KHOA ĐÀO TẠO CHẤT LƯỢNG CAO

TIỂU LUẬN CUỐI KÌ

HỌC PHẦN TỐI ƯU HÓA TRONG KỸ THUẬT

GVHD: Quách Văn Thiêm

LỚP: Chiều thứ 5, tiết 10-11

SVTH: Trần Hoài Nam

MSSV: 20143058

Thành phố Hồ Chí1Minh, tháng 05 năm 2022

 Mục lục

PHẦN 1. BÀI TOÁN ĐỐI NGẪU...................................................................................3

PHẦN 2.SỬ DỤNG PHẦN MỀM ĐỂ GIẢI BÀI TOÁN QUY HOẠCH TUYẾN
TÍNH................................................................................................................................. 6
PHẦN 3.BÀI TOÁN QUY HOẠCH TUYẾN TÍNH ĐA MỤC TIÊU..........................7

2
 PHẦN 1. BÀI TOÁN ĐỐI NGẪU
Đề bài:
Cho bài toán gốc P

1.Lập bài toán đối ngẫu D:

Bài toán đối ngẫu D

3
2.Giải bài toán đối ngẫu D:
-Chọn biến cơ sở Theo định lý 4 có 3 PT ràng buộc nên có 3 nghiệm dương; ta có

Y0=(y1,y2,y3,0,0); thay vào ràng buộc ta có giải được giá trị hàm

mục tiêu

-Thử đưa y4 vào cơ sở ta có Y0=(y1,y2,y3,y4,0); thay vào ràng buộc ta có

ba phương trình 4 ẩn nên chuyển thành giải ta được

-Hiệu suất của y4 :

nên đưa y4 vào không có lợi

-Thử đưa y5 vào cơ sở ta có Y0=(y1,y2,y3,0,y5); thay vào ràng buộc ta có

ba phương trình 4 ẩn nên chuyển thành giải ta được

-Hiệu suất của y5 :

nên đưa y5 vào có lợi

4
-Tính ; ; ; ta loại bỏ biến nào có giá giá trị
I>0 và có giá trị nhỏ nhất do vậy loại bỏ y 1 khỏi biến cơ sở; Biến cơ sở mới là

Y0=(0,y2,y3,0,y5); Thay biến mới vào ràng buộc ta được giải hệ ta được

giá trị hàm mục tiêu

Kết luận phương án tối ưu của bài toán D là Y 0 = (0; 18; 9; 0; -52) và giá trị tối ưu là
Z0 = 166
3.Tìm nghiệm bài toán P từ bài toán D:

-Thứ 1: Kết quả giải bài toán D cho thấy (y2, y3, y5)  0 nên ta có
-Thứ 2: Thay kết quả Y0 = (0; 18; 9; 0; -52) vào biểu thức tính

ta nhận được kết quả E = 0, j = 1-

3 do đó xj  0; giải phương trình thứ 1 ta được phương án tối ưu của bài toán P là

và giá trị tối ưu là .

5
 PHẦN 2.SỬ DỤNG PHẦN MỀM ĐỂ GIẢI BÀI TOÁN QUY
HOẠCH TUYẾN TÍNH
Đề bài:
Giải bài toán quy hoạch sản xuất bằng cách lập bảng:

6
PHẦN 3.BÀI TOÁN QUY HOẠCH TUYẾN TÍNH ĐA MỤC TIÊU
Đề bài:
Một nhà máy sản xuất ba sản phẩm A, B, C. Quản lý nhà máy quan tâm tới 3 mục tiêu
là: lợi nhuận, lao động, vốn đầu tư.
+Về lợi nhuận: Cần đạt được lợi nhuận tối thiểu là 145 triệu đồng từ các sản phẩm mới
này.
+Về lao động: Duy trì đội ngũ lao động hiện có ở mức 4000 người.
+Về vốn đầu tư: Mức đầu tư không được vượt quá 80 triệu đồng.
Quản lý nhà máy nhận thấy không thể đạt được đồng thời ba mục tiêu trên, nên quyết
định các hệ số phạt như sau:
+Hệ số phạt 5 trên 1 triệu đồng lợi nhuận thấp hơn mức quy định.
+Hệ số phạt 2 trên 100 lao động phải sử dụng thêm vượt quy định và hệ số phạt 4 trên
100 lao động không được sử dụng.
+Hệ số phạt 3 trên 1 triệu đồng vốn đầu tư phải tăng thêm so với mức quy định.
Giả sử mức lợi nhuận, số lao động và vốn đầu tư tỷ lệ thuận với mức sản xuất sản phẩm.
Các số liệu, định mức và các hệ số phạt được cho trong bảng sau:
Sản phẩm Mức mục
Mục tiêu Hệ số phạt
A B C tiêu
Lợi nhuận 10 7 13 ≥145 5
Lao động 4 4 5 = 40 (x100) 2(+); 4(-)
Vốn đầu tư 5 7 9 ≤80 3

-Đặt x1, x2, x3, lần lượt là sản phẩm A, B, C muốn sản xuất. Vậy các mục tiêu trên có thể
diễn đạt như sau:
+Về lợi nhuận: 10x1 + 7x2 + 13x3 ≥ 145
+Về lao động: 4x1+ 4x2 + 5x3 = 40
+Về vốn đầu tư: 5x1 + 7x2 + 9x3 ≤ 80
-Đặt Z là lượng phạt do vi phạm các mục tiêu quy định. Với các hệ số phạt đã cho thì
mục tiêu tổng thể là tìm x1, x2, x3 sao cho Z → MIN

7
Để tiện cho nghiên cứu ta đưa biến phụ y1, y2, y3 vào như sau :

-Do yi có thể dương có thể âm, nên ta đặt với yi+, yi- ≥ 0; i =1 ÷ 3

-Quan hệ trên cho thấy yi+ biểu thị phần dương của biến yi dấu (+) và yi- biểu thị phần âm
của biến yi dấu (-)
-Để chuyển bài toán quy hoạch nhiều mục tiêu thành một mục tiêu, ta cần phải đưa biến
phụ vào các ràng buộc như sau:

-Tổng hợp các phân tích trên ta có hàm mục tiêu như sau :

-Gải bài toán trên bằng Solver ta được :

-Kết quả gải bài toán ta thấy :

: mục tiêu thứ nhất hoàn toàn thõa mãn.

: mục tiêu thứ hai đã vượt mức quy định.

8
 : mục tiêu thứ ba hoàn toàn thỏa mãn.

-Với : ta có kết luận như

sau :
+Sản phẩm A là: 11 sản phẩm
+Sản phẩm B là: 0 sản phẩm
+Sản phẩm C là : 3 sản phẩm
+Thu được lợi nhuận là: 149
+Số lượng lao động sư dụng là: 5900
+Vốn đầu tư là: 82

9
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Thầy Quách Văn Thiêm_Slide bài giảng

10