþhk"h ’uNtule vkd;btk RMxturlgtle v;htJ¤e ftgbe "tuhKu vze
åËfe Au !
mtBgJt’e mturJgu; mkDbtk fkdt¤ :E dgujtu ’uN ytÍt’elt yuf ’mftbtk ytxjtu ytd¤
lef¤e dgtu, ;uLþk rm¢ux ~þk Au ?
yt mJtjlt sJtcbtk Au & BþÆtle Jt; !
Cth; ßgthu ytÍt’ :ðþk nðþk ðgthu RMxturlgt rJµGþØtubtk FtuFhwk :gt vAe
mtBgJt’lt jtuFkze vz’t vtA¤ y÷~g :E dgujtu BþÕf n;tu. MJt"el;t ct’le vnuje Bþ¾;
åËkxKebtk yt ’uNu vtu;tltu lu;t åËkxâtu. 1992lt mÃxuBch btmbtk RMxturlgtlt «:b
Jzt«"tlu ’uNle æþht mkCt¤e, ðgthu btxo jth ltblt yu «"tlbkºtele Wkbh n;e & V¾; 32
J»to ! S nt, cºtem J»to !
ytsle ;theFu vK yt x[uLzbtk Ftm Vuh vzâtu l:e. J;obtl RMxturlgl Jzt«"tl swntl
vtxomu cu J»to vnujtk s vtu;tle ÏþhNe mkCt¤e Au. ytsu yuble Wkbh Au & 38
J»to ! :xeo yuEx !
fkRf rJath ytJu Au ? çËZt lu;tytulu ÏþhNe AtuzJt btxu ntfj fhJe yuf Jt; Au. FhuFh
ytGþ»gle ºtemebtk f’b htFlth ftuE Ôg¾;lu Jzt«"tl - BþÏg«"tl ;tu ~þk ? ytvKt
’uNbtk JtEm-atLmujh vK ftuE cltJðþk l:e ! ft¤t Jt¤Jt¤t rclyLþCJe ltisJtltu ytJt v’le
drhbt cdtzNu fu rclyLþCJlu je"u ÇËjtu fhNu - yub btlelu yublu rlhk;h «;eûttbtk Ô\
Ø :Elu "ex, Dmtgujt, Jtme :E sJt btxu Atuze ’uJtg Au. fub òKu ytJt bnðJÃËKo v’tu
vh ytmel Jzejtu mkÃËKo ÇËj«wV ylu ͤn¤;t mV¤ hnu;t ntug !
cuf xw RMxturlgt. btºt Jzt«"tltu s swJtl ntuJt:e Atvtbtk Vtuxt mtht ytJu. ctfelt
ûtuºttuLþk ~þk ?
;t ðòlt MxtujòhtuJt. yt rnhtuEl suJe ’uFt;e Vqxze GþJ;e (swytu RLmux ;MJeh)
rNftdtu:e RMxturlgt ytJuje yuf bÕxeluNlj fkvlebtk yLþJt’f ;hefu òuztE. yuKu
Wðmtn:e rcÍlumlt lJt «Jtntu NeÏgt. merlgh yturVmmo sulu yN¾â btl;t n;t yuJt
vzfthtu :ldltx:e ÍeÕgt. 1998btk yt Atufhe ÃjtLx bulush cle dE. yt JF;u ;ule Wkbh
~þk "thtu Atu ? 23 J»to ! cdzu ;dzu ºtuJem btºt !
‘btE¢turjkf¥ ltble yuf mtuVTxJuh fkvle vK RMxturlgtbtk ytvKe ‘RLVturmm¥le
btVf Íxvx rJfme dE. yult MJÃl÷Ðt ftuE "tur;gt-xtuve"the çþÍwdo Juvthe Jzej l:e.
yujl btxeoLml ltblt yu W¼tudmtnrmfle Wkbh Au & 37 J»to. yuf ftujus ju¾ahh 27
J»tole Wkbhu ðgtk åËkxtgujt jtuf«r;rlr" clu Au, ylu òul yc{tnb suJt jtkct ÍqÕVtk
mt:u htsfthKbtk «Ô\•t Atu. ßgthu mturJgu; (Jtkatu mtBgJt’e) ltdåËzbtk:e Bþ¾;
b¤e, ðgthu swhe btuEm ltble 43 J»tolt ltdrhfu òuGþk fu cuÂLfkd suJe ’uNbtk
ÔgJM:t s l:e. Zdjtck" cuLftu vtmu fuN ctu¾m ylu fahtxtuvje ntug yuxjtu s ytr:of
JneJx hnu;tu. ’h brnlu ftuElu ftuE NtFtLþk ’uJt¤wk lef¤e sðþk.
swhe btuEmu lJe xufltujtuS ;hV lsh ltFe. bulusbuLxlt rmØtk;tu ylu ftuBÃGþxmo
NeÏgt - NeFztÔgt. me"t ftujusbtk:e cnth ytJujt £uN d{ußGþyuxle Ch;e fhe. 3000
ztujmo:e yuf ‘ntLmtcuLf¥ ltble cuLf NY fhe. òu;òu;tbtk 60% suxÕþk cuÂLfkd
mu¾xh fçsu :E dGþk. MJezlle yuf ltKtmkM:tyu 1998btk yt cuLf 64 fhtuz ztujhbtk
Fhe’e je"e. vAe swheCtE RMxturlgtlt vtxldh ‘;tÕjel¥lt bugh :gt. çGþhtu¢mebtk
GþJt ;tsde:e ‘mtVMËVe¥ NY fhe !
MJ;kºt;t vAe RMxturlgt vtmu cu rJfÕvtu n;t. yLþCJe ytduJtltu fu su atu¬m
Ztkatbtk Z¤tgujt n;t....ylu rclyLþCJe GþJtltu, su fkRf lÔþk NeFJt ;igth n;t ylu
Ftm ;tu vrhJ;ol btxu ÏþÕÕþk bl htFelu ytd¤ J"Jt btkd;t n;t. ytkF b´aelu sl;tyu ftuE
xeftrxÃvKle vhJt rJlt ceò rJfÕvlu vmk’ fgtuo ylu rJftmle dtzele Mvez vtkabt
deghbtk vntukae dE !
RMxturlgtlt Nnuhtubtk vK yt ymh:e BþkcElt Jhje fu yb’tJt’lt muxujtEx suJe
‘GË:Vqj Vej¥ ’uFtJt jtde. Mbtxo yuLz MxtEjeN ytrfoxu¾ah:e ÷~gtu ytæþrlf ylu
ytf»tof cLgt. mturJgu; mkDbtk:e Bþ¾; mt:u s blbtk "hctguje vrhJ;olle ¢tkr;
mvtxe vh ytJe. YrZåËM; Lgtgt"eNtu ylu sqlJtKe yr"ftheytule Aqèe fhe ltFJtbtk
ytJe. swJtl «tuVuNlÕm ztu¾xmo ylu yuÂLsrlgmo fwj 15 ftWLxebtk Jukatgujt yt
’uNlt M˺t"thtu - bkºteytu cLgt. yu c"tyu ÇËjtu sYh fhe. vK GþJtl ntuJtlu je"u c"t
s r¢yurxJ n;t. meMxblu c’jJtle r¢gtbtk yublu ctuòu jtdJtlu c’ju btusbM;eltu
ynumtm :gtu.
yu JF;u VwdtJtu xtua vh n;tu. yA; n;e, vK yt GþJt lu;tytu ÇË;ft¤ ylu mkMf]r;lt Jsl
leau ’xtgujt lntu;t, btxu lJe rJath"thtytulu yubKu rJltmkftuau MJefthe. Bþ¾; còhlt
ytr:of Mþ"thtLþk mtnm fGþO. mbg øþbtÔgt rJlt mvtxtck" FtldefhK fhJtbtk
ytÔGþk. hrNgl ajK Ycjlu VdtJe lÔþk ajK ’tFj fhJtbtk ytÔGþk. xu¾mlt ’htu
yu¾mbtl 26% suxjt jÎþ•tb htFJtbtk ytÔgt. rJ’uNe BËzehtuftK J"ðþk dGþk. ytsu
jtxrJgt, rjÚþytrlgt, cÕdurhgt, bumuzturlgt ylu btukdturjgt suJt ’uNtu RMxturlgt
vtmu:e ytr:of Mþ"thtle mjtn ju Au !
RMxturlgtyu GþJtnJtlu db;t ûtuºttu VuNl, ftuMburx¾m, çËrxf, ftVu, ztLm,
huMxtuhtk Rðgtr’btk vK sche fbtKe fhe Au. yt yu s ûtuºttu Au, subtk ytsu
yuLxhxuElbuLx ¢uÍe Cth;eg gtiJl vK Qkae Qztl btxu ;hJhtx yLþCJu Au, vK yuble
vtkFtubtk vhkvht ylu «r;ck"tult Fejt Xtufe ’uJtgt Au !
vK yt c"tbtk çËÍqdtuolu Cth; AtuztJJtle Jt; ¾âtk ytJe ? ytb ;tu ægtl:e RMxturlgtle
gNdt:t Vhelu JtkaNtu, ;tu mbòE sNu !
ythyumyumlt mhmkD mkatjf Mþ’Nol mt’deCgto, «tbtrKf, ’uNC¾; ylu MvÐJ¾;t
Au. òu fu mtae rl»Xt:e DKe YrZJt’e Ftuxe Jt;tu yu lrn, ;btb mkDC¾;tu fh;t hnu
Au. yubKu nbKt Jtsvuge - yzJtKelu rhxtgh :E sJtle mjtn ytve. yt ;tu sche dBb; :E.
DhztkFF :gt vAe s ’huf lu;t mhmkDatjf cle Nfu Au ! ztne mtmhu òg lrn, lu dtkzelu
rNFtbK ’u....yuJtu Dtx :gtu ! vK btbjtu mkD, Ctsv fu mhfthltu l:e. ’huf vûtbtk, ’huf
ûtuºtbtk, ’huf Juvthbtk Dhztk fÕah ztumjtytu (yt c"t GþJtltulu VtJu ;ub dt¤tu Ctkz;t
s Vhu Au !) s åGËEkdd dble sub Wåa rlKogtðbf M:tlu atukxe dgt Au. mJtj ssorh;
çËët ;lltu l:e. btuxe Wkbhu vK mh’th fu lhrmknhtJu GþJtbl:e ftb jeæþk nðþk,
vhkðþ çþÍwdtuole mtuc;btk ytsftj ’uFtJu GþJtl ’uFt;t ’uNJtmeytult ‘rJÍl¥lu btur;gtu
ytÔgtu Au. ’uNle ;rcg;lu J¤duje yt Dhze btlrmf;t ;tu s c’jtg, òu åËvatv yt çËÍqdtuo
Cth;lu vtu;tlt FFz"s ahFtbtk:e Bþ¾; fhu !
Í´d :´d
¾Jtux ytuV " Jef & ‘‘sd; c’jtg yu vnujtk su ò;lu c’ju Au, yu S;u Au.¥¥